คู๋มือการเรียนรู้ออนไลน์ ประถม 1/64

198 198 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สังคม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท่ี 2 ใบความรู เรอ่ื ง ขอ มูลทเ่ี กย่ี วของกบั การพฒั นาชมุ ชน ความหมายของขอมูล มีผูรูไดใหความหมายของขอมูลในลักษณะเดียวกันสรุปไดวา ขอมูล หมายถึง ขอเท็จจริง ของส่ิงตา ง ๆ ท่ีอยูรอบตัวเรา เชน คน สตั ว ส่ิงของ สถานที่ ธรรมชาติ ฯลฯ ทถ่ี ูกบันทกึ ไวเปน ตวั เลข สัญลักษณ ภาพ หรือเสียง ท่ีชวยทําใหรูถึงความเปนมา ความสาํ คัญ และประโยชนของสิ่งเหลาน้ัน ความหมายของขอมูล ตามพจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดใหความหมายวา ขอ มลู หมายถึง ขอเท็จจริงสําหรับใชเปนหลักในการคาดการณคนหาความจรงิ หรือการคิดคํานวณ กลา วโดยสรปุ ขอ มูล หมายถงึ ขา วสารหรอื ขอ เทจ็ จริงทเ่ี กิดขนึ้ กบั สิง่ ตา ง ๆ ทเ่ี ปน สัญลกั ษณ ตัวเลข ขอ ความ ภาพ หรือเสียงที่ไดมาจากวิธีการตาง ๆ เชน การสังเกต การนับ การวัดและบันทึก เปนหลกั ฐานใชเพ่อื คนหาความจริง ความสาํ คญั และประโยชนของขอมูล ขอมูลท่ีเปนขอเท็จจริงของส่ิงตาง ๆ ที่อยูรอบตัวเราลวนมีประโยชนตอการพัฒนาตนเอง ชุมชน และสังคม ท้ังน้ีข้ึนอยูกับการเลือกนํามาใชใหถูกตองเหมาะสมกับสถานการณ และโอกาส โดยทวั่ ไปขอ มลู จะใหป ระโยชนมากมาย เชน 1. เพอื่ การเรยี นรู ศกึ ษา คน ควา 2. เพอื่ เปน แนวทางการพฒั นาดา นตา ง ๆ 3. เพอ่ื การนําไปสูการปรับปรงุ แกไขในสง่ิ ท่ดี ีกวา 4. เพอื่ ใชป ระกอบเปนหลกั ฐานอางองิ ประเด็นสําคญั 5. เพอ่ื การวางแผน การปฏิบตั ิ และการประเมนิ ผล 6. เพอื่ การตัดสนิ ใจ ขอ มูลทเี่ กีย่ วของกับการพฒั นาชมุ ชน การพัฒนาชมุ ชน จาํ เปน ตองอาศยั ขอมลู หลาย ๆ ดาน เพ่ือใชในการเรยี นรูและคน หาความจริง ที่เปนพลงั ภายในของชมุ ชนทยี่ งั ไมไ ดพฒั นา หรอื ยังพฒั นาไม เต็มท่ี ขอ มูลท่ีสําคัญที่เก่ยี วของกับ การพัฒนาชมุ ชน มดี ังน้ี ขอมูลเกี่ยวกับครอบครัวและประชากร ไดแก ขอมูลรายรับ รายจา ย หนี้สิน ของ ครอบครัว จะชวยใหเห็นที่มาของปญหาความยากจน หรือที่มาของรายได จํานวน รายไดและรายจายของ ครอบครวั ในชมุ ชน จาํ นวนครวั เรอื น เปน ตน ขอมูลดานเศรษฐกิจ ไดแก จํานวน ประเภทของการผลิต การกระจายผลผลิต การเปน เจา ของถอื ครองท่ีดิน การเปนเจา ของสถานประกอบการ โรงงาน และ รานคา การนาํ เขา ทรพั ยากร จากภายนอก การใชทรัพยากรท่ีมีอยูในทองถิ่น การใชแ รงงาน การบริโภค สินคา การใชประโยชน ทีด่ ิน อาชีพ ชนดิ ของพืชท่ีปลกู จาํ นวนสัตวทีเ่ ลี้ยง ผลผลติ รายได เปนตน

บทเรยี นออนไลนท่ี 2 199 199 วิชาการพฒั นาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม ขอมูลดานประเพณีและวัฒนธรรม ไดแก จํานวนกลุมท่ีสงเสริมประเพณีและวัฒนธรรม การละเลน การกีฬาของทอ งถิ่น ความหลากหลายทางวัฒนธรรม ความเช่ือศาสนา ระบบเครือญาติ เปนตน ขอ มลู ดานการเมือง การปกครอง ไดแ ก การเลอื กผูนําของคนในชมุ ชน และบทบาทของผนู ํา การมีสวนรวมของคนในชุมชน ดานการปกครอง และการพัฒนา การตัดสินใจ ของผูนําชุมชน โครงสรางอํานาจ ความสัมพนั ธข องคนในชมุ ชนและระหวางกลมุ การรวมกลมุ การแบง กลุม เปน ตน ขอ มลู ดานสังคม ไดแก การศึกษาอบรม การเรียนรู แหลง เรียนรูในชุมชน การดูแล สุขภาพ การใชท รพั ยากร การใชภ ูมปิ ญ ญา กองทุนสวสั ดกิ าร การรบั ความชว ยเหลือ จากภายนอก เปน ตน ขอมูลดานระบบนิเวศและสิ่งแวดลอม ไดแก สภาพทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ อากาศ การจัดการแหลงน้ำ เชน แมน้ำ ลําคลอง ทะเล ปาชายเลน สัตวบก สัตวน้ำ สภาพการดํารงชีวิต ของพชื และสัตว การพฒั นาชุมชนกบั จํานวนและปริมาณของทรพั ยากร เปน ตน ความตองการของชุมชน เปนความตอ งการท่แี ทจริงของชุมชนดานตา ง ๆ ขอมูลดานตาง ๆ เหลาน้ีจะเปนตัวช้ีเกี่ยวกับ “ทุน” ที่มีอยูในชุมชน ซ่ึงตองคนหา สํารวจ รวบรวมและวิเคราะห เพื่อนํามาพัฒนาชุมชน การสํารวจ เก็บรวบรวมขอมูล จะตองรวมมือชวยกันหลายฝาย นอกจากน้ี ผสู ํารวจตองมีความละเอียด ในการใชเคร่ืองมือเพราะยิ่งไดขอ มูลทีม่ ีความละเอียดมาก ย่ิงสงผลตอ ความแมนยาํ ในการวเิ คราะหความตองการ ความจาํ เปน ของชุมชน เทคนิคและวิธีการเก็บขอมูลท่ีเกี่ยวของกับการพัฒนาชุมชนมีหลายวิธี เชน การสังเกต การสัมภาษณ การใชแบบสอบถาม การศึกษาจากเอกสาร การสนทนากลุม การสํารวจ การจัดเวที ประชาคม สวนการจะเลือกใชเทคนิควิธีการใด จึงจะเหมาะสมขึ้นอยูกับหลาย ๆ ปจจัย เชน แหลงขอมูล ความสะดวก ความประหยัด ฯลฯ การศึกษาและรวบรวมขอมูลชุมชน ผูศึกษา สามารถกระทําโดยยึดวัตถุประสงคของการศึกษา โดยอาจจําแนกประเด็นหลักและประเด็นยอย เพ่ือใหไดร ายละเอยี ดใหคลอบคลุมทุกดา น เทคนคิ วธิ ีการเก็บขอ มูลมวี ธิ ตี าง ๆ เชน การสังเกต เปน วิธกี ารเกบ็ รวบรวมขอมลู โดยผูส งั เกตเฝาดพู ฤตกิ รรมจรงิ หรือเหตกุ ารณจ ริง โดยผูสังเกตอาจเขา ไปทาํ กจิ กรรมรว มในเหตุการณ หรือไมมสี ว นรวม โดยการเฝาดูอยูหา ง ๆ ก็ไดก าร สงั เกต มที ้ังแบบทีม่ ีโครงสรางกับแบบไมมโี ครงสราง การสังเกตแบบมโี ครงสราง ผสู งั เกต ตอ งเตรยี ม หวั ขอ ขอบขาย ประเดน็ ท่ีตองใชในการสังเกตลวงหนา แลวบันทึกรายละเอียดส่งิ ท่ีสังเกต พบเห็น ตามหวั ขอ การสังเกตแบบไมมีโครงสรา ง เปนการสังเกตไปเรอ่ื ย ๆ ตามส่งิ ที่พบเห็น การสัมภาษณ เปนวิธกี ารเก็บขอมูลโดยผูสมั ภาษณแ ละผูใหสมั ภาษณตองพบหนากันและมี การสมั ภาษณซ ักถาม โดยใชภ าษาเปนตัวกลางในการสื่อสาร การสมั ภาษณ มที งั้ แบบมโี ครงสรางและ แบบไมม ีโครงสราง การสัมภาษณแบบมีโครงสราง ผูสมั ภาษณจะเตรยี มคาํ ถามเรยี งลําดับคาํ ถามไว

200 200 วิชาการพัฒนาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนที่ 2 ลวงหนา ตามวัตถปุ ระสงคข องการสัมภาษณ สว นการสมั ภาษณแ บบไมม โี ครงสราง เปนการสมั ภาษณ แบบพูดคยุ ไปเร่ือย ๆ จะถามคําถามใดกอ นหลังก็ได ไมมีการเรยี งลําดบั คาํ ถาม การใชแบบสอบถาม ผูเก็บขอมูลจะตองเตรียมและออกแบบ แบบสอบถามลวงหนา แบบสอบถามจะประกอบดว ยคําช้ีแจง วัตถปุ ระสงค รายการขอ มูลท่ีตอ งการถาม จําแนกเปนรายขอ ใหผ ูตอบ ตอบตามขอ เทจ็ จริง การศกึ ษาจากเอกสาร เปน การรวบรวมขอมลู ทมี่ ผี ูเรียบเรยี งไวแลว ในลักษณะของเอกสาร ประเภทตา ง ๆ เชน บทความ หนังสอื ตาํ รา หรือเวบ็ ไซต การเกบ็ ขอมูลดว ยวิธีนจ้ี ะตองคํานงึ ถงึ ความ ทนั สมัย การสนทนากลุม เปนการรวบรวมขอมูลดานเศรษฐกิจ สังคม ประชากร อาชีพ ฯลฯ จาก วงสนทนาที่เปนผูใหขอมูลท่ีถูกคัดสรร วาสามารถใหขอมูล ใหคําตอบตรงตามประเด็น คําถามที่ ผศู ึกษาตอ งการ มกี ารถามตอบและถกประเด็นปญหา โดยเร่ิมจากคาํ ถามที่งา ยตอการเขาใจแลว จึง คอ ยเขาสูคําถามทีเ่ ปนประเด็นหลักของการศกึ ษา แลว จบดว ยคาํ ถามประเดน็ ยอย ๆ ขณะเดียวกัน มีผูบันทกึ เก็บขอมูล จากคําสนทนาพรอมบรรยากาศ และอากัปกิริยาของสมาชิกกลุมแลว สรปุ เปน ขอ สรปุ ของการสนทนาแตละครงั้ การสํารวจ การสํารวจขอมูลชุมชนทําไดในลักษณะตาง ๆ เชน ขอมูลท่ีครอบครัวควร ทําเอง ไดแก บัญชีรายรับ-รายจายของครอบครัวแตละครอบครัว รวมทั้งหน้ีสิน ขอมูลท่ัวไปของ ครอบครัว ไดแก จํานวนสมาชิก อายุ การศึกษา รายได ที่ทํากิน เคร่ืองมือ อุปกรณ ความรูของคน ในครอบครัว และ การดูแลสุขภาพ เปนตน ขอมูลสวนรวมของชุมชน ไดแก ประวัติความเปนผูนํา เปนตน การจัดเวทีประชาคม เปน การพบปะของผูคนที่เปนผูแทนระดับของกลุมตา ง ๆในชุมชนซึ่ง ผูคนเหลานมี้ ีขอมลู ประสบการณ ความคิดที่หลากหลาย ไดมารวมกนั แลกเปลี่ยน หลังจากการเกบ็ ขอมูลเสร็จสิ้นแลว ผูเก็บขอมลู ควรนําผลจากการจดั เกบ็ ขอมูลไปตรวจสอบ ความถกู ตอ งและความสมบูรณกับแหลง ขอ มลู อีกครง้ั เพ่ือยืนยันความถกู ตอ ง และ เพ่ิมเติมขอ มูลใน สว นท่ียงั ไมสมบูรณใหส มบูรณมากท่ีสุด ขนั้ ตอนถัดมาคือการวิเคราะหขอมลู การวิเคราะหขอมูล เปน การนําขอมูลที่เก็บรวบรวมมาได มาจัดกระทําโดยจําแนก จัดกลุมจัดระบบ หมวดหมู เรียงลําดับ คาํ นวณคาตวั เลข (เชิงปริมาณ) ตีความ สรุป และนาํ เสนอในรปู แบบตา ง ๆ ใหส ามารถส่อื ความหมาย ได เชน ตาราง แผนภูมิ ภาพ ฯลฯ ข้ันตอนของการวิเคราะหขอมูลชุมชน อาจตอ งอาศัยผูรูเ ก่ียวกับ ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห ข อ มู ล เ ข า ม า ให ค ว า ม ร ว ม มื อ ช ว ย เห ลื อ ใน ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห แ ล ะ เผ ย แ พ ร ข อ มู ล แตขณะเดียวกัน ประชาชนในชุมชนตองมีสวนรวมเขามาแลกเปล่ียนเรียนรูเพ่ือใหเกิดการเรียนรู รวมกนั ท่มี า : หนงั สอื เรียนวิชาการพฒั นาตนเองชุมชน สังคม สค 11003 ระดับประถมศึกษา

