คู๋มือการเรียนรู้ออนไลน์ ประถม 1/64

348 348 วิชาการเรยี นรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ี่ 1 ใบสงั่ งาน บทเรียนออนไลนท่ี 1 คำสัง่ 1. ใหผ ูเรียนศึกษาความรจู ากควิ อารโคต บทเรยี นออนไลนท ่ี 1 2. ใหผ เู รียนบนั ทกึ ความรทู ่ไี ดล งในสมดุ บันทกึ การเรยี นรู http://203.159.251.144/ บทเรียนออนไลนท่ี 1 Google site วชิ า การเรียนรูสูภัยธรรมชาติ 1 https://www.youtube.com/watch?v=ScCbfZ_Aebw �ภยั พิบัตธิ รรมชาติ shorturl.asia/yQ1as ศนู ยเ์ ตือนภยั พิบตั ิ

บทเรียนออนไลนท ่ี 1 349 349 วชิ าการเรยี นรสู ูภยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา ใบกจิ กรรมที่ 1 บทเรียนออนไลนท ี่ 1 คำสงั่ 1. ใหผเู รียนศกึ ษาความรจู ากสือ่ ออนไลนค วิ อารโคด บทเรยี นออนไลนท่ี 1 1.1 หนังสอื เรียนวขิ า การเรยี นรูสูภัยธรรมชาติ 1 http://203.159.251.144/ 1.2 เรอ่ื ง แผน ดนิ ไหว สนึ ามิ ศูนยเ ตอื นภัยพิบัติ https://www.youtube.com/watch?v=ScCbfZ_Aebw �ภยั พิบตั ธิ รรมชาติ 1.3 เรื่อง แผนดินไหว สึนามิ ศนู ยเตอื นภัยพบิ ตั ิ shorturl.asia/yQ1as ศนู ยเ์ ตือนภยั พิบตั ิ

350 350 วชิ าการเรียนรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรียนออนไลนท่ี 1 ใบความรู บทเรียนออนไลนท่ี 1 คำส่ัง 1. ใหผูเ รียนศึกษาความรจู ากสอ่ื ออนไลนควิ อารโ คดบทเรยี นออนไลนท ่ี 1 1.1 หนงั สอื เรียนวชิ า การเรียนรสู ูภยั ธรรมชาติ 1 http://203.159.251.144/ 1.2 เร่อื ง แผนดินไหว สึนามิ ศูนยเตือนภัยพิบตั ิ https://www.youtube.com/watch?v=ScCbfZ_Aebw �ภยั พบิ ตั ธิ รรมชาติ 1.3 เร่อื ง แผนดินไหว สนึ ามิ ศูนยเตือนภัยพบิ ตั ิ shorturl.asia/yQ1as ศูนยเ์ ตอื นภยั พบิ ตั ิ

บทเรียนออนไลนที่ 1 351 351 วิชาการเรียนรสู ูภ ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา ใบความรู เร่อื ง แผนดนิ ไหว การเปลี่ยนแปลงทางสภาวะแวดลอมของโลก อาจเกิดข้ึนเน่ืองจากปจจัยธรรมชาติหรือจาก การกระทำของมนุษย ไดสงผลใหเกิดปญหาทางกายภาพหรือภยั พิบตั ิตาง ๆ ท้ังในประเทศไทยและ ภูมภิ าคตาง ๆ ของโลก อาทิ แผน ดินไหว สนึ ามิ อุทกภยั ตลอดจนภัยพิบตั ิอื่น ๆ กอใหเ กิดผลกระทบ ทัง้ โดยตรงและโดยออมตอ มวลมนษุ ย ลักษณะการเปลี่ยนแปลงมตี ง้ั แตก ารเกดิ ขน้ึ อยางชา ๆ ไปจนถงึ การเกิดอยา งฉับพลันและรุนแรง ซึ่งเปนอันตรายตอชีวิต และความเปนอยูของส่ิงมีชีวิต จึงมีความ จำเปนทีจ่ ะตอ งศกึ ษาหาความรเู กย่ี วกับภัยพบิ ตั ทิ างธรรมชาติ และการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติใน โลกตาง ๆ เพ่อื จะไดปรบั วถิ ีชวี ิตใหสอดคลอ งกับสภาวะในขณะนีใ้ นเลม นีเ้ ราจะมาศึกษาเร่ืองภัยพบิ ัติ ที่เกย่ี วกบั แผน ดินไหว ภูเขาไฟปะทุ และสนึ ามิ ซ่ึงเปน ภัยพิบตั ิท่ีมาสาเหตุและความสมั พนั ธเนือ่ งกนั แผน ดินไหว กรมทรัพยากรและสิ่งแวดลอม (2549, หนา 19) กลาวไวว า แผน ดินไหว (Earthquake) เปน ปรากฏการณธ รรมชาติทีแ่ ผน ดนิ มกี ารสนั่ สะเทือน ซง่ึ เกิดจากอทิ ธพิ ลของแรงบางอยา งทอี่ ยูใ ตพืน้ โลก เมื่อเกิดแผนดินไหวคลื่นของแผนดินไหวจะกระจายไปสูบริเวณสวนตางๆ ของโลก และถาการ สั่นสะเทือนของแผนดินไหวเปนไปอยางรุนแรง อุปกรณตรวจจับคล่ืนที่อยูหางออกไปไกลนับหมื่น กิโลเมตรก็สามารถรับคลื่นแผน ดินไหวได 1. ปจจัยทีท่ ำใหเกิดแผน ดนิ ไหว แผนดนิ ไหวเกิดจากการสั่นสะเทือนของแผน ดินทีร่ สู กึ ไดจุดใดจุดหน่งึ บนผิวโลก แผน ดนิ ไหว สว นใหญเกิดจากการคลายตัวอยา งรวดเรว็ ของความเครยี ดภายในเปลอื กโลกในรปู แบบของการเล่ือน ตัวของแผนดินไหวไดเชนกันในปจจุบันไดเกิดปรากฎการณแผนดินไหวในภูมิภาคตาง ๆ ของโลก บอยครั้งขน้ึ และรนุ แรงมากข้ึน โดยมีศูนยกลางการเกดิ ตามพนื้ ทเี่ ส่ยี งภัยตาง ๆ โดยเฉพาะตามแนว รอยตอ ของแผน เปลือกโลกทัง้ หลาย ในประเทศไทยการเกิดปรากฎการณแผน ดินไหวคอ นขางนอ ย และไดร ับผลกระทบไมรุนแรง มากนัก เนื่องจากประเทศไทยตั้งอยูหางไกลจากแนวแผนเปลือกโลก และแนวภูเขาไฟ แมประเทศ ไทยจะมีรอยตอเลื่อนมีพลังในภาคเหนือ ภาคตะวันตก และภาคใต แตเปนรอยเล่ือนขนาดเล็กสวน ใหญศ ูนยก ลางแผน ดินไหวจะอยบู รเิ วณหมูเกาะอันดามัน ประเทศอนิ เดีย ประเทศพมา ทางตอนใต ของประเทศจนี และตอนเหนอื ของประเทศลาว 2. ผลกระทบจากการเกดิ แผน ดนิ ไหว เม่ือมีแผนดินไหวขนาดเล็กหรอื ปานกลางเกิดขึ้น (ขนาดปานกลาง 4-6 ริกเตอร ขนาดเล็ก 1-3 ริกเตอร) จะเกิดรอยราวของอาคารและส่ิงของตกลงพ้ืนหรือแกวง แตถาขนาดของแผนดินไหว ขนาดใหญ คอื ตง้ั แต 7 ริกเตอรข ึ้นไปจะเกิดความรนุ แรงมาก คอื อาคารท่ไี มแข็งแรงจะพังทรดุ ถลม

352 352 วิชาการเรียนรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ่ี 1 มีผูเ สยี ชีวติ มาก กรณีที่เกิดแผนดินไหวในพืน้ ท่ีท่เี ปนเกาะ และมขี นาดตั้งแต 7.5 รกิ เตอรข้ึนไป สง ผล ใหเกิดคล่ืนสึนามินอกจากนก้ี ารเกดิ แผน ดินไหวขนาดใหญอาจจะทำใหพื้นที่บรเิ วณเชงิ เขาที่ลาดชัน เกิดดินถลมลงมาทบั บา นเรือนแถบเขาและอาจเกิดแผน ดินแยกกัน ภาพที่ 1 ภาพผลกระทบจากการเกดิ แผน ดนิ ไหว ทมี่ า : http://news.sanook.com 3. พื้นที่เสย่ี งภยั แผนดนิ ไหวในประเทศไทย กรมทรพั ยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ ม (2549, 16-18) กลา ววา ทางกรมทรัพยากรธรณีได จัดทำแผนที่แสดงบรเิ วณเสี่ยงภยั แผนดนิ ไหวในประเทศไทย และแสดงความเส่ียงของโอกาสการเกิด แผนดินไหวท่ีจะเกิดความเสียหายตามมาตราอนั ดับข้ันรุนแรงของแผนดินไหว เรียกวา”มาตราเมร กลั ปลี”(Mercalliscaie) ดังนี้ 3.1 เขตความรุนแรงนอย สภาพของแผนดินไหวจะสามารถตรวจจับความสั่นสะเทือน ระดับ I-II เมรกัลปลี โดยเคร่ืองตรวจรับความส่ันสะเทือน คนไมสามารถรูสกึ ได พบไดบรเิ วณพื้นที่ สว นใหญของภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื และภาคตะวันออก 3. 2 เขตความรุนแรงพอประมาณ สภาพของแผนดินไหวคนสามารถรูสึกได และ เครอื่ งตรวจจบั ความสน่ั สะเทือนจะอยใู นระดับ III-IVเมรกลั ปลี พบไดบริเวณภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ตอนบนภาคตะวนั ออก และภาคใตฝง อา วไทยตั้งแตนครศรีธรรมราชลงไป 3.3. เขตท่ีมีความรุนแรงนอย-ปานกลาง สภาพของแผนดินไหวคนรูสึกได ระดับความ ส่ันสะเทือน V-VI เมรกัลปลี บา นสั่นสะเทือน ตนไมสั่น ส่ิงปลูกสรางที่ออกแบบไมดีอาจพังไดพบ บริเวณภาคเหนือ ขอบภาคกลางดานทิศตะวันตก กรงุ เทพฯ และปริมณฑล ภาคตะวันตกตอนลาง และภาคใต

บทเรียนออนไลนท ี่ 1 353 353 วิชาการเรียนรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา 3.4. เขตท่มี คี วามรุนแรงปานกลาง สภาพของแผนดนิ ไหวคนรสู ึกได สง่ิ ของในหองตกหลน ตึกรา ว ระดบั ความส่ันสะเทือน VII-VIII เมรก ัลปลี ทำใหสิ่งกอสรางเสียหาย บริเวณท่ีอาจเกิดข้ึนได ไดแ ก ภาคเหนอื และภาคตะวนั ตกทม่ี ชี ายแดนตดิ ตอ กับสหภาพพมา จนถึงจงั หวดั กาญจนบรุ ี ภาพท่ี 2 ภาพจดุ เหนอื ศูนยก ลางการเกดิ แผน ดินไหว ทม่ี า : กรมทรัพยากรธรณี ที่มา : กรมทรัพยากรธรณี 4. ขอ ปฏิบตั ิในการระวงั ภยั จากแผนดินไหว การเกิดแผนดินไหวไมสามารถทราบลวงหนาได แตบริเวณใดที่เปนจุดเส่ียงตอการเกิด แผน ดินไหวจงึ เปนเพยี งการลดความสูญเสยี เทานั้น ขอปฎิบตั ิในการปอ งกันตนเองจากภัยแผน ดินไหว มีดงั น้ี 4.1 บุคคลที่อยูบริเวณจุดเส่ียงตอการเกิดแผน ดินไหว ควรจัดเตรียมเคร่ืองอุปโภคบรโิ ภค ยารกั ษาโรคไวใ หพ รอ ม 4.2 ขณะเกิดเหตุหามใชลิฟตเพราะไฟฟาอาจดับได และควรมุดลงใตโตะท่ีแข็งแรง เพื่อ ปอ งกันส่งิ ของรว งหลน ทับ 4.3 หากอยูภาคนอกอาคารใหหลีกเลยี่ งการอยูใกลเสาไฟฟา กำแพง และอาคารสูงอยูใกล ชายฝง ทะเลใหรีบขึน้ ท่ีสงู ท่หี างจากชายฝง เพราะอาจเกิดคลื่นสนึ ามิได 4.4 ควรออกแบบอาคารและสง่ิ กอสรางใหส ามารถรบั แรงแผน ดนิ ไหวขนาดใหญไ ด 4.5 ควรมกี ารฝกซอมการหลบภยั แผน ดินไหวแตล ะชุมชนหรอื หนวงงานที่อยูในพื้นท่ีเสีย่ ง แผน ดนิ ไหว ภาพท่ี 3 ภาพปา ยประชาสมั พันธว ิธีรับมือกบั แผนดนิ ไหว ที่มา : http://www.hilight.kapook.co

354 354 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรียนออนไลนท ่ี 1 ใบความรู เรอ่ื ง สนึ ามิ ความหมายของสนึ ามิ สึนามิ (tsunami) หมายถึง คล่ืนซ่ึงเคลื่อนตัวในมหาสมุทรดวยความเร็วสูงมากและมีพลัง รนุ แรง สามารถเคลอ่ื นที่ไปไดเ ปนระยะทางไกล ๆ เมื่อเคล่ือนทเ่ี ขาสูบรเิ วณชายฝงจะทำใหเกิดเปน คล่ืนขนาดใหญมาก ที่เรียกกันวา “คลื่นยักษ” กอใหเกิดความเสียหายอยางใหญหลวงตอชีวิตและ ทรพั ยสินของผูคนท่ีอาศัยอยูตามบริเวณชายฝง คล่ืนชนิดน้จี ึงแตกตางจากคล่ืนธรรมดา ท่ีเกิดจาก แรงลมพัดผานเหนือพ้ืนผิวนาในทองทะเล คาดวา “tsunami” มาจากภาษาญ่ีปุนแปลวา คล่ืนอาว จอดเรือ (harbour waves) ทั้งน้ี เนอื่ งจากบริเวณชายฝง ของประเทศญปี่ นุ ทเี่ ปน อาวจอดเรอื ทางดาน มหาสมุทรแปซิฟก มักไดรับภัยจากคลื่นชนิดนี้อยูบอ ย ๆ ตอมาช่ือน้ีไดนำไปใชแ พรหลาย จนเปนท่ี เขาใจกันโดยทั่วไป สำหรับประเทศไทย ราชบัณฑิตยสถานไดบัญญัติศัพทของคาวา tsunami เปน ภาษาไทยวา คลื่นสนึ ามิ ลักษณะทสี่ ำคัญของคลน่ื สนึ ามิ คอื เปนคลน่ื ทเ่ี คล่ือนตัวในมหาสมทุ ร ประกอบดวยชดุ คล่ืนที่ มีความยาวมาก โดยมีระยะทางระหวางยอดคล่ืนแตละลูก ตั้งแต 100 จนถึง 200 กิโลเมตร และมี คาบคลื่น คือ ชวงเวลาเคลอื่ นที่ของยอดคลื่นแตละลูก ต้ังแต 10 นาทีไปจนถึง 1 ชั่วโมง สามารถ เคล่ือนที่ดวยความเร็วสูงตั้งแต 700 จนถึงมากกวา 800 กิโลเมตรตอชั่วโมง และเคล่ือนทีไ่ ปไดใน ระยะทางไกลหลายรอยหรอื หลายพันกิโลเมตร หากไมมีผืนแผนดินใด ๆ กน้ั ขวางอยูในทะเล ขณะ เคล่ือนที่อยูในบริเวณน้ำลึก ความสูงของคล่ืนมีเพียง 30 เซนติเมตรถึง 1 เมตร แตเม่ือเขาไปถึง บริเวณน้ำตนื้ ใกลชายฝง จะเพ่ิมความสูงและความรุนแรงมากขน้ึ ตามลำดับ จนอาจมีลักษณะคลาย กำแพงน้ำขนาดใหญท่ีถาโถมเขาหาชายฝง ยิ่งถาบริเวณชายฝง เปนอาวแคบ หรอื มีรปู ทรงเปน กรวย ยน่ื เขาไปภายในพ้นื แผน ดนิ ดวยแลว คล่ืนอาจเพิ่มความสงู ไดม ากถงึ 30 เมตร มวลนำ้ มหาศาลที่คล่ืน พัดพาข้ึนไปบนฝง จะปะทะกบั อาคารบานเรือนที่ตั้งอยูขวางหนา ซึ่งถาหากเปนอาคารเต้ีย ๆ ที่มี โครงสรางไมแขง็ แรง กจ็ ะถูกทำลายจนราบเรยี บคลน่ื สนึ ามจิ งึ นบั เปน พบิ ตั ภิ ยั ทรี่ ายแรงมากอยา งหน่ึง ของมนุษย ขอ แตกตา งระหวางคลื่นสนึ ามแิ ละคลนื่ ธรรมดา การเปรียบเทียบความแตกตา ง ระหวา งคล่ืนสึนามกิ บั คลื่นธรรมดา ทเ่ี กิดจากกระแสลม สามารถเปรยี บเทียบใหเห็นได ดงั ตอไปน้ี

