20101-2002 งานเครื่องยนต์ดีเซล

งานเครอ่ื งยนต์ดเี ซล 43 ไปหม้อน้ำ 3.4.4 เทอรโ์ มสตัต เทอรโ์ มสตตั (Thermostat) เปน็ อปุ กรณค์ วบคมุ การหมุนเวยี นของน้ำหลอ่ เย็นผา่ นหมอ้ น้ำ เทอร์โมสตตั ติดต้ังอยู่ระหว่างฝาสูบและท่อทางน้ำออกไปยังหม้อน้ำ 3 ขณะทเ่ี ครอ่ื งยนตย์ งั เยน็ อยนู่ น้ั เทอรโ์ มสตตั จะปดิ ทางนำ้ ไม่ให้นำ้ ไปยงั หมอ้ น้ำ น้ำจะหมุนเวยี นผ่านทางทอ่ ลดั ลิน้ ปดิ ทาง (ดรู ูปที่ 3.24) ให้น้ำหมนุ เวียนอยภู่ ายในเคร่ืองยนต์ เทอรโ์ มสตัตจะเปดิ ทางน้ำใหห้ มุนเวยี นผ่านหม้อน้ำ และ ปดิ ท่อลัดทางเม่อื อณุ หภูมิเครอ่ื งยนตส์ งู ได้ตามคา่ กำหนด น้ำยงั เย็น หลอดสารพองตวั ดังน้นั การมเี ทอร์โมสตัต จะชว่ ยให้เครอื่ งยนต์รอ้ นถงึ รปู ท่ี 3.28 ตำแหน่งเคร่ืองยนต์เยน็ ลิ้นเทอร์โมสตัตปิด อุณหภูมทิ ำงานเร็วขึน้ ลดการสกึ หรอและเคร่ืองยนต์ ทำงานได้ประสิทธภิ าพมากข้นึ เทอร์โมสตตั เร่ิมทำงาน ท่อี ุณหภูมิระหวา่ ง 88-91oซ. เปลอื ก ขณะทีเ่ ครอื่ งยนตร์ อ้ นขึน้ ลิน้ เทอร์โมสตตั จะ ทองเหลือง เปดิ ออกโดยสารพองตวั บบี เรยี วปลายแกนลน้ิ เทอรโ์ มสตตั ให้แกนล้ินเทอรโ์ มสตตั ยกตวั ขน้ึ เปิดลิ้นเทอร์โมสตัต นำ้ แกนล้นิ หลอ่ เยน็ ซึ่งอย่ใู นผนังเสื้อสูบจะไหลไปยังหม้อน้ำ เพ่ือ ระบายความรอ้ นออกจากนำ้ โดยพดั ลมระบายความรอ้ น ย่านบีบตวั และลมที่ปะทะจากการท่รี ถเคลือ่ นที่ไปขา้ งหนา้ ระยะเปดิ สารพองตวั ล้ินเทอร์โมสตัตจะปดิ ด้วยแรงสปรงิ โดยดนั ให้ แกนเทอร์โมสตตั กลบั ท่ีเดมิ เมือ่ สารพองตัวเย็น สารพอง รูปท่ี 3.29 ระยะยกแกนเล่ือนของเทอร์โมสตัต ตวั หดตัวตามเดิม แกนเลอ่ื น ข้อควรจำ ไมค่ วรถอดเทอร์โมสตตั ท้ิง เพราะวงจรนำ้ หลอ่ เยน็ จะเปดิ อยู่ตลอดเวลา ทำให้นำ้ หลอ่ เย็น สามารถไหลไปที่หม้อน้ำได้ทั้งขณะเครื่องยนต์ รอ้ นและเย็น ซง่ึ เปน็ สาเหตุทำใหเ้ ครื่องยนต์ ร้อนไม่คงท่หี รอื รอ้ นไมพ่ อ มีผลกระทบตอ่ การ สึกหรอของชิน้ ส่วนเครื่องยนต์ สปริงดนั หพลอองตดวัสาร รปู ที่ 3.30 ตำแหนง่ เคร่อื งยนต์ร้อน ลิน้ เทอร์โมสตัต เปดิ

44 งานเครอื่ งยนต์ดีเซล 3.5 การตรวจสภาพระบบระบายความรอ้ นเครอ่ื งยนต์ 1. ขอ้ มลู ทางเทคนคิ ระบบนำ้ หลอ่ เยน็ เครอ่ื งยนตร์ ถยนต ์ 4 สบู วธิ ีการหล่อเยน็ หลอ่ เยน็ ด้วยนำ้ พร้อมพดั ลมไฟฟา้ ปรมิ าณน้ำหล่อเยน็ 7 ลิตร เทอร์โมสตัต ชนดิ สารพองตวั บรรจภุ ายในเปลือกทองเหลือง เรมิ่ ทำงานท่ีอณุ หภมู ิ 88 ± 1.5o ซ. ทำงานเตม็ ที่ทีอ่ ณุ หภมู ิ 100o ซ. ระยะเปิดเต็มท่ี 8.5 มม. ปม๊ั นำ้ ชนิด หอยโข่ง ขบั ด้วยสายพาน หมอ้ นำ้ ชนิดความดนั ฝาหมอ้ นำ้ รงั ผง้ึ 0.9 ± 0.5 บาร์ พัดลมไฟฟ้า ใบพดั 4 ใบ เสน้ ผา่ นศนู ย์กลางนอก 300 มม. ป๊มั ทดสอบน้ำรวั่ 2. การตรวจหารอยร่ัว กอ๊ กถา่ ยน้ำ กรณีระดบั นำ้ หลอ่ เย็นลดลงผดิ ปกติ โดย ไม่พบรอยร่ัวตอ้ งตรวจด้วยปม๊ั ทดสอบนำ้ รัว่ 1) ใส่ปม๊ั ทดสอบน้ำรวั่ เขา้ ทปี่ ากหม้อนำ้ 2) อัดความดันให้ได้ 0.9 บาร์ 3) ดทู ห่ี นา้ ปดั ของปม๊ั ทดสอบนำ้ รว่ั ประมาณ 10 วนิ าที ถ้าความดันลดลงแสดงวา่ นำ้ หลอ่ เย็นรวั่ ให้ตรวจหาจดุ ท่ีรั่ว 3. การถ่ายนำ้ หล่อเย็น 1) ถ่ายน้ำออก โดยเปดิ ก๊อกถ่ายน้ำท่ใี ต้ หม้อนำ้ หรอื เสื้อสบู 2) ปิดกอ๊ กถา่ ยน้ำให้แน่น 3) หลังจากเตมิ น้ำยากันสนิมลงในหม้อน้ำ ตามคา่ ที่กำหนดแลว้ เติมนำ้ สะอาด 4) สตารต์ เครอ่ื งยนตไ์ ลอ่ ากาศออกจากทาง เดนิ ของน้ำหล่อเยน็ แล้วเตมิ นำ้ ใหส้ งู ตามกำหนด

4. การถอดและประกอบหม้อนำ้ ที่เคร่ืองยนต์รถยนต์ งานเคร่อื งยนต์ดีเซล 45 1) เปดิ ฝาหม้อน้ำออกแล้วถา่ ยนำ้ หล่อเย็นออกให้หมด 3 2) ถอดช้ินส่วนตามลำดบั หมายเลขตามรูปข้างลา่ ง 3) งานประกอบให้ปฏบิ ตั ิย้อนกับงานถอด ท่อนำ้ ทอ่ นบน ท่อนำ้ ทอ่ นล่าง หม้อนำ้ ชดุ มอเตอรพ์ ดั ลมไฟฟา้ ฝาหม้อน้ำ 5. การตรวจฝาหม้อนำ้ ป๊ัมทดสอบ กรณนี ้ำหล่อเย็นลดลงโดยไม่พบรอยร่วั ตอ้ ง ตรวจด้วยปัม๊ ทดสอบนำ้ รวั่ 1) ดงึ ลิน้ ความดันใหเ้ ปิดออก ตรวจวา่ ปิดสนทิ หรอื ไม่เมอื่ ปลอ่ ยกลบั 2) ตรวจการชำรุดของผิวหน้าสัมผัส การแตก และการบิดงอของปะเกน็ ฝาหมอ้ น้ำ 6. การตรวจลนิ้ ความดนั 1) ทำความสะอาดระหวา่ งปะเก็นฝาหม้อนำ้ และ บา่ รองรบั 2) ใส่ฝาหม้อน้ำเข้ากับปั๊มทดสอบน้ำรั่ว เพิ่ม ความดันอย่างชา้ ๆ จนกระท่งั ได้ความดนั คงท่ี ในช่วง 0.9 ± 0.15 บาร์ 3) ฝาหม้อน้ำปกติ รักษาความดันอยู่ระหว่าง 0.75-1.05 บาร์ ไดน้ านประมาณ 10 วนิ าที

46 งานเครื่องยนต์ดีเซล กิจกรรมที่ 3.2 จงตรวจและเขยี นลำดบั การปฏบิ ตั ใิ นชอ่ งวา่ ง ให้ถูกตอ้ ง ลอ้ สายพานปั๊มนำ้ คลตั ชพ์ ดั ลม ปะเกน็ ป๊ัมน้ำ 1. จงเขยี นลำดับงานตรวจปัม๊ น้ำ 1) ตรวจ ........................................................................ 2) ตรวจการหมุน ....................................................... .................................................................................. 3) ตรวจรรู ะบาย .......................................................... .................................................................................. 2. จงเขยี นลำดับงานตรวจคลตั ช์พดั ลม 1) ตรวจ ...................................................................... 2) ตรวจ ...................................................................... 3) ตรวจ ....................................................................... .................................................................................

งานเครือ่ งยนต์ดีเซล 47 3.6 การตรวจวงจรและรเี ลยพ์ ดั ลมไฟฟา้ 1. การตรวจวงจรพดั ลมไฟฟา้ 3 1) พดั ลมไฟฟา้ จะทำงานเมอ่ื อณุ หภมู ขิ องนำ้ หลอ่ เยน็ เพม่ิ ถงึ ระดบั คา่ ทก่ี ำหนด ประมาณ 97oซ. (206oฟ.) ดังนั้น พัดลมจะทำงานเฉพาะเมื่อขับรถช้า ๆ หรือไต่ที่เนิน จึงทำให้ประหยัดพลังงาน ประหยัด เชือ้ เพลงิ รกั ษาอณุ หภูมิของเครอื่ งยนต์และลดเสียงดัง 2) พดั ลมไฟฟา้ ทีต่ ดิ ตั้งมากบั รถยนตแ์ บบที่มีเคร่ืองปรบั อากาศ ออกแบบให้ทำงานระบายความร้อนของ รังผึ้งเคร่อื งปรบั อากาศ เมือ่ ระบบปรบั อากาศทำงาน โดยไม่คำนึงถงึ อุณหภมู ิของน้ำหลอ่ เย็น พดั ลมไฟฟ้า ขวั้ ตอ่ สายไฟ สวติ ช์จุดระเบิด ตวั สง่ สัญญาณ พัดลมไฟฟ้า รเี ลย์พัดลม ไฟฟา้ 4 พดั ลม ไฟฟา้ ทำง าน (ON) เม่อื อุณ หภูมนิ ้ำห ลอ่ เย็นสงู เกนิ 94oซ . แบตเตอรี่ 4พดั ลมไฟฟ้าหยดุ ทำงาน (OFF) เมอื่ อุณหภมู นิ ำ้ หล่อเยน็ ต่ำกวา่ 90oซ. 2. การตรวจรเี ลย์พดั ลมไฟฟา้ 1) ปลดขัว้ ตอ่ สายไฟตวั ส่งสญั ญาณพัดลม ไฟฟ้าและตรวจพัดลมหมุน เมื่อหมุน สวติ ชไ์ ปยงั ตำแหนง่ “ON” ถ้าพดั ลม หมุน แสดงวา่ รเี ลยเ์ ป็นปกติ 2) ถ้าพัดลมไม่หมุน ตรวจการชำรุดของ รเี ลย์ รีเลย์พัดลมไฟฟ้า ดูฟิวส์และสายไฟ ตรวจขว้ั ตอ่ ของสายไฟหลดุ หลวม

48 งานเครอ่ื งยนต์ดเี ซล 3. การตรวจมอเตอร์พัดลมไฟฟ้า 1) ตอ่ แอมมเิ ตอรแ์ ละแบตเตอร่ี เข้าท่ขี ้ัว ตอ่ ของมอเตอร์พดั ลม มอเตอร์พัดลม 2) ตรวจว่ามอเตอร์ของพดั ลม หมุนเรยี บ ดว้ ยกระแสไฟทีก่ ำหนดหรอื น้อยกวา่ กระแสไฟท่กี ำหนด 9.5 A แบตเตอรี่ 3) ถา้ มอเตอรพ์ ดั ลมไมท่ ำงาน เปลย่ี นใหม่ แอมมเิ ตอร์ 4. การตรวจตวั ส่งสัญญาณพัดลม พัดลม ไฟฟ้า 1) ถอดตวั ส่งสัญญาณพัดลมไฟฟา้ ออก ข้อควรระวัง อย่าปลดสายไฟตัวส่งสัญญาณ พัดลมไฟฟา้ ขณะท่สี วติ ชก์ ญุ แจ อยใู่ นตำแหน่ง “ON” เพราะ พดั ลมจะหมนุ สายไฟตัวสง่ สญั ญาณ 2) จมุ่ ตัวสง่ สัญญาณในน้ำร้อน เทอรโ์ มมิเตอร์ 3) ใชโ้ อห์มมเิ ตอรต์ รวจการตดั ต่อวงจร 4) เขม็ มิเตอรจ์ ะไมก่ ระดกิ เมื่ออณุ หภูมิ กระปุกน้ำ ตะเกยี ง ของน้ำ = 97oซ. หรือสงู กว่า และเข็ม จะกระดิกเมอื่ อณุ หภมู ิ = 90oซ. หรือ น้อยกวา่ ข้อควรระวัง อย่าใช้เทปพนั เกลยี วแทนปะเก็น วงแหวน ในการประกอบตัวสง่ สัญญาณ ตรวจรอยร่ัวของน้ำ หลังจากลอง เครอื่ งจนร้อน

งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 49 กิจกรรมที่ 3.3 จงเติมขอ้ ความในการตรวจเทอร์โมสตตั ในช่องว่างใหถ้ กู ต้อง 1. จงแนะนำการถอดเทอร์โมสตัต เทอรโ์ มสตตั 3 1) ถา่ ยน้ำมนั หล่อเยน็ ออกจาก ............................... ฝาครอบเทอรโ์ มสตัต เพียงคร่งึ เดยี ว ปะเกน็ เทอรโ์ มสตัต 2) ถอดท่อยางหม้อน้ำทอ่ นบน ................................. ท่อน้ำออก 3) ถอดนอตฝาครอบเทอร์โมสตัต และถอด ................................................................................. ขอ้ ควรระวงั ระวงั ปะเกน็ เทอรโ์ มสตตั .......................... 2. จงแนะนำการตรวจเทอรโ์ มสตัต อุณหภมู ิที่ 1) ตรวจตัวเลขอณุ หภมู ิท่เี ทอรโ์ มสตัตเปิดบน ล้นิ เปิด ................................................................................. 82oซ. (ชนดิ อณุ หภมู ติ ำ่ ) 88oซ. (ชนดิ อุณหภมู ิสูง) 2) หย่อนเทอร์โมสตัตลงในหมอ้ ต้มน้ำ และตม้ ให้ รอ้ นข้ึน ................................................................. 3) ตรวจอณุ หภมู ิทล่ี ิ้นเทอรโ์ มสตัตเปิด กำหนดให้ ผลการวัด สภาพ ( oซ.) ( oซ.) 88 4) ถ้าลิ้นเทอร์โมสตัตไม่เปิดที่อุณหภูมิกำหนดให้ ตอ้ ง ...................................................................... ล้ินยก 8 มม. 5) ตรวจระยะยกตัวของล้ินเทอร์โมสตัตทน่ี ำ้ 95oซ. กำหนดให้ ผลการวดั สภาพ (มม.) (มม.) 8 เทอร์โมสตตั 7) ตรวจสปริงลนิ้ เทอรโ์ มสตตั ปดิ ได้สนิท ดี ไม่ดี

50 งานเครื่องยนต์ดเี ซล จงเขียนวงจรนำ้ หลอ่ เย็นตำแหน่งเคร่ืองยนต์ รอ้ น โดยใช้สัญลกั ษณ ์ อุปกรณท์ ่ีกำหนดให้ ก จิ กรร มท ่ี 3 .4 ในกรอบบน และแสดงทิศทางการไหลของน้ำ ด้วยปากกาสแี ดงในกรอบล่าง สญั ลักษณอ์ ุปกรณว์ งจรนำ้ หล่อเยน็ เทอรโ์ มสตัต พัดลมและปม๊ั นำ้ (ตำแหน่งเปดิ นำ้ ผ่าน พร้อมลอ้ สายพาน ท่อลดั วงจรได้) หม้อนำ้ เกจวัดอณุ หภมู นิ ำ้ ลอ้ สายพานเพลาขอ้ เหว่ียง วงจรน้ำหลอ่ เยน็ ฮีตเตอร์อ่นุ อากาศ ในหอ้ งโดยสาร หมอ้ สำรองน้ำ 2 บาร์

งานเคร่ืองยนต์ดเี ซล 51 แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 3 เรอ่ื ง งานระบบหลอ่ ลืน่ และระบาย 3 ความร้อน ตอนที่ 1 จงเติมขอ้ ความในช่องวา่ งใหถ้ ูกต้อง 1. ทำไมเครื่องยนต์ต้องมรี ะบบหลอ่ ลืน่ ...................................................................................................................................................................................... 2. หมอ้ กรองนำ้ มันเคร่ืองมีหน้าทอ่ี ะไร ...................................................................................................................................................................................... 3. ลิ้นระบายนำ้ มนั เครื่องมีหน้าทีอ่ ะไร ...................................................................................................................................................................................... 4. การส้ินเปลืองนำ้ มันเครอื่ งเกิดขึ้นไดอ้ ยา่ งไรในสภาพปกติ ...................................................................................................................................................................................... 5. ทำไมมกี ำหนดเปลยี่ นนำ้ มันเคร่อื ง ...................................................................................................................................................................................... 6. การสูญเสยี พลงั งานความรอ้ นจากการเผาไหมไ้ ปกับการระบายความร้อนเท่าใด ...................................................................................................................................................................................... 7. ถา้ รักษาอณุ หภมู ินำ้ หล่อเยน็ ไว้สงู ถึง 120oซ. มีข้อดอี ยา่ งไร ตอบมา 2 ข้อ ...................................................................................................................................................................................... 8. ลน้ิ เทอรโ์ มสตัตจะเปดิ ให้น้ำหลอ่ เยน็ ผา่ นประมาณเท่าใด ...................................................................................................................................................................................... 9. เทอร์โมสตตั ช่วยให้เครอ่ื งยนตส์ ภาพเยน็ ร้อนเร็วขึน้ เพ่ืออะไร ...................................................................................................................................................................................... 10. พัดลมไฟฟา้ จะทำงานเม่อื อุณหภูมขิ องนำ้ หลอ่ เยน็ ประมาณเทา่ ใด ......................................................................................................................................................................................

52 งานเคร่อื งยนตด์ เี ซล ตอนท่ี 2 จงทำเครื่องหมายถกู ( P) ลงหน้าขอ้ ความท่ีถูกตอ้ งทส่ี ดุ 1. ทำไมตอ้ งมกี ารหลอ่ ลน่ื เครื่องยนต ์ 6. เพราะเหตใุ ดปม๊ั นำ้ มันเครอื่ งจึงจำกัด ก. เพอื่ เพ่มิ กำลงั เครือ่ งยนต์ ทิศทางหมนุ ข. เพอ่ื เพ่ิมอตั ราเรง่ เครอื่ งยนต์ ก. สง่ น้ำมันได้ทางเดยี ว ค. เพอ่ื ลดแกส๊ พิษในไอเสีย ข. ส่งนำ้ มนั ได้สูงมาก ง. เพือ่ ลดเสยี งดงั เครอ่ื งยนต์ ค. สง่ นำ้ มนั ไดพ้ อด ี 2. วงจรนำ้ มนั เครอื่ งแบบใด น้ำมันเคร่อื งใน ง. ส่งนำ้ มันตามจำเป็น วงจรผา่ นหม้อกรองทงั้ หมด 7. ฝาหมอ้ น้ำมลี ้ินอะไรบ้าง ก. แบบทง้ั หมด ก. ล้นิ กนั กลบั และล้นิ ส่งน้ำ ข. แบบบางส่วน ข. ลน้ิ สง่ นำ้ และล้นิ ระบาย ค. แบบมีตัวระบายความร้อน ค. ล้ินระบายความดันและลน้ิ สุญญากาศ ง. แบบออโตล้ บู้ ง. ลน้ิ กนั กลบั และลน้ิ สญุ ญากาศ 3. ทำไมหมอ้ กรองนำ้ มนั เคร่ืองมีลน้ิ ระบายลัดวงจร 8. อุณหภมู ินำ้ ระบายความร้อนปกติประมาณ ก. ยดื อายุการใช้งานไสก้ รอง เท่าใด ข. ยืดอายกุ ารใชง้ านน้ำมนั เครื่อง ก. 50-60o ซ. ข. 50-70o ซ. ค. ลัดทางเม่อื ไสก้ รองสกปรก ค. 60-90o ซ. ง. 80-100o ซ. ง. ลัดทางเมอื่ ไสก้ รองขาด 9. พัดลมไฟฟ้าจะทำงานทีอ่ ุณหภูมิเทา่ ใด 4. ปัจจบุ นั นิยมใชห้ ม้อกรองนำ้ มันเครอ่ื ง ก. ต่ำกวา่ 50o ซ. ข. สูงกว่า 50o ซ. แบบผนกึ มาก เพราะอะไร ค. สงู กวา่ 97o ซ. ง. ต่ำกว่า 97o ซ. ก. ไม่เปลอื งน้ำมนั เครอ่ื ง ข. เครื่องยนตไ์ มร่ อ้ นจัด 10. การรักษาระดับน้ำในหม้อน้ำให้เต็มตลอด ค. ใช้ไดน้ าน ไมต่ ้องเปล่ียนบอ่ ย เวลา ใช้วธิ ีใด ง. บริการง่าย ใหค้ วามปลอดภยั ดี ก. ใช้ฝาหม้อนำ้ แบบรกั ษาความดัน 5. น้ำมันเครอื่ งลดเสียงดงั เครื่องยนต์ไดอ้ ยา่ งไร ข. ใช้หม้อพักนำ้ ก. ลดความรอ้ นและไอระเหย ค. ใช้หมอ้ นำ้ แบบหลอดน้ำนอน ข. ลดคลืน่ เสยี งและลดช่วงกระแทก ง. ใช้หม้อนำ้ แบบหลอดน้ำตง้ั ค. ลดความฝืดและความเรว็ ง. ลดความรอ้ นและสมดลุ ตอนที่ 3 จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้ใหไ้ ด้ใจความสมบรู ณ์ 1. หนา้ ท่ขี องระบบหล่อลืน่ มี 5 ข้อ คอื อะไร 2. ทำไมตอ้ งมรี ะยะห่างหลอ่ ลน่ื ระหวา่ งเพลาและแบร่ิง 3. ทำไมต้องใชห้ มอ้ กรองน้ำมันเครือ่ ง 4. เทอรโ์ มสตัตมคี วามสำคัญอยา่ งไรในวงจรนำ้ หลอ่ เยน็ 5. จงเขียนวงจรนำ้ ระบายความรอ้ นเครือ่ งยนตด์ ว้ ยรปู ภาพอยา่ งง่าย ๆ พร้อมแสดงทศิ ทางนำ้ ไหลด้วยลกู ศร ตำแหนง่ เทอร์โมสตตั ปดิ และตำแหนง่ เทอรโ์ มสตัตเปดิ

4 งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 53 การศกึ ษาและปฏบิ ตั งิ าน หวั ฉดี นำ้ มนั ดเี ซล สาระการเรยี นรู้ 4.1 คณุ ลักษณะหัวฉดี และนมหนูหวั ฉดี 4.2 การถอดซอ่ มหวั ฉดี ท่ีใชน้ มหนแู บบเดอื ย 4.3 การถอดซอ่ มหวั ฉีดที่ใช้นมหนแู บบรู ผลการเรยี นรทู้ ค่ี าดหวงั 1. แนะนำคุณลักษณะหวั ฉดี และนมหนูหัวฉีดได้ 2. ปฏิบตั ิการถอดซ่อมหัวฉดี ท่ใี ช้นมหนูแบบเดือยได้ 3. ปฏบิ ตั ิการถอดซ่อมหัวฉีดท่ใี ช้นมหนูแบบรไู ด้ 4. เพอื่ ให้มกี จิ นสิ ัยในการทำงานดว้ ยความเปน็ ระเบียบเรียบรอ้ ย ประณีต รอบคอบและตระหนกั ถงึ ความปลอดภยั

54 งานเครือ่ งยนต์ดเี ซล 4 การศกึ ษาและปฏบิ ตั งิ าน หวั ฉดี นำ้ มนั ดเี ซล บทนำ หวั ฉดี เปน็ ชิน้ สว่ นสุดทา้ ย หรือเรยี กวา่ ช้นิ สว่ นปลายทางของระบบน้ำมนั ดเี ซล เปน็ ชิ้นสว่ น ท่มี คี วามสำคัญต่อการทำงานของเครอ่ื งยนตโ์ ดยตรง หากบำรุงรักษาดี อายุการใช้งานจะนานถงึ 100,000-150,000 กม. ถา้ หวั ฉดี ขดั ขอ้ ง ฉดี นำ้ มนั เปน็ หยด ฉดี นำ้ มนั ไมเ่ ปน็ ละอองละเอยี ดตามกำหนด จะทำใหเ้ ครื่องยนต์กำลังตก ควันไอเสยี ดำและเครอ่ื งยนตร์ ้อนจดั เป็นต้น สว่ นล่างนมหนูหัวฉีด สัมผัสกบั แกส๊ เผาไหมท้ ่ีร้อน 2,500oซ. ถ้าเคร่อื งยนต์ทำงานท ่ี 3,000 รอบ/นาที หัวฉีดตอ้ งฉีดน้ำมนั 1,500 ครั้ง/นาที และถ้าน้ำมันที่ส่งเขา้ หัวฉดี ไม่สะอาดพอ ยอ่ มเปน็ ผล กระทบตอ่ การสกึ หรอของนมหนหู ัวฉีดท้ังน้ัน ทอ่ น้ำมนั ไหลกลับ สกรปู รบั ไสก้ รองแท่ง นอตลอ็ ก นมหนูแบบรู ปลอกเกลียว ข้อต่อทอ่ สปริง นมหนูแบบเดือย เดอื ยยัน รนู ้ำมนั ปลอกยดึ นมหนู เดอื ยเข ม็ นมหนู ปดิ รู ร่องน้ำมนั เข็มนมหนู เสอ้ื นมหนู บ่าเขม็ นมหนู รูนำ้ มัน แอ่งนำ้ มัน ฉีดนำ้ มนั หน้าสัมผัส รปู ที่ 4.1 สว่ นประกอบหวั ฉีดและลกั ษณะการฉีดน้ำมนั ของนมหนูหัวฉดี แบบเดอื ยและแบบรู

งานเครอ่ื งยนต์ดีเซล 55 4.1 คณุ ลกั ษณะหวั ฉดี และนมหนหู วั ฉดี นำ้ มนั เขา้ 4.1.1 หนา้ ทห่ี วั ฉดี นำ้ มนั 4 ไส้กรองแท่ง ท่อน้ำมันไหลกลบั 1) ฉดี น้ำมันท่ีมคี วามดันสูงเข้าไปในหอ้ งเผาไหม ้ รูนำ้ มนั ผา่ น 2) ฉีดน้ำมันเข้าไปในห้องเผาไหม้ใหเ้ ปน็ ละออง แผ่นชิม ละเอยี ดและกระจายตวั ออกเหมาะสม สปริงหวั ฉดี เดือยยัน 4.1.2 ตวั หวั ฉดี และการทำงาน เส้ือนมหนู แอ่งน้ำมนั ตัวหัวฉีดทำหน้าที่ยึดชุดนมหนูให้ติดแน่นในฝา เข็มนมหนู สบู ตอ่ ทอ่ หวั ฉดี ใหฉ้ ดี น้ำมันเข้าห้องเผาไหม้ได ้ ตวั หวั ฉดี ยึดติดกับฝาสูบด้วยเกลียวของหัวฉีดหรือด้วยหน้าแปลนกด รูปท่ี 4.2 ตวั หัวฉีดพรอ้ มนมหนูแบบรู หลักการทำงานของหวั ฉดี มดี ังตอ่ ไปน้ี น้ำมนั เขา้ เข็มนมหนูจะเปิดให้น้ำมันดีเซลฉีดออกด้วยความ ดันน้ำมนั เมอื่ บ่าเขม็ นมหนถู กู ความดนั นำ้ มนั ผลกั ดนั เอา ทอ่ น้ำมันไหลกลบั ชนะแรงสปริง หวั ฉดี เข็มนมหนูจะลอยตัวสูงข้นึ พ้นบ่าเส้ือ นมหนใู นช่วงพรบิ ตาน้ัน นำ้ มนั ดเี ซลจะฉีดเข้าไปในห้อง แผ่นชิม เผาไหม้ กลายเปน็ ละอองน้ำมนั ดเี ซลทันที สปริงหัวฉีด ความดันฉีดน้ำมัน ขึ้นอยู่กับการปรบั ความแขง็ ของสปรงิ หัวฉีด นำ้ มันความดันสงู ผา่ นทอ่ หวั ฉดี เข้าหัวฉีด ไหลตามรนู ำ้ มนั ผา่ นเสอ้ื นมหนไู ปยงั แอง่ หนา้ เขม็ นมหน ู เพอ่ื ยกเข็มนมหนปู ลอ่ ยใหน้ ้ำมันฉดี เข้าไปในหอ้ งเผาไหม ้ รอบ ๆ ลำตวั เขม็ นมหนจู ะมนี ำ้ มนั ดเี ซลไหลซมึ เปน็ การหล่อลนื่ เขม็ นมหน ู มิฉะนั้นเขม็ นมหนอู าจติดตายเมอ่ื ใช้งาน น้ำมันดีเซลดังกล่าวจะไหลผ่านเดือยยันไปยังท่อ น้ำมนั ไหลกลบั เข้าถงั นำ้ มันตามเดมิ หากการส่งนำ้ มันของปัม๊ ดีเซลสิน้ สดุ ลง ความดัน ในทอ่ หัวฉีดลดลงทันท ี สปรงิ หวั ฉีดจะดันเข็มนมหนใู หอ้ ย ู่ บนบ่าตามเดมิ เข็มนมหนปู ดิ จนกวา่ จะถงึ จังหวะตอ่ ไป เสื้อนมหนู ขอ้ ควรจำ เข็มนมหนู หัวฉีดดังกล่าวทำงานดว้ ยความดันสูง ฉดี นำ้ มนั รปู ท่ี 4.3 ตวั หวั ฉีดพร้อมนมหนูแบบเดอื ย ควบคุมดว้ ยความแข็งสปรงิ ในตัวหัวฉดี หากเปน็ ระบบคอมมอนเรล ควบคุมการฉีดน้ำมันด้วย ระบบอิเลก็ ทรอนกิ ส์