บทเรียนออนไลนท่ี 2 201201 วิชาการพฒั นาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม กิจกรรมท่ี 2 เรื่อง ขอ มูลทเ่ี ก่ยี วขอ งกับการพัฒนาชุมชน ชื่อ-สุกล...........................................................................................รหสั นกั ศึกษา.................................. คำช้แี จง ใหผเู รียนตอบคำถามตอ ไปน้ี จำนวน 5 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. ขอมลู คอื อะไร ………………………………………………………………………………………………….………………………………………… ................................................................................................................................................................ 2. ขอมลู จะเปนขอ มลู ทส่ี ำคญั ก็ตอเมอ่ื เปนขอมลู อยางไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. ขอมูลที่ดีตอ งมลี กั ษณะอยา งไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. คณุ สมบตั ิของขอมูลท่ีดมี ีกีข่ อ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. จงบอกคณุ สมบัติของขอมูลท่ดี ี ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

202 202 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท ่ี 2 ใหนกั ศึกษาทำงานท่ไี ดร บั มอบหมาย ใหเขียนดวยลายมือตนเอง ใสก ระดาษรายงาน หรอื กระดาษ A4 กำหนดการสง งาน ใหสง วันที่ ................. โดยมวี ธิ กี ารสง ดังนี้ 1. ถา ยรูปสงทางไลน กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง 2. ถายรปู สงทางfacebook กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง

บทเรยี นออนไลนที่ 2 203 203 วิชาการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม เฉลย กิจกรรมที่ 2 เร่ือง ขอ มูลทเี่ ก่ียวขอ งกบั การพฒั นาชุมชน ช่อื -สกุ ล...........................................................................................รหสั นักศกึ ษา.................................. คำช้แี จง ใหผ เู รยี นตอบคำถามตอ ไปนี้ จำนวน 5 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. ขอ มูลคืออะไร ตอบ สภาพเปน จรงิ ทป่ี รากฏในรปู ตวั อักษร สญั ลกั ษณ ตัวเลข คำบอกเลาจากผรู ู สถานการณท เ่ี กิดขนึ้ รวมทงั้ การบันทกึ และการถา ยทอดผานสื่อตา ง ๆ ทัง้ เอกสาร บุคคล วิทยุ โทรทศั นอ นิ เทอรเ น็ต ฯลฯ 2. ขอ มูลจะเปนขอมูลทสี่ ำคญั ก็ตอ เมอื่ เปนขอ มลู อยา งไร ตอบ เปน ขอ มลู ทมี่ ีความถกู ตอ งและเชื่อถอื ได ตรงตามความตองการของผูใ ช และเปน ขอ มูล ลาสดุ ทท่ี นั สมัย 3. ขอมลู ที่ดตี อ งมีลกั ษณะอยางไร ตอบ 1. ถกู ตอ งและเชื่อถือได 2. ตรงตามความตองการของผูใช 3. เปน ขอมลู ลา สุดทมี่ ีความทนั สมัย 4. คณุ สมบตั ขิ องขอมูลท่ดี ีมีกข่ี อ ตอบ 6 ขอ 5. จงบอกคณุ สมบตั ิของขอ มลู ที่ดี ตอบ 1. ขอมูลที่ดมี ีความถูกตองแมนยำ 2. ขอมูลทนั สมยั 3. ขอมลู มคี วามสมบรู ณครบถว น 4. ขอ มลู ท่ไี ดร บั ควรจัดระบบใหอ ยใู นรปู แบบทก่ี ะทดั รัด 5. ขอ มลู ทจ่ี ดั ทำตรงกบั ความตองการของผใู ชแ ละจำเปนตอง 6. ขอมลู ตองเกบ็ รวบรวมอยา งสม่ำเสมอ และตอ เนอ่ื ง

204 204 วชิ าการพัฒนาตนเองชมุ ชน สังคม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนท่ี 3 ใบงาน คำสง่ั 1. ใหผเู รยี นทำแบบทดสอบกอ นเรียนบทเรยี นออนไลนที่ 3 เรอ่ื ง การจดั ทาํ แผนชุมชน จำนวน 5 ขอ 2. ใหผ ูเรียนศกึ ษาความรจู ากใบความรแู ละคลปิ VDO บทเรียนออนไลนที่ 3 เร่อื ง การจัดทาํ แผนชมุ ชน 3. ใหผ ูเรยี นทำใบกจิ กรรมบทเรียนออนไลนที่ 3 เรอื่ ง การจดั ทาํ แผนชมุ ชน จำนวน 5 ขอ 4. ใหผเู รยี นทำแบบทดสอบหลงั เรียนบทเรยี นออนไลนท ่ี 3 เรื่อง การจัดทําแผนชมุ ชน จำนวน 5 ขอ Google site บทเรยี นออนไลนที่ 3

บทเรียนออนไลนท่ี 3 205 205 วิชาการพฒั นาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม แบบทดสอบกอ นเรยี น เรื่อง การจัดทำแผนชุมชน ชอื่ -นามสกลุ .......................................................................................รหสั นกั ศึกษา............................. คำชแี้ จง ใหน ักศกึ ษาเลอื กคำตอบที่ถูกตอ งท่ีสดุ เพยี งคำตอบเดียว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. ขอมูลประเภทใดเหมาะสมทจี่ ะนำไปจดั ทำ 3. ขอใดอธิบายถงึ การมสี ว นรวมไดด ีท่ีสุด แผนชมุ ชนเพอ่ื พัฒนาในระยะยาว ก. สมาชกิ อบต.ตง้ั กฎระเบยี บเอง ก. ถนน ข. ผใู หญบ า นตง้ั กฎระเบียบในชุมชนเพยี งคนเดียว ข. ไฟฟา ค. ผูใหญบ านกบั รองผูใหญต ง้ั กฎระเบยี บ ค. สระน้ำ ใหก ับชุมชน ง. โรงเรยี น ง. สมาชิกในชมุ ชนนน้ั ๆ เขารว มกนั วางแผน 2. ขอ มลู ท่เี กดิ จากคำถามประเภทใดจะนำไปสู สรางกฎระเบยี บของชมุ ชน การวางแผนชุมชนไดม ากท่สี ุด 4. กิจกรรมใดของผูเรยี นทค่ี วรมีสวนรวมในการวางแผน ก. ชุมชนมีสิ่งใดทม่ี ีคุณคา ชมุ ชน ข. คนในชุมชนประสบปญหาเชน เดยี วกบั ก. ชว ยทำงานบาน เราหรือไม ข. การปลกู พืชผักสว นครวั ค. ปญญาทีเ่ ราประสบอยเู คยมีมาในอดตี ค. เคารพกฎหมายบา นเมอื ง หรือไม ง. รกั ษาส่ิงแวดลอ มในชมุ ชน ง. เราตองการใชชมุ ชนพัฒนาไปอยา งไร 5. กจิ กรรมการมสี ว นรวมตามขอ ใด ทำให เกิดผลเสียตอการวางแผนพฒั นาตนเอง ชมุ ชน สังคม ก. ปด ถนน ประทว งราคาออยตกตำ่ ข. เวทปี ระชาคมการสรา งอา งเกบ็ น้ำ ค. ประชุมเตรยี มการจดั งานวันผลไม ง. รวมกลุมการวางแผนการจำหนา ยทเุ รียน

206 206 วิชาการพัฒนาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท่ี 3 แบบทดสอบหลังเรยี น เร่อื ง การจัดทำแผนชมุ ชน ช่อื -นามสกลุ .......................................................................................รหัสนกั ศึกษา............................. คำชแี้ จง ใหน กั ศกึ ษาเลือกคำตอบทีถ่ ูกตองทส่ี ุดเพียงคำตอบเดียว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. ขอ มูลประเภทใดเหมาะสมทจี่ ะนำไปจดั ทำ 4. กิจกรรมใดของผเู รยี นที่ควรมีสวนรวมในการวางแผน แผนชมุ ชนเพ่ือพัฒนาในระยะยาว ชมุ ชน ก. ถนน ก. ชวยทำงานบาน ข. ไฟฟา ข. การปลกู พืชผักสวนครวั ค. สระนำ้ ค. เคารพกฎหมายบา นเมอื ง ง. โรงเรยี น ง. รักษาสงิ่ แวดลอมในชุมชน 2. ขอมลู ท่ีเกิดจากคำถามประเภทใดจะนำไปสู 5. กิจกรรมการมสี วนรวมตามขอ ใด ทำให การวางแผนชมุ ชนไดม ากทส่ี ุด เกิดผลเสียตอการวางแผนพฒั นาตนเอง ชุมชน สงั คม ก. ปดถนน ประทว งราคาออยตกตำ่ ก. ชมุ ชนมีสง่ิ ใดทม่ี คี ณุ คา ข. เวทีประชาคมการสรา งอางเกบ็ น้ำ ข. คนในชุมชนประสบปญ หาเชนเดยี วกับ ค. ประชุมเตรยี มการจัดงานวันผลไม ง. รวมกลุม การวางแผนการจำหนา ยทเุ รยี น เราหรอื ไม ค. ปญ ญาท่ีเราประสบอยเู คยมมี าในอดีต หรือไม ง. เราตองการใชชมุ ชนพฒั นาไปอยางไร 3. ขอ ใดอธิบายถึงการมสี วนรว มไดด ที ีส่ ุด ก. สมาชกิ อบต.ตง้ั กฎระเบียบเอง ข. ผใู หญบ านตั้งกฎระเบยี บในชมุ ชนเพยี งคนเดยี ว ค. ผใู หญบ า นกบั รองผูใหญต้งั กฎระเบยี บ ใหก ับชมุ ชน ง. สมาชิกในชมุ ชนนน้ั ๆ เขา รว มกนั วางแผน สรางกฎระเบยี บของชมุ ชน

บทเรียนออนไลนท่ี 3 207 207 วชิ าการพัฒนาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม เฉลย แบบทดสอบกอนเรยี น-หลังเรียน เรอ่ื ง การจดั ทำแผนชุมชน ขอ 1. ก. ขอ 2. ง. ขอ 3. ง. ขอ 4. ค. ขอ 5. ก.

208 208 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนที่ 3 ใบความรู เร่ือง การจดั ทาํ แผนชุมชน การจัดทําแผนพัฒนาชุมชนแตละชุมชน อาจมีขั้นตอนของการดําเนินการพัฒนาชุมชน แตกตางกันไปขนึ้ อยกู ับบริบทสิง่ แวดลอ มของชุมชนน้ัน ๆ แตโดยทั่วไป การจัดทําแผนพัฒนาชุมชน มีข้ันตอนตอเน่ือง เปนกระบวนการตามลําดับ ตั้งแตขั้นการเตรียมการและวางแผน ขั้นการจัดทํา แผนพัฒนา และขน้ั การนําแผนไปสกู ารปฏิบตั ิ ดังนี้ 1. ขั้นการเตรียมการและการวางแผน เปนการเตรียมความพ รอมในดานตาง ๆ ดังนี้ 1.1 การเตรยี มหาบุคคลทเี่ กย่ี วขอ ง เชน คณะทํางาน คณะวชิ าการ อาสาสมัคร ผนู ํา ฯ 1.2 การเตรียมการจัดเวทีสรางความตระหนักรวมในการเปนเจาของชุมชนรวมกัน เชน การรวม คดิ รวมวางแผน รว มปฏบิ ัติ ทกุ ขนั้ ตอน 1.3 การศึกษาพัฒนาการของชุมชน โดยการศึกษา สํารวจ วิเคราะห สังเคราะห ขอมูล ทกุ ๆ ดานของชมุ ชน เชน ดา นเศรษฐกจิ ดานประเพณวี ฒั นธรรม ดานการเมอื งการปกครอง เปนตน 1.4 การศึกษาดูงานชุมชนตนแบบ เพอ่ื เรียนรจู ากประสบการณต รงจากชมุ ชน 2. ขั้นการจัดทําแผนพฒั นา ประกอบดวยขนั้ ตอนยอย ๆ ดงั นี้ 2.1 การรว มกันนําขอมูลท่ีไดจากการเตรียมการมารวมกันวเิ คราะหจุดแข็ง จุดออ น โอกาส และอุปสรรคของชุมชน เพ่ือประเมินความสามารถ และประสบการณของชุมชนเพ่ือนําไปสู การกำหนดภาพอนาคตของชุมชนตามท่ีคาดหวงั (วสิ ัยทศั น) 2.2 การรว มกันคนหา และกาํ หนดการเลือกที่เหมาะสมในการพฒั นา (ยทุ ธศาสตร) 2.3 รวมกันกําหนดแผนงาน โครงการ กิจกรรม และเขียนเอกสารแผนงาน โครงการ และกิจกรรมทจ่ี ะพัฒนาแกป ญหาหรอื ปอ งกันปญ หา 2.4 นําแผนงาน โครงการ และกิจกรรม นาํ เสนอแลวพิจารณารวมกัน และใหขอมูลเพ่ิมเติม เพื่อใหเห็นภาพรวม เพื่อการประสานเช่ือมโยง และเพื่อการแบง งานกนั รับผดิ ชอบ 2.5 เม่ือคณะทํางานทุกฝายเห็นชอบ จึงนํารางแผนชุมชนไปทําการประชาพิจารณ แลกเปลี่ยนเรียนรูในเวที เพ่ือสรางความเขาใจกับสมาชิกของชุมชนทั้งหมด เปน การรวมใจเปน หนึ่ง เดยี วทจี่ ะดำเนินการพฒั นารว มกันตามแผน 2.6 ปรับปรุง แกไข แผนใหถ ูกตอ งเหมาะสมตามมติ ความคิดเหน็ ทีไ่ ดจ ากการประชาพจิ ารณ 3. ข้นั การนาํ แผนไปสกู ารปฏิบัติ และประเมนิ ผลการปฏิบัตงิ าน ประกอบดวยข้นั ตอนยอย ๆ ดังน้ี 3.1 จดั ลาํ ดับความสาํ คญั ของแผนงานโครงการ 3.2 วิเคราะหค วามเปน ไปไดของแตละโครงการ 3.3 จัดฝกอบรม เพิ่มเติมประสบการณความรูเกี่ยวกับประเด็นท่ีสําคัญที่กําหนดไวในแผน เพ่อื ขยายผลการเรยี นรูไปยงั คนในชมุ ชน

