เมนูคอรัปชั่น

เมนคู อรรัปชนั และการแสวงหาผลประโยชน DFRUETEY



เมนูคอรร์ ัปชัน และการแสวงหาผลประโยชน์ เลขมาตรฐานประจำ�หนังสือ : ISBN 978-616-329-034-2 เรียบเรียงจากโครงการ ‘คู่มอื ประชาชนรทู้ ันคอรร์ ัปชันและการแสวงหาผลประโยชน์’ โดย สมเกียรติ ตัง้ กจิ วานิชย์ ปกปอ้ ง จันวทิ ย์ อิสรก์ ุล อุณหเกตุ ศภุ ณฏั ฐ์ ศศิวุฒวิ ฒั น์ กติ ตพิ งศ์ สนธสิ ัมพันธ์ และสาโรช ศรีใส มูลนิธสิ ถาบนั วจิ ยั เพื่อการพัฒนาประเทศไทย สนบั สนนุ การวจิ ัยโดย สำ�นักงานกองทุนสนบั สนนุ การวจิ ยั (สกว.) อนิ โฟกราฟกิ เทวฤทธิ์ นาวารัตน์ บริษทั ไบรท์ไซด์ จ�ำ กดั ท่ปี รึกษาดา้ นอินโฟกราฟกิ ประชา สวุ ีรานนท์ ธนาพล อ๋วิ สกลุ บรรณาธิการสำ�นักพมิ พ์ อธิคม คุณาวฒุ ิ บรรณาธกิ ารเล่ม อาทิตย์ เคนมี บรรณาธกิ ารศิลปกรรม ณขวญั ศรีอรโุ ณทัย พิสจู นอ์ ักษร คีรบี นู วงษ์ช่ืน จดั พมิ พแ์ ละเผยแพร่โดย มลู นิธิสถาบันวิจัยเพอื่ การพัฒนาประเทศไทย ส�ำ นักงานกองทุนสนบั สนุนการวจิ ยั องคก์ รต่อตา้ นคอรร์ ัปชัน (ประเทศไทย) มลู นิธิองค์กรเพอ่ื ความโปรง่ ใสในประเทศไทย ศนู ยส์ าธารณประโยชนแ์ ละประชาสงั คม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ สถาบนั อศิ รา มลู นิธิพัฒนาสอ่ื สารมวลชนแหง่ ประเทศไทย สำ�นักขา่ วออนไลน์ไทยพบั ลกิ ้า ThaiPublica.org

พมิ พค์ รัง้ แรก มีนาคม 2557 พมิ พท์ ี่ บรษิ ัท โรงพมิ พอ์ ักษรสมั พันธ์ (1987) จำ�กัด จดั จ�ำ หนา่ ย บรษิ ทั อมรนิ ทร์ บ๊คุ เซน็ เตอร์ จำ�กดั โทรศัพท์ 0 2423 9999 โทรสาร 0 2449 9222, 0 2449 9505-6 ดำ�เนนิ การผลติ เปนไท พับลิชชงิ่ โทรศพั ท์ 0 2736 9918 โทรสาร 0 2736 8891 waymagazine.org [email protected] ราคา 195 บาท

ค�ำ น�ำ สมัยหนึ่งเราคงเคยได้ยินคำ�พูดทำ�นอง ปฏิเสธไม่ได้ว่า การพัฒนาของ ความมั่นคงของชาติ หาใช่ศัตรูจาก ว่า ‘รวยแล้วไม่โกง’ หรือกระทั่ง ‘โกงได้ ประเทศไทยท่ีล่าช้าและย่ำ�เท้าอยู่กับท่ี ภายนอกท่ีจ้องแสวงผลประโยชน์จาก แต่ขอให้ชาวบ้านได้ประโยชน์’ จนกลาย ส่วนหนึ่งก็เนื่องมาจากปัญหา ‘ทุจริต ประเทศไทยเท่าน้ัน หากเกิดจากคนใน เป็นวลีอมตะที่คนจำ�นวนหน่ึงรู้สึกรับได้ คอร์รัปชัน’ ท่ีเป็นเสมือนมะเร็งร้ายคอย ชาติด้วยกันเองท่ีมีพฤติกรรมเยี่ยงเกลือ ให้อภัยได้ ตามอุปนิสัยแบบไทยๆ ที่มัก กัดกินบ้านเมืองมาเป็นเวลานาน ฉุดรั้ง เป็นหนอน คอยชอนไชสูบเลือดสูบเน้ือ อะลุ้มอล่วย ถ้อยทีถ้อยอาศัย ลืมง่าย ให้ประเทศไทยจัดอยู่ในกลุ่มประเทศ ของเพื่อนร่วมชาติมาโดยตลอด คน หยวนๆ กนั ไป ด้อยพฒั นามาหลายทศวรรษ ประเภทนีเ้ องคอื คนทรยศแผน่ ดนิ ตัวจรงิ จนถงึ พ.ศ. น้ี คงเปน็ ทป่ี ระจกั ษแ์ ลว้ การจัดทำ� ‘ดัชนีภาพลักษณ์การ โดยท่ัวไปแล้ว ภาพของการทุจริต ว่า คำ�พูดท่ีว่าน้ันนอกจากจะทำ�ให้เกิด คอร์รัปชัน’ หรือ Corruption Percep- ค อ ร์ รั ป ชั น มั ก ป ร า ก ฏ อ ยู่ ใ น แ ท บ ทุ ก ความเชอ่ื แบบผดิ ๆ แลว้ ยงั เปน็ การบม่ เพาะ tion Index โดยองคก์ รเพ่อื ความโปรง่ ใส พรรคการเมอื ง ไมว่ า่ พรรคเลก็ พรรคใหญ่ เน้ือร้ายลงในจิตสำ�นึกของผู้คนให้ยอม นานาชาติ (Transparency International: พรรคร่วมรัฐบาลหรือพรรคฝ่ายค้าน จำ�นนต่อสิ่งชั่วร้าย เพราะเอาเข้าจริง TI) เมื่อปี 2556 ช้ีว่า ประเทศไทยได้ หากได้ข้ึนมาเสวยอำ�นาจเม่ือใดก็มักเผย แล้ว ผู้ท่ีมีพฤติกรรมทุจริตทั้งหลายก็ คะแนนความโปร่งใสเพียง 35 จาก พฤติกรรมด้านมืดออกมาใหเ้ หน็ เสมอ ล้วนแตย่ ิ่งโกงก็ยิ่งรวย โกงไมร่ ูจ้ กั อิม่ กนิ คะแนนเตม็ 100 คะแนน และตดิ อนั ดับ ไม่รู้จักพอ นานวันเข้าจึงกลายเป็นเร่ือง ที่ 102 จาก 177 ประเทศทที่ �ำ การส�ำ รวจ ท ว่ า ก ร ะ บ ว น ก า ร แ ส ว ง ห า ผ ล - ที่ทุกคนเคยชินและชินชา โดยไม่ทันได้ ประโยชน์ไม่เพียงฝังรากอยู่ในพฤติกรรม ตระหนกั วา่ ความเลวรา้ ยจากการโกงบา้ น ตัวเลขนี้เป็นเหมือนกระจกสะท้อน ของนักการเมืองระดับชาติเท่านั้น แต่ยัง กนิ เมอื งน้ันจะส่งผลกระทบต่อประชาชน ให้คนไทยทั้งหลายต้องหันมาชะโงกดูเงา ลุกลามแพร่ระบาดไปท่ัวทุกหย่อมย่าน อย่างไร และรุนแรงเพียงใด ตนเอง ทุกสาขาอาชีพ ไล่มาตั้งแต่ระดับชาติ ระดับองค์กร ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ถึงท่ีสุดแล้ว ผู้ซึ่งเป็นบ่อนทำ�ลาย

ไปจนถึงระดับปัจเจกบุคคล หรือ ทำ�ให้การแก้ไขปัญหาคอร์รัปชันไม่ได้รับ ของการคอร์รัปชันและการแสวงหา กระทั่งโกงกันเป็นขบวนการต้ังแต่ต้นน้ำ� การสะสางคล่ีคลายโดยเร็ว ผลประโยชน์ ที่ผ่านมาในอดีต รวมถึง ยันปลายนำ�้ อีกทัง้ กรรมวิธกี ารโกงนับวัน ผลกระทบต่อประชาชนทั้งทางตรงและ ก็ย่ิงมีความสลับซับซ้อน ซิกแซกแยบยล การเพิ่มบทบาทการมีส่วนร่วมของ ทางออ้ ม เต็มไปด้วยเล่ห์เหลี่ยมสารพัด ความ ประชาชนในการป้องกันและปราบปราม รุนแรงของปัญหาจึงแผ่ขยายวงกว้างและ การคอร์รัปชันจึงเป็นอีกหน่ึงภาคีสำ�คัญ ก า ร นำ � เ ส น อ ก ร ณี ศึ ก ษ า ก า ร ฝังลึกลงไปเรอ่ื ยๆ ทจี่ ะชว่ ยใหก้ ารแกไ้ ขปญั หามคี วามเขม้ ขน้ คอร์รัปชันและการแสวงหาผลประโยชน์ และจริงจงั ยง่ิ ขึน้ จำ�นวน 35 กรณีศึกษา มาจากการ ขณะเดียวกัน กลไกการตรวจสอบ รวบรวมการนำ�เสนอข่าวโดยส่ือมวลชน ยังมีความบกพร่องพิกลพิการ ท้ังในแง่ ณ วันนี้ ภาคพลเมืองจำ�เปน็ ต้องลุก และกระบวนการสืบสวนสอบสวนของ ความลา่ ชา้ และบทลงโทษทไี่ มส่ าสม หรอื ขน้ึ มาตดิ อาวธุ ในจติ ส�ำ นกึ ชว่ ยกนั ตดิ ตาม เจ้าหน้าท่ีหรือหน่วยงานของรัฐ จาก กระทั่งไม่สามารถจับผู้กระทำ�ความผิด สอดส่องพฤติการณ์ที่ไม่ชอบมาพากล การตรวจสอบข้อเท็จจริงต่างๆ น้ัน มี มาลงทัณฑ์ได้ ที่ผ่านมาแม้ว่าจะมีความ หรือส่อไปในทางทุจริตของบุคคลและ พฤติการณ์ให้เข้าใจว่า การปฏิบัติหน้าท่ี พยายามในการลดระดับความรุนแรง องค์กร ทง้ั ภาครฐั ภาคเอกชน อยา่ ยอม ของผู้ที่เกี่ยวข้องมีความไม่โปร่งใส หรือ ของปัญหา มีการต้ังองค์กรอิสระเพ่ือ ตกเปน็ เหยอ่ื ผถู้ กู กระท�ำ แตเ่ พยี งฝา่ ยเดยี ว ส่อไปในทางทุจริต ทำ�ให้บุคคลในสังคม การตรวจสอบข้ึนมามากมาย แต่ก็ยังไม่ ร ว ม ท้ั ง ก อ ง บ ร ร ณ า ธิ ก า ร เ ช่ื อ ว่ า เ ป็ น ปรากฏเป็นรูปธรรมว่าจะมีมาตรการใด อย่างไรก็ดี ด้วยความซับซ้อน ความจรงิ การนำ�เสนอกรณศี ึกษาท้งั 35 ทีม่ ปี ระสทิ ธิผลในการแก้ไขปัญหาได้จริง ซ่อนเง่ือนข อ ง ก ร ะ บ ว น ก า ร ทุ จริ ต กรณีศึกษาดังกล่าวของกองบรรณาธิการ คอร์รัปชันในปัจจุบัน อาจเป็นเร่ือง จงึ เป็นไปโดยเจตนาสจุ รติ เปน็ ธรรม มิได้ น่ันยิ่งทำ�ให้ผู้กระทำ�ผิดย่ามใจ ไม่ ยากเกินกว่าที่ประชาชนทั่วไป รวมถึงผู้ ตอ้ งการจงใจใสร่ า้ ยผใู้ ด เนอ้ื หาในหนงั สอื ยำ�เกรงต่อกฎหมาย ไม่ละอายต่อการ เก่ียวข้องจะสามารถทำ�ความเข้าใจและ ทงั้ หมดเปน็ ไปเพอ่ื สรา้ งความรเู้ ทา่ ทนั การ กระทำ�ผดิ รู้เท่าทันได้ท้ังหมด จึงจำ�เป็นต้องมีการ คอร์รัปชันและการแสวงหาผลประโยชน์ สำ�รวจ จ�ำ แนก วเิ คราะห์ และเปิดโปงให้ รปู แบบตา่ งๆ แกป่ ระชาชน แม้ว่าคนไทยโดยทั่วไปจะรับรู้ว่า เห็นกรรมวิธีการโกงและการแสวงหาผล บ้านเมืองเรายังมีปัญหาการคอร์รัปชัน ประโยชน์รูปแบบต่างๆ เพื่อให้ทุกคนได้ การทำ�สงครามต่อต้านคอร์รัปชัน เป็นสนิมเกาะกินประเทศอยู่ แต่ รบั รแู้ ละเขา้ ใจรว่ มกัน ตอ้ งเรม่ิ ตน้ ตง้ั แตว่ นั น้ี เพอ่ื สรา้ งบรรทดั ฐาน กระบวนการตรวจสอบและสกัดกั้นใน อนั ดใี ห้กับประเทศไทยตอ่ ไป ปัจจุบันก็ยังข้ึนอยู่กับกลไกการปราบ หนังสือ ‘เมนูคอร์รัปชัน และการ ปรามของภาครัฐ โดยเฉพาะสำ�นักงาน แสวงหาผลประโยชน์’ เลม่ น้ี เปน็ อีกหนงึ่ คณะกรรมการป้องกันและปราบปราม ความพยายามทจ่ี ะตแี ผใ่ หเ้ หน็ ถงึ รอ่ งรอย การทจุ รติ แหง่ ชาติ (ป.ป.ช.) และส�ำ นกั งาน ค ว า ม เ สี ย ห า ย ที่ เ กิ ด จ า ก ก า ร ทุ จ ริ ต คณะกรรมการป้องกันและปราบปราม คอร์รัปชันและการแสวงหาผลประโยชน์ การทุจริตในภาครัฐ (ปปท.) เป็นหลัก โดยรวบรวมกรณีศึกษาของคดีทุจริตสุด ขณะท่ีประชาชนไม่มีส่วนร่วมมากนัก อื้อฉาวระดับชาติ 35 กรณี เพ่ือขยาย ภาพให้เห็นถึงสารพัดรูปแบบและวิธีการ

สารบัญ ออร์เดิรฟ์ : เรยี กน้�ำ ยอ่ ย 01 สมารท์ การ์ด บัตรไม่ฉลาด 9 02 ผู้ใหญร่ วมหัว ฮว้ั นมโรงเรยี น 16 03 ใบอนุญาต ‘ซานติก้า’ ครา่ 66 ศพ 20 04 อมเงนิ ช่วยเหลือเหยอื่ น�้ำ ท่วม 24 05 คนกรมศุลฯป้ัน ‘สายสบื ปลอม’ เบกิ รางวลั นำ�จับ 30 06 มายาโกงเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรงุ เทพฯ 34 07 สปส. เลน่ แรแ่ ปรธาตุ โยกเงินประกนั สงั คมเชา่ คอมพ ์ 38 จานหลัก : อิ่มเต็มคำ� 08 ‘จำ�นำ�ข้าว’ ฉาวทกุ เมด็ 45 09 หลอกชาวบ้าน อา้ งพอเพียง 52 10 กั๊กโควตา ‘กากถวั่ เหลอื ง’ 60 11 ผลประโยชน์ทบั ซอ้ นของบอร์ด ปตท. 64 12 โรงไฟฟา้ บางคล้ากบั EIA ทหี่ ายไป 68 13 แอรพ์ อรต์ ลิงค์เจง๊ รฟท. จุก 74 14 ‘คิง เพาเวอร’์ ใหญค่ ับสุวรรณภูมิ 80 15 รอื้ สมั ปทานลานจอดรถสวุ รรณภูมิ 86 16 บา้ นเอื้ออาทร เออ้ื พวกพอ้ งผู้รับเหมา 92

17 เร่ืองนำ�้ เนา่ โครงการบำ�บดั นำ้�เสยี คลองดา่ น 98 18 เมื่อกระทรวงหมอเลอื กข้างพ่อคา้ ยา 104 19 ส.ป.ก. 4-01 แจกที่ดนิ เศรษฐี 110 20 ประมลู กลา้ ยางบนความทกุ ขเ์ กษตรกร 118 21 ‘โฮปเวลล’์ กับคา่ โง่เสาตอมอ่ 9,000 ล้าน 126 เปิบพิสดาร : สากกะเบอื ยันเรอื ขดุ 22 ‘เรือขุดหวั สวา่ น’ ซอ้ื ของ แตไ่ ม่ไดข้ อง 133 23 GT 200 ไม้ลา้ งปา่ ชา้ ราคาแพง 138 24 เงนิ บรจิ าคสนึ ามลิ ่องหน 144 25 คา่ โง่พันล้าน ทร่ี าชพัสดุหมอชิต 150 26 ฮุบท่ีธรณสี งฆ์ เนรมิตสนามกอลฟ์ อลั ไพน์ 156 27 นำ�เข้ารถหรู เล่ยี งภาษหี มืน่ ลา้ น 162 28 สหกรณเ์ ครดิตยเู นยี่ นฯ เซ็นปุบ๊ อนมุ ตั ิปบ๊ั 168 ของหวาน : ทานงา่ ย อร่อยทกุ มื้อ 29 แปะ๊ เจ๊ยี ะหลักแสน แยง่ เก้าอนี้ กั เรียน 175 30 เปลย่ี นอุทยานให้เป็นรีสอร์ต 180 31 ผู้พทิ กั ษเ์ ศรษฐกจิ นอกกฎหมาย 186 32 องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ กินรวบครบวงจร 194 33 ทำ�ผดิ จา่ ยถกู -ทำ�ถูกจ่ายแพง วบิ ากกรรมแรงงานต่างด้าว 202 33 ‘องคก์ ารคา้ คุรุสภา’ งาบจดั ซ้ืออปุ กรณ์การเรยี น 208 35 เรื่องลับๆ ของทา่ นผูพ้ พิ ากษา 214 เชค็ บิล หน้าทพ่ี ลเมอื งด:ี ตดิ ตาม-ตรวจสอบ-ร้องเรียน-แจ้งเบาะแส 221

ออรเ์ ดริ ฟ์ : เรยี กน�้ำ ย่อย ตามไปดูเส้นทางการทุจริตหลากหลายรูปแบบ ซึ่งเกิดจากคนเพียงไม่ก่ีกลุ่ม แต่ส่ง ผลกระทบลุกลามร้ายแรง หลายโครงการมเี จตนาดีแต่ประสงค์ร้าย และอีกหลายโครงการ พบการทุจริตแบบผดิ เตม็ ประตู

