เฉลย มมฐ. ภาษาไทย ป.5

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹÷ŒÙ Õè ò (ตัวอยา งประโยค) ๑. เขยี นความหมายของสำนวนที่กำหนดให แลวแตง ประโยคจากสำนวน ๑) กอ รา งสรางตัว ต้ังเนอื้ ต้ังตวั ไดเ ปนหลักเปนฐาน................................................................................................................................................................. ➠ เขายงั หนมุ จงึ ทมุ เททำงานเตม็ ทเ่ี พอ่ื จะกอรางสรางตวั ใหได................................................................................................................................................................................................................................... ๒) ขวานผา ซาก โผงผางไมเกรงใจใคร................................................................................................................................................................. ➠ ปานเปนคนพูดจาขวานผาซาก คนฟงจึงไมค อยชอบ................................................................................................................................................................................................................................... ๓) เงยี บเปนเปาสาก ลกั ษณะทเ่ี งียบสนทิ................................................................................................................................................................. ➠ เธอนัง่ เงยี บเปนเปาสากอยคู นเดยี วในบา น................................................................................................................................................................................................................................... ๔) คมในฝก มีความสามารถแตไมแ สดงออก ผสู อนฉบบั ................................................................................................................................................................. ➠ กิตตเิ ปนคนคมในฝก ถา ไมคยุ ดวยจะไมรเู ลยวาเขาเปนคนฉลาด................................................................................................................................................................................................................................... ๕) จบั ปลาสองมอื มงุ หวงั สองฝก สองฝา ย หรอื การทำงานสองอยา ง................................................................................................................................................................. พรอมกัน ยอมไดผลไมด นี กั................................................................................................................................................................. ➠ .ค....ุณ......จ...ะ...ท....ำ...ง...า...น....อ....ะ..ไ...ร...ก....็เ..ล....อื ...ก....ท....ำ...ส....กั....อ....ย...า...ง...ห....น....ง่ึ.......ม...วั...แ...ต....จ...บั.....ป....ล....า..ส....อ....ง...ม....อื ...อ....ย...ู...พ....อ....ด....ีง...า...น....ไ...ม...เ..ส....ร...็จ....ส....ัก....ง...า...น....... ๖) ปด ทองหลังพระ ทำความดแี ตไ มไ ดร บั การยกยอ ง เพราะไมม ใี ครเห็น................................................................................................................................................................. คุณคา หรือรบั รูถ งึ คณุ ความดีทก่ี ระทำ................................................................................................................................................................ ➠ นดิ ชอบทำงานแบบปด ทองหลงั พระ................................................................................................................................................................................................................................... ๗) เขน็ ครกขึ้นภูเขา การทำในสิง่ ท่ยี ากลำบากยิ่งจนเกนิ ความสามารถ................................................................................................................................................................. ของตน................................................................................................................................................................. ➠ รายงานฉบับนี้ กวาฉันจะทำสำเรจ็ ไดเ หมอื นเขน็ ครกขน้ึ ภูเขาเลย................................................................................................................................................................................................................................... ภาษาไทย ๕ ๘๕

๒. เรียงลำดับตัวอักษรในกรอบใหต รงกับความหมายของสำนวน สภุ าษติ และ คำพังเพยทกี่ ำหนดให ตอ งเดือดรอนเพราะคำพดู ของตวั เอง กพปาลตยหามอ เ ร ะ าปา ปลา หมอต า ย เ พรา ะป าก ๑) ลงทุนมากแตไดผลนอย ช า น จั ง ตั๊ ขี่ บ ต แ ก ขี่ ช า ง จั บ ตั๊ ก แ ต น ๒) มีโอกาสดี ควรรีบทำ ผฉสู บอบั น น บ ใ น ข้ึ รี ห ตั ำ ก น ำ ขึ้ น ใ ห รี บ ตั ก ๓) พอความลบั ที่ปกปด เอาไวถ ูกเปดเผย ก็จะพบสง่ิ ท่ีผดิ อีกมากมาย ต น อ ำ ด ล ด ผุ àÃÂÕ §μÇÑ Í¡Ñ ÉÃ䴌໹š Êӹǹ น ำ ล ด ต อ ผุ ด ÇÒ‹ ÍÐäúŒÒ§¤ÃºÑ à¾èÍ× ¹æ ๔) ไมไดเรือ่ ง เ ถ อ ไ า น ม า ไ ม เ อ า ถ า น ๕) ทำใจกลา บังคับใจไมใหห วน่ั ไหว สู ใ อ ดี เ จ สื ใ จ ดี สู เ สื อ ๘๖ ภาษาไทย ๕

เบิกฟา วรรณกรรม นอมรำลึกพระคุณครู “คณุ แมขา คณุ แม” ไพลนิ สงเสยี งเรียกคุณแมทันทีทเ่ี ปดประตูเขาบา น “จา ลกู แมอยูในครวั จะ ” คณุ แมสงเสยี งตอบรับ เมอ่ื ไพลินเดินเขามาถึงในครัว คุณแมก็ถามไพลนิ วา “มอี ะไรหรือจะ ตะโกนเสยี งดังเชยี ว ไมเรียบรอ ยเลย” คุณแมถามพรอ ม กบั ตำหนิไพลิน ไพลินจึงขอโทษคุณแม แลว ตอบคำถามของคุณแมวา Á´ÍÂÒ¡ãˤŒ سáÁ¾‹ Ò仫Í×é ´Í¡äÁàŒ ËÃͨÐ ผฉสู บอบั น ´Í¡äÁÊŒ ÇÂæ ¹Ð‹ ¤‹Ð ¯ ¯p - › »² Š ¯ ´– ¯ ƒ Æ £ nÆ • ™ µ ´› Æ - © n† ¥ »Œ ÅmÆ - £ § m² ãªá‹ ŌǤЋ คุณแมเห็นวาการจัดพานไหวครูสมัยนี้แตกตางจากในสมัยกอน คุณแม จึงเลาเรื่องเกี่ยวกับการจัดพานไหวครูในสมัยที่คุณแมยังเปนเด็กเทาๆ กับ ไพลินใหไพลนิ ฟงวา ... การไหวครู เปนประเพณีสำคัญท่ีมีมาแตโบราณ ถือเปนพิธีกรรมท่ีแสดงความ เคารพ และระลึกถึงพระคุณครูบาอาจารย เมื่อสมัยท่ีคุณแมยังเปนเด็ก โรงเรียนสวนใหญ จะกำหนดใหวันพฤหัสบดีแรกของเดือนมิถุนายนเปนวันไหวครู วันน้ีจะเปนวันท่ียิ่งใหญ เพราะจะมีพิธีระลึกถึงบุญคุณของครูบาอาจารย แตละหองเรียนก็จะมีตัวแทนนักเรียนหญิง และชายอยา งละ ๑ คน ท่ีคุณครูประจำชน้ั คดั เลอื กเปน ตัวแทนนำพานดอกไมไปไหวครู ภาษาไทย ๕ ๘๗

คุณครูจะสอนเด็กที่เปนตัวแทนถือพานฝกซอมเดิน คลาน และกราบตั้งแตตน อาทติ ย เพอ่ื จะไดท ำไดอยา งถูกตอ งและสวยงามในวันจริง ในตอนเย็นวันพุธกอนถึงวันไหวครู คุณครูจะใหนักเรียนแบงหนาท่ีกันวา ตอนเชา วันพฤหัสบดี นักเรียนคนใดจะตองนำอะไรมาโรงเรียนบาง โดยใหแบงตามความเหมาะสม กับสภาพทางบา นของแตล ะคน เชน บางคนมีพานเงิน หรือพานแกว ก็จะเปน คนนำพานมา บางคนก็นำดินเหนียวมาใสพานเพ่ือใชปกดอกไม บางคนนำธูปเทียนมา สวนนักเรียน ทเี่ หลือก็ใหช วยกันหาดอกไมม า ไดแก ดอกเข็ม ดอกมะเขอื หญา แพรก และดอกไมอนื่ ๆ เทา ที่หาได “ทำไมตองเปนดอกเข็ม ดอกมะเขือ หรือหญาแพรกดวยละคะ” ไพลินถาม คุณแมไมตอบคำถามของไพลิน แตกลับอธิบายลักษณะของ ดอกเขม็ ดอกมะเขอื และหญาแพรกใหไพลินฟงตอวา ผฉูสบอับน ดอกเข็ม เปนดอกไมท่ีมีปลายแหลม คน สมยั กอนจงึ ถือเปน เคล็ดวาสติปญ ญาจะไดแหลมคม เหมือนดอกเข็ม และอาจเปนไดวา เกสรดอกเข็ม มีรสหวาน การใชดอกเข็มไหวครูวิชาความรูจะให ประโยชนกับชีวิต ทำใหชีวิตสดช่ืนเหมือนรสหวาน ของเกสรดอกเข็มก็เปนได ดอกมะเขือ เปนดอกไมท่ีดอกจะโนมต่ำลง มาเสมอ ไมไดชูดอกข้ึน คนสมัยกอนจึงกำหนดให เปนดอกไมสำหรับไหวครู เพ่ือศิษยจะไดออนนอม ถอมตน พรอมท่จี ะเรียนวิชาความรูตา งๆ นอกจากน้ี ผลมะเขอื ยงั มเี มลด็ มาก และสามารถงอกงามไดง าย เชน เดียวกับหญา แพรก ๘๘ ภาษาไทย ๕

หญาแพรก เปนหญาที่เจริญงอกงาม แพรกระจายพันธุไดอยางรวดเร็วมาก คนสมัย กอนจึงถือเคล็ดวาถาใชหญาแพรกและดอกมะเขือ ไหวครูแลวสติปญญาของเด็กจะเจริญงอกงาม เหมือนหญา แพรกและดอกมะเขอื น่นั เอง “ออ! อยางนี้นี่เอง แลวคุณแมเชื่อวา ถานำดอกเข็ม ดอกมะเขือและ หญา แพรกไปไหวครูแลว จะเรียนเกงไหมคะ” ไพลนิ ถาม “แมคิดวา การท่ีเราจะเรียนเกงไดนาจะเกิดจากการที่เราตั้งใจเรียนและ เชื่อฟงครูอาจารยมากกวานะ แตแมก็ชื่นชมวา คนสมัยกอนเปนคนฉลาดที่จะ สอนศิษยดวยกลวิธีตางๆ แมกระทั่งการใชดอกไมหรือตนไมมาเปนสื่อการสอน ใหเด็กๆ ยุคกอนไดเรียนรูจากธรรมชาติ และรูจักกตัญูรูคุณผูท่ีเปนครูบาผฉสู บอบั น อาจารยต ลอดไป และหญาแพรกหรอื ดอกมะเขือทจ่ี ะนำมาไหวครูนนั้ กห็ าไดง า ย มีงอกงามอยูท ว่ั ไป ทำใหไมต อ งเสยี เงนิ ซอื้ ดอกไมดวย” คุณแมตอบ “แลวพอไดดอกไมมาแลว คราวน้ีตองทำอะไรตอละคะ” ไพลินถาม คุณแมจงึ เลา ตอวา เชาตรูวันพฤหัสบดีท่ีเปนวันไหวครู เด็กนักเรียนจะนัดแนะกันใหไปถึงโรงเรียนเชา เปน พิเศษ เพือ่ ไปชว ยกนั จัดพาน ซึง่ นอกจากจะมดี อกเข็ม ดอกมะเขอื และหญา แพรกแลว ยังอาจใชดอกบานไมรูโรย ดอกดาวเรือง ดอกบานชื่น หรือดอกไมอื่น มาจัดใหสวยงาม พานดอกไมนี้เด็กผูหญิงจะเปนคนถือ สวนเด็กผูชายจะถือธูปเทียนและชอดอกไมท่ีไดจาก การนำดอกไมที่หาได มามัดรวมกัน แลวแซมดวยดอกเข็ม ดอกมะเขือ และหญาแพรก จากน้ันเด็กๆ ทุกคนก็จะไปรวมกันกันท่ีหองประชุมของโรงเรียน เพื่อจะทำการไหวครู ซงึ่ กอนไหวค รูกจ็ ะมกี ารทอ งคำสวดไหวครูเปน ทำนองสรภัญญะพรอ มๆ กนั วา ภาษาไทย ๕ ๘๙

ปาเจรา จรยิ า โหนติ คุณุตตรา นุสาสกา ขาขอประณตนอมสักการ บรู พคณาจารย ผูกอ เกดิ ประโยชนศกึ ษา ทัง้ ทา นผปู ระสาทวิชา อบรมจรยิ า แกข า ในกาลปจ จบุ ัน ขาขอเคารพอภวิ นั ท ระลกึ คุณอนันต ดวยใจนิยมบชู า ขอเดชกตเวทติ า อีกวริ ยิ ะพา ปญญาใหเกิดแตกฉาน ศึกษาสำเร็จทุกประการ อายุยนื นาน อยูในศลี ธรรมอนั ดี ใหไดเ ปน เกยี รตเิ ปนศรี ประโยชนทวี แกข า และประเทศไทยเทอญ ปญญา วฑุ ฒิ กเร เต เต ทนิ โนวาเท นมามหิ ํ จากน้ันตวั แทนนกั เรียนก็จะนำพานดอกไมไปไหวครู จงึ จะเสร็จพิธไี หวครู ดังนัน้ พิธี ไหวครูจึงเปนพิธีอันศักดิ์สิทธิ์ที่นักเรียนทุกคนรวมแรงรวมใจกันมาแสดงความเคารพและ ระลึกถงึ บญุ คณุ ของครูบาอาจารยอ ยา งแทจ รงิ ผฉูสบอับน “ของมดก็ตองทองคำสวดไหวครูเหมือนกับที่คุณแมทองเหมือนกันคะ และพอมดฟงคณุ แมเ ลาถงึ การหาดอกไมม าจัดพานแลว มดไมอยากซ้ือดอกไม เลยคะ เพราะเปลืองเงินเปลาๆ ตอนแรกที่มดจะซ้ือดอกไม มดแคอยากจะ จัดพานใหส วยกวาเพื่อนหอ งอ่นื เทา นัน้ ” ๙๐ ภาษาไทย ๕

“ดีแลวละจะลูก เพราะการไหวครูมีจุดประสงคเพ่ือระลึกถึงบุญคุณของ ครูอาจารยไมใชก ารประกวดความงามของพานไหวครู แมวาการที่พวกหนูตั้งใจ ทำพาน และระลึกถึงพระคุณครูอยางจริงใจก็นาจะเพียงพอแลวละจะ” คุณแม บอกไพลนิ “ถาอยางนั้น มดขออนุญาตตัดดอกไมท่ีคุณแมปลูกไปแทนดอกไมที่คิด วา จะซื้อไดไหมคะ” ไพลนิ ขออนญุ าตคณุ แม “ไดสจิ ะ แลว อกี สกั พักแมจะออกไปชวยตัดแลว กนั ” คุณแมตอบ “คะ ขอบคณุ นะคะคณุ แม” ไพลนิ พูดกบั คณุ แมแ ลวเดินออกจากหองครัว ไปอยา งรวดเร็ว โดยมีคุณแมม องตามลูกสาวไปดว ยความเอ็นดู ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃչ̷٠Õè ó ผฉูสบอบั น ๑. ฝกอานออกเสยี งบทอานจนอานไดคลอ ง และหาความหมายของคำตอ ไปน้ี พิธีกรรม ครูบา ตวั แทน สรภญั ญะ ประณต บูรพคณาจารย กอปร ประสาท อภวิ ันท และศักดิ์สิทธ์ิ ๒. ตอบคำถามจากเร่อื งท่อี าน ดงั นี้ ขน้ึ อยูกับดุลยพนิ จิ ของผูสอน ๑) นักเรียนสามารถทำอะไรไดอีกบาง เพ่ือเปนการระลึกถึงพระคุณของครูอาจารย และนักเรียนควรทำเฉพาะในวนั ไหวครเู พยี งวันเดียวหรอื ไม อยางไร ๒) เพราะเหตุใดจงึ ควรจดั พธิ ีไหวครู นักเรยี นคิดวาพธิ ีไหวครมู คี วามสำคัญอยา งไร ๓. แบงกลุม กลุมละ ๓-๕ คน ใหแตละกลุมคิดออกแบบพานไหวครูโดยใชดอกเข็ม ดอกมะเขือ และหญาแพรกในการจัดพาน แลววาดภาพประกอบพรอมเขียน อธิบายวิธีการจดั พานตามทคี่ ิด ๔. สนทนาซักถามบิดามารดาหรือผูปกครองวา ในสมัยท่ีทานยังเด็ก มีพิธีไหวครู อยางไรบาง แลวรวมกันบอกความแตกตางในการจัดพิธีไหวครูของสมัยกอนกับ สมัยปจ จบุ นั ภาษาไทย ๕ ๙๑

