20101-2002 งานเครื่องยนต์ดีเซล

งานเคร่อื งยนตด์ เี ซล 243 กิจกรรมท ี่ 13.4 จงเตมิ ขอ้ ความแผนภมู วิ เิ คราะหข์ ้อขัดข้อง การติดเคร่อื งยนตด์ เี ซลใหถ้ ูกตอ้ ง มอเตอรส์ ตารต์ ไม่หมุน .............................................................. ไมม่ ี แบตเตอรี่มีไฟ มี หรอื ไม่ 1) ตรวจสภาพภายนอก 2) ตรวจระดับน้ำกรด ใหต้ รวจสายแบตเตอรแี่ ละขวั้ ตอ่ 3) ตรวจ ถพ. นำ้ กรด 1) ระหวา่ ง ........................................................................ 2) ระหวา่ ง ........................................................................ หากไมป่ รากฏปัญหาใด ๆ ไม่ดี สายไฟ ดี ให้ประจไุ ฟแบตเตอรี่ และขวั้ ตอ่ ดี ตรวจ ถพ. นำ้ กรดดว้ ย หรอื ไม่ ไฮโดรมเิ ตอร์ ทำความสะอาด ใหท้ ดสอบลัดวงจรมอเตอร์ 13 แบตเตอร่ี ปกติ ขว้ั แบตเตอรี่หรือ สตารต์ กับแบตเตอรี่ ปกติหรือไม่ เปลย่ี นสายไฟ 1) ระหวา่ งขว้ั โซลนิ อยด์กบั มอเตอร์สตารต์ 2) ระหว่างขั้วมอเตอรส์ ตารต์ กบั แบตเตอร่ี ไมป่ กติ ไมห่ มุน ............................... หมุน ............. .................................................. ข้อขดั ขอ้ งอยทู่ ี่ .................................................. มอเตอร์สตาร์ต ข้อขัดข้องอยู่ที่ สายไฟ เปลย่ี นแบตเตอร่ี ตรวจมอเตอร์สตารต์ ตรวจระบบสายไฟ

244 งานเคร่ืองยนตด์ ีเซล จงเตมิ ขอ้ ความลำดบั การตดิ เครอ่ื งยนตด์ เี ซล ใหถ้ ูกต้อง กิจกรรมท ี่ 13.5 1. จงเติมข้อความวิเคราะห์ปัญหาจากหัวเผา 1) วงจรหัวเผาอัตโนมัติ ช่วงเวลาเผาหัวขึ้นอยู่กับ .......... ........................................................................................... 2) อากาศประเทศไทยร้อนเผาหัวไม่ควรนานเกิน ............ ............................................. หากนานกว่านี้ต้อง ............ ............................................................................................ 2. จงเติมข้อความลำดับการติดเคร่ืองยนต์ 1) บิดลูกกุญแจไปที่ตำแหน่ง “ ................................................................ ” ไฟเตือนหัวเผา ........................................... หลังจากนั้น เล็กน้อยไฟเตือนจะเปลี่ยนเป็น ....................................... แสดงว่าหัวเผาร้อน พร้อม .......................................... 2) เมื่อไฟเตือนสีแดงเปลี่ยนเป็น ........................................ และยังไม่สตาร์ตเครื่องในทันที ไฟเตือนสีเขียวจะ .................................................................... หากต้องการ สตาร์ตเครื่องยนต์ใหม่ ให้บิดลูกกุญแจเริ่ม ............... ............................................................................................ 3) ไฟเตือนสีเขียวจะดับไปเองโดยอัตโนมัติ หลังจาก ........................................................................................... ข้อควรจำ อย่าสตาร์ตเครื่องยนต์นานเกิน ................ วินาที ถ้าสตาร์ตครั้งแรกแล้วเครื่องไม่ติด ให้หยุด ............ วินาที จึง ................................................. 3. การดบั เครื่องยนต์ 1) บิดลูกกุญแจกลับตำแหน่ง .................................... หรือ ........................................................................................... 2) ถอด ..................................................................................

งานเครอ่ื งยนต์ดเี ซล 245 แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 13 เรอ่ื ง งานตดิ เคร่ืองและปรบั แต่งเครื่องยนต์ ดเี ซล ตอนที่ 1 จงเตมิ ข้อความวธิ ีแก้ไขขอ้ ขัดขอ้ งในหวั ข้อตอ่ ไปนใ้ี หถ้ ูกตอ้ ง ปัญหา วเิ คราะห์ขอ้ ขัดข้อง วิธแี กไ้ ขขอ้ ขดั ข้อง 1) ทอ่ นำ้ มนั ดีเซลอดุ ตนั 1) ................................................................................. 2) มลี มในหมอ้ กรองนำ้ มนั ดเี ซล 2) ................................................................................. 3) ลิ้นตดั นำ้ มนั ดีเซลบกพรอ่ ง 3) ................................................................................. 4) จงั หวะการฉดี นำ้ มันผิดจังหวะ 4) ................................................................................. 1 เครอ่ื งยนต์ 5) มลี มในป๊ัมดีเซล 5) ................................................................................. ติดยาก 6) เกิดปญั หาภายในปัม๊ ฉีดดเี ซล 6) ................................................................................. 2 เคร่ืองยนต์ เดนิ เบา 7) เขม็ นมหนูหัวฉีดตดิ แน่น 7) ................................................................................. ไมเ่ รยี บ 8) น้ำมนั ดีเซลหยดปลายหัวฉดี 8) ................................................................................. 9) ความดันเร่ิมฉีดน้ำมันดเี ซลไม่ดี 9) ................................................................................. 10) ระบบอนุ่ ไอดเี สีย 10) ................................................................................ 1) ไสก้ รองน้ำมันดเี ซลสกปรก 1) ................................................................................. 2) มีลมในหมอ้ กรองน้ำมันดีเซล 2) ................................................................................. 3) จังหวะการฉีดนำ้ มนั ดเี ซลไม่ดี 3) ................................................................................. 4) มลี มในปัม๊ ดเี ซล 4) ................................................................................. 13 5) เกดิ ปญั หาภายในปัม๊ ฉดี ดีเซล 5) ................................................................................. 6) เขม็ นมหนหู ัวฉดี ติดแน่น 6) ................................................................................. 7) ความดันเริ่มฉดี น้ำมันดีเซลไมด่ ี 7) ................................................................................. 8) ขอ้ ต่อท่อหัวฉดี ร่ัวซึม 8) ................................................................................. 9) รอบเดินเบาไมเ่ หมาะสม 9) ................................................................................. ตอนท่ี 2 จงทำเคร่อื งหมายถูก ( P) ลงหน้าขอ้ ความท่ีถกู ตอ้ งทีส่ ุด 1. ปกตไิ ส้หัวเผาร้อนประมาณเท่าใด 2. ทำไมตอ้ งใชร้ ะบบหัวเผา ก. 200-500o ซ. ก. เปน็ สิง่ จำเป็นสำหรบั เคร่อื งยนตด์ ีเซล ข. 500-700o ซ. ข. ใช้ไฟเตือนช่วยตดิ เครอื่ งยนต ์ ค. 700-900o ซ. ค. ใช้ไฟเตือนควบคุมหัวเผา ง. 1,000-2,000o ซ. ง. เพือ่ ใหเ้ คร่ืองยนตต์ ดิ ง่าย

