Book17_หลักการสื่อสารและการสร้างความสัมพันธ์กับประชาชน

วิชา ปป. (CP) ๒๑๔๐๔ คหวลากั มกสาัมรพสันือ่ ธส์การับแปลระะกชาารชสนร้าง

ตาํ ÃÒàÃÕ¹ ËÅÑ¡ÊμÙ Ã ¹Ñ¡àÃÕ¹¹ÒÂÊºÔ ตาํ ÃǨ ÇªÔ Ò »». (CP) òñôðô ËÅ¡Ñ ¡ÒÃÊÍè× ÊÒÃáÅСÒÃÊÃÒŒ §¤ÇÒÁÊÁÑ ¾¹Ñ ¸¡ ºÑ »ÃЪҪ¹ เอกสารน้ี “໹š ¤ÇÒÁÅºÑ ¢Í§·Ò§ÃÒª¡ÒÔ หามมิใหผ ูหน่ึงผใู ดเผยแพร คัดลอก ถอดความ หรอื แปลสว นหนง่ึ สว นใด หรอื ทง้ั หมดของเอกสารนเ้ี พอ่ื การอยา งอนื่ นอกจาก “à¾Í×è ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒͺÃÁ” ของขาราชการตํารวจเทาน้ัน การเปดเผยขอความแกบุคคลอ่ืนท่ีไมมีอํานาจหนาท่ีจะมีความผิดตาม ประมวลกฎหมายอาญา ¡Í§ºÞÑ ªÒ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ สาํ ¹¡Ñ §Ò¹ตําÃǨáË‹§ªÒμÔ ¾.È.òõöó

1

คาํ นาํ หลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ (นสต.) เปนหลักสูตรการศึกษาอบรมท่ีมีเปาหมาย เพื่อเสริมสรางใหบุคคลภายนอกผูมีวุฒิประกาศนียบัตรมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) หรือ ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเทา ท่ีเขารับการฝกอบรมมีความรู ความสามารถ และ ทักษะวิชาชีพตํารวจ รวมถึงพัฒนาบุคลิกภาพรางกายใหเหมาะสมสําหรับการปฏิบัติงานตํารวจ ในกลุมสายงานปองกันปราบปราม ตลอดจนเตรียมความพรอมทางดานจิตใจและวุฒิภาวะใหมี จติ สํานึกในการใหบ ริการเพื่อบําบัดทกุ ขบ าํ รุงสขุ ของประชาชนเปน สาํ คัญ กองบัญชาการศึกษา ไดรวมกับ ครู อาจารย และครูฝก ในสังกัดกองบังคับการ ฝก อบรมตาํ รวจกลาง และกลมุ งานอาจารย กองบญั ชาการศกึ ษา ศนู ยฝ ก อบรมตาํ รวจภธู รภาค ๑ - ๙ และกองบัญชาการตํารวจตระเวนชายแดน ตลอดจนผูทรงคุณวุฒิจากภายนอก จัดทําตําราเรียน หลกั สตู รนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจชดุ นี้ ซงึ่ ประกอบดว ยองคค วามรตู า งๆ ทจี่ าํ เปน ตอ การพฒั นาศกั ยภาพ ของนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทพ่ี งึ ประสงคข องประชาชน เพอ่ื ใชส าํ หรบั ประกอบ การเรียนการสอนนักเรียนนายสิบตํารวจใหมีความพรอมทั้งดานความรู ความสามารถ กําลังกาย และจติ ใจ จนสามารถเปน ขา ราชการตาํ รวจทป่ี ฏบิ ตั งิ านใหบ รกิ ารสงั คมและประชาชนไดอ ยา งตรงตาม ความตอ งการอยา งแทจรงิ และมคี วามพรอมในการเขา สปู ระชาคมอาเซยี น ขอขอบคุณครู อาจารย ครูฝก และผูทรงคุณวุฒิทุกทาน ที่ไดรวมกันระดมความคิด ใหคําปรึกษา คําแนะนํา ประสบการณท่ีเปนประโยชน รวมถึงการถายทอดองคความรู ท่ีเปนประโยชน จนทําใหการจัดทําตําราเรียนหลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจสําเร็จลุลวงไดดวยดี ซึ่งกองบัญชาการศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวาตําราเรียนชุดนี้คงเปนประโยชนตอการจัดการเรียน การสอนและการจดั การฝกอบรมของครู อาจารย และครฝู ก รวมตลอดถึงใชเปนคูมือการปฏบิ ัตงิ าน ของขาราชการตํารวจ อันจะสงผลทําใหสํานักงานตํารวจแหงชาติสามารถสรางความเชื่อม่ัน ศรัทธา และความผาสุกใหแกประชาชนไดอ ยา งแทจ รงิ พลตํารวจโท ( อภิรตั นยิ มการ ) ผูบ ัญชาการศกึ ษา

1

ÊÒúÑÞ Ë¹ÒŒ ÇªÔ Ò ËÅÑ¡¡ÒÃÊÍè× ÊÒÃáÅСÒÃÊÌҧ¤ÇÒÁÊÁÑ ¾Ñ¹¸¡ Ѻ»ÃЪҪ¹ ñ ๑ º··èÕ ñ ËÅÑ¡¡ÒÃáÅÐá¹Ç¤ÇÒÁ¤´Ô à¡èÕÂÇ¡ºÑ §Ò¹ªÁØ ª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ ๒ - บทนาํ ๔ - ความเปน มาของงานตํารวจชมุ ชนสมั พันธ ๖ - ความหมายของงานชมุ ชนสัมพันธ ๗ - ความสําคัญและประโยชนของงานชมุ ชนสัมพนั ธ ๑๐ - ลกั ษณะของงานชมุ ชนสมั พนั ธ ñó - โครงสรา งพน้ื ฐานงานชมุ ชนสัมพันธ ๑๓ ๑๙ º··Õè ò á¹Ç¤Ô´áÅзÄÉ®ÕμíÒÃǨªØÁª¹ ๒๑ - หลกั การสําคัญของการตํารวจชุมชน òõ - สูตรสาํ เรจ็ ของการตาํ รวจชมุ ชน ๒๕ - หลักการตํารวจผรู ับใชช มุ ชน ๑๐ ประการ ๒๗ ๒๙ º··Õè ó ËÅÑ¡¡ÒÃÁÕÊÇ‹ ¹Ã‹ÇÁáÅСÒúÃÔ¡Òà óõ - หลกั การมสี วนรว มของประชาชน ๓๕ - หลกั การใหบรกิ าร ๓๖ - การปฏิบตั ิตอ ประชาชน ๓๗ ๓๙ º··èÕ ô ËÅÑ¡¡ÒÃáÅÐà·¤¹Ô¤¡ÒÃÊÌҧÁ¹ÉØ ÂÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ๔๑ - วิธสี รางมนษุ ยสัมพนั ธใ นการอยูร ว มกัน - หลักทว่ั ไปของมนุษยสัมพนั ธ - หลกั การสรางมนษุ ยสมั พันธ - เทคนคิ การสรา งมนุษยสัมพนั ธ - ขอ เสนอแนะในการสรางมนุษยสมั พนั ธ

º··Õè õ ¡Ãкǹ¡ÒáÅØ‹ÁÊÁÑ ¾Ñ¹¸á ÅСÒÃÊÌҧ¤ÇÒÁÃÇ‹ ÁÁÍ× ã¹¡Ò÷Òí §Ò¹à»¹š ·ÕÁ ˹Ҍ - ความหมายของกระบวนการกลมุ ôó - ลกั ษณะทีส่ าํ คญั ของกลุม ๔ ประการ ๔๓ - หลกั ของกระบวนการทาํ งานกลมุ ๔๓ - ประโยชนของการจัดกิจกรรมกลมุ สมั พันธ ๔๔ - การทํางานเปนทมี ๔๔ - พฒั นาการของทมี งาน ๔๕ - รปู แบบพฤตกิ รรมของการทํางานเปนทมี ๔๖ - หลกั การทาํ งานเปน ทมี ๔๗ - การพัฒนาทมี งาน ๔๗ - ลกั ษณะของทมี งานที่ดมี ีประสทิ ธิภาพ ๔๘ - ประโยชนข องการทาํ งานเปน ทีม ๔๙ - ความขดั แยงของการทํางานเปน ทีม ๔๙ - การสรางมนษุ ยสัมพนั ธกบั ผูบังคับบัญชา ๕๐ - การสรา งมนุษยสัมพันธก บั ผใู ตบ งั คับบัญชา ๕๒ - การสรา งมนุษยสมั พันธก บั เพ่ือนรวมงาน ๕๓ - กลยทุ ธในการสรา งความสมั พันธในทีท่ ํางาน ๕๔ - การปรับปรุงตนเองเพอื่ พฒั นาดานความสมั พันธ ๕๕ ๕๖ º··èÕ ö ¨μÔ ÇÔ·ÂÒ㹡Òû¯ÔºÑμ§Ô Ò¹¢Í§μíÒÃǨªØÁª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ öñ - การศกึ ษาจติ วทิ ยา ๖๑ - ความหมายของจติ วิทยา ๖๑ - พฤติกรรมมนษุ ย ๖๓ - ธรรมชาต/ิ ความคลา ยคลงึ ของมนษุ ย ๖๔ º··Õè ÷ Â·Ø ¸Ç¸Ô ãÕ ¹¡ÒôíÒà¹¹Ô §Ò¹´ÒŒ ¹ªØÁª¹ÊÁÑ ¾Ñ¹¸¡ºÑ ¡ÒÃʧ‹ àÊÃÔÁ¡ÒÃÁÕʋǹÃÇ‹ Á ö÷ ¢Í§»ÃЪҪ¹ à¾è×Í»‡Í§¡Ñ¹ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ ๖๘ - คณุ สมบัตขิ องผปู ฏิบตั ิงานชมุ ชนสมั พนั ธ ๖๙ - การเลอื กพ้ืนทเ่ี ปา หมาย ๗๓ - ลาํ ดบั ขัน้ ตอนการดาํ เนนิ งานชมุ ชนสัมพนั ธ ๗๙ - ขั้นตอนในการสรางการมสี ว นรว มของประชาชนเพ่อื ปองกันอาชญากรรม

º··Õè ø ¡ÒÃã˺Œ Ã¡Ô ÒÃáÅШμÔ ÊÒ¸ÒóР˹ŒÒ - บทนํา øó - ความหมายของจิตสาธารณะ ๘๓ - ความสาํ คัญของจิตสาธารณะ ๘๓ - การสรางจติ สาธารณะในสงั คมไทย ๘๔ - แนวทางการสรา งจติ สาธารณะ ๘๕ - ตัวอยา งการมจี ติ สาธารณะของตํารวจ ๘๖ ๘๘ º··Õè ù ¡ÒÃÊ×èÍÊÒÃã˹ŒÒ·ÕèμÒí ÃǨ ùó - หลักการสอื่ สารทว่ั ไป ๙๔ - ความหมายของคาํ วาสอื่ สาร ๙๔ - ระเบียบ ตร. วา ดว ยเคร่ืองรบั -สงวิทยตุ าํ รวจ พ.ศ.๒๕๒๗ ๙๕ - ประมวลลบั ๙๘ - การใชแ ละการบาํ รุงรกั ษาเครื่องมือส่ือสาร ๑๐๒ ñðù º··Õè ñð ¡Òþ²Ñ ¹Òº¤Ø Å¡Ô ÀÒ¾ ๑๐๙ - บทนํา ๑๑๐ - ความหมายของบุคลกิ ภาพ ๑๑๑ - ความสําคญั ของบุคลกิ ภาพ ๑๑๓ - พัฒนาการดา นบุคลิกภาพ ๑๑๖ - ลกั ษณะของบคุ ลิกภาพที่ดี ÀÒ¤¼¹Ç¡ - ระเบียบ ก.ต.ช.วาดว ยคณะกรรมการตรวจสอบและตดิ ตามการบรหิ ารงานตํารวจ พ.ศ.๒๕๔๙ และทแี่ กไ ขเพมิ่ เตมิ ฉบับที่ ๒-๔ ๑๒๑ - ระเบียบ ก.ต.ช.วา ดวยการรบั คาํ รองเรยี นหรอื ขอเสนอแนะของประชาชน ๑๕๖ พ.ศ.๒๕๔๙ ๑๖๑ - ระเบียบสาํ นกั งานตํารวจแหงชาตวิ า ดว ยการสงเสริมใหป ระชาชน ชมุ ชน ทองถิน่ และองคกรมสี วนรว มในกจิ การตํารวจ พ.ศ.๒๕๕๑

˹ŒÒ - ระเบยี บ ก.ต.ช.วา ดวยหลักเกณฑแ ละวธิ ีการจดั ระบบการบรหิ าร ๑๗๐ การปฏบิ ัตงิ านดา นการปองกนั และปราบปรามฯ พ.ศ.๒๕๕๙ ๑๗๓ - คาํ ส่ัง ตร. ที่ ๕๑๓/๒๕๕๔ ลง ๒๓ ส.ค. ๒๕๕๔ เร่ือง โครงการตาํ รวจชมุ ชน ๑๘๕ - ระเบียบ ตร. วาดว ยประมวลระเบยี บการตํารวจไมเก่ียวกับคดี ๑๙๙ ลักษณะท่ี ๔๑ (เดมิ ) การสอื่ สาร พ.ศ.๒๕๖๐ - แนวทางการปฏิบัตงิ านจติ อาสาชุมชนสัมพันธและการมสี วนรว มของประชาชน สาํ นกั งานตํารวจแหงชาติ ประจําปง บประมาณ พ.ศ.๒๕๖๓

๑ º··èÕ ñ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃáÅÐá¹Ç¤ÇÒÁ¤´Ô à¡ÕÂè Ç¡ºÑ §Ò¹ªÁØ ª¹ÊÁÑ ¾Ñ¹¸ ÇμÑ ¶»Ø ÃÐʧ¤ เพอื่ ใหนกั เรียนทราบถงึ หลกั การและแนวคิดงานชุมชนสมั พนั ธ º·นาํ “ตํารวจ” มีความเปนมาควบคกู ับวิวัฒนาการของสงั คม กลา วคอื การท่สี มาชกิ ในสังคม จะอยูรวมกันไดอยางสงบยอมตองมีการกําหนดกฎเกณฑเพื่อใหทุกคนถือปฏิบัติโดยท่ัวกันและตองมี ผูรักษากฎเกณฑดังกลาวเพ่ือมิใหผูใดละเมิด หากมีการละเมิดก็ตองดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจ หนาท่ีที่ไดรับมอบหมาย ซ่ึงหนาท่ีในการรักษากฎเกณฑดังกลาว ไดมีการวิวัฒนาการเรื่อยมาจนเปน สถาบันทางสังคมอยางหน่ึงเรียกวาตํารวจ มีหนาที่หลักในการบังคับใชกฎหมายการปองกันเหตุราย ไมใหเกิดข้ึน การรักษาความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสินของประชาชน และการรักษาความมั่นคง ภายในของรฐั ในสังคมปจจุบันซ่ึงความสัมพันธของสมาชิกมีความสลับซับซอนมากยิ่งข้ึนน้ัน ตํารวจ มบี ทบาทสาํ คญั อยา งยงิ่ ในการรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยในสงั คม เนอ่ื งจากตาํ รวจคอื เจา หนา ทขี่ องรฐั เพยี งฝา ยเดยี วทเี่ ขา ตดิ ตอ สมั พนั ธก บั ประชาชนทกุ ระดบั ตลอด ๒๔ ชวั่ โมงตอ วนั และ ๗ วนั ตอ สปั ดาห แตในการปฏิบัติภารกิจดังกลาวนั้น ตํารวจมิไดดําเนินการอยางโดดเด่ียว หากตองอยูภายใตสภาวะ สิ่งแวดลอมตาง ๆ ทั้งในดานเศรษฐกิจ การเมือง การทหาร และเทคโนโลยี ซึ่งมีสิ่งแวดลอมตางๆ เหลาน้ีจะมี “ประชาชน” เปนองคประกอบหลักอยูเสมอ ดังน้ันการปฏิบัติภารกิจของตํารวจไมวา ดานใดๆ จึงตองเก่ียวของกับประชาชนและพฤติกรรมของประชาชนในสังคมมากกวาท่ีคนทั่วไป จะคาดคดิ ดงั น้ันในสภาวะที่เจา หนา ท่ีตํารวจมจี ํากดั ในขณะเดียวกับท่ีประชากรและปญหาตาง ๆ มมี ากขน้ึ สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตติ ระหนกั ดวี า เจา หนา ทต่ี าํ รวจเทา ทม่ี อี ยไู มเ พยี งพอทจ่ี ะดแู ลคมุ ครอง ประชาชนทว่ั ประเทศไดต ลอดเวลา งานชุมชนและมวลชนสัมพนั ธในหนา ทต่ี ํารวจจึงกอเกดิ ขึ้นมาเพ่ือ แกไขปญหาท่ีมอี ยู โดยมีจดุ เนน ๓ ประการ คอื ñ. ਌Ò˹ŒÒ·èÕตําÃǨ·Ø¡¤¹ ·Ø¡Ë¹‹Ç จะตองดําเนินการเสริมสรางความเขาใจที่ดี ระหวางตาํ รวจกบั ประชาชน ประพฤตปิ ฏิบัติใหประชาชนเกิดความเชือ่ ถือศรัทธา ò. ãËŒ¤ÇÒÁÃٌᡋ»ÃЪҪ¹ ในการปองกันตนเอง ครอบครัว และชุมชน ในดานการ ปองกันและแกไขปญหาอาชญากรรมยาเสพติดใหโทษ ปญหาเด็กและเยาวชนเบี่ยงเบน อุบัติภัย การอนุรักษทรัพยากรและส่ิงแวดลอม รวมทั้งปญหาอื่นๆ ที่มีในชุมชน ตลอดจนปญหา ความมั่นคงของชาติบางประการ โดยตระหนักวาปญหาดังกลาวเปนปญหาสวนรวมของสังคม ซึ่งทุกฝา ยจะตอ งรว มมอื รวมใจกันปอ งกันและแกไข

๒ ó. ãËŒ»ÃЪҪ¹ÊÒÁÒö»‡Í§¡Ñ¹μ¹àͧ ¤Ãͺ¤ÃÑÇ áÅЪØÁª¹ ใหปลอดภัยจาก อาชญากรรมอุบัติภัยและปญหาตางๆ ไดในระดับหน่ึง และสามารถใหความรวมมือกับทางราชการ ในการปอ งกันและแกไ ขปญหาตางๆ ไดเ ปนอยา งดี ¤ÇÒÁ໹š ÁҢͧ§Ò¹ตําÃǨªÁØ ª¹ÊÁÑ ¾Ñ¹¸ ในอดตี ทผ่ี า นมาหลายๆ ประเทศในโลกไดน าํ หลกั การบรหิ ารจดั การงานตาํ รวจ ดว ยวธิ กี าร ที่เปนวิทยาศาสตร (Scientific Management) มาใชโดยไดทําการคนควาวิจัยและลองผิด ลองถูกมาเปนเวลานาน จนกระทั่งพบวาปญหาที่ตนรับผิดชอบและกําลังเผชิญอยูนั้นเปนปญหา ทางสังคม หากใชการบริหารในเชิงวิทยาศาสตรที่เนนการปองกันในเชิงระบบสายตรวจหรือ การปราบปรามดวยการจับกุมดําเนินคดีตามระบบของกระบวนการยุติธรรม ยอมไมอาจกาวทันกับ สภาพปญหาที่เพ่มิ ขึ้นและแตกตัวออกมาเปน ปญ หาตา งๆ อยางหลากหลาย จากสัจธรรมท่ีวา “ความจําเปนทําใหเกิดการคิดคนหาวิธีแกไขปญหา” ไดทําให หลายประเทศตอ งหวนการพจิ ารณากลบั ไปสพู นื้ ฐาน (Back to the Basics) คอื การพจิ ารณาถงึ รากฐาน ตน ตอของปญ หาซงึ่ การปอ งกนั และปราบปรามทเ่ี คยกระทาํ อยเู ดมิ มปี ระสทิ ธผิ ลเพยี งระดบั หนงึ่ เทา นนั้ จึงกอใหเ กิดปญ หาสะสมมากขนึ้ เร่ือยๆ ดังนนั้ การจะทาํ งานของตํารวจใหไดผ ลสมบรู ณ จงึ ไมอ าจจะ หยุดยั้งอยูแตเพียงการปองกันและปราบปรามดวยระบบวิธีการแบบเดิม แตจะตองกาวลวงเขาไป สกู ระบวนการปอ งกนั และแกไขปญหาในแนวใหม การจ ะเขาสูกระบวนการแกไขปญหาในแนวใหมควรจะเริ่มจากจุดใด เปนปญหาที่ ตํารวจ ทั่วโลกไดพินิจพิเคราะหและวิจัยแลว พบวาจุดเร่ิมตนแหงการเขาสูกระบวนการปองกัน และแก ไขปญหาท่ีดีท่ีสุดก็คือ การใชชุมชนในการปองกันและปราบปราม เหตุผลท่ีตองเริ่มที่ชุมชน เม่ือชุมชนเปนแหลงกําเนิดของปญหา โดยวิธีคิดท่ีเปนวิทยาศาสตร การจะปองกันหรือแกไขปญหา ใหไ ด ผล จงึ ตองเรม่ิ ทีช่ มุ ชนและใหช ุมชนมสี วนรวมในการปองกนั และแกไขปญ หาอยา งจรงิ จงั เทาน้ัน จึงจะกอใหเกิดผลลพั ธตามเปา ประสงคไดอ ยางแทจริง จากการตระหนักถึงความสาํ คญั ของชมุ ชนไดนาํ ไปสูการปฏิบัติของตํารวจประเทศตางๆ ท่ีแต เดิมยึดถือการบังคับใชกฎหมายเปนหลักก็เริ่มเพิ่มน้ําหนักและมีจุดเนนการปฏิบัติในชุมชน มากข้ึ นเร่ือยๆ โดยมีแนวทางปฏิบัติแตกตางกันออกไป และมีชื่อเรียกอยางหลากหลาย อาทิเชน การตาํ รวจชมุ ชนสมั พันธ (Police community) การควบคมุ สภาพอาชญากรรมจากสภาพแวดลอ ม (Crime Control Through Environmental Design) การตํารวจชมุ ชน (Community Policing) การจัดใหมีตํารวจอยใู นชุมชน เชน ระบบตูยาม (Koban) ของญป่ี ุน หรอื ทสี่ ิงคโปรนําไปประยุกตใ ช โดยสรุป แลวแตละแนวคิดอาจมีความแตกตางกัน แตหลักท่ีเหมือนกันก็คือการมีจุดเนนที่ชุมชน เปน สาํ คญั

