คู่มือครู รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2

ส�ำ หรบั ครูเท่าน้ัน ลิขสิทธิ์ สสวท. ห้ามเผยแพร่หรือแจกจ่ายบนสื่อสาธารณะ ห้ามจ�ำ หน่าย

ค�ำ นำ� สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) มีหน้าที่ในการพัฒนาหลักสูตร วิธีการ เรียนรู้ การประเมินผล การจัดทำ�หนังสือเรียน คู่มือครู แบบฝึกกิจกรรม และสื่อการเรียนรู้ทุกประเภทท่ีใช้ ประกอบการเรยี นรใู้ นกล่มุ สาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตรข์ องการจดั การศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๒ นจ้ี ดั ท�ำ ตามมาตรฐาน การเรยี นรแู้ ละตวั ชวี้ ดั กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษา ขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ โดยมเี นอื้ หาเกย่ี วกบั หลกั สตู รเทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) ตวั อยา่ งแผนการจดั การ เรียนรู้ท่ีสอดคล้องกับหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ทีต่ ้องใชค้ วบคู่กัน สสวท. หวงั เปน็ อยา่ งยง่ิ วา่ คมู่ อื ครเู ลม่ นจ้ี ะเปน็ ประโยชนต์ อ่ การจดั การเรยี นรู้ และเปน็ สว่ นส�ำ คญั ในการพฒั นา คณุ ภาพและมาตรฐานการศกึ ษา ขอขอบคณุ ผทู้ รงคณุ วฒุ ิ บคุ ลากรทางการศกึ ษา และหนว่ ยงานตา่ ง ๆ ทมี่ สี ว่ นเกย่ี วขอ้ ง ในการจดั ทำ�ไว้ ณ โอกาสนี้ (ศาสตราจารย์ชูกจิ ลิมปิจ�ำ นงค์) ผ้อู ำ�นวยการสถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ

ค�ำ ชแ้ี จง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ ได้พัฒนาหลักสูตร วิชาคอมพิวเตอร์ โดยมีการประกาศใช้หลักสูตรคร้ังแรกในปี พ.ศ ๒๕๒๘ และมีการปรับปรุงหลักสูตรอย่างต่อเนื่อง จนกระท่ังมีการประกาศใช้หลักสูตรการศึกษาข้ึนพื้นฐานพุทธศักราช ๒๕๕๑ ได้เปลี่ยนช่ือเป็นวิชาจากเทคโนโลยี สารสนเทศและการสอ่ื สาร โดยจดั ใหอ้ ยใู่ นกลมุ่ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ในปพี ทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ ไดม้ กี ารประกาศ ใชห้ ลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) และได้มีการเปลยี่ นชื่อ เป็น วิทยาการคำ�นวณ อยู่ในสาระเทคโนโลยี กลุ่มการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยมีเป้าหมายหลักเพ่ือพัฒนาผู้เรียน ให้มีความรู้และมีทักษะ การคิดเชิงคำ�นวณ การคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหาเป็นขั้นตอนและเป็นระบบ ประยุกต์ใช้ความรู้ ดา้ นวิทยาการคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีและการสอื่ สาร และการแกป้ ัญหาทีพ่ บในชวี ิตจริงได้อยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ คู่มือครูเล่มนี้ใช้ประกอบการจัดการเรียนรู้ รายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ ๒ โดยสถานศึกษาสามารถนำ�ไปประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนรู้ได้ตามความเหมาะสม ในเล่ม ประกอบดว้ ยจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ตวั ชว้ี ัด สาระการเรยี นรู้ แนวคดิ ตวั อยา่ งสอ่ื อปุ กรณ์ ข้ันตอนการดำ�เนินกจิ กรรม การวัดและการประเมินผล ส่ือและแหล่งเรียนรู้ และข้อเสนอแนะจึงจะนำ�ไปประกอบการเรียนรู้ร่วมกับหนังสือเรียน รายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ ที่พัฒนาโดย สสวท. จะทำ�ให้ การจดั การเรียนร้ไู ด้สมบรู ณ์สอดคลอ้ งตามที่หลกั สตู รก�ำ หนด สสวท. ขอขอบคุณคณะจารย์ ผู้ทรงคุณวุฒิ นักวิชาการ และครูผู้สอน จากสถาบันต่าง ๆ ที่ให้ความร่วมมือ ในการพฒั นาคมู่ อื ครู และหวงั เปน็ อยา่ งยงิ่ วา่ คมู่ อื ครเู ลม่ นจี้ ะเปน็ ประโยชนต์ อ่ เยาวชน และผทู้ เ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การจดั การ เรยี นรรู้ ายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๒ ในการจดั การเรยี นรไู้ ดส้ มบรู ณ์ ตามเป้าหมายของหลักสูตรต่อไป สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

คำ�แนะน�ำ การใชค้ มู่ ือครู รายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) คู่มือครูเล่มน้ีประกอบด้วย 16 กิจกรรม ซ่ึงแต่ละกิจกรรมมีจุดประสงค์การเรียนรู้ ทักษะกระบวนการ ความรู้ที่นักเรียนต้องมี สาระสำ�คัญ สื่อ-อุปกรณ์ แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ใบกิจกรรม แบบทดสอบ การวัดและประเมินผล ส่ือและแหล่งข้อมูลเพิ่มเติม และข้อเสนอแนะอื่น ๆ รวมถึงภาคผนวกซึ่งมีแบบประเมิน และเกณฑ์การประเมินแต่ละกิจกรรม ทั้งน้ีผู้สอนจะเป็นผู้ดำ�เนินการจัดการเรียนรู้ และเพ่ือให้การเรียนรู้ มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นควรใช้คู่กับหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 2 สาระการเรียนรู้เทคโนโลยี กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพน้ื ฐานพทุ ธศกั ราช 2551 ซง่ึ ประกอบดว้ ย 4 ตวั ชี้วดั คอื 1. ออกแบบอลั กอรทิ มึ ทีใ่ ชแ้ นวคิดเชิงค�ำ นวณในการแกป้ ัญหา หรือการทำ�งานที่พบในชวี ติ จรงิ 2. ออกแบบและเขยี นโปรแกรมทีใ่ ช้ตรรกะและฟงั กช์ ันในการแกป้ ัญหา 3. อภิปรายองคป์ ระกอบและหลักการทำ�งานของระบบคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยกี ารสอ่ื สาร เพอ่ื ประยุกต์ ใช้งานหรอื แกป้ ัญหาเบอื้ งต้น 4. ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย มคี วามรบั ผดิ ชอบ สรา้ งและแสดงสทิ ธใ์ิ นการเผยแพรผ่ ลงาน กิจกรรมในคู่มือครูน้ีมีความสอดคล้องกับตัวชี้วัด โดยกำ�หนดเวลาในการเรียนรู้จำ�นวน 40 ชั่วโมง การจดั กจิ กรรมการเรียนรู้จะด�ำ เนนิ ตามลำ�ดับต้งั แตก่ ิจกรรมท่ี 1 ถึง 16 รายละเอียดดงั ตารางตอ่ ไปน้ี

กิจกรรมที ่ เรอ่ื ง สอดคลอ้ งกับตวั ชีว้ ัด ใชก้ บั หนงั สือเรยี นบทท่ี เวลา (ชวั่ โมง) 1 ถูกต้อง ปลอดภัย ใชเ่ ลย 4 6 2 2 สิทธ์ขิ องเรา 4 6 2 3 แนวคดิ เชิงค�ำ นวณ 1 1 4 4 ประยุกต์แนวคดิ เชิงคำ�นวณ 1 1 4 5 ยงั จำ�ฉนั ได้หรือเปลา่ 1, 2 2 2 6 เลือกทางไหน 1, 2 2 6 7 ฟงั กช์ นั 1, 2 2 4 8 การประยกุ ต์ใช้งาน 1, 2 2 4 9 รจู้ กั ฟงั กช์ ัน 1, 2 3 6 10 เรื่องของความจรงิ 1, 2 3 3 11 ฟังก์ชนั ทมี่ พี ารามิเตอร ์ 1, 2 3 3 12 การประยกุ ตใ์ ชง้ าน 1, 2 3 4 13 หลักการทำ�งานของคอมพวิ เตอร์ 3 4 2 14 ซอฟต์แวร์และการใช้งาน 3 4 4 15 การส่ือสารและบรกิ ารบนเครอื ขา่ ย 3 5 3 16 เทคโนโลยีคลาวด์ 3 5 3 หมายเหตุ 1. สำ�หรับการด้านการเขียนโปรแกรมนั้น ในคู่มือครูเล่มนี้จะนำ�เสนอเคร่ืองมือ 2 โปรแกรมด้วยกัน คือ ภาษาไพทอน และโปรแกรม Scratch ซึ่งผู้สอนสามารถเลือกสอนได้ตามความเหมะสมของผู้เรียน โดยภาษาไพทอนจะอยใู่ นกิจกรรมท่ี 5 - 8 และโปรแกรม Scratch จะอย่ใู นกจิ กรรมที่ 9 - 12 2. นอกจากนี้ในเล่มยังมีภาคผนวกซึ่งประกอบไปด้วยแบบประเมินต่าง ๆ ให้ผู้สอนใช้ในการประเมิน นกั เรียนระหวา่ งเรียน และเม่อื สนิ้ สุดการด�ำ าเนินกิจกรรมการเรยี นรู้ 3. กิจกรรมภายในคู่มือครูเล่มน้ีเน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางและศึกษาความรู้ด้วยตนเองก่อนทำ�ใบกิจกรรม ทั้งนี้ผู้สอนควรสังเกตอย่างใกล้ชิด หากผู้เรียนไม่สามารถทำ�ความเข้าใจ ควรร่วมกันสรุปความรู้ก่อน ด�ำ เนินกจิ กรรมต่อไป 4. ผู้สอนสามารถประยกุ ตก์ ารจดั กจิ กรรมการเรียนรใู้ ห้เข้ากบั บรบิ ทของโรงเรียน 5. แนวคำ�ตอบและสอื่ ประกอบการเรียนรู้ สามารถดาวน์โหลดได้ที่ http://oho.ipst.ac.th/M2CS ผสู้ อน ควรศึกษาคำ�ช้ีแจงก่อนการใช้งาน ทั้งนี้หากมีการแก้ไข ระบบจะมีการปรับปรุงไฟล์ให้ทันสมัย อยา่ งสม่ำ�เสมอ

สารบญั กิจกรรมที่ ถกู ตอ้ ง ปลอดภัย ใช่เลย 2 ใบกจิ กรรมท ี่ 1.1 จริงหรอื ม่ัว ชวั ร์หรือไม่ 10 1 ใบกิจกรรมท่ ี 1.2 เชอ่ื ไมเ่ ชื่อ แชรไ์ มแชร ์ 11 สิทธขิ์ องเรา 12 ใบกิจกรรมท่ี 2.1 งานของใครใช้ได้แคไ่ หน 16 กจิ กรรมท่ี ใบกจิ กรรมท ่ี 2.2 สทิ ธิ์ของเรา 17 2 18 23 27 กจิ กรรมท่ี แนวคดิ เชิงคำ�นวณ 28 ใบกิจกรรมท่ ี 3.1 วาดแบบแปลนอาคาร 32 3 ใบกจิ กรรมท ี่ 3.2 สอนนอ้ งจดั หนงั สือ 34 35 36 กจิ กรรมท่ี ประยุกต์ใช้แนวคดิ เชิงค�ำ นวณ 38 ใบกจิ กรรมท ี่ 4.1 สอนเพอื่ นเต้น 42 4 ใบกิจกรรมที่ 4.2 บอกอยา่ งไรให้เพอ่ื นทำ�ได้ 44 ใบกิจกรรมท ่ี 4.3 แต่งตวั แบบทดสอบเร่ือง แนวคิดเชงิ ค�ำ นวณ 48 54 56 64 กจิ กรรมท่ี ยังจำ�ฉันได้หรอื เปล่า 74 ใบกิจกรรมที ่ 5.1 ยงั จ�ำ ได้ไหม จ�ำ ไดห้ รอื เปล่า 5 ใบกิจกรรมท่ี 5.2 จำ�ได้แค่ไหน 76 80 84 กจิ กรรมท ่ี เลือกทางไหน 88 ใบกิจกรรมท่ี 6.1 จริงหรือไม่ ใช่หรือเปลา่ 92 6 ใบกจิ กรรมท ี่ 6.2 ลองคิดจากสถานการณ ์ 93 ใบกิจกรรมท่ี 6.3 สถานการณ์หลายทางเลอื ก แบบทดสอบเรื่อง ทุนการศึกษา 98 103 106 110 กิจกรรมท่ี ฟังกช์ ัน 112 ใบกิจกรรมท ี่ 7.1 ฟังก์ชัน 114 7 ใบกิจกรรมท่ี 7.2 ต. เตา่ กา้ วเดิน การประยกุ ต์ใชง้ าน กจิ กรรมที ่ ใบกิจกรรมท ี่ 8.1 ค่าโดยสาร ใบกิจกรรมท ี่ 8.2 ประยกุ ตใ์ ชง้ าน 8 กจิ กรรมที่ รจู้ ักฟงั กช์ ัน ใบกิจกรรมท่ี 9.1 ยังจ�ำ ได้ไหม จ�ำ ไดห้ รอื เปล่า 9 ใบกจิ กรรมที ่ 9.2 จ�ำ ได้แคไ่ หน ใบกิจกรรมท่ี 9.3 นักล่าแตงโม ใบกจิ กรรมท่ี 9.4 นกั ประกอบชนิ้ ส่วน แบบทดสอบเรือ่ ง เครื่องหยอดโดนทั

