ครูพักลักจำ คำคมคารมปราชญ์

fig \"W mim w&



V<^CP® ?;-s| เ^^

ucnnoiLOSLU

ควาบไม่ประบาท ด้วยความหมั่น มั่นใจ ไม่ประมาท ไว้เป็นศรี รักษาอาตม์ พำ นักดี มารังควาน ผู้ฉลาด อาจตั้งหลัก อันห้วงนํ้า ไม่มี จงอม่าอบนาใจเบา คำ บุราณ พาที ไว้ดีมาก โคไม่อยาก กินหญ้า อย่าเคี่ยวเข็ญ 11นนาใจ ของเขา เราลำเค็ญ ถึงคราวเป็น แล้วด้องปล่อย ไปตามกาล ร (ll<ร่^ (^07(37(^^1^) @ รุ

นกไม่เห็นแเา ปลาไม่เห็นIjn หมู่นกจ้อง มองเท่าไร ไม่เห็นฟ้า ถึงฝูงปลา ก็ไม่เห็น นํ้าเย็นใส ไสัเดือนมอง ไม่เห็นดิน ที่กินไป หนอนก็ไม่ มองเห็นคูต ที่ดูดกิน คนทั่วไป ก1ม่ มองเห็นโลก ต้องทุกฟ้ศก หงุดหงิด อยู่นิจสิน ส่วนซาวพุทธ ประยุกต์ธรรม ตามระนิล เห็นหมดสิ้น ทุกสิ่ง ตามจริงเอย ฯ พJtVvVTSVT-J(^^/

ร()l ปี^ s6l 4Ui Jt'^ .p^t)i i5u ^ igr^gf วัดจะดี เกั้อทูล เพราะบ้านช่วย บ้านจะสวย ดัดนิลัย บ้านกับวัด มีหลักฐาน อำ นวยขัย ถ้าขัดกัน เพราะมีวัด ทั้งสองทาง ผลัดกันช่วย ก็บรรลัย กนดีปอมมรรรมประคอง อยุ'เรือนพัง ยังดี ไม่มีทุกข์ หลายเท่า ดีกว่าคุก ไม่เศร้าหมอง จนยังดี มีธรรม คํ้าประคอง ดีกว่าปอง ทจริต คิดรํ่ารวย ฯ ร jOl jOu (flu ji)) jf)u (()) (QAi, «c :(jr 7\\(VjI/f นุ. - iQT ^gr ^gr ฯ «สิ A <cCjj>< '(น)

J.ilu Miu J.)t iOi ชุ-^-.., '~ii yr ใi)F Sip ชุ..]โ โ(.)/\" ■^(,jp p pQf !> ร่มไม้เย็น รบเชน หายร้อนอาตม์ ร่มเงาญาติ พักผ่อน หายเงียบเหงา ร่มพ่อแม่ เย็นสบาย ทุกข์บางเบา อยู่ทุกยาม เกิดเย็นเกล้า เป็นสุข ร่มอาจารย์ เคล้าคลุก เกิดเซาว์กล้า ร่มราซา กันเขลา 6) s/a/ ร่มพระพุทธ ให้โลกสาม กันศัตรู เหรูขาม กันร้อน ผ่อนลุกลาม กว่าอื่นใด เย็นขื่น อันเพื่อนดี เบื่อนถ ถึงจะน้อย ริษยา ดีกว่าร้อย มืหนึ่ง ด้อยราคา เหมือนเกลือดี เพื่อนคิด เต็มทะเล ยังดีกว่า มืน้อย นํ้าเค็ม iOl i))„ _jjL jOu JX. Sp (โ).น j;Or (yr 'ชุJชุชุyp รชุ ry'r ry^r ช<oุ'^r ช<!oุ' -

อาหารกาบ อาหารใจ อาหารกาย มีพลัง ยังชีวิต มีด้วย อาหารจิต อาหารใจ ช่วยสุขลันต์ ด้องคู่กัน อาหารกาย โลกนี้ โตใหญ่ มีราคา สร้างชีวัน ชั่งขาย อันร่างกาย ดังไก่หมู ไร้ธรรม ขึ้นตราชู พอมีค่า คนอ้วนใหญ หมดร่าคา มาเถิดมา ทานเถิดทาน อาหารใจ หมั๋นกระทำแต่ควานถ จงสืบเท้า ก้าวหน้า อย่ายั้งหยุด ทำความดี ที่สุด ทุกวิถี ซึ่งความดี ริ ผู้ที่หยุด กระทำ กล่าวว่า ถอยหลังลง ร 'ร ริ ท่านเมธี รุ IP «1

คุณงามกวาบถ อันความงาม นัยนา ดักตาติด ดังใจหวัง ไม่ได้ ไกรกำลัง ติดจำนอง ๆ ดอกไซร้ ดักจิต ชายเอาใจใส่ เอาไจจถจ่อ ก็ไม่ต้องบวช ก็ต้องร้องไห้ หญิงเอาใจใส่ ไว้กับหญิง ก็บวชไม่สึก ก็ไม่ต้องร้องไห้ ขายเอาใจใส่ ไว้กับชาย หณิงเอาใจใส่ ไว้กับดัวเอง ไว้กับตัวเอง