355 355 วิชาการเรยี นรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท ่ี 1 ลกั ษณะของคล่นื คล่นื ธรรมดา คลนื่ สึนามิ ความยาวคล่นื 100 - 1,000 เมตร 100 - 200 กโิ ลเมตร คาบคล่ืน เปนวินาที ถงึ นาที 10 นาที - 1 ชว่ั โมง ความเรว็ ในการเคลื่อนที่ ไมเกิน 80 กโิ ลเมตร/ชั่วโมง 700 - 800 กิโลเมตร/ช่ัวโมง ความสงู ของคลืน่ เมอ่ื ชดั เขา ฝง ประมาณ 1 เมตร อาจสงู ถึง 30 เมตร แนวคลน่ื ถดถอย แนวนำ้ ลง ระดับน้ำชายฝง ลดลงมากอยางผิดปกติ คล่นื ทวมฝง แนวน้ำขึ้น ระดับนำ้ สูงมาก จนไหลบา เขา ไป ทว มบรเิ วณชายฝง ในตารางขางตน มีลักษณะแตกตางระหวางคลื่นธรรมดากับคล่ืนสึนามิ ท่ีเห็นไดอยาง ชัดเจนอยา งหน่งึ คือ ถา เปน คลนื่ ธรรมดา เม่อื เคลือ่ นตัวเขาสบู ริเวณชายฝง ความสูงของคลนื่ จะมี ความสูงไมมาก แนวคลื่นที่ซดั เขาหาฝง ทเี่ รยี กวา แนวคล่นื ทวมฝง (run - up) มเี พียงแคแนวน้ำ ขน้ึ เทานั้น และเม่ือคล่ืนถอยกลับ ระดับน้ำก็จะลดลงไปเพียงแคแนวน้ำลง ผิดกบั คล่ืนสนึ ามิซึ่ง กอ นที่คลื่นยกั ษจะเคล่อื นตวั เขาสฝู ง ระดบั นำ้ ชายฝง จะลดลงอยางผดิ ปกติ หลังจากน้ันระยะหน่ึง ก็จะมีคล่ืนสูงมากเคล่ือนที่เขาหาฝง ติดตามกันมาเปนชุด โดยชุดแรกอาจมีความสูงไมมาก แต คลืน่ ลกู ตอ ๆ มาจะเพมิ่ ความสงู มากขน้ึ ลักษณะการเกดิ สนึ ามิ 1 สาเหตุและปจจัยการเกิดสนึ ามิ คล่นื สนึ ามิ ไมไดเ กิดจากลมพายุเหมอื นกบั คลน่ื ธรรมดา เพราะเมอ่ื เกิดคลืน่ สึนามิทองฟาอาจ ปลอดโปรงไมมลี มพายุเลยก็ได นักวชิ าการในสมัยกอนคิดวา การเกิดคล่ืนสึนามิอาจเกี่ยวของกับนำ้ ขน้ึ น้ำลงท่ีผิดปกติในทองทะเล ซึ่งมีสาเหตุมาจากการเปลี่ยนแปลงของจุดดับบนดวงอาทิตย (sun spots) หรอื จากการวางตวั ของดาวเคราะหต าง ๆ ท่ีสัมพันธกบั ตาแหนง ของโลก ดังน้ันจงึ เรียกคล่ืน

356 356 วชิ าการเรยี นรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนที่ 1 ชนิดน้ีวา “คล่ืนน้ำขึ้นลง” (tidal waves) แตปจจุบันเราทราบแลววาคลื่นสึนามิ ไมได เกี่ยวขอ งกับการขึ้นลงของน้ำทะเล แตเ กิดจากการไหวสะเทือนของเปลอื กโลกอยา งรนุ แรงใตพ ื้นทอ ง ทะเลและมหาสมทุ ร โดยมีการเคลอื่ นตวั ของแผนเปลอื กโลก มอี ยู 3 แบบ คอื 1.1 แบบกระจายตัว คือ แผน เปลือกโลกสองแผนเคลอื่ นท่อี อกจากกัน 1.2 แบบมุดตวั คอื แผนเปลือกโลกเคล่ือนเขา หากนั โดยทแี่ ผน เปลือกโลกแผน หน่ึงมุดเขาไป อยูใ ตแ ผน เปลอื กโลกอกี แผน หนึง่ 1.3 แบบเปลี่ยนรปู คือ แผน เปลือกโลกจำนวนสองแผน เคล่ือนท่ใี นแนวนอนผานซง่ึ กนั และ กันในการปลดปลอยพลังงานมหาศาลออกมา ทำใหมวลน้ำในมหาสมุทรเกดิ การเคลื่อนไหวกลายเปน คลน่ื ขนาดใหญ แผกระจายเปน วงกวา งออกไปจากบริเวณท่เี ปนจุดศูนยก ลางของการเกิดแผนดนิ ไหว และเน่ืองจากคล่นื ชนดิ น้ี ไมไดเ กิดจากการขึ้นลงของน้ำทะเล นกั วชิ าการในปจ จุบันจงึ ไมนิยมเรียกวา tidal waves แตเ ปลยี่ นมาเรียกวา tsunami ดงั ช่ือทีเ่ รียกกันในปจ จบุ ัน อยา งไรกต็ าม แมวาการเกิดคลื่นสนึ ามิสวนใหญจะมสี าเหตุมาจากการเกิดแผน ดนิ ไหวอยาง รุนแรงใตพ้ืนทอ งมหาสมุทร แตถามสี าเหตุอน่ื ท่ที ำใหเ กิดคล่ืนขนาดใหญในทองทะเลโดยมิใชจากการ กระทำของลมพายแุ ลว ก็ถอื เปน คลื่นสึนามไิ ดเ ชน กนั ส่ิงบอกเหตกุ อ นเกดิ สนึ ามิ 1 สึนามิเกิดขึ้นหลังจากเกิดแผนดินไหวใตทองทะเลการเกิดแผนดินไหว ที่รูสึกถึง แรงสัน่ สะเทือนของแผนดนิ และสิ่งท่ีอยูรอบตัวหรือไดรบั แจง ขา วแผน ดินไหวจากสอ่ื ตา ง ๆ สันนิษฐาน ไวกอนเลยวา อาจจะเกิดสึนามิตามมา 2 สนั คล่นื เปนกำแพงขนาดใหญสามารถมองเห็นสันคล่ืนเปนกำแพงขนาดใหญ ระลอกคล่ืน กอตัวเปนกำแพงขนาดใหญ 3 น้ำทะเลลดลงผิดปกติสถานการณร ะดับน้ำทะเลลดลงอยา งผดิ ปกติ นับเปนสัญญาณเตือน วา คลนื่ ยกั ษก ำลังกอตวั ตอ งรีบออกจากพน้ื ทโ่ี ดยดว น ทัง้ นีส้ าเหตุทีน่ ้ำทะเลลดลง เกดิ จากแผน เปลอื ก โลกแผนหน่ึงมุดลงไปอยขู างใตแผนเปลือกโลกอีกแผนหนึ่ง (เพ่ือใหงา ย ในการจนิ ตนาการใหผูเรียน นกึ ถงึ กรณีทแี่ ผนกระเบอื้ งปพู ืน้ แผน หนึ่ง มุดเขาไปใตอ กี แผน หนึง่ ) ทำใหน ำ้ ปรมิ าณหน่งึ ถกู ดดู ลงมาใน บริเวณที่แผนเปลือกโลกมุดซอนกัน จึงทำใหน้ำบริเวณชายฝงทะเลลดลงอยางผิดปกติ และน้ำ ดังกลา วจะกลับมาอีกคร้งั พรอ มกับนำคลนื่ มาดว ย

บทเรียนออนไลนท ่ี 1 357 357 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา ใบความรู เรอื่ ง บคุ ลากรและหนว ยงานทเ่ี ก่ียวขอ งกับการใหความชว ยเหลอื การประสบภยั ธรรมชาตติ างๆ ศนู ยเ ตือนภยั พิบัตแิ หง ชาติ คืออะไร เปนหนวยงานอยูในสังกัดกรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ถูกจัดต้ังขึ้นเพราะภัยสึนามิ คร้ังใหญของไทยเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 ที่สงผลใหเกิดการบาดเจ็บลมตายของผูคน และความเสยี หายของสิง่ ปลูกสรา ง อาคาร บา นเรือน ทรัพยสนิ ตลอดจนระบบสาธารณูโภคของรัฐ รวมไปถงึ ระบบนิเวศนทางทะเลตาง ๆ รัฐบาลจึงไดจ ัดตั้งศูนยเตือนภยั พิบตั ชิ ว่ั คราว เพอ่ื ใหค อยแจง ขา วและชว ยเหลือผูคนท่ปี ระสบภัย และไดเ ปด และจัดตงั้ อยางเปนทางการ เมอื่ วนั ท่ี 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 ภายหลังไดถกู โอนใหไปสังกัดกรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย ตามพระราชบัญญตั ิปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบบั ที่ 17) พ.ศ. 2559 เม่ือวันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2559 หนา ที่ของศนู ยเ ตือนภัยพิบัตแิ หง ชาติ – ศึกษา วิเคราะห วิจัย ทดลองและประสานงานกับหนวยงานท้ังภาครัฐ เอกชนและ ประชาชนที่เกี่ยวของ เพ่ือจัดทำแผนงานและมาตรการเก่ียวกับระบบเตือนภัยพิบัติตาง ๆ อกี ท้ังยัง ติดตามและประเมนิ ผลวาวิธีการหรอื ระบบเตือนภยั เหลา นั้นมีศักยภาพทด่ี ี ควรแกการนำไปใชห รือไม อยางไร – ทดลองจากขอ มูลการวิเคราะหวิจยั ขา งตน อาจทำไดโ ดยการจำลองสถานการณใ หส มจริง เพื่อเปนการทดสอบสมมติฐานวา แผนงานน้ันดหี รอื ไม อีกทั้งยังสามารถเก็บขอดีขอเสียเพื่อมาแกไข ปรบั ปรุง หากไมมศี กั ยภาพท่ีดเี พยี งพอก็ทำการวเิ คราะหว จิ ัยข้นึ มาใหมเพือ่ ปรับปรงุ และหาวิธีท่ไี ดผล อยางดที สี่ ดุ รวดเร็ว ถูกตอง ฉับไวท่สี ดุ เพือ่ ความปลอดภยั ของประชาชนทไี่ ดรับภัยพบิ ตั ิ – ประสานงานกับหนวยงานตาง ๆ ไดอยางฉับไวและทันทวงทีในกรณีที่เกิดภัยพิบัติ ท้ังหนวยงานและองคกรในประเทศและตางประเทศ เพ่ือจะไดทำการวิเคราะหและประเมิน สถานการณแลว ทำการชวยเหลือไดอยางทันทวงทแี ละมปี ระสิทธิอยางมากทส่ี ดุ – ดำเนินการแจงเตือนเม่ือเกิดภัยพิบัติไดอยางฉับไว ตลอดจนสามารถกระจายขาวไปใน บริเวณกวางอยางรวดเรว็ เพือ่ ใหประชาชนระมัดระวงั หรอื อพยพไดทันทว งทีและตลอดเวลา ส่งิ สำคัญ ทศี่ ูนยเตือนภัยพิบัติแหง ชาตติ องประชาสมั พนั ธน้นั ไดแก ความรุนแรงและสถานท่ขี องการเกิดภัย พิบัตแิ ละการส้นิ สุด คำแนะนำในการระมดั ระวังภยั แจงหนวยงานทเ่ี ก่ยี วขอ งทปี่ ระชาชนสามารถขอ ความชวยเหลือได ขอ เทจ็ จรงิ เก่ียวกบั ขา วลือตาง ๆ ทอ่ี าจสรางความวิตกกังวลและต่ืนตระหนก – มีการอบรมใหความรูแกเจาหนาท่ีที่เกี่ยวของ ใหมีความรูความเขาใจเก่ียวกับการ ชวยเหลือผูป ระสบภัย วธิ ีการลดการสูญเสียทง้ั ชวี ิตและทรัพยสิน การอพยพลี้ภยั การหลกี เลี่ยงการ

358 358 วิชาการเรยี นรสู ูภ ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรียนออนไลนท่ี 1 เกดิ ภัย และระบบการแจง เตอื นตาง ๆ ของศูนยเ ตอื นภัยพบิ ตั แิ หงชาติ ตลอดจนปลูกสรางจิตสำนึก ใหเจา หนาท่มี จี ิตสาธารณะ มีจิตใจเอ้ือเฟอ เผื่อแผต องการชว ยเหลือเพื่อนมนุษยอยางแทจ ริง – ปฏิบัติงานรว มกับหนวยงานอนื่ ๆ ทเ่ี ก่ยี วของเมอ่ื เกิดภยั พิบัตอิ ยางเตม็ ท่ี

359 บทเรียนออนไลนท ่ี 2 359 วชิ าการเรียนรสู ูภ ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา ใบส่ังงาน บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 คำส่ัง 1. ใหผ เู รียนศึกษาความรจู ากคิวอารโคดบทเรยี นออนไลนท่ี 2 2. ใหผ เู รยี นทำแบบทดสอบกอ นเรียน-หลงั เรยี น 3. ใหผ ูเ รยี นทำใบกจิ กรรมท่ี 2 เร่อื งภยั แลง https://www.youtube.com/results?search_query=%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8 %A2%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%87ภัยแลง https://www.youtube.com/watch?v=br-6f_bxXM�ภยั แลง้

