ตุ้มโฮม ฮักแพง เบิ่งแงง สุขภาวะชุมชน

กลุ่มเป้าหมาย บ้านดวนใหญ่หมทู่ ี่ ๑๖ จ�ำนวน ๙๓ หลงั คาเรอื นและประชาชนในตำ� บลดวนใหญ่ ทมี่ กี ารจดั งาน บญุ งานศพ รปู ธรรมการดำ� เนนิ งาน ๑. ประชุมปรึกษาหารือของภาคีเครือข่าย เช่น ผู้น�ำชุมชน ก�ำนัน/ผู้ใหญ่บ้าน อบต.ดวนใหญ่ กลุ่มกองทนุ สวัสดกิ ารชมุ ชนกลุ่มสตรตี �ำบลดวนใหญ่ กองทุนเงนิ ล้าน ๒. ประชมุ ประชาคมหมบู่ ้าน เพ่อื ต้งั กฎกติกาหมู่บา้ น โดยมกี ารกำ� หนดกฎกตกิ าหมู่บ้านขนึ้ วา่ หลงั คาเรอื นไหนมกี ารจดั งานบญุ งานศพทปี่ ลอดเครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอล์ จะมกี ารสนบั สนนุ เงนิ ชว่ ยเหลอื เพมิ่ งานละ ๒,๐๐๐ บาท ๓. งานบุญ/งานศพปลอดเหล้าทุกงานมีการติดป้ายบอกข้อตกลงร่วมกันเพ่ือป้องกันกลุ่มคน ภายนอกท่ไี ม่เขา้ ใจขอ้ ตกลงของชมุ ชนเข้ามาสอบถามเพื่อขอดืม่ จากเจ้าภาพ ๔. มกี ารแต่งต้ังคณะกรรมการประเมนิ งานบญุ งานศพปลอดเหลา้ ในชุมชน ผลการดำ� เนนิ งาน ๑. จากการสำ� รวจขอ้ มูลในรา้ นค้า พบวา่ มีการจ�ำหนา่ ยเคร่อื งดื่มแอลกอฮอล์ลดลง ๒. จ�ำนวนผดู้ ่มื แอลกอฮอลล์ ดลง ๓. หลงั คาเรอื นทมี่ กี ารจดั งานบญุ งานศพ หนั มาใชน้ ำ�้ อดั ลมหรอื นำ�้ เปลา่ แทนเครอ่ื งดมื่ แอลกอฮอลล์ 24 องคก์ ารบรหิ ารส่วนตำ� บลดวนใหญ่ อ�ำเภอวังหิน จงั หวดั ศรสี ะเกษ

ประเด็น ประเดน็ การควบคมุ เครอื่ งดม่ื แอลกอฮอลเ์ พื่อลดอบุ ตั เิ หตุ โครงการบญุ ผปี ระเพณีสามเผ่าปลอดเหล้า งดการพนนั หม่บู า้ นทด่ี ำ� เนินงาน ประชากร ผ้ดู ืม่ เหลา้ จำ� นวน ๑ หมบู่ า้ น จำ� นวน ๖๕๐ คน จำ� นวน ๕๓ คน ๑๔๕ ครวั เรอื น หญิง ๓๒๖ คน ชาย ๔๐ คน ชาย ๓๒๔ คน หญงิ ๑๓ คน ทุนทางสังคม ๑) ท้องที่ ผ้นู �ำชมุ ชน กำ� นนั ผใู้ หญบ่ ้าน ๒) บคุ คลต้นแบบงดเหล้า ๓ คน ๓) หม่บู ้านต้นแบบ ๑ หมู่บ้าน คือ บ้านค้อตานี ๔) หนว่ ยงานต้นแบบ ๕ แหง่ ได้แก่ ๑. เทศบาลต�ำบลโนนสูง ๒. ศูนย์พฒั นาเด็กเลก็ บา้ นนา, ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นหนองบัว, ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กบา้ นกระเจา ศูนย์พฒั นาเดก็ เลก็ วดั กระเบา-กนั ตรวจ ข้อมลู และเคร่ืองมอื ในการด�ำเนินงาน • ขอ้ มลู จากระบบข้อมูลต�ำบล (TCNAP) • บันทึกการประชมุ ประจำ� เดอื นของคณะกรรมการหมบู่ า้ น และบันทึกการจัดงานแต่ละคร้งั • กฎ กตกิ า ขอ้ ตกลงรว่ มกนั ของชุมชน Key Actors: ผใู้ หญบ่ า้ นและคณะกรรมการหมูบ่ า้ น พืน้ ที:่ เทศบาลตำ� บลโนนสงู อ�ำเภอขนุ หาญ จงั หวัดศรีสะเกษ วิทยากร: นายบุญจันทร์ อปุ สุข ต�ำแหน่ง: ผู้ใหญบ่ า้ น เบอรโ์ ทรศพั ท์: ๐๘๐-๗๒๓-๔๕๖๙ ความเป็นมา จากระบบขอ้ มลู ตำ� บล TCNAP ปี ๒๕๖๐ พบมผี ดู้ ม่ื เหลา้ จำ� นวน ๓๙๔ คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ ๒๘.๗๒ โดยเป็นเพศชาย ๕๒ คน หญิง ๑๔๒ คน และเมื่อจ�ำแนกตามช่วงอายุ พบว่า ชว่ งอายทุ ี่ดมื่ เหล้ามากที่สดุ คือ ๔๐-๕๕ ปี มผี เู้ จบ็ ป่วยด้วยโรคเรื้อรัง ๓๔ คน และในรอบปที ผี่ า่ นมาเกดิ อุบตั เิ หตุซง่ึ มสี าเหตมุ าจากด่มื ในตำ� บลโนนสงู จำ� นวน ๓ ครั้ง ซง่ึ มีผู้เสยี ชวี ิต ๒ คน ได้รับบาดเจบ็ ๓ คน และท่ีหมบู่ ้านค้อตานี หมู่ ๘ มี ประชากรทั้งหมด ๖๕๐ คน มผี ู้ทด่ี ่ืมเหลา้ ๕๓ คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ คดิ เป็นรอ้ ยละ ๘.๑๕ สว่ นงานเทศกาล งานส�ำคญั ของชมุ ชน ไม่ว่าจะเป็นงานวันสงกรานต,์ บุญออกพรรษา มคี ่าใช้จ่ายเฉลีย่ ตอ่ คร้งั ๒๐,๐๐๐ บาท และพบว่ามีค่าใช้จ่ายท่ีเกี่ยวเน่ืองจากการจัดงานศพโดยเฉลี่ยคร้ังละ ๓๐,๐๐๐-๔๐,๐๐๐ บาท ซ่ึงหลาย ครอบครวั ตอ้ งไปกยู้ มื เงนิ มาเพอ่ื ใชใ้ นการจดั งานศพประมาณ ๓๐,๐๐๐ บาท/ครง้ั นอกจากนน้ั ยงั พบปญั หา การเล่นพนันในงานศพ จากปญั หาดงั กลา่ ว เทศบาลตำ� บลโนนสงู เลง็ เหน็ ความสำ� คญั ของปญั หาเหลา่ น้ี จงึ ไดจ้ ดั ทำ� โครงการ บญุ ผปี ระเพณสี ามเผา่ ปลอดเหลา้ งดการพนนั ซง่ึ เรม่ิ ดำ� เนนิ การเมอื่ วนั ที่ ๑๐ เมษายน ๒๕๖๐ ตามแนวทาง การควบคมุ และลดการบรโิ ภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยเชื่อมโยงกับงานบุญประเพณีและความเชอื่ ดั้งเดิม ของชุมชน เทศบาลต�ำบลโนนสงู อำ� เภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ 25

กลุ่มเปา้ หมาย ด�ำเนินการในพื้นที่ หมู่ท่ี ๘ บ้านค้อตานี ซ่ึงมีจ�ำนวน ๑๔๕ ครัวเรือน มีประชากรท้ังหมด ๖๕๐ คน โดยท�ำงานรว่ มกบั เทศบาลต�ำบลโนนสงู สำ� นกั ปลดั เทศบาล โรงเรยี นในพน้ื ที่ ๓ แหง่ โรงพยาบาล สง่ เสรมิ สุขภาพต�ำบลหนองบัว,กนั ตรวจ อสม.ทกุ หมู่บ้าน รูปธรรมการดำ� เนนิ งาน • ขน้ั ตอนการทำ� งาน โดยมกี ารประชมุ ประจำ� เดอื นของคณะกรรมการหมบู่ า้ นมมี ตใิ นทปี่ ระชมุ ให้เร่ิมต้นจากการท�ำความเข้าใจกับประชาชนว่าหากมีงานบุญประเพณีในพ้ืนท่ีเม่ือใดให้ เจ้าภาพงดเครื่องด่ืมแอลกอฮอล์และเล่นการพนันในงานศพและน�ำข้อมูลค่าใช้จ่ายท่ีผ่านๆ มาแจง้ ใหท้ ป่ี ระชมุ รบั ทราบพรอ้ มทงั้ ปญั หาทเ่ี กดิ ตามมาจากการดมื่ สรุ าเชน่ การทะเสาะววิ าท กนั ของบประมาณจากกองทนุ สปสช. จดั ทำ� โครงการบญุ ผปี ระเพณสี ามเผา่ ปลอดเหลา้ งด การพนัน เพื่ออบรมให้ความรู้ถึงโทษและพิษภัยของสุราและการพนัน ให้รู้เก่ียวกับข้อ กฎหมาย โดยการตดิ ต่อ ประสานงานกบั วทิ ยากรท่มี ีความรู้มาอบรมในพนื้ ท่ี • ก�ำหนดทิศทางการท�ำงาน คือ จัดท�ำป้ายรณรงค์เม่ือมีการจัดงานศพในหมู่บ้าน โดยน�ำไป มอบและติดทีบ่ า้ นเจ้าภาพงานศพ และขยายผลไปทง่ี านประเพณีเชน่ งานสงกรานต์ ชว่ งฤดู การเขา้ พรรษา • จดั กจิ กรรมรณรงคใ์ หเ้ จา้ ภาพ งานบญุ ปลอดเหลา้ ตามงานอวมงคลทกุ งานทเี่ กดิ ขน้ึ ในชมุ ชน รว่ มกบั สภาเดก็ และเยาวชน ประชาสมั พนั ธเ์ สยี งตามสายของชมุ ชน. และศาลาวดั ในงานบญุ ตามประเพณี เชน่ งานเขา้ พรรษางานวันสงกรานต์ เปน็ ตน้ ผลการดำ� เนินงาน • ด้านสังคม ลดการทะเลาะเบาะแว้งในงานอวมงคล ลดอุบัติเหตุบนท้องถนนได้ เกิดบุคคล ตน้ แบบในหมบู่ า้ น จ�ำนวน ๓ คน • ดา้ นเศรษฐกจิ แกป้ ญั หาหนส้ี นิ ในครวั เรอื นได้ เดมิ มรี ายจา่ ยจากแอลกอฮอลง์ านละ ๓๐,๐๐๐ บาท ทำ� ให้เจ้าภาพมีเงนิ เหลอื งานละ ๓๐,๐๐๐ บาท • ดา้ นสขุ ภาพ ประชาชนทกุ เพศทกุ วยั ตระหนกั รถู้ งึ โทษของการดม่ื สรุ าเพม่ิ ขนึ้ เพม่ิ การลดลง ของการเจบ็ ปว่ ยอตั ราทล่ี ดลงคดิ เปน็ ร้อยละ ๐.๗๖ (เทยี บจากปีกอ่ น) • ดา้ นการเมอื งการปกครอง มกี ฎระเบยี บขอ้ บงั คบั ใชร้ ว่ มกนั งานอวมงคลตอ้ งไมม่ แี อลกอฮอล์ และการพนนั 26 เทศบาลต�ำบลโนนสงู อ�ำเภอขนุ หาญ จงั หวดั ศรสี ะเกษ

ประเดน็ การควบคุมเครอื่ งดื่มแอลกอฮอล์เพือ่ ลดอุบตั ิเหตุ หมู่บา้ นต้นแบบควบคมุ แอลกอฮอล์ หมู่บา้ นโนนบาก ประชากรในหมูบ่ า้ น ผดู้ ืม่ เหลา้ จำ� นวน ๑๑๑ ครวั เรือน จำ� นวน ๕๓๒ คน ๓๗ คน รอ้ ยละ ๖.๙๕ หญงิ ๒๗๕ คน ชาย ๒๕๗ คน ทุนทางสงั คม คณะกรรมหมู่บา้ น, กลมุ่ พัฒนาบทบาทสตร,ี กล่มุ อาชพี ในชุมชน ข้อมลู และเคร่ืองมือในการด�ำเนนิ งาน • การประชาคม • ข้อมลู จปฐ. • ระบบข้อมลู ต�ำบล (TCNAP) Key Actors : ผู้ใหญบ่ ้านและคณะกรรมการหมบู่ า้ น พนื้ ท่ี: องค์การบริหารส่วนตำ� บลนาเจรญิ อ�ำเภอเดชอุดม จังหวัดอบุ ลราชธานี วทิ ยากร: นายประยรู คุลทิ ต�ำแหน่ง: คณะกรรมการหม่บู ้าน เบอรโ์ ทรศัพท:์ ๐๘๗-๙๕๙๔๐๕๗ ความเป็นมา ในอดีตบ้านโนนบากเป็นชุมชนที่มีครัวเรือนเป็นนักดื่ม นิยมด่ืมเหล้าและใช้เหล้าในการต้อนรับ แขก กลนื กนิ วฒั นธรรมทอ้ งถ่นิ ที่ดงี ามใหเ้ ป็นคา่ นิยมทีผ่ ิดเปน็ ผลกระทบจากการตลาดและการโฆษณาของ ผู้ขายน้�ำเมา และมีการน�ำเคร่ืองด่ืมแอลกอฮอล์มาใช้ในประเพณีงานบุญ ส่งผลกระทบให้เกิดปัญหาการ ทะเลาะววิ าท และอบุ ตั เิ หตจุ นมผี ทู้ พี่ กิ ารและเสยี ชวี ติ จำ� นวน ๓ ราย ในปี ๒๕๕๘ องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ ง ถน่ิ ผนู้ ำ� ชมุ ชนและชาวบา้ น ชว่ ยกนั รณรงคใ์ หช้ มุ ชนลด ละ เลกิ การดมื่ แอลกอฮอล์ เพอื่ เสรมิ สรา้ งความเขม้ แขง็ และเรยี กความอบอนุ่ ของครอบครัวใหก้ ลบั คนื มาและเพอ่ื ความยั่งยนื ตามหลกั ความพอเพียง องคก์ ารบริหารส่วนตำ� บลนาเจริญ อ�ำเภอเดชอดุ ม จงั หวดั อุบลราชธานี 27

กลมุ่ เป้าหมาย • ครอบครวั นักดื่มในบ้านโนนบาก จำ� นวน ๑๒ ครวั เรอื น • ประชากรหม่บู ้านโนนบาก จำ� นวน ๕๓๒ คน รูปธรรมการดำ� เนินงาน ในการขบั เคลอ่ื นดา้ นการควบคมุ เครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอลข์ องบา้ นโนนบาก ขบั เคลอื่ นผา่ นกลไกสำ� คญั ของชุมชน ได้แก่ ผูน้ �ำ คณะกรรมการหมบู่ ้าน หวั หนา้ คมุ้ บา้ น และชมุ ชน ดังนี้ ๑. ร่วมกันก�ำหนดกฎระเบียบของหมู่บ้านท่ีเกี่ยวกับการงดด่ืมแอลกอฮอล์ในงานบุญประเพณี ของชุมชน ได้แก่ งานบุญขา้ วจ่ี บญุ ขา้ วสาก บญุ ข้าวประดับดนิ บญุ ขา้ วกุ้ บุญผะเหวด งานบวช และงาน ศพปลอดเหล้าเพอื่ เป็นการให้เกียรตผิ ู้เสียชวี ติ และลดภาระคา่ ใช้จา่ ยใหก้ บั เจ้าภาพ ๒. การสรา้ งขอ้ ตกลงในการงดจ�ำหนา่ ยในงานบุญประเพณีรว่ มกบั ร้านค้าและปฏิบัติตาม พรบ. ควบคุมเครอื่ งดม่ื แอลกอฮอลป์ ี ๒๕๕๑ ๓. การสรา้ งกลมุ่ อาชพี ปลอดนำ้� เมา เพอื่ เสรมิ สรา้ งสขุ ภาพใหก้ บั สมาชกิ กลมุ่ และการลดรายจา่ ย เพ่ิมรายได้ ๔. รปู แบบการสอ่ื สารในการรณรงคล์ ด ละ เลกิ เครอ่ื งดมื่ ทม่ี แี อลกอฮอล์ คอื การประชาสมั พนั ธ์ ผ่านหอกระจายข่ายประจ�ำหมู่บ้าน เพื่อสร้างความเข้าใจและเชิญชวนให้คนในชุมนมีส่วนร่วมและปฏิบัติ ตามกตกิ าของชมุ ชนและเขา้ ร่วมกจิ กรรมอยา่ งตอ่ เนื่อง ๕. การรณรงค์ในช่วงเทศกาลปลอดเหล้า ได้แก่ เทศกาลปีใหม่ เทศกาลสงกรานต์ และช่วง เขา้ พรรษา ผลการด�ำเนินงาน ๑. เกิดครอบครัวต้นแบบจำ� นวน ๖๗ ครัวเรือน ๒. ลดคา่ ใชจ้ า่ ยในงานบุญประเพณโี ดยเฉล่ยี ครัง้ ละ ๒๐,๐๐๐-๒๕,๐๐๐ บาท/คร้งั ๓. หม่บู ้านโนนบากสามารถลดการบริโภคเครือ่ งดม่ื แอลกอฮอล์ในงานบญุ ได้ร้อยละ ๑๐๐ 28 องค์การบริหารสว่ นต�ำบลนาเจรญิ อ�ำเภอเดชอุดม จงั หวัดอบุ ลราชธานี

ประเด็น ประเด็นการควบคุมเคร่อื งดื่มแอลกอฮอล์เพ่อื ลดอุบตั ิเหตุ จิตอาสาสภาเดก็ และเยาวชน/งานศพปลอดเหล้า หมบู่ ้านในเขตบริการ ประชากร ผดู้ ่มื เหลา้ จำ� นวน ๑๒ หมูบ่ า้ น จำ� นวน ๔,๐๐๐ คน จำ� นวน ๑๓๕๖ คน จ�ำนวน ๗๙๔ ครัวเรือน หญิง ๑,๙๙๕ คน หญิง ๔๐๙ คน ชาย ๒,๐๐๕ คน ชาย ๙๔๗ คน คนต้นแบบเลกิ เหลา้ ๑๕ คน นักดืม่ เยาวชน ๘๐ คน ทนุ ทางสงั คม คณะกรรมการสภาเดก็ และเยาวชน, โรงพยาบาล ๑ แหง่ , สถานีตำ� รวจภูธร, โรงเรียน ๔ แห่ง รพสต. ๑ แหง่ ท่วี ่าการอำ� เภอ, ส�ำนกั งานสาธารณสุขอ�ำเภอ ขอ้ มูลและเคร่ืองมอื ในการด�ำเนนิ งาน • กลุ่มทางสงั คมและบุคคลจิตอาสาเข้ามามสี ่วนร่วมในการขบั เคล่ือนกจิ กรรม • ข้อมลู การเกิดอุบัติเหตุจาโรงพยาบาล • ข้อมูลจาก TCNAP และ RECAP Key Actors: สภาเดก็ และเยาวชน พนื้ ท:ี่ เทศบาลต�ำบลหนองใหญ่ อำ� เภอเมืองจนั ทร์ จังหวัดศรีสะเกษ วิทยากร: นางประยูรศรี วญิ ญายงค์ ต�ำแหนง่ : คณะท�ำงานสภาเด็กและเยาวชน เบอรโ์ ทรศัพท์: ๐๙๕-๘๒๗-๖๙๑๙ ความเป็นมา จุดเร่ิมต้นของสภาเด็กฯ ต�ำบลหนองใหญ่เกิดจากพระราชบัญญัติส่งเสริมการพัฒนาเด็กและ เยาวชนแห่งชาติ พ.ศ.๒๕๕๐ จติ อาสาสภาเดก็ และเยาวชน กอ่ ตงั้ ข้ึน เม่ือ วนั ท่ี ๓๑ สิงหาคม ๒๕๖๐ เพอื่ สง่ เสรมิ การดำ� เนนิ งานการพฒั นาเดก็ และเยาวชน โดยใหจ้ ดั ตง้ั สภาเดก็ และเยาวชน เปน็ ศนู ยก์ ลางและกลไก ประสานความร่วมมือองค์กรภาคีเครือข่ายในพ้ืนท่ีต�ำบล ตลอดจนกระตุ้นให้เกิดการรวมกลุ่มของเด็กและ เยาวชน ในการจดั กจิ กรรมสรา้ งสรรคท์ กุ ระดบั ของชมุ ชน ในชว่ งแรกการดำ� เนนิ งานของสภาเดก็ และเยาวชน ต�ำบลหนองใหญ่ น้ันยังไม่มีผลที่เป็นรูปธรรมเทา่ ไรนัก แต่ในเวลาเดียวกัน เทศบาลต�ำบลหนองใหญ่ได้จัด กจิ กรรม รณรงค์ ลด ละเลกเครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอล์ กจิ กรรมสญั ญาณเตอื นจดุ เสยี่ ง และกจิ กรรมตามบญุ ประ เพณีอื่นๆ จึงเกิดการรวมตัวของเด็กในพ้ืนท่ี ให้ผลลัพธ์ท่ีเป็นรูปธรรม กลายเป็นการตั้งไข่ให้สภาเด็กและ เยาวชนไปโดยปรยิ าย อยา่ งสอดคล้องกลมกลนื เทศบาลต�ำบลหนองใหญ่ อ�ำเภอเมืองจนั ทร์ จงั หวัดศรีสะเกษ 29