๓ สําหรับป ระเทศไทยแลว นอกจากจะมีสภาพปญหาท่ีไมแตกตางจากประเทศอ่ืนๆ ทเี่ จรญิ แลว หลายปญหาที่กาํ ลังประสบอยูดูจะมีความรา ยแรงย่งิ กวา และเปนปญหาท่ีตาํ รวจจะตอง มสี ว นรว มรบั ผดิ ชอบดาํ เนนิ การอกี ดว ย อยา งเชน ปญ หาอาชญากรรมในคดที กุ กลมุ มสี ถติ กิ ารรบั แจง คดี เพิ่มมากขึ้น มีเพียงเฉพาะกลุมคดีอุกฉกรรจและสะเทือนขวัญเพียงกลุมเดียวที่มีแนวโนมลดลง โดยสถิติที่ปรากฏนาจะเปนเพียงขอมูลท่ีมีผูมาแจงความรองทุกขกับเจาหนาท่ีตํารวจเทานั้น แตใน ขอเท็จจริงแลว นาเช่ือวายังมีคดีอาชญากรรมอีกเปนจํานวนมากท่ีผูเสียหายไมไดแจงความ ตอเจา หนา ทตี่ ํารวจ ทง้ั นอ้ี าจเนื่องมาจากสาเหตหุ ลายประการ ดว ยเหตุที่ปญ หาตางๆ เพิม่ ปริมาณและทวคี วามรุนแรงมากข้ึนทกุ ที โดยความเห็นที่ สอดคลอ งกนั นบั ตงั้ แตร ะดับรฐั บาล กระทรวงมหาดไทย สํานกั งานตาํ รวจแหง ชาติ คณะกรรมการ พฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหงชาติ วา การจะเนน ทก่ี ารปราบปรามอยางเดียวยอ มไมไ ดผล การจะ ปองกันโด ยระบบสายตรวจตามปกติยอมไมเพียงพอตอสภาพปญหาที่เกิดข้ึน ดังนั้นท้ังนโยบาย และแผนทกุ ระดบั จงึ ไดก าํ หนดเขม็ มงุ ในการทาํ งานของตาํ รวจสว นหนงึ่ ใหเ ขา ปอ งกนั และแกไ ขปญ หา ที่ชุมชน เมื่อประกอบเขากับงานมวลชนสัมพันธท่ีตํารวจตระเวนชายแดนไดปฏิบัติอยูเดิม จงึ กอ ใหเ กดิ งานชมุ ชนและมวลชนสมั พนั ธข องสาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตขิ นึ้ ตง้ั แตแ ผนกรมตาํ รวจแมบ ท ฉบับท่ี ๑ (พ.ศ.๒๕๓๐-๒๕๓๔) และเริ่มมกี ารปฏิบตั ติ ั้งแตป พ.ศ.๒๕๓๑ ตอ เนอ่ื งกันมาถึงปจจุบนั ในปจจุบันการดําเนินงานของชุดปฏิบัติการชุมชนและมวลชนสัมพันธ มักจะไดรับ ความสนใจจ ากผูบังคับบัญชาเฉพาะในเชิงปริมาณ สวนในเชิงคุณภาพงานชุมชนสัมพันธยังติดอยู ในขน้ั ตอนของกจิ กรรมทเี่ ขา ไปสมั ผสั ใกลช ดิ กบั ประชาชน เชน การแจกจา ยสงิ่ ของ การชว ยซอ มแซมบา น ซอมถนน พัฒนาหมูบาน แสดงดนตรี ซ่ึงกิจกรรมเหลานี้เปนเพียงวิธีการสวนหนึ่งในการเขาถึง ประชาชนเทา นนั้ สว นการดาํ เนนิ การในขน้ั ทล่ี งลกึ และบรู ณาการผสมผสานหลายๆ ดา น ไมว า จะเปน การพิจารณ าวิเคราะหสภาพปญหาของหมูบาน/ชุมชนวาเปนอยางไร ควรดําเนินการอยางไร มรี ปู แบบและระบบอยา งไร มวี ธิ กี ารแสวงหาความรวมมือจากประชาชนในภายหลังอยา งไร มกั จะถกู รวบรัดเขา สกู ารจดั การฝกอบรม ซึ่งเปนการรวมคนและสามารถถา ยภาพ (ถายรปู ผลการดําเนนิ การ) เปนหลักฐ านในการดําเนินกิจกรรมและเปนผลสําเร็จในเชิงปริมาณได (ทํางานในลักษณะเอาหนา ฉาบฉวยและสรางภาพ) แผนพัฒนา เศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับท่ี ๙ เปนแผนท่ีไดอัญเชิญแนวปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงตามพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวมาเปนปรัชญานําทาง ในการพฒั นาและบรหิ ารประเทศ โดยยดึ หลกั ทางสายกลางเพอ่ื ใหป ระเทศรอดพน วกิ ฤติ สามารถดาํ รง อยูไดอยางมั่นคงและนําไปสูการพัฒนาท่ีสมดุลมีคุณภาพและย่ังยืน (สังคมท่ีเขมแข็งและมีดุลยภาพ ใน ๓ ดา น คอื สังคมคุณภาพ สงั คมแหงภูมปิ ญ ญาและการเรียนรู และสงั คมสมานฉนั ทแ ละเออ้ื อาทร รวมกัน) ภายใตกระแสโลกาภิวัตนและสถานการณเปล่ียนแปลง แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๙ มีแนวคิดที่ยึด “คนเปนศูนยกลางการพัฒนา” ในทุกมิติอยางเปนองครวม และใหความสําคัญกับ

๔ การพัฒนาที่สมดุลท้ังดา นตัวคน สังคม เศรษฐกจิ และสิ่งแวดลอ ม โดยเฉพาะอยางย่ิงการสรางระบบ การบริหารจัดการภายในท่ีดีใหเกิดข้ึนในทุกระดับ อันจะทําใหเกิดการพัฒนาที่ย่ังยืนท่ี “คน” เปน ศูนยกลางไดอยางแทจริง โดยนําความคิดของทุกสวนในสังคมทุกระดับมาสังเคราะหเช่ือมโยง เขา ดว ยกนั อยา งเปน ระบบใหเ กดิ เปน “วสิ ยั ทศั นร ว ม” มยี ทุ ธศาสตรท ชี่ ก้ี รอบทศิ ทางการพฒั นาประเทศ ในระยะปานกลางทสี่ อดคลอ งกบั วิสยั ทัศนร ะยะยาว ยทุ ธศาสตรใ นการพฒั นาประเทศแผนพฒั นาฯ ฉบบั ท่ี ๙ มปี ระเดน็ ทส่ี าํ คญั และเกย่ี วขอ งกบั หลักการและแนวคดิ ของตาํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธดงั นี้ ¢ŒÍ ñ ดานยุทธศาสตรการบริหารจัดการที่ดี ใหความสําคัญกับการเสริมสรางฐานราก ของสังคมใหเขมแข็ง เปนกลุมยุทธศาสตรท่ีมุงเนนการพัฒนาคน ครอบครัว ชุมชน และสังคม ใหเ ปน แกนหลกั ของสงั คมไทย มกี ารเสรมิ สรา งความเขม แขง็ ของชมุ ชนใหเ ชอื่ มโยงกบั การพฒั นาชนบท และเมอื ง ¢ÍŒ ò ดานยุทธศาสตรการปรับโครงสรางการพัฒนาชนบทและเมืองอยางยั่งยืน ใหความสําคัญกับการสรางความเขมแข็งของชุมชนและการพัฒนาเมืองนาอยู ชุมชนนาอยู เนนกระบวนการพัฒนาชุมชนเขมแข็งใหเปนฐานรากที่ม่ันคงของสังคม มีการระดมพลังแกปญหา และพัฒนาชุมชนท่ที ุกฝา ยมสี ว นรวม ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ§Ò¹ªØÁª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ คําวา “งานชุมชนสัมพันธ” นี้ ยังไมมีผูใดใหคําจํากัดความไวอยางชัดเจน แตถาจะ วเิ คราะหด ูการแปลความหมายตามรปู ศพั ทแ ลว เปน ดังนี้ ñ. ªØÁª¹ (community) มีผูใหความหมายของคําวา “ชุมชน” ไวหลายประการ ดว ยกัน คอื ๑.๑ กลุมชนซึ่งรวมตัวอยูโดยมีความรูสึกผูกพันเปนอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยอาศัยหลักผูกพันในทางเช้ือชาติ เผาพันธุ ศาสนาเดียวกัน ทําใหแตละบุคคลมีความรูสึก เปน สว นหนงึ่ ของสงั คมนน้ั ๆ ๑.๒ การประกอบดวยประชาชนซึ่งอาศัยอยูบนผืนแผนดินที่ตอเน่ืองกัน และเปน ผูซ่ึงมีความสนใจรวมกันกับผูอื่นอยางนอยหน่ึงอยางหรือมากกวาท่ีเปนเหตุใหตองอยูอาศัย บนผืนแผนดนิ น้นั ๑.๓ กลมุ บคุ คลหลายๆ กลมุ ทม่ี ารวมกนั อยใู นอาณาเขตเดยี วกนั และผคู นเหลา นน้ั มีการพบปะแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกันและกัน มีการติดตอสังสรรคกัน มีผลประโยชนรวมกัน มีวัฒนธรรมอยา งเดียวกัน ๑.๔ กลุมมนุษยกลุมหนึ่งท่ีต้ังภูมิลําเนาอยูในอาณาเขตของภูมิศาสตรที่คอนขาง แนนอนและตดิ ตอกัน มกี ารดาํ เนินชวี ิตและขนบธรรมเนียมประเพณอี ยางเดียวกัน

๕ ๑.๕ องคการทางสังคม (Social Organization) อยางหน่ึงที่มีอาณาเขต ครอบคลุมทองถิ่นหน่ึง และปวงสมาชิกสามารถบรรลุถึงความตองการพื้นฐานและสามารถแกไข ปญ หาสว นใหญในชุมชนของตนเองได ๑.๖ กลุมมนุษยกลุมหน่ึงที่ตั้งภูมิลําเนาอยูในอาณาเขตทางภูมิศาสตรที่คอนขาง แนน อนและติดตอ กัน และมสี วนสําคัญของชีวิตทวั่ ๆ ไปอยางเดียวกนั ดังมองเหน็ ไดจ ากวัฒนธรรม ประเพณขี นบธรรมเนยี มและแบบแหงการพูด ๑.๗ กลุมชนที่อยูในทองที่ในเมืองเดียวกันภายใตกฎหมายเดียวกันอาณาบริเวณ หรือเมอื งทกี่ ลมุ คนอยรู วมกัน ชนกลุมหนึง่ ทีม่ อี ยรู วมกนั และมีความสนใจในเรอื่ งที่คลา ยๆ กัน ๑.๘ กลุมคนท่ีมีความคิดไปในทางเดียวกัน และสามารถรวมกําลังกันดําเนิน กิจกรรมใดๆ เพอ่ื ประโยชนร วมกันได จากคํานิยามท่ีกลาวมานี้ จึงพอสรุปความหมายของคําวา “ชุมชน” (Community) ไดวาชุมชนจะตอ งมสี ว นประกอบดงั นี้ ๑. ประชาชนหรอื คน (People) ๒. ความสนใจของคนรวมกนั (Common Interest) ๓. อาณาบรเิ วณหรือพืน้ ท่ี (Area) ๔. การปฏบิ ตั ติ อกัน (Interaction) ๕. ความสมั พนั ธข องสมาชกิ (Relationship) ท่ผี กู พนั ใหอยรู วมกันในชมุ ชนนั้น ò. ÊÑÁ¾¹Ñ ¸ (Relation) หมายถึง ความสมั พันธเ ก่ียวขอ งดว ยหรือการผูกพัน ó. àÁè×ÍนําàÍÒคําÇ‹Ò “ªØÁª¹” กับ “ÊÑÁ¾Ñ¹¸” มารวมกันเปน “ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸” แลว จะไดความหมายโดยสรุปวา หมายถึง “บุคคลหรือกลุมบุคคลที่มีความสัมพันธเกี่ยวของผูกพันกัน มแี นวความคดิ ไปในทางเดยี วกนั และสามารถรวมกาํ ลงั กนั ดาํ เนนิ กจิ การใดๆ เพอื่ ประโยชนร ว มกนั ได” “§Ò¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ã¹Ë¹ŒÒ·èÕตําÃǨ” หมายถึง “งานท่ีตํารวจไดกระทําเพ่ือใหบุคคล หรือกลุมบุคคลในสังคมหรือชุมชนตางๆ เกิดการรวมตัวกัน มีความสัมพันธผูกพันเกี่ยวของตอกัน รว มมอื ประสานการปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจ และเปน การดาํ เนนิ การอยา งเปน กระบวนการเพอ่ื ใหต าํ รวจ มีปฏิสัมพันธอันดีกับชุมชนเปนสวนหน่ึงของชุมชน มีความเขาใจในปญหาซึ่งกันและกัน ตลอดจน รวมมือกันในการแกไขปญหาตางๆ โดยเฉพาะปญหาอาชญากรรมเพื่อใหเกิดความสงบเรียบรอย ในชุมชนหรือสังคมนัน้ ๆ” อยางไรก็ดี ยังมีคําซ่ึงมีความหมายใกลเคียงกับ “§Ò¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸” เพียงแต แตกตางกันในสวนของเปาหมายเทานั้น คือ คําวา “§Ò¹ÁÇŪ¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸” ซ่ึงเปนการดําเนินการ ของกลุมมวลชนอยา งครบวงจร ตั้งแตการฝกอบรม การจัดตั้ง การควบคมุ และการนาํ การเคลอ่ื นไหว ภายในขอบเขตอํานาจหนาท่ีของตํารวจ ใหเปนไปเพื่อสนับสนุนการรักษาความมั่นคงของชาติ การรกั ษาเอกราชของชาติ บรู ณภาพของดนิ แดน รวมตลอดถงึ การใหป ระเทศชาตดิ าํ รงอยใู นการปกครอง ระบอบประชาธปิ ไตยภายใตรัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย

๖ ÇμÑ ¶»Ø ÃÐʧ¤¢Í§§Ò¹ªØÁª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ ๑. สรางภาพพจนท่ีดีใหกับตํารวจ เพ่ือใหประชาชนมีความเขาใจเกิดความศรัทธา และเชอ่ื มน่ั ในการปฏบิ ตั งิ านของตํารวจ ๒. แสวงหาความรว มมอื จากประชาชน ทงั้ ทางดา นความมนั่ คงและความสงบเรยี บรอ ย ความปลอดภัยในชวี ิต ทรัพยสนิ และลดอาชญากรรม ๓. ลดชอ งวา งระหวา งเจา หนา ท่ขี องรัฐกับประชาชน โดยเฉพาะขา ราชการตาํ รวจ ๔. ใหการสนับสนุนการจัดต้ังฐานมวลชนประชาธิปไตยทุกรูปแบบตามนโยบาย ของรฐั บาล ๕. สนับสนุนงานประชาสมั พนั ธของกรมตํารวจใหม ีประสทิ ธิภาพยง่ิ ข้นึ ¤ÇÒÁสํา¤ÑÞáÅлÃÐ⪹¢ ͧ§Ò¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ หนา ทแี่ ละความรบั ผดิ ชอบของตาํ รวจในสงั คมปจ จบุ นั มขี อบเขตกวา งขวางมากจนมผี กู ลา ว วา ตาํ รวจมหี นา ทเ่ี กยี่ วพนั กบั กจิ กรรมแทบทกุ อยา งในสงั คม ไมว า จะเปน สว นเกยี่ วกบั อาชญากรรมและ ไมเ กยี่ วกบั อาชญากรรม เพอ่ื กาํ หนดใหก ารดาํ เนนิ ชวี ติ ของบคุ คลเปน ไปตามกฎและระเบยี บของสงั คม เปนการกระทําเพอ่ื ใหเกิดความสงบสุขในสังคม หนาที่และภารกิจท่ีหลากหลาย ไมวาในการรักษาความสงบเรียบรอย การสืบสวน สอบสวนคดีอาญา การใหความคุมครองปองกันชีวิตและทรัพยสินของประชาชนหรือการรักษา ความม่ันคงภายในของชาติน้ัน หากตํารวจจะตองปฏิบัติงานโดยลําพังแลวยอมจะทําใหประสบผล สําเร็จไดนอยมาก โดยเฉพาะในเรื่องปญหาอาชญากรรมซึ่งเปนปญหาพื้นฐานที่ทุกคนในสังคม จะตองรวมกันรับผิดชอบในการกําหนดมาตรการหรือแนวทางการแกไขใหอยูในขอบเขตที่เหมาะสม ฉะน้ันงานชุมชนสัมพันธซึ่งตั้งอยูบนพื้นฐานของความรวมมือสนับสนุนระหวางตํารวจ กับประชาชนในการปองกันอาชญากรรม จึงมีความสําคัญอยางย่ิงท้ังในแงปรากฏการณทางสังคม และกระบวนการปฏิบัติ กลาวคือ ในแง»ÃÒ¡¯¡Òó·Ò§Êѧ¤Áอาชญากรรมไดสงผลกระทบ ตอความผาสุกและความปลอดภัยในการดํารงชีวิตประจาํ วนั ของประชาชน อกี ทัง้ ปจจยั อาชญากรรม สวนหนึ่งมีบอเกิดจากความเส่ือมโทรมทางสังคม โดยเฉพาะอยางยิ่งการดํารงรักษาไวซ่ึงความผาสุก ปลอดภัยในสังคมหนึ่งน้ัน ยอมเปนภาระหนาท่ีของสมาชิกทุกคนในสังคมมิไดจํากัดขอบเขตเฉพาะ ตาํ รวจ หนว ยงานในกระบวนการยตุ ธิ รรมใดๆ ซง่ึ เปน เพยี งระบบยอ ยสว นหนง่ึ ในสงั คมสว นรวมเทา นนั้ สวนในแง¡Ãкǹ¡Òû¯ÔºÑμÔเปนที่ยอมรับกันวาในการพยายามสืบสวนติดตามจับกุมหรือแสวงหา ขอ เทจ็ จรงิ แหง คดี ถา ปราศจากความยนิ ยอมรบั รหู รอื ไดร บั ความรว มมอื อยา งแทจ รงิ จากประชาชนแลว ประสิทธิผลในการปองกันปราบปรามอาชญากรรมยอมจะลดนอยลงไป ย่ิงไปกวานั้นถึงแมจะมี กําลังเจาหนาที่ตํารวจ ซึ่งไดรับการอบรมฝกฝนเปนอยางดีเพียบพรอมบริบูรณไปดวยปจจัย การปฏิบัติเพียงใดก็ตาม การรณรงคปองกันปราบปรามอาชญากรรมก็อาจประสบความลมเหลว ลงไดอยางนา เสยี ดาย ถาประชาชนไมใ หความรวมมือกับตาํ รวจ

๗ ดังน้ันความสัมพันธรวมมือระหวางตํารวจกับประชาชน ซึ่งไดแก การแสดงออก ซึ่งทาทีทัศนคติสนองตอบระหวางตํารวจกับประชาชนในฐานะที่ทั้งสองฝายตางก็เปนผูมีสวนในการ แกไขปญหาอาชญากรรมและปญหาอ่ืนของสังคมรวมกัน จึงเปนส่ิงท่ีตํารวจจะตองใหความสําคัญ และตระหนักถึงความจําเปน เพราะความสัมพันธรวมมืออันดีระหวางตํารวจกับประชาชนอันเปน องคประกอบสําคัญย่ิงของงานชุมชนสัมพันธจะเปนกุญแจสําคัญนําไปสูความสําเร็จในการปองกัน ปราบปรามอาชญากรรมและการรักษาความสงบสุขของสังคม ฉะน้ันจึงเปนหนาท่ีของตํารวจ ท่ีจะตองแสวงหาวิธีการหรือมาตรการอันเหมาะสมท่ีจะสรางความสัมพันธรวมมืออันดีกับประชาชน ตลอดจนรักษาความสัมพันธที่ดีน้ันไวใหยืนยาวตลอดไป ซ่ึงหากความสัมพันธรวมมือระหวางตํารวจ กับประชาชนไมดีแลวจะกอใหเ กดิ ผลเสียแกตาํ รวจหลายประการดวยกัน คอื ๑) ทําใหอาชีพตํารวจเปนที่จงเกลียดจงชัง ไมไดรับความเคารพนับถือเทาที่ควร และอาจทําใหตาํ รวจหมดความภมู ิใจในศักดิศ์ รีของความเปนผพู ิทักษสันติราษฎรได ๒) มีผลกระทบตอการปฏิบัติงานของตํารวจ โดยตํารวจอาจจะไมไดรับความรวมมือ หรือไดรับความรวมมือจากประชาชนนอยมาก ไมวาจะเปนการแจงขาวสารอาชญากรรม หรือการ เปนพยานในคดีอาญาท่ีเกิดข้ึน ซึ่งสิ่งเหลาน้ียอมกระทบตอประสิทธิภาพในการปองกันปราบปราม อาชญากรรมของตาํ รวจ ๓) มีผลกระทบตอเจาหนาที่ตํารวจโดยตรง กลาวคือ ตํารวจอาจถูกทํารายหรือตอสู ขัดขวางอันสบื เน่อื งจากประชาชนขาดความเคารพยาํ เกรงได ๔) มีผลกระทบตอความสงบสุขของชุมชน เพราะหากความสัมพันธระหวางตํารวจ กับประชาชนไมดีแลว ยอมไมสามารถแกไขปญหาอาชญากรรม ตลอดจนการบังคับใชกฎหมายยอม มปี ญ หาและสงผลกระทบตอ ความสงบสุขของชมุ ชนได กลาวไดวา ภารกิจและหนาที่ความรับผิดชอบของตํารวจจําเปนท่ีจะตองนํา §Ò¹ªØÁª¹ ÊÑÁ¾Ñ¹¸ มาใชสนับสนุนการปฏิบัติงานใหเปนประโยชน โดยเฉพาะอยางยิ่งในดานการปองกัน ปราบปรามอาชญากรรมและการรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยของสงั คม ทงั้ นเ้ี พราะงานชมุ ชนสมั พนั ธน น้ั เปน พื้นฐานอยา งสาํ คญั ในการสรา งความสัมพันธรวมมอื อนั ดรี ะหวางตาํ รวจกบั ประชาชน Å¡Ñ É³Ð¢Í§§Ò¹ªØÁª¹ÊÁÑ ¾Ñ¹¸ งานชุมชนสัมพันธในหนาท่ีของตํารวจ เปนการนําเอาหลักปรัชญาท่ีวา “ตํารวจคือ ประชาชนและประชาชนคือตํารวจ” มาใชปฏิบัติและเปนการเนนใหเห็นวาสัมพันธภาพที่ดีระหวาง ประชาชนกับตํารวจเปนสิ่งที่จําเปนเน่ืองจากเปนพ้ืนฐานสําคัญท่ีสงผลกระทบตอการปฏิบัติหนาที่ ของตาํ รวจ ฉะนั้นตาํ รวจจึงตองธํารงรกั ษาไวซึ่งสมั พนั ธภาพอนั ดนี ไ้ี วอยางสม่ําเสมอ จากวิวฒั นาการ ของตํารวจในระยะแรก บุคคลที่ทําหนาท่ีตํารวจก็คือประชาชน ตอมาภายหลังจึงไดจัดตั้งตํารวจ เปนทางการเพื่อทําหนาท่ีรักษาความสงบเรียบรอยในสังคมขึ้นโดยเฉพาะ ตํารวจไดรับการพัฒนา