9 0บส1 มัตารรไ์ทมก่ฉาลรด์าด ปมู หลงั บตั รประจำ�ตวั ประชาชนแบบอเนกประสงค์ หรือบัตรประชาชนสมาร์ทการด์ (Smart Card) เป็นหน่ึงในโครงการขยายการจัดทำ�ระบบให้บริการประชาชนทางด้านการทะเบียนและบัตรแบบ ใหม่ โครงการดังกล่าวเกดิ ขึ้นช่วงต้นปี 2545 ในสมยั รฐั บาล พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวตั ร โดยมุ่งหวงั ให้ ประชาชนสามารถใชบ้ ตั รประจ�ำ ตวั เพยี งใบเดยี วในการแสดงตนและตดิ ตอ่ ราชการไดท้ กุ ประเภท ตอ่ มาในเดือนมิถนุ ายน 2546 คณะรฐั มนตรจี ึงมีมตเิ หน็ ชอบใหด้ ำ�เนินโครงการจดั ท�ำ บัตรประชาชน สมารท์ การด์ โดยใหเ้ รม่ิ ตน้ จากบตั รประจ�ำ ตวั ประชาชนของกระทรวงมหาดไทยเปน็ บตั รหลกั สว่ น ขอ้ มลู ของสว่ นราชการหรอื หนว่ ยงานอน่ื ๆ สามารถน�ำ มาเชอื่ มโยงและเพม่ิ เตมิ ไดเ้ มอ่ื มคี วามพรอ้ ม1 ทง้ั นี้ หนว่ ยงานทเ่ี ปน็ เจา้ ภาพในการด�ำ เนนิ โครงการมใิ ชก่ ระทรวงมหาดไทย แตเ่ ปน็ กระทรวง เทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่ือสาร เพ่ือให้เป็นไปตามแผนแมบ่ ทเทคโนโลยีสารสนเทศและการ สื่อสารของประเทศไทย พ.ศ. 2545-2549 เดอื นมกราคม 2547 คณะรฐั มนตรมี มี ตเิ หน็ ชอบใหเ้ รมิ่ ด�ำ เนนิ โครงการน�ำ รอ่ งบตั รประชาชน สมาร์ทการด์ จำ�นวน 10,000 ใบ และดำ�เนินการให้ครบประมาณ 10 ล้านใบ ภายในปี 25472 ต่อมาในเดือนมีนาคม 2547 คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบตามท่ีกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศ และการสือ่ สารเสนอแผนการผลิตบัตรประชาชนสมาร์ทการด์ จำ�นวน 64 ลา้ นใบ ในระยะเวลา 3 1  มตคิ ณะรฐั มนตรี วันท่ี 3 มิถนุ ายน 2546 เรอื่ ง การจัดทาํ บัตรประจาํ ตวั ประชาชนแบบอเนกประสงค์ (Smart Card) 2  มติคณะรฐั มนตรี วันที่ 13 มกราคม 2547 เรื่อง การใช้ประโยชน์บัตรประจาํ ตวั ประชาชนแบบอเนกประสงค์

10 เมนูคอร์รัปชนั ปี งบประมาณทั้งส้ิน 7,910 เส้นทางผลประโยชน์ ล้ า น บ า ท โ ด ย ก ร ะ ท ร ว ง เทคโนโลยีสารสนเทศและการ รัฐบาลดำ�เนินโครงการบัตรประชาชนสมาร์ทการ์ดโดยยังไม่มีการเตรียมความพร้อม สื่ อ ส า ร จ ะ เ ป็ น ผู้ ดำ � เ นิ น ก า ร เร่ืองระบบข้อมูล ทำ�ให้บัตรประชาชนสมาร์ทการ์ดไม่สามารถใช้งานได้อย่างที่ควรจะเป็น จัดซ้ือบัตรเปล่า และส่งมอบ นอกจากน้ี การประมูลราคาจ้างผลิตบัตรประชาชนสมาร์ทการ์ดโดยไม่มีการแข่งขัน ทำ�ให้ ให้สำ�นักบริหารการทะเบียน ราคาประมูลสูงและเกิดความไม่โปร่งใส ส่งผลให้การดำ�เนินการจัดจ้างผลิตบัตรประชาชน กรมการปกครอง กระทรวง สมารท์ การด์ เป็นไปอย่างลา่ ชา้ มหาดไทย ดำ�เนินการบรรจุ ข้ อ มู ล แ ล ะ อ อ ก บั ต ร ใ ห้ แ ก่ แผนการผลิตบัตรประชาชนสมาร์ทการ์ดของกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการ ประชาชน3 สอ่ื สาร แบง่ การผลติ เปน็ 3 รนุ่ โดยรนุ่ ท่ี 1 จะเปน็ การผลติ บตั รประชาชนสมารท์ การด์ จ�ำ นวน 12 ลา้ นใบ ภายในปี 2547 ขณะท่ีรุ่นที่ 2 และรุ่นที่ 3 จะเป็นการผลติ รุน่ ละ 26 ลา้ นใบ ภายในปี 2548 และ 2549 ตามลำ�ดบั 4 3  มติคณะรัฐมนตรี วนั ที่ 23 มนี าคม ประมูลอลเวง 2547 เร่อื ง ขออนุมตั งิ บประมาณสนับสนนุ โครงการจัดทาํ บัตรประจาํ ตวั ประชาชน สมาร์ทการ์ด รนุ่ ท่ี 1 อเนกประสงค์ (Smart Card) เดอื นมนี าคม 2547 กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สารทำ�การประมลู ราคา จา้ งเหมาผลติ บตั รประชาชนสมารท์ การด์ รนุ่ ที่ 1 จ�ำ นวน 12 ลา้ นใบ โดยก�ำ หนดราคาเรม่ิ ตน้ ที่ 1,440 ล้านบาท หรอื เฉลยี่ ใบละ 120 บาท การประมูลครั้งนีม้ ผี ู้เขา้ รว่ มการประมูลเพยี ง 2 ราย จากทซี่ ือ้ ซองเอกสารการประมลู ทง้ั ส้ิน 42 ราย ซึ่งบริษัททไี่ มเ่ ข้ารว่ มการประมูลให้ เหตผุ ลวา่ เงื่อนไขการประมลู ท�ำ ให้ไมค่ ุ้มคา่ การลงทุน เน่ืองจากเง่ือนไขทางเทคนิคสูง ระยะ เวลาการสง่ มอบกระช้ันชดิ และคา่ ปรับสูง ผลการประมลู ครงั้ แรกปรากฏวา่ กลมุ่ กจิ การรว่ มคา้ จนั วาณชิ ยเ์ ปน็ ผชู้ นะ โดยเสนอราคา 1,370 ล้านบาท หรือเฉล่ยี ใบละ 114 บาท กอ่ นจะมกี ารเจรจาให้ลดราคาเหลือ 108.9 บาทต่อใบ แต่ก็ยังสูงกว่าท่ีกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย จัดซ้ือในโครงการนำ�ร่อง 10,000 ใบทีร่ าคาใบละ 82 บาท ผลการประมูลดังกล่าวทำ�ให้นายแพทย์สุรพงษ์ สืบวงศ์ลี รัฐมนตรีว่าการกระทรวง เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร ตดั สนิ ใจยกเลกิ ผลการประมลู ตอ่ มาในเดอื นมถิ นุ ายน 2547 กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอื่ สารจงึ จดั การประมลู ใหม่ โดยใชร้ าคาเรมิ่ ตน้ ทใี่ บละ 108.9 บาท ซึ่งกลมุ่ กจิ การรว่ มค้า CST เป็นผูช้ นะการประมลู โดยเสนอราคา 888 ลา้ นบาท หรือเฉล่ยี ใบละ 74 บาท 4  มตคิ ณะรฐั มนตรี วันที่ 23 มนี าคม 2547 เร่อื ง ขออนุมัตงิ บประมาณสนับสนุนโครงการจัดทําบตั รประจาํ ตวั ประชาชน อเนกประสงค์ (Smart Card)

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 11 สมาร์ทการด์ รนุ่ ท่ี 2 สมารท์ การ์ด รนุ่ ท่ี 3 การประมลู ผลติ บตั รประชาชนสมารท์ การด์ รนุ่ ท่ี 2 จ�ำ นวน กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารกำ�หนด 26 ล้านใบ ไดแ้ บง่ การประมลู ออกเป็น 2 รอบ รอบละ 13 ลา้ น ให้มกี ารประมูลราคาจา้ งเหมาผลิตบตั รประชาชนสมารท์ การ์ด ใบ อย่างไรก็ตาม ความไม่โปร่งใสของการประมูลทำ�ให้การ รุ่นท่ี 3 จำ�นวน 26 ล้านใบ ในเดือนกันยายน 2551 ก่อน ประมลู รอบแรกถกู ยกเลกิ และรวมการประมลู ผลติ บตั รประชาชน จะมีการเลื่อนประมูลออกไปเป็นวันท่ี 14 ตุลาคม 2551 สมารท์ การ์ดทง้ั 2 รอบไวใ้ นการประมูลรอบที่ 2 และวันท่ี 20 ตลุ าคม 2551 เน่ืองจากบรษิ ัทเอกชนรายหนึง่ รอ้ งเรยี นวา่ กระบวนการคดั เลอื กผผู้ า่ นเกณฑป์ ระมลู ไมโ่ ปรง่ ใส ความไม่โปร่งใสดังกล่าวของการประมูลราคาจ้างเหมา ภายหลังคณะกรรมการจัดซื้อจัดจ้างของกระทรวงเทคโนโลยี ผลิตบัตรประชาชนสมาร์ทการ์ด รุ่นท่ี 2 ครั้งที่ 1 จำ�นวน 13 สารสนเทศและการสอื่ สารตรวจสอบพบวา่ ผผู้ า่ นเกณฑ์ 2 ราย ลา้ นใบ เรม่ิ ขน้ึ ในเดอื นสงิ หาคม 2549 โดยกระทรวงเทคโนโลยี มคี ณุ สมบตั ไิ มค่ รบถว้ นตามเอกสารการประกวดราคา กระทรวง สารสนเทศและการสอื่ สารกำ�หนดราคาเร่มิ ต้นท่ี 962 ลา้ นบาท เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารจึงออกประกาศยกเลิก หรือเฉลีย่ ใบละ 74 บาท การประมูลคร้งั น้ี กลุ่มกจิ การร่วมคา้ การประมูล HST เปน็ ผชู้ นะการประมลู โดยเสนอราคา 486.85 ลา้ นบาท หรอื เฉลย่ี ใบละ 37.45 บาท แตห่ ลงั จากการประมูลมีการร้องเรียน ต่อมาในเดือนพฤษภาคม 2552 กระทรวงเทคโนโลยี ต่อกรมสอบสวนคดพี เิ ศษ (ดเี อสไอ) วา่ บัตรของกลุ่มกจิ การรว่ ม สารสนเทศและการสอื่ สารประกาศการประมลู ใหม่ โดยก�ำ หนด คา้ HST มคี ณุ สมบตั ไิ มต่ รงตามเอกสารขอ้ ก�ำ หนดโครงการ ท�ำ ให้ ราคาเรม่ิ ตน้ ท่ี 960 ลา้ นบาท หรอื เฉลย่ี ใบละประมาณ 37 บาท คณะกรรมการจดั ซอื้ มคี วามเหน็ ขดั แยง้ กนั วา่ จะใหค้ วามเหน็ ชอบ การประมลู ครง้ั นี้ กจิ การรว่ มคา้ VK ซง่ึ ประกอบดว้ ยบรษิ ทั หลกั ผลการประมลู หรือไม่ เดียวกนั กับกิจการร่วมคา้ VSK ที่ชนะการประมลู ในปี 2550 เปน็ ผชู้ นะการประมลู โดยเสนอราคา 902 ลา้ นบาท หรอื เฉลย่ี ตอ่ มา หลังรัฐประหารในเดือนกันยายน 2549 ส�ำ นกั งาน ใบละประมาณ 34.7 บาท การตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ไดต้ รวจสอบกรณดี งั กลา่ ว และพบ ว่าก่อนการประมูลคณะกรรมการประกวดราคามีมติเอกฉันท์ ความคบื หนา้ ว่า บัตรของกลุ่มกิจการร่วมค้า HST ไม่ผ่านการรับรองผลการ ทดสอบคณุ สมบตั เิ กย่ี วกบั มาตรฐานความปลอดภยั ตามทรี่ ะบใุ น ปัจจุบันหน่วยงานที่มีหน้าที่ในการดำ�เนินการจ้างเหมา เอกสารประกวดราคา แตป่ ลดั กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและ ผลติ บตั รประชาชนสมารท์ การด์ เปลย่ี นจากกระทรวงเทคโนโลยี การสือ่ สาร ในขณะนน้ั กลับใหก้ ลมุ่ กิจการรว่ มคา้ HST มีสทิ ธ์ิ สารสนเทศและการสื่อสาร กลับไปเป็นกระทรวงมหาดไทย เข้ารว่ มประมูล ดังนนั้ สตง. จึงทำ�หนังสอื ถงึ กระทรวงเทคโนโลยี ดังเช่นในช่วงท่ียังใช้บัตรแบบแถบแม่เหล็ก เน่ืองจากปัญหา สารสนเทศและการสอ่ื สารใหท้ บทวนการด�ำ เนนิ การ กระทง่ั ตอ้ ง การประสานงานระหว่าง 2 หน่วยงาน ซ่ึงเกิดความขัดแย้ง ยกเลิกการประมูลในท่ีสุด ในการตรวจรับงานบ่อยครัง้ ท�ำ ใหเ้ กิดการขาดแคลนบตั ร และ ประชาชนไม่ได้รับความสะดวกในการใช้บัตรเหลืองแทนบัตร เดอื นกรกฎาคม 2550 กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและ ประชาชนชั่วคราว การส่ือสารจึงเปดิ ประมลู รอบใหม่ รวมทัง้ หมด 26 ลา้ นใบ โดย กำ�หนดราคาเริ่มตน้ ที่ 1,612 ลา้ นบาท หรอื เฉลย่ี ใบละ 62 บาท การประมูลคร้ังน้ี กิจการรว่ มคา้ VSK เป็นผู้ชนะการประมูล โดย เสนอราคา 921 ลา้ นบาท หรอื เฉลยี่ ใบละประมาณ 35.4 บาท

12 เมนคู อร์รัปชนั ผลกระทบตอ่ ประชาชน • รฐั บาลด�ำ เนนิ โครงการบตั รประชาชนสมารท์ การด์ โดยไมม่ กี ารเตรยี มความพรอ้ มเรอ่ื งระบบขอ้ มลู จากเดมิ ทม่ี งุ่ หวงั จะใชบ้ ตั ร ประชาชนสมารท์ การด์ เพอื่ เกบ็ ขอ้ มลู ตา่ งๆ ทงั้ ขอ้ มลู ระบบทะเบยี นราษฎร์ ขอ้ มลู ระบบประกนั สขุ ภาพ ขอ้ มลู ระบบประกนั สงั คม ฯลฯ แตจ่ ากความไมพ่ รอ้ มดงั กลา่ ว ท�ำ ใหข้ อ้ มลู อน่ื ๆ นอกจากขอ้ มลู ระบบทะเบยี นราษฎรไ์ มไ่ ดถ้ กู บรรจลุ งในบตั ร สง่ ผลใหบ้ ตั ร ประชาชนสมารท์ การด์ ไมส่ ามารถใชง้ านไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพตามทค่ี วรจะเปน็ ซงึ่ แทบไมต่ า่ งจากบตั รประชาชนแถบแมเ่ หลก็ แบบเดิมทม่ี ีราคาเพียงใบละประมาณ 15 บาท • การกำ�หนดเงอื่ นไขการประมลู ไวส้ ูง โดยมิใชเ่ ง่ือนไขด้านเทคนิค ทำ�ให้ผู้เขา้ ร่วมประมูลมีนอ้ ยราย ขาดการแข่งขนั อย่างทว่ั ถงึ เปน็ เหตใุ ห้ราคาประมลู สงู กว่าที่ควรจะเป็น โดยเฉพาะในการประมูลราคาจา้ งเหมาผลิตบัตรประชาชนสมาร์ทการด์ รุ่นท่ี 1 ที่ตัง้ ราคาประมลู เร่มิ ต้นไว้สงู ถึง 120 บาท ในขณะทีเ่ คยมรี ายงานวา่ กระทรวงวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีสามารถจัดท�ำ บัตร ดังกล่าวได้ในราคาใบละประมาณ 40 บาทเท่านน้ั 5 • ความไม่โปร่งใสในการประมูลทำ�ให้การดำ�เนินการจัดจ้างผลิตบัตรประชาชนล่าช้ากว่าที่กำ�หนดไว้ราว 2 ปีครึ่ง ในขณะท่ีมี ความต้องการใชบ้ ตั รประชาชนถงึ ปีละกวา่ 10 ล้านใบ ท�ำ ใหป้ ระชาชนไมไ่ ด้รบั ความสะดวก • ปญั หาความลา่ ชา้ ในการจา้ งผลติ บตั รประชาชนสมารท์ การด์ ท�ำ ใหร้ ฐั ตอ้ งสญู เสยี งบประมาณในการจดั ซอ้ื บตั รแถบแมเ่ หลก็ เพอื่ ใชแ้ ทนบัตรสมารท์ การ์ด โดยในช่วงเวลาท่ดี �ำ เนนิ โครงการบตั รประชาชนสมาร์ทการด์ ท้งั 3 รนุ่ (มนี าคม 2547 ถงึ พฤษภาคม 2552) กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ต้องจัดซื้อบัตรแถบแม่เหล็กเพ่ือใช้ทำ�บัตรประชาชนอย่างน้อย 21 ล้านใบ คดิ เปน็ งบประมาณกวา่ 320 ล้านบาท6 5  มติคณะรัฐมนตรี วันท่ี 23 กันยายน 2546 เรอ่ื ง การจดั ทำ�บัตรประจำ�ตวั ประชาชนแบบอเนกประสงค์ (Smart Card) 6  ฐานขอ้ มูลการจัดซือ้ จัดจ้างของหน่วยงานภาครฐั , สำ�นกั งานการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ <http://procurement-oag.in.th>