246 งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 3. หวั เผาแบบควบคุมอุณหภมู ใิ นตวั เองมีกไี่ ส้ 7. ทำไมเครอ่ื งยนต์ดเี ซลร่นุ ใหม่ไมต่ อ้ ง ก. 1 ไส้ ข. 2 ไส้ เสียเวลาเผาหัวนาน ค. 3 ไส้ ง. 4 ไส้ ก. เพราะมสี วิตช์กุญแจพเิ ศษ ข. เพราะมกี ลอ่ งควบคุมเรง่ เผาหัวได ้ 4. นมหนหู วั ฉีดไม่ด ี มอี ันตรายถึงหวั เผาอย่างไร ค. เพราะแบตเตอรไี่ ฟแรง ก. เปลอื งน้ำมันเครอื่ ง ง. เพราะไดร้ บั กระแสไฟจากอลั เตอรเ์ นเตอร์ ข. นำ้ มันป่นั เปน็ หยด ค. เปลอื งไฟมาก 8. ช่วงเวลากล่องควบคุมหวั เผาทำงานขนึ้ อยู่ ง. ฉีดนำ้ มนั ถูกหวั เผาจนชำรดุ ได้ กับอะไร ก. ประเภทเผาหัว 5. เครื่องยนตต์ ิดยากทำไมใหห้ ยดุ พกั ข. เปิดสวิตชห์ ัวเผา 15-20 วนิ าที กอ่ น ค. ตัวส่งสญั ญาณไฟเตอื นชาร์จ ก. รอใหแ้ บตเตอรีเ่ ยน็ ง. ตัวสง่ สัญญาณอุณหภมู นิ ำ้ หลอ่ เย็น ข. รอการทำปฏกิ ริ ิยาของน้ำกรดแบตเตอรี่ ค. รอการบรรจไุ อด ี 9. เมอ่ื ไฟเตอื นหัวเผาอตั โนมัติดับ ทำไมต้อง ง. รอการเผาหวั ตดิ เคร่อื งยนต์ทันที ก. มอเตอรส์ ตารต์ กำลงั ครบวงจร 6. เครอื่ งยนตด์ เี ซลใชร้ เี ลย์เผาหวั เพอ่ื อะไร ข. เพราะวงจรจะตดั อตั โนมตั ิ ก. เพ่ือลดภาระไฟในวงจร ค. ไอดรี อ้ นพร้อมติดเครอื่ ง ข. เพอ่ื ลดกำลังไฟหวั เผา ง. จะเปลืองไฟมาก ค. เพือ่ ลดการสน้ิ เปลืองไฟ ง. เพือ่ รกั ษาอายุการใชง้ านของอุปกรณ์ 10. ทำไมไฟเตอื นเผาหัวอตั โนมัติไมต่ ดิ ขณะเครือ่ งร้อน ก. ขาดวงจร ข. ลัดวงจร ค. แบตเตอร่ีไมม่ ีไฟ ง. คอนแทครเี ลย์หวั เผาไม่ตอ่ วงจร ตอนท่ี 3 จงตอบคำถามต่อไปนีใ้ ห้ได้ใจความสมบรู ณ์ 1. วงจรไฟหวั เผาอตั โนมตั ิหรือเรยี กวงจรเร่งเผาหวั ทำงานอย่างไร 2. หวั เผาแบบไส้แท่งหรอื เรยี กว่าแบบควบคมุ อณุ หภมู ิในตวั เอง ทำงานอย่างไร 3. ตัวส่งสญั ญาณอุณหภูมนิ ำ้ หล่อเย็นในวงจรไฟเผาหวั ทำงานอย่างไร 4. จงเขยี นลำดบั การทำงานเผาหัวตำแหน่งเปดิ สวติ ชก์ ุญแจ ON มา 3 ขน้ั ตอน 5. จงเขยี นวงจรไฟแบบหัวเผาร้อนเร็วด้วยรูปงา่ ย ๆ มา 1 วงจร

