ประวัติศาสตร์ชาติไทย

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย มงกฎุ เกล้าเจา้ อยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. เทยี่ วเมอื งพระร่วง. กรุงเทพฯ : กองวรรณคดี และประวตั ศิ าสตร์ กรมศิลปากร, ๒๕๒๐. มานุษยวิทยาสิรนิ ธร. ศูนย.์ สงั คมและวฒั นธรรมในประเทศไทย. (Thailand: Culture and Society). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์, ๒๕๔๒. (จัดพิมพ์ เน่ืองในวโรกาสสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จ พระราชด�ำเนินทรงเปิดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร วันอังคารที่ ๙ มีนาคม พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๒). วทัญญู ฟกั ทอง. “จารกึ ปหู่ ลานสบถกนั (หลักท่ี ๔๕) : พันธะกฎหมายระหวา่ งเมอื งสุโขทยั และเมอื งนา่ น.” ๑๐๐ เอกสารสำ� คญั : สรรพสาระประวตั ศิ าสตรไ์ ทย ลำ� ดบั ที่ ๕. กรงุ เทพฯ : ส�ำนักงานกองทนุ สนบั สนนุ งานวิจัย, ๒๕๕๓. วริศรา ตงั้ คา้ วานิช. ประวัติศาสตร์ “สุโขทยั ” ที่เพิ่งสร้าง. กรงุ เทพฯ : มติชน, ๒๕๕๗. วอลเตอร์ เอฟ เวลลา. แผ่นดินพระน่ังเกล้าฯ. แปลโดย นิจ ทองโสภิต. กรุงเทพฯ : อมรนิ ทรพ์ รน้ิ ต้งิ กรุ๊พ, ๒๕๓๐. วินัย พงศ์ศรีเพียร. “ดินแดนไทยต้ังแต่สมัยโบราณจนถึงพุทธศตวรรษที่ ๒๐.” ใน คู่มอื การจดั กิจกรรมการเรียนการสอนประวตั ิศาสตร์ เรอื่ ง ประวตั ิศาสตรไ์ ทย จะเรียนจะสอนกันอย่างไร. กรุงเทพฯ : กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ, ๒๕๔๓. . “ศลิ าจารกึ พอ่ ขนุ รามคำ� แหง.” ๑๐๐ เอกสารสำ� คญั : สรรพสาระประวตั ศิ าสตร์ ไทย ลำ� ดบั ที่ ๑. พิมพ์คร้ังที่ ๒. กรุงเทพฯ : ส�ำนกั งานกองทนุ สนบั สนุนงานวจิ ัย, ๒๕๕๔. . “ศลิ าจารกึ วดั ศรชี ุม.” ๑๐๐ เอกสารสำ� คญั : สรรพสาระประวัตศิ าสตร์ไทย ลำ� ดบั ท่ี ๑. พมิ พค์ รง้ั ที่ ๒. กรงุ เทพฯ : สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ งานวจิ ยั , ๒๕๕๔. ศรศี ักร วัลลโิ ภดม. เมอื งโบราณในอาณาจักรสโุ ขทยั . กรงุ เทพฯ : เมืองโบราณ, ๒๕๕๒. ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย รูปแบบ พัฒนาการ และความเช่ือของ คนไทย. กรุงเทพฯ : ภาควิชาประวตั ศิ าสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัย ศิลปากร, ๒๕๕๖. . ศลิ ปะทวารวดี: วฒั นธรรมพทุ ธศาสนายุคแรกเรม่ิ ในดินแดนไทย. กรงุ เทพฯ : เมอื งโบราณ, ๒๕๔๗. ศิลปากร, กรม. ประชมุ พงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เลม่ ๑๒. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์คุรุ สภาลาดพร้าว, ๒๕๔๙. (คณะกรรมการอ�ำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติ ครบ ๕๐ ปี จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเน่ืองในมหามงคลสมัยฉลองสิริราชสมบัติ ครบ ๕๐ ปี พทุ ธศักราช ๒๕๓๙). 201