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 13 เอกสารอา้ งอิง • IRCP ชนะประมลู สมารท์ การด์ คาดทั้งปีรายไดโ้ ตตามเปา้ หมาย, หนงั สอื พมิ พ์ กระแสหนุ้ , 18 สิงหาคม 2549. • เกาหลคี วา้ ประมูลสมาร์ทการ์ด 921 ลา้ น, หนังสอื พมิ พ์ กรงุ เทพธรุ กิจ, 7 กรกฎาคม 2550. • คณะกรรมการสมาร์ทการด์ เฟส 2 เสยี งแตก, หนังสือพมิ พ์ กรุงเทพธุรกจิ , 14 กนั ยายน 2549. • จนั วาณิชย์คว้าสมาร์ทการด์ , หนงั สือพมิ พ์ สยามรัฐ, 23 มีนาคม 2547. • ชง คปค. เชือดปลัดไอซีที สตง. แฉฮัว้ สมาร์ทการ์ด, หนงั สอื พมิ พ์ แนวหนา้ , 25 กันยายน 2549. • ซีเอสทีคว้าชยั ให้ใบละ 74 บ. สมารท์ การ์ด, หนงั สอื พมิ พ์ ผจู้ ดั การ, 29 มถิ นุ ายน 2547. • ล้มประมูลสมารท์ การ์ด ไอซีทีรื้อทีโออาร์ นบั หนงึ่ ใหม,่ หนังสือพิมพ์ แนวหนา้ , 5 มกราคม 2552. • วี-สมารท์ ควา้ สมารท์ การด์ 902 ล. ไอซที ีเลง็ ของบฯ เพมิ่ ศูนยไ์ อซที ีชุมชนถึงพันแห่ง, หนงั สอื พิมพ์ ประชาชาตธิ ุรกิจ, 11 มถิ นุ ายน 2552. • สมาร์ทการ์ดมหาดไทยใบละ 82, หนังสอื พมิ พ์ ไทยรัฐ, 25 มนี าคม 2547. • เอกชนจบั ตาประมูลสมาร์ทการด์ ล่ม, หนงั สอื พิมพ์ กรุงเทพธรุ กิจ, 15 มนี าคม 2547. • ไอซีทลี ม้ ประมูลบตั รสมารท์ การด์ อา้ งราคาแพงเกิน, หนงั สือพิมพ์ กรุงเทพธรุ กิจ, 31 มนี าคม 2547. • ไออาร์ซที ีออกโรงแจงชนะประมูลสมารท์ การ์ด, หนังสือพมิ พ์ โพสต์ทเู ดย์, 6 กันยายน 2549. • มติคณะรฐั มนตรี วันท่ี 3 มิถนุ ายน 2546 เรอื่ ง การจัดทําบตั รประจาํ ตวั ประชาชนแบบอเนกประสงค์ (Smart Card). • มติคณะรัฐมนตรี วันที่ 23 กันยายน 2546 เรื่อง การจัดทำ�บัตรประจำ�ตวั ประชาชนแบบอเนกประสงค์ (Smart Card). • มตคิ ณะรัฐมนตรี วนั ท่ี 13 มกราคม 2547 เรอ่ื ง การใชป้ ระโยชน์บัตรประจําตัวประชาชนแบบอเนกประสงค์ (Smart Card). • มตคิ ณะรฐั มนตรี วันท่ี 23 มนี าคม 2547 เร่อื ง ขออนมุ ตั ิงบประมาณสนับสนุนโครงการจัดทําบตั รประจําตวั ประชาชนอเนกประสงค์ (Smart Card).

14 เมนคู อรร์ ปั ชนั 01 ขŒอมูลระบบประกันสุข ขŒอมูลผูŒเสียภาษีกรมสรรพากร บัตบัตรรปรไะมชาชฉ‹ นสลมาารทดการไดด: ŒชŒา ราคาแพง เม่อื เดอื นมนี าคม 2547 คณะรฐั มนตร�มีมติเหน็ ชอบ แผนการผลิตบัตรประชาชนสมารทการดจำนวน 64 ลŒานใบในระยะเวลา 3 ป‚ ดŒวยงบประมาณ 7,910 ลŒานบาท แต‹จนกระทั่งป˜จจ�บัน บัตรประชาชนสมารทการดก็แทบไม‹ต‹าง จากบัตรประชาชนแบบแถบแม‹เหล็ก เนื่องจากมัน ไม‹มีขŒอมูลใดๆ มากไปกว‹าขŒอมูลทะเบียนราษฎร ตามปกติ ความไม‹โปร‹งใสในการจŒางผลิต ยังทำใหŒเกิด ความล‹าชŒาราว 2 ป‚คร�่ง และเสียงบประมาณกว‹า 8,000 ลŒานบาท ปผรละกชราะชทนบต‹อ • การไมเ ตรยี มความพรอ ม เรอ่ื งการเชอ่ื มโยงขอ มลู ระหวา ง หนว� ยงานตา งๆ ทำใหก ารใชง าน การใชŒบัตรแทนพาสปอรต บตั รประชาชนสมารท การด การใชŒบัตรแทนใบขับข�่รถยนตและจักรยานย แทบไมต า งจากบตั รประชาชน แบบแถบแมเ หลก็ ทง้ั ทร่ี าคาแพงกวา มาก • ความไมโ ปรง ใสในการประมลู ทำใหผ ลติ บตั รประชาชน ไดช า กวา กำหนดราว 2 ปค รง�ึ ทำใหเ กดิ ปญ หาขาดแคลน บตั รประชาชน รฐั ตอ งสญู เสยี งบประมาณกวา 320 ลา นบาท ในการจดั ซอ้ื บตั รแถบแมเ หลก็ 21 ลา นใบ เพอ่ื ใชแ ทนชว�ั คราว

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 15 ขŒอมูลเจŒาของบัตร ชื่อ-สกุล เสŒนทาง 01 หมายเลขบัตรประชาชน ว/ด/ป เกิด การจŒางผลิต ที่อยู‹ ตามขŒอมูลระบบทะเบียนราษฎร สมารทการด รนุ ท่ี 1 จำนวน 12 ลา นใบ 3 รุ‹น ผชู นะการประมลู เสนอราคา 888 ลา นบาท ขภาพ เฉลย่ี ใบละ 74 บาท ขŒอมูลระบบประกันสังคม 02 การยืนยันตัวบุคคลโดยใชŒบัตร PIN code และลายนิ�วมือ รนุ ท่ี 2 จำนวน 26 ลา นใบ ผชู นะการประมลู เสนอราคา 921 ลา นบาท เฉลย่ี ใบละ 35.40 บาท 03 รนุ ท่ี 3 จำนวน 26 ลา นใบ ผชู นะการประมลู เสนอราคา 902 ลา นบาท เฉลย่ี ใบละ 34.70 บาท 04 ทง้ั 3 รนุ ใชง านไดแ ทบไมต า ง จากบตั รประชาชนแบบ แถบแมเ หลก็ ทร่ี าคาเพยี ง ใบละ 15 บาท ขŒอมูลสำนักงาน ก.พ. ความเสียหาย การใชŒบัตรเปšนบัตรเง�นสด บัตรเครดิต และบัตรเดบิต มนี าคม 2547 ถงึ พฤษภาคม 2552 ยนต กรมการปกครองตอ งซอ้ื บตั ร แถบแมเ หลก็ เพอ่ื ใชเ ปน การใชŒบัตรแทนบัตรเอทีเอ็ม บตั รประชาชนชว�ั คราวจำนวน 21 ลา นใบ คดิ เปน เงนิ 320ลŒานบาท เพอ่ื ใชแ ทนสมารท การด ทล่ี า ชา

16 เมนคู อร์รปั ชัน 0ผ2 ู้ใหญร่ วมหวั ฮั้วนมโรงเรียน ปมู หลัง ดว้ ยความหวังดีที่จะใหเ้ ดก็ นกั เรียนระดับอนบุ าลได้ดื่มนมอยา่ งน้อย 120 วันต่อปี โครงการ ‘อาหารเสริม (นม) โรงเรยี น’ จงึ ริเรมิ่ ขึน้ เมอ่ื ปี 2535 สมัยรัฐบาลชวน หลีกภัย ในระยะแรกมกี าร จัดสรรงบประมาณและกำ�หนดหลักเกณฑ์ โดยให้สำ�นักงานคณะกรรมการส่งเสริมและประสาน งานเยาวชนแหง่ ชาติ สำ�นกั นายกรัฐมนตรี เปน็ ผู้รับผิดชอบโครงการ ตอ่ มาในปี 2537 คณะรฐั มนตรมี มี ตเิ หน็ ชอบใหอ้ งคก์ ารสง่ เสรมิ กจิ การโคนมแหง่ ประเทศไทย (อสค.) เปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบ จากนน้ั จงึ ถา่ ยโอนงบประมาณใหอ้ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ (อปท.) เปน็ ผจู้ ดั ซ้ือและจัดสง่ นมให้สถานศกึ ษาต้ังแตป่ ี 2544 เสน้ ทางผลประโยชน์ ในการคัดเลือกผูด้ ำ�เนนิ การในโครงการนมโรงเรียนใชว้ ิธีแขง่ ขันเสนอราคา ซึง่ อปท. ให้สทิ ธิ์ จำ�หนา่ ยนมตามโซนพน้ื ท่ที ่ัวประเทศ โดยเกณฑ์ในการกำ�หนดโซนเบอื้ งต้นคือ ความสะดวกและ เหมาะสมในการขนส่ง (logistics) เพื่อขนส่งนมไปยังโรงเรียนต่างๆ อย่างท่ัวถึง ตามกติกาการ ประกวดราคา ผปู้ ระกอบการจะไดร้ บั สทิ ธจิ์ �ำ หนา่ ยนมรายละ 1 โซน ซง่ึ สามารถจ�ำ หนา่ ยไดเ้ ฉพาะ

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 17 ในโซนทตี่ นไดร้ บั สิทธิ์ แตป่ รากฏวา่ บางพ้ืนทม่ี ผี ู้ประกอบการ 3 ราย ได้รับสิทธ์จิ �ำ หน่ายนม 1 โซน ขณะทมี่ ผี ปู้ ระกอบการ 1 ราย ไดร้ บั สทิ ธจิ์ �ำ หนา่ ยนม 2 โซน ซงึ่ สอ่ ถงึ การจดั สรรสทิ ธทิ์ ไี่ มเ่ ปน็ ธรรม นอกจากการจดั สรรสทิ ธ์ิท่ไี มเ่ ปน็ ธรรม ยงั ปรากฏข้อเท็จจริงว่าเกดิ การฮ้ัวกนั ในกระบวนการ เสนอราคา โดยผู้ประกอบการท่ีได้รับการรับรองสิทธ์ิแต่ละโซน ซ่ึงมีอย่างน้อยโซนละ 18 ราย มเี พียง 1-2 รายเทา่ น้นั ที่เสนอราคา และไม่มีรายใดเลยทเี่ สนอราคาตำ�่ กวา่ ราคากลาง มิหนำ�ซ้�ำ ผู้ประกอบการทยี่ น่ื ราคาทั้ง 2 รายก็มิได้ด�ำ เนินการด้วยตนเอง แต่มอบอ�ำ นาจให้ บคุ คลเดียวกนั ด�ำ เนินการ บุคคลดงั กลา่ วถูกเรยี กวา่ ‘คนเดินนม’ สภาพการณเ์ ชน่ นเี้ กดิ ขน้ึ ในทกุ ภมู ภิ าค โดยการเสนอราคาแตล่ ะครงั้ หากผปู้ ระกอบการรายใด เป็นผู้ชนะในพ้ืนที่หนึ่ง การเสนอราคาในอีกพื้นที่ ผู้ประกอบการท่ีเคยแพ้การเสนอราคาจะเป็น ฝ่ายชนะบ้าง และท้ัง 2 ครงั้ มีคนเดินนมคนเดียวกนั เป็นผดู้ ำ�เนนิ การ ยงิ่ ไปกวา่ นน้ั ผปู้ ระกอบการรายใดทไี่ ดท้ ำ�สญั ญากบั อปท. ในพนื้ ทใ่ี ด ผปู้ ระกอบการรายนนั้ จะเป็นผูป้ ระกอบการรายเดยี วท่ที �ำ สัญญากับ อปท. ในพืน้ ท่นี ้ันต่อไป มหี ลายพนื้ ทที่ ่ี อปท. ใหส้ ทิ ธจิ์ �ำ หนา่ ยนมกบั ผปู้ ระกอบการทไี่ ดร้ บั สทิ ธน์ิ อกพนื้ ที่ และในหลาย พื้นที่พบว่าผู้ประกอบการมอบอำ�นาจให้บุคคลอ่ืนทำ�สัญญา และบุคคลเดียวกันก็รับมอบอำ�นาจ การท�ำ สญั ญาจากผปู้ ระกอบการอกี หลายรายในพนื้ ที่ หลงั จากประกวดราคาและทำ�สญั ญา จะมี ‘พ่อค้านม’ ท�ำ หน้าท่ีหาซอื้ นมจากผปู้ ระกอบการ ซง่ึ พ่อค้านมจะไดค้ ่าดำ�เนนิ การถุงละ 50-60 สตางค์ นอกจากนี้ คุณภาพของนมก็เป็นปญั หาสำ�คัญ แม้วา่ รฐั บาลจะกำ�หนดใหผ้ ูป้ ระกอบการตอ้ ง ใช้นมโคสด แต่ในความเป็นจริงผู้ประกอบการบางรายใช้วิธีซื้อนมผงจากต่างประเทศมาคืนรูป และบางพ้ืนที่พบการใช้หางนมผสมนำ้� ทำ�ให้นมมีกล่ินและไม่มีคุณภาพ ประกอบกับขบวนการ ลอ็ คสเป็คบรษิ ัทผลติ นม โดยกรมส่งเสริมการปกครองท้องถนิ่ มหี นงั สอื คำ�สง่ั ลงวันท่ี 29 ตลุ าคม 2551 ถงึ ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั ทกุ จงั หวดั ให้ อปท. ซอื้ นมของผปู้ ระกอบการทกี่ �ำ หนดใหเ้ ทา่ นน้ั (มี 68 รายท่วั ประเทศ) แม้จะพบวา่ บางพ้นื ท่ีมีผ้ปู ระกอบการที่ผลิตนมคุณภาพดีกว่าและราคาใกล้เคยี ง กันก็ตาม ผลกระทบต่อประชาชน เอกสารอา้ งอิง • แฉทจุ ริตจัดซ้อื นมโรงเรยี น ล็อคสเป็ค • นมที่ อปท. ไดร้ ับมีคุณภาพตำ�่ อาจสง่ ผลต่อสขุ ภาพของเดก็ นกั เรยี น • ผปู้ ระกอบการหลายรายไมไ่ ด้รับความเปน็ ธรรม เนือ่ งจากถูกกีดกนั ฮัว้ เป็นขบวนการ, หนงั สอื พมิ พ์ ไทยรัฐ, รวมเอกสารขา่ วประกวด, สมาคมนักขา่ ว จากผูป้ ระกอบการรายใหญ่และเจ้าหนา้ ท่ี นกั หนงั สือพิมพ์แห่งประเทศไทย, 2552. • กระทรวงเกษตรและสหกรณ,์ รายงาน ความคบื หนา้ การทบทวนระบบบริหาร จดั การนมโรงเรยี น ตามมตคิ ณะรัฐมนตรี 9 เมษายน 2553, 7 กันยายน 2553. • หนงั สอื เวียนกรมสง่ เสริมการปกครอง ทอ้ งถิ่น ท่ี มท.0893.4/ว1186 เร่อื ง หลกั เกณฑแ์ ละแนวทางปฏิบัตโิ ครงการ อาหารเสรมิ (นม) โรงเรียน

18 เมนคู อร์รัปชัน 02 นมโรงเร�ยบันได 4 ขั้น ฮวั้ ประกวดราคาโครงการอาหารเสร�ม (นม) โรงเร�ยน: สนับสนุนโดยรัฐบาล คณุ ภาพตำ่ องคกรปกครองส‹วนทŒองถิ�น (อปท.) เปšนผูŒดำเนินการจัดซื้อและจัดส‹งนม ใหŒกับสถานศึกษาตั้งแต‹ป‚ 2544 โดย อปท. จะใหŒสิทธิ์ผูŒประกอบการจำหน‹ายนม รายละ 1 โซนพ�้นที่ แต‹ปรากฏว‹ามีผูŒประกอบการ บางรายไดŒรับสิทธิ์จำหน‹ายนมมากกว‹า 1 โซน ขณะเดียวกัน การเสนอราคาในแต‹ละโซน มีผูŒประกอบการเพ�ยง 1-2 รายเท‹านั้นที่เสนอราคา โดยผูŒที่เสนอราคากลางจะชนะการประกวดราคา ทุกครั้ง ส‹วนผูŒประกอบการที่เคยแพŒ ก็จะเปšนฝ†ายชนะในการประกวดราคาครั้งถัดไป โครงการนมโรงเร�ยนจ�งเปšนการฮั้วกันระหว‹าง ผูŒประกอบการ โดยมีเด็กนักเร�ยนทั่วประเทศ เปšนผูŒเสียประโยชน ผปรละกชราะชทนบต‹อ 01 • นมท่ี อปท. ไดร บั มคี ณุ ภาพตำ่ อปท. กำหนดโซนพื้นทีอ่ ยาง ซง�ึ อาจสง ผลตอ สขุ ภาพ ไมเปน ธรรม ผูประกอบการ ของเดก็ นกั เรยี น บางรายมสี ิทธ์ิขายนม 1 โซน • ผปู ระกอบการหลายราย บางรายมีสทิ ธขิ์ ายนม 2 โซน ไมไ ดร บั ความเปน ธรรม เนอ� งจากถกู กดี กนั จาก ผปู ระกอบการรายใหญ และเจา หนา ท่ี

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 19 ยน 02 ผูประกอบการนอ ยรายเขา รวม เสนอราคา และมกี ารฮั้วกัน ทำให อปท. ไมเ คยไดราคา ทตี่ ่ำกวาราคากลาง 03 ผปู ระกอบการทกุ ราย มอบหมายใหค นเดนิ นม คนเดยี วกนั ดำเนนิ การ แทนทกุ ขน้ั ตอน 04 หลงั ทำสญั ญา มคี นในพน้ื ท่ี ทำหนา ทห่ี าซอ้ื นม โดยได คา ดำเนนิ การจากผผู ลติ ถงุ ละ 50-60 สตางค