กิจกรรมที่ เร่อื งของความจริง 116 ใบกจิ กรรมท ่ี 10.1 จรงิ หรือไม่ ใชห่ รือเปลา่ 120 10 ใบกิจกรรมท ่ี 10.2 ลองคดิ จากสถานการณ ์ 126 แบบทดสอบเรื่อง ทนุ การศึกษา 132 ฟงั กช์ ันท่ีมีพารามเิ ตอร์ 134 กิจกรรมท่ี ใบกิจกรรมท ่ี 11.1 ฟังก์ชันที่มีพารามเิ ตอร ์ 137 ใบกจิ กรรมท ่ี 11.2 ชว่ ยกนั สรา้ งฝนั 139 11 142 146 148 กิจกรรมท ี่ การประยุกต์ใช้งาน 151 ใบกิจกรรมท ี่ 12.1 ฉนั ตอบอะไรได้บ้าง 12 ใบกิจกรรมที ่ 12.2 คา่ โดยสาร 160 ใบกิจกรรมท ่ี 12.3 เขียนโปรแกรมเพ่ือแก้ปญั หา 164 165 167 กิจกรรมท ี่ หลกั การท�ำ งานของคอมพวิ เตอร ์ 168 ใบกิจกรรมที่ 13.1 อปุ กรณ์คอมพิวเตอร์และหลกั การท�ำ งานของคอมพิวเตอร ์ 173 13 ใบกิจกรรมท ี่ 13.2 วงรอบความคดิ กบั สมองตวั นดิ ของคอมพวิ เตอร ์ 174 ใบกจิ กรรมที ่ 13.3 เจาะลกึ อุปกรณด์ ิจทิ ลั 175 178 185 กจิ กรรมท่ี ซอฟต์แวรแ์ ละการใช้งาน 187 ใบกิจกรรมท่ ี 14.1 เลือกใหไ้ ด้ ใช้ใหเ้ ปน็ 188 14 ใบกจิ กรรมท ่ี 14.2 คอมหนไู ม่รู้เปน็ อะไร 191 ใบกิจกรรมท่ ี 14.3 สือ่ สร้างสรรค์ เราสรรสรา้ ง 192 196 198 กจิ กรรมท่ี การส่ือสารและบรกิ ารบนเครอื ขา่ ย 199 ใบกิจกรรมท ี่ 15.1 การสื่อสารขอ้ มลู 15 ใบกจิ กรรมท่ี 15.2 เครอื ขา่ ยคอมพวิ เตอร ์ 201 ใบกิจกรรมท ี่ 15.3 อินเทอรเ์ นต็ คอื อะไร ใบกจิ กรรมท ่ี 15.4 การใชอ้ ินเทอรเ์ น็ต กจิ กรรมท่ี เทคโนโลยีคลาวด์ ใบกิจกรรมท่ี 16.1 ฝากดแู ลขอ้ มลู 16 ใบกิจกรรมที่ 16.2 รว่ มคิดร่วมท�ำ แบบทดสอบเร่ือง เทคโนโลยีการส่อื สาร ภาคผนวก แบบประเมนิ

กจิ กรรมท ่ี ถกู ตอ้ ง ปลอดภยั ใชเ่ ลย 1 1. ตวั ช้วี ัด ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย มีความรับผิดชอบ สร้าง และแสดงสิทธ์ิ เวลา 2 ช่ัวโมง ในการเผยแพร่ผลงาน 2. สาระการเรียนรู้ ❍ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย โดยเลือกแนวทางปฏิบัติเมื่อพบเน้ือหา ท่ีไม่เหมาะสม เช่น แจ้งรายงานผู้เก่ียวข้อง ป้องกันการเข้ามาของข้อมูลที่ไม่ เหมาะสม ไม่โตต้ อบ ไม่เผยแพร่ ❍ การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างมีความรับผิดชอบ เช่น ตระหนักถึงผลกระทบ ในการเผยแพร่ขอ้ มูล ❍ ผลกระทบการเผยแพรข่ ้อมลู ที่ไม่เหมาะสม ❍ มารยาทในการตดิ ตอ่ สื่อสารผ่านอีเมล แชท ส่ือสังคมออนไลน์ 3. จดุ ประสงค์ ให้ผูเ้ รยี นสามารถ 3.1 บอกผลกระทบ แนวทางป้องกัน และวิธีการแก้ปัญหาในการใช้เทคโนโลยี สารสนเทศอยา่ งปลอดภัย 3.2 เลอื กวธิ ีปฏิบัตเิ ม่ือพบเนื้อหาไมเ่ หมาะสม 3.3 ใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศอยา่ งมีความรบั ผดิ ชอบ 3.4 ติดตอ่ สอ่ื สารผา่ นเครอื ข่ายสงั คมอย่างมีมารยาทและปลอดภยั

กิจกรรมที่ 1 | ถกู ต้อง ปลอดภยั ใชเ่ ลย 3 รายวชิ าพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) 4. ทกั ษะและกระบวนการ (ทเ่ี ป็นจดุ เน้น ทักษะในศตวรรษท่ี 21) ❍ ทกั ษะในการท�ำ งานรว่ มกัน ❍ ทกั ษะการคดิ วิเคราะห์ ❍ ทกั ษะการส่อื สาร ❍ ทักษะดา้ นการสื่อสารสารสนเทศและรเู้ ท่าทนั สื่อ ❍ ทักษะด้านคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยีสารสนเทศและ การสือ่ สาร 5. ความรูเ้ ดมิ ทีน่ กั เรียนต้องมี ซึ่งจะสอดคลอ้ งกบั ส่วน “ทบทวนความรูเ้ ดมิ /ส�ำ รวจความรูก้ ่อน” ❍ แนวทางการใช้งานไอทีอย่างปลอดภัย ❍ รปู แบบการปอ้ งกนั ภัยคุกคามดา้ นไอที ❍ ผลกระทบของการเผยแพร่ขอ้ มูลสว่ นตวั ❍ วธิ ีการใชง้ านเครือขา่ ยสังคมใหเ้ กดิ ประโยชน์กับตนเองและไมส่ ร้างความเดือดรอ้ นแก่ผอู้ ่นื 6. สาระสำ�คญั การใช้งานอินเทอร์เน็ตทำ�ให้เกิดเสรีภาพในการสร้างข้อมูล การแสดงความคิดเห็นต่าง ๆ ได้ง่าย และ สามารถเผยแพร่ในวงกว้างใช้เวลารวดเร็ว ซึ่งจะมีทั้งข้อมูลที่ถูกต้อง ข้อมูลที่บิดเบือนความเป็นจริง ข้อมูลท่ี ไม่เหมาะสม เช่น เน้ือหาท่ีมีการคุกคามทางเพศ เนื้อหาที่เก่ียวกับความรุนแรง การก่อการร้าย การละเมิด ลิขสิทธ์ิ ทุกคนสามารถช่วยป้องกันการเผยแพร่ข้อมูลที่มีเน้ือหาไม่เหมาะสมได้ โดยอาจปฏิเสธการรับข้อมูล ที่ไม่ถูกต้อง ไม่เปิดดู ไม่บันทึกเก็บไว้ ไม่กดไลค์ ไม่ส่งต่อ ไม่แชร์ ถ้าประสบปัญหาที่ไม่สามารถจัดการด้วย ตนเองไดใ้ ห้แจง้ ครู ผ้ปู กครอง เจ้าหน้ารัฐ หรอื ผ้ทู ่ีเกี่ยวข้องในการดูแลระบบทีน่ กั เรียนใช้บรกิ ารนั้น ๆ นอกจากนี้ ก่อนการนำ�เสนอข้อมูล แสดงความคิดเห็น เผยแพร่ และนำ�ส่ือต่าง ๆ ไปใช้ ควรคิดให้รอบคอบ คำ�นึงถึงผล กระทบที่มีต่อตนเอง และผู้อื่น โดยพิจารณาถึงจริยธรรมที่เก่ียวข้องกับข้อมูลและการติดต่อสื่อสาร ที่เรียกว่า พาพา ซ่ึงประกอบดว้ ย ความเปน็ สว่ นตัว (privacy) ความถกู ตอ้ ง (accuracy) ทรัพยส์ นิ หรอื ความเปน็ เจา้ ของ (property) และการเข้าถงึ (access) 7. ส่อื และอุปกรณ์ 7.1 ใบกจิ กรรม ใบกิจกรรมท ่ี เรื่อง เวลา (นาท)ี 1.1 จรงิ หรอื ม่วั ชัวรห์ รอื ไม ่ 30 1.2 เช่ือไม่เช่อื แชร์ไมแ่ ชร ์ 30 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

4 กิจกรรมที่ 1 | ถูกต้อง ปลอดภัย ใช่เลย รายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 7.2 อืน่ ๆ ❍ เครอื่ งคอมพวิ เตอร์ท่ีเชื่อมต่อกบั อนิ เทอรเ์ นต็ ❍ แบบประเมินใบกจิ กรรมท่ี 1.1 และ 1.2 ❍ แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการน�ำ เสนอและเผยแพร่ขอ้ มลู ❍ แบบสังเกตพฤตกิ รรมการมีสว่ นรว่ มในชั้นเรียน ❍ แบบประเมินการท�ำ งานกลมุ่ ❍ หนังสือเรยี นรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 8. แนวทางการจดั การเรยี นรู้ 8.1 การจัดเตรียม 8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 1.1 - 1.2 ตามจำ�นวนกลมุ่ 8.1.2 แบบประเมนิ ใบกจิ กรรมท่ี 1.1 - 1.2 แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการมสี ว่ นรว่ มในชนั้ เรยี น แบบประเมนิ การทำ�งานกลมุ่ และแบบสงั เกตพฤตกิ รรมการน�ำ เสนอและเผยแพรข่ อ้ มลู 8.2 ขนั้ ตอนการดำ�เนนิ การ ช่วั โมงท่ี 1 8.2.1 ผสู้ อนยกตวั อยา่ งสถานการณห์ รอื ปญั หาทเ่ี กดิ ขนึ้ จากการใชง้ านเครอื ขา่ ยสงั คม หรอื เปดิ คลปิ วดิ โี อ ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ตวั อยา่ งสถานการณ์ เชน่ บคุ คลอนื่ บนั ทกึ ภาพ แลว้ น�ำ ขอ้ มลู สว่ นตวั ของผเู้ รยี นไปสมคั ร บัญชผี ูใ้ ช้ในเครอื ขา่ ยสงั คม จากนัน้ นำ�บัญชีผู้ใช้ดงั กลา่ วไปใช้ขายสินคา้ ออนไลน์ หรอื ใช้ถอ้ ยค�ำ ที่ ไม่สภุ าพในการแสดงความคดิ เห็น จากสถานการณด์ งั กล่าว ใหผ้ ู้เรยี นรว่ มกนั อภิปรายเพื่อตอบ ค�ำ ถามตอ่ ไปน้ี ❍ นกั เรยี นไดร้ บั ผลกระทบอย่างไร ❍ ผูท้ น่ี ำ�บญั ชีนกั เรียนไปกระท�ำ ดังกล่าวจะได้รับผลกระทบอย่างไร ❍ มีบคุ คลอ่นื ทไ่ี ด้รับผลกระทบจากสถานการณน์ อ้ี กี หรือไม่ อย่างไร ❍ นักเรียนมแี นวทางปฏบิ ัตเิ พอ่ื แกไ้ ขปญั หาน้อี ยา่ งไร 8.2.2 ให้ผเู้ รียนศกึ ษาหวั ขอ้ 6.1 เร่ือง แนวทางปฏิบตั เิ ม่ือพบเน้อื หาท่ไี ม่เหมาะสม และหัวข้อ 6.2 เร่อื ง ผลกระทบในการเผยแพร่ขอ้ มลู ไมเ่ หมาะสม จากหนงั สอื เรียน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท่ี 1 | ถูกต้อง ปลอดภัย ใช่เลย 5 รายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 8.2.3 ผู้สอนแบง่ ผู้เรียนเป็นกลมุ่ กลุ่มละ 4 คน แลว้ แจกบตั รสถานการณ์ 8.2.4 ผู้สอนให้ผู้เรียนค้นหาข้อมูลท่ีเก่ียวข้องกับสถานการณ์ท่ีได้รับ แล้วทำ�ใบกิจกรรมที่ 1.1 เร่ือง จรงิ หรอื ม่วั ชัวร์หรอื ไม่ 8.2.5 ผสู้ อนสุ่มผเู้ รยี นนำ�เสนอคำ�ตอบในใบกจิ กรรมท่ี 1.1 8.2.6 ผู้สอนให้ผเู้ รยี นศึกษาหวั ข้อ 6.5 เรือ่ ง มารยาทในการตดิ ตอ่ สอ่ื สาร จากหนงั สือเรียน แลว้ รว่ มกนั อภปิ รายประเดน็ ในกิจกรรมท้ายบทจากหนงั สือเรียน 8.2.7 ผู้สอนนำ�ผู้เรียนร่วมกันอภิปรายสรุป แนวทางปฏิบัติเม่ือพบเนื้อหาที่ไม่เหมาะสมในส่ือต่าง ๆ การตระหนักถึงผลกระทบก่อนการสร้าง เผยแพร่ นำ�ข้อมูลไปใช้ และมารยาทในการติดต่อ สื่อสาร ชั่วโมงที่ 2 8.2.8 ผู้สอนร่วมสนทนากับผู้เรียนถึงข้อมูลข่าวสารในชีวิตประจำ�วัน ซึ่งมีจำ�นวนมาก ผู้เรียนต้องเลือกให้เหมาะสม ต้องพิจารณา ก่อนการนำ�ไปใช้ โดยยกตัวอย่างสถานการณ์ที่มีการเผยแพร่ ขอ้ มลู ในอินเทอร์เน็ต เช่น “มะนาวโซดาชว่ ยรักษาโรคมะเร็งได”้ โดยให้ผู้เรียนพิจารณาว่าข้อมูลนี้มีความถูกต้องหรือไม่ และมี แนวทางในการพิจารณาอย่างไร กอ่ นการเผยแพรข่ ้อมูล 8.2.9 ผู้สอนให้ผู้เรียนศึกษาหัวข้อ 6.3 เร่ือง แนวทางพิจารณาเนื้อหาก่อนเผยแพร่ข้อมูล จากหนังสือ เรียน แล้วทำ�ใบกิจกรรมท่ี 1.2 เรือ่ ง เชือ่ ไมเ่ ชือ่ แชร์ไม่แชร์ 8.2.10 ผสู้ อนส่มุ ผูเ้ รียนน�ำ เสนอค�ำ ตอบในใบกจิ กรรมที่ 1.2 พร้อมกบั สรปุ แนวคิดในการพจิ ารณาเนือ้ หา ก่อนการเผยแพร่ข้อมูล 8.2.11 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันอภิปรายสรุป การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างมีความรับผิดชอบ แนวทางในการพจิ ารณากอ่ นการเผยแพร่ขอ้ มลู และแนวทางปฏิบตั ิเมือ่ พบเนอ้ื หาที่ไมเ่ หมาะสม สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