กลมุ่ เปา้ หมาย ๑. เดก็ และเยาวชนในพน้ื ทต่ี ำ� บลหนองใหญ่ อำ� เภอเมอื งจนั ทร์ จงั หวดั ศรสี ะเกษ จำ� นวน ๑,๐๐๙ คน ๒. กลมุ่ อาสาสมคั ร เครือข่ายจติ อาสาในพนื้ ที่ ต�ำบลหนองใหญ่ จำ� นวน ๗๐ คน รปู ธรรมการดำ� เนินงาน ๑. เทศบาลต�ำหนองใหญร่ ว่ มกบั ภาคีเครือขา่ ยในพื้นที่ ก�ำนัน ผูใ้ หญ่บ้าน โรงเรยี นในเขตพ้ืนที่ วดั โรงพยาบาล ร่วมขบั เคล่อื นกิจกรรม ลด ละ เลกิ อบายมุขและส่ิงเสพติด ๒. มดี ำ� เนนิ งานสำ� รวจจดุ เสีย่ ง จดุ อันตราย โดยเจ้าหนา้ ที่ทางเทศบาลตำ� บลหนองใหญ่ เมือ่ พบ จุดเส่ยี งแลว้ จงึ ระดมจิตอาสาสภาเดก็ และเยาวชน และอาสาสมัครท่ีสนใจเขา้ รว่ มมาท�ำปา้ ยสัญญาณเตือน โดยใชว้ สั ดุ อุปกรณ์ จากทอ้ งถิ่น ๓. จิตอาสาจราจรตามจุดเสีย่ งจดุ อันตราย งานบุญประเพณี และงานสำ� คัญตา่ งๆ ๔. กิจกรรมเดินรณรงค์การลดสถิติการเกิดอุบัติเหตุจาการดื่มเครื่องด่ืมแอลกอฮอล์โดยให้จิต อาสาสภา เด็กและเยาวชนเขา้ มามีบทบาทและเปน็ แกนนำ� ในการขบั เคล่อื นกิจกรรมท่เี ทศบาลจัดขนึ้ ผลการดำ� เนนิ งาน ๑. เยาวชนไดร้ บั การยอมรบั จากสงั คม การดำ� เนนิ กจิ กรรมของกลมุ่ เดก็ และเยาวชน ทำ� ใหผ้ ใู้ หญ/่ ชุมชนทเ่ี ก่ยี วข้องเห็นผลงาน และใหก้ ารยอมรับถึงศักยภาพของเยาวชน เปิดโอกาสให้กลุ่มเยาวชนเขา้ มามี สว่ นรว่ มในการแก้ไขปัญหาและพัฒนาเยาวชนในท้องถิน่ ๒. เยาวชนสามารถทำ� งานเป็นทีม มภี าวะการเปน็ ผู้น�ำ/ผตู้ ามทด่ี ที ำ� ใหก้ ารท�ำกจิ กรรม ต่าง ๆ ส�ำเร็จไปด้วยดี ๓. เยาวชนไดค้ น้ พบและตระหนักในคณุ ค่าของตน เคารพและยอมรับตนเองวา่ มคี วามส�ำคัญมี ความสามารถ และใช้ความสามารถทีม่ ีอยกู่ ระท�ำสิง่ ต่าง ๆ ให้เกิดประโยชน์ต่อตนเอง ชมุ ชนและสังคมได้ 30 เทศบาลตำ� บลหนองใหญ่ อ�ำเภอเมอื งจันทร์ จงั หวดั ศรสี ะเกษ

ประเดน็ ประเดน็ การควบคมุ เครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอลเ์ พ่ือลดอุบตั ิเหตุ ด่านชมุ ชน ดา่ นครอบครัว หม่บู า้ นในเขตพืน้ ที่ ประชากรทัง้ สิน้ ผดู้ ม่ื สรุ า ๑๒ หมู่บ้าน ๖,๗๘๓ คน จ�ำนวน ๕๑๕ คน ๑,๗๓๐ ครวั เรือน หญงิ ๓,๓๘๒ คน ชาย ๓,๔๐๑ คน ทุนทางสังคม รพ.สต.โคกส/ี รพ.สต.ดอนคนทา/ครอบครวั ตน้ แบบ ๓๖ ครอบครวั /อสม. ๑๗๑ คน /อปพร. ๑๐๗ คน / อสค. ๑,๖๙๕ คน ขอ้ มูลและเครือ่ งมอื ในการดำ� เนนิ งาน • สถิติการเกดิ อบุ ัติเหตทุ ม่ี ีผเู้ สียชวี ิตในพน้ื ที่ • จ�ำนวนผดู้ ่ืมสรุ าเปน็ ประจ�ำและผู้ขับข่รี ถโดยประมาท • แบบส�ำรวจกลุม่ ผู้เส่ยี งรายครอบครวั Key Actors: โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำ� บลโคกสี พน้ื ที่: องคก์ ารบรหิ ารส่วนต�ำบลขุนทอง อำ� เภอบวั ใหญ่ จงั หวัดนครราชสมี า วทิ ยากร: นางสาวพนติ าพร ถนอมด�ำรงศกั ดิ์ ตำ� แหน่ง: พยาบาลวิชาชีพปฏบิ ตั ิการ โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพตำ� บลโคกสี เบอร์โทรศพั ท:์ ๐๙๓-๑๓๖-๒๕๙๕ ความเป็นมา ตำ� บลขุนทองต้งั อยู่บนถนนทางหลวง ๒๐๒ บัวใหญ่-ชยั ภูมิ เมอ่ื ปี ๒๕๕๘ เกดิ อบุ ตั ิเหตุทางถนน ทมี่ ีผเู้ สียชวี ิต ๒ ราย ซง่ึ อุบัตเิ หตทุ างถนนจะเกดิ มากในชว่ งเทศกาล ได้แก่ วนั ปีใหม่ วนั สงกรานต์ และวนั เขา้ พรรษา องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลขนุ ทอง รว่ มกบั โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำ� บลโคกสี พฒั นาศกั ยภาพ ของ อปพร.จำ� นวน ๑๐๗ คน ทำ� หนา้ ทเี่ ฝา้ ระวงั อบุ ตั เิ หตใุ นพนื้ ทชี่ ว่ งเทศกาลสำ� คญั พรอ้ มเพมิ่ มาตรการดา่ น ชุมชนอยา่ งเขม้ แขง็ ในทุกหมบู่ า้ น สกดั ก้นั พ่ีน้อง ลูกหลาน เพอ่ื ลดจดุ เส่ียงและสกัดก้ันผ้ทู ่ีมพี ฤติกรรมเสีย่ ง ทผี่ า่ นเขา้ -ออกหมบู่ ้าน ไม่ใหอ้ อกสถู่ นนหลักท่สี ำ� คัญ คือ ทางหลวง ๒๐๒ บวั ใหญ-่ ชยั ภมู ิ และ ทางหลวง ๒๒๔๖ บอ่ ตะครอง – ตะโก เปน็ แยกถนนทมี่ คี วามเสยี่ งตอ่ การเกดิ อบุ ตั เิ หตุ สรปุ ผลการดำ� เนนิ งานในแตล่ ะ วนั สรุปจ�ำนวนครั้งท่เี กิดอบุ ัติเหตุ จ�ำนวนผบู้ าดเจ็บ ผเู้ สยี ชวี ิต โดยเปรียบเทียบกบั ปีที่ผ่านมา รวมถงึ รว่ ม กนั สอบสวนหาสาเหตขุ องการเกดิ อบุ ตั เิ หตใุ นชมุ ชน เพอื่ หาแนวทางแกไ้ ขในครง้ั ตอ่ ไป ซงึ่ ในปี ๒๕๖๑ ทผ่ี า่ น มาน้ัน ตำ� บลขุนทองมจี ำ� นวนอบุ ตั เิ หตทุ ่ีมผี ้เู สียชวี ติ เป็น “ศนู ย์” ในพื้นที่ องคก์ ารบริหารส่วนต�ำบลขนุ ทอง อ�ำเภอบวั ใหญ่ จงั หวัดนครราชสีมา 31

กลุ่มเปา้ หมาย ๑. ประชาชนกลุ่มท่ีดม่ื สุราเป็นประจ�ำในต�ำบลขุนทอง ๕๑๕ คน และประชาชนทเ่ี ดินทางบน ถนนทางหลวง ๒๐๒ บวั ใหญ-่ ชยั ภมู ิ ๒. ประชาชนกลุ่มขบั รถประมาทและไมส่ วมหมวกกนั น๊อค จำ� นวน ๔๙ คน รปู ธรรมการดำ� เนนิ งาน ๑. อาสาสมคั รประจำ� ครอบครวั สำ� รวจสมาชกิ ครวั เรอื นทมี่ พี ฤตกิ รรมดมื่ สรุ า พรอ้ มทำ� ทะเบยี น ข้อมลู เพือ่ ให้ง่ายต่อการตดิ ตาม ๒. สมาชิกในครัวเรือนเฝา้ ระวังและดแู ลผู้มีพฤติกรรมเสี่ยงเมาแลว้ ขบั โดยไมใ่ หข้ ับข่ีรถจักยาน ยนต์ เมาแลว้ หลับอย่ทู บ่ี ้าน ๓. แกนนำ� ฝ่ายทอ้ งที่ อปพร. อสม.และประชาชน ตง้ั ดา่ นชุมชน เพ่อื สกดั กั้นผมู้ ีพฤติกรรมเส่ยี ง เขา้ -ออกหมูบ่ า้ น เช่น เมาแล้วขบั ขบั ขดี่ ้วยความเรว็ ไม่สวมหมวกนริ ภยั ไมใ่ ห้ออกสูถ่ นนทางหลวง ๔. ประชุมเตรียมความพร้อมด่านครอบครัวโดยมีนายอ�ำเภอบัวใหญ่ สถานีต�ำรวจภูธรอ�ำเภอ บัวใหญ่ นายกองค์การบรหิ ารสว่ นต�ำบลขุนทอง ผอ.รพ.สต.โคกสี ผู้นำ� ทกุ ชมุ ชน อปพร. และ อสม. เพ่อื รับ แจง้ นโยบาย ๕. จดั ตงั้ ศนู ยส์ รา่ งเมาดำ� เนนิ การโดย รพ.สต.โคกสี รว่ มกบั เจา้ หนา้ ทอี่ ำ� เภอบวั ใหญ่ ตำ� รวจจาก สถานตี ำ� รวจอำ� เภอบวั ใหญ่ องคก์ ารบริหารสว่ นตำ� บลขุนทอง เจ้าหนา้ ท่ี รพ.สต. ผู้นำ� หมบู่ ้านทกุ หมู่บ้านใน พ้ืนท่ตี ำ� บลขนุ ทอง อปพร.ทุกหมูบ่ ้าน อสม.ทกุ หมู่บา้ น และกล่มุ จติ อาสา ผลการดำ� เนินงาน สถติ จิ ำ� นวนอบุ ตั เิ หตใุ นเทศกาลปใี หม่ ๒๕๖๑ มคี า่ เปน็ ศนู ย์ ชมุ ชนมคี วามสงบเรยี บรอ้ ยประชาชน ท่ีประสบภัยได้รับการช่วยเหลืออย่างรวดเร็ว เกิดการปฏิสัมพันธ์อันดีในครอบครัว พัฒนาการท�ำงานภาคี เครือข่าย 32 องค์การบรหิ ารส่วนตำ� บลขนุ ทอง อ�ำเภอบัวใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา

ประเด็น การควบคมุ เครื่องด่มื แอลกอฮอลเ์ พอ่ื ลดอุบตั ิเหตุ งานบญุ ปลอดเหล้า กฐนิ ปลอดเหลา้ งานศพปลอดเหลา้ หมู่บา้ นทดี่ ำ� เนนิ การ ประชากร ผดู้ ื่มเหล้า จ�ำนวน ๑๐ หมบู่ า้ น จ�ำนวน ๕,๘๙๖ คน จ�ำนวน ๓๙๑ คน จ�ำนวนครวั เรือน ๑,๔๐๙ หญิง ๒,๔๔๘ คน หญงิ ๕ คน ครัวเรือน ชาย ๒,๔๔๘ คน ชาย ๓๘๖ คน ทุนทางสังคม บุคคลต้นแบบ คณะกรรมการหมู่บ้าน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชนยางขี้นก โรงพยาบาล ส่งเสริมสุขภาพชุมชนผักแว่น อาสาสมคั รสาธารณสขุ ผู้น�ำท้องถิ่น ผนู้ ำ� ทอ้ งที่ ขอ้ มลู และเครื่องมือในการดำ� เนนิ งาน • ระบบข้อมลู ตำ� บล (TCNAP) • จปฐ. • โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพชมุ ชนผักแวน่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชมุ ชนยางข้นี ก Key Actors : โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพชุมชนตำ� บล พน้ื ท่ี: ต�ำบลยางข้ีนก อำ� เภอเข่อื งใน จังหวัดอบุ ลราชธานี วทิ ยากร: นายวานชิ ย์ ทมิ า ต�ำแหน่ง: ผอู้ �ำนวยการโรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพชุมชนตำ� บลยางขี้นก เบอรโ์ ทรศัพท:์ ๐๙๖-๔๓๑๑๓๘๘ ความเป็นมา จากสถานการณ์อุบตั เิ หตุในพ้นื ทตี่ ำ� บลยางข้ีนก ช่วงเทศกาลปีใหมแ่ ละวนั สงกรานต์ในช่วง ๗ วนั อันตราย พบว่ามีอบุ ัตเิ หตเุ กิดขึน้ จำ� นวน ๗ ครัง้ ซง่ึ ๕ ใน ๗ คร้งั สาเหตเุ กดิ จากการดม่ื สุราแลว้ ขับขย่ี าน พาหนะ และมีการสูญเสยี ชีวติ ๒ ราย นอกจากน้ันในงานประเพณี งานบุญกฐิน บุญผา้ ป่า ตลอดจนงานศพ มกี ารดม่ื เครอื่ งดมื่ แอลกอฮอลใ์ นทกุ งานและเมอื่ สอบถามขอ้ มลู จากเจา้ ภาพงานศพ ๑ งานพบวา่ มคี า่ ใชจ้ า่ ย เฉพาะเคร่ืองด่ืมแอลกอฮอล์สูงถึง ๒๕,๐๐๐ บาท และจากข้อมูลการเข้ารับการรักษาอาการเจ็บป่วยที่มี สาเหตุจากการดมื่ เหลา้ ทั้งเฉียบพลันและเรอื้ รังพบวา่ ประชากรในกลมุ่ วยั ท�ำงาน อายรุ ะหว่าง ๒๕-๕๐ ปี มีพฤติกรรมนักดม่ื สงู กวา่ ช่วงวัยอื่น ด้วยเหตุนี้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชนต�ำบลยางขี้นก ร่วมกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ชุมชนต�ำบลผักแว่น ได้จัดการประชุมร่วมกับคณะกรรมการหมู่บ้าน อาสาสมัครสาธารณสุข ผู้น�ำท้องถ่ิน ผนู้ ำ� ทอ้ งที่ เพื่อดำ� เนินกิจกรรมรณรงคก์ ารร่วมกจิ กรรมงานบญุ ปลอดเหลา้ กฐนิ ปลอดเหล้า งานศพปลอด เหลา้ เพือ่ เปน็ การสง่ เสรมิ สุขภาพใหค้ นในชุมชน องค์การบริหารสว่ นตำ� บลยางข้ีนก อำ� เภอเขอ่ื งใน จังหวดั อบุ ลราชธานี 33

กลุม่ เป้าหมาย ประชาชนจ�ำนวน ๑๐ หมูบ่ า้ นในเขตต�ำบลยางขี้นก รปู ธรรมการดำ� เนนิ งาน การรณรงค์และประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อสถานีวิทยุก่อน้อย เพ่ือการลดอัตราการด่ืมเคร่ืองดื่ม แอลกอฮอล์เพ่ือสุขภาพและลดภาระค่าใช้จ่ายที่ไม่จ�ำเป็น โดยการสร้างค่านิยมในการส่งเสริมสุขภาพและ ต้นแบบท่ีดี ด้วยการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่ายโดยความสมัครใจของเจ้าภาพงานต่างๆ และพัฒนาไปสู่ร้านค้า ในชุมชนที่ไม่ขายเหล้า เพ่ือพัฒนาสู่การเป็นชุมชนปลอดเหล้า และมอบเกียรติบัตรส�ำหรับเจ้าภาพที่ร่วม โครงการ และจัดกิจกรรมรณรงค์และประชาสัมพันธ์ผ่านประเพณีวัฒนธรรม วันส�ำคัญทางศาสนาหรือ กจิ กรรมตา่ งๆ ในหอกระจายขา่ วในแต่ละหมบู่ า้ น ผลการดำ� เนนิ งาน ๑. งานศพงานบญุ ปลอดเหลา้ ๑๐๐ % หมูท่ ี่ ๑ บ้านยาง ๒. วัดเข้าร่วมกิจกรรมวดั ส่งเสรมิ สขุ ภาพจำ� นวน ๔ แห่ง ๓. งานกฐนิ ปลอดเหล้า ๕ คร้ัง ในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ ๔. บงั คบั ใชก้ ฎหมายในการควบคมุ การบรโิ ภคเครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอลแ์ ละการลดอบุ ตั เิ หตจุ ราจร ตาม พรบ.ควบคมุ การบริโภคเครือ่ งด่ืมแอลกอฮอล์ ปี ๒๕๕๑ ในเขตพ้ืนท่ตี ำ� บลยางขนี้ ก 34 องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลยางข้นี ก อ�ำเภอเขือ่ งใน จังหวัดอุบลราชธานี

35

36

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดแู ลเด็กปฐมวยั นักอนรุ กั ษน์ อ้ ย หมบู่ า้ นในเขตบรกิ าร ประชากร เด็กปฐมวัย จ�ำนวน ๑๐ หมูบ่ า้ น จำ� นวน ๔,๘๑๙ คน จ�ำนวน ๓๒๕ คน จำ� นวนครวั เรือน หญงิ ๒,๔๔๘ คน หญงิ ๑๙๕ คน ๑,๔๐๙ ครัวเรือน ชาย ๒,๔๔๘ คน ชาย ๑๓๐ คน ทนุ ทางสังคม ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เล็ก ๕ แหง่ โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพชมุ ชน ๒ แห่ง วดั ๑๐ แห่ง โรงเรียนผ้สู งู อายุ ปราชญช์ าวบา้ น ผนู้ ำ� ทอ้ งถนิ่ ผนู้ ำ� ทอ้ งที่ ปา่ ชมุ ชน ปา่ ปกปกั พนั ธกุ รรมพชื องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลยางขนี้ ก ขอ้ มูลและเครอ่ื งมือในการดำ� เนินงาน • แผนพัฒนาท้องถนิ่ • TCNAP • ขอ้ มลู ฐานทรพั ยากรทอ้ งถนิ่ • RECAP • ขอ้ มูลพ้นื ฐานศูนย์พฒั นาเด็กเลก็ • LPA Key Actors : ทอ้ งถน่ิ พื้นท:ี่ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลยางข้นี ก วทิ ยากร: นายภัทรทิยะ บรุ าญรมย์ ตำ� แหนง่ : นกั วชิ าการเกษตรช�ำนาญการ เบอร์โทรศัพท์: ๐๙๕-๖๑๓๘๔๒๔ ความเปน็ มา จากข้อมูลของการจัดการระบบข้อมูลต�ำบล(TCNAP) ปี ๒๕๕๙ ด้านสิ่งแวดล้อมพบว่าปัญหาท่ี เกดิ ขนึ้ เปน็ ลำ� ดบั ตน้ ๆ ของตำ� บลยางขนี้ ก คอื ปญั หาการขาดแคลนนำ้� ในการอปุ โภคและบรโิ ภค และรองลง มาคือปัญหาการลดลงของพ้ืนที่ป่าในเขตต�ำบลยางขี้นก และข้อมูลจากการท�ำวิจัยชุมชน(RECAP) ในการ ถอดบทเรียนนวัตกรรมการจัดการแหล่งเรียนรู้ ทำ� ให้ทราบว่าการจัดการปัญหาด้านทรัพยากรป่าไม้ท่ีและ การแกป้ ญั หาดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มอยา่ งยง่ั ยนื นน้ั สง่ิ สำ� คญั เปน็ อนั ดบั แรกเราควรจะทราบขอ้ มลู ของพน้ื ทป่ี า่ จาก ปญั หาการบุกรกุ พนื้ ท่ชี ายปา่ หนองสองพน่ี ้อง ทีม่ เี น้ือท่ี ๔๗๕ ไร่ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๔ ถึง พ.ศ. ๒๕๕๕ มชี าว บ้านที่มีท่ีนาติดกับบริเวณชายป่าชุมชนหนองสองพี่น้อง ได้เผ่าถางป่าและรุกล้�ำพ้ืนที่ป่าเพ่ือการท�ำไร่และ ปลกู ตน้ ยางพารา ประกอบกบั มขี บวนการลกั ลอบตดั ไมใ้ นปา่ ชมุ ชนแหง่ นจี้ นตน้ ไมท้ มี่ อี ายหุ ลายรอ้ ยปไี ดถ้ กู ตัดและลดจ�ำนวนลง ดว้ ยเหตุน้ีองค์การบรหิ ารส่วนตำ� บลยางข้นี กไดท้ ำ� การสำ� รวจบรเิ วณพน้ื ทป่ี ่าและแนว เขตปา่ และไดข้ อใหช้ าวบา้ นทร่ี กุ ลำ้� เขตพน้ื ทปี่ า่ ไดห้ ยดุ การบกุ รกุ และแผว้ ถางปา่ ไกลเ่ กลยี่ และชแ้ี จงทำ� ความ เขา้ ใจกบั ชาวบา้ นทบ่ี กุ รกุ แผว้ ถางปา่ จนเขา้ ใจและหยดุ การบกุ รกุ ปา่ และจดั ทำ� โครงการทำ� ถนนดนิ โดยรอบ แนวเขตผนื ปา่ เพอ่ื ปอ้ งกนั การรกุ ลำ้� พน้ื ทข่ี องชาวบา้ น จากการเรม่ิ ดำ� เนนิ งาน โครงการรวมใจภกั ดิ์ รกั ษพ์ น้ื ท่ี สเี ขยี ว ขน้ึ เปน็ ครั้งแรกในปี พ.ศ. ๒๕๕๕ องค์การบรหิ ารส่วนต�ำบลยางข้นี ก อำ� เภอเขือ่ งใน จังหวัดอุบลราชธานี 37