20 เมนูคอรร์ ปั ชนั ใ0ค‘3บซรอาน่านญุ ต6กิ า6ต้า’ศพ ปูมหลงั คนื สง่ ทา้ ยปเี กา่ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2551 เกดิ เหตเุ พลงิ ไหมส้ ถานบนั เทงิ ‘ซานตกิ า้ ’ (Santika) ย่านถนนเอกมยั ส่งผลใหม้ ีผูเ้ สยี ชวี ติ ในเหตกุ ารณ์ 59 คน และมผี ู้เสียชวี ติ ในภายหลังอกี 7 คน รวม 66 คน นอกจากนี้ยงั มีผู้บาดเจ็บอกี จ�ำ นวนมาก สาเหตหุ ลกั ของการสญู เสยี ในครง้ั นม้ี าจากการปลอ่ ยปละละเลยของเจา้ หนา้ ทใ่ี นการควบคมุ ดแู ลสถานบนั เทงิ ทเ่ี ปดิ โดยไมไ่ ดร้ บั อนญุ าตและไมไ่ ดผ้ า่ นการตรวจสอบความปลอดภยั อกี ทงั้ มกี าร เปลีย่ นแปลงโครงสรา้ งอาคารโดยไมไ่ ดร้ บั อนุญาต ทำ�ให้มีความเสีย่ งในการเกดิ อบุ ัติเหตุ จากการสอบสวน สาเหตุของไฟไหม้คร้ังนี้เกิดจากการจุดพลุไฟฉลองปีใหม่ภายในสถาน บนั เทงิ ซึ่งเหตกุ ารณด์ ังกลา่ วจะไม่เกิดขน้ึ หากเจ้าหนา้ ที่ของรัฐเขม้ งวดในการบงั คบั ใชก้ ฎหมาย

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 21 เสน้ ทางผลประโยชน์ สถานะของคดี ซานติก้าต้ังอยู่นอกเขตโซนน่ิงของสถานบันเทิง เคยถูก ในคดีท่ีมีผู้ฟ้อง 12 ราย ศาลปกครองกลางมีคำ� ดำ�เนินคดีข้อหาเปิดสถานบริการโดยไม่ได้รับอนุญาตและ พิพากษาให้กรุงเทพมหานครรับผิดชอบจ่ายค่าสินไหม จ�ำ หนา่ ยสรุ าในเวลาหา้ มจ�ำ หนา่ ยทง้ั หมด 47 ครงั้ กอ่ นท่ี พ.ต.อ. ทดแทนให้กับผู้เสียหายและญาติท่ีได้รับผลกระทบจาก ‘ป.’ รองผู้บังคับการกองปราบปรามในขณะนนั้ จะเข้ามาถือห้นุ เหตุเพลิงไหม้ ตามมาตรา 5 ของพระราชบัญญัติความ บริษัท ไวท์ แอนด์ บราเธอร์ส (2003) จ�ำ กัด ซง่ึ เป็นผ้ถู ือหุ้น รบั ผดิ ทางละเมดิ ของเจา้ หนา้ ท่ี พ.ศ. 2539 รวมเปน็ เงนิ กวา่ หลกั ของซานติกา้ เม่อื วันที่ 17 กันยายน 2549 หลงั จากนนั้ 3.5 ลา้ นบาท และต�ำ รวจไดด้ �ำ เนนิ คดกี บั เจา้ ของซานตกิ า้ ผบั ซานติกา้ ผบั ก็ไม่เคยถูกจับอกี เลย ในข้อหากระทำ�การโดยประมาท เป็นเหตุให้ผู้อื่นถึงแก่ ความตาย และใหอ้ อกคา่ ใชจ้ ่ายในส่วนของการทำ�ศพและ จากการตรวจสอบพบว่า กรรมการคนหน่ึงของบริษัท การพิสจู นเ์ อกลักษณบ์ คุ คลกวา่ 2 ลา้ นบาท ไวท์ แอนด์ บราเธอร์ส (2003) จำ�กัด แท้จริงแล้วเป็นเพียง คนรับรถของซานติก้า ขณะที่เจ้าของตัวจริงกลับไม่มีชื่อเป็น ผลกระทบตอ่ กรรมการ ทำ�ให้มกี ารตงั้ ขอ้ สงั เกตวา่ การกระทำ�ดงั กล่าวน่าจะ ประชาชน มจี ดุ ประสงคเ์ พอื่ มใิ หเ้ จา้ ของตวั จรงิ ตอ้ งรบั ผดิ ชอบการประกอบ ธรุ กจิ ของซานตกิ ้า • มผี ้เู สยี ชีวติ จากเหตุการณ์ 66 คน บาดเจ็บ 222 คน • การปล่อยปละละเลยของเจ้าหน้าท่ี ทำ�ให้ซานติก้า นอกจากน้ียังพบการเปล่ียนแปลงโครงสร้างอาคาร พาณชิ ยเ์ พอื่ การพกั อาศยั เปน็ สถานบรกิ ารโดยไมไ่ ดร้ บั อนญุ าต ดำ�เนินกิจการมานานกว่า 5 ปี โดยไม่ต้องเสียภาษี และไมม่ กี ารตรวจสอบโครงสรา้ งวา่ เหมาะสมกบั การด�ำ เนนิ การ และดัดแปลงอาคารเป็นสถานบริการโดยไม่ได้รับ เปน็ สถานบรกิ ารหรอื ไม่ มหิ น�ำ ซ�้ำ ยงั ปรากฏหลกั ฐานการปลอม อนุญาต ลายเซ็นของวิศวกรผู้ควบคุมงานก่อสร้าง ซ่ึงช้ีว่าเจ้าหน้าท่ี สำ�นักงานเขตวัฒนาน่าจะมสี ว่ นร้เู ห็น ขณะเดยี วกัน ซานติกา้ ก็ เอกสารอ้างอิง ไมเ่ คยถกู ตรวจสอบวา่ มอี ปุ กรณป์ อ้ งกนั อบุ ตั ภิ ยั ครบถว้ นหรอื ไม่ • ไฟไหม้ซานตกิ ้าผับ สรรพสามติ วอดวาย, หนงั สือพมิ พ์ โพสตท์ เู ดย์, รวม ยิ่งไปกว่านั้น ตลอดระยะเวลาท่ีเปิดบริการประมาณ 5 เอกสารข่าวประกวด, สมาคมนกั ข่าวนกั หนังสือพิมพ์แหง่ ประเทศไทย, ปี ซานติกา้ ไม่เคยเสียภาษสี รรพสามติ ท้ังทต่ี ามกฎหมายแลว้ 2550. จะต้องเสียในอัตราร้อยละ 10 ของรายได้ก่อนหักค่าใช้จ่าย นอกจากภาษสี รรพสามติ ซานตกิ ้ายงั ไมเ่ สยี ภาษปี ้ายและภาษี โรงเรอื นให้กับส�ำ นักงานเขตวัฒนา รวมถึงไม่เสียภาษเี งนิ ได้ให้ กับกรมสรรพากรอกี ด้วย โศกนาฏกรรมครั้งนี้สะท้อนให้เห็นถึงการปล่อยปละ ละเลยของเจ้าหน้าที่ในหลายหน่วยงาน และการมุ่งแสวงหา ผลประโยชน์ของผ้ปู ระกอบการ โดยไมค่ �ำ นงึ ถงึ ความปลอดภัย ของผ้ใู ช้บริการ

22 เมนูคอร์รัปชนั 03 หากไม‹ถูกเพลิงไหมŒในคืนวันส‹งทŒายป‚ 2551 ซึ่งทำใหŒคนตาย 66 คน ซานติกŒา ทจุไฟไรหมต� ŒซาอนตนิกŒา:ุญาต ก็อาจจะยังเปšนหนึ่งในจ�ดหมายปลายทาง เปด สถานบร�การ ของนักท‹องราตร�ตราบจนทุกวันนี้ ทำคนตาย และเร�่องราวของความไม‹ชอบมาพากลต‹างๆ มากมายก็จะยังอยู‹ในเงามืดต‹อไป แมŒจากการสอบสวน สาเหตุของเพลิงไหมŒ เกิดจากการจ�ดพลุไฟฉลองป‚ใหม‹ แต‹สาเหตุ ที่เปšนตŒนตอจร�งๆ คือการเปลี่ยนแปลงโครงสรŒาง อาคารพาณชิ ยเ พ่อ� การพกั อาศยั เปšนสถานบร�การ โดยไม‹ไดŒรับอนุญาต และไม‹มีการตรวจสอบ โครงสรŒางว‹าเหมาะสมกับการเปšนสถานบร�การ หร�อไม‹ นอกจากนี้ยังมีการปลอมลายเซ็น ของว�ศวกรผูŒออกแบบและควบคุมงาน ซึ่งยากที่เจŒาหนŒาที่ของรัฐจะไม‹มีส‹วนรูŒเห็น รูŒหร�อไม‹ว‹า… • ผูบรหิ ารซานตกิ า เคยถูกจับกมุ ในขอหา เปด สถานบรกิ าร โดยไมไดรับอนญุ าต และจำหน�ายสุรา ในเวลาหา มจำหนา� ย ทง้ั หมด 47 ครงั้ • ซานติกา ไมเ สยี ภาษี สถานบรกิ ารใหก บั กรมสรรพสามติ ตลอด 5 ปท่เี ปด บริการ

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 23 ปผรละกชราะชทนบต‹อ • จมาีผกูŒเสเหียตชุกีวา�ตรณ สถานะ 66 คน ศาลปกครองกลางมคี ำพิพากษา ใหก รุงเทพมหานครรบั ผิดชอบ บาดเจ็บ จายคาสนิ ไหมทดแทนใหก ับ ผูเ สียหายและญาติท่ีไดร ับ 222 คน ผลกระทบจากเหตเุ พลงิ ไหมก วา 3.5 ลา นบาท และตำรวจ • การปลอ ยปละละเลยของ ไดด ำเนนิ คดกี บั เจา ของซานตกิ า เจาหนา ที่ ทำใหซ านตกิ า และใหออกคาใชจ ายในสว นของ ดำเนนิ กิจการไดนานกวา 5 ป การทำศพและการพสิ จู นเ อกลกั ษณ โดยท้งั หลบเลีย่ งภาษี บคุ คลกวา 2 ลานบาท และดัดแปลงอาคารเปน สถานบริการโดยไมไดรับ อนญุ าต

24 เมนคู อร์รปั ชัน 0อ4 มเงินช่วยเหลอื เหย่อื นำ�้ ท่วม ปูมหลงั ปี 2554 ในสมยั รัฐบาลชุด ยิ่งลักษณ์ ชินวตั ร จดั ท�ำ โครงการ ‘ยกระดับฝีมือแรงงานลกู จ้าง ท่ีได้รับผลกระทบจากอุทกภัย เพ่ือป้องกันและชะลอการเลิกจ้างแรงงาน’ และได้รับจัดสรร งบประมาณ 61.5 ลา้ นบาท โดยกรมพฒั นาฝมี อื แรงงาน กระทรวงแรงงาน มหี นา้ ทป่ี ระชาสมั พนั ธ์ และดำ�เนนิ งาน ในการดำ�เนินงาน กรมพัฒนาฝีมือแรงงานจัดสรรงบประมาณผ่านสภาอุตสาหกรรมแห่ง ประเทศไทย (ส.อ.ท.) ไปยังสถานประกอบการแห่งละ 81,600 บาทต่อรุ่น เพ่ือเป็นค่าใช้จ่าย ในการฝกึ อบรมพนกั งาน 10 วัน วนั ละ 6 ช่ัวโมง อย่างไรก็ตาม โครงการยกระดับฝีมือแรงงานฯ ส่อเค้าว่ามีการทุจริต โดยประธาน ส.อ.ท. จังหวัดลพบุรี และรองเลขาธิการ ส.อ.ท. ถูกสงสัยว่ายักยอกเงินโครงการในจังหวัดลพบุรี ทำ�ให้ ผ้ปู ระกอบการไดร้ บั งบประมาณสนบั สนนุ ต่อร่นุ น้อยกวา่ เปา้ หมายเป็นจำ�นวนมาก

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 25 เส้นทางผลประโยชน์ สำ�นักข่าวไทยพับลิก้ารายงานว่า กองบังคับการปราบปรามตรวจสอบเส้นทางการเบิกจ่าย งบประมาณ พบว่า กรมพัฒนาฝีมือแรงงานอนุมัติงบประมาณค่าใช้จ่ายในการฝึกอบรมแรงงาน จงั หวดั ลพบรุ ี 150 รนุ่ ประมาณ 12.24 ลา้ นบาท ตอ่ มา ผอู้ ำ�นวยการกองพฒั นาศกั ยภาพแรงงาน และผปู้ ระกอบกจิ การ ซงึ่ เปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบโครงการยกระดบั ฝมี อื แรงงานฯ ท�ำ เรอ่ื งขอโอนเงนิ จ�ำ นวน ดงั กล่าวเข้าบัญชีของตน หลงั จากนนั้ ผอู้ �ำ นวยการกองพฒั นาศกั ยภาพแรงงานฯ สงั่ จา่ ยเชค็ เปน็ จ�ำ นวนทงั้ หมด 4 ครง้ั ครัง้ ท่ี 1 เช็คส่งั จ่ายเงนิ สด 430,000 บาท โดยอดีตอธิบดกี รมพฒั นาฝมี อื แรงงานนำ�เชค็ ไปข้ึนเงิน ครัง้ ท่ี 2 และ 3 เช็คสั่งจ่าย ส.อ.ท. รวมกัน 11.54 ล้านบาท โดยรองเลขาธกิ าร ส.อ.ท. ซึ่งได้ รับมอบอำ�นาจเป็นผูร้ ับเงนิ จากประธาน ส.อ.ท. จังหวดั ลพบรุ ี น�ำ เชค็ ไปข้นึ เงิน และคร้ังท่ี 4 เชค็ สั่งจ่ายเงนิ สด 260,000 บาท โดยบคุ คลภายนอกท่ีไมเ่ ก่ยี วกบั ส.อ.ท. น�ำ เชค็ ไปขึ้นเงิน จะเห็นได้ว่า ผู้อำ�นวยการกองพัฒนาศักยภาพแรงงานฯ สั่งจ่ายเช็ค 2 ครั้ง รวมมูลค่า 690,000 บาทให้กับบุคคลท่ีมิได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับโครงการฯ ในจังหวัดลพบุรี และไม่ได้รับ มอบอำ�นาจให้รับเงินแทน ในขั้นตอนน้ีงบประมาณของโครงการฯ ในจังหวัดลพบุรีจึงเหลือเพียง 11.54 ลา้ นบาท หลังได้รับเงิน 11.54 ล้านบาทแล้ว รองเลขาธิการ ส.อ.ท. ได้มอบเงินให้ประธาน ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ ี 7.62 ลา้ นบาท แตป่ ระธาน ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ กี ลบั น�ำ เงนิ เขา้ โครงการฯ ในจงั หวดั ลพบรุ ี เพียง 5 ล้านบาท นั่นหมายความว่า จังหวัดลพบุรีได้รับงบประมาณจริงเพียงร้อยละ 40 ของงบประมาณท่ี ได้รับอนุมัติจากกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน และผู้เข้าร่วมโครงการฯ ได้รับเงินอุดหนุนต่อรุ่นเพียง 35,000-40,000 บาท จากทีก่ �ำ หนดไว้ 81,000 บาท

26 เมนคู อร์รัปชนั ผลกระทบตอ่ ประชาชน • โครงการฝกึ อบรมแรงงานในจงั หวดั ลพบรุ ไี ดร้ บั งบประมาณเพยี งรอ้ ยละ 40 ของงบประมาณ ที่ควรได้รับ ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพของการฝึกอบรมแรงงาน และอาจทำ�ให้แรงงานบางส่วน ไมไ่ ด้รบั การฝกึ อบรม สถานะของคดี • กรมแรงงานตั้งคณะกรรมการตรวจสอบวินัยผู้อำ�นวยการกองพัฒนาศักยภาพแรงงานและ ผู้ประกอบกิจการ และข้าราชการที่เก่ียวข้อง • กองบังคับการปราบปรามสรุปว่า มีหลักฐานท่ีเช่ือได้ว่ามีการทุจริตในโครงการ โดย ผู้ต้องสงสัยว่ากระทำ�การทุจริต ได้แก่ อดีตอธิบดีกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน รองเลขาธิการ ส.อ.ท. และประธาน ส.อ.ท. จังหวดั ลพบุรี • กองบังคับการปราบปรามอยู่ระหว่างสรุปสำ�นวนคดีเพ่ือส่งให้คณะกรรมการป้องกันและ ปราบปรามการทุจรติ แห่งชาติ (ป.ป.ช.) เน่อื งจากมเี จ้าหนา้ ทีข่ องรฐั เกยี่ วข้องกับการทจุ ริต • ส�ำ นักงานการตรวจเงนิ แผน่ ดิน (สตง.) อยูร่ ะหวา่ งตรวจสอบการใช้จ่ายเงนิ ของโครงการฯ

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 27 เอกสารอ้างองิ • แกะเส้นทางเงิน 12 ลา้ นบาท ปมฉาวความขดั แยง้ สภาอตุ ฯ, ไทยพับลกิ า้ , 1 มีนาคม 2556. • โครงการฝกึ อบรมชะลอการเลกิ จา้ งวงเงนิ 60 ล้านบาทฉาว เร่งอธบิ ดกี รมพัฒนาฝมี อื แรงงาน-ป.ป.ช.-ส.อ.ท. ตรวจสอบ, ไทยพบั ลกิ า้ , 23 พฤศจกิ ายน 2555. • เจาะงบเยยี วยาน�ำ้ ท่วม 12 ล้านบาท กรมพัฒนาฝมี อื แรงงาน (1): ผขู้ ออนุมัตเิ งิน – ผู้สอบขอ้ เท็จจริงคนเดยี วกัน, ไทยพบั ลิก้า, 18 มีนาคม 2556. • เจาะงบเยียวยานำ้�ทว่ ม 12 ล้านบาท กรมพัฒนาฝมี ือแรงงาน (2): กองปราบ-สตง. ลยุ สอบเสน้ ทางเดนิ เงนิ , ไทยพบั ลกิ ้า, 27 มีนาคม 2556. • เจาะงบเยียวยาน้ำ�ท่วม 12 ลา้ นบาท กรมพัฒนาฝมี อื แรงงาน (3): สอบวินัย ‘ร�ำ พงึ ธรรมเจรญิ ’ ตรวจใบเสรจ็ 12 ลา้ น, ไทยพับลิกา้ , 2 เมษายน 2556. • เจาะงบเยียวยาน้�ำ ท่วม 12 ล้านบาท กรมพัฒนาฝมี อื แรงงาน (4): สภาอุตฯ แจ้งกอง ปราบ ดำ�เนนิ คดีอดีตอธบิ ดีกรมพฒั นาฝีมอื แรงงาน อมงบฯ น�ำ้ ท่วม, ไทยพบั ลกิ ้า, 18 พฤษภาคม 2556. • ส.อ.ท. สอบทจุ ริตค่าฝกึ อบรมยกระดบั ฝีมือแรงงาน จ.ลพบุรี เงนิ หาย 6 ลา้ นบาท, สถานโี ทรทศั น์ไทยพีบเี อส, 22 กุมภาพนั ธ์ 2556.