แ,)I ^ _ ^6i Pk ioi —'U'k, ■ใน่เ\" vf v> อันธรรมJ sssนะนทธว\\เก ทรงตรัสไว้ เปรียบดวงไฟ กระจ่างแสง ให้ซาวโลก พุทธองค์ ถ้าขาดธรรม ไม่เปลี่ยนแปลง ส่องสว่าง ส่องไฟ ก็มืดมน ฯ พระธรรม เวลา□คำมาก อย่าปส่อยให้ วันเวลา คร่าชีวิต โดยไม่คิด ทำ สิ่งใด ให้พูนเพิ่ม สร้างความดี ทวีไว้ ใฝ่ต่อเติม ชั่วอย่าเสรีม สร้างเลย เสวยกรรม ฯ ชชญญาเหบอบบกรัพบ์ มืปัญญา เหมือนมืทรัพย์ อันประเสริฐ แห่งโชค @ และโภคผล ก็ไม่ตํ่า -Q เป็นบ่อเกิด ยิ่งกว่าคน ร่ -Q 6 ถึงจะทราม รุ แม้จะจน ก็ไม่ถึง ซึ่งอดตาย —y!MKท/I) S()y ^โน.^ sr น (ij) (ij) yij?

j()u jdi iOi ^ jOu J^)^ ^ ><o''^<0 ^<i wf ngr ^gr ควาบdวคนแ^นเรนจุดเถ่น อันความดี เราทำไว้ ใครเล่าเห็น ความชั่วเป็น จุดเด่น คนเห็นง่าย หมึกหยดเดียว หากย้อย หยดลงไป นํ้าเคยใส กลายเป็นดำ น่าขำเอย อาลบคบดีปอมถีดาบ พฤกษามี ดีดิน ถิ่นอาศัย ย่อมผลิใบ ให้ดอก ออกผลหนา ผู้อาศัย คนดี มีปรีซา เหมีอนไม้ดี จึงวัฒนา ยิ่งใหญ่ ควรรักษาคนถ คนสูงศักดี้ สูงมี ควรพิทักษ์ ควรรักษา มีศรีศักดี้ ดีประจักษ์ ในโลกา เพราะดียาก หาได้ ทุกเมื่อเอย แต่ซั่วหา ง่ายเหลือ ■OxC \\^ <เ r ncrr

อบาหลงเชื่อกนเป่าห คนที่เชื่อ เมิยเขา มาเป่าหู โม่คิดด เท็จจริง ในสิ่งไหน ย่อมร้างมิตร มิ่งขวัญ ในทันใด เข้าพ้องพาน ทั้งเวรใหญ่ ภัยผอง เพียงพูดคิด ทำ ถี ด้วยเหตุไฉน ต่อเมื่อทำ จะสำเร็จ จึงได้ผล นำ ป่วงชน จะยากดี ก็ที่กรรม มีผลงาน เกิดเป็นคน ถ้าทำดี

สีงเสพตด เถ็กลถบา หลายชนิด เด็กเสพติด มีมากมาย ใครรู้บ้าง เพราะคะนอง เพราะเหตุใด จึงหลงทาง ไม่นำพา เพราะอ้างว้าง ตามเพื่อนตน เพราะคิดว่า มีประโยซนํ เหลียวหาใคร ร้ายนักหนา แดให้โทษ สิ่งเหล่านี้ ด้วยเมตตา ขอผู้ใหญ่ จิตและกาย ไม่ทิ้งเอย แล้วสรรหา ค้นสาเหตุ , ทางแก้1ข . รู้จักฟ้ง นัเงถีถี ไม่ด่วนหนี ฟ้งค้วยดี ถี่ถ้วน ค้นให้ทั่ว ก็ย่อมจะ เคยเขลามัว เหตุผล เข้าหาตัว สลายไป ไค้ป้ญญา ก็ต้องหาย

iOL ^'ngพF'FqPF(jP'Hyr^. p_.^f^I0)K1 ^Qp^Qp'^Op ใชัโไาลังเบี่บงสัตว์ ข้าเป็นสัตว์ ไซ้อำนาจ ประกาศใหญ่ ไม่ว่าใคร ฃืนสั ต้องร้กัน เลิศสัมพันธ์ ท่านเป็นมนุษย์ สุดประเสริฐ เหมือนซ้าเอย อย่าฆ่าฟ้น รบรา ความประมาทเป็นทางแห่งควาบทาบ ความประมาท พลาดพลั้ง ทั้งหสังหน้า เป็นหนทาง มรณา พาฉิบหาย พิศภิปราย ขาดสติ ดำ ริผิด ให้พลาดทาง อย่าประมาท ท่านทั้งหลาย ppp(pร£'% JUU Pk Jะ- OS-<o: : O\"-ci s o><0:c> aj)' (Qr pjf

กวามถีนาความสุบบาใหั อันความดี ที่ทำ ประจำร่าง จะสืบสร้าง ความสุข เกษมศรี ทุกวันคืน ราบรื่น ชั่วฟ้าดิน ให้เป็นที่ คร้ามทั่ว

/'' *' ■: -พ1 ' 'X< i ^ 3' Lo-/'' - -'••i • k^ อบ่าคบคน!กบจกราน ผ้คบคน เกียจคร้าน สันดานตร จมลึก สุดนึกหา ชีพคล่อง ครองโภคา ย่อยยับ อัประมาณ เหมือนคนข้าม สบถล ยันกว้างใหญ่ แต่ขอบใข้ เป็นเด็กหาญ เขาต้องล่ม ทะเลหลวง เป็นอาหาร ในขลธาร แพเล็ก ในวารี จมไป เต่าปลา