360 360 วิชาการเรียนรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท่ี 2 แบบทดสอบกอ นเรียน บทเรยี นออนไลนท ่ี 2 เรอื่ ง ภัยแลง ชอ่ื …………………….……………นามสกลุ ………………………….รหัสประจำตวั นักศึกษา……..…………….. คำช้แี จง ใหน กั ศกึ ษาเลอื กคำตอบท่ถี ูกตอ งทสี่ ุดเพียงคำตอบเดยี ว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. ขอใดใหค วามหมายของ “ภยั แลง”ได 3. บุคคลในขอ ใดสามารถชว ยปองกันภัยแลง ถูกตอ งทีส่ ดุ ไดใ นระยะยาว ก. ภยั ท่ีเกิดจากการขาดแคลน ถาในชวง ก. สมควรปลูกตนไมใ นสวนหลงั บาน หนา แลงจนกอใหเกิดความเสียหาย ข. สมใจภาวนาขอใหฝนตก ข. ภัยที่เกดิ จากความอดุ มสมบรู ณข อง ค. สมคิดทำท่รี องนำ้ ฝนเพอ่ื กักเกบ็ น้ำไวใ ช พื้นทปี่ า ไมล ดลงมาก จนกอใหเ กิด ง. สมจติ รฟง ขาวพยากรณอากาศทกุ วนั ความแหงแลง และสง ผลกระทบตอ ชมุ ชน 4. การปองกนั และแกไขปญ หาภัยแลง วิธีใดดี ค. ภัยทีเ่ กิดจากการขาดแคลน ถา ในพนื้ ที่ ท่สี ุด ใดพ้ืนทห่ี น่ึงเปนเวลานาน จนกอ ใหเ กดิ ความแหงแลง และสง ผลกระทบตอ ก. การขุดเจาะนำ้ บาดาล ชุมชน ข. การสรางเข่ือนกักเก็บนำ้ ง. ภัยที่เกดิ จากความแปรปรวนของสภาพ ค. การแจกจา ยนำ้ แกป ระชาชน ลมฟา อากาศจนกอใหเ กิดความแหงแลง ง. การรกั ษาปา ไมใ หค งความอุดมสมบรู ณ และสงผลกระทบตอชมุ ชน 5. ภัยธรรมชาตชิ นิดใด ทไ่ี มเ คยเกิดขนึ้ ใน 2. ขอใดไมใชผ ลกระทบจากการเกิดภัยแลง ประเทศไทย ก. ผลกระทบทางดานสงั คม ก. คลื่นยกั ษส นึ ามิ ข. ผลกระทบทางดา นเศรษฐกจิ ข. ภูเขาไประเบิด ค. ผลกระทบทางดานสงิ่ แวดลอ ม ค. วาตภัย ง. ผลกระทบทางดา นวฒั นธรรม ง. ภัยแลง

361 361 วิชาการเรยี นรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 เรือ่ ง ภยั แลง 1. ง 2. ก 3. ก 4. ง 5. ข

362 362 วิชาการเรยี นรสู ูภยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 ใบความรู เร่ือง ภัยแลง ภัยแลงคืออะไร ภัยแลง คือ ภัยท่ีเกิดจากการขาดแคลนน้ำในพ้ืนที่ใดพ้ืนที่หน่ึงเปน เวลานาน จนกอใหเกิด ความแหงแลง และสงผลกระทบตอชมุ ชน (ทมี่ า : กรมอุตุนิยมวิทยา) พื้นท่ี แหง แลง เปนสภาพอากาศทแ่ี หง และไมม ีน้ำ เกดิ ขึน้ เมอ่ื พื้นทีท่ ไ่ี ดรบั ฝนตกนอ ย ต่ำกวา คา เฉล่ีย สิ่งท่ี มผี ลมากที่สุดคือการเกษตร องคการสหประชาชาติคาดวาในแตละป พ้นื ทด่ี ินอุดมสมบูรณม ี จำนวน ลดลงเทากับขนาดเนื้อท่ีของประเทศยูเครน [ตองการอางอิง ] เนื่องจากภาวะฝนแลง และความไม แนน อนของสภาพอากาศ (ทมี่ า : Wikipedia) ภัยแลง หมายถึง ความแหงแลงของลมฟาอากาศ อันเกิดจากการที่มีฝนนอยกวา ปกติ หรือ ฝน ไมตกตอ งตามฤดกู าล เปน ระยะเวลานานกวาปกติ และครอบคลุมพืน้ ท่บี รเิ วณกวา ง ทำใหเ กดิ การ ขาดแคลนน้ำ ดื่มน้ำใช พืชพันธไุ มตางๆ ขาดน้ำ ทำใหไ มเ จรญิ เตบิ โตตามปกติเกดิ ความเสยี หาย และ ความอดอยากท่วั ไป ความแหงแลง เปนภยั ธรรมชาตปิ ระเภทหนึ่งทีเ่ กดิ ขน้ึ เปน ประจำทุกป โดยเฉพาะ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตอนกลางของประเทศไทย เพราะเปนบริเวณที่อิทธิพลของลมมรสุม ตะวนั ตกเฉยี งใตเขาไปไมถึง ทำใหเกิด ความอดอยากแรน แคน ซึ่งหากปใ ดทไ่ี มม ีพายเุ คลอื่ นผา นเลยก็ จะกอ ใหเกดิ ความแหง แลง รุนแรงมากขึ้น อนั เนอื่ งมาจากฝนทิ้งชว งยาวนาน โดยภัยแลง ทเ่ี กิดข้ึนทกุ ป จะอยรู ะหวางเดอื นมิถุนายนตอเนื่องถึงเดือน กรกฎาคม ในชวงดังกลาวพืชไรทเี่ พาะปลูกจะขาดน้ำ ไดรับความเสียหายมนุษย – สัตวขาดแคลนน้ำดื่มน้ำใช สงผลกระทบตอการดำรงชีพรวมถึงดาน เศรษฐกิจและสังคม ท้ังนี้ความรุนแรงจะมากหรือนอยเพียงใดขึ้นอยูกับ ปจจัยหลายดาน เชน ความชื้นในอากาศ ความชื้นในดิน ระยะเวลาที่เกิดความแหงแลง และขนาดของพ้ืนที่ที่มี ความแหง แลง เปน ตน (ทม่ี า : กรมสง เสริมคณุ ภพสิง่ แวดลอ ม) สาเหตุของการเกิดภัยแลงมีอะไรบา ง 1. โดยธรรมชาติ 1.1 การเปลย่ี นแปลงอณุ หภมู โิ ลก 1.2 การเปลีย่ นแปลงสภาพภูมิอากาศ 1.3 การเปลี่ยนแปลงของระดบั น้ำทะเล 1.4 ภยั ธรรมชาติ เชน วาตภัย แผน ดนิ ไหว 2. โดยการกระทำของมนุษย 2.1 การทำลายชน้ั โอโซน 3 2.2 ผลกระทบของภาวะเรือนกระจก 2.3 การพฒั นาดา นอุตสาหกรรม

363 363 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ี่ 2 2.4 การตดั ไมทำลายปา สำหรับภัยแลง ในประเทศไทย สวนใหญเกิดจากฝนแลงและทิ้งชวง ซ่ึงฝนแลงเปน ภาวะ ปรมิ าณฝนตกนอยกวาปกติหรอื ฝนไมตกตอ งตามฤดกู าล 3. ฝนแลง มีความหมายอยางไร 3.1 ดานอุตุนิยมวิทยา : ฝนแลงหมายถึง สภาวะท่ีมีฝนนอยหรือไมมีฝนเลยใน ชวงเวลาหนึ่ง ซึ่งตามปกติควรจะตอ งมีฝน โดยขึน้ อยกู บั สถานทีแ่ ละฤดกู าล ณ ท่ีนัน้ ๆ ดวย 3.2 ดา นการเกษตร : ฝนแลง หมายถงึ สภาวะการขาดแคลนน้ำของพชื 3.3 ดานอุทกวิทยา : ฝนแลง หมายถงึ สภาวะทรี่ ะดับน้ำผิวดินและใตด ินลดลง หรือ นำ้ ในแมน้ำลำคลองลดลง 3.4 ดานเศรษฐศาสตร : ฝนแลง หมายถงึ สภาวะการขาดแคลนน้ำ ซ่งึ มีผลกระทบ ตอ สภาพ เศรษฐกจิ ในภมู ิภาค 4. การแบง ระดบั ความรุนแรงของฝนแลง แบงไดอ ยางไร 4.1 ภาวะฝนแลงอยางเบา 4.2 ภาวะฝนแลงปานกลาง 4.3 ภาวะฝนแลง อยางรนุ แรง 5. ฝนทงิ้ ชวงคืออะไร หมายถึง ชวงที่มีปริมาณฝนตกไมถ ึงวันละ 1 มิลลิเมตรตดิ ตอ กันเกิน 15 วนั ในชว งฤดฝู น เดือนทีม่ ีโอกาสเกิดฝนท้ิงชว งสงู คอื เดือนมถิ นุ ายนและกรกฎาคม 6. ภัยแลงในประเทศไทยสามารถเกิดชวงเวลาใดบาง ภัยแลงในประเทศไทยจะเกิดใน 2 ชว ง ไดแ ก 6.1 ชวงฤดูหนาวตอเนอื่ งถึงฤดูรอน ซ่ึงเร่ิมจากครึ่งหลงั ของเดือนตุลาคมเปนตนไป บริเวณประเทศไทยตอนบน (ภาคเหนอื ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ภาคกลางและภาคตะวันออก) จะมี ปรมิ าณฝนลดลง เปนลำดับ จนกระทั่งเขา สฤู ดฝู นในชว งกลางเดือนพฤษภาคมของ ปถ ัดไป ซึง่ ภัยแลง ลกั ษณะน้จี ะเกดิ ขน้ึ เปน ประจำทกุ ป 6.2 ชวงกลางฤดูฝน ประมาณปลายเดือนมิถนุ ายนถึงเดือนกรกฎาคม จะมีฝนท้ิง ชวงเกิดขน้ึ ภัยแลง ลกั ษณะน้จี ะเกดิ ขน้ึ เฉพาะทองถ่นิ หรอื บางบรเิ วณ บางครงั้ อาจครอบคลมุ พนื้ ท่เี ปน บริเวณกวา งเกือบทวั่ ประเทศ 5 7. พื้นท่ีใดในประเทศไทยท่ีไดรับผลกระทบจากภัยแลง ภยั แลงในประเทศไทยสวนใหญมี ผลกระทบตอการเกษตรกรรม โดยเปนภัยแลงท่ีเกิดจากขาด ฝนหรือ ฝนแลง ในชวงฤดูฝน และเกิด ฝนท้ิงชวง ในเดือนมิถุนายนตอเนื่องเดือนกรกฎาคม พื้นที่ทไ่ี ดรบั ผลกระทบจากภัยแลงมาก ไดแก บริเวณภาคตะวันออกเฉยี งเหนือตอนกลาง เพราะเปนบริเวณทอี่ ิทธพิ ลของ มรสมุ ตะวันตกเฉียงใตเขา

364 364 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท ่ี 2 ไปไมถ งึ และถา ปใ ดไมม ีพายุหมุนเขตรอ นเคล่ือนผานในแนว ดังกลาวแลว จะ กอใหเกิดภยั แลงรนุ แรง มากขน้ึ 8. ในอดีตภาวะภัยแลงเกิดขึ้นท่ีใดและเม่ือใด ในชวงป 2510-2536 เกิดภัยแลงในหลาย พื้นที่เน่ืองจากฝนทิ้งชวงกลางฤดูฝนเปนระยะเวลา ยาวนานกวาปกติต้ังแตกรกฎาคมถึงกันยายน บริเวณท่ีไดรับผลกระทบเปนบริเวณกวางคือ ภาคเหนือตอภาค กลางท้ังหมด ตอนบนและดาน ตะวนั ตกของภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ และตอนบนของภาคใตฝง ตะวันออก 9. ปญหาภัยแลงในประเทศไทยสงผลกระทบอยางไรบาง กับการดำรงชีวิตของประชาชน ภัยแลงในประเทศไทยมีผลกระทบโดยตรงกับการเกษตรและแหลงน้ำ เนื่องจากประเทศไทย เปน ประเทศ ที่ประชาชนประกอบอาชีพเกษตรกรรมเปนสวนใหญ ภัยแลง จงึ สงผลเสยี หายตอกิจกรรม ทาง การเกษตร เชน พื้นดินขาดความชุมชื้น พืชขาดน้ำ พืชชะงักการเจริญเติบโต ผลผลิตท่ีไดมี คุณภาพต่ำ รวมถึง ปริมาณลดลง สวนใหญภัยแลง ท่ีมีผลตอ การเกษตร มกั เกิดในฤดฝู นที่มีฝนท้ิงชวง เปน เวลานาน ผลกระทบท่ี เกดิ ข้นึ รวมถึงผลกระทบดานตา ง ๆ ดงั นี้ 9.1 ดานเศรษฐกิจ ส้ินเปลืองและสูญเสียผลผลิตดานเกษตร ปศุสัตว ปาไม การ ประมง เศรษฐกจิ ทวั่ ไป เชน ราคาที่ดนิ ลดลง โรงงานผลติ เสียหาย การวา งงาน สูญเสยี อุตสาหกรรม การ ทอ งเท่ียว พลงั งาน อตุ สาหกรรมขนสง 9.2 ดา นสิง่ แวดลอ ม สงผลกระทบตอ สัตวตา ง ๆ ทำใหข าดแคลนน้ำ เกดิ โรคกบั สตั ว สูญเสีย ความหลากหลายพันธุ รวมถึงผลกระทบดานอุทกวิทยา ทำใหระดบั และปริมาณน้ำลดลง พ้ืนทีช่ มุ น้ำลดลง ความเคม็ ของน้ำเปล่ียนแปลง ระดับน้ำในดินเปล่ียนแปลง คุณภาพน้ำเปลยี่ นแปลง เกดิ การกัดเซาะของดิน ไฟ ปาเพมิ่ ขึน้ สงผลตอคุณภาพอากาศและสูญเสียทศั นยี ภาพ เปนตน 9.3 ดานสังคม เกดิ ผลกระทบในดานสุขภาพอนามัย เกิดความขดั แยงในการใชน้ำ และการ จดั การคณุ ภาพชวี ติ ลดลง 10. ปญ หาภยั แลง กบั การดำรงชวี ิตของประชาชน 10.1 การขาดแคลนน้ำอปุ โภค บริโภค 10.2 ผลิตผลทางการเกษตรลดลง ไมเพียงพอตอการบริโภค ทำใหส ินคาบางอยา ง ขาดแคลน ทำใหร าคาสินคา อ่นื สงู ขึน้ 10.3 รัฐตองสูญเสียงบประมาณชวยเหลือผูประสบภัยแลงปหน่ึงๆ เปนจำนวนสูง มาก 10.4 ประชาชนไมมีงานทำตองอพยพเขามาทำงานในเมืองใหญ ทำใหเกิดปญหา ดา น เศรษฐกิจและสงั คม 10.5 การระเหยของน้ำจากพ้ืนดนิ มีผลกระทบทำใหพืน้ ดนิ ขาดน้ำ พชื อาจลมตาย และผลผลิตลดลงได