๘ เร่ือยมาจนไดช่ือวาเปนหนวยงานหลักของสังคมในการปองกันและปราบปรามอาชญากรรมไดตาม ลาํ พงั โดยไมจ าํ เปน ตอ งรอ งขอความรว มมอื จากประชาชนเนน การใชย ทุ ธวธิ ตี าํ รวจแบบจารตี ประเพณี ซ่ึงไดแก การตรวจทองท่ี ตูยาม การต้ังจุดตรวจและการระดมกําลังออกปราบปรามอาชญากรรม สําหรับการติดตอสื่อสารกับประชาชน จะเนนเฉพาะในเร่ือง “การประชาสัมพันธ” อันมีเปาหมาย ในการเสริมสรางความเขาใจ ความม่ันใจ และการสนับสนุนของประชาชนท่ีมีตองานตํารวจ ซึ่งเปนการติดตอสื่อสารกับประชาชนในลักษณะทางเดียวเทานั้นจากการใชยุทธวิธีตํารวจแบบ จารีตประเพณีดังกลาว ปรากฏวาการปองกันปราบปรามอาชญากรรมไมไดผลเทาที่ควร ประชาชน มีความหวาดหวั่นท่ีจะตกเปนเหยื่ออาชญากรรมและไดพยายามชวยเหลือตัวเองในเบื้องตน ดังจะพบเห็นท่วั ไปวาบานตองมีการสรางกําแพงสงู ๆ มีเหล็กดัดใสห นาตาง อยางไรกต็ ามในปจจบุ ันนี้ ผูบริหารงานตํารวจไดตระหนักถึงปญหาและความสําคัญของประชาชนท่ีจะตองเขามามีสวนรวมกับ ตํารวจในการแกไ ขปญ หาอาชญากรรมอนั เปนปญ หาสว นรวมของสังคม งานชุมชนสัมพันธจึงเปนแนวคิดท่ีตองการใหประชาชนมีสวนรับรูและเขาใจปญหา ของตํารวจมีสัมพันธภาพอันดีกับตํารวจ และเขามามีสวนรวมสนับสนุนในการปองกันปราบปราม อาชญากรรม ทงั้ นโี้ ดยมเี ปา หมายสดุ ทา ยเพอ่ื ใหเ กดิ ความสงบสขุ ขนึ้ ในชมุ ชน ดงั นน้ั งานชมุ ชนสมั พนั ธ จึงเปนหลักการท่ีสําคัญของตํารวจในการแกไขปญหาอาชญากรรมและปญหาตางๆ อันเกี่ยวกับ ความสงบเรยี บรอยของสังคม อยางไรก็ดี ยังมีความสับสนดานแนวคิดและหลักการเก่ียวกับงานชุมชนสัมพันธอยูบาง ในหมูตํารวจ โดยบางคนคิดวางานชุมชนสัมพันธเปนส่ิงที่ชวยเสริมสรางความสัมพันธระหวางตํารวจ กับชุมชนกลุมนอย บางคนมองวางานชุมชนสัมพันธเปนส่ิงเดียวกับการประชาสัมพันธหรือบางที ก็มองวางานชุมชนสัมพันธเปนสวนหนึ่งของการบริการประชาชนเทาน้ัน แตแทท่ีจริงแลวงาน ชุมชนสัมพันธเปนการดําเนินการอยางเปนกระบวนการ เพ่ือใหตํารวจมีปฏิสัมพันธอันดีกับชุมชน มีความเขาใจในปญหาซึ่งกันและกัน ตลอดจนรวมมือกันในการแกไขปญหาดังกลาว ตามหลักการนี้ จุดเริ่มตนของชุมชนสัมพันธ จึงประกอบดวยสวนสําคัญ ๓ ประการ ท่ีเกื้อกูลและสนับสนุนซ่ึงกัน และกนั คือ ñ) ¡ÒûÃЪÒÊÁÑ ¾Ñ¹¸ (Public Relation) ò) ¡ÒÃãËŒºÃ¡Ô ÒÃá¡‹ªÁØ ª¹ (Public Service) ó) ¡ÒÃà¢ÒŒ ÁÊÕ Ç‹ ¹ÃÇ‹ Á㹡¨Ô ¡ÃÃÁμÒ‹ §æ 㹪ØÁª¹ (Public Participation) ¡ÒûÃЪÒÊÑÁ¾Ñ¹¸ เปนจุดเริ่มตนของงานชุมชนสัมพันธในหนาที่ของตํารวจ เพื่อมุง สรางความเขาใจใหประชาชนไดทราบถึงการดําเนินงานของตํารวจ สรางความม่ันใจใหประชาชน สมรรถภาพตวั บคุ ลากร เคร่อื งมือเครื่องใช และความต้ังใจจริงของตํารวจ และสนับสนุนใหป ระชาชน เปา หมายตา งๆ เชน ขาราชการ นักศกึ ษา นักเรียน สหพนั ธแรงงาน เพือ่ ใหบุคคลแตละกลมุ เหลา นน้ั เขา ใจวตั ถปุ ระสงค นโยบาย วธิ กี าร ปญ หา และขอ จาํ กดั ของตาํ รวจ รวมทงั้ ใหเ กดิ ความมนั่ ใจวา ตาํ รวจ จะรกั ษากฎหมายอยา งมสี มรรถภาพและดว ยความเท่ียงธรรมอยา งแทจ ริง

๙ ¡ÒÃãËŒºÃÔ¡ÒÃá¡‹ªÁØ ª¹ เปน การกระชบั ความสมั พนั ธระหวางตํารวจกบั ประชาชน ซง่ึ จะ เปนการสงเสริมความรวมมือที่ตํารวจจะไดรับจากประชาชนมากย่ิงขึ้น การดําเนินการในการให บริการแกประชาชนน้ันกระทําไดหลายรูปแบบ ท้ังในรูปแบบการนําบริการตางๆ ไปสูประชาชน และในรูปแบบของการใหความชวยเหลือตางๆ ที่ไมขัดตอหนาท่ีของตํารวจ ซึ่งการพิจารณาวาจะใช รูปแบบใดแกป ระชาชนกลมุ ใดนนั้ จะตองพิจารณาความเหมาะสมกับสภาพของแตละทอ งถนิ่ ¡ÒÃࢌÒÁÕʋǹËÇÁ㹡Ԩ¡ÃÃÁμ‹Ò§æ 㹪ØÁª¹ เพ่ือสรางความสัมพันธความคุนเคย ในการทํางานรวมกิจกรรมในชุมชน อาจดําเนินการโดยการเขาไปรวมงานกับสมาคมหรือองคการ ท่ีจัดตั้งขึ้นแลว รวมทั้งประชาชนท่ีรวมกันเปนหมูเหลา ซึ่งการดําเนินการดังกลาวนอกจาก จะเปนการเสริมสรางประสบการณการทํางานรวมกับประชาชนในสาขาวิชาชีพตางๆ แลว ยังเปน วิธีการที่ช้ีนําใหประชาชนหันมาใหความสนใจในปญหาอาชญากรรมซึ่งชุมชนน้ันประสบอยู และเขา มสี วนชวยสนับสนุนตาํ รวจในการแกไขปญ หาดังกลาวตอไปดว ย ÊÃØ» งานชุมชนสัมพันธ ซ่ึงเปนมรรควิธีในการสรางความสัมพันธรวมมืออันดีระหวาง ตํารวจกับประชาชนและสงเสริมใหประชาชนมีสวนรวมมือกับตํารวจในการปองกันตนเองและชุมชน จากปญหาอาชญากรรม ยาเสพติดใหโทษ อุบัติภัยและปญหาอื่นๆ นั้น ปจจุบันเปนที่ยอมรับ วาเปนงานที่มีบทบาทสําคัญในอันท่ีจะสนับสนุนงานดานการรักษาความสงบเรียบรอยและการรักษา ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสินของประชาชนใหมีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น เนื่องจาก หากปราศจากความพยายามมากเพียงใดก็ตาม การปองกันปราบปรามอาชญากรรมและการรักษา ความสงบเรียบรอยของชุมชน ก็จะไมไดผลสมบูรณเต็มที่เพราะประชาชนที่รวมตัวเปนชุมชนน้ัน เปน ทรพั ยากร หรอื พลงั แฝงทจี่ าํ เปน และมคี า มากทส่ี ดุ ทจี่ ะเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพในการปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจ หลักการและแนวทางของงานชุมชนสัมพันธน้ัน หากผูบริหารงานของหนวยใดนํามาใช อยางเหมาะสมแกสภาพปญหาและความตองการของประชาชนในทองท่ีของตนและเจาหนาที่ ผูปฏิบัติงานไดมีความรูและความเขาใจ เทคนิคการปฏิบัติ ตลอดจนผูบังคับบัญชาใหความสนใจ ในการที่จะเสริมสรางความเขาใจ ทัศนคติ ความศรัทธา ความเชื่อมั่น และความเขาใจอันดีระหวาง ตํารวจกับประชาชนจะเขามาสนับสนุนหรือมีสวนรวมในการปองกันปราบปรามอาชญากรรม และรักษาความสงบเรียบรอยของสังคม อันเปนเปาหมายสูงสุดของสํานักงานตํารวจแหงชาติ ไดอ ยางแนนอน งานชมุ ชนสมั พนั ธใ นหนา ทต่ี าํ รวจเปน การนาํ แนวคดิ ทวี่ า ตาํ รวจคอื ประชาชน ประชาชน คือตํารวจ มาเปนหลักในการปฏิบัติงาน โดยเนนสัมพันธภาพท่ีดีระหวางประชาชนกับตํารวจ และสง เสรมิ ใหป ระชาชนมสี ว นรว มมอื กบั ตาํ รวจในการปอ งกนั ตนเองและชมุ ชนจากปญ หาอาชญากรรม ยาเสพติด อุบตั ภิ ยั และปญหาอ่ืนๆ เพ่ือเปา หมายใหเ กิดความสงบสุขในชมุ ชน/สังคมนน่ั เอง ซ่ึงงานชุมชนสมั พนั ธใ นหนาท่ีตํารวจจงึ ประกอบดวย ๓ ประการ เกอ้ื หนุนกนั ไดแก ๑. การประชาสัมพนั ธ ๒. การใหบริการแกชุมชน ๓. การเขารวมกจิ กรรมในชมุ ชน

๑๐ เสียสละ สรางศรัทธา รูปญหาของชาวบาน มีผลงานใหเห็น ดีเดนในพฤติกรรม สัมพันธภาพ เปนท่ีนับถือ ไดรบั ความรว มมอื จากประชาชน บรรลผุ ลความสงบสขุ ของชุมชน

๑๑ ÊÃØ» การตาํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธเ ปน ปรชั ญาของการตาํ รวจยคุ ใหมบ นพน้ื ฐานของความเชอื่ ทว่ี า “การท่ีตํารวจกับประชาชนทํางานรวมกันโดยใชความคิดริเร่ิมสรางสรรค ยอมท่ีจะสามารถแกปญหา ตางๆ ท่ีเกี่ยวของกับอาชญากรรม ความรูสึกหวาดกลัวจากภัยอาชญากรรม ตลอดจนสภาพความ ไรระเบียบและความเส่ือมโทรมทางสังคมและทางกายภาพในชุมชนตางๆ ไดการที่จะบรรลุ วัตถุประสงคดังกลาวไดนั้น หนวยงานตํารวจจะตองเสริมสรางความสัมพันธอันดีกับสุจริตชนที่อยู อาศัยในชุมชนน้ันๆ โดยเปดโอกาสใหเขามามีสวนรวมแสดงความคิดเห็น เสนอแนะในการจัดลําดับ ความสําคัญเรงดวนของปญหา และรวมพัฒนาสภาพความเปนอยูโดยรวมของชุมชน” ซ่ึงเทากับ เปนการเปลี่ยนปรัชญาในการทํางานจากเดิมท่ีใชมาตรการตั้งรับดวยการไปถึงท่ีเกิดเหตุ อยางรวดเร็วเพ่ือระงับเหตุ มาเปนการใชมาตรการเชิงรุกท่ีเนนการแกปญหาตางๆ ในชุมชนปรัชญา การตํารวจชุมชนสามารถสังเกตไดจากการที่หนวยงานตํารวจปรับยุทธศาสตรในการทํางานใหม เพื่อนําทฤษฎีการตํารวจชุมชนไปสูการปฏิบัติ อาทิ การกําหนดหนาที่การงานของตํารวจสายตรวจ โดยไมตองทํางานภายในรถยนตสายตรวจที่รอรับฟงคําส่ังทางวิทยุตํารวจใหไประงับเหตุตลอดเวลา เพื่อใหสายตรวจมีเวลาทํางานมากข้ึน สามารถสัมผัสกับประชาชนภายในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ ตนเองไดโ ดยตรงอยา งใกลชดิ สมา่ํ เสมอทุกวนั การใหเ จาหนาทต่ี ํารวจมีพ้ืนท่ีรับผดิ ชอบในการทาํ งาน ซ่งึ จะทาํ ใหเกิดความรสู ึกเปน เจาของพืน้ ท่ี โดยเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนสามารถเขา ถึง รูจกั และสมั ผสั โดยตรงอยางใกลชิด สมํ่าเสมอกับประชาชนในชุมชน อันจะนําไปสูความรูสึกเช่ือมั่นไววางใจตอ เจาหนาท่ีตํารวจชุมชน ซึ่งมีฐานะเปนผูตอบแทนของหนวยงานตํารวจประจําชุมชนน้ันๆ มีหนาท่ี ประสานงานกับหนวยงานท่ีเก่ียวของทุกฝายในการแกไขปญหาความเดือดรอนตางๆ ของชุมชน เจาหนาที่ตํารวจชุมชนจะตองรับฟงความคิดเห็นและรวบรวมขอเสนอแนะนํามาวิเคราะหจัดลําดับ ความสาํ คญั เรง ดว นในการทาํ งานใหต รงกบั ความตอ งการของชมุ ชน อนั จะนาํ ไปสกู ารเขา มามสี ว นรว ม และใหความรวมมือในการทํางานของตํารวจ ดังน้ันการตํารวจชุมชนจึงตองมีการเปล่ียนปรัชญา และมุมมองในการคิดเกี่ยวกับภารกิจของหนวยงานตํารวจและมุงม่ันท่ีจะเปล่ียนแปลงแนวทางการ ทํางานตามปรัชญาการตํารวจชุมชนอยางจริงจัง การตํารวจชุมชนเสนอแนวทางการทํางานใหม ซ่ึงเนนการตํารวจภายใตรูปแบบของการกระจายบริการสูระดับชุมชน (Decentralized) และถึง ประชาชนเปนรายบุคคล (Personalized) โดยใหโอกาสประชาชนทุกคนไดเขามามีบทบาท ในกระบวนการทาํ งานของตํารวจ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·ÒŒ º· ใหนกั เรียนอธิบายลักษณะของงานชุมชนสมั พนั ธใ นหนาที่ของตํารวจมาพอสงั เขป

1

º··èÕ ò á¹Ç¤Ô´áÅзÄÉ®ตÕ าํ ÃǨªØÁª¹ ÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤ เพอ่ื ใหนักเรยี นทราบเกีย่ วกับแนวคิดและทฤษฎตี ํารวจชมุ ชน หลักการสาํ คัญของตาํ รวจ ชุมชน หลกั การตํารวจผูรบั ใชช ุมชน ความแตกตางระหวางตํารวจชุมชนกับตาํ รวจชมุ ชนสัมพันธ ตํารวจชุมชน หมายถึง “หลักการการทํางานของตํารวจ ซ่ึงสงเสริมสนับสนุนแกตนเหตุ เพ่ือลดปญหาอาชญากรรม ปญหาความไมเปนระเบียบของชุมชนโดยเทคนิคการแกตนเหตุปญหา ดว ยความรว มมือระหวางตาํ รวจและชมุ ชน เปนแนวคิดเร่ิมตนจาก à«ÍÏâÃàºÔÃμ ¾ÕÅ ผูกอต้ัง ตํารวจมหานครลอนดอน หรือ สกอ ตแลนดยารด เจา ของคําพดู ทีว่ า “ตาํ ÃǨ¤×Í»ÃЪҪ¹ »ÃЪҪ¹¤×ÍตําÃǨ” (The Police are the public and the public are the police) แนวคดิ และหลักการทํางานของตาํ รวจผูรับใชช มุ ชน คือแนวคิดและหลักการทํางานใหมของตํารวจเพ่ิมเติมจากการทํางานแบบเดิม ที่มุงเพียง มีสายตรวจปองกัน/แกไ ขเหตุรายและสบื สวนจบั กุมผูกระทําความผิด เทานนั้ การตํารวจชุมชนเปนการแกไขปญหาเชิงกลยุทธ เพื่อปองกันและควบคุมอาชญากรรม และลดความหวาดกลวั ภัยอาชญากรรม ซึ่งมีสาระสําคัญ ๔ ประการ ไดแ ก ๑. การขยายขอบเขตหนาที่ความรับผิดชอบของงานตํารวจใหกวา งขวางขึน้ ๒. การใหค วามสาํ คญั อยา งเนน หนกั ในการตดิ ตอ สมั พนั ธก นั ระหวา งตาํ รวจกบั ประชาชน อยางใกลชดิ ลึกซึ้ง สม่ําเสมอ และตอเน่อื งตลอดไป ๓. การใหค วามสนใจเพม่ิ มากขน้ึ เกย่ี วกบั ยทุ ธศาสตรใ นการแกไ ขปญ หา และการปอ งกนั อาชญากรรม ๔. ความพยายามท่ีจะปรับปรุงโครงสรางการบริหารงานของตํารวจ เพ่ือกระจาย การใหบ รกิ าร และการวางแผนระดบั ชุมชนใหด มี ากย่งิ ขน้ึ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃสํา¤Ñޢͧ¡ÒÃตําÃǨªÁØ ª¹ หลกั การสําคญั ของการตาํ รวจชมุ ชนประกอบดว ยหัวขอใหญๆ ๒ ขอ ¢ÍŒ áá ตาํ รวจเปนหนุ สว นกับประชาชนเกาะติดพ้นื ทอี่ ยา งทวั่ ถงึ ¢ÍŒ ·ÊÕè ͧ ตํารวจนําชุมชนและหนวยงานอ่ืนแกตนเหตุอาชญากรรมหรือความไมเปนระเบียบ ในชุมชน หลกั การสาํ คญั ของการตาํ รวจชุมชน ๒ ขอดังกลา ว แยกยอยได ñð ËÅ¡Ñ ¡Òà ดังน้ี ñ. ¡ÒÃนําËÅÑ¡¡ÒÃตําÃǨªØÁª¹à»š¹á¹Ç¤Ô´ËÃ×Í¡ÅÂØ·¸ËÅѡ㹡ÒÃทํา§Ò¹ (Core Strategy) ท่ีตํารวจทุกคนในองคกรหรือหนวยตํารวจจะตองนําไปใชเปนหลักในการทํางาน ตั้งแตหัวหนาหนวยหรือผูบังคับบัญชาทุกระดับชั้นจนถึงตํารวจทุกฝายทุกแผนก (ไมใชมีความคิด