อบากไดัตัองทำ เมออยากรวย โภคทรัพย์ นับเหลือหลาย จักเกิดผล ควรค้าขาย ไปเถิด เชิดซูตน เมื่ออยากมี ความรู้ ป้ญญาดี ควรคบคน มีวิขา อย่างปรารถนา พราวฉวี เมื่อหวังไค้ ลูกบ้าง งานเมีองมี ให้ขอบธรรม ควรรีบหา เมียสาว อยากเป็นขา ราชการ ควรทำดี ในระบอบ ทรัพย์เกิดมี สาม กรรบา สามีหา ไม่มีหาย ภริยา เหตุที่ นับทุกราย ขายเป็นเหตุ เก็บดี หญิงดุจค้าย เกิดทรัพย์ เก็บเล็มเอา ร้อยเข็ม

^ ^^]=^^Ok k^k kOk kOk kOk kOu ^ kOk ^ n^r kQr kQ) (i^r kQr kgr (Q)—(Qr ฯQr ^ เพื่อนธุระ (บวนแก ไม่ต้องใช้ ช่วยประคอง ไม่ต้องขอ เพื่อนอยาก เจียดให้ ไม่ต้องรอ เพื่อนอยากพบ ออกไป เพื่อนโศกท้อ ปลอบใจ ไม่ต้องครวญ เพื่อนมีสุฃ คอยชี้ ยินดีต้วย เพื่อนทุกข์ช่วย คอยมีส่วน ความดีซวน เพื่อนทำชั่ว พลอยดีใจ ๆ เพื่อนทำควร b^bb^bb^bb^bb^bb'^i โ(^) Qr kQ) '(^r ngr kQr

.((li•ไ. ^... iOL ^ J{% (in คบบัณฑิถเนอควาบเจริญสุบ เมื่อหวังสุข ยั่งยืน เป็นพื้นฐาน ต้องเว้นพาล ชาติเลว พาเหลวไหล คบบัณฑิต ให้สนิท เป็นมิตรใจ ต้องอยู่ใน คำ เตือน ของเพึ่อนตื คบบัณฑิต โดยลำพัง แม้ครั้งหนึ่ง ก็ไต้พึ่ง ตลอดไป พ้นภัยผอง คบคนพาล มั่วสุม เป็นกลุ่มกอง เข้ารุกราน ไม่ปกป้อง ปล่อยทุกข์ คบบัณฑิต เป็นอย่าง จันทร์ข้างขึ้น ให้ราบรื่น เจริญศรี ไม่มีหมอง ดุจจันทร์ขึ้น แจ่มจ้า ระย้ายอง สีผุดผ่อง แสงสก ขึ้นทุกวัน .s ■ไ^ไ--- อน^ _^(ชุ \"ไ ~\"ไ(ไ?

เกิดเป็นคน อบาหบุถบง อย่ายั้งหยุด ใจจ่อจุด ควรหวัง ในแนวหมาย แน่แน่ว อย่าคืนคลาย หวังไว้เถิด หวังยั่งยืน เพราะตั้งใจ ปราฃญ์ทั้งหลาย สมหวัง - ระยะทาง อดไจรอ พิสูจน์ม้า กาลเวลา นั้นเป็นสิ่ง น่าสนหนอ อยากรู้เซ่น พิสูจน์คน อดใจรอ ดีซั่ว เขาคงส่อ บอกเราเอง สันดานออก

f *y มีบณฑิถเรนDถร ดีกว่า ความสุข มีวินัย ท่านรับผิด ไกลห่าง ทางอบาย กิจหมดจด ท่านว่า มัวหมองหมอง จะพาชั่ว ^ วิขาขาญ ว่าสุข เป็นขอบ ตรองให้เห็น สังสรรค์ ทุกข์ลำเค็ญ คิดขอบ ประกอบการ คบนัณฑต พร้อมตอบขาน งดงาม สามทวาร เ^ งานเลิศ เกิดมงคล

il)L ๘ ะ/-'L i()i.^^aL ^jOr^ /or\"' nqf ryf r()r \"Hop H')^^>- Ojr^HQp^Pyr คนทำดี ปอมไถัดี คนทำดี ไร้เหตุ มีทีไหน สังเกตผล คนพูดไป อื่นให้ อยู่ที่ตน คนทำดี เขาก็ให้ ใซ่ว่าคน เขาก็ตอบ ดีมาตอบ ร้ายก็ ขอบไปหา เราดีไป ต่อร้ายมา เรื่องร้าย ใส่ตัวเอง เรามาชอบ ถ้าร้ายไป จงอย่าหา อันไม้ล้ม คนลัมอปาขัาม ดูกาลก่อน คนล้มนอน เขาไม่ซวย ข่มข้าม ตามใจหวัง อย่าจรข้าม จงระวัง อีกสักครั้ง เขาคงรวย ไม่เข้ายา อย่าข้ามเขา ii'n Pfpt r' Hq) 0-> - pf v''

i )) -jr't:. fl ^(.yf^' '^:]J?^ ^\"ไนf\" ^%)T เหมือนกวางเห็น เสือผอม หอบฮักฮัก จึงเข้าโถม ขวิดถลา ไม่รู้จัก คะมำมา ล้มควํ่า เมื่อเสือตบ นี้เหลือแรง ฯ โอ้เสือ จึงร้ว่า แก่ไข้เงิน แก่เสีบ เรื่องพัวพัน แก่พนัน แก่เมาเหล้า เกินตัว ล้าต้องแย่ วันหน้า มักปรวนแปร แก่ยุแหย่ เมารัก แก่สาบาน แก่นินทา เพราะอิจฉา แก่สอพลอ ยอให้ผิด คิดฟ้งซ่าน แก่ตัณหา พาจิต ไม่เข้าการ เหยียดยาว ถ่วงโลกเอย แก่ฃี้เกียจ แก่ง่วง แก่เกียจคร้าน •i i('น iCll iol jOL ไนโ ไ)? Uif 1(f lof loP'๚ไ P((yJr