56 งานเคร่อื งยนต์ดีเซล จงเขยี นชอ่ื สว่ นประกอบหวั ฉดี ท่ปี ลายเสน้ กำหนดให ้ พร้อมเตมิ คำในช่องวา่ งข้างลา่ ง กิจกรรมที่ 4.1 หัวฉดี แบบปรบั ความดนั ดว้ ยแผ่นชิม หวั ฉดี แบบปรบั ความดันดว้ ยสกรู ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... .................................. ................................................... ................................................... ................................................... ................................................... 1 หมุนสกรูปรับตงั้ ตามเข็มนาฬกิ า จะเพมิ่ แรง 1 เพิม่ แผ่นชิมใหห้ นาขึ้น จะเพ่มิ ......................... ของ ....................................................................... ....................................... เขม็ นมหนู ความดัน ความดันฉดี นำ้ มนั จะ .......................................... ฉีดน้ำมนั จะ ........................................................ 2 หมนุ สกรปู รบั ตง้ั ทวนเขม็ นาฬกิ า แรงของ 2 ลดแผ่นชิมบางลง แรงของสปริง ..................... สปริงกดเขม็ นมหน ู ............................................ ........................................................ ความดนั ฉดี ความดันฉดี น้ำมนั จะ ......................................... ของน้ำมันจะ .......................................................

งานเครอ่ื งยนต์ดีเซล 57 4.1.3 นมหนแู บบร ู (Hole Nozzle) เส้ือนมหนู 1. คณุ ลกั ษณะนมหนแู บบร ู 4 บา่ เข็มนมหนู หอ้ งความดนั นมหนแู บบรมู ี 2 แบบ คอื แบบรเู ดียวและ แบบหลายร ู สำหรบั แบบรูเดยี วมรี ฉู ีดนำ้ มนั แบบฉีด เขม็ นมหนู ตรงและแบบฉดี เอยี ง นมหนูแบบหลายรูอาจมถี งึ 12 รู และทำมมุ ตา่ งกนั ถงึ 180 องศา ละอองน้ำมนั จงึ จะ แอง่ น้ำมัน กระจายทว่ั หอ้ งเผาไหมส้ มำ่ เสมอ รตู า่ ง ๆ อยใู่ นลกั ษณะ รูนมหนู มุมสมดุล รนู มหนูมีต้ังแต ่ 0.2 มม. และโตขนึ้ ทกุ ๆ รปู ท่ี 4.4 ส่วนประกอบนมหนแู บบรู 0.02 มม. ขนาดรูและความยาวรูนมหนูขึ้นอยู่กับ เขม็ นมหนู ลักษณะและระยะห่างของลำละอองน้ำมันที่ต้องการ สำหรับเครอ่ื งต้นกำลงั ขนาดใหญ ่ เปน็ เคร่อื งยนตร์ อบ มม. ต่ำ ใชง้ านหนกั ในสภาพรอบต่ำ นมหนหู วั ฉดี จะไดร้ ับ อณุ หภูมิสูง ใหเ้ ลือกใช้นมหนแู บบรทู ีม่ รี ะบบหล่อเย็น ในตัวของนมหน ู เส้อื นมหนูแบบมรี ะบบหล่อเย็นในตวั จะมรี ใู หส้ ารหลอ่ เยน็ เขา้ ไปไหลเวยี นรอบเสอ้ื นมหนแู ละ ไหลออกอกี รูหนึ่ง สารหลอ่ เย็นอาจเปน็ น้ำมนั เคร่อื ง จากเคร่ืองยนต ์ หรือนำ้ มนั ผสมนำ้ ทไี่ มท่ ำปฏกิ ิรยิ ากบั เหล็ก บาร์ ปกตินมหนแู บบร ู เป็นนมหนหู ลายรู ทกุ รฉู ดี น้ำมันพร้อมกนั ทศิ ทางฉีดบังคับใหฉ้ ดี ตรงหรอื ฉดี ไป ขา้ งใดขา้ งหนง่ึ ได้ตามการเจาะรูนมหน ู เพอื่ ใหฉ้ ดี ถกู ทิศทางของห้องเผาไหมต้ ามการออกแบบและพัฒนา รูปท่ี 4.5 ละอองนำ้ มันของนมหนูแบบรู 2. คณุ สมบตั นิ มหนแู บบรู หวั ฉดี 1) ฉีดน้ำมันให้เป็นละอองละเอียดได้ดีมาก หอ้ งเผาไหม้แบบเปดิ เหมาะสำหรบั ห้องเผาไหมแ้ บบเปดิ 2) รนู มหนอู ุดตันจากสง่ิ สกปรกไดง้ า่ ย เพราะมี รูขนาดเลก็ 3) ความดนั ฉดี นำ้ มนั สงู ประมาณ 150-250 บาร์ รปู ท่ี 4.6 นมหนแู บบหลายรฉู ดี น้ำมนั ทั่วหอ้ งเผาไหม้

58 งานเครอื่ งยนตด์ ีเซล 4.1.4 นมหนแู บบเดอื ย (Pintle Nozzle) 1. คณุ ลกั ษณะนมหนูแบบเดือย เสื้อนมหนู เข็มนมหน ู นมหนูแบบเดอื ย ประกอบด้วยเส้อื นมหนแู ละ เขม็ นมหนู เชน่ เดยี วกับนมหนแู บบรู นมหนูแบบเดือย บ่าเข็มนมหนู จะมีปลายเข็มนมหนูโผล่ออกทางด้านล่างของเส้ือนมหนู ห้องความดัน เล็กน้อย ปลายเขม็ นมหนูเปน็ ทรงกระบอกหรือปากกรวย สำหรับบังคับรูปแบบของลำละอองน้ำมันดีเซลที่ฉีดเป็น ปลายเข็มนมหนู ละอองเข้าห้องเผาไหม้ ให้สอดคล้องกับการออกแบบ รูปท่ี 4.7 สว่ นประกอบนมหนูแบบเดือย ห้องเผาไหม ้ เช่น ห้องเผาไหมท้ รงยาวหรือทรงกว้าง เข็มนมหนู 2. คณุ สมบตั ินมหนูแบบเดือย 80-125 บาร์ 1) ฉีดละอองน้ำมันหยาบ เหมาะสำหรับห้อง เผาไหมแ้ บบมีหอ้ งช่วย 2) ไมเ่ กดิ อนั ตรายจากสง่ิ สกปรกทจ่ี ะปดิ รตู นั เพราะ ปลายเขม็ นมหนยู ่ืนออกภายนอก 3) ความดนั ฉดี นำ้ มัน 80-125 บาร์ 4) ช่วยให้เครือ่ งยนตเ์ ดนิ เรยี บ รปู ที่ 4.8 ลักษณะลำละอองน้ำมัน ยาว 840 มม. 4.1.5 ท่อหวั ฉีด นอตท่อนำ้ มัน แหวนรอง ทอ่ หวั ฉีด คือทอ่ จากปมั๊ ดีเซลไปยังหัวฉีด เปน็ เรียวหวั ทอ่ ทอ่ เหล็กหนาไร้ตะเขบ็ ขนาดรใู นขึน้ กับขนาดป๊มั ดเี ซล (1.5-2.5 มม.) หวั ท้ายท่อบานเป็นบ่าเรยี ว ปอ้ งกนั น้ำมัน เสอ้ื ลน้ิ สง่ นำ้ มัน ดเี ซลความดันสูงร่วั ซึม ความยาวทุกทอ่ ต้องเทา่ กัน ดัด รปู ที่ 4.9 ท่อหวั ฉีด งอได้ด้วยรัศมีไมน่ อ้ ยกวา่ 50 มม. มฉิ ะนัน้ จะมคี วาม ต้านทานต่อการไหลของน้ำมันดีเซล ขันแน่นด้วยแรง 28-30 Nm เพอ่ื ป้องกันทอ่ หัวฉดี สนั่ เพราะจะทำให้น้ำมนั ดีเซลในท่อเป็นฟอง มีผลกระทบต่อการทำงานของ เคร่อื งยนต ์ ตอ้ งใชเ้ หล็กรัดท่อให้แน่นเสมอ

งานเคร่ืองยนต์ดีเซล 59 กิจกรรมที่ 4.2 จงเติมข้อความลกั ษณะและการทำงานของ หวั ฉดี ให้ถกู ต้อง 1. จงเขยี นลักษณะความดันฉีดน้ำมันและคณุ สมบตั นิ มหนูในตาราง 1 ภาพตัด 4 ชุดนมหนู มุมละออง มุมรู มมุ รู 2 ประเภท ............................................... ............................................... ............................................... นมหนู 3 ลักษณะ ............................................... ............................................... ............................................... นมหนู ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... 4 ความดัน ............................................... ............................................... ............................................... ฉดี นำ้ มนั 5 คุณสมบัติ ............................................... ............................................... ............................................... นมหนู ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ขอ้ ควรจำ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 2. จงเติมข้อความการบรกิ ารหัวฉีดในช่องว่างตอ่ ไปน้ี อายุการใช้งานของหัวฉีดขึ้นอย่กู ับการ ....................................................... เท่านัน้ อายกุ ารใช้งานปกต ิ ............................................................................. กม. การเปล่ยี นนมหนูหัวฉีดหรือการประกอบชิ้นสว่ นหวั ฉดี ไมม่ ี ............................................... แต่อาศัย ......................................................................................................................... การซอ่ มจงึ ตอ้ งรักษาความสะอาดและ ......................................................................................................................

60 งานเครือ่ งยนตด์ เี ซล 4.2 การถอดซอ่ มหวั ฉดี ทใ่ี ชน้ มหนแู บบเดอื ย 4.2.1 การถอดหัวฉดี ตรวจสภาพ ขัน 50 Nm เหล็กรดั ทอ่ หัวฉดี ท่อนำ้ มนั ไหลกลบั แหวนรอง ขนั หวั ฉีด 70 Nm ปะเกน็ ทอ่ หวั ฉดี ท่อน้ำมัน 1. การถอดท่อน้ำมันท่ีหัวฉีด 1) คลายสกรูยึดเหล็กรัดท่อใหห้ ลุดหรือใหห้ ลวม 2) คลายเกลียวนอตทอ่ หัวฉีดทุกทอ่ ออกจนหลดุ 2. การถอดทอ่ นำ้ มนั ที่ปมั๊ 1) ใช้ประแจตวั หนึ่งยึดฝาครอบลนิ้ สง่ น้ำมนั ไม่ให้ หมุนตาม 2) คลายเกลียวนอตทอ่ หวั ฉีดทุกท่อออกจนหลุด

ดี ไม่ดี งานเครอื่ งยนตด์ ีเซล 61 4 3. การตรวจลำละอองน้ำมนั 1) เมื่อตรวจความดันเรม่ิ ฉีดนำ้ มนั แล้ว ให้ตรวจ ลำละอองของน้ำมนั 2) นมหนหู ัวฉีดเก่ากดคันโยก 15-60 ครั้ง/นาที นมหนูหัวฉีดใหมก่ ดคนั โยก 30-60 ครัง้ /นาที 3) ละอองนำ้ มันทีอ่ อกมา ต้องเปน็ รูปทรงกรวยแนว ตรง ทำมุมประมาณ 4 องศา หัวฉดี ขอ้ ควรจำ คันโยก ขณะที่อัดนำ้ มนั ทดสอบหวั ฉดี อย่าเอา มอื ไปรองละอองนำ้ มนั ทพ่ี งุ่ ออกจากหวั ฉดี เป็นอันขาด เพราะจะทำใหผ้ วิ หนงั บรเิ วณ นน้ั เปน็ อนั ตราย หรอื นำ้ มันดีเซลแทรกเขา้ รูขุมขนสู่เสน้ เลือดได้ หวั ฉีด 4. การตรวจการร่วั ซึม 1) กดคันโยกให้ความดันต่ำกวา่ ความดนั เร่ิมฉดี น้ำมนั 10-20 บาร์ ค้างไว ้ 10 วนิ าที 2) ตรวจปลายนมหนูภายใน 10 วนิ าท ี ต้องไมม่ ี นำ้ มนั ซึมทปี่ ลายนมหนหู รอื ทีอ่ นื่ ๆ ด้วย คนั โยก 5. การปรับความดนั เรมิ่ ฉีดน้ำมนั ท่อนำ้ มันไหลกลับ 1) ถอดแยกชิ้นหัวฉีด แผ่นชิม 2) เปล่ียนแผ่นชิมรองสปรงิ หรือหมนุ เกลยี วปรบั ตัวหวั ฉดี ความแขง็ สปริง 3) แผน่ ชมิ รองสปริงเพม่ิ หรือลดขนาด 0.05 มม. ความดันฉดี น้ำมนั เปล่ียนทุก 6.4 บาร์ ขอ้ ควรจำ นมหนหู วั ฉีด ควรใชแ้ ผน่ ชมิ เดยี่ ว