กลุ่มเป้าหมาย เดก็ ปฐมวยั จำ� นวน ๑๙๕ คน เด็กนกั เรียนระดับประถมศึกษา จำ� นวน ๒๕๒ จากโรงเรียน ๕ แหง่ ครูโรงเรียนประถมศึกษาในเขตตำ� บลยางขน้ี ก ๕ แห่ง รูปธรรมการดำ� เนนิ งาน จากแนวคิดท่ีต้องการใหเ้ กิดความย่งั ยนื ในการอนรุ กั ษป์ ่าน้ีเอง องค์การบริหารส่วนตำ� บลยางขนี้ จึงไดเ้ ข่ารว่ มโครงการอนรุ กั ษ์พนั ธุกรรมพืช อันเนอ่ื งมาจากพระราชด�ำรฯิ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๘ และไดน้ �ำเอา โครงการใส่ใจร่วมพัฒนาการดูแลเด็กปฐมวัยสู่ชุมชนเข้มแข็ง ที่ได้รับงบประมาณสนับสนุนจาก ส�ำนักงาน กองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) โดย ส�ำนกั สร้างเสรมิ สขุ ภาวะชุมชน (สำ� นกั ๓) มาบูรณา การกจิ กรรมร่วมกบั ผู้สงู อายุและปราชญ์ชาวบา้ นในชมุ ชน โรงเรยี นในเขตตำ� บลยางขีน้ ก และกลุ่มผสู้ งู อายุ ในการดำ� เนนิ กจิ กรรม นกั อนรุ กั ษน์ อ้ ย ซงึ่ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ (๑) จดั ทำ� ฐานขอ้ มลู ทรพั ยากรทอ้ งถนิ่ ทมี่ ใี นชมุ ชน โดย เดก็ ปฐมวยั ที่ไดท้ �ำกิจกรรมบูรณาการร่วมกับเดก็ นกั เรยี นโรงเรียนประถมศกึ ษา (๒) เพอ่ื ให้เดก็ ปฐมวัย และเดก็ นกั เรยี น ตำ� บลยางขน้ี ก ไดส้ ำ� รวจทอ้ งถ่นิ และสภาพภมู ศิ าสตร์ชุมชนของตนเอง (๓) เพ่ือปลูกฝังให้ เด็กปฐมวัยและเด็กนักเรียนในชุมชนต�ำบลยางขี้นก เกิดความรักความผูกพันและรู้สึกเป็นเจ้าของท้องถิ่น ของตนเอง (๔) เพ่ือให้เด็กปฐมวัยและเด็กนักเรียนได้รู้จักพันธ์พืช และ ทรัพยากรที่มีในชุมชนของตนเอง โดยมงี านและกจิ กรรมทท่ี ำ� คอื กจิ กรรมการสำ� รวจทรพั ยากรทม่ี ใี นทอ้ งถน่ิ จดั ทำ� ฐานขอ้ มลู ทรพั ยากรทอ้ งถนิ่ กจิ กรรมการสำ� รวจปา่ และพนั ธพ์ ชื กจิ กรรมพฤกษศาสตรใ์ นโรงเรยี น จนไดฐ้ านขอ้ มลู ทรพั ยากรของทอ้ งถน่ิ ผลการดำ� เนนิ งาน จากการดำ� เนนิ กจิ กรรมนกั อนรุ กั ษน์ อ้ ย ในพนื้ ทป่ี า่ ชมุ ชนหนองสองพนี่ อ้ ง สง่ ผลใหป้ า่ ชมุ ชนหนอง สองพ่ีนอ้ งได้ประกาศเปน็ ปา่ ปกปกั พันธุกรรมพชื เมอื่ วนั ท่ี ๙ เดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ และเกิดผลผลิต และผลลัพธ์ในชุมชน ส่งผลให้เกิดประโยชน์ ดังนี้ (๑) สามารถหยุดการรุกล�้ำพ้ืนที่ชายป่าได้ ๑๐๐ % (๒) เกดิ ปา่ ทดแทนจากการปลกู ปา่ (๓) การลกั ลอบตดั ไมใ้ นปา่ ลดลงจนไมม่ กี ารลกั ลอบเนอื่ งจากชาวบา้ นที่ เคยรกุ ลำ้� พน้ื ทป่ี า่ ไดช้ ว่ ยเฝา้ ระวงั พวกลกั ลอบตดั ไม้ (๔) เกดิ ปา่ ชมุ ชนจากการประกาศใหป้ า่ หนองสองพนี่ อ้ ง เปน็ ปา่ ชมุ ชนหนองสองพนี่ อ้ ง ในปี พ.ศ.๒๕๕๗ และมคี ณะกรรมการดแู ลรกั ษาปา่ ชมุ ชนโดยคณะกรรมการ บ้านยางข้ีนก หมู่ ๑ (๕) เกิดป่าปกปกั พนั ธุกรรมพืช โดยการประกาศให้ป่าชุมชนหนองสองพน่ี ้อง เป็นป่า ปกปักพันธกุ รรมพชื ตามโครงการอนรุ กั ษพ์ ันธุกรรมพชื อนั เน่ืองมาจากพระราชดำ� ริฯ เมอื่ วนั ที่ ๘ เดือน สงิ หาคม พ.ศ.๒๕๕๙ (๖) เกดิ การพฒั นาแหลง่ เรยี นรดู้ า้ นการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละเพอื่ การพฒั นา ให้เป็นแหล่งท่องเท่ียวเชิงอนุรักษ์ (๗) เกิดการผลักดันการปรับปรุงค่ายลูกเสือหนองสองพี่น้องให้สามารถ ด�ำเนินการด้านการใช้ประโยชน์ได้ (๘) มีกิจกรรมที่ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและการสร้างจิตส�ำนึกในการ อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้เด็กและเยาวชนได้เรียนรู้ (๙) เกิดนักอนุรักษ์น้อย จาก รุ่นสู่รุ่นท่ีจะส่งต่อ แนวคดิ ในการเป็นรากฐานของนักอนุรกั ษท์ รพั ยากรทางธรรมชาติของทอ้ งถน่ิ อย่างยั่งยืน 38 องค์การบรหิ ารสว่ นต�ำบลยางขี้นก อ�ำเภอเขือ่ งใน จงั หวัดอุบลราชธานี

ประเด็น การพัฒนาระบบการดแู ลเด็กปฐมวยั สรา้ งสังคมเป็นสขุ ทกุ กลมุ่ วยั จำ� นวน ๖ หม่บู า้ น ประชากร เดก็ ปฐมวยั ๑๐ ชมุ ชน ๔,๒๙๐ คน จำ� นวน ๑๑๑ คน ชาย ๒,๐๕๗ คน จำ� นวน ๘๗๘ ครวั เรอื น หญงิ ๒,๒๓๓ คน หญงิ ๖๒ คน ชาย ๔๙ คน ผ้สู ูงอายุ ๘๑๙ คน ผพู้ ิการ ๓๐๓ คน ทนุ ทางสงั คม ศนู ยพ์ ฒั นาครอบครวั , โรงพยาบาลสนม, ชมรมคนพิการทศบาลตำ� บลสนม,วดั ธาต,ุ ชมรม อสม. ชมรมผสู้ ูงอายุ ๗ ชมรม, โรงเรยี นสงู วยั เทศบาลตำ� บลสนม, กลมุ่ ร�ำวงกงก้า ข้อมลู และเคร่อื งมือในการด�ำเนนิ งาน • ขอ้ มลู พืน้ ฐานชุมชน (TCNAP) • ขอ้ มูลทุนและศักยภาพแหล่งเรยี นรใู้ นชุมชน (RECAP) • ข้อมลู อปท. • ข้อมูลจา่ ยเบ้ยี ยงั ชีพผ้สู ูงอายุ ผู้พิการ เทศบาลตำ� บลสนม Key Actors : ศูนย์พัฒนาครอบครัวเทศบาลตำ� บลสนม พื้นที:่ เทศบาลตำ� บลสนม อ�ำเภอสนม จังหวัดสุรินทร์ วิทยากร: นายสธุ ี สมเสร็จ ตำ� แหนง่ : ประธานศูนยพ์ ฒั นาครอบครวั เบอรโ์ ทรศัพท:์ ๐๘๕-๙๒๙-๘๗๒๐ ความเปน็ มา ศนู ยพ์ ฒั นาครอบครวั ไดจ้ ดั ตง้ั ขนึ้ เมอ่ื เดอื น กมุ ภาพนั ธ์ ปี ๒๕๖๑ ศนู ยพ์ ฒั นาครอบครวั ในชมุ ชน เปน็ องค์กรประชาชนทมี่ าจากตัวแทนกลุ่ม หรอื องคก์ รในชุมชน ที่อาสาสมัครมารว่ มกันดูแล ป้องกันและ แกไ้ ขปญั หาครอบครวั ในชมุ ชนทมี่ กี ารบรหิ ารจดั การในรปู ของ “คณะทำ� งานศนู ยพ์ ฒั นาครอบครวั ในชมุ ชน” โดยมีเครือข่ายกลุ่มครอบครัวเป็นสมาชิก และอยู่ในความดูแลและสนับสนุนขององค์กรปกครองส่วนท้อง ถน่ิ เชน่ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บล หรอื เทศบาล โดยศนู ยพ์ ฒั นาครอบครวั ในชมุ ชน หรอื ศพค. จะทำ� หนา้ ที่ เป็นตัวแทนของประชาชน ในหมบู่ ้าน/ต�ำบล ในการสำ� รวจข้อมูล วางแผน และประสานความรว่ มมือจาก หน่วยราชการ องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ องคก์ รเอกชน และองคก์ รประชาชน เพอ่ื แกไ้ ขปญั หาทเี่ ก่ียวกบั ครอบครัว โดยคณะท�ำงานศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน จะมาจากการคัดเลือกของประชาชนตาม กระบวนการประชาคม เทศบาลตำ� บลสนม อำ� เภอสนม จังหวดั สุรนิ ทร์ 39

กลมุ่ เป้าหมาย ภาคประชาชน ในเขตเทศบาลตำ� บลสนมจำ� นวน ๖ หมบู่ ้าน ๑๐ ชุมชน ๘๑๙ ครัวเรือน ประชากร จำ� นวน ๔,๒๙๐ คน แยกเป็นชาย ๒,๐๕๗ คน หญงิ ๒,๒๓๓ คน รปู ธรรมการด�ำเนินงาน ๑. อบรมให้ความรู้เครือขา่ ย คณะกรรมการศูนย์พัฒนารอบครัว ชมุ ชนละ ๕ คน รวม ๕๐ คน ในการให้ความรใู้ นหน้าทีแ่ ละหลกั การทำ� งานทวั่ ไป ๒. ออกส�ำรวจสงเคราะหใ์ ห้ครัวเรอื นท่ีต้องการได้รบั ความช่วยเหลือ เชน่ ๑) ครอบครวั เดก็ ผยู้ ากไร้ โดยไดร้ บั เงนิ สงเคราะหช์ ว่ ยเหลอื รายละ ๑,๐๐๐ บาท จำ� นวน ๑๐ ราย ๒) ครอบครวั คนพกิ าร โดยไดร้ บั เงนิ สงเคราะหช์ ว่ ยเหลอื รายละ ๒,๐๐๐ บาท จำ� นวน ๗๐ ราย ๓) ครอบครวั ผสู้ งู อายุ โดยไดร้ บั เงนิ สงเคราะหช์ ว่ ยเหลอื รายละ ๒,๐๐๐ บาท จำ� นวน ๑๒ ราย ๓. การประสาน ประชาชนในชุมชน ผู้น�ำในท้องท่ี ท้องถิ่น เพื่อช่วยปรับสภาพอยู่อาศัยของ ครอบครวั คนพกิ าร ครอบครวั ผสู้ งู อายุ จำ� นวน ๔๐ ราย ทง้ั ปรบั สภาพทว่ั ไป เชน่ เปลย่ี นโถสว้ ม ราวจบั ราว บันได และ ปรบั ทงั้ หลงั ผลการด�ำเนินงาน ๑. ดา้ นสงั คม เกดิ สงั คมเกอ้ื กลู ครอบครวั ประสบปญั หาทางสงั คม รสู้ กึ ไดถ้ งึ ความเปน็ สว่ นหนงึ่ ของต�ำบล รสู้ กึ มีคณุ ค่า ไม่ได้ถกู ถอดท้ิงใหอ้ ยูต่ ามล�ำพัง ได้รบั คำ� ปรึกษาตา่ งๆ ๒. ดา้ นเศรษฐกจิ ครอบครวั ประสบปญั หาทางสงั คม มรี ายไดเ้ สรมิ จากกจิ กรรม เกดิ การเรยี นรู้ การผลติ แบบพ่งึ พาตนเอง โดยใหเ้ ป็นสมาชิกกล่มุ ทุนในพื้นท่ี ในการสรา้ งงานสร้างอาชีพ ๓. ดา้ นสุขภาพ มอี าสาสมคั รเยีย่ มบา้ น ไดร้ ับการชว่ ยเหลือด้านต่างๆ ตามฐานข้อมูล สง่ ผลให้ เกิดการเสรมิ สรา้ งพลัง ทงั้ สุขภาพกายและจติ ใจ ๔. ด้านส่ิงแวดล้อม ได้รับการปรับสภาพแวดล้อมด้านท่ีอยู่อาศัย ส�ำหรับครอบครัวที่ประสบ ปญั หาด้านทอ่ี ยู่อาศัย ๕. ด้านการเมอื ง ได้รับงบประมาณสนับสนุนการด�ำเนนิ กจิ กรรมกลมุ่ เชน่ โครงการอบรมให้ ให้ความรสู้ มาชิกแกนนำ� เครือขา่ ยในระดับหม่บู า้ นชมุ ชน และต�ำบลในการเฝ้าระวงั ปญั หาดา้ นต่างๆ 40 เทศบาลต�ำบลสนม อำ� เภอสนม จังหวดั สรุ ินทร์

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดแู ลเดก็ ปฐมวัย หลักสูตรภมู ปิ ัญญาท้องถิน่ เด็กปฐมวยั และโรงเรยี นผ้สู ูงอายุ หมู่บา้ นที่เขา้ ร่วมกจิ กรรม ประชากร เดก็ ปฐมวยั จํานวน ๑๐ หม่บู ้าน จํานวน ๑๐ หมบู่ า้ น จํานวน ๓๒๕ คน จาํ นวนครวั เรอื น จํานวนครัวเรือน หญิง ๑๙๕ คน ๑,๔๐๙ ครวั เรอื น ๑,๔๐๙ ครัวเรือน ชาย ๑๓๐ คน ทุนทางสงั คม ทนุ ทางสงั คม ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ ๕ แหง่ โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพชมุ ชน ๒ แหง่ โรงเรยี นผสู้ งู อายุ ปราชญ์ชาวบา้ น ผูน้ าํ ท้องถ่นิ ผูน้ าํ ทอ้ งท่ี วดั สภาวฒั นธรรมตําบลยางขึ้นก ขอ้ มลู และเครือ่ งมอื ในการดำ� เนนิ งาน • TCNAP • แผนพฒั นาทอ้ งถิน่ • RECAP • ขอ้ มลู พื้นฐานศูนย์พัฒนาเดก็ เลก็ • LPA Key Actors : องคก์ ารบริหารสว่ นตําบลยางข้ึนก อาํ เภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี พื้นท:่ี นางเพ็ญศรี สรอ้ ยมาตร์ วทิ ยากร: ครู วิทยฐานะครูชํานาญการ ต�ำแหน่ง: วทิ ยากร เบอร์โทรศัพท:์ ๐๙๕-๖๑๓๓๔๙๘ ความเปน็ มา ความเป็นมา หลกั สูตรภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ เรมิ่ ดําเนินการปี ๒๕๖๐ พฒั นาข้นึ จากการทาํ กจิ กรรม ตามงานฐานทรพั ยากร ทอ้ งถน่ิ กจิ กรรมนกั อนรุ กั ษน์ อ้ ย และการถอดบทเรยี นตามโครงการใสใ่ จรว่ มพฒั นา การดูแลเดก็ ปฐมวยั จํานวน ๑๙๕ คน จาก ๕ ศพด.ขององค์การบรหิ ารสว่ นตาํ บลยางข้ึนก อําเภอเข่อื งใน จงั หวัดอบุ ลราชธานี รวมถงึ ศกึ ษา เอกสารและงานวจิ ยั ที่เกีย่ วข้องมาเป็นฐานข้อมลู ในการพฒั นาหลกั สูตร ภูมิปัญญาท้องถิ่น เพ่ือถ่ายทอดภูมิปัญญา ชาวบ้านและอนุรักษ์ประเพณีและวัฒนธรรมของท้องถิ่นมา บรู ณาการในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรว่ มระหวา่ งเดก็ ปฐมวยั ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ และผสู้ งู อายจุ ากโรงเรยี น ผสู้ งู อายตุ าํ บลยางขน้ึ กจาํ นวน ๑๓๔ คน โดยในกระบวนการของ การพฒั นาหลกั สตู ร ไดค้ าํ นงึ ถงึ บรบิ ทของ ทอ้ งถน่ิ เปน็ หลกั และนาํ เอาภมู ปิ ญั ญาชาวบา้ น ศลิ ปวฒั นธรรมและ ประเพณใี นทอ้ งถน่ิ มาเปน็ สอื่ การเรยี น รู้และเน้ือหาในการจัดการเรียนการสอน โดยการมีส่วนร่วมของผู้สูงอายุและ ปราชญ์ชาวบ้านที่มีความรู้ ความสามารถ ในเรือ่ งประเพณีและศิลปวัฒนธรรมในท้องถน่ิ การทาํ ของเลน่ พน้ื บ้าน การจักสานเครื่องมือ เคร่ืองใช้ ประเพณวี ัฒนธรรมการงานจักสานของดีมคี า่ ของเลน่ ภมู ปิ ญั ญา คณุ ค่าอาชีพ เสริมและด้านการ ศกึ ษาฐานทรัพยากรทอ้ งถิ่น(นกั อนุรักษ์น้อย) ในตาํ บลยางข้นึ ก อาํ เภอเขือ่ งใน จงั หวัด อบุ ลราชธานี องคก์ ารบริหารสว่ นต�ำบลยางข้นี ก อ�ำเภอเขื่องใน จงั หวัดอบุ ลราชธานี 41

