สูตรสำเร็จ บาลีไวยากรณ์

26 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๕๓) อิ การนั ตใ์ นอติ ถลี งิ ค์ แจกอยา่ ง รตตฺ ิ (ราตร)ี ดงั น ้ี เอก. พห.ุ ป. รตตฺ ิ รตตฺ โิ ย รตตฺ ี ท.ุ รตตฺ ํิ รตตฺ โิ ย รตตฺ ี ต. รตตฺ ยิ า รตตฺ หี ิ รตตฺ ภี ิ จ. รตตฺ ยิ า รตตฺ นี ํ ปญ.ฺ รตตฺ ยิ า รตยฺ า รตตฺ หี ิ รตตฺ ภี ิ ฉ. รตตฺ ยิ า รตตฺ นี ํ ส. รตตฺ ยิ า รตตฺ ยิ ํ รตยฺ ํ รตตฺ สี ุ อา. รตตฺ ิ รตตฺ โิ ย รตตฺ ี

วดั พระธรรมกาย 27 ศพั ทท์ เี่ ปน็ อิ การนั ตเ์ ชน่ น้ี แจกเหมอื น รตตฺ ิ อาณ ิ ลม่ิ ตนตฺ ิ เสน้ ดา้ ย อทิ ธฺ ิ ฤทธ ิ์ นนทฺ ิ ความเพลดิ เพลนิ อตี ิ จญั ไร ปญหฺ ิ สน้ เทา้ อกุ ขฺ ล ิ หมอ้ ขา้ ว มต ิ ความร ู้ อมู ิ คลนื่ ยฏ€ฺ ิ ไมเ้ ทา้ กฏ ิ สะเอว รต ิ ความยนิ ด ี ขนตฺ ิ ความอดทน ลทธฺ ิ ลทั ธิ คณฑฺ ิ ระฆงั วต ิ รวั้ ชลลฺ ิ สะเกด็ ไม ้ สนธฺ ิ ความตอ่

28 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๕๔) อี การนั ตใ์ นอติ ถลี งิ คแ์ จกอยา่ ง นารี (นาง) ดงั น้ ี เอก. พห.ุ ป. นาร ี นารโิ ย นารี ท.ุ นาร ิํ นารยิ ํ นารโิ ย นาร ี ต. นารยิ า นารหี ิ นารภี ิ จ. นารยิ า นารนี ํ ปญ.ฺ นารยิ า นารหี ิ นารภี ิ ฉ. นารยิ า นารนี ํ ส. นารยิ า นารยิ ํ นารสี ุ อา. นาร ิ นารโิ ย นาร ี ศพั ทท์ เ่ี ปน็ อี การนั ตเ์ ชน่ นี้ แจกเหมอื น นารี กมุ าร ี เดก็ หญงิ ป€ว ี แผน่ ดี ฆรณ ี หญงิ แมเ่ รอื น มาตลุ าน ี ปา้ , นา้ ถ ี หญงิ วชี น ี พดั ธาน ี เมอื ง สมิ พฺ ล ี ไมง้ วิ้

วดั พระธรรมกาย 29 (๕๕) อุ การนั ตใ์ นอติ ถลี งิ คแ์ จกอยา่ ง รชชฺ ุ (เชอื ก) ดงั น ้ี เอก. พห.ุ ป. รชชฺ ุ รชชฺ โุ ย รชชฺ ู ท.ุ รชชฺ ุํ รชชฺ โุ ย รชชฺ ู ต. รชชฺ ยุ า รชชฺ หู ิ รชชฺ ภู ิ จ. รชชฺ ยุ า รชชฺ นู ํ ปญ.ฺ รชชฺ ยุ า รชชฺ หู ิ รชชฺ ภู ิ ฉ. รชชฺ ยุ า รชชฺ นู ํ ส. รชชฺ ยุ า รชชฺ ยุ ํ รชชฺ สู ุ อา. รชชฺ ุ รชชฺ โุ ย รชชฺ ู ศพั ทท์ เ่ี ปน็ อุ การนั ตเ์ ชน่ น้ี แจกเหมอื น รชชฺ ุ อรุ ุ ทราย ยาค ุ ขา้ วตม้ กาส ุ หลมุ ลาว ุ นำ้ เตา้ เธน ุ แมโ่ คนม วชิ ชฺ ุ สายฟา้

30 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๕๖) อู การนั ตใ์ นอติ ถลี งิ ค์ แจกอยา่ ง วธู (หญงิ สาว) ดงั น ี้ เอก. พห.ุ ป. วธ ู วธโุ ย วธู ท.ุ วธ ํุ วธโุ ย วธ ู ต. วธยุ า วธหู ิ วธภู ิ จ. วธยุ า วธนู ํ ปญ.ฺ วธยุ า วธหู ิ วธภู ิ ฉ. วธยุ า วธนู ํ ส. วธยุ า วธยุ ํ วธสู ุ อา. วธ ุ วธโุ ย วธ ู ศพั ทท์ เี่ ปน็ อู การนั ตเ์ ชน่ น้ี แจกเหมอื น วธ ู จม ู เสนา วริ ู เถาวลั ย์ ชมพฺ ู ไมห้ วา้ สรพ ู ตกุ๊ แก ภ ู แผน่ ดนิ , คว้ิ สนิ ธู แมน่ ำ้ สนิ ธ ู

วดั พระธรรมกาย 31 แจกนปสํุ กลงิ ค ์ (๕๗) อ การนั ตใ์ นนปสุํ กลงิ ค์ แจกอยา่ ง กลุ (ตระกลู ) ดงั น ้ี เอก. พห.ุ ป. กลุ ํ กลุ านิ ท,ุ กลุ ํ กลุ านิ ต. กเุ ลน กเุ ลหิ กเุ ลภ ิ จ. กลุ สสฺ กลุ าย กลุ ตถฺ ํ กลุ าน ํ ปญ.ฺ กลุ สมฺ า กลุ มหฺ า กลุ า กเุ ลห ิ กเุ ลภิ ฉ. กลุ สสฺ กลุ านํ ส. กลุ สมฺ ํิ กลุ มหฺ ิ กเุ ล กเุ ลส ุ อา. กลุ กลุ าน ิ

32 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ ศพั ทท์ เ่ี ปน็ อ การนั ตเ์ ชน่ นี้ แจกเหมอื น กลุ องคฺ องค ์ ธน ทรพั ย ์ อณิ หน ้ี ปณณฺ ใบไม,้ หนงั สอื อทุ ร ทอ้ ง ผล ผลไม ้ โอฏ€ฺ รมิ ฝปี าก พล กำลงั , พล กฏ€ฺ ไม ้ ภตตฺ ขา้ วสวย กมล ดอกบวั มชชฺ นำ้ เมา ฆร เรอื น ยนตฺ ยนต ์ จกกฺ จกั ร, ลอ้ รฏ€ฺ แวน่ แควน้ ฉตตฺ ฉตั ร, รม่ รตน แกว้ ชล นำ้ วตถฺ ผา้ ตล พน้ื สกฏ เกวยี น

วดั พระธรรมกาย 33 (๕๘) อิ การนั ต์ ในนปสํุ กลงิ ค ์ แจกอยา่ ง อกขฺ ิ (นยั นต์ า) ดงั นี้ เอก. พห.ุ ป. อกขฺ ิ อกขฺ นี ิ อกขฺ ี ท.ุ อกขฺ ิํ อกขฺ นี ิ อกขฺ ี ต. อกขฺ นิ า อกขฺ หี ิ อกขฺ ภี ิ จ. อกขฺ สิ สฺ อกขฺ โิ น อกขฺ นี ํ ปญ.ฺ อกขฺ สิ มฺ า อกขฺ มิ หฺ า อกขฺ หี ิ อกขฺ ภี ิ ฉ. อกขฺ สิ สฺ อกขฺ โิ น อกขฺ นี ํ ส. อกขฺ สิ มฺ ิํ อกขฺ มิ หฺ ิ อกขฺ สี ุ อา. อกขฺ ิ อกขฺ นี ิ อกขฺ ี ศพั ทท์ เี่ ปน็ อิ การนั ตเ์ ชน่ น้ี แจกเหมอื น อกขฺ ิ อจจฺ ิ เปลวไฟ ทธ ิ นมสม้ อฏ€ฺ ิ กระดกู สปปฺ ิ เนยใส

34 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๕๙) อุ การนั ต์ ในนปสํุ กลงิ ค์ แจกอยา่ ง วตถฺ ุ (พสั ด)ุ ดงั น ี้ เอก. พห.ุ ป. วตถฺ ุ วตถฺ นู ิ วตถฺ ู ท.ุ วตถฺ ํุ วตถฺ นู ิ วตถฺ ู ต. วตถฺ นุ า วตถฺ หู ิ วตถฺ ภู ิ จ. วตถฺ สุ สฺ วตถฺ โุ น วตถฺ นู ํ ปญ.ฺ วตถฺ สุ มฺ า วตถฺ มุ หฺ า วตถฺ หู ิ วตถภู ิ ฉ. วตถฺ สุ สฺ วตถฺ โุ น วตถฺ นู ํ ส. วตถฺ สุ มฺ ิํ วตถฺ มุ หฺ ิ วตถฺ สู ุ อา. วตถฺ ุ วตถฺ นู ิ วตถฺ ู ศพั ทท์ เี่ ปน็ อุ การนั ตเ์ ชน่ นี้ แจกเหมอื น วตถฺ ุ อมพฺ ุ นำ้ ธน ุ ธนู อสสฺ ุ นำ้ ตา มธ ุ นำ้ ผง้ึ อาย ุ อาย ุ มสสฺ ุ หนวด จกขฺ ุ นยั นต์ า วป ุ กาย ชต ุ ยาง สชฌฺ ุ เงนิ

วดั พระธรรมกาย 35 กตปิ ยศพั ท ์ (๖๐) ศัพท์ที่จะแจกต่อไปน้ี คือ อตฺต, พรฺ หมฺ , ราช, ภควนตฺ ,ุ อรหนตฺ , ภวนตฺ , สตถฺ ,ุ ปติ ,ุ มาต,ุ มน, กมมฺ , โค ศพั ทเ์ หลา่ นี้ เรยี กวา่ กตปิ ยศพั ท์ แปลวา่ ศพั ทจ์ ำนวนเลก็ ๆ นอ้ ยๆ มี วธิ แี จกเฉพาะตนตา่ งหาก (๖๑) อตตฺ (ตน) เปน็ ปลํุ งิ ค์ แจกอยา่ งนี้ เอก. ป. อตตฺ า ท.ุ อตตฺ าน ํ ต. อตตฺ นา จ. อตตฺ โน ปญ.ฺ อตตฺ นา ฉ. อตตฺ โน ส. อตตฺ นิ อา. อตตฺ

36 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๖๒) พรฺ หมฺ (พรหม) เปน็ ปลํุ งิ ค์ แจกอยา่ งน ้ี เอก. พห.ุ ป. พรฺ หมฺ า พรฺ หมฺ าโน ท.ุ พรฺ หมฺ าน ํ พรฺ หมฺ าโน ต. พรฺ หมฺ นุ า พรฺ หเฺ มห ิ พรฺ หเฺ มภ ิ จ. พรฺ หมฺ โุ น พรฺ หมฺ านํ ปญ.ฺ พรฺ หมฺ นุ า พรฺ หเฺ มหิ พรฺ หเฺ มภ ิ ฉ. พรฺ หมฺ โุ น พรฺ หมฺ าน ํ ส. พรฺ หมฺ น ิ พรฺ หเฺ มสุ อา. พรฺ หเฺ ม พรฺ หมฺ าโน