62 งานเครอื่ งยนต์ดีเซล แว่นขยาย 4.2.2 งานถอดซอ่ มหวั ฉีดท่ีใช้นมหนู หัวฉดี แบบเดือย 1. การตรวจสภาพภายนอกหวั ฉีด 1) ตรวจการสึกหรอของหน้าเสื้อนมหน ู และปลาย ลำตวั เข็มนมหนู แผ่นชมิ 2) ตรวจนมหนหู ัวฉีด มีผวิ รอ้ นจัดเหมอื นไฟไหม ้ สปริง ตอ้ งเปลย่ี นชดุ นมหนูหัวฉีด เดอื ยยัน 3) ตรวจปลอกยึดนมหน ู บา่ กดปะเก็นชำรดุ ต้อง แปน้ รอง เปลย่ี นปลอกยึดนมหนู 4) ตรวจสภาพรอยชำรุดและแตกรา้ วทวั่ ไป 2. การถอดแยกชิน้ สว่ นหัวฉดี 1) ยึดลำตวั หัวฉดี แนน่ กบั แท่นจับยดึ หรือปากกา ต้ังโตะ๊ ชุดเข็ม 2) คลายปลอกยดึ ออกดว้ ยประแจกระบอกดา้ มยาว นมหนู 3) ตรวจสภาพชนิ้ สว่ น 4) ล้างดว้ ยนำ้ มนั ดเี ซล ขอ้ ควรจำ อยา่ จบั ทล่ี ำตวั เข็มนมหน ู ให้จบั ท่กี ้านเข็ม นมหนู เพราะเหงอ่ื ไคลอาจทำใหผ้ ิวเข็ม ปลอกยดึ นมหนูเป็นสนมิ ถอดเข็มนมหนู ออกจากเสื้อเข็มนมหน ู ตรวจแล้วใหส้ อดเข้าชุดไวด้ ังเดิม สลบั คู่ ไมไ่ ด้ 3. การตรวจรหัสชุดนมหนูหัวฉดี ND SN 314 รหสั รุ่นนมหน ู ชดุ นมหนู นมหนแู บบเดอื ย บริษัทนปิ ปอนเดนโซ่

งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 63 ไม้เนื้ออ่อน 4. เครอ่ื งมือทำความสะอาดหวั ฉีด แปรงทองเหลอื ง 1) ไม้เนื้ออ่อนสำหรับขัดถูผิวเข็มนมหนู ไม่ให้ ถาดนำ้ มนั ดเี ซล ผิวงานช้ำ 2) แปรงทองเหลอื งขัดถผู ิวภายนอก ไม้เน้อื อ่อน 3) ลา้ งช้ินสว่ นหัวฉีดดว้ ยน้ำมันดเี ซล เข็มนมหนู 4 5. การล้างชน้ิ สว่ นหวั ฉีด 1) ใช้แต่ถาดและนำ้ มนั ดเี ซลท่ีสะอาด 2) ล้างอย่างเป็นระบบ คือล้างทีละชุด ชิ้นส่วน หัวฉดี แตล่ ะหัวจัดเปน็ ชดุ ไว้ 3) ลา้ งอยา่ งระมัดระวัง ชน้ิ สว่ นผวิ ขัดมันหากตก หล่นจะชำรุด 6. การทำความสะอาดเข็มนมหนู 1) ใหจ้ บั เฉพาะทีเ่ ดอื ยเขม็ นมหนูเท่าน้นั ไมใ่ ห้จบั ทลี่ ำตัว 2) ตรวจสภาพการสึกหรอของผวิ เขม็ นมหนู 3) ทำความสะอาดบา่ เขม็ นมหนดู ว้ ยไมเ้ นอ้ื ออ่ นกบั น้ำมนั ดเี ซล เพ่ือปอ้ งกนั ผวิ ชำรุด เหล็กขดั รู 7. การทำความสะอาดเสื้อนมหนู เสอ้ื นมหนู 1) ขดั ผวิ นอกเสอ้ื นมหนทู ง้ั หมดดว้ ยแปรงทองเหลอื ง พร้อมน้ำมนั ดีเซล 2) ตรวจสภาพรูปลายเข็มนมหนูที่เสื้อนมหนู และ ทำความสะอาดด้วยเหล็กขดั รู

64 งานเครอ่ื งยนตด์ เี ซล 8. การตรวจการเคลอ่ื นทเ่ี ขม็ นมหนหู วั ฉดี ยกขน้ึ 31 ของความยาว 1) ล้างชุดนมหนูหวั ฉดี ดว้ ยนำ้ มันดีเซล ประมาณ 60o 2) เอียงเสอื้ นมหนปู ระมาณ 60o 3) ดึงเข็มนมหนูหัวฉดี ออกประมาณ 1 ใน 3 ของ ความยาวเข็มนมหนู 4) ปล่อยเข็มนมหนูให้เป็นอิสระ เข็มนมหนูควร เคลอ่ื นทล่ี งดว้ ยนำ้ หนกั ของเขม็ นมหนเู องไดอ้ ยา่ ง ลงเอง ช้า ๆ และสม่ำเสมอ 5) ทดสอบอีก 2-3 ครั้ง โดยหมนุ เข็มนมหนเู ลยท่ี เดิมไปประมาณครงั้ ละ 45o ด ี พอใช ้ เสีย 9. การตรวจลำละอองน้ำมนั 1) ตรวจความดนั เรม่ิ ฉดี นำ้ มนั และสภาพลำละออง นำ้ มนั ดังกลา่ วแล้ว 2) ตรวจการรว่ั ซมึ ต่อไป ไมด่ ี ดี ความดนั 90 บาร์ 10. การตรวจการรวั่ ซมึ 1) กดคันโยกให้ความดันน้ำมันค้างไว้ที่ 90 บาร์ นาน 10 วนิ าที 2) ตรวจการรั่วซึมของน้ำมันที่ลำตัวหัวฉีด และ ปลายนมหน ู ด ี พอใช ้ ไม่ดี

งานเครอื่ งยนตด์ ีเซล 65 4.3 การถอดซอ่ มหวั ฉดี ทใ่ี ชน้ มหนแู บบรู 1. การถอดหวั ฉดี ออกจากเครอ่ื งยนต์ 4 1) ถอดทอ่ หวั ฉดี 2) ถอดสกรูยึดหวั ฉีดทัง้ 2 ตวั 3) ถอดหัวฉดี พร้อมปะเก็นรองหนา้ นมหนหู ัวฉดี 4) จดั วางหวั ฉีดตามลำดับสูบเครือ่ งยนต์ เป็นละอองดี 2. การตรวจความดนั เรม่ิ ฉดี นำ้ มนั ด ี บกพร่อง บกพรอ่ ง บกพร่อง 1) กดคันโยกเร็ว ๆ 2-3 ครัง้ เพอ่ื ขจดั เขม่าออกจาก รหสั รูนมหนู 2) กดคันโยกชา้ ๆ ตรวจความดนั เร่ิมฉดี นำ้ มันสูง ประมาณ 180-200 บาร์ ข้อควรจำ เพม่ิ หรอื ลดความหนาแผน่ ชมิ รองสปรงิ 0.025 มม. ความดันฉดี น้ำมนั เปลยี่ น ไปประมาณ 3.8 บาร์ และควรใช้ แผ่นชิมเด่ียว 3. การตรวจลำละอองและการรว่ั ซมึ 1) กดคนั โยก 15-60 ครง้ั /นาท ี ลำละอองน้ำมนั ต้อง ฉีดออกจากนมหนูทุกรูตามแนวเสน้ ศนู ย์กลางรู 2) เสยี งฉดี นำ้ มนั แสดงสภาพการฉีดนำ้ มันของ นมหนูหัวฉีดได้ 3) กดคันโยก ให้เกิดความดันต่ำกวา่ ความดนั ฉีด น้ำมัน 10-20 บาร์ ค้างไว้ 10 วินาที ตรวจ น้ำมันรั่วซมึ 4. การถอดประกอบหวั ฉดี ใชน้ มหนแู บบรู 1) การถอดแยกชนิ้ ตรวจสภาพชิ้นสว่ น และงาน ประกอบหัวฉีด ปฏบิ ตั ลิ ักษณะเดียวกับงาน ตรวจซ่อมหวั ฉดี ใชน้ มหนแู บบเดอื ย 2) ตรวจรหัสนมหนูหัวฉีดทกุ สูบ ต้องใชเ้ บอร์เดยี ว กัน

66 งานเครอ่ื งยนต์ดีเซล 5. การแยงรฉู ดี นำ้ มนั เข็มแยงรฉู ดี นำ้ มนั 1) ทำความสะอาดเสอ้ื นมหนูด้วยนำ้ มันดีเซล 2) ใช้เครอื่ งมอื แยงรนู มหนทู กุ ร ู เพอื่ ขจัดเขมา่ ให้ เหลก็ ขัด สะอาด น้ำมนั ดเี ซลจงึ จะพุ่งออกไดต้ รงและได้ ปรมิ าณตามต้องการ 6. การทำความสะอาดภายในรเู สอ้ื นมหนู 1) ทำความสะอาดแอ่งน้ำมัน ด้วยเหล็กขัดแอ่ง น้ำมัน เพอ่ื ขจดั เขมา่ 2) ทำความสะอาดเบาะเขม็ นมหน ู ดว้ ยเหล็กขดั เบาะเข็มนมหนู 1/3 ของความยาว 7. การตรวจสภาพการเคลอ่ื นทข่ี อง ประมาณ 60o เขม็ นมหนู 1) ลา้ งชดุ เข็มนมหนดู ้วยน้ำมนั ดีเซลทีส่ ะอาด 2) เอียงเสอื้ นมหนปู ระมาณ 60o 3) ดึงเข็มนมหนอู อกจากเสอื้ นมหน ู ประมาณ 1 ใน 3 ของความยาวเขม็ นมหนู 4) ปล่อยเข็มนมหนูให้เคลื่อนทล่ี งเอง ดว้ ยนำ้ หนัก ของตัวเขม็ นมหนู ขอ้ ควรจำ เขม็ นมหนทู ดี่ ี จะเคลอื่ นทลี่ งได้เอง อย่างช้า ๆ และสม่ำเสมอ ทดสอบ 2-3 คร้ัง เพือ่ ความม่ันใจโดย หมุนเขม็ นมหนจู ากตำแหน่งเดิม ไป ประมาณ 45o

งานเคร่อื งยนตด์ ีเซล 67 เส้อื หัวฉีด 8. การประกอบหัวฉีด เสื้อนมหนู ประกอบแผน่ รองชุดนมหน ู และปลอกยึด แผน่ รอง นมหนู แลว้ ขนั ด้วยมอื หมายเหตุ 4 จัดรูของเสอื้ นมหนู แผ่นรองและเส้อื หัวฉดี ให้ตรงกัน 9. การขันแน่น ขันปลอกยึดเสื้อหัวฉีดให้แน่นด้วยประแจ กระบอกยาวขนาด 14 มม. คา่ แรงขนั : 3.5 กก.-ม. หรือ 350 กก.-ซม. 10. การทดสอบหวั ฉดี 1) ตรวจความดันเริ่มฉดี นำ้ มัน นมหนูใหม่ 200-210 บาร์ นมหนเู กา่ 180-210 บาร์ 2) ตรวจการร่ัวซมึ ของนำ้ มนั ทนี่ มหน ู และที่ตัว หัวฉีด 3) ตรวจสภาพลำละอองน้ำมันที่ฉีดออกจากรู นมหนูทกุ รู ดี ไม่ดี ไมด่ ี

68 งานเครื่องยนตด์ เี ซล กิจกรรมที่ 4.3 จงเตมิ สาเหตขุ ้อขดั ข้องนมหนูและหวั ฉดี น้ำมันดเี ซลในตารางต่อไปน้ี ขอ้ ขัดข้อง สาเหตุข้อขัดขอ้ ง 1 หัวฉีด ฉีดนำ้ มนั ไม่ดงั อ๊อด 1) .................................................................................................. 2) .................................................................................................. 2 น้ำมันรวั่ ซมึ ออกจากหัวฉดี มาก 1) .................................................................................................. 2) .................................................................................................. 3 นมหนูไหม้ 1) .................................................................................................. 2) .................................................................................................. 4 ความดนั เริม่ ฉดี นำ้ มนั ต่ำกวา่ ปกติ 1) .................................................................................................. 5 ความดันเรม่ิ ฉีดนำ้ มันสูงกวา่ ปกติ 2) .................................................................................................. 6 มนี ้ำมนั ซมึ ออกปลายเขม็ นมหนูหัวฉดี 1) .................................................................................................. 2) .................................................................................................. 1) .................................................................................................. 2) .................................................................................................. 7 หัวฉดี ฉีดน้ำมันไม่เป็นละออง 1) .................................................................................................. 2) .................................................................................................. ดี ไมด่ ี ไม่ดี ไมด่ ี ไม่ดี สาเหตุ 1) ............................ 1) ............................ 1) ............................ 1) ............................ ........................ ........................ ........................ ........................ 2) ............................ 2) ............................ 2) ............................ 2) ............................ 3) ............................ 3) ........................... ........................... 3) ...........................

งานเคร่อื งยนตด์ ีเซล 69 แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 4 เรอื่ ง งานหวั ฉดี นำ้ มนั ดเี ซล ตอนท่ี 1 จงเตมิ ขอ้ ความในชอ่ งวา่ งตอ่ ไปนีใ้ หถ้ กู ต้อง 1. ทำไมตอ้ งฉดี น้ำมันดีเซลให้เปน็ ละอองละเอียดเขา้ หอ้ งเผาไหม้ ..................................................................................................................................................................................... 4 2. นมหนูหวั ฉีดแบบรใู ช้กับหอ้ งเผาไหม้เครอ่ื งยนตด์ เี ซลแบบใด .................................................................................................................................................................................... 3. นมหนหู ัวฉีดแบบรใู ช้ความดนั ฉดี น้ำมันเขา้ ห้องเผาไหมป้ ระมาณเทา่ ใด ..................................................................................................................................................................................... 4. นมหนูหวั ฉดี แบบเดอื ยใช้กับหอ้ งเผาไหม้เครือ่ งยนต์ดีเซลแบบใด ..................................................................................................................................................................................... 5. นมหนูหัวฉดี แบบเดอื ยใชค้ วามดนั ฉีดน้ำมนั เขา้ หอ้ งเผาไหม้ประมาณเทา่ ใด ..................................................................................................................................................................................... 6. การทำงานของนมหนหู วั ฉดี ตอ้ งหล่อล่ืนหรอื ไม่อยา่ งไร ..................................................................................................................................................................................... 7. ความดนั ฉดี นำ้ มนั ของหวั ฉดี ปรับได้ 2 วธิ ี คืออะไร ..................................................................................................................................................................................... 8. ทำไมมที อ่ นำ้ มันไหลกลับจากหวั ฉดี ..................................................................................................................................................................................... 9. ลักษณะลำละอองน้ำมันดีเซลจากนมหนูแบบเดอื ยเปน็ อย่างไร ..................................................................................................................................................................................... 10. ลักษณะลำละอองน้ำมนั ดีเซลจากนมหนแู บบรูเปน็ อยา่ งไร ..................................................................................................................................................................................... ตอนท่ี 2 จงทำเครื่องหมายถูก ( P) ลงหนา้ ข้อความท่ถี กู ตอ้ งท่ีสดุ 1. นมหนแู บบเดือยจะสังเกตได้จากอะไร 2. ขอ้ ดขี องนมหนูแบบเดือยคืออะไร ก. เดอื ยนมหนูโผลอ่ อกนอก ก. อายุการใชง้ านนานรูไม่อดุ ตนั ข. เดือยนมหนูอย่ศู นู ยก์ ลางรู ข. ละอองนำ้ มันเผาไหมง้ า่ ย ค. เส้อื นมหนูมบี ่า ค. ใช้ในหอ้ งเผาไหมแ้ บบเปดิ ง. เสือ้ นมหนเู ป็นทรงกระบอก ง. ใชใ้ นหอ้ งเผาไหมแ้ บบใดก็ได้