14งานเคร่อื งยนตด์ เี ซล 247 การศกึ ษาและปฏบิ ตั งิ าน บำรงุ รกั ษาเครอ่ื งยนตด์ เี ซล สาระการเรียนรู้ 14.1 ตารางการบำรุงรักษาตามระยะและการบำรุงรักษา 14.2 การบำรงุ รักษาวงจรนำ้ มนั ดเี ซล 14.3 วธิ กี ารเกบ็ รกั ษาเครอ่ื งยนต์ดเี ซลไว้ระยะยาวนาน ผลการเรยี นรทู้ ค่ี าดหวงั 1. แนะนำการใช้ตารางการบำรงุ รกั ษาตามระยะได้ 2. ปฏิบัติการบำรงุ รกั ษาเครือ่ งยนต์ดีเซลได้ 3. ปฏิบัติการบำรงุ รกั ษาวงจรน้ำมนั ดเี ซลได้ 4. แนะนำวธิ ีการเกบ็ รักษาเคร่ืองยนตด์ เี ซลไวร้ ะยะยาวนานได้ 5. เพ่ือใหม้ ีกจิ นิสยั ในการทำงานด้วยความเปน็ ระเบียบเรียบร้อย ประณตี รอบคอบและตระหนกั ถึงความปลอดภยั

248 งานเครอ่ื งยนตด์ ีเซล 14 การศกึ ษาและปฏบิ ตั งิ าน บำรงุ รกั ษาเครอ่ื งยนตด์ เี ซล บทนำ การซื้อรถนั้นไม่ยากเท่ากับการบำรุงรักษารถ เพราะมีเงินซื้อรถได้เลยภายในชั่วโมงเดียว หรือวันเดียว แต่การบำรุงรักษาจะต้องทำต่อเนื่องตลอดระยะเวลาการใช้งาน ต้องแบ่งเวลาดูแลรถ ก่อนใช้งาน เพื่อให้ปลอดภัยในการใช้งานและยืดอายุการใช้งานให้นานที่สุด ผลดีผลเสียจากการ บำรุงรักษารถมีดังต่อไปนี้ ผลดีจากการบำรุงรักษา ผลเสียจากการขาดการบำรุงรักษา 1) ทำใหก้ ารทำงานของเครอ่ื งยนต์คงมี 1) ประสทิ ธิภาพการทำงานลดลงอาจเกดิ ปัญหา ประสิทธภิ าพสูง ไมข่ ดั ขอ้ ง ข้อขัดขอ้ ง 2) การสึกหรอชน้ิ สว่ นของเครือ่ งยนต์ลดนอ้ ยลง 2) การสึกหรอของช้นิ ส่วนเรว็ กวา่ เวลาอนั ควร ยดื อายกุ ารใชง้ าน สิน้ เปลอื งคา่ ซ่อม 3) เครื่องยนตม์ กี ำลงั สม่ำเสมอ สมรรถนะการ 3) อาจทำใหอ้ ปุ กรณ์ทีเ่ กี่ยวข้องเสียหายเพ่ิมขน้ึ ใชง้ านดี มีความสขุ ในการใช้งาน เสียอารมณ์ในการใชง้ าน 4) อายุการใชง้ านของเครือ่ งยาวนาน 4) เสยี เวลาในการซ่อมเครอื่ งบ่อย ๆ 5) ประหยัดนำ้ มนั เชอ้ื เพลิง 5) สิ้นเปลืองน้ำมนั เชอ้ื เพลงิ มากขน้ึ รูปท่ี 14.1 ลกั ษณะการหมุนเวยี นน้ำหล่อเยน็ ต้องตรวจสภาพนำ้ และท่อนำ้

งานเครื่องยนตด์ ีเซล 249 14.1 ตารางการบำรงุ รกั ษาตามระยะและการบำรงุ รกั ษา 14.1.1 ตารางการบำรงุ รกั ษาตามระยะ หวั ขอ้ การบำรงุ รกั ษาตามระยะและชว่ งกำหนดการบรกิ าร กำหนดจากพน้ื ฐานเฉลย่ี ทางดา้ นวศิ วกรรม และสภาพการใชง้ านของรถยนต์ ระยะเวลาการตรวจ จำนวนเดอื นหรือ กม. (ไมล์) ในช่วงแรก รายการ เดอื น - 6 12 18 24 30 36 42 48 x 1,000 กม. 1 10 20 30 40 50 60 70 80 1. เครื่องยนต์ IIIIIIIII TT ตง้ั ล้ิน สกรฝู าสบู TTT นอตท่อร่วมไอดีไอเสีย AI I I I I I I I สายพานอลั เตอรเ์ นเตอร์ สายพานเพลาราวลนิ้ เปล่ียนทุก ๆ 100,000 กม. นำ้ มันเครือ่ ง R R R R R R R R R ไส้ กรองน้ำมันเครือ่ ง RRRRRRRR 2. ระบบนำ้ มนั ดเี ซล I I IRI I IR 14 IIIIIII ไส้กรองอากาศ ทอ่ เหลก็ และทอ่ พลาสติก RR ไสก้ รองนำ้ มันดเี ซล 3. ความหมายของอักษรยอ่ I = ตรวจ ปรบั แตง่ ทำความสะอาดหรอื เปล่ยี น (Inspection) A = ปรับแตง่ (Adjustment) R = เปลยี่ นใหม่ (Replace) T = ขันแนน่ (Torque)