กลมุ่ เปา้ หมาย ๑) ศูนย์พฒั นาเดก็ เล็ก ๕ แหง่ ๒) เด็กปฐมวัยจํานวน ๑๙๕ คน ๓) ผ้สู งู อายุ จํานวน ๑๓๔ คน รูปธรรมการด�ำเนนิ งาน ๑) ดาํ เนนิ การจดั ทาํ หลกั สตู รทอ้ งถน่ิ มาใชใ้ นการจดั การเรยี นการสอนในศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ ตาํ บล ยางข้นึ กและ โรงเรียนผสู้ งู อายุ โดยให้ผู้สงู อายุ ชาวบา้ นทมี่ ีความรู้ความสามารถด้านภูมิปัญญาท้องถน่ิ ทีม่ ี ความรู้ ความชํานาญ หรือปราชญ์ชาวบา้ นในทอ้ งถ่นิ ไดเ้ ขา้ มามสี ่วนรว่ มในการถา่ ยทอดความรู้ ๒) ถ่ายทอดภูมิปัญญาชาวบ้านให้เป็นไปตามความต้องการของท้องถ่ินพร้อมกันน้ันยังเป็นการ ปลกู ฝงั ใหเ้ ด็กปฐมวัย ซงึ่ เปน็ วยั ท่ีพรอ้ มในการเรยี นร้แู ละการซมึ ซับสง่ิ ตา่ งๆ รอบตัว ๓) สร้างจิตสํานึกภูมิปัญญาท้องถ่ินของเด็กปฐมวัย ส่งเสริมคุณค่าอันดีงามของศิลปวัฒนธรรม และประเพณอี นั มคี า่ ยง่ิ ของชมุ ชนทอ้ งถน่ิ เพอ่ื ตอบสนองตอ่ เปา้ หมายของนโยบายดา้ นการศกึ ษาและเรยี นรู้ การทะนบุ าํ รงุ ศาสนา ศลิ ปะ และวฒั นธรรม ใหท้ อ้ งถนิ่ ไดม้ โี อกาสในการจดั การศกึ ษาเพอ่ื ใหม้ คี วามสอดคลอ้ ง และเหมาะสมกบั สภาพปญั หา และ สภาพความตอ้ งการได้ ผลการดำ� เนนิ งาน ๑) เดก็ ปฐมวยั กลมุ่ อายแุ รกเกดิ - ๕ ปี ไดร้ บั การสง่ เสรมิ และพฒั นาตามหลกั การพฒั นาการของ เด็กทั้ง ๔ ดา้ น คือ พฒั นาการทางดา้ นร่างกาย พฒั นาการทางดา้ นอารมณ์ จติ ใจ พัฒนาการทางดา้ นสงั คม และพัฒนาการทางดา้ นสติปญั ญ ๒) สง่ เสรมิ ด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม การปลกู ฝังใหเ้ ป็นผ้ทู ม่ี คี วามรักและภูมิใจในท้องถิน่ เรียนรู้ ศลิ ปะ วฒั นธรรม ขนบธรรมเนยี มและประเพณที อ้ งถน่ิ และไดเ้ รยี นรกู้ ารอยรู่ ว่ มกนั กบั ผสู้ งู อายอุ ยา่ งมคี วาม รกั ความสมั พนั ธอ์ นั อบอนุ่ ใน ครอบครวั จนสง่ ผลใหเ้ ดก็ ไดเ้ ปน็ ผมู้ คี วามออ่ นนอ้ มถอ่ มตน รจู้ กั กาลเทศะและ ให้ความเคารพกับผสู้ ูงอายุ ๓) เรยี นรกู้ ารอยรู่ ว่ มกนั กบั เดก็ ปฐมวยั และเรยี นรหู้ ลกั การดแู ลเลย้ี งดบู ตุ รหลานทถ่ี กู วธิ ี และได้ ใช้ภมู ปิ ัญญาท่มี สี ร้าง ประโยชนก์ บั สังคมพรอ้ มทง้ั ไดท้ บทวนการฝกึ สมองและทักษะด้านการคิด ๔) ประโยชนด์ า้ นการดแู ลสขุ ภาพทงั้ ทางดา้ นรา่ งกาย อารมณแ์ ละจติ ใจ นอกจากนน้ั ผปู้ กครอง ผูน้ ําชมุ ชน ด้านการ สรา้ งความสัมพนั ธอ์ นั ดีในชุมชน ๕) ได้รับการฟื้นฟู ดูแลบํารุงรักษา อนุรักษ์ด้านโบราณสถาน โบราณวัตถุและเป็นแหล่งเรียนรู้ ตลอดจนปราชญ์ ชาวบ้าน ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ มีความภาคภมู ิใจได้รบั การส่งเสรมิ และทบทวนภมู ิปญั ญาของ ตนไดส้ รา้ งอาชพี เสรมิ เพม่ิ รายไดแ้ ละไดถ้ า่ ยทอดภมู ปิ ญั ญาใหก้ บั ลกู หลานรนุ่ ตอ่ รนุ่ ไดส้ บื สานตอ่ ไปไมส่ ญู หาย 42 องคก์ ารบริหารสว่ นตำ� บลยางข้ีนก อำ� เภอเขือ่ งใน จงั หวดั อุบลราชธานี

ประเด็น การพฒั นาระบบการดูแลเด็กปฐมวยั สือ่ การเรยี นการสอนเพือ่ พัฒนาทกั ษะ หมู่บ้านทีเ่ ข้าร่วมกจิ กรรม ประชากร เด็กปฐมวยั อายุ จำ� นวน ๑๒ หมบู่ ้าน จ�ำนวน ๘,๔๙๐ คน จำ� นวนครัวเรือน ๑,๙๕๙ หญงิ ๔,๒๑๘ คน ๐-๕ ปี ชาย ๔,๒๗๒ คน จำ� นวน ๓๐๘ คนหญิง ครวั เรอื น ๑๔๗ คนชาย ๑๖๑ คน ทุนทางสงั คม ศพด. ๔ แหง่ รพสต ๒ แหง่ กลุ่มจักสาน ๑ กลุม่ ชมรมผสู้ งู อายุ ๑ กลุม่ จติ อาสา ๑ คน ขอ้ มลู และเคร่ืองมอื ในการด�ำเนนิ งาน • ขอ้ มูลจากการวิจัยชุมชน RECAP • ขอ้ มลู กลุ่มทางสังคมและบคุ คลจิตอาสาเขา้ มาถา่ ยทอดความรู้ด้านการผลิตส่อื ของเล่น • ขอ้ มลู การส่งเสรมิ พัฒนาการเด็กจากส่ือของเล่น Key Actors : ศูนย์พัฒนาเด็กเลก็ บ้านไหลท่ ุ่งพฒั นา พื้นท:ี่ องค์การบรหิ ารส่วนต�ำบลไหล่ท่งุ อำ� เภอตระการพชื ผล จังหวัดอุบลราชธานี วิทยากร: นางสิรินภา บญุ เนาว์ ต�ำแหน่ง: หัวหน้าศูนย์พฒั นาเดก็ เล็กบ้านไหล่ทุง่ พัฒนา เบอรโ์ ทรศัพท์: ๐๘๐-๗๓๘๘๑๙๖ ความเป็นมา ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต�ำบลไหล่ทุ่ง ได้จัดท�ำโครงการส่ือสร้างสรรค์เสริมสร้างพัฒนาการเด็ก เรมิ่ โครงการวันท่ี ๒๔ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ เพ่ือจัดท�ำส่ือการเรียนการสอนส�ำหรบั สง่ เสริมพฒั นาการเด็ก ปฐมวัย จากข้อมลู เดก็ ที่เข้าเรียนใน ศพด.ตำ� บลไหล่ทุ่ง ทง้ั ๔ แหง่ อายุ ๒-๕ ปี จำ� นวน ๒๑๑ คน ซงึ่ ครู ผู้ดแู ลเดก็ ต้องจัดการเรยี นการสอนและสง่ เสริมพัฒนาการเด็กทงั้ ๔ ดา้ น ไดแ้ ก่ ๑) ดา้ นรา่ งกาย ๒) ด้านสติ ปัญญา ๓) ด้านสังคม ๔) ด้านอารมณแ์ ละจิตใจ การเลน่ ทำ� ให้เด็กได้รับความสนกุ สนานเพลดิ เพลิน ผ่อน คลายความเครยี ดและได้เรียนรู้ สิ่งที่จะช่วยให้เดก็ ได้รบั การส่งเสรมิ พัฒนาการสูงสุดคอื “ของเลน่ ” ศพด. ต�ำบลไหล่ทงุ่ จึงได้ผลติ สอ่ื ของเลน่ เพื่อสง่ เสริมพฒั นาการเด็กใหค้ รบทุกดา้ น และพฒั นาทักษะการผลิตสอ่ื ของครผู ดู้ แู ลเดก็ ซงึ่ มหี ลากหลายรปู แบบ ไดแ้ ก่ ๑) ของเลน่ ทส่ี ง่ เสรมิ พฒั นาการทางกายของเดก็ เชน่ กะลา (เดินกะลา) หวดภูมิปัญญา ๒) ของเล่นท่ีส่งเสริมพัฒนาการด้านสติปัญญา เช่น ถาดจ�ำนวนนับจากไม้ไผ่ ๓) ของเล่นทส่ี ่งเสรมิ พัฒนาการทางสังคมของเดก็ เช่น ลูกชกั มหัศจรรย์ โทรศพั ท์ไร้สาย ๔) ของเล่นทสี่ ง่ เสริมพฒั นาการทางอารมณ์และจิตใจของเด็ก เชน่ ลกู แซกกระปอ๋ งนม องค์การบรหิ ารส่วนตำ� บลยางข้นี ก อ�ำเภอเขอ่ื งใน จงั หวัดอบุ ลราชธานี 43

กลุ่มเปา้ หมาย ครผู ู้ดูแลเด็กจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต�ำบลไหลท่ งุ่ ทั้ง ๔ แห่ง ไดแ้ ก่ ๑. ครศู พด.บ้านไหล่ทงุ่ พฒั นา จ�ำนวน ๔ คน ๒. ครูศพด.บ้านไหล่สูง จำ� นวน ๔ คน ๓. ครศู พด.บ้านดอนงวั จำ� นวน ๔ คน ๔. ครศู พด.บ้านบ่อหิน จำ� นวน ๓ คน รูปธรรมการด�ำเนนิ งาน ส่อื ของเล่นจากศูนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กต�ำบลไหล่ทุ่ง ไดแ้ ก่ ๑. ของเลน่ ทสี่ ง่ เสริมพฒั นาการทางกายของเด็ก เชน่ กะลา (เดินกะลา) หวดภูมปิ ัญญา ๒. ของเล่นทส่ี ง่ เสริมพัฒนาการด้านสตปิ ัญญา เช่น ถาดจ�ำนวนนบั จากไม้ไผ่ ๓. ของเล่นท่ีสง่ เสรมิ พัฒนาการทางสงั คมของเดก็ เชน่ ลกู ชกั มหศั จรรย์ โทรศัพทไ์ ร้สาย ๔. ของเลน่ ที่ส่งเสรมิ พฒั นาการทางอารมณ์และจิตใจของเด็ก เชน่ ลกู แซกกระปอ๋ งนม ผลการด�ำเนินงาน ๑. มสี ่ือของเล่นที่หลากหลายสำ� หรบั ส่งเสรมิ พัฒนาการเด็ก ๒. ไดส้ ื่อของเล่นที่มีความปลอดภัยกับเด็ก เพราะประดษิ ฐจ์ ากวสั ดุในท้องถน่ิ ๓. ครผู ู้ดูแลเด็กไดร้ บั การฝกึ พัฒนาทักษะการผลติ สือ่ ที่เหมาะสมกับเดก็ 44 องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลยางขีน้ ก อ�ำเภอเขื่องใน จังหวดั อบุ ลราชธานี

ประเดน็ การพฒั นาระบบการดูแลเดก็ ปฐมวัย สอื่ การเรียนการสอนดีมีคณุ ภาพที่ ศพด.หนองหวา้ เอน หมบู่ า้ นในเขตบรกิ าร ประชากร ๑,๔๓๒ คน เด็กปฐมวัย จำ� นวน ๕ หมบู่ า้ น ชาย ๖๙๐ คน จำ� นวน ๕๘ คน ๑,๒๗๕ ครวั เรอื น หญิง ๗๔๒ คน ชาย ๓๓ คน (ข้อมลู รพ.สต.) หญิง ๒๕ คน ทุนทางสงั คม ศพด.หนองหว้าเอน / รพ.สต.ดอนคนทา ขอ้ มลู และเคร่อื งมอื ในการดำ� เนนิ งาน • ส่ือการสอนเพอื่ เสรมิ พัฒนาการเด็กปกติและเดก็ ที่มีความต้องการพเิ ศษ • จำ� นวนเดก็ ก่อนวัยเรียนในพน้ื ทบ่ี รกิ าร Key Actors: ศนู ย์พัฒนาเดก็ เลก็ พ้นื ที่: องค์การบริหารส่วนตำ� บลขุนทอง อ�ำเภอบัวใหญ่ จงั หวัดนครราชสมี า วทิ ยากร: นางจฑุ ามาศ จันทรว์ งษา ตำ� แหนง่ : ครูผูด้ ูแลเดก็ ศนู ยพ์ ัฒนาเดก็ เล็กหนองหวา้ เอน เบอรโ์ ทรศัพท์: ๐๖๓-๐๓๖๖๘๓๑ ความเปน็ มา ตามความตอ้ งการของชาวบา้ น หมู่ ๓, ๗, ๘, ๙ และ หมู่ ๑๐ ต�ำบลขุนทองที่มองเห็นความสำ� คัญ ของการพัฒนาเด็ก จึงได้ก่อตั้ง ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านหนองหว้าเอน ข้ึนเมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๙ ได้รับการ สนับสนนุ งบประมาณจากกองทุนทางสังคม (SiF) เพอ่ื ก่อสรา้ งอาคารศนู ย์เด็กเล็กบา้ นหนองหวา้ ปัจจุบัน สังกัดกองการศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม มีเด็กนักเรียนจ�ำนวน ๕๘ คน ข้าราชการครูจ�ำนวน ๒ คน ผู้ดแู ลเดก็ ๑ คน มคี ณะกรรมการศนู ย์ จ�ำนวน ๑๓ คน สอนตามหลกั สูตรการศึกษาปฐมวัย พ.ศ.๒๕๔๖ พัฒนาส่ือการเรียนการสอนส�ำหรับเด็กปฐมวัย จุดเด่นของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กหนองว้าเอน คือการน�ำใช้ แผนการศกึ ษาสำ� หรบั เดก็ ทมี่ คี วามตอ้ งการพเิ ศษ (Individual Education Plan (IEP) ปจั จบุ นั เดก็ ทมี่ คี วาม ตอ้ งการพเิ ศษสามารถมพี ฒั นาการทด่ี ขี นึ้ สามารถใชช้ วี ติ รว่ มกบั ผอู้ นื่ และอยใู่ นสงั คมไดอ้ ยา่ งปกติ สามารถ เข้าเรียนในระดับตอ่ ไปได้ องค์การบริหารสว่ นต�ำบลขุนทอง อำ� เภอบัวใหญ่ จงั หวดั นครราชสมี า 45

กลุม่ เป้าหมาย • เดก็ กอ่ นวัยเรยี นใน ศพด. จำ� นวน ๕๘ คน ชาย ๓๓ คน หญงิ ๒๕ คน รปู ธรรมการด�ำเนนิ งาน ๑. จดั การเรียนการสอนตามหลกั สูตรการศึกษาปฐมวยั ๒. จดั การเรยี นหลกั สตู รท้องถนิ่ ส�ำหรับเด็กปฐมวยั ทง้ั ในและนอกห้องเรยี น ๓. แบ่งห้องเรยี นตามเกณฑอ์ ายุ คือ ๒-๓ ขวบ ๑ หอ้ ง และ ๓-๔ ขวบ ๒ ห้อง ๔. น�ำใช้ ๔ สาระการเรยี นรู้ คือ (๑) สาระการเรยี นรเู้ รือ่ งราวทเี่ กี่ยวกบั ตัวเดก็ (๒) สาระเร่อื ง ราวทเี่ กี่ยวกบั บคุ คลและสถานทแ่ี วดล้อมเดก็ (๓) สาระการเรยี นรธู้ รรมชาตริ อบตวั และ (๔) สาระเรียนรู้ สิ่งต่างๆ รอบตัวเดก็ ๕. น�ำใชแ้ ผนการศึกษาส�ำหรับเดก็ ท่มี คี วามตอ้ งการพิเศษ (Individual Education Plan (IEP) ๖. ในแต่ละปกี ารศกึ ษาจะมีการตรวจทันตสุขภาพจำ� นวน ๔ คร้งั โดย รพ.สต.ดอนคนทา ผลการดำ� เนนิ งาน ศนู ย์พัฒนาเดก็ เล็กบา้ นหนองหว้าเอนการประเมนิ ระบบการประกนั คณุ ภาพภายในระดบั องค์กร ปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นระดับดี (รอ้ ยละ ๘๕.๘๒) เด็กจากศูนย์พัฒนาเด็กเลก็ บ้านหนองหวา้ เอน มีพฒั นาการ ตามวยั ท่เี หมาะสม สามารถเขา้ เรียนตอ่ ในโรงเรียนในระดบั ชั้นสงู ขึ้นไดโ้ ดยไม่มีปัญหาเรือ่ งพัฒนาการ 46 องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลขุนทอง อ�ำเภอบัวใหญ่ จังหวดั นครราชสีมา

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดแู ลเด็กปฐมวัย การพัฒนาสภาพแวดลอ้ มทเี่ อื้อตอ่ เดก็ ปฐมวัย ศพด.บ้านท่งุ สะแบง หม่บู า้ นในเขตบรกิ าร จำ� นวนนักเรียน เดก็ ปฐมวัย จ�ำนวน ๒ หมบู่ า้ น ศพด.บ้านท่งุ สะแบง เด็ก ๐-๕ ปี ๖๒๒ คน บ้านทุ่งสะแบง หมู่ ๔ ๔๓ คน บา้ นทุ่งสะแบง หมู่ ๗ หญงิ ๒๔ คน ชาย ๑๙ คน ทุนทางสังคม ศพด.อบต.มะเกลอื ใหม่ / ศพด.บ้านท่งุ สะแบง / ศพด. บ้านวะภูแกว้ / ศพด. บา้ นดงมะไฟ/ รพ.สต.มะเกลอื ใหม่ รพ.สต.วะภแู ก้ว /อบต.มะเกลอื ใหม่ / วัดบา้ นทงุ่ สะแบง ข้อมลู และเคร่อื งมือในการดำ� เนินงาน • สอ่ื การเรยี นการสอน • แฟม้ ประวัติ • แบบประเมนิ ความพงึ พอใจ • แบบประเมินพฒั นาการเด็ก Key Actors : ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นทุ่งสะแบง พ้ืนที่: องค์การบรหิ ารสว่ นตำ� บลมะเกลอื ใหม่ อำ� เภอสงู เนิน จังหวัดนครราชสมี า วทิ ยากร: นางสาวโชตกิ า แสนสาร ต�ำแหน่ง: ผู้ดแู ลเดก็ ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กบ้านท่งุ สะแบง เบอร์โทรศัพท์: ๐๖๕-๑๕๑๖๒๕๕ ความเปน็ มา ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นทงุ่ สะแบง กอ่ ตง้ั เมอื่ เดอื นกมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๓๖ ตงั้ อยเู่ ลขท่ี ๒๘๒ หมู่ ๔ บา้ น ทุ่งสะแบง ตำ� บลมะเกลือใหม่ อำ� เภอสงู เนนิ จังหวัดนครราชสีมา ปัจจุบนั มีนกั เรยี นทัง้ หมด ๔๓ คน ครู ๑ คน ผู้ดูแลเดก็ ๒ คน ในปี พ.ศ. ๒๕๖๑ การพฒั นาสภาพแวดลอ้ มท่เี อ้อื ตอ่ เด็กปฐมวยั เน่ืองจาก ศพด.บ้านทุง่ สะแบง กอ่ ตงั้ มาเปน็ เวลา ๒๕ ปี อาคารจงึ มสี ภาพทรดุ โทรม ซงึ่ งบประมาณในการซอ่ มแซมปรบั ปรงุ อาคารมจี ำ� นวน จ�ำกัด ผู้บริหาร อบต.มะเกลือใหม่ได้เล็งเห็นความส�ำคัญการศึกษาของเด็กในด้านการจัดสภาพแวดล้อมท่ี เอ้ือต่อการเรียนของเด็ก จึงได้ประสานงานไปยังบริษัท สยามซานิทารีฟิตต้ิง จ�ำกัด ทางบริษัทจึงส่งเรื่อง โครงการปรบั ปรงุ พฒั นา เขา้ ไปในโครงการ “ปนั โอกาสวาดอนาคต ปีที่ ๑๒” ของมูลนธิ เิ อสซจี ี ซงึ่ มูลนิธฯิ ไดอ้ นมุ ตั งิ บประมาณปรบั ปรงุ ซอ่ มแซม เปน็ จำ� นวนเงนิ ๑๒๐,๐๐๐ บาท เพอ่ื นำ� มาปรบั ปรงุ ซอ่ มแซมอาคาร ศพด.ให้มสี ภาพแวดลอ้ มท่เี อื้อตอ่ การเรยี นร้ขู องเดก็ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นต�ำบลมะเกลอื ใหม่ อ�ำเภอสูงเนนิ จังหวัดนครราชสีมา 47

กลุ่มเป้าหมาย • เดก็ ในเขตพ้นื ทบ่ี ้านทุ่งสะแบง หมู่ ๔ และหมู่ ๗ จำ� นวน ๔๓ คน เพศชาย ๑๙ คน เพศหญงิ ๑๓ คน รูปธรรมการดำ� เนนิ งาน สืบเนื่องมาจากได้รับทราบข่าวสารจากมูลนิธิเอสซีจี ตามโครงการ “ปันโอกาส วาดอนาคต” จงึ ไดเ้ ขยี นโครงการขอรบั งบประมาณสนบั สนนุ ในการซอ่ มแซมปรงั ปรงุ หอ้ งนำ้� และหอ้ งครวั นำ� มาปรบั ปรงุ ซอ่ มแซมอาคาร ศพด.ให้มีสภาพแวดลอ้ มท่ีเออ้ื ต่อการเรียนรู้ของเด็ก ในสว่ นของหอ้ งเรยี น เน้นใหม้ คี วาม สะอาด สวยงาม ปลอดภยั จดั มุมประสบการณ์เพ่ือใหเ้ ด็กมกี ิจกรรม พรอ้ มส่ืออปุ กรณ์การเรียนร้ตู ่างๆท่ี แข็งแรง สวยงาม ปลอดภัย และเพียงพอกับจ�ำนวนเด็ก มีห้องน้�ำภายในห้องเรียนเพ่ือความสะดวกและ ปลอดภยั ของเดก็ นอกจากนยี้ ังตกแต่งสภาพแวดลอ้ มภายในสถานศกึ ษาดว้ ยพันธุ์ไมต้ ่างๆ จัดสวนหยอ่ ม ท�ำให้เด็กได้สัมผัสธรรมชาติของจริง ส่งเสริมให้เด็กมีสุขภาพจิตดี สนุกสนานกับการเรียน สอดคล้องกับ พัฒนาการของเด็กในแต่ละวัย โดยยึดหลักสะอาด ร่มรื่น สวยงาม เป็นระเบียบ ปลอดภัยทั้งภายในและ ภายนอกห้องเรยี น ผลการด�ำเนินงาน สามารถพัฒนาสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อเด็กปฐมวัยส่งผลให้เด็กมีสุขภาพจิตดี สนุกสนานกับการ เรียนรู้ สง่ ผลใหเ้ ด็กมีพฒั นาการเติบโตท่ีสอดคลอ้ งสมวยั มีความความสุขในการเรียน ส่งผลใหผ้ ู้ปกครองไว้ วางใจในการนำ� บตุ รหลานมาเขา้ เรยี นท่ี ศพด.บา้ นทงุ่ สะแบง และเดก็ ไดเ้ รยี นรู้ ฝกึ ทกั ษะตามวยั ไดพ้ ฒั นาการ ทางด้านรา่ งกายและจิตใจ มีความสขุ และปลอดภยั และท�ำให้ภูมิทัศนด์ ูสวยงาม นา่ อยู่ 48 องค์การบรหิ ารสว่ นต�ำบลมะเกลอื ใหม่ อำ� เภอสูงเนนิ จงั หวัดนครราชสีมา