365 365 วิชาการเรียนรสู ูภยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท่ี 2 10.6 การประกอบการดานอุตสาหกรรมตองหยุดชะงัก เพราะขาดแคลนน้ำทใี่ ชใน การผลิต พลงั งาน 11. ภยั ซ้ำซอ นท่เี กิดจากภยั แลง 11.1 เกดิ ไฟปาขน้ึ เชน ตน ไผเสียดสีกัน หรอื ฟาผา ทุงหญาแหง หรอื เกษตรกรจดุ ไฟ เผาฟาง ขาว เผาหญา ทำใหเกิดลุกลามกวางขวาง บางทีอาจลุกลามไหมอาคารบานเรือน ไรนา เสียหาย ควนั ไฟทเี่ ผา ไหมขา งทางมีผลเสียตอทศั นวิสัย ทำใหเกดิ อุบตั เิ หตทุ างจราจรขึ้นได เปนตน 11.2 มีลักษณะสภาวะของอากาศแปรปรวน เน่ืองมาจากอากาศรอนจัดติดตอกัน หลายๆ วัน ทำใหเกดิ การสะสมความรอนในบรรยากาศบริเวณหน่งึ ไวมาก เกิดลมสองกระแสพดั หอบ เขา หากนั ทำให บริเวณดังกลาวเกดิ เปนแนวตีบของลมจะเกิดพายุฤดรู อน หรอื พายุฟาคะนองขึ้น มี ลมกระโชกแรงเปน พกั ๆ มี ฝนตกหนัก ฟาผา เกดิ ในระยะส้ันไมเกนิ 2 ชัว่ โมง บางครงั้ กำลังลมทำให พัดอาคารบานเรอื น ทรพั ยสินเสยี หาย ได อาจมลี ูกเหบ็ ตกเกิดรว มดว ย 12. วิธกี ารแกปญหาภัยแลง ทำไดอยา งไร วธิ ีการแกป ญ หาภยั แลงสามารถกระทำไดด งั น้ี 12.1 จดั การวางแผนการใชน้ำท่ดี ี เชน ในชว งฤดูฝนตก ควรเตรยี มภาชนะ บอ หรือ อา งเก็บนำ้ เพือ่ รวบรวมนำ้ ฝนไวใ ชในยามขาดแคลน โดยเฉพาะอยา งยง่ิ ในชวงฤดูแลง การกักเก็บน้ำไว ใชส วนตัวควร จัดหาโองน้ำ หรอื ภาชนะเก็บกักนำ้ ไวใหมากทสี่ ุดเทาท่ีจะทำได สว นการวางแผนเก็บ กกั น้ำสำหรับสวนรวม ควร จดั สรา งอางเก็บน้ำหรือสระน้ำขนาดใหญ เพื่อ เก็บนำ้ ไวใ ชอยางเพียงพอ สำาหรบั การใชข องชมุ ชน 12.2 การสำรวจนำ้ ใตดินมาใช เปนการจัดหาน้ำมาใชท่ีดีวธิ หี นง่ึ การสำรวจและขุด เจาะน้ำใต ดิน หรือน้ำบาดาลมาใชนอกจากเพ่ือบรโิ ภคอุปโภคแลว ยังใชเพ่ือการเกษตรกรรมและ อุตสาหกรรมดวย 12.3 การนำน้ำมาใชห มุนเวียน เปนวิธีการนำน้ำที่ใชแลวหมุนเวียนกลับมาใชใหม โดยผาน กระบวนการปรับปรุงคุณภาพน้ำ เชน น้ำท่ีนำมาใชในโรงงานอุตสาหกรรม โรงแรม โรงพยาบาล เปน ตน 12.4 การแปรสภาพน้ำทะเลเปนน้ำจืด วิธีน้ีเปนวิธีการแกปญหาการขาดแคลน นำ้ จดื ในเขต ภมู อิ ากาศแหง แลงตดิ ชายฝง ทะเล ซง่ึ ทำไดโดยการใชวิธีการกล่นั ถงึ แมวาการผลติ น้ำจืด จากน้ำเคม็ จะตอ ง ลงทุนสงู กวาการทำนำ้ จดื ใหบริสทุ ธ์ิถงึ 4 เทา แตก ็เปน สิ่งจำเปน เพียงบรรเทาความ เดือดรอนในการขาดแคลน น้ำในบริเวณน้ัน และมีแนวโนมวาตองใชน้ำเค็มเปนวัตถุดิบในการผลิต นำ้ จืดเพม่ิ มากข้นึ เนอื่ งจากขาดแคลน แหลง น้ำจืด 12.5 การทำฝนเทียม มีวิธีการแกไ ขปญหาในการขาดแคลนน้ำจืด ที่ไดผ ลดวี ิธหี น่ึง โดยใช เทคโนโลยีสมยั ใหมเ ขา มาชว ย ซ่ึงสว นใหญแลวมกั ใชในพ้ืนทีฝ่ นทง้ิ ชวงในฤดูฝนและพน้ื ทีส่ ำคญั ในการเพาะปลูก

366 366 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 ใบกจิ กรรมท่ี 2 เรอื่ ง ภัยแลง ชอ่ื ………………………………………..……….……………นามสกลุ …………………….…………………. รหสั ประจำตัวศึกษา…………………………………………………….…………………………………….. ใหน กั ศกึ ษาตอบคำถาม จำนวน 5 ขอ ขอละ 2 คะแนน 1. ภยั แลง หมายถึง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. ฝนแลง หมายถงึ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. ฝนทง้ิ ชว ง หมายถงึ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. บอกสาเหตขุ องการเกดิ ภัยแลง ทเ่ี กดิ ขึน้ ทง้ั โดยธรรมชาติและการกระทำของมนษุ ย ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. บอกผลกระทบท่ีเกิดจากภยั แลง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

367 367 วิชาการเรยี นรสู ูภ ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท่ี 2 เฉลยกจิ กรรมท่ี 2 เรอื่ ง ภัยแลง ใหนักศกึ ษาตอบคำถาม จำนวน 5 ขอ ขอ ละ 2 คะแนน 1. ภยั แลง หมายถงึ ภยั ท่ีเกิดจากการขาดแคลนนำ้ ในพืน้ ท่ใี ดพน้ื ทหี่ นึง่ เปน เวลานาน จนกอ ใหเ กดิ ความแหง แลง 2. ฝนแลง หมายถึง ความแหงแลง ของลมฟาอากาศอนั เกดิ จากการท่ฝี นนอ ยกวาปกติ ไมเพยี งพอตอ ความตอ งการ หรือฝนไมต กตองตามฤดกู าล ระยะเวลาทเ่ี กิดความแหง แลง และ ความ กวางใหญของพื้นท่ที มี่ คี วามแหงแลง ฝนแลงทก่ี อใหเ กิดความเสียหาย อยางมาก ไดแก ฝนแลง ที่เกดิ ในชวงฤดฝู น โดยเฉพาะอยางย่งิ ชว งฝนทง้ิ ชวงที่ ยาวนาน ระหวางเดอื นมถิ ุนายนตอ เนือ่ งเดอื น กรกฎาคม 3. ฝนทิ้งชวง หมายถงึ ชว งทมี่ ปี รมิ าณฝนตกไมถงึ วนั ละ 1 มลิ ลเิ มตร ติดตอกนั เกนิ 15 วนั ในชวง ฤดูฝน เดือนทีม่ ีโอกาสเกดิ ฝนทงิ้ ชวงสูง คือ เดอื นมิถุนายน และกรกฎาคม 4. สาเหตุของการเกดิ ภยั แลง เกิดขนึ้ ท้ังจากธรรมชาติและมนุษยด งั น้ี 1.1 โดยธรรมชาติ 1) การเปลี่ยนแปลงอุณหภมู โิ ลก 2) การเปลีย่ นแปลงสภาพภูมิอากาศ 3) การเปล่ยี นแปลงของระดับนำ้ ทะเล 4) ภยั ธรรมชาติ เชน วาตภัย แผน ดนิ ไหว 1.2 โดยการกระทำของมนษุ ย 1) การทำลายชนั้ โอโซน 2) ผลกระทบของภาวะเรือนกระจก 3) การพฒั นาดา นอตุ สาหกรรม 4) การตัดไมทำลายปา 5. ผลกระทบทเ่ี กิดจากภยั แลง 2.1 ดา นเศรษฐกจิ สน้ิ เปลอื งและสูญเสยี ผลผลิตดานเกษตร ปศสุ ตั ว ปาไม การประมง เศรษฐกจิ ท่วั ไป เชน ราคาทด่ี นิ ลดลง โรงงานผลติ เสียหาย การวา งงาน สูญเสยี อตุ สาหกรรมการ ทองเท่ียว พลงั งานอตุ สาหกรรมขนสง 2.2 ดา นส่งิ แวดลอ ม สงผลกระทบตอ สตั วตา ง ๆ ทำใหขาดแคลนน้ำเกิดโรคกับสัตว สูญเสยี ความ หลากหลายพนั ธุ รวมถึงผลกระทบดานอทุ กวิทยา ทำใหร ะดบั และปรมิ าณน้ำลดลง พน้ื ทีช่ ุมนำ้ ลดลง ความเค็ม

368 368 วิชาการเรียนรสู ูภ ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรียนออนไลนท ่ี 2 ของน้ำเปลยี่ นแปลง ระดบั น้ำในดนิ เปล่ยี นแปลง คุณภาพนำ้ เปลี่ยนแปลง เกิดการกดั เซาะของดิน ไฟปาเพ่ิมข้ึน สง ผลตอคณุ ภาพอากาศและสญู เสียทศั นียภาพ เปนตน 2.3 ดา นสังคม เกดิ ผลกระทบในดานสขุ ภาพอนามยั เกิดความขัดแยงในการใชนำ้ และการจัดการ คณุ ภาพชีวิตลดลง

369 369 วิชาการเรียนรสู ูภยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท่ี 2 แบบทดสอบหลงั เรียน บทเรยี นออนไลนท ี่ 2 เรอ่ื ง ภยั แลง ชือ่ …………………….……………นามสกลุ ………………………….รหสั ประจำตวั นกั ศึกษา……..…………….. คำชแ้ี จง ใหน กั ศกึ ษาเลอื กคำตอบที่ถูกตอ งทส่ี ุดเพยี งคำตอบเดยี ว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. ขอใดใหค วามหมายของ “ภยั แลง”ได 3. บคุ คลในขอใดสามารถชว ยปองกนั ภัยแลง ถกู ตองทีส่ ดุ ไดใ นระยะยาว ก. ภัยท่ีเกิดจากการขาดแคลน ถา ในชว ง ก. สมควรปลูกตน ไมใ นสวนหลังบาน หนาแลงจนกอ ใหเ กิดความเสยี หาย ข. สมใจภาวนาขอใหฝ นตก ข. ภัยท่เี กิดจากความอุดมสมบูรณข อง ค. สมคิดทำท่ีรองนำ้ ฝนเพื่อกกั เก็บน้ำไวใช พน้ื ทป่ี า ไมลดลงมาก จนกอ ใหเ กิด ง. สมจติ รฟง ขาวพยากรณอ ากาศทกุ วัน ความแหงแลง และสง ผลกระทบตอ ชุมชน 4. การปอ งกันและแกไ ขปญ หาภยั แลง วธิ ีใดดี ค. ภัยท่เี กดิ จากการขาดแคลน ถา ในพื้นท่ี ที่สุด ใดพื้นทหี่ นึ่งเปนเวลานาน จนกอใหเกดิ ความแหง แลงและสง ผลกระทบตอ ก. การขดุ เจาะน้ำบาดาล ชมุ ชน ข. การสรา งเข่ือนกกั เกบ็ นำ้ ง. ภัยที่เกิดจากความแปรปรวนของสภาพ ค. การแจกจายน้ำแกประชาชน ลมฟา อากาศจนกอใหเ กดิ ความแหงแลง ง. การรกั ษาปา ไมใ หคงความอดุ มสมบรู ณ และสง ผลกระทบตอชุมชน 5. ภัยธรรมชาติชนดิ ใด ทไ่ี มเ คยเกิดขึ้นใน 2. ขอใดไมใชผ ลกระทบจากการเกิดภัยแลง ประเทศไทย ก. ผลกระทบทางดา นสงั คม ก. คลื่นยักษส นึ ามิ ข. ผลกระทบทางดา นเศรษฐกจิ ข. ภเู ขาไประเบิด ค. ผลกระทบทางดา นสง่ิ แวดลอ ม ค. วาตภัย ง. ผลกระทบทางดา นวัฒนธรรม ง. ภัยแลง

37บ0ทเรยี นออนไลนท ่ี 2 370 วิชาการเรียนรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา 370 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนที่ 22 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 2 บทเรเยีฉนลยอแอบนบไลทนดท สี่ อ2บเหรอ่ืลงังเภรียยั นแลง บทเรยี นออนไล1น. ทง ี่ 2 เร่อื ง ภยั แลง 52343214.... ....ขกกงกกงง 5. ข

371 บทเรยี นออนไลนที่ 3 371 วชิ าการเรยี นรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา ใบสง่ั งาน บทเรยี นออนไลนท ี่ 3 คำสั่ง 1. ใหผ ูเรยี นศกึ ษาความรูจากคิวอารโคด บทเรยี นออนไลนท ่ี 3 2. ใหผเู รยี นทำแบบทดสอบกอ นเรยี น-หลงั เรยี น 3. ใหผ ูเ รียนทำใบกจิ กรรมที่ 3 เรอ่ื งวาตภยั https://www.youtube.com/watch?v=UX8e_2PJlbUวาตภยั https://www.youtube.com/watch?v=Kjmq-CvKCZA แหลมตะลมุ พุก.