บทเรียนออนไลนท ่ี 3 202909 วชิ าการพฒั นาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม 3.4 จดั ระบบภายใน เชอ่ื มโยงเครือขายท้งั ภายในและภายนอกเพ่ือสรางความเขมแข็งใหกับ ชมุ ชน 3.5 ดาํ เนินงานปฏิบตั ิตามแผน 3.6 ติดตามความกาวหนา และประเมินผลการปฏิบัตงิ านตามแผน รวมทั้ง ประเมินผลการ ดำเนนิ งานโครงการและกิจกรรมทอี่ ยใู นแผน เพ่ือปรบั ปรงุ แผนใหม ีความสมบูรณย ิ่งขึ้น การประชาพิจารณควรดําเนินการดังน้ี เตรียมการประชาสัมพันธสื่อสารใหประชาชนได เขารวมเวทีประชาพิจารณ จดั เวที สรา งความเขาใจกบั สมาชกิ ของชมุ ชนทั้งหมดโดยเชิญผูนาํ ตวั แทน กลุม ตา ง ๆ และประชาชนในชมุ ชนรว มเวที ประชาพิจารณ วพิ ากษว จิ ารณแ ลกเปล่ียนเรียนรู รว มแรง รวมใจใหเปนหนึ่งเดียวเพ่ือรวมกันปฏิบัติการตามแผน ปรับปรุง แกไข แผนใหมีความถูกตอง เหมาะสมตามมติของท่ีประชุม โดยเขียนแผนเปนลายลักษณอักษร จัดทําเปนเอกสารใหชุมชน ไดศึกษา และนําไปปฏิบัติใหเปนไปในแนวทางเดียวกัน แผนชุมชนมีองคประกอบหลักในการเขียน ดังนี้ คือ 1. วิสัยทศั น 2. เปาหมาย 3. ยุทธศาสตร (กลวธิ )ี 4. วตั ถปุ ระสงค 5. ขอมูลชุมชน ทจี่ าํ แนกเปน หมวดหมู 6. แผนงาน โครงการ และกจิ กรรม 7. แผนการปฏบิ ตั ิงาน แนวทางหรอื วิธกี ารดําเนินการ 8. จาํ นวนงบประมาณ และทม่ี าของงบประมาณ 9. ระยะเวลาดําเนินการ 10. ตัวบงชีค้ วามสําเร็จ การมสี วนรว ม (participation) คือ เปน ผลมาจากการเห็นพอ งกนั ในเรอื่ งของความ ตอ งการ และทิศทางของการเปล่ียนแปลง จะตองมมี ากจนเกดิ ความคิดรเิ รม่ิ โครงการเพื่อการปฏบิ ัติ เหตุผล แรกของการที่มีคนมารวมกันไดควรจะตองมีการตระหนักวาการกระทำท้ังหมด ที่ทำโดยกลุม ผนู ำชุมชน หรือกระทำผา นองคกร (organization) ดังน้ันผูนำชุมชน องคก รจะตอ งเปนเสมอื นตัวนำ ใหบรรลุถึงความเปลยี่ นแปลงได การมีสวนรว มในการพัฒนาชุมชนเปนสิง่ สำคัญท่ีจะทำใหชุมชนเกิด การพัฒนา ซ่ึงมีปจจัยหลายอยางท่ีทำใหชุมชนเกิดการพัฒนา เชน การมีสวนรวม หลักการพัฒนา ชุมชน กระบวนการพัฒนาชุมชน เปนตน ส่ิงเหลา นี้จึงเปนเร่ืองท่ีสำคัญท่ีตองใชในงานพัฒนาชุมชน และคนก็มีสว นสำคญั ทสี่ ุด เพราะ คนเปน ศูนยก ลางหลักในการพฒั นาทจ่ี ะทำใหช ุมชนมกี ารพฒั นาไป

210 210 วชิ าการพัฒนาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนท่ี 3 ในทางท่ีดี การมีสวนรวมเปนหัวใจของการพัฒนาชนบท ไมมีประเทศไหนท่ีพัฒนาโดยปราศจาก การรวมมอื ของประชาชน หลักการสรางการมีสวนรวมของประชาชน หมายถึง การเปดโอกาสใหประชาชนและผูท่ี เกี่ยวของทุกภาคสวนของสังคมไดเ ขามามีสวนรวมกับภาคราชการนั้น International Association for Public Participation ไดแ บงระดับของการสรางการมีสวนรวมของประชาชนเปน 5 ระดับ ดังน้ี 1. การใหขอมูลขาวสาร ถือเปนการมีสวนรวมของประชาชนในระดับต่ำท่ีสุด แตเปน ระดับท่ีสำคัญที่สุด เพราะเปนกาวแรกของการที่ภาคราชการจะเปดโอกาสใหประชาชนเขาสู กระบวนการมีสว นรว มในเร่อื งตา ง ๆ วธิ ีการใหข อ มลู สามารถใชชอ งทางตา ง ๆ เชน เอกสารสิ่งพิมพ การเผยแพรขอมูลขา วสารผานทางเสื่อตาง ๆ การจัดนทิ รรศการ จดหมายขา ว การจัดงานแถลงขา ว การตดิ ประกาศ และการใหข อ มูลผา นเว็บไซต เปนตน 2. การรับฟงความคิดเหน็ เปน กระบวนการทเี่ ปดใหประชาชนมสี วนรว มในการใหขอ มูล ขอ เท็จจรงิ และความคดิ เห็นเพ่ือประกอบการตดั สินใจของหนวยงานภาครัฐดวยวธิ ตี า ง ๆ เชน การรับ ฟงความคิดเห็น การสำรวจความคิดเห็น การจัดเวทีสาธารณะ การแสดงความคิดเห็นผานเว็บไซต เปนตน 3. การเก่ียวของ เปนการเปดโอกาสใหประชาชนมีสวนรวมในการปฏิบัติงาน หรือ รวมเสนอแนะทางท่ีนำไปสูการตัดสินใจ เพื่อสรา งความมั่นใจใหประชาชนวา ขอมูลความคดิ เห็นและ ความตองการของประชาชนจะถูกนำไปพิจารณาเปนทางเลือกในการบริหารงานของภาครัฐ เชน การประชมุ เชิงปฏิบัติการเพอื่ พิจารณาประเด็นนโยบายสาธารณะ เปนตน 4. ความรวมมือ เปนการใหกลุมประชาชนผูแทนภาคสาธารณะมีสวนรวม โดยเปน หนุ สวนกับภาครัฐในทกุ ขน้ั ตอนของการตดั สินใจ และมกี ารดำเนนิ กิจกรรมรวมกันอยา งตอ เน่ือง เชน คณะกรรมการที่มีฝา ยประชาชนรว มเปน กรรมการ เปนตน 5. การเสรมิ อำนาจแกประชาชน เปนขั้นท่ีใหบทบาทประชาชนในระดับสงู ท่ีสดุ โดยให ประชาชนเปนผูตัดสินใจ เชน การลงประชามติในประเด็นสาธารณะตาง ๆ โครงการกองทุนหมูบาน ที่มอบอำนาจใหประชาชนเปนผูตัดสินใจทั้งหมด การทำโครงการและกิจกรรมตาง ๆ ท่ีเกิดจาก ความตองการของประชาชน เปน ตน ดังน้ันจากขอ ความท่กี ลาวมาทำใหรวู าท้ังทางภาครัฐและภาคประชาชนควรมีการสรา ง หลักการมีสวนรวมเขาดวยกัน เพื่อทำใหตางฝายไดรับรูถึงปญหาและความตองการไปพรอมกัน ประชาชนก็จะไดมีสวนรวมมากยิ่งขึ้นในการทำกิจกรรมและการพัฒนาชุมชนของตนเองใหมีความ เขมแขง็ มากยง่ิ ข้นึ เพราะการมีสวนรว มเปน หลกั ประกนั ทสี่ ำคัญทจี่ ะทำใหป ระชาชนทุกคนดำเนินชวี ิต อยูใ นชมุ ชนไดอยา งยัง่ ยืน ทม่ี า : หนังสอื เรียนวชิ าการพฒั นาตนเองชุมชน สงั คม สค 11003 ระดบั ประถมศึกษา

บทเรียนออนไลนที่ 3 211 211 วิชาการพัฒนาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม กจิ กรรมท่ี 3 เรือ่ ง การจัดทำแผนชมุ ชน ช่ือ-สกุ ล...........................................................................................รหสั นักศึกษา.................................. คำชแ้ี จง ใหผ ูเ รยี นตอบคำถามตอ ไปนี้ จำนวน 5 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. การเกบ็ ขอมลู โดยวิธีการจดั เวทปี ระชาคมมีวิธกี ารดำเนินการอยางไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. การวิเคราะหข อ มลู ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. จงบอกขั้นการเตรยี มการและการวางแผนของการจดั กระบวนการจัดทำแผนพฒั นาชุมชน ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. แผนชุมชนมีองคป ระกอบหลกั ในการเขยี นอะไรบา ง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. ขอ มลู ชมุ ชน จำแนกเปน กหี่ มวดหมู ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

212 212 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท ่ี 3 ใหนกั ศึกษาทำงานท่ไี ดร บั มอบหมาย ใหเขียนดวยลายมือตนเอง ใสก ระดาษรายงาน หรอื กระดาษ A4 กำหนดการสง งาน ใหสง วันที่ ................. โดยมวี ธิ กี ารสง ดังนี้ 1. ถา ยรูปสงทางไลน กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง 2. ถายรปู สงทางfacebook กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง

บทเรียนออนไลนท่ี 3 213 213 วิชาการพฒั นาตนเองชมุ ชน สังคม (สค11003) ประถม เฉลย กิจกรรมท่ี 3 เรือ่ ง การจดั ทำแผนชมุ ชน ชอื่ -สกุ ล...........................................................................................รหสั นกั ศึกษา.................................. คำช้แี จง ใหผ เู รยี นตอบคำถามตอ ไปน้ี จำนวน 5 ขอ ขอ ละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. การเก็บขอมลู โดยวิธกี ารจดั เวทีประชาคมมวี ิธกี ารดำเนินการอยา งไร ตอบ การจัดเวทีประชาคม เปนการพบปะของผูคนท่เี ปนผแู ทนระดับของกลุมตาง ๆ ในชมุ ชนซึ่ง ผูคนเหลาน้ีมีขอมูล ประสบการณ ความคิดท่ีหลากหลาย ไดมารวมกันแลกเปลี่ยนขอมูล ประสบการณ ความคิด เพ่ือรวมกันกำหนดวิสัยทัศน วิเคราะห สถานการณ ปญหาวางแผน ดำเนินงาน ติดตามประเมินผลการทำงาน รวมกัน เพ่ือนำไปสูการพัฒนาชุมชนใหสามารถบรรลุ เปา หมายรวมกนั 2. การวิเคราะหขอมลู ตอบ การวิเคราะหขอมูล เปนการนำขอมูลที่เก็บรวบรวมมาได มาจัดกระทำโดยจำแนกจัดกลุม จัดระบบ หมวดหมู เรียงลำดับ คำนวณคาตัวเลข (เชิงปริมาณ) ตีความ สรปุ และนำเสนอในรูปแบบ ตา ง ๆ ใหสามารถสื่อความหมายได เชน ตาราง แผนภูมิ ภาพ ฯลฯ 3. จงบอกขัน้ การเตรยี มการและการวางแผนของการจดั กระบวนการจดั ทำแผนพัฒนาชมุ ชน ตอบ การเตรยี มหาบุคคลที่เก่ียวของ เชน คณะทำงาน คณะวิชาการ และการเตรยี มการจัดเวทีสราง ความตระหนักรวมในการเปนเจาของชุมชนรวมกัน เชน การรวมคิด รวมวางแผน รวมปฏิบัติ ทุกข้ันตอน รวมถึงการศึกษาพัฒนาการของชุมชน โดยการศกึ ษา สำรวจ วิเคราะห สังเคราะหข อมูล ทุก ๆ ดานของชมุ ชน เชน ดา นเศรษฐกจิ ดานประเพณวี ฒั นธรรม ดานการเมืองการปกครอง เปน ตน และการศึกษาดูงานชุมชนตนแบบ เพ่ือเรียนรูจากประสบการณตรงจากชุมชนตนแบบที่ ประสบความสำเร็จ 4. แผนชุมชนมอี งคประกอบหลักในการเขียนอะไรบาง ตอบ 1. วิสัยทศั น (ภาพอนาคตท่จี ะไปใหถ ึง) 2. เปาหมาย 3. ยุทธศาสตร (กลวธิ )ี 4. วัตถุประสงค 5. ขอ มลู ชุมชนจำแนกเปนกห่ี มวดหมู ตอบ 6 หมวดหมู