28 เมนคู อร์รัปชนั 04 โครงการชว‹ ยเหลอื แรงงานผเŒู สยี หายจากนำ้ ทว‹ ม: หลังเหตุการณน้ำท‹วมป‚ 2554 รัฐบาลตั้งโครงการ เพ�่อช‹วยเหลือแรงงานที่ไดŒรับผลกระทบ โดยใหŒ ราชการ-เอกชน กรมพัฒนาฝ‚มือแรงงานจัดสรรงบประมาณ 61.5 ลŒานบาท ผ‹านสภาอุตสาหกรรม ร‹วมใจยักยอกเงน� แห‹งประเทศไทย (ส.อ.ท.) ไปยังสถานประกอบการ เพ�่อเปšนค‹าใชŒจ‹ายในการฝƒกอบรมแรงงาน โครงการฝก อบรมแรงงาน ตอมา ประธาน ส.อ.ท. ในจงั หวดั ลพบุรีไดรับอนมุ ัติ จังหวัดลพบุรี ชแ้ี จงวา ไดรับเงนิ งบประมาณ 12.24 ลานบาท จากรองเลขาธิการ ส.อ.ท. เพยี ง ซึ�งกรมพฒั นาฝม ือแรงงานสัง� จาย 7.62 ลา นบาท แตก็ปรากฏ เช็คเขา บัญชขี อง ผอ. กองพฒั นา หลักฐานวา ประธาน ส.อ.ท. ศกั ยภาพแรงงานและผูประกอบ นำเงินเขาบญั ชขี องคณะทำงาน งแรบงปงราะนมจาังณหควั‹ดาใลชพŒจ‹าบยุรก� ารฝƒกอบรม กจิ การ จากนั้น ผอ. จึงส�งั จาย โครงการเพียง 5 ลา นบาท เชค็ อกี 4 ครัง้ ดงั นน้ั งบประมาณจาก 5 ครง้ั ท่ี 1 สัง� จายเงนิ สด 4.3 กรมพัฒนาฝม อื แรงงาน แสนบาท ซึ�งอดตี อธบิ ดี จึงหายไประหวา งทางประมาณ อดตี อธิบดีกรม ลŒา กรมพฒั นาฝมือแรงงานนำเช็ค 7.24 ลานบาท และมเี งิน พัฒนาฝ‚มอื แรงงาน ไปขน้ึ เงิน เขา โครงการในจังหวดั ลพบุรี และคนภายนอก 1 คน ล0Œา.น7บาท เพยี ง 5 ลานบาท หรือเพยี ง ครง้ั ท่ี 2 และ 3 สัง� จา ยเขาบัญชี 40% ของงบประมาณที่ไดรับ ของ ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ ี จำนวน ซงึ� ทำใหโครงการมเี งินสำหรบั 11.54 ลานบาท ซึ�งรองเลขาธกิ าร จดั ฝก อบรมแรงงานเพยี ง ส.อ.ท. จังหวดั ลพบุรี นำเชค็ 35,000-40,000 บาทตอรนุ 3.9 ไปขนึ้ เงนิ จากทก่ี ำหนดไวร นุ ละ 81,600 บาท รองเลขาธกิ าร ส.อ.ท. ลŒานบาท ครง้ั ที่ 4 ส�งั จายเงินสด 2.6 จังหวัดลพบรุ � แสนบาท ซง�ึ บคุ คลภายนอก ที่ไมเกย่ี วกับ ส.อ.ท. นำเช็ค ไปขึน้ เงนิ

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 29 ผปรละกชราะชทนบต‹อ • โครงการฝก อบรมแรงงาน สถานะ บันได 4 ขั้น ในจงั หวดั ลพบรุ ไี ดร บั งบประมาณ เพยี ง 40% ของงบประมาณ • กองบงั คบั การกองปราบปราม 01 ทค่ี วรไดร บั ซง�ึ สง ผลตอ คณุ ภาพ สรปุ วา มหี ลกั ฐานทเ่ี ชอ่ื ไดว า ของการฝก อบรมแรงงาน มกี ารทจุ รติ และมผี ตู อ งสงสยั กรมพฒั นาฝม อื แรงงานอนมุ ตั ิ และอาจทำใหแ รงงานบางสว น วา ทจุ รติ 13 คน ซง�ึ รวมถงึ อดตี งบประมาณการฝก อบรม ไมไ ดร บั การฝก อบรม อธบิ ดกี รมพฒั นาฝม อื แรงงาน แรงงานในจงั หวดั ลพบรุ ี รองเลขาธกิ าร ส.อ.ท. ลพบรุ ี 12.24 ลา นบาท และประธาน ส.อ.ท. ลพบรุ ี 02 ผอ. กองพฒั นาศกั ยภาพ เง�นเขาŒ โครงการ แรงงานและผปู ระกอบกจิ การ สง�ั จา ยเชค็ 11.54 ลา นบาท 5.0 ใหร องเลขาธกิ าร ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ ี และสง�ั จา ยเชค็ านบาท สว นทเ่ี หลอื อกี 6.9 แสนบาท ใหอ ดตี อธบิ ดกี รมพฒั นาฝม อื 2.6 แรงงานและบคุ คลภายนอก อกี 1 คน ทง้ั ทท่ี ง้ั สองคน ลŒานบาท ไมเ กย่ี วขอ งกบั การบรหิ าร โครงการ ประธาน ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ � 03 รองเลขาธกิ าร ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ ี มอบเงนิ ให ประธาน ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ ี เพยี ง 7.62 ลา นบาท 04 ประธาน ส.อ.ท. จงั หวดั ลพบรุ ี นำเงนิ เขา โครงการเพยี ง 5 ลา นบาท

30 เมนคู อร์รัปชนั เ0‘ค5บสนกิากยรราสมงืบศวปัลลุ ลนฯอำ�ปจมั้นบั ’ ปมู หลงั การจา่ ยเงนิ สนิ บนและรางวลั น�ำ จบั ในหนว่ ยงานราชการบางแหง่ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ เพมิ่ แรง จูงใจให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ สร้างขวัญกำ�ลังใจแก่เจ้าพนักงานท่ีต้องเส่ียง อันตราย และป้องกันการละเว้นการท�ำ หน้าท่ี รวมถงึ การรบั เงนิ สินบนจากผกู้ ระท�ำ ความผดิ ซ่ึง พระราชบญั ญตั ศิ ลุ กากรไดก้ �ำ หนดใหม้ กี ารจา่ ย ‘เงนิ สนิ บน’ และ ‘รางวลั น�ำ จบั ’ กรณที มี่ กี ารจบั กมุ การลกั ลอบหนีศุลกากรหรือการสำ�แดงเท็จ โดยแบ่งเปน็ 2 กรณี ดงั นี้ 1. กรณีไมม่ ีผ้แู จ้งเบาะแส – เจา้ หน้าทีจ่ ะได้รับ ‘รางวัลนำ�จับ’ รอ้ ยละ 30 ของค่าปรับ 2. กรณมี ผี ู้แจ้งเบาะแส – เจา้ หน้าทจี่ ะไดร้ ับ ‘รางวลั นำ�จับ’ รอ้ ยละ 25 ของคา่ ปรบั และ ผแู้ จง้ เบาะแสจะไดร้ ับ ‘เงินสินบน’ ร้อยละ 30 ของค่าปรบั ดังนั้น ผลประโยชนท์ ่ีเจ้าหนา้ ทีแ่ ละ ผ้แู จ้งเบาะแสจะไดร้ บั จงึ คิดเปน็ ร้อยละ 55 ของคา่ ปรบั ระบบการจ่ายเงินสินบนในกรณีที่มีผู้แจ้งเบาะแสทำ�ให้ผลประโยชน์เพ่ิมขึ้นร้อยละ 25 เม่ือ เทียบกับกรณีที่เจ้าหน้าท่ีจับกุมเอง กฎกติกาในการจ่ายเงินสินบนและรางวัลนำ�จับเช่นน้ีจึงเปิด ช่องและสรา้ งแรงจูงใจใหเ้ จา้ หน้าที่กระทำ�การทุจริตมากขนึ้ กว่าเดิม

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 31 เส้นทางผลประโยชน์ เจ้าหน้าท่ีศุลกากรมีโอกาสที่จะสร้าง ‘สายสืบปลอม’ ขึ้นมาเพ่ือรับผลประโยชน์เพ่ิมอีก รอ้ ยละ 25 ของคา่ ปรบั เนอ่ื งจากหลกั ฐานในการแจง้ เบาะแสมเี พยี ง ‘ลายพมิ พน์ ว้ิ มอื ’ เทา่ นน้ั สว่ น รายชอื่ ผแู้ จง้ เบาะแสจะถกู เกบ็ ไว้เป็นความลบั ตวั อยา่ งของการทจุ รติ โดยเจา้ หนา้ ทศี่ ลุ กากร เชน่ เจา้ หนา้ ทศี่ ลุ กากรรายหนงึ่ จบั กมุ ชาวตา่ งชาติ ลกั ลอบขนทองค�ำ ผา่ นดา่ นทอี่ �ำ เภอหาดใหญ่ จงั หวดั สงขลา ภายหลงั การจบั กมุ เจา้ หนา้ ทรี่ ายดงั กลา่ ว อ้างว่าได้รับแจ้งจาก ‘สาย’ ว่าจะมีการลักลอบนำ�ทองคำ�แท่งผ่านด่านศุลกากร จึงทำ�เอกสาร ขอเบิกเงินสนิ บนใหแ้ ก่สายทีแ่ จ้งขา่ ว อย่างไรก็ตาม เนื่องจากรถโดยสารในอำ�เภอหาดใหญ่ต้องรอให้ผู้โดยสารข้ึนจนเต็มครบทุก ทนี่ งั่ จงึ จะออกเดนิ ทาง ดงั นน้ั ขอ้ มลู ในเอกสารเบกิ เงนิ สนิ บนทร่ี ะบวุ า่ ‘สายรายงานวา่ จะมชี าวตา่ งชาติ ลักลอบขนทองคำ�’ โดยระบุเวลาและหมายเลขทะเบียนของรถโดยสารอย่างชัดเจนแน่นอน จึง ไมส่ มเหตสุ มผล การตรวจพบดังกลา่ วจงึ น่าจะเกิดจากการปฏบิ ัติหน้าท่ี ‘ตามปกต’ิ ของเจา้ หนา้ ที่ เอง โดยไม่มกี ารแจง้ เบาะแสจากภายนอก ดังนน้ั การอา้ งว่ามีสายให้เบาะแสและสร้างหลักฐาน ลายนิว้ มอื ปลอมจึงเกดิ ขึ้น เพราะเจ้าหน้าทหี่ วังจะได้รบั เงินสนิ บนและรางวลั น�ำ จบั เพ่มิ กรณีข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างหน่ึงของการทุจริตรับเงินสินบนและรางวัลนำ�จับ ซ่ึงการท่ีไม่ สามารถตรวจสอบการแจง้ เบาะแสได้ จึงท�ำ ให้ไมท่ ราบวา่ การเบิกจ่ายเงินสนิ บนและรางวัลนำ�จับ ทผ่ี า่ นมามกี ารทุจรติ จากการสรา้ งสายสืบปลอมมากนอ้ ยแค่ไหน ผลกระทบตอ่ ประชาชน • การสรา้ งสายสบื ปลอมทำ�ใหร้ ฐั ไดร้ บั สว่ นแบง่ คา่ ปรบั นอ้ ยกวา่ ทคี่ วร จากที่ เอกสารอา้ งอิง ควรไดร้ ้อยละ 70 ของคา่ ปรับ เหลือเพยี งร้อยละ 45 ของคา่ ปรับ เพราะ • กรมศุลกากร (2): 12 ปี พอ่ คา้ จ่ายค่า รอ้ ยละ 25 สูญไปในกระบวนการทุจรติ ปรบั 3.5 หม่นื ล้าน – คนกรมศุลฯ รับ • ในบางกรณี เจ้าหน้าท่ีอาจกลั่นแกล้งให้นำ�เข้าสินค้าโดยไม่เสียภาษีหรือ รางวัลกวา่ หม่ืนลา้ น จาก thaipublica. เสียภาษีไม่ครบถว้ น แล้วจงึ ดำ�เนินการเอาผิดย้อนหลัง ซึ่งสรา้ งปญั หาแก่ org, 7 กันยายน 2555 ผปู้ ระกอบการทมี่ ไิ ดม้ เี จตนากระท�ำ ความผดิ ท�ำ ใหป้ ระเทศไทยเสยี ชอื่ เสยี ง ในด้านการคา้ ระหวา่ งประเทศ • กรมศุลกากร (5): ระบบการจา่ ยเงนิ สินบน รางวลั หลุมดำ�การปฏิรปู และ รฐั เก็บภาษีได้เพม่ิ ขึ้น หรอื ใครได้ จาก thaipublica.org, 9 ตุลาคม 2555

32 เมนคู อร์รปั ชนั 05 สรŒาง ‘สายสบื ปลอม’เง�นสินบนและรางวัลนำจับกรมศุลกากร: 1.เจŒาหนาŒ ทจี่ ับเอง เพอ่� รับเงน� เพ�ม รัฐบาล ในป˜จจ�บัน กฎหมายศุลกากรกำหนดใหŒมี การจ‹ายเง�นสินบนและรางวัลนำจับกรณี 70% ที่มีการจับกุมการลักลอบหนีศุลกากรหร�อ การสำแดงเท็จ 2 กรณี เจŒาหนŒาท่ี • ถŒาไม‹มีผูŒแจŒงเบาะแส เจŒาหนŒาที่จะไดŒรับรางวัล นำจับ 30% ของค‹าปรับ 30% • ถŒามีผูŒแจŒงเบาะแส เจŒาหนŒาที่จะไดŒรับรางวัลนำจับ 25% ของค‹าปรับ และผูŒแจŒงเบาะแสจะไดŒรับ เง�นสินบน 30% ของค‹าปรับ ในกรณีหลัง ผลที่เกิดข�้นกลับกลายเปšนการสรŒาง แรงจ�งใจใหŒเจŒาหนŒาที่ทุจร�ต โดยการสรŒาง ‘สายสืบปลอม’ ซึ่งอาจทำใหŒเจŒาหนŒาที่ไดŒรับ ผลประโยชนสูงสุดถึง 25%+30% = 55% 2.สายสืบแจŒงเจาŒ หนาŒ ที่ 45%รัฐบาล เจŒาหนŒาท่ี สายสืบ 25% 30%

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 33 เจŒาหนาŒ ท่สี ราŒ งสายสืบปลอม รัฐบาล 45% เจŒาหนŒาท่ี 55% แเงล�นะสริานงบวนัลนำจับ 9,004,000,000 ปผรละกชราะชทนบต‹อ บันได 3 ขั้น หนว� ย: บาท 4,907,000,000 • การสรางสายสืบปลอมทำให 01 รฐั ไดรบั 45% แทนท่จี ะเปน ยอดเบิกจา ยเงินสนิ บน 70% ของคาปรบั กเกจราา ะรหทปนำฏคาบิ ทวัตาศี่ หิมุลนผกาิดาทกร่ีะรหพวบา กงาร และรางวัลนำจบั • ในบางกรณ� เจาหนา ทอี่ าจ ของกรมศุลกากร กลน�ั แกลงใหน ำเขาสนิ คา 02 ในชว งป 2544-2553 โดยไมเสียภาษีหรอื เสยี ภาษี เงนิ สินบนสำหรับสายสืบ ไมค รบถว น แลว จงึ ดำเนินการ โสดรยา ใงชหล ลากั ยฐพาิมนพปลนอิว้ มมือปลอม เอาผดิ ยอ นหลงั ซ�ึงสรา งปญหา แกผ ูป ระกอบการท่ีมิได 03 มเี จตนากระทำความผิด • เสียภาพลักษณและช่ือเสยี ง ของประเทศในดานการคา ระหวา งประเทศ 5รบั5%เงินขสอนิ งบคนา แปลระบั รางวลั นำจบั

34 เมนูคอร์รัปชนั 0เนม6ทาาศยนากาโากชลงาภตาิกพรุงยเนทตพรฯ์ ปมู หลงั ‘เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรุงเทพฯ’ เป็นงานเทศกาลภาพยนตร์ที่จัดข้ึนเป็นประจำ� ทุกปี โดยอยู่ภายใต้การบริหารจัดการของการท่องเท่ียวแห่งประเทศไทย (ททท.) อย่างไรก็ตาม การคดั เลือก ‘ผู้จดั งาน’ เทศกาลภาพยนตรด์ ังกลา่ วใชก้ ารจัดจ้างดว้ ยวธิ ีพเิ ศษ แทนทจี่ ะเป็นการ ประกวดราคา ซง่ึ เปิดช่องใหม้ กี ารใชด้ ลุ พินจิ ในการตัดสนิ ใจโดยผู้มอี ำ�นาจ อนั นำ�ไปสู่การแสวงหา ผลประโยชน์จากงานเทศกาลดังกลา่ วซง่ึ มีมูลคา่ มหาศาล เสน้ ทางผลประโยชน์ คำ�ตดั สินของศาลแคลฟิ อร์เนยี ระบวุ า่ เจอรลั ด์ กรนี (Gerald Green) และ แพทริเซีย กรนี (Patricia Green) ผู้บริหารบรษิ ัทภาพยนตร์ชาวอเมรกิ ัน ไดจ้ า่ ยสนิ บนให้แก่ จฑุ ามาศ ศริ ิวรรณ อดีตผู้ว่าการ ททท. เพื่อให้จ้างบริษัทของตนเป็นผู้จัดงานเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรุงเทพฯ ผา่ นการจดั จ้างด้วยวิธีพเิ ศษ อย่างไรก็ตาม การจัดจ้างด้วยวิธีพิเศษตามกฎหมายไทยน้ัน ผู้ว่าการ ททท. มีอำ�นาจ อนุมัติการทำ�สัญญาโครงการในวงเงินไม่เกิน 25 ล้านบาทต่อสัญญา หากเกินกว่าน้ันต้องใช้วิธี