372 372 วิชาการเรียนรสู ูภ ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรียนออนไลนท ี่ 3 แบบทดสอบกอ นเรียน บทเรยี นออนไลนท่ี 3 เรอ่ื ง วาตภัย ช่ือ…………………….……………นามสกลุ ………………………….รหสั ประจำตวั นกั ศกึ ษา……..…………….. คำช้ีแจง ใหนกั ศกึ ษาเลอื กคำตอบที่ถูกตอ งทีส่ ุดเพียงคำตอบเดยี ว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. พายุไตฝนุ “เกย” เกดิ ข้ึนในประเทศใด 4. เมอื่ เกดิ ฝนตกฟา คะนอง ควรปฏบิ ัตอิ ยางไร ก. ประเทศไทย ก. อยใู กลเ สาสงู ข. ประเทศจนี ข. หลบอยูในบา น ค. ประเทศลาว ค. อยใู นทีโ่ ลงแจง ง. ประเทศเวยี ดนาม ง. อยูใตตนไมใ หญ 2. พนื้ ทีใ่ ดในประเทศไทยทเี่ กดิ วาตภัยบอ ย 5. ขอ ใดเรยี งลำดับกระบวนการปอ งกนั ภยั ก. ภาคเหนือ และภาคใต ธรรมชาตไิ ดถกู ตอง ข. ภาคเหนือ และภาคกลาง ก. การเตือนภยั การเฝา ระวงั การปอ งกนั ค. ภาคเหนอื และภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ง. ภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื และ ภัย และการแกปญหาเมอื่ เกิดภยั ข. การปอ งกันภยั การเฝา ระวัง การเตอื น ภาคตะวันออก 3. กอ นเกิดพายฝุ นฟา คะนอง จะมสี ัญญาณ ภยั และการแกป ญ หาเมอื่ เกิดภัย ค. การแกปญ หาเมื่อเกิดภยั การเฝา ระวัง เตอื นอยา งไร การเตอื นภยั และการปอ งกันภัย ก. อากาศเยน็ จัด ข. ฝนตกหนกั ฟารอ ง ง. การเฝา ระวงั การเตอื นภยั การปองกนั ค. มีเมฆนอ ย ทอ งฟา โปรง ภัยและการแกป ญหาเม่อื เกดิ ภัย ง. อากาศรอนอบอาว ทองฟามืดมัว

373 373 วิชาการเรียนรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 3 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรียน บทเรยี นออนไลนที่ 3 เรือ่ ง วาตภยั 1. ก 2.ก 3.ง 4.ข 5.ก

374 374 วิชาการเรียนรสู ูภยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ี่ 3 ใบความรู เร่อื ง วาตภยั เร่อื งที่ 1 ความหมายของวาตภัย 1.1 ความหมายของวาตภยั วาตภัย หมายถึง ภัยที่เกิดขึน้ จากพายุ ลมแรง จนทำใหเกิดความเสียหายและเปน อนั ตรายตอชีวิต ทรัพยส นิ อาคารบานเรือนและสิ่งกอ สราง รวมถึงตนไม พืชผักตาง ๆ นอกจากนี้ยัง ทำใหเ กิดอทุ กภัยตามมาอกี ดว ย 1.2 ประเภทของวาตภัย ในประเทศไทยการเกิดวาตภัยหรือพายุลมแรง สวนใหญมีสาเหตุมาจาก ปรากฏการณทางธรรมชาติความแรงลม ต้งั แต 60 กโิ ลเมตรตอ ช่ัวโมงข้ึนไป ทีท่ ำความเสยี หาย และ เปนอันตรายตอชีวิตและทรัพยสิน วาตภัยแบงเปน 3 ประเภท ไดแก พายุฟาคะนอง พายุหมุน เขตรอ น และพายุทอรน าโด 1.2.1 พายุฟาคะนอง หรือพายุฤดูรอน สวนมากจะเกิดขึ้นระหวางเดือนมีนาคม ถงึ เดือนเมษายน พายุประเภทนี้เกิดข้ึนบอยในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สวนภาค กลางและภาคตะวนั ออกจะเกิดนอ ย สำหรบั ภาคใตกอ็ าจเกิดพายุประเภทนไ้ี ดแตไมบอยนัก 1.2.2 พายุหมุนเขตรอนหรือพายุไซโคลน เกิดในฤดูฝน ต้ังแตเดือนพฤษภาคม ถึงเดือนตุลาคม พายุน้ีเกิดในมหาสมุทรแปซิฟกดานตะวันตกและดานใตห รอื ทะเลจีนใต แลวเคลอ่ื น เขาสฝู งทวปี โดยจะมีผลกระทบตอลม ฟา อากาศของประเทศไทย คือ ทำใหเกิดคลนื่ สงู ใหญในทะเล และน้ำข้ึนสูง พายุน้ีมีชื่อเรียกตามขนาดความรุนแรงของลมใกลบริเวณศูนยกลาง ของพายุ ซ่ึงมี ลกั ษณะคลายกับตาเปนวงกลม เรียกวา \"ตาพายุ\" ท่ีทวีกำลังแรงขน้ึ เปนลำดับ จากดเี ปรสชน่ั เปน พายุ โซนรอ น และพายุไตฝุน โดยใชเ กณฑพจิ ารณาความรุนแรงของพายดุ งั น้ี 1.2.3 พายุทอรนาโด เปนช่ือเรยี กพายหุ มนุ ทเ่ี กดิ ในทวีปอเมรกิ า มีขนาดเน้อื ท่ี เล็ก หรืเสนผาศูนยกลางนอ ย แตหมนุ ดวยความเร็วสงู หรือความเร็วที่จุดศูนยกลางสูงมากกวา พายหุ มุน อื่น ๆ กอความเสียหายรุนแรงในบริเวณที่พัดผาน เกิดไดทั้งบนบกและในทะเล หากเกดิ ในทะเล เรียกวา “นาคเลนน้ำ”บางคร้งั อาจเกิดจากกลุมเมฆบนทองฟา ท่ีหมุนตัวลงมาจากทองฟา แตไมถึง พื้นดนิ มีรูปรางเหมอื นงวงชาง จึงเรยี กกันวา “ลมงวง” เรือ่ งที่ 2 ลกั ษณะการเกิดวาตภัย 2.1 สาเหตุและปจจัยการเกดิ วาตภัย สภาพพน้ื ผวิ โลกแตล ะแหง ทแี่ ตกตางกัน ทำใหก ารดดู ซับรังสจี ากดวงอาทติ ย ของแต ละพื้นทีไ่ มเทากัน บริเวณปาหนาทึบจะดูดรังสีไดดีทสี่ ุด รองลงมา คือ พ้ืนดินและพื้นน้ำตามลำดับ

375 375 วิชาการเรียนรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท่ี 3 เปน ผลใหอากาศท่ีอยเู หนือพืน้ ที่ดงั กลาว มีอุณหภูมแิ ละความกดอากาศตา งกัน สงผล ทำใหเกดิ การ เคลอ่ื นทีข่ องอากาศทีเ่ รียกโดยท่ัวไปวา “ลม” ซึง่ แบงตามลกั ษณะของแหลง กำเนิด ได 2 สาเหตุ คือ 2.1.1 ความแตกตางของอุณหภูมิสองแหง อากาศเมื่อไดความรอนจะ ขยายตัว อากาศรอนจะลอยตัวสูงข้ึน ทำใหอากาศในบรเิ วณขางเคียงซึ่งมอี ุณหภมู ิต่ำกวา เคลือ่ นเขา แทนท่ี การเคล่อื นทข่ี องอากาศเนื่องจากความแตกตา งของอณุ หภมู ิในสองบรเิ วณกอใหเ กดิ ลม 2.1.2 ความแตกตางของความกดอากาศ อากาศเม่ือไดรับความรอนจะ ขยายตัว ทำใหม คี วามหนาแนน ลดลง เปน ผลใหค วามกดอากาศนอ ยลง อากาศเย็นในบริเวณใกลเ คยี ง ซึง่ มี ความหนาแนน มากกวาจะเคลอ่ื นที่เขามาบรเิ วณท่มี ีความกดอากาศต่ำการเคลื่อนท่ีของอากาศ เน่ืองจากบริเวณทม่ี คี วามกดอากาศตา งกนั กอใหเกดิ ลม 2.2 ผลกระทบจากวาตภัย พายุเปนสิ่งแวดลอมทางภูมิอากาศท่ีเกี่ยวของกับการ ดำรงชวี ิตของมนุษยม าก แมวา พายจุ ะเกดิ ข้นึ ไมบ อ ยนักกต็ าม แตเม่ือมีพายุเกดิ ขน้ึ และเคลอ่ื นท่ผี าน บรเิ วณใด อาจจะเกดิ ความ เสยี หายมากมาย ดงั น้ี 2.2.1 เกิดฝนตกหนักและเกิดน้ำทวมอยางรุนแรง บานเรือนหลายหลัง พงั ทลาย ประชากรเสยี ชวี ิตเปนจำนวนมาก 2.2.2 พืชผลทป่ี ลกู ไวแ ละท่นี าหลายหม่นื ไรไ ดร บั ความเสยี หาย 2.2.3 ความเสยี หายตอ กจิ การขนสง ทงั้ ทางบก ทางอากาศ และทางเรอื ดังนี้ 1) ทางบก การเกิดนำ้ ทวมอยางรุนแรง ทำใหถนนและสะพานขาดหรอื ชำรดุ 2) ทางอากาศ พายทุ พี่ ดั อยางรุนแรงจะทำใหเ ครอื่ งบนิ ไดร บั อนั ตราย 3) ทางเรอื การเกิดพายขุ นึ้ ในทะเล ทำใหเ กดิ คล่นื ขนาดใหญ 2.3 พน้ื ทเ่ี ส่ียงตอการเกดิ วาตภยั ในประเทศไทย พื้นทเ่ี สี่ยงวาตภยั แบงออกเปน 3 ระดบั คือ พ้นื ทีเ่ ส่ียงวาตภัยระดบั สงู พนื้ ทเ่ี ส่ียง วาตภยั ระดบั ปานกลาง และพน้ื ทเ่ี ส่ียงวาตภยั ระดับต่ำ 2.3.1 พื้นทเ่ี สี่ยงวาตภยั ระดบั สงู เปนพื้นทีท่ ่อี ยูใ นรศั มี 50 กโิ ลเมตร จากแนว ศนู ยก ลางการเคล่ือนท่ีของพายุ สภาพพ้ืนทเี่ ปน ท่ีราบต่ำ อยใู กลแถบชายฝง ทะเลหรอื พื้นท่เี กาะ 2.3.2 พ้ืนทเี่ สยี่ งวาตภยั ระดบั ปานกลาง เปนพน้ื ท่อี ยูใ นแนวรัศมี 50-100 กโิ ลเมตร จากแนวศูนยกลางพายุ สภาพพ้นื ท่ีเปน ทล่ี อนลาดและทรี่ าบเชงิ เขา สภาพการใช ประโยชน มกั จะเปนพนื้ ทเ่ี กษตรเปนสวนใหญ 2.3.3 พ้นื ท่เี ส่ียงวาตภยั ระดบั ต่ำ เปน พนื้ ทีอ่ ยูนอกแนวรศั มี 100 กิโลเมตร จากศูนยกลางการเคลอื่ นทข่ี องพายุ สภาพพ้นื ทเ่ี ปน ภเู ขาสูงเปนสว นใหญความเสียหายจึงเกดิ ขนึ้ ไมม าก

376 376 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนท ่ี 3 เรอ่ื งที่ 3 สถานการณวาตภัย 3.1 สถานการณวาตภัยในประเทศไทย พายุหมุนเขตรอนท่ีมีอิทธิพลตอลักษณะอากาศใน ประเทศไทย มักมาจากทะเล จนี ใต ประมาณเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม หรือพฤศจกิ ายน พายุ หมุนเขตรอนนี้ แมมีความ รุนแรงระดับพายุไตฝุนขณะอยูในทะเลจีนใต แตมักจะออนกำลังลงเม่ือ ข้ึนฝง เน่ืองจากการสูญเสีย พลังงานและอทิ ธพิ ลจากความฝดของพื้นทวปี ดังนั้น พายหุ มนุ เขตรอนท่ี เคล่ือนตัวเขาสูประเทศไทย และมอี ิทธพิ ลโดยตรง จึงมักเปน เพียงพายุดีเปรสช่นั ที่มีอตั ราเร็วลมไม รนุ แรงมาก และสงผลใหฝ นตก ไมหนกั มาก แตตอ เน่อื งเปนบริเวณกวาง พายุหมนุ เขตรอนท่ีพัดเขาสู ประเทศไทย และกอ ความ เสยี หายอยางมากมายตอทรัพยสินและชีวิตของประชาชน ท่ีรจู กั กนั ดีมอี ยู 2 ลูก ไดแก พายโุ ซนรอน “แฮรเ รยี ต” และพายุไตฝนุ “เกย” 3.1.1 พายุ“แฮรเรียต” เปนพายุโซนรอนลกู แรกท่เี กดิ ข้นึ ในประเทศไทย นับตั้งแต พ.ศ. 2494 ที่มีการบันทึกขอ มูลเกีย่ วกับพายุอยางเปนทางการ พายุนเี้ ร่ิมกอตวั จาก หยอมความกด อากาศต่ำกำลังแรงในทะเลจีนใต ใกลปลายแหลมญวน ในวันท่ี 24 ตลุ าคม 2505 จากนั้นคอย ๆ เคลื่อนตัวไปทางทิศตะวันตกเขาสูอาวไทย และมีกำลังแรงขึ้นเปนพายุดีเปรสชั่น อยูทางทิศ ตะวนั ออกของจังหวัดสงขลา ประมาณ 200 กิโลเมตร ในตอนเชาของวันที่ 25 ตลุ าคม 2505 กอน จะคอ ย ๆ เคลอ่ื นตวั ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนอื และทวีกำลังแรงเพมิ่ ข้ึนเปน พายุโซน รอ น เม่ือข้ึน ฝงบริเวณแหลมตะลุมพุก อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ในเวลาประมาณ 19.00 น. ของวันเดียวกัน โดยความเร็วลมสูงสุด วัดไดท่ีสถานีตรวจอากาศนครศรีธรรมราช สูงถึง 95 กโิ ลเมตรตอชั่วโมง นอกจากลมท่พี ดั แรงแลว พายลุ ูกนย้ี ังพัดคล่ืนทะเลซัดเขาฝง ทำให น้ำทะเลหนุน เขาอาวปากพนงั พัดพาบานเรือนราษฎรเสยี หายอยา งมาก มีผูเสยี ชีวติ กวา 900 คน 3.1.2 พายุไตฝ ุน “เกย” เปนพายุหมนุ เขตรอน ที่เกดิ ขึ้นในประเทศไทยลูกแรก ที่มี ความรนุ แรง ถึงระดับพายไุ ตฝ นุ พายุนเี้ รม่ิ กอ ตวั เมอ่ื วันที่ 1 พฤศจกิ ายน 2532 ในบรเิ วณตอน ใตข อง อาวไทย และเคลื่อนตัวข้ึนไปทางตะวันตกเฉยี งเหนอื คอ นไปทางเหนอื เดิมพายุลูกนี้ มีทิศทางมงุ เขา หาฝง ของจังหวดั นครศรีธรรมราช ตอมาในตอนเชาของวันที่ 3 พฤศจิกายน 2532 พายุนี้ไดทวีกำลัง แรงข้นึ จนถงึ ระดบั พายไุ ตฝ ุน และเปลี่ยนทิศทางไปทางเหนือ และเคลื่อน ตัวผานฐานขุดเจาะน้ำมัน ของบริษัทยูโนแคลในอาวไทยทำใหเรือขุดเจาะช่ือ “ซีเครสต” (Sea Crest) พลิกคว่ำ มีเจาหนาที่ ประจำเรือเสียชีวิต 91 คน พายุไตฝุน “เกย” ทวีกำลังแรง เพ่มิ ขึ้น ดวยอัตราความเร็วลมสูงสุดใกล ศนู ยกลางพายุ 100 นอต กอนเคลือ่ นตัวขนึ้ ฝง ทีบ่ รเิ วณ 3.2 สถติ ิการเกดิ วาตภัยในประเทศไทย การเกดิ พายุหมนุ เขตรอนของประเทศไทย เกดิ ขน้ึ ใน ทะเลทัง้ 2 ฝง คือ ฝง ทะเล จนี ใตหรืออา วไทย และฝงทะเลอันดามัน 3.2.1 พายุหมุนเขตรอนในทะเลจีนใตหรืออาวไทย เกิดในชวงฤดูฝน ตั้งแตเดือน พฤษภาคมถึงตลุ าคม หรือพฤศจิกายน ชว งระหวางเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคม ปรากฏไมมากนัก