จดจำการใชภ าษา การเขียนยอความ และสรุปความ ¡ÒäѴÅÍ¡¢ÍŒ ¤ÇÒÁ ¡ºÑ ¡ÒÃà¢ÂÕ ¹Â‹Í¤ÇÒÁËÃ×Í¡ÒÃÊÃ»Ø ¤ÇÒÁ àËÁÍ× ¹¡¹Ñ ËÃ×ÍäÁ‹ ã¤Ã·ÃÒººŒÒ§¤ÃºÑ การเขียนยอ ความ หมายถงึ การเกบ็ ใจความสำคัญของเร่ืองใดเร่ืองหนึ่ง จากการอาน แลวนำมาเขียนเรียบเรยี งใหมด ว ยสำนวนของตนเอง วธิ ีการเขียนยอ ความ มวี ิธกี าร ดงั นี้ ๑. อานเรอ่ื งที่จะยอ ความใหจบอยา งนอ ย ๒ ครัง้ เพื่อใหทราบวาเรอื่ งนั้น ผฉูสบอับน กลา วถงึ อะไร มีใคร ทำอะไร ท่ีไหน อยา งไร เมื่อไร และผลเปนอยางไร ๒. บันทึกใจความสำคัญของเร่ืองท่ีอาน แลวนำมาเขียนเรียบเรียงใหม เปน สำนวนของตนเอง ๓. อานทบทวนใจความสำคัญที่เขียนเรียบเรียงแลว จากนั้นแกไขให สมบูรณ โดยตัดขอความที่ซ้ำซอนออกเพ่ือให เนื้อหากระชับรัดกุม และเช่ือมขอความให สัมพนั ธกันตัง้ แตต นจนจบ ๔. การเขียนยอความ เราไมนิยมใช สรรพนามบุรุษที่ ๑ และสรรพนามบุรุษที่ ๒ คือ คุณ ฉัน ทาน แตใชสรรพนามบุรุษที่ ๓ เชน เขา เธอ เปน ตน ไมเขยี นโดยใชอักษรยอ ▲ การยอความตองเขียนดว ยสำนวน ภาษาของตนเอง ไมค วรคดั ลอก นอกจากน้ี หากมีคำราชาศัพทก็ตองเขียนให ขอ ความของเรือ่ งทอี่ าน ถกู ตอง หามตดั ทอน ๙๒ ภาษาไทย ๕

๕. เขียนยอความใหสมบูรณ โดยเขียนแบบข้ึนตนของยอความตาม รปู แบบกอนเสมอ ๖. ถาเปนรอยกรอง ตองถอดความเปนรอยแกวกอน แลวจึงเขียน ยอความ รูปแบบการเขียนยอ ความ มีดงั นี้ การยอความเรยี งรอ ยแกว เชน นิทาน เรอื่ งส้ัน นยิ าย ยอ เรอื่ ง จากหนังสือ ของ (ชอ่ื ผูแตง )..................................................... ................................................... ............................................. ความวา ......................................................................................................................................................................................................................... การยอขา ว ยอ ขา วเรอื่ ง จาก (แหลง ท่มี า)....................................................................... ......................................................................................................... ความวา ......................................................................................................................................................................................................................... ผฉสู บอบั น การยอ บทความ ยอบทความเร่ือง ของ จาก......................................................... ............................................. ........................................... ความวา ......................................................................................................................................................................................................................... การยอ ประกาศ ยอประกาศเรอื่ ง ของ แด............................................................. ......................................... ................................................ ในโอกาส เม่อื................................................................................................................................. ..................................................................... ความวา ......................................................................................................................................................................................................................... การยอคำประพนั ธ ยอ คำประพนั ธป ระเภท เร่ือง...................................................... ......................................................................................... ของ ตอน ความวา............................................................. ................................................. ..................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................................................... ภาษาไทย ๕ ๙๓

ตวั อยา ง การเขยี นยอ นทิ าน àÃ×Íè § Å¡Ù »Ù¡ÑºáÁ‹»Ù Çѹ˹èÖ§àÇÅÒ¹éÓŧ§Ç´ »ÙÊͧμÑÇáÁ‹ÅÙ¡¾Ò¡Ñ¹äμ‹Å§ä»ËÒ¡Ô¹ μÒÁªÒÂàŹ ¢³ÐàÁ×èÍäμä‹ »¹Ñ¹é Å¡Ù à´¹Ô Ë¹ÒŒ áÁà‹ ´Ô¹ËÅѧ μÒáÁ‹¨ÑºÍ‹ٷÕè Å¡Ù ¾Íäμä‹ »ä´ÊŒ ѡ˹͋  áÁ‹¡çÌͧºÍ¡ä»á¡‹ÅÙ¡Ç‹Ò “¹Ñè¹·ÓäÁ਌Ҩ֧à´Ô¹§‹ØÁ§‹ÒÁ«Ñ´ä»à«ÁҴѧ¹é¹Ñ ¨Ðà´Ô¹ãËŒμÃ§æ ·Ò§äÁ‹ä´ŒËÃ×Í ¨Ð䴌件֧·èÕËÒ¡Ô¹àÊÕÂàÃçÇæ ÁÑÇà´Ô¹¤´ä»¤´ÁÒઋ¹¹Õé ¹Óé ¡ç¨Ð¢Öé¹ÁÒàÊÂÕ ¡Í‹ ¹àÃÒ件֧·”èÕ ÅÙ¡»Ù¨Ö§ÂŒÍ¹¶ÒÁÁÒÇ‹Ò “áÁ‹¨ÐãËŒà´Ô¹ãËŒμç·Ò§¹Ñé¹à´Ô¹ Í‹ҧäéѹ¡çÂѧäÁ‹ÃŒÙ áÁ‹Åͧà´Ô¹ãËŒ©Ñ¹´ÙÊÑ¡·Õ” áÁ‹»Ù¡çà´Ô¹μçäÁ‹ä´Œ ผฉูสบอับน ´ÇŒ ÂÇÊÔ Ñ»ÙÂÍ‹ Áà´Ô¹¤´ä»¤´ÁÒ໹š ¸ÃÃÁ´Ò áμ‹ËÒ¡áÁ»‹ ÙäÁË ŒÊÙ Ö¡μÑÇàͧ ¨Ò¡Ë¹Ñ§Ê×Í ¹·Ô Ò¹ÍÕÊ» ¢Í§ ¡ÃÁÇªÔ Ò¡Òà ยอเรื่อง ลูกปูกับแมปู จากหนังสือ นิทานอีสป ของ กรมวิชาการ ความวา แมปตู ัวหนึง่ สอนใหลูกปเู ดนิ ตรงๆ ลกู ปูจงึ ขอใหแมปูเดนิ ใหด ู แตแ มป ู กเ็ ดินตรงไมได เพราะปกตแิ ลวปูยอ มเดนิ ไมต รงเปนธรรมดา ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹÷ŒÙ Õè ô เขยี นยอความวรรณกรรมเร่ือง นอมรำลกึ พระคุณครู ลงในสมดุ ขนึ้ อยูกบั ดุลยพินจิ ของผสู อน ๙๔ ภาษาไทย ๕

การสรุปความ เปนการสรุปเร่ืองราวจากการฟงหรือการอาน วรรณคดี หรือวรรณกรรมตางๆ ผูฟงหรือผูอานจะตองจับใจความและสรุปใจความสำคัญ ของวรรณคดี หรือวรรณกรรมท่ีฟงหรืออาน เพื่อจะเปนพื้นฐานของการพูด หรือการเขียนสรปุ ความตอไป การอานหรอื การฟง เพอื่ สรุปความ ตองจับประเด็นใหไดว า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เม่ือไร อยางไร แลวจดบันทึกไว จากน้ันจึงสรุปความของเรื่องที่อาน หรือฟง ตวั อยาง การสรปุ ความจากวรรณกรรม เรื่อง ปราสาทเขาพนมรุง ปราสาทเขาพนมรุงเปนเทวสถานที่สรางถวายพระศิวะ ตามความเช่ือของ ศาสนาฮินดูที่นับถือพระศิวะเปนใหญ ปราสาทเขาพนมรุงสรางตอเน่ืองกันมาเปน เวลานาน ต้ังแต พ.ศ. ๑๕๐๑- ๑๗๐๐ กษัตรยิ ข อมผสู รางปราสาท ผฉูสบอับน ที่สำคัญพระองคหนึ่ง คือ พระเจา หิรัณยวรมัน ดวยเหตุนจ้ี งึ ไดนำชอื่ ของพระองคมาต้ังช่ือเสนทางที่ตัด เขาสเู ขาพนมรงุ จากหนงั สือเรียนภาษาไทย ชุดพืน้ ฐานภาษา ชั้นประถมศกึ ษาปท ี่ ๕ เลม ๒ สรุปความได ดังนี้ พระเจาหิรัณยวรมัน เปนกษัตริยขอมพระองคหน่ึงท่ีสรางปราสาท เขาพนมรุงในระหวา ง พ.ศ. ๑๕๐๑-๑๗๐๐ เพ่อื ถวายพระศิวะ จึงไดน ำชอ่ื ของพระองคม าต้ังเปนชื่อของถนนที่ตดั เขาสูเ ขาพนมรุง ภาษาไทย ๕ ๙๕

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃչ̷٠Õè õ อา นบทรอยกรองตอไปน้ี แลว ตอบคำถาม และเขียนสรปุ ความ สกั วาพระธรรมค้ำจุนโลก คงหายโศกหายเศรา เราทัง้ หลาย เอาพระธรรมคำ้ จุนท้งั ใจกาย ทุกขม ลายเพราะธรรมประจำใจ พระธรรมดุจเทียนสวา งกระจา งแสง ไมม รี งุ ไมม ีแวงงามสดใส มคี วามอายกายวาจาทกุ วนั ไป ธรรมเทา นน้ั คุมภัยผองโลกเอย ม.ร.ว. คึกฤทธ์ิ ปราโมช และคณะ ผฉสู บอบั น ๑) ผแู ตงบทรอยกรองน้ี มีจดุ ประสงคอยางไร ใหผ ูอา นรจู ักใชธ รรมะ.............................................................................................. เพือ่ ดบั ทกุ ข......................................................................................................................................................................................................................................... ๒) บทรอยกรองนี้ กลาวถึงอะไร ธรรมะเปนสิ่งท่ีชวยดับทุกขและปองกัน......................................................................................................................................... ภยั ได......................................................................................................................................................................................................................................... ๓) ขอ คิดท่ีไดจากบทรอยกรองนี้ คอื อะไรบาง ธรรมะเปรียบเสมอื น............................................................................................. แสงเทียนที่สอ งสวา งสดใส และจะช้ีนำเราใหห ายทุกขกายทุกขใ จได......................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................... ๔) นกั เรยี นเห็นดวยกบั บทรอ ยกรองนี้หรอื ไม อยางไร (ตวั อยาง)................................................................... เห็นดว ย เพราะธรรมะหรอื พระธรรมซ่งึ เปน คำสั่งสอนของ......................................................................................................................................................................................................................................... พระพทุ ธเจาชว ยใหผ ูท่ีปฏิบัตมิ ีจติ ใจสงบ และเหน็ แนวทางในการ......................................................................................................................................................................................................................................... แกปญหาอยางถูกวิธี......................................................................................................................................................................................................................................... ๕) เขยี นสรุปความบทรอ ยกรองนี้เปน รอยแกว (ตัวอยาง)............................................................................................ ธรรมะเปน สง่ิ ท่ชี ว ยคำ้ จนุ โลก เพราะธรรมะจะเปน เหมอื นแสงเทยี น......................................................................................................................................................................................................................................... ท่ีสองสวางนำทางใหเราไดพ บกบั ความสุขได......................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................... ๙๖ ภาษาไทย ๕

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒäԴ ๑. เขียนความหมายของคำทพ่ี มิ พตัวสีฟาในประโยคทก่ี ำหนด ๑) เมอื่ คืนน้ี ขโมยยกเคาบา นเศรษฐที ่ีอยขู า งบา นฉนั ขโมยของ มฐ./ตวั ช้วี ดั ...✎............................................................ ท1.1 (3) ๒) ผูช ายคนนี้ปากหวานกบั ผูหญิงสวยๆ อยเู สมอ พดู จาไพเราะ✎............................................................................ ๓) ขอสอบวิชาภาษาไทยปน ีห้ ินมาก ยากมาก✎..................................................................................................................... ๔) ส.ส. คนนี้เปนคนใจซอื่ มือสะอาด มีความซื่อสตั ย✎..................................................................................................................... ๕) นกั มายากลมลี กู เลน แพรวพราว ทำใหคนดูติดใจจนอยากดูอีก วิธีการตางๆ เพ่อื ดงึ ดูดความสนใจ.✎.................................................................................................................................................................................................................................. ๖) ฉนั มีเรือ่ งเด็ดๆ จะเลาใหเธอฟง ดีมาก✎.......................................................................................................................... ๗) หากรเู ร่อื งนี้แลว ก็เหยียบไวเลยนะ เกบ็ เปน ความลับ✎.................................................................................................................. ๘) บอกความจรงิ มาเสยี เถอะ อยามัวเลนลิ้นอยเู ลย พดู ไมต รงไปตรงมา ผูสอน.✎.................................................................... ฉบบั ๙) ใครๆ กบ็ อกวาเธอเปนแมพ ระเสมอ คนดี✎............................................................................................................. ๑๐) เดก็ คนนีม้ อื แข็งจงั ลูกเตา เหลา ใครกนั นะ ไมออ นนอม.✎......................................................................................... ๒. เลอื กคำเติมลงในชอ งวา งใหเหมาะสม ใจดำ ปาเถ่อื น มฐ./ตัวช้ีวัด อกหัก หวั ออน เปร้ยี ว ท1.1 (3) ปากแขง็ ๑) นา สงสารเดก็ นะ ทงิ้ กนั ไดล ง คนเปนแมต อง ใจดำ.............................................. มากๆ ๒) ถงึ หลอนจะมีอายแุ ลว หลอนกย็ ังแตงตวั เปรี้ยว.............................................. เหมือนวยั รุน ๓) เธอก็ไมเ คยสารภาพความจริง ยงั เปน คน ปากแขง็.............................................. เหมือนเดมิ ๔) ถงึ ข้ันลงไมล งมอื กนั เลยหรอื ปาเถ่อื น.............................................. ทส่ี ดุ ๕) กระตายเปนคน หวั ออน.............................................. ใครพดู อะไรก็เชื่อไปหมด ภาษาไทย ๕ ๙๗

๓. นำสำนวนที่กำหนดให เติมลงในชอ งวา งใหถ ูกตอ ง มฐ./ตัวชวี้ ัด มะนาวไมม ีนำ้ สยู ิบตา ดนิ พอกหางหมู ญาติดีท4.1 (7) รำไมดีโทษปโทษกลอง ปน นำ้ เปนตวั ขมเหมอื นบอระเพ็ด ชกั แมน ้ำทัง้ หา เขียนเสือใหว วั กลวั เถยี งคำไมตกฟาก ๑) เธอไมยอมทำงาน เก็บสะสมไวจ นเปน ดินพอกหางหมู............................................................................ ๒) เธอไมตองพูด ชักแมน ้ำท้งั หา หรอก............................................................................ เพราะอยางไรฉันก็ ไมเ ชอ่ื เธออีกแลว ๓) ฉนั ไมช อบกินยานี้เลย เพราะมนั มรี ส ขมเหมอื นบอระเพ็ด............................................................................ ๔) คณุ ไมต องกลวั หรอก ฉันแคข ูเ ขาเพอ่ื เขยี นเสอื ใหว วั กลวั............................................................................ ผฉูสบอับน เทา น้นั เอง ๕) แมค า คนนีเ้ ปน คนพดู จา มะนาวไมมนี ้ำ............................................................................ จนไมม ีลูกคา ซอื้ ของ ของเธอ ๖) เขาถูกนักเลงรุมทำราย แตเขาก็ สยู บิ ตา.......................................................... ไมยอมแพงายๆ เหมือนเมอ่ื กอ น ๗) เธอทำผดิ ก็ยอมรับผิดเถอะ ไมมีใครวา อะไรหรอก อยา รำไมดีโทษป............................................... โทษกลอง เลย............................................... ๘) ก๊ิกกับตอมไมมีทาง ญาตดิ ี กันไดหรอก เพราะคูนี้............................................................................ เขาเกลียดกันมาก ๙) นองคนน้ีนาตนี ัก พีพ่ ูดอะไรก็ไมยอมฟง เอาแต เถียงคำไมตกฟาก......................................................................... ๑๐) ผูหญิงคนนี้ชอบพูดเพอเจอเปนตุเปนตะแบบ ปนนำ้ เปน ตวั............................................................................ ใครๆ จึงไมเ ชื่อถือ ๙๘ ภาษาไทย ๕