ประเด็น การพฒั นาระบบการดแู ลเด็กปฐมวยั ศนู ย์เด็กเล็กน่าอยู่ หมบู่ ้านในเขตบรกิ าร ประชากร เด็กปฐมวัย จ�ำนวน ๖ หมู่บา้ น ๔,๒๙๐ คน จำ� นวน ๑๑๑ คน ๑๐ ชุมชน ชาย ๒,๐๕๗ คน หญิง ๒,๒๓๓ คน ชาย ๖๒ คน จำ� นวน ๘๗๘ ครวั เรือน หญงิ ๔๙ คน ทนุ ทางสังคม ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ ,ศนู ยพ์ ฒั นาครอบครวั ,โรงพยาบาลสนม, วดั ธาต,ุ ชมรม อสม., โรงเรยี นผสู้ งู อาย,ุ กลุ่มร�ำวงกงก้า,รร.สนมศึกษาคาร,ส�ำนักงานเขตพื้นฐาน เขต ๒,สสจ.สุรินทร์, ส�ำนักงานอนามัยที่ ๙ นครราชสมี า ข้อมูลและเครื่องมือในการดำ� เนนิ งาน • ข้อมูลพน้ื ฐานชุมชน (TCNAP) ขอ้ มูลทนุ และศักยภาพแหล่งเรียนรู้ในชมุ ชน (RECAP) • ขอ้ มลู พ้ืนฐานต�ำบล (จปฐ) • ขอ้ มูลทะเบียนราษฎร์ • ข้อมูลเด็กปฐมวยั โรงพยาบาลสนม Key Actors : ศนู ย์พฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลต�ำบลสนม พ้นื ที่: เทศบาลต�ำบลสนม อำ� เภอสนม จงั หวดั สุรนิ ทร์ วทิ ยากร: นางบวั สอน แสนสขุ ตำ� แหน่ง: หัวหน้าศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กเทศบาลตำ� บลสนม เบอรโ์ ทรศัพท์: ๐๙๗-๓๔๑-๑๒๗๗ ความเปน็ มา ศูนย์พฒั นาเด็กเลก็ เทศบาลตำ� บลสนม หรอื ศนู ย์พฒั นาเด็กเลก็ วัดธาตุ สังกดั เทศบาลตำ� บลสนม ไดร้ ับการถ่ายโอนมาจากกรมศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม เม่อื ปี พ.ศ. ๒๕๔๔ เดมิ ต้งั อยบู่ รเิ วณวดั ธาตุ บ้าน สนม อ�ำเภอสนม จังหวดั สุรินทร์ แตเ่ น่ืองจากบริเวณคับแคบไม่สะดวกในการดำ� เนนิ จัดกจิ กรรมการเรยี น การสอนเทา่ ทค่ี วร จงึ ยา้ ยสถานทม่ี าตั้งอยู่บรเิ วณทวี่ า่ การอำ� เภอสนม ซงึ่ เม่ือกอ่ นเป็นสถานทีต่ ั้ง สำ� นกั งาน เทศบาลตำ� บลสนม เพอ่ื ใหม้ คี วามเหมาะสม สำ� หรบั การดแู ลใหส้ ามารถจดั ประสบการณก์ ารเรยี นรใู้ หแ้ กเ่ ดก็ ปฐมวยั ตอ่ มาเทศบาลตำ� บลสนม อำ� เภอสนม จงั หวดั สรุ นิ ทร์ ไดย้ า้ ยสถานทต่ี งั้ มาตง้ั ท่ี ม.๒ บา้ นสนม เทศบาล ต�ำบลสนม จึงได้ด�ำเนินการต้ังงบประมาณก่อสร้างอาคารศูนย์พัฒนาเด็กวัดธาตุ บนที่ดินประมาณ ๒ ไร่ และเปลี่ยนเปน็ ศูนย์พฒั นาเดก็ เล็กเทศบาลต�ำบลสนม จนถึงปัจจุบนั เทศบาลตำ� บลสนม อำ� เภอสนม จงั หวดั สุรินทร์ 49

กลมุ่ เป้าหมาย ครผู ดู้ ูแลเดก็ จ�ำนวน ๗ คน เดก็ ปฐมวยั ช่วง อายุ ๒-๕ ปี จ�ำนวน ๑๑๑ คน ดงั นี้ ๑. เดก็ อายุ ๒ ขวบ จำ� นวน ๒๘ คน แยกเป็นชาย ๑๙ คน หญงิ ๙ คน ๒. เด็กอายุ ๓ ขวบ จ�ำนวน ๖๗ คน แยกเป็นชาย ๓๗ คน หญิง ๓๓ คน ๓. เด็กอายุ ๔ ขวบ จำ� นวน ๑๓ คน แยกเป็นชาย ๖ คน หญิง ๗ คน  รูปธรรมการดำ� เนนิ งาน ๑. สง่ เสริมกระบวนการเรยี นรู้ และพฒั นาการ ที่ครอบคลมุ เดก็ ปฐมวยั ทุกคน ๒. การอบรมเลี้ยงดู และใหก้ ารศกึ ษา ทีเ่ นน้ เด็กเปน็ สำ� คญั ๓. พฒั นาการเดก็ องคร์ วม ผา่ นการเลน่ อยา่ งมคี วามหมาย มกี จิ กรรมทห่ี ลากหลาย เออ้ื ตอ่ การเรยี นรู้ ๔. เหมาะสมกับวัยจัดการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ ให้เด็กมีทักษะชีวิต ตามหลักเศรษฐกิจพอ เพียง เปน็ คนดี ๕. สร้างความรู้ความเข้าใจ ประสานความร่วมมือ ระหว่าง หน่วยงาน สถานศึกษา พ่อแม่ ครอบครวั ชุมชน ทกุ ฝา่ ยทเ่ี กย่ี วข้องในการพฒั นาเดก็ ๖. ปรบั โครงสรา้ ง และสง่ิ แวดลอ้ มในอาคารสถานทใ่ี หบ้ รกิ ารสำ� หรบั เดก็ ในศพด. ใหเ้ ออ้ื ตอ่ การ ดูแลเดก็ เชน่ ของเล่นเดก็ ทมี่ ีมาตรฐาน ปลอดภัย บันไดมรี าวจับเตย้ี เหมาะกบั เด็ก ปลั๊กไฟมที ่ปี ดิ และอยสู่ งู อุปกรณ์ที่ไมก่ อ่ ให้เกิดอนั ตราย อปุ กรณห์ รือวสั ดทุ ่ีไมใ่ สส่ ีที่เปน็ อันตราย เลอ่ื นหลดุ งา่ ย เปน็ ตน้ ๗. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ร่วมกับโรงพยาบาลสนม จัดกิจกรรมดูแลกิจวัตรประจ�ำวันของเด็ก ในเรอ่ื งอาหาร และการรับประธานอาหาร ผลการดำ� เนินงาน ๑. ดา้ นสงั คม เกดิ การชว่ ยเหลอื ดแู ลเดก็ ผปู้ กครอง อาสา ครเู ขา้ ใจแนวคดิ การดแู ลเดก็ ปฐมวยั เด็กไดร้ บั การปลูกฝงั การเรียนรวู้ ัฒนธรรมท้องถ่ิน ๒. ดา้ นเศรษฐกจิ ลดภาระผปู้ กครอง รายจ่ายด้านการดแู ลเดก็ ผปู้ กครองสามารถไปประกอบ อาชีพได้ ๓. ดา้ นสขุ ภาพ เด็กได้รับการส่งเสรมิ สขุ ภาพ ป้องกันโรค มีระบบคดั กรอง ส่งเสริมพฒั นาการ และใหค้ วามรู้ ครอบครัว อาสาสมคั ร ครผู ดู้ แู ลเด็ก ใหส้ ามารถดูแลสขุ ภาพเด็กได้ ๔. ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม เกดิ พ้นื ทีผ่ ลติ อาหารปลอดภัยในศนู ย์ สภาพแวดล้อมท่วั ไป มลี านกิจกรรม ลานของเลน่ ๕. ดา้ นการเมอื ง สรา้ งการมสี ว่ นรว่ มในการดแู ลเดก็ เกดิ ขอ้ เทศบญั ญตั กิ ารดแู ลเดก็ ทค่ี รอบคลมุ่ ทุกดา้ น 50 เทศบาลต�ำบลสนม อำ� เภอสนม จงั หวัดสุรินทร์

ประเดน็ การพฒั นาระบบการดแู ลเดก็ ปฐมวยั โครงการผกั ปลอดสารหนูทำ� เอง หมูบ่ ้านในเขตบริการ ประชากร เด็กปฐมวยั ๐-๕ ปี จ�ำนวน ๓ หมูบ่ า้ น จ�ำนวน ๒,๒๔๔คน อายุ ๒ปี ๖ เดอื น-๕ปี หญิง ๑,๑๒๒ คน จ�ำนวน ๕๕๗ ครัวเรอื น จำ� นวน ๗๙ คน ชาย๑,๑๒๒ คน หญิง ๓๙ คน ชาย ๔๐ คน ทนุ ทางสงั คม ศูนยพ์ ัฒนาเดก็ เล็ก ๖ แหง่ / โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพตำ� บล ๒ แห่ง ข้อมูลและเครื่องมอื ในการดำ� เนินงาน ๑. ส่ือการเรยี นการสอน ๒. แปลงสาธิต Key Actors: ศนู ย์พฒั นาเด็กเล็กต�ำบลบ้านปา่ ก่อ พืน้ ท:ี่ องคก์ ารบริหารส่วนตำ� บลป่าก่อ อำ� เภอชานมุ าน จงั หวดั อำ� นาจเจริญ วทิ ยากร: นางสายฝน อนิ พวง ตำ� แหน่ง: ครูชำ� นาญการ เบอรโ์ ทรศพั ท:์ ๐๘๒-๑๒๙๑๖๙๗ ความเปน็ มา ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต�ำบลบ้านป่าก่อจัดตั้ง วันที่ ๑ เดือนตุลาคม พ.ศ.๒๕๓๙ โดยมีการด�ำเนิน โครงการ “ผักปลอดสารหนทู �ำเอง” เม่ือวนั ท่ี ๑ เดือนกันยายน พ.ศ.๒๕๕๑ ศูนย์พฒั นาเดก็ เลก็ มกี ารดูแล เด็กปฐมวัยจ�ำนวน ๓ ชุมชน และพื้นที่ใกลเ้ คียงจำ� นวน ๗๙ คน แบ่งเป็น หญิง ๓๙ คน ชาย ๔๐ คน ซึ่งโดย นิสัยของเด็กเล็กจะไม่ชอบรับประทาน ผักเป็นส่วนใหญ่ จึงท�ำให้เด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กประสบปัญหา ภาวะโภชนาการไม่เพียงพอและเหมาะสมตามวัยท่ีควรจะได้รับ รวมถึงผักท่ีใช้ในการประกอบอาหารไม่มี ความปลอดภัย ดังน้ันศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านป่าก่อร่วมกับคณะกรรมการสถานศึกษา ได้เล็งเห็นถึงความ ปลอดภัยในการบริโภคอาหารของเดก็ เลก็ จึงได้ดำ� เนินการจดั ทำ� โครงการ “ผกั ปลอดสารหนูท�ำเอง” ร่วม กับองค์การบริหารส่วนต�ำบลป่าก่อขึ้น เพ่ือแก้ไขปัญหาด้านโภชนาการของเด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้าน ปา่ กอ่ ใหเ้ ปน็ ศนู ยน์ ำ� รอ่ งในเรอ่ื งการบรโิ ภคอาหารปลอดภยั จนปจั จบุ นั เดก็ ในศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ ไดร้ บั สาร อาหารท่ีเพียงพอและปลอดภยั ซึ่งประเมนิ ไดจ้ ากการตรวจวัด น้�ำหนัก ส่วนสูง ของเดก็ ในศนู ยพ์ ัฒนาเดก็ เลก็ ในทกุ ๆ ๓ เดอื นโดยการประเมนิ คณุ ภาพเดก็ จากโรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำ� บลหว้ ยทมรว่ มกบั อาสา สมัครสาธารณสขุ ประจ�ำหมู่บ้าน องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลป่ากอ่ อ�ำเภอชานมุ าน จังหวัดอำ� นาจเจริญ 51

กลุ่มเปา้ หมาย ๑. เด็กในชมุ ชน ๓ แห่งและตำ� บลใกล้เคียง ๒. เดก็ นกั เรียนในศูนยพ์ ฒั นาเด็กเลก็ จ�ำนวน ๗๙ คน ๓. ประชาชนในตำ� บลจ�ำนวน ๒,๒๔๔ คน รปู ธรรมการดำ� เนินงาน ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นปา่ กอ่ คณะกรรมการสถานศกึ ษารว่ มกบั ผปู้ กครองในชมุ ชน ไดด้ ำ� เนนิ การ จัดท�ำโครงการ “ผักปลอดสารหนูท�ำเอง” สอดแทรกการด�ำเนินโครงการเข้าไปในแผนการจัดประสบการ การเรยี นการสอนใหก้ บั เดก็ นกั เรยี นในทกุ สปั ดาห์ เพอ่ื เปน็ การปลกู ฝงั ใหเ้ ดก็ รจู้ กั การปลกู พชื ผกั สวนครวั โดย ผลผลิตท่ีได้จะน�ำมาประกอบอาหารกลางวันให้กับเด็กปฐมวัยในศูนย์ฯ ซ่ึงมีการจัดท�ำเมนูอาหารกลางวัน ในแตล่ ะวนั ทใี่ หถ้ กู ตามหลกั โภชนาการเปน็ ทเี่ รยี บรอ้ ยแลว้ รวมถงึ ไดร้ บั ความรว่ มมอื จากผปู้ กครองในพนื้ ท่ี ในการนำ� พชื ผกั ผลไมท้ ปี่ ลกู ตามบา้ นของผปู้ กครองเอง มาสมทบในการประกอบอาหารกลางวนั และอาหาร วา่ งใหก้ บั เดก็ ปฐมวยั ตามทศ่ี นู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ ไดต้ ดิ ประกาศเมนอู าหารกลางวนั ไวท้ หี่ นา้ ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เพ่ือให้ผู้ปกครองได้เห็นอย่างเด่นชัดเพ่ือให้ผู้ปกครองได้มีส่วนร่วมในการน�ำอาหารท่ีปลอดสารมาให้เด็ก ปฐมวยั ได้รบั ประทาน ทำ� ให้เด็กในศูนยพ์ ัฒนาเดก็ เลก็ ท่ีจากเดิมมีเดก็ บางรายมนี ำ�้ หนักไม่ถึงเกณฑ์ แต่หลัง จากท่ีเราได้ด�ำเนินการโครงการ “ผักปลดสารหนูท�ำเอง” แล้วผลปรากฏว่าเด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้าน ปา่ กอ่ มีนำ�้ หนกั ถงึ เกณฑจ์ ำ� นวน ๑๐๐% ผลการดำ� เนนิ งาน หลงั จากทศ่ี นู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ ไดม้ กี ารดำ� เนนิ งานโครงการ “ผกั ปลอดสารหนทู ำ� เอง” แลว้ ผลตอบ รับจากผู้ปกครองในชุมชนได้เป็นอย่างดี โดยสังเกตจากผลตอบรับจากผู้ปกครองที่มีการหมุนเวียนกันน�ำ พืชผัก ผลไม้ ท่ีมีตามบ้านของผปู้ กครองมาประกอบอาหารกลางวนั และอาหารวา่ งใหก้ บั เด็กปฐมวยั ทกุ วนั และทำ� ใหเ้ ดก็ ปฐมวยั ไดร้ บั สารอาหารทเ่ี พยี งพอตามความตอ้ งการและมนี ำ้� หนกั ตามเกณฑโ์ ดยมกี ารประเมนิ พัฒนาการและโภชนาการของเด็กปฐมวัยจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพระดับต�ำบลห้วยทมร่วมกับอาสา สมัครสาธารณสขุ ประจำ� หมู่บ้าน ๓ เดือนตอ่ ๑ คร้งั และผลปรากฏวา่ ทำ� ใหเ้ ดก็ ปฐมวัยที่จากเดิมไม่ชอบรบั ประทานผกั ผลไม้ หนั มารบั ประทานผักมากข้นึ 52 องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลป่าก่อ อ�ำเภอชานมุ าน จงั หวัดอำ� นาจเจริญ

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดูแลเด็กปฐมวัย โครงการพฒั นา IQ EQ เด็กแรกเกิด-๕ ปี ๕ หมูบ่ ้าน ประชากร เด็กปฐมวัย จำ� นวน ๑,๗๖๐ จำ� นวน ๖,๕๒๙ คน จำ� นวน ๒๒๖ คน หญงิ ๓,๒๕๓ คน หญงิ ๑๐๕ คน ครัวเรอื น ชาย ๓,๒๗๖ คน ชาย ๑๒๑ คน ทนุ ทางสังคม ศพด ๑ แห่ง , รพสต ๑ แห่ง , ผปู้ กครอง ข้อมลู และเครอ่ื งมือในการดำ� เนินงาน • ทะเบยี นประวตั นิ กั เรยี น • ขอ้ มูลพนื้ ฐานชุมชน (TCNAP) • ขอ้ มลู พืน้ ฐานต�ำบล (จปฐ), ขอ้ มลู ทะเบยี นราษฎร์ Key Actors : ศูนย์พฒั นาเด็กเล็กเทศบาลต�ำบลนาเยยี พนื้ ท่:ี เทศบาลตำ� บลนาเยยี อ�ำเภอนาเยีย จงั หวัดอุบลราชธานี วทิ ยากร: นางสาวจรัญยา ศรีโคตร ตำ� แหน่ง: ผูด้ ูแลเด็ก เบอร์โทรศัพท:์ ๐๙๙-๓๙๓-๙๔๘๕ ความเปน็ มา ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลตำ� บลนาเยีย ไดถ้ ่ายโอนบุคลากรและเดก็ มาจากศนู ยอ์ บรมเด็กกอ่ น เกณฑ์ในวดั ปา่ นาเยยี แต่ก่อนมีผู้ดแู ลเด็ก ๓ คน และสงั กัดเทศบาลตำ� บลนาเยยี เมอ่ื วนั ท่ี ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๖๐ และมกี ารจดั ทำ� โครงการพฒั นา IQ EQ ขน้ึ เด็กปฐมวัยจ�ำเปน็ ต้องพ่งึ พาพ่อแม่ ผู้ใหญ่ ในการอบรม เลี้ยงดู ปกป้องคุม้ ครองใหค้ วามรกั ความอบอนุ่ เอาใจใส่อยา่ งใกลช้ ิด การอบรมเลี้ยงดูท่ีมคี ุณภาพจะส่งผล ให้เด็กเจริญเติบโต สุขภาพแข็งแรง มีพัฒนาการสมดุลทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์-จิตใจ สังคม และ สตปิ ัญญา มคี วามสามารถในการเรยี นรู้ และเติบโตเป็นทรพั ยากรบคุ คลทม่ี คี ณุ ภาพ อนั เปน็ พ้นื ฐานความ สำ� คัญของการพฒั นาประเทศชาติใหม้ คี วามเจรญิ ก้าวหนา้ ต่อไป ดงั น้ัน จงึ จำ� เป็นตอ้ งส่งเสริมศกั ยภาพพอ่ แม่ ผ้ปู กครอง และครู/ผู้ดแู ลเดก็ ใหม้ ีความรูแ้ ละทกั ษะในการอบรมเลย้ี งดเู ดก็ ปฐมวยั ให้ถูกวธิ ี เทศบาลต�ำบลนาเยยี อ�ำเภอนาเยีย จังหวัดอบุ ลราชธานี 53

