การบินด้วยเครื่องวัดประกอบการบิน

การบนิ ด้วยเครอื่ งวดั ประกอบการบนิ Basic Ins. Flying or Attitude Ins. Flying

พ.ท.วลั ลภ ใจดี อจ.รร.การบิน ทบ. 086-1215481, 39519 การศึกษา บรหิ ารธุรกิจบณั ฑติ ม.ธุรกจิ บณั ฑติ ย์ ดา้ นการบิน หลกั สูตร - ศิษยก์ ารบนิ ทหารบก ร่นุ ที่ 30/33 - เปลี่ยนคุณวุฒิอากาศยานปกี หมุน รุ่นท่ี 18/34 - การบนิ ด้วยเครอ่ื งวดั ประกอบการบิน (Ins.) รุ่นท่ี 11/38

ราชการสนาม การปอ้ งกันและปราบปราม ผกค.ของ กอ.รมน.ภาค 3 จว.น่าน ปี 2540 ชปบ.ทบ.กกล.นเรศวร อ.แม่สะเรียง จว.แมฮ่ อ่ งสอน ปี 2544 - 2546 ชปบ.ทบ.กกล.นเรศวร อ.แมส่ อด จว.ตาก ปี 2547 - 2548 ชปบ.ทบ.กกล.ผาเมอื ง จว.เชียงใหม่ ปี 2549 - 2550 ชปบ.ทบ.กกล.นเรศวร อ.แมส่ อด จว.ตาก ปี 2551 รวมราชการสนาม 9 ปี อดตี ผู้บังคบั ตอนควบคมุ และบงั คบั บญั ชา หมวดเคร่อื งบินทั่วไป กองบนิ เบา

บ.ต. 19 บ.ท. 17 บ.ฝ. 7 , MAULE MZ 325 - 7 Piper บ.ฝ. 41



ความมงุ่ หมาย • เพอื่ ใหผ้ ้เู ข้ารบั การศึกษา มคี วามร้คู วามเขา้ ใจในหลักการ ทางาน การตรวจสอบการทางาน การแปลความหมายการ ทางานของเครือ่ งวดั และเทคนิคการบินด้วยเครอ่ื งวัด ประกอบการบนิ เพื่อความเปน็ ระเบียบไม่สบั สนอนั จะนามา ซงึ่ ความปลอดภยั ในการบินดว้ ยเครื่องวัด และเปน็ การ ป้องกันอุบตั เิ หตุ

เรอื่ งท่ีสอน/ขอบเขตการสอน 1. คาแนะนาเก่ียวกบั การบนิ ด้วย 2. ทา่ บนิ ด้วยเครื่องวัดเบ้ืองต้น เคร่ืองวัด • 2.1 กล่าวทัว่ ไป • 1.1 กล่าวท่วั ไป • 2.2 การวิง่ ขน้ึ ดว้ ยเครอื่ งวดั • 1.2 ระบบการทางานของเครอ่ื งวดั การบิน • 2.3 การไต่ – ร่อนตรงหน้า • 1.3 การควบคุมและการบังคับอากาศยาน • 2.4 การเลี้ยวระดับ 3. เครื่องหาพิกดั ที่อยูด่ ้วยสญั ญาณจาก • 2.5 การเลยี้ วเขา้ หาทิศทางบนิ ดาวเทียม (GPS) และการใช้งาน • 2.6 การเลย้ี วจบั เวลา • 3.1 กลา่ วทว่ั ไป • 2.7 การเลย้ี วปกี ลกึ • 3.2 การใช้ GPS ชว่ ยในการเดินอากาศ • 2.8 การเล้ียวด้วยเข็มทศิ 4. สอบ • 2.9 ท่าบนิ ผดิ ปกตแิ ละการแก้ไข • - ทดสอบเรื่องทีศ่ ึกษามาแลว้ ทัง้ หมด • 2.10 การฝึกใชส้ ว่ นบงั คับสัมพนั ธ์กนั

หลักฐาน • 1. FM 1-240 INSTRUMENT FLYING AND NAVIGATION FOR ARMY AVIATORS 15 DEC 84 • 2. Richard L.Taylor. (1993) Flying IFR. Newcastle , Washington. • 3. INSTRUMENT COMMERCIAL MANUAL JEPPESEN SANDERSON 1995 • 4. Irvin N.Gleim, (1995) Instrument Pilot FAA Knowledge Test. • 5. Jeppesen Sanderson, Inc. (1996). FAR/AIM96, Englewood, Colorado, USA. • 6. Jesppesen. (2000) Commercial Pilot FAA Airmen. Jeppesen Sanderson Training Products. • 7. Instrument Flying Handbook FAA-8083-15A, 2001 • 8. Instrument Flying Handbook FAA-H-8083-15A, 2007