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 35 ประกวดราคา สองสามีภรรยาครอบครวั กรนี จึงใชว้ ธิ ตี ง้ั บริษทั ข้นึ หลายบริษทั และให้ ททท. แตกสัญญาจา้ งเปน็ หลายฉบบั โดยมลู ค่าของสัญญาแตล่ ะฉบับอยภู่ ายใต้วงเงินงบประมาณที่ผวู้ ่าการ ททท. สามารถอนมุ ัตไิ ด้โดย ไมต่ ้องผา่ นการประกวดราคา ในช่วงท่ีจุฑามาศดำ�รงตำ�แหน่งผู้ว่าการ ททท. ก่อนการจัดงานเทศกาลภาพยนตร์แต่ละปี จะมีการเจรจา กบั เจอรัลด์ กรีน เพือ่ ทำ�การตกลงจ้างใหเ้ ป็นผูจ้ ดั งาน ซึ่งทางบริษัทครอบครัวกรีนตอ้ งแบง่ เงนิ ให้แกจ่ ฑุ ามาศ ราวรอ้ ยละ 10-20 ของมลู ค่าสัญญา เมอื่ ตกลงกนั เรยี บรอ้ ย ททท. จะแตกสญั ญาจา้ งจดั งานเทศกาลภาพยนตรเ์ ปน็ หลายฉบบั ขณะทคี่ รอบครวั กรนี กเ็ รม่ิ ตงั้ บรษิ ทั หลายๆ เจา้ เพอ่ื แยกท�ำ สญั ญากบั ททท. โดยพยายามปกปดิ วา่ บรษิ ทั เหลา่ นตี้ ง้ั โดยคนกลมุ่ เดยี วกนั ซึ่งกค็ อื ครอบครัวกรีน ด้วยการใชท้ อ่ี ย่แู ละหมายเลขโทรศัพท์ของส�ำ นักงานคนละแห่ง เม่ือได้รับเงินค่าจ้างจัดงานเรียบร้อย สองสามีภรรยาครอบครัวกรีนก็จะตกแต่งบัญชีค่าใช้จ่ายของบริษัทที่ รับงานให้สูงกว่าความเป็นจริง เพื่อนำ�เงินส่วนที่เพ่ิมข้ึนมาจ่ายสินบนให้แก่จุฑามาศ ด้วยการออกแคชเชียร์เช็ค หรอื ไมก่ โ็ อนเงนิ เขา้ บญั ชธี นาคารของลกู สาวจฑุ ามาศและเพอ่ื นของจฑุ ามาศ โดยระบวุ า่ เปน็ คา่ นายหนา้ การขาย วิธีการดังกล่าวถูกใช้ตลอดการจัดงานเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรุงเทพฯ ระหว่างปี 2546-2549 ภายใต้ความรับผดิ ชอบของจุฑามาศ สถานะของคดี ผลกระทบตอ่ ประชาชน สำ�หรับการดำ�เนินคดีกับผู้ให้สินบนในสหรัฐอเมริกา ศาล แคลฟิ อรเ์ นียมีค�ำ พพิ ากษาเมื่อวนั ท่ี 12 สงิ หาคม 2553 วา่ นาย • งานเทศกาลภาพยนตร์มีคุณภาพต่ำ� และใช้งบ และนางกรีนกระทำ�ความผิด จากการจ่ายสินบนให้เจ้าหน้าท่ี ประมาณมากกวา่ ทคี่ วรจะเป็น ของรัฐในต่างประเทศ เพ่อื ใหไ้ ด้มาซึ่งสญั ญาการจัดงานเทศกาล ภาพยนตร์นานาชาตกิ รุงเทพฯ จงึ ตดั สนิ โทษจำ�คุก 6 เดอื น และ • การคัดเลือกผู้จัดงานเทศกาลภาพยนตร์เป็นไปอย่าง กกั บรเิ วณในบา้ นอกี 6 เดอื น รวมถงึ ใหจ้ า่ ยคา่ ปรบั อกี 250,000 ไมเ่ ป็นธรรม ดอลลาร์ (ประมาณ 7.5 ลา้ นบาท) เอกสารอ้างองิ ขณะท่ีการดำ�เนินคดีกับจุฑามาศและลูกสาวซ่ึงเป็นผู้รับ • United States v. Gerald Green, et al. Court Docket Number: 08-CR-059- สินบนในไทย คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริต แห่งชาติ (ป.ป.ช.) มีมติชี้มูลความผิดทางอาญา จากการรับ GW, Central District of California ทรพั ยส์ ินโดยมิชอบ และการเอือ้ ประโยชนใ์ หม้ กี ารทำ�สัญญากับ รัฐโดยไมม่ กี ารแข่งขนั ดา้ นราคา โดย ป.ป.ช. ส่งเรื่องตอ่ ให้อัยการ ต้งั แต่เดอื นสงิ หาคม 2554 ปจั จบุ ัน (กมุ ภาพนั ธ์ 2557) คดยี งั คงคา้ งอยู่ในช้นั อัยการ

36 เมนคู อรร์ ปั ชนั 06 เทศกาลภาพยนตรนานาชาติกรุงเทพฯ: นายเจอรัลดและนางแพทร�เซีย กร�น ผูŒบร�หาร บร�ษัทภาพยนตรชาวอเมร�กัน เจรจาจ‹ายสินบน แตกสัญญา ใหŒนางจ�ฑามาศ ศิร�วรรณ ผูŒว‹าการการท‹องเที่ยว เลยี่ งประกวดราคา แห‹งประเทศไทย (ททท.) ในขณะนั้น ประมาณ 10-20% ของมูลค‹าสัญญา เพ�่อแลกกับ บันได 4 ขั้น การไดŒเปšนผูŒจัดงานเทศกาลภาพยนตร โดย ททท. แตกสัญญาออกเปšนหลายฉบับ 01 แต‹ละฉบับมีวงเง�น ไม‹เกิน 25 ลŒานบาท ซึ่งเปšนยอดเง�นที่ผูŒว‹าการมีอำนาจอนุมัติไดŒเลย ครอบครัวกรนี เจรจาจาย โดยไม‹ตŒองผ‹านการประกวดราคา สนิ บนใหผวู า การ ททท. ภายหลังมีการตรวจสอบพบว‹ามีหลักฐาน เพ่ือใหไ ดร บั สทิ ธ์เิ ปนผูจ ดั งาน การโอนเง�นเขŒาบัญชีธนาคารลูกสาว เทศกาลภาพยนตร และเพ�่อนของนางจ�ฑามาศทั้งหมด 41 ครั้ง จำนวนเง�นประมาณ 60 ลŒานบาท 02 2546 2547 ครอบครวั กรนี ตั้งบรษิ ัทขน้ึ 164,000,000 บาท 210,000,000 บาท หลายบรษิ ทั เพอ่ื ทำสญั ญาจาง กบั ททท. แตกสัญญา แตกสัญญา 03 7สัญญา 9สัญญา ททท. แตกสัญญาเปน หลาย ฉบับ แตล ะฉบับมวี งเงิน ไมเ กิน 25 ลา นบาท เพื่อ หลกี เล่ยี งการประกวดราคา 04 ครอบครวั กรนี ตกแตง บญั ชี ใหส ูงกวาความเปน จริง เพื่อ นำเงนิ สวนตางมาจา ยสินบน

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 37 สถานะป˜จจ�บัน นอนบŒาน นอนคุก วันที่ 23 สิงหาคม 2554 วันที่ 12 สิงหาคม 2553 คณะกรรมการ ป.ป.ช. ศาลแคลฟิ อรเน�ยมีคำพพิ ากษาวา ลงมติช้ีมูลความผดิ ทางอาญา นายและนางกรนี กระทำความผิด แกนางจุฑามาศและลูกสาว จากการจา ยสินบนใหเจาหนา ท่ี แตจนถงึ ขณะน�้ เรอื่ งยงั คงคา ง ของรัฐในตา งประเทศ อยูในชัน้ อยั การ โดยไมม ี เพอื่ ใหไ ดมา ซ�งึ สัญญา การสั�งฟองแตอยา งใด โดยลงโทษจำคกุ 6 เดือน และกักบริเวณในบาน อกี 6 เดอื น รวมถึงใหจายคา ปรบั เง�นสินบน อกี 250,000 ดอลลารสหรฐั (ประมาณ 7.5 ลา นบาท) มเี งินโอนเขา บัญชีธนาคารของ ลกู สาวและเพอื่ นของนางจุฑามาศ ประมาณ 60 ลŒานบาท 2548 2549 202,000,000 บาท 170,000,000 บาท แตกสัญญา แตกสัญญา ผปรละกชราะชทนบต‹อ 9สัญญา 7สัญญา • การคดั เลอื กผจู ดั งานเทศกาล ภาพยนตรเ ปน ไปอยา ง ไมเ ปน ธรรม • งานเทศกาลภาพยนตร มคี ณุ ภาพตำ่ และใชง บประมาณ มากกวา ทค่ี วรจะเปน

38 เมนคู อรร์ ัปชนั 0ส7 ปส. เล่นแรแ่ ปรธาตุ โเชยา่กคเงอนิ มปพร์ะกันสังคม ปมู หลงั สำ�นักงานประกันสังคม (สปส.) เป็นหน่วยงานราชการใน ในช่วงปี 2551-2554 สปส. ใช้เงินกองทุนในการบริหาร สังกัดกระทรวงแรงงาน จัดต้ังข้ึนตามพระราชบัญญัติประกัน ส�ำ นกั งานตงั้ แต่ 3,000-3,800 ลา้ นบาท โดยงบประมาณจ�ำ นวน สงั คม พ.ศ. 2533 โดยมภี ารกจิ หลกั คอื การบรหิ ารกองทนุ ประกนั มหาศาลมาจากเงินสมทบของผู้ประกันตน ขณะท่ีการอนุมัติ สงั คม ซงึ่ ปจั จบุ นั มผี ทู้ ไี่ ดร้ บั ความคมุ้ ครองจากระบบประกนั สงั คม โครงการของ สปส. ใชเ้ พยี งมตขิ องทปี่ ระชมุ คณะกรรมการประกนั กวา่ 10.5 ล้านคน สังคม เปิดช่องให้มีการใช้จา่ ยเงินกองทุนอย่างไมม่ ปี ระสทิ ธภิ าพ มาตรา 24 แหง่ พระราชบัญญัตปิ ระกันสงั คม พ.ศ. 2533 และอาจไมโ่ ปร่งใสในหลายกรณี โดยเฉพาะโครงการทเี่ ก่ยี วข้อง บัญญัติว่า คณะกรรมการประกันสังคมอาจจัดสรรเงินกองทุน กับระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งถูกต้ังค�ำ ถามถงึ ความโปรง่ ใสมากทีส่ ุด ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 10 ของเงนิ สมทบในแตล่ ะปเี พอื่ จา่ ยคา่ เบย้ี ประชมุ ปี 2547-2553 สปส. มกี ารจดั ซอ้ื จดั จา้ งระบบคอมพวิ เตอร์ เบ้ียเลี้ยง ค่าท่ีพัก และค่าใช้จ่ายในการบริหารของสํานักงาน กวา่ 5,000 ลา้ นบาท รวมถงึ โครงการจดั หาและด�ำ เนนิ การระบบ อย่างไรก็ตาม เพดานค่าใช้จ่ายของ สปส. ตามกฎหมายอยู่ใน งานเทคโนโลยีสารสนเทศแรงงาน มูลค่า 2,890 ล้านบาท ใน อัตราที่สูงมาก โดยร้อยละ 10 ของเงินสมทบในปี 2554 นั้น ปี 2550 ซ่ึงแทจ้ ริงแล้วเป็นการนำ�เงนิ จากกองทุนประกนั สงั คม มีมูลค่ากว่า 12,000 ล้านบาท ซ่ึงมากกว่างบประมาณของ ไปเช่าระบบคอมพวิ เตอร์ เพื่อใชใ้ นการดำ�เนินงานของกระทรวง กระทรวงขนาดเล็ก เช่น กระทรวงการพัฒนาสังคมและความ แรงงาน มน่ั คงของมนษุ ย์

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 39 เสน้ ทางผลประโยชน์ คณะกรรมการประกันสังคมมีมติเห็นชอบให้ใช้เงิน เสนอราคา 2,894 ลา้ นบาท ซ่งึ ต�่ำ กว่าราคาต้งั ต้นประมาณ 3 จากกองทุนประกันสังคมเพื่อสนับสนุนโครงการเช่าระบบ ลา้ นบาท คอมพิวเตอร์ของกระทรวงแรงงาน โดยเลขาธิการ สปส. อ้าง อยา่ งไรกต็ าม ในชว่ งกอ่ นท�ำ สญั ญาระหวา่ ง สปส. กบั บรษิ ทั ต่อท่ีประชุมคณะกรรมการประกันสังคมว่า ใช้เพ่ือการเช่ือมต่อ เอกชนท่ีชนะการประมูล มีเหตุการณ์ท่ีส่อถึงความรีบเร่งในการ ข้อมูลเรื่องการว่างงานของผู้ประกันตน การดำ�เนินการดังกล่าว ทำ�สัญญา ดังน้ี เป็นการโยกย้ายเงินกองทุนไปใช้เป็นงบประมาณของกระทรวง แรงงาน ซ่ึงขัดต่อมาตรา 24 แห่งพระราชบัญญัติประกันสังคม • วนั ที่ 26 กันยายน 2549 สำ�นกั งานอยั การสูงสุดมหี นังสือ พ.ศ. 2533 ท่ีบัญญัติให้ใช้เงินกองทุนสำ�หรับการบริหารของ ถึงเลขาธิการ สปส. เพ่ือให้พิจารณาความเหมาะสมของ สํานักงานประกนั สงั คมเท่านน้ั ราคาที่ชนะการประกวด โดยเสนอว่าหากไม่สามารถแก้ไข คณะอนุกรรมการยุทธศาสตร์และกล่ันกรองงบลงทุน สัญญาได้ ให้ตอ่ รองราคาหรือผลประโยชนใ์ ห้เปลา่ เพิม่ เตมิ ประกันสังคมต้ังข้อสังเกตว่า การใช้เงินกองทุนประกันสังคม • วันท่ี 27 กันยายน 2549 สปส. เชิญบริษทั เอกชนท่ชี นะ ในการด�ำ เนนิ โครงการไปกอ่ น แลว้ คอ่ ยใหห้ นว่ ยงานของบประมาณ การประมูลมาเจรจาตอ่ รอง โดยบรษิ ทั ดังกลา่ วยืนยันราคา มาชดเชยภายหลงั ไมน่ า่ จะท�ำ ไดต้ ามกฎหมาย และใหน้ �ำ ขอ้ สงั เกตน้ี เดมิ แต่เสนอผลประโยชนใ์ ห้เปลา่ เปน็ อปุ กรณ์ 20 รายการ เสนอต่อคณะกรรมการประกันสังคม แต่ ไพโรจน์ สุขสัมฤทธิ์ • วนั ที่ 28 กนั ยายน 2549 สปส. ลงนามรว่ มกบั บรษิ ทั เอกชน เลขาธิการ สปส. ซ่งึ เป็นกรรมการและเลขานุการคณะกรรมการ แมว้ า่ รกั ษาการปลดั กระทรวงแรงงานไดส้ ง่ หนงั สอื แจง้ ใหร้ อ ประกันสังคม มิได้นำ�เสนอข้อสังเกตดังกล่าวในท่ีประชุม โดย การพิจารณาจากสำ�นกั งานอยั การสงู สุดอีกคร้งั ช้ีแจงเพียงว่าโครงการเช่าระบบคอมพิวเตอร์จะเป็นประโยชน์ • วันท่ี 29 กันยายน 2549 สปส. ท�ำ หนังสือรายงานปลัด ต่อผู้ประกันตนในระบบประกันสังคม ท่ีประชุมคณะกรรมการ กระทรวงแรงงาน เพือ่ ให้ทราบถงึ การดำ�เนินการท�ำ สัญญา ประกันสังคมจึงมีมติเห็นชอบสนับสนุนโครงการเม่ือวันท่ี 7 เชา่ มนี าคม 2549 ตอ่ มา วนั ที่ 18 เมษายน 2549 คณะรฐั มนตรมี มี ตริ บั ทราบ จากความรีบเร่งดังกล่าว ทำ�ให้ปลัดกระทรวงแรงงานทำ� การด�ำ เนนิ โครงการดงั กลา่ ว ซง่ึ มคี า่ ใชจ้ า่ ยประกอบดว้ ย หนง่ึ -คา่ หนังสือขอให้ สปส. ชะลอโครงการเพ่ือพิจารณาทบทวนอีก เชา่ ระบบเทคโนโลยี ซอฟตแ์ วรร์ ะบบ และอปุ กรณป์ ระกอบ สอง- คร้ัง บริษัทเอกชนผู้ให้เช่าระบบจึงย่ืนฟ้องต่อศาลปกครอง โดย คา่ พฒั นาและดแู ลรกั ษาระบบงานสารสนเทศ และสาม-คา่ บรหิ าร เรยี กคา่ เสยี หายเปน็ เงนิ 556 ลา้ นบาท อยา่ งไรกต็ าม วันที่ 28 จัดการและการดูแลรักษาศูนย์คอมพิวเตอร์ รวมงบประมาณ กุมภาพันธ์ 2550 บริษัทขอถอนฟ้อง เนื่องจากมีการตกลงให้ ท้ังสิ้น 2,890 ลา้ นบาท บริษัทเข้าดำ�เนินการเช่นเดิม โดยจะปรับลดโครงการและวงเงิน การประมลู โครงการดงั กลา่ วเกดิ ขนึ้ ในเวลาตอ่ มา โดยมผี ยู้ นื่ ใหเ้ ป็นโครงการท่ีเกีย่ วข้องกับ สปส. เท่าน้ัน ซองประกวดราคาเพยี ง 2 ราย ผลปรากฏว่าบริษทั เอกชนท่ีชนะ ปัญหาท่ีเกิดขึ้นจากการดำ�เนินโครงการดังกล่าว ทำ�ให้ การประมลู คอื ธรุ กจิ คา้ รว่ ม เอส โอ เอ คอนเซอรเ์ ทยี ม (ประกอบ กระทรวงแรงงานทำ�หนังสือหารือกับสำ�นักงานคณะกรรมการ ดว้ ย บรษิ ัท เอบซี ี เทคโนโลยี และบริษทั โมทีฟ เทคโนโลยี) โดย กฤษฎีกาว่าเป็นการดำ�เนินการโดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่

