เฉลย มมฐ. ภาษาไทย ป.6

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè ò ๑. เขียนบอกประเภทของประโยคที่กำหนดใหลงในชอ งวางใหถูกตอ ง ๑) เอมรดนำ้ ตนไม ประโยคบอกเลา.................................................................................... ๒) เธอจะไปตลาดหรอื เปลา ประโยคถามใหตอบ.................................................................................... ๓) สุดาไมชอบอาหารรสจัด ประโยคปฏเิ สธ.................................................................................... ๔) พ่จี ะไปทะเลหรือภูเขา ประโยคถามใหตอบ.................................................................................... ๕) ฉนั ลมื สงการบาน ประโยคบอกเลา.................................................................................... ๖) ใครซอื้ กระตายมาเลยี้ ง ประโยคถามใหต อบ เฉลย.................................................................................... ฉบับ ๗) หา มทง้ิ ขยะบริเวณนี้ ประโยคคำสัง่.................................................................................... ๘) เม่ือเชารถติดไหม ประโยคถามใหต อบ.................................................................................... ๙) รอู ะไรไหม เอจะยา ยบา นแลว ประโยคถามใหต อบ.................................................................................... ๑๐) ยายไมไ ดขายทด่ี ินแปลงน้ัน ประโยคปฏิเสธ.................................................................................... ๒. นำคำท่กี ำหนดใหม าแตงประโยค (บอกเลา คำถาม ปฏิเสธ ขอรอง และคำสั่ง) ประเภทละ ๒ ประโยค ลงในสมดุ และเขียนบอกวา เปนประโยคประเภทใด ๑) ฝม ือ ๒) คตลวนัาดพข้ึนษิ อยกู บั ๓๘ด))ุลทปยรพรดุ ะินโดทิจิษขรฐอม งผสู อ๙๔น)) โปรด ๕) กรณุ า ๖) ชว ย ๗) ทา น้ำ ๑๐) ทำไม ภาษาไทย ๖ ๑๓๓

เบิกฟาวรรณกรรม สนุกสนานกับการละเลนไทย เชาวันหน่ึงอากาศแจมใส เด็กๆ ตางพากันรีบไปโรงเรียน บางก็เดิน บางก็โดยสารรถประจำทาง บางก็มีคุณพอคุณแมหรือผูปกครองมาสง ซ่ึงกอน เขา โรงเรียน เดก็ นกั เรยี นทุกคนจะหยดุ แสดงความเคารพคุณครทู ่ียืนดแู ลความ เรยี บรอยที่หนาประตโู รงเรยี น แลว จงึ เดินไปยงั หอ งเรยี นของตน เม่ือถึงหองเรียน เด็กๆ ที่เปนเวรทำความสะอาดหองเรียนก็รีบเรงทำ ความสะอาดหอ งเรยี น เช็ดโตะ เชด็ กระดานดำ กวาดพ้ืน และถูพ้ืน แลวเดก็ ๆ กอ็ อกไปเลน หรือทำกจิ กรรมอนื่ ๆ เชน อานหนงั สือ เพื่อรอเวลาเขาแถวเคารพ ธงชาติ วันน้ีกองภพนำรถบังคับวิทยุคันใหญท่ีคุณพอเพิ่งซื้อใหมาอวดเพื่อนๆ เฉฉบลับย เขาบังคบั รถไปทางซายทางขวาดวยความรวดเรว็ เพือ่ นๆ ตางพากันมามุงดรู ถ ของกอ งภพดวยความตื่นเตน กองภพจึงแบงใหเ พือ่ นไดเ ลนรถบงั คบั วทิ ยนุ ดี้ ว ย ÍÙÎŒ !٠਎§¨ÃÔ§æ ๑๓๔ ภาษาไทย ๖

คุณครูทิฆัมพรเห็นนักเรียนมายืนมุงกันเปนกลุมจึงเขามาดู เม่ือคุณครู เหน็ วา เดก็ ๆ กำลงั เลน รถบงั คบั กนั อยา งสนกุ สนานกไ็ มว า อะไร แลว บอกกอ งภพ ใหเก็บของเลนใหดีและคุณครูอนุญาตใหเลนเฉพาะเวลาพักเทาน้ัน จากน้ัน คุณครูกใ็ หนกั เรียนไปเตรียมตวั เขา แถวเคารพธงชาติ เม่ือถึงช่ัวโมงภาษาไทย คุณครูทิฆัมพรเดินเขามาในหอง ป. ๖/๑ ดวย ใบหนา ยม้ิ แยม เมอ่ื นกั เรยี นกลา วสวสั ดคี ณุ ครเู รยี บรอ ยแลว คณุ ครทู ฆิ มั พรกพ็ ดู วา “สวัสดีคะนักเรียน เม่ือเชานี้ครูเห็นนักเรียนหลายคนกำลังเลนรถบังคับ วิทยุกันอยู ครูเลยอยากใหนักเรียนชวยกันคิดวา ถาสมมุติวาในปจจุบันไมมี ของเลนบังคับวทิ ยุ ไมม เี กมคอมพวิ เตอร หรอื ของเลนอนื่ ๆ ที่ตองใชถา นหรอื ไฟฟา พวกนักเรียนจะเลนอะไรกันคะ” “พวกหนคู งเลนกระโดดยางคะ” ไพลินตอบคุณครู “สว นพวกผมคงว่งิ ไลจบั หรอื เตะฟตุ บอลครบั ” เดด็ เดี่ยวตอบ “คณุ ครูคะ แลว พวกเดก็ สมยั กอนละ คะเขาเลน อะไรกัน เพราะเขาคงไมมี เฉฉบลับย ของเลน แบบของพวกเราแนเลย” เชิงขวญั ถาม “ใชแลวจะ เชิงขวัญ ในสมัยกอนไมมีของเลนอยางสมัยน้ีหรอก เด็กๆ ในสมัยกอนจะเลนการละเลนตางๆ เชน มอญซอนผา งูกินหาง โพงพาง รีรีขาวสาร จ้ำจ้ี หรือเดินกะลา เปนตน เอาอยางนี้ดีกวา ครูจะแบงนักเรียน เปน กลมุ กลุม ละ ๔ คน ครอู ยากใหเปน กลมุ ทีม่ นี กั เรยี นชายและหญิงคละกนั เพราะเราเรียนดวยกัน ก็ควรจะชวยเหลือกัน จากนั้นแตละกลุมก็ไปคนควา เรอ่ื งการละเลน ของเดก็ ไทย กลมุ ละ ๑ อยา ง แลว ใหจ ดั ทำเปน รายงานมาสง ครู โดยทุกคนในกลุม ตอ งมสี วนรว มในการทำรายงานนีด้ ว ยนะคะ” เมื่อนักเรียนแตละคนจับกลุมกันเรียบรอยแลว ทุกกลุมตางก็เลือกหัวขอ ของรายงาน จากนั้นเร่ิมพูดคุยปรึกษากันวาจะหาขอมูลจากที่ใด เมื่อคุณครู ไดย นิ จึงพูดแนะนำวา ภาษาไทย ๖ ๑๓๕

“เราสามารถหาขอมูลไดจากหลายท่ี เชน อานหนังสือ ดูจากโทรทัศน หรือถามจากผรู กู ไ็ ดจะ ” “ถา อยางนนั้ เราไปถามคณุ ยายของฉันดีกวา เพราะคุณยายเคยเลา ใหฉัน ฟงวา แตก อ นคณุ ยายเลน อะไรกับเพอ่ื นๆ บา ง เอาอยา งนี้ วันเสารน้ตี อนสายๆ หลังจากชวยงานบานเสร็จแลว พวกเธอมาท่ีบานฉันนะ จะไดใหคุณยายเลา ใหฟงวา การละเลนของเด็กไทยสมัยกอนเปนอยางไร และเลนอยางไรกัน” ไพลนิ บอกเพ่ือนๆ เชาวนั เสาร กอ งภพ เดด็ เดย่ี ว และเชงิ ขวัญ พากันมาท่ีบานของไพลนิ เมอื่ กลาวทกั ทายและทำความเคารพคุณยาย คุณพอ และคณุ แมของไพลินแลว ไพลินก็ยกขนมพรอมน้ำมาใหเพ่ือนๆ คุณยายใหไพลินเอาเส่ือมาปูที่สวน หนา บา นทมี่ ตี น ไมต า งๆ ใหค วามรม เยน็ จากนน้ั คณุ ยายกเ็ ลา ใหพ วกเดก็ ๆ ฟง วา เฉฉบลับย “การละเลนของเด็กไทยมีมาต้ังแตสมัยดึกดำบรรพแลว โดยมีหลักฐาน ทบ่ี นั ทกึ ไวเ ปน ลายลกั ษณอ กั ษร คอื หลกั ศลิ าจารกึ ของพอ ขนุ รามคำแหงมหาราช และหนงั สือชอื่ ฟนความหลงั ของ พระยาอนมุ านราชธน ซ่ึงเปนหลกั ฐานทใ่ี ช ศึกษาคน ควากันมาจนถึงปจ จบุ ัน นอกจากนี้ ในอดีต ครอบครัวของคนไทยสวนใหญมีอาชีพเกษตรกรรม ในครอบครัวจะมีพอ แม ปู ยา ตา ยาย และญาติคนอื่นๆ อยูรวมกันเปน ครอบครัวใหญ ปู ยา ตา หรือยาย จึงมีหนาท่ีเล้ียงหลาน และทำงานเล็กๆ นอยๆ ท่ียังทำไหว หลานๆ ก็มักจะรวมกลุมกันเลนการละเลนตางๆ ไปตาม ประสาเด็ก เชน เลน ข่มี า สงเมอื ง งกู ินหาง จำ้ จี้ ซอนหา ไอเ ขไอโขง โพงพาง มอญซอ นผา หรอื รีรขี าวสาร เปนตน” เชิงขวญั ถามคุณยายวา “แลว การละเลน ทคี่ ณุ ยายวา เลน อยา งไรบา งคะ” “วิธเี ลนกไ็ มยากอะไรหรอก ฟง ดีๆ นะเด็กๆ” คุณยายตอบ ๑๓๖ ภาษาไทย ๖

มอญซอ นผา ÁÍÞ«‹Í¹¼ÒŒ µØ¡µÒÍ¢‹Ù ÒŒ §ËÅѧ ผูเลน ผเู ลน ประมาณ ๓ คนขนึ้ ไป อปุ กรณ ผาเช็ดหนา ๑ ผืน ไมส ้นั ไมยาว สถานทเ่ี ลน สนามหญา หรอื ที่โลง เพลงประกอบในการเลน “มอญซอนผา ตกุ ตาอยขู า งหลงั ไวโนน ไวน ี่ ฉนั จะตกี น เธอ” เฉฉบลบั ย วิธีเลน ๑. ใหผูเลนจับไมส้ันไมยาว ถาผูเลนคนใดจับไดไมส้ันที่สุดใหถือผา แลวออกไปยืนขางนอก สวนผูเลนที่เหลือนั่งลอมเปนวงใหแตละคนน่ัง หา งกันประมาณ ๑ ศอก และปรบมือพรอ มกบั รอ งเพลงมอญซอนผา ๒. ใหผูถือผาบังผาไวมิใหผูท่ีน่ังอยูเห็นไดถนัด แลวเดินหรือวิ่งไป รอบๆ วง และหลอกลอเพอ่ื นท่นี ง่ั อยูใหเ ผลอตวั แลวแอบวางผา ไวข า งหลงั ผเู ลน คนใดคนหนงึ่ ทนี่ ่ังอยูโดยไมใหเขารตู ัว เม่อื วางผาแลว ควรเดนิ หรอื วิ่ง ใหกลบั มาถงึ ทเี่ ดิมโดยมิใหผ นู ้นั รตู ัว ๓. ถาผูท่ีถูกวางผาไวขางหลังรูสึกตัวกอนผูวางจะเดินหรือว่ิงมาถึง ก็ใหรีบหยิบผาวิ่งไลฟาดผูท่ีวางจนกวาผูที่วางจะวิ่งมาน่ังแทนที่ของตน ถา ผูท่ีถูกวางผาไมรูสึกตัวจนผูท่ีวางว่ิงมาถึงก็หยิบผาท่ีวางน้ันฟาดผูถูกวาง จนกวา จะลกุ ขน้ึ รบั ผา ผวู างผา จงึ นงั่ ลงแทนที่ แลวเร่ิมเลนตอ ไป ภาษาไทย ๖ ๑๓๗

โพงพาง* »ÅÒ໹š ËÃÍ× »ÅÒµÒ ผูเลน ผเู ลนประมาณ ๘-๑๐ คน อปุ กรณ ผาปด ตา ๑ ผืน สถานทเ่ี ลน ท่กี ลางแจง หรือสนามหญา เพลงประกอบในการเลน เฉฉบลับย “โพงพางเอย ปลาเขา ลอด ปลาตาบอด เขาลอดโพงพาง วิธีเลน โพงพางเอย นกกระยางเขาลอด เสือปลาตาบอด เขาลอดโพงพาง” ๑. ใหผูเลนคนใดคนหนึ่งรับอาสาเปนปลา และผูเลนท่ีเหลือเปน โพงพาง ๒. ใหน ำผา มาผกู ตาคนทเี่ ลน เปน ปลาและจบั หมนุ ตวั ๓ รอบ จากนน้ั ใหผูเลนท่ีเหลือยืนลอมวง และจับมือกันเปนโพงพาง พรอมกับรองเพลง ประกอบ ๓. เมื่อรองเพลงจบผูเลนก็ถามคนที่เปนปลาวา “ปลาเปนหรือ ปลาตาย” ถาปลาตอบวา “ปลาเปน” คนท่ีลอมวงอยูก็จะขยับตัวหนีได ถาปลาตอบวา “ปลาตาย” ทุกคนที่ลอมวงตองยืนอยูนิ่งๆ กับท่ี เม่ือปลา ซ่ึงมีผาผูกตาอยูมาจับหรือควานพบใครไดและทายช่ือถูก คนน้ันก็จะเปน ปลาแทนในการเลน ครั้งตอไป *โพงพาง คือ เคร่อื งมอื ดกั ปลาชนดิ หนงึ่ เปน ถุงตาขายรปู ยาวรี ๑๓๘ ภาษาไทย ๖