หลักฐาน • 9. Jeppesen . (2007) Instrumentation JAA ATPL Training • 10. Alan and Dale Lkapmeier. (2010) the Pilots Manual Access to flight. Aviation Supplies & Academics, Inc Newcastle Washingtion. • 11. Richard C.Taylor.(2010) IFR for VHF Pilots. New Castle , Washington. • 12. เพิ่มเอกสาร FAA เรอื่ ง Decision making. • 13. คูม่ อื การใชง้ าน GPS รุ่น Garmin 85 และ Trimpack

คาแนะนาเก่ยี วกบั การบนิ ดว้ ยเครื่องวดั ประกอบการบิน 1.1 กลา่ วท่วั ไป

ขนั้ ตอนการเรยี นรู้หรอื ฝกึ บนิ ดว้ ยเคร่อื งวดั ประกอบการบนิ • Instrument Flying แบ่งเป็น 2 ข้ันตอน คือ • 1. Basic Ins. Flying or Attitude Ins. Flying กลา่ วถงึ ท่าทางบินเบ้ืองตน้ ในการบินและบงั คับอากาศยาน โดย อาศัยเครือ่ งวดั ประกอบการบิน • 2. Advance Ins. Flying or Navigation Ins. Flying กล่าวถึง การบนิ หาความชานาญอย่างต่อเนอื่ งกับ Basic Ins. เพ่อื ใหไ้ ด้ซ่ึงการควบคมุ อากาศยาน โดยใช้ระบบ เครอ่ื งช่วยเดนิ อากาศต่าง ๆ

Basic Ins. Flying or Attitude Ins. Flying • เพื่อให้นักบินมคี วามรคู้ วามสามารถในการบงั คบั อากาศยาน ทาการ บินด้วยเครอ่ื งวดั ประกอบการบนิ ตลอดจนควบคมุ และแกไ้ ขทา่ ทาง บนิ ต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้องและเกดิ ปลอดภัย ในกรณี.- - สภาพอากาศปดิ IMC. - อากาศวิปรติ (Turbulence) - เกดิ ท่าทางบนิ ผดิ ปกติ (Unusual Attitude) • นักบนิ จาเป็นท่ีจะตอ้ งควบคมุ อากาศยาน และแกไ้ ขท่าทางบนิ ต่าง ๆ ให้ถกู ตอ้ งและปลอดภัย โดยการใช้ คว. การบนิ ตา่ ง ๆ

• การหลงสภาพการบนิ (Spatial Disorientation / Vertigo) คอื การทีน่ กั บินไมร่ ู้วา่ ตนเองหรือ อากาศยานอย่ใู นลกั ษณะ หรือทา่ ทางใด เมอ่ื เปรียบเทยี บกบั พน้ื ผิวโลก • สาหรับ Vertigo นกั บนิ จะร้สู กึ เวยี นศรี ษะคล้าย ส่งิ รอบตัวกาลงั หมุน

2. การหลงสภาพการบินเนื่องจากการมองเห็น หรืออาการหลอกตา อาจมีสาเหตุมาจาก • 2.1 การบนิ ขนานกบั เมฆท่ลี าดเอยี ง นักบินคดิ วา่ เมฆท่ี ลาดเอยี งเป็นขอบฟ้า

• 2.2 การเขา้ มาลง Runway ท่ีกว้างมาก หรือลาดลง หรอื ภมู ิประเทศ ลาดลงเข้าหา Runway ทาใหน้ กั บนิ รูส้ ึกว่าบนิ มาต่า จงึ เข้ามาลงสงู กวา่ ความเป็นจรงิ • ตรงขา้ มถ้าเข้ามาลง Runway ทแี่ คบ หรือลาดขนึ้ หรอื ภูมิประเทศลาดขึน้ เข้าหา Runway ทาให้นักบินร้สู กึ วา่ บนิ มาสูง จึงเขา้ มาลงตา่ กวา่ ความเปน็ จริง