๑๔ วาเฉพาะตํารวจชุดชุมชนมวลชนสัมพันธเทานั้นที่ตองมีความสัมพันธท่ีดีกับชุมชน แตพนักงาน สอบสวนท่ีเปนรอยเวรสอบสวนหรือตํารวจสายตรวจไมสนใจรับฟงแกไขปญหาความเดือดรอน ของประชาชน โดยเฉพาะอยางยิ่งเม่ือมาแจงความ) การจะแสดงออกวาหนวยตํารวจใดนําแนวคิด ตํารวจผูรับใชชุมชน ไปเปนแนวคิดหลักในการทํางานหรือไม ใหดูจากการกําหนดวิสัยทัศน คานิยม ของหนวยวามีการกําหนดแนวคิดหลักในการทํางานรวมมือกับประชาชนหรือใหประชาชนศรัทธา หรือใชพลังมวลชนมารวมแกปญหาอาชญากรรมหรือไม หรือมีนโยบายยุทธศาสตรในการนํา หลักการตํารวจชุมชนทั้ง ๑๐ ขอน้ี ไปกําหนดหรือนําไปใชเปนหลักทํางานหรือไม งานตํารวจผูรับใช ชุมชนไมใชโครงการชั่วคราวที่หมดเวลาหรือหมดเงินงบประมาณแลวเลิกทํา เชน โครงการปราบโจร ฤดูแลงหรือโครงการนําตํารวจไปทําบุญรวมกับประชาชนทุกวันพระ เปนตน แตเปนหลักการทํางาน สาํ คัญทต่ี อ งทําตลอดไป จงึ จะเปน “ตาํ รวจชมุ ชน” ò. ¡ÒáÃШÒÂอํา¹Ò¨ãËตŒ าํ ÃǨ¼ÙŒ»¯ºÔ Ñμ§Ô Ò¹ (Decentralized) ตาํ รวจสายตรวจหรอื ตํารวจท่ีทํางานสัมผัสกับประชาชน เชน สายตรวจตําบลหรือตํารวจที่รับผิดชอบพื้นที่จะตองไดรับ การกระจายอํานาจหรือมีอํานาจในการนําเสนอ ในการตัดสินใจ ในการแกไขปญหาตางๆ รวมกับ ชมุ ชนใหไ ดม ากทสี่ ดุ แทนวธิ กี ารทาํ งานแบบเดมิ ทอ่ี าํ นาจการตดั สนิ ใจแกไ ขปญ หาตา งๆ อยทู ส่ี ว นกลาง เชน ปจจุบันหนวยงานตํารวจไทยมอบอํานาจใหหัวหนาสถานีตํารวจมีอํานาจมากขึ้นกวาเดิมมาก เชน การสัง่ คดกี ารปลอยช่ัวคราว การอนุมตั ใิ หขาราชการตาํ รวจเดนิ ทางไปราชการ เปนตน ó. ¡ÒÃà¡ÒÐμÔ´¾×é¹·èÕáÅСÃШÒ¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍºãËŒตําÃǨáμ‹Åо×é¹·èÕ (Fixed Geographic & Accountability) ในระบบการตํารวจชมุ ชน ตาํ รวจทุกคนไมว า สายตรวจรถยนต สายตรวจรถจกั รยานยนต สายตรวจตาํ บลหรอื ตาํ รวจประจาํ ตยู าม ฝา ยอาํ นวยการหรอื ผบู งั คบั บญั ชา ระดับตางๆ จะไดรับมอบการกระจายอํานาจใหแบงรับผิดชอบพ้ืนที่เปนระยะเวลานานๆ เชน จะไมเปล่ียนสายตรวจแตละผลัดหรือแตละเขตบอยจนทําใหตํารวจสายตรวจไมมีความคุนเคย หรือ ชาวบาน “ไมเชื่อใจ” หรือเห็นตํารวจเปนคนแปลกหนา โดยควรจัดตํารวจแบบ “เกาะติดพ้ืนท่ี” การแบง มอบพ้ืนท่ีหรอื เขตตรวจ ยดึ ถอื ชมุ ชนเปน หลักมากกวา สถิตคิ ดี ô. 㪌¾Åѧ¤ÇÒÁËÇÁÁ×ͧ͢»ÃЪҪ¹áÅÐÍÒÊÒÊÁѤà (Volunteers) ในระบบการ ตาํ รวจชมุ ชน มงุ เนน ใหม กี ารใชค วามรว มมอื จากประชาชนในรปู ของการเปน อาสาสมคั รในรปู แบบตา งๆ ตามท่ีชุมชนหรือในพ้ืนท่ีตนทุนทางสังคมหรือมีการจัดตั้งหรือมีความเหมาะสม ตํารวจมีหนาที่ให ความรแู ละสรา งความรว มมอื กาํ หนดวธิ กี ารจดั ตง้ั เพอื่ ประชาชนไดม าชว ยเหลอื งานปอ งกนั อาชญากรรม และแกไ ขความไมเ ปน ระเบยี บของชมุ ชนตามความเหมาะสม ซง่ึ จะทาํ ใหต าํ รวจมเี วลาไปทาํ งานปอ งกนั ปราบปรามอาชญากรรมอน่ื ไดมากขน้ึ รูปแบบของอาสาสมัครจะตางไปในแตละพื้นที่ชุมชน บางแหงอาจจะเปนการใช อาสาสมัครที่มีหนวยงานอื่นจัดต้ังไวแลวหรือตํารวจจัดตั้งข้ึนเอง แลวแตความเหมาะสมของพื้นที่ และชุมชนและความพรอมของสภาพชุมชน เชน อาสาสมัครตํารวจชุมชน (ตชต.) สมาชิกแจงขาว

๑๕ อาชญากรรม เหย่ียวเวหา อาสาจราจร ตาํ รวจบาน สายตรวจประชาชน สมาชิกกูภ ยั สมาชิกชมรม เพื่อนบานเตอื นภัย อาสาสมคั รปอ งกนั ภยั ฝา ยพลเรอื น (อปพร.) และลกู เสอื ชาวบา น เปนตน õ. 㪌¼ÙŒÊ¹ÑºÊ¹Ø¹ (Enhancer) ในระบบการตํารวจชุมชน ตํารวจจะตองหา ความรวมมือในการสนับสนุนงานตํารวจจากชุมชนและองคกรปกครองในพื้นท่ีไมเฉพาะงานหลัก คือการปองกันอาชญากรรมหรือการเปนอาสาสมัครในการปองกันอาชญากรรมเทาน้ัน แตในระบบ ตาํ รวจชุมชนหนว ยตาํ รวจตอ งแสวงหาทรพั ยากรจากชมุ ชนมาชว ยเหลอื งานตํารวจอนื่ ๆ เชน การจัด อาสาสมัครชวยแจงขาวเว็บไซตลามก การใหประชาชนเปนอาสาสมัครประชาสัมพันธชวยเหลือ บริการผูมาแจงความท่ีสถานีตํารวจ การจัดอาสาสมัครชวยรับโทรศัพทท่ีศูนยวิทยุการจัดอาสาสมัคร ลงขอมูลสถิติคดี การจัดคณะกรรมการหาทุนชวยเหลือเหยื่ออาชญากรรม และการรับการสนับสนุน งบประมาณจากชุมชนหรอื ทอ งถิ่นเพื่อชว ยเหลอื งานตํารวจในดานตา งๆ ö. ¡Òú§Ñ ¤ºÑ 㪡Œ ®ËÁÒÂ໹š à¤ÃÍ×è §ÁÍ× á¡»Œ Þ˜ ËÒªÁØ ª¹ (Law Enforcement) งานการ ตํารวจชุมชนยังถือวาการสืบสวนจับกุมคนรายเปนเคร่ืองมือสําคัญในการแกไขปญหาอาชญากรรม และปญหาความไมเปนระเบียบในชุมชน โดยเนนการจับกุมเพื่อแกปญหาท่ีถือเปนความเดือดรอน ของชุมชนเปนลําดับแรกสุด และตํารวจมีหนาที่ในการรักษาความสมดุลระหวางการบังคับใช กฎหมายหรือการจับกุมกับความรวมมือของชุมชนในการแกไขตนเหตุของปญหาอาชญากรรม หรือความไมเปน ระเบยี บของชุมชน ÷. ์¹»‡Í§¡Ñ¹»˜ÞËÒÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÁÒ¡¡Ç‹ÒÃÍãËŒà¡Ô´àËμØ (Proactive Crime Prevention) การตํารวจชุมชนมุงเนนในการทํางานเพื่อปองกันไมใหอาชญากรรมเกิดมากกวา การรอใหอาชญากรรมเกิดแลวจึงคิดติดตามจับกุมคนรายเพ่ือฟองศาล กิจกรรมสวนใหญของตํารวจ ท่ีทํารวมกับชุมชน คือ สนับสนุนใหชุมชนมีความเขมแข็งในการปองกันอาชญากรรมดวยชุมชนเอง โดยใชเทคนิคแกตนเหตุปญหาการควบคุมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม การจัดระบบเพื่อนบาน เตือนภัยหรือจัดสายตรวจประชาชน เปนตน เพื่อมุงเปาประสงคในการลดอาชญากรรม และความหวาดกลัวภัยอาชญากรรม ø. ãªàŒ ·¤¹¤Ô á¡»Œ Þ˜ ËÒ (Problem Solving) ตาํ รวจสมาชกิ ชมุ ชนและหนว ยงานอน่ื ๆ ทํางานรวมกัน เพื่อกําหนดตนเหตุของปญหาอาชญากรรมที่เกิดข้ึนในชุมชน หรือปญหา ความไมเปนระเบียบในชุมชน (Scanning) แลววิเคราะหสาเหตุของปญหา (Analysis) แสวงหา แนวทางในการแกไ ขปญ หา (Response) ดาํ เนนิ การแกไ ขปญ หา แลว ประเมนิ ผล (Assessment) เทคนคิ ในการแกป ญ หานเี้ ปน การระดมความรว มมอื ระหวา งตาํ รวจกบั ชมุ ชน เปน การคดิ แกป ญ หานอกกรอบ ความคิดการทํางานแบบเดิมของตํารวจท่ีถือวาการสืบสวนจับกุมคนรายไดก็นับเปนการบรรลุ ภารกจิ แลว แตถ า ตาํ รวจมแี นวคดิ และทาํ งานตามความเชอื่ แบบเดมิ ปญ หาอาชญากรรมหรอื ความเดอื ดรอ น ของชมุ ชนกจ็ ะกลับมาอกี เพราะ¡ÒèºÑ ¡ØÁ¤¹ÃŒÒÂไมใชการแกμ Œ¹àËμآͧ»˜ÞËÒทแ่ี ทจ ริง

๑๖ การใชเ ทคนคิ แกป ญ หาลกั ษณะนคี้ วรถอื เปน หลกั การสาํ คญั เพราะทผี่ า นมาประเทศไทย เคยใชชุดชุมชนมวลชนสัมพันธเขาไปสรางความสัมพันธท่ีดีระหวางตํารวจกับประชาชนไดแลว แตไมไดนําชุมชนมาระดมความรวมมือกับตํารวจ ในการแกไขปญหาอาชญากรรมหรือ ความเดอื ดรอ นของชมุ ชน ù. ¡ÒÃ໚¹ËŒ¹Ø ÊÇ‹ ¹áÅÐÊÌҧ¤ÇÒÁÃÇ‹ ÁÁÍ× ÃÐËÇ‹Ò§ตําÃǨáÅЪÁØ ª¹ (Partnerships) ในระบบตํารวจชุมชน ประชาชนในชุมชนคือหุนสวนของตํารวจในการรวมรับผิดชอบปองกัน อาชญากรรมหรือปญ หาความไมเ ปนระเบยี บในชุมชน (ไมใ ชเ ปนปญ หาของตํารวจฝา ยเดียว) ตาํ รวจ และประชาชนในชมุ ชนตอ งรว มกนั สาํ รวจปญ หาและความตอ งการของชมุ ชนเกย่ี วกบั ความเดอื ดรอ น หรือความหวาดกลัวภัยอาชญากรรมและใหชุมชนรวมใชเทคนิคแกปญหาเพ่ือรวมแกตนเหตุปญหา ความเดือดรอนจากอาชญากรรมดังกลาว และตํารวจตองสรางความรวมมือหรือเปนแกนนําในการ ระดมทรัพยากร/ความรวมมือ หรือใหประชาชนรวมเปนอาสาสมัครเพื่อดําเนินกิจกรรมปองกัน อาชญากรรมไดดวยตัวชุมชนเอง ñð. ตําÃǨμŒÍ§ºÙóҡÒáѺ˹‹Ç§ҹ·Õèà¡èÕÂÇ¢ŒÍ§ (Integration) ในการบังคับใช กฎหมายหรือแกไขปญหาท่ีเก่ียวของกับการปองกันโดยเฉพาะการแกที่ตนเหตุของปญหา (ไมใช เพียงแตการจับคนราย) หลายกรณี ตํารวจไมมีอํานาจหนาที่โดยตรงจะเขาไปจัดการได เชน หอพัก ที่เปนแหลงม่ัวสุมของวัยรุนติดยาเสพติด เจาหนาที่พัฒนาสังคมและทรัพยากรมนุษยหรือ ประชาสงเคราะหม หี นา ทตี่ ามกฎหมายโดยตรงในการจดั ระเบยี บ หรอื การตดิ ตงั้ ไฟฟา สอ งสวา งบรเิ วณ ท่ีเกิดเหตุชิงทรัพยหรือขมขืนเสมอๆ เปนอํานาจหนาที่ขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน การถอน ใบอนุญาตใหบุคคลท่ีมีพฤติการณลักเล็กขโมยนอย มีและใชอาวุธปน เปนอํานาจของนายทะเบียน อาวุธปนคือนายอําเภอทองที่(ตางจังหวัด) การอนุญาตใหรถเรขายสุราตามงานเทศกาล หรืองานร่ืนเริงตางๆ ที่เปนตนเหตุใหวัยรุนซื้อสุราไดทุกเวลานําไปสูเหตุทํารายรางกายเปนอํานาจ ของสรรพสามิต รถที่หายสวนมากเปนรถจักรยานยนตใหมที่ยังไมไดรับปายทะเบียนจากหนวยงาน กรมการขนสงทางบก และสถานที่ที่หายมากสุดคือตลาดนัด ท่ีฝายพาณิชยจังหวัดมีอํานาจ กําหนดเงือ่ นไขอนญุ าตใหเปด ตลาดนัดไดด ังนเ้ี ปน ตน »¨˜ ¨ÑÂÊÙ¤‹ ÇÒÁสาํ àÃ稢ͧ¡ÒÃตําÃǨªÁØ ª¹ การจะรูวาหนว ยตาํ รวจใดเปน “ตํารวจชมุ ชน” เทาใด หรอื วัดระดับของการนาํ หลกั การ ตํารวจผูรับใชชุมชนไปใชหรือวัด “¤ÇÒÁ໚¹μíÒÃǨªØÁª¹” มีเกณฑในการวัดจากการทํางาน ของตาํ รวจ ๕ ระดับ ¨Ò¡¹ÍŒ Âä»ËÒÁÒ¡ คือ ๑. ตาํ รวจสนใจชุมชน เฉพาะเวลาประชาชนแจง ความเทา นั้น ๒. ตาํ รวจแนะนําการปอ งกนั อาชญากรรมแกชมุ ชน ๓. ประชาชนแจงขาวสารแกตํารวจเสมอ ๔. ตาํ รวจนําชาวบานรว มคิดรวมทําแกปญ หาชมุ ชน ๕. ชมุ ชนปองกันอาชญากรรมดวยชมุ ชนเองโดยตํารวจเปนแกน/สนับสนนุ

๑๗ หนวยงานอ่ืนก็เร่ิมท่ีจะเห็นความสําคัญของชุมชนและมุงสงเสริมใหชุมชนเขมแข็ง เชน กระทรวงยุติธรรมไดเร่ิมนําหลักการยุติธรรมสมานฉันท (Restorative Justice) และการยุติธรรม ชมุ ชน (Community Justice) เปน ตน มาใชใ นชมุ ชน ซง่ึ ลว นแลว แตส อดรบั หรอื เปน แนวทางเดยี วกบั การตํารวจชุมชนทั้งส้ิน และหลักการของการตํารวจชุมชนนี้ยังสอดรับกับแนวคิดชุมชนเขมแข็ง พลังแผนดินตอตานยาเสพติด หรือแมกระทั่งแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงซ่ึงทุกแนวคิดมีวัตถุประสงค ใหครอบครัว/ชุมชนมีความสามารถในการพ่ึงพาตนเองได ดังนั้นตํารวจก็สามารถท่ีจะใชเครือขาย เหลา น้ีเปน ฐานในการทํางานการตาํ รวจชุมชนไดดวย ในระบบตํารวจชุมชนตํารวจตองบูรณาการกับหนวยงานที่จะแกไขสวนท่ีเปน “μŒ¹àËμØ” ทําใหเกิดปญหาสังคม นําไปสูอาชญากรรมหรือปญหาความไมเปนระเบียบของชุมชน โดยการ จดั ระเบียบสังคมใหด ีข้ึน กลาวโดยสรุป ปรัชญาการตํารวจชุมชนเปนปรัชญาในการทํางานแนวใหมบนพื้นฐาน ของความเช่ือที่วา การที่ตํารวจกับชุมชนสราง “พันธมิตรในเชิงหุนสวน” (partnerships) ในการ ทํางาน รว มกันดว ยความไววางใจตอกัน (trust) โดยใชค วามรเิ ร่มิ สรางสรรคใหมๆ ยอมสามารถแกไข ปญหาอาชญากรรมตางๆ รวมท้ังความรูสึกหวาดกลัวภัยอาชญากรรม สภาพความไรระเบียบ/ ความเสอ่ื มโทรมทางสงั คมและทางกายภาพในชุมชน นอกจากน้ัน หลยุ ส ราดิเลท (Louis Radelet) และเดวดิ คารเ ตอร (David L. Carter) ไดว ิจัยพบวา การตาํ รวจผูรบั ใชชมุ ชนจะประสบผลสาํ เรจ็ หรือไมนน้ั ยอมขนึ้ อยกู บั ปจ จยั ดงั ตอ ไปน้ี ñ. คําá¶Å§ÀÒáԨ หนวยงานตํารวจมีคําแถลงภารกิจท่ีชัดเจนหรือไม ไดตระหนักถึง พันธมิตรเชิงหนุ สว นระหวางตํารวจกับชมุ ชนหรอื ไม ò. ¡ÒáÃШÒÂอํา¹Ò¨ เจาหนาที่ตํารวจชุมชนไดรับมอบอํานาจในการพิจารณาแกไข ปญหาชุมชนมากนอยเพยี งใด ó. ¡ÒÃᡌ䢻˜ÞËÒ การตรวจทองที่ของสายตรวจเปนการตรวจลาดตระเวนไปตาม สถานที่ตางๆ หรือเปนการตรวจเพื่อมุงแกไขปญหา ในวันหน่ึงๆ ตํารวจสายตรวจตระเวนไปตาม ถนนหนทางเพอื่ รอวทิ ยุแจงใหร ะงบั เหตุ หรอื ใชเ วลาสวนใหญในการแกไ ขปญ หา ô. ¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§ªØÁª¹ ตํารวจไดพัฒนาเคร่ืองมือหรือกลไกใหชุมชนไดแสดง ความคิดเห็นเก่ียวกับปญหาที่เกิดข้ึนในชุมชน เคร่ืองมือหรือกลไกเหลานี้ประชาชนผูอยูอาศัย ในชมุ ชนทราบหรอื ไม ประชาชนหรอื ผแู ทนชมุ ชนสามารถเขา มสี ว นในกระบวนการวางนโยบายหรอื ไม ผูบริหารใหความสนใจมารวมประชุม/พบปะกับประชาชนหรือผูแทนชุมชนบางหรือไม หรือปลอย ใหเปน หนาท่ีของเจาหนาท่ีตํารวจชมุ ชนเทานัน้ õ. ·Ñȹ¤μÔ·ÕèตําÃǨÁÕμ‹Í»ÃЪҪ¹ เจาหนาที่ตํารวจที่ปฏิบัติหนาที่อยูบนสถานีตํารวจ จะตองมีทัศนคติท่ีดีตอประชาชน กรณีรับแจงความทางโทรศัพท เจาหนาที่ตํารวจจะตองชี้แจง แกผูแจงใหรับทราบถึงแนวทางการปฏิบัติที่เปล่ียนแปลงไป เจาหนาท่ีตํารวจจะตองมีความรูสึก ÂÍÁÃѺประชาชนในชุมชน

๑๘ ö. Ãкº¡ÒèѴ¡Òà หนวยงานตํารวจจะตองเปล่ียนแปลงรูปแบบการจัดการให สอดคลองกับปรัชญาการตํารวจ การบังคับบัญชาระดับตางๆ จะตองไมเปนอุปสรรคตอการทํางาน มีการปรับบทบาทหนาท่ีของสายตรวจตํารวจใหสามารถทํางานรวมกับชุมชนในการแกไขปญหาได สรางระบบการประสานงานกันระหวางเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนท่ีรับผิดชอบพื้นท่ีปฏิบัติการ กับสายตรวจปกติ ไดมีการปรับปรุงโครงสรางการบริหารใหสอดคลองกับภารกิจ หนวยงานตํารวจ จะตองสงเสรมิ และสนับสนุนใหเ กิดบรรยากาศในการทาํ งานรวมกบั ชมุ ชนอยา งจริงจัง ÷. ¡ÒûÃÐàÁÔ¹¼Å¡Òû¯ÔºÑμÔ§Ò¹áÅСÒÃãËŒÃÒ§ÇÑÅ จะตองมีการปรับปรุงระบบ การประเมินผลการปฏิบัติงาน โดยวัดจากคุณภาพชีวิตของชุมชนที่ดีขึ้น มิใชวัดจากสถิติตัวเลข การจับกุมหรือการออกใบส่ังจราจร พัฒนาระบบการใหรางวัลและประกาศชมเชยผูมีผลงานดี เนนการมอบหมายหนา ทค่ี วามรับผดิ ชอบพ้ืนที่ทาํ งานระยะยาวเพอ่ื ใหรจู ักชุมชน ø. ¡Òýƒ¡ÍºÃÁ จัดฝกอบรมเจาหนาที่ตํารวจชุมชนใหมีความรูที่จําเปนและเก่ียวของ กบั การแกไ ขปญ หาของชุมชน หนว ยงานทง้ั ภาครัฐบาลและภาคเอกชนทเี่ กยี่ วของในการแกไขปญหา ù. ¡ÒÃกาํ ˹´à¢μ¾¹×é ·ÃèÕ ºÑ ¼´Ô ªÍº การพจิ ารณากาํ หนดชมุ ชนเปา หมายเพอ่ื มอบหมาย พ้ืนที่รับผิดชอบใหกับเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนตามสภาพความเปนจริงของชุมชน มิใหเปนอุปสรรค ตอ การทํางานรวมกนั ระหวา งเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนกับชมุ ชนเปาหมาย ñð. ਌Ò˹ŒÒ·Õè·èÕÁÒ¨Ò¡¡ÒÃàÅ×Í¡μéѧ½†Ò¡ÒÃàÁ×ͧ มีความเขาใจเกี่ยวกับปรัชญา การตํารวจชุมชนหรือไม และใหก ารสนบั สนนุ มากนอยเพียงใด ññ. »ÃѪÞÒ㹡ÒÃทํา§Ò¹ËÃ×Í໚¹à¾Õ§â»Ãá¡ÃÁ¾ÔàÈÉ การนําปรัชญาการตํารวจ ชุมชนมาใชน้ัน นํามาใชเปนปรัชญาการทํางานของหนวยงานตํารวจทุกฝาย หรือเปนเพียงโปรแกรม พเิ ศษของหนว ยตาํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธ/ หนว ยปอ งกนั อาชญากรรมเทา นนั้ หากนาํ มาใชเ ฉพาะหนว ยยอ ย โอกาสท่ีจะสําเร็จเปนไปไดยาก กรณีมีการประชุมรวมกับผูแทนชุมชน เพื่อวิเคราะหปญหา หรือกําหนดแนวทางแกไ ขปญ หา เปนความรบั ผิดชอบของทกุ ฝา ยที่จะตอ งเขา รวม ñò. Êè×ÍÁÇŪ¹ ทาทีของส่ือมวลชนตอหนวยงานตํารวจในการนําปรัชญาการตํารวจ ผูรับใชชุมชนมาใชแกไขปญหาอาชญากรรมเปนอยางไร ส่ือมวลชนพิจารณาผลการทํางานของ ตํารวจจากดัชนีชว้ี ัดตวั ใด สถิตอิ าชญากรรม ผลการจบั กมุ หรือสภาพความเปนอยขู องชมุ ชนทดี่ ีขึน้ ñó. ¡ÒÃàÅ×Í¡ÃٻẺ¢Í§¡ÒÃตําÃǨªØÁª¹·Õèáμ¡μ‹Ò§¡Ñ¹ÁÒ㪌μÒÁ¤ÇÒÁàËÁÒÐÊÁ หนวยงานตํารวจยอมมีขอแตกตางกันในการนํารูปแบบของการตํารวจชุมชนมาใช ทั้งนี้ยอมขึ้น อยูกับวิธีการที่จะใหชุมชนเขามามีสวนรวมในการวางนโยบายและแกไขปญหาชุมชนไดดีท่ีสุด ตามความเหมาะสม