๔. เขียนและบอกความหมายของสำนวน สุภาษิต และคำพังเพย แลวนำสำนวน สุภาษติ และคำพงั เพยทเี่ ขียนมาแตงประโยค มฐ./ตัวชวี้ ัด ท4.1 (7) หมายถึง เดาเอา กุเรอื่ งขนึ้.................................................................................................................. ยกเมฆ ประโยค เขาชอบพูดจายกเมฆอยเู สมอ.................................................................................................................. (ตัวอยาง) .................................................................................................................. ๑) จับเสอื มอื เปลา หมายถงึ.............................................................. การทำงานท่ีแสวงหาผลประโยชนใสตัว.................................................................................................................. โดยไมลงทุน.................................................................................................................. ประโยค ฉันไมอยากลงทุนทำอะไรกับสุมาพรหรอก.................................................................................................................. เพราะเขาเปนคนชอบจับเสอื มอื เปลา.................................................................................................................. ๒) ก ข ไมก ระดกิ หู หมายถงึ.............................................................. .เ..ร....ีย....น.....ห.....น.....ัง....ส.....ือ....แ....ล.....ว...ไ...ม.....เ..ข...า....ใ...จ.........ไ...ม....ร....ูเ..ร....ื่อ.....ง...จ.....น.... อา นไมออกเขยี นไมไ ด.................................................................................................................. ประโยค ครูสอนนักเรียนหองอื่นจนอานไดแลว.................................................................................................................. แตห องนยี้ ัง ก ข ไมกระดกิ หเู ลย ผสู อนฉบบั ๓) หมายถึง.............................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ๔) ขนึ้ อยูกปปหบั รรมดะะุลาโโยยยยพถคคนิ ึงิจของครผู สู อน................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ๕) หมายถงึ.............................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ประโยค .................................................................................................................. .................................................................................................................. ภาษาไทย ๕ ๙๙

๕. อานนทิ านเรือ่ ง กลว ยผจญภยั แลว เขยี นยอความจากเร่อื งลงในสมดุ มฐ./ตัวชว้ี ัด ขน้ึ อยกู บั ดลุ ยพนิ ิจของผูส อน ท2.1 (4) เร่อื ง กลว ยผจญภัย มีกลวยดิบติดอยูกับเครือกลวย วันหน่ึงกลวยดิบลูกหน่ึงอยากหนีไป ผจญภัย ลิงตัวหนึ่งจึงบอกวาจะพากลวยดิบหนีไปจากหวีกลวยเพื่อไป ผจญภยั ดว ยกนั กลว ยดบิ กบ็ อกวา ไปกันเลย ลิงก็ชวยกลวยดิบออกจากหวีกลวย กลวยก็หนีไปกับลิง ไปๆ มาๆ กไ็ ปเจอหมา หมาบอกวา ขอกนิ กลว ยหนอ ยนะ หมากินไปนิดหนอย หมา ก็บอกวา กลวยดิบนี่นาไมอรอย แลวหมาก็เดินไป...ลิงกับกลวยก็เดินทาง ตอ ไป ทั้งสองเดินไปเจอแมว แมวขอกินกลวย แมวกินกลวยไปนิดหนอย ผฉูสบอับน ก็บอกวาไมอรอย แลวแมวก็เดินทางตอไปกับกลวยและลิง แตลิงบอกวา ขอนั่งพักกอน หน่ึงชั่วโมงผานไปลิงกับกลวยดิบก็เดินทางตอไป ลิงกับ กลวยหิวมากก็หาอะไรกิน พอมืดทั้งสองหยุดพักและถึงตอนเชาท้ังสองก็ เดินทางตอ และแลว กลว ยก็เปล่ียนไป... เดินตอไป ไปเจอหมี หมีบอกวา อยากกินกลวยมาก กลวยใหกิน นิดหนอยหมีบอกวาไมอรอย แลวหมีก็เดินจากไป เดินๆ ไปกลวยก็ย่ิงสุก พอสุกแลว ลิงก็จะกินกลวย กลวยวิ่งหนี พอเหนื่อยก็น่ังพัก แตลิงไมนั่ง ลงิ จบั กลวยสุกกนิ จนหมด ของ เด็กชายธิติรจุ เกยี รตสิ าร จากหนังสอื หวานฝน ดวยเมล็ดพนั ธุแหง จินตนาการ ๑๐๐ ภาษาไทย ๕

๖. ขดี ✓ หนา ขอความทถ่ี กู ตอง และกา ✗ หนาขอความทไี่ มถ กู ตอ ง มฐ./ตวั ชว้ี ดั ✗....................... ๑) การเขียนยอ ความ เปน การคดั ลอกขอ มูลจากเรือ่ งทีอ่ านมาเปนสว นๆ ท2.1 (4) ✓....................... ๒) การเขียนยอความจะไมนิยมใชคำวา ฉัน เธอ ทาน แตมักใช คำวา เขา และไมใชอ ักษรยอ ✓....................... ๓) กอนเขียนยอความทุกคร้ัง ตอ งเขียนขน้ึ ตน การยอ ความใหถ ูกตอ ง ตามรูปแบบของขอ ความท่ตี อ งการยอ ความ ✓....................... ๔) การเขียนยอ ความ ตองการทราบวา ใคร ทำอะไร ที่ไหน เม่อื ไร อยางไร และผลเปนอยางไร แลวจึงเขียนสรุปเร่ืองเปนสำนวน ของตัวเอง ✗....................... ๕) เมื่อเขียนยอความหรือสรุปความเสร็จแลว ไมจำเปนตองอาน ทบทวนอีกครงั้ ผฉูส บอบั น ๗. อานบทความตอไปน้ี แลว เขยี นสรปุ ใจความสำคญั ลงในสมุด มฐ./ตวั ช้วี ัด ข้นึ อยกู ับดุลยพนิ จิ ของผสู อน ท5.1 (1) ความประมาทเปน ทางแหงความตาย เม่ือสองสามวันมาน้ี ขาพเจา ไดพ บอบุ ตั ิเหตุสยองบนถนนจากโขงเจยี มมา ผาแตม คอื มหี ญงิ สาว ๒ คน ข่รี ถจกั รยานยนตซ อนทายออกมาจากหมูบา น ขางทางเพ่ือข้ึนมาขี่บนถนนหลวง แตเธอทั้งสองไมหยุดรถเพื่อดูรถบนถนนเสีย กอน เพราะเช่ือวาถนนสายน้ีไมคอยมีรถแลนผานบอยนัก เผอิญขณะนั้น รถโดยสารทข่ี าพเจา นั่งมาแลนมาพอดี คนขับรถพยายามหลบแตไมทนั รถโดยสาร จงึ ชนทา ยรถจักรยานยนต คนซอนทา ยกระเด็นตกจากรถนอนสลบอยกู ลางถนน มีอาการบาดเจ็บสาหัส ภาพและเหตุการณเชนนี้ ไมเพียงแตจะเกิดขึ้นบนถนนหลวงเทานั้น แมแตถนนในหมบู า น หรอื ถนนในซอยกเ็ กิดเหตุการณท ำนองนอ้ี ยเู สมอ เพียงแต ความรายแรงอาจแตกตา งกนั ตามสภาพความเรว็ ของรถท้งั สองฝาย ภาษาไทย ๕ ๑๐๑

เหตุการณท่ีเกิดข้ึนน้ีเห็นไดชัดเจนวาเกิดจากความประมาทของผูขับข่ี รถจักรยานยนตและประกอบกับความไมระมัดระวังของผูขับรถโดยสาร และ แสดงใหเห็นอยางหนึ่งวา กฎหมายการจราจรในบานเรายังขาดความเขมงวด ผูใดใครซื้อรถยนตหรือรถจักรยานยนตมาขับข่ีก็ซ้ือไดตามกำลังทรัพย ฉะนั้น อุบตั ิเหตุทางบกในบา นเราจึงมีจำนวนมากกวาอุบตั ิเหตุดานอนื่ ๆ ความเสียหายจากอุบัติเหตุเชนน้ี ปหนึ่งๆ มีจำนวนมากมาย เสียท้ัง ทรัพยสินและชีวิตซ่ึงสวนใหญเปนเยาวชน อันจะเปนกำลังสำคัญของชาติใน อนาคต คิดดเู ถดิ ความประมาทของคนเพยี งคนเดยี วกอ ใหเกิดความเดอื ดรอ นแก คนจำนวนมากเพียงใด ถึงเวลาแลวหรือยังท่ีจะใสใจความปลอดภัยบนทองถนนมากกวาความ เผลอไผลประมาท เพราะเพียงชั่วพริบตาก็อาจเกิดสิ่งเลวรายจนอาจถึงชีวิตของ ใครคนหนึง่ ก็เปนได ผฉูสบอับน ¡Ô¨¡ÃÃÁºÙóҡÒÃÊÃÒŒ §ÊÃä แบง กลุม กลุม ละ ๔-๕ คน ใหแ ตล ะกลุมคดิ และเขยี นสำนวนไทยกลมุ ละ ๑ สำนวน แลวปฏิบัติ ดงั น้ี ๑. แตงนิทานสั้นๆ จากสำนวนที่เขียน ๑ เร่ือง แลววาดรูปประกอบนิทานให สวยงาม ๒. แตละกลุมนำเสนอผลงานในรูปแบบตา งๆ เชน การแสดงบทบาทสมมุติ การเลานิทานโดยใชหนุ มือ ๓. นำผลงานของทุกกลุมมาจัดทำเปนรูปเลมใหสวยงาม และเก็บไวท่ีช้ันหนังสือ ประจำหอง ๑๐๒ ภาษาไทย ๕

แบบทดสอบท่ี ๔ กา ✗ คำตอบที่ถกู ทสี่ ุด ๑. “ขอ สอบวชิ านห้ี นิ มาก” ๖. สำนวนใดมีความหมายวา คนที่ไดดี แลว ลืมฐานะเดมิ ของตน หนิ หมายความวา อยา งไร ✗ก. วัวลืมตนี ข. นกสองหัว ก. แรห ิน ✗ข. ยากมาก ๗. ค. กูไมกลบั ง. ถีบหัวสง สำนวนใดมีความหมายคลายกัน ค. งายมาก ง. หนกั มาก ก. นกสองหัว - จับปลาสองมือ ๒. “ตม ยำกงุ ชามนี้ มรี สชาติ...มาก” ✗ข. คางคกขน้ึ วอ - ก้งิ กา ไดทอง ๓. ก. เขม งวด ข. เขมแข็ง ค. นำ้ ตาเปนเผาเตา - น้ำตาตกใน ค. คมเขม ✗ง. เขมขน ง. คอทองแดง - คอเปน เอน็ “เขาเปนคนหัวสูง แตมีรายไดนอย” หวั สงู หมายความวาอยางไร ๘. “เรื่องมันผานมาแลว จะ....อีกทำไม” ก. เปน คนตัวสงู กวา คนอื่น ก. งมเข็มในมหาสมุทร ผฉสู บอับน ข. ชอบดูหมน่ิ คนอื่น ข. ตบหวั แลวลบู หลงั ค. มนี ิสยั อันธพาล ✗ค. ฟนฝอยหาตะเข็บ ง. สีซอใหควายฟง ✗ง. มรี สนิยมสงู ๙. ขอใดสำคัญทีส่ ดุ ในการสรปุ เร่อื ง ๔. สำนวนใดมกี ารเปรียบเทยี บ ก. ใชภาษาท่งี ายๆ ก. ชมุ มอื เปบ ข. ขบั ไลไสสง ✗ข. สรปุ ใจความสำคัญ ✗ค. หนักเปนหนิ ค. ใชภ าษาที่สละสลวย ง. คดั ลอกขอความมาใส ง. เฒาหวั งู ๑๐. ขอ ใดไมถ กู ตองในการเขียนยอความ ๕. สำนวนใดสอนเรอ่ื งการปรับตัว ก. เขียนแบบขนึ้ ตนยอ ความ ข. แกไขยอความใหส มบูรณ ก. เขา กนั เปน ปเ ปนขลยุ ข. เขา เถอื่ นอยาลืมพรา ✗ค. คัดลอกขอ ความมาใส ค. เขาตามตรอก ออกตามประตู ง. เขียนยอความดวยสำนวนของ ✗ง. เขา เมอื งตาหลิ่วตอ งหลว่ิ ตาตาม ตวั เอง ภาษาไทย ๕ ๑๐๓

ตาราง ẺºÑ¹·Ö¡¼Å¡ÒÃàÃÂÕ ¹»ÃШÓ˹‹Ç ๒หนวยท่ี ๔ รายการวดั ประเมินผลตามเปาหมายการเรียนรู ประจำหนวยท่ี ๔ คำช้แี จง : ๑. ครกู ำหนดคะแนนเต็มของกจิ กรรมท่ตี อ งการวัดผลเพ่อื เก็บสะสม ๒. ครนู ำคะแนนจากการวดั ผลดา นความรู (K) / ทกั ษะกระบวนการ (P) / คณุ ลกั ษณะทพ่ี งึ ประสงค (A) ของนกั เรยี น แตละคนกรอกลงในตาราง และสรุปผลการประเมิน ๓. ชนิ้ งานทม่ี เี ครอื่ งหมาย * กำกบั ใหใ ชป ระกอบการประเมนิ การอา น คดิ วเิ คราะห และเขยี นสอื่ ความ รายการประเมนิ รายการเคร่ืองมอื วดั และประเมินผลการเรยี นรูข องนักเรียน คะแนนรวมดา น ดา นความรู (K) ดา นทกั ษะ / กระบวนการ (P) ดา นคณุ ลักษณะทีพ่ งึ ประสงค (A) K/P/A ตวั ชว้ี ดั ชน้ั ป.๕ หลกั ฐาน / ชน้ิ งาน เตม็ ได หลกั ฐาน / ชน้ิ งาน เตม็ ได หลกั ฐาน / ชน้ิ งาน เต็ม ได เต็ม ได ประเมินผลสัมฤทธ์ดิ าน K / P / A มฐ.ท ๑.๑(๑) - การอานออกเสยี ง - แบบประเมนิ ทักษะ - แบบประเมินคุณลกั ษณะ อา นออกเสียง วรรณกรรม เรือ่ ง การอา นออกเสยี ง ท่ีพงึ ประสงค บทรอ ยแกว และ นอ มรำลกึ พระคุณครู บทรอยกรองได แลวตอบคำถาม ถกู ตอ ง มฐ.ท. ๑.๑(๓) - ก. พฒั นาการคดิ * - แบบประเมนิ ทักษะ - แบบประเมินคณุ ลกั ษณะ อธิบายความหมาย ขอ ๑ บอก การคดิ วเิ คราะห ที่พึงประสงค โดยนัยจากเรื่องที่อาน ความหมายของคำ อยา งหลากหลาย ที่กำหนด - ก. พฒั นาการคิด ขอ ๒ การเติมคำ ลงในชอ งวา งให เหมาะสม มฐ.ท ๒.๑(๔) - ก. พฒั นาการคิด - การประเมินทักษะ - แบบประเมินคณุ ลกั ษณะ เขยี นยอความจาก ขอ ๕ การเขยี น การเขยี นยอ ความ ทพี่ ึงประสงค เร่อื งทอ่ี าน ยอความ - แบบประเมินทกั ษะ - แบบประเมนิ คณุ ลักษณะ ผฉูสบอับน มฐ.ท ๔.๑(๗) - ก. พัฒนาการคิด* การคิดวิเคราะห ท่ีพึงประสงค ใชสำนวนไดถ กู ตอง ขอ ๓ การเติม สำนวนลงในขอ ความ ใหเหมาะสม - ก. พฒั นาการคดิ - แบบประเมิน ขอ ๔ การคิดและ การปฏบิ ตั ิกิจกรรม เขยี นสำนวนประโยค มฐ.ท ๕.๑ (๑) - ก. พฒั นาการคดิ - แบบประเมินทักษะ - แบบประเมนิ คณุ ลักษณะ สรปุ เรือ่ งจาก ขอ ๗ การเขียน การเขยี น ทีพ่ งึ ประสงค วรรณคดหี รือ สรปุ ความ วรรณกรรม สว นที่ ๑ คะแนนจากการประเมินดา นผลการเรยี นตามตัวช้ีวัด สวนท่ี ๒ คะแนนจากการประเมินตนเองของนกั เรยี น ผลงานกจิ กรรมบรู ณาการฯ ท่นี กั เรยี นปฏิบตั ิ ช่ืองาน นิทานแสนสนุกจากสำนวน สว นที่ ๓ คะแนนจากการทดสอบสมั ฤทธิผลประจำหนว ย การทำแบบทดสอบวัดผลสมั ฤทธิป์ ระจำหนว ยที่ ๑-๕ สรปุ ผลการประเมินพัฒนาการเรยี นรปู ระจำหนวย ผา น ไมผา น ขอ เสนอแนะ ………………………………………………………….. ระดับคุณภาพ ๔ ดีมาก ๓ ดี ๒ พอใช ๑ ควรปรับปรงุ ➠ ซอมเสรมิ แลว ➠ ผานเกณฑป ระเมิน ………………………………………………………………………………. ลงช่อื ………………………………………………………. ผปู ระเมิน …………….. / …………….. / ……………. ☞ หมายเหตุ ครสู ามารถใชแบบบันทึกนี้เพื่อบันทึกผลการเรียนแตละหนวยของนักเรียนเปนรายบุคคล หรือบันทึกลงในแบบบันทึกอื่น ที่ครหู รือสถานศึกษาจัดทำขึ้นก็ได ๑๐๔ ภาษาไทย ๕