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย ศลิ ปากร, กรม. ประชมุ ภาพประวตั ศิ าสตรแ์ ผน่ ดนิ พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั . กรุงเทพฯ : บริษัท อมรินทร์พริ้นต้ิงแอนด์พับลิชช่ิง จ�ำกัด (มหาชน), ๒๕๔๘. (คณะกรรมการอำ� นวยการจดั งานเฉลมิ พระเกยี รตพิ ระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจ้าอยู่หัว จัดพิมพ์เป็นท่ีระลึกในโอกาสท่ีวันพระบรมราชสมภพครบ ๒๐๐ ปี วนั ท่ี ๑๘ ตุลาคม พุทธศกั ราช ๒๕๔๗). . น�ำชมพพิ ิธภัณฑสถานแหง่ ชาติ อู่ทอง และเร่ืองราวสุวรรณภมู .ิ กรงุ เทพฯ : บริษทั อมรนิ ทร์พรนิ้ ต้งิ แอนด์พบั ลชิ ชง่ิ จำ� กัด (มหาชน), ๒๕๕๐. . พระราชพงศาวดารฉบบั พระราชหตั ถเลขา เล่ม ๒. กรงุ เทพฯ : ไอเดยี สแควร์, ๒๕๓๕. . พระราชานุกจิ . กรุงเทพฯ : ดา่ นสุทธาการพมิ พ์, ๒๕๒๖. . ราชสกุลวงศ์ (ฉบับแกไ้ ขเพมิ่ เตมิ ). พมิ พ์คร้ังท่ี ๑๓. กรงุ เทพฯ: พรศวิ การพมิ พ,์ ๒๕๔๐. (พมิ พเ์ ปน็ อนสุ รณใ์ นงานพระราชทานเพลงิ ศพ นางนภิ า ศรสี งั ข์ เปน็ กรณี พิเศษ ณ เมรวุ ัดปา่ เกด วนั อาทิตย์ท่ี ๓๐ มีนาคม พุทธศกั ราช ๒๕๔๐) . ศรีสัชนาลัย. กรงุ เทพฯ : กรมศลิ ปากร, ๒๕๒๘. (กรมศิลปากรจัดพมิ พ์เนอ่ื งใน วโรกาสวนั เฉลมิ พระชนมพรรษาสมเด็จพระบรมราชินนี าถ). . ศัพทานกุ รมโบราณคด.ี กรุงเทพฯ: บริษทั รุ่งศิลปก์ ารพิมพ์ (๑๙๗๗) จำ� กดั , ๒๕๕๐. . สงั คมไทยสมยั รชั กาลท่ี ๕. กรงุ เทพฯ : กองจดหมายเหตแุ หง่ ชาติ กรมศลิ ปากร, ๒๕๒๒. . สำ� นกั งานศลิ ปากรท่ี ๕ ปราจนี บรุ ี สำ� นกั โบราณคด.ี โบราณคดเี มอื งศรมี โหสถ. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์ทรปิ เปิล บีเพรส, ๒๕๔๘. . สำ� นกั โบราณคด.ี โบราณคดสี ำ� หรบั เยาวชน. กรงุ เทพฯ: บรษิ ทั อมรนิ ทรพ์ รนิ้ ตงิ้ แอนด์พบั ลชิ ช่ิง จ�ำกดั (มหาชน), ๒๕๕๐. . ส�ำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ. ศิลปะทวารวดี: ต้นก�ำเนิดพุทธศิลป์ใน ประเทศไทย. กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั อมรนิ ทรพ์ รนิ้ ตง้ิ แอนดพ์ บั ลชิ ชง่ิ จำ� กดั (มหาชน), ๒๕๕๒. . ส�ำนักศิลปากรท่ี ๕ ปราจีนบุรี. รายงานผลการวิจัยเรื่อง การประดิษฐาน พระพุทธศาสนาจากลังกาทวีปในดินแดนประเทศไทยสมัยวัฒนธรรม ทวารวดี. กรงุ เทพฯ : บริษทั สำ� นกั พิมพ์ สมาพันธ์ จ�ำกัด, ๒๕๕๓. . เอกสารประกอบการประชุมสัมมนา เรื่อง ความก้าวหน้าในการศึกษา โบราณคดีและเมืองโบราณในวัฒนธรรมทวารวดี. สุพรรณบุรี : ส�ำนักงาน ศลิ ปากรท่ี ๒ สุพรรณบุรี กรมศิลปากร, ๒๕๔๖. (เอกสารอัดสำ� เนา). 202