250 งานเคร่ืองยนต์ดเี ซล 14.1.2 การบำรงุ รกั ษาระบบระบาย ความรอ้ น ฝาหม้อน้ำ หน้ารถ 1. การเปลย่ี นถา่ ยนำ้ ในหมอ้ นำ้ กอ๊ กถา่ ยน้ำ 1) ถอดฝาหม้อน้ำขณะหม้อน้ำเย็นออกวางไว้ คลายออก 2) เปิดก๊อกถ่ายน้ำจนน้ำไหลออกหมดจึงปิดแน่น 3) เติมน้ำสะอาดและน้ำยาหม้อน้ำ รูปท่ี 14.2 ถา่ ยนำ้ หลอ่ เย็น 4) ตดิ เครอ่ื งพออุ่น ระดับนำ้ จะลดลงบา้ งให้เติมน้ำ อกี ครงั้ ขอ้ ควรจำ อนั ตรายอย่าเปิดฝาหม้อนำ้ ขณะหม้อน้ำร้อน 2. การเปลย่ี นทอ่ ยางหมอ้ นำ้ 1) คลายสกรูเหล็กรัดท่อ 2) ถอดเปลี่ยนท่อน้ำ ท่อยางหมอ้ นำ้ ดา้ นบน ข้อควรจำ รูปท่ี 14.3 เปล่ียนทอ่ ยางหมอ้ น้ำ ใช้แต่ท่อน้ำอะไหล่แท้เท่านั้น 14.1.3 การบำรงุ รกั ษาระบบหลอ่ ลน่ื 1. การเปลย่ี นนำ้ มนั เครอ่ื ง 1) อุ่นเครื่องให้ร้อน น้ำมันเครื่องไหลง่าย 2) เปิดฝาเติมน้ำมันเครื่องและถ่ายน้ำมันเครื่อง 3) เติมน้ำมันเครื่องแล้วอุ่นเครื่องอีกครั้ง 4) ตรวจเติมน้ำมันเครื่องและตรวจรอยรั่วซึม รปู ท่ี 14.4 เปล่ยี นน้ำมนั เครือ่ ง 2. การเปลย่ี นกรองนำ้ มนั เครอ่ื ง ตรวจรอยรว่ั ไส้กรอง 1) ถอดกรองน้ำมันเครื่องเก่าทิ้ง นำ้ มนั เคร่อื ง 2) ทาแหวนยางหนา้ สมั ผสั หมอ้ กรองดว้ ยนำ้ มนั เครอ่ื ง รูปท่ี 14.5 เปล่ยี นกรองนำ้ มันเครือ่ ง 3) หมุนหม้อกรองเข้าให้แน่นด้วยมือเปล่า 4) ติดเครื่องเพื่อตรวจการรั่วซึม

สกรไู ล่ลม งานเครอื่ งยนต์ดีเซล 251 คลายออก ขันเข้า 14.1.4 การบำรงุ รกั ษาระบบนำ้ มนั ดเี ซล รปู ท่ี 14.6 เปล่ียนกรองนำ้ มันดีเซล สกรไู ลล่ ม 1. การเปลี่ยนกรองน้ำมันดีเซล รูปท่ี 14.7 ไลล่ มระบบน้ำมนั ดีเซล 1) หลังจากคลายสกรูไล่ลม ถอดไส้กรองโดยหมุน ออกด้วยประแจบ่วง คำเตือน !! ใช้ถาดรองรับน้ำมันกันเปื้อนเสมอ 2) ทำความสะอาดผิวหน้าซีลที่ตัวยึดหม้อกรอง 3) หล่อลื่นปะเก็นกรองตัวใหม่ แล้วใช้มือหมุนเข้าที่ จนผิวหน้าสัมผัสตัวยึดหม้อกรอง 4) ใช้ประแจบ่วงขันเข้าอีกประมาณ 2 ใน 3 รอบ 5) ไล่ลมออกจากวงจรน้ำมันดีเซล 6) เช็ดทำความสะอาดคราบน้ำมันดีเซล แล้วติด เครื่องยนต์ ตรวจรอยน้ำมันดีเซลรั่ว ตัวกรอง ระดับถ่ายนำ้ ท้ิง 2. การทำความสะอาดหม้อดักน้ำ ลกู ลอย ปลก๊ั ถ่ายนำ้ 1) หม้อดักน้ำเป็นอุปกรณ์ที่ใช้แยกน้ำ ออกจาก เปดิ น้ำมันดีเซล ปดิ 2) ตรวจถ่ายน้ำในหม้อดักน้ำ โดยการคลายปลั๊ก ให้หลวม 3) ปล่อยน้ำระบายออกจนหมดแล้วขันปลั๊กแน่น รปู ที่ 14.8 ทำความสะอาดหม้อดกั นำ้ 14 ปลั๊กถ่ายใหญ ่ ตะแกรงกรอง 3. การทำความสะอาดถังน้ำมันดีเซล ปล๊กั ถา่ ยเลก็ ปะเกน็ 1) คลายปลั๊กถ่ายตัวเล็กก้นถังน้ำมันออก 2) คลายปลั๊กถ่ายตัวใหญ่ที่ติดกับตะแกรงกรองออก น้ำมัน น้ำ และตะกอนในถังจะถ่ายออก 3) ทำความสะอาดตะแกรงกรอง และปลั๊กถ่ายด้วย น้ำมันดีเซล แล้วขันแน่นตามเดิม รูปที่ 14.9 ทำความสะอาดถงั นำ้ มนั

252 งานเครือ่ งยนตด์ เี ซล 14.2 การบำรุงรกั ษาวงจรน้ำมนั ดีเซล 14.2.1 สว่ นประกอบวงจรนำ้ มนั ดเี ซลทต่ี อ้ งบำรงุ รกั ษา ท่อน้ำมนั ไหลกลับ ตรวจการร่วั ซมึ ทอ่ ดูดน้ำมนั จากถัง ตรวจการยึดแนน่ ปม๊ั ดีเซล หวั ฉดี 1) ตงั้ ปมั๊ ตรวจสภาพ ฉดี น้ำมนั หม้อกรองน้ำมนั 2) ไล่ลม 1) ไลล่ ม หมอ้ ดักนำ้ 1) ถา่ ยนำ้ 2) เปลยี่ น 2) ตรวจสวติ ชไ์ ฟเตือน ลิ้นตัดน้ำมนั ถงั นำ้ มัน 1) ตรวจความตา้ นทาน 1) ถ่ายน้ำกน้ ถงั 2) ตรวจการทำงาน 2) ตรวจการรั่วซมึ รปู ที่ 14.10 ส่วนประกอบวงจรนำ้ มนั ดเี ซลที่ตอ้ งบำรุงรกั ษา 3) ตรวจเหลก็ รัดท่อ ปัม๊ ไลล่ ม 1. การเติมน้ำมันดีเซล คลาย 1) เลอื กคณุ ภาพน้ำมนั ดีเซลตามคมู่ อื กำหนด รูปที่ 14.11 ไลล่ มท่ีหมอ้ กรองนำ้ มันดเี ซล 2) ระวงั สิ่งสกปรกเขา้ ไปกบั นำ้ มนั ดเี ซล 2. การไลล่ มระบบน้ำมันดีเซล j ถาดรองนำ้ มนั k ถ่ายนำ้ ออกจากตัวดักน้ำดว้ ยก๊อกถ่ายนำ้ l ไล่ลมออกจากระบบนำ้ มันด้วยปมั๊ ไล่ลม