• 2.3 การเขา้ มาลงในภมู ิประเทศทีไ่ รจ้ ุดเปรยี บเทยี บ (Featherless Terrain) เชน่ การเขา้ มาเหนอื นา้ , พืน้ ท่มี ดื , บริเวณทีห่ มิ ะปกคลมุ นกั บนิ จะรู้สึกวา่ อากาศยานอยู่สงู จึงเขา้ มาลงต่ากวา่ ความเปน็ จรงิ • 2.4 การบินเพือ่ เขา้ มาลงสนามโดยบินผา่ นฝน จะทาใหน้ ักบินคดิ วา่ อากาศยานอยสู่ งู ถ้าเปน็ หมอกแดดทาใหค้ ิดว่าอยไู่ กล จงึ เข้ามาลง ต่ากวา่ ความเปน็ จรงิ และถ้าเข้าไปลงผา่ นหมอกจะทาให้นักบินดึง หัวอากาศยานสงู (Pitching up) ทาใหร้ ่อนลงด้วยมุมชนั • 2.5 การหมุนของ Main Rotor Blades ทต่ี ัดกับแสงอาทติ ย์ขณะ บนิ ยอ้ นแสงอาทติ ย์ หรือขณะปัดน้าฝนทางาน อาจทาให้เกดิ Vertigo ได้

• 2.6 การสับสนระหว่างไฟบนพนื้ ดนิ กบั ดวงดาวขณะบนิ กลางคืน • 2.7 Auto kinesis illusion การจอ้ งมองไฟนงิ่ อยู่กับที่ในเวลา กลางคนื นาน นักบินจะรสู้ ึกว่าไฟน้นั เคล่อื นท่ี • 2.8 Flicker Vertigo การดแู สงไฟพริบ 4 – 20 ครง้ั /วนิ าที ใน เวลากลางคนื เช่น ไฟ Anti-collision • 2.9 ไฟท่ีเป็นแนวยาวเชน่ ไฟถนน และไฟของขบวนรถไฟขณะ เคลื่อนท่ี ทาใหน้ กั บนิ คิดว่าเป็นไฟ Runway และ Approach light และถ้าไฟ Runway และ Approach light ทสี่ วา่ งจ้า จะทา ใหน้ ักบนิ รสู้ ึกวา่ อยูใ่ กล้ จึงเขา้ มาลงสงู กว่าความเปน็ จรงิ

• Figure 3-2. Shepard’s tables illustrating problems with perception as both tables are the same length.

การหลงสภาพการบินที่เกิดจากการทางานของอวัยวะภายในชอ่ งหู • Figure 3-3. Inner ear orientation.

Semicircular Canals • Figure 3-4. Angular acceleration and the semicircular tubes.

Figure 3-6. Linear acceleration.

Vestibular Illusions The Leans • Lean Illusion เมื่อบินเลย้ี วระดบั โดยใช้สว่ นบังคบั สัมพนั ธก์ ันนาน นกั บนิ จะร้สู กึ เหมอื นบินตรงบินระดบั เมอื่ แกค้ ืนสู่ปีกระดับ นกั บนิ จะรสู้ กึ ว่าอากาศยานเอยี งไปทาง ทีแ่ กค้ ืน Figure 3-5. Angular acceleration.

Coriolis Illusion • Coriolis Illusion การเคลอ่ื นไหวศรี ษะอย่างรวดเร็ว ขณะบินเลย้ี ว ทาใหน้ กั บนิ ร้สู ึกว่าท่าทางของอากาศ ยานเปล่ยี นแปลง จงึ พยายามแกจ้ นอากาศยานเข้าสู่ ท่าอนั ตราย เชน่ ท่าทางบินของนักบิน F 16

Graveyard Spin • Graveyard Spin Illusion การทาสวา่ นหลายรอบ นกั บินจะรสู้ ึกเหมอื นบนิ ตรงบนิ ระดบั เม่อื แก้คนื สปู่ ีก ระดับ นักบินจะรสู้ กึ ว่าอากาศยานเอยี งไปทางด้านที่ แกค้ ืน จงึ แกแ้ ละเข้าสู่ทา่ สวา่ นอกี ครั้ง

Graveyard Spiral • Graveyard Spiral Illusion การเล้ียวควง เกลยี วหลายรอบ นกั บิน จะรูส้ ึกเหมือนรอ่ นปีก ระดบั จงึ แกโ้ ดยการดึง หัวอากาศยานข้ึน ทาให้ อากาศยานเลีย้ วขมวดเสยี ระดับสงู มากขึ้น • หมายเหตุ ถ้าเอยี งน้อยกว่า 2° /วนิ าที จะไมร่ ้ตู วั

Figure 3-6. Linear acceleration. • Somatogravic Illusion • การเพ่มิ ความเร็วอย่างรวดเร็วขณะ Take off นักบนิ จะรูส้ กึ วา่ หัวอากาศ ยานเชิดข้ึน จงึ แก้โดยกดหัวอากาศ ยานใหต้ ่าลง • ตรงข้ามถ้าลดความเร็วอย่างรวดเร็ว จะรสู้ กึ อาการตรงข้ามคือหวั อากาศ ยานต่าลง จงึ แกโ้ ดยเชดิ หวั ให้สูงขึ้น อาจเขา้ สทู่ า่ Stall สาหรับ Fixed Wing