6 กจิ กรรมที่ 1 | ถูกตอ้ ง ปลอดภัย ใช่เลย รายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 9. การวัดและประเมินผล 9.1 ตรวจคำ�ตอบจากการทำ�ใบกจิ กรรม 9.2 สงั เกตพฤตกิ รรมการมสี ่วนรว่ มในชน้ั เรยี น 9.3 ประเมนิ การท�ำ งานกลมุ่ 9.4 ประเมินการน�ำ เสนอและเผยแพร่ข้อมูล ซึง่ จะสงั เกตภาพรวมท้ังภาคเรียน 10. สอ่ื และแหลง่ ข้อมลู - 11. ข้อเสนอแนะ 11.1 การตอบค�ำ ถามในใบกิจกรรมท่ี 1.1 - 1.2 ผสู้ อนอาจให้แต่ละกลมุ่ เขียนค�ำ ตอบลงในเวบ็ ไซต์ หรือบริการ ตา่ ง ๆ ทีผ่ ู้เรียนสามารถแสดงความคิดเห็นหรอื ใช้งานร่วมกนั ได้ เชน่ Google Drive, www.padlet.com 11.2 กิจกรรมนี้เน้นให้ผู้เรียนใช้เทคโนโลยีอย่างมีความรับผิดชอบ พิจารณาข้อมูลก่อนเผยแพร่ และแนวทาง ปฏิบัติเมื่อพบว่าข้อมูลน้ันมีเนื้อหาท่ีไม่เหมาะสม ท้ังน้ีผู้สอนควรให้ความสำ�คัญคอยดูแลให้คำ�ปรึกษา อย่างใกลช้ ดิ 11.3 สำ�หรับการทำ�ใบกิจกรรมท่ี 1.2 น้ัน จะพิจารณาประเด็นจริยธรรมที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลและการสื่อสาร ที่เรียกว่า พาพา (Privacy, Accuracy, Property, Access: PAPA) ก่อนการเผยแพร่ข้อมูล ซึ่งในการ จัดกิจกรรมการเรียนรู้ผู้สอนควรทบทวนประเด็นอื่น ๆ ประกอบการพิจารณา เช่น เน้ือหาน้ันมีจำ�เป็น ต้องเผยแพร่ต่อหรือไม่ เป็นประโยชน์กับผู้ใด ช่วยสร้างแรงบันดาลใจที่ดีหรือมีความปราถนาดีต่อสังคม มากนอ้ ยเพยี งใด 11.4 ผู้สอนควรยกตัวอย่างสถานการณ์ท่ีเป็นปัจจุบันให้นักเรียนพิจารณาความเหมาะสมของข้อมูลและ แนวทางปฏบิ ัตเิ ม่ือพบเนอื้ หาที่ไมเ่ หมาะสมในส่ือตา่ ง ๆ 11.5 ผูส้ อนควรระมดั ระวงั ในการยกตวั อยา่ งสถานการณ์ เพราะบางกรณีอาจเปน็ การชี้น�ำ ใหผ้ ้เู รียนทำ�ตาม 11.6 หากมีเวลาเพียงพอ ผู้สอนควรให้ผู้เรียนอภิปรายประเด็นในแบบฝึกหัดท้ายบทจากหนังสือเรียน หรือ แทรกไปในกจิ กรรมอน่ื เพ่ือใหผ้ ้เู รยี นตระหนักและมีจิตสำ�นึกในการใชเ้ ทคโนโลยีอย่างมีความรับผดิ ชอบ 11.7 ระหวา่ งการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้อาจน�ำ คำ�ถามชวนคดิ มาอภปิ รายในชั้นเรียน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 1 | ถูกตอ้ ง ปลอดภัย ใชเ่ ลย 7 รายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) บัตรสถานการณ์กจิ กรรมที่ 1.1 สถานการณท์ ี่ 1 สถานการณ์ท่ี 2 สมปราถนาแอบถ่ายรูปต้นขณะท่ีทำ�ท่าทาง พจน์เปิดบริษัทจำ�หน่ายครีมหน้าเด้งและโพสต์ น่าเกลียด แล้วโพสต์ไว้ในเครือข่ายสังคมของตนเอง คลิปโฆษณาครีมหน้าเด้ง สวยภายใน 3 วันเพื่อ แล้วเขียนเบอร์โทรศัพท์ต้นใต้ภาพ เพ่ือนในโรงเรียน ประชาสัมพันธ์ครีมนี้ ต่อมา อ.ย. แจ้งจับบริษัทครีม ต่างเข้ามาแสดงความคดิ เห็นเก่ียวกบั รูปของต้น หน้าเดง้ เน่อื งจากผลติ ภณั ฑ์ไม่ไดผ้ า่ นการตรวจสอบ สถานการณ์ท่ี 3 จากเหตุการณ์นักศึกษาเมาแล้วขับรถ ชนกลมุ่ นกั ปน่ั จกั รยานเปน็ เหตใุ หม้ ผี เู้ สยี ชวี ติ ซ่ึงเหตุการณ์ดังกล่าวสร้างความสะเทือนใจ ให้นักป่ันจักรยาน และเรียกร้องความ ปลอดภัยให้กับผู้ใช้รถจักรยาน พร้อมทั้งขอ ใ ห้ ล ง โ ท ษ ผู้ ที่ เ ม า แ ล้ ว ขั บ อ ย่ า ง เ ด็ ด ข า ด คณิตเพ่ิงอยู่ในช่วงทดลองงานท่ีบริษัทแห่ง หน่ึง โพสต์ข้อความด่ากลุ่มนักป่ันจักรยาน ว่าเป็นพวกชอบโชว์ ปั่นขวางถนน แถมยัง ขู่ว่าถ้าเจอจะขับรถชนให้หมด ข้อความ ดังกล่าวได้ถูกแชร์พร้อมกับเสียงวิจารณ์ อยา่ งรนุ แรง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

8 กิจกรรมท่ี 1 | ถกู ตอ้ ง ปลอดภัย ใช่เลย รายวชิ าพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) สถานการณท์ ่ี 4 สถานการณ์ท่ี 5 มะปรางแสดงความคดิ เหน็ ใตภ้ าพของทพิ ยอ์ กั ษร แป้งมองเห็นท้องฟ้ามืดครึ้ม เลยคิดเล่นสนุก ทโ่ี พสตไ์ ว้ ดว้ ยถอ้ ยค�ำ หยาบคาย เพอ่ื นสนทิ ทพิ ยอ์ กั ษร โ ด ย โ พ ส ต์ ข้ อ ค ว า ม ใ น เ ค รื อ ข่ า ย สั ง ค ม ข อ ง ต น ว่ า โกรธเลยโพสตต์ อ่ วา่ มะปรางดว้ ยถอ้ ยค�ำ รนุ แรงใตภ้ าพ “ อ ง ค์ ก า ร น า ซ า ป ร ะ ก า ศ เ ตื อ น พ า ยุ จ ะ ก ร ะ ห น่ำ � น้นั ตอ่ ประเทศไทยคืนน้ี ให้ทุกคนระวังและเตรียมพร้อม อพยพ” แตป่ รากฏว่าไม่มอี ะไรเกิดขน้ึ สถานการณท์ ่ี 6 กันย์คิดค้นวิธีทำ�ระเบิดทำ�ลายล้าง จึงอัดคลิป เพื่อเผยแพร่ต่อสาธารณชน เพ่ือน ๆ หลายคนเข้ามา แสดงความคิดเห็นทั้งท่ีเห็นด้วย และไม่เห็นด้วย วันหน่ึงกุ๊กเข้ามาเห็นคลิปและเกิดสนใจเลยนำ�ไป ทำ�ตาม ปรากฏว่าสะเก็ดระเบิดกระเด็นถูกกุ๊กได้รับ บาดเจบ็ สาหัส สถานการณ์ท่ี 7 สถานการณท์ ่ี 8 เพชรเป็นนักเรียนดีเด่นชอบโพสต์สรุปเน้ือหา ทับทิมถ่ายรูปไปเที่ยวกับเพ่ือน ๆ แล้วโพสต์ว่า ท่ีได้เรียนมาลงในเครือข่ายสังคมของตน ตุ๊กเข้ามา “ใครว่างตามมา เฮฮาทั้งคนื ” อ่านตลอดทำ�ให้เข้าใจเนื้อหาท่ีเรียนเพิ่มมากข้ึน ส่วนใดทไ่ี ม่เข้าใจก็จะโพสต์ถามเพชรใตโ้ พสตน์ ัน้ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 1 | ถูกตอ้ ง ปลอดภยั ใช่เลย 9 รายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) สถานการณ์ที่ 9 สถานการณ์ท่ี 10 ก้อยไปเข้าร่วมอบรมการถ่ายภาพกับสถาบัน ต๊ักทำ�เฉลยแบบฝึกหัดท้ายบทเก็บไว้ในพ้ืนท่ีให้ แห่งหน่ึง ซึ่งมีค่าเรียนไม่แพงมากนัก แต่ก้อยกลัวว่า บรกิ ารคลาวด์ เพอื่ ใหเ้ พอื่ น ๆ เขา้ มาดไู ด้ โดยมคี �ำ ชแี้ จง จะจำ�เน้ือหาไม่ได้ จึงถ่ายทอดสดผ่านส่ือสังคม แล้ว วา่ อนญุ าตใหแ้ ชรล์ งิ กต์ อ่ ไปได้ แตไ่ มอ่ นญุ าตใหค้ ดั ลอก บันทึกเก็บไว้เพ่ือให้เพ่ือน ๆ คนอื่นท่ีไม่ได้เข้าอบรม ไปเผยแพร่ตอ่ เนือ่ งจากมกี ารปรบั ปรงุ ตลอดเวลา ได้เรียนรู้ไปด้วยกัน โดยแสดงความคิดเห็นใต้ภาพว่า ตองนำ�ลิงก์ไปแชร์ให้สน ส่วนต๊ะคัดลอกข้อมูล “ชว่ ยกันกดไลค์ แชรต์ ่อได้” ทงั้ หมดไปไว้ในพ้นื ทีบ่ ริการคลาวด์ของตน แลว้ น�ำ ลิงก์ ไปโพสตไ์ วท้ ส่ี อ่ื สงั คม แลว้ เขยี นขอ้ ความวา่ “มไี ฟลเ์ ฉลย แบบฝึกหัดมาฝากเพือ่ น ชว่ ยกนั กดไลค์ดว้ ยนะ” ตวั อยา่ งขอ้ มูลหรือคลิปสำ�หรับการท�ำ ใบกิจกรรมท่ี 1.2 ดังน้ี ❍ การชารต์ มอื ถือในไมโครเวฟ ❍ คลปิ ฮโี รต่ ัวจ๋ิว แท้จรงิ เป็นแค่คลิปวดิ ีโอตอ่ ต้านความรุนแรงในซีเรยี ❍ มกี ารจ�ำ กดั อายกุ ารใช้งานรถยนต์ “ห้ามรถเกา่ อายเุ กนิ 7 ปีวงิ่ ในกรุงเทพฯ” ❍ สองยายวิง่ หนา้ ตัง้ !! หาปลาเจอพญานาค เชอ่ื ขึน้ มาเลน่ น�้ำ ฝนสงกรานตใ์ ห้โชค แหไ่ หว้ตีเลขเด็ด ❍ คลิปนำ�เสนอกรรมวิธีในการผลิตไก่ทอดของร้านฟาสต์ฟู้ด ระบุข้อความว่า “พนักงานร้านไก่ทอดชื่อดัง โชว์วธิ หี มักปีกไก่ทอดโดยใช้เท้าเหยียบ” ❍ นำ�โทรศัพท์มือถือไอโฟนที่มีแบตเตอรี่อยู่น้อย เข้าตู้อบไมโครเวฟพร้อมกดอุ่น 1 วินาที วิธีการดังกล่าว จะท�ำ ใหม้ ปี รมิ าณแบตเตอรเ่ี พมิ่ ขนึ้ 70% ดวู ธิ กี ารชารต์ แบตเตอรไ่ี ดท้ ี่ https://youtu.be/o3TfFEB7LDE ❍ รูปภาพการฉีดน้ำ�หวานใหเ้ นอื้ แตงโมหวาน ❍ มขี ้อความผา่ นทางไลนว์ ่า ออมสินแจกเงนิ ฟรสี ำ�หรบั ผู้ท่ีมีเลข 8 และ 28 ในบัตรประชาชน ❍ วิตามิน B17 รกั ษามะเร็ง ❍ ฮือฮา! พบรอยปรศิ นา คล้ายพญานาคหนา้ ตึกอกั ษร จุฬาฯ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