กลุม่ เป้าหมาย ๑. ครูจำ� นวน ๔ คน ครผู ้ดู แู ลเดก็ ๔ คน และผู้ดแู ลเดก็ ๗ คน ๒. ผปู้ กครองเด็กปฐมวัย และคร/ู ผ้ดู แู ลเดก็ ศนู ยพ์ ัฒนาเด็กเล็กเทศบาลต�ำบลนาเยยี รูปธรรมการดำ� เนนิ งาน ๑. ด้าน IQ (โครงการ ๑ วัน) ๑) ให้ความรู้ผปู้ กครองเก่ียวกบั ภาพรวมพฒั นาการของเด็กเลก็ (โดยรพ.นาเยีย) ๒) ให้ความรเู้ กยี่ วกบั โรคตดิ ต่อทเ่ี กีย่ วกบั เดก็ (โดย รพ.สต.นาเยีย) ๓) ผลิตสอื่ การเรยี น “ลกู ข่างมหัศจรรย”์ “ลกู แก้วหรรษา” ๔) ฝึกการใชม้ ิตสิ มั พนั ธ์ (มอื กับตา), เรยี นรเู้ รอ่ื งสีสัน ๒. ดา้ น EQ ๑) กิจกรรมนนั ทนาการ ฝึกความกล้าแสดงออก การพูดแสดงความคดิ เหน็ ฯ ๒) เตน้ ประกอบเพลง, ออกกำ� ลังกาย ๓) ฝกึ การท�ำกิจกรรมร่วมกัน สร้างความสัมพันธร์ ะหว่างเดก็ ผู้ปกครอง ๔) ผลติ ส่อื การเรยี นรู้ในหอ้ งเรยี น ทำ� แผน่ ภาพ ผลการด�ำเนนิ งาน ๑. ผู้ปกครองมีความใส่ใจในกจิ กรรม สามารถน�ำความรู้ที่ได้ไปปรบั ใช้ในครอบครวั ๒. สามารถผลิตสิการสอนได้เอง โดยน�ำไปปรับใช้ที่บ้านเพ่ือส่งเสริมพัฒนาการของเด็กนอก ห้องเรยี นได้ ๓. ครู ผู้ปกครอง เด็กและผู้มาร่วมโครงการสร้างมิติสัมพันธ์ สร้างความรักและใส่ใจในการ ส่งเสริมใหเ้ ดก็ มพี ฒั นาการทกุ ดา้ นเหมาะกบั วยั 54 เทศบาลต�ำบลนาเยยี อ�ำเภอนาเยยี จังหวัดอุบลราชธานี

ประเด็น การพฒั นาระบบการดแู ลเดก็ ปฐมวยั การป้องกนั เดก็ จมน้ำ� จ�ำนวน ๑๑ หมบู่ ้าน ประชากร เดก็ อายุ ๐-๕ ปี จ�ำนวน ๑,๒๓๔ ครัวเรอื น จ�ำนวน ๔,๘๕๖ คน จำ� นวน ๑๕๑ คน หญิง ๒,๓๙๗ คน เดก็ อายุ ๖-๑๕ ปี ชาย ๒,๔๕๙ คน จำ� นวน ๓๕๖ คน ทุนทางสังคม ศพด. ๒ แห่ง รพ.สต. โรงเรียนประถมศกึ ษา ๔ แหง่ ข้อมลู และเครื่องมอื ในการด�ำเนนิ งาน • ข้อมูลในระบบ TCNAP • ข้อมลู เดก็ จมน�ำ้ ย้อนหลัง ๕ ปี จาก รพ.สต.หนองแจง้ นอ้ ย โรงพยาบาลบัวใหญ่ Key Actors: โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำ� บลหนองแจง้ นอ้ ย พ้นื ท:ี่ องคก์ ารบริหารสว่ นต�ำบลเสมาใหญ่ อำ� เภอบวั ใหญ่ จงั หวดั นครราชสมี า วิทยากร: นางพงษพ์ รรณ สาระอินทร์ ต�ำแหน่ง: ผอู้ �ำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบล เบอรโ์ ทรศัพท์: ๐๘๘-๕๙๕๕๗๓๙ ความเป็นมา ด้วยสถานการณ์และข้อมูลเด็กจมน�้ำย้อนหลัง ๕ ปี ในเขตต�ำบลเสมาใหญ่พื้นท่ีรับผิดชอบ ปี พ.ศ. ๒๕๕๔ – ๒๕๖๐ (มิ.ย.) พบเดก็ อายตุ ่�ำกวา่ ๑๕ ปี เสยี ชีวิตจากการจมนำ้� จำ� นวน ๑ราย ท�ำให้ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบลหนองแจ้งน้อย ได้ด�ำเนินการหาแนวทางในการป้องกันการเสียชีวิต จากการจมน้�ำโดยได้รับสนับสนุนงบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพต�ำบลเสมาใหญ่ ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ ในการด�ำเนินโครงการเสริมเกราะเหล็กป้องกันเด็กจมน�้ำ โดยมีกิจกรรม การสำ� รวจแหลง่ นำ้� เสยี ภายในหมบู่ า้ น ประชมุ ปรกึ ษาหารอื การปอ้ งกนั เดก็ จมนำ�้ การฝกึ ทกั ษะการลอยตวั และสนับสนุนการเรียนการสอนในสถานศกึ ษา และได้ท�ำต่อเนื่องจนถึง ปี พ.ศ. ๒๕๖๑ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลเสมาใหญ่ อ�ำเภอบัวใหญ่ จังหวดั นครราชสมี า 55

กลุ่มเป้าหมาย ๑. นกั เรยี นใน ศพด. จ�ำนวน ๒ แหง่ ๒. นักเรียนในโรงเรียนพนื้ ที่ต�ำบลเสมาใหญ่ จ�ำนวน ๔ แห่ง รูปธรรมการด�ำเนนิ งาน ๑. ประชมุ หน่วยงานทีเ่ ก่ียวขอ้ งเพือ่ ชแ้ี จงขน้ั ตอนการดำ� เนนิ งาน ๒. ส�ำรวจแหล่งน�้ำเสี่ยงภายในหมู่บ้าน จ�ำนวน ๑๑ หมู่บ้าน โดย ผู้น�ำหมู่บ้าน เจ้าหน้าท่ี จาก รพ.สต.หนองแจง้ น้อย และ เจา้ หน้าที่ อบต.เสมาใหญ่ พรอ้ ม อสม. รว่ มกนั ตดิ ปา้ ยเตอื น ๓. สอนให้เด็กรู้จักแหลง่ นำ้� เสี่ยง เน้นการสอน อยา่ ใกล้ อย่าเก็บ อยา่ กม้ และการการตะโกน ขอความช่วยเหลือ ๔. การจัดพื้นที่ท่ีปลอดภัยส�ำหรับให้เด็กเล่น และการจัดการสิ่งแวดล้อมภายในและภายนอก ศนู ยพ์ ัฒนาเดก็ เลก็ ๕. สนับสนุนการเรียนการสอนหลักสูตรว่ายน�้ำเพ่ือเอาชีวิตรอดหากเกิดเหตุการณ์จริง โดยมี วิทยากรใหค้ วามรกู้ ับเด็ก โดยมกี ารด�ำเนินการตอ่ เนือ่ ง ๓ ปี ตัง้ แต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๑ ผลการด�ำเนินงาน ๑. ชมุ ชนเกดิ ความตระหนกั และเฝ้าระวังการเกิดเด็กจมนำ้� ในชุมชน ๒. เด็กมีทกั ษะการว่ายน้ำ� และการเอาตวั รอดในน้�ำได้ ๓. ไม่มเี ดก็ จมนำ�้ ระหวา่ งปี พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๕๖๑ 56 องค์การบรหิ ารส่วนตำ� บลเสมาใหญ่ อำ� เภอบวั ใหญ่ จังหวดั นครราชสมี า

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดูแลเดก็ ปฐมวยั การสง่ เสริมพัฒนาการเดก็ ปฐมวยั หมู่บ้านท่เี ข้าร่วมกิจกรรม ประชากร เด็กปฐมวยั อายุ ๐-๕ ปี จ�ำนวน ๗ หมบู่ ้าน จำ� นวน ๕,๔๘๗ คน จ�ำนวน ๓๐๘ คนหญงิ จ�ำนวนครวั เรือน หญงิ ๒,๗๒๕ คน ๑๔๗ คนชาย ๑๖๑ คน ๑,๓๑๕ ครวั เรอื น ชาย ๒,๗๖๒ คน ทุนทางสังคม ศพด. ๔ แห่ง รพ.สต. ๒ แห่ง กล่มุ อสม. ๑๒ กลมุ่ กลุม่ ผูน้ �ำชมุ ชน ๑๒ กลมุ่ ผู้ดูแลสขุ ภาพ ผู้สูงอายุ (Care Giver ) ๔ คน ขอ้ มูลและเคร่อื งมือในการด�ำเนนิ งาน • ข้อมลู การตรวจสุขภาพเดก็ จาก รพ.สต. โปรแกรม JHCIS • คมู่ ือการประเมนิ คดั กรองและส่งเสริมพฒั นาการเด็ก DSPM และ DIAM • นำ� ขอ้ มลู วชิ าการเสนอทกุ ภาคสว่ นทเี่ กย่ี วขอ้ งเพอื่ ขบั เคลอื่ นงานการสง่ เสรมิ พฒั นาการเดก็ ปฐมวยั Key Actors : โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำ� บลไหล่ทงุ่ พืน้ ท:่ี องค์การบริหารส่วนตำ� บลไหล่ทุ่ง อำ� เภอตระการพืชผล จงั หวดั อุบลราชธานี วทิ ยากร: นางวิไลลกั ษณ์ พิมพพ์ รม ต�ำแหน่ง: ผอู้ �ำนวยการโรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำ� บลไหล่ทุ่ง เบอรโ์ ทรศัพท:์ ๐๘๙-๘๔๔๔๖๙๘ ความเป็นมา โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำ� บลไหลท่ งุ่ ไดด้ ำ� เนนิ การดแู ลเดก็ ปฐมวยั ตามนโยบายของกระทรวง สาธารณสุข ปี ๒๕๖๐ ดว้ ยการส่งเสรมิ พัฒนาการทถ่ี ูกตอ้ งและมมี าตรฐาน โดยมเี ป้าหมาย เพือ่ สง่ เสรมิ ให้ เด็กปฐมวัย อายแุ รกเกิดถงึ ๕ ปี ทกุ คน ได้รับการสง่ เสริมพัฒนาการทถี่ ูกต้อง มมี าตรฐาน อยา่ งเทา่ เทยี ม จากพ่อแม่ ผู้เลี้ยงดูเด็ก ซึ่ง รพ.สต.ไหล่ทุ่ง ได้ดูแลเด็กตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา โดยการจัดบริการรับฝาก ครรภ์ (ANC) ตง้ั แตเ่ รมิ่ ตง้ั ครรภเ์ พอ่ื ดแู ลสขุ ภาพของมารดาและทารกในครรภใ์ หม้ สี ขุ ภาพดี ตดิ ตามการฝาก ครรภ์คุณภาพครบ ๕ คร้ัง แนะน�ำการใช้สมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก เพ่ือติดตามการรับวัคซีนและ พัฒนาการของเด็กในแตล่ ะช่วงวัย สร้างความรู้ความเขา้ ใจแกผ่ ้สู ูงอายุท่ีอยูก่ บั เดก็ ซง่ึ ผู้สูงอายุส่วนใหญย่ งั ขาดความเข้าใจในการใช้เทคโนโลยี ท�ำให้เกิดความไม่เข้าใจระหว่างวัยและเด็กมีพัฒนาการท่ีล่าช้า ซ่ึง สามารถแกไ้ ขไดด้ ว้ ยการเสรมิ ทกั ษะใหแ้ กผ่ เู้ ลยี้ งดเู ดก็ จงึ ตอ้ งมกี ารศกึ ษาและปรบั เปลยี่ นวธิ กี ารดแู ลเดก็ ให้ เหมาะสม โดยการใหค้ รอบครวั จดั กจิ กรรมกบั เดก็ ใหม้ ากขนึ้ เชน่ การกนิ กอด เลน่ เลา่ ซงึ่ เดก็ จะไดเ้ กดิ การ เรยี นรู้ ได้รับความรกั ความอบอุน่ จากครอบครัว และสง่ เสริมการประเมนิ พฒั นาการเดก็ ด้วยคูม่ ือ DSPM และ DIAM และนำ� ข้อมลู ทางวิชาการนำ� เสนอแกผ่ ูบ้ รหิ ารท้องถ่ินและทกุ ภาคสว่ นที่เกยี่ วข้อง หาแนวทาง การส่งเสรมิ พัฒนาการเดก็ เพือ่ ใหเ้ ดก็ มคี ุณภาพชีวติ ที่ดตี ่อไป องคก์ ารบริหารส่วนต�ำบลไหลท่ ุ่ง อำ� เภอตระการพชื ผล จังหวดั อบุ ลราชธานี 57

กลมุ่ เปา้ หมาย เด็กอายุ ๐-๕ ปี จ�ำนวน ๓๐๘ คน ประกอบดว้ ย ๑. เด็ก ๐-๓ ปี จ�ำนวน จ�ำนวน ๑๖๑ คน ชาย ๘๖ คน หญงิ ๗๕ คน ๒. เด็ก ๓-๕ ปี จำ� นวน ๑๔๗ คน ชาย ๗๔ คน หญงิ ๗๓ คน รปู ธรรมการด�ำเนนิ งาน ๑. มีข้อมูลเด็กอายุ ๐-๕ ปี เช่น เด็กสุขภาพปกติ เด็กที่มีพัฒนาการล่าช้า เด็กท่ีมีปัญหาการ เจริญเตบิ โตเด็กทม่ี ีปญั หาพฤติกรรม เด็กทม่ี ปี ญั หาสขุ ภาพ ๒. ใช้คู่มือ DSPM ในการเฝ้าระวงั และสง่ เสริมพัฒนาการเดก็ ปฐมวัย ๓. ใช้คู่มอื DAIM ในการประเมนิ เด็กน�้ำหนกั ตำ�่ กวา่ ๒,๕๐๐ และเด็กขาดออกซิเจน ๔. จัดท�ำทะเบียนเด็กที่ได้รับการประเมินพัฒนาการ กระตุ้นพัฒนาการ และการส่งต่อเด็ก ในพน้ื ที่ ผลการดำ� เนนิ งาน ๑. มรี ะบบคัดกรองและส่งเสริมพัฒนาการท่ถี ูกต้องและมีมาตรฐาน ๒. เด็กทุกคนได้รับการประเมนิ คัดกรองพฒั นาการและได้รบั การดูแลแก้ไขตามปญั หาที่พบ ๓. เดก็ มีพฒั นาการสมวยั สุขภาพร่างกายแขง็ แรง ๔. การใชข้ องเลน่ จากภมู ปิ ัญญาท้องถิน่ มาใชใ้ นการส่งเสรมิ พฒั นาการ ๖. พอ่ แม่ ผเู้ ลย้ี งดเู ดก็ มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจในการส่งเสริมพฒั นาการเด็กมากขึ้น ๗. สรา้ งความรแู้ ก่ผู้สูงอายุให้สามารถส่งเสรมิ พัฒนาการเดก็ ทีบ่ า้ นดว้ ยการ กนิ กอด เล่น เล่า ๘. เกดิ กลมุ่ เครอื ขา่ ยในการดำ� เนนิ งานเสรมิ สรา้ งพฒั นาการเดก็ ดว้ ยการรว่ มมอื ของ อปท. ศพด. รพ.สต.กลุ่มอสม. และกล่มุ Care Giver 58 องคก์ ารบริหารส่วนตำ� บลไหลท่ ่งุ อ�ำเภอตระการพชื ผล จงั หวัดอบุ ลราชธานี

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดูแลเดก็ ปฐมวัย โรงเรยี นพ่อแม่มืออาชพี หมบู่ า้ นในเขตบรกิ าร ประชากร เด็กปฐมวยั จำ� นวน ๑๐ หม่บู า้ น จำ� นวน ๔,๘๑๙ คน จำ� นวน ๓๒๕ คน จ�ำนวนครวั เรือน หญิง ๒,๔๔๘ คน หญิง ๑๙๕ คน ๑,๔๐๙ ครัวเรือน ชาย ๒,๔๔๘ คน ชาย ๑๓๐ คน ทุนทางสังคม ศูนย์พฒั นาเดก็ เลก็ ๕ แห่ง โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพชมุ ชน ๒ แห่ง โรงเรยี นผูส้ งู อายุ ปราชญ์ ชาวบา้ น ผู้นำ� ทอ้ งถิ่น ผู้น�ำทอ้ งท่ี วัด ผู้ปกครอง ศูนยพ์ ัฒนาครอบครัว อาสาสมคั รสาธารณสุข กองทุนหลกั ประกนั สขุ ภาพ ข้อมูลและเครื่องมอื ในการด�ำเนนิ งาน • แผนพฒั นาทอ้ งถิน่ • ข้อมลู พ้นื ฐานศนู ย์พัฒนาเดก็ เล็ก • TCNAP • โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพชุมชน ๒ แห่ง • RECAP • LPA Key Actors : องค์การบริหารสว่ นตำ� บลยางขน้ี ก พื้นท่:ี องค์การบริหารส่วนตำ� บลยางข้นี ก อ�ำเภอเขอื่ นใน จงั หวัดอบุ ลราชธานี วทิ ยากร: นางพรทพิ ย์ สนุ ทร ต�ำแหน่ง: รองปลดั องคก์ ารบรหิ ารส่วนต�ำบลยางขน้ี ก เบอรโ์ ทรศพั ท์: ๐๙๑-๘๒๘๑๗๒๗ ความเปน็ มา องค์การบริหารส่วนต�ำบลยางข้ีนกด�ำเนินการจั้งต้ังโรงเรียนพ่อแม่มืออาชีพ เม่ือปี พ.ศ ๒๕๕๙ จากขอ้ มูลท่ีไดจ้ าก TCNAP Plus และ RECAP Plus ปี ๒๕๖๑ พบว่าเด็กปฐมวยั ท่ีอาศัยอยกู่ ับผู้สงู อายุมี จ�ำนวน ๙๑ คนจากจำ� นวนประชากรเด็กปฐมวยั ท้ังหมด ๓๒๕ คน หรือคิดเปน็ รอ้ ยละ ๒๗.๖ ของจำ� นวน ประชากรเด็กปฐมวัย มีเด็กปฐมวัยที่อาศัยอยู่กับผู้สูงอายุเพียงล�ำพัง จ�ำนวน ๒ ราย นอกจากนั้นเป็น ครอบครวั ท่มี ีเดก็ ปฐมวัยอาศยั อยกู่ บั พอ่ แม่ อาศยั อยู่กบั พอ่ หรอื แม่ และอาศัยอย่กู บั ญาตติ ามล�ำดับ จาก ขอ้ มลู พฒั นาการและพฤตกิ รรมของเดก็ ปฐมวยั จากศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ และโรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพชมุ ชน ทงั้ ๒ แหง่ พบปญั หาการอบรมเลยี้ งดเู ดก็ ของผปู้ กครองใหเ้ ปน็ ไปตามหลกั การเลย้ี งดเู ดก็ ทถ่ี กู วธิ แี ละเปน็ การ แกป้ ญั หาเดก็ ติดโทรศพั ท์ ตดิ เกม ตดิ ส่อื และเป็นการรว่ มกันแก้ปญั หา สง่ เสรมิ พัฒนาการและการสง่ เสรมิ ทักษะชีวิตอย่ารอบด้านให้กับเด็กปฐมวัยโดยการมีส่วนร่วมของสถาบันครอบครัว ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กและ และชมุ ชนการสง่ เสรมิ ศกั ยภาพในการจดั อบรมเลย้ี งดเู ดก็ ของผปู้ กครองเดก็ ปฐมวยั ในวยั แรกเกดิ -๕ ปี เพอื่ ใหเ้ ขา้ ใจและเขา้ ถงึ หลกั การอบรมเลยี่ งดเู ดก็ ทถ่ี กู วธิ แี ละพฒั นาสกู่ ารเปน็ ครอบครวั ตน้ แบบในการเปน็ พอ่ แม่ มอื อาชีพ องค์การบรหิ ารสว่ นต�ำบลยางขนี้ ก อำ� เภอเขอ่ื งใน จังหวัดอุบลราชธานี 59

กลุ่มเป้าหมาย กลุ่มเป้าหมาย คอื ผู้ปกครองเด็กปฐมวัยในวยั แรกเกิด-๕ ปีทั้งกอ่ นเขา้ ศพด.และอยใู่ น ศพด. โดยการมสี ่วนรว่ ม ของ รพ.สต.ยางขน้ี ก รพ.สต.ผักแว่น อสม. ศูนย์พฒั นาครอบครัว รปู ธรรมการดำ� เนนิ งาน ฝึกอบรมเพื่อเพ่ิมศักยภาพผู้ปกครองโดยแยกเป็น กลุ่ม คือ ผู้ปกครองเด็กกลุ่มเด็กอายุ แรก เกิด-๒ ปี และกล่มุ ผปู้ กครองเด็กในศนู ย์พฒั นาเดก็ เลก็ เกย่ี วกบั หลักการ วธิ ีการ ในการอบรมเล้ยี งดูเดก็ ที่ ถกู วธิ ี การใชส้ อ่ื ในเดก็ การเลือกบรโิ ภคส่ือ การสง่ เสรมิ ความสัมพนั ธ์ในครอบครัว ความสำ� คัญของนทิ าน กบั เดก็ เรอ่ื งการอ่านสร้างสุข การเล่นกบั การเรยี นรู้ เป็นต้น และพฒั นาตอ่ ยอดดว้ ยการครอบครวั ต้นแบบ ในการอบรมเลีย้ งดูเดก็ ตอ่ ไป ผลการด�ำเนนิ งาน เกดิ การบรหิ ารและการจดั การศกึ ษาแบบมสี ว่ นรว่ มจากผปู้ กครอง ในการแกป้ ญั หาการอบรมเลย่ี ง ดูเด็กท่ีไม่ถูกต้องและการส่งเสริมและพัฒนาเด็กโดยผู้ปกครอง การเลือกใช้ส่ือกับเด็กของผู้ปกครองและ สง่ เสริมการเรยี นร้รู ่วมกันระหวา่ งครูและผู้ปกครองในการสง่ เสริมและพฒั นาการจดั การศกึ ษาเด็กปฐมวัย 60 องค์การบรหิ ารสว่ นต�ำบลยางขน้ี ก อ�ำเภอเขอื่ งใน จงั หวัดอบุ ลราชธานี