Inversion Illusion • Inversion Illusion การแก้จากท่าไตส่ ่ทู า่ ระดับ ทา ให้นกั บินรู้สึกวา่ หวั อากาศยานเชิดข้ึน จึงแก้โดยกด หัวอากาศยานต่าลง

Elevator Illusion • Elevator Illusion การเคลือ่ นตวั ทางด่งิ อย่าง รวดเรว็ ทาให้นกั บนิ รสู้ กึ วา่ หัวอากาศยานเชิดขึ้น จงึ แกโ้ ดยกดหัวอากาศยานตา่ ลง



• ปัจจยั ท่ีทาใหน้ ักบนิ เกดิ หลงสภาพการบนิ หรอื Vertigo คือ สภาพอากาศ, กลางคนื , การบนิ เกาะหม,ู่ ทา่ ทางบิน, ความกงั วล หรอื หวาดกลวั และความล้า

การปอ้ งกันการหลงสภาพการบนิ • ตอ้ งเขา้ ใจอวยั วะรบั รู้ความรูส้ ึกของมนษุ ย์ และสภาวะทเ่ี ป็นเหตุ ให้เกิดการหลงสภาพฯ • หลกี เล่ียง (ถ้าเป็นไปได้) โดยอย่าบินเข้าไปในสภาวะทีม่ แี นวโนม้ ให้เกดิ VERTIGO • หมนั่ ฝกึ หาความชานาญในการบินด้วยเครอื่ งวดั ฯ อย่างต่อเนอ่ื ง • เชื่อเคร่ืองวัดฯ มากกวา่ ความรสู้ ึกของตนเอง • อย่าลืมว่าอาการหลงสภาพการบินสามารถเกิดกบั ใครก็ได้

เมอื่ เกิดการหลงสภาพการบนิ หรอื VERTIGO นกั บนิ จะต้องปฏิบตั ิดงั น้ี • Cross-check เครอ่ื งวดั ฯ และเช่ือท่ีเครอื่ งวดั แสดง • น่ิงศรษี ะ • บินตรงบนิ ระดบั • ให้นกั บนิ ทบ่ี นิ คู่บนิ แทน (ถา้ ม)ี

เครือ่ งวัดประจาอากาศยาน มี 4 ประเภท • Flight Instruments (เครอ่ื งวดั ประกอบการบนิ ) • Engine Instruments (เครือ่ งวดั เครอื่ งยนต์) • Navigation Instruments (เครอื่ งวัดการเดนิ อากาศ) • Miscellaneous Fight Instruments (เครอ่ื งวัดทว่ั ไป หรอื เคร่อื งวดั เบ็ดเตลด็ )

Flight instruments (เคร่ืองวัดประกอบการบนิ ) มี 6 ชนิด • 1. มาตรวดั /เคร่ืองวดั ความเร็วอากาศ Airspeed Indicator (ASI) • 2. มาตรวดั /เคร่อื งวัดระดบั สูง Altimeter • 3. เครอ่ื งวดั อตั ราไต่ – ร่อน Vertical Speed Ind. (VSI) or Climbing and Descending Ind. • 4. เคร่อื งวดั ทศิ ทาง Directional Gyro (DG) or Heading Ind. • 5. เครอ่ื งวัดเลี้ยววัดเอยี ง Turns and Slip Ind. or Turn and Bank Ind. Needle and Ball or เครอ่ื งวัดอัตราเล้ยี ว-เอียง Turn Coordinator • 6. เคร่ืองวัดท่าทางบนิ Attitude Ind. or Artificial Horizon ขอบฟา้ จาลอง Horizontal Gyro

Flight instruments (เคร่อื งวัดประกอบการบนิ ) มี 6 ชนดิ Airspeed Ind. (ASI) Attitude Ind. Altimeter Turn Coordinator Heading Ind. Vertical Speed Ind. (VSI)

Airspeed Ind. (ASI) Attitude Ind. Altimeter Turn Coordinator Heading Ind. Vertical Speed Ind. (VSI)

Flight instruments (เครื่องวัดประกอบการบิน) มี 6 ชนดิ Airspeed Ind. (ASI) Attitude Ind. Altimeter Turn Coordinator Heading Ind. Vertical Speed Ind. (VSI)



1.2 ระบบการทางานของเคร่อื งวัดการบนิ





หรอื Turn Coordinator

แหลง่ กำลงั งำน







1. เคร่อื งวดั เรว็ Air Speed Ind. (ASI)