แก'เมตตา แกถ มีคุณหนัก แก่มีหลัก การุญ ศักดศรี เพราะมีศีล แก่เอื้อเฟิอ คุณอาจิน เจือจุน นับอนันต์ แก่หากิน แก่พากเพียร สินทรัพย์ อยากมีซื่อ เรียนมาก แก่ลัตย์ซื่อ แก่สร้าง ทางสฃลันต์ แก่เสริมศักดึ รักสกุล คุณสำคัญ แก่ป้องกัน เอกร,าซ ของชาติเอย เพมบญ งถบาป ศีลกำหนด งดบาป ขั้นหยาบช้า ขั้วทั้งผอง กายวาจา ไม่กลัว ทำ กิจ ผิดครรลอง ไม่ก่อกรรม ร้ายใคร ^ มายูปอง-' 'ร \"ร 0■

เมื่อไม่ทำ กรรมใด ให้เกิดโทษ สีลมัย ในความหรัง ย่อมปราโมทย์ ทนคงคลัง ศีลส่งเสริม เพิ่มบุญ สถาพร สุขจีรัง ตราบฃรา อม่าถถกบวงนิด ^ อย่าดูถูก มดแดง ว่าแรงปิด s.\"l อย่าแผลงฤทธื้ อวดอ้าง กับช้างสาร เผ็ดเอาการ อีงูเล็ก เล็กพริก อย่าไว[จ จะขาดจิต ทั้งถ่านไฟ เท่าหิ่งห้อย เช้าผลักไส เห็นเสือผอม เพียงพินาศ พานจัญไร ฮึกฮัก อย่าอวดฤทธิ้ เสียเงินทอง ชราแก่ อีกทั้งคน ชนพาล ก็อย่าต้อง พานลำพอง อย่าคบไป ให้เพลิน ต้องระรัง อนึ่งช้าง สูญเสียงา งเหำแม งูปลา อีกช้าเก่า เนานาน ทั้งเมียรัก ร่วมห้อง

tii)r ฯ:Q) '(Q) '(Q) ■((jp'^gp ฯQp ฯ^^\"^gr * คนไม่ฟิง ชั๋วคีอบ่ที่ใจ บอนอย่าบอก ออกนอกไห นานิดนิด อย่าสอน ยังกระฉอก อยู่ที่ใจ ชั่วและดี อยู่ที่ตา ใกล้และไกล หมอด หมอด จะดญาติ ดกน % จะดูเมีย เมื่อได้ยาก ลำ บากเสีย ก็เมื่อไข้ จะดฃ้า ใกล้อาสัญ จะเห็นกัน ก็เมื่อทุกข์ มาประจัญ ถ้วนทั่ว เรื่องชั่วดี ''ฯฯ0gนr ^gr\"^gr igr ฯgr tgppgp\"Pgr

i( 401 iะ Uou-:o:,p<c; 0)1 ๙'''k iuk kOl ii'p 4Q| (f })' (( ij '' p (I 'พ' คนชั่วร้าย คนใจราบ ทำ นองตํ่า เกียจคร้านทำ หมายปอง คิดถอยหนี มีเพียรน้อย การกิจ ซาติกาลี ทั้งไม่มี อ่อนสืกษา จุนเจือใคร ความเอื้อ ความมียญญารัไดัจากการสนทนาธรรบ อยากรู้ใคร มีปีญญา หรือหาไม่ จะรู้1ด้ ก็เมื่อโต้ ตอบโวหาร รู้รอบตัว มีสัจจะ ปฏิภาณ ใ{เดฉาดฉาน คนนั้นสิ มีป็ญญา อันสตรื งาบถัวบสล ก็สินสวย บุรุษต้วย ไม่มีศีล ก็สิ้นศรื ภิกษุเล่า ไม่มีศีล ก็สิ้นดี ไม่มีศีล ข้าราชการ ศีลไม่มี ก็เลวทราม J(]U JOk , พ่ไ1 /A Ak 3><k0g'r^<n0g^r<40:Qr k(^)r 'ะk^Q, r kQ^ )j igr kQ)

ความรักออถรแทั มวลวิขาความรู้คู่ซีจิต ไม่มึมิตรอื่นใดวิไลขำ s เท่าวิชาความรู้อยู่ประจำ วิฃานำหบุนให้ไข้ทำงาน อืกธรรมะคือความดีนี้ก็เด็ด เป็นตัวเม็ดผลให้สุขไพศาล ประพฤติธรรมธรรมรักษาตามอาการ ให้เราผ่านพ้นทุกข์สุขสบาย อีกทั้งคืลการรักษามารยาท มิให้ปราชญ์ตำหนิติเสียหาย ศีลเป็นเครื่องรักษาวาจากาย ให้เฉิดฉายงามล้นจนชรา อีกสัมมาอาชีวะเลี้ยงฃีพขอบ จงประกอบให้ถูกที่ดีหนักหนา อย่างเบียดเบียนเพียรฉ้อก่อเวรา ถือสัมมาอาชีพไว้สบายดี ชีวิตแผ้วผ่องใสวิไลศร เมื่อลมบูรณ์ด้วยคุณดังกล่าวแล้ว เป็นชีวีใสสดหมดจดเอย จะอยู่ไหนก็ได้สุขทุกนาทึ