377 377 วิชาการเรยี นรสู ูภยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนที่ 3 อาจมเี พียง 1 - 2 ลูก แตในชวงเดือนสิงหาคมและกนั ยายน อาจมีพายถุ งึ 3 - 4 ลกู พายทุ ่ีเกดิ ในชว ง นมี้ กั จะขน้ึ ฝงบรเิ วณประเทศเวียดนาม แลว คอย ๆ ออ นกำลังลงตามลำดับ ไมมีอันตรายจาก ลมแรง แตพายุท่ีเกิดในชวงเดือนตุลาคมและพฤศจิกายน สวนใหญจะผานมาทางตอนใตของปลาย แหลม ญวน หากเปนพายใุ หญจะเคลือ่ นตวั เขาสูอาวไทย อาจทำใหเกิดความเสียหายได เชน พายุ เขตรอ น “แฮรเ รยี ต” และพายุไตฝนุ “เกย” เปน ตน 3.2.2 พายุหมุนเขตรอนในทะเลอนั ดามนั เกิดไดใน 2 ชวงเวลาของป คือ ชว งที่ 1 ในเดือน เมษายน ถึงกลางเดือนพฤษภาคม ชวงที่ 2 ในกลางเดอื นตลุ าคม ถึงธันวาคม พายุหมุน เขตรอ นทีเ่ ขา สูป ระเทศไทย เฉลย่ี ปล ะประมาณ 3 ลกู เรื่องที่ 4 แนวทางการปอ งกนั และการแกไ ขปญ หาผลกระทบท่เี กิดจากวาตภัย 4.1 การเตรียมการกอนเกดิ วาตภัย 4.1.1 ตดิ ตามขาวและประกาศ คำเตอื นภัยเกย่ี วกบั ลกั ษณะอากาศราย จากกรม อุตุนิยมวทิ ยา 4.1.2 เตรยี มวทิ ยุและอปุ กรณส อื่ สาร ทใี่ ชถานแบตเตอร่เี พ่อื ตดิ ตามขา วในกรณที ่ี ไฟฟาขดั ขอ ง 4.1.3 ตัดกิง่ ไมท ่ีอาจหกั ลงจากแรงลมพายุ โดยเฉพาะกิง่ ไมท่ีมโี อกาสหกั ลงมาทบั บานเรอื น หรอื สายไฟฟาได สวนตน ไมท ่ยี นื ตน ตาย ควรโคนลงใหเ รยี บรอ ย 4.2 ขอ ปฏิบตั เิ มอ่ื เกดิ วาตภยั ขณะเกิดวาตภัยตอ งต้งั สติใหม ่นั ไมควรออกมาภายนอกอาคาร และตัดสนิ ใจชวย ครอบครวั ใหพ น อันตรายในภาวะวกิ ฤต 4.2.1 กรณีอยทู นี่ อกบาน 1) รีบหาอาคารทมี่ นั่ คง หรือทกี่ ำบงั เขาไปหลบ หรอื เขาไปอยูในรถทม่ี ี หลงั คาแขง็ แรง 2) กรณที เ่ี ลน น้ำตอ งรบี ขึ้นจากนำ้ และไปใหพน ชายหาด 3) ถาอยูในทโี่ ลง เชน ทงุ นา ควรน่งั ยอง ๆ ปลายเทา ชิดกันและเขยง ปลายเทา ใหเทา 4.2.2 กรณอี ยูในบาน อยูใหไ กลจากอุปกรณไฟฟา โลหะทเ่ี ปนสอ่ื นำไฟฟาทุกชนดิ และงดใช โทรศพั ท 4.3 การแกไขปญหาหลังจากเกิดวาตภัย หลังจากลมสงบแลว ตองรออยางนอย 3 ช่ัวโมง หากพนระยะนี้แลวไมมลี มแรง เกิดข้ึนอีก จึงจะวางใจไดวาพายุผานพนไปแลว เพราะเม่ือศูนยกลาง พายผุ า นไปแลว จากน้ัน จะตอ งมลี มแรงและฝนตกหนกั อกี ประมาณ 2 ชั่วโมง เม่ือแนใจวาปลอดภัย แลวจงึ ปฏิบตั ิ

378 378 วิชาการเรยี นรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ี่ 3 ใบกจิ กรรมที่ 3 เรื่อง วาตภยั ชอื่ ………………………………………..……….……………นามสกุล…………………….…………………. รหสั ประจำตัวศึกษา…………………………………………………….…………………………………….. ใหน ักศกึ ษาตอบคำถาม จำนวน 5 ขอ ขอละ 2 คะแนน 1. บอกความหมายของวาตภยั ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. วาตภยั มกี ีป่ ระเภท อะไรบา ง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. บอกสาเหตุทที่ ำใหเ กิดวาตภยั ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. อันตรายท่เี กิดจากวาตภัยมอี ะไรบาง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. บอกสถานการณว าตภัยในประเทศไทย ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

379 379 วิชาการเรียนรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรียนออนไลนที่ 3 เฉลยกจิ กรรมท่ี 3 เร่ือง วาตภัย ใหนักศกึ ษาตอบคำถาม จำนวน 5 ขอ ขอละ 2 คะแนน 1.บอกความหมายของวาตภยั วาตภัย หมายถงึ ภัยท่ีเกดิ จากพายลุ มแรงจนทำใหเ กดิ ความเสียหายแกอ าคาร บานเรอื น ตน ไมแ ละสง่ิ กอ สรา งตา ง ๆ 2. วาตภยั มีกี่ประเภท อะไรบาง วาตภยั หรอื พายุ แบงเปน 3 ประเภทใหญ ๆ 1. พายฝุ นฟา คะนอง 2. พายหุ มนุ เขตรอ น 3. พายทุ อรนาโด 3. บอกสาเหตุทที่ ำใหเ กิดวาตภัย ตอบ สาเหตสุ ำคัญทท่ี ำใหเ กดิ วาตภยั มาจากปรากฏการณท างธรรมชาติ 4. อันตรายทเี่ กดิ จากวาตภยั มอี ะไรบา ง ตอบ อันตรายที่เกิดจากวาตภัย มีทัง้ บนบกและในนำ้ ดังนี้ 1. บนบก ตนไมถอนรากถอนโคน ตนไมลมทบั บา นเรอื นพงั ผคู นไดรับบาดเจบ็ จนอาจ ถงึ เสยี ชวี ิต 2. ในทะเลมลี มพดั แรง คล่นื ใหญ เรอื ขนาดใหญอ าจถกู พดั พาไปเกยฝง หรอื ชนหิน โสโครก ทำใหจมได 5. บอกสถานการณว าตภยั ในประเทศไทย ตอบ ในประเทศไทยวาตภยั หรือพายลุ มแรง มสี าเหตุมาจากพายหุ มนุ เขตรอ น พายุฤดูรอ น ลมงวง หรอื เทอรนาโด นอกจากนี้ วาตภัยยังอาจเกดิ ข้ึนไดจ ากมรสมุ มีกำลังแรง ซง่ึ ประเทศไทย จะ อยูภายใตอ ิทธิพลของมรสมุ ตะวนั ตกเฉยี งใตและมรสุมตะวนั ออกเฉยี งเหนอื สำหรับพายหุ มนุ เขตรอน ทเ่ี คลือ่ นเขา สปู ระเทศไทย สว นใหญเ ปนพายุดเี ปรสช่ัน เน่อื งจากพายอุ อนกำลงั ลงกอ นถงึ ประเทศไทย สว นที่มกี ำลงั แรงขนาดพายุโซนรอนหรือไตฝ ุนมโี อกาสเคลอื่ นเขาสปู ระเทศไทยนอย กรณีของประเทศ ไทย พายหุ มุนเขตรอ นอาจกอตวั ในทะเลจีนใตแ ลวเคลอ่ื นตวั ผานปลายแหลม ญวนเขาสูอา วไทย หรอื กอ ในบรเิ วณอา วไทยตอนลางโดยตรง เริ่มตงั้ แตก ลางเดือนตลุ าคมกลางเดอื นธันวาคม

380 380 วิชาการเรียนรสู ูภ ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ี่ 3 แบบทดสอบหลงั เรยี น บทเรียนออนไลนท ี่ 3 เรอ่ื ง วาตภยั ช่ือ…………………….……………นามสกลุ ………………………….รหัสประจำตวั นักศกึ ษา……..…………….. คำช้ีแจง ใหนักศกึ ษาเลอื กคำตอบที่ถกู ตอ งท่สี ุดเพียงคำตอบเดยี ว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. พายุไตฝนุ “เกย” เกดิ ข้ึนในประเทศใด 4. เมอ่ื เกิดฝนตกฟา คะนอง ควรปฏิบัติอยางไร ก. ประเทศไทย ก. อยใู กลเสาสงู ข. ประเทศจนี ข. หลบอยใู นบา น ค. ประเทศลาว ค. อยใู นทโ่ี ลง แจง ง. ประเทศเวยี ดนาม ง. อยูใตต น ไมใ หญ 2. พนื้ ทีใ่ ดในประเทศไทยทเี่ กดิ วาตภยั บอ ย 5. ขอ ใดเรยี งลำดบั กระบวนการปองกันภยั ก. ภาคเหนือ และภาคใต ธรรมชาตไิ ดถูกตอง ข. ภาคเหนือ และภาคกลาง ก. การเตอื นภัย การเฝา ระวัง การปอ งกัน ค. ภาคเหนือและภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ภยั และการแกป ญหาเมอ่ื เกดิ ภัย ง. ภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื และ ข. การปองกนั ภัย การเฝา ระวงั การเตอื น ภาคตะวนั ออก 3. กอ นเกิดพายฝุ นฟา คะนอง จะมสี ญั ญาณ ภยั และการแกป ญหาเมอ่ื เกิดภยั ค. การแกปญ หาเมอ่ื เกิดภยั การเฝาระวัง เตอื นอยางไร ก. อากาศเยน็ จัด การเตอื นภัย และการปอ งกนั ภยั ข. ฝนตกหนกั ฟารอ ง ง. การเฝาระวงั การเตือนภยั การปองกนั ค. มีเมฆนอย ทอ งฟา โปรง ภยั และการแกป ญ หาเม่อื เกิดภัย ง. อากาศรอ นอบอาว ทองฟามดื มวั

381 381 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนที่ 3 เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น บทเรียนออนไลนท ่ี 3 เรือ่ งวาตภัย 1. ก 2. ก 3. ง 4. ข 5. ก

382 382 วิชาการเรียนรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท่ี 4 ใบสง่ั งาน บทเรียนออนไลนที่ 4 คำสั่ง 1. ใหผ ูเรยี นศึกษาความรูจากคิวอารโ คดบทเรยี นออนไลนท ่ี 4 2. ใหผ ูเรียนทำแบบทดสอบกอ นเรยี น-หลงั เรยี น 3. ใหผูเรียนทำใบกจิ กรรมที่ 4 เรอ่ื งอุทกภยั และดินโคลนถลม https://www.youtube.com/watch?v=xtakSP6O8lkอทุ กภยั https://www.youtube.com/watch?v=Xs2_2p-_AX�เหตุการณอ์ ทุ กภยั

383 บทเรยี นออนไลนท ่ี 4 383 วิชาการเรียนรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา แบบทดสอบกอนเรยี น บทเรียนออนไลนท ่ี 4 เรอื่ ง อุทกภัยและดินโคลนถลม ชือ่ …………………….……………นามสกลุ ………………………….รหัสประจำตวั นกั ศกึ ษา……..…………….. คำช้แี จง ใหนกั ศึกษาเลือกคำตอบทถ่ี ูกตองท่สี ดุ เพยี งคำตอบเดียว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. สาเหตสุ ำคญั ที่ทำใหเ กดิ มหาอทุ กภยั 4. สาเหตขุ องการเกิดแผนดินถลม มหี ลาย พ.ศ. 2554 ในประเทศไทย คือ ประการ ยกเวน ก. ฝนตกหนกั มากกวาปกติ ก. มักเกดิ ในฤดูฝน ข. นำ้ ทะเลหนุนมากกวาปกติ ข. การตัดไมท ำลายปา ค. แผนการใชทด่ี นิ ไมมปี ระสิทธิภาพ ค. เกดิ จากการเคล่ือนตวั ของชนั้ ดิน ง. คูคลองตื้นเขนิ ง. การสรางอาคารไมแขง็ แรง 2. จากขอ 1 เกี่ยวของกับปรากฏการณใ ด 5. ขอใดมกั เกดิ พรอมดนิ ถลม ก. ลานญี า ก. ลมแรง ข. เอลนโี ญ ข. นำ้ ปา ค. สนึ ามิ ค. อทุ กภัย ง. พายุหมนุ เขตรอ น ง. แผนดินไหว 3. โครงการใดไมเกี่ยวกบั การปองกันอทุ กภยั ก. โครงการแกมลิง ข. โครงการสรางเขอื่ น ค. โครงการแกลงดนิ ง. โครงการหญา แฝก

384 384 วิชาการเรยี นรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนที่ 4 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรียน บทเรยี นออนไลนท่ี 4 เรื่อง อทุ กภัยและดินโคลนถลม 1. ค 2. ก 3. ค 4. ง 5. ข