10 กจิ กรรมท่ี 1 | ถูกต้อง ปลอดภยั ใช่เลย รายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกิจกรรมที่ 1.1 จริงหรือม่วั ชัวรห์ รอื ไม่ สมาชกิ ในกล่มุ ที่ …………………….. 1. ชือ่ -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 2. ชอื่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขที่ ............ 4. ชื่อ-สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 1. ศกึ ษาเนื้อหาหัวขอ้ 6.1 เรอ่ื ง แนวทางปฏิบตั เิ ม่ือพบเนือ้ หาที่ไมเ่ หมาะสม และหวั ข้อ 6.2 เรอื่ ง ผลกระทบในการ เผยแพร่ข้อมูลไมเ่ หมาะสม จากหนังสอื เรยี น 2. รับบัตรสถานการณจ์ ากครู สถานการณ์ทไี่ ด้รบั มอบหมาย คือ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... 3. จากสถานการณใ์ ครเป็นผู้ได้รับผลกระทบบา้ ง ไดร้ บั ผลกระทบอย่างไร และผลท่ีอาจเกิดขนึ้ ตามมาคืออะไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... 4. จากสถานการณ์ หากมีผู้อ่ืนโพสต์ข้อมูลน้ีในเครือข่ายสังคมและแท็กนักเรียนด้วย นักเรียนจะปฏิบัติอย่างไร ให้ท�ำ เคร่ืองหมาย ✓ หน้าข้อความ (เลอื กได้มากกว่า 1 ข้อ) ❐ ไม่เผยแพร่ ❐ เผยแพร่ตอ่ ❐ บันทึกเก็บไว้ ❐ กดไลค์ (Like) ❐ คอมเมนต์ต่อโพสต ์ ❐ บลอ็ กผโู้ พสต ์ ❐ แจง้ ผู้โพสต์ใหแ้ กไ้ ขข้อความ ❐ แจง้ ผโู้ พสตใ์ หล้ บออก ❐ แจง้ ผปู้ กครองหรือคร ู ❐ แจง้ เจา้ หน้าท่รี ฐั หรอื ต�ำ รวจ ❐ รายงานปัญหากบั ผใู้ ห้บรกิ าร ❐ ลบแท็ก ❐ ตัง้ ค่าไมใ่ ห้แทก็ ถ้าไมได่ ้รับอนุญาต ❐ อื่น ๆ โปรดระบุ ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………...........………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 1 | ถูกตอ้ ง ปลอดภยั ใชเ่ ลย 11 รายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกจิ กรรมที่ 1.2 เช่อื ไมเ่ ชอ่ื แชรไ์ ม่แชร์ สมาชกิ ในกลุม่ ที่ …………………….. 1. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 2. ชือ่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ช่ือ-สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 4. ชือ่ -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 1. ศึกษาเนื้อหาหวั ข้อ 6.3 เร่ือง แนวทางการพิจารณากอ่ นการเผยแพรข่ ้อมลู จากหนงั สือเรียน 2. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มค้นหาข้อมูลท่ีมีการเผยแพร่ในสื่อสังคมหรือเว็บไซต์ต่าง ๆ 1 สถานการณ์ แล้วร่วมกัน วิเคราะห์ว่าหากนักเรียนได้รับข้อมูลน้ี จะเผยแพร่ต่อหรือไม่ เพราะเหตุใด โดยสรุปในประเด็นความเป็นส่วนตัว ความถูกต้อง ความเป็นเจา้ ของ และการเขา้ ถงึ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………........... ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท ่ี สทิ ธข์ิ องเรา 2 1. ตัวช้วี ดั ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย มีความรับผิดชอบ สร้างและแสดงสิทธิ์ เวลา 2 ชั่วโมง ในการเผยแพรผ่ ลงาน 2. สาระการเรียนรู้ ❍ การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างมีความรับผิดชอบ เช่น ตระหนักถึงผลกระทบ ในการเผยแพรข่ อ้ มูล ❍ การสร้างและแสดงสิทธ์ิความเปน็ เจา้ ของผลงาน ❍ การกำ�หนดสทิ ธ์กิ ารใช้ขอ้ มลู 3. จดุ ประสงค์ ใหผ้ ู้เรียนสามารถ 3.1 อธบิ ายขอ้ กำ�หนดของส่อื ทีน่ ำ�มาใช้งาน 3.2 สร้างและกำ�หนดสิทธค์ิ วามเปน็ เจ้าของผลงาน

กจิ กรรมท่ี 2 | สทิ ธิข์ องเรา 13 รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 4. ทกั ษะและกระบวนการ (ทเ่ี ปน็ จุดเนน้ ทักษะในศตวรรษที่ 21) ❍ ทกั ษะการคิดวิเคราะห์ ❍ ทักษะการสอื่ สาร ❍ ทักษะดา้ นการส่อื สารสารสนเทศและรู้เท่าทนั ส่อื ❍ ทักษะดา้ นคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสือ่ สาร 5. ความรูเ้ ดิมทน่ี กั เรียนตอ้ งมี ซึ่งจะสอดคลอ้ งกบั ส่วน “ทบทวนความร้เู ดมิ / ส�ำ รวจความรู้ก่อนเรียน” ❍ ความหมายของลขิ สทิ ธิ์ ❍ สญั ลกั ษณ์ครเี อทีฟคอมมอนส์ (Creative Commons) 6. สาระสำ�คญั ขอ้ มูลรูปแบบต่าง ๆ เชน่ เอกสาร รปู ภาพ หรือวีดทิ ัศน์ นับวา่ เป็นทรพั ยส์ นิ ประเภทหน่ึง ทีเ่ จ้าของสามารถ ระบุความเป็นเจ้าของและเง่ือนไขการนำ�ข้อมูลไปใช้งาน ซ่ึงการกำ�หนดสิทธ์ิสามารถทำ�ได้หลายรูปแบบ เช่น การใส่ชอื่ การระบสุ ัญลักษณ์ การใสล่ ายนำ้� หรอื ขอ้ ความระบเุ งอื่ นไขการน�ำ ไปใช้ 7. สื่อและอปุ กรณ์ 7.1 ใบกจิ กรรม ใบกิจกรรมที่ เร่ือง เวลา (นาที) 2.1 งานของใครใช้ได้แคไ่ หน 20 2.2 40 สทิ ธิ์ของเรา 7.2 อนื่ ๆ ❍ เครือ่ งคอมพวิ เตอรท์ ่ีเช่อื มต่อกับอินเทอร์เน็ต ❍ แบบประเมินใบกิจกรรมที่ 2.1 และ 2.2 ❍ แบบสังเกตพฤตกิ รรมการมสี ว่ นร่วมในช้ันเรียน ❍ แบบประเมนิ การทำ�งานกลมุ่ ❍ หนังสือเรียนรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 2 สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 8. แนวทางการจดั การเรยี นรู้ 8.1 การจัดเตรยี ม 8.1.1 ใบกจิ กรรมที่ 2.1 ตามจำ�นวนกลุม่ และใบกจิ กรรมที่ 2.2 ตามจำ�นวนผู้เรยี น สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

14 กิจกรรมท่ี 2 | สทิ ธิข์ องเรา รายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 8.1.2 แบบประเมินใบกิจกรรมที่ 2.1 และ 2.2 แบบสังเกตพฤติกรรมการมีส่วนร่วมในชั้นเรียน และ แบบประเมนิ การท�ำ งานกลุ่ม 8.2 ขนั้ ตอนการด�ำ เนนิ การ 8.2.1 ผู้สอนถามผู้เรียนเก่ียวกับข้อมูลต่าง ๆ ท่ีพบในชีวิตประจำ�วันว่ามีอะไรบ้าง และอยู่ในรูปแบบใด ผู้เรียนสามารถสร้างข้อมูลเหล่าน้ีได้เองหรือไม่ และมีวิธีการบอกผู้อ่ืนอย่างไร ในการนำ�ข้อมูล ของผู้เรียนไปใช้งานไดอ้ ย่างถูกต้อง ตรงตามวตั ถปุ ระสงค์ 8.2.2 ผู้เรียนศึกษาเน้ือหาหัวข้อ 6.4 เร่ือง การสร้างและแสดงสิท์ธิความเป็นเจ้าของผลงาน จากหนังสือเรยี น 8.2.3 ผู้สอนแบ่งผู้เรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3-4 คน ให้แต่ละกลุ่มค้นหาข้อมูลต่าง ๆ ท่ีต้องการ ในอินเทอร์เน็ต เช่น ภาพ ข้อมูล เว็บไซต์ หรือสื่ออ่ืน ๆ แล้วเลือกมา 1 อย่าง หรือผู้สอน จัดเตรียมไว้ให้ โดยอาจให้ผู้เรียนเลือกรูปในกิจกรรมท่ี 6.1 ข้อ 1 จากหนังสือเรียนหรือเว็บไชต์ ต่าง ๆ เชน่ ❍ http://www.ipst.ac.th/ ❍ http://www.mcot.net/ ❍ https://openclipart.org/ ❍ https://www.youtube.com/audiolibrary/music (แตล่ ะกลมุ่ ไดร้ บั ข้อมลู ที่แตกตา่ งกัน) 8.2.3 ผู้สอนให้แต่ละกลุ่มค้นหาว่าข้อมูลที่ได้รับ ใครเป็น เจ้าของ และมีการระบุเง่ือนไขการนำ�ไปใช้อย่างไร เช่น นำ�ไปใช้ในการเรยี นไดห้ รอื ไม่ น�ำ ไปใช้ในการค้า ได้หรือไม่ นำ�ไปเผยแพร่ได้หรือไม่ โดยทำ�ลงใน ใบกิจกรรมท่ี 2.1 เร่ือง งานของใครใช้ได้แค่ไหน เแล้วนำ�เสนอหน้าชนั้ เรียน 8.2.4 ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุปการกำ�หนดสิทธ์ิของ ผลงานในรูปแบบต่าง ๆ รวมถึงวิธีการนำ�ผลงาน ของผ้อู ื่นไปใชง้ านได้ถูกตอ้ งตามข้อก�ำ หนด 8.2.5 ผู้เรียนแต่ละคนทำ�ใบกิจกรรมท่ี 2.2 เรื่อง สิทธิ์ ของเรา ข้อ 1 แล้วให้แลกเปลี่ยนผลงานกับเพื่อน แลว้ พจิ ารณาผลงานของเพอ่ื นวา่ สามารถน�ำ ไปใชง้ าน ไดแ้ ค่ไหน โดยระบุลงใน ขอ้ 3 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 2 | สิทธ์ิของเรา 15 รายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 8.2.6 ผู้สอนเลือกชิ้นงานท่ีถูกต้องและสมบูรณ์มาอย่างน้อย 5 ชิ้นงาน มาเป็นตัวอย่างในการสรุป บทเรียน เร่ือง การสร้างและแสดงสทิ ธค์ิ วามเป็นเจ้าของผลงาน 9. การวัดและประเมนิ ผล 9.1 ตรวจค�ำ ตอบจากใบกิจกรรม 9.2 สังเกตพฤติกรรมการมีสว่ นรว่ มในช้นั เรียน 9.3 ประเมนิ การท�ำ งานกลมุ่ 10. ส่อื และแหลง่ ข้อมลู ❍ เวป็ ไซต์ https://www.watermark.ws เพ่อื สรา้ งลายน้�ำ ในภาพท่ตี ้องการ ❍ เว็บไซต์ https://creativecommons.org/licenses/ 11. ข้อเสนอแนะ 11.1 การตอบคำ�ถามในชั่วโมงแรก ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนเขียนคำ�ตอบลงในเว็บไซต์หรือบริการต่าง ๆ ที่สามารถ แสดงความคดิ เหน็ หรือใช้งานร่วมกันได้ เชน่ Google Docs, www.padlet.com 11.2 ควรใหผ้ ู้เรียนช่วยกนั ตอบคำ�ถามชวนคดิ ในหนังสือเรียน 11.3 หากมีเวลาเพียงพอ ผู้สอนควรให้ผู้เรียนอภิปรายประเด็นในแบบฝึกหัดท้ายบทจากหนังสือเรียน หรอื แทรกไปในกจิ กรรมอืน่ 11.4 อาจให้ผู้เรยี นน�ำ ผลงานท่ีสรา้ งข้ึนในใบกิจกรรมที่ 2.1 ไปโพสตไ์ ว้ในเครอื ข่ายสังคม สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