อขจจัป ทุกขัง อนถคา จะหาใครเหมาะใจที่ไหนเล่า ตัวของเรายังไม่เหมาะใจหนา อนิจจังทุกข์ขังอนัตตา รู้ล่วงหน้าเสียก่อนไม่ร้อนใจ WJ't<ะฮว พ (ร)0707(๘^ พึ่งบาอาฟ้บกัน โทษผู้อื่นแลเห็นเป็นภูเขา โทษของเราแลเห็นเท่าเสันขน ตดคนอื่นเหม็นเบื่อเราเหลือทน ตดของตนถึงเหม็นไม่เป็นไร อันบ้านเรือนใหญ่โตรโหฐาน มีเสาทานหลายต้นจึงทนไหว เกิดเป็นคนอยู่คนเดียวก็เปลี่ยวใจ ต้องอาศัยพวกพ้องพี่บ้องนา (.แ^^

%) (Q) (Q) r ^(Q) 'Q( ) tQ)—fQr -dr ^ สำ คัญทจิถ ประพฤติธรรมสำคัญอยู่ที่จิต ถ้าตั้งผิดมัวหมองไม่ผ่องใส ถ้าตั้งถูกผุดผ่องไม่หมองใจ สติไซร้คุมจิตไม่ผิดนา

^ \"พk- -iA ๙^' (gr^r^r^%^ ~(Qi^ พ ^ ^นุ่^ V ควาบดิทิควร ความดีที่ควรคง คือความตรงต่อเวลา ความดีที่นำหน้า ความดีที่เป็นหลัก คือจรรยาสุภาพซน คือรู้จักรักษาตน โดยคุณคืออดทน อีกรักลัตย์ปฏิญาณ หนึ่งหนักในเหตุผล หนึ่งใจตนมีเมตตา คุมกายและวาจา สติตั้งลังวรตาม รักตัวสงวนตัว ไม่พัวพันกับคนทราม ตั้งใจพยายาม ไมใจง่ายให้เสียงาน ใคร่ครวญให้ถ้วนความ ไม่ผลีผลามให้ผิดฐาน รักซังเป็นตัวกรรม์ ที่ก่อกวนให้ทำกรรม แจ้งใจอันใดผิด เร่งเตือนจิตกำหนดจำ สำ เหนียกสำนึกนำ นิติตั้งกำกับตน นี้คือคติธรรม คุณประจำสาธุซน เป็นหลักรักษาตน ตังตราตืประจำตัว พjrtvyV7^V7'7<^ร^/^y ,jt)U At)U a()น -• ><o o><o 0><IA'o<o c><o^<o 'C> <o,^<o^<o ^ '-(gr ^(Qr -(Qr ngr igr ^(Qr ngr ni)r nQ}'

I \"♦ \\ •.ร พฤษภกาสร กฤษณาสอนนอง โททนต์เสบ่งคง อีกกญขรอันปลดปลง นรซาติติวางวาย สำ คญหมายในกายมี มลายสิ้นทั้งอินทรีย์ สถิตทั่วแต่ชั่วดี ประดับไว้ในโลกา ความดีก็ปรากฏ กิติยศฤาซา ความชั่วก็นินทา ทรยศยินขจร คบนักปราชญ์บอบไคัถี อย่าคบมิตรจิตพาลสันดานชั่ว จะพาตัวให้เสื่อมที่เลื่อมใส คบนิ'กปราชญ์นั่นแหละดีมีกำไร ท่านยอมให้ความสบายหลายประตุ ฯร*/

ไม่อวถตัว ถึงรู้จริงนิ่งไว้อย่าไฃรู้ เต็มที่ครู่เดียวเท่านันเขาสรรเสริญ ไม่ควรกํ้าเกินหน้าก็อย่าเกิน อย่าเพลิดเพลินคนซังนักคนรักน้อย \\ ©Gfsrm Cu เลนคามรอบบู้ใหญ่ เดินตามรอยผู้ใหญ่หมาไม่กัด ไปพูดซัดเขาทำไมซัดใจเขา ใครทำตึงแล้วหย่อนผ่อนลงเอา นักเลงเก่าเขาไม่หาญพาลนักเลง Cl6 คุณกับโทษ คุณกับโทษสองแปงแรงข้างไหน คุณถึงใหญ่ให้ผลคนไม่เห็น โทษสักเท่าหัวเหาเล็กเท่าเล็น ให้ผลเห็นแผ่ซ่านทั่วบ้านเมือง 1<ร^G CU

iOi 401, 401, jju jOi iOu 40)„ '' '^QpPur rO:.;c><P, o><o o><o <tc nyr 4()r 40r ■'Q' พถดีเรนศรีแก่คัว ถึงบางพูดพูดดีเป็นศรีศักดี้ มีคนรักรสถ้อยอร่อยจิต แม้พูดชั่วตัวตายทำลายมิตร จะชอบผิดในมนุษย์เพราะพูดจา <^น>7รว^ แม่สีวแบ่คัก อันแม่สื่ออย่าได้ถือเป็นบรรทัด สารพัดเขาจะพูดนี้สุดอย่าง แต่ล้วนดีมีบุญลูกขุนนาง มาอวดอ้างให้อนงค์หลงอาลัย อันร้ายดีมิได้เห็นเป็นแต่ว่า จะคาดหน้าแน่ลงที่ตรงไหน เหมีอนเขาหลอกบอกลาภถึงเมีองไกล อย่าควรไปตามคำที่รำพัน ทางไกลตาอุปมาเหมีอนเสียเนตร สุดลังเกตเท็จจริงทุกสื่งสรรพ์ คนทุกวันเชื่อมันยากปากมันโกง เขาจะนำให้Iปตายก็ตายพลัน ใครบนบานเข้าลักหน่อยก็พลอยโผง อันแม่สื่อคือปีศาจอันอาจหาญ มันขักโยงอยากกินแต่สินบน อย่าเชื่อนักมักตับจะคับโศรง ip A ร■. It ty. I; sill Sul ty jdu jOl jdi lyr 4(jrพ 'น' ■■นr 4()ร\" (Of ((jf =

itgOrk ^Ok ^^k^^Ok kVOk kVOu kVOu v v ทรับบบองบู่ตระหนี ทรัพย์ของผู้มั่งมีตระหนี่เหนียว ดังนํ้าเฃี่ยวในสมุทรสุดขัดสน ไม่เป็นที่พึ่งพาประซาชน ถึงมากล้นก็มากเปล่าไม่เขัาการ (^WVTJ^h' เมื่อสินวาสนา อันข้าไทได้พึ่งเขาจึงรรัักก แม้นถอยศักดิ้สิ้นอำนาจวาสนา V เขาหน่ายหนีมีได้อยู่คู่ชีวา แต่วิชาช่วยกายจนวายปราณ ^น>7รโ^ k k k k k '0> '0' k '(?

จะดูวัวซั่วดีดูที่หาง จะดูนางดูแม่เหมอนแลเห๊น แม้ลูกยางห่างต้นหล่นกระเด็น รปชั๋วใจถี เห็นฃบุนหนามหนาไม่น่ากิน แต่รสกลิ่นภายในชอบใจคน เหมือนรูปฃัวใจดีเจ้าพี่เอ๋ย ไม่เลือกเลยสุดแท้แต่กุศล ทีรูปดีใจชั่วตัวซุกซน ไม่เป็นผลคบยากลำบากใจ ฯ _

คุณสมบัติคนดี อันคนดีมิใซ่มีแต่ความรู พิเคราะห์ดูให้ลึกนึกให้กว้าง มีความรู้ไร้มารยาทตัดหนทาง ที่จะย่างทำตนให้คนซม โบราณว่ารู้วิชานั้นสามารถ ถ้านิราศเอาตัวรอดยิงเหมาะสม มีวิซามารยาทน่าชื่นซม คนนิยมยกตนเปนคนด ชาติคนผาล พาลโง่เจ้ามายาแส่หาเหตุ แนะประเภทไม่ควรซวนให้ขำ ธุระใดผิดยิ่งไม่อิงธรรม ช่วยแนะนำด้วยเห็นว่าเป็นดี แม้นใครพูดดีงามตามเหตุผล พาลก็ก่นเกรี้ยวกราดสัญซาติผี เขาไม่รู้กฎวินัยว่าไหนดี เราหลบหนึเซาได้ปลอดภัยเอย

iOi M iOL J()l J)l , o> <3 o><5 : o>< %)f\"(Qi พ 7UfJ))^ ^yr nyr เหลบ เหลก รู้หลบ พบเศิกเสี้ยน กลัวไกล เป็นปีก ป้องกันภัย ผ่อนช้า รู้หลีก เล็ดลอดไป สุดเนตร เปนหาง ไกลกล่าวกล้า ต่อด้วยดัสกร ฯ กตัญญ กคเวทตา กตัญณูรู้คุณท่าน แล้วคิดอ่านทำตอบแทน ไห้โลกทั่วด้าวแดน ได้รู้แจ้งทุกแห่งหน ช้อนีเปนเครืองหมาย ทั่วแผ่นป้ายประกาศตน ให้ปวงประซาซน รู้ทั่วหน้าว่าคนดี ร TP iOi Pki./A\\ ^๙^'^k,. ^^^k^ - นI ฯgf^\"^jppyppyppyppgr ^gr ปี^0><£

^gr\"^gp ^gr \"ngr nyr ๚^ ^(Qr ^Qr ngr - กลัวหรอกล้า คำ ว่าเก่ามักง่ายจะได้ยาก เกรงลำบากจะได้ต่อภายหลัง ถ้ากล้าร้อนก่อนเย็นเป็นจีรัง จะได้นั่งนอนเย็นเป็นอยู่ดี การเป็นโจรขอทานเป็นยาจก ฃ่างหมองมัวลามกเหมือนซากผี ถึงจะเป็นก็เหมือนตายวายขีวี ต้องอาภัยอัปรีย์จนวายปรารน พ^^ เมอจิถสุข รสพระธรรมขำระใจมิให้ทุกข์ อบจิตสุขรีบคว้าไขว่อย่าได้เฉย แท่าทันวันนี้ดีจริงเอย ผัดวันเลยรับรองแย่แกไม่ทัน ?gr \"^gr ฯg)—'(g) '(gr ^gr ฯgf

บนษชนักแ^นแก่ถน จึงอย่าป้กใจมั่น หวังพึ่งใครมากกว่าตน ตนเองมั่นแหละหนา จงอุตส่าห์เพียรอดทน กอรปการอันเป็นผล ประโยซน์ใวได้พึ่งพา มิยั่งยืนวัฒนา พึ่งใครผู้ใดอื่น พึ่งได้ชั่วเวลา ต่างพึ่งพาอาศัยกัน หนาหวาน ใจนม สักวาหน้ามนุษย์สุดจะเซื่อ ข้างหน้าเจือหวานไว้แต่ในขม มะนาวเกลี้ยงฤาล้านเท่าคนกลม มันโสมมจิตทรามตามวงศ์วาน ที่ต่อหน้าว่าซื่อถือเป็นมิตร สับหสังคิดหมายปองจ้องประหาร จะคบคนเห็นชอบจึงกอบการ เมื่อพบพานหลีกลี้หนีไปไกล รุ @ \"6 6 ร 10

วารีที่อมฤต คีไนชั๋ว ทองคำโสโศกเนา ในยาพิษพึงรับไว้ อย่าขยะแซยงปอง วิซาเลิศในคนตํ่า นางแก้วควรคู่ครอง ควรขอรํ่าเล่าเรียนปอง แม้เธอทรามสักดลกุล ลมเอยลมปาก ลมปาก ผู้ทรงพรตบทได้พิงย'งลังเล เข้าหูมากมักจะซวนใจให้หวนแห พลอยหลงเล่ห์เคลิ้มคารมมีถมไป เยี่ยงวารีทีละหยดยังบดหิน ให้ลิ้นเซาะกว้างเป็นทางใหญ่ แม้คำมั่นสัญญาที่ว่าไว้ ยังเปลี่ยนได้เพราะมีผู้เป่าหูเอย \"-ร

iOi JOl ifii -i\\ /)k J6k kOw '■i 'ญ ¥ อบ่าหลงตัว คนลืมตัวมัวเผลอละเมอหลง ก็มักคงพลั้งได้ในภายหลัง จึงสมควรรู้ประหยัดระมัดระวัง รู้จักยั้งรู้จักแบบรู้แยบคาย อย่าเหิมเห่อเผลอผยองลำพองศักดี้ จงผูกรักสามัคคีเป็นที่หมาย เอาไมตรีป้องกันภยันตราย บังอบายเกิดสุขไร้ทุกข์เอย กวามผบาบาน บุคคลผู้เกียจคร้าน จิตต์ลันดานขาดอดทน ย่อมไม่ประสบผล ดลข่องทางด้วยป้ญญา เพราะเหตุผลความฉลาด ย่อมไม่อาจจะมีมา หากไร้ความอุตส่าห์ พยายามตามอบรม ■ฐ่ itรl)i ^J( \\\\)\\l «ะ? ■<o c> (or\" ¥yor >^ i^<ฯc \"(Or '%) พ (0t'f/ (y)

if/l iOU i{ไน jOi J\")k น^JU , 1(jr if |r^l Igr ฯf ใครเล่าเรนที่นึ่ง ยามมีภัยมาคุกคาม คือที่พึ่งพึงแน่ใจ ใครเล่าจักพึ่งได้ ไม่หวั่นหวาดต่อสิ่งใด รัตน1ว้มั่นไม่ผันแปร ตนเองไม่เกรงขาม ใจเราจักองอาจ หากยึดคุณพระไตร คนดี คนดีมีป้ญญา ทรงคุณค่าในชุมซน ย่อมจะประพฤติตน เป็นตัวอย่างในทางดี เป็นดุจประภาคาร ล่องซัซวาลยามราตรื ซาวเรือเห็นแสงสี อบอุ่นใจไม่หลงทาง น jnu jOu ^5k นพ ฝ^^^- 0r ^g^ ^r <\"ot,gr <ฯoy,^ro><^og'or><IQgor><ฯog' r -i''gor> ngj

คน คน คน คนชอบกิน อย่าพูดยุ คนเมาดุ อย่าพูดยั่ว คนขลาดกลัว อย่าหลอกหลอน คนตะคอก อย่าข่มขู่ คนมองดู อย่ากั้นบัง คนเกลียดขัง อย่าเข้าใกล้ คนเป็นใบ้ อย่าซวนพูด คนขอบปูด อย่าได้บอก คนหัวหงอก อย่าพูดล้อ คนเพียงพอ อย่าเพิ่มเติม คนพูดเสริม อย่าพูดต่อ คนขอบล้อ อย่าขึงโกรธ คนใจโฉด อย่าร่วม่คบ คนเคารพ อย่าเมินเฉย คนพูดเปรย อย่าหลงเชื่อ คนข่วยเหลือ อย่าดูดายฺ คนมักได้ อย่าอวดของ คนจองหอง อย่างอนง้อ คนขอบพอ อย่าขัดใจ คนอยู่ไกล อย่าไหว้วาน คนหน้าด้าน อย่าขวนเที่ยว คนฃี้เหนียว อย่าบอกบุญ คนมีคุณ อย่าลบหลู่ คนศัตรู อย่าร่วมทาง คนติดอ่าง อย่าพูดเลียน คนติเตียน อย่าร่วมงาน คนสามานย์ อย่ารวมหอ คนหงอยหงอ อย่าดูหมิ่น % คนต่างถิ่น อย่าดูแคลน คนขาดแคลน อย่าประมาท ® คนผู้เขึยน ขอจบเอย i @ คนอาละวาด อย่าล้อเลียน (เทั๊