๑๙ ÊμÙ Ãสาํ àÃ¨ç ¢Í§¡ÒÃตําÃǨªÁØ ª¹ โรเบิรต โทรจาโนวิคซ (Robert Trojanowicz) และบอนนี่ บัคคีรอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดอธิบายไววา การตํารวจชุมชนเปนปรัชญาของการตํารวจแนวใหมบนพ้ืนฐาน ของความเชอื่ ท่ีวา การทต่ี าํ รวจกบั ประชาชนทาํ งานรว มกนั โดยใชค วามริเริม่ สรางสรรค ยอ มสามารถ แกไขปญหาตางๆ ที่เกี่ยวของกับอาชญากรรม ความรูสึกหวาดกลัวภัยอาชญากรรม ตลอดจน สภาพการไรระเบียบ/ความเส่ือมโทรมทางสังคมและทางกายภาพในชุมชนตางๆ ได การที่จะบรรลุ วัตถุประสงคดังกลาวหนวยงานตํารวจจะตองเสริมสรางความสัมพันธอันดีกับสุจริตชนท่ีอยูอาศัย ในชุมชนน้ันๆ โดยเปดโอกาสใหเขามามีสวนรวมแสดงความคิดเห็นเสนอแนะในการจัดลําดับ ความสําคัญเรงดวนของปญหา และรวมพัฒนาศักยภาพความเปนอยูโดยรวมของชุมชน ซ่ึงเทากับ เปนการเปลยี่ นปรชั ญาในการทาํ งานจากเดมิ ทใ่ี ชม าตรการแกไ ขปญ หาตา งๆ ในชมุ ชน ปรัชญาการตํารวจชุมชนสามารถสังเกตจากการท่ีหนวยงานตํารวจปรับยุทธศาสตร ในการทํางาน เพ่ือนําทฤษฎีการตํารวจผูรับใชชุมชนไปสูการปฏิบัติ อาทิ การกําหนดหนาที่การงาน ของสายตรวจ โดยไมต อ งทาํ งานภายในรถยนตส ายตรวจ ทรี่ อรบั ฟง คาํ สง่ั ทางวทิ ยตุ าํ รวจใหไ ประงบั เหตุ ตลอดเวลาเพื่อใหสายตรวจมีเวลาทํางานมากขึ้น สามารถสัมผัสกับประชาชนภายในเขตพ้ืนที่ รับผิดชอบของตนไดโดยตรงอยางใกลชิดสมํ่าเสมอทุกวัน เจาหนาที่ตํารวจชุมชนที่เรียกวา Community Policing Officer (CPO) ใหมน้ี ปฏิบัติหนาที่เปนผูรอบรูงานท่ัวไป (generalist) ในฐานะเจาพนักงานซึ่งมีภาระหนาที่ในการกําหนดแนวทางแกไขปญหาตางๆ ตามความตองการ ของชุมชน โดยใชปรัชญาการตํารวจผูรับใชชุมชน การใหเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนมีพื้นที่รับผิดชอบ ในการทํางานน้ัน จะทําใหเกิดความรูสึกเปนเจาของพื้นที่ โดยเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนสามารถเขาถึง รจู กั และสมั ผสั โดยตรงอยางใกลชดิ /สม่ําเสมอกบั ประชาชนในชุมชน อันจะนําไปสูความรสู ึกเชื่อม่ัน/ ไววางใจตอเจาหนาที่ตํารวจชุมชน ซ่ึงมีฐานะเปนผูแทนของหนวยงานตํารวจประจําชุมชนน้ันๆ มีหนาท่ีประสานงานกับหนวยงานที่เกี่ยวของทุกฝายในการแกไขปญหาความเดือดรอนตางๆ ของชมุ ชน เจา หนา ทีต่ ํารวจชุมชนจะตอ งรับฟง ความคิดเห็นและรวบรวมขอเสนอแนะ นํามาวิเคราะห จดั ลําดบั ความสาํ คญั เรงดว นในการทํางานใหตรงกับความตองการของชมุ ชน อนั จะนาํ ไปสูการเขา มา มีสวนรวมและใหความรวมมือในการทาํ งานของตาํ รวจ ดังนั้นการตํารวจผูรับใชชุมชนจึงตองมีการเปล่ียนปรัชญาและมุมมองในการคิด เกี่ยวกับภารกิจของหนวยงานตํารวจ มุงม่ันที่จะเปลี่ยนแปลงแนวทางการทํางานตามปรัชญา การตํารวจผูรับใชชุมชนอยางจริงจัง การตํารวจผูรับใชชุมชนเสนอแนวทางการทํางานใหม ซ่ึงเนน การตํารวจภายใตรูปแบบของการกระจายบริการลงสูระดับชุมชน (Decentralized) และถึง ประชาชนเปน รายบคุ คล (personalized) โดยใหโ อกาสประชาชนทกุ คนไดเ ขา มามบี ทบาทในกระบวน การทํางานของตํารวจ

๒๐ โรเบิรต โทรจาโนวิคซ (Robert Trojanowicz) และ บอนนี่ บัคคีรอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดก ําหนดขอบเขตของยุทธศาสตรการตํารวจชุมชน โดยใช ÊμÙ Ã ù P ดังตอ ไปนี้ ñ. Philosophy »ÃªÑ ÞÒ¡ÒÃตาํ ÃǨ¼ÃŒÙ ºÑ 㪪Œ ÁØ ª¹ ใหบ รกิ ารแบบเบด็ เสรจ็ ทงั้ ในเชงิ ตงั้ รบั และเชิงรุก โดยใหชุมชนเขามีสวนรวมในฐานะพันธมิตรในเชิงหุนสวนในกระบวนการระบุปญหา การจัดลําดับความสําคัญของปญหาตามความตองการของชุมชน และการแกไขปญหาอาชญากรรม ความหวาดกลัวภัยอาชญากรรม ปญหายาเสพติด สภาพไรระเบียบทางสังคม และสภาพ ความเสื่อมโทรมทางกายภาพของชุมชน ซึ่งไดรับการยอมรับและการสนับสนุนจากหนวยงานตํารวจ เพ่อื ยดึ ถือเปนปรชั ญาในการทํางานและยทุ ธศาสตรในการปฏิบตั ิ ò. Personalized ÃٻẺ¡ÒúÃÔ¡Ò÷èÕμŒÍ§ÊÑÁ¼ÑʡѺ»ÃЪҪ¹à»š¹ÃÒºؤ¤Å เจาหนาที่ตํารวจชุมชนกับสมาชิกชุมชนรูจักคุนเคยกันอยางใกลชิดสนิทสนม มีการติดตอกัน อยา งสมาํ่ เสมอ ตอเนอ่ื ง และจรงิ ใจ สามารถเรยี กชื่อเลนกไ็ ด ó. Policing Âѧ¤§ÂÖ´Áèѹμ‹Í˹ŒÒ·Õè¼ÙŒÃÑ¡ÉÒ¡®ËÁÒ ปฏิบัติงานรับแจงเหตุจับกุม ผูกระทําผดิ และแกไขปญ หาชุมชนตามมาตรการเชิงรกุ ô. Patrols ๹Œ ¡ÒÃμÃǨ·ÍŒ §·Õè โดยการเดนิ หนาใชร ถจักรยานหรอื ข่มี า õ. Permanent ¡ÒÃÁͺËÁÒÂ˹ŒÒ·ÕèãËŒÁÕà¢μ¾×é¹·Õè¡ÒÃμÃǨÃѺ¼Ô´ªÍº¶ÒÇà มีเวลา โอกาสและความตอ เนือ่ งในการเขา ถงึ สรา งความคุน เคยและพัฒนาพนั ธมติ รในเชิงหุนสว นกับชมุ ชน ö. Place ÊÌҧ¤ÇÒÁÃʌ٠¡Ö ໚¹à¨ŒÒ¢Í§¾é×¹·¢Õè ͧ਌Ò˹Ҍ ·èÕตําÃǨªÁØ ª¹ โดยมีบทบาท เปน “หวั หนา ตาํ รวจประจาํ เขตพนื้ ทก่ี ารตรวจทร่ี บั ผดิ ชอบ” (mini-chief) ผบู งั คบั บญั ชาตาํ รวจจะตอ ง ใจกวาง ไววางใจเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนใหอํานาจในการพิจารณารูปแบบการใหบริการตาม ความตองการและสภาพปญหาของชุมชนน้ันๆ โดยผูบังคับบัญชาเปลี่ยนบทบาทเปนโคช (coach) คอยชแ้ี นะ สง เสรมิ และสนับสนุน ÷. Proactive ์¹ÁÒμáÒÃàªÔ§ÃØ¡ เพ่ือแกไขและปองกันปญหาท่ีจะเกิดข้ึนควบคู ไปกบั มาตรการเชิงต้ังรบั ในการระงับเหตดุ วนเหตรุ า ยตา งๆ ø. Partnership ¡ÒÃÊÌҧ¾Ñ¹¸ÁÔμÃã¹àªÔ§ËØŒ¹Ê‹Ç¹ÃÐËÇ‹Ò§ตําÃǨ¡ÑºªØÁª¹ ตางฝาย ตา งยอมรบั นับถือ และใหการสนบั สนุนตอกนั ù. Problem Solving á¹Ç·Ò§¡ÒÃá¡Œ»˜ÞËÒ โดยคํานึงถึงผลลัพธเชิงคุณภาพ ซง่ึ หมายถึง »Þ˜ ËÒ ไดร บั การแกไข มากกวา ʶμÔ ÔμÇÑ àÅ¢

๒๑ ËÅÑ¡¡ÒÃตาํ ÃǨ¼ÃÙŒ ºÑ 㪪Œ ÁØ ª¹ ñð »ÃСÒà โรเบิรต โทรจาโนวิคซ (Robert Trojanowicz) และ บอนน่ี บัคคีรอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดวาง ËÅ¡Ñ ¡ÒâͧตําÃǨ¼ÙŒÃºÑ 㪪Œ ÁØ ª¹äÇŒ ñð »ÃСÒà คือ ñ. »ÃѪÞÒáÅÐÂØ·¸ÈÒÊμÏͧ¤¡ à (Philosophy and Organizational Strategy) การตํารวจผูรับใชชุมชนเปนทั้งปรัชญา (วิธีการคิด) และยุทธศาสตรขององคกร (วิธีการนําปรัชญาไปสูการปฏิบัติ) ซ่ึงเปดโอกาสใหตํารวจชุมชนทํางานรวมกันอยางใกลชิดในวิถีทาง ใหมๆ เพื่อแกไขปญหาอาชญากรรม ยาเสพติดใหโทษ ความหวาดกลัวภัยอาชญากรรม สภาพไรร ะเบยี บทางสงั คมและทางกายภาพ ความเสอ่ื มโทรมของชมุ ชนทอ่ี ยอู าศยั รวมทงั้ คณุ ภาพชวี ติ โดยรวมในชุมชน ปรัชญาการตํารวจผูรับใชชุมชนน้ีตั้งอยูบนพ้ืนฐานความเช่ือที่วา ตราบใด ทต่ี าํ รวจไมย อมรบั ฟง เสยี งของประชาชนในกระบวนการกาํ หนดนโยบายตาํ รวจ ประชาชนกจ็ ะไมเ ขา มา มีสวนรวมและใหการสนับสนุนในงานของตํารวจ การทํางานรวมกันของตํารวจกับชุมชนใหไดผล จะตองศึกษาสํารวจแนวทางสรางสรรคใหมๆ ในการแกไขปญหาท่ีสอดคลองกับความตองการ ของชุมชน มใิ ชเพยี งเพอื่ คล่ีคลายคดรี ายหนงึ่ รายใดเทา น้นั ò. ¡ÒÃãËŒอาํ ¹Ò¨¡ºÑ ªØÁª¹ (Commitment to Community Empowerment) ยุทธศาสตรการตํารวจผูรับใชชุมชน เริ่มตนดวยการสรางความเขาใจกับทุกฝาย ภายในหนวยงานตํารวจ ท้ังเจาหนาท่ีตํารวจในสายปฏิบัติการและสายธุรการ ใหรวมแรงรวมใจกัน ยดึ มนั่ และนาํ ปรชั ญาการตาํ รวจผรู บั ใชช มุ ชนไปใชใ นการปฏบิ ตั งิ านอยา งจรงิ จงั โดยจะตอ งมอบอาํ นาจ การตัดสินใจใหกับเจาหนาที่ตํารวจระดับปฏิบัติการ ซ่ึงเทากับเปนการใหความไววางใจในการใช วิจารณญาณของผูปฏิบัติงาน เนื่องจากประชาชนผูอยูอาศัยในชุมชนทุกคน มีฐานะเปน “พันธมิตร ในเชิงหุนสวน” (full-fledged partners) กับตํารวจ ยอมจะตองมีสิทธิและหนาที่ความรับผิดชอบ ตอการเขามามีสวนรวมในกระบวนการพิจารณา วิเคราะหสภาพปญหา การจัดลําดับความสําคัญ เรง ดว นของปญ หา และวางแนวทางแกไ ขปญหาชมุ ชน ó. ¡ÒÃตาํ ÃǨÀÒÂãμÃŒ »Ù Ẻ¢Í§¡ÒáÃШÒÂºÃ¡Ô ÒÃŧÊË٠дºÑ ªÁØ ª¹áÅж§Ö »ÃЪҪ¹ ໹š ÃÒº¤Ø ¤Å (Decentralized and Personalized Policing) การนําหลักการตํารวจผูรับใชชุมชนไปสูการปฏิบัติอยางจริงจัง หนวยงานตํารวจ จะตองสรางและพฒั นาตาํ รวจสายพันธใุ หม เรียกวา “เจาหนา ท่ตี ํารวจชุมชน” ปฏบิ ัติหนา ทเ่ี ช่ือมโยง และประสานงานโดยตรงระหวางตํารวจกับประชาชนในชุมชน ในฐานะตัวแทนของหนวยงานตํารวจ ชุมชน เจาหนาที่ตํารวจชุมชนจึงตองตัดขาดจากภาระหนาท่ีสายตรวจในการรับแจงเหตุตามส่ังการ จากศนู ยวิทยุตาํ รวจ เพือ่ ใหส ามารถสัมผัสกบั ประชาชนไดอยา งใกลชดิ เปนรายบุคคล อยา งสมา่ํ เสมอ โดยไดรับมอบหมายใหรับผิดชอบเขตพ้ืนท่ีปฏิบัติการท่ีแนนอนชัดเจน ซึ่งในทายที่สุดแลวเจาหนาที่ ตาํ รวจควรยึดถอื ปฏิบัตติ ามหลกั การตํารวจผูร บั ใชชุมชนกันทุกคน

๒๒ ô. ¡ÒÃá¡äŒ ¢»Þ˜ ËÒàª§Ô Ã¡Ø ·§éÑ ã¹ÃÐÂÐʹéÑ áÅÐÃÐÂÐÂÒÇ (Immediate and Long-Term Proactive Solving) เจาหนาท่ีตํารวจชุมชนมีบทบาทในการติดตอกับสุจริตชนในชุมชนอยางตอเนื่อง และยั่งยืน เพื่อใหสามารถศึกษา/สํารวจแนวทางแกไขปญหาชุมชนในเชิงสรางสรรค โดยประชาชน มีบทบาทเปนผูสนับสนุนและอาสาสมัครในฐานะผูบังคับใชกฎหมาย เจาหนาที่ตํารวจชุมชน ยังคงปฏิบัติหนาท่ีใหบริการและจับกุมผูกระทําผิดตอกฎหมายบานเมืองไดตามปกติ แตสามารถ ดําเนินความพยายามท่ีจะแกไขปญหาทั้งในระยะสั้นและระยะยาวดวยการประสานงาน กับหนวยงานภาครฐั และภาคเอกชนทเ่ี ก่ยี วขอ งใหเขามาดําเนินการชวยเหลือ õ. ¨ÃÃÂÒºÃó ¹μÔ Ô¸ÃÃÁ ¤ÇÒÁÃºÑ ¼Ô´ªÍº áÅФÇÒÁäÇÇŒ ҧ㨠(Ethics, Legality, Responsibility, and Trust) การตํารวจผูรับใชชุมชนถือเปนขอตกลงรวมกันระหวางตํารวจกับประชาชน เพ่ือสัมพันธภาพในรูปแบบใหมบนพื้นฐานแหงความเชื่อถือและความไววางใจท่ีแตละฝายมีตอกัน ซ่ึงตามรูปแบบสัมพันธภาพใหมนี้ตํารวจมีบทบาทเปน “ตัวเรง” (Catalyst) คอยกระตุนเรงเรา เชิญชวนใหประชาชนเขามามีสวนรวมในการแบงเบาภาระหนาท่ี คงความรับผิดชอบตอคุณภาพชีวิต ในชุมชนของตนเองโดยรวมมากขึ้น การที่ประชาชนเพิ่มบทบาทในการแกไขปญหาเล็กๆ นอยๆ ดวยตนเองมากขึ้น ยอมเปดโอกาสใหตํารวจมีเวลาทํางานรวมกับชุมชนในการวางแนวทางแกไข ปญ หาความเดือดรอ นท้ังในระยะสนั้ และระยะยาวเพ่มิ มากข้นึ ö. ¢ÂÒ¢ͺà¢μอํา¹Ò¨Ë¹ŒÒ·èÕ¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍº¢Í§ตําÃǨãËŒ¡ÇŒÒ§¢ÇÒ§¢Öé¹ (Expanding the Police Mandate) การตํารวจผูรับใชชุมชนเพ่ิมบทบาทในการปฏิบัติงานเชิงรุกควบคูไปกับการปฏิบัติ ภารกิจปกติแบบดั้งเดิมในเชิงตั้งรับ เพื่อสามารถใหบริการประชาชนไดอยางครบถวนสมบูรณแบบ กลาวคือ ตํารวจมีฐานะเปนหนวยงานควบคูกติกาสังคมเพียงหนวยงานเดียวท่ีเปดทําการทุกวัน ตลอด ๒๔ ชั่วโมง โดยไมมีวันหยุด จึงตองรักษาขีดความสามารถในการเผชิญสถานการณฉุกเฉิน วิกฤติการณและเหตุรายตางๆ รวมท้ังอาชญากรรมความรุนแรงทุกประเภทไดอยางทันทวงที ไวใหไดมาตรฐานอยูเสมอ ซ่ึงตํารวจยังคงตองดําเนินมาตรการในเชิงต้ังรับอยูตลอดเวลา การตํารวจ ผูรับใชชุมชนเพ่ิมบทบาทอํานาจหนาที่ความรับผิดชอบของตํารวจใหกวางขวางขึ้น เพื่อใหเกิด การเปล่ียนแปลงข้ึนทันทีทันใดและสงผลกระทบในวงกวาง โดยมุงม่ันปรารถนาท่ีจะทําใหชุมชน มีความมน่ั คง ปลอดภัย ความสงบสขุ และมบี รรยากาศที่นาอยูอาศยั มากขน้ึ ในอนาคตใหจ งได ÷. ãˤŒ ÇÒÁªÇ‹ ÂàËÅÍ× ¡ÅÁ‹Ø à»Ò‡ ËÁÒ¾àÔ ÈÉ (Helping Those with Special Needs) การตํารวจผูรับใชชุมชนเนนการสํารวจแนวทางใหมๆ ในการใหความคุมครอง ชวยเหลือและสนับสนุนกลุมเปาหมายพิเศษท่ีมีความออนแอ อาทิ เด็กและเยาวชน ผูสูงอายุ ชนกลุมนอย คนยากจน คนพิการ และคนจรจัด เปนตน ซ่ึงสอดคลองกับแนวทางปฏิบัติของงาน