16 กิจกรรมที่ 2 | สทิ ธข์ิ องเรา รายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกิจกรรมท่ี 2.1 งานของใคร ใช้ได้แค่ไหน สมาชกิ ในกลุ่มที่ …………………….. 1. ช่ือ-สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 2. ชือ่ -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ชอื่ -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 4. ชอื่ -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ ขอ้ มลู หรือแหล่งข้อมูลที่กลุม่ นักเรียนไดร้ ับมอบหมาย คือ ……………………………………………………..………………..…….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….................. พจิ ารณาข้อมลู หรอื แหลง่ ข้อมูลทนี่ ักเรียนไดร้ ับมอบหมาย แล้วตอบค�ำ ถามต่อไปนี้ 1. ใครเปน็ เจ้าของ …………………………………………………………………….………………………………………………..... 2. มกี ารระบุเงอื่ นไขการใชง้ านไว้ที่ส่วนใด ………...………………..……………………..………………………..…............. 3. ขอ้ ความหรอื สัญลกั ษณ์ระบุเง่ือนไขการใช้งาน คือ ………..……………………..……………………………................ 4. เมื่อพิจารณาเงื่อนไขการใช้งานแล้ว แล้วเขียนเคร่ืองหมาย ✓ ในช่อง ❐ หน้าข้อความที่ตรงกับเงื่อนไข การใชง้ าน ❐ แชร์ได้ ❐ ตอ้ งอ้างอิง ❐ ห้ามน�ำ ไปใช้เพ่อื การคา้ ❐ หา้ มดดั แปลง ❐ อืน่ ๆ โปรดระบุ ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 2 | สทิ ธิ์ของเรา 17 รายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) ใบกจิ กรรมท่ี 2.2 สิทธ์ขิ องเรา ชือ่ -สกุล ………………………………….…..………………………………...................................….….. เลขที่ ........................ 1. สร้างเอกสาร 1 หน้าที่เป็นประโยชน์กับผู้อื่น ซ่ึงประกอบไปด้วยภาพท่ีนักเรียนถ่ายเอง และข้อความท่ีนักเรียน ต้องการ พร้อมระบุชื่อผลงาน เจ้าของผลงาน และข้อกำ�หนดในการนำ�ไปใช้งาน โดยเลือกใช้ซอฟต์แวร์ท่ี ตอ้ งการ หรือใช้บริการบนเว็บไซต์ 2. ประโยชน์ที่ผอู้ ่ืนจะได้รับจากเอกสารทีน่ กั เรียนสร้างขึ้น คือ ……………………………………………………….............…. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….............. 3. แลกเปลย่ี นเอกสารกบั เพือ่ น ช่ือ ……………………………………………………………………………….............................. 4. พจิ ารณาเอกสารที่ได้รับจากเพื่อน แลว้ ตอบค�ำ ถามต่อไปนี้ 4.1 ใครเปน็ เจ้าของ ……………………………………………………………………………………………………....................... 4.2 มีการระบุเง่อื นไขการใช้งานไว้ท่ีสว่ นใด ………...………………..……………………..………………………..…............ 4.3 ขอ้ ความหรอื สญั ลกั ษณร์ ะบเุ งือ่ นไขการใชง้ าน คือ …………..……………………..……………………………............ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………………………...... 4.4 จากผลงานของเพื่อน ให้นักเรียนพิจารณาข้อความด้านล่าง แล้วเขียนเครื่องหมาย ✓ ในช่อง ❐ หน้า ขอ้ ความทตี่ รงกบั เงือ่ นไขการใช้งาน ❐ แชร์ได้ ❐ ตอ้ งอ้างองิ ❐ หา้ มน�ำ ไปใชเ้ พอื่ การค้า ❐ หา้ มดดั แปลง ❐ อน่ื ๆ โปรดระบุ เชน่ ………………………………………………………………………………………………………………………………............ ………………………………………………………………………………………………………………………………............ ………………………………………………………………………………………………………………………………............ ………………………………………………………………………………………………………………………………............ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท ่ี แนวคดิ เชงิ ค�ำ นวณ 3 1. ตวั ชวี้ ดั ออกแบบอลั กอรทิ มึ ทใ่ี ชแ้ นวคดิ เชงิ ค�ำ นวณในการแกป้ ญั หา หรอื การท�ำ งานทพี่ บ เวลา 4 ชัว่ โมง ในชีวติ จรงิ 2. สาระการเรยี นรู้ 2.1 การแกป้ ญั หาโดยใช้แนวคิดเชิงค�ำ นวณ 2.2 ตัวอย่างปัญหา เช่น การวาดรูปเชิงเรขาคณิต การเข้าแถวตามลำ�ดับความสูง ให้เรว็ ทีส่ ุด จัดเรียงเส้อื ใหห้ าได้ง่ายทส่ี ุด 3. จดุ ประสงค์ ให้ผ้เู รยี นสามารถ 3.1 อธิบายการแก้ปัญหาโดยใช้กระบวนการคิดเชิงคำ�นวณ ซ่ึงประกอบไปด้วยการ แบ่งปัญหาใหญ่เป็นปัญหาย่อย การพิจารณารูปแบบ การคิดเชิงนามธรรม และการออกแบบอัลกอรทิ มึ 3.2 ออกแบบอัลกอริทึมเพ่ือการแกป้ ัญหาโดยใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณ 4. ทักษะและกระบวนการ (ท่ีเป็นจดุ เน้น ทกั ษะในศตวรรษท่ี 21) ❍ ทกั ษะการคิดวิเคราะห์ ❍ ทักษะการแกป้ ญั หา ❍ ทกั ษะในการทำ�งานร่วมกัน ❍ ทกั ษะการส่ือสาร

กจิ กรรมท่ี 3 | แนวคดิ เชิงค�ำ นวณ 19 รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 5. ความรเู้ ดมิ ทนี่ ักเรยี นต้องมี ซึ่งจะสอดคล้องกบั สว่ น “ทบทวนความรเู้ ดิม/ส�ำ รวจความรูก้ อ่ น” ❍ วิธีการส่อื สารใหผ้ ู้อื่นสามารถปฏบิ ัติตามได้ ❍ วธิ ีการวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอยี ดของปัญหา ❍ การเขยี นรหัสลำ�ลองและผังงานมวี ิธกี ารอยา่ งไร 6. สาระสำ�คัญ แนวคดิ เชิงค�ำ นวณ (computational thinking) เปน็ กระบวนการวิเคราะห์ปญั หา เพือ่ ใหไ้ ด้แนวทางการ หาคำ�ตอบอย่างเป็นขั้นตอนที่สามารถนำ�ไปปฏิบัติได้โดยบุคคลหรือคอมพิวเตอร์อย่างถูกต้องและแม่นยำ�​ ซ่ึงเรียกว่า อัลกอริทึม ทักษะการใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณจึงสำ�คัญต่อการแก้ปัญหา ช่วยให้สามารถสื่อสารแนวคิด กบั ผอู้ ่นื ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ รวมถึงช่วยพัฒนาพ้นื ฐานในการเขียนโปรแกรมคอมพวิ เตอร์ดว้ ย แนวคิดเชิงคำ�นวณมีองค์ประกอบที่สำ�คัญ 4 ส่วน ได้แก่ การแบ่งปัญหาใหญ่เป็นปัญหาย่อย (decom- position) การพิจารณารูปแบบ (pattern recognition) การคิดเชิงนามธรรม (abstraction) และการ ออกแบบอัลกอรทิ ึม (algorithm) 7. สื่อและอปุ กรณ์ 7.1 ใบกจิ กรรม ใบกจิ กรรมที่ เรือ่ ง เวลา (นาท)ี 3.1 วาดแบบแปลนอาคาร 100 3.2 สอนน้องจดั หนงั สือ 60 https://www.youtube.com/watch?v=INHF_5RIxTE 7.2 ใบความรู้ - 7.3 อ่นื ๆ ❍ บตั รชว่ ยกันคดิ ค�ำ ถามยอ่ ย ❍ แบบสังเกตพฤตกิ รรมการมีส่วนรว่ มในชั้นเรยี น ❍ แบบประเมนิ การทำ�งานกลมุ่ ❍ หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 2 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 8. แนวทางการจดั การเรยี นรู้ 8.1 การจดั เตรียม 8.1.1 ใบกจิ กรรมที่ 3.1- 3.2 ตามจำ�นวนกลุ่ม 8.1.2 บัตรช่วยกันคิดคำ�ถามย่อย ตามจ�ำ นวนกลมุ่ และกระดาษกราฟ ตามจ�ำ นวนกลมุ่ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

20 กิจกรรมท่ี 3 | แนวคดิ เชิงค�ำ นวณ รายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 8.1.3 หนังสือ 5 เลม่ หรอื ส่ิงของอ่นื ท่มี คี วามสูงแตกตา่ งกนั 1 ชดุ 8.1.4 แบบสังเกตพฤติกรรมการมีสว่ นรว่ มในช้นั เรียน 8.1.5-- แบบประเมินการทำ�งานกล่มุ 8.2 ข้นั ตอนการด�ำ เนินการ ชว่ั โมงที่ 1-2 8.2.1 ผู้สอนยกตัวอย่างปัญหาในชีวิตประจำ�วัน แล้วให้ผู้เรียนต้ังคำ�ถามย่อยเพื่อนำ�ไปสู่วิธีการหา คำ�ตอบลงในบัตรช่วยกันคิดคำ�ถามย่อย ตัวอย่างคำ�ถามเช่น ถ้าผู้เรียนต้องการเดินทางจากบ้าน ไปสถานทที่ ่ไี ม่รูจ้ ัก นกั เรยี นจะเดนิ ทางอยา่ งไร แนวค�ำ ตอบ ❍ ตอ้ งการไปสถานท่ีใด ❍ เดนิ ทางโดยวธิ ีการใด ❍ เส้นทางเปน็ อยา่ งไร ❍ สถานที่ทอ่ี ยรู่ ะหวา่ งทางมอี ะไรบ้าง ❍ สถานที่นั้นมีลักษณะอยา่ งไร หลกั จากน้นั ใหผ้ เู้ รียนแต่ละกลุ่มตอบคำ�ถามท่ไี ด้ต้ังไว้ ❍ ต้องการไปสถานทใ่ี ด ค�ำ ตอบ หอสมดุ ประจ�ำ จังหวัด ❍ เดนิ ทางโดยวิธีการใด คำ�ตอบ ป่นั จักรยาน ❍ เสน้ ทางเปน็ อย่างไร ค�ำ ตอบ ปน่ั จักรยานไปทางตลาด เมอื่ ผ่านตลาดให้เลี้ยวขวาที่แยกไฟแดงแรก แล้วตรงไป 500 เมตร เลย้ี วซ้าย จากน้ันตรงไปอีก 200 เมตร ❍ สถานท่ที ี่อยูร่ ะหวา่ งทางมอี ะไรบ้าง คำ�ตอบ มตี ลาด รา้ นขนม วดั ❍ สถานทน่ี ั้นมลี กั ษณะอยา่ งไร ค�ำ ตอบ เปน็ ตกึ 2 ชน้ั มีหลงั คาทรงไทย 8.2.2 ผู้สอนให้ผู้เรียนแบ่งเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4 คน ช่วยวิเคราะห์สถานการณ์ปัญหาแล้วตั้งคำ�ถามย่อย เพื่อนำ�ไปสู่วิธีในการหาคำ�ตอบ โดยอาจให้ผู้เรียนเป็นผู้กำ�หนดสถานการณ์หรือผู้สอนเตรียมไว้ ให้ผู้เรียนเป็นผู้เลือกสถานการณ์ที่สนใจ แล้วให้ผู้เรียนนำ�เสนอผลการวิเคราะห์สถานการณ์ ลงในบตั รชว่ ยกนั คดิ คำ�ถามยอ่ ย 8.2.3 ผู้สอนแนะนำ�ว่าวิธีการการแก้ปัญหาที่มีประสิทธิภาพสามารถทำ�ได้โดยใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณ ซง่ึ นักเรียนจะไดศ้ ึกษาต่อไป สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 3 | แนวคิดเชงิ ค�ำ นวณ 21 รายวชิ าพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) 8.2.4 ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มศึกษาเน้ือหา หัวข้อ 1.1 เร่ือง การแบ่งปัญหาใหญ่เป็นปัญหาย่อย 1.2 เรื่อง การพิจารณารูปแบบ 1.3 เรื่อง การคิดเชิงนามธรรม และ 1.4 เรื่อง การออกแบบ อัลกอริทึม จากหนังสอื เรียน หลังการนัน้ ให้ผ้เู รยี นท�ำ ใบกิจกรรมท่ี 3.1 เร่ือง วาดแปลนอาคาร 8.2.5 ใหผ้ เู้ รยี นแตล่ ะกลมุ่ เขยี นขนั้ ตอนหลกั ในขอ้ 2.4 ใหมใ่ หเ้ ปน็ ศนู ยก์ ารคา้ ของกลมุ่ โดยใหใ้ ชข้ นั้ ตอน ยอ่ ยเดมิ หลงั จากนน้ั สง่ ขน้ั ตอนหลกั และขนั้ ตอนยอ่ ยใหเ้ พอื่ นกลมุ่ อนื่ วาดลงในกระดาษกราฟ เมอ่ื วาดเสรจ็ แลว้ ใหน้ �ำ กลับกลมุ่ เดมิ เพ่ือดำ�เนนิ การตรวจสอบความถกู ต้อง 8.2.6 ผสู้ อนสุม่ กลมุ่ ผเู้ รียนใหน้ �ำ เสนอคำ�ตอบในแตล่ ะขอ้ และผลจากการตรวจสอบความถูกต้อง ชั่วโมงที่ 3-4 8.2.7 ผูส้ อนยกตวั อยา่ งปัญหาการจดั เรยี งหนงั สอื ตามลำ�ดับความสงู โดยใหผ้ ูเ้ รียนลองคิดวธิ กี ารจัดเรียง หนังสือ หลังจากนั้นสุ่มผู้เรียนออกมา 2 คน โดยให้คนท่ี 1 บอกวิธีจัดเรียงหนังสือให้คนที่ 2 ปฏิบัติตาม โดยคนที่ 2 จะจ�ำ ลองตัวเองเปน็ หุ่นยนตซ์ ึง่ จะปฏิบัติตามค�ำ สง่ั และไมส่ ามารถคิดเองได้ แล้วให้ผู้เรียนในห้องร่วมกันอภิปรายว่าวิธีการเรียงหนังสือของเพ่ือนคนที่ 1 เป็นอย่างไรบ้าง เช่น คำ�ส่งั ชดั เจนหรอื ไม่ สามารถนำ�ไปปฏิบตั ิตามได้หรือไม่ มคี �ำ สง่ั ใดที่ซ�้ำ กนั หรือไม่ 8.2.8 ผูส้ อนแบง่ กลุ่มผูเ้ รยี นเปน็ กลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน 8.2.9 ผู้เรียนศึกษาตัวอย่างที่ 1.6 แล้วร่วมกันอภิปรายว่าแตกต่างจากวิธีการท่ีนักเรียนคิดก่อนหน้าน้ี หรือไม่ อย่างไร หลังจากน้ันให้แต่ละกลุ่มร่วมกันระดมสมองต่อว่าหากนักเรียนจะสอนน้อง จัดเรียงหนังสือที่มีวิธีการท่ีแตกต่างจากตัวอย่าง จะออกแบบอัลริทึมอย่างไร และเขียนคำ�ตอบ ลงในใบกิจกรรมท่ี 3.2 เร่ือง สอนน้องจัดหนังสือ แล้วให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเตรียมแสดงบทบาท สมมติตามอัลกอรทึ มึ สอนน้องจัดหนงั สือ 8.2.10 ผู้สอนสมุ่ ทกุ กลุม่ นำ�เสนอบทบาทสมมติ 8.2.11 ผูเ้ รยี นและผสู้ อนร่วมกนั อภปิ รายถงึ ขอ้ ดีและขอ้ เสียในการเรียงหนงั สือของแตล่ ะกลมุ่ 9. การวดั และประเมินผล 9.1 ตรวจคำ�ตอบในใบกจิ กรรม 9.2 สังเกตพฤติกรรมการมสี ่วนรว่ มในช้นั เรยี น 9.3 ประเมินการทำ�งานกลมุ่ 10. ส่อื และแหล่งข้อมลู - 11. ข้อเสนอแนะ 11.1 อัลกอริทึมในการจดั อาจใชว้ ิธเี รยี งแบบเรว็ เรยี งแบบฟอง หรอื อ่ืน ๆ 11.2 ผสู้ อนควรใหน้ ักเรียนทำ�ปญั หาชวนคดิ ในหนังสอื เรียนควบคู่ไปด้วย 11.3 ตัวอย่างลิงกค์ ลปิ วิดโี อสำ�หรับใบกิจกรรมที่ 3.2 มดี ังนี้ https://www.youtube.com/watch?v=WaNLJf8xzC4 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