งูกินหาง áÁ‹§àÙ ÍÂŽ àÍŽÂ ผูเลน ผเู ลนประมาณ ๑๐-๑๒ คน แมแ ละลูกงู : ยายไปกย็ า ยมา เฉฉบลับย สถานท่ีเลน ทกี่ ลางแจง หรือสนามหญา พอ งู : กนิ นำ้ บอโศก เพลงประกอบในการเลน แมแ ละลกู งู : โยกไปกโ็ ยกมา พอ งู : กินหัวกนิ หาง พอ งู : แมง ูเอย แมและลกู งู : กนิ กลางตลอดตัว แมแ ละลูกงู : เอย กนิ นำ้ บอ ไหน พอ งู : กินน้ำบอหนิ แมและลูกงู : บินไปก็บนิ มา พองู : กนิ นำ้ บอทราย วธิ ีเลน ๑. เลอื กผเู ลน ท่ตี วั สงู ท่ีสุดมา ๒ คน ใหผเู ลน คนหนึง่ เปนแมง ู และอกี คน เปน พอ งู สว นคนทเ่ี หลอื ใหเ ปน ลกู งู โดยใหล กู งยู นื เกาะเอวตอ แถวแมง ู แลว ใหพ อ งู ยืนหนั หนาเขาหาแมง ู ๒. พองูเริ่มถามวา “แมงูเอย” แมงูและลูกงูก็ตอบวา “เอย” เม่ือพองู เรม่ิ ถามตอ แมง แู ละลูกงกู จ็ ะขานตอบเรื่อยไป พอมาถึงทอนสุดทา ยทพี่ อ งูถามวา “กินหวั กนิ หาง” แมงูตอบวา “กนิ กลางตลอดตวั ” พอ งจู ะไลจ บั ลูกงูทีอ่ ยปู ลายแถว และแมงูจะตองกางมือก้ันเพ่ือปองกันลูกงูไว ถาลูกงูตัวใดถูกพองูดึงจนหลุดออก จากแถว ก็ตอ งออกจากการเลนไป และใหคนท่เี หลอื เริม่ เลน กนั อกี เร่ือยไปจนกวา ลกู งถู ูกจบั ไดห มด ภาษาไทย ๖ ๑๓๙

รีรีขา วสาร ÃÕÃ¢Õ ŒÒÇÊÒà Êͧ·Ð¹Ò¹ ¢ŒÒÇà»Å×Í¡ ผูเลน ผูเลน ประมาณ ๑๐-๑๒ คน สถานท่ีเลน ท่ีกลางแจงหรือสนามหญา เฉฉบลับย เพลงประกอบในการเลน “รีรขี า วสาร สองทะนานขาวเปลอื ก เลอื กทอ งใบลาน เกบ็ เบีย้ ใตถ ุนรา น คดขาวใสจ าน พานเอาคนขา งหลงั ไว” วิธีเลน ๑. ใหผเู ลน ๒ คน จบั มือประสานกันเปน ประตูโคง โดยใหย กมอื ขน้ึ สูงเหนือศรี ษะ ๒. ใหผูเลนคนอื่นๆ กอดเอวตอกันเปนแถวเดินลอดใตประตูโคง พรอมกบั ใหผ ูท ี่เปน ประตูโคง รองเพลงรีรีขา วสาร ๓. เม่ือเพลงจบ ใหผูที่เปนประตูเอามือลงลอมคนท่ีกำลังลอดอยู ระหวา งกลาง คนทถี่ กู ลอ มไวจ ะตอ งถกู คดั ออกจากการเลน และตอ งกลาย เปนประตูโคงแทน ดังนั้นผูท่ีเดินลอดใตประตูโคงก็จะตองระวังไมใหถูก กักตัวไวได ๑๔๐ ภาษาไทย ๖

เด็กๆ ทุกคนชวยกันจดบันทึกความรูที่คุณยายเลาใหฟง เพ่ือนำไปเปน ขอมลู ในการทำรายงานสงคณุ ครทู ิฆมั พรตอไป กอนแยกยายกันกลับบาน เด็กๆ ทุกคนกลาวคำขอบคุณคุณยายที่ชวย อธิบายวิธีการเลนของการละเลนตางๆ อยางละเอียด พวกเขาบอกคุณยายวา จะชวยกันเผยแพรการละเลนพวกนี้ใหคนอ่ืนไดรู เพื่อจะไดเปนการอนุรักษการ ละเลนของเดก็ ไทยไวตลอดไป ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè ô ๑. ฝกอานออกเสยี งบทอานจนอานไดค ลอง และหาความหมายของคำตอไปน้ี รถบงั คบั วทิ ยุถา น ลายลกั ษณอ กั ษร หลกั ศลิ าจารึก โพงพาง เบ้ยี และพาน ๒. ตอบคำถามจากเรอ่ื งทอ่ี าน ดังนี้ เฉฉบลบั ย ๑) ของเลนตา งๆ ในปจจุบันไดแกอะไรบาง และนกั เรียนเลน ของเลนชนดิ ใด นนนกเปากัักกั นรเเเเรรรสลีีียยยวนนนนนเเคมใกคหดิีวมยญธิวใมีปาน ปี ฏคกรบิอาะมตัรสลติพบขะน้ึนกิวเเใลาอตนรนยอกณขูกราใอมรับนงเีปกดลเดรานลุ ะก็รเโยเกไยลทพมชนยินคนกใอแนิจามลรสขลพะอมโะวิงัยทเเผลกษตนูสอ ออนแอรยบมอานบงยปี ไาไรรทงะบไโยรยาๆงชทนห่จี หระือรทือไำมไใมห อไ อยมยาเกงา ไงิดรไร ๒) ผลเสียตอ สขุ ภาพ ๓) ๔) ๕) ๓. แบง กลมุ ใหแ ตล ะกลมุ ศกึ ษาเรอ่ื งการละเลน ของเดก็ ไทยจากหนงั สอื ตา งๆ เพมิ่ เตมิ ตามความสนใจ จากนนั้ รายงานผลการศกึ ษา และสาธติ วธิ กี ารเลน ใหเ พอ่ื นกลมุ อน่ื ดทู ี่หนา ชนั้ เรียน http://www.aksorn.com/lib/p/tha_04 (เรอื่ ง การละเลนของเด็กไทย) ภาษาไทย ๖ ๑๔๑

จดจำการใชภ าษา การเขียกนารราพยูดงราานยแงาลนะ ¡ÒÃà¢ÂÕ ¹ÃÒ§ҹ áÅСÒþ´Ù ÃÒ§ҹ Á¢Õ Ñ¹é µÍ¹Í‹ҧääÃѺ การเขียนรายงาน คือ การเขียนสิ่งที่ศึกษาคนควาในเรื่องใดเรื่องหน่ึง จากแหลงขอมูลตางๆ เชน หนังสือ เอกสาร การซักถาม การสัมภาษณ การศึกษานอกสถานท่ี อินเทอรเน็ต การทดลอง เปนตน แลวนำเสนอตอครู เพื่อนนักเรียนในช้ัน หรือท่ีประชุมในรูปแบบของรายงาน เพ่ือเผยแพรใหผูอื่น รบั รู ซึง่ อาจเปน ประโยชนตอบคุ คลอ่ืนตอ ไป เฉฉบลับย การเขียนรายงาน ผูเขียนจะตองนำความรูท่ีไดจากการศึกษาคนความา เขยี นเรียบเรยี งเปนสำนวนของตนเอง โดยใชถ อยคำท่สี ละสลวย ขั้นตอนในการเขียนรายงาน มดี ังนี้ ๑. วางแผน และเตรยี มการเขียน ๒. กำหนดหัวขอยอยของเรื่องท่ีจะศึกษา โดยอาจเขียนเปนแผนภาพ ความคิดกอ น ตัวอยางเชน ความหมายของคำวา การละเลน ประโยชนข องการละเลน การละเลน ของเดก็ ไทย ในอดีต โพงพาง การละเลน ตา งๆ งกู นิ หาง ๑๔๒ จ้ำจี้ รีรขี าวสาร ภาษาไทย ๖

๓. รวบรวมขอมลู ตามหวั ขอยอยทกี่ ำหนด โดยพิจารณาวาจะตองศกึ ษา คน ควา เพมิ่ เตมิ อะไรอกี บา ง ๔. กำหนดระยะเวลาในการศึกษาคนควา ถาเปนรายงานกลุม สมาชิก ในกลุมควรแบงหัวขอกันไปศึกษาคนควา สงงาน และปฏิบัติงานตามกำหนด หากเปนงานเด่ียว ผูศึกษาคนควาควรกำหนดชวงเวลาการทำงาน เพ่ือจะได ผลงานทเ่ี สร็จสมบูรณท ันเวลา เชน ผูรบั ผิดชอบ หัวขอยอย งาน เดอื น ส.ค. เดอื น ก.ย. • กอ งภพ • ความหมายของ • ศกึ ษาคนควา ๒๕-๒๙ - • เด็ดเดีย่ ว คำวาการละเลน • ยกรา ง ๓๐ - • ไพลินและเชิงขวัญ • ประโยชนของ • เขียนรายงาน - ๔-๙ การละเลน • ปรบั ปรงุ แกไข - ๑๐-๑๔ • การละเลน ตา งๆ • สงงาน - ๑๕ หมายเหตุ นดั ประชุม วันท่ี ๒๘, ๓๐ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ เฉฉบลับย วนั ที่ ๔, ๑๐ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๕๒ วันที่ ๑๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๒ จดั ทำรายงานเสร็จสมบรู ณ ๕. เขียนรายงานตามรปู แบบของรายงาน โดยใชภาษาที่ถกู ตอ งตาม หลกั เกณฑ ซง่ึ รปู แบบของรายงาน มดี ังนี้ ๑ (แบบปก) ๒ คำนำ รายงานวิชา.................................... - บอกเหตุผลของการจัดทำ เร่อื ง................................... รายงาน - ขอบคณุ ผูใหค วาม (ชื่อผเู ขยี น)......................................... ชว ยเหลือ เสนอตอ (ชือ่ ครอู าจารย).......................................................................... วนั เดือน ป............ ...................... ............ (วนั สง รายงาน) ภาษาไทย ๖ ๑๔๓

๓ สารบัญ หนา ๔ เนอื้ หาแบงยอหนา เรื่อง ............ จำนวนหนา ............ ตามความเหมาะสม .................................... ............ .................................... ............ ........................................................................... .................................... ................................................................................. .................................... ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ๕ (หนาสดุ ทาย รายช่ือหนังสือท่คี น ควา) บรรณานุกรม (ช่อื - นามสกลุ ผเู ขยี นหนังสือ). (ชื่อหนงั สือ). (ชอ่ื สำนกั พมิ พห รอื โรงพมิ พ) : (จงั หวัดท่พี ิมพ) , (ปทพี่ มิ พ) . เฉฉบลับย ๖. ตรวจทานและปรับปรุงแกไขใหสมบูรณ โดยนำรายงานที่ทำเสร็จ เรียบรอยแลวมาตรวจทานอีกคร้ัง เพ่ือตรวจสอบความเรียบรอยในดานตางๆ เชน • ความตอเนื่องของเนอ้ื หา • การเขยี นสะกดการนั ต • การเขยี นถกู ตอ งตามอกั ขระ • การเวน วรรคตอน จากน้นั จงึ เย็บเลมรายงานใหเ รียบรอ ย ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè ô โแดบยงกกำลหมุ นกดลหมุัวขลอะย๔อยคนแลแะลขแน้ึวบเองขหยียวัูกนขับรอ าดไยุลปงยศาพนกึ ินษเราจิือ่ ตขงาอม“งกผทาูสไ่ี รดอลเนะรเยี ลนนรขมู อางเดก็ ไทยในอดตี ” ๑๔๔ ภาษาไทย ๖

àÁèÍ× à¢Õ¹ÃÒ§ҹàÊÃç¨àÃÕºÌÍÂáÅÇŒ ¶ÒŒ µÍŒ §¹ÓàʹÍÃÒ§ҹ·Õàè ¢Õ¹ ¤ÇÃàµÃÂÕ ÁµÑǾٴÃÒ§ҹã˾Œ ÃÍŒ Á´ÇŒ ¹ФÃѺ การพดู รายงาน เปน การพูดตอหนา ชมุ ชนแบบหนง่ึ ในการเสนอขอ มลู ที่ ไดจากการศึกษาคนควาใหผูอื่นไดทราบ ดังนั้นจะตองนำเสนอขอมูลที่ถูกตอง และชดั เจน หลกั การพดู รายงาน มีดงั น้ี ๑. เลือกเรื่องที่นาสนใจและเปน ความรูมารายงาน ๒. อานเอกสารที่จะตอ งรายงานใหละเอยี ดตลอดทัง้ เรอื่ ง ๓. กำหนดวตั ถุประสงคข องการรายงานเรอ่ื งนั้นๆ ๔. เตรียมสิ่งท่ีจะใชประกอบการรายงานใหพรอม เชน ภาพ แผนภูมิ เฉฉบลบั ย แผนผงั สไลด วีดิทศั น ๕. ใชวธิ กี ารหลายๆ อยาง ในการรายงาน เพ่ือไมใหผฟู งเกดิ ความเบอื่ เชน แสดงบทบาทสมมุติ แสดงหุนประกอบ จดั สถานท่ีใหเหมาะสม ๖. การพูดรายงาน ควรพดู ใหช ัดเจนถกู ตอ งตามอกั ขรวิธี เวนจงั หวะให เหมาะสม เพม่ิ ในสิ่งท่สี ำคัญของเร่ือง จะทำใหนาสนใจ และเขา ใจเร่ืองไดดี ๗. ควรแบงเวลาใหเหมาะสมไมส้ันหรือยาวเกินไป ควรเหลือเวลาเพื่อ เปดโอกาสใหผูฟงไดซักถาม ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè õ พูดนำเสนอรายงานเรื่อง “การละเลนของเดก็ ไทยในอดีต” ตามท่ีเขียนรายงาน ท่หี นา ชั้นเรียน แลวใหครปู ระเมินผล ขึน้ อยูกับดุลยพินิจของผสู อน ภาษาไทย ๖ ๑๔๕

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡Òä´Ô ๑. เติมขอ ความที่กำหนดใหลงในชองวาง เพ่ือบอกหนาทข่ี องคำหรอื กลมุ ที่พิมพ มทฐ4./.ต1วั ช(4้ีว)ัด ตัวสีสมในประโยคใหถูกตอง บทประธาน บทขยายประธาน บทกรยิ า บทขยายกรยิ า บทกรรม บทขยายกรรม ๑) คนเขยี นหนังสอื บทประธาน➠ ..................................................................... บทกรยิ า➠ ..................................................................... ๒) เขากำลงั เรยี นภาษาไทย บทขยายประธาน➠ ..................................................................... บทขยายประธาน➠ ..................................................................... ๓) คุณพอทานชอบคนขยนั บทประธาน➠ ..................................................................... บทกรรม➠ ..................................................................... ๔) นกั เรยี นในหอ งนีเ้ รียนเกง บทกรยิ า➠ ..................................................................... บทขยายกริยา➠ ..................................................................... เฉฉบลับย ๕) มอสเปนคนมีชื่อเสยี ง บทประธาน➠ ..................................................................... ๖) พรานยิงเสือโครง บทขยายกรรม➠ ..................................................................... ๗) ฉนั เห็นรถยนตแลนบนถนน ๘) เอกวงิ่ อยา งรวดเรว็ ๙) ขนมวางอยูในตู ๑๐) แปง อานนทิ านพนื้ บา น ๒. แตง ประโยคความรวมและความซอ นจากประโยคความเดยี วท่ีกำหนดลงในสมดุ มฐ./ตัวช้วี ดั ขึ้นอยูกับดลุ ยพนิ จิ ของผูสอน ท4.1 (4) ๑) คณุ จิตรามีลูกสาวคนเดียว ๒) ภราดรเปน นกั เทนนสิ ๓) เด็กหญิงนิตาอาบนำ้ แลว ๔) คณุ แมกำลังทำกบั ขา ว ๕) พต่ี นพูดเสียงดงั ๖) แมวกินปลาทู ๑๔๖ ภาษาไทย ๖

๓. คิดคำ แลว แตงประโยคความรวมและความซอนจากคำท่คี ิด แลว เขยี นบอกวา มฐ./ตัวชว้ี ดั เปนประโยคชนิดใด (ตัวอยาง) ท4.1 (4) ▶ ......ป....ล....า...ท....ู.... : ....ห....ม...า...ว...ิ่ง....ไ..ล....ก....ัด.....แ...ม...ว...ท.....แ่ี ...อ...บ.....ม...า...ก....นิ.....ป....ล....า...ท....ู.................................................................. เปน ประโยค ➠ ❍ ความรวม ❍✓ ความซอ น ประโยคบอกเลา➠ ............................................................................................................................................... ๑) .ก....ว...ย...เ..ต....ยี๋....ว.... : แกว จะกนิ ขา วหรือกว ยเต๋ียว............................................................................................................................................................. เปน ประโยค ➠ ❍✓ ความรวม ❍ ความซอน ประโยคคำถาม➠ ............................................................................................................................................... ๒) แมว :......................... ...แ...ม....ว...อ....ว...น....ท....ก่ี.....ำ..ล....งั....ก....ิน.....ป....ล....า...เ.ป....น.....แ...ม....ว...ข...อ....ง...ป....ุย....ฝ...า...ย.................................................. เปน ประโยค ➠ ❍ ความรวม ❍✓ ความซอน ประโยคบอกเลา➠ ............................................................................................................................................... ๓) ค....ณ....ติ....ศ...า..ส....ต...ร.  : ...ฉ....ัน.....ไ...ม...ช...อ....บ....เ..ร....ยี...น.....ว...ิช...า...ค....ณ......ิต....ศ....า...ส....ต....ร....แ...ล....ะ...ภ....า...ษ....า...อ....ัง...ก....ฤ....ษ................................. ✓ ความรวม ❍ ❍ เฉลยเปน ประโยค ➠ ความซอ น ฉบบั ➠ ประโยคปฏเิ สธ............................................................................................................................................... ๔) ฝน : พอฝนหยุดตก เขาก็รบี ออกจากบาน......................... ............................................................................................................................................................. เปนประโยค ➠ ❍✓ ความรวม ❍ ความซอน ประโยคบอกเลา➠ ............................................................................................................................................... ๕) ตลาด......................... : ...ใ...ค....ร....จ...ะ...ไ...ป....ต....ล....า...ด....เ..พ....อ่ื...ซ....อ้ื....ด....อ....ก....ไ..ม....ก....บั....ฉ.....ัน....บ.....า...ง....................................................... เปน ประโยค ➠ ❍ ความรวม ❍✓ ความซอ น ประโยคคำถาม➠ ............................................................................................................................................... ๔. เขยี นรายงานหัวขอท่ีสนใจ แลว ออกไปพดู นำเสนอรายงานที่หนาช้ันเรียน มฐ./ตัวช้ีวัด ¡Ô¨¡ÃÃÁºÙóҡÒÃÊÌҧÊÃä ท2.1 (2) ทท23..11 ((94)) คนควาขอ มูลเร่อื งประโยคเพม่ิ เติม แลวเขียนเปนรายงาน เร่ือง “ประโยคนา รู” และเกบ็ รวบรวมเปนสมุดบนั ทกึ ความรูป ระจำหอ ง ภาษาไทย ๖ ๑๔๗

แบบทดสอบที่ ๖ ๕. เธอจะเดนิ ทางไปตา งจงั หวดั เมอ่ื ไร เปน ประโยคชนดิ ใด กา ✗ คำตอบทถ่ี กู ท่สี ุด ก. บอกเลา ✗ข. คำถาม ๑. ประโยคใดเปน ประโยค ๒ สว น ก. แกมดลู ะคร ค. ปฏเิ สธ ง. ขอรอ ง ข. คุณลงุ อา นหนงั สอื ๖. ประโยคใดเปนประโยคขอรอ ง ✗ค. ฝนตกหนักมากเมอ่ื เชาน้ี ก. อยาปดประตูเสียงดัง ง. ใครหยบิ ปากกาของฉันไป ✗ข. ชว ยหยิบแกวน้ำใหหนอ ย ๒. ประโยคใดเปน ประโยค ๓ สวน ค. เขามีนำ้ ใจกับฉันมาก ง. ทำไมมาถึงชา จัง ✗ก. พ่ชี อบดูละครหลงั ขาว ๗. ประโยคใดเปนประโยคคำถาม ข. เขายมิ้ อยางมคี วามสขุ ทีไ่ มตอ งการคำตอบ ค. เพอ่ื นๆ หวั เราะเสียงดงั ก. เธอจะไปกับฉันหรอื ไม ข. เขาพูดเร่ืองอะไร เฉฉบลับย ง. นกนางนวลบินเหนอื ทะเล ✗ค. ผมกไ็ มรวู าเขาทำอยางนน้ั ทำไม ๓. ประโยคใดไมใชป ระโยคความรวม ก. ฉนั และนอ งชอบไปเทยี่ วทะเล ง. นี่คือพข่ี องเธอหรือ ข. มะลมิ สี ขี าวแตจ ำปามีสเี หลือง ๘. การเขยี นรายงานตอ งเขยี น ✗ค. นวนิยายเรอื่ งนมี้ ตี วั ละครมาก บรรณานกุ รมเพอ่ื อะไร ง. เขาตากฝนดังนัน้ จงึ ไมสบาย ✗ก. บอกแหลงท่มี าของขอมลู ๔. ประโยคใดเปนประโยคความซอน ข. บอกลำดับหัวขอทคี่ น ควา ก. แมล างจานที่ครวั ค. บอกรายละเอียดของเน้อื หา ข. กระเปา ของฉันเกามากแลว ง บอกความสำคญั ของเนอ้ื หา ✗ค. ฉันชอบนาฬกาท่ีอยใู นรา นนนั้ ง. รานอาหารในตลาดขายอาหาร หลายอยาง ๑๔๘ ภาษาไทย ๖

๙. ลักษณะใดไมใชล ักษณะของการ ๑๑. ใครปฏิบตั ิตนถกู ตองตามหลักการ เขยี นรายงาน เขียนรายงานมากทส่ี ุด ก. มคี วามรูห ลายแขนง ก. มดอานหนังสือกอ นเขียน ข. เรยี งลำดบั ชอ่ื หนังสือทใี่ ชคน ควา รายงาน ตามพจนานกุ รม ข. โจอานหนงั สอื และเขียนบันทกึ ค. มีภาพประกอบเนอ้ื เรอ่ื ง ค. ตา ยเขียนรายงานพรอ มกบั ✗ง. เขยี นอธบิ ายเนื้อหาโดยใช คน ควา ภาษาพูด ✗ง. อน คนควา ขอ มลู อา น และเขยี น ๑๐. ขอใดเรยี งลำดับหลักการเขียน โครงเร่ืองรายงาน รายงานไดถ กู ตอ ง ๑๒. ขอใดไมใ ชห ลักในการพูดรายงาน (๑) รวบรวมขอมลู ที่ตอ งการ ก. อา นรายงานท้ังหมดกอ นพูด (๒) วางแผนวาจะเขียนเรื่องอะไร (๓) ตรวจทานใหเรยี บรอ ย ข. พูดดว ยเสยี งดังพอเหมาะ เฉฉบลบั ย (๔) นำขอ มลู มาเขยี นเปนรายงาน และออกเสยี งถกู ตอง (๕) กำหนดหัวขอ ยอ ย ✗ค. พดู โดยใชเวลาเต็มที่เพือ่ ให ก. (๑) - (๒) - (๕) - (๔) - (๓) รายละเอยี ดท่ชี ัดเจน ✗ข. (๒) - (๕) - (๑) - (๔) - (๓) ง. ใชวิธกี ารหลากหลายในการพดู เพื่อไมใหผ ูฟงเบือ่ ค. (๕) - (๔) - (๑) - (๒) - (๓) ง. (๒) - (๕) - (๓) - (๔) - (๑) ภาษาไทย ๖ ๑๔๙

ตาราง Ẻº¹Ñ ·¡Ö ¼Å¡ÒÃàÃÂÕ ¹»ÃШÓ˹Nj  ๒หนว ยที่ ๖ รายการวดั ประเมินผลตามเปา หมายการเรยี นรู ประจำหนวยที่ ๖ คำช้ีแจง : ๑. ครูกำหนดคะแนนเต็มของกิจกรรมที่ตองการวัดผลเพื่อเก็บสะสม ๒. ครนู ำคะแนนจากการวัดผลดานความรู (K) / ทักษะกระบวนการ (P) / คุณลักษณะที่พึงประสงค (A) ของนักเรียน แตละคนกรอกลงในตาราง และสรุปผลการประเมิน ๓. ชิ้นงานที่มีเครื่องหมาย * กำกับ ใหใชประกอบการประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียนสื่อความ รายการประเมนิ รายการเครือ่ งมือวัดและประเมนิ ผลการเรียนรขู องนักเรยี น คะแนนรวมดา น ดา นความรู (K) ดา นทกั ษะ/กระบวนการ (P) ดา นคณุ ลกั ษณะทพ่ี งึ ประสงค (A) K/P/A ตัวช้ีวดั ช้ัน ป.๖ หลักฐาน/ชิ้นงาน เต็ม ได หลักฐาน/ชิ้นงาน เต็ม ได หลักฐาน/ชิ้นงาน เต็ม ได เต็ม ได ประเมนิ ผลสมั ฤทธ์ิดาน K / P / A มฐ.ท ๑.๑(๓) - การอานออกเสยี ง - แบบประเมนิ ทกั ษะ - แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะ อานเรอ่ื งสน้ั ๆ อยา ง เร่อื ง สนุกสนานกบั การอา นออกเสยี ง ท่ีพงึ ประสงค หลากหลาย โดยจับเวลา การละเลนไทย แลวถามเกยี่ วกบั แลว ตอบคำถาม เรื่องท่ีอาน มฐ.ท ๑.๑(๘) อา นหนังสอื ตามความ สนใจ และอธิบายคุณคา ทไี่ ดร บั มฐ.ท ๑.๑(๙) มีมารยาทในการอาน มฐ.ท ๒.๑(๒) - ก. พฒั นาการคดิ - แบบประเมนิ ทกั ษะ - แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะ เขยี นสอื่ สารโดยใชคำ ขอ ๔ การเขยี น การเขยี น ท่ีพงึ ประสงค ไดถ ูกตอ ง ชัดเจน รายงานและพดู - แบบประเมนิ ทกั ษะ และเหมาะสม นำเสนอ การพดู เฉฉบลับย มฐ.ท ๒.๑(๙) มมี ารยาทในการเขยี น มฐ.ท ๓.๑(๔) พดู รายงานเร่อื งหรอื ประเดน็ ทศี่ กึ ษาคน ควา จากการฟง การดแู ละ การสนทนา มฐ.ท ๔.๑(๔) - ก. พฒั นาการคิด* - แบบประเมินทกั ษะ - แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะ ระบลุ กั ษณะของประโยค ขอ ๑ วิเคราะห การเขยี น ที่พงึ ประสงค คำในประโยค - แบบประเมนิ ทกั ษะ - แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะ การเขยี น ทพี่ ึงประสงค - ก. พฒั นาการคิด* - แบบประเมินทกั ษะ - แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะ ขอ ๒ การแตงประโยค การเขยี น ที่พึงประสงค จากประโยคทีก่ ำหนด - ก. พัฒนาการคิด ขอ ๓ การแตง ประโยค สวนที่ ๑ คะแนนจากการประเมินดา นผลการเรยี นตามตัวช้ีวดั สวนที่ ๒ คะแนนจากการประเมินตนเองของนกั เรียน ผลงานกจิ กรรมบูรณาการฯ ท่นี กั เรียนปฏิบัติ ช่ืองาน ประโยคนา รู สว นท่ี ๓ คะแนนจากการทดสอบสมั ฤทธผิ ลประจำหนวย การทำแบบทดสอบวัดผลสมั ฤทธิป์ ระจำหนวยท่ี ๖-๑๐ สรุปผลการประเมินพัฒนาการเรียนรูประจำหนว ย ขอเสนอแนะ ............................................................................................ ผาน ไมผาน ............................................................................................................................... ระดับคุณภาพ ๔ ดีมาก ๓ ดี ๒ พอใช ๑ ควรปรับปรุง ➠ ซอมเสริมแลว ➠ ผานเกณฑประเมิน ลงชอ่ื ผปู ระเมิน.................................................................................. / /.......................... ......................... ........................ ☞ หมายเหตุ ครสู ามารถใชแบบบันทึกนี้เพื่อบันทึกผลการเรียนแตละหนวยของนักเรียนเปนรายบุคคล หรือบันทึกลงใน แบบบันทึกอื่นที่ครูหรือสถานศึกษาจัดทำขึ้นก็ได ๑๕๐ ภาษาไทย ๖

ถอ ยคำ และสำนวนไทย๗หนว ยการเรียนรูท ่ี เปา หมายการเรียนรูประจำหนว ยการเรียนรทู ี่ ๗ ¹¡áʷͧ§ã¨Ë´ÑÇÓ เมื่อเรยี นจบหนวยน้ี ผเู รยี นจะมคี วามรูค วามสามารถตอไปน้ี ã¹ËÓé ŒÃ¢ÕºéÖ¹µÑ¡ เฉฉบลบั ย ๑. อา นออกเสียงเรื่องทกี่ ำหนด และตอบคำถาม จากเร่อื งทอี่ า นได ๒. อธิบายความหมายและใชถ อ ยคำ สำนวนตา งๆ ไดอ ยา งถกู ตอ งและเหมาะสม ๓. เขยี นเรยี งความได คณุ ภาพทีพ่ งึ ประสงคข องผูเรียน ๑. อานไดคลอง และอา นไดเ ร็วข้ึน ᢧç áᢡ§ç ᧋ ÅÒŒ ๒. มีทกั ษะในการเขยี นเรียงความ ๓. ใชถ อ ยคำและสำนวนในการสอ่ื สาร ไดอ ยางเหมาะสม แผนผงั ความคิด ประจำหนว ยการเรียนรทู ่ี ๗ เรยี นรหู ลกั ภาษา สำนวน ถอยคำ และสำนวนไทย สภุ าษิต โวหาร คำพังเพย บรรยาย เทศนา พรรณนา กาสราเรรยี ะนรู เบิกฟาวรรณกรรม ลพบรุ ีศรเี มอื งสยาม จดจำการใชภ าษา การใชถอยคำสำนวน การเขยี นเรยี งความ

ขอบขายสาระการเรียนรแู กนกลาง รายวิชา ภาษาไทย ชั้น ป.๖ ตวั ชี้วัด สาระพืน้ ฐาน ความรฝู งแนน ตดิ ตัวผูเ รียน มฐ.ท ๑.๑ - โวหาร - โวหาร เปนถอยคำทเี่ รียบเรยี งอยา งมี ๒. อธิบายความหมายของคำ ประโยค ชัน้ เชิงและศิลปะ เพือ่ ใหผ อู า นเขา ใจ เรือ่ งราวและเกดิ จนิ ตนาการไดดยี ิ่งขึ้น และขอความทเี่ ปนโวหาร - วรรณกรรมเรอ่ื ง ลพบุรีศรีเมืองสยาม เปน สารคดีทองเท่ียวของจังหวัดลพบรุ ี ๓. อา นเรอื่ งสั้นๆ อยา งหลากหลาย โดย - วรรณกรรม เรอื่ ง ลพบรุ ีศรีเมอื งสยาม - การเขยี นเรียงความ เปนการเขยี น จบั เวลาแลว ถามเกีย่ วกับเร่ืองทอ่ี า น - การเขียนเรยี งความ แสดงความคิด ความรสู ึก - สำนวนไทย เปนคำกลา วหรอื ถอยคำ มฐ.ท ๒.๑ คมคายสนั้ ๆ ท่มี คี วามหมายเปน นัย ๔. เขยี นเรียงความ มฐ.ท ๔.๑ - ถอยคำและสำนวนไทย ๖. วิเคราะหและเปรียบเทยี บสำนวน - การใชถอ ยคำสำนวน ท่เี ปนคำพังเพยและสุภาษิต ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹ÓÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ เฉฉบลับย เขยี นตวั อกั ษรหรอื สระจากสัญลกั ษณท ่กี ำหนดใหลงในชอ งวา ง แลว หาความหมาย ของสำนวนทไ่ี ด    ก ข คฆง จฉชซฌ  ญฎ ฏ ฐ ฑฒณด ต ถ  ท ธ น บ ป ผ ฝพฟภ ✎ มย ร ล วศษสหฬ      อฮะา โ เ แใ ไำ ๑๕๒ ภาษาไทย ๖

   แ ท ง ใ จ ด ำ พดู ตรงกับความในใจของผฟู ง▶ ➠ ................................................................................................. ๑)    ✎ นกส อ ง หั ว ➠ ..ค...น.....ท...่ีท....ำ...ต...ัว...ฝ...ก....ใ..ฝ...เ..ข...า..ด....ว...ย...ท....ั้ง.......๒........ฝ...า..ย........ท....ี่ม...กั....ไ..ม...เ..ป...น.....ม...ิต....ร...ก....ัน....โ..ด....ย...ห....ว..ัง...ป....ร...ะ...โ..ย...ช...น....เ..พ....่อื...ต....น........ ๒) ✎     หน อ น บ อ น ไ ส ➠ ..ค...น.....ใ..น....บ....า...น....ห...ร....อื ...พ....ว..ก....เ..ด....ยี ...ว..ก....ัน....ค....ิด....ค....ด...ท....ร...ย...ศ....ต....อ...ก....นั...................................................................................... ๓)       ข่ี ช าง จั บ ตั๊ ก แ ตน ➠ ..ล...ง...แ...ร...ง...ม....า..ก....แ...ต....ไ ..ด....ผ ...ล....น....อ ...ย...ไ...ม...ค....มุ ...ค....า ...................................................................................................................... ๔)   ✎   เฉฉบลบั ย สา ว ไ ส ใ ห กา กิ น ➠ ..ก...า...ร...น....ำ...ค...ว...า...ม...ล....ับ....ห...ร....อื ...เ.ร....ื่อ...ง...ไ..ม....ด ...ีข...อ...ง...ต....น....เ..อ...ง...ห....ร...อื....พ...่ีน.....อ ...ง...ม...า...เ.ป....ด....เ.ผ....ย...ใ..ห....ผ...อู...ื่น.....ร...ู............................... ๕)         รั ก พี่ เ สี ย ดาย น อ ง ➠ ..ล...งั...เ..ล....ใ..จ.......ต....ัด....ส....ิน....ใ..จ....ไ..ม...ถ....กู ...ว...า...จ...ะ..เ..ล....ือ...ก....อ...ย...า...ง...ไ..ห....น....ด....ี ..................................................................................... ๖)  ต ำ น ำ พ ริ ก ล ะ ล า ย แ ม น ำ ➠ ..ใ..ช...จ...า...ย...ท....ร...ัพ....ย...ม...า...ก....ม...า..ย....โ..ด....ย...ไ..ร...ป....ร...ะ...โ..ย...ช...น............................................................................................................... ๗)  ✎        เ ห็ น ก ง จั ก ร เ ป็ น ด อ ก บั ว ➠ ..เ.ห....น็....ส....่ิง...ท....่ไี..ม...ถ....ูก....ต...อ....ง...เ.ป....น....ส....่งิ...ถ....กู ...ต....อ...ง........ห...ร....อื ...เ.ห....น็....ผ....ิด...เ..ป....น ....ช...อ...บ................................................................... ภาษาไทย ๖ ๑๕๓

เรียนรูหลกั ภาษา ถอยคำ และสำนวนไทย ¶ŒÍÂ¤Ó áÅÐÊӹǹä·ÂÁÅÕ Ñ¡É³ÐÍ‹ҧäà ã¤Ã·ÃÒººÒŒ §¤Ð ถอยคำ หมายถึง คำพูดที่คนเราใชในการส่ือสารในลักษณะตางๆ เชน เปนคำมูล คำประสม คำซอน ฯลฯ ถาเรารูจักถอยคำและความหมายของ ถอ ยคำมากเพยี งใด กจ็ ะทำใหเ ราใชถ อ ยคำไดม ากขนึ้ และเหมาะสมกบั กาลเทศะ ถอ ยคำ แบงออกไดเ ปน ๒ ลักษณะ ดงั นี้ เฉฉบลับย ๑. ถอ ยคำทีม่ ีความหมายตรงตวั หรือ ความหมายนัยตรง คอื ความหมายทปี่ รากฏในพจนานกุ รม ๒. ถอยคำที่มีความหมายไมตรงตามตัว หรือ ความหมายนัยประหวัด คือ ความหมายทกี่ อ ใหเกดิ ความรสู กึ ตางๆ ทงั้ ในทางดี หรือไมด ีกไ็ ด เชน มะเรง็ ความหมายนยั ตรง ➠ โรครา ยชนดิ หน่ึง เชน คนไขเ ปนโรคมะเรง็ ความหมายนยั ประหวัด ➠ สงิ่ ท่ีไมด ี ภัยรายแรง เชน มะเร็งกำลงั เกาะกินเศรษฐกิจ เสือ ความหมายนัยตรง ➠ สัตวชนดิ หน่ึง เชน เสืออยูในปา ความหมายนยั ประหวดั ➠ ผทู มี่ ีความเขม แข็ง กลา หาญ เชน ยง่ิ ใหญอยา งเสอื ความหมายนยั ประหวัดในทางลบ ➠ ผูมีจติ ใจอำมหติ เปนอนั ธพาล เชน จอมโจรเสือใบเปน โจรใจโหด ๑๕๔ ภาษาไทย ๖

สำนวนไทย เปนคำกลาวหรือถอยคำคมคายสั้นๆ ท่ีผูกเขาเปนประโยค หรือวลี (กลุมคำ) มีความหมายกระชับรัดกุม แตมีความหมายเปนนัย และมี ความหมายในเชิงอุปมาเปรียบเทียบ โดยแบงออกเปนสำนวน สุภาษิต และ คำพงั เพย ดังน้ี ๑. สำนวน หมายถึง ถอยคำหรือขอความท่ีกลาวสืบตอมาชานานแลว มีความหมายไมตรงตามตัวหรือมีความหมายอ่ืนแฝงอยู เชน สอนจระเข ใหว า ยนำ้ รำไมดโี ทษปโ ทษกลอง สำนวน มลี กั ษณะ ดังน้ี ๑. มกี ารซ้ำคำ หรอื ใชคำทีม่ สี ัมผัสคลองจองกัน เชน ▶ กอ รา งสรา งตวั มีสมั ผัสสระอา ระหวางคำวา ราง - สราง ▶ ขบั ไสไลส ง มีสัมผัสสระไอ ระหวา งคำวา ไส - ไล ▶ หลบั หหู ลบั ตา มกี ารเลนคำซำ้ กัน คือคำวา หลับ เฉฉบลบั ย ▶ หามรุงหามคำ่ มีการเลน คำซ้ำกัน คือคำวา หาม ๒. มีลักษณะเปนความเปรียบเทียบหรืออุปมาอุปไมยถึงส่ิงตางๆ โดยอุปมา หมายถึง สิง่ หรอื ขอความท่ียกมาเปรยี บสิง่ หนง่ึ วา เหมอื นอกี สิ่งหน่ึง และลักษณะที่เปรียบกับอีกสิ่งหน่ึงน้ันเปนลักษณะเฉพาะ โดยสวนมากมักจะมี คำวา เหมอื น เปรียบเสมือน ดจุ ดัง ประดจุ สวนอุปไมย หมายถึง ส่ิงหรือขอความท่ีนำมาเปรียบเทียบกับ ส่งิ อนื่ เพ่ือใหเขา ใจแจม แจง จะใชคกู ับอุปมา เชน ▶ แกมแดงเปน ลกู ตำลงึ สกุ เปนการกลาวเปรยี บลักษณะของ อาการแกมแดงบนใบหนา ▶ เงียบเหมอื นเปา สาก เปนการกลา วเปรียบเทยี บถงึ ลกั ษณะความเงยี บ ภาษาไทย ๖ ๑๕๕

▶ ใจกวา งเหมือนแมนำ้ เปนการกลา วเปรียบเทยี บถงึ ▶ ขาวเหมือนสำลี ลักษณะนิสยั ของคนที่ใจกวา ง ▶ ขมเหมอื นบอระเพ็ด เปนการกลา วเปรียบเทยี บลักษณะ ความขาวของสิ่งใดสงิ่ หน่ึง เปนการกลาวเปรียบเทยี บลกั ษณะ ความขมของส่ิงใดสง่ิ หนึ่ง ขอสังเกต สำนวนบางสำนวนมีลักษณะกลาวเปรียบเทียบเกินความเปนจริง (อธิพจน) คือ ไมมีสจั จะในแงของขอ เทจ็ จริง แตม สี ัจจะในแงข องอารมณ เชน รองไหน ำ้ ตาเปนสายเลือด หิวจนไสขาด โกรธจนหนาเขียว เปน ตน เฉฉบลับย ๓. มีลกั ษณะเปนคำคมหรอื คำกลา วทีใ่ หแ งคดิ ตางๆ ดังน้ี คำคม คอื ถอ ยคำท่ีเปนคารม หรือโวหารอนั คมคาย เปนคำพดู ท่ีใหแงคิด มีความหมายลึกซึ้งกินใจ ท้ังนี้คำคมเปนคำพูดท่ีเกิดขึ้นไดทุกยุค ทุกสมัย จะเปนคำพูดที่ใครๆ พูดก็ได หรืออาจจะเปนคำคมของนักปราชญ บุคคลสำคัญผูมีช่ือเสียงก็ได คำคมมักจะใชกันอยางแพรหลายมากกวาสำนวน สภุ าษติ และคำพงั เพย เชน ▶ มีวชิ าเหมือนมที รัพยอ ยนู ับแสน (สุนทรภู) ▶ ไมมีคำวาแกเ กนิ ไปสำหรบั การเรียน ▶ อกหกั ดกี วารกั ไมเ ปน ๔. มีลักษณะเปน บุคลาธิษฐาน คอื สำนวนท่นี ำคำกรยิ าท่ีใชสำหรับ มนุษยไปใชกับสัตวหรือสิ่งไมมีชีวิตตางๆ ทำใหสัตวหรือสิ่งตางๆ เหลานั้นมี อารมณ กิรยิ า ความรสู กึ นกึ คิดเหมอื นคน เชน ๑๕๖ ภาษาไทย ๖

▶ ฝนส่ังฟา ปลาสั่งหนอง ▶ นำ้ พึ่งเรือ เสือพึ่งปา ▶ ววั ลืมตีน ๒. สภุ าษิต หมายถึง ขอ ความหรือถอยคำสัน้ ๆ มีความกะทัดรดั มักมี ความหมายไปในทางแนะนำสั่งสอน ใหคติสอนใจ ใหความจริงเกี่ยวกับความ คิด และแนวปฏิบตั ิ ซึ่งสามารถพิสจู นเช่อื ถอื ได สภุ าษติ มกั จะเปนขอความส้ันๆ ใชคำงายๆ แบบประโยคความเดียว หรือเปนประโยคความรวมก็ได และมักจะมีลักษณะเปรียบเทียบ หรืออุปมา อุปไมย สามารถแบงได ดังน้ี ๑. สภุ าษติ ของนักปราชญ รวมถึงพุทธศาสนสภุ าษติ เชน ▶ ทำดไี ดด ี ทำชัว่ ไดช ั่ว ▶ ธรรมะยอมรกั ษาผูประพฤตธิ รรม เฉฉบลับย ▶ ความกตญั ูกตเวทเี ปน เครอ่ื งหมายของคนดี ▶ จงเตือนตนดวยตนเอง ▶ ปญญาประเสริฐกวาทรพั ย ▶ จงรกั ษาความดปี ระดุจเกลือรักษาความเค็ม ๒. สุภาษติ ชาวบาน เปน สภุ าษติ ทไ่ี มทราบวา ใครเปน ผกู ลาว เชน ▶ นอนสูงใหน อนควำ่ นอนต่ำใหน อนหงาย ▶ ยง่ิ หยุดยิ่งไกล ย่ิงไปยงิ่ แค (แค หมายถงึ ใกล เปน ภาษาถิน่ ใต) ▶ อยา รักเหากวาผม อยารักลมกวา น้ำ อยารักถ้ำกวา เรอื น อยา รกั เดือนกวา ตะวัน ▶ ผทู ่โี กรธไมเ ปนเปนคนโง แตผทู ่ไี มโกรธเปน คนฉลาด ภาษาไทย ๖ ๑๕๗

๓. คำพังเพย หมายถึง ถอยคำที่มีความหมายลกึ ซงึ้ กวา สำนวน และมี ลกั ษณะติชมหรือแสดงความเหน็ อยูใ นตวั แตไมถ งึ กบั เปน คำสอน คำพังเพยมีลักษณะคลายสุภาษิต แตไมไดเปนคติสอนใจ เพียงแต เปนคำกลาวที่มีลักษณะติชมและแสดงความคิดเห็นอยูในตัว โดยมากจะมี ความหมายซอนอยู ดังน้ันการใชคำพังเพยจะตองตีความหมายใหเขากับ สถานการณ เชน ▶ ตำน้ำพรกิ ละลายแมน ้ำ หมายถึง ลงทุนไปโดยไดผ ลประโยชน ไมค มุ ▶ ปดทองหลงั พระ หมายถงึ ทำความดีแลวคนอื่นมองไมเ ห็น ▶ ขชี่ างจบั ตก๊ั แตน หมายถงึ ลงทุนมากแตไดผลเลก็ นอย ▶ มือไมพายเอาเทารานำ้ หมายถงึ ไมช ว ยทำแลวยังขัดขวาง การทำงานของผอู น่ื เฉฉบลับย สำนวน สภุ าษติ และคำพงั เพย เรยี กรวมวา สำนวนไทย เนอ่ื งจาก ไมสามารถช้ีชัดหรือแบงแยกออกจากกันไดโดยเด็ดขาด เพราะบางขอความ หรือกลมุ คำกม็ ีลักษณะท่เี ปนทั้งสำนวน สภุ าษิต และคำพงั เพยอยใู นตวั เชน ▶ นำ้ ข้นึ ใหรบี ตัก เปน สำนวนได เพราะมีความหมายไมต รง ตามตวั อักษร เปน สภุ าษิตได เพราะใหค ติสอนใจวา เมอ่ื มี โอกาสทำอะไร ตองรีบทำ เพือ่ ใหไ ดรบั ผลสำเรจ็ โดยเร็ว เปนคำพังเพยได เพราะเปนการแสดงความเห็น http://www.aksorn.com/lib/p/tha_04 (เร่อื ง สำนวนไทยใชถ ูกตอง) ภาษาไทย ๖ ๑๕๘

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè ñ ๑. เขยี นความหมายของสำนวนทก่ี ำหนดใหล งในชอ งวา ง แลว แตง ประโยคจากสำนวน (ตัวอยา งประโยค) ๑) หามรงุ หามคำ่ หมายถึง ตลอดวันตลอดคนื................................................................................................... ➠ พอทำงานหามรุง หามค่ำ............................................................................................................................................................................................. ๒) เงียบเหมอื นเปาสาก หมายถงึ ลักษณะทเ่ี งียบสนิท................................................................................................... ➠ ..ท....ุก....ค.....น....น.....่งั...อ....า...น....ห.....น....งั....ส....อื....ก....นั ....เ..ง....ีย...บ.....เ.ห.....ม...อื....น....เ..ป....า...ส.....า..ก........................................................................... ๓) กง้ิ กา ไดทอง หมายถึง ไดด ีแลวลืมตัว................................................................................................... ฉบบั ➠ เขาทำตวั เหมอื นกิ้งกา ไดทอง เฉลย............................................................................................................................................................................................. ๔) ววั ลมื ตีน หมายถงึ ....ค....น.....ท....่ไี...ด....ด....แี...ล....ว...ล....ืม....ฐ....า...น....ะ...เ..ด....ิม...ข....อ...ง....ต....น............... ➠ ..ด....า...ร....า..ค.....น....น.....ัน้.....ไ..ด....ด....ีแ....ล....ว...ล....มื ...ต.....วั ...เ.ห....ม....ือ....น....ว...ัว...ล....ืม....ต....นี.................................................................................... ๕) กอ รา งสรางตวั หมายถงึ ....ต....้ัง....เ..น....อ้ื....ต....้ัง...ต....วั...ไ...ด....เ..ป....น.....ห....ล....ัก....เ..ป....น.....ฐ...า...น................ ➠ ..เ..ข...า...ข...ย...ัน.....ท....ำ...ง...า...น.....ต....ั้ง...แ....ต....อ...า...ย....ุย...งั....น....อ....ย........เ..พ....ร....า...ะ..ต.....อ ...ง....ก....า...ร...ก....อ....ร...า...ง....ส....ร....า...ง...ต....วั............................. ๖) ขาวแดงแกงรอ น หมายถงึ บุญคุณ................................................................................................... ➠ ..เ..ข...า...ร...ำ...ล....ึก....ถ....ึง....ข...า..ว...แ....ด....ง...แ...ก.....ง...ร....อ...น.....ท....ี่ป....า...เ..ล....ย้ี...ง....ด....เู..ข...า...ม...า...เ..ส....ม....อ............................................................... ภาษาไทย ๖ ๑๕๙

๒. เตมิ สำนวนทีก่ ำหนดใหล งในชองวา งใหถูกตอ ง ขวางงไู มพ น คอ ชักแมน ้ำทง้ั หา ดนิ พอกหางหมู ขิงกร็ าขา กแ็ รง มะนาวไมมนี ำ้ ขมเหมอื นบอระเพด็ เขียนเสือใหว ัวกลัว ๑) เธอไมยอมทำงาน เกบ็ สะสมไวจนเปน ดนิ พอกหางหมู............................................................................................... ๒) ฉนั ไมช อบกินยานเี้ ลย เพราะวา มนั มรี ส ขมเหมอื นบอระเพ็ด............................................................................................ ๓) เธอไมตองพดู ชักแมน ำ้ ทงั้ หา.................................................................................. อยางไรฉันก็ไมเช่ือเธอหรอก ๔) คณุ ไมต อ งกลวั หรอก ฉันเพยี งขเู ขาเพอื่ ..........เ..ข...ีย....น....เ..ส....ือ....ใ...ห....ว...ัว...ก....ล....วั......... เทา นั้นเอง ๕) แมค าคนน้ีเปน คนพดู จา มะนาวไมมนี ำ้............................................................................... จนไมม ีคนซื้อสินคา เฉฉบลับย ของเธอ ๓. จับคขู อ ความทีส่ ัมพนั ธก ัน แลว เขยี นอธบิ ายความหมายลงในสมดุ (ดเู ฉลยในหนาพิเศษทา ยเลม) ๑) เสยี งดงั เหมอื นแสงพระอาทิตย ๒) ผมขาว เปนเจาเขา ๓) ตาแดง ราวกบั ฟาผา ๔) ผวิ ขาว ราวกบั ดอกเลา ๕) ตัวสน่ั ราวกับสำลี ๑๖๐ ภาษาไทย ๖

โวหาร âÇËÒÃËÁÒ¶֧ÍÐäà ã¤Ã·ÃÒººÒŒ §¤Ð โวหาร หมายถึง ถอ ยคำที่ใชในการสอ่ื สาร โดยเรยี บเรียงอยางมวี ธิ ีการ มีช้ันเชิง และมีศิลปะ เพ่ือใหผูอานเขาใจเร่ืองราว เกิดจินตนาการ ความรูสึก ตามท่ีผูสอื่ สารตอ งการ โวหาร แบง เปน ประเภทใหญๆ ไดดังนี้ ๑. บรรยายโวหาร คือ การเลาเร่ืองซึ่งเปนเหตุการณท่ีไดประสบมา เชน การบรรยายสถานท่ี การบรรยายสภาพของธรรมชาติตางๆ การบรรยาย ลักษณะของสิ่งใดสง่ิ หนงึ่ เชน ÇѴËͧ¢‹Ø¹ ¨. àªÕ§ÃÒ ໚¹ÇÑ´·èÕÁÕ¤ÇÒÁÊǧÒÁâ´´à´‹¹µ‹Ò§¨Ò¡ÇÑ´Í×è¹æ ´ŒÇ½‚Á×Í¡ÒÃÍ͡Ẻ เฉฉบลับย áÅС‹ÍÊÌҧ¢Í§ Í. à©ÅÔÁªÑ â¦ÉÔµ¾Ô¾Ñ²¹ ÈÔÅ»¹ªè×ʹѧ à¾è×Í໚¹ÇÑ´»ÃШӺŒÒ¹à¡Ô´ «èÖ§¨Ñ´à»š¹§Ò¹¾Ø·¸ÈÔÅ»Š ·èÂÕ è§Ô ãËÞ‹ áÅЧ´§ÒÁ¹Ò‹ ªÁÁÒ¡áË‹§Ë¹Öè§ ¤ÇÒÁ§´§ÒÁ¢Í§ÇÑ´áË‹§¹ÕéÍÂÙ‹·èÕ “¾ÃÐÍØâºÊ¶” à¾ÃÒÐÍÒ¨ÒÏà©ÅÔÁªÑÂÍÂÒ¡¨Ðà¹ÃÁÔµÇÑ´ãËŒàËÁ×͹ àÁÍ× §ÊÇÃä ໹š ÇÁÔ Ò¹º¹´¹Ô ·ÁèÕ ¹ÉØ Âʏ ÒÁÒöÊÁÑ ¼ÊÑ ä´Œ à»ÃÂÕ ºàÊÁÍ× ¹ºÒŒ ¹¢Í§¾Ãоط¸à¨ÒŒ Ê¢Õ ÒÇ á·¹¾ÃкÃÔÊ·Ø ¸Ô¤³Ø ¢Í§¾Ãоط¸à¨ÒŒ ¡ÃШ¡¢ÒÇ ËÁÒ¶֧ ¾Ãл˜ÞÞÒ¸¤Ô س¢Í§¾Ãоط¸à¨ÒŒ ·èÕà»Å§‹ »ÃСÒÂä»·ÇÑè âÅ¡Á¹ÉØ Â áÅШ¡Ñ ÃÇÒÅ ÊÇ‹ ¹Êоҹ ËÁÒ¶§Ö ¡ÒÃà´¹Ô ¢ÒŒ Á ÇѯʧÊÒÃÁا‹ ʾً Ø·¸ÀÁÙ Ô.. ภาษาไทย ๖

๒. เทศนาโวหาร คอื สำนวนที่ใชแนะนำ สัง่ สอน หรอื ช้แี จงใหเ ห็นคณุ และโทษ ความมีเหตุมีผล และอาจอางอิงคติธรรม ใหรูจักการปฏิบัติตนในสิ่ง ที่ดี เชน คนเราเมื่อมีลาภก็มีเสื่อมลาภ เมื่อมียศก็มีเส่ือมยศ เม่ือมีสุขก็มีทุกข เมื่อมี สรรเสริญก็มีนินทา เปนของคูกันมาเชนนี้จะไปถือสาอะไรกับปากมนุษย ถึงจะดีแสนดี มันก็ติ ถึงจะช่ัวแสนช่ัวมันก็ชม นับประสาอะไรกับพระพุทธเจาผูประเสริฐเลิศย่ิงกวา มนุษยและเทวดายังมีมารผจญ ยังมีคนติเตียนนินทา ปุถุชนอยางเราหรือจะรอดพน จากโลกธรรมดังกลาวแลวไปได ตองคิดเสียวา เขาจะติก็ชาง ชมก็ชาง ไมไดทำอะไร ใหเขาเดือดเนื้อรอนใจ กอนจะทำอะไรตองคิดแลววา ไมเดือดรอนแกตัวเราและคนอื่น เราจงึ ควรทำบญุ ไมส รา งกรรม พยายามสอนกาย วาจา ใจ วา จะตอ งไปกงั วลกลวั ใคร ตเิ ตยี นทำไม ไมเ ห็นมปี ระโยชน เปลืองความคิดเปลา ๆ เฉฉบลับย ๓. พรรณนาโวหาร คอื การชแ้ี จงสงิ่ ใดส่งิ หนึง่ เชน เหตกุ ารณ สถานท่ี ธรรมชาติ อยางละเอียด โดยสอดแทรกความรูสึกตางๆ และจินตนาการ เพื่อ ใหผ ูอานหรอื ผูฟ งเกดิ อารมณคลอ ยตามดวย เชน ทองฟา ในยามนมี้ ีสีมดื ดำ ทำใหจ ิตใจฉนั หอ เห่ียว คิดถึงเรอื่ งความหลงั ท่ฉี ันตองนงั่ รอ งไห เพราะความเสยี ใจที่เธอแปรเปลี่ยนไป เปนคนใหมไมเหมอื นเดมิ ฉนั วาเหวจนอยากจะหา เพื่อนมาอยูใกลๆ สกั คน ภาษาไทย ๖

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè ò อานขอความทีก่ ำหนดให แลว เขียนบอกวา เปน โวหารชนดิ ใด ๑) ทองฟาสคี ราม มดื ครม้ึ เมฆลอยรวมตัวกนั เปนกลุม กอน เปนเหตุใหฝ น จะตอ งตกในไมชาน้ี บรรยายโวหาร............................................................................................................................................................................................... ๒) หากคนไทยแตกแยกไมส ามคั คีกนั ดังเชน คราวเสยี กรุงครง้ั ท่ี ๒ ประเทศจะตอ งตกเปนเมืองขึน้ ของชาตอิ ืน่ อยา งไมม ที างเลือก เทศนาโวหาร............................................................................................................................................................................................... ๓) เสียงนกกาเจอ้ื ยแจวในพงไพร ฟง ดูแลวคลายเสยี งแจวพรำ่ รำพัน เม่ืออยู กบั นองสองคนเปนความสุขทห่ี าใดมาเปรยี บปาน ฉบบั เฉลยพรรณนาโวหาร............................................................................................................................................................................................... ๔) คนเราเกิดมาท้งั ทีควรทำความดใี หม ากท่ีสุด ถงึ แมการทำดจี ะตอ งใช เวลานานกวาจะเหน็ ผลเราก็ตองอดทน สักวันความดจี ะตองสนองใหไ ดด ี คนดียอมตกน้ำไมไ หลตกไฟไมไหม เทศนาโวหาร............................................................................................................................................................................................... ๕) กลางดกึ ของคืนวนั ที่ ๒๔ กันยายน ทีผ่ า นมา รถบรรทุกแกสขนาดใหญ ของบริษัทอุตสาหกรรมแกส สยามจำกัด แลนลงจากทางดว นเขาสถู นน เพชรบุรีตดั ใหมดว ยความเร็วสูง โดยความประมาทและคึกคะนอง รถได ฝา ไฟแดงพุงเขาชนรถทีส่ วนมา แลวเสียหลกั พลกิ คว่ำ แกสซ่ึงบรรจอุ ยู ในถงั พว งของรถบรรทกุ ระเบิดเสยี งดงั สน่นั หวน่ั ไหว บรรยายโวหาร............................................................................................................................................................................................... ภาษาไทย ๖ ๑๖๓

เบิกฟา วรรณกรรม ลพบุรีศรีเมืองสยาม เชาวันหยุดวันหนึ่ง เชิงขวัญกำลังชวยคุณแมทำความสะอาดบาน อยางขะมักเขมน โดยคุณแมมอบหมายใหเชิงขวัญทำความสะอาดตูเก็บของ และกวาดถูพื้น ระหวางท่ีเชิงขวัญกำลังทำความสะอาดตูอยูนั้นก็มีอัลบั้มภาพ อัลบั้มหน่ึงหลนลงมา เชิงขวัญเปดดูรูปท่ีอยูภายในอัลบ้ัมก็เห็นเปนรูปคุณแม ที่ไปเที่ยวสถานทแ่ี หง หนึง่ กบั เพื่อนๆ ÍŽÍ! ÃÙ»¹Õé ¤³Ø áÁ¤‹ Ð ÃÙ»¹èÕ ÍØÂ! ÍÐäõ¡ ¹Ð‹ ËÃ×ͨÐ ¤Ø³áÁä‹ »à·ÕÂè Ç·èÕä˹ÁҤРÍÍŽ ! ÍÑźÑÁé û٠¹Õèàͧ เฉฉบลับย เชิงขวัญถามคุณแมวา รูปถายท่ีเธอดูเปนรูปถายท่ีสถานท่ีใด คุณแม เชิงขวญั วา “รปู นี้แมถายทจี่ งั หวัดลพบุรจี ะ ทำไมหรอื จะ” “ไมม อี ะไรหรอกคะ เพยี งแตหนูสนใจสถานทใ่ี นภาพนะคะ ” “ถาหนูสนใจ แมมีหนังสือสารคดีทองเท่ียวของจังหวัดลพบุรีอยูเลมหน่ึง เดยี๋ วจบิ๊ ทำความสะอาดตู กวาด และถบู า นเรยี บรอ ยแลว คอ ยอา นแลว กนั นะจะ ” “คะ คณุ แม” เชงิ ขวัญรับคำ แลว ทำความสะอาดตตู อ ไป ๑๖๔ ภาษาไทย ๖

เมอื่ ทำความสะอาดตู กวาด และถูบา นเรียบรอยแลว เชงิ ขวัญกล็ า งหนา ลางมือ แลวจึงเร่ิมอานหนังสือสารคดีทองเที่ยวจังหวัดลพบุรีที่คุณแมใหมา อยางตัง้ ใจ ลพบุรีศรีเมอื งสยาม คำขวญั ประจำจงั หวัด “วังนารายณคบู าน ศาลพระกาฬคเู มือง ปรางคสามยอดลือเล่ือง เมอื งแหงดินสอพอง เข่ือนปา ศกั ด์ชิ ลสิทธิ์เกริกกอ ง แผน ดนิ ทองสมเด็จพระนารายณ” จังหวัดลพบุรี ตั้งอยูในภาคกลางของประเทศไทย หางจากกรุงเทพมหานคร ตามทางหลวงหมายเลข ๑ (ถนนพหลโยธนิ ) เปน ระยะทาง ๑๕๓ กโิ ลเมตร เปน จงั หวดั ทม่ี ผี คู นเดินทางไปทอ งเทย่ี วมากพอๆ กับจังหวัดอ่นื ๆ ทอี่ ยใู กลเ คยี ง จังหวัดลพบุรีมีสถานท่ีทองเที่ยวหลากหลายรูปแบบ ท้ังโบราณสถาน และ ธรรมชาติทีส่ วยงาม เชน ศาลพระกาฬ พระปรางคส ามยอด ทุง ทานตะวัน พระราชวัง นารายณราชนเิ วศน และเข่ือนปาสักชลสิทธิ์ เปนตน เฉฉบลับย ศาลพระกาฬ ตง้ั อยบู รเิ วณถนนนารายณม หาราช รมิ ทางรถไฟเยอ้ื งกบั พระปรางค สามยอด ถอื เปน สง่ิ ศกั ดสิ์ ทิ ธปิ์ ระจำเมอื งลพบรุ ี เปน ทส่ี กั การะของคนลพบรุ ี เดมิ เรยี กวา “ศาลสูง” เปนเทวสถานเกาของขอมท่ีสรางขึ้นดวยศิลาแลง เรียงซอนกันเปนฐานสูง ทที่ บั หลังสลกั เปน รปู พระนารายณบ รรทมสินธุ ทำดวยหินทราย สิง่ ทดี่ งึ ดดู ใจนกั ทอ งเท่ียวไดมาก คือ ฝงู ลิงนับรอยอยูบริเวณนน้ั ซ่งึ สาเหตุ ทล่ี พบุรีไดช อ่ื วา “เมอื งลงิ ” กเ็ น่อื งมาจากลงิ ทอ่ี าศัย อยูยานศาลพระกาฬ นีเ้ อง ศาลพระกาฬ จ.ลพบรุ ี ภาษาไทย ๖

ศาลพระกาฬเกรยี งไกร ยิง่ ใหญอกี ท่ี “ศาลสงู ” เรยี กมี ช่อื เดิมน้รี ูมา อยรู มิ ทางรถไฟ หนูรูไ หมวา ทางทิศบูรพา ตำราบอกมี เปนเทวสถาน ในกาลขอมน้ี ศลิ าแลงสรรคด ี ท่เี รียงซอ นมา จนฐานสงู ใหญ ใหเหน็ เดนสงา ทับหลงั สลกั มา วา รปู พระนารายณม ี บรรทมสินธอุ ยู รทู ่ศี าลน้ี ศิลาจารกึ มี อักษรโบราณท่เี ขียนมา เปน ภาษารามัญ จำกนั ไวห นา หนา ศาลเปน ศาลา ตระการตานาดู ภายในน้ันไซร บอกใหหนรู ู รปู พระนารายณท ่อี ยู ดสู กี่ รมี เฉฉบลบั ย ประชาชนท่ัวไป เลื่อมใสศาลนี้ พากนั มามากมี เพอ่ื ท่จี ะวันทา พรทิพย แฟงสดุ ใกลก ับศาลพระกาฬมีพระปรางคส ามยอด เปน โบราณสถานเกา แกคบู า นคูเมือง ลพบรุ ี เปน สญั ลกั ษณข องจงั หวดั และเปนสวนหนึง่ ของ ตราประจำจงั หวัด พระปรางคสามยอด เปน ศิลปะลพบุรหี รอื ปรางคแ บบ เขมร กอดวยศลิ าแลงตกแตง ลวดลายปนู ปน สวยงาม พระปรางคส ามยอด จ. ลพบรุ ี ภาษาไทย ๖

ในอำเภอเมอื ง รุง เรืองอีกที่ พระปรางคส ามยอดมี สงาดนี าดู อยตู ำบลทา หนิ บนเนินดินตงั้ อยู ใกลศ าลพระกาฬรู ดเู ดนวไิ ล สัญลกั ษณข องธานี ทค่ี วรจำไว ปรางคต ง้ั เรียงกนั ไป ไวสามองคม ี ฉนวนทางเดินนัน้ บอกกนั ตรงนี้ เช่อื มกันพอดี ศลิ าแลงท่ีสรรคม า ศลิ ปเ ขมรมี แบบทเ่ี รียกวา แบบบายนสงา สรางมานา ดู ทัง้ หลายปนู ปน สรรคไ วง ามหรู ตามซมุ ประตู ทบั หลังอยูดดู ี สันนิษฐานกนั ไว วา ในท่ีน้ี คงเปน เทวสถานที่ ของขอมมีกอนมา ในลทั ธิมหายาน กาลพทุ ธศาสนา หลักฐานรมู า วา ฐานศวิ ลึงคม ี พระนารายณนั้น พลนั ปรบั เปล่ยี นท่ี ใหเปน วดั ดูดี แตกอนนร้ี ูม า และทรงสรางวิหาร อลังการนกั หนา สถาปตยอยุธยา วา ผสมยโุ รปมี ผคู นนิยม ชมปรางคแหงน้ี คราไปลพบุรี ไมมีพลาดกนั เพราะวา เขา ใจ ในโบราณสถานแหง นนั้ มาดวามลาวัณย ในเขตขัณฑล พบรุ ี พรทิพย แฟงสุด นอกจากน้ี จังหวัดลพบุรี ยังมีสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตรอีกแหงหน่ึง คือ เฉฉบลบั ย พระราชวังนารายณราชนิเวศน ต้ังอยูบริเวณถนนสรศักด์ิ อำเภอเมือง ซ่ึงเปนสถานท่ี ทองเที่ยวทางประวัติศาสตรท่ีสำคัญของลพบุรี เปนพระราชวังท่ีสมเด็จพระนารายณ โปรดเกลาฯ ใหส รา งขน้ึ เม่ือ พ.ศ. ๒๒๐๐ เพอื่ ใชเปน ทีป่ ระทับของพระองค ณ เมอื ง ลพบรุ ี แบง เปน เขตพระราชฐานชนั้ นอก ชนั้ กลาง และเขตพระราชฐานชน้ั ใน กำแพง พระราชวังกอ ดว ยอิฐถอื ปนู มใี บเสมาเรียงรายบนสนั กำแพง มซี มุ ประตูท้งั หมด ๑๑ ประตู ชองประตูทางเขา โคงแหลม หลงั คาประตูเปน ทรงจตรุ มขุ ตรงจว่ั ซุมประตูตกแตง ลายกระจงั ปนู ปน ทวี่ วิ ฒั นาการมาจากดอกบัว พระราชวังนารายณราชนิเวศน จ.ลพบรุ ี ภาษาไทย ๖

พระนารายณร าชนิเวศน สดุ พเิ ศษอีกท่ี สรางไดวจิ ติ รดี มคี วามวไิ ล พระนารายณน ้นั ทรงสรรคเอาไว โดยแบง เขตไป ไดสามช้ันพอดี ชั้นในชั้นนอก บอกกนั ตรงน้ี ช้ันกลางก็มี ลว นเปน ทีน่ าดู กำแพงพระราชวงั ตงั้ มนั่ ที่รู กออฐิ ถอื ปูนอยู ดูแขง็ แรงดี บนสันกำแพงนัน้ สรรคซุมประตนู ี้ ทงั้ หมดทีม่ ี สบิ เอ็ดประตูทีร่ ูมา ใบเสมาเคียง เรยี งลำดับเขา ทา ตกแตง ประดบั ประดา แปลกตาดูดี พรทิพย แฟงสุด เฉฉบลับย นอกจากนี้ ยังมีเข่ือนปาสักชลสิทธ์ิ ต้ังอยูที่บานแกงเสือเตน ตำบลหนองบัว อำเภอพัฒนานิคม ซึ่งเปนสวนหน่ึงของโครงการพัฒนาลุมน้ำปาสัก อันเน่ืองมาจาก พระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เปนท่ีทองเที่ยวแหงใหมของลพบุรีท่ี มีช่ือเสียงเล่ืองลือคูไปกับทุงทานตะวัน นักทองเที่ยวนิยมวางแผนไปเที่ยวพรอมกัน ท้ังสองแหง เพราะตั้งอยูไมไกลกันนัก เขื่อนปาสักชลสิทธ์ิเปนเขื่อนดินที่ใหญท่ีสุดใน โลก มอี า งเกบ็ นำ้ ขนาดใหญ มองเห็นผืนนำ้ เว้งิ วา งกวา งไกลสุดสายตา ภายในเข่อื นมี พพิ ธิ ภณั ฑล มุ นำ้ ปา สกั จัดแสดงวถิ ีชีวติ วฒั นธรรม ของชาวไทยเบิ้ง ซ่ึงเคยอยใู นพนื้ ท่ี อา งเกบ็ น้ำแหง นี้มากอน พรอม บริการรถลากพานกั ทองเทยี่ ว ชมวิวทิวทัศนบริเวณสนั เขอื่ น เขอ่ื นปาสักชลสทิ ธิ์ จ. ลพบุรี ภาษาไทย ๖

เข่ือนปา สักชลสิทธิ์ ชบุ ชีวิตเกษตรกรไว แหลง ทองเทีย่ วแหงใหม ท่ชี าวไทยนาไปยล อางเก็บน้ำขนาดใหญ จากพระทยั องคภ มู ิพล เพอื่ สง เสริมผลิตผล ของผูคนเกษตรกรรม ชาวไทยเบงิ้ เคยอยู ทอ งถ่นิ รถู ึงลำนำ วิถชี วี ติ วัฒนธรรม จึงจัดทำไวใหด ู ถา หนวู า งวันใด ชวนผใู หญไ ปเที่ยวนะหนู น่งั รถไฟเทย่ี วชมดู เรื่องนารูเพลินตาเพลินใจ ประไพ คุมง้ิว สวนสถานท่ีทองเที่ยวที่มีชื่อเสียงและดึงดูดนักเที่ยวใหเดินทางมาเท่ียวมากที่สดุ ในชว งเดอื นพฤศจกิ ายน-มกราคม คอื ทงุ ทานตะวนั ตง้ั อยทู ตี่ ำบลชอ งสารกิ า อำเภอ พัฒนานิคม ทุงทานตะวันเกิดจากความคิดท่ีนำเมล็ดดอกทานตะวันมาใหเกษตรกร ปลกู ทดแทนขา วโพด เน่ืองจากพน้ื ท่ีแหง แลง ทำใหเกษตรกรหันมาปลูกดอกทานตะวนั มากข้ึน จนทำใหพ ืน้ ทีห่ มื่นๆ ไร กลายเปน ทงุ ทานตะวันที่ใหญท ่สี ดุ ในประเทศไทย เฉฉบลับย อำเภอพัฒนานิคม คนนยิ มนกั หนู ทงุ ทานตะวนั มอี ยู ใหดูตระการตา ถิน่ ฐานที่ต้ัง ยงั รูม าวา ตำบลชอ งสาริกา นำไปดชู ม ราวเดือนพฤศจิกา ถงึ มกรานะหนู ทานตะวนั บานอยู ดสู ะพรงั่ ทวั่ ไป สีเหลอื งเรอื งรอง ด่งั ทองทาบไว เปน หมืน่ หม่ืนไร วิไลจบั ตา พรทิพย แฟงสุด ทงุ ทานตะวนั จ. ลพบุรี ภาษาไทย ๖

“เปนอยา งไรบางจะจบ๊ิ อา นแลวอยากไปเท่ียวจงั หวัดลพบุรีไหม” คณุ แมถามเชงิ ขวัญ “อยากไปสิคะคุณแม จิ๊บเพิ่งรูวา จังหวัดลพบุรีมีสถานท่ีทองเที่ยวที่นา สนใจเยอะแยะเลย ไวคณุ แมพ าจิ๊บไปเที่ยวมง่ั นะคะ” เชงิ ขวัญตอบ “ไดสจิ ะ เอาไวใหค ุณพอวา งๆ แลว เราคอยไปกนั นะจะ พอกับแมอ าจจะ พาจิ๊บข้ึนรถไฟไปก็ไดนะ แตตอนนี้แมวาจิ๊บเอาหนังสือไปเก็บมาชวยแมทำ กับขาวดกี วาจะ ” คุณแมบ อก “ไดคะคุณแม” เชิงขวัญรับคำแลวรีบนำหนังสือไปเก็บเพื่อที่จะไดมาชวย คณุ แมต อไป ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè ó เฉฉบลับย ๑. ฝกอา นออกเสยี งบทอา นจนอา นไดคลอ ง และหาความหมายของคำตอ ไปนี้ อลั บมั้ สารคดี เทวสถาน ขอม ศลิ าแลง ทบั หลัง บายน วาม ลาวณั ย กระจงั อา งเก็บนำ้ เข่ือน และลำนำ ๒. ตอบคำถามจากเรือ่ งท่อี า น ดงั น้ี ๑) เพราะเหตใุ ดจังหวัดลพบุรีจงึ ไดชื่อวา “เมอื งลงิ ” ๓. ๒จปดัร)ะทกถำอาแไบผปแน เผทพนย่ีบั พวแจบัสงั ดหแงวลขดัวอลตมพกูลขแบสึน้ตรุ ถคีงอาใวนหยรทสไกู ปวที่ บั ชยอ วดงงางเุลเมทดย่ยี อื พวนขนิใอดิจงจจขงึงั อจหงะวเผดัทูสลยี่ พวอสบนถรุ ีาพนรทอต่ี มา หงๆาภไาดพค มรบาตถดิว น ๔. สืบคน ขอมูลของจงั หวดั ลพบุรีเพ่ิมเตมิ แลวจัดทำเปนรายงานและพูดรายงาน ทห่ี นาช้ันเรียน ๕. อานสารคดีทองเท่ียวจังหวัดตางๆ ท่ีสนใจเพิ่มเติม แลวผลัดกันจัดทำปายนิเทศ ในหวั ขอ “เท่ยี วเมืองไทย ตอ งไปจงึ จะรู” เพอ่ื เผยแพรค วามรูเ กี่ยวกบั จงั หวัดตา งๆ ใหเ พือ่ นคนอืน่ ทราบ ๑๗๐ ภาษาไทย ๖

จดจำการใชภาษา การใชถอยคำสำนวน ¡ÒÃ㪌¶ŒÍ¤ÓÊӹǹ ¤ÇÃ㪌ÍÂÒ‹ §äà ¨Ö§¨ÐàËÁÒÐÊÁ¤ÃºÑ สำนวนมีใชในภาษาไทยมาต้งั แตอดตี จนถึงปจ จุบนั เพราะคนไทยมนี ิสยั รา เรงิ สนกุ สนาน เจา บทเจา กลอน การพดู จากนั ของคนไทยจงึ เลอื กสรรถอ ยคำ สำนวนภาษามาใชไดอยางไพเราะเหมาะสมตามลักษณะของวัฒนธรรมไทย สำนวนไทยมีที่มาจากหลายสาเหตุ การใชสำนวนพูดติดปากวา “ไมเปนไร” หรือ “ชางเขาเถอะ” เปน การแสดงออกถึงการประนปี ระนอมและการใหอภยั กนั ของคนทีอ่ ยรู ว มกนั ในสังคมไทย การใชสำนวนไทยใหถูกตองจึงเปนการรักษาวัฒนธรรมไทยอยางหนึ่ง เฉฉบลับย เพราะภาษาไทยจัดวาเปนสวนหน่ึงของวัฒนธรรมไทยท่ีคนไทยทุกคนควร หวงแหนและชวยกันดำรงรกั ษา สำนวนไทยทจี่ ะกลาวตอไปนเ้ี ปนสำนวนท่มี ใี ช แพรหลายในชีวิตประจำวัน ดังน้ันเราจึงควรใชสำนวนใหถูกตองเหมาะสมกับ ความหมายของเนอื้ หาถอยคำที่สอ่ื คำและสำนวนในภาษาไทยท่ีมีความหมายใกลเคียงกันมีหลายคำ เราจึง ตอ งสงั เกตความหมาย แลว จงึ นำไปใชใ หถ ูกตอง เชน แขง็ แกรง แข็งกลา ▶ แข็งแกรง หมายถึง อดทน ไมท อถอย ▶ แข็งกลา หมายถงึ กลายิง่ นกั • ปองพลมที าทางแขง็ กลาไมก ลัวผใู ด • เอกพลเปน คนแขง็ แกรงไมก ลวั ความยากลำบากใด ภาษาไทย ๖ ๑๗๑

ครึกครื้น ครกึ โครม ▶ ครึกครืน้ หมายถึง สนุกสนาน ราเรงิ เอกิ เกรกิ ▶ ครกึ โครม หมายถึง อึกทกึ อ้อื องึ ชวนใหต ืน่ เตน • ขบวนแหน ้ีดนู าสนุกสนานครึกครืน้ • อยา ทำเสยี งดังอึกทกึ ครึกโครม ทรดุ โทรม เสื่อมโทรม เสือ่ มเสยี เสอ่ื มทราม ▶ ทรดุ โทรม หมายถงึ เส่ือมไปเพราะความรว งโรย หรอื เพราะตรากตรำเกินไป ▶ เสื่อมโทรม หมายถงึ ชำรดุ ทรุดโทรม ▶ เสื่อมเสยี หมายถึง เสอ่ื มไปเพราะเสียชอื่ เสียง ▶ เสอ่ื มทราม หมายถึง เส่อื มเสียทางดานความประพฤติ เฉฉบลับย • สังคมปจ จุบันน้ีเส่อื มทรามลงไป เพราะผคู นขาดคณุ ธรรมประจำใจ • เขาทำงานหนกั มาตลอดเวลาจนรา งกายทรุดโทรมลงมาก • บริเวณนดี้ เู ส่อื มโทรมไปเพราะไมไดร บั การดแู ลรักษา • เราตอ งทำตวั ใหดี ไมใหเส่อื มเสียไปถงึ วงศต ระกลู แนน หนา แนนขนดั หนาแนน ▶ แนน หนา หมายถงึ มัน่ คง แข็งแรง ▶ แนนขนดั หมายถึง แออดั ▶ หนาแนน หมายถึง แออัด คับคงั่ • ประตูตูใบนีด้ ูแนน หนาถาวรจรงิ ๆ • รถประจำทางคนั น้ีแนนขนัดไปดวยผโู ดยสาร • ในบริเวณนมี้ ีฝงู ลิงมาอาศัยอยูก นั หนาแนนขึน้ ทุกป ๑๗๒ ภาษาไทย ๖

ตวั อยา ง สำนวนตา งๆ ในภาษาไทย สำนวน ความหมาย กา งขวางคอ คอยเปนอปุ สรรคขัดขวาง เฉฉบลับย ขามหนา ขา มตา ทำโดยไมไวหนา ผอู น่ื ไขใ นหิน ของที่ตอ งระมดั ระวงั ทะนุถนอมมาก คอขาดบาดตาย รายแรงจนอาจสูญเสียชีวติ ได คอเปนเอ็น เถยี งอยา งไมล ดละ จับไดค าหนงั คาเขา จบั ไดโดยมีหลักฐานแนชดั จับใหมน�ั คน้ั ใหตาย หาหลกั ฐานใหแกต ัวไมห ลุด สองหัวดีกวา หวั เดียว การชวยรว มกนั คดิ และปรึกษาหารอื ดีกวา คิดเพยี งคนเดียว อนุ เคร่อื ง ฝกซอ มกอ นแขงขันจริง ตัวอยาง การใชสำนวนในประโยค ฟุตบอลคูระหวางไทยกับสิงคโปรท่ีจะเตะกันในคืนนี้ เปนนัดอุนเคร่ือง กอนที่ไทยจะไปแขงจริงในศึกชิงแชมปไ ทเกอรคพั สปั ดาหหนา รายงานช้ินนี้ ครูอยากใหนักเรียนทำเปนคูนะ เพราะถาทำคนเดียวจะหนักเกินไป จำไวนะคะ วา การทำงานน้ัน สองหวั ดกี วา หัวเดยี วเสมอ http://www.aksorn.com/lib/p/tha_04 (เรือ่ ง สำนวนไทยใชถ กู ตอ ง) ภาษาไทย ๖ ๑๗๓

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè ô ๑. นำคำทีก่ ำหนด เตมิ ลงในชองวางใหถ กู ตอง ๑) นกนอยประดับ ตกแตง......................................................... รา งกายดว ยเสอ้ื ผา และเครอ่ื งประดับ ทม่ี ีราคาแพง ตบตา ตกแตง ๒) คุณครกู ลาวคำ ชนื่ ชม......................................................... ฉนั เพราะวาฉนั สอบไดเ ปนลำดับท่ี ๑ ของหอ ง ช่นื ชม ชน่ื บาน ๓) วิมลเปน คน แขง็ แกรง................................................................ ไมกลัวความยากลำบากใดๆ เฉฉบลับย แขง็ แกรง แข็งกลา ๔) คณุ แมของฉันเลย้ี งนองอยางทะนถุ นอมเหมือนกบั ไขในหนิ................................................................. เลยทีเดยี วละ ไขในหิน กาฟก ไข ๕) ฉนั คดิ วา จะตอ งซอมแซมบา นสกั หนอ ย เพราะดู ทรดุ โทรม.............................................. ไปมาก ทรดุ โทรม เส่ือมโทรม ๖) เขาเลนละคร ตบตา.............................................................. เธอไดอยา ง แนบเนียน............................................................. ทำใหเธอสงสารและใหเ งนิ เขา ตบตา ตกตา แนบแนน แนบเนียน ๗) เรอ่ื งนี้ไมใชเร่อื งเล็กๆ นะจะ มนั รา ยแรงชนดิ .........ค....อ....ข...า...ด....บ....า...ด....ต....า...ย......... เลยเชยี ว คอขาดบาดตาย ตัดเปนตัดตาย ๑๗๔ ภาษาไทย ๖

๒. เตมิ คำท่ีกำหนดใหล งในชอ งวางใหถ กู ตอ ง ภเู ขาเลากา ฟา ผา ไขม ุก มาหมากรกุ รังหนู ใจจะขาด ยกั ษป ก หลน่ั ฟา กับดนิ เปา สาก ถาน ผา พับไว เทน้ำเททา ทาชาด เสือ ปลาซิว ๑) รองไหป าน ใจจะขาด........................................................................................................................ ๒) ตา งกันราว ฟากบั ดนิ......................................................................................................................... ๓) หนา งอเปน มาหมากรกุ........................................................................................................................ ๔) ฟนขาวราวกบั ไขม ุก................................................................................................................ ๕) ใครนำกระดาษมากองเปน ภเู ขาเลากา.................................................................................... ๖) เสยี งดังราวกับ ฟาผา................................................................................................................ ๗) เงียบเหมือน เปาสาก..................................................................................................................... ๘) แรงมากราวกับ ยกั ษปกหลนั่.............................................................................................................. เฉฉบลบั ย ๙) สีแดงเหมอื น ทาชาด................................................................................................................... ๑๐) ขายดีราวกบั เทนำ้ เททา.................................................................................................................... ๑๑) ทำไมเธอจงึ ปลอ ยใหห องรกยงั กบั รงั หนู................................................................. อยางนี้ละ ๑๒) นิดน่ังเรยี บรอ ยราวกับ ผา พบั ไว............................................................................... เมื่ออยูตอหนาคณุ ปา ๑๓) ฉันไดขาววา คณุ ลงุ ของเขาดอุ ยางกบั เสอื...................................................... เลยทีเดียวนะ ๑๔) เธอไปทำอะไรมา หนา ตาดำเหมอื น ถา น............................................................ เลย ๑๕) คณุ นตี่ วั ใหญเสียเปลา แตใจเสาะเปน ปลาซวิ......................................................... เชยี ว Í‹ÒÅ×ÁàÅÍ× ¡¤Ó·Õàè ËÁÒÐÊÁ¹Ð¤Ðà¾×Íè ¹æ ภาษาไทย ๖ ๑๗๕

การเขียนเรียงความ ¡ÒÃà¢ÂÕ ¹àÃÕ§¤ÇÒÁ ÁÕ¢é¹Ñ µÍ¹Í‹ҧäà ã¤Ã·ÃÒººŒÒ§¤ÃѺ การเขียนเรียงความ เปนการเขียนแสดงความคิด ความรูสึก โดยใชคำ สำนวนภาษาท่ถี ูกตองเหมาะสมกบั เรือ่ ง สวนประกอบของเรียงความ ประกอบดว ยสวนสำคญั ๓ สวน ดงั น้ี ๑) คำนำหรือสว นนำของเรือ่ ง เปน สว นทผี่ เู ขยี นจะตอ งเขยี นจงู ใจใหผ อู า นอยากตดิ ตามอา นเนอ้ื เรอ่ื ง โดยอาจนำดวยสำนวน คำคม บทรอยกรอง หรือคำถาม เพ่ือชวนติดตามหา เฉฉบลับย คำตอบ โดยพยายามใหม กี ารเช่อื มโยงไปสเู นอื้ เร่อื ง ๒) เน้ือเร่อื ง เปนสวนที่ผูเขียนจะตองเขียนเรียบเรียงถอยคำสำนวนในการเสนอ ขอ เทจ็ จริง และรายละเอียดทีส่ อดคลองกับชื่อเร่ืองหรือแนวคิดของเร่อื งทก่ี ำลงั เขียน หากมีเร่ืองที่จะกลาวถึงหลายเรื่องใหจัดลำดับ และเขียนเปนยอหนา โดยแตละยอหนามีใจความสำคัญเพียงใจความเดียว ความของแตละยอหนา ตอ งตอ เนื่องเปนเรือ่ งเดยี วกัน ๓) สรุป เปนสวนที่ผูเขียนจะตองสรุปความคิดและความตองการของผูเขียน อาจนำสุภาษิต คำคม บทรอยกรองท่ีสอดคลองกับแนวคิดหรือเนื้อเรื่องมา ลงทา ยไว ๑๗๖ ภาษาไทย ๖

ลกั ษณะของเรียงความที่ดี ควรมลี ักษณะ ดังนี้ ๑. รูปแบบถกู ตอง คือ มีคำนำ เน้ือเรอ่ื ง สรุป ๒. การลำดบั ความคิดดี ตอ เนื่อง ไมวกวน ๓. เนือ้ หาชดั เจน ตรงกบั ชือ่ เรื่องหรอื แนวคดิ ของเร่ือง ๔. ใชภ าษาถูกตองตามหลักภาษาไทย สำนวนภาษาสละสลวย สภุ าษติ บทรอ ยกรองท่นี ำมาใชป ระกอบเน้อื เรือ่ งสอดคลอ งกนั ๕. มีการใหขอคิดเห็น หรือแสดงความคิดเชิงสรางสรรค โดยแสดง ความคดิ เหน็ อยา งไมล ำเอยี งเขา ขา งฝา ยใดฝา ยหนง่ึ ขั้นตอนการเขยี นเรยี งความ มดี ังนี้ ๑. อานเรียงความท่ีชนะการประกวดหลายๆ สำนวน และทำแผนภาพ ความคิดหวั ขอยอยทีผ่ ูเขยี นนำเสนอ ๒. เปรยี บเทยี บแผนภาพความคดิ ของเรยี งความแตล ะเรอ่ื งทนี่ ำมาศกึ ษา ๓. เลือกรูปแบบการนำเสนอท่ีสนใจ ลองเปล่ียนเร่ือง และกำหนด เฉฉบลับย หวั ขอ ยอ ย ลงในแผนภาพความคิดของตนเอง Í×Á! à¢ÂÕ ¹àÃÕ§¤ÇÒÁ ๔. เขียนเร่ืองตามแผนภาพความคิดของ àÃèÍ× §ÍÐäô¹Õ Ð ตนเอง โดยคำนึงถงึ ลกั ษณะของเรียงความทีด่ ี ๕. ตรวจทาน และปรบั ปรงุ แกไ ขผลงาน ใหส มบูรณ ๖. ฝกเขียนเรียงความบอยๆ เพื่อให เกิดทักษะในการเขียน สามารถกำหนดวิธีการ นำเสนอเรอื่ งราวโดยใชส ำนวนภาษาทสี่ ละสลวย ไดด วยตนเองทัง้ หมด ภาษาไทย ๖ ๑๗๗

ตวั อยา ง การเขียนเรยี งความ คำนำ เรียงความเร่ือง หนังสือเปนครู เนื้อเร่อื ง หนงั สือเปน จดุ ศูนยร วมของความรูต างๆ มากมาย ส่งิ ทอี่ ยภู ายในหนังสอื ลวนใหประโยชนท้งั ส้นิ และคงจะไมมหี นังสือเลมใดท่ีไมมสี าระประโยชนเ ลย เฉฉบลับย สรปุ หนังสอื มมี ากมายหลายเลม แตละเลม ก็มคี วามรูเฉพาะเลมแตกตา งกนั ไปตาม เน้ือหาในเลมน้ันๆ ตัวฉันเองมักจะใหความสำคัญกับหนังสืออยูมาก เพราะหนังสือให ทกุ สงิ่ ทกุ อยางแกฉันมากมาย หนังสือชวยนำทางชีวิตใหกาวไปสูความดี ใหความรูตางๆ หนังสือบางเลม จะชวยขัดเกลาชะลางจิตใจที่ไมดีใหหมดไป บางเลมสอนใหรูความจริงในชีวิตเพื่อให รูจักดำเนินชีวิต และใชชีวิตอยางคุมคาท่ีสุด หนังสือหลายเลมชวยใหฉันทันสมัย ทนั เหตกุ ารณ หนังสือมักจะเขียนข้ึนเพื่อใหกำลังใจ บางคนเคยทอถอยผิดหวังในชีวิตจนถึง กับคดิ สัน้ แตเมอื่ ไดอา นหนังสอื กท็ ำใหม ีกำลงั ใจตอ สูช ีวิตตอไป หนังสือมีคุณประโยชนมากเกินกวาท่ีฉันบรรยายไดหมด จึงนับไดวาหนังสือ เปนครูของฉันคนหน่ึง ซึ่งมีความรูที่สามารถถายทอดใหศิษยไดเชนเดียวกันกับบุคคล ผเู ปน ครู ดังนั้นเราจึงควรใหความเคารพและใหความสำคัญตอหนังสือใหมากที่สุดเทาที่ เราจะทำได เชน เดียวกับครผู ูส่ังสอนและถา ยทอดความรแู กเ รา นลินี จำรัสพร ขอสังเกต การเขียนคำทมี่ มี ากกวา ๑ พยางค โดยแยกไวต า งบรรทดั กัน เรียกวา การฉกี คำ ทำใหความหมายของคำคลาดเคล่ือน จึงควรเขียนคำท้ังคำไวในบรรทัดเดียวกัน หากไมมี เนอื้ ท่เี พียงพอใหเลอื่ นคำน้นั ไปเขยี นในบรรทดั ตอไป เชน คำเหลานีเ้ พ่ือนๆ คิดวามาจากสำ ควรเขียนดงั นี้ คำเหลานีเ้ พ่ือนๆ คิดวา มาจาก เนียงภาษาใด สำเนียงภาษาใด ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ·Õè õ ภาษาไทย ๖ เขยี นเรียงความหวั ขอ “เทยี่ วเมืองไทย ไมไ ปไมร”ู ลงในสมดุ ๑๗๘

¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒäԴ ๑. คิดแลวเขยี นสำนวนไทย ๕ สำนวน ลงในชองวา ง แลวยกตัวอยา งเหตกุ ารณ มฐ./ตวั ช้วี ัด ท่ีควรใชสำนวนดังกลาว (ตัวอยาง) ทท14..11 ((62)) ๑) สำนวนไทย จับเสอื มอื เปลา................................................................................................................................................................. ❍✓ คำพงั เพย ❍ สำนวน ❍ สุภาษติ เหตุการณท่คี วรใชสำนวนนี้ ........เ..ม...อื่....ม....ีค....น.....ท....่แี ...ส....ว...ง....ห....า...ผ...ล....ป....ร....ะ...โ..ย....ช...น.....ใ..ห.....ต ....น....เ..อ....ง.............. โดยไมล งทุนทำอะไรเลย............................................................................................................................................................................................... ๒) สำนวนไทย กระด่ไี ดนำ้................................................................................................................................................................. ❍✓ สำนวน ❍ สภุ าษิต ❍ คำพงั เพย เหตุการณท ค่ี วรใชส ำนวนน้ี ........เ..ม...่อื....ม....คี ....น.....แ...ส....ด....ง....ค....ว...า...ม...ด....ใี...จ....ม...า...ก....ๆ........ห....ร....ือ...แ....ส....ด....ง............ อาการร่นื เริงกระดี๊กระดามากๆ............................................................................................................................................................................................... ฉบับ ๓) สำนวนไทย เฉลย................................................................................................................................................................. ❍ สำนวน ❍ สภุ าษติ ❍ คำพงั เพย เหตกุ ารณท ค่ี วรใชสำนวนนี้ .......................................................................................................................... ขนึ้ อยกู บั ดลุ ยพนิ จิ ของผสู อน............................................................................................................................................................................................... ๔) สำนวนไทย ................................................................................................................................................................. ❍ ❍ ❍สำนวน สภุ าษติ คำพงั เพย เหตกุ ารณท ่ีควรใชส ำนวนน้ี .......................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ๕) สำนวนไทย ................................................................................................................................................................. ❍ สำนวน ❍ สุภาษิต ❍ คำพังเพย เหตกุ ารณท ค่ี วรใชสำนวนน้ี .......................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ภาษาไทย ๖ ๑๗๙

มททฐ41./..ต11วั ช((62้ีว))ดั ๒. อา นขอ ความที่กำหนดให แลวเขียนบอกวา เปนโวหารชนิดใด ๑) ตัวเวตาลมีลักษณะดังนี้ “ศพนั้นลืมตาโพลน ลูกตาสีเขียวเรืองเรือง ผมสีน้ำตาล ตัวผอม มองเห็นซ่ีโครงเปนซ่ีๆ หอยหัวลงมาทำนองคางคาว แตเ ปน คางคาวตัวใหญทีส่ ดุ ” บรรยายโวหาร............................................................................................................................................................................................... ๒) องคพระที่น่ังไมสักงดงามตระหงานรอเราอยูทามกลางหมูแมกไม รมร่ืน ไดยินเสียงนกรองแววมาจากยอดจามจุรีตนใหญท่ีแผก่ิงกานสาขา รม ครม้ึ สายลมเย็นพดั พลวิ้ ระลอกน้ำสีเขียวประหลาดลอ เปลวแดดเลน อยู ระยบิ ระยบั พรรณนาโวหาร............................................................................................................................................................................................... เฉฉบลับย ๓) ในกาลคร้ังหนึ่ง ยังมีชางอบขนมจอมตระหนี่คนหนึ่ง เขาโกรธแคน ชายอนาถาทม่ี ายนื สูดกลิน่ ขนมปงอบใหมๆ อยูหนา รา นทกุ วนั บรรยายโวหาร............................................................................................................................................................................................... ๔) การประกอบธรุ กจิ ตางๆ เรยี กวา งาน คอื หนา ทห่ี รือกิจการทตี่ องทำ หมายความวาการทำงานก็คือทำหนา ที่ หนาท่ีของคนเรามีอะไรบางเปนเรื่องที่ตอบยากดวยถอยคำจำกัด เพราะหนา ที่ของแตล ะคนไมเ หมือนกัน เทศนาโวหาร............................................................................................................................................................................................... ๓. เขียนเรียงความหวั ขอ ท่ีสนใจ ๑ เร่อื ง ลงในสมดุ และผลดั กันนำเสนอผลงาน มฐ./ตวั ชว้ี ัด ขึ้นอยูก ับดุลยพินจิ ของผสู อน ท2.1 (4) ¡Ô¨¡ÃÃÁºÙóҡÒÃÊÃÒŒ §ÊÃä แตง นทิ านสนั้ ๆ โดยใชส ำนวนประกอบอยา งนอ ย ๑ จำนวน และวาดรปู ประกอบ ๑๘๐ ภาษาไทย ๖

แบบทดสอบท่ี ๗ ๕. “เราไมค วรปฏิบัตติ นใหเส่อื มเสยี วงศต ระกูล” คำทพี่ ิมพตัวสีสม กา ✗ คำตอบท่ีถกู ที่สุด หมายความวา อยางไร ก. เสื่อมไปเพราะความรวงโรย ๑. วารกี บั นดิ ามคี วามคดิ เหน็ ไมต รงกนั แตกย็ งั คงเปน เพอ่ื นกัน ✗ข. เส่อื มไปเพราะเสยี ช่ือเสียง ตรงกับสำนวนใด ค. เสื่อมเสยี ทางดานความประพฤติ ✗ก. บวั ไมชำ้ นำ้ ไมข ุน ง. เสอื่ มเสยี ทง้ั ชอ่ื เสยี งและทรพั ยส นิ ข. ขนมผสมนำ้ ยา ๖. คำพังเพยคูใดมีความหมาย ค. ขิงก็รา ขา ก็แรง เหมือนกัน ง. น้ำขนุ ไวใ น น้ำใสไวน อก ✗ก. คนดีผีคมุ - คนดีตกน้ำไมไหล ขอ ๒ -๔ ควรเติมสำนวนในขอ ใด เฉฉบลับย ๒. รถประจำทางคันน.้ี ...................ไปดว ย ตกไฟไมไ หม ผูโดยสาร” ข. นกสองหวั - จบั ปลาสองมอื ค. น้ำตาเปน เผาเตา - นำ้ ตาตกใน ก. แนน หนา ✗ข. แนน ขนัด ง. จระเขขวางคลอง - สอนจระเข ใหวายน้ำ ค. หนาแนน ง. แนนแฟน ๓. อยา มาสอนฉันนะ ฉัน............เธอนะ ๗. ขอความใดเปนพรรณนาโวหาร ก. นกสองตัวเกาะอยบู นก่งิ ไม ✗ก. อาบน้ำรอ นมากอ น ✗ข. เขารอ งไหจ นนำ้ ตาแทบจะเปน ข. สอนจระเขใ หวายนำ้ ค. สอนหนังสอื สงั ฆราช สายเลือด ง. ตักน้ำคว่ำขัน ค. ความดีเปนสง่ิ ทีท่ กุ คนพงึ กระทำ ๔. พดู ยอ ๆ กเ็ ขา ใจแลว ละ เรอ่ื งอยา งนี้ ง. มดเปนสัตวท ่ีขยนั และอดทน ไมต อง...................หรอก ก. นำ้ ทว มทุง ผกั บุงโหรงเหรง นกั เรียนจงึ ควรประพฤตติ น ข. ละเลงขนมเบอ้ื งดวยปาก เย่ียงมด ค. ชกั แมน ำ้ ทงั้ หา ๑๘๑ ✗ง แจงสเ่ี บย้ี ภาษาไทย ๖

๘. หนงั สอื เลม นมี้ ที งั้ สว นทเี่ ปน ประโยชน ๙. บรรพตทีอ่ ยูทางทิศตะวนั ออกยอ ม และสวนท่เี ปนโทษ อุปมาอปุ ไมย ไดร บั แสงสวา งของดวงอาทิตยกอน เปรยี บไดกับขอใด จัดเปนโวหารชนดิ ใด ก. ปากวาตาขยิบ ก. อบรมสง่ั สอน ข. คาบลกู คาบดอก ข. ยกตัวอยาง ค. เกลือเปน หนอน ค. อปุ มาอปุ ไมย ✗ง. ดาบสองคม ✗ง. บรรยาย ๑๐. ลมแลง หอบไอแลงมาลอ มฟา แดดสาดแสงรอนจามาแผดเผา ฤดแู ลงเวยี นมาไมบรรเทา ทุกหยอมเหยา ฝนุ ปลวิ รอนรอนเหลือทน ขอความนเ้ี ปนโวหารชนดิ ใด ✗ก. พรรณนาโวหาร ข. เทศนาโวหาร เฉฉบลับย ค. อุปมาโวหาร ง. บรรยายโวหาร ¢ÍŒ Êͺ§‹ÒÂäËÁ¤ÃѺ¹¡Ñ àÃÕ¹ §Ò‹ ÂàËÁÍ× ¹»Í¡¡ÅÇŒ  ࢌһҡàŤЋ ¤Ø³¤Ã٠ᵋ¼ÁÇ‹Ò ¢ŒÍÊͺ¹äéÕ ÁË‹ ÁÙàŤÃѺ ๑๘๒ ภาษาไทย ๖