ภาษาไทย ภาษาถ่นิ ๕หนว ยการเรยี นรูท่ี เปา หมายการเรยี นรูประจำหนวยการเรียนรูท่ี ๕ àǶŒÒ¢è¹ÔÀÕéμÒÍáÉÕÊÑÇë ÒÒ«¹º ÀÍÒÙŒÉÒ¢¶¹ÔèÕ¨é àˍØŹÓÍ× ¤¼´Ô ÁàÁˤÕç¹ÇÇÒ‹ÒÁ... áËÀÒÅ¢ÉÕÎé §Ò˶¡èÔ¹ÃãÍμผฉูสบŒ อÂับน เมอื่ เรยี นจบหนวยน้ี ผเู รียนจะมีความรูความสามารถตอ ไปน้ี ๑. อา นออกเสยี งบทรอยแกวและบทรอ ยกรองที่กำหนด ไดถูกตอ ง ๒. เปรยี บเทยี บ และใชภาษาไทยมาตรฐานหรอื ภาษาถิน่ ในการส่อื สารไดอยางเหมาะสม ๓. พดู และเขียนแสดงความคดิ เห็นจากเรื่องทีอ่ า น ฟง หรือดูไดอ ยา งเหมาะสม คุณภาพที่พึงประสงคข องผเู รียน ๑. อานไดค ลองและอา นไดเร็วข้ึน ๒. ใชภาษาถิน่ หรอื ภาษาไทยมาตรฐานในการสอื่ สารได อยางเหมาะสม ๓. มีทกั ษะในการพดู และเขยี นแสดงความคดิ เห็น แผนผงั ความคดิ ประจำหนวยการเรยี นรทู ี่ ๕ เรียนรหู ลกั ภาษา ภาษาไทยมาตรฐานและภาษาถิน่ สาระ เบกิ ฟา วรรณกรรม การเรยี นรู ปญญาประเสรฐิ กวาทรพั ย จดจำการใชภ าษา การแสดงความคิดเหน็

ขอบขายสาระการเรยี นรูแกนกลาง รายวชิ า ภาษาไทย ช้นั ป.๕ ตวั ชวี้ ดั ชน้ั ป สาระพื้นฐาน ความรฝู ง แนนติดตัวผูเรียน มฐ.ท ๑.๑ (๑) อานออกเสียงบทรอยแกว - วรรณกรรมเรื่อง ปญญา - วรรณกรรมเรือ่ ง ปญญาประเสริฐกวา และบทรอ ยกรองไดถกู ตอ ง ประเสรฐิ กวา ทรัพย ทรพั ย เปน เรือ่ งหน่งึ ในนิทานชาดกเร่ือง มโหสถชาดก ท่ีพระพุทธเจาเสวยพระชาติ เปน มโหสถซ่งึ หมายถงึ ผูม ยี าอันประเสรฐิ มฐ.ท ๑.๑ (๕) วเิ คราะหและแสดงความ - การแสดงความคิดเหน็ - การแสดงความคิดเหน็ เปน การพดู หรอื คิดเห็นเกี่ยวกับเรอ่ื งทอ่ี า นเพือ่ นำไปใชใ น เขียนเพอื่ แสดงความคิดเหน็ ทีม่ ตี อเร่อื ง การดำเนินชวี ติ ทอ่ี า น ฟง หรอื ดมู า มฐ.ท ๒.๑ (๖) เขียนแสดงความรูสึก และ ความคิดเหน็ ไดตรงตามเจตนา มฐ.ท ๓.๑ (๑) พูดแสดงความรู ความ คิดเหน็ และความรสู กึ จากเรอื่ งทีฟ่ งและดู มฐ.ท ๔.๑ (๓) เปรยี บเทยี บภาษาไทย - ภาษาไทยมาตรฐาน - ภาษาไทยมาตรฐาน หมายถึงภาษาที่ใช มาตรฐานกับภาษาถิ่น และภาษาถ่นิ เปน ภาษาราชการ สวนภาษาถน่ิ หมายถึง ภาษาทีใ่ ชเฉพาะในทองถิ่นใดทอ งถ่ินหนึ่ง ผฉสู บอับน¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹ÓÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ นำคำภาษาถ่ินที่กำหนดใสใ นขบวนรถภาษาถิน่ แตละภาคใหถ กู ตอ ง เวา เมือ แหลง ขตี้ ว๋ั ปก แซบ เฮา ลำ หลบ ข้จี ุ หรอย ขอ ย อู ขฮ้ี ก ฉาน เหนือ ปก เฮา ลำ ข้ีจุ อู ใต แหลง หลบ หรอย ขฮ้ี ก ฉาน อีสาน เวา เมือ ขตี้ ว๋ั แซบ ขอ ย ๑๐๖ ภาษาไทย ๕

เรียนรูหลักภาษา ภาษาไทยมาตรฐานและภาษาถิ่น ÀÒÉÒä·ÂÁÒμðҹ áÅÐÀÒÉÒ¶Ô¹è áμ¡μÒ‹ §¡Ñ¹ÍÂÒ‹ §äà ã¤Ã·ÃÒººŒÒ§¤Ð ภาษาไทยมาตรฐาน หมายถึง ภาษาท่ีใชเปนภาษาราชการ ภาษาที่ใช ในการเรียนการสอนในโรงเรียน ภาษาที่ใชในโอกาสท่ีเปนทางการตางๆ และ ภาษาท่ีส่อื สารมวลชนตา งๆ ใช เนื่องจากกรุงเทพฯ เปนศูนยกลางของการบริหารประเทศ เราจึงคิดวา ภาษามาตรฐานเปนภาษากรุงเทพฯ แตแทจริงแลว ภาษาในเมืองหลวงนี้ก็มี ความหลากหลายตามลักษณะผูคนที่แตกตางกัน ซ่ึงมาอยูรวมกันจำนวนมาก ผฉูสบอับน ภาษาไทยมาตรฐานจึงหมายถึงภาษาไทยท่ีใชในโอกาสท่ีเปนทางการ ไมใช ภาษาของคนกรงุ เทพฯ ลกั ษณะของภาษาไทยมาตรฐาน มดี ังน้ี ๑. เปนภาษาเขียน คือ เปนภาษาทางการ มักใชในการพูดหรือเขียน เปนทางการ เชน การอานขาวทางวิทยุ หรือโทรทัศน การเขียนรายงาน เปน ตน ๒. ออกเสียงพยัญชนะ สระ วรรณยุกต และคำศัพทตางๆ คลายกับ ภาษาถน่ิ ภาคกลาง ภาษาถิ่น คือ ภาษาที่ใชเฉพาะในทองถิ่นใดทองถ่ินหน่ึงที่มีรูปแบบ เฉพาะตวั ทัง้ ถอยคำและสำเนียงเปน เอกลักษณของแตละทองถิ่น ภาษาถนิ่ ในประเทศไทย แบง ตามสภาพทางภมู ิศาสตร หรือทอ งท่ีทผ่ี ูใช ภาษานน้ั ๆ อาศยั อยู เปน ๔ กลมุ ใหญๆ ดังน้ี ภาษาไทย ๕ ๑๐๗

๑. ภาษาถิ่นกลาง ไดแก ภาษาที่ใชพูด กันในเมืองหลวงของประเทศไทย และจังหวัด รอบๆ ทางภาคกลางของประเทศ เชน ภาษา ท่ีใชพูดกันในกรุงเทพมหานคร นครปฐม นนทบุรี ปทุมธานี สมทุ รปราการ เปน ตน ๒. ภาษาถ่ินเหนือ ไดแก ภาษาท่ีใชพูด กันในจังหวัดทางภาคเหนือของประเทศไทย เชน เชียงใหม เชียงราย ลำปาง ลำพูน นาน เปน ตน ผฉูสบอับน ๓. ภาษาถ่ินอีสาน ไดแก ภาษาที่ใชพูด กนั ในจงั หวัดทางภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื หรือ ภาคอีสานของประเทศไทย เชน ขอนแกน อบุ ลราชธานี ศรสี ะเกษ สรุ ินทร เปนตน ๔. ภาษาถ่ินใต ไดแก ภาษาท่ีใชพูดกัน ภาษาไทย ๕ ในจังหวัดทางภาคใตของประเทศไทย เชน สงขลา นครศรีธรรมราช พงั งา เปนตน ๑๐๘

ตัวอยาง คำภาษาถ่นิ ภาคตางๆ ภาษาไทยมาตรฐาน ภาษาไทยถนิ่ ใต ภาษาไทยถิ่นอีสาน ภาษาไทยถนิ่ เหนือ พดู แหลง เวา อู โมโห หวบิ สนุ โขด ทพั พี หวกั กะจอง ปาก ฝรั่ง ชมพู สดี า มะกว ยแกว มอง แล เบิง่ ผอ กะลา พรก กะโป กะลงั สิ หา เดอ อ่อื นะ เลา นอ กอ คะ /ครบั ตะ เหอ แน เจา กา สบั ปะรด ยานัด บักนดั บักคะหนัด ผฉสู บอับน อรอ ย หรอย แซบ ลำ โกหก ข้ีฮก ขีต้ ๋ัว ขจ้ี ุ ขา พเจา ฉาน ขอ ย เฮา äÁÇ‹ Ò‹ ¨ÐÍÂÙ‹ÀҤ㴠áÅÐ㪌ÀÒÉÒ¶Ôè¹ã´¡çμÒÁ ¾Ç¡àÃÒ·Ø¡¤¹¡àç »¹š ¤¹ä·ÂàËÁÍ× ¹¡¹Ñ àÃÒ¨§Ö ¤ÇÃÃ¡Ñ ã¤ÃÊ‹ ÒÁ¤Ñ ¤Õ¡¹Ñ ÁÒ¡æ ¹Ð¤ÃѺ http://www.aksorn.com/lib/p/tha_04 (เรอื่ ง ภาษากลาง ภาษาชาติ ภาษามาตรฐาน ภาษาถ่ิน) ๑๐๙ ภาษาไทย ๕

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃչ̷٠Õè ñ ๑. เขยี นภาษาถ่นิ ในภาคตา งๆ ใหตรงกบั ภาษาไทยมาตรฐานทก่ี ำหนด หรอยาษาถิ่นใต ลำาษาถ่ินเหน าษาถิ่นใต าษาถ่ินเหน ภภ ภ ภ อื อื อื ภ ฉาน เฮา าษาถ่ินใต ภ ภ อื อื อื ภ ลาง อรอ ย หลาด าษาถิ่นเหน ภาษาถิ่ ขาพเจา อื กาด ภาษาถิ่ แซบ อรอ ย ตลาด ขอ ย ฉนั ลาง นอีสาน ภาษาถิ่นก นอีสาน ภาษาถิ่นก ตลาด ตลาด ภาษาถิ่ นอีสาน ภาษาถิ่นก ภ าษาถ่ินใต าษาถิ่นเหน ลาง าษาถิ่นใต าษาถ่ินเหน ภ ภ ภ แหลง พดู อู หลบบา น ปก บา น หวิบ โกรธ โขดผฉูสบอับน าษาถ่ินใต าษาถิ่นเหน ภ ภาษาถิ่ ลาง ภาษาถิ่ เวา พดู ลาง กลบั บาน อื สนุ โมโห เมือบาน กลบั บา น นอีสาน ภาษาถิ่นก นอีสาน ภาษาถิ่นก ภาษาถิ่ ภ ภาษาถิ่นก นอีสาน ลาง าษาถ่ินใต าษาถิ่นเหน ภ าษาถิ่นใต าษาถ่ินเหน แล ผอ ภ งายเชา เมอ่ื จา ว ภ าษาถ่ินใต าษาถ่ินเหน ภ มอง ภาษาถิ่ เวลาเชา ลาง ขี้ฮก ขจ้ี ุ อื ภาษาถิ่ เบิง่ มอง ลาง โกหก เมื่อเซา เมอื่ เชา นอีสาน ภาษาถิ่นก ข้ตี ว๋ั โกหก นอีสาน ภาษาถิ่นก ภาษาถิ่ ภาษาถิ่นกลาง นอีสาน ๑๑๐ ภาษาไทย ๕

๒. เขียนภาษาถ่ินจากภาษาไทยมาตรฐานที่กำหนดลงในชองวาง à¸Í¨Ðä»·èÕã´ ภาษาถน่ิ เหนือ เจาจะไปไหน............................................................................................................ ภาษาถน่ิ กลาง เธอจะไปไหน............................................................................................................ ภาษาถิน่ ใต ไปไน..................................................................................................................... ภาษาถิ่นอสี าน เจา สิไปไส........................................................................................................... ©¹Ñ ªÍº ภาษาถน่ิ เหนือ เฮาชอบกน๋ิ ตำ๋ สม............................................................................................................ ÃºÑ »ÃзҹʌÁμÓ ภาษาถน่ิ กลาง ฉันชอบกนิ สมตำ............................................................................................................ ภาษาถิ่นใต ฉานชอบกินสม ต๋ำ..................................................................................................................... ภาษาถิน่ อีสาน ขอยมกั กินตำสม........................................................................................................... Ç¹Ñ ¹©Õé ¹Ñ μ×è¹áμ‹àªÒŒ ภาษาถน่ิ เหนือ วันน้เี ฮาตนื่ เจา............................................................................................................ ผฉสู บอบั น ภาษาถิ่นกลาง วนั นฉ้ี นั ตื่นแตเ ชา............................................................................................................ ภาษาถน่ิ ใต วันนฉ้ี นั ลุกขึ้นแตเชา..................................................................................................................... ภาษาถ่ินอสี าน มอ่ื นข่ี อยตนื่ แตเ ซา........................................................................................................... ©¹Ñ Ã¡Ñ à¸Í ภาษาถนิ่ เหนือ เฮาฮักตั๋ว............................................................................................................ Ç¹Ñ ¹Õ½é ¹μ¡ ภาษาถน่ิ กลาง ฉันรักเธอ............................................................................................................ ˹¡Ñ ÁÒ¡ ภาษาถิ่นใต ฉนั รักเทอ..................................................................................................................... ภาษาถน่ิ อสี าน ขอยมักเจา........................................................................................................... ภาษาไทย ๕ ภาษาถน่ิ เหนอื วันน้ีฝนตกนักขะหนาด............................................................................................................ ภาษาถิ่นกลาง วันน้ีฝนตกหนักมาก............................................................................................................ ภาษาถน่ิ ใต วันนฝ้ี นตกหมา ก..................................................................................................................... ภาษาถน่ิ อีสาน มื่อนีฝ่ นตกแฮงหลาย........................................................................................................... ๑๑๑