๒๓ ปอ งกันอาชญากรรมและงานตาํ รวจชุมชนสัมพันธท ี่มอี ยเู ดมิ และขยายผลการปฏบิ ตั ใิ หกวางขวางข้นึ ท้งั น้เี พ่ือเปน การเขา ถึงประชาชนทกุ หมูเหลา อยางเสมอหนากัน ø. ¤ÇÒÁÃàÔ ÃÁÔè ÊÃÒŒ §ÊÃäᏠÅÐáçʹºÑ ʹ¹Ø ¨Ò¡à¨ÒŒ ˹Ҍ ·¼Õè »ŒÙ ¯ºÔ μÑ §Ô Ò¹ (Grass-Roots Creativity and Support) การตํารวจผูรับใชชุมชนสงเสริมและสนับสนุนการนําวิทยาการและเทคโนโลยี กาวหนามาใชในกิจการตํารวจอยางเหมาะสม แตยังคงมีความเช่ืออยูเสมอวา ไมมีส่ิงใดเหนือกวา การรวมแรงรวมใจกันทํางานเปนทีม ซึ่งจะนําไปสูผลสําเร็จของงาน โดยผูบังคับบัญชาจะตองให ความไววางใจตอตัวเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนผูปฏิบัติหนาท่ีอยูในแนวหนาบนทองถนนซึ่งสัมผัส ใกลชิดกับปญหาความเดือดรอนของประชาชนมากที่สุด ดวยความเชื่อมั่นในการใชดุลยพินิจ วิจารณญาณ ไหวพริบ ปฏิภาณ และประสบการณ ประกอบกับการสรางสรรคหนทางใหมๆ เพือ่ ตอบสนองตามความตองการชมุ ชน ù. ¡ÒÃà»ÅÂÕè ¹á»Å§ÀÒÂã¹Ë¹Ç‹ §ҹตําÃǨ (Internal Change) การตํารวจผูรับใชชุมชนจะตองกําหนดเปนแนวทางปฏิบัติท่ีสอดประสานสัมพันธ กบั ทกุ ฝา ยภายในหนว ยงานตาํ รวจอยา งเตม็ รปู แบบ โดยกาํ หนดหนา ทกี่ ารงานของเจา หนา ทต่ี าํ รวจชมุ ชน ใหเปนผูรอบรูงานท่ัวไป (Generalist) มีหนาท่ีคอยเชื่อมโยงและประสานงานระหวางตํารวจกับ ประชาชนผูใชบริการ โดยใหการสนับสนุนเกี่ยวกับขอมูลและผลวิเคราะหเกี่ยวกับสถานภาพ ทั่วไปและปญหาความเดือดรอนในชุมชนกับเจาหนาที่ฝายอื่นๆ ภายในหนวยงานตํารวจ และ แสวงหาความรวมมือและแรงสนับสนุนจากชุมชนในงานดําเนินการตามวัตถุประสงคของ หนว ยงานตาํ รวจโดยรวม เมอื่ ไดย อมรบั ปรชั ญาการตาํ รวจผรู บั ใชช มุ ชนไวเ ปน ยทุ ธศาสตรร ะยะยาวของ หนว ยงานตาํ รวจแลว เจาหนาทต่ี าํ รวจทุกคนควรยดึ ถือปฏบิ ตั ิตามแนวทางใหมน้ี ซง่ึ อาจใชเ วลานาน ประมาณ ๑๐-๑๕ ป ñð. ¡ÒÃÇÒ§ÃÒ¡°Ò¹à¾è×Í͹Ҥμ (Building for the Future) การตํารวจผูรับใชชุมชน กําหนดแนวทางการใหบริการประชาชนโดยกระจายลงสู ระดับชุมชน (decentralized) และสัมผสั กับประชาชนเปน รายบคุ คล (personalized) โดยยอมรับวา ตราบใดท่ีตํารวจยังคงเหินหางกับชุมชน ยอมไมอาจท่ีจะเขาไปจัดระเบียบในชุมชนน้ันๆ ใหเรียบรอยไดสําเร็จ ซึ่งจะตองปรับทัศนคติใหประชาชนเขาใจเสียใหมวา ตํารวจคือแหลงที่พึ่งพิง ซึ่งประชาชนสามารถใชบริการและขอรับความชวยเหลือตางๆ ได ในยามทุกขรอน เพื่อแกไขปญหา ความเดอื ดรอ นของชมุ ชน การตาํ รวจผรู บั ใชช มุ ชนจงึ มใิ ชย ทุ ธวธิ ตี าํ รวจทจ่ี ะนาํ มาใชเ พยี งชว่ั ครงั้ ชวั่ คราว แลว ละทง้ิ ไปแบบไฟไหมฟ าง แตเ ปน ปรชั ญาในการทาํ งานแนวใหมแ ละยทุ ธศาสตรข องหนว ยงานตาํ รวจ ท่ีคอนขางยืดหยุนและสามารถปรับใหสอดคลองกับความตองการและลําดับความเรงดวนของชุมชน ท่ีเปลี่ยนแปลงอยเู สมอๆ

๒๔ ÊÃ»Ø ปรชั ญาการตาํ รวจชมุ ชนเปน ปรชั ญาในการทาํ งานแนวใหมบ นพน้ื ฐานของความเชอื่ ทว่ี า การท่ีตํารวจกับชุมชนสราง “พันธมิตรในเชิงหุนสวน (Partnerships)” ในการทํางานรวมกันดวย ความไววางใจตอกัน (trust) โดยใชความคิดริเร่ิมสรางสรรคใหมๆ ยอมสามารถแกไขปญหา อาชญากรรมตางๆ รวมทั้งความรูสึกหวาดกลัวภัยอาชญากรรม สภาพความไรระเบียบ/ ความเสื่อมโทรมทางสังคมและทางกายภาพในชมุ ชน ¡Ô¨¡ÃÃÁ·ŒÒº· ใหนักเรียนอธิบายหลักการสําคัญของการตํารวจชุมชนวามีสวนรวมปองกันปญหา อาชญากรรมทจ่ี ะเกิดขึน้ ไดอยางไร

๒๕ º··Õè ó ËÅÑ¡¡ÒÃÁÕʋǹÃÇ‹ ÁáÅСÒÃºÃ¡Ô Òà ÇμÑ ¶Ø»ÃÐʧ¤ เพอ่ื ใหน กั เรยี นทราบเกย่ี วกบั หลกั การสรา งการมสี ว นรว มของประชาชนและลกั ษณะ ของการบรกิ ารทีด่ ี ตลอดจนการปฏบิ ตั ิตอประชาชนในรปู แบบตางๆ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃÁÊÕ ‹Ç¹ÃÇ‹ Á¢Í§»ÃЪҪ¹ การมีสวนรวมของประชาชน ถือเปนหลักการสากลท่ีอารยประเทศใหความสําคัญ และเปนประเด็นหลักท่ีสังคมไทยใหความสนใจเพื่อพัฒนาการเมืองเขาสูระบอบประชาธิปไตยแบบมี สว นรว ม ตามหลกั ธรรมาภบิ าลทภี่ าครฐั จะตอ งเปด โอกาสใหป ระชาชนและผเู กยี่ วขอ งทกุ ภาคสว นรบั รู รวมคิด รวมตัดสินใจ เพ่ือสรางความโปรงใสและเพิ่มคุณภาพการตัดสินใจของภาครัฐใหดีข้ึน และเปน ที่ยอมรบั รวมกันของทุกๆ ฝาย ËÅÑ¡¡ÒÃÊÌҧ¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ หมายถึง การเปดโอกาสใหประชาชน และผทู เ่ี กย่ี วขอ งทกุ ภาคสว นของสงั คมไดเ ขา มามสี ว นรว มกบั ภาคราชการนนั้ International Association for Public Participation ไดแบง ระดับของการสรางการมสี วนรว มของประชาชนเปน ๕ ระดบั ดังนี้ ñ. ¡ÒÃãËŒ¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒà ถือเปนการมีสวนรวมของประชาชนในระดับตํ่าท่ีสุด แตเปน ระดับที่สําคัญท่ีสุด เพราะเปนกาวแรกของการท่ีภาคราชการจะเปดโอกาสใหประชาชนเขาสู กระบวนการมีสวนรวมในเร่ืองตางๆ วิธีการใหขอมูลสามารถใชชองทางตางๆ เชน เอกสารสิ่งพิมพ การเผยแพรขอมูลขาวสารผานทางสื่อตางๆ การจัดนิทรรศการ จดหมายขาว การจัดงานแถลงขาว การตดิ ประกาศและการใหข อ มูลผา นเว็บไซต เปน ตน ò. ¡ÒÃÃѺ¿˜§¤ÇÒÁ¤Ô´àËç¹ เปนกระบวนการที่เปดใหประชาชนมีสวนรวมในการ ใหขอมูลขอเท็จจริงและความคิดเห็นเพ่ือประกอบการตัดสินใจของหนวยงานภาครัฐดวยวิธีตางๆ เชน การรับฟงความคิดเห็น การสํารวจความคิดเห็น การจัดเวทีสาธารณะ การแสดงความคิดเห็น ผานเว็บไซต เปนตน ó. ¡ÒÃà¡èÕÂÇ¢ŒÍ§ เปนการเปดโอกาสใหประชาชนมีสวนรวมในการปฏิบัติงาน หรือรวมเสนอแนะทางท่ีนําไปสูการตัดสินใจ เพื่อสรางความม่ันใจใหประชาชนวาขอมูลความคิดเห็น และความตองการของประชาชนจะถูกนําไปพิจารณาเปนทางเลือกในการบริหารงานของภาครัฐ เชน การประชุมเชิงปฏิบัติการเพ่ือพิจารณาประเด็นนโยบายสาธารณะ ประชาพิจารณ การจัดต้ัง คณะทาํ งานเพื่อเสนอแนะประเดน็ นโยบาย เปนตน

๒๖ ô. ¤ÇÒÁËÇÁÁ×Í เปนการใหกลุมประชาชน ผูแทนภาคสาธารณะมีสวนรวม โดยเปน หุนสวนกับภาครัฐในทุกข้ันตอนของการตัดสินใจ และมีการดําเนินกิจกรรมรวมกันอยางตอเนื่อง เชน คณะกรรมการทีฝ่ ายประชาชนรว มเปน กรรมการ เปน ตน õ. ¡ÒÃàÊÃÔÁอํา¹Ò¨á¡‹»ÃЪҪ¹ เปนขั้นที่ใหบทบาทประชาชนในระดับสูงท่ีสุด โดยใหประชาชนเปนผูตัดสินใจ เชน การลงประชามติในประเด็นสาธารณะตางๆ โครงการ กองทุนหมบู านที่มอบอาํ นาจใหประชาชนเปน ผตู ัดสนิ ใจทงั้ หมด เปนตน การสรางการมีสวนรวมของประชาชนอาจทําไดหลายระดับและหลายวิธี ซ่ึงบางวิธี สามารถทาํ ไดอ ยา งงา ยๆ แตบ างวธิ กี ต็ อ งใชเ วลา ขนึ้ อยกู บั ความตอ งการเขา มามสี ว นรว มของประชาชน คาใชจายและความจําเปนในการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามีสวนรวม การมีสวนรวม ของประชาชนเปนเรื่องละเอียดออน จึงตองมีการพัฒนาความรูความเขาใจในการใหขอมูลขาวสารที่ ถูกตองแกประชาชน การรับฟงความคิดเห็น การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามีสวนรวม รวมทั้ง พฒั นาทักษะและศกั ยภาพของขา ราชการทกุ ระดับควบคูกันไปดว ย จากหลักการและความจําเปนดังกลาวทําใหการพัฒนาระบบราชการท่ีผานมาไดรับ การพัฒนากระบวนการบริหารราชการท่ีสนับสนุนการปรับกระบวนการทํางานของสวนราชการ ท่เี ปดโอกาสใหป ระชาชนเขา มามสี ว นรว มมากข้ึนหรอื ทเี่ รยี กวา “¡ÒúÃÔËÒÃÃÒª¡ÒÃẺÁÕʋǹÃÇ‹ Á” ในสวนภาคราชการ การสงเสริมการบริหารราชการแบบมีสวนรวมถือไดวาเปนเง่ือนไข และเปนกุญแจดอกสําคัญของความสําเร็จของการพัฒนาระบบราชการใหสามารถตอบสนอง ความตองการของประชาชนและเอื้อตอประโยชนสุขของประชาชน เพราะกระบวนการมีสวนรวม เปนปจจัยสําคัญที่สนับสนุนและสงเสริมใหระบบราชการมีพลังในการพัฒนาประเทศอยางสรางสรรค อันเปน เปา หมายหลกั ของการพัฒนาราชการยุคใหมทีเ่ ปนราชการระบบเปด การมีสวนรวมในการดําเนินงานของภาคราชการท่ีมาจากทุกภาคสวนของสังคม โดยเฉพาะอยางยิ่งประชาชนผูมีสวนไดสวนเสียและชุมชนทองถิ่นจะชวยทําใหเจาหนาที่ของรัฐ มีความใกลชิดกับประชาชนไดรบั ทราบความตองการและปญ หาท่แี ทจรงิ ลดความขัดแยงและตอตาน ท้ังยังเปนการสรางสังคมแหงการเรียนรูที่เสริมสรางใหประชาชน รวมคิด รวมตัดสินใจในประเด็น สาธารณะ ซ่งึ เปน บทบาทที่หนวยงานภาคราชการจะตอ งดาํ เนินการใหเกดิ ข้นึ อยางไรกต็ าม การบรหิ ารราชการแบบมสี วนรว มทเ่ี ปด โอกาสใหประชาชนและเครือขา ย ภาคประชาสังคมทุกภาคสวนเขามาเปนหุนสวนจะประสบความสําเร็จหรือไมน้ันขึ้นอยูกับหนวยงาน ราชการตางๆ จะสนับสนุนใหเกิดการมีสวนรวมของประชาชนมากนอยเพียงใด รวมท้ังตองอาศัย กระบวนการความรวมมือและการมีสวนรวมของทุกฝายในสังคมที่เปนพันธมิตรของภาคราชการ ซ่ึงถึงเวลาแลวที่ภาคราชการจะตองรวมมือกันเปดระบบราชการใหประชาชนมีสวนรวม เพ่ือทําให เกิดการบริหารกิจการบานเมืองที่ดี เกิดการแบงสรรทรัพยากรอยางยุติธรรม และลดความขัดแยง ในสังคม และที่สําคัญท่ีสุดคือการสรางกลไกของการพัฒนาระบบราชการท่ียั่งยืน เพื่อประโยชนสุข ของประชาชนนัน่ เอง

๒๗ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃãËŒºÃÔ¡Òà ¡ÒúÃÔ¡Òà คือ การใหความชวยเหลือหรือการดําเนินการเพื่อประโยชนของผูมาติดตอ หรือรับบริการจะตองมีหลักยึดถือปฏิบัติ มิใชวาการใหความชวยเหลือหรือการทําประโยชน ตอ ผูมาใชบ รกิ ารจะเปน ไปตามใจของผใู หบริการ โดยทัว่ ไปหลักการใหบ ริการมีขอควรคาํ นงึ ดังน้ี ๑. สอดคลอ งตรงตามความตองการของผูรบั บรกิ าร ๒. ทําใหผูรับบริการเกิดความพอใจ ๓. ปฏิบตั โิ ดยถกู ตอ งสมบูรณค รบถวน ๔. เหมาะสมแกสถานการณ ๕. ไมก อผลเสยี หายแกบคุ คลอ่ืนๆ Å¡Ñ É³Ð¢Í§¡ÒúÃÔ¡Ò÷è´Õ Õ ๑. ประชาชนตอ งมากอนเสมอ หมายถงึ คาํ นึงถึงประชาชนกอนส่ิงอ่ืนใด ๒. ประชาชนถูกเสมอ ไมวาประชาชนจะพูดจะทําอยางไรตองไมโตแยงเพื่อยืนยันวา ประชาชนผิด ๓. ใหบ ริการดวยความยม้ิ แยมแจมใส เพ่อื ใหป ระชาชนรูส ึกอบอุนสบายใจ การใหบ รกิ ารเปน การกระทาํ ของบคุ คลซงึ่ มบี คุ ลกิ ภาพ อปุ นสิ ยั และอารมณแ ตกตา งกนั ไป ในแตละบุคคลและแตละสถานการณ จึงมีการประพฤติปฏิบัติท่ีหลากหลายออกไป การบริการท่ีดี อนั เปนท่ยี อมรบั กันท่วั ไป มีดงั นี้ ๑. ทําดวยความเต็มใจ ๒. ทําดว ยความรวดเร็ว ๓. ทาํ ถูกตอ ง ๔. ทําอยา งเทาเทยี มกัน ๕. ทําใหเ กิดความชน่ื ใจ ÁÒμðҹ¡ÒúÃÔ¡Òà ñ. ¡ÒÃãËŒ¤ÇÒÁʹ㨠คือ การตอนรับอยางอบอุน การใหเกียรติประชาชน การให ความสาํ คัญ ฟง ประชาชนพดู และสบนยั นตาดวย ò. ¡ÒÃãËŒ¤ÇÒÁãʋ㨠คือ การเอาใจใสในการใหบริการอยางเทาเทียม ไมแสดงออก อยา งเหนอื่ ยหนายเยน็ ชา และติดตามเร่ืองของประชาชนจนสําเรจ็ ó. ¡ÒÃºÃ¡Ô ÒÃÍÂÒ‹ §μ§Ñé 㨠คอื การมน่ั ใจในความถกู ตอ งสมบรู ณ การจดั บรกิ ารใหต รงเวลา และบริการใหประชาชนรสู ึกคมุ คา

๒๘ ô. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧàμçÁ㨠คือ การสรางความเชื่อมั่นแกประชาชนวาจะเปนบริการ ทีไ่ ดร ับประโยชนสูงสุด และตอ งใหค วามรวมมือในการตอบสนองความตอ งการ õ. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧ¨Ãԧ㨠คือ การแสดงออกถึงบริการที่นาเชื่อถือ เชื่อใจได มีความรบั ผิดชอบ และใหบรกิ ารอยางซ่ือตรงและเปน ธรรม ö. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧࢌÒ㨠คือ มีความรูในการใหบริการอยางแทจริง มุงถึงบริการ ทีม่ ีคุณภาพสูง และตองใหบริการอยางถกู ตอ ง ÷. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧÃٌ㨠คือ ตองสนองความตองการของประชาชนไดถูกตอง และดําเนินการอยางรวดเรว็ ø. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧÁÕ¹éíÒ㨠คือ การใหความชวยเหลืออยางเอ้ืออาทร ใหคําแนะนํา อยางถูกตองและเปน ประโยชน เพอ่ื ใหประชาชนรสู กึ ผอนคลายและอบอนุ ใจ ¤³Ø ÊÁºμÑ Ô¾¹é× °Ò¹¢Í§¼ãŒÙ ˺Œ Ã¡Ô Òà ๑. มีความรักในการบรกิ าร ๒. มีความรบั ผิดชอบในหนา ท่ี ๓. มคี วามซื่อสัตยและซ่อื ตรง ๔. มคี วามสามารถควบคุมตนเองได ๕. มีความคดิ ริเรมิ่ สรางสรรค ๖. มคี วามมานะพยายามจะทาํ แตส งิ่ ทด่ี มี ีคุณประโยชน ๗. มีจติ ใจมั่นคงไมร วนเร ๘. มีความมุงมั่น เรยี นรสู ิ่งใหมที่ใหประโยชนตอ ผอู ่นื ๙. มคี วามชา งสังเกต ๑๐. มวี ิจารณญาณไตรต รองรอบคอบ ๑๑. มีความสามารถวเิ คราะหปญ หาและหาทางแกไ ข ๑๒.มกี ารพจิ ารณาใครครวญ à·¤¹Ô¤¡ÒÃãËŒºÃ¡Ô Òà - เทคนิคการใหบรกิ าร โดยเฉพาะอยา งยิ่งการสนทนาเพราะการสนทนาเปน ส่ือกลาง ระหวา งผูร ับบรกิ ารกับผูใหบ รกิ าร การสนทนาใหผ รู ับบริการเกดิ ความประทับใจมีวิธกี ารงายๆ ดงั นี้ ๑. สรา งความเปนกันเอง เพ่ือใหผ รู ับบริการเกิดความอนุ ใจ แสดงความเปนมติ ร โดยอาจแสดงออกทางสีหนา แววตา กิริยาทาทาง หรือน้ําเสียงที่สุภาพ มีหางเสียง อาทิเชน ขอประทานโทษครับ (คะ) มีอะไรใหผม (ดิฉัน) ชวยประสานงานไดบางครับ (คะ) กรุณารอสักครู นะครับ (คะ ) เปน ตน การพูดจาตองชดั เจน งายตอการเขาใจ และไมเรว็ หรือรัวจนผูร บั บริการไมรเู ร่อื ง ๒. เนน การฟง เปนหลกั คือ ผใู หบริการควรตง้ั ใจฟง ดว ยความอดทน ขณะท่ผี ูรับ บรกิ ารพดู ไมค วรแสดงอาการทีไ่ มพ อใจออกมา สบตากับผูร ับบรกิ ารเปนระยะพรอมกริ ิยาตอบรบั