ประเดน็ การพฒั นาระบบการดูแลเด็กปฐมวัย ชมรมแม่ฮัก หม่บู า้ นในเขตบริการ ประชากร เด็กปฐมวยั ๐-๕ ปี ๗ หม่บู า้ น จำ� นวน ๔,๕๓๑ คน จำ� นวน ๑๓๕ คน ๑,๒๗๘ ครัวเรือน หญิง ๒,๒๒๔ คน หญิง ๕๒ คน ชาย ๒,๓๐๗ คน ชาย ๘๓ คน เดก็ น้�ำหนักไมถ่ งึ เกณฑ์ ๒ คน เดก็ พิการทางสมอง ๒ คน ทุนทางสังคม หญงิ ต้งั ครรภ์ ๓๔ คน โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาตำ� บลนาป่าแซง กองทุนหลกั ประกันสุขภาพต�ำบลนาป่าแซง อสม. ๘๖ คน ศพด. จำ� นวน ๗ แห่ง ขอ้ มลู และเครอ่ื งมอื ในการด�ำเนนิ งาน • คณะกรรมการชมรมแมฮ่ ัก จ�ำนวน ๗ คน • ระบบข้อมลู HOSxp โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำ� บลนาปา่ แซง • แผนการด�ำเนินงานและการติดตามของชมรมแมฮ่ ัก Key Actors: โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพต�ำบลนาปา่ แซง พืน้ ท่ี: เทศบาลตำ� บลนาปา่ แซง อ�ำเภอปทุมราชวงศา จงั หวัดอำ� นาจเจริญ วทิ ยากร: นางคำ� กอง โพธชิ ัยทอง ต�ำแหนง่ : ประธานชมรมแมฮ่ กั เบอร์โทรศพั ท์: ๐๘๘-๗๑๓๔๘๓๙ ความเปน็ มา จากสถานการณป์ ญั หางานอนามัยแม่และเด็ก ปี ๒๕๖๐ พบว่า มเี ดก็ แรกเกดิ น�ำ้ หนักตวั นอ้ ยกวา่ ๒,๕๐๐ กรมั และคลอดกอ่ นกำ� หนด จำ� นวน ๔ คน คดิ เป็นรอ้ ยละ ๕.๐๐ ของเดก็ แรกเกดิ ในตำ� บลและท้อง ก่อนวยั อันควร จ�ำนวน ๗ คน คิดเปน็ ร้อยละ ๑๘.๙๐ ของประชากรหญงิ อายุ ๒๐ ปีบรบิ รู ณ์ และเดก็ มี พฒั นาการไมส่ มวยั กอ่ นการกระตนุ้ จำ� นวน ๗๐ คน รอ้ ยละ ๓๒.๑ โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำ� บลนาปา่ แซง ไดร้ บั นโยบายจากส�ำนักงานสาธารณสขุ จงั หวดั อำ� นาจเจรญิ เพมิ่ แกป้ ญั หาเรือ่ งนี้ จงึ ได้จดั ตัง้ ชมชมชมรมแม่ ฮกั ขึน้ แม่ฮกั ภาษาอสี าน แปลว่าแม่บญุ ธรรม ทำ� หนา้ ทีด่ แู ลหญงิ ต้งั แตต่ ง้ั ครรภ์ หลงั คลอดจนเดก็ อายุ ๕ ป ี โดยให้มี อสม.แมฮ่ ัก จบั คูก่ บั หญิงตง้ั ครรภแ์ ละเด็กในชว่ งอายดุ งั กล่าว เป็นทป่ี รึกษาคอยให้คำ� แนะนำ� ฝาก ครรภ์กอ่ น ๑๒ สัปดาหก์ ารปฏิบัตติ วั ในแต่ละช่วงอายุครรภ์ สง่ เสรมิ ให้ได้รบั ยาบ�ำรุงที่มยี าเฟอรสั ซลั เฟต จนถงึ ๖ เดือนส่งเสรมิ การเลี้ยงลกู ดว้ ยนมแม่อย่างนอ้ ย ตลอดจน สง่ เสริม โภชนาการ พฒั นาการ IQ EQ ใหส้ มวัย ปจั จบุ ันมี อสม.แม่ฮกั จ�ำนวน ๘๖ คน เทศบาลตำ� บลนาป่าแซง อำ� เภอปทมุ ราชวงศา จังหวัดอำ� นาจเจริญ 61

กลมุ่ เปา้ หมาย ๑. หญงิ ตั้งครรภ์จำ� นวน ๓๔ คน ๒. เด็กแรกเกดิ - ๕ ปี จ�ำนวน ๑๓๕ คน ๓. พิการทางสมอง ๒ คน รปู ธรรมการดำ� เนนิ งาน ๑. อสม.แมฮ่ กั จบั คหู่ ญงิ ตง้ั ครรภ์ ดแู ลสขุ ภาพตงั้ แตพ่ าไปฝากครรภท์ โี่ รงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพ ต�ำบลให้ครบเกณฑ์คุณภาพ หญิงต้ังครรภ์ทุกคนและญาติจะต้องเข้าร่วมท�ำกิจกรรมโรงเรียนพ่อแม่ และ กจิ กรรมสรา้ งสมาธเิ พ่ือลกู รักอารมณ์ดีตั้งแต่อย่ใู นครรภ์ เพอ่ื ให้แมแ่ ละลูกทอี่ ยใู่ นครรภ์ มพี ัฒนาการท่ดี ีแม่ สามารถดูแลตนเองได้ เมื่อเจ็บครรภ์คลอด ตัวแทนแม่ฮักเดินทางไปดูแลร่วมกับญาติที่โรงพยาบาลจนแม่ และลกู ปลอดภยั คณะทำ� งานไทนาปา่ แซงบถ่ ม่ิ กนั จะออกเยย่ี มเสรมิ แรงใจ รบั ขวญั ลกู นอ้ ย หลงั คลอด ชมรม แมฮ่ กั รว่ มกบั ทมี หมอครอบครวั จะคอยใหค้ วามชว่ ยเหลอื ยา่ งใกลช้ ดิ ยกยอ่ งชน่ื ชมแมท่ ไี่ ดก้ า้ วผา่ นชว่ งเวลา ที่ดีที่สุดในชีวิตของความเป็นแม่ เพ่ือสร้างก�ำลังใจสร้างความภาคภูมิใจไม่ให้เกิดภาวะวิตกกังวลหลังคลอด หญงิ ตง้ั ครรภ์ และหลงั คลอด ๒. ชมรมแม่ฮกั จะสอดส่องดแู ลและประเมนิ พัฒนาการ ดว้ ยเครอื่ งมือ DSPM ส่งเสรมิ กระตนุ้ ให้เด็กได้มีพัฒนาการเป็นไปตามวัย มีอารมณ์ร่ืนเริง มีสติปัญญาที่เหมาะสม สามารถปรับตัวเข้ากับ ส่ิงแวดล้อมและสังคมได้ ฝึกให้ผู้ปกครองตรวจพัฒนาการเด็กและร่วมท�ำกิจกรรมกลุ่มเลี้ยงลูกย่างไรให้มี จติ ใจงดงาม ผลการดำ� เนนิ งาน ๑. หญิงตั้งครรภ์ในพ้นื ที่ไดร้ ับการดูแลติดตามตั้งแตเ่ รมิ่ ตง้ั ครรภ์ ร้อยละ ๑๐๐ ๒. หญิงตัง้ ครรภ์ได้รับการดูแลอย่างใกลช้ ดิ จากแม่ฮกั ตั้งแตเ่ รม่ิ ตั้งครรภ์จนถึง ๕ ปี ๓. เดก็ ปฐมวยั มีการติดตามพฒั นาการได้สมวัยมากกล่า รอ้ ยละ ๙๐ ๔. เกดิ เครอื ข่ายการดูแลหญงิ ตง้ั ครรภ์ ดแู ลสุขภาพโดยชุมชน เพ่ิมขึ้นอยา่ งน้อยปลี ะ ๒ คน ๕. ลดจำ� นวนเดก็ แรกคลอดทมี่ นี �ำ้ หนกั น้อยกว่าเกณฑ์ได้ ร้อยละ ๘ ของเดก็ แรกเกดิ ท้งั หมด 62 เทศบาลต�ำบลนาป่าแซง อ�ำเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอ�ำนาจเจริญ

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดแู ลเด็กปฐมวัย บทบาทของอปท.กับ การพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพเด็กปฐมวัย หมบู่ า้ นในเขตบริการ ประชากร เด็กปฐมวยั จ�ำนวน ๑๐ หมู่บ้าน จำ� นวน ๔,๘๑๙ คน จำ� นวน ๓๒๕ คน จ�ำนวนครัวเรือน ๑,๔๐๙ หญงิ ๒,๔๔๘ คน หญงิ ๑๙๕ คน ชาย ๑๓๐ คน ครวั เรอื น ชาย ๒,๔๔๘ คน ทุนทางสงั คม ทนุ ภายใน: ศนู ย์พัฒนาเด็กเลก็ ทัง้ ๕ แหง่ โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพชุมชน ๒ แห่ง โรงเรยี น ทง้ั ๕ แห่ง กลมุ่ อาสาสมัครป้องกันภัยฝ่ายพลเรอื น และผปู้ กครอง ทุนภายนอก:ส�ำนักงานสาธารณสขุ อำ� เภอเขอ่ื งใน, โรงพยาบาลเขอื่ งใน, มูลนธิ กิ ้ภู ยั เขือ่ งใน, กลมุ่ อาสาสมคั รสาธารณสขุ , ศูนย์พัฒนาครอบครัว ขอ้ มูลและเคร่ืองมอื ในการด�ำเนนิ งาน • TCNAP Plus • TCNAP • RECAP Plus • RECAP • ข้อมลู JHCIS • แผนพัฒนาท้องถ่นิ ส่ปี ี Key Actors : องคก์ ารบริหารสว่ นต�ำบลยางข้นี ก พื้นที:่ องคก์ ารบรหิ ารส่วนต�ำบลยางขน้ี ก อำ� เภอเขอ่ื งใน จงั หวัดอุบลราชธานี วิทยากร: นางรตั นาภรณ์ พนั ธ์เลศิ ต�ำแหนง่ : ปลดั องค์การบรหิ ารสว่ นตำ� บลยางขี้นก เบอรโ์ ทรศพั ท:์ ๐๘๑-๒๖๕๕๕๖๘ ความเปน็ มา จากสถานการณก์ ารเจบ็ ปว่ ยดว้ ยโรค มอื เทา้ ปาก ในปี พ.ศ. ๒๕๕๙ ของเดก็ ปฐมวยั ในศนู ยพ์ ฒั นา เดก็ เล็กทง้ั ๕ แหง่ สงั กดั องค์การบริหารสว่ นต�ำบลยางขี้นก พบวา่ มอี ัตราการเกดิ โรคมือเทา้ ปากในทกุ ศนู ย์ พฒั นาเดก็ เลก็ จนตอ้ งปดิ ทำ� การ ในขณะเดยี วกนั พบวา่ มเี ดก็ ทที่ ปี ญั หาโรคในชอ่ งปาก จำ� นวน ๖๘ รายจาก จำ� นวนทง้ั สนิ้ ๑๙๕ ราย และปญั หาภาวะโภชนาการเกนิ รวมจำ� นวนทง้ั สนิ้ ๖ ราย ขอ้ มลู จากศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กพบว่ามเี ด็กทป่ี ัญหาพฒั นาการคอ่ นขา้ งลา่ ช้าไม่เป็นไปตามวยั จากทั้ง ๕ ศนู ยพ์ ัฒนาเดก็ เลก็ จ�ำนวน ๕ คน ดว้ ยเหตนุ เ้ี อง กองการศกึ ษาศาสนาและวัฒนธรรม องคก์ ารบริหารส่วนตำ� บลยางขีน้ ก จึงได้ดำ� เนนิ การ ประชมุ เพ่ือรว่ มวางแผนและหามาตรการแก้ไขและป้องกนั ปัญหาดังกลา่ ว โดยการรว่ มมอื กันระหวา่ ง ศนู ย์ พัฒนาเดก็ เลก็ ทัง้ ๕ แห่ง โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพชมุ ชน ๒ แห่ง โรงเรียน ทั้ง ๕ แห่ง มหาวิทยาลยั อุบลราชธานี สำ� นักงานสาธารณสขุ อำ� เภอเขอ่ื งใน โรงพยาบาลเข่อื งใน มูลนธิ กิ ้ภู ัยเขอื่ งใน กลุม่ อาสาสมคั ร สาธารณสุข ศนู ย์พฒั นาครอบครวั กลุ่มอาสาสมัครปอ้ งกันภัยฝา่ ยพลเรอื น ภายใต้การด�ำเนนิ งาน ศนู ย์เดก็ เลก็ ปลอดโรค องค์การบริหารสว่ นต�ำบลยางข้นี ก อำ� เภอเขอ่ื งใน จงั หวดั อุบลราชธานี 63

กลุม่ เป้าหมาย เด็กปฐมวัย ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กท้ัง ๕ แห่ง สังกัดองค์การบริหารส่วนต�ำบลยางข้ีนก อ�ำเภอ เขอื่ งใน จังหวดั อุบลราชธานี จำ� นวน ๑๙๕ คน รปู ธรรมการด�ำเนนิ งาน ๑) มกี ารทำ� ขอ้ ตกลงรว่ มกนั ในการดำ� เนนิ งานศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ ปลอดโรค เพอ่ื การเฝา้ ระวงั โรค ท่ตี ดิ ต่อ และไมต่ ดิ ตอ่ รวมทัง้ การดูแลสุขภาพในช่องปาก สุขภาพจิต และการส่งเสริมพัฒนาการในทกุ ดา้ น แบบองคร์ วมใหก้ บั เดก็ ปฐมวยั ไดแ้ ก่ งานทนั ตอนามยั และโครงการศนู ยเ์ ดก็ เลก็ ออ่ นหวาน การพฒั นาสภาพ แวดลอ้ มที่เอือ้ ต่อการเรยี นร้เู ด็กปฐมวยั ๒) จัดท�ำการประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวัย แผนป้องกันเด็กจมน�้ำ แผนซักซ้อมการหนีไฟ กิจกรรมท�ำความสะอาดของเล่น ของใช้ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กร่วมกันระหว่างศูนย์พัฒนาเด็กเล็กกับอาสา สมัครสาธารณสุข ๓) การต้ังกลุ่มไลน์สัมพันธ์ผู้ปกครอง การอบรมหลักสูตรโรงเรียนพ่อแม่มืออาชีพ และการ ประชาสัมพันธก์ ารสง่ เสรมิ พฒั นาเด็กปฐมวัยผา่ นสถานวี ิทยกุ ่อนอ้ ย ผลการดำ� เนินงาน จากการด�ำเนนิ งาน ศูนยพ์ ัฒนาเด็กเล็กปลอดโรค เพอ่ื การเฝ้าระวังโรคทตี่ ิดตอ่ และไมต่ ดิ ตอ่ น้ัน พบวา่ ในปี พ.ศ. ๒๕๖๐-พ.ศ.๒๕๖๑ ไมพ่ บการระบาดของโรคมอื เทา้ ปาก และสามารถควบคมุ ปญั หาโรคใน ช่องปากของเด็กปฐมวัยกลุ่มที่มีปัญหาไม่ลุกลามจากการท�ำกิจกรรมศูนย์เด็กเล็กอ่อนหวาน นอกจากน้ัน สถติ ิเดก็ ทีม่ ีปญั หาภาวะโภชนาการเกนิ เกณฑ์ ลดจ�ำนวนลงจาก ๔ ราย เหลอื เพยี ง ๒ ราย จากจำ� นวนท้ัง สิน้ ๖ ราย ตลอดการสง่ เสริมความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับความสำ� คัญของพฒั นาการเดก็ กับการเล้ยี งดใู หก้ ับ ผู้ปกครองของเด็กตามกิจกรรมโรงเรียนพ่อแม่มืออาชีพ และการสร้างการมีส่วนร่วมจากกลุ่มอาสาสมัคร ป้องกันภยั ฝา่ ยพลเรือนในการซกั ซ้อมแผนหนไี ฟและแผนห้องกันเดก็ จมน�้ำในศูนยพ์ ัฒนาเดก็ เล็ก 64 องคก์ ารบริหารสว่ นต�ำบลยางข้นี ก อำ� เภอเขอ่ื งใน จงั หวดั อบุ ลราชธานี

ประเด็น การพัฒนาระบบการดูแลเดก็ ปฐมวยั บทบาทของ อปท. กบั การพัฒนาระบบการดแู ลสุขภาพเด็กปฐมวยั หมู่บ้านที่เขา้ ร่วมกจิ กรรม ประชากร เดก็ ปฐมวยั อายุ จำ� นวน ๑๒ หมบู่ า้ น จ�ำนวน ๘,๔๙๐ คน จำ� นวนครวั เรอื น ๑,๙๕๙ หญิง ๔,๒๑๘ คน ๐-๕ ปี ชาย ๔,๒๗๒ คน จ�ำนวน ๓๐๘ คนหญิง ครัวเรือน ๑๔๗ คนชาย ๑๖๑ คน ทุนทางสงั คม ศพด. ๔ แหง่ รพ.สต. ๒ แห่ง กลมุ่ อสม. ๑๒ กลุม่ กลมุ่ ผนู้ ำ� ชมุ ชน ๑๒ กลมุ่ ข้อมูลและเคร่ืองมือในการด�ำเนินงาน • ข้อมูลจากระบบข้อมลู ตำ� บล (TCNAP) และขอ้ มูลการวิจัยชมุ ชน (RECAP) • ข้อมลู การตรวจสขุ ภาพเดก็ จาก รพ.สต. โปรแกรม JHCIS • ขอ้ มลู จากศนู ยพ์ ัฒนาเด็กเล็กต�ำบลไหล่ทงุ่ Key Actors : องค์การบริหารส่วนต�ำบลไหล่ท่งุ พื้นที:่ องคก์ ารบริหารสว่ นตำ� บลไหลท่ ่งุ อ�ำเภอตระการพชื ผล จังหวดั อุบลราชธานี วิทยากร: นายเริม่ จนั ทรส์ ขุ ตำ� แหน่ง: นายกองค์การบริหารสว่ นตำ� บลไหล่ทงุ่ เบอร์โทรศพั ท์: ๐๘๙-๙๓๙๗๓๒๗ ความเป็นมา องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลไหลทงุ่ ใหค้ วามสำ� คญั กบั การพฒั นาระบบการดแู ลสขุ ภาพของเดก็ ปฐมวยั ในปี ๒๕๕๙ จงึ สนับสนุนให้ศูนย์พัฒนาเดก็ เลก็ จำ� นวน ๔ แหง่ ดำ� เนนิ การจดั ระบบการดแู ลสขุ ภาพเด็ก ปฐมวยั จึงไดว้ ิเคราะหจ์ ากระบบข้อมลู ต�ำบล (TCNAP) เพื่อวิเคราะห์ขอ้ มลู เดก็ อายุ ๐-๕ ปี ในตำ� บล พบ ปัญหาส�ำคัญคอื พัฒนาการของเดก็ ปฐมวยั ที่ไม่ถงึ เกณฑ์จงึ มคี วามต้องการใหเ้ ด็กได้รบั การดแู ลสุขภาพ การ สรา้ งเสรมิ ภมู คิ มุ้ กนั โรค รบั การสง่ เสรมิ พฒั นาการทงั้ ๔ ดา้ น และไดร้ บั บรกิ ารทเ่ี หมาะสม เพอื่ ใหเ้ ดก็ เตบิ โต อยา่ งมคี ุณภาพ ดว้ ยความร่วมมือจากเครือขา่ ยดา้ นสขุ ภาพในต�ำบล ไดแ้ ก่ รพ.สต. กลมุ่ อสม. และกลุ่มผนู้ �ำ ชมุ ชน ซึง่ จากการตรวจสุขภาพของเดก็ ปฐมวัยในต�ำบลไหล่ทุ่ง แบ่งไดเ้ ป็น ๒ ช่วงอายุ ดงั นี้ (๑) เด็กอายุ ๐–๓ ปี มีปัญหาสุขภาพในช่องปากและฟัน จ�ำนวน ๑๒ คน ทารกน้�ำหนักน้อย จำ� นวน ๗ คน เด็กพิการ จ�ำนวน ๑ คน เป็นโรคธาลัสซีเมีย จ�ำนวน ๑ คน (๒) เดก็ อายุ ๓–๕ ปี มีภาวะอว้ น จำ� นวน ๒ คน ภาวะน้ำ� หนกั ตำ�่ กว่าเกณฑ์มาตรฐาน จำ� นวน ๒ คน มปี ญั หาสุขภาพในชอ่ งปากและฟัน จำ� นวน ๑๑ คน เป็นโรคหอบหืด จ�ำนวน ๕ คน องค์การบรหิ ารสว่ นตำ� บลยางขนี้ ก อำ� เภอเขื่องใน จังหวดั อบุ ลราชธานี 65