ทอ่ ตัง้ ปัม๊ งานเคร่อื งยนตด์ เี ซล 253 รปู ท่ี 14.12 ลูกป๊ัมยังไมเ่ รม่ิ ปิดรนู ำ้ มนั 14.2.2 การปรบั ตง้ั ปม๊ั ดเี ซล รูปท่ี 14.13 ลูกปั๊มเร่มิ ปดิ รูบรรจุน้ำมัน แบบเรยี งสบู นาฬิกาวดั รูปที่ 14.14 ตดิ ตั้งนาฬิกาวดั ถอดสปรงิ ล้นิ สง่ น้ำมันออก แต่ใสฝ่ าครอบลิ้นส่ง น้ำมันให้แน่นตามเดิมพร้อมท่อตั้งปั๊ม เมื่ออัดส่งน้ำมัน รปู ที่ 14.15 ตรวจเคร่อื งหมายตัง้ ป๊ัม ด้วยปั๊มไล่ลม หากลูกปั๊มไม่ปิดรูบรรจุน้ำมันเข้ากระบอก ปั๊ม น้ำมันจะไหลเข้ารูบรรจุน้ำมันเข้ากระบอกปั๊ม ผ่าน ออกทางฝาครอบลน้ิ สง่ นำ้ มนั และทอ่ ตง้ั ปม๊ั ไดม้ าก ดงั รปู ที่ 14.12 โดยปฏิบัติการตั้งปั๊มดีเซลดังต่อไปนี้ 1) หมุนเครื่องยนต์ ให้เครื่องหมายเริ่มฉีดน้ำมัน ตรงกัน 2) คลายสกรูยึดตัวปั๊มพอหลวม เพื่อให้โยกปั๊ม ดีเซลไปซ้ายขวาได้เล็กน้อย 3) โยกตัวปม๊ั ดเี ซลให้ลกู ป๊มั เรม่ิ ปิดรบู รรจนุ ำ้ มนั เขา้ กระบอกปั๊ม คือน้ำมันไหลออกทางฝาครอบ ลิ้นส่งน้ำมันได้เล็กน้อย ดังรูปที่ 14.13 4) ขันสกรูยึดปั๊มให้แน่น 5) ทดสอบอัดส่งน้ำมันด้วยปั๊มไล่ลมอีกครั้ง เพื่อ ตรวจตำแหน่งตั้งปั๊มพอดี 14.2.3 การปรบั ตง้ั ปม๊ั ดเี ซลแบบ 14 จานจา่ ย การปรับตั้งปั๊มดีเซลแบบจานจ่าย ใช้วิธีวัด ตำแหนง่ การเคลอ่ื นทข่ี องลกู ปม๊ั สศู่ นู ยต์ ายบนดว้ ยนาฬกิ า วัด นั่นคือหาตำแหน่งที่ลูกฟูกเริ่มยกลูกปั๊ม ให้ส่งน้ำมัน ดังต่อไปนี้ 1) ถอดสกรูปิดรูหัวลูกปั๊มออก 2) ติดตั้งนาฬิกาวัดที่รูหัวลูกปั๊ม โดยขานาฬิกาวัด เคลื่อนที่ได้ประมาณ 2 มม. 3) หมนุ เครอื่ งยนต ์ ให้เครื่องหมายเริม่ ฉีดนำ้ มนั อยู่ ล่วงหน้า 30o- 40o BTDC 4) หมุนเครื่องยนต์ให้เครื่องหมายตั้งปั๊มตรงกัน 5) ตรวจระยะลูกปั๊มที่หน้าปัดนาฬิกาวัด เช่น 1 ± 0.02 มม. หรือ 2 ± 0.02 มม. แล้วแต่ เครอ่ื งยนต ์ ใหด้ ตู ามรายละเอยี ดคมู่ อื ซอ่ มรถ

254 งานเคร่อื งยนตด์ เี ซล ลูกบอ็ กยาว 14.2.4 การขนั ฝาสูบ รปู ท่ี 14.16 ลำดบั ขันสกรูฝาสูบ เครอ่ื งยนตใ์ หมห่ รอื หลงั การซอ่ มฝาสบู เมอ่ื รูปท่ี 14.17 ขันสกรฝู าสูบ ใช้งานไประยะหนึ่ง ชิ้นส่วนต่าง ๆ ปรับตัวกันเข้าที ่ รูปท่ี 14.18 เครอ่ื งหมายตง้ั ลิน้ อาจทำให้นอตสกรูต่าง ๆ หลวมได้ ให้ตรวจการ รปู ที่ 14.19 การต้งั ล้นิ ขันแน่นตามกำหนดดังต่อไปนี้ 1) ศึกษาคู่มือซ่อมเฉพาะเครื่องยนต์ เพื่อ ศึกษาเทคนิควิธีการขันแน่น และแรงขัน แน่น 2) ศึกษาลำดับการขันแน่นดังตัวอย่างรูปบน 3) ทำการขันแน่นด้วยประแจทอร์ก ข้อควรจำ ขันแน่นเกิน อาจทำให้เกลียวเสีย หรือสกรูขาด ขันไม่แน่น อาจทำให้ปะเก็นฝาสูบรั่ว และมีผลกระทบถึงการตั้งลิ้น 14.2.5 การปรบั ต้งั ลิน้ เนื่องจากความร้อนจากการเผาไหม้และ อายุการใช้งานของเครื่องยนต์ย่อมมีข้อขัดข้องและ สึกหรอ จึงจำเป็นตั้งลิ้นตามกำหนดดังต่อไปนี้ 1) ศึกษาคู่มือซ่อมเฉพาะเครื่องยนต์ เพื่อ ศกึ ษาเทคนคิ วธิ กี ารปรบั ตง้ั ลน้ิ และคา่ ระยะ ห่างตั้งลิ้น 2) หมุนเครื่องยนต์ให้สูบ 1 อยู่ศูนย์ตายบน จังหวะอัด 3) ตรวจลิ้นสูบ 1 มีระยะห่าง แต่สูบสุดท้าย ไม่มีระยะห่าง 4) ปรับตั้งลิ้นรอบแรก = ครึ่งหนึ่งของจำนวน ลิ้นทั้งหมด เช่น ลิ้นไอดี = 0.20 มม. ลิ้นไอเสีย = 0.30 มม. 5) หมุนเพลาข้อเหวี่ยงไปอีก 1 รอบ และปรับ ตั้งลิ้นส่วนที่เหลือ