22 กิจกรรมท่ี 3 | แนวคิดเชิงค�ำ นวณ รายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ตัวอยา่ งสถานการณ์ 1. นักเรยี นตอ้ งการซอ้ื เมาส์ 2. นกั เรยี นจะทำ�การบ้านอย่างไรใหส้ ำ�เรจ็ 3. นักเรยี นจะสอนน้องบวกเลข 2 หลัก 4. มเี งนิ 100 ตอ้ งการซอ้ื สม้ และฝรงั่ จะได้กก่ี ิโลกรัม 5. วิธกี ารทำ�ขา้ วผดั 6. วิธีอ่านหนงั สอื ใหจ้ บ 1 บท 7. วธิ ีการเล่นเกม OX ให้เปน็ ผชู้ นะ 8. วิธีการซกั ผา้ ใหส้ ะอาด 9. วธิ ีการใชเ้ งินให้ประหยดั 10. วิธกี ารซือ้ สนิ คา้ ให้คุม้ คา่ บัตรช่วยกันคดิ ค�ำ ถามย่อย 1. สถานการณ์ คือ ………………………………………………………………………………………………….................. 2. ค�ำ ถามยอ่ ยเพอ่ื จะน�ำ ไปสวู่ ธิ กี ารหาค�ำ ตอบมดี งั นี้ 3. ตอบคำ�ถามยอ่ ยในขอ้ 2 ได้ดงั นี้ ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 3 | แนวคดิ เชิงคำ�นวณ 23 รายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) ใบกิจกรรมท่ี 3.1 วาดแบบแปลนอาคาร สมาชกิ ในกลุ่มที่ …………………….. 1. ช่อื -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 2. ชือ่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ชือ่ -สกลุ ………………………………….….. เลขที่ ............ 4. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาเน้ือหา หัวข้อ 1.1 เรื่อง การแบ่งปัญหาใหญ่เป็นปัญหาย่อย 1.2 เรื่อง การพิจารณา รูปแบบ 1.3 เร่อื ง การคิดเชิงนามธรรม และ 1.4 เร่ือง การออกแบบอัลกอริทึม จากหนงั สือเรยี น 2. นักเรียนพิจารณาภาพจำ�ลองของโครงการศูนย์การค้า IPST โดยใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณเพ่ือนำ�ไปเขียน แบบแปลนโครงการอย่างง่ายด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ โดยมีเงื่อนไขให้ใช้รูปเรขาคณิตที่ออกแบบคร้ังเดียว แล้วใชไ้ ดท้ ้งั โครงการ โดยตารางแตล่ ะช่องมีขนาด 10 หน่วย S Salon I P T Shopping Mall IT Center Sport Center (0.0) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

24 กจิ กรรมที่ 3 | แนวคิดเชิงคำ�นวณ รายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 2.1 แบ่งปัญหาใหญเ่ ป็นปญั หาย่อย ปัญหาย่อยที่ 1 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ปัญหาย่อยท่ี 2 ………………………………………………………………………………………………………………...….. ปัญหาย่อยท่ี 3 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ปญั หายอ่ ยท่ี 4 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ปัญหายอ่ ยที่ 5 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ปัญหาย่อยที่ 6 ………………………………………………………………………………………………………………...…… 2.2 การพิจารณารูปแบบ ปญั หายอ่ ยที่ 1 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ค�ำ ตอบ ……………………………………………………………………………………………………………………………...…. ……………………………………………………………………………………………………………………………………....…… ปัญหายอ่ ยท่ี 2 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ค�ำ ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………...………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………....…… ปัญหายอ่ ยท่ี 3 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ค�ำ ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………...………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………....…… ปัญหาย่อยท่ี 4 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ค�ำ ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………...………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………....…… ปัญหาย่อยที่ 5 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ค�ำ ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………...………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………....…… ปัญหายอ่ ยท่ี 6 ………………………………………………………………………………………………………………...…… ค�ำ ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………...………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………....…… สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 3 | แนวคิดเชิงค�ำ นวณ 25 รายวชิ าพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) รูปแบบโครงสรา้ งอาคารในโครงการ มจี ุดรว่ มกันดังน้ี ตวั อาคาร ……………………………………………………………………………………………………………………....……… หลังคา (มี / ไมม่ )ี …………………………………………………………………………………………………………............ จุดมมุ ล่างซา้ ย เป็นจุดเริ่มต้นในการวางตวั อาคาร 2.3 การคิดเชงิ นามธรรม ❍ ชอ่ื อาคาร ………………………………………………………………………………………………………………………… ตวั อาคาร ………………………………………………………………………………………………………………...... หลังคา …………………………………………………………………………………………………………………….... จดุ มมุ ลา่ งซ้าย …………………………………………………………………………………………………………..... ❍ ช่ืออาคาร ………………………………………………………………………………………………………………………… ตัวอาคาร ………………………………………………………………………………………………………………...... หลงั คา …………………………………………………………………………………………………………………….... จุดมุมล่างซ้าย …………………………………………………………………………………………………………..... ❍ ชอื่ อาคาร ………………………………………………………………………………………………………………………… ตัวอาคาร ………………………………………………………………………………………………………………...... หลังคา …………………………………………………………………………………………………………………….... จุดมุมลา่ งซ้าย …………………………………………………………………………………………………………..... ❍ ชือ่ อาคาร ………………………………………………………………………………………………………………………… ตวั อาคาร ………………………………………………………………………………………………………………...... หลังคา …………………………………………………………………………………………………………………….... จุดมุมล่างซ้าย …………………………………………………………………………………………………………..... 2.4 เขียนอลั กอรทิ ึมวาดแบบแปลนอาคารดว้ ยโปรแกรมคอมพวิ เตอร์ ข้ันตอนหลัก ……………………………………………………………………………………………………………………....… …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

26 กิจกรรมท่ี 3 | แนวคดิ เชิงคำ�นวณ รายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ข้นั ตอนยอ่ ยท่ี 1 ……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... ขน้ั ตอนย่อยที่ 2 ……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... ขน้ั ตอนย่อยท่ี 3 ……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 3 | แนวคิดเชงิ ค�ำ นวณ 27 รายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกจิ กรรมท่ี 3.2 สอนน้องจัดหนังสอื สมาชกิ ในกลมุ่ ท่ี …………………….. 1. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 2. ชือ่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ชอื่ -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 4. ช่ือ-สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 1. ศกึ ษาตัวอยา่ งที่ 1.6 จากหนงั สอื เรียน 2. รว่ มกนั คดิ และออกแบบวธิ กี ารสอนนอ้ งจัดหนงั สอื แบบอนื่ ๆ โดยมวี ธิ กี ารดังน้ี 2.1 รูปแบบการจัดเรียง (เช่น เรียงความสูงจากน้อยไปมาก มากไปน้อย เรียงตามสี เรียงตามความหนา ของหนงั สอื เรยี งตามชอื่ หนงั สอื ) คอื …………………………………………………………………………………………… 2.2 อลั กอริทมึ ในการจดั เรียง ……………………………………………………………………………………………................. …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... …………………………………………………………………………………………………………………………....………......... ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท ่ี ประยกุ ตใ์ ชแ้ นวคดิ เชงิ ค�ำ นวณ 4 1. ตวั ชว้ี ัด ออกแบบอลั กอรทิ มึ ทใี่ ชแ้ นวคดิ เชงิ ค�ำ นวณในการแกป้ ญั หา หรอื การท�ำ งานทพ่ี บ เวลา 4 ชว่ั โมง ในชีวติ จริง 2. สาระการเรยี นรู้ การแกป้ ญั หาโดยใช้แนวคิดเชิงค�ำ นวณ 3. จุดประสงค์ ให้ผูเ้ รียนสามารถ ออกแบบอัลกอรทิ มึ เพ่อื การแกป้ ญั หาโดยใชแ้ นวคิดเชิงค�ำ นวณ 4. ทกั ษะและกระบวนการ (ที่เป็นจดุ เน้น ทกั ษะในศตวรรษท่ี 21) ❍ ทักษะการคิดวิเคราะห์ ❍ ทักษะการแกป้ ัญหา ❍ ทักษะในการท�ำ งานรว่ มกนั ❍ ทักษะการสอ่ื สาร

กจิ กรรมที่ 4 | ประยุกตใ์ ชแ้ นวคิดเชิงค�ำ นวณ 29 รายวชิ าพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) 5. ความรเู้ ดิมท่ีนักเรียนตอ้ งมี ซึง่ จะสอดคล้องกบั ส่วน “ทบทวนความรูเ้ ดมิ /ส�ำ รวจความรู้กอ่ น” ❍ วิธกี ารส่อื สารใหผ้ ู้อนื่ สามารถปฏิบัตติ ามได้ ❍ วิธกี ารวิเคราะหแ์ ละกำ�หนดรายละเอยี ดของปัญหา ❍ วธิ ีการเขียนรหสั ล�ำ ลองและผงั งาน 6. สาระสำ�คัญ การนำ�แนวคิดเชิงคำ�นวณ (computational thinking) ไปใช้ในการแก้ปัญหาจะทำ�ให้สามารถแก้ปัญหา ได้อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ แนวคิดเชิงคำ�นวณมีองค์ประกอบที่สำ�คัญ 4 ส่วน ได้แก่ การแบ่งปัญหาใหญ่เป็นปัญหาย่อย (decom- position) การพิจารณารูปแบบ (pattern recognition) การคิดเชิงนามธรรม (abstraction) การออกแบบ อลั กอริทมึ (algorithm) 7. สื่อและอุปกรณ์ 7.1 ใบกจิ กรรม ใบกิจกรรมท ่ี เร่ือง เวลา (นาท)ี 4.1 สอนเพ่ือนเตน้ 90 4.2 บอกอย่างไรใหเ้ พือ่ นทำ�ได้ 45 4.3 45 แตง่ ตัว 7.2 ใบความรู้ - 7.3 อืน่ ๆ ❍ เครือ่ งคอมพวิ เตอร์ทีเ่ ชอ่ื มตอ่ กบั อินเทอรเ์ นต็ ❍ แบบทดสอบ เร่ือง แนวคดิ เชิงคำ�นวณ ❍ แบบสังเกตพฤติกรรมการมสี ่วนร่วมในชัน้ เรยี น แบบประเมนิ การท�ำ งานกลมุ่ ❍ แบบประเมินการออกแบบอลั กอรทิ มึ ❍ หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