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา, มูลนิธิ. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พช์ มุ นุมสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย จ�ำกัด, ๒๕๕๕. สุขสมาน วงศ์สวรรค์. ประวัติศาสตร์การปกครองของไทย (ตั้งแต่สมัยเริ่มแรกถึง เปล่ียนเป็นประชาธปิ ไตย พ.ศ. ๒๔๗๕). กรุงเทพฯ : บำ� รุงสาสน์ , ๒๕๒๗. สุโขทัยธรรมาธิราช, มหาวิทยาลัย. สาขาวิชาศิลปศาสตร์. เอกสารการสอนชุดวิชา ไทยศึกษา : อารยธรรม เลม่ ๑ : หนว่ ยท่ี ๑ - ๕. กรุงเทพฯ : ฝา่ ยการพิมพ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธริ าช, ๒๕๒๓. . เอกสารการสอนชุดวิชาประวัติศาสตร์สังคมและการเมืองไทย. นนทบุรี : สำ� นกั พิมพ์มหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช, ๒๕๕๕. สุคนธ์ ศิริโภคทรัพย์. “สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถกับนโยบายการรวบรวมอาณาจักร สุโขทัย.” สารนิพนธ์ ศิลปศาสตรบัณฑิต ภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศลิ ปากร, ๒๕๑๙. สุภัทรดิศ ดิศกุล, หม่อมเจ้า. ศิลปะในประเทศไทย. พิมพ์คร้ังท่ี ๙. กรุงเทพฯ : บริษัท อมรินทร์ พริ้นตง้ิ กรุ๊พ จ�ำกดั , ๒๕๓๔. สุรพล นาถะพนิ ธุ. รากเหง้าบรรพชนไทย: พัฒนาการทางวัฒนธรรมกอ่ นประวตั ิศาสตร.์ กรงุ เทพฯ : มตชิ น, ๒๕๕๐. เสน่ห์ จามริก. การเมอื งไทยกบั พัฒนาการรัฐธรรมนญู . กรุงเทพฯ : มูลนธิ โิ ครงการต�ำรา สังคมศาสตรแ์ ละมนุษยศาสตร์, ๒๕๔๙. อโณทัย อาตมา. วิพากษ์คดี “ศิลาจารึกพ่อขุนรามฯ” บ้างก็ว่าปลอม - บ้างก็ว่าจริง. กรุงเทพฯ : สุขภาพใจ, ๒๕๔๗. อมรา ศรสี ชุ าติ. ศรีวิชัยในสวุ รรณทวีป. กรุงเทพฯ : กรมศลิ ปากร, ๒๕๕๗. อญั ชนา จติ สทุ ธญิ าณ และศานติ ภักดีคำ� (บรรณาธิการ). ศิลาจารกึ สโุ ขทัย ฉบบั ภาษา ไทย - เขมร. กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั คีเอทมายด์ จ�ำกัด, ๒๕๕๒. อัญชลี สุสายัณห์. ความเปล่ียนแปลงของระบบไพร่และผลกระทบต่อสังคมไทยใน รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ: อมรินทร์ พริ้นต้งิ แอนดพ์ บั ลชิ ชิ่ง, ๒๕๔๕. อาทร จนั ทวมิ ล. ประวัติของแผ่นดนิ ไทย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพอ์ กั ษรไทย, ๒๕๔๘. 203

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย ภาคผนวก 204

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย 205

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย 206

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย 207

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย ผ้เู รียบเรยี ง บทนำ� นางสาวสุทธพิ นั ธ์ ขุทรานนท์ แผ่นดิน ผูค้ น และพัฒนาการบา้ นเมืองในดนิ แดนประเทศไทย นายบณั ฑิต ลิ่วชยั ชาญ และนางสรุ ยิ า สดุ สวาท สมัยสโุ ขทัย นายชยั สทิ ธ์ิ ปะนนั วงค์ สมัยอยธุ ยา นายธรี ะ แก้วประจนั ทร์ สมยั ธนบุรี นายธีระ แกว้ ประจนั ทร์ สมัยรตั นโกสินทร์ รชั กาลท่ี ๑ - ๔ นางสาวเปรมา สัตยาวุฒิพงศ์ รัชกาลท่ี ๕ - การเปล่ยี นแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ นางสาวระชา ภุชชงค์ รชั กาลที่ ๘ นางสาวระชา ภุชชงค์ รชั กาลท่ี ๙ นางสาวเปรมา สตั ยาวุฒพิ งศ์ ประเทศไทยหลังเปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ - ปัจจบุ ัน นายธนั วา วงศเ์ สงี่ยม บทสรุป นางสาวสทุ ธิพันธ์ ขทุ รานนท์ ออกแบบเสน้ แสดงล�ำดบั เหตกุ ารณ์ส�ำคัญตามเวลา นายธรี ะยุทธ์ สวุ ลักษณ์ 208