40 เมนูคอรร์ ัปชัน ซึ่งสำ�นักงานคณะกรรมการ สถานะของคดี กฤษฎีกา มีหนังสือลงวันที่ 25 มิถุนายน 2550 แจ้งให้ วนั ท่ี 16 มิถุนายน 2552 คณะกรรมการป้องกนั และปราบปรามการทจุ ริตแห่งชาติ ทราบว่า ไม่ชอบด้วยกฎหมาย (ป.ป.ช.) มีมตชิ ีม้ ลู วา่ การกระทำ�ของ ไพโรจน์ สุขสมั ฤทธิ์ เลขาธกิ าร สปส. เป็นความผดิ เน่ืองจากโครงการดังกล่าว มีมูลความผิดทั้งทางวินยั และอาญา โดยเจตนาปกปิดขอ้ มูลสำ�คญั และหลกี เลีย่ งไม่ปฏิบตั ิ มิได้เป็นโครงการเฉพาะของ ตามระเบยี บราชการ เพอื่ น�ำ เงนิ กองทนุ ประกนั สงั คมไปใชจ้ า่ ยในโครงการดงั กลา่ ว ซงึ่ ขดั ตอ่ สปส. หากแต่เป็นการเชื่อม มาตรา 24 แหง่ พระราชบญั ญตั ปิ ระกันสังคม พ.ศ. 2533 ที่บัญญตั ิใหใ้ ช้เงนิ กองทนุ สำ�หรบั ต่อระบบกับหน่วยงานอื่นๆ การบริหารของสํานักงานประกนั สงั คมเทา่ น้นั ไดแ้ ก่ ส�ำ นักงานปลดั กระทรวง แรงงาน กรมการจดั หางาน กรม กระทรวงแรงงานมีคำ�ส่ังปลดไพโรจน์ออกจากราชการต้ังแต่วันท่ี 1 ตุลาคม 2551 พัฒนาฝีมือแรงงาน และกรม จงึ ไมม่ กี ารด�ำ เนนิ การทางวนิ ยั เพมิ่ เตมิ ขณะทก่ี ารด�ำ เนนิ คดที างอาญายงั อยใู่ นขนั้ ตอนการ สวัสดกิ ารและคมุ้ ครองแรงงาน ไตส่ วนเพ่มิ เตมิ ของพนักงานอยั การ อย่างไรก็ตาม เพ่ือให้ ปัจจุบันไพโรจน์เป็นผู้ถูกกล่าวหาเพียงรายเดียวท่ีถูกตัดสินลงโทษ แม้จะมีข้อสงสัย โครงการดำ�เนินต่อไปได้ สปส. ว่าการทุจริตในโครงการดังกล่าวน่าจะเกิดจากการส่ังการโดยฝ่ายการเมือง แต่คณะ จงึ แก้ไขสัญญาเพิ่มเติม ลงวันท่ี กรรมการ ป.ป.ช. ชแ้ี จงว่าไมส่ ามารถสบื สาวไปถึงนกั การเมอื งที่อยู่เบ้อื งหลงั ได้ เชน่ เดยี ว 18 สงิ หาคม 2551 โดยปรบั แก้ กับคณะกรรมการประกันสงั คมทอี่ าจมีสว่ นรูเ้ หน็ ก็มิไดถ้ ูกลงโทษจากการมมี ตเิ ห็นชอบให้ ขอบเขตเนื้องาน และการแบ่ง สนับสนนุ โครงการดงั กลา่ ว งวดงานและค่าเชา่ ทำ�ใหม้ ลู ค่า ของโครงการลดลงเหลอื 2,350 ผลกระทบต่อประชาชน ล้านบาท • การนำ�เงินกองทุนประกันสังคมไปใช้อย่างผิดวัตถุประสงค์ ทำ�ให้ผู้ที่ได้รับความ คุ้มครองจากระบบประกันสงั คมกวา่ 10.5 ล้านคน เสียประโยชน์ • โครงการดังกล่าวเป็นเพียงการเช่าระบบคอมพิวเตอร์ ทำ�ให้ในเดือนตุลาคม 2555 สปส. ต้องจดั สรรงบประมาณอกี ราว 1,200 ล้านบาท เพ่ือซื้อระบบใหม่

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 41 เอกสารอ้างองิ • บ๊ิก สปส. ปดิ ปากปมล็อบบ้ี รมต. ต่อสญั ญาคอมฯ 3 เดอื น-ท่มุ 1.2 พันล.ซ้อื ใหม่, สำ�นกั ขา่ วอิศรา, 14 มกราคม 2556. • วรวรรณ ชาญด้วยวทิ ย์, วิพากษ์ประกนั สงั คม กรรมการทข่ี าดความรบั ผดิ ชอบ, ประชาไท, 23 มกราคม 2556. • วิไลวรรณ แซเ่ ตยี และ บุษยรัตน์ กาญจนดษิ ฐ์ (2552), ความไม่โปร่งใสของโครงการจดั หาและดำ�เนินการระบบงาน เทคโนโลยีสารสนเทศแรงงานกระทรวงแรงงาน, เอกสารคณะกรรมการสมานฉันท์แรงงานไทย. • สำ�นักงานกองทนุ ประกันสงั คม (2551-54), รายงานประจำ�ปสี ำ�นักงานกองทนุ ประกันสงั คม.

42 เมนคู อร์รัปชนั 07 เง�นสมทบ โยกากรเชเ‹างระ�นบบกคออมพง�วเทตอุนร: ประกนั สังคม 124,2 ไปใชอŒ ย‹างผดิ กฎหมาย ลŒานบาท กฎหมายประกันสังคมอนุญาตใหŒคณะกรรมการ ประกันสังคมจัดสรรเง�นกองทุนไม‹เกิน 10% ของเง�นสมทบในแต‹ละป‚ เพ�่อจ‹ายค‹าเบี้ยประชุม ค‹าเบี้ยเลี้ยง ค‹าที่พัก และค‹าใชŒจ‹ายในการบร�หาร ของสำนักงาน ซึ่งในป‚ 2554 คณะกรรมการ ประกันสังคมใชŒเง�นดังกล‹าวประมาณ 3.14% คิดเปšนมูลค‹า 3,896 ลŒานบาท ดŒวยเง�นจำนวนมหาศาล และการอนุมัติที่ใชŒเพ�ยง มติของที่ประชุมคณะกรรมการประกันสังคม โอกาสที่เง�นดังกล‹าวจะถูกใชŒอย‹างไม‹โปร‹งใส จ�งมีความเปšนไปไดŒสูง การนำเง�นจากกองทุน ประกันสังคมจำนวน 2,890 ลŒานบาทไปเช‹า ระบบคอมพ�วเตอรเพ�่อใชŒในการดำเนินงาน ของกระทรวงแรงงานในป‚ 2550 เปšนตัวอย‹างหนึ่ง ที่ชัดเจนของการใชŒเง�นอย‹างไม‹โปร‹งใส และน‹าจะขัดกฎหมาย งบกระทรวง 26,000 ลŒานบาท

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 43 สถานะ บันได 5 ขั้น 01• ป.ป.ช. มมี ตชิ ม้ี ลู ความผดิ นายไพโรจน สขุ สมั ฤทธ์ิ เลขาธกิ ารสำนกั งานประกนั สงั คม ในขณะนน้ั ในความผดิ ทางอาญา และความผดิ ทางวนิ ยั รา ยแรง เลขาธกิ ารสำนกั งานประกนั โดยเจตนาปกปด ขอ มลู สำคญั สังคมปด บงั ขอสงั เกตของ และหลกี เลย่ี งไมป ฏบิ ตั ติ าม คณะอนุกรรมการกลัน� กรอง ระเบยี บราชการ เพอ่ื นำเงนิ งบลงทุน เรื่องการใชเงิน กองทนุ ประกนั สงั คมไปใชจ า ย กองทนุ ในโครงการเชา • นายไพโรจนเ ปน ผกู ระทำการ ระบบคอมพวิ เตอรของ ทจุ รติ เพยี งรายเดยี วทถ่ี กู ลงโทษ กระทรวงแรงงาน แมจ ะมขี อ สงสยั วา การทจุ รติ 02นา� จะเกดิ จากการสง�ั การโดยฝา ย การเมอื ง แต ป.ป.ช. ชแ้ี จงวา ไมส ามารถสบื สาวไปถงึ นกั การเมอื งทอ่ี ยเู บอ้ื งหลงั ได คณะกรรมการประกนั สงั คม 10% มีมติใหใ ชเ งนิ กองทุน ใขชอŒจงเรง�น�งสมทบ ประกันสังคมเพ่อื สนบั สนนุ 3,896 โครงการดงั กลาว 1ลŒา2น,บ4าท23 ลŒานบาท 03 230 เลขาธกิ ารสำนกั งานประกัน สงั คมรบี เรงทำสัญญา ปผรละกชราะชทนบต‹อ กบั บรษิ ทั เอกชน โดยไมผา น การพจิ ารณาจากกระทรวง • การนำเงนิ กองทนุ ประกนั สงั คม แรงงานและสำนักงาน ไปใชอ ยา งผดิ วตั ถปุ ระสงค อยั การสูงสดุ ทำใหผ ทู ่ีไดร บั ความคมุ ครอง จากระบบประกนั สงั คมกวา 04 10.5 ลา นคนเสยี ประโยชน • โครงการดงั กลา วเปน เพยี ง สำนกั งานประกนั สงั คมปรบั ล การเชา ระบบ ทำใหใ นเดอื น ด วงเงินของโครงการ เพ่อื ให ตลุ าคม 2555 สำนกั งาน เปนไปตามความเห็นของ ประกนั สงั คมตอ งจดั สรร คณะกรรมการกฤษฎกี า งบประมาณอกี ราว 1.2 พนั ลา นบาท 05 เพอ่ื ซอ้ื ระบบใหม คสู ญั ญาฝา ยเอกชนไดป ระโยช น เน�องจากไมม กี ารจัดประมลู โครงการใหม ทั้งท่ีโครงการ เร�ิมตน อยา งไมถ ูกตอ ง

จานหลกั : อิ่มเต็มคำ� การทุจริตเชิงนโยบาย โดยเฉพาะโครงการยักษ์ระดับ ‘เมกะโปรเจ็คท์’ สร้างความเสียหาย อยา่ งร้ายกาจ เป็นความอัปยศที่ลูกหลานต้องจดจ�ำ

45 0‘8จฉาำ�วนทำ�ุกขเม้าว็ด’ ปมู หลงั รัฐบาลชุดย่งิ ลักษณ์ ชนิ วตั ร ด�ำ เนินโครงการ ‘รับจำ�นำ�ข้าว กระทรวงพาณิชย์แจ้งว่าในช่วงเดือนมกราคมถึงตุลาคม 2555 เปลือก’ โดยมีเป้าหมายหลักคือการยกระดับรายได้ของชาวนา สามารถระบายข้าวไดป้ ระมาณ 7.7 ล้านตัน และไดร้ ับเงนิ จาก กระทรวงพาณชิ ยอ์ า้ งวา่ ชาวนาทเ่ี ขา้ รว่ มโครงการรบั จ�ำ น�ำ ขา้ วจะมี การระบายข้าวประมาณ 42,000 ล้านบาท รายไดเ้ พม่ิ ขนึ้ จากสว่ นตา่ งระหวา่ งราคาจ�ำ น�ำ และราคาตลาด และ จากข้อมูลของคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติ (กขช.) ชาวนานอกโครงการจะมรี ายไดเ้ พมิ่ ขน้ึ จากราคาขา้ วในตลาดทส่ี งู ในสองฤดูการผลิตข้างต้น พบว่า โครงการรับจำ�นำ�ข้าวขาดทุน ขึ้น อนั เนอ่ื งมาจากปรมิ าณข้าวในตลาดลดลง ไปประมาณ 136,000 ลา้ นบาท และสถาบนั วจิ ยั เพอื่ การพฒั นา ในฤดูการผลติ 2554/2555 (ขา้ วนาป)ี และฤดกู ารผลติ ประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) ชี้ว่าผลประโยชน์ส่วนใหญ่ตกอยู่กับ 2555 (ขา้ วนาปรงั ) โครงการน้กี ำ�หนดราคารบั จ�ำ น�ำ ขา้ วเปลือก ชาวนารวยมากกว่าชาวนายากจน ย่ิงไปกว่านั้น การทุจริตและ เจ้าและข้าวเปลือกหอมมะลิความช้ืน 15 เปอร์เซ็นต์ ที่ตันละ การหาผลประโยชนจ์ ากโครงการยงั ทำ�ใหง้ บประมาณรวั่ ไหลมาก 15,000 บาท และ 20,000 บาท ตามล�ำ ดบั ซง่ึ สงู กวา่ ราคาตลาด ขึ้น โดยผลประโยชนต์ กอยกู่ บั โรงสี ขา้ ราชการ บริษัทตรวจสอบ โดยเฉล่ียในช่วงต้นปี 2554 ท่ีประมาณตันละ 8,000-9,000 คุณภาพข้าว (เซอร์เวเยอร์) และบริษัทผู้ส่งออกข้าวท่ีมีเส้นสาย บาท และ 12,000-13,000 บาท ตามล�ำ ดบั ทางการเมือง โครงการดังกล่าวรับจำ�นำ�ข้าวเปลือกจำ�นวน 21.65 ล้าน ตัน ใช้งบประมาณมากกว่า 3 แสนล้านบาท ส่วนด้านรายรับ

46 เมนูคอรร์ ปั ชัน เสน้ ทางผลประโยชน์ โครงการรับจำ�นำ�ข้าวมี 2 ขั้นตอนหลัก คือ ข้ันตอนการ ปลอมใบชั่งและใบประทวน รับจำ�น�ำ และเกบ็ เข้าคลงั สินคา้ และขน้ั ตอนการระบายข้าว โดย ผบู้ ญั ชาการส�ำ นกั คดคี วามมนั่ คง กรมสอบสวนคดพี เิ ศษ (ดเี อสไอ) หลังจากช่ังนำ้�หนักและวัดความชื้น โรงสีจะออกใบชั่ง ซง่ึ รบั ผดิ ชอบตรวจสอบการทจุ รติ ในโครงการรบั จ�ำ น�ำ ขา้ ว ระบวุ า่ ให้ชาวนานำ�ไปขึ้นใบประทวนกับเจ้าหน้าท่ีองค์การคลังสินค้า ท้งั สองข้นั ตอนมกี ารทจุ รติ โดยชาวนา โรงสี ข้าราชการ เจา้ ของ (อคส.) จากนั้นชาวนาจึงนำ�ใบประทวนไปทำ�สัญญาเงินกู้กับ คลังสินค้า และอาจรวมไปถึงบริษัทตรวจสอบคุณภาพข้าวและ ธนาคารเพอื่ การเกษตรและสหกรณก์ ารเกษตร (ธ.ก.ส.) แตโ่ รงสี ผู้บรหิ ารโครงการที่ดแู ลเร่ืองการระบายข้าว บางแหง่ และเจา้ หนา้ ที่ อคส. บางคนปลอมใบชง่ั และใบประทวน โดยบันทึกนำ้�หนักข้าวและมูลค่าการจำ�นำ�สูงกว่าท่ีวัดและช่ัง 1. ข้ันตอนรับจำ�นำ�ข้าวและเก็บเขา้ ได้ เพื่อใหช้ าวนาน�ำ ไปเบิกเงนิ และน�ำ เงนิ กลับมาแบง่ กบั โรงสี คลังสินคา้ เวยี นเทยี นข้าวและลอ้ มกองข้าว แจง้ ขอ้ มลู เกินจรงิ และสวมสทิ ธจิ์ �ำ นำ� เมื่อรับจำ�นำ�ข้าว โรงสีจะสีแปรสภาพข้าวเปลือกเป็น ตามกฎระเบยี บของโครงการฯ ชาวนาทม่ี สี ทิ ธจิ์ �ำ น�ำ ขา้ วตอ้ ง ข้าวสาร และส่งมอบข้าวเข้าคลังสินค้ากลาง โดยมีเจ้าหน้าที่ ขอขน้ึ ทะเบยี นผเู้ พาะปลกู ขา้ ว พรอ้ มทงั้ แจง้ ขอ้ มลู พน้ื ทเ่ี พาะปลกู อคส. หรอื เจ้าหน้าท่อี งค์การตลาดเพอ่ื เกษตรกร (อ.ต.ก.) และ ขา้ ว ขอ้ มลู นีจ้ ะถูกนำ�มาค�ำ นวณหาปรมิ าณ (หรือน้ำ�หนัก) ข้าว บริษัทตรวจสอบคุณภาพข้าว ตรวจสอบคุณภาพข้าวก่อนนำ� สงู สดุ ที่ชาวนามีสทิ ธิ์จ�ำ น�ำ แต่ชาวนาบางรายแจง้ พ้ืนท่ีเพาะปลกู เขา้ คลงั สินค้า ข้าวเกินความเป็นจริง เพ่ือซื้อข้าวจากชาวนานอกโครงการหรือ จากต่างประเทศมาสวมสิทธิ์จำ�นำ� หรือชาวนาบางรายอาจขาย อย่างไรก็ตาม ในบางพื้นที่ โรงสีและเจ้าของคลังสินค้า สทิ ธจิ์ ำ�นำ�ใหก้ บั โรงสี อาจยกั ยอกข้าวไปขายในตลาด และนำ�ขา้ วคุณภาพต�ำ่ กวา่ เขา้ มาแทน หรอื ทเ่ี รยี กกนั วา่ ‘เวยี นเทยี นขา้ ว’ โดยบรษิ ทั ตรวจสอบ โกงความช้นื และนำ้�หนกั ขา้ ว คุณภาพข้าวและเจ้าหน้าท่ีอาจร่วมมือกับโรงสีหรือเกิดความ บกพรอ่ งในการตรวจสอบ ดงั ท่ีมรี ายงานข่าววา่ มกี ารฟ้องโรงสี แม้โครงการจะกำ�หนดราคารับจำ�นำ�ข้าวที่ตันละ 15,000 ในจงั หวดั นครราชสมี าทยี่ กั ยอกขา้ วไปไวท้ ค่ี ลงั สนิ คา้ อนื่ หรอื มี บาท แต่ข้าวทมี่ ีความช้ืนเกนิ 15 เปอร์เซน็ ต์ จะถกู หกั ลดนำ�้ หนกั การตรวจสอบพบวา่ โรงสีในจังหวดั พิจิตรยกั ยอกข้าว 12,000 และราคารับจำ�นำ� โรงสีบางแห่งจึงหาประโยชน์จากกฎระเบียบ ตัน นอกจากน้ัน เม่ือมีการตรวจสอบคุณภาพข้าว โรงสีและ ดังกล่าวโดยเพ่ิมความชื้นและลดนำ้�หนักของข้าวด้วยวิธีการ เจ้าของคลังสินค้าก็จะนำ�ข้าวคุณภาพดีมาล้อมข้าวคุณภาพต่ำ� ตา่ งๆ อาทิ ใช้ตาช่ังและเครือ่ งวัดความช้นื ท่ไี มไ่ ด้มาตรฐานหรือ หรอื ท่เี รยี กกันว่า ‘ล้อมกอง’ ควบคมุ ตัวเลขได้ เมอ่ื ขา้ วมีนำ้�หนักนอ้ ยลง ชาวนาจะเหลอื สิทธ์ิ จ�ำ น�ำ ทำ�ให้โรงสีมีโอกาสน�ำ ข้าวมาสวมสทิ ธิ์ หรือเมอ่ื ขา้ วมรี าคา   รบั จ�ำ น�ำ ลดลงมาก โรงสอี าจตอ่ รองขอซอ้ื ขา้ วจากชาวนาเอง แลว้ นำ�ขา้ วกลบั มาสวมสทิ ธจ์ิ ำ�นำ�ในราคาทีส่ งู ขึน้