งานเครื่องยนต์ดเี ซล 255 14.3 วธิ กี ารเกบ็ รกั ษาเครอ่ื งยนตด์ เี ซลไวร้ ะยะยาวนาน 14.3.1 การปอ้ งกนั การกดั กรอ่ น กอ่ นเกบ็ การเก็บเครื่องยนต์ที่ไม่ได้ใช้งานเป็นเวลานาน หมายถึง กรณีที่หยุดใช้ตามฤดูกาลหยุดใช้คอยโอกาส หยุดใช้ด้วยกรณีใด ๆ หลายเดือนก็ตาม ควรป้องกันการ กัดกร่อน ดังต่อไปนี้ คลายจุกปดิ 1. หอ้ งเพลาขอ้ เหวย่ี ง รปู ที่ 14.20 ห้องเพลาขอ้ เหว่ียง ถ่ายน้ำมันเครื่องเดิมออกให้หมด เติมน้ำมัน รูปท่ี 14.21 หอ้ งเผาไหม้ กันสนิมเข้าไปแทนตามปริมาณปกติ ติดเครื่องยนต ์ ปุ่มไลล่ ม ปล่อยเดินเบาไว้ประมาณ 5 นาที เพื่อให้น้ำมันกันสนิม เวียนเคลือบผิวโลหะให้ทั่วทั้งเครื่องยนต์ ปล๊กั ไลล่ ม ปั๊มไลล่ ม 2. หอ้ งเผาไหม ้ ท่อถ่ายน้ำมัน รปู ท่ี 14.22 ระบบน้ำมนั ดเี ซล ถอดหัวฉีดหรือหัวเผาออกทุกสูบ พ่นน้ำมัน กันสนิมเข้าไปในกระบอกสูบที่ลูกสูบอยู่ที่ศูนย์ตายล่าง ประมาณ 20-30 ซีซี. หรือพ่น 10-15 วินาที โดยส่าย หัวกาพ่นน้ำมันให้ทั่วห้องเผาไหม้ สุดท้ายหมุนเครื่อง ให้น้ำมันไปได้ทั่วถึงประมาณ 3 รอบ 3. ระบบนำ้ มนั ดเี ซล 14 ถ่ายน้ำมันดีเซลออกให้หมด หรือเดินเครื่องไล่ น้ำมันดีเซลในปั๊มและท่อน้ำมันออกจนเครื่องดับ เพื่อ ไม่ให้มีน้ำมันดีเซลเหลือตกค้าง เพราะน้ำมันดีเซลที ่ ตกค้างอยู่นานจะรวมตัวกันเป็นยางแข็ง เป็นสาเหต ุ ให้ลูกปั๊มลิ้นส่งและนมหนูหัวฉีดติดค้าง เติมน้ำมัน ดีเซลผสมน้ำมันกันสนิม 5-10% เข้าไป แล้วไล่ลมใน ปั๊มออกให้หมด ติดเครื่องยนต์ไว้ 10-15 นาที เพื่อให ้ น้ำมันกันสนิมเข้าไปเคลือบผิวลูกปั๊มลิ้นส่งและนมหนู หัวฉีด

256 งานเคร่ืองยนตด์ เี ซล 4. ระบบนำ้ หลอ่ เย็น ก๊อกถ่ายนำ้ ถ่ายน้ำหล่อเย็นออกให้หมด เติมน้ำใหม่เข้าไปด้วย รูปท่ี 14.23 ระบบน้ำหลอ่ เยน็ ส่วนผสมของน้ำมันกันสนิม 10-15% ติดเครื่องไว้ประมาณ 30 นาที ให้น้ำร้อนพาน้ำมันกันสนิมไปเคลือบโลหะภายใน รปู ท่ี 14.24 ขบั ขี่ประมาณ 40-50 กม. จนทั่ว แล้วถ่ายทิ้งให้หมด ถ่ายนำ้ มนั กนั สนิม 14.3.2 การเกบ็ และการดแู ลเครอ่ื งยนต์ รปู ที่ 14.25 ถา่ ยน้ำมนั กนั สนมิ ทไ่ี มไ่ ดใ้ ชง้ านเปน็ เวลานาน ปมุ่ ปั๊มไล่ลม 1) อย่าเก็บไว้ในที่เปียกชื้นหรือถูกน้ำ ป้องกันสิ่ง สกปรกเข้าในรูต่าง ๆ เช่น หม้อกรองอากาศ ปิด ด้วยฝาครอบหรือพลาสติก 2) รักษาความสะอาดด้วยการปิดคลุม อุณหภูมิห้อง ไม่สูง ไม่ถูกแสงแดดและอากาศถ่ายเทได้ดี 3) ทุก ๆ เดือนให้หมุนเครื่องยนต์ 5-10 รอบ และตรวจ ส่วนประกอบภายนอกที่เป็นสนิม ถ้าเป็นรถยนต์ ควรขับขี่ประมาณ 40-50 กม. 4) ประจุไฟแบตเตอรี่ให้เต็มทุก 2 อาทิตย์ เพราะ เมืองไทยอากาศร้อน แบตเตอรี่ทำงานตลอดเวลา 14.3.3 การใชง้ านเครอ่ื งยนตท์ ไ่ี มไ่ ดใ้ ช้ งานเปน็ เวลานาน 1) ทำความสะอาดส่วนประกอบภายนอก 2) ถ่ายน้ำมันกันสนิมออกจากอ่างน้ำมันเครื่อง และ เติมน้ำมันเครื่องใหม่เข้าไปแทน 3) สตาร์ตเครือ่ งยนตโ์ ดยไม่ใส่หวั เทยี นหรอื หัวฉีด เพอื่ ให้สิ่งสกปรกที่ลอยอยู่ในห้องเผาไหม้ ออกจากห้อง เผาไหม้ และยังเป็นการหมุนปั๊มน้ำมันเครื่องไป หล่อลื่นส่วนประกอบต่าง ๆ ได้ทั่วถึงอีกด้วย 4) ปล่อยน้ำ ไล่น้ำในระบบน้ำหล่อเย็น เพื่อไล่น้ำมัน กันสนิมออกจากระบบน้ำหล่อเย็น แล้วเติมน้ำ สะอาดให้เต็ม รูปท่ี 14.26 ไลล่ มออกจากป๊ัม