เบิกฟา วรรณกรรม ปญญาประเสริฐกวาทรัพย เชาวันหนึ่งในช่ัวโมงภาษาไทย คุณครูทิฆัมพรต้ังคำถามใหนักเรียน ทุกคนชวยกันแสดงความคิดเห็นวา “ปญญากับทรัพย อยางไหนจะประเสริฐ กวากัน” บรรดานักเรียนตางก็รวมกันตอบคำถามและแสดงความคิดเห็นวา ปญ ญาหรอื ทรัพยที่ประเสรฐิ กวา และประเสริฐกวาเพราะอะไร คณุ ครทู ิฆัมพรใหไพลินคอยจดบนั ทกึ ขอมูลทเ่ี พ่อื นๆ แสดงความคดิ เหน็ เม่ือเพื่อนๆ แสดงความคิดเห็นกันครบทุกคนแลว ไพลินก็ลุกขึ้นยืน แลวพูด สรุปผลการแสดงความคดิ เห็นใหเพือ่ นๆ และคุณครูทิฆัมพรฟงวา ผฉูสบอับน ¨Ò¡¡ÒÃáÊ´§¤ÇÒÁ¤Ô´àËç¹ã¹ËÑǢ͌ “»˜ÞÞÒ¡ºÑ ·ÃѾ Í‹ҧä˹¨Ð»ÃÐàÊÃ°Ô ¡Ç‹Ò¡¹Ñ ” ä´¢Œ ŒÍÊÃ»Ø Ç‹Ò ÁÕ¼Ù·Œ ÕèàËç¹ÇÒ‹ »Þ˜ ÞÒ»ÃÐàÊÃ°Ô ¡ÇÒ‹ ·Ã¾Ñ  ñø ¤¹ áÅмٷŒ àèÕ Ëç¹Ç‹Ò ·Ã¾Ñ » ÃÐàÊÃ°Ô ¡Ç‹Ò»Þ˜ ÞÒ ñø ¤¹ ෋ҡѹ¤‹Ð เม่ือทราบผลการแสดงความคิดเห็นแลว คุณครูทิฆัมพรก็บอกนักเรียน วา “ไมวานักเรียนจะมีความคิดเห็นเหมือนหรือตางกันอยางไรก็ตาม นักเรียน ก็ควรเคารพในความคิดเห็นของผูอื่นดวยนะคะ เพื่อที่จะไดอยูรวมกันในสังคม อยางสงบสุขคะ สว นคำถามทีค่ รถู ามไปนนั้ ครมู นี ิทานชาดกเรื่องหนง่ึ ท่อี าจจะ ชว ยสรปุ ไดว า ปญญากบั ทรพั ย อยางไหนจะประเสริฐกวากัน” จากน้ันคุณครูทิฆัมพรก็บอกใหนักเรียนต้ังใจฟง แลวเริ่มตนเลานิทาน ชาดก เร่อื ง มโหสถชาดก ใหน กั เรียนฟง ๑๑๒ ภาษาไทย ๕

เรอื่ งมโหสถชาดก เปนเร่อื งที่ ๕ ในทศชาติ คอื ชาตทิ ี่พระพุทธเจา ไดเ สวย พระชาติเปนมโหสถ ผูมากย่ิงดวยปญญาและบารมี ไมวาจะทำอะไร ก็ทำดวย ปญญาทั้งน้ัน มีปญญานาอัศจรรยย่ิง ซึ่งปรากฏเดนต้ังแตยังเปนเด็กอายุได ๗ ขวบ มปี ญ ญาย่ิงกวา นักปราชญท งั้ ๔ คน ของพระเจา วิเทหราช ซงึ่ กอ นทจี่ ะ มาเกิดเปนมโหสถน้ัน เปนเทพบุตรในสวรรคช้ันดาวดึงส แลวจึงลงมาเกิดเปน บุตรของนางสุมนาเทวีภรรยาของเศรษฐีสิริวัฒนาในหมูบานดานทิศตะวันออก แหงกรุงมิถิลาพรอมกับเทพบุตรบริวารหนึ่งพันคน ในเวลาที่มโหสถลงถือปฏิสนธิ น้ัน พระเจา วิเทหราชแหง กรุงมิถิลา ทรงฝน เห็นกองเพลิงใหญ ๔ กอง สวา งขึ้น ไปถึงพรหมโลก ทำใหโลกท้ังสิ้นสวา งไสวยิง่ นัก เพียงเมล็ดผกั กาดตกลงในพื้นดิน ก็มีคนแลเห็น และมีมหาชนเทพยดามนุษยพากันมาบูชา แตไมมีผูใดรูสึกรอน เชาข้ึนพวกนักปราชญก็ทูลทำนายวา จะไดนักปราชญใหมผูวิเศษยิ่งใหญดวย ปญญา ซึ่งอาจเกิดในคืนวันนั้น หรือถือปฏิสนธิในคืนวันน้ัน ซ่ึงพระเจาวิเทหราช ก็ทรงใสพระทัยในคำทำนายฝน นัน้ เสมอมา เม่ือครบ ๙ เดือน มโหสถก็คลอดจากครรภมารดา พระอินทรไดนำแทง ยาทพิ ยลงมาใสมอื ใหขณะที่เกิดดว ย พอเกิดแลว บารมีก็บันดาลใหม โหสถพดู กบั ผฉูส บอบั น มารดาวา “ขา แตมารดา นแ่ี ทงยาทิพยแกโรคไดทกุ อยา ง ขอจงรับไวเ ถดิ ” มารดา ก็รับเอาแทงยาสงใหเศรษฐีผูเปนบิดา บิดาก็แสนจะดีใจ เพราะปวดศีรษะมานาน ๗ ปแลว เขาใจวาตองหายดวยยาทิพยนี้แน จึงฝนยามาทาทันที โรคปวดศีรษะ น้ันก็หายในทันใด จึงตั้งชื่อลูกวา มโหสถ แปลวาผูมียาอันประเสริฐ และตอมา ก็ไดฝนยาแจกจา ยแกผ ูมโี รค จนเลาลอื กันไปทุกแหง หน สระบัว เมอ่ื มโหสถมอี ายุได ๗ ขวบ ก็คิดสรา งศาลา สระโบกขรณไี วอ ยา งอัศจรรย จนพวกอำมาตยท่ีออกไปเที่ยวเสาะหานักปราชญคนที่ ๕ เขาใจวาเปนนักปราชญ คนท่ีพระเจาอยูหัวทรงฝนเห็นเปนแน จึงใหคนไปกราบทูล พระเจาอยูหัวจึงตรัส ถามหัวหนานักปราชญเกา ซึ่งเปนนักปราชญผูใหญช่ือเสนกะวา ควรจะไปรับ มโหสถเขามาหรือยัง เสนกะกราบทูลวายัง จึงตรัสส่ังออกไปใหอำมาตยคนนั้น คอยดูเหตกุ ารณอีกตอ ไปกอ น ตอมาก็มีเหตุการณอีกหลายอยางเกิดขึ้น ที่แสดงถึงปญญาอันเฉียบแหลม ของมโหสถ ดงั เร่ืองตอไปน้ี ภาษาไทย ๕ ๑๑๓

อุบายแยงชิน้ เนือ้ จากเหยี่ยว เหยี่ยวตัวหนึ่งคาบกอนเนื้อผานมาท่ีสนามเลนของมโหสถ พวกเด็กๆ ไดพากัน วิ่งไลหกลมหกลุก แตมโหสถไมลม เพราะเวลาที่วิ่งนั้นมโหสถไดแตจองดูเงาเหยี่ยว พอวิ่งทันเหยียบเงาเหยี่ยวเมื่อใด ก็ตบมือรองขึ้น เมื่อนั้นเหยี่ยวตกใจก็ทิ้งกอนเนื้อลงมา มโหสถกร็ บั ไวทัน คนทั้งหลายกพ็ ากนั อัศจรรยใจวาฉลาดมาก ผฉูสบอับน ใครเปน เจาของโค มีชายคนหนึ่งจูงโคมาพักริมสระโบกขรณีแลวลงไปอาบน้ำ มีชายอีกคนหนึ่งมา จูงเอาโคไป เจาของโครีบขึ้นจากน้ำตามไป พอทันเขาแลว ชายที่เปนโจรนั้นก็ไมคืนให อางวาเปนโคของตน ไดโตเถียงกันไปจนถึงศาลามโหสถ มโหสถจึงเรียกคนทั้งสองเขาไป ถามวา โคตัวนี้ใครใหกินอะไร โจรตอบวา ใหกินขาวตม กินถั่ว กินงา กินแปง สวนเจาของ ตอบวา ใหกินแตหญา มโหสถจึงใหนำใบประยงคมาขยำกับน้ำใหโคดื่ม เมื่อโคดื่มแลว อาเจียนออกมาเปน หญาสมกบั คำบอกเลาของเจาของโค จึงตดั สินใหคืนโคใหเจาของ ไมพ มุ ชนิดหนง่ึ ใบคลายใบแกว ออกดอกตลอดป ดอกมีกลน่ิ หอม ใบและรากมีรสเฝอน ทำใหอาเจียน ๑๑๔ ภาษาไทย ๕

ลกู ของใคร ผฉสู บอับน อยูมาอีกวนั หนึ่ง มีหญิงคนหนึง่ วางลูกออนไวริมสระ แลวลงไปอาบน้ำ มีนางยักษิณี ตนหนึ่งจำแลงเปนหญิงมนุษยมาอุมเอาทารกนั้นไป หญิงมารดาก็รีบขึ้นจากน้ำติดตามไป จนถึงศาลาของมโหสถ มโหสถมาตัดสินให คือ ไดขีดดินใหเปนรอยแลววางเด็กลงกลาง รอยขีด ใหหญิงคนหนึ่งจับแขน อีกคนหนึ่งใหจบั เทาแลวบอกวาใครดึงไปไดก็เปนบตุ รของ ผูนั้น เมื่อหญิงทั้งสองนั้นตางฝายตางดึง เด็กก็เจ็บรองไห มารดาก็เหมือนหัวใจจะสลาย จึงวางมือแลวยืนรองไหอยู มโหสถจึงถามพวกคนในที่น้ันวา ใครใจออนตอเดก็ คนท้ังปวง ก็ตอบวามารดา มโหสถจึงกลาววา ถาอยางนั้นจงรูเถิดวา หญิงที่วางมือยืนรองไห นั่นแหละเปนมารดา หญิงนี้ไมใช เปนยักษิณีตางหาก เพราะตาแดง อีกทั้งไมกะพริบตา แลวตดั สินใหหญิงมารดาชนะ ทอนไมป ริศนา อยูมาวันหนึ่ง พระเจาวิเทหราชใหเอาไมตะเคียนมาตัดใหยาวเพียงหนึ่งคืบ กลึงให กลม แลวนำไปถามพวกคนในตำบลทีม่ โหสถอยูวา ขางใดเปน ทอนโคนทอนปลาย ถาไมรู จะปรับพันตำลึง คนทั้งหลายไมรูจึงพากันไปหามโหสถ มโหสถจึงเอาเสนดายผูกกลาง ทอนตะเคียนแลวจุมลงไปในน้ำ ขางโคนก็จมลงไปกอนเพราะหนักกวาขางปลาย มโหสถ จึงใหทำเครื่องหมายวาขางใดเปนทอนโคนขางใดเปนทอนปลาย แลวนำไปถวายพระเจา วิเทหราชวา ขางนี้เปนขางโคน ขางนี้เปนขางปลายซึ่งมโหสถก็บอกไดอยางถูกตองตาม ความจริง เมื่อไดพิสูจนหลายอยางแลว พระเจาวิเทหราชก็แนพระทัยวา มโหสถคือ นักปราชญคนที่ ๕ อยางแทจริง พระองคจึงมีพระราชบัญชาใหอำมาตยเสนาเดินทางไป รบั ตวั มโหสถเขามาในพระราชวัง เปน นักปราชญประจำราชสำนกั ต้ังแตวนั น้ันเปน ตนมา เมื่อเขามาอยูในราชสำนกั แลว มโหสถก็แสดงใหเห็นความฉลาด ดงั เรื่องตอไปนี้ ภาษาไทย ๕ ๑๑๕

แกว มณีในสระ อยูมาวันหนึ่ง มีเงาแกวมณีอยูในรังของกาบนตนไมตนหน่ึงสองลงไปในสระ นักปราชญท้ัง ๔ ของพระเจาวิเทหราช คือ เสนกะ ปกุ กสุ กามินท เทวินท จึงไปพิจารณา ดู เขาใจวาแกวมณีอยูในสระ จึงใหคนทั้งหลายวิดน้ำจนแหง เมื่อไมไดแกวก็กลับไป พอถึงปใหมก็เห็นแกวมณีอยางนั้นอีก ก็ใหคนไปวิดน้ำออกอีกก็ไมเห็นแกวมณีอีก พระเจาวิเทหราชจึงโปรดใหมโหสถไปพิจารณาดู มโหสถก็รูวาแกวมณีอยูบนรังกาบน ตนไม จึงใหคนไปคนดูกไ็ ดแกวมณีลงมาถวาย ปญ ญาประเสริฐกวาทรพั ย พระเจาวิเทหราชตรัสถามปญ หากบั พวกนักปราชญท้ัง ๕ เรื่องทรพั ยกบั ปญญาวา อยางไหนจะประเสริฐกวากัน เสนกะจึงทูลขึ้นกอนวา ทรัพยประเสริฐกวาปญญา เพราะ คนไมมีทรัพยถึงจะมีศิลปวิทยา หรือมีชาติตระกูลสูงอยางไรก็ตามก็ตองรับใชคนมีทรัพย สวนมโหสถทูลวา คนมีแตทรัพยไมมีปญญา ยอมไมรูวาส่ิงใดเปนบาปเปนบุญ มุงเอาแต ไดฝายเดียว ไมถือผิดถือถูกเปนใหญ จะทำสิ่งใดก็ทำตามชอบใจ เมื่อถือวาเรามีทรัพย ผฉูสบอับน ไมกลัวใคร ตายแลวกไ็ ปนรก สวนคนมีปญ ญาไมวาจะทำอะไรก็ทำตามเหตผุ ล ไมเอาแต ใจตนเปนใหญ เมื่อเปนอยางนั้นก็ไมทำใหตนและผูอื่นเดือดรอน ดวยเหตุนี้ขาพระองค จึงขอทูลวา ปญญาประเสริฐกวาทรัพยพระเจาขา กราบทูลดังนี้แลวพระเจาวิเทหราช ก็ตรัสถามเสนกะวา จะวาอยางไร เสนกะก็แกไขไปตามความเห็นของตน แลวทรงยอน ถามมโหสถ มโหสถก็อางเหตุผลถวาย ตางฝายตางแกกันไปหลายอยาง ลงทายมโหสถ ชนะดวยอางเหตุผลวาปญญาชวยตนไดทั้งในชาตินี้และชาติหนา เมื่อมีเหตุผลลึกลับ เกิดขึ้น คนไมมีปญญายอมมืดเหมือน ปดตา คนมีปญญายอมสวางเหมือนแล ดูทองฟา การที่จะคิดกิจการตางๆ ได ยอมคิดไดดวยปญญาทั้งนั้น ขอสำคัญ ยิง่ ก็คือ แรกเริม่ เดิมทีทีจ่ ะรูวาอะไรจกั เปน เงินเปนทองได ก็ตองรูไดดวยปญญา ท้ังน้ัน พระเจาวิเทหราชทรงเหน็ ชอบดวย จึงพระราชทานรางวลั แกมโหสถ จากเรื่อง พระมโหสถ ในหนงั สือพระเจา ๕๐๐ ชาติ ของปุย แสงฉาย ๑๑๖ ภาษาไทย ๕

เม่ือคุณครูทิฆัมพรเลานิทานจบ เหลาเด็กนักเรียนที่เชื่อวาทรัพย ประเสริฐกวาปญญาก็คิดตามเนื้อหาในนิทานชาดก และเห็นจริงกับนิทานท่ีวา ปญญาประเสริฐกวาทรัพยจริงๆ คุณครูทิฆัมพรจึงอธิบายสรุปใหนักเรียนฟงวา “การที่เรามีสติปญญาเฉลียวฉลาด แตไมมีทรัพยสินเงินทอง เราสามารถใช ปญญาที่เรามีหาทรพั ยมาได เชน นำความรูไปประกอบสมั มาอาชีพตางๆ ดว ย ความต้งั ใจ เราก็มที รพั ยสินเกดิ ขน้ึ มาได แตถาเรามีแตทรัพยสินเงินทอง แลว à¢ÒŒ ã¨áÅŒÇãªä‹ ËÁ¤Ð¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ ไมมสี ตปิ ญญาเรากอ็ าจสูญเสยี ทรพั ยสิน เงินทองที่มีได เพราะไมรูจะบริหารหรือ ࢌÒã¨áŌǤЋ /¤ÃѺ ¤Ø³¤ÃÙ จัดการทรัพยสินอยางไรใหเหมาะสม ดังน้ันตอนนี้ นักเรียนจึงควรต้ังใจเรียน เพื่อจะไดเปนผูท่ีมีสติปญญามาก และ ผฉสู บอบั น จะไดน ำความรูไปประกอบอาชีพตอ ไป” ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃչ̷٠Õè ò ๑. ฝกอานออกเสียงบทอานจนอา นไดค ลอ ง และหาความหมายของคำตอ ไปนี้ ปฏสิ นธิ สระโบกขรณี ใบประยงค ยักษณิ ี กลึง ตำลงึ จำแลง พระราชบญั ชา ศลิ ปวิทยา มเหสี สมั มาอาชพี บรหิ าร และจดั การ ๒. ตอบคำถามจากเรื่องทอ่ี าน ดงั นี้ ขึ้นอยูกบั ดลุ ยพนิ ิจของผสู อน ๑) นักเรียนสามารถนำขอคิดจากเรื่องมโหสถมาใชในชีวิตไดอยา งไร ๒) นักเรียนรูจักใครบางท่ีมีคุณสมบัติคลายมโหสถ และบุคคลนั้นทำประโยชนให กับผูอนื่ อยางไรบา ง ๓) การมีปญ ญามากกวามีทรัพยจ ะกอ ใหเ กดิ ผลดีอยา งไร ๓. สบื คนขอ มลู เพอื่ หาขอ สรปุ เกีย่ วกับประโยชนข องการมีปญญาเพม่ิ เตมิ จาก แหลงการเรยี นรูตา งๆ แลวรวมกนั อภิปราย ภาษาไทย ๕ ๑๑๗

จดจำการใชภ าษา การแสดงความคิดเห็น ¡Òþ´Ù ËÃÍ× à¢ÂÕ ¹à¾Íè× ºÍ¡ã˼Œ ٌ͹è× ·ÃÒºÇÒ‹ àÃÒÁ¤Õ ÇÒÁ¤´Ô ÍÂÒ‹ §äà àÃÕ¡ÇÒ‹ ÍÐäà ã¤Ã·ÃÒººÒŒ §¤ÃºÑ การแสดงความคิดเห็น เปนการฝกใหรูจักใชความคิดที่มีตอส่ิงที่เราฟง ดู หรืออาน แลวจึงแสดงออกมาในรูปของการพูด หรือการเขียนเพื่อแสดง ความคิดเหน็ ความรู และความรูสกึ ตา งๆ ความสำคญั ของการแสดงความคดิ เห็น ๑. เปนการเพ่มิ พนู ความรู ผฉสู บอับน ๒. ทำใหเกิดความคิดใหมๆ ในการเสนอความคิดทเ่ี ปนประโยชนแ กผูอืน่ ๓. ทำใหเปนผูมีเหตุผล เพราะการแสดงความคิดเห็นจะตองคำนึงถึง หลักการและเหตผุ ล ชี้ใหเ ห็นชัดเจนวา ส่ิงใดดี ส่งิ ใดไมดี เพราะอะไร ๔. เปนการเสริมสรางนิสัยที่ดี การแสดงความคิดเห็นไมควรใชอารมณ แตควรแสดงความคดิ เหน็ ดวยความเทยี่ งธรรม ขอควรคำนึงถึงในการแสดงความคิดเหน็ มดี งั น้ี ๑. ศึกษาหาความรูใหม ีประสบการณในเร่ืองน้นั ๆ เปนอยา งดี เพราะย่ิง มีความรูมากกย็ ิ่งแสดงความคดิ เห็นไดล ึกซึง้ ๒. แสดงความคิดเห็นอยางมีเหตุผล โดยนำเสนอทั้งขอดีและขอเสีย ทีเ่ ปน ประโยชนต อ สว นรวม ๓. ใชภาษางายๆ กะทดั รัด ๔. ไมมีอคติ ไมควรแสดงความคิดเห็นเพราะความชอบหรือไมชอบ ไมใชอารมณส วนตวั มาประกอบการแสดงความคดิ เห็น ๑๑๘ ภาษาไทย ๕

ตัวอยา ง การเขียนแสดงความคดิ เหน็ เรือ่ ง จติ ใจและอารมณข องวัยรนุ การเปลี่ยนแปลงทางจิตใจและอารมณของวัยรุนสวนใหญ คือ วิตกกังวลในเรื่อง รูปรา งหนา ตา ทำใหเ ด็กวยั รุน สนใจดแู ลรางกายของตนมากข้นึ พิถพี ถิ ันในการเลือกเคร่ือง แตงกาย เคร่ืองประดับตางๆ เพ่ือใหเปนท่ียอมรับจากสายตาคนทั่วไป โดยเสื้อผาหรือ เครื่องประดับท่ีใชมักจะราคาแพง หรือเปนสินคาที่นำเขาจากตางประเทศเพราะคิดวา เปนการแสดงถึงความมีรสนิยม แตเน่ืองจากเด็กวัยรุนสวนใหญเปนวัยกำลังศึกษาเลาเรียน ไมสามารถทำงานหารายไดดวยตนเอง ตองพึ่งพาอาศัยพอแมจึงควรจะใชจายเงินอยาง ระมัดระวัง ไมควรทำในสิ่งที่ไมเหมาะสมฟุมเฟอย เด็กวัยรุนมีความสดใสนารักตามวัย อยูแลว จริงไหม เดก็ วยั รุน สว นใหญม อี ารมณออ นไหว ซ่งึ แสดงออกในหลายรปู แบบ บางคร้งั อาจเกิด จากความเพอฝน การเลยี นแบบ มพี ฤติกรรมสนใจเพศตรงขามจนเสยี การเรียน มีอสิ ระใน การคบเพื่อนมากเกินไป มักชอบทำตามกลุม อันที่จริงการมีเพื่อนเปนสิ่งที่ดีสำหรับทุกคน แตการทำตามเพ่ือนเพ่ือแสดงความเปนกลุมไมใชเร่ืองดี เชน การหนีโรงเรียน การเลน ผฉูสบอับน การพนัน และการทดลองสารเสพติดตางๆ นี่แหละเปนทางนำไปสูการติดเช้ือโรคเอดส หรืออาจถูกตำรวจจับตองหยุดพักการเรียน หรือออกจากโรงเรียน ทำใหเสียอนาคตและ ผูปกครองก็จะเสียใจ นักเรียนที่กาวเขาสูวัยรุนควรมีความเขาใจถึงการเปลี่ยนแปลงทาง ดานรางกาย จิตใจ อารมณ และสังคมของตนเอง และนำมาใชในเชิงสรางสรรค เพื่อให เปนวัยรุนท่ีดี มีคุณภาพ และเปนที่ยอมรับของสังคม ปญหาตางๆ ที่เกิดข้ึนในสังคมน้ัน ควรมีการศึกษาหาสาเหตุวามาจากอะไรแลวรีบแกไขใหทันทวงที จงคิดอยูเสมอวาปญหา ทุกอยางมที างแก จะเร็วหรอื ชา เทานน้ั ไมตองกงั วลจนเกนิ เหตุ ชีวติ กจ็ ะไมมีความทกุ ข ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹÷ŒÙ Õè ó ๑. เขียนแสดงความคิดเห็นในหัวขอ “ความสำคญั ของการศกึ ษา” ลงในสมดุ ๑๑๙ ๒. นำขอ เขียนของตนออกมาผลัดกนั พดู แสดงความคิดเหน็ ทีห่ นาช้ัน ข้นึ อยูก บั ดุลยพินิจของผสู อน ภาษาไทย ๕

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒäԴ ๑. อา นสถานการณท กี่ ำหนด แลว เขยี นคำตอบเปนภาษาถน่ิ เดียวกนั (ตวั อยาง) มฐ./ตวั ชี้วัด ๑) หนูหนิ่ : โตสิไปไส นกั เรยี น : ขอ ยสิไปซอื้ ตำบกั หงุ แซบๆ...................................................................................................................................................................................... ท4.1 (3) ๒) นกั เรยี น : อับดลุ เลาะหไปไน ผฉสู บอับน อบั ดลุ เลาะห : ฉานไปแลหนงั ลุงเหอ...................................................................................................................................................................................... : ทำไมวนั น้จี ิราไมมาโรงเรยี น ใครทราบบา งคะ.................................................................................................................................................................................... ๓) คุณครู นดิ า : วนั น้จี ิราเปนไขห วัดจงึ มาโรงเรยี นไมไหวคะคุณครู ๔) แสงฝาง : สายบดีผออะหยงั เจา...................................................................................................................................................................................... สายบดี : เฮาผอคนเดนิ ไปกาดกอ ๕) ไพลนิ : สวสั ดคี ะคุณกอ งภพ สบายดไี หมคะ กองภพ : สวสั ดคี รับคุณไพลนิ ผมสบายดี แลวคณุ ไพลนิ ละครับ...................................................................................................................................................................................... ๒. สืบคนขอมูลคำภาษาถ่ินภาคตางๆ จากเพลงลูกทุง อยางนอย ๕ คำ แลวเขียน มฐ./ตวั ช้วี ดั บันทกึ ขอมลู (ตัวอยาง) ท4.1 (3) คำ ความหมาย กลาง ภาษาถิ่น ใต ชือ่ เพลง ผรู อ ง เหนอื อสี าน ๑....)......พ....ร...ื้อ................ ........อ...ย....า..ง....ไ..ร.......... ................. ................. ................. ......✓........... .............ท....ำ...พ....ร...ื้อ....ด....ี ............ ค....น.....ใ..ต....ใ...จ...ห....น.....ง่ึ...เ..ด....ยี ...ว.... .๒...)......เ.ย....ี้ย...ก....า...น........ .........ท....ำ..ง....า..น............ ................. ......✓........... ................. ................. ห....น....มุ....ด....อ...ย...ห....ง....อ...ย....เ.ห....ง....า. ห...น.....มุ...ด....อ....ย...ห....น.....า ..เ..ล....อ่ื....ม... ๓....)......บ....า...ว................ ...........ผ...ูช...า...ย............. ................. ......✓........... ................. ................. ........ส.....า..ว...เ..ช...ยี...ง....ใ..ห....ม.... ....... ..ส....ุน....ท....ร....ี ...เ.ว...ช...า...น....น.....ท...... ๔....)......ห....ม...า...น............. ..........โ...ช...ค....ด....ี......... ................. ................. ......✓........... ................. ....ค....น....บ.....า ..น.....เ.ด....ีย....ว...ก....นั ....... .........ไ...ผ......พ....ง....ศ...ธ....ร............. ๕....)......ร...ำ...พ....นั............. พ....ร....่ำ..พ.....ร...ร...ณ......น....า.. ......✓........... ................. ................. ................. .......ด....ว...ง...ใ...จ...ย....งั ...ม...รี....ัก.......... ...........โ..จ....อ...้ี...บ.....อ...ย............... ตามอารมณ................................. ................................. ................. ................. ................. ................. ............................................... .............................................. ................................. ................................. ................. ................. ................. ................. ............................................... .............................................. ๑๒๐ ภาษาไทย ๕

๓. เขียนสรุปความเหมือนและความแตกตางระหวางภาษาไทยมาตรฐานกับภาษาถิ่น ลงในสมดุ ดเู ฉลยในหนา พเิ ศษทา ยเลม มฐ./ตวั ช้วี ดั ท4.1 (3) ๔. อานบทความแลวเขียนแสดงความคิดเห็น จากน้ันนำขอเขียนมาพูดแสดงความ คดิ เห็นที่หนาชัน้ เรยี น มฐ./ตัวช้วี ัด ท1.1 (5) ความอดทนเปน คณุ ธรรมทีช่ ว ยใหเปนคนใจเย็น สุขุม รอบคอบ เพมิ่ ความนารักใคร ท2.1 (6) นานับถือ ใหเกิดขึ้นในตัวอยางสำคัญอีกดวย คือผูท่ีมีความอดทนมักจะเปนคนที่ใจคอ หนกั แนน ไมโกรธงาย ใจดี มีใบหนายม้ิ แยม แจมใสอยเู สมอ ตางกบั คนท่ีไมมีความอดทน ที่ไดรับอารมณอันไมชอบใจ ก็เกิดความขุนเคืองขึ้นมาทันที เปนเหตุใหนาตาบูดบึ้ง หมด สงา ราศี เพราะฉะน้นั ผทู ่มี คี วามอดทนกับผูท่ีไมมีความอดทน จงึ มวี ถิ ีชวี ิตแตกตา งกนั มาก คนมีความอดทนจะประสบความสำเร็จในกิจการงานของตนอยางนาช่ืนชม แตคนไมมี ความอดทนมกั จะประสบความลม เหลวเสมอ จาก “แสงธรรม” ของ มูลนิธิ ก.ศ.ม. (ตัวอยาง) จากบทความ ฉันรูสึกเห็นดวย เพราะคนท่ีมีความอดทน............................................................................................................................................................................................................................................................... จะเปนคนหนกั แนน และสุขุมรอบคอบยอมเปนทร่ี กั ใคร นา นบั ถือของผูอ ่นื ผสู อน............................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ ทำใหไดรับการสนับสนุนชวยเหลือ ซึ่งความอดทนเปนคุณธรรมท่ีทำให............................................................................................................................................................................................................................................................... ประสบความสำเร็จในหนาที่การงาน............................................................................................................................................................................................................................................................... ๕. ดูโทรทัศนรายการทส่ี นใจ แลว พดู แสดงความคิดเห็นจากเร่ืองที่ดใู หเ พือ่ นและครูฟง ที่หนาชน้ั เรียน ขนึ้ อยกู ับดุลยพนิ ิจของผูสอน มฐ./ตวั ชวี้ ดั ท3.1 (1) ¡Ô¨¡ÃÃÁºÙóҡÒÃÊÌҧÊÃä รวบรวมคำภาษาถ่ินภาคตางๆ ท่ไี ดจากกจิ กรรมพัฒนาการคิด ขอ ๒. แลว จดั ทำ เปนพจนานุกรมภาษาถ่นิ ประจำหอ ง เวา แหลง อู พูด... ภาษาไทย ๕ ๑๒๑

แบบทดสอบท่ี ๕ กา ✗ คำตอบท่ีถูกทีส่ ุด ๑. ขอใดไมใชลักษณะของภาษาไทย ๖. มอง (ด)ู ก. ขอนแกน ข. สงขลา มาตรฐาน ✗ค. ราชบุรี ง. รอยเอด็ ก. เปนภาษาเขยี น ๗. ขอใดมีความหมายแตกตางจากคำวา ๘. แหลง ๒. ข. ใชในการส่ือสารทเ่ี ปน ทางการ ✗ก. แหลง ข. เวา ✗ค. แบง ออกเปน ๔ กลมุ ใหญๆ ค. พูด ง. อู ง. ออกเสยี งคลายกับภาษาถน่ิ กลาง ขอใดมีความหมายตรงกับคำวา ชมพู ขอ ใดไมใชล ักษณะของภาษาถิ่น ก. ออกเสยี งคำคลา ยกนั เปน บางคำ ก. อารยา ✗ข. บักสีดา ข. แบงตามสภาพทางภมู ิศาสตร ค. มา เหมีย่ ว ง. กะจอง ผฉูสบอับน ค. มีเอกลักษณข องแตละทองถ่ิน ๙. ขอใดไมใชประโยชนของการฝกแสดง ความคิดเหน็ ✗ง. ใชเ หมือนกันทกุ ทองถ่ิน ✗ก. ทำใหมคี นรกั มากข้นึ ขอ ๓-๖ คำภาษาถิ่นทกี่ ำหนด ใชพ ดู ในจังหวดั ใด ข. ทำใหเ ปน คนมีเหตุผล ค. ทำใหมคี วามรูเ พม่ิ มากขน้ึ ง. ทำใหเกิดความคิดท่กี วา งขวาง ๓. อู (พดู ) ๑๐. ใครปฏบิ ัตติ นในการแสดงความ คดิ เหน็ ไมเหมาะสม ก. กระบ่ี ✗ข. ลำพนู ก. ตแู สดงความคิดเหน็ อยางมเี หตุผล ค. พังงา ข. ทิพยใชภาษางายๆ ในการแสดง ๔. หวิบ (โกรธ) ง. นนทบรุ ี ความคดิ เหน็ ค. อนแสดงความคิดเห็นโดยไมมี ✗ก. กระบ่ี ข. นาน อคติ ง. เลย ค. ราชบรุ ี ๕. บ (ไม) ก. กรุงเทพ ข. สตลู ✗ง. มดใชอารมณสวนตัวมาประกอบ ค. ภเู ก็ต ✗ง. ขอนแกน การแสดงความคิดเหน็ ๑๒๒ ภาษาไทย ๕

ตาราง Ẻº¹Ñ ·¡Ö ¼Å¡ÒÃàÃÂÕ ¹»ÃШÓ˹‹Ç ๒หนว ยที่ ๕ รายการวัดประเมินผลตามเปา หมายการเรียนรู ประจำหนวยท่ี ๕ คำชีแ้ จง : ๑. ครกู ำหนดคะแนนเตม็ ของกิจกรรมทตี่ องการวัดผลเพือ่ เก็บสะสม ๒. ครนู ำคะแนนจากการวดั ผลดา นความรู (K) / ทกั ษะกระบวนการ (P) / คณุ ลกั ษณะทพี่ งึ ประสงค (A) ของนักเรียน แตละคนกรอกลงในตาราง และสรุปผลการประเมนิ ๓. ชนิ้ งานทม่ี เี ครอ่ื งหมาย * กำกบั ใหใ ชป ระกอบการประเมนิ การอา น คดิ วเิ คราะห และเขยี นสอื่ ความ รายการประเมนิ รายการเครอ่ื งมือวัดและประเมนิ ผลการเรียนรขู องนกั เรยี น คะแนนรวมดาน ดา นความรู (K) ดา นทกั ษะ / กระบวนการ (P) ดา นคุณลกั ษณะที่พึงประสงค (A) K/P/A ตวั ชว้ี ดั ชน้ั ป.๕ หลกั ฐาน / ชน้ิ งาน เตม็ ได หลกั ฐาน / ชน้ิ งาน เตม็ ได หลกั ฐาน / ชน้ิ งาน เต็ม ได เตม็ ได ประเมินผลสัมฤทธดิ์ าน K / P / A มฐ.ท ๑.๑(๑) - การอาน วรรณกรรม - แบบประเมินทักษะ - แบบประเมนิ คุณลกั ษณะ อานออกเสียง เรอ่ื ง ปญ ญาประเสริฐ การอา นออกเสียง ท่ีพงึ ประสงค บทรอยแกว และ กวาทรัพย แลว ตอบ บทรอ ยกรองไดถ กู ตอ ง คำถาม - แบบประเมินทักษะ - แบบประเมนิ คณุ ลักษณะ การอา นออกเสยี ง ทพ่ี ึงประสงค มฐ.ท ๑.๑(๕) - ก. พัฒนาการคดิ * - แบบประเมนิ ทักษะ - แบบประเมินคณุ ลกั ษณะ วิเคราะหแ ละแสดง ขอ ๔ เขยี นและพูด การเขยี น ท่พี ึงประสงค ความคิดเหน็ เก่ยี วกบั แสดงความคดิ เหน็ จาก - แบบประเมินทกั ษะ - แบบประเมินคณุ ลกั ษณะ การพูด ท่ีพึงประสงค เรื่องทีอ่ า นเพ่ือนำไปใช เร่อื งท่อี าน - แบบประเมินทกั ษะ มฐ.ท ๒.๑(๖) การฟง เขยี นแสดงความรสู กึ - แบบประเมนิ ทกั ษะ การพดู และความคิดเห็นได - แบบประเมนิ ทกั ษะ ตรงตามเจตนา การคิดวเิ คราะห มฐ.ท ๓.๑(๑) - ก. พัฒนาการคดิ * พดู แสดงความรู ความ ขอ ๕ การพดู แสดง คดิ เห็น และความรูส ึก ความคิดเหน็ จากเรื่องท่ฟี ง และดู ผฉูสบอับน มฐ.ท ๔.๑(๓) - ก. พฒั นาการคดิ * เปรียบเทียบภาษาไทย ขอ ๑ เขียนภาษาถิน่ มาตรฐานกบั ภาษาถนิ่ จากสถานการณท ่ี กำหนด - ก. พัฒนาการคิด ขอ ๒ การสืบคนคำ ภาษาถ่ินจากเพลง - ก. พัฒนาการคิดขอ ๓ เขยี นเปรียบเทยี บ ภาษาไทยมาตรฐาน และภาษาถนิ่ สว นที่ ๑ คะแนนจากการประเมนิ ดา นผลการเรยี นตามตวั ชีว้ ดั สวนท่ี ๒ คะแนนจากการประเมินตนเองของนักเรยี น ผลงานกิจกรรมบูรณาการฯ ท่ีนกั เรียนปฏบิ ตั ิ ชือ่ งาน พจนานกุ รมภาษาถิน่ สวนท่ี ๓ คะแนนจากการทดสอบสมั ฤทธิผลประจำหนวย การทำแบบทดสอบวัดผลสมั ฤทธ์ปิ ระจำหนว ยท่ี ๑-๕ สรุปผลการประเมนิ พฒั นาการเรียนรูป ระจำหนวย ผา น ไมผ าน ขอเสนอแนะ ………………………………………………………….. ระดับคณุ ภาพ ๔ ดมี าก ๓ ดี ๒ พอใช ๑ ควรปรบั ปรงุ ➠ ซอมเสรมิ แลว ➠ ผา นเกณฑป ระเมนิ ………………………………………………………………………………. ลงช่ือ ………………………………………………………. ผปู ระเมนิ …………….. / …………….. / ……………. ☞ หมายเหตุ ครูสามารถใชแบบบันทึกนี้เพื่อบันทึกผลการเรียนแตละหนวยของนักเรียนเปนรายบุคคล หรือบันทึกลงในแบบบันทึกอื่น ที่ครหู รือสถานศึกษาจัดทำขึ้นก็ได ภาษาไทย ๕ ๑๒๓

๑-๕แบบทดสอบวดั ผลสัมฤทธิ์ ประจำหนว ยการเรียนรทู ี่ นน ไ ดคะแ นนเต็ม ตอนที่ ๑ (๗๐ คะแนน) ๑๐๐ คะแ ๑. เขียนคำอานของ คำทีพ่ ิมพต ัวสฟี า ในขอความทกี่ ำหนดให (๑๐ คะแนน) มฐ./ตัวชีว้ ดั ๑) ตกุ ตาตวั นีส้ กปรกมาก อานวา ตุก-กะ-ตา / สก-กะ-ปรก............................................................................................................................................................................................................... ท1.1 (1) ๒) เขารสู กึ เศราใจเพราะทำทรัพยสนิ หาย ผฉสู บอบั น อา นวา เสา / ซับ-สิน............................................................................................................................................................................................................... ๓) กรณุ าทง้ิ ขยะลงในถัง อานวา กะ-รุ-นา / ขะ-หยะ............................................................................................................................................................................................................... ๔) ดิเรกทำตนใหเ ปนประโยชนแกผ อู ่นื อานวา ด-ิ เหรก / ประ-โหยด............................................................................................................................................................................................................... ๕) คณะบณั ฑติ จากมหาวิทยาลยั มหดิ ลไปถา ยรูปบรเิ วณพุทธมณฑล อานวา บนั -ดดิ / พุด-ทะ-มน-ทน............................................................................................................................................................................................................... ๖) นดิ เรียนวิชาภาษาอังกฤษในวันพฤหสั บดี อา นวา องั -กรดิ / พรึ-หดั -สะ-บอ-ดี (พะ-รึ-หัด-สะ-บอ-ดี)............................................................................................................................................................................................................... ๗) พสกนิกรทูลเกลาฯ ถวายผาไหมแดส มเดจ็ พระนางเจาพระบรมราชินนี าถ อา นวา พะ-สก-นิ-กอน / ทูน-เกลา-ทูน-กระ-หมอ ม............................................................................................................................................................................................................... ๘) เขาน่งั ขดั สมาธิตากลมอยูท ี่ชายทะเล อานวา ขัด-สะ-หมาด / ตาก-ลม............................................................................................................................................................................................................... ๙) ...คดิ ถงึ บาทบพิตรอดิศร... อานวา บอ-พดิ / อะ-ดดิ -สอน............................................................................................................................................................................................................... ๑๐) ขณะน้เี ปนเวลา ๑๐.๑๐ น. อานวา ขะ-หนะ / สบิ -นา-ล-ิ กา-สบิ -นา-ที............................................................................................................................................................................................................... ๑๒๔ ภาษาไทย ๕

๒. อานบทรอยกรอง แลวเขียนสรุปใจความสำคัญของบทรอยกรอง และเขียนแสดง ความคดิ เห็นทีม่ ีตอบทรอ ยกรองลงในชอ งวาง (๑๐ คะแนน) มฐ./ตวั ชว้ี ัด อยาเกียจครานการเรียนเรงอุตสาห มีวิชาเหมือนมีทรัพยอยูนับแสน ท1.1 (1) ท1.1 (2) ท2.1 (2) จะตกถิน่ ฐานใดคงไมแคลน ถึงคับแคนก็พอยงั ประทังตน อนั ความรูรูกระจางแตอยางเดียว แตใหเชี่ยวชาญเถิดคงเกิดผล อาจจะชักเชิดชูฟสู กนธ ถึงคนจนพงศไพรคงไดดี เกิดเปน ชายชาวสยามตามวิสัย หนงั สือไทยก็ไมรูดูบดั สี ตองอับอายขายหนาทั้งตาป ถึงผูดีกค็ งดอยถอยตระกลู จะต่ำเตี้ยเสียชือ่ วาโฉดชา จะชักพายศลาภใหสาบสูญ ทั้งขายหนาญาติวงศพงศประยรู จะเพิ่มพนู ติฉินคำนินทา หนึ่งหนังสือหรือตำรับฉบับบท เปน ของลวนควรจดจำศึกษา บิดาปูสูเสาะสะสมมา หวังใหบตุ รนดั ดาไดร่ำเรียน ผฉูสบอบั น จะไดทราบบาปบญุ ท้ังคุณโทษ ปะบตุ รโฉดต่ำชากพ็ าเหียร ไมสมหวงั ดงั บิดาปูตาเพียร เนิ่นจำเนียรแพลงพลัดกระจดั กระจายฯ สุภาษิตสอนหญิง (ตัวอยาง) ใจความสำคัญของบทรอยกรอง การเรียนรูวิชาตางๆ ก็เหมือนกับการมี............................................................................................................................................. ทรัพยสินอยูมากมาย ซึ่งในการเรียนรูส่ิงตางๆ นั้น ควรศึกษาวิชาความรู............................................................................................................................................................................................................................................................... ใหเ ชย่ี วชาญเพยี งอยา งใดอยางหนงึ่ จึงจะประสบผลสำเร็จได............................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................... ความคิดเห็นที่มตี อ บทรอยกรอง บทรอยกรองน้ีเปนบทรอยกรองท่ีให......................................................................................................................................... ขอคิดและคติสอนใจไดเปนอยางดี เราจึงควรตั้งใจศึกษาเลาเรียนแลวนำ............................................................................................................................................................................................................................................................... ความรไู ปใชป ระโยชนต อ ไป............................................................................................................................................................................................................................................................... ภาษาไทย ๕ ๑๒๕

๓. จำแนกคำท่ีกำหนดตามชนิดของคำใหถูกตอง แลวแตงประโยคจากคำลงในสมุด มฐ./ตวั ชวี้ ดั (๒๐ คะแนน) (ดูเฉลยท่หี นาพเิ ศษทายเลม) ท4.1 (1) ¤§ ¡ºÑ ËÒ¡ à¾ÃÒÐ ¶§Ö ..¡ç ËàÙ ËÍ áμ‹ μÍ‹ à¾×èÍ â´Â ÍÍŒ ! ã¹ º¹ ͍ÂØ ! ÇÒŒ Â! áË‹§ áÅÐ àÂŒ! ÇÑ´ÇÒ ÍŒÒÇ! ๔. จำแนกสวนประกอบของประโยคที่กำหนดให (๕ คะแนน) มฐ./ตวั ช้วี ัด ภาคประธาน ภาคแสดง ท4.1 (2) ประโยค ประธาน สปวรนะขธยาานย กริยา สว กนรขิยยาาย กรรม สวกนรขรยมาย ๑) นเกกาพะอิรายบตู สามีเทราะเบยี งบานผฉสู บอบั น ..น....ก....พ....ิร....า...บ..... ......ส.....ีเ.ท....า.......... .......เ.ก....า...ะ........... .....อ...ย....ตู ....า..ม........ .....ร...ะ...เ.บ.....ีย...ง...... -.......................... บา น.......................... .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... ๒) มดหัวเราะเสียงดงั มด.......................... -.......................... ...ห....วั...เ..ร...า...ะ........ ...เ..ส....ยี....ง...ด....งั...... -.......................... -.......................... .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... ๓) อ๋ิวกินผักและผลไม ..........อ....ิ๋ว............ -.......................... กนิ.......................... ......ท....กุ ....ว...นั ......... .....ผ....ัก....แ...ล....ะ...... -.......................... ทุกวนั ผลไม.......................... .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... ๔) เธอจะซือ้ ปากกาหรือ เธอ - จะซ้อื - ปากกา -.......................... .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... ดินสอ หรือดนิ สอ.......................... .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... ๕) สายรงุ เรยี นเปาขลยุ .....ส....า...ย...ร....ุง ....... -.......................... ......เ.ร....ีย...น............ .....ท....ุก...เ..ย....็น........ .....เ.ป....า...ข...ล....ุย...... -.......................... ทกุ เยน็ .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... .......................... ๑๒๖ ภาษาไทย ๕

๕. ขดี เสนใตคำบุพบทและวงรอบคำสนั ธานที่ปรากฏอยูในขอ ความท่กี ำหนดให (๕ คะแนน) ดวงอาทิตยเพิ่งฉายแสงเมื่อเราไปถึงบริเวณท่ีชองแคบเปดกวาง ทันใดน้ันเราก็ มฐ./ตัวชวี้ ดั มาอยูในบึงน้ำเค็มรูปวงรีอันเงียบสงัด ทั้งสองดานของบึงเปนภูเขาลาดชันมาบรรจบกับ ขอบน้ำ ตรงปลายสุดของบึงเปนหาดทรายต้ืนๆ สีคล้ำ ถัดจากน้ันมีตนไมรกรุงรังสองตน ท4.1 (1) ใตตนไมมหี มูกระทอม ซง่ึ กำลังมกี ารกอไฟสำหรบั ทำอาหารเชา ทัศนียภาพเบ้ืองหนาของผมดูสงบเหมือนบึงน้ำเค็มอ่ืนๆ มากมายท่ีเรียงราย ตามชายฝงของเรา แตที่นี่มีอะไรบางอยางทำใหผมรูสึกไมสบายใจ ครั้งแรกผมคิดวาคง เปนเพราะภูเขารกรางท่ีอยูใกลบึง และหมอกสีทองแดงที่ปกคลุมอยูเหนือผิวน้ำ รวมท้ัง หาดทรายสีคล้ำและความเงียบสงัด แตไมชาผมก็รูวามีสาเหตุอื่น ซ่ึงเปนอะไรบางอยาง ทแ่ี ตกตา งจากที่ผมคิดไวอยางลบิ ลบั เรือ่ ง ไขม ุกมฤตยู เจรญิ เกยี รติ ชนะสขุ ถาวร แปลจากเรื่อง The Black Pearl ของ Scott O’Dell ผฉสู บอับน ๖. จับคูสำนวน สุภาษิต และคำพังเพย ใหตรงกับความหมายท่ีเหมาะสม แลวนำ สำนวนทก่ี ำหนดใหม าแตง ประโยคลงในสมุด (๑๐ คะแนน) มฐ./ตัวชี้วดั ท4.1 (7) ญ............. ๑) คมในฝก จ............. ๒) ชบุ มอื เปบ ก. น่งิ เฉย ไมเดอื ดรอน ไมร สู ึกยนิ ดยี นิ ราย ข. ให หรือแจกจายอะไรไมท่ัวถงึ กัน ซ............. ๓) ตำน้ำพริกละลายแมน ำ้ ค. ทำความดแี ตไมไดร บั การยกยอง ฉ............. ๔) จับปลาสองมือ ช............... ๕) วัวลืมตนี เพราะไมมีใครเห็นคุณคา ข............. ๖) ฝนตกไมท ่วั ฟา ฆ. ผทู ีบ่ วชแลว สึกถึงสามหนเปน คนท่คี บไมได ง............. ๗) ชิงสกุ กอ นหา ม ง. ทำสิ่งทีย่ งั ไมส มควรแกว ัยหรอื ไมถ งึ เวลา ฆ............. ๘) ชายสามโบสถ จ. ฉวยประโยชนจากคนอน่ื โดยไมไดลงทนุ ค............. ๙) ปด ทองหลังพระ ฉ. หมายจะเอาใหไดทงั้ สองอยา ง ก............. ๑๐) พระอฐิ พระปนู ช. คนที่ไดด ีแลวลมื ฐานะเดิมของตน ซ. ลงทุนไปโดยไดผ ลประโยชนไมคมุ ทนุ การตรวจการแตงประโยค ญ. มคี วามรคู วามสามารถแตถ ายงั ไมถ งึ เวลา ขึ้นอยูกับดลุ ยพินจิ ของผสู อน ก็ไมแ สดงออกมาใหเ ห็น ภาษาไทย ๕ ๑๒๗

๗. อานบทความตอ ไปน้ี แลว ตอบคำถาม (๑๐ คะแนน) มฐ./ตวั ชีว้ ัด ท1.1 (1) คุณรักชีวิตของคุณไหม ถารัก ก็จงอยาปลอยใหเวลาลวงเลยไป เพราะเวลา เปน สิ่งสำคญั ในชวี ิต เราทกุ คนรจู กั ดวี า เวลา กค็ อื นาที ชว่ั โมง วัน เดอื น ป นัน่ เอง ชีวติ ของคนเรายอมข้นึ กบั เวลา เราเกิดมามอี ายุมากขนึ้ จากวยั ทารก เปน วยั เด็ก เปนวัยผูใหญ และวัยชรา เวลาก็ลวงเลยไป รางกายก็เปล่ียนแปลงไปตามกาลเวลา ชีวิตของคนเรา จงึ สมั พันธก บั เวลาท้งั สิน้ ขอใหทกุ คนเจียดเวลาเพือ่ ตัวเองบาง เพอ่ื การทำงาน การศึกษา เลาเรียน การพักผอ น ขอใหค ณุ จำไวว า เวลายอมทำใหช วี ิตคณุ ผันแปรเปล่ยี นไปพรอ มกับ การกระทำของคุณ อยามัวกังวลกับอดีตและใฝฝนถึงอนาคต จงรีบฉวยเวลาในปจจุบัน ใหเกิดคุณคาแกตัวเอง เวลาในชีวิตน้ีชางนอยนัก จงทำงานสรางงานแขงกับเวลา ทำงาน เพ่อื สรา งตัวเอง เวลาไมค อยงานและงานก็ไมคอยเวลา จงเรมิ่ ตน ทำงานเสียแตบัดนี้ ทำเวลาใหม คี ุณคากบั ชีวติ คณุ แลวคณุ จะมชี ีวิตท่ีสดใส เพราะเวลาและวารีมไิ ดมจี ะคอยใคร จาก ๓ นาทมี สี าระ ของธนาคารกสิกรไทย ผฉูส บอบั น ๑) บทความนก้ี ลาวถงึ เรื่องอะไร เวลาเปนส่ิงสำคัญสำหรับชีวิตคนเรา เราจึง................................................................................................................................................. ควรใชเวลาในการทำสิ่งตา งๆ ใหเกดิ ประโยชนมากทสี่ ดุ........................................................................................................................................................................................................................................ ๒) บทความนี้มีจดุ มุง หมายเพื่ออะไร.....เ..พ......ื่อ.....ช....้ีแ....น......ะ....ใ...ห......ผ....ู.อ....า....น......บ......ท.....ค......ว....า...ม.....น......้ี......เ..ห.....็.น.....ค......ว....า....ม.. สำคัญของการใชเวลาใหเ กิดประโยชน........................................................................................................................................................................................................................................ ๓) นักเรยี นไดรับประโยชนจากการอา นบทความนีห้ รือไม อยา งไร (ตวั อยา ง).............................................. ไดร ับประโยชนจ ากบทความ คือ เห็นความสำคัญของเวลามากย่ิงข้นึ........................................................................................................................................................................................................................................ และรจู ักแบงเวลาในการทำส่งิ ตางๆ ตามลำดับความสำคญั........................................................................................................................................................................................................................................ ๔) ใจความสำคัญของบทความน้ีคอื อะไร ทำปจ จบุ นั ใหเ กิดคุณคาแกตัวเอง........................................................................................................................ อยาปลอ ยใหเวลาผานไปโดยเปลาประโยชน........................................................................................................................................................................................................................................ ๕) นักเรยี นเห็นดว ยกับบทความน้หี รอื ไม เพราะเหตใุ ด (ตวั อยา ง) เหน็ ดวย.............................................................................. เพราะเวลาเปนส่ิงมีคาสำคัญ เราไมสามารถบังคับเวลาได เพราะเวลาจะ........................................................................................................................................................................................................................................ ผา นไปเรื่อยๆ เราจึงควรใชเ วลาใหคุมคา และเกิดประโยชนมากท่สี ดุ........................................................................................................................................................................................................................................ ๑๒๘ ภาษาไทย ๕

ตอนท่ี ๒ (๓๐ คะแนน) กา ✗ คำตอบที่ถูกที่สุด ขอ ๑-๕ คำท่ีกำหนดให อา นวา ขอ ๖-๘ ควรเติมคำใดลงในชองวา ง อยา งไร ๖. นกั เรยี นทูลเกลา ฯ ถวายชอดอกไม ๑. กรมหลวง ก. กอน-มะ-หลวง ..........สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ✗ข. กรม-มะ-หลวง สยามบรมราชกุมารี ค. กรม-หลวง ก. แก ✗ข. แด ง. กม-หลวง ค. เพ่อื ง. กับ ๒. จักรพรรดิ ๗. ..........ฉนั จะไมไป..........จะทำใหเ สียงาน ✗ก. จัก-กระ-พัด ข. จกั -ระ-พัด ก. กวา ...ก็ ข. ทัง้ ...ก็ ค. จัก-พัด-ดิ ง. จัก-พัด ๓. ตกั ษัย ค. ถงึ ...ก็ ✗ง. ครัน้ ...ก็ ผฉสู บอบั น ๘. ฝนตก รถ ติด............. ก. ตกั -กะ-ไส-ยะ ............. ข. ตกั -ไส-ยะ ค. ตกั -กะ-ไส ก. ฉะนน้ั ...จึง ข. ถึง...ก็ ✗ง. ตกั -ไส ✗ค. เพราะ...จงึ ง. ถา...จงึ ๙. ขอใดมคี ำบุพบท ๔. นพปฎล ก. นบ-ปะ-ดน ก. สุธดิ าชอบนง่ั ริม ข. นะ-พะ-ปะ-ดน ข. นกออกหาอาหาร ค. ทองดียืนตัวตรง ✗ง. บานสมหญิงอยูใกลตลาด ๑๐. ขอ ใดใชคำเช่อื มไมถ ูกตอง ✗ค. นบ-พะ-ปะ-ดน ก. เขาหรอื เธอทเี่ รียนเกง ง. นบ-ปะ-ดน-ละ ✗ข. แกว กินขา วแตหิว ๕. รอมรอ ✗ก. รอม-มะ-รอ ข. รอม-รอ ค. เธอกบั ฉันรอ งเพลง ค. รอ-มะ-รอ ง. รอ-มรอ ง. แดงเรียนแตน กเลน ภาษาไทย ๕ ๑๒๙

๑๑. “ไชโย! การบานเสร็จแลว” ๑๖. คำในขอใดมจี ำนวนพยางคเ ทา กบั ผพู ูดประโยคนี้นา จะรูสึกอยางไร คำวา “ปจจุบนั กาล” ก. สงสัย ✗ก. สขุ ลักษณะ ✗ข. ดีใจ ข. จตรุ พร ค. สงสาร ค. โลกาภิวัตน ง. แปลกใจ ง. ฉตั รมงคล ๑๒. ขอใดใชค ำอุทานไมถกู ตอง ๑๗. ประโยค “ชลิดานั่งฟงอยนู าน ✗ก. แหม! เจบ็ จงั เลย ข. โธ! นา สงสาร กส็ ปั หงกโงกเงก” มีก่ีคำ ค. เอะ ! นั่นใคร ก. ๖ คำ ✗ข. ๘ คำ ง. โอโฮ! สวยจังเลย ๑๘. ค. ๑๒ คำ ง. ๑๓ คำ ๑๙. ขอ ใดเปนวลี ผฉูสบอับน ๑๓. “พ่ีใหคำแนะนำอันมคี ุณคา แกฉัน” ก. เขาพบเธอ ข. สุนัขเหา อันมคี ณุ คา ขยายคำใด ค. สุรีทำงาน ✗ง. ปากกาแดง ก. ฉนั ข. ให “คุณตาเปน คนครำ่ คร”ึ คร่ำครึ ✗ค. คำแนะนำ ง. พ่ี มคี วามหมายตรงขามกบั ขอ ใด ๑๔. “ฝงู นกบนิ ชา ๆ ไปหาอาหาร” ✗ก. ทนั สมัย ข. กาวหนา ชาๆ ขยายคำใด ค. เลิศหรู ง. หรูหรา ก. ฝงู นก ✗ข. บนิ ๒๐. เขากนั เปน ปเปน ขลยุ ค. ไปหา ง. อาหาร ๑๕. ประโยคในขอใดมีบทขยายกรยิ า มีความหมายตรงขามกับขอ ใด ก. ลิ้นกบั ฟน ก. คุณปูท านแกแ ลว ✗ข. ขม้ินกับปนู ข. ปากกาแดงอยูบ นโตะ ค. เกลอื จิ้มเกลอื ✗ค. นองรองไหเ สียงดงั มาก ง. สพุ จนนองชายฉันไมอ ยูบานคะ ง. ขงิ กร็ าขากแ็ รง ๑๓๐ ภาษาไทย ๕

๒๑. อยาขมเขาโคขนื ใหก นิ หญา ๒๕. ขอใดมีความหมายแตกตางจาก มคี วามหมายวา อยางไร คำวา เวา ก. อยาบงั คบั ววั ใหกินหญา ก. อู ข. แหลง ข. อยา ทำอะไรเกินกวา เหตุ ง. พดู ค. อยาทรมานสตั วจ นเกินไป ✗ค. คอด ✗ง. อยา บังคบั จิตใจผอู ืน่ ใหท ำตาม ขอ ๒๖-๓๐ ควรเติมคำใด ๒๒. พดู แบบขวานผาซาก วิจารณใหว จิ ิตร คอื การพูดลกั ษณะใด ท่ีใด.....๒.....๖...........คิดสงสยั ✗ก. พูดโผงผางไมเกรงใจใคร สบื ถามให ๒๗..................... อยา ดว น....๒......๘...........ใครใจดู ข. พดู แบบมชี น้ั เชิง อา นเดาเอาแตได ค. พดู ออ มคอม จำใสห ู๒๙..................... ง. พดู ตรงๆ ผฉสู บอบั น ๒๓. ไมรูคุณคาของส่ิงท่ีไดมา ตรงกับ ผิดถูกใหถาม.....๓.....๐........... ลัดคำหลขู า มลำนำ สำนวนใด ก. คางคกขนึ้ วอ ๒๖. ✗ก. ติด ข. ชิด ง. จติ ✗ข. วานรไดแกว ค. ปด ค. รนู อยพลอยรำคาญ ✗ข. แนใจ ๒๗. ก. รูใจ ง. ความรทู วมหวั เอาตัวไมรอด ค. สนใจ ง. ทว่ั ไป ๒๔. ขอใดมีความหมายตรงกับคำวา ๒๘. ก. ให ข. ไป หมเู ฮา ✗ค. ได ง. ใน ก. พวกเธอ ๒๙. ก. พูดถึงใคร ข. อยูท ่ีใด ✗ข. พวกเรา ค. จะไปไหน ✗ง. ไมพอใจ ๓๐. ✗ก. ครู ข. หนู ค. พวกคุณ ง. พวกเขา ค. ปู ง. รู ภาษาไทย ๕ ๑๓๑

คาํ ราชาศัพท ๖หนว ยการเรยี นรูที่ เปาหมายการเรียนรูป ระจำหนว ยการเรียนรทู ี่ ๖ ÃÒ¤ªÓÒ¹ÈÒѾÁ· เมอ่ื เรยี นจบหนว ยน้ี ผเู รียนจะมีความรูความสามารถตอไปน้ี ¾ÃЩÒ ➠ ¡ÃШ¡ ๑. อา นออกเสียงบทรอ ยแกว และบทรอ ยกรองทก่ี ำหนด ¾ÃйÒÀÕ ➠ ·ŒÍ§ ไดถกู ตอ ง ¤Ó¡ÃÔÂÒ ๒. ใชค ำราชาศพั ทไดถูกตองและเหมาะสมกับบุคคล ·Ã§➠¾Ã½Ð¹˜ÊºØ Ô¹ และกาลเทศะ ๓. ใชภาษาเขยี นเพอ่ื สรา งสมั พนั ธภาพท่ดี ไี ดอ ยางเหมาะสม ¤ÓÊØÀÒ¾ กับบุคคลและกาลเทศะ ÃѺ»Ãзҹ ➠ ¡¹Ô คณุ ภาพทพี่ งึ ประสงคข องผเู รยี น ๑. อานไดคลอ งและอา นไดเ รว็ ขน้ึ ๒. ใชคำราชาศพั ทไดถ ูกตองและเหมาะสม ผฉูสบอับน๓. เขยี นส่อื สารโดยใชถ อยคำชดั เจนเหมาะสม แผนผังความคดิ ประจำหนว ยการเรียนรทู ี่ ๖ เรียนรูห ลักภาษา คำราชาศพั ท สาระ เบกิ ฟา วรรณกรรม การเรยี นรู สมงิ พระรามอาสา จดจำการใชภ าษา การใชภาษาเพอื่ สรา ง สัมพันธภาพทด่ี ี

ขอบขายสาระการเรยี นรูแกนกลาง รายวิชา ภาษาไทย ชนั้ ป.๕ ตัวชีว้ ัดชนั้ ป สาระพน้ื ฐาน ความรฝู งแนน ตดิ ตัวผูเรยี น มฐ.ท ๑.๑ (๑) อา นออกเสยี งบทรอ ยแกว - วรรณกรรมเรอื่ ง - วรรณกรรมเร่ือง สมงิ พระรามอาสา เปน และบทรอ ยกรองไดถูกตอ ง สมงิ พระรามอาสา เรอ่ื งทต่ี ัดมาจากวรรณคดเี ร่ืองราชาธริ าช ตอน สมิงพระรามอาสา ซึง่ เปนพงศาวดาร ของชนชาติรามัญ มฐ.ท ๒.๑ (๒) เขียนส่ือสารโดยใชค ำได - การใชภ าษาเพอื่ สราง - การเขียนอวยพร เปนการเขยี นใหพรกบั ถูกตอ ง ชัดเจน และเหมาะสม สมั พันธภาพทีด่ ี ผอู านเพอื่ ใหเกิดความรสู ึกท่ดี ี มกี ำลังใจ (การเขียนบัตรอวยพร) มฐ.ท ๔.๑ (๔) ใชคำราชาศัพท - คำราชาศพั ท - คำราชาศัพท เปนคำทีใ่ ชสำหรับ พระมหากษัตริย พระบรมวงศานวุ งศ พระภิกษสุ งฆ และสุภาพชน มฐ.ท ๕.๑ (๓) อธิบายคุณคาของวรรณคดี - วรรณคดีเรื่องราชาธิราช - วรรณคดี เร่อื งราชาธิราช เปนวรรณคดี และวรรณกรรม ตอนสมงิ พระรามอาสา ที่อา นเขาใจงา ย ใหค ุณคา ดานความ (จากวรรณกรรมเรือ่ ง ไพเราะ และใหข อ คดิ คติเตอื นใจ สมงิ พระรามอาสา) ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹ÓÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ ผฉูสบอับน หาคำราชาศพั ทม าเติมลงในชองวา งใหตรงกบั ภาพทก่ี ำหนด พ ร ะ เ ศี ย ร พ ร ะ น า สิ ก พร ะ เ นตร พ ร ะ หั ต ถ พร ะบาท พร ะกร พ ร ะ ช ง ฆ ภาษาไทย ๕ ๑๓๓

เรยี นรูห ลักภาษา คำราชาศัพท ¤ÓÃÒªÒÈ¾Ñ · ໹š ¤Ó·èÕ㪡Œ ºÑ ¼Ù㌠´ºŒÒ§ ã¤Ã·ÃÒººÒŒ §¤Ð คำราชาศัพท แปลตามรูปคำแลว หมายถึง ถอยคำสำหรับพระราชา แตต ามหลกั ภาษาไทย หมายถงึ คำที่ใชใหเหมาะสมกบั บคุ คล ดังน้ี ๑. คำศพั ทท ่ีใชสำหรับพระมหากษัตรยิ  และพระบรมวงศานุวงศ ๒. คำศพั ทท ่ีใชสำหรับพระภกิ ษุสงฆ ผทู เี่ กย่ี วขอ งเปน ญาติกบั พระเจา แผนดิน ๓. คำศัพทท ี่ใชส ำหรบั สุภาพชน ผฉสู บอบั น สาเหตุท่ีภาษาไทยมีการใชคำราชาศัพท เพราะคนไทยยึดถือวัฒนธรรม เกี่ยวกับระบบอาวโุ ส มีความเคารพเกรงใจผทู ส่ี งู ศกั ด์ดิ วยชาติกำเนดิ อายุ และ ตำแหนงหนาท่ี ซ่ึงจะแสดงออกมาโดยการใชภาษาที่มีระเบียบแบบแผน เปน พเิ ศษสำหรับบคุ คลตางฐานะกัน ประโยชนข องการศกึ ษาคำราชาศัพท ๑. ทำใหสามารถใชภาษาไดอยางถูกตอง และเหมาะสมกับระดับของ บุคคลทีส่ อ่ื สารดวย ๒. ทำใหสามารถอานและฟงขอ ความที่มกี ารใชค ำราชาศัพทไดเขาใจ ๓. เปนเครื่องฝกอบรมจิตใจผูใชและผูศึกษา ใหเปนบุคคลท่ีรูจักใช ภาษาไดอ ยา งประณตี งดงาม ๔. ทำใหบุคคลผูนั้นไดรูความหมายของคำศัพทอยางกวางขวางลึกซ้ึง และสามารถทำใหศ กึ ษาวรรณคดเี กาไดอ ยางเขา ใจ http://www.aksorn.com/lib/p/tha_04 (เรอื่ ง คำราชาศพั ท) ภาษาไทย ๕ ๑๓๔