๒๙ ๓. ทวนคําพดู เพ่อื แสดงใหผูร ับบริการทราบวาผูใหบริการกําลังตงั้ ใจฟงในเร่ืองท่ี ผรู ับบรกิ ารพูดอยู นอกจากน้ีผใู หบ รกิ ารควรจดั เตรยี มตนเองในดา นตา งๆ คือ ·Ò§¡Ò ตองดูแลสุขภาพรางกายใหแข็งแรงสดชื่นดวยอาการกระปร้ีกระเปรา ไมงว งเหงาหาวนอน เซอ่ื งซมึ มลี ักษณะทะมัดทะแมง กระฉบั กระเฉง กระชมุ กระชวย หนาตาสดใส หวผี มเรยี บรอย ไมปลอ ยผมรงุ รัง หรอื หวั ยุงเปนกระเซิง การแตง กายเรียบรอย ย้มิ ไหว หรอื ทักทาย เหมาะสม กิริยาสุภาพ เปนคุณสมบัติขั้นพ้ืนฐาน นอกจากน้ันตองวางตัวเปนมิตร เปดเผย จริงใจ สนองความตองการของผูรับบริการอยา งกระตือรือรน แสดงความเต็มใจทจ่ี ะใหบ รกิ าร ·Ò§ÇÒ¨Ò ตอ งใชถ อยคําชวนฟง นา้ํ เสยี งไพเราะ ชดั เจน พูดมีหางเสยี ง มีคาํ ขานรับ เหมาะสม กลาวตอนรับและสอบถามวาจะใหชวยบริการอยางไร พูดแตนอยฟงใหมาก ไมพูดแทรก ไมก ลา วคาํ ตําหนิ อาจพูดทวนยํ้าส่ิงที่มีผมู าติดตอ ตองการใหเขาฟงเพ่อื ความเขา ใจตรงกัน ¡Òû¯ºÔ ÑμμÔ ‹Í»ÃЪҪ¹ ประชาชนทมี่ าตดิ ตอ กบั หนว ยงานของรฐั มพี ฤตกิ รรมเปน บวกและเปน ลบ ความจรงิ ประชาชนหรือผูมาตดิ ตอ กบั เรากม็ คี วามหลากหลาย มที งั้ คนนารกั นา นับถือ นา ใหบ รกิ าร ไปจนถึง คนที่ไมอยากจะติดตอสัมพันธดวย แตเราตองถือวาคนจํานวนมากก็ตองมีลักษณะอุปนิสัยใจคอ แตกตางกันไป จะใหทุกคนเปนเหมือนใจเราทุกคนยอมไมได หากจะนึกทบทวนใหดีก็จะพบวา คนสวนใหญเปนคนดีนาคบ เพราะมิเชนนั้นเราคงจะอยูในโลกน้ีไมไดหรือคงจะตองมีชีวิต อยางนาเวทนา จงใกลชิดกับประชาชนและจงเรียนรูลักษณะการบริการท่ีดีจากประชาชน พฤติกรรม ที่เปนธรรมชาติของคนทั่วไป รวมทั้งตัวเราเองคือความตองการบริการท่ีสะดวก รวดเร็ว ถูกตอง สมบูรณ ซง่ึ จะมีพฤตกิ รรมแสดงออกในลกั ษณะเรงรอ น และตองการใหทกุ คนเอาอกเอาใจ พฤตกิ รรม ที่เปนดานลบของประชาชน ก็ไดแก จุกจิก จูจี้ ข้ีบน และบริการอยางไมดี อาจพูดไมสุภาพ หรือเอะอะโวยวาย เปนตน ไมวาประชาชนจะมีพฤติกรรมอยางไร เราไมมีทางเลือกเปนอยางอื่น นอกจากรบั ฟงและพูดดวยอยา งสุภาพและหาทางสรางความรสู กึ ที่ดีตอ ประชาชนเสมอ เราเองก็เคยอยูในฐานะประชาชนผูไปรับบริการ จึงควรถามใจตัวเองวา เมื่อเราเปน ประชาชนผูไปรับบริการเราตองการอะไร อยางไร มากนอยเทาใด ดังนั้นประชาชนของเรา เขาก็เปนคนเชนเดียวกับเรา ยอมมีความตองการบริการไปทุกสิ่งทุกอยางหลากหลายรูปแบบ มากมายไมมีขีดจาํ กดั

๓๐ á¹Ç·Ò§»¯ÔºμÑ μÔ Í‹ »ÃЪҪ¹¼ŒÙ«Ö§è ÁÕ¾ÄμÔ¡ÃÃÁμ‹Ò§æ พฤตกิ รรมของประชาชนทเี่ ปน ปญ หา หากจะพจิ ารณาโดยรวมกจ็ ะพบการประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ และการแสดงออกดงั ตอไปน้ี ๑) กริ ยิ ากาวรา ว ขมขู ๒) แสดงทาทางใหญโต อวดศกั ดา ๓) วาจากราว พูดอวดดี ๔) พดู บน วา จูจีจ้ กุ จกิ ไมรจู บ ๕) พูดประชดประชนั เปรียบเทียบเสยี ดสี ๖) จิตใจมงุ แตป ระโยชนของตนฝา ยเดียว ๗) ใชอ ารมณอยูเหนอื เหตุผลไมฟ งคําชแ้ี จง เราไมควรต้ังอคติตอประชาชนวา เขาเปนประชาชนประเภทใด เพราะจะทําใหเราตั้งแง กับประชาชนไวต้ังแตตน ท้ังอาจประเมินเขาเร็วไปหรือประเมินผิดก็ได แตหากลองหยิบยก พฤติกรรมของประชาชนเพื่อพิจารณาแนวทางกําหนดวิธีปฏิบัติตอเขาเหลานั้น ก็จะเปนประโยชน ในการปรบั ใชกบั ลักษณะอ่ืนๆ ดงั นี้

๓๑ ¾ÄμÔ¡ÃÃÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ á¹Ç·Ò§»¯ºÔ ÑμμÔ ‹Í»ÃЪҪ¹ ๑. ไมฟ งใคร คิดอยา งไรฝงใจอยางนั้น ไดขอมลู - ฟงเขาพดู มาผดิ ๆ กย็ นื กระตา ยขาเดยี ว ไมร บั ฟง เหตผุ ล - ถามเขาบา ง แตอ ยา ซกั เขาวา ไดข อ มลู มาจากใคร ที่ช้ีแจง - ใหเ ขาแสดงออกอยางเต็มท่ี - ชแ้ี จงแกเ ขาเพยี งสนั้ ๆ ปลอยเขาพดู อยา ขัด ๒. ตทิ กุ สงิ่ ทกุ อยา งทจี่ ะสรรหามาติ ตสิ ารพดั อยา ง - แยงเขาบาง แตไ มพูดขดั คอ ทั้งสินคา ราคา บริการ - บอกจุดเดนของสนิ คาและบริการใหเหน็ ชัด - พยายามชวนเขาไปพดู ในที่ไมมีคน ปลอยใหเขาบนตามสบาย ๓. จจู ี้ ขบี้ น พดู เสยี งดงั วางทา ใชก ริ ยิ าไมส ภุ าพ - อยาสนใจกริ ิยาทา ทางของเขา เห็นผูใหบรกิ ารตํา่ ตอยกวา ตน - จับความใหไ ดวาเขาตอ งการอะไร - สนองตอบตามควร - ฟง เงยี บ - ปลอยใหค ุยใหพ อ ใหความเหน็ ทว่ั ๆ ไป ๔. ชอบคยุ เรอื่ งความราํ่ รวย และการกลา ใชจ า ย - อยาผสมโรง หรือซกั ถามใดๆ อยางไร ไมก ลัวสิ้นเปลือง - ช้ีแจงเรอ่ื งเทา ท่จี าํ เปน - ฟง อยา งสงบ - แสดงทา ทเี ห็นอกเห็นใจ - นาํ สนิ คา มาพจิ ารณาเปรยี บเทยี บขอ แตกตา ง ออ นนอ มใหเขาสมใจอยาก ๕. โกรธท่สี นิ คา ไมตรงตามตัวอยาง กลาวหาวา - ยกยอ งใหความสาํ คญั กบั ตําแหนงเขา หลอกลวงตบตา - ถามความเปน มาของเขาในบางเรือ่ ง - ใชค วามอดทนตอเขาเปน พิเศษ ดาํ เนินการใหเ สรจ็ โดยเรว็ ๖. แสดงทา ทางวางมาดเปน ผมู บี ญุ หนกั ศกั ดใ์ิ หญ - พยายามหลกี เลยี่ งการโตแ ยง วางทา จะขอพดู กบั เจา นายเทา นน้ั ไมส นใจฟง - ฟง เขาพูดแตอ ยา ใสใ จในนํา้ เสียง คาํ อธบิ าย คิดวา รหู มดทกุ อยาง - ช้แี จงเหตผุ ลอยางสน้ั ๆ - ไมพ ดู ตอปากตอ คาํ กับเขา - ๗. อารมณเสยี โกรธใครมาจากไหน ก็มาลงคน - ซ่ึงไมร ูอีโหนอเี หน พูดเกรีย้ วกราดฉุนเฉียว - - -

๓๒ ¾ÄμÔ¡ÃÃÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ á¹Ç·Ò§»¯ÔºÑμÔμÍ‹ »ÃЪҪ¹ ๘. เลนหเู ลนตา พูดจาแทะโลม ทําเปนสนใจ - ทาํ สีหนาปกติ ไมยิ้มไมบ ึ้ง สินคา แตไมมีทที า จะซ้ือสินคา เดินหนา - พดู ดว ยเฉพาะเรอ่ื งทเี่ กยี่ วกบั สนิ คา และบรกิ าร เก้ียวพาราสที า เดียว - โตตอบอยูใ นเรือ่ งธรุ กจิ - ไมใสใจคาํ พูดทนี่ อกเหนอื จากงาน - เรียกใหผ ูอ่ืนมารว มอธบิ ายสินคา ดวย - ถา จาํ เปน เชิญพบหัวหนา ปรับตัวปรบั ใจใหวอ งไวกับเขา ๙. มีอาการรบี รอ น ตองการใหบรกิ ารอยาง - บอกวาจะตอ งทาํ อะไรบา ง ใชเวลาเทาใด ทนั อกทันใจ รออะไรไมเ ปน ขี้รําคาญ - ไมควรซกั ถามอะไรเขามาก - ดําเนินการอยางกระฉับกระเฉงรวดเรว็ - ใหรายละเอียดตามท่เี ขาตอ งการ ใจเยน็ ๆ อยาเรงเรา เขานกั ๑๐. สภุ าพ พดู ชา ๆ ทที า สขุ มุ ซกั ถามเปน ระยะๆ - ระวงั การแสดงสหี นา เบอื่ หนา ยความเชอื่ งชา ของเขา พูดไมร ูจบ - ชว ยสรปุ ใหเ ขา แตอ ยา พดู ตดั บทจนเขารสู กึ วา - เราเรงรัด - รบั ฟง เพราะเปน ธรรมชาตขิ องการตอรอง อธบิ ายคณุ สมบตั ขิ องสนิ คา ใหป ระชาชนเขา ใจ ๑๑. ชอบติสินคา - เสนอจุดขายทีส่ ินคาเรามี - ปลอยใหประชาชนพดู ไปกอน - สิง่ ทีพ่ ดู ถูกตอ งยกยอ งประชาชน สง่ิ ทีพ่ ดู ไมถกู ตองชีแ้ จงแนะนําเพมิ่ เตมิ ๑๒. คยุ วารเู รื่องตัวสินคามากกวา พนกั งาน - ขอใหเ ขารอสักครู - นาํ ผูท่พี ูดภาษาเดียวกบั เขามาพบ - ฝกฝนตนเองใหใชภาษาอังกฤษซึ่งเปนภาษา สากลใหได ๑๓. ชาวตางประเทศพูดไทยไมไดห รอื พดู ไมช ดั - สง เสริมใหเ ขาบอกเลา ไปอยางกวางขวาง - ขอบคณุ ทเ่ี ขาชวยแนะนาํ ประชาชนเพม่ิ - อยา ใสใ จมากนกั เพราะคนเรานสิ ยั สนั ดานไมเ หมอื นกนั ทาํ ใจเยน็ เหมอื นไมเ ขา ใจทา ทีของเขา ๑๔. พอใจสนิ คา และเลา ใหป ระชาชนคนอนื่ ๆ ฟง - - ๑๕. ดถู กู พนกั งานผใู หบรกิ ารวา ตํา่ ตอ ย - -

๓๓ ¾Äμ¡Ô ÃÃÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ á¹Ç·Ò§»¯ÔºÑμμÔ ‹Í»ÃЪҪ¹ ๑๖. ซกั ถามแบบอวดรทู ้งั ๆ ทร่ี ูไมจริง - ไมถอื เปนสาระ ไมพดู ปด - ขอใหซ้อื กใ็ ชไ ด - รบั ฟง ปลอ ยใหพ ดู กอ นแลว อธบิ ายคณุ สมบตั ิ ทถี่ กู ตองแกป ระชาชนทีหลัง ๑๗. กินเหลาเมามาพูดจาเสียงดงั ติวารุนนไ้ี มดี - อยา พยายามอธบิ ายอะไรกับคนเมา รนุ นี้ไมสวย - พยายามหลกี เลยี่ งการปะทะคารมเพราะอาจนาํ ไปสกู ารวิวาท ๑๘. ตองการสทิ ธิพเิ ศษมากกวาผูอื่น - อธบิ ายนโยบายของบรษิ ทั ทกี่ าํ หนดหลกั การไว เพ่ือเปน กรอบหรอื แนวทางปฏบิ ตั ิ โดยสรุปจะเห็นไดวา การใหความสําคัญกับการใหบริการน้ันมีความสําคัญมาก ซงึ่ สว นหนงึ่ ตอ งไดร บั ความรว มมอื จากผรู บั บรกิ าร และผใู หบ รกิ ารตอ งเปน บคุ คลทมี่ ใี จในการใหบ รกิ าร เปนสําคัญ ซ่ึงทุกองคกรไมสามารถหลีกเล่ียงการใหบริการได ดังนั้นผูใหบริการพึงระลึกไวเสมอวา ตนคือพนักงานผูใหบริการในทุกๆ ดาน ไมวาจะใหขอมูลขาวสาร การประชาสัมพันธ การตอนรับ บุคคลทั้งภายในและภายนอก รวมถึงผูมาติดตอทุกประเภท เปนตน ตองเขาใจและตระหนักถึง ความสําคัญของการใหบริการเพ่ือสรางภาพลักษณที่ดีและความประทับใจกับผูรับบริการทุกคน และทายสุด ผูใหบริการเปนกลไกสําคัญท่ีสุดท่ีจะตองพัฒนาบุคลิกภาพและทัศนคติที่ดี โดยเฉพาะ การมจี ิตสาํ นกึ ในการรกั การใหบริการ เพ่ือการพฒั นาองคกรอยา งสมบรู ณแ บบ

๓๔ ÊÃ»Ø การมีสวนรวมในการดําเนินงานของภาคราชการที่มาจากทุกภาคสวนของสังคม โดยเฉพาะอยางย่ิงประชาชนผูมีสวนไดสวนเสียและชุมชนทองถ่ิน จะชวยทําใหเจาหนาที่ของรัฐ มีความใกลชิดกับประชาชนไดรบั ทราบความตองการและปญหาท่ีแทจ ริง ลดความขดั แยงและตอตาน ท้ังยังเปนการสรางสังคมแหงการเรียนรูท่ีเสริมสรางใหประชาชน รวมคิด รวมตัดสินใจในประเด็น สาธารณะ ซ่ึงเปนบทบาททีห่ นวยงานภาคราชการจะตองดาํ เนินการใหเกิดขึน้ อยา งไรก็ตาม การบริหารราชการแบบมสี ว นรว มท่ีเปด โอกาสใหป ระชาชนและเครือขา ย ภาคประชาชน สังคมทุกภาคสวนเขามาเปนหุนสวน จะประสบความสําเร็จหรือไมนั้น ขึ้นอยูกับ หนวยงานราชการตางๆ จะสนับสนุนใหเกิดการมีสวนรวมของประชาชนมากนอยเพียงใด รวมทั้ง ตองอาศัยกระบวนการความรวมมือและการมีสวนรวมของทุกฝายในสังคมที่เปนพันธมิตรของภาค ราชการ ซึ่งถึงเวลาแลวที่ภาคราชการจะตองรวมมือกันเปดระบบราชการใหประชาชนมีสวนรวม เพอื่ ทาํ ใหเ กดิ การบรหิ ารกจิ การบา นเมอื งทดี่ ี เกดิ การแบง สรรทรพั ยากรอยา งยตุ ธิ รรม และลดความขดั แยง ในสังคม และท่ีสําคัญที่สุดคือการสรางกลไกของการพัฒนาระบบราชการท่ีย่ังยืน เพ่ือประโยชนสุข ของประชาชนน่ันเอง ¡Ô¨¡ÃÃÁ·ŒÒº· ใหนักเรียนอธิบายการใหบริการที่ดี ท่ีทําใหประชาชนผูรับบริการจะไดรับความพึงพอใจ อยา งสงู สดุ ควรจะตอ งทําอยา งไรบา ง

º··èÕ ô ËÅ¡Ñ ¡ÒÃáÅÐà·¤¹¤Ô ¡ÒÃÊÃÒŒ §Á¹ÉØ ÂÊÁÑ ¾Ñ¹¸ ÇÑμ¶»Ø ÃÐʧ¤ เพ่ือใหนักเรียนทราบถึงวิธีการสรางมนุษยสัมพันธในการอยูรวมกัน หลักท่ัวไป ของมนษุ ยสมั พนั ธ เทคนคิ การสรา งมนุษยสัมพนั ธ และขอเสนอแนะในการสรางมนุษยสมั พันธ แนวคิดในการสรางสัมพันธภาพในการทํางาน เปนแนวทางในการสรางความผูกพัน กับสมาชิกเพ่ือใหเกิดความรวมมือ สงผลใหการทํางานมีประสิทธิภาพและสามารถทํางานรวมกัน ไดอยางมีความสุข ซ่ึงในการทํางานกลุมจะมีบทบาทผูนําและผูตาม ดังน้ันจึงตองมีการปรับตัว เพื่อการมีสมั พนั ธภาพที่ดตี อ กนั และเพ่อื ใหง านบรรลวุ ตั ถุประสงคไดท ้ังผลงานและนํ้าใจ Ç¸Ô ÕÊÃÒŒ §Á¹ÉØ ÂÊÑÁ¾Ñ¹¸ã ¹¡ÒÃÍ‹ÙËÇÁ¡¹Ñ การสรางมนุษยสัมพันธในการอยูรวมกัน หมายถึง การสรางมนุษยสัมพันธกับคนท่ีเรา ตอ งอยูรว มกันนานๆ ใกลช ิดสนทิ สนมกนั เชน อยหู อพัก อยใู นทท่ี าํ งาน เปน ตน พอจะสรปุ ไดดังน้ี ๑. สรางความเปนกันเอง ถาหากเราเปนกันเองกับบุคคลอื่น เขาก็จะมีความรูสึก เปนกนั เองดว ย และจะอยรู วมกนั ทํางานดว ยกันดว ยความสบายใจ เพราะเขาจะมีทศั นคติทีด่ ีตอ เรา เขามคี วามมัน่ ใจที่จะพดู คยุ ขอรอ ง หรือขอความชว ยเหลือจากเรา ๒. พูดจาดวยความสุภาพออนโยน การพูดจาสุภาพออนโยนจะทําใหผูอื่นสบายใจ คําพูดท่ีควรใชไดแกคําวา กรุณา ไดโปรด ขอบคุณ เสียใจ นอกจากน้ียังควรใชคําตําหนิอยางสุภาพ เชน “ใครๆ เขาก็อาจจะทําผดิ แบบนี้” หรือ “ผมกเ็ คยทําผิดแบบนเ้ี หมอื นกัน” ๓. แสดงความราเริงแจมใส มีชีวิตชีวา การที่เราแสดงความราเริงแจมใสทําใหคนท่ี อยูใกลหรือคนที่พบเห็นเกิดความสบายใจ เราจึงเปนคนท่ีมีเสนห การแสดงความราเริงแจมใส ทาํ ไดด ังนี้ คอื ๓.๑ ย้ิมเมอ่ื พบปะกบั ผอู ื่นหรอื หัวเราะเม่อื มีเรอื่ งแปลกๆ ขําขนั ๓.๒ รอ งเพลงหรือฮมั เพลงเบาๆ ขณะทํางาน ๓.๓ มอี ารมณข ัน มองเร่อื งใหญเ ปน เรอื่ งเลก็ บางครงั้ ก็เลา เร่อื งขําขนั ใหเ พ่ือนฟง ๓.๔ แสดงความยินดที ีจ่ ะทําส่ิงตา งๆ ไมทําหนา บงึ้ ตึง หรือบน จนนา รําคาญ ๓.๕ พรอ มท่จี ะย้มิ รบั ปญหา และแกปญหาอยา งอารมณเ ยน็ ๓.๖ มองโลกในแงด ี ไมว พิ ากษว จิ ารณค นอนื่ ในแงล บ และไมท ะเลาะววิ าทกบั ผอู นื่ ๔. ไมเอาเปรียบผูท่ีอยูดวยกันจนเกินไป การอยูรวมกันอยางมีความสุขตองไม เอาเปรียบซึ่งกันและกัน รูจักรับและใหในอัตราสวนท่ีใกลเคียงกัน เชน การรวมรับประทานอาหาร ดว ยกนั ในที่ทํางานหรือในหอพัก ถาเพ่ือนนําอาหารมา ๒ อยาง เราอาจจะซอื้ มาเพิม่ เตมิ ๑-๒ อยา ง

๓๖ หรือเพอื่ นเคยซ้ือขนมมาใหเ รารบั ประทาน ๒ คร้งั แลว คร้งั ที่ ๓ ควรซ้ือมาใหเพื่อนบา ง หรือถา ไมม ี โอกาสจะเลีย้ งตอบแทน จะตองหาโอกาสอ่นื ใหได การอยูด ว ยกันและใชข องรวมกนั หรอื รับประทาน อาหารดวยกนั ควรใชวธิ แี บงกนั จาย คือใชจํานวนคนหารแบงคา ใชจายจะชว ยทาํ ใหทกุ คนสบายใจ ๕. แสดงน้าํ ใจดว ยการใหค วามชวยเหลือกันโดยไมต องขอรอง ๖. ดแู ลเอาใจใสยามเพอื่ นเจ็บไขไ ดปวย ๗. เปน ทปี่ รบั ทกุ ขข องเพอื่ นได คอื จะตอ งเปน ทไี่ วว างใจ เกบ็ ความลบั แสดงความเหน็ ใจ ไมดหู ม่นิ เหยยี ดหยาม หรอื เยาะเยย ความผิดพลาดของเพือ่ น ๘. เมอื่ ทําผดิ ตองยอมรับผิด และพรอมที่จะแกไข ๙. มีความอดทนตอ ความบกพรอ งของเพื่อนบางอยา ง เชน อยกู ับเพื่อนที่ขบ้ี น ๑๐. แสดงความจริงใจตอกัน ไววางใจซึ่งกันและกัน เมื่อมีเรื่องเดือดรอนหรือเปนเร่ือง สวนตัวก็ตองเปดเผยและไววางใจที่จะเลาใหฟง และเมื่ออีกฝายรับฟงจะตองเห็นใจอยางจริงใจ และเก็บความลบั ของเพอ่ื นเอาไว ËÅÑ¡·ÇÑè 仢ͧÁ¹ÉØ ÂÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ๑. มองโลกในแงดี การมองโลกในแงดีจะชวยใหเกิดความสบายใจและสุขภาพจิตจะดี ซึง่ พฤตกิ รรมท่ีแสดงออกก็จะดีไปดว ย ๒. รูจักวิเคราะหตนเอง เพื่อจะไดเขาใจตนเอง ซ่ึงจะนําไปสูการพัฒนาตนเอง และรจู กั วิเคราะหผูอ ่นื เพือ่ จะไดเขา ใจและรูจกั พวกเขาไดดขี ึน้ ๓. รูจักใชหลกั จิตวิทยาเปน พ้นื ฐานในการทาํ งานรวมกบั บุคคลอน่ื