กลุม่ เป้าหมาย ๑. ครู จำ� นวน ๑๕ คน ๒. กลุ่มผนู้ �ำชมุ ชน จำ� นวน ๓๔ คน ๓. กลุม่ อสม. จ�ำนวน ๑๕๓ คน ๔. เด็ก ๐-๕ ปี จ�ำนวน ๓๐๘ คน รูปธรรมการดำ� เนนิ งาน ๑. สนับสนุนให้ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ด�ำเนินการจัดระบบการดูแลสุขภาพเด็กปฐมวัย เช่น จดั ระบบคดั กรองโรคก่อนเข้าเรยี น เช่น การตรวจผิว ผม เลบ็ และอุณหภมู ขิ องรา่ งกาย การลา้ งมอื ล้างเท้า ก่อนเข้าห้องเรียน จัดอาหารส�ำหรับเด็กท่ีมีภาวะอ้วน หรือ เด็กน�้ำหนักต่�ำกว่าเกณฑ์ สอนการแปรงฟันท่ี ถกู วธิ ี แยกขา้ วของเครอ่ื งใชข้ องเดก็ ไมใ่ หป้ ะปนกนั ทำ� ความสะอาดของเลน่ และพนื้ หอ้ งดว้ ยนำ�้ ยาฆา่ เชอื้ ทกุ สปั ดาห์ จดั ให้มีมมุ สง่ เสรมิ พัฒนาการและประสบการณช์ วี ิต ๒. สนบั สนนุ ให้ รพ.สต. อสม. ผนู้ ำ� ชมุ ชน เขา้ รว่ มในการประชาสมั พนั ธ์ การประเมนิ พฒั นาการ ตรวจการเจรญิ เตบิ โต ชั่งนำ�้ หนกั วัดสว่ นสูง วดั รอบศีรษะ จัดอาหารเสรมิ แก่เด็ก การควบคุมการระบาด ของโรคติดต่อ ๓. สนับสนุนการฝกึ อบรมและพัฒนาศักยภาพครูและแกนนำ� สุขภาพในชมุ ชน ๔. จดั บริการก้ชู พี -กภู้ ยั ๑๖๖๙ ให้บริการเดก็ เมื่อเจบ็ ปว่ ยฉกุ เฉนิ ตลอด ๒๔ ชัว่ โมง ๕. จดั ตง้ั ศนู ยพ์ ฒั นาครอบครวั เพอ่ื ดำ� เนนิ การสรา้ งความรคู้ วามเขา้ ใจดา้ นครอบครวั แกเ่ ดก็ วยั รนุ่ ผลการดำ� เนนิ งาน ๑. เกิดเครอื ขา่ ยดา้ นสุขภาพในการดแู ลเด็กปฐมวัย ๒. ครแู ละแกนนำ� สขุ ภาพไดร้ บั การฝกึ อบรมและพฒั นาศกั ยภาพในการดแู ลสขุ ภาพเดก็ ปฐมวยั ๓. ผปู้ กครองและประชาชนใหค้ วามรว่ มมอื และมสี ว่ นรว่ มในการดแู ลสขุ ภาพเดก็ ปฐมวยั มากขน้ึ ๔. ผู้น�ำชมุ ชนให้ความรว่ มมือในการประชาสมั พนั ธ์ข้อมลู เก่ยี วกับเด็ก 66 องคก์ ารบรหิ ารสว่ นต�ำบลยางขน้ี ก อ�ำเภอเข่อื งใน จงั หวดั อุบลราชธานี

67

68

ประเดน็ การพฒั นาระบบการดูแลผู้สงู อายุโดยชมุ ชนทอ้ งถ่ิน โรงเรียนผสู้ งู อายุ หมูบ่ ้านในเขตบรกิ าร ประชากร ผู้สงู อายุ จ�ำนวน ๑๘ หม่บู า้ น จำ� นวน ๗,๑๗๗ คน จ�ำนวน ๑,๐๖๙ คน ๑,๘๑๔ ครวั เรือน หญงิ ๓,๕๘๒ คน ชาย ๓,๕๙๕ คน หญงิ ๖๐๒ คน ชาย ๔๖๗ คน ทนุ ทางสังคม ข้าราชการบำ� นาญ จำ� นวน ๕ คน, อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ, กลุม่ เครือข่ายผ้สู งู อายตุ ำ� บลดวนใหญ่, โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำ� บลดวนใหญ่, กองทุนหลักประกนั สขุ ภาพต�ำบลดวนใหญ่, มหาวิทยาลยั ราชภัฎศรสี ะเกษ ข้อมูลและเคร่อื งมอื ในการด�ำเนินงาน • ขอ้ มลู จาก RECAP, TCNAP • ฐานข้อมลู จาก จปฐ. • โรคพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำ� บลดวนใหญ่ Key Actors: องค์บริหารส่วนต�ำบลดวนใหญ่ พน้ื ที่: องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลดวนใหญ่ อำ� เภอวงั หนิ จังหวัดศรีสะเกษ วิทยากร: นายสิทธิชยั วลิ ัยเลศิ ตำ� แหน่ง: นายกองค์การบริหารสว่ นตำ� บลดวนใหญ่ เบอร์โทรศพั ท:์ ๐๘๙-๙๒๖๕๙๔๒ ความเป็นมา ต�ำบลดวนใหญ่มผี า้ สูงอายุ ๑,๐๖๙ คน คิดเปน็ ร้อยละ ๑๔.๘๙ ของประชากรทง้ั หมด และมีแนว โน้มจะเพิม่ มากยิง่ ขน้ึ นายสิทธชิ ัย วิลัยเลศิ นายกองค์การบริหารส่วนตำ� บลดวนใหญ่ และเครือขา่ ยผสู้ งู อา ยุต�ำบลดวนใหญ่ จึงไดร้ ่วมกนั จดั ต้ังโรงเรยี นผสู้ งู อายุ (ดวนใหญ่รม่ โพธท์ิ อง) ขน้ึ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๙ ดำ� เนิน การภายใต้แนวคิดการส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ตลอดชีวิตของผู้สูงอายุท่ีมีศักยภาพ เพ่ือให้ผู้สูงอายุเรียนรู้ พฒั นาทกั ษะในการดแู ลตนเอง ซงึ่ จะนำ� ไปสกู่ ารพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ โดยอยบู่ นพน้ื ฐานแนวคดิ ทวี่ า่ “ผสู้ งู อายุ มคี ณุ คา่ และมศี กั ยภาพ ควรไดร้ บั การสง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหม้ สี ว่ นรว่ มทำ� ประโยชนใ์ หส้ งั คม และสง่ เสรมิ การ เรียนรู้ให้ผู้สูงอายุ โดยเช่ือมโยงกับประสบการณ์ของผู้สูงอายุเอง ท�ำให้ผู้สูงอายุสามารถน�ำไปใช้ในชีวิต ปจั จบุ นั ได้ เพมิ่ โอกาสในการรวมกลมุ่ ในลกั ษณะเครอื ขา่ ยหรอื ชมุ ชน” การดำ� เนนิ งานโรงเรยี นผสู้ งู อายแุ บบ มีส่วนร่วม โดยทกุ ภาคสว่ น “ร่วมคดิ ร่วมทำ� รว่ มสร้าง” และมีส่วนรว่ มในการด�ำเนนิ งานการจัดการเรียนรู้ เพอ่ื ให้ผ้สู ูงอายมุ คี วามสขุ เกดิ ทักษะในการดแู ลตนเอง ใหม้ คี ุณภาพชีวติ ทดี่ ยี ง่ิ ขนึ้ ตอ่ ไป ปัจจบุ นั มีนกั เรียน โรงเรยี นผู้สงู อายจุ ำ� นวน ๑๒๐ คน มีคุณครปู ระจ�ำโรงเรียนจ�ำนวน ๕ คน องค์การบรหิ ารสว่ นต�ำบลดวนใหญ่ อำ� เภอวงั หนิ จังหวัดศรสี ะเกษ 69

กลมุ่ เป้าหมาย ๑. กลุ่มผ้สู งู อายุในตำ� บลดวนใหญ่ ทงั้ หมด ๑๘ หมบู่ า้ น จำ� นวน ๑,๐๖๙ คน ๒. กลุ่มเครอื ข่ายผ้สู ูงอายตุ ำ� บลดวนใหญ่ จำ� นวน ๑๒๐ คน รปู ธรรมการดำ� เนนิ งาน ๑. สง่ เสรมิ สขุ ภาพรา่ งกาย อารมณ์ จติ ใจและสงั คม ตามความพรอ้ มของสภาพรา่ งกายและความ สนใจของผสู้ งู อายุ มกี ารจัด กจิ กรรมการออกก�ำลงั กาย เชน่ รำ� ไมพ้ อง กายบริหาร รำ� วงพ้ืนบ้าน ร�ำย้อนยคุ แอโรบคิ โยคะ เป็นต้น ๒. สง่ เสริมการเรยี นรู้ กิจกรรมการทศั นศึกษานอกสถานที่ การท�ำป๋ยุ ชวี ภาพ ปยุ๋ อนิ ทรีย์ การ บริหารจดั การขยะ การปลูกพชื ตามแนวเศรษฐกจิ พอเพียง เป็นต้น ๓. ส่งเสริมสวัสดิการในการดูแลตนเองของผู้สูงอายุและการท�ำประโยชน์เพื่อชุมชน เช่น กลุ่ม ผูส้ ูงอายอุ าสาท�ำความดี ทำ� ความสะอาดบรเิ วณวัดและพนื้ ทีส่ าธารณะ ในวนั หยุดส�ำคัญ ๔. สง่ เสรมิ ความสามารถดา้ นศลิ ปวฒั นธรรม ภมู ปิ ญั ญา เชน่ การแสดงรำ� ผฟี า้ และเตน้ บารส์ โลบ ที่ลานวฒั นธรรมจังหวดั ศรสี ะเกษ (ถนนคนเดนิ ) กจิ กรรมถา่ ยทอดองคค์ วามรู้และภมู ปิ ญั ญาด้านศิลปะ ๕. วัฒนธรรมทอ้ งถิ่นที่มีอยใู่ นตวั ผู้สงู อายุ ซึ่งเปน็ ความรู้ท่มี คี ณุ ค่าและสืบทอดต่อไปส่ผู ู้สนใจ ส่งเสรมิ รายได้และการมีงานท�ำ เช่น การจดั อบรมฝึกอาชีพการทำ� น้�ำยาลา้ งจาน การทำ� ดอกไมจ้ นั ทน์ การ ทำ� เปลนอน เปน็ ต้น ผลการด�ำเนนิ งาน ๑. ผู้สงู อายมุ ีสุขภาพรา่ งกายแข็งแรง กระฉับกระเฉง ลดความเส่ียงจากการเจ็บปว่ ยและระยะ เวลาการพ่งึ พาผอู้ ่ืน มีอายยุ ืนมากขึ้น ๒. ผู้สูงอายมุ คี วามสขุ มรี อยย้ิม มกี ารพดู คยุ มากขนึ้ ลดภาวะของโรคซึมเศรา้ และตระหนกั ใน คุณคา่ ความสามารถของตนเอง มมี ุมมองเชิงบวกตอ่ ตนเอง ๓. มคี วามสมั พนั ธท์ ด่ี กี บั คนวยั เดยี วกนั และคนตา่ งวยั ไดร้ บั การยอมรบั ในฐานะสมาชกิ ของกลมุ่ ๔. รู้เทา่ ทนั และเข้าใจสง่ิ ต่างๆ ทีเ่ กิดข้นึ สามารถปรับตวั และดำ� เนนิ ได้อย่างเหมาะสมตามวัย ค. เรยี นรทู้ กั ษะดา้ นอาชพี สามารถนำ� ไปประกอบอาชพี สรา้ งงาน สรา้ งรายได้ ชว่ ยเหลอื ตนเอง ต่อไป 70 องค์การบริหารส่วนตำ� บลดวนใหญ่ อำ� เภอวังหิน จงั หวัดศรสี ะเกษ

ประเด็น การพฒั นาระบบการดแู ลผสู้ ูงอายโุ ดยชมุ ชนท้องถนิ่ โรงเรยี นภบิ าลชราสขุ ต�ำบลโนนประดู่ จำ� นวน ๑๐ หมู่บา้ น ประชากร ผสู้ งู อายุ จำ� นวนครวั เรือน จำ� นวน ๓,๘๗๑ คน จ�ำนวน ๖๒๙ คน ๑,๐๑๗ ครัวเรอื น หญงิ ๑,๙๕๙ คน คิดเป็นรอ้ ยละ ๑๖.๒๔ ของประชากร ชาย ๑,๙๑๒ คน ทนุ ทางสังคม Care Giver ๑๖ คน อสม. รพ.สต.โนนประดู่ ขอ้ มลู และเครอื่ งมือในการดำ� เนินงาน • ปฏิบัติการ ๕อ. ๕ก. • โรงเรียนภิบาลชราสขุ ต�ำบลโนนประดู่ • TCNAP / RECAP Key Actors : องค์การบริหารส่วนต�ำบลโนนประดู่ พน้ื ท:่ี องค์การบริหารส่วนตำ� บลโนนประดู่ อ�ำเภอสีดา จังหวดั นครราชสมี า วิทยากร: นายวรี วิทย์ เคยี นจงั หรดี ต�ำแหน่ง: ปลัดองคก์ ารบริหารสว่ นต�ำบล เบอรโ์ ทรศัพท:์ ๐๘๐-๑๖๗-๖๘๐๐ ความเปน็ มา โรงเรียนภบิ าลชราสุขโนนประดเู่ ปิดทำ� การเรยี นการสอนเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๘ โดยองค์การบรหิ าร ส่วนต�ำบลโนนประดู่ได้ร่วมกับภาคีเครือข่ายจ�ำนวน ๒๑ ภาคีเครือข่าย เช่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ต�ำบลโนนประดู่ การศึกษานอกโรงเรียนต�ำบลโนนประดู่ พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด นครราชสมี า เป็นตน้ ประชากรผสู้ ูงอายุ จำ� นวน ๖๖๓ คน เป็นชาย ๒๖๐ คน และเป็นหญิง ๔๐๓ คน การ พัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุตามท่ีองค์การบริหารส่วนต�ำบลโนนประดู่ อ�ำเภอสีดา จังหวัดนครราชสีมา รว่ มกบั สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) ภายใตโ้ ครงการผสู้ งู อายสุ ขุ ใจสงู วยั อยา่ งมี คุณค่าได้ก่อให้เกิดการพัฒนาระบบการบริหารจัดการดูแลผู้สูงอายุในพ้ืนท่ี โดยเฉพาะการจัดกิจกรรมโรง เรยี นภบิ าลชราสขุ โนนประดู่ (โรงเรยี นผสู้ งู อาย)ุ ขบั เคลอื่ นกจิ กรรมการดแู ลสขุ ภาพของผสู้ งู อายุ ตามความ ต้องการของผู้สูงอายุในการเข้าร่วมกิจกรรม และสอดคล้องกับบริบทและแนวทางการพัฒนาของต�ำบลใน การดูแลและพัฒนาคณุ ภาพชีวติ ของผู้สูงอายุ องค์การบรหิ ารส่วนตำ� บลโนนประดู่ อ�ำเภอสีดา จังหวัดนครราชสมี า 71

กลมุ่ เปา้ หมาย ประชากรผู้สงู อายุ จำ� นวน ๖๒๙ คน จาก ๑๐ หม่บู ้าน ในพืน้ ทอ่ี งค์การบริหารสว่ นตำ� บลโนน ประดู่ รูปธรรมการด�ำเนนิ งาน จัดกิจกรรมท่สี ่งเสรมิ ระบบการดูแลผ้สู งู อายุตามโครงการ ๕ อ. ๕ ก. ส่สู ูงวยั สรา้ งเมือง เน่อื งจาก ทางองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลโนนประดไู่ ดจ้ ดั ใหม้ กี จิ กรรมโรงเรยี นภบิ าลชราสขุ (โรงเรยี นผสู้ งู อาย)ุ ในการ จัดกจิ กรรมแตล่ ะครัง้ ได้นำ� หลัก ๕ อ. ๕ ก. มาเปน็ แนวทางในการจัดกิจกรรม ๕ อ. คอื อาหาร เช่น การ ท�ำขนมไทย การทำ� ปลาร้าสับ อาชีพ เชน่ การท�ำจักสานหมวก การท�ำจักสานแห, สวิง ออกกำ� ลังกาย เชน่ การเต้นบาสะโลบ ร�ำวงย้อนยุค ออม เชน่ การคัดแยกขยะ การอาสาสรา้ งเมอื ง เช่น การดูแลผู้สูงอายุดว้ ย กัน การปลกู ต้นไม้ และ ๕ ก. คือ การป้องกันลดอุบตั เิ หตุ เชน่ การท�ำพื้นทีล่ าดเอียงมีราวจบั การตง้ั และ พฒั นาโรงเรียนผูส้ งู อายุ การพฒั นาชมรมผสู้ ูงอายุ การดแู ลต่อเนือ่ ง เช่น การมกี จิ กรรมเพอ่ื นเยยี่ มเพือ่ นผู้ สูงอายุ การบริการกายอปุ กรณ์ เชน่ มีการจดั ต้ังศนู ยก์ ายอปุ กรณ์ ผลการดำ� เนินงาน องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลโนนประดไู่ ดส้ ง่ เสรมิ การจดั กจิ กรรมทค่ี รอบคลมุ ดา้ นสขุ ภาพ สงั คม จติ ใจ และเศรษฐกิจ โดยเฉพาะดา้ นเศรษฐกจิ ท่ีเน้นการสร้างรายได้และมีงานท�ำทีเ่ หมาะสมส�ำหรับผู้สงู อายุ เพ่ือ ยกระดบั การจดั บรกิ ารและสวสั ดกิ ารทางสงั คมในการคมุ้ ครอง สง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ผสู้ งู อายแุ บบ ครบวงจรผ้สู ูงอายทุ ่ไี ด้เข้าร่วมกิจกรรมมคี วามสขุ ทางจิตใจ สามารถนำ� ความรทู้ ่ไี ด้ไปประกอบอาชพี ได้ เชน่ การทำ� ขนมนางเล็ด การทำ� สบู่สมนุ ไพร การทำ� พิมเสนนำ้� 72 องค์การบริหารสว่ นต�ำบลโนนประดู่ อำ� เภอสดี า จังหวัดนครราชสีมา

ประเดน็ การพัฒนาระบบการดแู ลผูส้ งู อายโุ ดยชมุ ชนท้องถ่นิ หลักสตู รโรงเรียนผู้สงู อายุ ๖ อ. หมูบ่ ้านทีเ่ ข้าร่วม ประชากร ผสู้ งู อายุ กจิ กรรม จำ� นวน ๔,๘๑๙ คน จ�ำนวน ๙๐๘ คน หญงิ ๒,๔๔๘ คน หญิง ๕๒๑ คน จำ� นวน ๑๐ หม่บู า้ น จำ� นวนครัวเรือน ชาย ๒,๔๔๘ คน ชาย ๓๘๗ คน ๑,๔๐๙ ครัวเรอื น ทนุ ทางสังคม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชน ๒ แห่ง วัด ๑๐ แห่ง โรงเรียนผู้สูงอายุ ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำ� ท้องถิ่น ผ้นู �ำท้องท่ี กศน.ตำ� บลยางขี้นก ข้อมูลและเคร่ืองมอื ในการด�ำเนนิ งาน • LPA • TCNAP • แผนพัฒนาท้องถ่นิ • RECAP Key Actors : องคก์ ารบริหารส่วนตำ� บลยางขีน้ ก พน้ื ที:่ องค์การบรหิ ารสว่ นต�ำบลยางขนี้ ก อำ� เภอเขอ่ื งใน จงั หวัดอุบลราชธานี วทิ ยากร: นางพรทพิ ย์ สนุ ทร ตำ� แหน่ง: รองปลดั อบต.ยางข้ีนก เบอร์โทรศพั ท์: ๐๙๑-๘๒๘๑๗๒๗ ความเปน็ มา จากการสำ� รวจขอ้ มลู การจดั การระบบขอ้ มลู ตำ� บล (TCNAP)ป๒ี ๕๕๘ และขอ้ มลู จากการวจิ ยั ชมุ ชน (RECAP) พนื้ ทต่ี ำ� บลยางขน้ี ก อำ� เภอเข่ืองใน จังหวดั อุบลราชธานี พบวา่ ขอ้ มูลประชากรผ้สู งู อายมุ ีทง้ั หมด จำ� นวน ๙๐๘ คน คดิ เป็นร้อยละ ๑๖.๕ ผ้สู ูงอายสุ ว่ นมากท่ีอยู่ในพื้นทเ่ี ปน็ ผสู้ ูงอายุทม่ี ปี ญั หาในด้านตา่ งๆ เชน่ ขาดการเอาใจใส่ดูแลจากลกู หลาน ผู้สงู อายุอย่ตู ดิ บ้าน ไม่กล้าเขา้ สงั คม ไมถ่ ูกกบั ลูกหลาน ผู้สูงอายุที่ ป่วยเปน็ โรคซึมเศร้า ตลอดจนผสู้ ูงอายทุ ่ีมีปญั หาทางดา้ นสุขภาพ และไม่มีความสามารถในการดแู ลตนเอง และการชว่ ยเหลอื ตนเองได้ และดว้ ยสาเหตนุ เ้ี องเปน็ อกี หนง่ึ ปญั หาทสี่ ง่ ผลตอ่ สภาวะทางสงั คมและเศรษฐกจิ ในระดับครอบครัว เนื่องจากผู้สูงอายุขาดความรู้และความเข้าใจในการดูแลสุขภาพและการปฏิบัติตนให้มี สขุ ภาพดี จนสง่ ผลใหผ้ สู้ งู อายเุ จบ็ ปว่ ยและสง่ ผลตอ่ การดแู ลรกั ษา ขาดคนดแู ลตลอดจนเกดิ ปญั หาคา่ ใชจ้ า่ ย ในการดแู ลรักษาจนตอ้ งสง่ ผลตอ่ สภาวะเศรษฐกจิ ในครอบครวั และสง่ ผลตอ่ ภาวะเครียดในระยะยาว องคก์ ารบริหารส่วนต�ำบลยางขีน้ ก อ�ำเภอเขอ่ื งใน จังหวดั อุบลราชธานี 73