งานเครอื่ งยนตด์ ีเซล 257 กิจกรรมท ่ี 14 จงเตมิ ข้อความการบำรงุ รกั ษาเครอื่ งยนต์ ลงในช่องวา่ งให้ถูกต้อง ผดิ ปกติ 1. หลังการบำรุงรักษาปรากฏกำลังเครื่องตก เพราะทำอะไรผิด 1) ................................................................................... 2) ................................................................................... 3) ................................................................................... 4) ................................................................................... ................................................................................... 5) ................................................................................... 2. ผลการบำรุงรักษาผ่านไปดีได้ทำอะไรหลัก ๆ ยอดเยย่ี ม ไปบ้าง 1) ................................................................................... 2) ................................................................................... 3) ................................................................................... 4) ................................................................................... 5) ................................................................................... 14 ................................................................................... 3. หลังการบำรงุ รกั ษา ปรากฏผลงานเปน็ ที่ไมพ่ อใจ สาเหตอุ าจเกดิ จากอะไร 1) ................................................................................... 2) ................................................................................... 3) ................................................................................... 4) ................................................................................... 5) ...................................................................................

258 งานเครอื่ งยนต์ดเี ซล เรื่อง การบำรงุ รักษาเคร่ืองยนตด์ ีเซล แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 14 ตอนที่ 1 จงเติมข้อความและเขยี นการบำรุงรกั ษาในชอ่ งวา่ งให้ถูกต้อง 1. ทำไมต้องมีการบำรุงรักษาเครื่องยนต์ดีเซลประจำวัน 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 2. จงเขียนการบำรุงรักษาระบบระบายความร้อนประจำวันมา 2 ข้อ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 3. จงเขียนการบำรุงรักษาระบบหล่อลื่นประจำวันมา 2 ข้อ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 4. จงเขียนการบำรุงรักษาระบบน้ำมันดีเซลประจำวันมา 2 ข้อ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 5. ทำไมต้องมีการบำรุงรักษาเครื่องยนต์ดีเซลตามระยะ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 6. จงเขียนการบำรุงรักษาระบบระบายความร้อนตามระยะมา 2 ข้อ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 7. จงเขียนการบำรุงรักษาระบบหล่อลื่นตามระยะมา 2 ข้อ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 8. จงเขียนการบำรุงรักษาระบบน้ำมันดีเซลตามระยะมา 2 ข้อ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 9. จงเขียนการบำรุงรักษาระบบไอดีตามระยะมา 2 ข้อ 1) ............................................................................ 2) .................................................................................. 10. ทำไมต้องปรับลิ้นเครื่องยนต์ในการบำรุงรักษาเครื่องยนต์ดีเซลตามระยะ 1) ........................................................................................................................................................................... 2) .......................................................................................................................................................................... 3) ...........................................................................................................................................................................