๓๗ ๔. พยายามหาวธิ กี ารในการปรบั ตวั ปรับใจใหเ ขา กบั สภาพการณตางๆ ๕. ไมต กเปนทาสของอารมณของตนและรจู ักอดกล้ันในอารมณของผอู ่นื ๖. ปรับปรุงบุคลิกภาพของตนใหเหมาะสมกับบทบาทและสภาพท่ีตนเองดํารงอยู และสามารถแสดงบทบาทไดเหมาะสมกบั สถานภาพและสถานการณน ้ันๆ ๗. พยายามสรางแรงจูงใจ เพอื่ ผลักดนั ใหใ ชค วามสามารถในการทาํ งานอยางเตม็ ที่ ๘. ใชการย้ิมใหเปน ประโยชนในการพบปะบคุ คลและตองมีความออ นนอ มถอมตน ๙. ควรจําช่ือบคุ คลใหแมน โดยเฉพาะชื่อเลน ๑๐. มคี วามพรอ มที่จะบริการผอู น่ื อยูเ สมอ ๑๑. รูจ กั เอาใจเขามาใสใจเรา ๑๒.รบั ฟงความคดิ เห็นของผอู ืน่ ๑๓.แสดงความเปน กันเองและความจริงใจ ๑๔.สามารถเปน ผนู าํ หรือผูตามไดต ามสถานการณ ๑๕.ศกึ ษาคนควา ความรใู หมๆ ใหทันกับเหตกุ ารณท ีเ่ ปลี่ยนแปลง ËÅ¡Ñ ¡ÒÃÊÃÒŒ §Á¹ÉØ ÂÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ การศึกษาเร่ืองหลกั การสรา งมนษุ ยสมั พันธ มีหลักการสรางมนษุ ยสมั พันธ ๑๐ ขอ คอื ๑. บุคคลยอมมีความแตกตางกัน (Individual difference) บุคคลโดยทั่วไปน้ัน ถา พจิ ารณาอยา งผวิ เผนิ แลว จะเหน็ วา เหมอื นๆ กนั แตแ ทจ รงิ แลว บคุ คลแตล ะคนมลี กั ษณะพเิ ศษเฉพาะตวั (Uniqueness) แตละคนยอมแตกตางไปจากบุคคลอื่น ไมวาจะเปนทางดานสิ่งแวดลอม พันธุกรรม สตปิ ญ ญา อารมณ เจตคติ คา นิยม อดุ มคติ วฒั นธรรม ความคดิ ความเชอ่ื นสิ ยั ใจคอ วินัยจรรยา การศึกษาท่มี ีมาตลอดชวี ิต หรอื กระบวนการเรียนรูท างสังคม (Socialization Process) สถานภาพ ทางสังคมหรือเศรษฐกิจก็ตาม เปนเหตุผลทําใหบุคคลแตกตางกันทั้งสิ้น จะหาบุคคลที่เหมือนกัน ทกุ กระเบยี ดนิ้วสักคหู นง่ึ กไ็ มม ี แมแตลกู แฝดกต็ ามที มนุษยม ีความแตกตางกัน (Man is different) ยากทจ่ี ะเขา ถงึ จิตใจของคนทุกคนไดเ พราะนานาจิตตัง “จิตมนษุ ยน ไี้ ซร ยากแทห ยัง่ ถงึ ” ๒. การพจิ ารณาศกึ ษาบคุ คลตอ งดทู งั้ หมดในฐานะทเ่ี ปน บคุ คลหนง่ึ (A whole person) ในการสรา งความสมั พนั ธก บั บคุ คลหนง่ึ บคุ คลใดนนั้ เราตอ งพงึ ระลกึ เสมอวา เราไดเ ขา มามคี วามสมั พนั ธ เกย่ี วขอ งกบั บคุ คลนน้ั ทง้ั คน เรามไิ ดเ ลอื กตดิ ตอ สมั พนั ธก บั เรอ่ื งหนง่ึ เรอื่ งใด หรอื ลกั ษณะหนง่ึ ลกั ษณะ ใดของเขา น่ันก็คือบุคคลไมสามารถจะแบงแยกเร่ืองความรูของเขาออกจากความสามารถของเขาได หรอื แยกความรูออกจากทักษะของเขาได ๓. พฤตกิ รรมของบคุ คลนนั้ ตอ งมสี าเหตุ (Cauced behavior) บคุ คลอาจไดร บั การจงู ใจ (Motivated) เหตุน้ีเราจึงจําเปนตองเรียนรูถึงสาเหตุของพฤติกรรม อันไดแก เรื่องความตองการท้ัง ทางรา งกายและจิตใจของบคุ คล การท่ีบคุ คลจะไดรับการจูงใจใหทํางาน เขาจะตองสรา งพฤตกิ รรมข้ึน

๓๘ เพอื่ ตอบสนองความตอ งการของเขาดว ยความคดิ ของเขาเอง มใิ ชส รา งพฤตกิ รรมตามความคดิ ของผอู น่ื ดังนั้นฝายบริหารจึงควรจูงใจบุคคลดวยการทําใหเขาเห็นวาการกระทําแบบน้ันหรือพฤติกรรมนั้นๆ จะเปน หนทางทาํ ใหค วามตอ งการของเขาไดร บั การตอบสนองมากขน้ึ หรอื จะเปน หนทางทหี่ ลกี เลยี่ งการ ทจี่ ะทาํ ใหก ารตอบสนองความตอ งการนน้ั ลดนอ ยลง พลงั ของผบู งั คบั บญั ชาทจ่ี ะจงู ใจจะมปี ระสทิ ธผิ ล กต็ อ เมอ่ื ผปู ฏบิ ตั งิ านเหน็ วา ฝา ยผบู งั คบั บญั ชาสามารถควบคมุ วธิ กี ารทจ่ี ะไดร บั การสนองความตอ งการ ไดจรงิ เรอ่ื งของการจูงใจนีเ้ ปน เรอื่ งทง่ี า ยและยากในเวลาเดยี วกนั งา ยในแงข องแนวความคิด แตทวา ยากในแงของการปฏบิ ตั ิ ๔. ศกั ดิ์ศรขี องความเปน มนษุ ย (Human dignity) เปน เรอ่ื งท่ีเก่ียวขอ งกับทางปรัชญา มากกวาเรอ่ื งทางวิทยาศาสตร มนษุ ยน ับเปน สัตวป ระเสริฐท่ีมคี วามคิด มสี มอง มีความรูผ ิดชอบช่ัวดี มีวัฒนธรรม มีสามัญสํานึก เปนส่ิงที่อยูเหนือสรรพสัตวทั้งหลาย ดังน้ันการติดตอสัมพันธกับมนุษย ดวยกันจึงตองปฏิบัติตอกันดวยความเคารพและตระหนักในศักด์ิศรีของความเปนมนุษยของเขา ไมวาเขาจะเปนใคร มีสถานภาพหรือฐานะอยางไร เขาก็เปนมนุษยเหมือนกับเรา ซ่ึงตางก็มีลักษณะ พิเศษเฉพาะตัวของแตละคน ๕. การติดตอสื่อสาร (Communications) ไดแก การศึกษาวิธีการติดตอสื่อสาร เพอื่ ทําใหเ กิดความสมั พันธอ ันดใี นกลมุ ใหกลมุ ไดม คี วามเห็นสอดคลองกัน และมีความเขาใจตรงกัน การส่ือสารเปนส่ิงสําคัญที่สุดในองคการ เปนกระบวนการถายทอดขาวสาร และความคดิ การเขา ใจทาํ ใหพ ฤตกิ รรมของกลมุ รวมกนั เขา ไปเปน หนงึ่ เดยี ว และยงั เปน พน้ื ฐานสาํ หรบั การรวมมือกันของกลุม ถาไมมีการสื่อสารอยางมีประสิทธิภาพธุรกิจก็ไมอาจดําเนินไปได ผูจัดการ ไมส ามารถจงู ใจคนงาน ถา คนงานไมส ามารถสอื่ สารกบั ฝา ยโรงงานได เขาจะไมส ามารถทาํ งานไดอ ยา ง ถกู ตอง ไมม ีทางที่มนษุ ยสมั พนั ธในองคก ารน้ันบังเกดิ ความพอใจได ๖. ความรับผิดชอบ (Responsibility) พ้ืนฐานความรับผิดชอบในงานองคการก็คือ การทาํ ใหง านสาํ เร็จโดยความพยายามรว มกันของผรู วมงาน ๗. การเอาใจเขามาใสใจเรา (Empathy) คือ ความสามารถที่จะทําตัวของเขาใหรูสึก เหมือนอยูในสภาพของผูอื่น และรูสึกเห็นใจตอทัศนะการจูงใจของคน (Empathy is the ability to put yourself in someone else’s place, and to feel sympathy for that person’s motives and point of view) การขาดการเอาใจเขามาใสใ จเราเปน สาเหตแุ รกของการขดั แยง ในองคก าร การ เอาใจเขามาใสใจเราเปนคุณสมบัติสําคัญของผูไกลเกลี่ยความแตกราวของการขัดแยงกันทางแรงงาน การเหน็ ใจหรอื เขา ใจความตอ งการของผอู นื่ (Empathization) การรจู กั เอาใจเขามาใสใ จเรา ตอ งศกึ ษา ความแตกตางของแตละบคุ คลและตระหนักถงึ ปญ หาของแตล ะคนซ่ึงไมเหมือนกัน ๘. ผลประโยชนซ งึ่ กนั และกนั (Mutual interest) หมายถงึ ผลประโยชนข องคนทท่ี าํ งาน ในองคการกับผลประโยชนขององคการน้ันๆ ซ่ึงการท่ีคนจะเขาไปทํางานในองคการใด หรือการท่ี องคการใดจะรับคนเขาไปทํางานนั้น ก็ขึ้นอยูกับความรูสึกหรือความเช่ือวาตนจะไดประโยชนจากอีก ฝา ยหน่ึง

๓๙ ๙. การพัฒนาศักยภาพของตน (Self Development) ไดแก การศึกษาพัฒนาตนเอง ตามศกั ยภาพใหด ที ส่ี ดุ ทง้ั ทางรา งกาย จติ ใจ และบคุ ลกิ ภาพ เพอ่ื ใหต นเปน สมาชกิ ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพของ สงั คมและเปนประโยชนต อ ผอู ืน่ และสังคมโดยสว นรวม รวมทั้งการดํารงชวี ติ อยา งสันติสขุ ของตนเอง ๑๐. การเรยี นรคู วามรับผิดชอบ (Responsibility) ไดแ ก การเรยี นรคู วามรบั ผิดชอบตาม หนา ทที่ ไ่ี ดร บั มอบหมายในการปฏบิ ตั งิ านในการทาํ งานรวมกนั เพอ่ื ใหง านนนั้ บรรลเุ ปา หมายอยา งดที สี่ ดุ à·¤¹Ô¤¡ÒÃÊÌҧÁ¹ÉØ ÂÊÁÑ ¾Ñ¹¸ เทคนคิ การสรา งมนษุ ยสมั พนั ธ หมายถงึ กลวธิ ใี นการตดิ ตอ สมั พนั ธเ พอื่ สรา งความประทบั ใจ ใหเกดิ แกคนท่วั ไปในสังคม ซง่ึ อาจจะประมวลไดดงั นี้ ๑. ยมิ้ แยม แจมใส แมว าบคุ คลทเี่ ราย้ิมดวยเขาจะไมยินดยี นิ ราย ก็จะพยายามตอไป ๒. พยายามศึกษาบุคคลอ่ืนใหลึกซ้ึง ศึกษาภูมิหลังของเขาวาเปนคนภูมิภาคใด นับถือ ศาสนาอะไร เรียนจบอะไร มีปมเดน ปมดอ ยอยา งไร เพือ่ จะไดป รบั ตวั ใหเขากบั เขาไดงา ย โดยเฉพาะ จะทําใหเ ราระวังการพูดจาไมใหก ระทบปมดอ ยของเขา และเลอื กปมเดน ของเขามาพดู ๓. รูจกั ฟงใหม ากกวาการพดู การเปด โอกาสใหผูอ น่ื พูดทาํ ใหบ ุคคลพอใจเพราะเขารูส ึก วาเขาไดร บั ความสําคญั และการฟง ทาํ ใหเราไดร ับประโยชนมาก ๔. ศกึ ษาสภาพแวดลอ มในสงั คมหรอื ในทท่ี าํ งาน เพอ่ื ใหท ราบวา ใครมคี วามขดั แยง กบั ใคร จะไดระมัดระวังตัวไมพูดเขาขางฝายใดฝายหน่ึง เพราะการพูดเขาขางฝายใดฝายหนึ่งยอมทําใหอีก ฝา ยหนึ่งไมพ อใจได ๕. ใหค วามสาํ คัญแกผอู ่นื วิธีการทแ่ี สดงวา ผูอนื่ สําคญั มดี ังนี้ ๕.๑ พูดใหคนอนื่ รูวาเขาเกง ดี รา่ํ รวย มีเกียรติ หรือเปน คนสําคญั ๕.๒ แสดงกิรยิ าสุภาพออนนอมถอมตนตอ เขา ๕.๓ ใหสงิ่ ท่ดี ที ่สี ุดแกเ ขา ใหโ อกาสในการทาํ สง่ิ ตา งๆ กอนตัวเราเสมอถาทาํ ได ๕.๔ ปฏบิ ตั ิตอผูอื่นเยย่ี งบคุ คลพิเศษ เชน ใหน ั่งเกาอ้ีที่ดที ่ีสดุ เทาทมี่ ีอยู ๖. ไมค วรทาํ ตวั เดน เกนิ ไปหรอื ทาํ ตวั เปน ผรู อบรู แลว แสดงความรคู วามสามารถไปหมด ทกุ เรอื่ ง ทาํ ใหก ลายเปน คนท่ี “นา หมนั่ ไส” คนอน่ื ไมช อบหนา และการทาํ ตวั เชน นบี้ างครง้ั เปน การทาํ งาน ขา มหนาผอู ่นื เพราะความอยากแสดงออกทาํ ใหเปน อันตรายยง่ิ ๗. ไมควรมีความมั่นใจจนเกินไป การแสดงความมั่นใจจนเกินไป คือ ไมยอมแพใคร ไมคอยจํานนในเหตุผลของผูอ่ืน สวนมากเปนลักษณะการแสดงความคิด คนที่มีความมั่นใจจนเกิน ไปจะกลายเปนคนกลาคิด กลาทํา จนทําใหกลายเปนคนดื้อดึง กาวราว ไมมีคนชอบ การแกไขคือ ควรคิดวามีอีกหลายอยางท่ีเราไมรู คิดวาคนอื่นจะตองเกงกวาเรา ทําเปนยอมเขาบางเพื่อจะไดรับ ความรกั จากคนอน่ื ๆ ๘. ควรวางตัวใหเ หมาะกาลเทศะและบคุ คล ตัวอยา งของการรูจ กั กาลเทศะ คือ ควรจะ รูว าเวลาน้ันเปน เวลาท่เี ศราโศก ดใี จ หรือสนุกสนาน และควรรูว า ท่นี ้นั เปนงานศพ งานเลยี้ ง สงั สรรค

๔๐ หรืองานพิธี สําหรับการรูจักบุคคลนั้น ตองรูวาบุคคลนั้นคือใคร มีฐานะตําแหนงอะไร อยูในภาวะ อยางไร ควรจะทาํ ตวั อยางไร ๙. สรา งความประทบั ใจในการพดู เชน สนใจเรอ่ื งเดยี วกบั ผฟู ง มอี ารมณข นั ความจรงิ ใจ ตอ กัน พดู แตใ นสงิ่ ทีด่ ี พดู จาสภุ าพออ นหวาน ไมพูดคยุ เรอ่ื งของตนเองมากเกินไป รูจกั ชมเชยยกยอ ง ผูพดู บา ง ๑๐. รูจักตอนรับผูอ่ืนเสมอ ไมวาผูน้ันจะไปหาเยี่ยมเยียนท่ีบานหรือเดินมาในท่ีที่เรา กาํ ลงั น่ังอยู เชน รูจักเชญิ ใหเขา มาในกลุม หรือเชญิ ใหนงั่ ในทีอ่ นั ควร ๑๑. รูจกั บรกิ าร สงเคราะหช วยเหลือในเรอื่ งเล็กๆ นอยๆ ๑๒. แสดงความเห็นใจในความทุกขข องผอู ื่น ๑๓. รจู ักการให ใหท้ังความรัก ความเหน็ ใจ ใหอภัย ใหความชว ยเหลอื และใหส งิ่ ของ ตามสมควร ๑๔. สนใจผูอ่นื และผูทอี่ ยูใกลช ิด เชน บิดามารดาของเพือ่ น เปน ตน ๑๕. ยอมรบั ความคิดเห็นของผูอื่น ๑๖. มคี วามจรงิ ใจตอ ผูอ นื่ เชน ทาํ ตามทพี่ ดู ไวเสมอ ๑๗. ยกยอ งใหเ กียรตแิ กผ อู ืน่ ตามโอกาสอนั ควร ๑๘. ไมแ สดงอํานาจเหนอื ผูอน่ื ๑๙. มคี วามเกรงใจ เชน ไมถ ามเรอื่ งสว นตวั ของผอู นื่ ไมย มื ของใชข องผอู น่ื โดยไมจ าํ เปน ๒๐. มสี ามญั สํานกึ คือ รวู าอะไรควรหรือไมค วร ไดแ ก รูวาควรพูดบางเรื่องกบั คนบาง คน หรอื ควรปฏบิ ตั ติ อ ผูอื่นเชนนน้ั หรอื ไม เชน จัดหอ งทํางานใหพ นกั งานที่สงู อายอุ ยูชน้ั ๔ จดั หอง ทาํ งานใหพนกั งานวยั หนมุ สาวอยชู ้นั ที่ ๑ เปนตน ๒๑. เม่ือเปนฝา ยผิดตอ งยอมรบั ผดิ ๒๒. ยอมแพเ สยี บา ง การยอมแพม ไิ ดห มายความวา เปน ฝา ยผดิ แตย อมแพ เพอ่ื ใหผ อู นื่ สบายใจ นอกจากนก้ี ารยอมแพไ มทาํ ใหเกดิ การโตเ ถยี ง ๒๓. ไมจบั ผิดผูอ่นื ถาผูอ น่ื ทําผดิ เล็กๆ นอ ยๆ แสรง ทาํ เปน ไมเ ห็นเสยี บาง ๒๔. แสดงนํ้าใจตอผูอ่ืน ไมวาผูน้ันจะเปนเพื่อนของเราหรือไม ถามีโอกาสก็ควรแสดง น้าํ ใจบา ง ๒๕. มคี วามกระตอื รอื รน ทจี่ ะชว ยเหลอื ผอู น่ื เชน หยบิ ปากกาออกมาจดขอ ความทเ่ี พอ่ื น ฝากบอกผอู ื่น เปนตน ๒๖. มคี วามเปน กนั เอง คอื รจู กั ทกั ทายปราศรยั และทาํ ตวั งา ยๆ ไมเ จา ระเบยี บจนเกนิ ไป ไมทําตนใหผูอ่นื รูสึกเกรงกลัว หา งเหิน หรือไมอ ยากเขา ใกล แตควรทาํ ตัวใหคนอน่ื รูสึกวา เม่อื อยใู กล แลว ทําใหเ ขาสบายใจ ๒๗. เปดเผยในระดบั ทเี่ หมาะสม

๔๑ ๒๘. มีมารยาทในการคบหาสมาคมกับผูอื่น พื้นฐานสําคัญของมารยาท ความสุภาพ ออนนอมและสาํ รวม (สมศรี สุกุมลนันท ๒๕๕๓ : ๕๗-๕๙) คนที่สุภาพออ นนอ ม สาํ รวมและรจู ัก ระมัดระวงั กริ ยิ าวาจายอมทาํ ใหคนอ่ืนพอใจได ๒๙. สงั เกตความตอ งการของผอู นื่ และใหใ นสงิ่ ทเี่ ขาตอ งการ ตลอดจนสงั เกตอารมณค วาม รูส กึ เพือ่ จะไดต อบสนองใหสอดคลองกับอารมณไ ด เชน เมือ่ สังเกตเห็นวาเพ่ือนรสู ึกผดิ หวงั เนอ่ื งจาก ไมม ีใครเลือกเธอเปนหวั หนา เรากป็ ลอบใจ ๓๐. อดทนและควบคุมอารมณไ ด ๓๑. รูจักขออภัย เม่อื ทําอะไรพลาดพล้งั หรือลวงเกินผอู ่นื ก็ควรขออภัย ๓๒. รา เรงิ แจมใส และมองโลกในแงดี ๓๓. ไมพ ดู เรอื่ งสว นตัวของผูอ่นื ๓๔. ไมทําใหคนอ่ืนรูสึกวาเราเอาเปรียบเขา เชน ในการรับประทานอาหารดวยกัน หรือทํากิจกรรมรวมกัน ถาหากเราไมสามารถเฉลี่ยเงินใหเทาๆ กับผูอ่ืนไดควรหาทางทําอยางอ่ืน เปนการทดแทน อาจจะเปนการทาํ งานทดแทนกไ็ ด ๓๕. คลอยตามหรือเห็นดีเห็นงามกับความคิด ความรูสึก หรือความตองการของผูอื่น เชน พดู วา “ดิฉนั เหน็ ดวยกับคุณ” “ดิฉันก็คดิ เหมือนคณุ ” “ดฉิ นั ชอบเหมอื นกัน” เปน ตน ¢ÍŒ àʹÍá¹Ð㹡ÒÃÊÌҧÁ¹ØÉÂÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ๑. ควรระวังในเร่ืองสุขภาพ การมีมนุษยสัมพันธท่ีดี ตองเร่ิมตนที่สุขภาพดี ถาบุคคล มีสุขภาพดี หนา ตากย็ ้มิ แยม แจมใส ทาํ ใหคนอ่ืนอยากเขา ใกล ๒. ควรจะระงบั อารมณไ วใ หไ ด ไมว า จะมอี ารมณค า งมาจากไหน ควรทง้ิ อารมณไ วท น่ี น่ั พยายามทําอารมณใหแ จมใสกอนจะพดู คุยกบั ผอู ืน่