385 385 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนที่ 4 ใบความรู เร่อื ง อทุ กภยั และดินโคลนถลม ดิน ถลมหรอื โคลนถลม คือ การเคลอ่ื นตัวของมวลดินและหินภายใตอ ทิ ธิพลแรงโนมถว งของ โลก สาเหตุหลกั ของดินถลมหรือโคลนถลม คือ ดนิ บริเวณน้ันไมสามารถรับน้ำหนกั ของตัวเองไดอีก ตอไป ดินถลมมักเกิดพรอมกับหรอื ตามมาหลงั จากน้ำปาไหลหลาก เกิดข้ึนในขณะหรือภายหลังพายุ ฝนทที่ ำใหเ กิดฝนตกหนักตอ เน่อื งอยางรนุ แรง กลา วคอื เมื่อฝนตกตอ เนอ่ื งนำ้ ซมึ ลงในดินอยา งรวดเร็ว เม่ือถึงจุดหนึ่งดินจะอ่ิมตัวชุมดวยน้ำยังมีผลใหน้ำหนักของมวลดินเพ่ิมข้ึน และแรงยึดเกาะระหวาง มวลดินลดลง ระดับน้ำใตผิวดินเพ่ิมสูงข้ึนทำใหแรงตานทานการเล่ือนไหลของดินลดลง จึงเกิดการ เล่ือนไหลของตะกอนมวลดินและหิน ดังนั้น โอกาสที่เกิดดินถลมหรือโคลนถลมจึงมีมากย่ิงข้ึนการ เคลอ่ื นตัวของดินอาจ เกดิ อยา งชา ๆหรืออยา งฉับพลนั นำ้ หนกั ของมวลดินท่ถี ลมลงมามกี ำลงั มหาศาล ท่ีทำลายสิง่ ตาง ๆ ทข่ี วางทางและกอใหเกดิ ความเสยี หายตอชีวติ และทรัพยส นิ การเกดิ ดินถลม เกิด ขนึ้ ไดห ลายลกั ษณะลกั ษณะการเคล่อื นตัวได 3 ชนดิ คือ 1. แผน ดินถลม ทเ่ี คล่อื นตวั อยางแผนดินถลม ที่เคล่ือนตวั อยา งชา ๆ เรียกวา Creep เชน Surficial Creep 2. แผนดินถลมทเ่ี คลื่อนตวั อยางรวดเรว็ เรยี กวา Slide หรอื Flow เชน Surficial Slide 3. แผน ดนิ ถลม ทเ่ี คลอ่ื นตวั อยางฉบั พลัน เรียกวา Fall Rock Fall สาเหตขุ องดนิ ถลม /โคลนถลม จำแนกไดด งั ตอไปนี้ 1. สาเหตุจากมนุษย (Manmade Causes) กิจกรรมท่ีมนุษยทำในบริเวณท่ีลาดชัน เปน สาเหตุหนึ่งท่ีทำใหเกิดดนิ ถลมหรือโคลนถลม เชน การกอสรา งในบริเวณเชงิ เขาที่ลาดชัน โดยไมมี การคำนวณดา นวศิ วกรรมทด่ี ีพอการเกษตรในพื้นท่ีลาดชันเชงิ เขา การกำจดั พืชทปี่ กคลมุ ดินและการ ตดั ไมท ำลายปา กจิ กรรมเหลานส้ี ง ผลให พ้นื ทด่ี งั กลา วมีความลาดชันเพิม่ ข้ึนเกิดการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการ ไหลของน้ำ ผิวดินและเปลี่ยนแปลงระดับน้ำบาดาล ซึ่งอาจกอใหเกิดดินถลมหรือโคลมถลม การขุด หรือตัดถนนในบริเวณท่ีลาดเชิงเขาอาจกอใหเกิดความชันของพื้นท่ีมาก ขึ้น การขุดเหมืองและการ ระเบิดหินมักจะทำใหดินมีความลาดชันเพ่ิมขึ้น การทำการเกษตรในบริเวณท่ีลาดชัน เกษตรกร กจ็ ำเปนท่จี ะตองกำจัดวชั พืชและอาจปรับพ้ืนที่ใหมลี ักษณะขั้นบนั ได หรือธรุ กจิ การตัดไมท ำลายปา กิจกรรมเหลานี้ลว นทำใหเกดิ การเปลยี่ นแปลงรปู แบบการไหลของนำ้ บรเิ วณผิวดนิ กลาวคือน้ำจะไหล ผานหนา ดินอยางรวดเร็ว และกอใหเกิดการชะลางหนาดินเนื่องจากปาถูกทำลาย ดนิ ขาดรากไมยึด เหน่ียวนอกจากน้กี ารเปลยี่ นแปลงรูปแบบการไหลของนำ้ บรเิ วณผิว ดนิ ยังสงผลตอระดับน้ำบาดาลอกี ดวย ในการทำชลประทาน จะมีปริมาณนำ้ สวนหนง่ึ ท่ีซึมออกจากคลองชลประทานและไหลซึมลงไป ใตด ิน ทำใหระดับน้ำบาดาลเพิ่มสูงขึ้น มวลดินมนี ้ำหนักมากขึ้นและอาจเปนสาเหตุใหเ กิดดินถลมใน

386 386 วิชาการเรียนรสู ูภ ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 4 ท่สี ดุ การเพิม่ ระดบั น้ำบาดาลอาจมสี าเหตุมาจากการรัว่ ของทอ นำ้ บอ หรืออา งเก็บนำ้ หรอื การปลอ ย นำ้ ท้ิงจากท่ตี าง ๆ 2. สาเหตุจากธรรมชาติ (Natural factors) เหตุการณทางธรรมชาติก็เปนสาเหตุใหเกิดดิน ถลม หรือโคลนถลมไดเชน กัน เชน ฝนตกหนกั การเกิดดินถลมในประเทศไทยสว นใหญมกั จะมีฝนเปน ปจจัยเรงที่สำคัญเสมอการละลายของหิมะจะไปเพิ่มระดับน้ำใตผิวดิน และน้ำหนักของดินอยาง รวดเรว็ การเปลย่ี นแปลงระดับน้ำเนอื่ งจากน้ำขึ้นนำ้ ลง การลดระดบั นำ้ ในแมน้ำและอางเก็บนำ้ การ กดั เซาะของดนิ จากกระแสนำ้ ในแมน้ำ ลำธาร หรือจากคล่ืนซัดทำใหความหนาแนน ของมวลดนิ ลดลง การผุพังของมวลดินและหิน การสน่ั สะเทือนจากแผนดินไหว ภูเขาไฟระเบดิ ในบริเวณท่ีภูเขาไฟยัง ไมสงบ เถาภูเขาไฟหรือลาวาจะเคล่ือนตวั เปนมวลดินขนาดใหญทีม่ ีความหนาแนนตำ่ เมื่อเกิดฝนตก หนัก จึงมีโอกาสที่เกิดดินถลมหรือโคลนถลมนอกจากนี้ การเกิดดินถลม อาจมีสาเหตจุ ากการเกดิ ภัย ธรรมชาติหลาย ๆ อยางในเวลาเดียวกัน ในบางกรณี ภัยธรรมชาติเพียงภัยหน่ึงอาจสงผลใหเกิดภัย ตาง ๆ ตามมาได ตัวอยางเชน แผนดินไหวซ่ึงทำใหเกิดดินถลมและเขื่อนแตก สงผลใหเกิดน้ำทวม อยา งรนุ แรงในพน้ื ทที่ ายนำ้ ทีม่ ีระดับตำ่ กวา เหตุการณล ักษณะเชน นอ้ี าจสง ผลกระทบแตกตางไป จาก เหตุการณท มี่ ีสาเหตุการเกิดจากภัยพิบัตเิ พยี งภัยเดียว แนวทางการปอ งกนั สำหรับในประเทศไทยการเกิดเหตุการณดินถลมน้ันสวนใหญมีตัวกลางสำคัญในการ เคลอ่ื นยายมวลของดิน คอื น้ำ โดยมากแลวจะมีสาเหตหุ ลักมาจากการเกิดฝนตกหนัก และน้ำทวม ทำใหดนิ ไมสามารถอมุ น้ำไวไ ดจงึ เกิดการถลมลงมาในสว นของการเตรียมรบั มือกบั เหตุการณดนิ ถลม นั้นเปนส่ิงสำคัญเพื่อเตรียมรบั มือกอนเกิดเหตกุ ารณด ินถลมเพ่ือเปนแนวทางในการรักษาชีวิตรอดได (วรนชุ 2555) ตองทำความเขาใจเกี่ยวกบั ดนิ ถลมกอน วาเปนการถลมแบบใด เปนการเคลอื่ นยายของหิน การเคลือ่ นของแผน ดนิ หรอื การสไลดลงมาตามแนวลาดชัน เปน การถลม ขนาดเล็กหรอื ใหญ คอยเกิด การเคลอื่ นตวั หรือเกิดขนึ้ ฉับพลัน มีสาเหตุมาจากอะไร พายุ แผนดนิ ไหว ภูเขาไฟระเบดิ ไฟปา หรือ เกดิ มาจากกจิ กรรมของมนษุ ย รูจักสังเกต และใหค วามตระหนักถึงสิ่งแวดลอ มรอบตวั อยตู ลอดไมว า ทานจะอาศัยอยูในพ้ืนที่ซ่ึงมีแนวโนมวาจะเกิดดินถลม หรือเดินทางผานเสนทางบริเวณที่อาจเกิด ดินถลม สิ่งสำคัญทต่ี องใหความสนใจคือลักษณะของภูมิประเทศและธรณีวิทยาของดินบริเวณน้ัน นอกจากนยี้ งั ตอ งสังเกตในเรอื่ งของ - การเปลีย่ นแปลงของสภาพภมู ิประเทศโดยรอบ การเคล่อื นไหวของดนิ หรือมกี ารสไลดของ ดนิ ขนาดเล็กเกิดข้นึ - มีรอยแตกราวปรากฏข้ึนบริเวณผนงั ของตวั บาน - รอยแตกรา วขยายขนาดเพิม่ ข้ึนในบรเิ วณถนนหรือบรเิ วณอาคารทีม่ รี อยแตก

387 387 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 4 - ร้ัว กำแพง เสาไฟ และตนไม มีการลม เอียงเกดิ ขึน้ - เรมิ่ รสู กึ ไดถ งึ การสน่ั สะเทือนของพ้ืนดินบริเวณใตเทา ของทา น - มเี สียงผดิ ปกตเิ กดิ ขึ้น เชน เสยี งการหกั ของตน ไม การแตกของหนิ และเสียงการเคลอื่ นยา ย และการไหลของโคลนเกดิ ข้นึ - เสียงกระหมึ่ หลงั สดุ จะเปนเสียงทบี่ ง บอกถงึ การถลม ของดนิ เกดิ ข้ึนอพยพหรอื เคลือ่ นยายมา อยใู นบรเิ วณท่ีโลง แจงและหลกี เลี่ยงบรเิ วณเสน ทางทดี่ ินโคลนถลม นอกจากนีต้ อ งตน่ื ตัวตอการรับมอื จากเหตุการณอยูตลอดเวลาอยาวางใจเพราะเคยมผี เู สยี ขีวติ จากการนอนโดยไมระวงั มาแลว หลายราย คอยสังเกตสิ่งแวดลอมรอบๆขา งอยเู สมอ ตองตดิ ตามขาวสารจากวิทยพุ กพาเกี่ยวกบั การรายงานของ ปริมาณนำ้ ฝนและการเขาชว ยเหลือของหนว ยงานกูภยั - การรบั ฟง ขา วสารเกี่ยวกับปรมิ าณน้ำฝนจะชวยทา นได เพราะการทม่ี ฝี นตกอยางหนกั และ ฉับพลนั ถือเปน ความเส่ียงอยา งยิง่ ตอ เหตกุ ารณดินถลม 4.สดุ ทา ยเพือ่ ความปลอดภยั หากพจิ ารณาแลว วาบริเวณทอี่ าศยั เปนพื้นท่ีออ นไหวและมี ความเสย่ี งตอเหตกุ ารณด นิ ถลม ควรยายออกจากพนื้ ที่ดงั กลา วเปน การช่ัวคราวจนกวา จะมีการยืนยัน ถึงความปลอดภยั จากหนว ยงานของรฐั บาล กระบวนการเฝา ระวงั ดนิ ถลมเปนเหตุการณท ีเ่ กดิ อยางรวดเร็ว ยากตอการเตือนภัยหรอื หลบหนไี ดทัน ในประเทศ ไทยยังไมมีอุปกรณท ่ีใชในการเตือนภัยทางตรง จึงตองใชการเตือนภัยทางออม โดยใชปริมาณน้ำฝน เปนเกณฑ คือ มากกวา 100 ม.ม./วัน ตอเน่ืองเกนิ 24 ชม. สำหรับหมูบานเสี่ยงภัยจากดินถลม ให หา งจากพน้ื ท่ที ีม่ ีความเสี่ยงเกดิ ดนิ ถลม ประมาณ 2-5 กม. และอยาอยูใกลลำน้ำ เน่ืองจากนำ้ จะเปน ตัวพาดนิ หนิ และตน ไมม าดวย (สำนกั ปองกันภัยธรรมชาติ 2552)

388 388 วิชาการเรยี นรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรยี นออนไลนที่ 4 ใบกจิ กรรมท่ี 4 เรอ่ื ง อทุ กภัยและดินโคลนถลม ชอ่ื ………………………………………..……….……………นามสกลุ …………………….…………………. รหสั ประจำตัวศกึ ษา…………………………………………………….…………………………………….. ใหนักศกึ ษาตอบคำถาม จำนวน 5 ขอ ขอ ละ 2 คะแนน 1. อทุ กภัย หมายถงึ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2.เตมิ อกั ษรหนา ขอ ความที่กำหนดให ดังนี้ อกั ษร ก เปนการเตรียมพรอมกอ นการเกดิ อุทกภัย อกั ษร ข เปนการปฏิบตั ขิ ณะเกิดอทุ กภยั อักษร ค เปนการปฏบิ ัติหลังเกดิ อทุ กภยั ………..1. สมชายทำความสะอาดบานเรือนและเกบ็ กวาดสง่ิ ที่ชำรดุ เสียหาย ………..2. สมคดิ ทำคันดนิ หรือกำแพงกัน้ น้ำโดยรอบ ………..3. สมปองตัดสะพานไฟ และปด แกส หงุ ตม ………..4. สมหมายถายรปู ทรัพยส นิ ภายในบานเพอื่ ประกอบการทำประกนั ภัย ………..5. สมหญงิ ตดิ ตามเหตุการณอ ยางใกลชดิ และปฏบิ ตั ิตามคำแนะนำของ ทางราชการ ………..6. สมควรเตรยี มไฟฉาย ถา นไฟฉาย และเทยี นไข เพ่อื ไวใ ชเมอ่ื ไฟฟา ดับ ………..7. สมใจซอ มถนน สะพาน ทีช่ ำรดุ เสยี หายใหก ลบั สสู ภาพเดมิ ………..8. สมทรงรว มกบั ผนู ำชมุ ชนจัดทำแผนท่ีชุมชนเพือ่ ใชใ นกรณีเกดิ อทุ กภยั ………..9. สมประสงคเ คล่อื นยายพาหนะ เชน รถยนตหรอื ลอ เลอื่ นไปอยทู ส่ี ูง ………10. สมชาตงิ ดใชอ ปุ กรณไฟฟา ทกุ ชนิดขณะเกดิ น้ำทว ม 3. บอกสาเหตุและปจ จัยของการเกดิ อทุ กภัย ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

389 389 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนที่ 4 4. ดนิ โคลนถลม หมายถงึ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. มขี อสงั เกตอะไรบา งกอ นเกิดเหตุดินโคลนถลม ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