30 กิจกรรมที่ 4 | ประยุกตใ์ ช้แนวคดิ เชิงค�ำ นวณ รายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 8. แนวทางการจัดการเรียนรู้ 8.1 การจัดเตรียม 8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 4.1- 4.3 ตามจ�ำ นวนกลมุ่ 8.1.2 กระดาษ A4 สำ�หรบั พับกระดาษในใบกิจกรรมท่ี 4.2 กล่มุ ละ 10 ใบ 8.1.3 แบบทดสอบ เร่อื ง แนวคดิ เชิงคำ�นวณ ตามจ�ำ นวนผเู้ รยี น 8.1.4 แบบสงั เกตพฤติกรรมการมีส่วนรว่ มในชัน้ เรยี น แบบประเมนิ การทำ�งานกลุ่ม 8.1.5 แบบประเมนิ การออกแบบอลั กอรทิ มึ 8.2 ขน้ั ตอนการดำ�เนินการ ช่ัวโมงท่ี 1-2 8.2.1 ผู้สอนทบทวนองค์ประกอบของแนวคิดเชิงคำ�นวณ แล้วถามผู้เรียนว่าปัญหาหรือการทำ�งาน ในชีวิตประจำ�วันมีอะไรบ้างที่สามารถนำ�แนวคิดเชิงคำ�นวณมาใช้แล้วทำ�ให้การแก้ปัญหา มีประสทิ ธิภาพมากขนึ้ 8.2.2 ผู้เรียนศึกษาตัวอย่างท่ี 1.7 จากหนังสือเรียน แล้วผู้สอนทดสอบโดยการสั่งให้ผู้เรียนเต้นตาม คำ�ส่ัง เช่น มาร์ชขวา มาร์ชซา้ ย ขยับซ้ายขวา ขยบั ขวาซา้ ย มารช์ ขวา 2 รอบ มาร์ชซ้าย 2 รอบ มาร์ชซา้ ยและมารช์ ขวา 2 รอบ 8.2.3 ผู้เรียนเลือกเพลงท่ีชอบ หลังจากนั้นศึกษาท่าเต้นจากมิวสิควิดีโอ แล้วทำ�ใบกิจกรรมที่ 4.1 เรือ่ ง สอนเพื่อนเตน้ 8.2.4 ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มแลกเปล่ียนอัลกอริทึมท่าเต้นจากใบกิจกรรมที่ 4.1 แล้วให้แต่ละกลุ่ม ออกมาเต้นตามอัลกอริทึมที่ได้รับจากเพ่ือนกลุ่มอื่น อาจให้ออกมาทีละ 2-5 กลุ่มพร้อมกัน โดยให้กลุ่มเจ้าของอัลกอริทึมสังเกตและตรวจสอบว่าเพื่อนเต้นได้ตามที่ออกแบบหรือไม่ ถ้าไม่ได้ ให้ปรับแก้อัลกอริทึมจนกว่าเพ่ือนจะสามารถปฏิบัติตามได้ถูกต้อง ผู้สอนอาจเปิดเพลงเพ่ือเป็น การใหจ้ ังหวะผูเ้ รียนระหว่างการเต้น 8.2.5 ผู้เรยี นและผู้สอนร่วมกนั สรุปสงิ่ ท่ีได้จากการทำ�กิจกรรม 8.2.6 ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มจับสลากเพื่อศึกษาคลิปวิดีโอพับกระดาษที่ผู้สอนกำ�หนด หรือให้ ผู้เรียนค้นหาและเลือกเอง แล้วให้ผู้เรียนเขียนอัลกอริทึมลงในใบกิจกรรมที่ 4.2 เร่ือง บอกเพ่ือน อย่างไรให้ทำ�ได้ หลังจากน้ันให้แต่ละกลุ่มจับคู่เพ่ือบอกให้เพ่ือนอีกกลุ่มปฏิบัติตาม หากเพื่อน อกี กล่มุ ไม่สามารถปฏบิ ัติตามได้ ให้แกไ้ ขอลั กอรทิ ึมจนกวา่ จะทำ�งานไดส้ ำ�เรจ็ 8.2.7 ผู้เรยี นและผสู้ อนร่วมกันสรุปสง่ิ ทไ่ี ด้จากการท�ำ กิจกรรม ชว่ั โมงที่ 3-4 8.2.8 ผู้สอนถามผู้เรียนว่ามีวิธีการเลือกเส้ือผ้าในการแต่งตัวอย่างไร แล้วมีปัญหาหรือไม่ และทราบ หรอื ไม่ ว่าแต่ละวันจะแต่งตัวอยา่ งไร สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 4 | ประยุกต์ใช้แนวคดิ เชงิ คำ�นวณ 31 รายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 8.2.9 ผสู้ อนให้ผู้เรียนท�ำ ใบกิจกรรมท่ี 4.3 แต่งตัว โดยตวั อย่างข้อมูลในตารางเป็นดงั นี้ เส้ือ กางเกง/กระโปรง รองเทา้ หมวก เสื้อเชต้ิ เสอื้ ยดื คอกลม เสือ้ กนั หนาว เสื้อยดื คอวี 8.2.10 ผสู้ อนสมุ่ ผูเ้ รียนออกมานำ�เสนอวิธีการจากใบกจิ กรรมท่ี 4.3 หน้าชน้ั เรยี น 8.2.11 ผเู้ รยี นและผูส้ อนร่วมกันสรปุ ส่ิงทไ่ี ดจ้ ากการทำ�กจิ กรรม 8.2.12 ผู้เรียนศึกษาตัวอย่างท่ี 1.8 บ่อเล้ียงปลาวาเลนไทน์ แล้วรวมกันสรุป โดยผู้สอนยกตัวอย่าง ความยาวดา้ นและความลกึ ของบ่อรูปหวั ใจ แลว้ ใหผ้ ูเ้ รยี นหาค�ำ ตอบ 8.2.13 ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละกล่มุ ทำ�กิจกรรมท้ายบท และเลือกท�ำ แบบฝึกหัดท้ายบท 8.2.14 ผเู้ รยี นและผสู้ อนรว่ มกันสรปุ แนวคิดเชิงคำ�นวณ 8.2.15 ผู้สอนใหผ้ ู้เรียนท�ำ แบบทดสอบ 9. การวดั และประเมนิ ผล 9.1 ตรวจค�ำ ตอบในใบกิจกรรม 9.2 ประเมินการออกแบบอัลกอริทึมจากแบบทดสอบ 9.3 สังเกตพฤติกรรมการมสี ่วนรว่ มในชนั้ เรียน 9.4 ประเมนิ การทำ�งานกลุม่ 10. สอ่ื และแหล่งข้อมลู - 11. ข้อเสนอแนะ 11.1 ระหว่างการนำ�เสนอท่าเต้นตามอัลกอริทึมในใบกิจกรรมที่ 4.1 ผู้สอนอาจเพ่ิมคำ�สั่งให้ผู้เรียนทำ�ซ้ำ� ท่าเตน้ นัน้ ไปเรือ่ ย ๆ หรอื จนกว่าเพลงจะจบ 11.2 ตัวอย่างลิงกค์ ลิปวิดโี อส�ำ หรบั ใบกิจกรรมที่ 4.2 มีดังน้ี https://www.youtube.com/watch?v=5enA_C3e_Rg&t=434s สำ�หรบั พบั กระดาษเปน็ รูปเพชร https://www.youtube.com/watch?v=5enA_C3e_Rg&t=434s สำ�หรับพับกระดาษเป็นรูป กลอ่ งหวั ใจ https://www.youtube.com/watch?v=hTTwbYi_GzQ ส�ำ หรบั พบั กระดาษเป็นรูปกางกาง https://www.youtube.com/watch?v=UspcEmV0W-w สำ�หรับพับกระดาษเปน็ รูปเส้ือ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

32 กจิ กรรมท่ี 4 | ประยุกตใ์ ชแ้ นวคิดเชงิ ค�ำ นวณ รายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกิจกรรมท่ี 4.1 สอนเพ่อื นเต้น สมาชกิ ในกลมุ่ ท่ี …………………….. 1. ชอื่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 2. ชอื่ -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 3. ชอื่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 4. ช่ือ-สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 1. ศกึ ษาตัวอย่างที่ 1.7 เตน้ ตามจงั หวะ จากหนังสอื เรยี น 2. นกั เรียนแต่ละกลมุ่ เลือกเพลงท่กี ลมุ่ ต้องการ แลว้ ศกึ ษาคลปิ วีดโิ อทีม่ ีทา่ เต้นประกอบ เพลงทกี่ ลมุ่ เลอื กคอื …………………………………………………………………………………………..……………………………… 3. เลือกทา่ เตน้ ออกมาจากคลปิ วดิ โี อ อยา่ งน้อย 3 ท่า แลว้ ตั้งช่ือ ทา่ เต้นที่ 1 ชื่อ …………………………………………………………………………………………..………………………………...... วธิ เี ตน้ …………………………………………………………………………………………………………….................. …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ ทา่ เต้นท่ี 2 ชื่อ …………………………………………………………………………………………..………………………………...... วธิ เี ตน้ …………………………………………………………………………………………………………….................. …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ ทา่ เตน้ ที่ 3 ชอื่ …………………………………………………………………………………………..………………………………...... วธิ เี ตน้ …………………………………………………………………………………………………………….................. …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท่ี 4 | ประยกุ ตใ์ ชแ้ นวคิดเชงิ ค�ำ นวณ 33 รายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ทา่ เตน้ ที่ 4 ชื่อ …………………………………………………………………………………………..………………………………...... วธิ เี ตน้ …………………………………………………………………………………………………………….................. …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ …………………………………………………………………………………………..………………………………............ 4. ออกแบบอัลกอริทมึ ให้เพ่ือนเต้นตาม โดยใช้ท่าเต้นทกุ ท่าจากข้อ 3 มาประกอบกัน .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

34 กจิ กรรมที่ 4 | ประยุกต์ใชแ้ นวคดิ เชิงคำ�นวณ รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกจิ กรรมที่ 4.2 บอกอยา่ งไรให้เพอื่ นท�ำ ได้ สมาชิกในกลุม่ ท่ี …………………….. 1. ชอ่ื -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 2. ชือ่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ช่ือ-สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 4. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขที่ ............ 1. ศกึ ษาคลปิ วดี ิโอที่ผู้สอนกำ�หนด 2. คลิปวีดโิ อที่กลมุ่ นักเรยี นได้รับมอบหมายคอื ………………………………………………………………………………………… 3. เขียนอัลกอรทิ มึ การท�ำ งานไดด้ งั น้ี …………………………………………………………………………………………..………….. …………………..........……………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... …………………..........……………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... …………………..........……………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... …………………..........……………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 4 | ประยกุ ต์ใช้แนวคิดเชงิ คำ�นวณ 35 รายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) ใบกจิ กรรมที่ 4.3 แต่งตัว สมาชกิ ในกลุ่มท่ี …………………….. 1. ช่ือ-สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 2. ชอ่ื -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ชอื่ -สกลุ ………………………………….….. เลขที่ ............ 4. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ คำ�ชี้แจง ให้นักเรียนปฏบิ ัตติ าม แล้วอภปิ รายภายในกลุ่ม พรอ้ มทง้ั เขยี นคำ�ตอบลงในช่องวา่ ง 1. ให้นกั เรยี นยกตัวอย่างเครอื่ งแตง่ กาย เช่น เส้ือ กางเกง/กระโปรง หมวก รองเท้า หรอื อื่น ๆ ท่นี ักเรยี นมหี รือสมมติ โดยเขียนประเภทเคร่อื งแตง่ กายท่ีหัวตาราง แลว้ เขียนรายละเอียดลงในคอลัมน์ประเภทของหัวตาราง ประเภทท่นี กั เรียน กำ�หนด รายละเอยี ด 2. เขียนอัลกอริทึมในการเลือกเคร่ืองแต่งกายเพ่ือไปเที่ยวกับเพ่ือน ให้เข้ากับสภาพอากาศท่ีอาจมีอากาศร้อน หนาว หรอื ฝนตก ไดด้ งั นี้ ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... …………………..........……………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………….........………………………………………………………………………..... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

36 กจิ กรรมที่ 4 | ประยกุ ต์ใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณ รายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) แบบทดสอบ แนวคิดเชงิ ค�ำ นวณ ช่อื -สกลุ ………………………………….…........................................................................ เลขท่ี ............ ห้อง ............. ใหน้ ักเรียนออกแบบวิธแี กป้ ัญหาสถานการณ์ต่อไปน้ีโดยใช้แนวคดิ เชงิ คำ�นวณ สถานการณ์ สมมติว่านักเรียนเป็นเจ้าของกิจการตู้เติมเงินหยอดเหรียญ กำ�ลังประสบปัญหาการนับเหรียญจำ�นวนมาก ก่อนนำ�ไปฝากกับธนาคาร เหรียญที่ได้มาคละกันมีมูลค่าต้ังแต่ 1 บาท 2 บาท 5 บาท และ 10 บาท ให้ใช้แนวคิด เชงิ คำ�นวณในการหายอดรวมเงนิ ท้งั หมด การแบง่ ปัญหาใหญเ่ ป็นปญั หาย่อย ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... การพิจารณารูปแบบ ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท่ี 4 | ประยกุ ตใ์ ช้แนวคดิ เชงิ คำ�นวณ 37 รายวชิ าพื้นฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) การคิดเชงิ นามธรรม ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... การออกแบบอัลกอริทึม ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท ่ี ยงั จ�ำ ฉนั ไดห้ รอื เปลา่ 5 1. ตวั ชว้ี ัด ออกแบบและเขยี นโปรแกรมท่ีใชต้ รรกะและฟงั กช์ นั ในการแกป้ ญั หา เวลา 2 ชว่ั โมง 2. สาระการเรียนรู้ 2.1 การแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอนจะช่วยใหแ้ ก้ปญั หาได้อย่างมปี ระสทิ ธิภาพ 2.2 ซอฟตแ์ วรท์ ่ีใช้ในการเขยี นโปรแกรม เชน่ Scratch, python, java, c 3. จดุ ประสงค์ ให้ผเู้ รยี นสามารถ 3.1 เขียนโปรแกรมท่ีมีการใช้ตัวแปร ตัวดำ�เนินการ คำ�ส่ัง if-else และ for ในการแก้ปัญหา 3.2 เขยี นโปรแกรมทม่ี กี ารรบั ขอ้ มลู จากผใู้ ชแ้ ละมกี ารแสดงผลลพั ธจ์ ากการแกป้ ญั หา 4. ทกั ษะและกระบวนการ (ทเ่ี ป็นจุดเน้น ทกั ษะในศตวรรษที่ 21) ❍ ทกั ษะการคดิ วเิ คราะห์ ❍ ทกั ษะการแกป้ ัญหา ❍ ทักษะในการท�ำ งานร่วมกัน ❍ ทักษะการสื่อสาร