214 214 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนท ี่ 34 ใบงาน คำสง่ั 1. ใหผ เู รยี นทำแบบทดสอบกอนเรียนบทเรยี นออนไลนท ี่ 4 เรอื่ ง การเผยแพรผ ลการปฏบิ ัติ จำนวน 5 ขอ 2. ใหผเู รยี นศึกษาความรจู ากใบความรแู ละคลิปVDO บทเรียนออนไลนท ี่ 4 เรอ่ื ง การเผยแพรผ ลการปฏิบัติ 3. ใหผูเรียนทำใบกจิ กรรมบทเรยี นออนไลนท ่ี 4 เร่ือง การเผยแพรผลการปฏบิ ัติ จำนวน 5 ขอ 4. ใหผเู รยี นทำแบบทดสอบหลงั เรียนบทเรียนออนไลนท ่ี 4 เรื่อง การเผยแพรผ ลการปฏบิ ตั ิ จำนวน 5 ขอ Google site บทเรยี นออนไลนท่ี 4

บทเรยี นออนไลนท่ี 34 215 215 วิชาการพัฒนาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม แบบทดสอบกอนเรียน เร่ือง การเผยแพรผ ลการปฏิบัติ ช่อื -นามสกุล.......................................................................................รหัสนกั ศึกษา............................. คำชแ้ี จง ใหน ักศกึ ษาเลอื กคำตอบท่ีถกู ตองที่สดุ เพยี งคำตอบเดียว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. รายงานจัดทำแผนประเภทใดจะสามารถ 3. ขอ ใดแสดงถงึ การนำแผนพัฒนาตนเอง นำไปประยกุ ตใชก บั ชมุ ชนไดมากทสี่ ุด ชมุ ชน สงั คม ไปประยกุ ตใ ชในการประกอบ ก. ถกู ตอง กระชับรัดกมุ ชัดเจนและ อาชีพทำนาท่เี หมาะสมทส่ี ุด สละสลวย ก. การใชป ยุ ชีวภาพ ข. เขยี นบรรยายรายละเอยี ดใหมาก ข. การทำนาตามฤดกู าล ค. เขียนใหเปน ภาษาวชิ าการ ค. การทำนาปรงั เพอื่ เพม่ิ รายได ง. เขยี นโดยแบงเปนขอ ยอ ย ๆ ง. การใชส ารเคมีในการกำจัดวชั พืช 2. การใหป ระชาชนลงมติในเรอ่ื งทเ่ี ปน ประเดน็ 4. การพฒั นาตนเองมคี วามสำคญั อยา งไร ก. ทำใหพรอมรบั สถานการณทเี่ กิดขนึ้ สาธารณะตา ง ๆ ในชุมชน เปน การสราง ข. ทำใหเปา หมายของชวี ติ ไดรบั การแกไข การมีสว นรวมของประชาชนในระดบั ใด ค.ทำใหคนอ่นื ยกยองเชิดชู หรือสรรเสรญิ ตนเอง ก. รวมรบั ฟงความคิดเห็น ง. ทำใหม ีทางเลือกในการปรับพฤติกรรมไดห ลายทาง ข. รวมใหขอมูลขาวสาร 5. การเผยแพรขอ มลู ในขอ ใดที่ถือวาชัดเจนท่ีสุด ค. รว มใหขอเสนอแนะ ก. การติดปา ยประกาศ ง. รว มตดั สินใจ ข. หนังสอื พมิ พ ค. โทรทัศน ง. วิทยุ

216 216 วิชาการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนท ่ี 14 แบบทดสอบหลงั เรียน เรอื่ ง การเผยแพรผลการปฏิบตั ิ ชื่อ-นามสกุล.......................................................................................รหสั นกั ศึกษา............................. คำชีแ้ จง ใหนักศกึ ษาเลือกคำตอบทถ่ี กู ตอ งท่สี ดุ เพยี งคำตอบเดยี ว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. รายงานจัดทำแผนประเภทใดจะสามารถ 4. การพฒั นาตนเองมีความสำคัญอยา งไร นำไปประยุกตใชกบั ชุมชนไดม ากทส่ี ดุ ก. ทำใหพรอ มรบั สถานการณทเ่ี กิดข้นึ ก. ถูกตอ ง กระชับรดั กุม ชัดเจนและ ข. ทำใหเ ปาหมายของชีวติ ไดร ับการแกไข สละสลวย ข. เขยี นบรรยายรายละเอยี ดใหมาก ค.ทำใหคนอ่นื ยกยองเชดิ ชู หรอื สรรเสรญิ ตนเอง ค. เขียนใหเปน ภาษาวชิ าการ ง. ทำใหมที างเลือกในการปรับพฤตกิ รรมไดหลายทาง ง. เขยี นโดยแบงเปน ขอยอย ๆ 5. การเผยแพรขอ มลู ในขอใดท่ถี อื วา ชดั เจนท่ีสุด 2. การใหป ระชาชนลงมติในเรอื่ งทเ่ี ปนประเด็น ก. การตดิ ปายประกาศ สาธารณะตา ง ๆ ในชุมชน เปน การสรา ง ข. หนงั สือพมิ พ การมสี วนรวมของประชาชนในระดบั ใด ค. โทรทศั น ก. รว มรับฟงความคดิ เห็น ง. วิทยุ ข. รว มใหขอ มูลขาวสาร ค. รว มใหขอเสนอแนะ ง. รวมตัดสนิ ใจ 3. ขอ ใดแสดงถงึ การนำแผนพัฒนาตนเอง ชุมชน สังคม ไปประยกุ ตใชใ นการประกอบ อาชีพทำนาทเี่ หมาะสมทสี่ ดุ ก. การใชปุยชวี ภาพ ข. การทำนาตามฤดาู ล ค. การทำนาปรงั เพอื่ เพม่ิ รายได ง. การใชสารเคมีในกรกำจัดวชั พชื

บทเรียนออนไลนท ี่ 4 217 217 วชิ าการพัฒนาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม เฉลย แบบทดสอบกอนเรยี น-หลงั เรียน เร่อื ง การเผยแพรผ ลการปฏิบตั ิ ขอ 1. ก. ขอ 2. ง. ขอ 3. ง. ขอ 4. ง. ขอ 5. ค.

218 218 วิชาการพัฒนาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนท ี่ 4 ใบความรู เรอื่ ง การเผยแพรผลการปฏิบัติ ขัน้ ตอนการเตรยี มการเขยี นรายงาน การเขียนรายงานท่ีดีมีคุณภาพ ตองมีการวางแผนและเตรียมการอยางเปนลําดับ ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นท่ีหนึ่ง เตรียมขอมูลท่ีเกี่ยวของทั้งท่ีเปนเนื้อหา และสวนประกอบ เชน วัตถุประสงค และขอบขา ยเน้อื หา รายละเอียดเน้ือหาทีค่ รบถวน ซ่ึงตองใชเ วลาในการรวบรวม ขนั้ ท่สี อง กาํ หนดประเภทของผอู านรายงาน ผูเขียนจะตอ งทราบวา รายงานทีจ่ ัดทาํ ขน้ึ มใี คร บางที่จะเปนผูอาน เพ่ือจะไดน ําเสนอรายงานดวยรายละเอียด เลือกภาษาท่ีเหมาะสมสอดคลองกับ ระดบั ของผอู า น ขัน้ ที่สาม กําหนดเคาโครงเรื่อง หรอื กรอบของการเขียนรายงานเปนการกําหนดหวั ขอหลัก และหัวขอยอยนั่นเอง หัวขอของเคาโครงเรื่องควรครอบคลุมประเด็นท่ีตองการนําเสนอเพื่อชวยให งา ยและสะดวกตอการเขียน สามารถเรียงลาํ ดับเน้อื หาหรอื ผลการดาํ เนินงานตง้ั แตเรมิ่ ตน จนจบ หลกั การวางเคาโครงเรอ่ื งในการเขียนรายงาน 1. ควรจัดเรยี งลําดบั หัวขอเรอื่ งอยางตอ เนือ่ ง และสัมพันธกัน 2. การจัดเรยี งหวั ขอ ควรเชอ่ื มโยงกันอยางเปนเหตุเปนผล 3. ควรคํานึงถงึ ความสนใจของผอู าน 4. หวั ขอ แตล ะหวั ขอ ควรครอบคลมุ รายละเอยี ดทต่ี อ งการนาํ เสนอ หลักและขอควรคํานึงในการเขียนรายงาน 1. ความถกู ตอง 2. ความกระชบั รดั กมุ ตรงประเดน็ 3. ความชดั เจนและสละสลวย การเขียนเรยี บเรียงรายงาน ซึ่งอาจแบงเนื้อหาจากภายในเลมเปนตอน หรือเปนบท ตอ งมี ความตอเน่อื งกันตลอดทั้งเลม การนําเสนอขอ มูลในการเขียนรายงาน มีขอมูลที่นําเสนอ แบง เปน สอง ประเภท คือ ขอ มูล ทีเ่ ปนจาํ นวน สถติ ิ ตวั เลข และขอมูลทีเ่ ปน ขอ ความบรรยาย การจดั แบง ยอ หนา ควรเรียงลาํ ดบั เพ่อื ใหเนือ้ ความตอ เนอ่ื งสัมพนั ธก ัน

บทเรยี นออนไลนท ่ี 4 219 219 วิชาการพัฒนาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม การพฒั นาตนเอง และครอบครัว การพัฒนาตนเอง หมายถงึ การพัฒนาตนเองดวยตนเอง หรือการสอนใจตนเองในการสราง อุปนสิ ัยที่ดี ซ่งึ จะสงผลใหเกิดประโยชนตอตนเองและทำใหสังคม เกิดความสงบสขุ การพัฒนาครอบครวั หมูบาน ตำบล อำเภอ จงั หวัด และประเทศ การพฒั นาสังคม ในหนว ยยอ ย นำไปสกู ารพัฒนาสังคมทเี่ ปน หนว ยใหญ มักจะมจี ดุ เรม่ิ ตน ทเี่ หมือนกนั คือ การพัฒนาที่ ตวั บุคคล ถาประชาชนไดรับการพัฒนาใหเปนบคุ คลทม่ี ีจิตใจดีงาม มีความเอื้อเฟอ มีคุณธรรม รูจัก การพึ่งพาตนเอง มีความรวมมือรวมใจ มีความคิดริเร่ิมสรางสรรค มีความเชื่อมั่นในถูมิปญญา ของตนเอง และพรอมที่จะรับความรใู หมๆ ซ่ึงการพัฒนาคนที่ดีทีส่ ุด คือ การรวมกลุมประชาชนให เปน องคก รเพื่อพัฒนาคนในกลุม เพราะกลุมคนนน้ั จะกอ ใหเกดิ การเรียนรู เกิดการคดิ และแกปญหา หรือกลุมที่พัฒนาดานบุคลิกภาพของคนในการทำงานรวมกัน จะชวยใหคนไดเกิดการพัฒนาใน ดานความคดิ ทัศนคติ ความมเี หตุผล ซ่ึงเปน รากฐานที่สำคญั ของระบอบประชาธิปไตย การพัฒนาชุมชน และสงั คม การพฒั นาชมุ ชนและสังคม หมายถงึ การทำกิจกรรมที่มีผลตอ คุณภาพชีวิตของทุกคนในชุมชนรวมกัน ดังนั้น การพัฒนาชมุ ชนและสังคม จึงตองใชก ารมีสวนรวม ของประชาชน รวมกันคิด เกี่ยวกับปญหาตาง ๆ ตัดสินใจรวมกันในกิจกรรมท่ีเปนปญหาสวนรวม เหตทุ ่ตี อ งใหประชาชนเขา มามสี วนรว ม เน่ืองจากประชาชนรวู า ความตองการของเขาคืออะไร ปญหา คืออะไร และจะแกปญหาน้ันอยางไร ถาประชาชนชวยกันแกปญหา กิจกรรมทุกอยางจะนำไปสู ความตอ งการทีแ่ ทจรงิ หลักการพัฒนากบั การมีสวนรว มของประชาชน 1. การมีสวนรวมในการคนหาปญ หาและสาเหตขุ องปญหา เปนขัน้ ตอนที่สำคัญท่ีสุด เพราะ ถาประชาชนไมสามารถเขาใจปญหาและหาสาเหตุของปญหาดวยตนเองไมได กิจกรรมตาง ๆ ท่ีตามมาก็จะไมเกิดประโยชน เน่ืองจากประชาชนขาดความรู ความเขาใจ และไมสามารถมองเห็น ความสำคัญของกจิ กรรมน้นั 2. การมีสวนรว มในการวางแผนการดำเนินงาน ในการวางแผนการดำเนินงานหรือกิจกรรม เจาหนาที่ของรัฐควรท่ีจะตองเขาใจประชาชน และเขาไปมีสวนรวมในการวางแผน โดยคอย ใหคำแนะนำ ปรึกษา หรือชี้แนะกระบวนการดำเนินงาน ใหกับประชาชนจนกวาจะเสร็จส้ิน กระบวนการ 3. การมีสวนรว มในการลงทนุ และปฏบิ ตั ิงาน เจา หนาท่รี ัฐควรจะชว ยสรางแรงบนั ดาลใจและ จติ สำนึกใหประชาชน โดยใหร ูสกึ ถึงความเปน เจาของใหเ กดิ สำนกึ ในการดูแลรักษาหวงแหนส่ิงน้นั

220 220 วชิ าการพฒั นาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท ี่ 4 4. การมีสวนรวมในการติดตามและประเมินผลงาน ควรใหประชาชนไดเขามามีสวนรวม ในการติดตามและประเมินผลงาน เพื่อท่ีจะสามารถบอกไดวางานที่ทำไปนั้นไดรับผลดีเพียงใด กอใหเกิดประโยชนหรือไม ดังนั้น ในการประเมินผลควรที่จะตองมีทั้งประชาชนในชุมชนน้ัน และบุคคลภายนอกชุมชนชวยกันพิจารณาวา กิจกรรมท่ีกระทำลงไป น้ันเกิดผลดีหรือไมดีอยางไร ซง่ึ จะทำใหประชาชนเห็นคุณคาของการทำกจิ กรรมนัน้ รวมกัน

บทเรยี นออนไลนท ่ี 4 221 221 วชิ าการพัฒนาตนเองชมุ ชน สังคม (สค11003) ประถม ตวั อยาง เร่ืองการบริหารจัดการของเสียโดยเตาเผาขยะและการบำบัดของเสยี ของเทศบาลนครภเู ก็ต จังหวดั ภูเก็ต สืบเน่ืองจากปรมิ าณขยะท่ีมมี ากถึง 500 ตนั /วัน ซง่ึ เกินความสามารถในการกำจัดโดยเตาเผา ท่ีมีอยูสามารถกำจัดขยะได 250 ตัน/วัน หลุมกลบขยะของเทศบาลมีเพียง 5 บอ ซ่ึงถูกใชงาน จนหมด และไมสามารถรองรับขยะไดอ ีก ประชาชนไดเ ขาไปมสี วนรวมโดยใหความรว มมือในการกัด แยกขยะกอนท้ิง ซึง่ แยกตาม ลกั ษณะของขยะ เชน 1. ขยะอินทรยี  หรอื ขยะเปย กทส่ี ามารถยอยไดตามธรรมชาติ เทศบาลนครภูเกต็ ไดน ำไปทำ ปุยสำหรบั เกษตรกร 2. ขยะรีไซเคิล เชน แกว พลาสตกิ กระดาษ ทองแดง เปนตน นำไปจำหนา ย 3. ขยะอนั ตราย เชน ถา นไฟฉาย หลอดไฟ เปน ตน นำไปฝง กลบและทำลาย 4. ขยะท่ัวไปทจี่ ะนำเขา เตาเผาขยะเพื่อทำลาย ในการจัดกระบวนการดังกลาว สงผลใหประชาชนมีสวนรวมในการสงเสริมสิ่งแวดลอมท่ีดี ใหกับจังหวัดภูเก็ต อีกทั้งเปนการบูรณาการในการดำเนินกิจกรรมรวมกันระหวางสวนราชการ เทศบาลนครภูเกต็ และภาคประชาชนเปนการสรา งการมสี ว นรว มระหวางองคกรปกครองสวนทองถ่ิน กบั ประชาชน ในการรว มกันสรางสรรคส ิ่งแวดลอ มที่ดีตอกนั ที่มา : หนังสอื เรยี นวชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สังคม สค 11003 ระดับประถมศึกษา และเวบ็ ไซดเ ทศบาลนครภเู กต็ จังหวัดภูเก็ต

222 222 วชิ าการพัฒนาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนที่ 4 กจิ กรรมท่ี 4 เรือ่ ง การเผยแพรผลการปฏิบตั ิ ช่ือ-สกุ ล...........................................................................................รหสั นักศึกษา.................................. คำช้ีแจง ใหผ ูเ รยี นตอบคำถามตอไปน้ี จำนวน 5 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. องคป ระกอบของการประชุมกลมุ ยอ ยมอี ะไรบา ง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. การมีสว นรว มของสมาชิกในการประชมุ กลมุ ยอยควรปฏิบัติอยางไรบาง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. ลกั ษณะของโครงการท่ดี โี ดยท่วั ไปตอ งมลี กั ษณะทส่ี ำคัญอยา งไรบา ง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. วธิ พี ัฒนาโครงการมขี น้ั ตอนอยางไรบาง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. หลักการวางเคาโครงเรื่องในการเขยี นรายงานมอี ะไรบา ง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

บทเรียนออนไลนท่ี 4 223 223 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม ใหน กั ศึกษาทำงานทไี่ ดร บั มอบหมาย ใหเ ขยี นดวยลายมือตนเอง ใสก ระดาษรายงาน หรอื กระดาษ A4 กำหนดการสง งาน ใหสง วนั ที่ ................. โดยมีวธิ ีการสง ดงั นี้ 1. ถายรูปสง ทางไลน กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง 2. ถายรูปสง ทางfacebook กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง

224 224 วิชาการพฒั นาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนที่ 4 เฉลย กิจกรรมท่ี 4 เรอื่ ง การเผยแพรผลการปฏิบตั ิ ชื่อ-สกุ ล...........................................................................................รหสั นกั ศึกษา.................................. คำชี้แจง ใหผูเ รียนตอบคำถามตอ ไปน้ี จำนวน 5 ขอ ขอ ละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. องคป ระกอบของการประชมุ กลมุ ยอ ยมอี ะไรบาง ตอบ 1. กำหนดประเด็นการประชุม 2. ผูเขาประชุมประกอบดวย 1) ประธาน 2) เลขานุการ 3) สมาชิกกลุม 3. เลือก และกำหนดบทบาทผูเขาประชุมเพื่อทำหนาท่ี ตาง ๆ เชน ประธานที่ทำ หนาท่ีดำเนินการประชุม เลขานุการทำหนาท่ีสรุปความคิดเห็นของที่ประชุม จดบันทึกและรายงาน การประชุม สมาชกิ กลุมทำหนา ท่แี สดงความเห็นตาม ประเดน็ 4. สถานทก่ี ำหนดตามความเหมาะสม 2. การมสี ว นรว มของสมาชกิ ในการประชมุ กลมุ ยอยควรปฏิบตั ิอยางไรบาง ตอบ 1. พูดแสดงความคิดเห็นพรอมเหตุผลทีละคน 2. ในการพูดสนับสนุนความคิดเห็นของผูอื่น ควรแสดงความคดิ เห็นและใชเหตุผลประกอบ 3. ผูเขารวมประชมุ สามารถแสดงความคดิ เห็นคัดคา น ความคิดเห็นของผูอ่ืนไดแตควรใชเ หตุผลและความเปนไปไดในการคัดคา น 4. ควรใชคำพูดท่ีสุภาพ เชน ขอโทษ ขอบคณุ ในโอกาสทีเ่ หมาะสม 3. ลกั ษณะของโครงการทดี่ ีโดยท่ัวไปตอ งมลี กั ษณะที่สำคญั อยา งไรบา ง ตอบ 1) นำไปปฏิบัติได 2) สอดคลองกับสภาพสังคม วัฒนธรรม ชุมชน 3) มีรายละเอียดเพียงพอ ระบุชว งเวลา กลมุ เปา หมายแนวทางการปฏบิ ตั ทิ รัพยากร 4) มตี วั บง ช้ที ีน่ ำไปสกู ารพัฒนา 4. วิธีพัฒนาโครงการมขี ั้นตอนอยา งไรบาง ตอบ 1) ศึกษาและวิเคราะหสภาพปจจุบันของชุมชนเพ่ือกำหนดปญหาและความตองการ ในการพัฒนา 2) กำหนดวัตถุประสงคและเปาหมายของการทำงาน 3) กำหนดกิจกรรมและจัดทำ รายละเอียดตามองคประกอบของโครงการ 4) กำหนดทรัพยากร เชน งบประมาณ บุคลากร 5) กำหนดการติดตาม/ประเมนิ ผล 5. หลกั การวางเคาโครงเร่ืองในการเขยี นรายงานมีอะไรบาง ตอบ 1. ควรจัดเรียงลำดับหัวขอเรื่องอยางตอเน่ือง และสัมพันธกัน 2. การจัดเรียงหัวขอ ควร เชื่อมโยงกันอยางเปนเหตุเปนผล 3. ควรคำนึงถึงความสนใจของผูอาน 4. หัวขอแตละหัวขอควร ครอบคลุมรายละเอยี ดท่ีตอ งการนำเสนอ

บทเรียนออนไลนท ี่ 5 225 225 วชิ าการพัฒนาตนเองชมุ ชน สังคม (สค11003) ประถม ใบงาน คำสงั่ 1. ใหผูเรียนทำแบบทดสอบกอนเรยี นบทเรียนออนไลนท ี่ 5 เรอื่ ง การพฒั นาอาชพี ในชุมชน และสงั คม จำนวน 5 ขอ 2. ใหผเู รยี นศกึ ษาความรจู ากใบความรแู ละคลปิ VDO บทเรียนออนไลนท ่ี 5 เรือ่ ง การพฒั นาอาชพี ในชุมชนและสังคม 3. ใหผเู รยี นทำใบกิจกรรมบทเรียนออนไลนท่ี 5 เร่อื ง การพฒั นาอาชีพในชมุ ชนและสงั คม จำนวน 5 ขอ 4. ใหผ เู รียนทำแบบทดสอบหลงั เรียนบทเรียนออนไลนท ่ี 5 เรอื่ ง การพฒั นาอาชีพในชมุ ชน และสงั คม จำนวน 5 ขอ Google site บทเรยี นออนไลนท่ี 5

226 226 วชิ าการพัฒนาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรยี นออนไลนท ่ี 5 แบบทดสอบกอนเรียน เรื่อง การพัฒนาอาชีพในชุมชนและสังคม ชือ่ -นามสกุล.......................................................................................รหัสนกั ศกึ ษา............................. คำช้แี จง ใหนักศกึ ษาเลอื กคำตอบท่ถี ูกตองทส่ี ดุ เพยี งคำตอบเดยี ว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. “ชว ยใหช ุมชน สังคม และประเทศ สามารถดำเนนิ กิจกรรมตา ง ๆ ไดอยางถกู 3. การวางแผนพฒั นาชุมชนดานการแกป ญ หา ทศิ ทาง” ขอความนี้กลาวถึงประโยชนข อง ขยะมลู ฝอยในชมุ ชน ขอ ใดเปนขอ มูล ขอ มลู ดา นใด ท่เี หมาะสมทสี่ ุดในการวิเคราะหขอ มลู ก. การศกึ ษา ก. จำนวนรา นคา จำนวนหลังคาเรอื น ข. สาธารณสุข ข. จำนวนประชากร ปรมิ าณขยะ สถานทท่ี ิง้ ขยะ ค. เศรษฐศาสตร ค. จำนวนรา นคา สถานท่ที ้ิงขยะปริมาณการบริโภค ง. การเมอื งการปกครอง ง. จำนวนประชากร จำนวนรา นคา จำนวน 2. ขอมลู ดานการเรียนรู แหลง เรียนรใู นชุมชน หลงั คาเรอื น การใชทรพั ยากรและการใชป ระโยชนจ าก 4. กจิ กรรมดานใดแสดงถงึ การมสี วนรวม ภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ ในชุมชนจดั เปน ขอ มลู ในการพัฒนาชุมชนมากทสี่ ุด ดา นใด ก. การทำขนมไทยขายในชุมชน ก. ดานสังคม ข. การใชบรกิ ารทอี่ านหนงั สอื พมิ พ ข. ดา นการเมือง การปกครอง ค. การเขารว มงานเทศกาลของหมูบ าน ค. ดา นประเพณีและวฒั นธรรม ง. การเขารว มกลุมปลกู ปา ชายเลนของชมุ ชน ง. ดานระบบนเิ วศนแ ละสง่ิ แวดลอ ม 5. ในการพัฒนาชุมชนหลักการขอใดทีค่ วรนำไปใช ก. ใหเงินทุนชว ยชาวชนบท โดยรจู ักใช ทรพั ยากรทอ งถนิ่ ข. ใหอ ุปกรณชว ยชาวชนบท โดยรูจ ักใช ทรัพยากรทอ งถิ่น ค. ใหชาวชนบทชวยตนเอง โดยรูจ กั ใช ทรัพยากรทองถ่ิน ง. ใหผูเ ชีย่ วชาญชว ยชาวชนบท โดยรจู ักใช ทรพั ยากรทอ งถ่ิน

227

228 228 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท ่ี 5 เฉลย แบบทดสอบกอ นเรยี น-หลังเรียน เร่อื ง การพฒั นาอาชพี ในชุมชนและสงั คม ขอ 1. ง. ขอ 2. ค. ขอ 3. ข. ขอ 4. ง. ขอ 5. ค.

บทเรียนออนไลนท ี่ 5 222929 วชิ าการพัฒนาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม ใบความรู เรื่อง การพฒั นาอาชพี ในชมุ ชนและสังคม การพัฒนาตนเอง เปนการพัฒนาความสามารถของตนเองใหมีศักยภาพ สมรรถนะท่ีทัน ตอ สภาพความจาํ เปน ตามความกา วหนา และการเปล่ียนแปลงของสังคม เพ่อื ใหตนเองมีชีวิต ทด่ี ีข้ึน ดังน้ัน การที่จะพัฒนาตนเอง ครอบครัว ชุมชน และสังคมได จะตองมีความรู ความเขาใจ หลักการพัฒนาตนเอง ชุมชน สังคม ความสําคัญของขอมูล ประโยชนของขอมูลตนเอง ครอบครัว ชุมชน สังคม ในดานตา ง ๆ รูวธิ กี ารจดั เก็บ วเิ คราะหขอ มูลดว ยวธิ กี ารทหี่ ลากหลาย และการเผยแพร ขอมูล ความสามารถในการวางแผนพฒั นาตนเองและครอบครวั รเู ทคนคิ การมีสวนรวมในการจัดทํา แผนพัฒนาชุมชนและสังคม เขาใจบทบาทหนาท่ีของผูนําชุมชน ในฐานะ ผูนํา และผูตาม ในการจัดทาํ และขบั เคลือ่ นแผนพฒั นาชมุ ชนและสังคม การพัฒนาอาชพี หมายถงึ การพฒั นาทักษะอาชพี ดานตา ง ๆ ใหท ันตอการเปลยี่ นแปลงของ ตลาด การพฒั นาอาชีพมคี วามสำคัญใน ดานเศรษฐกิจ มีการพัฒนาสินคาใหสามารถใหสามารถเขาสูตลาดการแขงขัน และเปนที่ ยอมรบั ของตางประเทศ ดานสงั คม ประเทศที่มเี ศรษฐกิจดีจะสงผลใหสภาพของสงั คมดขี นึ้ ดา นการศึกษา ครอบครัว ทีม่ เี ศรษฐกจิ ดจี ะสามารถมงุ สง บุตรหลานเขารับการศกึ ษาไดตามความตองการการพัฒนาอาชพี จึงมี ความจำเปนในการพัฒนากระบวนการผลติ และ กระบวนการตลาดโดยการนำภมู ปิ ญญานวัตกรรม / เทคโนโลยี มาประยกุ ตใ ช กระบวนการผลติ เปน การบริหารจดั การดา นทนุ แรงงาน ที่ดินหรือสถานท่ใี หเกิดผลผลติ ท่ีมี การพฒั นาอยา งตอเน่ือง กระบวนการตลาด เปนการบริหารจัดการดานการตลาด เรม่ิ ต้ังแตการศึกษาความตองการ ของลูกคา การกำหนดเปาหมาย การทำแผนการตลาด การสงเสริมการขาย การกำหนดราคาขาย การขาย การสงมอบสินคาใหกับลกู คา เพ่ือนำขอมลู มาใชพ ฒั นาอาชีพ ภูมิปญญา หมายถึง ความรู ความสามารถ ความชาญฉลาด อันเกิดจากพ้ืนความรูที่ผาน กระบวนการสบื ทอด ปรบั ปรงุ พฒั นา สะสมมาเปนเวลานานอยางเหมาะสม นวัตกรรม หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐใ หม หรือเปนการพัฒนา มาจาก ของเดมิ ทีม่ อี ยูแลว เทคโนโลยี หมายถึง ส่ิงท่ีมนุษยพัฒนาข้ึนเพ่ือชวยในการทำงานหรือแกปญหาตาง ๆ ตอง พิจารณาประสทิ ธิภาพของนวัตกรรม / เทคโนโลยี ดจู ากองคประกอบ 4 ดา น คือ 1. ความสามารถในการทำงาน 2. ประหยดั คาใชจ าย

230 230 วชิ าการพัฒนาตนเองชุมชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท ี่ 5 3. ทำงานไดร วดเรว็ 4. ไมท ำลายสง่ิ แวดลอม การพัฒนากระบวนการผลติ กระบวนการตลาด การประยุกตใชภูมปิ ญญาและนวัตกรรม/ เทคโนโลยี จำเปนท่ีผูประกอบการอาชีพตองศกึ ษาขอ มูลจากแหลงเรียนรเู ฉพาะเพื่อเปนการเตรียม ความพรอมเพอื่ รองรับการพัฒนาอาชีพ จำเปนจะตอ งรูจกั เลอื กใชแ หลงทีเ่ อ้อื ตอ การพัฒนาอาชีพ ไดแก แหลงเรียนรู แหลงเงินทุน แหลงวัสดุ อุปกรณ เครื่องจักร แหลงงาน ตลาดปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพียง สามารถนำมาปรับใชไดอยา งหลากหลาย สำหรับการประกอบอาชีพจำเปนตองมี การศึกษา วิเคราะห ใหเปนไปตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงผูประกอบการอาชีพจำเปนตอง พัฒนาตนเองใหทันกับการเปล่ียนแปลงอยูเสมอ มีความคิดริเริ่มสรางสรรค ใฝหาประสบการณ เพื่อความสำเร็จในงานอาชพี แตกอนท่ีจะฝกทักษะเพื่อพัฒนาอาชีพจะตองวางแผนการฝกวาจะฝก อยางไร ทไ่ี หน เม่ือไร วิเคราะหทักษะทจี่ ำเปนและตองฝก อยางถี่ถวน ใหครอบคลมุ ทกั ษะท่ีตองการ ฝกและมองเปนภาพรวมของการพัฒนาอาชีพท้งั ระบบ และ สามารถวางแผนในการเลือกสถานทฝ่ี ก และวิธกี ารฝกไดเม่อื ไดมีแผนการฝกทักษะเพ่ือพัฒนาอาชพี แลว ตอ งดำเนินการฝกทักษะอาชีพตาม แผนทกี่ ำหนดไว ควรมีการบันทึกองคค วามรเู กบ็ ไวศกึ ษาและเมอ่ื ปฏบิ ตั เิ สรจ็ แลวตองไดค วามรเู พิม่ ข้ึน โครงการพัฒนาอาชพี เปนการจัดกิจกรรมเพอ่ื นำไปสูการปฏบิ ตั ิ เพื่อใหบ รรลุเปาหมายตามท่ี กำหนดไว เปนวิธีการบริหารจัดการท่ีดี ทำใหเกิดความชัดเจนมีเหตุผล เกิดความเขาใจท่ีถูกตอง ตรงกัน เพื่อพัฒนากิจกรรมใหมีความเจริญกาวหนาตอไป ในการเขียนโครงการ ตองมีการเตรียม ขอ มูลใหพรอมกอนการเขียนโครงการ การเขียนโครงการพัฒนาอาชีพ มีรายการที่ตองจัดทำขอมูล และรายละเอยี ด คือ 1. ชือ่ โครงการ 2. หลักการและเหตผุ ล 3. วตั ถุประสงค 4. เปาหมาย 5. วธิ ดี ำเนนิ การ 6. ระยะเวลาในการดำเนินงาน 7. งบประมาณ 8. เครือขาย 9. การประเมนิ ผลและรายงานผลโครงการ 10. ผูร ับผิดชอบโครงการ 11. ความสมั พันธก บั โครงการอ่นื 12. ผลท่คี าดวาจะไดร บั เมื่อจัดทำโครงการเรียบรอยแลว ควรตองจัดทำแผนปฏิบัติการโดยนำข้ันตอนที่ระบุไวใน วิธีการดำเนินการมาจัดทำ การรายงานผลเปนการสรุปจากผลการประเมินวาเปนไปตามโครงการ หรือไม เพอ่ื หาแนวทางแกไ ข และสง เสริมใหการปฏบิ ัตงิ านตามโครงการนนั้ มปี ระสทิ ธภิ าพมากย่ิงขึ้น การประเมินผลโครงการ ควรทำการประเมินดานคุณธรรม จริยธรรม ซึง่ จะมีผลตอความม่ันคงของ อาชีพในระยะยาวดวย ท่ีมา : หนังสือเรยี นวชิ าการพฒั นาตนเองชุมชน สังคม สค 11003 ระดับประถมศกึ ษา

บทเรียนออนไลนท ี่ 5 231 231 วชิ าการพัฒนาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม กจิ กรรมที่ 5 เร่ือง การพฒั นาอาชพี ในชุมชนและสังคม ชื่อ-สุกล...........................................................................................รหสั นักศึกษา.................................. คำชี้แจง ใหผ ูเรยี นตอบคำถามตอ ไปนี้ จำนวน 5 ขอ ขอ ละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. อาชีพใดท่สี ามารถนำแผนพัฒนาตนเอง ชุมชน และสังคมไปใชในชีวติ ประจำวนั ได ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. จงบอกประโยชนของแผนพัฒนาตนเอง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. หลักการสรา งการมสี ว นรวมของประชาชน แบง ไดเ ปนกรี่ ะดับ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. หลกั การสรางการมสี วนรวมของประชาชนคอื อะไรบาง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. แผนพฒั นาชุมชนมักเนน ที่เร่ืองใดเปนหลกั ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

232 232 วชิ าการพฒั นาตนเองชมุ ชน สงั คม (สค11003) ประถม บทเรียนออนไลนท ่ี 5 ใหนกั ศกึ ษาทำงานท่ไี ดร บั มอบหมาย ใหเขียนดวยลายมือตนเอง ใสก ระดาษรายงาน หรอื กระดาษ A4 กำหนดการสง งาน ใหสง วันที่ ................. โดยมวี ธิ กี ารสง ดังนี้ 1. ถา ยรูปสงทางไลน กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง 2. ถายรปู สงทางfacebook กลมุ กศน.ตำบล ของตนเอง

บทเรยี นออนไลนที่ 5 233 233 วิชาการพฒั นาตนเองชุมชน สังคม (สค11003) ประถม เฉลย กิจกรรมท่ี 5 เร่อื ง การพฒั นาอาชีพในชมุ ชนและสงั คม ชื่อ-สกุ ล...........................................................................................รหสั นักศกึ ษา.................................. คำชีแ้ จง ใหผ ูเ รยี นตอบคำถามตอไปน้ี จำนวน 5 ขอ ขอ ละ 1 คะแนน รวม 5 คะแนน 1. อาชพี ใดทีส่ ามารถนำแผนพฒั นาตนเอง ชุมชน และสงั คมไปใชใ นชีวติ ประจำวนั ได ตอบ มนุษยท ุกคนท่ีอยูในชมุ ชนและสังคม สามารถนำแผนพฒั นาตนเองไปใชในชวี ิตประจำวันได ไม วาจะมีอาชีพใดหรือฐานะเปนอยางไร 2. จงบอกประโยชนข องแผนพฒั นาตนเอง ตอบ - รขู อดแี ละขอบกพรองของตนเอง หรือรจู ุดเดน จุดดอ ย ของตนเอง - แผนพฒั นาตนเองเกิดขึน้ จากความตอ งการและความพรอมของผจู ัดทำแผนโดยตรง - มแี นวทางปฏบิ ัติท่ชี ดั เจน - มีเปา หมายในการพฒั นาตนเอง - มกี ารพัฒนาตนเองอยางเปนระบบ 3. หลักการสรา งการมีสว นรว มของประชาชน แบง ไดเ ปน กีร่ ะดับ ตอบ แบง ได 5 ระดบั 4. หลกั การสรา งการมีสวนรวมของประชาชนคอื อะไรบา ง ตอบ 1. ใหข อมูลขา วสาร เปนการเปด โอกาสใหประชาชนเขา มามสี วนรวม 2. รบั ฟง ความคดิ เหน็ ผานการสำรวจความคดิ เหน็ การรับฟง ความคดิ เห็น การจดั เวที สาธารณะ และการแสดงความคดิ เหน็ ผานเวบ็ ไซต ฯลฯ 3. ความเกีย่ วขอ ง เปด โอกาสใหป ระชาชนรวมปฏิบตั งิ านชุมชน รวมเสนอแนะแนวทาง เพอ่ื การตัดสินใจ 4. ความรว มมอื ใหป ระชาชนไดเ ปน ผูแทนหรอื เปนกรรมการในคณะกรรมการของชมุ ชน 5. เสริมอำนาจใหประชาชน โดยใหประชาชนเปนผูตัดสนิ ใจ 5. แผนพฒั นาชมุ ชนมกั เนนทเี่ รอื่ งใดเปนหลกั ตอบ การสรางรายไดใหกบั ชมุ ชน การยกระดบั คุณภาพชีวิตของผคู นในชุมชน และการฟนฟดู ูแล ทรัพยากรธรรมชาติ รวมทงั้ สง่ิ แวดลอ มภายในชมุ ชน

234 234 ตารางวิเคราะหเนอ้ื หารายวิชา แผนพฒั นาความคิด(Mind Map) ทร02010 ระดับประถมศกึ ษา จำนวน 1 หนวยกิต จำนวน 40 ชวั่ โมง ท่ี หัวเร่ือง จำนวน ระดับการเรยี นรู (ช่วั โมง) งา ย ปาน ยาก 1 แผนพฒั นา ความคดิ (Mind Map) เร่ืองท่ี 1 ตระหนักและเหน็ ความ สำคญั ของการทำ 40 กลาง  แผนพัฒนาความคิด (Mind Map) 40 เร่อื งท่ี 2 รเู ขาใจเกยี่ วกับ กระบวนการสราง   แผนพฒั นาความคิด (Mind Map)  เร่อื งที่ 3 บอกลกั ษณะของ แผนพฒั นาความคิด  (Mind Map) เรื่องท่ี 4 สามารถสรา ง แผนพฒั นาความคิด (Mind Map) จากประเด็นที่ กำหนดได เรือ่ งที่ 5 รจู กั ใชแผนพฒั นา ความคิด (Mind Map) ในการพัฒนาการเรยี นรู ของตนเอง รวม

235 235 การวัดผลประเมนิ ผล บทเรียน กิจกรรม คะแนน ออนไลน ท่ี 1 ใหผ เู รยี นศึกษาจากบทเรียนออนไลนท ่ี 1 เร่ือง ความรพู ืน้ ฐานเกี่ยวกับ - แผนพัฒนาความคดิ (Mind Map) และสรปุ ความรูท่ไี ดลงในสมดุ บนั ทกึ 2 กจิ กรรมที่ 2 เร่อื ง กระบวนการสรางแผนพฒั นาความคิด (Mind Map) 10 (5 คะแนน) และทำแบบทดสอบหลงั เรียน (5 คะแนน) 3 กิจกรรมที่ 3 เรอื่ ง ลักษณะของ แผนพัฒนาความคดิ (Mind Map) (5 คะแนน) 10 กจิ กรรม และแบบทดสอบหลังเรียน (5 คะแนน) 4 กิจกรรมที่ 4 เร่อื ง การสรา งแผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) (5 คะแนน)และ 10 ทำแบบทดสอบหลังเรยี น (5 คะแนน) 5 กิจกรรมท่ี 5 เรือ่ ง การใชแ ผนพฒั นา ความคิด (Mind Map) ในการพฒั นาการ 10 เรยี นรู (5 คะแนน) และทำแบบทดสอบหลงั เรียน (5 คะแนน) รวมคะแนนเกบ็ ระหวา งภาค 40 สอบระหวางภาค 20 สอบปลายภาค 40 รวมทัง้ สิน้ 100

แผนการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูรายวิชาออนไลน 236 รายวิชา แผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) ทร02010 จำนวน 1 หนวยกติ ระดับประถมศึกษา 236 จำนวน 40 ช่ัวโมง บทเรียน หวั เร่อื ง วตั ถุประสงคเ ชงิ กิจกรรมการเรยี นรู จำนวน สือ่ การเรยี นรู การวัดและ กศน.4 ผลการเรยี นรทู ่ี ออนไลน พฤติกรรม ชัว่ โมง ประเมินผล คาดหวงั ที่ อธิบายความหมาย - ผูเ รยี นศกึ ษา 8 ช่ัวโมง 1.บทเรียนออนไลนที่ บทเรยี น - 1. สามารถ 1 บทท่ี 1 ความรู ความสำคัญและ เรียนรูจ ากสอื่ อธบิ าย ประโยชนของการ แบบเรียนออนไลนท ่ี 1 Google site ออนไลนท ี่ 1 ความหมาย พื้นฐานเกยี่ วกบั แผนพฒั นา ทำแผนพฒั นา 1 Google site วชิ า วชิ า แผนพัฒนา ความสำคญั และ ความคิด ได แผนพฒั นาความคิด ประโยชนข อง ความคดิ (Mind (Mind Map) ทร ความคิด (Mind Map) การทำ Map) 02010 ทร02010 แผนพัฒนา เร่อื ง ความรูพ้นื ฐาน ความคิด ได เกย่ี วกบั เรอื่ ง ความรพู ืน้ ฐาน แผนพฒั นาความคดิ เก่ียวกบั แผนพัฒนา (Mind Map) - ผเู รยี นทำบทเรยี น ความคิด (Mind Map) ออนไลนท่ี 1

แผนการจดั กิจกรรมการเรยี นรรู ายวิชาออนไลน รายวิชา แผนพฒั นาความคิด (Mind Map) ทร02010 จำนวน 1 หนวยกิต ระดับประถมศึกษา จำนวน 40 ชัว่ โมง บทเรยี น หัวเร่ือง วัตถปุ ระสงคเ ชงิ กิจกรรมการเรยี นรู จำนวน สื่อการเรียนรู การวัดและ กศน.4 ผลการเรยี นรู ออนไลน พฤตกิ รรม ช่ัวโมง ประเมินผล ท่คี าดหวงั ที่ 8 ชั่วโมง ชอ งที่ 1 สามารถสราง 2 บทที่ 2 รเู ขาใจเกีย่ วกับ -ผเู รียนทำ 1.บทเรยี นออนไลนท่ี 2 บทเรยี น -กจิ กรรมท่ี แผนพัฒนา กระบวนการ กระบวนการสรา ง แบบทดสอบกอนเรียน Google site ออนไลนที่ 2 2 ความคิดได (5 คะแนน) สราง แผนพฒั นาความคิด - ผเู รยี นศึกษาเรยี นรู วชิ า แผนพัฒนา - แผนพฒั นา (Mind Map) จากสอ่ื บทเรียน ความคดิ (Mind Map) แบบทดสอบ หลงั เรียน ความคิด (Mind ออนไลนท ี่ 2 Google ทร02010 (5 คะแนน) Map) site วิชาแผนพฒั นา เรื่อง กระบวนการสราง ความคดิ (Mind Map) แผนพัฒนาความคิด ทร02010 (Mind Map) เร่ืองกระบวนการสรา ง แผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) -ผเู รียนทำ แบบทดสอบหลังเรยี น 237 237

แผนการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูรายวชิ าออนไลน 238 238 รายวชิ า แผนพัฒนาความคดิ (Mind Map) ทร02010 จำนวน 1 หนวยกติ ระดบั ประถมศึกษา จำนวน 40 ช่วั โมง บทเรยี น หวั เรื่อง วัตถปุ ระสงคเ ชิง กจิ กรรมการเรยี นรู จำนวน สื่อการเรียนรู การวัดและ กศน.4 ผลการ ออนไลน พฤตกิ รรม ชั่วโมง ประเมนิ ผล เรยี นรทู ่ี ท่ี 8 ชัว่ โมง 1.บทเรียนออนไลนที่ 3 คาดหวัง Google site บทเรยี น 3 บทที่ 3 บอกลกั ษณะของ - ผเู รียนทำแบบทดสอบกอ น วชิ า วิชา แผนพฒั นา ออนไลนท ่ี 3 ชอ ง 3 สามารถ ความคดิ (Mind Map) กิจกรรมที่ 4 อธิบาย เรือ่ งที่ แผนพัฒนา เรยี น ทร02010 (5 คะแนน) ลกั ษณะ เรอ่ื ง ลกั ษณะของ ลกั ษณะของ ความคดิ (Mind - ผูเรยี นศึกษาเรียนรจู ากส่ือ แผนพัฒนาความคดิ แบบทดสอบ ของแผนที่ (Mind Map) หลงั เรียน ความคิดได แผนพฒั นา Map) แบบเรียนออนไลน Google (5 คะแนน) ความคดิ site วิชา แผนพฒั นาความคิด (Mind Map) (Mind Map) ทร02010 เร่อื ง ลกั ษณะของ แผนพัฒนาความคิด (Mind Map) - ผเู รยี นทำกิจกรรมที่ 3 เร่ือง ลักษณะของ แผนพฒั นา ความคดิ (Mind Map) -ผเู รียนทำแบบทดสอบหลงั เรยี น

แผนการจดั กจิ กรรมการเรยี นรรู ายวิชาออนไลน รายวชิ า แผนพฒั นาความคิด (Mind Map) ทร02010 จำนวน 1 หนวยกติ ระดับประถมศึกษา จำนวน 40 ชัว่ โมง บทเรียน หัวเร่ือง วตั ถุประสงคเชงิ กจิ กรรมการเรยี นรู จำนวน สื่อการเรียนรู การวดั และ กศน.4 ผลการ ออนไลน พฤติกรรม ช่ัวโมง ประเมินผล เรียนรทู ี่ 1.บทเรยี นออนไลนที่ คาดหวงั ท่ี สามารถสราง -ผเู รยี นทำแบบทดสอบ 8 ชวั่ โมง 5 Google site บทเรียน 4 บทที่ 4 แผนพัฒนา กอนเรยี น วชิ า แผนพฒั นา ออนไลนท่ี 4 ชอง 4 สามารถ ความคิด (Mind - ผเู รยี นศกึ ษาเรียนรูจาก ความคิด (Mind Map) กิจกรรมที่ 5 สรา ง การสรา ง ทร02010 (5 คะแนน) แผนพฒั นา แผนพัฒนา Map) จาก สื่อแบบเรยี นออนไลนที่ 5 เรือ่ ง การสรา ง ประเด็นท่ี Google site แผนพัฒนา แผนพฒั นาความคดิ แบบทดสอบ ความคดิ ความคิด กำหนดได ความคิด (Mind Map) (Mind Map) หลงั เรยี น ได (Mind Map) (5 คะแนน) ทร02010 เรอื่ งการสราง แผนพัฒนาความคิด 239 239 (Mind Map) - ผเู รียนทำกิจกรรมท่ี 4 เรื่อง การสรางแผนพัฒนา ความคิด (Mind Map) -ผเู รยี นทำแบบทดสอบ หลังเรยี น

แผนการจดั กจิ กรรมการเรียนรรู ายวชิ าออนไลน 240 240 รายวิชา แผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) ทร02010 จำนวน 1 หนวยกติ ระดับประถมศกึ ษา จำนวน 40 ชว่ั โมง บทเรยี น หวั เร่ือง วัตถปุ ระสงค กจิ กรรมการเรียนรู จำนวน สอ่ื การเรียนรู การวัดและ กศน.4 ผลการเรียนรทู ่ี ออนไลน เชิง ชวั่ โมง ประเมนิ ผล คาดหวัง ที่ พฤติกรรม 8 ชั่วโมง 1.บทเรยี นออนไลนท่ี 5 Google site บทเรียน ชอ ง 4 สามารถใช 5 บทท่ี 5 การใช 5. รจู ักใช -ผเู รียนทำแบบทดสอบกอนเรยี น วชิ า แผนพัฒนา ออนไลนที่ 5 กจิ กรรมที่ 5 แผนพฒั นา ความคดิ (Mind Map) (5 คะแนน) ความคดิ แผนพฒั นา แผนพัฒนา - ผูเ รียนศกึ ษาเรยี นรจู ากสอื่ ทร02010 แบบทดสอบ (Mind Map) เร่ือง การใช หลงั เรียน ในการ ความคิด ความคดิ แบบเรยี นออนไลนท ี่ 5 Google แผนพัฒนา ความคดิ (5 คะแนน) พัฒนาการ (Mind Map) ในการ (Mind Map) (Mind Map) site วิชาแผนพฒั นาความคิด พัฒนาการเรยี นรู เรียนรู ของ ตนเอง ในการ ในการ (Mind Map) พัฒนาการ พฒั นาการ ทร02010เร่อื ง การใชแ ผนพัฒนา เรยี นรู เรียนรู ของ ความคิด (Mind Map) ในการ ตนเอง พัฒนาการเรยี นรู - ผเู รียนทำกิจกรรมท่ี 5 เรอ่ื ง การใชแ ผนพัฒนา ความคดิ (Mind Map) ในการพัฒนาการ เรยี นรู -ผูเ รียนทำแบบทดสอบหลังเรยี น

บทเรยี นออนไลนท่ี 1 241 241 วชิ าแผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) ประถมศกึ ษา ใบงาน คำสงั่ ใหผ เู รยี นศกึ ษาความรู ในบทเรยี นออนไลนท ่ี 1 โดยสแกนคิวอารโ คด ทก่ี ำหนดใหต อ ไปน้ี 1. ใหผ ูเรยี นศึกษาความรจู ากใบความรู บทเรยี นออนไลนท่ี 1 เรื่อง ความรูพ ื้นฐานเกย่ี วกบั แผนพฒั นาความคิด (Mind Map) 2. ใหผูเรยี นบนั ทกึ ความรทู ไ่ี ดล งในสมดุ บนั ทกึ การเรยี นรู บทเรียนออนไลนท ่ี 1 Google site วิขา แผนพฒั นาความคดิ (Mind Map)

242 242 วิชาแผนพฒั นาความคิด (Mind Map) ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ่ี 2 ใบงาน คำส่งั 1. ใหผ เู รียนทำแบบทดสอบกอ นเรียนบทเรยี นออนไลนท ี่ 2 เร่อื ง กระบวนการสรา งแผนพัฒนาความคดิ (Mind Map) จำนวน 5 ขอ 2. ใหผ เู รียนศกึ ษาใบความรบู ทเรียนออนไลนท่ี 2 เรอ่ื งกระบวนการสรางแผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) 3. ใหผเู รียนทำกจิ กรรมที่ 2 เรอ่ื ง กระบวนการสรางแผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) จำนวน 1 ขอ 4. ใหผเู รยี นทำแบบทดสอบหลงั เรียน เรอ่ื ง กระบวนการสรา งแผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) จำนวน 5 ขอ สแกนคิวอารโคด บทเรยี นออนไลนท ่ี 2 เรอื่ ง กระบวนการสรา งแผนพฒั นาความคิด (Mind Map)

บทเรยี นออนไลนท ่ี 2 243 243 วิชาแผนพัฒนาความคดิ (Mind Map) ประถมศึกษา แบบทดสอบกอนเรยี น เรื่อง กระบวนการสราง แผนพัฒนาความคดิ (Mind Map) ช่อื -นามสกลุ ..............................................................รหสั นกั ศกึ ษา...................................................... คำช้ีแจง ใหนักศึกษาเลือกคำตอบทถ่ี ูกตองทีส่ ุดเพยี งคำตอบเดียว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. การเขยี น Mind Map ในอดตี เนนเขยี นลง 4. แผนพฒั นาความคดิ มีความสําคัญตาม บนสิ่งใด ขอ ใด ก. สมดุ ก. ชว ยทํางานใหสาํ เรจ็ ลลุ ว งโดยดี ข. กระดานดํา ข. ใชในการเลอื กตัดสนิ ใจทถี่ ูกตอง ค. คอมพวิ เตอร ค. ชวยในการเรียนรูตา ง ๆ ของมนษุ ย ง. กระดาษเปลา ง. ใชเ ปน จดุ กาํ เนดิ หรอื จุดเรมิ่ ตนในการ ทํางานตา ง ๆ รวมถึงการจินตนาการ 2. การเขียนแผนพฒั นาความคดิ ควรเรมิ่ ตน จากจุดใดเปนอนั ดบั แรก 5. ข้ันตอนแรกของการเขยี นแผนพฒั นา ก. จดุ ศนู ยกลาง ความคิดดว ยมอื คือขอใด ข. จุดเลก็ ๆ ไปหาจดุ ศนู ยก ลาง ก. เตรยี มดินสอหรอื ปากกาอยา งนอย 3 สี ค. เขยี นจากเร่อื งเล็ก ใหเปนเร่อื งใหญ ข. เขียนหวั ขอความคดิ หลัก พรอ มวาดรปู ท่ี ง. เขยี นจุดใดกอ นก็ได แลวแตความถนดั เกย่ี วขอ งประกอบ ค. ขีดเสน ออกจากจุดเล็ก ไปหา ความคิด 3. ขอ ใดไมใ ชป ระโยชนข องแผนพฒั นา หลัก (Ideas) ทเี่ กยี่ วกับเรอ่ื งนี้ ความคิด ก. ชว ยในการเรยี นรตู าง ๆ ของมนุษย ง. เร่มิ ตน ดว ยเขียนหวั เร่อื งหลกั ของแนวคิด ข. สรา งจากส่ิงทเี่ ปนนามธรรมสรู ูปธรรม (Concept) ทีก่ ง่ึ กลางหนา กระดาษ ค. ใชแกปญหาตางๆ ทุกเร่ืองไดส าํ เรจ็ ง. ใชใ นการทาํ การตดั สินใจ กรณีมที างเลือก หลาย ๆ ทาง

244 244 วิชาแผนพัฒนาความคิด (Mind Map) ประถมศึกษา บทเรียนออนไลนท ี่ 2 ใบความรู เรื่อง กระบวนการสรางแผนพัฒนาความคิด (Mind Map) กระบวนการพฒั นาความคดิ ผงั ความคดิ (Mind Mapping) ใชแสดงการเชื่อมโยงขอมูลเก่ยี วกบั เรื่องใดเรื่องหนึ่งระหวา ง ความคดิ หลัก ความคิดรอง และความคิดยอยที่เก่ียวของสัมพันธกัน เทคนิคการคิด คือ นําประเด็น ใหญ ๆ มาเปน หลกั การนําไปใช 1. ใชระดมพลังสมอง 2. ใชน ําเสนอขอ มูล 3. ใชจ ัดระบบความคดิ และชว ยความจาํ 4. ใชว ิเคราะหเ น้ือหาหรืองานตา ง ๆ 5. ใชส รุปหรือสรา งองคค วามรู การคิดเชิงมโนทัศน คือ ความสามารถทางสมองในการเช่ือมโยงความสัมพันธของขอมูล ทั้งหมดท่ีเปนองคประกอบของสิ่งใดสิ่งหน่ึง เรื่องใดเร่ืองหน่ึงไดอยางชัดเจน โดยมีการจัดระบบ จดั ลําดับความสําคญั ของขอ มลู เพ่ือสรางความคิดรวบยอดของสิง่ นั้นเร่ืองนั้น การคิดเปนการคดิ แบบ สังเคราะห คิดแบบวเิ คราะห การสรางผงั ความคดิ (Concept Mapping) การสรา งผังความคิดเปนการจัดกลุมความคิดรวบยอดเพื่อใหเห็นความสําคัญของความคิด ระหวางความคิดหลักและความคิดรองลงไป โดยนําเสนอเปนภาพหรอื ผังสามารถนําเสนอไดหลาย ลกั ษณะ เชน - แผนผังแบบก่ิงไม (Branching Map) นําเสนอโดยการเขียนความคิดรวบยอดหลักไว ขา งบนหรอื ตรงกลางแลวลากเสน ใหเชื่อมโยงกบั ความคดิ รวบยอดอน่ื ๆ ทสี่ ําคัญรองลงไปตามลําดับ - ผังวงจร (A Circle Map) นําเสนอโดยการเขียนเปนแผนผังเพื่อเสนอความสัมพันธเปน ขั้นตอนตาง ๆ ที่สมั พันธ กันเรียงลาํ ดับเปน วงกลม - แผนผังใยแมงมุม (ASpiderMap)นําเสนอโดยเขียนความคิดรวบยอดหลักท่ีสําคัญไวต รง กึง่ กลางหนากระดาษแลว เขยี นคาํ อธบิ ายหรอื บอกลกั ษณะของความคดิ รองลงไปไวในลักษณะของใยแมงมมุ - แผนผังกางปลา (A Fishbone Map) นําเสนอโดยเขียนประเด็นหรือเร่ืองหลักแลวเสนอ สาเหตุและผลตาง ๆ ทเี่ กย่ี วขอ ง

บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 245245 วิชาแผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) ประถมศกึ ษา - แผนผงั ตารางเปรียบเทียบ (A Compare Table Map) นําเสนอโดยการเขยี นเปนตาราง เพอ่ื เปรยี บเทียบสองส่ิงหรือสองเร่ืองในประเดน็ ที่กาํ หนด - แผนผังรปู วงกลมทับเหล่ือม (Overlapping Circles Map) เสนอการเปรียบเทียบสองส่ิง หรอื สองเรอื่ งมลี กั ษณะเหมือนกนั หรือตางกนั จากตัวอยางการสรางผังความคิด(Concept Mapping) จะเปนการนําเสนอที่ทําใหเห็น ความสําคัญระหวาง ทุกสวนขอความคิดรวบยอดหลักและความคิดรวบยอดรองลงไป หรือเปน ความสาํ คญั ของเน้ือเรือ่ งทม่ี กี ารโยงความสาํ คญั 4 เขา ดว ยกนั ซง่ึ จะทาํ ใหงายตอการทําความเขาใจใน การอานหรือศึกษาและเพิ่มความคงทนในการเรียนรู และยังชวยในการพัฒนาความคิดแบบ วิจารณญาณ (Critical Thinking) เพ่ิมการมเี หตุผลและชว ยพฒั นาในดานการจาํ อีกดวย การสรา งกระบวนการทางความคิดแบบ MIND MAP เปนวธิ ีหน่ึงทจี่ ะตอยอดความคดิ ตางๆอีกทั้งยัง ชวยพฒั นาสมองใหเกดิ การคดิ และรวมถงึ สามารถรเู รือ่ งราวตัง้ แตต นจบจนได หลกั การทาํ MIND MAP 1. เร่ิมดวยภาพสีตรงก่ึงกลางหนากระดาษ ภาพ ๆ เดียวมีคากวาคําพันคํา ชวยใหเกิด ความคิดสรางสรรคแ ละเพิ่มความจํามากขน้ึ ดว ย 2. ใชภาพใหมากท่ีสุด ในMIND MAP ของคุณตรงไหนท่ีใชภาพไดใหใชกอนคําสําคัญ (Key Word) หรือรหัสเปน การชว ยการทํางานของสมอง ดงึ ดดู สายตาและชว ยจาํ 3. ควรเขยี นคาํ สาํ คญั บรรจงตวั ใหญ ๆ เปนภาษาอังกฤษใหใ ชต วั พมิ พใหญ เพื่อที่วายอนกลบั มาอานใหมจะใหภาพที่ชัดเจน สะดุดตาอานงาย และกอผลกระทบตอความคิดมากกวา การใชเวลา เพิ่มอีกเล็กนอยในการเขียนตัวใหญ อานงาย ชัดเจน จะชวยใหเราสามารถประหยัดเวลาได เมือ่ ยอ นกลับมาอานใหมอ ีกครัง้ 4. เขียนคําสําคัญเหนือเสนและแตละเสนตองเชื่อมตอกับเสนอ่ืน ๆ เพ่ือให MIND MAP มีโครงสรา งพื้นฐานรองรบั 5. คําสําคญั ควรจะมีลักษณะเปน \"หนวย\" โดยคําสําคญั 1 คําตอเสน 1 เสน คําละเสน เพราะจะ ชวยใหแ ตละคาํ เชอื่ มโยงกับคาํ อื่น ๆ ไดอ ยา งอิสระเปดทางให MIND MAP คลองตวั และยดื หยนุ มากขนึ้ 6. ระบายสใี หท่ัว MIND MAP เพราะสีชวยยกระดับความจํา เพลนิ ตา กระตุน สมองซีกขวา 7. เพอื่ ใหเกดิ ความคิดสรางสรรคใ หม ๆ ควรปลอ ยใหหวั คิดมีอิสระมากท่ีสดุ เทาท่ีจะเปนไป ได อยา มัวคดิ วา จะเขยี นลงตรงไหนดีหรือวา จะใสห รอื ไมใ สอะไรลงไปเพราะลว นแตจะทําใหง านลาชา อยางนาเสียดาย (โทนี บูซาน เขียน ธัญญา ผลอนันต แปลและแปลงเปนไทย อางถึง ใชหัวคิด : 2540)

246 246 วชิ าแผนพฒั นาความคิด (Mind Map) ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 กิจกรรมที่ 2 เรือ่ ง กระบวนการสรา งแผนพฒั นาความคิด (Mind Map) ชอื่ -นามสกลุ ............................................................................รหสั นกั ศกึ ษา.................................. คำชแี้ จง จงอธบิ ายกระบวนการสรา งแผนพัฒนาความคดิ (5 คะแนน) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

บทเรียนออนไลนท ี่ 2 247 247 วิชาแผนพฒั นาความคิด (Mind Map) ประถมศึกษา เฉลยกิจกรรม เรอื่ ง กระบวนการสรางแผนพฒั นาความคดิ (Mind Map) ช่ือ-นามสกลุ ............................................................................รหสั นกั ศึกษา.................................. คำช้ีแจง จงอธบิ ายกระบวนการสรา งแผนพฒั นาความคิด จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. เริม่ ดว ยภาพสตี รงก่งึ กลางหนา กระดาษ 2. ใชภาพใหมากที่สดุ ใชคําสาํ คญั (Key Word) หรอื รหัสเปนการชวยการทํางานของสมอง ดึงดดู สายตาและชว ยจํา 3. เขยี นคําสาํ คญั ดวยตวั บรรจง ขนาดใหญ 4. เขียนคําสําคัญเหนือเสนและแตละเสนตองเช่ือมตอกับเสนอื่น ๆ เพื่อให MIND MAP มีโครงสรางพนื้ ฐานรองรบั 5. คําสําคัญ ควรจะมีลักษณะเปน \"หนวย\" โดยคําสําคัญ 1 คําตอเสน 1 เสน คําละเสน เพราะจะชวยใหแตละคําเชื่อมโยงกับคําอ่ืน ๆ ไดอยางอิสระเปดทางให MIND MAP คลองตัวและ ยืดหยนุ มากขึน้ 6. ระบายสใี หทั่ว MIND MAP เพราะสีชว ยยกระดับความจาํ เพลินตา กระตนุ สมองซีกขวา 7. เพ่อื ใหเกิดความคดิ สรางสรรคใ หม ๆ ควรปลอยใหห วั คิดมีอสิ ระมากทสี่ ดุ