งานเคร่อื งยนตด์ เี ซล 259 ตอนที่ 2 จงทำเคร่ืองหมายถกู ( P) ลงหน้าขอ้ ความทีถ่ กู ต้องท่สี ุด 1. ทำไมไมค่ วรใช้เคร่ืองยนต์หนักหลังการซ่อมใหญ่ 6. ทำไมเครอ่ื งยนต์ดีเซลรนุ่ ใหมไ่ ม่ต้อง ก. เพอื่ อุ่นเคร่ือง เสียเวลาเผาหัวนาน ข. เพื่อให้ชิน้ สว่ นปรับตวั ก. เพราะมสี วิตช์กญุ แจพเิ ศษ ค. เพอ่ื ประหยัดนำ้ มนั ดีเซล ข. เพราะมีกลอ่ งควบคุมเรง่ เผาหวั ได ้ ง. เพอ่ื ประหยดั น้ำมันเครือ่ ง ค. เพราะแบตเตอร่ีไฟแรง 2. ทำไมออกแบบใหห้ ัวเผาทำงานหลงั เครื่องยนต์ ง. เพราะได้รับกระแสไฟจากอัลเตอร์เนเตอร์ 7. ชว่ งเวลาวงจรเผาหัวทำงานขน้ึ อยู่กับอะไร ตดิ แลว้ ก. ประเภทหวั เผา ก. ลดการสน้ิ เปลอื งนำ้ มนั ดีเซล ข. เปิดสวิตช์กญุ แจเผาหัว ข. ลดการสนิ้ เปลอื งนำ้ มนั เครื่อง ค. เซนเซอร์อณุ หภมู ิน้ำหลอ่ เยน็ ค. ลดควันดำปนไอเสีย ง. ตวั สง่ สญั ญาณไฟเตือนชารจ์ ง. ลดอุณหภูมิหัวเผา 8. เมอื่ ไฟเตือนเผาหัวอัตโนมัตดิ บั ทำไม 3. ไส้หวั เผาใช้ไฟเท่ากันหรอื ไม่ ตอ้ งสตาร์ตเครอ่ื งยนตท์ นั ที 14 ก. เท่ากนั ก. มอเตอร์สตารต์ กำลงั ครบวงจร ข. ไม่เทา่ กัน ข. เพราะวงจรจะตัดอตั โนมตั ิ ค. ไส้ไฟเตือนใชม้ ากกวา่ ค. ไอดีรอ้ นพรอ้ มตดิ เครื่อง ง. ไสไ้ ฟเตือนใชน้ อ้ ยกว่า ง. จะเปลอื งไฟมาก 4. การสตาร์ตเครอื่ งยนตต์ ิดยาก ทำไมให้หยดุ พัก 9. ทำไมไฟเตือนเผาหวั อัตโนมตั ไิ ม่ตดิ ขณะ 15-20 วนิ าทีกอ่ น เครือ่ งรอ้ น ก. รอให้แบตเตอร่ีเย็น ก. ขาดวงจร ข. ลัดวงจร ข. รอการทำปฏิกิริยาของนำ้ กรดแบตเตอร ่ี ค. แบตเตอรไี่ มม่ ีไฟ ค. รอการบรรจุไอดี ง. คอนแทครเี ลย์ไมต่ ่อวงจร ง. รอการเผาหัว 10. ทำไมเคร่อื งยนต์ดเี ซลเลก็ ลูกสบู เดียว 5. เครื่องยนตด์ ีเซลใชร้ เี ลยเ์ ผาหวั เพือ่ อะไร สตารต์ ดว้ ยมอื หมุน ก. เพื่อลดโหลดไฟฟา้ ทสี่ วติ ช์กญุ แจ ก. ปลอดภัยด ี ข. มีลอ้ ชว่ ยแรงใหญ ่ ข. เพอื่ เพิม่ กำลงั ไฟเผาหัว ค. เครือ่ งยนตเ์ ปน็ แบบสบู นอน ค. เพ่ือลดการสนิ้ เปลอื งไฟ ง. ไม่ตอ้ งบำรุงรกั ษา ง. เพอื่ รกั ษาอายุการใช้งาน ตอนที่ 3 จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ใี หไ้ ดใ้ จความสมบูรณ์ 1. จงเขียนผลดีจากการบำรุงรกั ษาเคร่อื งยนต์ดเี ซลมา 5 ขอ้ 2. จงเขียนผลเสยี จากการขาดการบำรงุ รักษาเคร่ืองยนต์ดีเซลมา 5 ข้อ 3. จงเขียนลำดบั การปรับตัง้ ปมั๊ ดเี ซลแบบจานจา่ ยมา 4 ขอ้ 4. จงเขยี นขอ้ แนะนำการเกบ็ และการดแู ลเครอ่ื งยนตด์ เี ซลที่ไม่ใชเ้ วลานานมา 4 ข้อ 5. จงเขยี นวงจรนำ้ มันป๊ัมดเี ซลแบบจานจ่ายเปน็ รปู งา่ ย ๆ มา 1 วงจร

260 งานเครอ่ื งยนตด์ ีเซล อำพล ซอื่ ตรง. เทคโนโลยเี คร่ืองยนต์. กรุงเทพฯ : สำนกั พิมพ์สถาบนั เทคโนโลยพี ระจอมเกลา้ พระนครเหนอื , 2522. . ทฤษฎเี ครอ่ื งยนต์ 2. กรงุ เทพฯ : สำนักพมิ พศ์ ูนย์ส่งเสริมวิชาการ, 2545. . ปฏิบตั เิ คร่อื งยนต ์ 2. กรุงเทพฯ : สำนกั พมิ พศ์ นู ย์ส่งเสรมิ วิชาการ, 2545. . งานซ่อมเคร่ืองยนต์. กรุงเทพฯ : สำนกั พิมพศ์ นู ย์สง่ เสรมิ วิชาการ, 2545. . ทฤษฎเี ครื่องยนต์ดเี ซล. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพศ์ นู ยส์ ง่ เสริมวชิ าการ, 2545. . ปฏิบตั ิงานเคร่อื งยนตด์ ีเซล. กรุงเทพฯ : สำนกั พิมพศ์ นู ยส์ ง่ เสรมิ วิชาการ, 2545. เอม็ เอม็ ซีสิทธผิ ล, บริษัทจำกัด. คูม่ อื ซอ่ มรถมิตซูบชิ ิกระบะ แอล 200 สตราดา. Pub. No. PWCT 9554. โตโยต้ามอเตอร์ ประเทศไทย, บรษิ ทั จำกดั . . คมู่ ือการซ่อมเครื่องยนต์โตโยตา้ . 2A, 3A, 4A No. 00014. . คู่มอื การซ่อมเคร่ืองยนตโ์ ตโยต้า. L, 2L No. 00019. . ค่มู อื การอบรม หลักการข้นั พืน้ ฐานของการใหบ้ รกิ าร. เล่ม 2 ระดับ 1. . คู่มอื การอบรม เคร่อื งยนตด์ ีเซล. เล่ม 6 ระดับ 2. Nissan Motor Co., Ltd. Nissan/Datsun Service Manual SD22 & SD33 Diesel Engine. Japan: 1980. Toyota Motor Corporation, Overseas Service Department. 1C & 2CT Training Information. Pub. No. St1004E, Japan: 1985. พมิ พ์ท่โี รงพิมพ์ศูนยส์ ง่ เสริมวชิ าการ 1139/41 ถ.เพชรเกษม ซ.4 (ตรอกมีนมณ ี 1) แขวงวดั ท่าพระ เขตบางกอกใหญ่ กรงุ เทพฯ 10600