70 งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 3. นมหนแู บบรูใชก้ บั ห้องเผาไหมแ้ บบใด 7. นมหนูหัวฉีดแบบรู ใช้แรงฉีดน้ำมนั เท่าไร ก. แบบ 2 ชัน้ ข. แบบพาวน ก. 50-80 บาร ์ ค. แบบเปดิ ง. แบบเอนเนอร์ยีเซล ข. 80-125 บาร์ 4. การซ่อมหัวฉดี ต้องตรวจสภาพอะไร ค. 125-150 บาร์ ก. ตรวจลำละอองนำ้ มัน ง. 175-220 บาร์ ข. ตรวจสภาพเคร่อื งยนต ์ 8. ปรบั แรงฉดี นำ้ มนั ของหัวฉีดด้วยอะไร ค. บดหน้าเข็มนมหนหู ัวฉีด ก. สกรแู ละนอตลอ็ ก ง. ลา้ งด้วยน้ำมนั เบนซนิ ข. เปลี่ยนนมหน ู 5. ความต้านทานภายในท่อหวั ฉดี มผี ลกระทบอะไร ค. เกลยี วปรบั หรอื เหล็กรอง ง. เปลย่ี นสปริง ก. ลดปรมิ าณน้ำมัน ข. ลดความดันนำ้ มัน 9. ทำไมหา้ มใชม้ ือรองลำละอองน้ำมนั ดเี ซลท่ี ค. เพิ่มความดันนำ้ มนั พงุ่ ออกมาจากนมหนหู ัวฉีด ง. เพ่ิมเวลาถว่ งฉดี น้ำมนั ดีเซล ก. นำ้ มนั ทำให้สกปรก 6. ไอเสยี มีควันดำ สาเหตมุ าจากอะไร ข. น้ำมนั มกี ลน่ิ เหม็น ก. มีอากาศในระบบนำ้ มนั ค. นำ้ มนั จะทำให้มอื ทะล ุ ข. แรงฉดี นำ้ มันสูงมาก ง. นำ้ มนั จะเขา้ ไปในเลอื ดเป็นพิษ ค. เครือ่ งยนต์น็อก ง. หวั ฉดี ฉดี นำ้ มนั ไม่เป็นละออง 10. สาเหตทุ ่ีต้องซ่อมหวั ฉดี คอื อะไร ก. เครอ่ื งยนต์เดินเบาไมล่ ง ข. ไอเสียมคี วนั ดำ ค. เครือ่ งยนตไ์ ม่ร้อน ง. น้ำมันเคร่ืองดำ ตอนที่ 3 จงตอบคำถามต่อไปนี้ใหไ้ ด้ใจความสมบรู ณ์ 1. จงเขียนหนา้ ที่หัวฉดี มา 2 ข้อ 2. จงเขียนคุณสมบัตนิ มหนูแบบรมู า 3 ข้อ 3. จงเขียนคณุ สมบัตินมหนแู บบเดอื ยมา 3 ขอ้ 4. การตรวจสภาพภายนอกหวั ฉีดตรวจอยา่ งไร จงเขียนมา 3 ข้อ 5. จงเขยี นภาพนมหนแู บบรแู ละแบบเดือยเปน็ ภาพแยกชิน้ ส่วนนมหนูกับเข็มนมหนู พร้อมเขยี นชื่อกำกับด้วย

5 งานเครอ่ื งยนต์ดีเซล 71 การศกึ ษาและปฏบิ ตั งิ าน วงจรนำ้ มนั ปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู สาระการเรยี นรู้ 5.1 ท่อน้ำมนั และถงั นำ้ มันดีเซล 5.2 ปั๊มดูดนำ้ มันและปมั๊ ไล่ลมวงจรน้ำมันดเี ซล 5.3 หม้อดักนำ้ และหม้อกรองน้ำมันดีเซล 5.4 การไล่ลมวงจรนำ้ มันป๊ัมดีเซลแบบเรยี งสูบ ผลการเรยี นรทู้ ค่ี าดหวงั 1. อธิบายทอ่ นำ้ มันและถงั นำ้ มันดีเซลได้ 2. อธิบายปม๊ั ดูดน้ำมนั และปัม๊ ไล่ลมวงจรน้ำมันดีเซลได้ 3. ปฏิบัติหมอ้ ดักนำ้ และหมอ้ กรองน้ำมนั ดเี ซลได้ 4. แนะนำการไลล่ มวงจรน้ำมนั ป๊มั ดีเซลแบบเรยี งสูบได้ 5. เพือ่ ให้มีกจิ นิสยั ในการทำงานด้วยความเปน็ ระเบียบเรียบร้อย ประณีต รอบคอบและตระหนักถงึ ความปลอดภยั

72 งานเครือ่ งยนต์ดเี ซล 5 การศกึ ษาและปฏบิ ตั งิ าน วงจรนำ้ มนั ปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู บทนำ วงจรน้ำมนั ดีเซล (Diesel Fuel Circuit) หมายถงึ วงจรนำ้ มนั ความดันต่ำมคี วามไวตอ่ อายุ การใช้งานเคร่ืองยนตม์ าก ตอ้ งการการบำรุงรักษาท่ถี กู ต้องและสมำ่ เสมอ เปรียบเทยี บการบำรงุ รกั ษา สุขภาพของคนทีเดียว ถา้ บำรงุ รักษาไม่ถูกตอ้ ง ย่อมหมายถึงการสูญเสยี เงนิ และเวลาการทำมาหากิน นน่ั เอง เนือ่ งจากปม๊ั ดเี ซลตอ้ งส่งนำ้ มนั ไปให้หัวฉดี ดว้ ยความดันสูง ชดุ ลกู ป๊มั จะตอ้ งเป็นงานสวม ประณีตพิเศษ จึงจะสนองตอบดังกลา่ วได ้ ชดุ นมหนูหัวฉีดทีจ่ ะฉีดนำ้ มนั ความดนั สงู ให้เป็นละออง ละเอียดในหอ้ งเผาไหมจ้ ังหวะอดั ทีม่ ีอากาศอดั ความดนั สูงอยู่ด้วย ต้องเปน็ งานสวมประณีตพิเศษ เช่นเดียวกัน น้ำมันดีเซลที่ส่งเข้าไปในปั๊มดีเซลต้องสะอาด ไม่มีสิ่งสกปรกและน้ำปนเข้าไปเป็น อันตรายต่อชุดลกู ปม๊ั และชุดนมหนหู วั ฉีด ดงั นน้ั ระบบนำ้ มนั ความดันต่ำจงึ ต้องมีระบบกรองอยา่ งดี เพราะนำ้ ไมม่ ีคุณสมบัตใิ นการหลอ่ ล่นื และฟองอากาศจะตา้ นการไหลของน้ำมันดเี ซล หมอ้ กรองน้ำมนั ดเี ซล ท่อหัวฉดี 6 สบู หัวฉีด นำ้ มันไหลกลับ ปม๊ั ดดู นำ้ มัน นำ้ มันสะอาด ถงั น้ำมนั ปมั๊ ดีเซล ตวั เรง่ ฉีดน้ำมนั น้ำมันมีฟองอากาศและไอนำ้ รปู ที่ 5.1 วงจรน้ำมันของปัม๊ ดีเซลแบบเรยี งสูบ น้ำมนั ดีเซลในถงั มีฟองอากาศพอให้ไหลผ่านหมอ้ กรองนำ้ มนั ฟองอากาศไหลออกทางทอ่ นำ้ มนั ไหลกลับ นำ้ มนั เขา้ ปม๊ั ดเี ซลเป็นน้ำมันสะอาด

งานเครอื่ งยนตด์ ีเซล 73 5.1 ทอ่ นำ้ มนั และถงั นำ้ มนั ดเี ซล 5.1.1 ทอ่ นำ้ มนั และถงั นำ้ มนั ปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู 5 ท่อนำ้ มนั (Fuel Pipe) หมายถงึ ทอ่ นำ้ มันความดนั ต่ำท่เี ปน็ ทอ่ เหลก็ ยึดตดิ แนบกบั ตัวรถ ปอ้ งกนั ท่อสั่น และป้องกนั อนั ตรายจากส่ิงกดี ขวางใตท้ ้องรถด้วย ถังน้ำมัน (Fuel Tank) รถยนตอ์ ยู่ใตท้ ้องรถหรือด้านหลังรถ เพือ่ ให้มพี น้ื ท่ีใช้สอยในตัวรถได้มากและ เพ่อื ความปลอดภัยจากอุบัตเิ หตุ หม้อกรองนำ้ มันดเี ซล หัวฉีด ใชน้ มหนู แบบ 5 รู ลิน้ ระบายนำ้ มันกลับ ปั๊มดูดนำ้ มัน (1.6 กก./ซม.2) ปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู หมอ้ ดกั นำ้ ถงั น้ำมนั ดเี ซล รปู ที่ 5.2 ทอ่ น้ำมนั และถงั น้ำมนั ดีเซลรถบรรทุกใชป้ ม๊ั ดเี ซลแบบเรียงสูบ (MAZDA T 3500) ล้ินกันกลบั ถังนำ้ มันดเี ซล ทอ่ ระบายอากาศ ฝาถงั น้ำมันดเี ซล ชุดลูกลอยเกจน้ำมนั ทอ่ เติมนำ้ มนั ดเี ซล ฝากนั ใตถ้ งั นำ้ มันดีเซล รปู ที่ 5.3 ส่วนประกอบท่อเตมิ นำ้ มนั ดเี ซลและท่อระบายอากาศถังน้ำมันดเี ซล (ISUZU DMAX)

74 งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 5.1.2 ทอ่ ไอดแี ละทอ่ นำ้ มนั ปม๊ั ดเี ซลแบบจานจา่ ย ทอ่ ไอดแี ละท่อไอเสยี ต่างก็มหี มอ้ พกั หรือหม้อเก็บเสียง (Silencer) เพอ่ื ลดเสยี งดังจากการดดู ไอดผี า่ น ช่องแคบทลี่ ้นิ ไอด ี และเสยี งดงั จากการคายไอเสยี ทีม่ คี วามดนั สูงสบู่ รรยากาศ ท่อนำ้ มันจำแนกเป็นท่อดูดน้ำมนั จากถัง (Main Pipe) เพอ่ื ดูดสง่ นำ้ มนั และทอ่ น้ำมนั ไหลกลับ (Return Pipe) เพื่อให้นำ้ มันกับฟองอากาศไหลกลับถังนำ้ มัน ปอ้ งกนั การสะสมฟองอากาศในวงจรนำ้ มัน หม้อกรองอากาศ หม้อกรองอากาศ รถกระบะ (Pick-up) และหม้อเกบ็ เสยี งดูดไอดีรถตู้ ถงั นำ้ มนั ดเี ซลรถต้แู ละรถกระบะ ล้ินแมเ่ หลก็ ทอ่ น้ำมันไหลกลับ หมอ้ พกั เสียงดูดไอดี ทอ่ หัวฉดี หมอ้ กรอง ทอ่ ดูดนำ้ มนั จากถงั อากาศ หมอ้ ดักน้ำ หวั ฉดี หม้อกรองนำ้ มันดเี ซล ปมั๊ ดเี ซล โซลนิ อยด์วาลว์ 3 ทาง รูปท่ี 5.4 ทอ่ ไอดแี ละทอ่ นำ้ มนั ป๊ัมดีเซลแบบจานจา่ ยรถกระบะ (MAZDA E 2200)

งานเครอ่ื งยนตด์ เี ซล 75 5.1.3 ถงั นำ้ มนั และทอ่ นำ้ มนั ดเี ซล ฝาถัง ท่อดูดและท่อไหลกลบั 1. ถังน้ำมนั ดีเซล (Fuel Tank) ทอ่ เติมนำ้ มัน รถ 2 WD ตัวถงั นำ้ มนั ทำด้วยแผ่นเหล็กบาง ๆ เคลือบผวิ รถ 4 WD (ใหญก่ วา่ ) กันสนิม มฉี ากกน้ั ภายในป้องกนั เกิดคล่นื น้ำมัน 5 หวั ท่อดูดน้ำมันอยใู่ กลก้ น้ ถงั ประมาณ 2-3 ซม. มกี รองเบ้ืองต้นแยกน้ำออกจากน้ำมันดีเซล เพราะก้นถงั สะสมสง่ิ สกปรกและนำ้ ทม่ี ี ถ.พ. มากกวา่ นำ้ มนั ดเี ซล สว่ น ปลายท่อนำ้ มนั ไหลกลับอยสู่ ูง 6-8 ซม. รูปที่ 5.5 ถังน้ำมันดเี ซล 2. ฝาถังน้ำมันดเี ซล ฝาถังน้ำมันป้องกันสิ่งแปลกปลอมเข้าไปปะปน นำ้ มันดีเซล มรี รู ะบายอากาศ เพื่อให้อากาศเขา้ ออก สมดลุ กบั ปริมาณนำ้ มันท่ลี ดลงตามทดี่ ดู ไปใช้งาน หรือ ถงั น้ำมันได้รับความร้อน อากาศจะขยายตัวดันตวั เองออก ได้หากรูระบายอากาศปิดตัน ถังน้ำมันอาจยุบเข้าหากัน เพราะแรงสญุ ญากาศทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการดดู นำ้ มนั ไปใช ้ หาก เป็นไมม่ าก เมอื่ เปดิ ฝาถงั อากาศจะพงุ่ เขา้ ไปในถัง รปู ที่ 5.6 ฝาถังนำ้ มันดีเซล เปลยี่ นปะเก็นทกุ ครงั้ ที่ถอด 3. ทอ่ นำ้ มันความดนั ต่ำ หม้อกรอง ท่อเหล็กต้องปลอดภัยต่อการสั่นสะเทือนของตัว ทอ่ นำ้ มัน เปล่ยี นปะเก็น รถยนต์กับตวั เครื่องยนต ์ โดยใช้ท่อท่ีป้องกนั การกดั กรอ่ น ทงั้ ภายนอกและภายใน วางให้เอยี งขึน้ และสนั้ ทีส่ ุดเท่าท ่ี เปลี่ยนปะเกน็ จะเปน็ ไปได้ เพือ่ ระบายฟองอากาศในทอ่ และตอ้ ง ทกุ ครง้ั ท่ถี อด วางท่อไม่ให้ใกล้สว่ นทรี่ อ้ น ท่อนำ้ มนั ท่อจากป๊มั ดดู สง่ น้ำมันเขา้ หม้อกรองไปยังตวั ปม๊ั ดีเซล เป็นทอ่ พลาสตกิ ให้ยดื หยนุ่ ได ้ ปัม๊ ดเี ซลขนาดเลก็ ใชท้ อ่ ขนาด 8 x 1 หรอื 10 x 1 มม. (เส้นผา่ นศูนยก์ ลางนอก x ความหนา) ปม๊ั ขนาดใหญใ่ ช้ท่อ 15 x 1 มม. เปลยี่ นปะเกน็ ทกุ ครงั้ ที่ถอด รปู ท่ี 5.7 ทอ่ น้ำมนั ความดนั ต่ำ