กิจกรรมที่ 5 | ยังจ�ำ ฉันได้หรือเปล่า 39 รายวชิ าพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 5. ความรเู้ ดมิ ทน่ี ักเรยี นตอ้ งมี ซ่งึ จะสอดคล้องกบั ส่วน “ทบทวนความรูเ้ ดมิ /สำ�รวจความรู้ก่อน” ❍ ไอดีอหี รอื เคร่ืองมอื ทีใ่ ช้เขียนโปรแกรมภาษาไพทอน ❍ การใช้งานไพทอนในโหมดอิมมเี ดยี ทและโหมดสคริปต์ ❍ ค�ำ ส่ังทใ่ี ชใ้ นการแสดงผล รับข้อมลู กำ�หนดตัวแปร การท�ำ งานแบบมที างเลอื กและวนซ้�ำ 6. สาระสำ�คญั การแก้ปัญหาจากการทำ�งานหรือในชีวิตประจำ�วันของแต่ละบุคคลมีข้ันตอนและใช้เวลาที่แตกต่างกัน เพื่อช่วยใหก้ ารแกป้ ัญหามีประสิทธิภาพ สามารถปฏิบตั ติ ามขนั้ ตอนการแก้ปญั หา 4 ขัน้ ตอน ได้แก่ การวิเคราะห์ และกำ�หนดรายละเอียดของปัญหา การวางแผนการแก้ปัญหา การดำ�เนินการแก้ปัญหา และการตรวจสอบ และประเมินผล กระบวนการแก้ปัญหาเป็นส่วนสำ�คัญในการพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ เพ่ือแก้ปัญหาจากการทำ�งาน หรือชีวิตประจำ�วัน การพัฒนาโปรแกรมโดยใช้ภาษาไพทอน สามารถนำ�ไปสร้างโปรแกรมท่ีมีการรับค่าข้อมูล ประมวลผลข้อมูล แสดงผลข้อมูล รวมถึงการใช้ตัวดำ�เนินการ หรือคำ�ส่ังที่ใช้สำ�หรับการทำ�งานที่มีทางเลือก และวนซำ้� เพื่อใช้ในการแก้ปัญหาอย่างง่ายได้ โดยนำ�ความรู้เร่ืองชนิดข้อมูล ค่าคงท่ี และตัวแปร มาเป็น ส่วนประกอบในการวเิ คราะห์ประเภทของข้อมลู เข้า ขอ้ มลู ออก เพอื่ น�ำ มาประมวลผลได้อยา่ งมปี ระสิทธิภาพ 7. สอ่ื และอปุ กรณ์ 7.1 ใบกจิ กรรม ใบกจิ กรรมท ่ี เร่อื ง เวลา (นาท)ี 5.1 ยงั จำ�ไดไ้ หม จำ�ได้หรอื เปล่า 30 5.2 90 จ�ำ ได้แค่ไหน 7.2 ใบความรู้ - 7.3 อ่นื ๆ ❍ เครอื่ งคอมพิวเตอร์ ❍ แบบประเมินการแก้ปัญหาและเขยี นโปรแกรม แบบสังเกตพฤติกรรมการมีส่วนร่วม ในชั้นเรยี น ❍ หนงั สือเรียนรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) ช้นั มธั ยมศึกษาปที ่ี 2 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

40 กจิ กรรมท่ี 5 | ยังจำ�ฉนั ได้หรือเปล่า รายวชิ าพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) 8. แนวทางการจดั การเรยี นรู้ 8.1 การจัดเตรยี ม 8.1.1 ใบกิจกรรมที่ 5.1 ตามจำ�นวนผู้เรียน - 5.2 ตามจ�ำ นวนกลมุ่ 8.1.2 ติดตั้งโปรแกรม PyCharm Edu ในเครื่อง คอมพิวเตอร์ (ดาวน์โหลดจาก https:// www.jetbrains.com/pycharm-edu/ download/) หรือติดต้ังไอดีอีสำ�หรับเขียน โปรแกรมไพทอนตัวอื่น เช่น Winpython, Python3.7 8.1.3 แบบประเมินการแก้ปัญหาและเขยี นโปรแกรม แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการมีส่วนรว่ มในชัน้ เรียน 8.2 ขนั้ ตอนการดำ�เนนิ การ 8.2.1 ผู้สอนทบทวนเคร่ืองมือเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนท้ังโหมดอิมมิเดียทและโหมดสคริปต์ พรอ้ มแสดงตัวอยา่ งการใช้งานในแต่ละโหมดอย่างละ 1 ตัวอยา่ ง 8.2.2 ผ้สู อนต้งั คำ�ถามเพอื่ เปน็ ประเด็นให้ผเู้ รยี นรว่ มกันอภิปราย เชน่ ❍ นกั เรยี นมวี ธิ ีการรนั โปรแกรมอยา่ งไร ❍ ทราบไดอ้ ย่างไรวา่ มขี อ้ ผดิ พลาดในการเขียนโปรแกรม ❍ เม่อื ใดทีน่ กั เรียนต้องใชง้ านตัวแปร และใชอ้ ย่างไร ❍ คำ�สง่ั if-else ใชง้ านอยา่ งไร ❍ ใช้ไพทอนวาดรปู ไดอ้ ยา่ งไร 8.2.3 ให้ผู้เรียนแต่ละคนทำ�ใบกิจกรรมที่ 5.1 เร่ือง ยังจำ�ได้ไหม จำ�ได้หรือเปล่า แล้วสุ่มถามผู้เรียน น�ำ เสนอค�ำ ตอบ 8.2.4 ผู้สอนและผู้เรียนทบทวนขั้นตอนการแก้ปัญหา 4 ข้ันตอน ได้แก่ การวิเคราะห์และกำ�หนด รายละเอียดของปัญหา การวางแผนการแก้ปัญหา การดำ�เนินการแก้ปัญหา และการตรวจสอบ และประเมินผล แล้วแบ่งกลุ่มผู้เรียน กลุ่มละ 4 คน ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มทำ�ใบกิจกรรมที่ 5.2 เร่อื ง จำ�ได้แค่ไหน 8.2.5 ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มผลัดกันตรวจ โดยข้อ 1 ให้ผู้เรียนคิดชุดข้อมูลทดสอบเพ่ือตรวจสอบ โปรแกรมกลุ่มของเพื่อนว่าถูกต้องหรือไม่ สำ�หรับข้อ 2 และ 3 ให้ใช้ชุดข้อมูลทดสอบในวิธีการ ตรวจสอบขอ้ มลู ท่ีผเู้ รียนเตรยี มไว้ 8.2.6 ผเู้ รยี นและผ้สู อนรว่ มกันสรปุ สิ่งทไี่ ด้จากการทำ�กิจกรรม สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 5 | ยังจำ�ฉันได้หรือเปลา่ 41 รายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 9. การวัดและประเมนิ ผล 9.1 ตรวจค�ำ ตอบในใบกจิ กรรม 9.2 ประเมินการแก้ปญั หาและเขยี นโปรแกรม 9.3 สังเกตพฤติกรรมการมีสว่ นรว่ มในชนั้ เรยี น 10. สือ่ และแหล่งข้อมูล ❍ เว็บไซต์เขียนโปรแกรมไพทอนออนไลน์ https://repl.it/languages/python3 หรือ https://repl.it/ site/languages/python_turtle ซงึ่ สามารถเขยี นโปรแกรมกบั เตา่ ไพทอนได้ ❍ เว็บไซต์ไพทอน https://www.python.org/ ❍ หนงั สือเรียนรายวชิ าเพิม่ เติม เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือ่ สาร ภาษาไพทอน สถาบันส่งเสรมิ การสอน วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 11. ข้อเสนอแนะ 11.1 สำ�หรับข้ันตอนการวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอียดของปัญหา ผู้สอนควรกระตุ้นให้ผู้เรียนคิดวิธีการ ตรวจสอบความถูกต้องให้ครอบคลุมทุกกรณี ซึ่งอาจจะมากกว่า 2 ชุดทดสอบตามที่ใบกิจกรรมกำ�หนด และพยายามให้ผู้เรียนเขียนโปรแกรมครอบคลุมกรณีเหล่าน้ัน หากมีกรณีใดที่โปรแกรมไม่รองรับให้เขียน สว่ นดักจับกรณีดังกลา่ วไว้ 11.2 สำ�หรับการประเมินผล ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนผลัดกันทดสอบโปรแกรม โดยทดสอบจากข้อมูลเข้าหลายชุด ทค่ี รอบคลุมกรณีที่เปน็ ไปไดท้ ั้งหมด 11.3 สำ�หรบั โรงเรียนทใ่ี ชร้ ะบปฏบิ ตั ิการ Windows XP นนั้ จะรองรับ Python ไดส้ งู ท่ีสดุ คอื ไพทอนเวอรช์ ัน 3.4.4 ให้ดำ�เนินการติดตั้ง PyCharm Edu 3.5 สำ�หรับเขียนโปรแกรม โดยวิธีการติดตั้งจะอยู่ใน โฟลเดอร์ Act5 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

42 กิจกรรมที่ 5 | ยงั จ�ำ ฉนั ได้หรือเปลา่ รายวชิ าพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกิจกรรมที่ 5.1 ยังจำ�ไดไ้ หม จำ�ได้หรือเปล่า ชอื่ -สกลุ ………………………………….…......................................................................................... เลขที่ ................. 1. พจิ ารณาโปรแกรมตอ่ ไปนี้ แลว้ บอกจ�ำ นวนค�ำ สั่งรับขอ้ มูลเขา้ และค�ำ สงั่ สง่ ขอ้ มลู ออก วา่ มีอย่างละกี่คำ�สงั่ ขอ้ โปรแกรม จ�ำ นวนค�ำ สั่ง จำ�นวนคำ�สง่ั รับขอ้ มลู เข้า ส่งขอ้ มลู ออก 1.1 a = int(input('a = ')) b = int(input('b = ')) print('a+b = ',b+a) height = int(input('height = ')) 1.2 weight = int(input('weight = ')) height = (height/100)**2 bmi = weight/height print('height M = ',height) print('bmi = ',bmi) number1 = 2 1.3 number2 = 3 number3 = int(input('input3 = ')) print('sum = ',number1+number2+number3) x = int(input()) 1.4 y = int(input()) if x>y : print(x) else : print(y) 1.5 set_a = 3 set_b = 6 for i in range(4): set_a = set_a+1 print(set_a) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 5 | ยังจำ�ฉันไดห้ รอื เปลา่ 43 รายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. เขียนผลลพั ธ์ทไี่ ดจ้ ากโปรแกรมตอ่ ไปน้ี ข้อ โปรแกรม ผลลัพธ์ 2.1 a = 1 b = 2 if a>b : print(a) else : print(b) 2.2 a = 2 b = 7 if a==b : print('เท่ากนั ') else : print('ไม่เท่ากนั ') 2.3 i = 5 j = 10 for a in range(i): j = j+2; print(j) 2.4 i = 3 j = 15 for a in range(i): j = j+4; print(j) 2.5 w = 0 x = 1 y = 2 z = 3 if x>y : print(z) else : print(w) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

44 กจิ กรรมท่ี 5 | ยงั จ�ำ ฉันไดห้ รอื เปลา่ รายวชิ าพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบงานที่ 5.2 จ�ำ ได้แค่ไหน สมาชิกในกลุ่มท่ี …………………….. 1. ช่ือ-สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 2. ชือ่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ช่ือ-สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 4. ช่อื -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 1. ให้นกั เรียนเขยี นโปรแกรมต่อไปนี้ โปรแกรม ปัญหา 1.1 รับค่าน�ำ้ หนักและส่วนสูงเป็นจ�ำ นวนเตม็ 1.2 หาค่าเสน้ รอบวง และพน้ื ท่ขี องวงกลม โดยรบั ค่ารัศมี 1.3 ค�ำ นวณหาพ้ืนท่ีของส่ีเหลย่ี ม โดยรับความกวา้ ง และความยาว ถา้ ความกว้างและความยาว เท่ากนั ให้แสดงข้อความว่า sqare ตามหลงั การแสดงคา่ พนื้ ที่ 1.4 หาคา่ เฉลี่ยน�ำ้ หนกั โดยรบั ข้อมูลทีผ่ ู้ใชก้ ำ�หนด สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี