ครูพักลักจำ คำคมคารมปราชญ์

^^ jtiu jOk A j5i- k^k A เจัาถอกแกัวเหมอนบัถมจรรบา ดอกเอ๋ยดอกแก้ว เมือบานแล้วกลิ่นกล้าลมพาหวน หอมเวลาคํ่าคํ่าคล้ายลำดวน กลิ่นรัญจวนซื่นอุราในราตรี เหมือนผู้ดีมีจรรยารู้กาลJ รู้เทศะสมาคมสมศักดศรี รเหตุผลร้บคคลสามัคคี ร้ตนดีร้ประมาณร้กาลเอย ขิ i ข่ จ อ ทางธมหาบ หกเอ๋ยหกอย่าง เป็นทางฉิบหายแห่งสมบ้ต หนึ่งสูบล่นกินเหล้าเมาตะพัด สองเลาะลัดเที่ยวเพลินเกินเวลา สี่เล่นการพนันเสาะสรรหา สามชอบดูงานการรำเต้น อนาถาไต้ยึดประพฤติเอย ห้าเพื่อนชั่วหกคร้านการนานา 'C «3 kOu -iOk iOk (<pQ0rk <ฯcะ-y] r <k^Cf-y]'rk <ฯko-yOork><kok.Oy;kro> 'k^Ol:yะkrะ>-^c <o^kc><k (t)) r -(Qr

sf)U if)I g)l M1)% I)) iyr 10^ <if o><i^\" c><o พ (Ur ฯor ฯ เผื่อนรกหักหลัง ศัตรูอื่นหมื่นแสนไม่แม้นเหมือน ศัตรูเพื่อนที่รักคิดหักหลัง แต่เพื่อนรักใกล้ชิดเขาคิดซัง ยังมีหวังป้องกันไม่อันตราย ล้าตนเองเป็นศัตรูไม่รู้คิด สละผิดกลับตัวที่ซั่วหลาย นี่แหละภัยใหญ่หลวงคราดวงร้าย โคจรหมายขายตาบอดอาภัพ เลัอกคนคบ ไม่ควรคบคนพาลลันดานขั่ว จะพาตัวอัปลักษณ์เสื่อมศักดศรี ถูกตำหนิติรนอย่างสิ้นดี ทั้งเป็นที่ลบหลู่ของหมู่ขน คบบัณฑิตไว้เถิดประเสริฐนัก นใดพรู้<จนักล\\ ู่ทางสร้างกุศ_ล รู้ผิดขอบขั่วดีขูศรีตน เป็นมงคลอุดมสุขสมบูรณ์ rxqp4|if)l

เ\\ คนผาลกับบัณฑิต บัณฑิตมีอัชฌาสัยนํ้าใจเอื้อ มีใครเกื้อกิจเบาเท่าเส้นหญ้า ย่อมรู้สึกพระคุณเป็นบุญมา กส่าววาจาชื่นชอบขอชอบคุณ ส่วนพาลมีอัชฌาสัยนํ้าใจตํ่า จิตใจดำไม่เอื้อไร้เกื้อหนุน ใครละชีพช่วยเหลือเช้าเจือจุน เขายิ่งวุ่นขุ่นใจเป็นไพรี □ดร ลองคิดดูว่าถ้าโลกไร้ไมตรีจิต จะดำรงชีวิตได้ไฉน มีความทุกข์นึกไม่ออกจะบอกใคร งานน้อยใหญ่จะติดขัดอัดอุรา หากมีมิตรยิ้มแย้มแจ่มใสดํวย ย่อมจะช่วยซุบชีวาให้หรรษา ถึงเหน็ดเหนื่อยลำบากกายยากกายา ได้เห็นหน้ามิตรก็หายคลายกังวล ร 0 คนประมาทสเหมือนคนที่ถาบแลัว 5 1 ผู้ประมาทคือปล่อยปละละสติ ความดำริของเขาเมาสังขาร jr* เสื่อมจากคุณความดีมีจิตพาล ถึงวิญญาณมีอยู่เปรียบผู้ตาย

กวามกตัญณเชิถชูแก่บัมีกุณ จงรู้จักกตัญญเชิดซูหนน ผู้มีคุณแก่ตนอย่าทนนิ่ง เมื่อรู้จักกตัญญให้รู้จริง อย่าหวังสิ่งตนชอบมาตอบแทน เพราะรู้จริงในคุณบุญสนอง ให้เกียรติก้องสุดเด่นเข่นหัวแหวน อยู่หรือไปได้สันสุดทุกดินแดน ไม่ดับแค้นภัยหนีไมตริมา หมั๋นส์ารวจถนเอง จงสำรวจตนเถิดประเสริฐกว่า อย่าตั้งหน้าเชื่อคนอื่นให้ขื่นขม เราทำดีแม้จะมีบางคนชม ก็เหมือนลมโชยชื่นพอรื่นเอย กนประจบคบไม่ไดั หวานประจบคบไม่ได้ให้ระวัง แม้ได้ฟ้งชังใจดูให้หัว เชื่อคนง่ายจะกลายเป็นควายวัว ถูกปีนหัวนั่งหน้านัยตาลาย

j6i (6l j6l j6l jdL j6l ฯgr -(Qr ฯgr <gr ^ คิดจริง บดจริง ทาจริง อันคิดพูดทำจริงสิ่งนีเลิศ แสนประเสริฐสุดเล่ากล่าวเฉลย งานบันลือซื่อล้นคนซมเขย อย่าละเลยยึดมั่นทุกวันไป หากดวงจิตคิดคดหมดความสัตย์ เห็นถนัดมัวหมองมิผ่องใส คนก็ซังงานก็ซ้าระอาใจ อยู่ที่ไหนมีคนเกลียดเหยียดหยามเอย อยู่ร่วมกันเ0นหม่ การจะอยุริมเย็นกันเป็นหม่ ควรจะรู้พันผูกถูกวิถี ซออภัยให้อภัยไม่รอรี อย่าให้มีขุ่นใจกับใครเลย คบบาลมักปาใหัคิาชั๋ว คบคนพาลไร้ค่าเสื่อมราศี เคยทำดีพาลนำให้ทำซั่ว ษ1 พอเกลีอกกลั้วพาลก็พลอยร่อยหรอไป i ก่อนเคยมีศีลธรรมประจำตัว <1(2 !s sni /tlyru ■,^ฯ/g''rk.•Mฯ'n%f-.ฝฯ.y^kP.^,๘y'^Piจี่gPจี่yP^|'< ไgf

Juu น iOi ปีน JOI ^ur 1()f ^(Jf lyp ทาบอไถั ถ้าจะหนีขอให้หนีในทางขั่ว ถ้าจะรวยขอให้รวยในทางดี ถ้าจะกราบขอให้กราบผ้มีศีล ถ้าจะกลัวขอให้กลัวแต่สิ่งบาป เ1าบถคิคใหม่ เมื่อทำผิดจิตสำนีกตรึกเห็นผิด แนวชีวิตพอมีทางสว่างไสว หากทำผิดรั้นตะบันไป เตือนเท่าไรไม่ลดจะหมดดี ฯ อม่อบ่า\\JUหลักมืดเหนบวใจ บุคคลสิ่งของธรรมคือที่พึ่ง ถ้าใครถึงเหมีอนไร่ที่ใส่ปุย ผลประโยขนีเต็มไร่ไม่กระจุย ถ้าขาดปุยคือที่พึ่งอาจถึงตาย >^ <^\"ะ(Qป'rี ปฯี:Qปrีปฯีyปrีปnีyปrี ปีน J)u J)u ปีน '({ปี'ฯQpPyppyp

hduuuoUlOนอจ ยิ้มหนึ่งครั้งยังชีวันให้บานขื่น เจ็ดดววัันนค^ืนอย่ยั้งแห่งสังขาร ถ้าวันหนึ่งหมั่นยิ้มเป็นนิจกาล โอ้ชีวันน?คงขื่นถึงหมื่นปี ความถีก่อเกถจากถัวถน อันความดีนั้นหนอใช่ก่อเกิด จากกำเนิดตระกูลวงศ์ดำรงศักด หรือเพราะมีเงินตราสูงค่านัก เพราะย่อมจักสนเหายมลายไป หญิงไคเกีบจกรานปอมรบัติ หญิงใดมารยาทชาติสูงนัก เกียรติศักดี้ลือลั่นโลกสรรเสริญ แต่เกียจคร้านจริงแท้มัวแต่เพลิน ไม่เจริญตองวินัติจัดถึงตาย

บนษบ์นีบันสบวงเรนค่บิว เมื่อมือเท้าเรายังอยู่พรั่งพร้อม แล้วจะยอมงอมือฉะนั้นหรือ มันสมองครองอยู่เป็นคู่มือ สิ่งเดียวคือฟ้นฝ่าพยายาม ความบรสุทรบดม่อง มวลมนุษย์บริสุทธี้หรือไม่นั้น ข้อสำคัญมิใซโคตรหรือทรัพย์สิน ขึ้นอยู่กับกิจงานการอยู่กิน อีกวิซาธรรมศีลชีพอุดม ประหบัถ เมื่อทำงานมืเงินเชิญประหยัด ต่อเคร่งคัดเล็กน้อยค่อยสะสม เมื่อมืน้อยใข้น้อยไม่ล่มจม ที่สะสมก็จะมากไม่ยากนาน

iOu jOl น _(0l ^(5w j(lU \\r -(yr -igr^gr nyr าyr จy?จyr ^(,r!^ ■0><0' ,,o><z;^ CXI^ ■0-<0- ' -OxO '0><^ ^<r~^ ความงาม ดอกไม้งามออกตามฤดูกาล เราซื่นบานปรีดี้เปรมเกษมศรี แต่ผู้ที่ฃยันมารยาทดี ตลอดปีงามแน่ไม่แพ้เอย เมคถาคล้องใจ อันโซ่ตรวนพรวนพันขันซะเนาะ ยังอาจเปราะปริขาดพินาศได้ ไม่แน่นหนาตราตรีงถึงหัวใจ เหมือนด้งไซ้เมตตาเข้าหากัน กับเอื้อเพ้อเผื่อแผ่นี้แน่นัก อีกรู้จักทำดีมืศีลมั่น และเห็นร่วมรวมป้ญญาปรีกษากัน จึงจะมั่นมัดตรีงถึงใจเอย อบ่า!ขัาใกล้คน!นา g เห็นผู้หญิงกินเหล้าเมารากแตก จงคิดแยกออกห่างทางเป็นผัว I อีกผู้หญิงปากร้ายใจมัวขัว อย่าเกลือกกลั้วสัมพันธ์ฉันผัวเมืย 4<2 \"ฯQp'^r

jOu {{]l..^ ..j(')l ~1: Jjf'' '■ [) \" \"%}f^ ~ \\}r^ '^%}^ เห็นผู้ซายกินเหล้าเมาเป็นนิจ หญิงจะคิดร่วมรักศักดื้จะเสีย อีกผู้ซายเกียจคร้านงานคลอเคสีย จงหสีกเสียอย่าเกี่ยวพันกับมันเลย มีแค่ไม่ไชั เมื่อมียามีหมอพออาศัย แต่คนไม่พึ่งยาเข้าหาหมอ ทนปวดหัวตัวสั่นตะครั่นตะครอ หนักลงหนอถึงฆาตคือขาดใจ มีหนทางกว้างเตียนไม่เวียนวก แต่คนงกเงิ่นงงเที่ยวหลงโหล เข้าพงรกตกตนผจญภัย ก็ต้องไปด้นดั้นแดนกันดาร เมื่อมีฉัตรร่มกั้นกันแดดฝน แต่บุคคลไม่เห็นเป็นแก่นสาร ขอบตากแดดตากฝนทนทรมาน เกิดอาการเจ็บป่วยต้องซ่วยกัน มีประทีปโคมทองส่องสว่าง กสับเดินทางมีดมีดคิดน่าขัน อันตรายรอบตัวมาพัวพัน บ้งเกิดจัญไรรุกมาคุกคาม มีบ้านเรือนเคหาที่อาศัย กสับนอนไพรพงมากด้วยขวากหนาม ถูกยุงหมัดสัตว์พิษกัดติดตาม ทุกโมงยามอาทรต้องร้อนรน อุปมาหัวข้อฃอเตีอนจิต เป็นภาษิตขี้ขัดวีบติผล มีศีลธรรมสำหรับตับทุกข์ทน แต่ขุมขนทิ้งธรรมไม่นำพา ฯ jr^\"SjQp pQp\"

จงเสงี่บบเจีบบไจ อันตัวตํ่าแล้วอย่าทำให้กายสูง ดูเยี่ยงยูงแววยังมีที่วงหาง คอยเสงี่ยมเจียมใจจงไว้วาง ให้ต้องอย่างกิริยาเป็นนารี ความดีไม่ฮสูญ อันคุณงามความดีไม่สูญแน่ ท่านแผ่แจงสอนสุนหรไว้ ว้นนี๋ไม่สมหวังชั่งประไร ข้างหน้าได้วันหนี่งพึงเซื่อใจ อย่าด่วนคิดผิดวิสัยไฉนนี่ ว่าไม่ดีเสียสิ้นได้ยินขำ คุณงามความดีแม้นมีอย่ประจำ มันจะนำประสพผลดลบันดาล ถัอบคำเอนบอ j ความดีที่ลมลม เขาพูดซมให้ใจบาน J นำ มารับประทาน ต่างอาหารได้หรีอไร

ฤๆใช้ยามยากจน แก้ขัดสนได้หรือใม่ คราวทุกข์รุกรานใจ ซ่วยได้ไหมให้พ้นทุกข์ เจ็บไข้ใม่เยียวยา ใช้ดีทาและเสกปลุก นอนเป็นสุขได้อย่างไร โรคภัยไม่รานรุก อบ่าหวั๋นไหว ยามอาภัพ่อับจนเชื่อตนเถิด ไหนประเสริฐทำนั่นอย่าหวั่นไหว เมื่อเคราะห์ร้ายตายไหนก็ตายไป , อย่าหวั่นไหวงันงกไม่ตกใจ สหาบแท้ วิซาดีเป็นสหายเลี้ยงซีวิต ภรรยาสนิทเป็นสหายในเคหา กุศลย่อมเป็นมิตรเมื่อมรณา จงคบหามิตรมั่นสำคัญเอย

rU (f\\) i it ;ะ^t=i '( โ (Of tgp pypPyPPgPPoP %<) คนปากคัน สัญชาติคนปากคันอย่าคบหา มันจะพาหัวหกให้ตกถัง เล่าเนือความสิ่งใดออกให้ฟิง หน่อยก็ดังโดยร้ทุกผ้คน ทศทง ซ หกเอยหกทิสา ทิศเบื้องหน้ามารดามาตุเรศ ทิศเบื้องขวาอาจารย์ชำนาญเวทย์ เบองหสังแก้วเนตรบตรภรรยา ทิศเบื้องซ้ายคือสหายผู้ซื่อสัตย์ ทิศเบื้องตํ่านั่นคือพวกปาวข้า ทิศเบองบนสมณะพราหมณา ในสิงคาโลวาทสูตรเอย I จงฟ้งหไว้หดไปก่อน นัเงหูไวัหู ^ Hi ^ ฃ่ อย่าหนาวร้อนก่อนไซ้มิได้ถาม J ฟ้งแล้วดูรู้ให้แน่จำแฉความ อย่าผลีผลามขลุกขสิกจะพลิกแพลง do s พ่า/รL jOu ^(')u ji)) <1 Hyp pyp Hop pypPyPPt}><i (I) '(Of

^Qp^gp ฯgr ^gr ^(gr ^gr ngr ฯ:gr ฯgr - t! ทำ ดีปอมมีสุบ ใครทำดีมีสุขไม่ทุกข์ร้อน จะนั่งนอนเกษมศาสตร์เหมือนท่านขร้ว เกียรติยศลือลั่นสนั่นทั่ว คนเกรงกลัวนับถือเลืองลือขม ๆ .พ^ บัมีคุณธรรมประจำจิถ ถ้าใครมืคุณธรรมประจำจิต ย่อมศักดสิทธิ้เหมือนมงคลอยู่บนหัว แม้อันตรายความตายมาถืงตัว ก็ไม่กลัวไม่แฟ้มรณา ฯ บจญกวาบอบาก เกิดเป็นคนต้องผจญปิญหามาก ทั่งความอยากความต้องการนันใหญ่หลวง การรักษาก่อสร้างการทั่งปวง กว่าจะล่วงไปไต้ต้องหลายวัน อันบัณฑิตติดใฝ่ในการสงบ การงานครบในความรักสมัครมั่น มืมานะแลละะกก็็บบััณณฑฑิิตตนบัั้น พบความจริงชั่วกัลป๋เพราะตรองเอย tgr ฯg)—'(g)—qr qr ฯg) (g^ (gr ฯgf

ความบจิตเมตถา อันผู้ใดทรงธรรมเที่ยงสถิต ซนอยากเป็นมิตรเป็นหนักหนา ความใจดีมีจิตมากเมตตา ย่อมแนะนำสัตว์นานาใว้วางใจ คดถี ฮวิถบ่อบเรนไปในทางถี มองชีวิตคิดแง่ดีก็มีรัก รัก'จะซักติดชีวิตเป็นนิจสิน มองชีวิตคิดแง่ร้ายหมายมลทิน ซังจะชีนเชีอดชีวิตติดใจกาย หากมองเลยเฉยเฉาเขลาชีวิต เขลาจะปิดคลุมชีพให้ฉิบหาย จะคลี่คลายครองชีวิตเป็นนิจเอย มองทุกแง่แลทุกปมไม่งมงาย § i ร «(2 ฐ 0

บาล มาร มวลมาลีมีกลิ่นประทินหอม ภมรตอมเขยขิดพิสมัย พอดื่มกินสิ้นหวานก็ผ่านไป ไม่อาลัยเหลียวหามาแลมอง อันสตรีที่จะงามเมื่อยามสาว พอมีดวงราคีศรีก็หมอง หากเขาเทิดเซิดชูเป็นคู่ครอง ก็อาจรองเรีองงามเป็นความดี ถ้าเขาสิ้มซิมลองเพียงมองเล่น ดั่งเฉกเข่นฦมรินแล้วบินหนี จะต้องอายขายหน้าที่'วธาตรี เป็นมาลีโรยราพาตรอมตรม เกิดเป็นหญิงจริงอยู่คู่บุรุษ เหมีอนโกมุทคู่ภมรต้อนสู่สม แต่ใข่ขีพจะยังไต้เพราะขายซม อย่าปรารมภ์ว่าจะหนาวเป็นสาวตาย จงรักนวลสงวนศรีให้มีศักดื่ อย่าแบกรักเอาไปเตร่เที่ยวเร่ขาย อย่าทำแส่แร่ไปเยือนลีงเรีอนขาย อย่าแจกจ่ายให้เขาลองเหมีอนของขิม ถ้าดีแล้วไม่แคล้วขายหมายสมัคร มาปองรักเป็นสมบิติในปีจฉิม เป็นคู่เรียงเคียงเขนยไว้เขยขิม คงเอมอิ่มรสสวาทไม่คลาดครา

jtjU ^Ol jOl lor I(r^ \"\"lor\"'N()p \"Ho?''\"rijp\"ro^ ถิอบวาท แม้นถ้ามีแขกไทยใครมาหา จงพูดจาให้ลออพออ่อนหวาน อันหวานอื่นถึงจะลํ้าเพียงนํ้าตาล ไหนจะปานหวานถ้อยวาทีดี ชทรันบคนนับถอ ทุกวันนี้มีทรัพย์เขานับถือ เหมีอนเราหรือเขาจะรักมิผลักไส สงสารจนอัดอั้นให้ตันใจ จนเข้าในปากนํ้าสำประโทน ใจกุศล จงเมตตาปรานีอารืเขา ใจของเราก็ต้องเห็นเป็นกุศล อย่าให้เขาต้องตอบสนองตน บุญส่งผลความดีอยู่ที่ใจ ความลันโดษมักน้อยค่อยศึกษา ใข้ให้เป็นเย็นอุราไม่รอนผลาญ r ทำ การงานอาจสมอารมณ์ปอง I อิทธิบาทใครมีสี่ประการ เป็นหลักคํ้าให้สมบูรณ์พูนสนอง i กตัณญกตเวทีตาธรรม 1 ถ้าเดิมทำพดคิดผิดทำนอง ควรประคองกลับตัวความชั่ววาง £ Jilu ^J[)u Ml ท i: rp' U-)' p.)'

รทI j(l)„ ,;4f)u. ^()l ชุ;r-' %}f IJp pQpPgr ill ความหวังดีในคนดีพอมีหวัง คนดียังรับไวัดีไม่หนีหาย เขาจดจำข้อหวังดีมิมีวาย เพราะหวังมายกกลับตนเป็นคนดี ส่วนหวังดีในคนร้ายไม่ได้เรื่อง เขากลับโกรธทั้งเกลียดทั้งเสียดสี มิวันนี้ก็วันหน้าฆ่าเราเอย เปรียบซาวนากับงูเห่าไม่เข้าที คบบัณฑิตเรนมิครส คนซั่วข้าโหดร้ายแม้นได้มิตร เป็นบัณฑิตผู้สงบหมั่นคบหา ห่านซึ๋โทษทุจริตผิดนานา ไห้รู้ว่าบุญบาปได้ทราบดี ช่วยแนะนำแนวทางฝายข้างขอบ การประกอบศีลธรรมจำเริญศรี ซั่วระงับกับตนเป็นคนดี เพราะเหตุมีบัณฑิตเป็นมิตรตน biOusssu อันเมธีศรีปราขญ์ฉลาดลุก เป็นผู้ไห้ความสุขเกษมศรี ย่อมได้รับทำนุสุขทวี ทุกข์ไม่มีเพราะรู้ไห้ไจเป็นธรรม ะ- ('พ jOl =50^, ๘''P JOk ๘-p ฝ^p. kkk A

มัวเมาลากบกคำเอนบอ การเมาลาภเมายศนั้นหมดท่า สุดรักษาสิ้นวิธีคัมภีร์หมอ อันยศศักดิมิใข่เหล้าเมาแต่พอ ถกเขายอเหมือนเขาเกาให้เราคัน ประโบชนหมู่บาก เพ่งดูประโยชน์หมู่มาก ตัวยอมลำบากทุกสิ่งสรรพ ประนีประนอมพร้อมกัน ทุกวันมุ่งรักษ์สามัคคี เปถจริง |1าจริง พูดอะไรพูดจริงทุกสิ่งเถิด จะบังเกิดลาภผลเป็นล้นหลาม I ปฏิบัติตนเยี่ยงพูดดีไม่มืทราม พยายามสงวนคักดึ้รักเกียรติตน

^ # \"พ กนคีชลลธรรมทั้งกาบ วาจา ใจ กรณีคนดีมีศีลธรรม อันควรนำต่อสัตว์ทั่วทั้งหลาย คือมิได้ประทุษและปองร้าย ทั้งด้วยกายวาจาอีกทั้งใจ ทากวามถี ทำ ความดีมิในตนทุกคนรัก ทำ ความดีให้ประจักษ์เป็นหสักฐาน ทำ ความดีเป็นศรีพ้นคนพาล ทำ ความดีดีอภิบาลทุกท่านเอย

id, Jx. J)1 iOpรQpรgp^;'ร , รX r 'ปฯี^QtT> xc,fo><xร:g;sr><noo;or>■d^or: c อบู่ร่วมกับปราชญ ปอมนำสุขมา]หั อยู่กับปราชญ์ย่อมขาดทุกข์ นำ ความสุขมาให้ใจไม่เหงา เหมือนอยู่รวมกับญาติความหวาดเบา เรื่องโศกเศร้ากลับหายกายรื่นเริง คมคนสมีแค่นำความสุขมาใหั ถ้าคบหาสมาคมสมมนุษย์ คือคบหาลัตบุรุษสุรเถลิง ความบันเทิงก็ตามมาสุขารมณ์ ย่อมนำสุขมาสู่ถิ่นโดยสิ้นเชิง สมาคมคบหากับคนพาล แม้ไม่นานน้อยหนึ่งพึ่งเห็นผล คือนำทุกข์มาให้ใส่กมล เกิดเป็นคนควรหลบอย่าคบพาล จงกัาตนเมีนคนตาบอดในบางคราว คบคนพาลไร้ค่าเสื่อมราศี เคยทำดีพาลนำให้ทำชั่ว I ก่อนเคยมืศีลธรรมประจำตัว พอเกลือกกลั้วพาลพาหมดค่าไป Jirx jปีX' . ror ror iAr jOl jfti. „ p^pgr Pgr p'Qr Pgr Pgr\" ii'gCr;><rcgicr>^rg. cr><-c

J:h ะะi!{'•^!ะ; ะ;:!* •๖ะ; ะ4^'!=: J=! ■ๆ^'\"n(r ฯIp'nur' \"noP*^' ■<ร ชรตเหมอนเรอนอบ ซีวิตเหมือนเรือน้อยล่องลอยอยู่ ต้องต่อสู้แรงลมประสมคลื่น ต้องทนทานหวานสู้อมฃมสู้กลืน ต้องจำแนสู้ภัยไปทุกวัน ความอาร ความอารืมืใจให้อามิส อีกก่อกอปรกิจกล่าวธรรมคำสั่งสอน เพื่อสงเคราะห์หรือบูซาโดยอาทร ถูกตามตอนต้องกาละเทศะดี ย่อมอุ้มซูผู้เข็ญให้เป็นจิต ผู้เห็นผิดกลับใจไต้สุขี อำ นาจทานย่อมสมานสามัคคี ผูกไมตรืตรืงมั่นต่อกันเอย ให้อาหารเลือผ้ายารักษาโรค เครื่องอุปโภคเงินทองของขบฉัน ให้ที่พักอยู่อาศัยอภัยกัน ให้พระธรรมเตือนใจเพื่อไมตรื การให้ทานจะประสานสมานมิตร ทั่วทุกทิศมืคนรักเพิ่มศักดี้ศรื หมดศัตรูคู่อาฆาตปราศไพรื สามัคคีนำสุขหมดทุกข์เอย JOU J(O5Lน JOl ^51 ^(โ)! ^(ทน ■=Q 0>< (Or ><:0 1r'pQpspgpPijPpgppgiฯนะ^ฯQf

อบู่รวบกับyวกบาล ปาทกบบาใหัเสบอ ถ้าอยู่ร่วมกับพวกพาลพาผลาญสุข นำ ความทุกข์มาให้ใจตกตํ่า เหมือนอยู่ร่วมกับศัตรูหมู่อธรรม ความระยำก็จะมาคบหาเรา เขาธจฉาปอมถกว่าสงสาร เขาอิจฉาดีกว่าเขาสงสาร คำ โบราณขานไขไว้เดีอนจิต นึกปลงจิตเวทนาซะตาเรา เขาสงสารเมื่อเราดิ้นลงสิ้นคิด เกียรติปรากฏวาสนาเกินกว่าเขา คราวเราดีมืขัยได้ลาภยศ เขาจะคิดอิจฉาชะตาเรา รักจะเอาทางไหนตามใจตน ถ้าขอบให้เขาอิจฉาก็อย่าคร้าน หมั่นทำงานหมั่นแกหมั่นศึกษา จะยิ้มรับคนอิจฉาสบายใจ เมื่อลาภยศปรากฏเจริญตา ถ้าขอบให้เขาสงสารหมั่นคร้านเข้า หยุดไม่เอาธุรกิจคิดไฉน ผอมจนใครเห็นสงสารขาน \"ทุทโธ\" จนสิ้นเนื้อประดาตัวกลัวทำไม 5 J) -รร)ิุ ร IIC2 TP

คนรักคนชั\\>ลัวนไม่บั๋nJUU ถ้ามั่งมีเพื่อนญาติเกลื่อนกลาดกลุ้ม เหมีอนนทีลุ่มหล่อหลั่งขังนํ้าฝน บุญหาไม่เล็งอย่าได้ทะนงตน ปุถุซนรักขังไม่ยั่งยืน ลมปากมนษบ อันลมปากคนเราเหลือร้ายฤทธ เนรมิตสิ่งใดอาจได้ผล ของเย็นเป่าเป็นร้อนได้ชอบขม ของร้อนลมป่ากเป่าเท่ากับเย็น แม้ใต้ฝ่นหมนพัดป่านกวาดโลก สลาด้นกรรโขกให้ฃุกเข็ญ ก็!ม่เท่าลมปากจากคนเป็น แม้นคิดเห็นควรตั้งระรังระไว อันร่างกายหมายเทียบเปรียบนาวา กำ ลังฝ่าคลื่นลมทะเลใหญ ตั้งสองข้างมีอเห้าเป็นเสาใบ สติไซร้หางเสือวาดเรือตรง ปิญญาเป็นนายเรือเพื่อกำกับ คอยบังคับหลืกคลืนและลมหลง สารพันอันตรายในรังวง พินิจลงรอบคอบในเหตุการณ์ คลื่นละลอกกระขากฉานสะห้านขล ในรังวนปลาร้ายว่ายขนาน ปปลลาาฉฉลลาามมนนาานนาาแแลละะปปลลาาววาาหห มักคอยพาลทุกเมื่อให้เรือจม

,JuU j()u j(%. พ''ปีพ'nip\"'np\"pppir ฯงฺ?'\"^gr'np คติบวงบิถีมีคุณค่า เอาความดีเป็นแก่นกลางทางซีวิต เอาความคิดเป็นเครื่องช่วยอำนวยผล เอาแรงกายเป็นกลไกภายในตน นี่คือคนมีคุณค่าราคางาม นาจิต นาใจ ภาษาเปรียบด้วยกล้องส่องความคิด ภาพนํ้าจิตอาจเห็นได้เด่นใส ถ้าเขียนพูดปูดเปีอนเลอะเลือนไป ก็นํ้าใจฤาจะแจ่มแอร่มฤทธี้ มานะสู ฝากนำใจสู่เพื่อนเหมีอนอย่างมิตร เราควรคิดก้าวหน้าอย่าถอยหนี ^ จงมานะสู้แสงทองส่องขีวี ทั้งน้องพื่แม่พ่อเฝืารอคอย ร) ร) ร I Juu jiji j()n pii iL, J)n jdu Jpi \"ทเ ]?■' 'ท} pjf ■ๆ;jS- nnf L> .

น;;, ^น■น:- ::ร ฟ''k. ''^irf''' '\"ไ; ''':[T' บัคั้งอบู่ไนธรรบ ผู้ใดเห็นเมียคนอื่นเหมือนเผ่ฃองตน เห็นทรัพย์คนอีนเหมือนก้อนดิน เห็นชีวิตของคนอื่นเหมือนตนเอง ผู้นั้นแลเชื่อว่าเป็นผู้ตังอยูในธรรม อบ่าลืมตัว อันสินทรัพย์สักดี้ใหญ่ของภายนอก ความดีดอกคนนิยมและเสือมใส อย่าสืมตัวว่าประเสริฐเลิศกว่าใคร ควรทรงไว้คุณธรรมประจำตัว สรรเสริญ สรรเสริญครูให้สรรเสริญต่อหน้า สรรเสริญข้าเมื่อแล้วกิจ สรรเสริญมืตรเมื่ออนาถา สรรเสริญภรรยาเมื่อเลี้ยงบุตรขายหญิง ฯ ~3- -■ . 'to 'นto::^'^gSUto to' 'to ',^toQ>t^too' ; ' 30?\" \"^ur'30?

คบปราชญ เาเรนปธาชญ ใครคบปราชญ์ก็เป็นปราชญ์ปรีชาหาญ ใครคบพาลก็เป็นพาลไม่ผิดผัน เหมือนมะม่วงใม้สะเดาเข้าพัวพัน รสหวานนั้นขื่นขมไม่สมฤดี ฃอถธง ซือตรงคงเส้นวาลั่นวาจาไว้อย่างใด รักษาคำพูดให้เขาเขื่อถือคือคนจริง นับว่าเปนสัจจะเป็นธรรมะประเสริฐยิ่ง อาภรณ์ที่เพริศพริ้งไม่งามกว่าสัจจาภรณ์ ค่าบองคบ ค่าของคนมิได้นับเพราะทรัพย์มาก หริอนับจากรูปสักษณ์สูงคักดี้ศริ ^ หากเกิดแต่คุณงามและความดี ผลงานที่จรรโลงให้คนไพบูลย์ i) '£2 '1

คน a วับ ยามเป็นเด็กต้องเรียนหมั่นเขียนอ่าน ยามหนุ่มสาวหมั่นทำงานหาทรัพย์สิน ยามแก่เฒ่าเฝืาภาวนาเป็นอาจิณ ทำ อย่างนีกจะสินความทุกข์เอย หวานlOนลม บม|0นบา อันคนพาลหวานพจน์เหมือนรสอ้อย กกอร่อยไปปลายจะคายหวาน ไม่มีเหยื่อไหนปลาจะมาทาน ระวังหวานเป็นลมขมเป็นยา ฯ s ทํ- ^ >. Y'' s นุ่เ^^ :> ss I ใ aW/' s ; ■า.^ ^ไ^ !; ' 'ไ-- ..^ \"'■' y อ่ ''■'ป.'' s ■/ ■ไ^/ 4ง' ■ร ไ \\,i • . ■Q.-' - ■ i1 ^ ,. f ■! i ■■ ;!' I -v' มั่ ' s - ': '■ l•\":l■; -M4 I'-v' . / ร. 'i. • .ไ t\" f\"; '^' 'V' ^ ■' t ง]''*-' 'ไ I Js \\ ll



พ KidJCP๑



/ ♦I \\/ แกัวไสใส เกิดมาว่าจะมาหาแก้ว พบแล้วไม่กำ จะเกิดมาทำอะไร อ้ายที่อยากมันก็หลอก อ้ายที่หยอกมันก็ลวง ทำ ให้จิตเป็นห่วงเป็นโย; เ- เเลิกอยากลาหยอก รีบออกจากกาม เดินตามขันธ์สามเรื่อยไปุ่ 1 เสร็จกิจลิบหก ไม่ตกก้นดาร เรียกว่านิพพานก็ได้ 1 ^' -'' i -V »: ^, Is i I-

ความแก่หง่อม •ร <v.>f ทุเลมาก ฝืงคลองหา ดั่งคนบอด พ คลานคลำมา ทุเลแล กิริยา ความแก่ ทุเลมาก ถ้าไม่อยาก ก่อนตนแก่ ย่อมทุลัก สะดวกแท้ ต้องข้ามฟาก รีบเดินเอย ก่อนตามืด ข้ามฟาก ตรองให้แน่ ไผ่ลำ แสนทุลัก ให้ทุลัก หหนวก แต่ฌิ่นเนิ่น WXfcWV7^V?7 เกิถมานีอะไร เมื่อเจ้ามา มือะไร มาต้วยเจ้า เจ้าจะเอา แต่สุข สนุกไฉน เมื่อเจ้ามา มือเปล่า จะเอาอะไร เหมือนเจ้ามา ฯ เจ้าก็ไป มือเปล่า I#

จงอม่กับขจจุบัน สิ่งล่วงแล้ว แล้วไป อย่าใฝ่หา คปีงหวัง ที่ไม่มา ก็อย่าพีง ไม่วนวัง ไม่มาเลย อันวันวาน ผ่านพ้น ป้จจุบัน วันข้างหน้า หรือก็ยัง อย่างเปิดเผย ผู้ใดเฟ้น เห็นซัด ดั่งเซ่นเคย เรื่องนั่นนั้น แจ่มกระจ่าง 6} a/ &/ M , ไม่แง่นง่อน คลอนคลั่ง เหก้าวไป รูแล้วเลย ยิ่งเร้า ชงหน้าที่ วันนี้เอง เร่งกระทำ ใครรู้ได้ อันวันตาย แม้พรุ่งนี้ หรือผสัดไว้ เพราะไม่อาจ บอกบัด เสนามัน ต่อความตาย และมหา อยู่เซ่นนี้ ผู้มีเพียร เวียนเป็น แข็งขยัน กรัตต์\" อัน ทั้งทิพา ราตรื กล่าวกันเอย ฯ \"ภัทเท- นั่นแหละผู้ สัตบุรุษ ผู้รู้ท่าน 'ระ

rf%<A rW}<M (พ (p \\y ร.?W#^- หนไม่บันคนนินทา อันนินทา กาเล เหมือนเทนํ้า ไม่ซอกซํ้า เหมือนเอามีด มากรืดหิน แม้องค์พระ ปฏิมา ยังราดิน คนเดินดิน หรือจะสิ้น คนนินทา ฯ ล่ว\\เทกบ์ไถัเพราะความเบับร แม้ผู้ใด ใครทั้งปวง อยากล่วงทุกข์ ประสบสุข แสนประเสริฐ อันเลิศลํ้า เพราะความเพียร ดอกหนา พาพ้นกรรม จึงพบธรรม สัมมา ค่าที่เพียร น^) ๚

•'ะM^ พ โลกแห่งอนิจจัง ในโลกแห่ง อนิจจัง รังแต่รุ่น ไม่หยุด ตรงจุดไหน มีแต่หมุน ถนัดไจ สิ่งหนึ่งเก่า แน่ซัด ร้องว่าจริง ไม่ว่าใคร คิดต้อง ทกขแปนอน เป็นหญิงชาย อย่าไต้หมาย ว่าเป็นสุข ที่แท้ทุกข์ มากมาย หลายสถาน จะใ^าสุฃ ที่กาย จนวายปราฟ คงไม่พาน พบแท้ เป็นแน่นอน © imW'

กวาบไม่แน่นอน ดีของโลก โขคของคน ประเดี๋ยวดี ดีของโลก โชคของคน มีเท็จแท้ ปนอย่ พ ไม่บันคนนินทา ถ้าหมีหมา เหี้ยตะกวด ไม่ปรากฏ ถ้ากลุ่มควัน คงจะพ้น มนุษย์นี้

พ ถีแทัแม่กว่าสวบ อันความดี มีค่า กว่าความสวย ดีอำ นวย อวยสุข ทุกสมัย แต่ความสวย เสื่อมทราม ไปตามวัย ไม่มีแปร ฯ ดีคงไว้ ซึ่งความดี อนิจจา ะร'? สีกาเอํย ไม่มีเลย สังขาร เป็นแน่หนอ เห็นคนแก' วต สังขารา นํ้าตาคลอ นี้ละหนอ จะเทยงแท้ คิดคิดไป ร} เจ็บตาย 'ระ ขีวิต ปีเ ■p)

๖-^<^'^ ดูก่อนมาร .■ร?^ฟ้^. เจ้าเสียแล้ว ให้เน่าเหม็น คงไม่แคล้ว มาร ด้วยอริยสัจ ที่บำ เพ็ญ เจ้าคงเห็น เรารVู้0จ/ ก ของแท้เอย ฆ่าเจ้า ทั้งสี่ เป็นเซ่น หากชีวิน ชยวิดไม่สินหวัง ถึงจุดดับ จึงยอมรับ สิ้นสุด ซึ่งความหวัง ชีวิตอยู่ ว่าไร้ ให้จริงจัง ด้วยความหวัง สู้เป อย่าเขลาไป ยังรอเรา WJp )>< (Q< -V

ไเ พ โลกธรรม อันนินทา เสมสา ย่อมมีมา แต่บุราณ กาลไหนไหน พิเศษไชย พระพุทธองคั ทรงเดช เพราะพุาลขน ก็ยังได้ คำ นินทา ย่อมล่อใจ ความสรรเสริณ เยินยอ ผิดทศล ทุจริต ให้หลงใหล กระดากตน ใครขอบยอ ก็ยิ่งยาก จะล่อเรา ระวังคน ยกยอ ได้ความสุข คราวโศลก โขคงาม เข้ามาเผา เจ้าตัวทกข์ ก็ไม่กล้า ที่ใจเรา ทุกข์สุฃนี้ อยู่ที่ไหน ต้องปรารมภ์ ก็มักเศร้า ถ้าขืนเอา ทุกข์เขามา ทุกข์หนัก พาขื่นขม ถ้งคราวทุกข์ ปลกอารมณ์ ให้อับเฉา เบาป้ญญา ขจัดทุกข์ บำรุงสุข ทกเวสา สุขอุดม สมคเณ



'•.r.s •รS'ฐ'รร''' รน];.';)ร- ;^ร' เบื่อเสือมลากเส่อบบศ เมื่อคราวดี มีลาภ ก็ปลาบปลื้ม แล้วเลยลืม ความจน ก็ปนปี จะได้ดี รู้จักเก็บ รู้จักเซi/IX/ ร) ร/ ก็อดกัน ก็หายหมด ยามมั่งมี กินหมด เมื่อลาภเสื่อม เสื่อมใส พรรคพวกหด ไม่พบหน้า ดูน่าขัน ถึงมีรัก มักโรยรา ตามมาทัน ร้แกั ล้ารู้กัน เสื่อมแพไป ถึงคนดี มียศ ปรากฏเกียรติ ล้าขืนเหยียด พวกกัน ก็หวั่นไหว รักษายศ อุตส่าห์ทรง ดำ รงใจ เทพไท จะยอยศ ปรากฏนาน เมื่อเสื่อมยศ อุตส่าห์ทรง ดำ รงจิต อย่ามัวคิด โศกศัลย์ ตามบรรหาร มีอุตส่าห์ มานะ ไม่ละงาน ไม่เบียดใคร กระทำการ กู้เกียรติ .ร \"ร. ร:' ..#1: ร''''

ฒเ^miP^ jM M อันชีวิต ป็ธถนมีอะไร ไม่เที่ยงแท้ เกิดแล้วแก่ วอดวายสัน คนเรา ทิ้งซากศพ จมแผ่นดิน เจ็บตาย มวลทรัพย์สิน เปลี่ยนมือไป ทับถม เมื่อเกิดมา เคยยึดถือ ไม่มีทรัพย์ มาแต่กาย ไดิไฉน ยามล่วงลับ ทรัพย์1ช้ ที่ทำ ไว้ แต่บาปบุญ ที่พื้นดิน ซั่วดี เป็นตราใหฝ ตีประทับ น\"^^ พ. ^HIm ''sitks Wzmm^yL<&mmi<&m?i โ(รwdKiesK® พ^ พ »ฒ เ^^KM

ก่อนท่านนอน ก่อนนอน ในคืนนี้ ไว้ให้มั่น ขอจงตั้ง หลับไป คิดถึงกุศล ที่ผูกผัน จิตตั้งมั่น ดวงฤดี แล้วแผ่ไป แผ่เมตตา ผลแห่งดี แน่วแน่ ให้คนอื่น ทั้งรักชื่น แต่คเงไหน ทั่วไป มีสุขใจ ขอให้เขา ที่คิดขัง เกลียดขัง อย่าหวั่นไหว คลายเร่าร้อน แม้อมิตร แล้วใจเรา แต่หนหลัง เพราะจิตผ่อน จะลบาย อัตตานัง ความเครียด คิดดีเอย ด้วยเพราะจิต .Hi

สำ คัญยถดิถจารมโนที่น่าปรารถนา อิฏฐารมณ์ ค่านยม ว่าเป็นสุข ที่แท้ทุกข์ จริงจริงเขียว ทีเดียวหนา สำ คัญผิด จึงติดทุกข์ ว่าสุขนา เป็นสัญญา วิปลาส พลาดผิดธรรม ศรัทธาถั้งมั๋บแลัว บังประใบชนใหัสำเรัจ อันศรัทธา ความเซื่อ เมื่อตั้งมั่น บุญอนันต์ มากมาย หลายสถาน ย่อมสำเร็จ เป็นประโยซน่ รุ่งโรจน์นาน ศรัทธาท่าน ศรัทธาเรา เขาเหมือนกัน ฯ

><^><^■^ ธรรมะส่องสว่าง อันธรรมร พุทธองค์ ทรงตรัสไว้ เปรียบดวงไฟ ให้ซาวโลก ส่องสว่าง กระจ่างแสง ถ้าขาดธรรม ส่องไป ไม่เปลี่ยนแปลง ดังฟัาแดง แล้วมืดมน «1 ละอาบต่อบาป คือหิริ โอตดัปปะ เทวธรรม ไม่อายกลัว ถ้าโลกขาด บาปซั่วกรรม จีงทำได้ ไฟจะไหม้ เทวธรรม นั้าดับไฟ โลกวินาศ น่าหวาดเอย © ก0ธรรมคๆ วันนี้เรารวย พรุ่งนี้เราซวย สุดแสนเสียดาย วันนี้เราเกิด พรุ่งนี้เราตาย ทารุณโหดร้าย โลกนี้อนิจจัง วันนี้รื่นเริง พรุ่งนี้ฃมขื่น กลับหน้าเป็นหลัง วันนี้เขาขอบ พรุ่งนี้เขาขัง โลกไม่จีรัง นั้นคือกฎธรรมดา 5ระ f'^ น^. เ^ mF' เฐเ^

ร■•พ- .•■พ!พ พ พA พ'/\" \\พ' :■■พ ^ 1พเ^ 'พฺพ ความผาสุก Tansssu ๘ เพิ่มพูนผล แต่กลับจน สมบูรณํ ในวันหลัง มียศศักดี้ นอนเวียงวัง จงได้ แต่กลับพัง ปรากฏมี มีคนเทิด ฐานันดร เจริญสุข แต่กลับทกฃ์ เสื่อมยศ ว่าเสียดสี สรรเสริญ เดี๋ยวมีสุฃ ทุกนาที คนนินทา ซุกซ่อนใจ ประเดี๋ยวซี ร่าเรง โฉลกแสร้ง ธรรมดา แสร้งผลักไส กลับมีทกฃ์ ไม่เหมีอนแกล้ง ของโลก เปสื่ยนแปลงไป ก็เหมีอนแกล้ง แต่ขั่วดี ของทุกอย่าง หมุนเวียน เหลือเอาไว้ ให้รู้ตัว • ; (เพ]) พ พ•- .พ •■ ■\\พ Jร'^'พพพ'),าพ-^พ-พ)'y/พ)/พพM

/.^N\\ พ พระฟุทรศาสนา พุทธศาสนา ค่าลํ้าเลิศ ประเสริฐยิ่ง เป็นสัจจริง ทุกสิ่ง อย่าวางเฉย อย่าละเลย เมื่อพบแล้ว รัตนะ พลาดของดี ฯ มัวเฉยเมย หมดโอกาส 0^% จะเ0นอะไรไป คนสามารถ ถึงการหนัก จะเป็นอะไรไป จะเป็นอะไรไป คนขยัน ถึงผลอยู่ไกล จะเป็นอะไรไป คนมีวิชา จะเป็นอะไรไป ถึงพสัดถิ่น คนพุดเพราJ ถึงคนอื่น © 'พะ

เกิคมาทุกข์ ยังไม่เคยฟ้งใครที่ไหนหนา ว่าเกิดมาเป็นสุขสนุกสนาน มีแต่บ่นเรื่องทุกฃเม่สุฃสราญ ทั้งซาวบ้านซาววัดซัดกันไบ่ 0 (JLL^94 อันว่ามนุษย์โลก บัประพฤติถี อธรรมราญรอน ยังโซคดีไม่ย่อหย่อน ภายหลังข้างฝ่ายธรรม ก็ซำ นะแต่ชั่วพัก เพราะธรรมะย่อมรักษ์ จะชำนะประสิทธี้ศักดี้ wrfcu-? ผู้ประพฤติ ณ คลองธรรม ฯ Ci' น^^เรท®*^i^

วันกีนล่วงไป คืนและวันพลันดับแล้วลับล่วง ท่านทั้งปวงจงอุตส่าห์หากุศล พลันชีวิตคิดถึงรำพึงตน อายุคนนั้นไม่ยืนถึงหมื่นปี ใจคนกถกว่าสิงใถ ชั่วแต่กายวาจาย่อมปรากฏ คนทั้งหมดแม่นแท้เขาแลเห็น ชั่วในใจบังปิดไว้มิดเม้น สิบห้าเล่มเกวียนเข็นไม่หมดมวล คดสิ่งอื่นหมื่นแสนแม้นกำหนด โกฏิล้านคดซับซ้อนพอนับล้วน คดของคนคดลํ้าคดนั้านวล เหลือกระบวนที่จะจับนับคดค้อม นุ ©GfjrtwjCu J0S} s(§!'L _ ^ -r j