76 งานเครอื่ งยนต์ดเี ซล จงเขียนชื่อสว่ นประกอบในตารางใต้รปู เตมิ เส้นท่อน้ำมนั ดเี ซล และระบายสที อ่ ดดู และ กจิ กรรมท ่ี 5.1 ไหลกลับสนี ำ้ เงิน นำ้ มันความดนั สงู สแี ดง แสดงทศิ ทางการไหลด้วยเส้นลกู ศร หมายเลข ช่ือสว่ นประกอบ หมายเลข ช่ือส่วนประกอบ 1 7 2 8 3 9 4 10 5 11 6 12

งานเครอ่ื งยนต์ดเี ซล 77 5.2 ปม๊ั ดดู นำ้ มนั และปม๊ั ไลล่ มวงจรนำ้ มนั ดเี ซล เพลาปมั๊ 5.2.1 ปม๊ั ดดู นำ้ มนั สำหรบั ปม๊ั ดเี ซล ลูกเบีย้ วกดลง แบบเรยี งสบู (Delivery Pump) ลกู กระท้งุ กดลง ปั๊มดดู น้ำมัน เป็นป๊ัมประเภทลกู สูบสง่ นำ้ มัน กา้ นกระทงุ้ กดลง ดีเซลให้กับปม๊ั ดเี ซลด้วยความดนั ประมาณ 1 บาร์ หอ้ งอดั น้ำมนั ลกู สบู เคลื่อนท่ีลง 5 ปั๊มดูดนำ้ มนั ทำงานตามลกู เบย้ี วเพลาปัม๊ กด ห้องดดู น้ำมัน ลูกกลงิ้ ผ่านแกนกระทุ้งดันลูกสบู ลงต่ำ นำ้ มนั ดเี ซลใน ล้นิ ส่ง สปริง ล้ินดูด กรองหยาบ ห้องดูดถกู ขับให้ออกทางลิ้นส่งไปยงั หอ้ งส่งนำ้ มัน รูปที่ 5.8 ปัม๊ ตำแหนง่ ดดู น้ำมนั ดีเซล เมอ่ื ลกู เบีย้ วเพลาปม๊ั ดีเซลหมนุ ผ่านไป สปริง เพลาปั๊ม ลกู สบู จะดนั ลกู สูบขึ้นบน น้ำมนั ดีเซลในห้องสง่ น้ำมัน ลกู กระทุ้งเลอ่ื นขนึ้ จึงถกู อัด สง่ ผ่านหมอ้ กรองนำ้ มนั ไปยังปัม๊ ดีเซล ในเวลา เดียวกันนัน้ น้ำมนั ดีเซลจากถงั ถกู ดูดเข้าไปในหอ้ งดดู ลกู สูบเล่ือนขนึ้ จะเหน็ วา่ ลกู สูบเคลื่อนท่ีไปและกลับส่งน้ำมนั ได ้ 1 ครั้ง เมอ่ื ความดนั นำ้ มนั ดเี ซลในระบบสงู ถงึ 1.8-2.2 บาร ์ ลกู สูบป๊ัมดดู เคลอื่ นที่ขึน้ ด้วยแรงสปรงิ จะเคลื่อนที่ ขึ้นได้ไม่สุดช่วงชัก โดยจะอัดอยู่จนกว่าปั๊มดีเซลตอ้ ง การนำ้ มนั ดีเซล ป๊มั ดเี ซลจึงจะเร่ิมทำงานตอ่ ความดันต่ำ ความดนั สงู 5.2.2 ปั๊มไล่ลม (Priming Pump) ความดันปานกลาง ปม๊ั ไลล่ มหรอื ปม๊ั มอื (Hand Pump) ปกตติ ดิ ตง้ั รูปที่ 5.9 ปมั๊ ตำแหนง่ สง่ น้ำมนั ดีเซล อยูเ่ หนือลน้ิ ดูดของป๊ัมดูด เป็นปมั๊ ช่วยดดู น้ำมันจาก ป๊มั ไล่ลม ถงั นำ้ มันดเี ซลเขา้ ป๊มั ดเี ซล โดยไมจ่ ำเป็นตอ้ งติดเคร่อื ง ยนต ์ มไี วส้ ำหรับไล่ลมวงจรน้ำมันความดันตำ่ ปริมาตร ล้ินดูด ลนิ้ ส่ง ของน้ำมนั ทด่ี ดู เข้าแต่ละครั้งประมาณ 6 ซีซี ลกู สบู ข้อสงั เกต รปู ที่ 5.10 ภาพตดั แสดงปั๊มไลล่ ม ปัจจุบันปั๊มไล่ลมอาจรวมอยู่กับหม้อกรอง น้ำมันดเี ซล ลูกกระทุง้

78 งานเคร่ืองยนต์ดเี ซล จงตรวจสว่ นประกอบวงจรน้ำมนั ความดนั ตำ่ ดงั ต่อไปน้ี กิจกรรมที่ 5.2 60 คร้งั /นาที 1. จงตรวจการสง่ น้ำมนั ท่อพลาสตกิ ความถ่ีการกด กำหนดให้ สภาพ ป๊มั ไล่ลม (ครง้ั /นาที) (สง่ /ไมส่ ง่ ) (ด/ี ไม่ดี) 60 หลอดแกว้ รองรบั 1 ม. 120 กระปอ๋ งนำ้ มนั เกจวดั ความดนั 2. จงตรวจการทำงานของลน้ิ ระบายท่ีหม้อกรอง ลน้ิ ระบาย นำ้ มันดเี ซลผ่านเกจความดัน กระปอ๋ งนำ้ มัน กำหนดให้ ผลการวัด สภาพ (บาร์) (บาร์) (ด/ี ไมด่ )ี หกรมอ้อง 1.5-1.6 จากถงั นำ้ มัน ปั๊มไลล่ ม ฝาปดิ อากาศอดั 3. จงตรวจการรวั่ ซมึ ของปั๊มดดู น้ำมนั ดีเซลดว้ ย ลมอัด 2 บาร์ เขา้ ทางน้ำมันเข้า กำหนดให้ ผลการวัด สภาพ ไมร่ ัว่ ซึม (ด/ี ไมด่ )ี อากาศไม่รวั่ นำ้ มนั ดีเซล

งานเครอ่ื งยนตด์ เี ซล 79 กิจกรรมที่ 5.3 จงเขียนรายละเอียดการทำงานของป๊มั ดดู น้ำมนั และปั๊มไล่ลม ดังหวั ข้อต่อไปน้ี เพลาปมั๊ ลูกเบี้ยว 1. ตำแหนง่ ดูดและส่งน้ำมนั ดเี ซล (Suction) ........................................................................................................... สปริงลกู สบู ........................................................................................................... 5 ลูกสูบ ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ลิ้นสง่ และล้นิ ดูด ตำแหนง่ ดดู และส่งนำ้ มนั 2. ตำแหนง่ บรรจุและส่งนำ้ มันดีเซล (Discharge) เพลาปั๊ม ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ตำแหน่งบรรจแุ ละสง่ น้ำมนั ........................................................................................................... 3. ตำแหน่งน้ำมันเตม็ (Regulating) ตำแหน่งน้ำมันเต็ม ........................................................................................................... ........................................................................................................... ปมุ่ ปัม๊ ปัม๊ ไลล่ ม ........................................................................................................... ........................................................................................................... สปริงล้ิน ........................................................................................................... ลิ้นดูด 4. ป๊ัมไลล่ ม (Priming Pump) ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

80 งานเครอื่ งยนต์ดีเซล 5.3 หมอ้ ดกั นำ้ และหมอ้ กรองนำ้ มนั ดเี ซล ปม๊ั ไล่ลม หม้อดกั นำ้ 5.3.1 หมอ้ ดกั นำ้ (Water Sedimentor) สวติ ชไ์ ฟเตือน ลูกลอยติดแม่เหล็ก หม้อดักนำ้ อยรู่ ะหวา่ งถงั นำ้ มนั กับหม้อกรอง สกรูถา่ ยนำ้ น้ำมนั ดงั รูปที่ 5.11 มีปมั๊ ไล่ลมอยทู่ ่ฝี าหมอ้ ดักนำ้ เพือ่ ใช ้ สำหรบั ไล่ลมในวงจรนำ้ มนั ดีเซล หลอดไฟ 1.4 วตั ต์ สวิตช์ไฟเตือน ภายในหม้อดักน้ำ มลี กู ลอยตดิ แมเ่ หลก็ และ รูปท่ี 5.11 หม้อดักนำ้ สวิตช์ไฟเตือนระดับน้ำ (Reed Switch) ถา้ มนี ้ำอยู่ในหม้อ ดกั น้ำสงู เกินพกิ ัด ลูกลอยติดแมเ่ หล็กจะเหนีย่ วนำสวิตช ์ ไฟเตอื นให้ตอ่ วงจรหลอดไฟเตอื นติด ถา่ นไฟ การใช้หม้อดกั น้ำน ้ี จะช่วยยืดอายุการใชง้ าน 1.5 โวลต ์ ของหมอ้ กรองนำ้ มัน ปม๊ั ดเี ซลและนมหนูหวั ฉดี ไดม้ าก การถา่ ยน้ำออกจากหม้อดักน้ำ ใหค้ ลายสกร ู ถ่ายน้ำใต้หมอ้ ดักนำ้ ออกประมาณ 3 รอบ ดดู อัดนำ้ มัน ดีเซลด้วยปม๊ั ไลล่ มเหนือหมอ้ ดักน้ำประมาณ 10 ครัง้ เพอื่ ไล่น้ำออก ปลอ่ ยน้ำไหลออกจากหมอ้ ดักนำ้ จนไม่มีปน ออกมากับนำ้ มนั ดีเซล จงึ หมุนสกรถู า่ ยนำ้ ปิดตามเคย ขยับปั๊มมอื อีกหลาย ๆ ครัง้ เพือ่ ดดู นำ้ มันดีเซลบรรจใุ ห ้ เตม็ หมอ้ ดักนำ้ ลองเครือ่ งเพือ่ ตรวจการรั่วซมึ ของนำ้ มนั ดเี ซล รปู ท่ี 5.12 วงจรไฟตรวจสวติ ชไ์ ฟเตอื นระดับนำ้ ข้อควรจำ หากตอ้ งถา่ ยนำ้ ออกจากหมอ้ ดกั นำ้ บอ่ ยครง้ั กวา่ ปกติ แสดงวา่ มีน้ำในถงั นำ้ มันดเี ซลมาก ให้ ถา่ ยนำ้ ที่ถังนำ้ มนั ดเี ซล นำ้ มนั ดีเซล การตรวจลูกลอยในหมอ้ ดักนำ้ ลูกลอย 1) ตรวจการเคล่ือนทข่ี ้ึนลงของลูกลอย 2) ตรวจสวติ ช์ไฟเตอื นดว้ ยโอหม์ มเิ ตอร ์ หรอื หลอด ไฟ ดังรปู ท่ี 5.12 นำ้ สวิตช์ไฟเตอื น แมเ่ หล็ก รปู ที่ 5.13 ลกู ลอยหม้อดกั นำ้

งานเครื่องยนตด์ เี ซล 81 5.3.2 หม้อกรองน้ำมันดเี ซล รปู ที่ 5.14 ไสก้ รองพบั ซกิ แซก เพ่ือเพิม่ พืน้ ทก่ี รอง หม้อกรองน้ำมันดีเซลมีหน้าที่กักกันส่ิงสกปรก 5 น้ำและฟองอากาศที่ปะปนอยกู่ ับน้ำมัน ไม่ให้เลยเข้าไป ถึงชุดลูกปัม๊ และชดุ นมหนหู วั ฉีด เพอื่ ใหเ้ ครอื่ งยนต์ใช้งาน ได้ด้วยความปลอดภยั และมีอายุการใช้งานนาน ไสก้ รองส่วนใหญท่ ำด้วยกระดาษ เพราะมีรู พรนุ มากและสมำ่ เสมอตลอดท้ังแผ่น ขนาดรปู ระมาณ 0.015 มม. การพับซกิ แซกเหมอื นรูปดาวหลายแฉก ทำให ้ มีพ้นื ทก่ี รองได้มาก ไส้กรองเปียกน้ำมันแล้ว น้ำและฟอง อากาศกผ็ า่ นไม่ได ้ หม้อกรองนำ้ มนั ดเี ซลจำแนกเปน็ แบบเปล่ียนไสไ้ ดแ้ ละแบบผนกึ ดังน้ี รูปท่ี 5.15 ไส้กรองแบบเปลี่ยนไส้ได้ 1. หม้อกรองน้ำมนั แบบเปลีย่ นไสไ้ ด้ นำ้ มนั เขา้ หม้อกรองน้ำมันแบบเปลีย่ นไสไ้ ด ้ (Bag - Type) น้ำมนั ออก เป็นแบบทีใ่ ช้กนั มาแต่เดิม เสอ้ื หม้อกรองทำด้วยแก้ว หรอื โลหะ ไสก้ รองอยตู่ รงกลางปดิ หัวท้ายดว้ ยฝาบนกับ รปู ท่ี 5.16 หม้อกรองแบบผนึก ฝาลา่ ง โดยมปี ะเกน็ วงแหวนยางหรอื กระดาษ การบรกิ าร หม้อกรองนำ้ มนั แบบน ี้ ต้องระวงั ส่งิ สกปรกเขา้ ไปใน หม้อกรอง เลือกใช้ขนาดหม้อกรองและลำดับการ ประกอบให้ถกู ตอ้ ง ซึง่ กรณเี ชน่ นี้ ถา้ ใช้หม้อกรองนำ้ มนั แบบผนึกจะลดปัญหาไปได้มาก 2. หมอ้ กรองนำ้ มันแบบผนึก หม้อกรองนำ้ มนั แบบผนึก (Box-Type) ไสก้ รอง และเปลอื กหม้อกรองทำเป็นชุดเดยี วกัน แยกออกจากกัน ไม่ได้ ตรงกลางมีรูเกลียว M15 x 1.5 มม. สำหรับเป็น เกลยี วยึดหม้อกรอง และเป็นรนู ้ำมันออกจากหม้อกรอง รอบ ๆ รูนำ้ มนั ออกมีรนู ำ้ มนั เขา้ 4 รู ดังรปู ที ่ 5.16 หนา้ หม้อกรองมปี ะเกน็ วงแหวนยางฝังไวใ้ นร่อง หมอ้ กรอง แบบนี้ เมื่อครบอายุการใช้งานต้องเปลี่ยนทั้งอัน ไม่ลา้ งใช้อกี