และเส้นทางการแสวงหาผลประโยชน์ 47 2. ข้นั ตอนการระบายข้าว พาณิชย์อ้างว่าเป็นการขายแบบรฐั ต่อรัฐ นอกจากนี้ กระทรวงพาณิชย์ยังอนุญาตให้ชำ�ระค่าข้าว จีทจู ปี ลอม: เออื้ ประโยชนบ์ รษิ ทั สง่ ออก ดว้ ยเชค็ เงนิ สดแทนการเปดิ แอลซี (Letter Of Credit: L/C) จาก หนังสือ รู้ลึก รู้จริง จำ�นำ�ข้าว ในสมัยรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ตา่ งประเทศ ซง่ึ การกระท�ำ ดงั กลา่ วสนบั สนนุ ขอ้ สนั นษิ ฐานขา้ ง ชินวัตร ระบุว่า ช่วงเดือนมกราคมถึงตุลาคม 2555 โครงการ ต้น ดังที่ ส.ส. พรรคประชาธปิ ตั ย์ ไดอ้ ภปิ รายถึงกรณที ่บี รษิ ัท รับจำ�นำ�ข้าวได้ระบายข้าวออกโดยการเปิดประมูลทั่วไปให้ GSSG Import & Export จากประเทศจนี มาซอ้ื ขา้ วกบั กรมการ กับผู้ประกอบการในประเทศ เพื่อส่งออกหรือจำ�หน่ายใน ค้าต่างประเทศ แต่แท้จรงิ แล้วบรษิ ทั สยามอินดิกา้ ซึ่งเป็นผู้สง่ ประเทศ 320,000 ตัน ขายให้องค์กรหรือหน่วยงานท้ังใน ออกไทยกลับเปน็ ผซู้ อื้ ขา้ ว โดย รัฐนธิ โสจิระกลุ ทอ่ี ้างว่าเป็น ประเทศและต่างประเทศเพื่อประโยชน์สาธารณะ 86,000 ตัน ผมู้ อี ำ�นาจของบรษิ ทั GSSG ในประเทศไทย ได้มอบอำ�นาจให้ และเจรจาขายแบบรัฐต่อรัฐกับประเทศอินโดนีเซีย จีน และ นมิ ล รกั ดี เปน็ ผมู้ อี �ำ นาจในการลงนามซอื้ ขายขา้ วแบบรฐั ตอ่ รฐั โกตดิวัวร์ อีกประมาณ 7.3 ล้านตัน โดยมีการส่งมอบแล้ว แต่การจ่ายเงินกลับชำ�ระด้วยเช็คเงินสดของธนาคารไทย และ ประมาณ 1.46 ล้านตัน ลงนามโดย สมคิด เรอื นสภุ า ตัวแทนของบริษทั สยามอนิ ดิกา้ อย่างไรก็ตาม ในปี 2555 ข้อมูลการส่งออกของกรม จากการตรวจสอบของ ส.ส. พรรคประชาธปิ ตั ย์ พบหลกั ฐาน ศุลกากรกลับระบุว่า การขายข้าวในรูปแบบรัฐต่อรัฐหรือรัฐต่อ ที่แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแทนบริษัท GSSG เอกชน มีประเทศจีนเป็นคู่ค้าเพียงประเทศเดียว โดยมีปริมาณ ตัวแทนบริษัท สยามอินดิก้า และ ส.ส. พรรคเพื่อไทย โดย การสง่ ออก 212.49 ตนั และมมี ลู ค่าเพยี ง 7.43 ลา้ นบาท รฐั นธิ เปน็ ผชู้ ว่ ยของ ระพพี รรณ พงษเ์ รอื งรอง ส.ส. บญั ชรี ายชอ่ื พรรคเพื่อไทย ส่วนนมิ ลเคยท�ำ งานในบริษทั เพรซเิ ดนท์ อะกริ ตามรายงานข่าวของหนังสือพิมพ์ ประชาชาติธุรกิจ คณะ เทรดดงิ้ จ�ำ กดั ของ อภชิ าติ จนั ทรส์ กลุ พร ซงึ่ เปน็ เจา้ ของบรษิ ทั ทำ�งานตรวจสอบข้อเท็จจริง กระทรวงพาณชิ ย์ อธบิ ายว่า ขอ้ มูล สยามอินดิกา้ ทั้งน้ี บริษทั เพรซเิ ดนทฯ์ เคยมีส่วนเกีย่ วขอ้ งกบั ของกระทรวงพาณชิ ยแ์ ละกรมศลุ กากรไมส่ อดคลอ้ งกนั เนอื่ งจาก การทจุ รติ รบั จ�ำ น�ำ ข้าวในช่วงปี 2546-2547 กระทรวงพาณิชย์ใช้วิธีการขายข้าวแบบรัฐต่อรัฐ หรือท่ีเรียกว่า ‘การขายข้าวและการชำ�ระเงิน ณ หน้าคลัง’ (X-Warehouse) ประชาชาตธิ รุ กิจ ตัง้ ข้อสังเกตวา่ การเปล่ียนแปลงอันดับ กล่าวคือ เม่ือกระทรวงพาณิชย์ตกลงขายข้าวให้กับรัฐบาล บริษัทผู้ส่งออกข้าวไทยอาจมีสาเหตุมาจากการเอ้ือประโยชน์ ต่างประเทศ รฐั บาลผู้ซือ้ จะจา้ งบริษทั ผูส้ ่งออกปรบั ปรงุ คุณภาพ ข้างต้น โดยในช่วงเดือนมกราคมถึงสิงหาคม 2555 บริษัทท่ี และส่งมอบข้าว ดังน้ัน ปริมาณและมูลค่าการส่งออกจึงไม่ สง่ ออกขา้ วไดม้ ากทสี่ ดุ คอื บรษิ ทั สยามอนิ ดกิ า้ จ�ำ กดั จากเดมิ ที่ ถกู นบั ในการสง่ ออกข้าวแบบรัฐตอ่ รฐั แตน่ บั เป็นการสง่ ออกข้าว ไม่อย่ใู น 5 อนั ดับแรกในปี 2553 อกี ทง้ั บริษัทอันดบั 1 ในการ ของบรษิ ทั ผ้สู ่งออกทร่ี บั ปรับปรุงคณุ ภาพข้าว สง่ ออกข้าวไปประเทศจีน คือบริษทั อาร์ แอนด์ ที ไรซ์ จำ�กดั ซงึ่ มไิ ดเ้ ปน็ สมาชกิ ของสมาคมผสู้ ง่ ออกขา้ วไทย และไมค่ อ่ ยเปน็ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากกระทรวงพาณิชย์ไม่ยอมเปิดเผย ท่รี จู้ ักในวงการค้าข้าว ขอ้ มลู สญั ญาซอ้ื ขายขา้ วระหวา่ งรฐั ตอ่ รฐั ท�ำ ใหเ้ กดิ ขอ้ สงสยั วา่ อาจ มกี ารเอื้อประโยชน์แก่บางบรษิ ัท ประชาชาติธรุ กจิ ตง้ั ข้อสงั เกต กระทรวงพาณชิ ยย์ งั อา้ งวา่ รฐั บาลไทยในฐานะผขู้ าย ไมม่ ี ว่า กระทรวงพาณิชย์อาจมิได้ทำ�สัญญาซื้อขายรัฐต่อรัฐแบบการ หน้าท่ีตรวจสอบใดๆ หลังการขาย ซ่ึงแสดงถึงความไม่รัดกุม ขาย ณ หน้าคลัง แตม่ ีการจดั หาบริษทั ผ้สู ง่ ออกมารับซ้อื ข้าวและ ในการตรวจสอบว่าบริษัทผู้ส่งออกได้ส่งข้าวไปยังประเทศคู่ค้า สง่ ออกแทนรฐั บาล โดยขา้ วทบี่ รษิ ทั มารบั ซอื้ นา่ จะมรี าคาถกู กวา่ จริงหรือไม่ และเปิดโอกาสให้บริษัทนำ�ข้าวกลับมาขาย การเปิดประมูลทั่วไปให้กับบริษัทผู้ส่งออกข้าว เพราะกระทรวง ในประเทศ ดังที่ ส.ส. พรรคประชาธิปัตย์ กล่าวหาว่าบริษัท

48 เมนูคอร์รัปชนั สยามอินดิก้า นำ�ข้าวกลับมาขายในประเทศ อีกท้ังบริษัท ผลกระทบต่อ ผู้ส่งออกข้าวรายหน่ึงให้สัมภาษณ์กับ ประชาชาติธุรกิจ ประชาชน ว่า กระทรวงพาณิชย์ไม่ได้กำ�หนดระยะเวลาที่บริษัทผู้รับ ปรับปรุงข้าวต้องส่งข้าวออก ไม่ได้ต้ังอัตราค่าปรับหาก • การโกงความช้ืนและนำ้�หนักของข้าวทำ�ให้ราคารับจำ�นำ� บริษัทไม่ได้ส่งออกตามระยะเวลา และไม่ได้ตรวจสอบ ต่�ำ ลง สง่ ผลใหช้ าวนาในโครงการเสียผลประโยชน์ เอกสารการสง่ ออกของบรษิ ทั เพ่อื ยืนยันการสง่ ออกเลย • การลักลอบนำ�ข้าวในคลังสินค้าออกมาขาย ทำ�ให้ราคา การนำ�ข้าวกลับมาขายในประเทศจึงน่าจะเกิดขึ้นจริง รับซื้อข้าวในประเทศสูงข้ึนน้อยกว่าที่ควรจะเป็น ส่งผลให้ บทวเิ คราะหข์ อง นพิ นธ์ พวั พงศกร และ อมั มาร สยามวาลา ชาวนานอกโครงการเสียประโยชน์ นักวิชาการแห่งทีดีอาร์ไอ ช้ีว่าโครงการรับจำ�นำ�ข้าวน่าจะ ท�ำ ให้ปริมาณข้าวสารในตลาดลดลง ซ่งึ ทำ�ใหร้ าคาขา้ วสาร • โครงการมตี ้นทุนสงู ขึน้ และสรา้ งภาระการคลังมากขึน้ โดย สูงข้ึน เพราะข้าวเปลือกส่วนใหญ่ถูกนำ�ไปจำ�นำ� และ ผลประโยชน์ตกอยู่กับบุคคลอ่ืนมากกว่าชาวนา เนื่องจาก โครงการรับจำ�นำ�ข้าวไม่ได้ระบายข้าวจำ�นวนมากภายใน มกี ารสวมสิทธ์จิ �ำ นำ� การปลอมใบชัง่ และใบประทวน การ ประเทศ แต่ข้อเท็จจรงิ กลับไม่เป็นเช่นนัน้ เพราะปรากฏว่า ลักลอบนำ�ข้าวออกจากคลังสินค้าไปขาย และการระบาย ราคาข้าวสารกลับค่อนข้างคงท่ีระหว่างช่วงก่อนและหลัง ขายขา้ วออกในราคาถูกเกนิ ควร โครงการ ดังน้ันจึงเป็นไปได้ว่าน่าจะมีการระบายข้าวกลับ เขา้ ประเทศ • ในปี 2555 กระทรวงพาณิชย์ คณะอนุกรรมการระดับ จังหวัด และสำ�นักงานตำ�รวจแห่งชาติ ตรวจสอบพบการ นอกจากนี้ มรี ายงานวา่ ในชว่ งเดอื นมกราคมถงึ ตลุ าคม ทจุ รติ ในโครงการรบั จ�ำ น�ำ ขา้ ว 115 คดี มลู คา่ ความเสยี หาย 2555 ประเทศไทยส่งออกข้าวนึ่งถึง 1.78 ล้านตัน ซึ่ง 541 ลา้ นบาท และในชว่ งเดอื นมกราคมถงึ มถิ นุ ายน 2556 ไม่น่าเป็นไปได้ เพราะข้าวเปลือกส่วนใหญ่ถูกนำ�ไปจำ�นำ� พบการทจุ รติ อกี 59 คดี มลู คา่ ความเสยี หาย 79.8 ลา้ นบาท และโครงการรับจำ�นำ�ข้าวก็มิได้กำ�หนดให้โรงสีทำ�ข้าวน่ึง การส่งออกข้าวน่ึงจึงเป็นอีกร่องรอยหน่ึงที่ช้ีว่า น่าจะ มีการนำ�ข้าวกลับมาขายให้โรงสี และถูกนำ�ไปผลิตเป็น ขา้ วนึ่งส่งออกดงั ทีเ่ ปน็ ข่าว 

และเสน้ ทางการแสวงหาผลประโยชน์ 49 สถานะของคดี คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ตั้งคณะอนุกรรมการไต่สวน บุญทรง เตริยาภิรมย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ในขณะน้ัน ในข้อหาทุจริตใน โครงการรบั จ�ำ นำ�ข้าว โดยเฉพาะการขายขา้ วแบบรัฐต่อรัฐ ต้ังแต่เร่ิมโครงการถึงเดือนมิถุนายน 2556 พบการทุจริต ทง้ั หมด 174 คดี ดงั ทกี่ ลา่ วขา้ งตน้ โดยส�ำ นกั งานต�ำ รวจแหง่ ชาติ รายงานว่า ผู้ต้องหาเป็นท้ังชาวนา ผู้ประกอบการโรงสี และ ข้าราชการ ซ่ึงสำ�นักงานตำ�รวจแห่งชาติได้ส่งบางคดีให้กับคณะ กรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในภาครัฐ (ป.ป.ท.) และคณะกรรมการ ป.ป.ช. เอกสารอ้างอิง • 1 ทศวรรษ ขายข้าวจีทูจ:ี (2) เปดิ ขอ้ มลู กรมศลุ ฯ 4 ปี รัฐส่งออกขา้ วแค่ 4 หม่นื ตัน ปี 2555 ขายจนี 212 ตัน, เวบ็ ไซต์ Thaipublica, 16 เมษายน 2556. • เก็บตกอภปิ ราย ‘จำ�น�ำ ข้าว’ ขุมทรพั ย์ G to G ‘เส่ียเป๋ียง’ ซุกเงินในกองทนุ KTAM – ฮ่องกง, เว็บไซต์ Thaipublica, 2 ธนั วาคม 2555. • ไขปริศนาขายข้าว G to G ขา้ วไปที่ไหน-ปรมิ าณเทา่ ใด และใครส่งออก, ประชาชาติธุรกิจออนไลน,์ 25 ตลุ าคม 2555. • ไขปริศนา ‘สวมสิทธิ’์ ขายข้าวจที จู ี จ้ี ‘บญุ ทรง’ เปดิ รายชือ่ บ. ผู้สง่ ออก, ประชาชาตธิ ุรกิจออนไลน,์ 20 ตุลาคม 2555. • คณะกรรมการนโยบายข้าวแหง่ ชาติ (กขช.), รู้ลกึ ร้จู รงิ จ�ำ นำ�ข้าว, กรุงเทพฯ: กรมการค้าภายใน กระทรวงพาณชิ ย,์ 2555. • จำ�นำ�ข้าวปแี รกเจง๊ 1.3 แสนล้าน แลว้ ปที ่ี 2?, ไทยรฐั ออนไลน์, 2 กรกฎาคม 2556. • ฉาวโฉ!่ ตร.แจง้ จับ ‘โรงสี’ โคราชโกงจำ�นำ�ข้าวหมนื่ ตัน สูญ 200 ลา้ น, ASTV ผ้จู ดั การออนไลน,์ 16 ตลุ าคม 2555. • นพิ นธ์ พวั พงศกร และอัมมาร สยามวาลา, คนไทยเอาข้าวท่ไี หนมากิน, เว็บไซต์ ประชาไท, 12 ธันวาคม 2555. • นิพนธ์ พัวพงศกร และอัมมาร สยามวาลา, เปลย่ี นประเทศไทยดว้ ยการรับจ�ำ นำ�ข้าว: ข้อเท็จจรงิ สำ�หรบั อ.นธิ ิ และประชาชน, สถาบนั วจิ ยั เพ่อื การพัฒนาประเทศไทย, 2555. • ตร.บรุ ีรัมย์หอบคดีโกงจ�ำ น�ำ ขา้ ว 44 ล้าน พรอ้ ม 31 ผตู้ ้องหาส่งฟอ้ งอัยการ, ASTV ผจู้ ดั การออนไลน,์ 12 พฤศจกิ ายน 2555. • เต้นโชว์ยอดทจุ รติ จ�ำ น�ำ ขา้ วลด พรอ้ มดเี ดยต์ รวจสต๊อก 29 มิ.ย.นี้, เวบ็ ไซต์ เดลนิ วิ ส,์ 24 มถิ นุ ายน 2556. • บญุ ทรงแจงจที ูจไี ม่ชดั จเี้ ปดิ ‘ไอโ้ ม่ง’ สง่ ออกข้าว, ประชาชาตธิ รุ กิจออนไลน์, 15 ตลุ าคม 2555. • ป.ป.ช. มมี ตติ งั้ อนฯุ ไตส่ วน ‘บุญทรง’ ปมรับจ�ำ นำ�ขา้ ว พ่วงกรณถี อดถอน ‘ปู-สุกำ�พล’ แต่งตง้ั ‘นายพล’, มตชิ นออนไลน์, 4 ธนั วาคม 2555. • เปิด 25 คดี โกงจ�ำ นำ�ข้าว 1 ปี รัฐบาลยงิ่ ลกั ษณ์, เว็บไซต์ Thaipublica, 11 ตลุ าคม 2555. • เปดิ เครือข่าย ‘เวยี นเทียน’ ข้าว งาบส่วนต่าง, กรงุ เทพธรุ กจิ ออนไลน์, 3 ธันวาคม 2555. • ผงะ! โกงจ�ำ นำ�ขา้ วพงุ่ แตะ 100 คด,ี หนังสอื พิมพ์ ฐานเศรษฐกจิ , 30 ธันวาคม 2555 - 2 มกราคม 2556. • พงศ์อินทร์ อินทรขาว มอื ปราบดีเอสไอ เปิดกระบวนการทจุ ริตจำ�นำ�ขา้ ว โกงไดท้ ุกขั้นตอน ระบสุ าวไม่ถึงตน้ ตอ, เว็บไซต์ Thaipublica, 18 เมษายน 2555. • สัมภาษณ:์ วัชรี วมิ ุกตายน เปิดผลสอบสวน G to G ขายข้าวใหจ้ นี ?, ประชาชาติธรุ กิจออนไลน,์ 27 มนี าคม 2556. • หมายจับ 4 รายโกงข้าวพจิ ิตร ชาวนาอัด ‘ปู’ กบฏลดราคาจ�ำ นำ�, ASTV ผจู้ ดั การออนไลน์, 26 มิถุนายน 2556.