390 390 วิชาการเรยี นรสู ูภัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนท ี่ 4 เฉลยกจิ กรรมท่ี 4 เรอ่ื ง อุทกภัยและดินโคลนถลม ใหน ักศึกษาตอบคำถาม จำนวน 5 ขอ ขอละ 2 คะแนน 1. อุทกภยั หมายถึง อุทกภัย หมายถึง ภัยหรืออันตรายที่เกิดจากน้ำทว ม หรืออันตรายอันเกิดจากภาวะท่ีน้ำ ไหลเออลนฝงแมน้ำลำาธาร หรือทางน้ำเขาทวมพื้นท่ี ซึ่งโดยปกติแลวไมไดอยูใตระดับน้ำ หรือเกิด จากการสะสมน้ำบนพน้ื ทซี่ ง่ึ ระบายออกไมท ัน ทำใหพ นื้ ท่นี นั้ ปกคลมุ ไปดว ยน้ำ 2.เตมิ อักษรหนา ขอ ความทีก่ ำหนดให ดงั นี้ อกั ษร ก เปน การเตรียมพรอ มกอนการเกิดอทุ กภัย อกั ษร ข เปนการปฏิบัตขิ ณะเกิดอทุ กภัย อกั ษร ค เปนการปฏิบตั หิ ลังเกิดอทุ กภยั ……ค…..1. สมชายทำความสะอาดบา นเรือนและเกบ็ กวาดสง่ิ ที่ชำรุดเสียหาย ……ก…..2. สมคิดทำคันดนิ หรอื กำแพงกั้นน้ำโดยรอบ ……ข…..3. สมปองตดั สะพานไฟ และปดแกสหุงตม ……ก…..4. สมหมายถายรปู ทรัพยส ินภายในบานเพอื่ ประกอบการทำประกนั ภยั ……ข…..5. สมหญงิ ตดิ ตามเหตกุ ารณอยางใกลช ดิ และปฏบิ ัตติ ามคำแนะนำของ ทางราชการ ……ก…..6. สมควรเตรยี มไฟฉาย ถา นไฟฉาย และเทยี นไข เพอื่ ไวใ ชเม่ือไฟฟา ดับ ……ค…..7. สมใจซอ มถนน สะพาน ทชี่ ำรดุ เสียหายใหกลับสสู ภาพเดิม ……ก…..8. สมทรงรว มกับผนู ำชมุ ชนจัดทำแผนทช่ี ุมชนเพือ่ ใชใ นกรณเี กิดอุทกภัย ……ก…..9. สมประสงคเคลอ่ื นยายพาหนะ เชน รถยนตห รอื ลอ เลอ่ื นไปอยทู สี่ งู ……ข…10. สมชาติงดใชอ ุปกรณไฟฟา ทกุ ชนิดขณะเกิดน้ำทว ม 3. บอกสาเหตแุ ละปจ จยั ของการเกิดอทุ กภัย 1. สาเหตุและปจ จัยสำคัญทท่ี ำใหเ กิดอทุ กภัยมี 2 ประการ คือ การเกดิ ภยั ธรรมชาติและ การกระทำของมนษุ ย 1.1 การเกดิ ภยั ธรรมชาติ ไดแก 1) ฝนตกหนักจากพายุหรือพายุฝนฟาคะนอง เปนพายุที่เกิดข้ึนติดตอกันเปน เวลานานหลายช่วั โมง มีปริมาณฝนตกหนักมาก จนไมอาจไหลลงสแู มน้ำลำธารไดทนั จงึ ทวมพ้ืนท่ี ท่ี อยูใ นทต่ี ำ่ ซึ่งมักเกดิ ในชว งฤดูฝนหรอื ฤดรู อ น

391 บทเรียนออนไลนท ่ี 4 391 วิชาการเรียนรสู ูภยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา 2) ฝนตกหนกั จากพายหุ มนุ เขตรอน เมื่อพายุน้ีเกดิ ท่ีใดทห่ี น่งึ เปนเวลานานจะทำให บริเวณนั้นมีฝนตกหนักติดตอกัน ย่ิงพายุมีความรุนแรงมาก เชน มีความรุนแรงขนาดพายุโซน รอน หรือไตฝ ุน เม่ือเคลื่อนตัวไปถึงท่ีใดก็ทำใหท ี่น้ันเกิดพายุลมแรง ฝนตกหนักเปนบรเิ วณกวา งและมีน้ำ ทวมขงั นอกจากนถี้ าความถข่ี องพายทุ ่ีเคล่อื นทเ่ี ขามาหรือผานเกดิ ขนึ้ ตอ เนื่องกนั ถงึ แมจะในชวง ส้ัน แตก ็ทำใหนำ้ ทว ม 3) ฝนตกหนักในปาบนภเู ขา ทำใหปรมิ าณน้ำบนภูเขาหรือแหลงตนน้ำมมี าก มีการ ไหลเช่ียวอยา งรุนแรงลงสูท่รี าบเชงิ เขา เกิดน้ำทว มขึ้นอยางกะทนั หนั เกดิ ขึ้นหลังจากท่ีมีฝน ตกหนัก ในชว งเวลาสัน้ ๆ หรอื เกิดกอนทีฝ่ นจะหยดุ ตก มักเกิดขนึ้ ในลำธารเลก็ ๆ โดยเฉพาะตอนท่อี ยู ใกลตน นำ้ ของบรเิ วณลุมน้ำระดบั น้ำจะสงู ขึน้ อยางรวดเรว็ 4) ผลจากน้ำทะเลหนุน ในระยะท่ีดวงอาทิตยและดวงจันทรอยูในแนวท่ีทำให ระดับน้ำทะเลขนึ้ สูงสุด น้ำทะเลจะหนุนใหระดบั น้ำในแมน้ำสูงขึน้ อีก ประกอบกบั ระยะเวลาทน่ี ้ำปา และน้ำจากภูเขาไหลลงสูแมน้ำ น้ำในแมน้ำจึงไมอาจไหลลงสูทะเลได ทำใหเกิดน้ำเออลนตล่ิงและ ทว มเปนบรเิ วณกวา ง ยง่ิ ถามฝี นตกหนกั หรือมพี ายุเกดิ ขน้ึ ในชวงน้ี ความเสียหายกย็ ิง่ จะมมี ากขน้ึ 5) ผลจากลมมรสุมมีกำลังแรง มรสมุ ตะวันตกเฉยี งใตเปนมรสุมท่ีพัดพา ความช้ืน จากมหาสมทุ รอินเดียเขา สูประเทศไทย ตั้งแตเดอื นพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม เมื่อมีกำลัง แรงเปน ระยะเวลาหลายวนั ทำใหเกดิ คลนื่ ลมแรง ระดบั น้ำในทะเลตามขอบฝง จะสูงขึน้ ประกอบ กบั มฝี นตก หนักทำใหเกิดน้ำทวมได ย่ิงถา มีพายุเกดิ ข้นึ ในทะเลจนี ใตกจ็ ะยิง่ เสริมใหมรสุมดงั กลาว มีกำลงั แรงขึ้น อีก สวนมรสมุ ตะวันออกเฉยี งเหนือพัดจากประเทศจนี เขา สปู ระเทศไทย ปะทะขอบ ฝงตะวนั ออกของ ภาคใต เมอ่ื บริเวณความกดอากาศสงู ในประเทศจีนมีกำลงั แรงขนึ้ จะทำใหม คี ล่นื คอนขางใหญใ นอาว ไทย และระดับน้ำทะเลสงู กวา ปกติ บางคร้งั ทำใหม ีฝนตกหนักในภาคใต ตั้งแต จังหวดั ชุมพรลงไปทำ ใหเกดิ น้ำทว มเปน บริเวณกวา ง 6) ผลจากแผนดินไหวหรือภูเขาไฟระเบิด เมื่อเกิดแผนดินไหว หรือภูเขาไฟ บนบก และภูเขาไฟใตน้ำระเบิดเปลือกของผิวโลกบางสวนจะไดรับความกระทบกระเทือนตอเนื่องกัน บางสวนของผิวโลกจะสูงขนึ้ บางสวนจะยุบลง ทำใหเ กดิ คลน่ื ใหญในมหาสมุทรซัดขน้ึ ฝง เกดิ น้ำทวม ตามหมเู กาะและเมอื งตามชายฝง ทะเลได 1.2 การกระทำของมนุษย ไดแก 1) การตัดไมทำลายปาในพื้นท่ีเสยี่ งภัย เมอ่ื เกิดฝนตกหนักจะทำใหอัตราการ ไหล สูงสุดเพม่ิ มากขึ้นและไหลมาเรว็ ข้ึน เปน การเพ่ิมความรนุ แรงของน้ำในการทำลายและยังเปน สาเหตุ ของดนิ ถลมดวย นอกจากน้ียงั ทำใหดินและรากไมขนาดใหญถูกชะลางใหไ หลลงมาในทอง นำ้ ทำให ต้นื เขินไมส ามารถระบายน้ำไดท ันที

392 392 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนท่ี 4 2) การขยายเขตเมอื งลกุ ล้ำเขาไปในพนื้ ทลี่ มุ ต่ำ ซงึ่ เปนแหลงเกบ็ น้ำธรรมชาติ ทำให ไมม ีทีร่ ับน้ำ เม่ือน้ำลน ตลงิ่ กจ็ ะเขา ไปทวมบริเวณทเ่ี ปนพ้ืนที่ลุม ต่ำ 3) การกอ สรา งโครงสรางขวางทางน้ำธรรมชาติ ทำใหมผี ลกระทบตอ การ ระบายนำ้ และกอใหเ กดิ ปญ หาน้ำทว ม 4) การออกแบบทางระบายน้ำของถนนไมเพยี งพอ ทำใหน ำ้ ลน เออในเมอื ง ทำความ เสียหายใหแกชมุ ชนเมืองใหญ เนอื่ งจากการระบายน้ำไดช า มาก 5) การบรหิ ารจัดการน้ำท่ไี มดี เปนสาเหตุหน่ึงทท่ี ำใหเกดิ น้ำทว มโดยเฉพาะ บรเิ วณ ดา นทา ยเขือ่ นหรืออางเกบ็ น้ำ 4. ดินโคลนถลม หมายถึง ดนิ โคลนถลม หมายถึง ปรากฏการณท ่สี วนของพน้ื ดนิ ไมว าจะเปน กอ นหิน ดนิ ทราย โคลน หรือเศษดิน เศษตนไม เกิดการไหล เลือ่ น เคลื่อน ถลม พังทลาย หรือหลน ลงมาตามที่ลาดเอียง อัน เน่อื งมาจากแรงดงึ ดูดของโลก ในขณะที่สวนประกอบของชัน้ ดิน ความช้นื และความชุมน้ำในดิน ทำให เกิดการเสียสมดลุ 5. มีขอสงั เกตอะไรบา งกอนเกิดเหตุดินโคลนถลม 5.1 มีฝนตกหนักถึงตกหนกั มากตลอดทงั้ วนั 5.2 ปริมาณน้ำฝนมากกวา 100 มิลลเิ มตรตอวนั 5.3 มีเสียงดงั ผิดปกติบนภูเขาและในลำหวย เนื่องจากการถลมและเลื่อนไหลของน้ำดินและ ตนไม 5.4 ระดบั นำ้ ในลำหวยสูงขนึ้ อยา งรวดเรว็ และมีน้ำไหลหลากลน ตลิ่ง 5.5 สขี องน้ำขุนขน และเปลี่ยนเปนสีดนิ ของภูเขา 5.6 มีเศษของตน ไมขนาดเลก็ ไหลมากับน้ำ

393 393 วิชาการเรยี นรสู ภู ยั ธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนที่ 4 แบบทดสอบหลงั เรยี น บทเรียนออนไลนท ่ี 4 เรอื่ ง อุทกภัยและดินโคลนถลม ชือ่ …………………….……………นามสกลุ ………………………….รหสั ประจำตวั นกั ศกึ ษา……..…………….. คำช้แี จง ใหน กั ศึกษาเลือกคำตอบทถ่ี ูกตองท่ีสดุ เพียงคำตอบเดยี ว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. สาเหตสุ ำคญั ที่ทำใหเ กดิ มหาอทุ กภยั 4. สาเหตุของการเกิดแผนดินถลม มหี ลาย พ.ศ. 2554 ในประเทศไทย คือ ประการ ยกเวน ก. ฝนตกหนกั มากกวาปกติ ก. มกั เกิดในฤดูฝน ข. นำ้ ทะเลหนุนมากกวาปกติ ข. การตัดไมทำลายปา ค. แผนการใชทีด่ ินไมมปี ระสิทธิภาพ ค. เกดิ จากการเคล่ือนตวั ของชนั้ ดิน ง. คูคลองต้ืนเขนิ ง. การสรา งอาคารไมแขง็ แรง 2. จากขอ 1 เกีย่ วขอ งกับปรากฏการณใ ด 5. ขอ ใดมักเกิดพรอมดนิ ถลม ก. ลานญี า ก. ลมแรง ข. เอลนโี ญ ข. น้ำปา ค. สนึ ามิ ค. อุทกภัย ง. พายุหมนุ เขตรอ น ง. แผน ดนิ ไหว 3. โครงการใดไมเก่ียวกบั การปองกันอทุ กภยั ก. โครงการแกมลงิ ข. โครงการสรางเข่ือน ค. โครงการแกลงดนิ ง. โครงการหญา แฝก

394 394 วิชาการเรยี นรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนที่ 4 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน บทเรยี นออนไลนท่ี 4 เรื่อง อทุ กภัยและดินโคลนถลม 1. ค 2. ก 3. ค 4. ง 5. ข

395 395 วชิ าการเรียนรสู ภู ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนที่ 5 ใบสัง่ งาน บทเรียนออนไลนท ี่ 5 คำส่งั 1. ใหผ ูเรียนศกึ ษาความรูจากควิ อารโ คดบทเรยี นออนไลนท ่ี 5 2. ใหผูเรียนทำแบบทดสอบกอ นเรยี น-หลงั เรียน 3. ใหผเู รยี นทำใบกจิ กรรมท่ี 5 เร่ืองไฟปาและหมอกควัน https://www.youtube.com/watch?v=E_BbZI34UIAไฟปา https://www.youtube.com/watch?v=Rpzhbgqpn8oวธิ ที าํ ตวั ตอนไฟไหม้ เรื่อง ไฟปา https://www.youtube.com/watch?v=jOxqRVJSo4kปัญหาหมอกควนั

396 396 วิชาการเรียนรสู ูภ ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศึกษา บทเรยี นออนไลนท่ี 5 แบบทดสอบกอ นเรียน บทเรียนออนไลนท ่ี 5 เร่อื ง ไฟปาและหมอกควัน ชื่อ…………………….……………นามสกลุ ………………………….รหัสประจำตวั นกั ศึกษา……..…………….. คำชแี้ จง ใหน ักศกึ ษาเลอื กคำตอบทถ่ี ูกตองทีส่ ุดเพียงคำตอบเดียว จำนวน 5 ขอ (5 คะแนน) 1. ขอ ใดไมใชช นดิ ของไฟปา 4. ขอ ใดอธิบายความหมายของหมอกควนั ได ก. ไฟปา สน ข. ไฟผวิ ดนิ ถกู ตอ งทีส่ ดุ ค. ไฟใตดิน ก. สภาพอากาศท่มี ีสารพษิ เจอื ปน ข. หมอกซึ่งมีควันผสมอยเู ปนจำนวนมาก ง. ไฟเรอื นยอด 2. ขอใดคอื ชวงฤดกู าลเกิดไฟปาในเขต ในอากาศ ค. เมฆทเ่ี กดิ ในระดบั ใกลพ้ืนดิน ทำให ภาคเหนอื การมองเหน็ เลวลง ก. ระหวางเดือน ธันวาคม - มีนาคม ของทกุ ป ง. ฝุนควันและอนุภาคแขวนลอยใน อากาศรวมตัวกันในสภาวะที่อากาศปด ข. ระหวางเดอื น เมษายน - พฤษภาคม 5. ขอใดไมใชสาเหตุการเกดิ หมอกควัน ของทุกป ก. ไฟปา ค. ระหวา งเดือน มกราคม - กุมภาพนั ธ ข. การเผาขยะมูลฝอย ค. โรงงานอุตสาหกรรม ของทกุ ป ง. ระหวา งเดอื น มนี าคม - พฤษภาคม ง. การประกอบอาหาร ของทกุ ป 3. ภาคใดของประเทศไทยทเี่ กิดไฟไหมป า มากทสี่ ุด ก. ภาคใต ข. ภาคกลาง ค. ภาคเหนือ ง. ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื

397 397 วิชาการเรียนรสู ูภ ัยธรรมชาติ 1(สค12022)ประถมศกึ ษา บทเรียนออนไลนท ่ี 5 แบบทดสอบกอนเรยี น บทเรียนออนไลนที่ 5 เรื่อง ไฟปา และหมอกควัน 1. ก 2. ข 3. ค 4. ง 5. ง