82 งานเครอ่ื งยนตด์ เี ซล สกรไู ลล่ ม 5.3.3 ลน้ิ ระบายนำ้ มนั ดเี ซล หมอ้ กรอง หัวฉีด 1. ลนิ้ ระบายน้ำมัน ท่อนำ้ มนั ไหลกลับ ลิน้ ระบาย (By-Pass Valve) อยู่ท่ขี า้ งปัม๊ น้ำมนั หรอื อยทู่ ี่ฝาหม้อกรอง ตอ่ กบั ท่อน้ำมนั ไหลกับถงั (Return ลิน้ ระบาย Pipe) ปกตทิ ำงานตลอดเวลาท่ใี ชง้ านเคร่อื งยนต ์ เพราะ ป๊ัมดูดน้ำมันต้องดูดน้ำมันส่งเข้าระบบน้ำมันจนเหลือใช้ ปัม๊ ดูดน้ำมัน จึงจะพอใชท้ กุ สภาพการใช้งานเคร่ืองยนต ์ ลนิ้ ระบายมี หน้าท่คี อื ปัม๊ ดีเซล กรองหยาบ น้ำมนั กรองแล้ว ถังน้ำมัน 1) รกั ษาความดนั นำ้ มนั ดีเซลในวงจรน้ำมนั ดีเซลไว้ นำ้ มันไหลกลบั ประมาณ 1.0-1.5 บาร์ เพอ่ื ใหน้ ้ำมนั มีความดนั น้ำมนั ยงั ไมไ่ ด้กรอง สงู พอที่จะอัดน้ำมันบรรจุเข้าในชุดลกู ป๊มั อยา่ ง เพยี งพอ รูปท่ี 5.17 วงจรนำ้ มันปัม๊ ดีเซลแบบลน้ิ ระบาย 2) ระบายนำ้ มนั สว่ นเกนิ ออกจากวงจรนำ้ มนั กลบั คนื อย่ทู ต่ี วั ป๊ัมดีเซล ส่ถู งั น้ำมัน พร้อมฟองอากาศทอี่ ยู่เหนือไสก้ รอง (ผา่ นไสก้ รองไมไ่ ด้) เปน็ การระบายออกอตั โนมตั ิ ไม่สะสมฟองอากาศ และระบายความร้อนระบบ น้ำมันดเี ซล ลนิ้ ระบายและหัวตอ่ ทอ่ 2. ข้อขดั ขอ้ งของลิน้ ระบาย สกรูยดึ ทอ่ ฝาหมอ้ กรอง ข้อขดั ขอ้ งของล้ินระบาย ไมถ่ ึงกับเป็นอันตราย ฝาหมอ้ กรอง ต่อเครื่องยนต์ แต่มีผลกระทบต่อสมรรถนะเครื่องยนต ์ เพราะป๊ัมดีเซลไมส่ ามารถส่งนำ้ มนั ให้หวั ฉดี ได ้ ตาม หมอ้ กรอง สมรรถนะการใชง้ านเครื่องยนต ์ ข้อขดั ขอ้ งของล้ินระบาย รปู ท่ี 5.18 ลิ้นระบายทหี่ ัวต่อท่อน้ำมนั ไหลกลบั ม ี 2 กรณี คือ สกรูอดุ ปะเกน็ 1) สปริงลิ้นแข็งเกินไป หรอื ล้ินตดิ ตาย ระบายฟอง อากาศหรือระบายน้ำมันออกไม่ได้ อากาศจะ ตวั ลนิ้ สะสมในหม้อกรองน้ำมัน ต้านไม่ให้น้ำมันเข้า สปรงิ ลนิ้ หมอ้ กรองน้ำมนั ในท่ีสุด นำ้ มันผา่ นหมอ้ กรอง ไม่ได ้ ทำให้เคร่ืองยนต์ดบั เอง ล้ินลกู ปืน 2) กรณีสปรงิ ลิ้นออ่ นหรือหัก น้ำมนั จะเขา้ บรรจุใน กระบอกป๊มั ไม่พอ เพราะความดนั นำ้ มันในวงจร น้ำมันสูงไม่พอ มีผลกระทบต่อสมรรถนะ เคร่อื งยนต์ รปู ท่ี 5.19 ภาพตดั ล้นิ ระบาย

งานเครอื่ งยนตด์ ีเซล 83 5.3.4 การเปลย่ี นหมอ้ กรองนำ้ มนั 5 ดเี ซล 1. การถอดหมอ้ กรอง 1) หมอ้ กรองน้ำมันดีเซล เป็นแบบผนึกถอด ประกอบง่าย 2) หม้อกรองน้ำมันดีเซลถอดออกได้ด้วยมือ เปล่า ถา้ แนน่ ใชป้ ระแจถอดหมอ้ กรอง 2. การเตรียมประกอบหมอ้ กรอง น้ำมนั ดีเซล 1) ใหท้ านำ้ มนั ดเี ซลทแ่ี หวนยางหนา้ หมอ้ กรอง น้ำมันดเี ซล 2) ทำความสะอาดหนา้ สมั ผสั หมอ้ กรองนำ้ มนั ดีเซลทีฐ่ านยึด 3. การประกอบหมอ้ กรองนำ้ มนั ดเี ซล 1) ประกอบหมอ้ กรองเขา้ และหมนุ ดว้ ยมอื ให้ เตม็ ที่ 2) ขันหม้อกรองนำ้ มันดเี ซลตอ่ 2 ใน 3 รอบ ขอ้ ควรจำ ใหไ้ ลล่ มหลงั จากประกอบหมอ้ กรอง เรยี บรอ้ ยแลว้ ตรวจขณะตดิ เครอ่ื ง ตอ้ งไมม่ นี ำ้ มนั ดเี ซลรว่ั ไหลออกจากขอบหมอ้ กรอง

84 งานเคร่ืองยนต์ดีเซล กิจกรรมที่ 5.4 จงเติมข้อความในการบำรงุ รกั ษาหม้อกรอง รวมหม้อดกั นำ้ ในระบบน้ำมนั ดเี ซล 1. ความจำเป็นของการบำรุงรกั ษาเปน็ อยา่ งไร ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... 2. การบำรงุ รักษาทำเม่อื ไร ..................................................................................................................................................................................... ถาดรอง 3. การบำรุงรักษาทำอย่างไร กอ๊ กถ่ายน้ำ 1) .................................................................................... หมอ้ กรอง รวมหมอ้ ดักนำ้ ................................................................................... 2) ................................................................................... ................................................................................... 4. สวิตช์เตือนระดบั นำ้ ในหมอ้ ดักน้ำ ตรวจอย่างไร 1) ................................................................................... 2) .................................................................................... 3) .................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ขอ้ ควรจำ ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ...............................................................................

งานเครือ่ งยนต์ดเี ซล 85 5.4 การไลล่ มวงจรนำ้ มนั ปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู สกรูไล่ลม 5.4.1 ความจำเปน็ ในการไลล่ มวงจร 5 ล้ินระบาย นำ้ มนั ดเี ซล หวั ฉดี 1) เมอื่ ไม่ได้ใชง้ านเครือ่ งยนต์หลายเดือน นำ้ มนั ไหลกลบั 2) หลงั จากเติมน้ำมนั เพราะใชน้ ำ้ มันจนนำ้ มนั หมดถงั ในวงจรนำ้ มนั ความดันตำ่ จงึ มีแต่ สกรไู ล่ลม อากาศ น้ำมนั เข้าไปไม่ได้ ปมั๊ ไลล่ ม 3) กรณถี อดซ่อมวงจรน้ำมนั หรอื เปลี่ยนหมอ้ กรองน้ำมนั ดีเซล ปมั๊ ดดู ปัม๊ ดีเซล กรองหยาบ ตามปกต ิ ขณะทใี่ ช้งานเครื่องยนต ์ การไลล่ ม จะเป็นไปโดยอตั โนมัต ิ ผา่ นดา้ นบนหม้อกรองนำ้ มัน นำ้ มนั กรองแลว้ ถังน้ำมัน ดีเซล อากาศจะผา่ นไส้กรองน้ำมันดเี ซลไม่ได ้ ถ้าไส ้ นำ้ มนั ไหลกลับ กรองนำ้ มนั เปยี กนำ้ มันดเี ซล อากาศจะลอยตัวข้นึ น้ำมนั ยังไมไ่ ด้กรอง เหนือน้ำมนั ถกู ดันออกทางลน้ิ ระบายบนฝาหมอ้ กรอง ผา่ นไปทอ่ น้ำมนั ไหลกลับ รปู ท่ี 5.20 วงจรนำ้ มนั ไลล่ มไดเ้ องทางล้ินระบาย บนหม้อกรอง สำหรบั การไลล่ มท่ัวไป ให้ใชป้ ๊มั ไลล่ มท่ีอย ู่ เหนอื ปมั๊ ดดู นำ้ มนั ป๊มั นจ้ี ะดดู น้ำมันเตม็ ท่อดูด สง่ เขา้ ไล่ลม ทอ่ ส่งนำ้ มนั ผ่านไปยังหมอ้ กรองนำ้ มนั และปม๊ั ดีเซล ที่ หอ้ งอัด หม้อกรองน้ำมันดีเซลมีสกรูไล่ลมอยู่ข้างบนเช่นเดียว กบั ที่ปมั๊ ด้วย คลายสกรูไลล่ มแล้ว ไลล่ มดว้ ยปมั๊ ไลล่ ม ลูกกล้ิง ให้น้ำมันออกจากสกรูไล่ลมจนไม่ปรากฏมีฟองอากาศ ออกมากบั นำ้ มัน จึงหมุนสกรไู ลล่ มปดิ ตามเดิม ทางเขา้ ทางออก ตำแหน่งทไี่ ล่ลม ลิ้นส่ง 1) ไลล่ มทห่ี มอ้ กรองน้ำมันดเี ซลท่ีสกรูไลล่ ม บน ลูกสบู ฝาหม้อกรองน้ำมันดเี ซล 2) ไล่ลมท่ีปัม๊ ดเี ซลแบบเรยี งสบู ทสี่ กรูไล่ลม ขา้ ง สปรงิ ลกู สบู ปัม๊ ดีเซล ห้องดดู ลิ้นดูด 3) ไลล่ มทท่ี อ่ หวั ฉดี ดา้ นเขา้ หวั ฉดี ดว้ ยการสตารต์ กรองหยาบ เครื่องยนต์ไล่ลม รูปที่ 5.21 ปม๊ั ดูดพรอ้ มป๊มั ไลล่ มและหม้อกรองหยาบ รูปที่ 5.22 ไลล่ มที่ทอ่ หัวฉีด

86 งานเคร่ืองยนต์ดีเซล 5.4.2 ลำดบั การไลล่ มออกจากวงจรนำ้ มนั ดเี ซล 1. ลักษณะการต่อท่อน้ำมันไหลกลับ ใหไ้ ล่ลมออกจากวงจรนำ้ มนั ดเี ซลไดเ้ องระหว่างเครอื่ งยนตท์ ำงานอยา่ งอัตโนมตั ิ ดังนัน้ การใชง้ าน ปกตจิ ึงไมต่ อ้ งไล่ลมออกจากวงจรน้ำมันดีเซล กรองน้ำมนั ดเี ซล ท่อหัวฉีด ท่อหวั ฉีด หวั ฉดี ท่อน้ำมันไหลกลบั ป๊มั แบบเรยี งแถว กาวานา ปมั๊ ดดู น้ำมัน ถังนำ้ มันดีเซล ตัวเรง่ ฉดี น้ำมนั ดีเซล ทอ่ ดูดน้ำมัน คลายสกรไู ล่ลม 2. การไล่ลมจากวงจรน้ำมนั ความดันต่ำ 1) เติมนำ้ มันดีเซล 2) คลายสกรูไลล่ มท่ปี มั๊ อดั ส่งน้ำมัน 3) ใช้ปั๊มไลล่ ม ไลล่ มออกให้หมด ด้วยป๊ัมไลล่ ม 4) เช็ดสว่ นประกอบให้แหง้ 5) ติดเครือ่ งยนตแ์ ลว้ ปล่อยเดนิ เบาจนเครอ่ื งยนต์ รอ้ น แลว้ ตรวจนำ้ มันดีเซลร่วั ซมึ

งานเครือ่ งยนต์ดีเซล 87 แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 5 เรือ่ ง งานวงจรนำ้ มนั ปม๊ั ดเี ซลแบบเรียงสูบ ตอนท่ี 1 จงตอ่ วงจรและเติมขอ้ ความในช่องว่างต่อไปน้ใี ห้ถูกตอ้ ง 1. จงต่อวงจรนำ้ มันดเี ซลของป๊ัมดเี ซลแบบเรียงสูบตอ่ ไปนใ้ี ห้สมบูรณ ์ โดยเขียนเส้นประแทนเสน้ ความดนั ต่ำ เส้นเตม็ แทนเส้นความดนั สงู ล้นิ ระบาย 5 หัวฉดี หม้อกรองนำ้ มัน ปัม๊ ดเี ซล ถงั นำ้ มัน ปม๊ั ดดู นำ้ มนั 2. จงเติมข้อความเรื่องวงจรน้ำมนั ดเี ซลตอ่ ไปนี้ 1) วัสดไุ ส้กรองนำ้ มนั ดีเซลเป็น .......................................................................................................................... 2) ขอ้ ดีหม้อกรองแบบผนึก คือ .......................................................................................................................... 3) ถ้านำ้ เข้าในป๊มั ดเี ซลไดเ้ ปน็ อันตรายตอ่ ........................................................................................................ 4) ป๊มั ดูดนำ้ มนั ดูดสง่ น้ำมนั จาก ........................................................................................................................ 5) นำ้ มันสว่ นเกินระบายออกทาง ....................................................................................................................... ตอนที่ 2 จงทำเครื่องหมายถูก ( P) ลงหน้าขอ้ ความท่ถี ูกตอ้ งท่ีสุด 1. น้ำเข้าในถังนำ้ มันดีเซลได้อยา่ งไร 2. น้ำเปน็ อันตรายตอ่ ปั๊มดีเซลอยา่ งไร ก. ฝนตก ก. ไมม่ ีการยืดหยุ่น ข. นำ้ ท่วม ข. ไม่มีคณุ สมบัติในการหลอ่ ล่นื ค. เขา้ ไปกบั นำ้ มันดเี ซล ค. ไมม่ คี ณุ สมบัตใิ นการระเหย ง. เข้าไปกับอากาศ ง. รวมตวั กบั นำ้ มันดีเซลได้