เมื่อมั๋งบ เมื่อมั่งมีมากมายมิตรหมายมอง เมื่อมัวหมองมิตรมองเหมือนหมูหมา เมื่อไม่มีหมดมิตรมุ่งมองมา เมื่อมอดม้วยหมูหมาไม่มามอง สก่าราคากน เป็นชายมีวิชา มีราคายิ่งสิ่งใด สตรีศิวิไลซ์ ก็เป็นทรัพย์ประดับตน เมตตาและอาร นั้นย่อมมีทุกผู้คน ใครบ้างก็หวังผล จากเมตตาและอารี เลี้ยงเสือนำเช้าบ้า มีหรือเขาไม่คิดหนี ฉันใดใจนารี พาเทียวนักก็ชักรวน เห็นมากก็ศิดมาก และยิ่งยากมีตามส่วน มีจนคนทั้งมวล ล้วนมีหมายก็คล้ายกัน

(fไ) Jx jX J{) พ yf ^or บอลสัถวทงหลาบปอบประสvJfาสุบ มวลสัตว์ทุกรูปตาม ประสงค์ความสุขทั่วไป ทุกข์โศกและโรคภัย ไม่มีใครปรารถนามัน ปีกถึงใจเราเขา มิมัวเมาเบียดเบียนกัน รักใคร่ไม่เดียดฉันท์ ตุจเผ่าพันธุพวกพ้องกัน พวกเราซาวไทย ความมั๋นคง ให้ซื่อให้ตรง มีใจมั่นคง ทั้งหญิงทั้งชาย ต่อกันไว้นา ช่วยภันรักษา เหตุร้ายมีมา ซื่งความปลอดภัย ศัตรูหมู่พาล ด้วยเหตุกลัวเกรง แหง ร เหตุนั้นปวงชน ความสามัคคี i ความสามัคคี ทุกคนควรมี ให้มั่นคงเอย ะ ,' c><JoO^I, -:; tfiu yX j()y J tor (น) ({]) (Of i .c> o><5: o><o (()r I^r ^0

in iAu ,i{1l iOi nOr iOu ^uu iOi i 3<o o><o^ <5. xP'(น' ฯor ror พ อยากดี ถัาอบาก จงอม่า อยากมั่งมี อย่าอวดดี อย่าโลภนัก อยากสูงศักดึ้ อย่ายกตน อย่าดัดจริต อยากเป็นคนงาม อย่าริษยา อยากมีฤทธ อย่าเย่อหยิ่ง อย่าทิ้งพระธรรม อยากยศถา อยากพบของจริง ผู้เกียจคร้าน บัเกบจคราน ผู้ไร้วิซา ผู้ไร้ทรัพย์ หรือจะพานพบวิซา ผู้ไร้วฃา หรือจะหาทรัพย์ได้ ผู้ไร้สุข หรือจะมีมิตรสหาย ผู้ไร้สกุล หรือหมายความสำราญ หรือจะกอบการกุศล หรือจะดลพระนิพพาน น Jju jOu jOu a' 3><c:^ ,o><o ^<o ^<o ^<o.^^, r nyr ngr ฯ:gr ngr ฯgj

รักดีบ่อรู้ดี เ1าถี ถีจะมีมาเสมอ เดิบดีเดิน มิจะมีก็ฃาดก็เกิน ผู้ดีและดีหา ก็ไฉนจะได้มี พบดีกระทำดี และอุตส่าห์มาหน่ายมาหนี นั่นแหละดีจะมีเสมอ บุคคลที่ไม่ควรคุ้น!คบ ไม่ควรคุ้นเคยในบุคคล ที่ทำ บาป ไม่ควรคุ้นเคยในบุคคล ที่พูดจาเหลวไหล ไม่ควรคุ้นเคยในบุคคล ที่รู้แต่จะเอาประโยชน์ตน ไม่ควรคุ้นเคยในบุคคล ที่แสร้งทำสงบเสงี่ยม ริ § ริ ร «สิ

คนลํมอปาขาม หกเอ๋ยหกล้ม อย่าสมนํ้าหน้าว่าแต่เขา สี่เท้าพลาดปราชญ์พลั้งแต่เรา บุราณเอาไม้ล้มทับสมควร คนล้มอย่าข้ามท่านห้ามขาด ทำ ประมาทหมินเหม่ทัาเสสรวล ยากเจ็ดทีดีเจ็ดหนคนทั้งมวล โชคย่อมป่วนปีนเปสี่ยนวนเวียนเอย เวลาหมุนไปไม่บัอนกลับ เวเอ๋ยเวลา มุ่งรุดหน้าเที่ยงตรงมิหลงใหล เดียวคํ่าคืนเดี๋ยววันผลัดวันไป เชิญท่านให้เร่งทำเร่งชำเลือง อย่าโอ้เอ้เฉโกหาโอกาส จะเสียชาติเกิดเปล่าไม่เข้าเรื่อง รีบทำดีแก่ท่านแก่บ้านเมือง จึงไม่เปลืองเวลาเกิดมาเอย