88 งานเครอ่ื งยนตด์ เี ซล 3. ทำไมจงึ ตดิ ตงั้ ถังน้ำมันไวใ้ ตท้ อ้ งรถ 7. ทำไมตอ้ งไล่ลมในวงจรนำ้ มันดีเซล ก. เพ่อื ความปลอดภยั ก. ฟองอากาศรวมตัวกับนำ้ มนั ข. เพื่อลดกลน่ิ นำ้ มนั ข. ฟองอากาศทำให้สนิ้ เปลืองนำ้ มัน ค. เพื่อใหน้ ำ้ มนั ไหลงา่ ย ค. ฟองอากาศทำใหเ้ ครอื่ งร้อน ง. เพ่อื ป้องกันนำ้ เขา้ ง. ฟองอากาศต้านการไหลของนำ้ มัน 4. ทำไมทอ่ ไอดีตอ้ งมีหม้อเก็บเสียง 8. ต้องไล่ลมในวงจรนำ้ มันดเี ซลเม่อื ไร ก. เพื่อประสิทธภิ าพการกรองอากาศ ก. หลงั เตมิ น้ำมนั ดเี ซลหลังจากใช้หมด ข. เพื่อประสทิ ธภิ าพการไหลอากาศ ข. หลังใช้งานนานเป็นเดอื น ค. เพอ่ื เพ่ิมปรมิ าณอากาศ ค. เปลย่ี นหัวฉดี ง. เพื่อลดเสียงดงั การดดู อากาศ ง. ถูกทกุ ข้อ 5. ท่อนำ้ มันไหลกลับมหี น้าทอี่ ะไร 9. ทำไมไลล่ มในวงจรนำ้ มันดเี ซลหลังเปล่ยี น ก. ป้องกันน้ำมันอุดตัน หมอ้ กรองน้ำมนั ดเี ซล ข. ป้องกันน้ำมนั ล้นในวงจรน้ำมนั ก. ลดการส้ินเปลืองน้ำมันดเี ซล ค. รบั นำ้ มันส่วนเกินกลับถงั น้ำมนั ข. เครื่องยนต์ไมย่ อมติด ง. รับน้ำมันกบั ฟองอากาศกลับถงั นำ้ มนั ค. เครอื่ งยนตไ์ มม่ ีกำลัง 6. รฝู าถงั นำ้ มันดีเซลตดิ ตายสังเกตจากอะไร ง. ผดิ ทุกขอ้ ก. อากาศไหลพงุ่ เข้าถงั เมือ่ เปิดฝาถัง ข. อากาศไหลพ่งุ ออกถงั เมือ่ เปิดฝาถัง ค. ประหยดั นำ้ มันดีเซลมาก ง. ส้ินเปลอื งนำ้ มนั ดีเซลมาก 10. การใชง้ านปกตติ อ้ งไล่ลมวงจรนำ้ มันดเี ซลอย่างไร ก. ไลล่ มวงจรน้ำมนั ดเี ซลทกุ เดือน ข. ไลล่ มวงจรนำ้ มนั ดีเซลทุก 6 เดือน ค. ไล่ลมวงจรน้ำมันดีเซลทุก 12 เดือน ง. ไม่ต้องไลล่ มเลย เพราะไลล่ มไดเ้ อง ตอนที่ 3 จงตอบคำถามต่อไปนีใ้ หไ้ ดใ้ จความสมบรู ณ์ 1. ทำไมตอ้ งบำรุงรักษาวงจรนำ้ มันดเี ซลความดันต่ำ 2. ฝาถงั น้ำมนั มรี รู ะบายอากาศเพอ่ื อะไร 3. มคี วามจำเป็นตอ้ งใช้หม้อดักนำ้ ในวงจรน้ำมันดเี ซลอย่างไร 4. ลิน้ ระบายน้ำมนั ในวงจรนำ้ มันดีเซลมหี นา้ ท ี่ 2 อย่าง คืออะไร 5. จงเขยี นวงจรน้ำมันดเี ซลของป๊ัมดเี ซลแบบเรียงสูบ 4 สบู มา 1 วงจร ดว้ ยรูปภาพอยา่ งงา่ ย

6 งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 89 การศกึ ษาและปฏบิ ตั ิ งานปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู สาระการเรียนรู้ 6.1 การทำงานของปม๊ั ดีเซลแบบเรียงสูบ 6.2 การทำงานของกาวานาแบบกลไก 6.3 การทำงานของกาวานาแบบผสม 6.4 การเปล่ียนปม๊ั และการตั้งป๊ัมออ่ นปั๊มแก่ ผลการเรยี นรทู้ ค่ี าดหวงั 1. อธิบายการทำงานของปัม๊ ดเี ซลแบบเรยี งสบู ได้ 2. อธบิ ายการทำงานของกาวานาแบบกลไกได้ 3. อธบิ ายการทำงานของกาวานาแบบผสมได้ 4. ปฏิบตั ิการเปล่ยี นปม๊ั และการตงั้ ปั๊มอ่อนป๊มั แก่ได้ 5. เพอ่ื ใหม้ ีกิจนสิ ัยในการทำงานดว้ ยความเปน็ ระเบยี บเรียบรอ้ ย ประณตี รอบคอบและตระหนกั ถงึ ความปลอดภัย

90 งานเครอื่ งยนตด์ ีเซล 6 การศกึ ษาและปฏบิ ตั ิ งานปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู บทนำ เครอ่ื งยนต์ดเี ซลดูดอากาศเปล่า ๆ เขา้ ไปเปน็ ไอดี ป๊มั ดเี ซลส่งน้ำมนั ดเี ซลให้หัวฉดี ด้วย ปรมิ าณท่ีเหมาะสมกบั ความตอ้ งการของเครอ่ื งยนตฉ์ ีดเขา้ ไปในหอ้ งเผาไหม้ ความรอ้ นท่เี กิดจากการ อดั ตวั ของอณอู ากาศในห้องเผาไหม้ทถ่ี ูกอดั ดว้ ยอัตราอัดสูง 14:1 ถึง 23:1 และอณุ หภูมิสูง 700-900oซ. พอท่ีจะจดุ ระเบดิ ไดด้ ว้ ยตนเอง หน้าทีข่ องปั๊มดเี ซลจึงมดี ังนี้ 1) ส่งน้ำมนั ให้หวั ฉีดดว้ ยปริมาณท่ีเหมาะสม ตรงตามภาระของเครอื่ งยนต์ 2) ทำให้เรม่ิ ฉีดน้ำมันดว้ ยตำแหน่งสมั พันธ์กนั ระหวา่ งความเรว็ รอบของเพลาขอ้ เหวีย่ งกับป๊ัม ดเี ซล 3) จำกดั เวลาฉดี นำ้ มัน คอื ถงึ กำหนดฉีดกฉ็ ดี ทนั ที พอสิน้ กำหนดก็หยดุ ฉดี ทนั ที น้ำมันจะได้ ไมห่ ยดท่ีนมหนหู ัวฉดี 4) จ่ายนำ้ มนั ตามช่วงห่างแตล่ ะสูบเท่ากันอย่างสมำ่ เสมอ กาวานาแบบกลไก ปมั๊ ดูดนำ้ มัน ตวั เร่งฉดี น้ำมนั รปู ท่ี 6.1 สว่ นประกอบป๊มั ดีเซลแบบเรียงสบู 6 สบู (BOSCH)

งานเคร่อื งยนตด์ เี ซล 91 6.1 การทำงานของปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู ฝาลิ้นเร่งนำ้ มัน 6.1.1 การจา่ ยนำ้ มนั ดเี ซล 6 ตวั บรรจุ 1. เวลาหนว่ งติดไฟ ลิน้ สง่ น้ำมัน กระบอกป๊ัม ป๊มั ดีเซลตอ้ งอัดนำ้ มันดีเซลใหห้ ัวฉีด ฉีดเข้าไป ลกู ปัม๊ ในห้องเผาไหม้ที่มคี วามดันอากาศอดั สูง ความดันอดั เฟืองบรรทัด น้ำมันเฉล่ยี ประมาณ 100-150 บาร์ เครอ่ื งยนต์ตน้ กำลัง แขนโยก ใหญ ่ ๆ อาจสูงถึง 1,000 บาร ์ ปริมาณนำ้ มันทฉ่ี ดี ออก ปลอกหมนุ ต้องสมั พนั ธ์กับมุมเพลาข้อเหวย่ี งทีห่ มุน และสัมพนั ธ ์ ปกี ลูกปมั๊ กบั เวลาการเผาไหม้ โดยไม่เกิดความดนั ในห้องเผาไหม ้ สูงเกนิ ปกต ิ หลงั จากน้ำมันฉีดออกจากหัวฉดี ต้องมเี วลา สปรงิ ลูกปัม๊ ให้ละอองน้ำมันคลุกเคล้ากับอากาศอัดและระเหยตัวเป็น ถว้ ยสปริง ไอทั่วถึงก่อนจงึ จะเผาไหม ้ คุณสมบตั นิ ำ้ มนั ดเี ซลเชน่ น ี้ เรียกวา่ เวลาหน่วงติดไฟ (Ignition Delay Period) ลกู กระทุ้ง เพลาปม๊ั 2. หลกั การทำงานปม๊ั ดเี ซลแบบเรยี งสบู (In-line Type Injection Pump) รปู ที่ 6.2 สว่ นประกอบปม๊ั แบบเรยี งสูบ กระบอกปม๊ั รคู วบคุม ลกู ป๊ัม บา่ ควบคุม ปม๊ั ดดู น้ำมัน ดดู น้ำมนั ส่งเขา้ บรรจุในปั๊มดเี ซล เมือ่ หัวลูกปัม๊ อยูต่ ่ำกว่าร ู น้ำมนั เข้าไปในกระบอกปัม๊ ลงต่ำสดุ เริ่มสง่ น้ำมนั สนิ้ สดุ ทางรูหัวกระบอกปั๊ม แล้วลูกปั๊มอัดน้ำมันผ่านลิ้นส่ง รปู ที่ 6.3 ชดุ ลกู ป๊ัมสง่ นำ้ มันเตม็ ท่ี นำ้ มันเขา้ ทอ่ หัวฉีดไปยังหัวฉดี หัวฉดี จะฉดี นำ้ มนั ออก รอ่ งยาว รอ่ งคอลกู ปม๊ั รบู รรจุ เปน็ ละอองละเอียดเขา้ ไปในห้องเผาไหม ้ หลงั จากลูกปม๊ั ข้ึนสดุ แลว้ สปรงิ ลกู ปัม๊ จะดนั ลูกปมั๊ กลบั คืนเอง ทนั ใด เร่ิมส่งนำ้ มนั ส้ินสุด ดบั เครอ่ื ง นั้นสปริงล้ินสง่ นำ้ มนั จะกดลน้ิ ให้น่งั บนบา่ ทันท ี เพอื่ ลด รูปท่ี 6.4 ชุดลูกปม๊ั ส่งนำ้ มนั ปานกลาง ความดนั ในท่อหวั ฉีด 3. ชดุ ลูกปั๊ม (Element) ประกอบดว้ ยลกู ปม๊ั และกระบอกปม๊ั ลกู ปม๊ั สวม ในรูกระบอกปัม๊ ด้วยระยะเบียดนอ้ ยมาก เพยี ง 2-3 ใน 1,000 มม. จึงอดั น้ำมันใหเ้ กิดความดนั น้ำมันสูงได ้ ตัง้ แต่ความเรว็ รอบเครื่องยนต์ยังตำ่ การเปลีย่ นลกู ปัม๊ จงึ ตอ้ งเปล่ยี นท้ังชดุ จำนวนชุดลูกป๊ัมมเี ทา่ กบั จำนวนสบู ของเครือ่ งยนต์

92 งานเคร่ืองยนต์ดีเซล รปู ท่ี 6.5 ควบคมุ สง่ น้ำมนั เตม็ ท่ี 4. การควบคมุ การสง่ นำ้ มนั รปู ท่ี 6.6 ควบคุมส่งน้ำมันปานกลาง หวั ลูกป๊ัมมรี อ่ งยาวและรอ่ งบา่ เอียง (Helic) ผิวบ่า ฝาครอบลนิ้ เอยี งทำหน้าทเ่ี ป็นบา่ ควบคุมปรมิ าณการส่งน้ำมนั กระบอก ปัม๊ มรี ูนำ้ มนั 2 รู ตรงข้ามกนั เปน็ รูบรรจแุ ละรูควบคมุ สปรงิ ลนิ้ บ่าลน้ิ ปลอกหมนุ ลกู ปม๊ั ทส่ี วมกระบอกปม๊ั อยมู่ รี อ่ งผา่ ตาม เสอ้ื ลนิ้ ยาวเพ่อื พาปีกลกู ปัม๊ ให้หมุนไปตามเฟอื งบรรทัดที่เคลอื่ นที่ ล้ินปดิ ส่งนำ้ มนั ฟันเฟืองบรรทดั (Control Rack) ขบกับฟันเฟอื ง ปลอกหมนุ ลกู ปัม๊ ขณะท่ลี ูกปมั๊ เคลอื่ นทีข่ ้นึ ลงตามเพลาลกู รปู ที่ 6.7 ชุดลิน้ สง่ น้ำมนั เบย้ี วขับน้ัน ลกู ปมั๊ จะหมนุ ตามท่ีเฟืองบรรทดั เคลื่อนท่ดี ว้ ย ร่องยาว ตำแหน่งเริม่ ส่งน้ำมนั ของลกู ปม๊ั เป็นแบบเริม่ ต้น คงที่ ตำแหน่งสิ้นสดุ การสง่ นำ้ มนั จะเปลี่ยนไปตามความตอ้ ง บา่ ล้ิน การน้ำมันของเครื่องยนต์ หากหมุนลูกปั๊มให้ร่องยาวที่หัว คอวงแหวน ลูกปั๊มตรงกบั รขู องกระบอกปั๊ม ลูกป๊มั จะไมส่ ่งนำ้ มนั เพราะ น้ำมันไหลกลับทางร่องยาวออกทางรูกระบอกปัม๊ เรยี กว่า ร่องวงแหวน ตำแหน่งดบั เคร่อื ง แกนล้ิน รอ่ งยาว 6.1.2 ลน้ิ ส่งน้ำมนั (Delivery Valve) รปู ท่ี 6.8 ตวั ล้ินสง่ น้ำมัน 1. หนา้ ทีล่ นิ้ ส่งนำ้ มัน 1) ปดิ ทางนำ้ มนั ระหวา่ งทอ่ หวั ฉดี กบั ลกู ปม๊ั หลงั สน้ิ สดุ การส่งน้ำมนั 2) ลดความดนั ในทอ่ หวั ฉดี ลงจำนวนจำกดั หลงั สน้ิ สดุ การส่งน้ำมนั 3) การลดนำ้ มันในทอ่ หวั ฉีดลง ทำให้เขม็ นมหนูหัวฉดี ปดิ รวดเรว็ 4) ปอ้ งกันนำ้ มนั หยดเขา้ ไปในหอ้ งเผาไหม ้ หลังเข็ม นมหนูปิด 2. การทำงานลิน้ สง่ นำ้ มนั การลดความดันในท่อหัวฉีดลงได้ด้วยคอวงแหวน ทีค่ อล้นิ คอวงแหวนมขี นาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางเท่าตวั ล้ิน แต่ เปน็ วงสน้ั ๆ คอวงแหวนจะยกขน้ึ พน้ บา่ ลน้ิ เมอ่ื ลกู ปม๊ั สง่ นำ้ มนั และลดความดนั ลงไดใ้ นชว่ งทว่ี งแหวนเคลอ่ื นทล่ี งจนหน้าล้นิ นั่งบนบ่าลิ้น เป็นช่วงลดความดันลงอย่างรวดเร็ว เพราะ ปริมาณน้ำมนั ลดลงจำนวนจำกดั ผลของการลดความดนั ในทอ่ หวั ฉีดรวดเรว็ ทำใหน้ มหนหู วั ฉีดปิดทันที ไมม่ ีน้ำมัน ไหลย้อย