วดั พระธรรมกาย 37 (๖๓) ราช (พระราชา) เปน็ ทวฺ ลิ งิ ค์ ในปลุํ งิ ค์ แจกอยา่ งน ี้ เอก ฺ พห.ุ ป. ราชา ราชาโน ท.ุ ราชาน ํ ราชาโน ต. รฺ า ราชหู ิ ราชภู ิ จ. รโฺ  ราชโิ น รฺ ํ ราชนู ํ ป ฺ รฺ า ราชหู ิ ราชภู ิ ฉ. รโฺ  ราชโิ น รฺ ํ ราชนู ํ ส. รเฺ  ราชนิ ิ ราชสู ุ อา. ราช ราชาโน ราช ศพั ทใ์ นอติ ถลี งิ ค์ เปน็ ราชนิ ี แจก อยา่ ง นารี อี การนั ตใ์ นอติ ถลี งิ ค์

38 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ ศพั ทส์ มาส มี ราช ศพั ทเ์ ปน็ ทสี่ ดุ เหมอื น มหาราช แจกอยา่ งนก้ี ไ็ ด ้ เอก. พห.ุ ป. มหาราชา มหาราชาโน ท.ุ มหาราช ํ มหาราเช ต. มหาราเชน มหาราเชห ิ มหาราเชภ ิ จ. มหาราชสสฺ มหาราชาย มหาราชาน ํ มหาราชตถฺ ํ ปญ.ฺ มหาราชสมฺ า มหาราชมหฺ า มหาราเชห ิ มหาราชา มหาราเชภ ิ ฉ. มหาราชสสฺ มหาราชาน ํ ส. มหาราชสมฺ ึ มหาราชมหฺ ิ มหาราเชสุ มหาราเช อา. มหาราช มหาราชาโน

วดั พระธรรมกาย 39 ศพั ทเ์ หลา่ นแี้ จกเหมอื น มหาราช อนรุ าช พระราชานอ้ ย อภริ าช พระราชายงิ่ อปุ ราช อปุ ราช จกกฺ วตตฺ ริ าช พระราชาจกั รพรรด ิ เทวราช เทวดาผพู้ ระราชา นาคราช นาคผพู้ ระเราชา มคิ ราช เนอ้ื ผพู้ ระราชา สปุ ณณฺ ราช ครฑุ ผพู้ ระราชา หสํ ราช หงสผ์ พู้ ระราชา

40 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๖๔) ภควนตฺ ุ (พระผมู้ พี ระภาค) เปน็ ปลํุ งิ ค์ แจกอยา่ งน ี้ เอก. พห.ุ ป. ภควา ภควนตฺ า ภควนโฺ ต ท.ุ ภควนตฺ ํ ภควนเฺ ต ภควนโฺ ต ต. ภควตา ภควนเฺ ตหิ ภควนเฺ ตภิ จ. ภควโต ภควต ํ ภควนตฺ าน ํ ปญ.ฺ ภควตา ภควนเฺ ตห ิ ภควนเฺ ตภ ิ ฉ. ภควโต ภควต ํ ภควนตฺ าน ํ ส. ภควต ิ ภควนเฺ ต ภควนเฺ ตสุ อา. ภคว ภควา ภควนตฺ า ภควนโฺ ต ศพั ทเ์ หลา่ นแ้ี จกเหมอื น ภควนตฺ ุ อายสมฺ นตฺ ุ คนมอี าย ุ ธติ มิ นตุ คนมปี ญั ญา คณุ วนตฺ ุ คนมคี ณุ ปญฺ วนตฺ ุ คนมปี ญั ญา จกขฺ มุ นตฺ ุ คนมจี กั ษ ุ ปญุ ฺ วนตฺ ุ คนมบี ญุ ชตุ มิ นตฺ ุ คนมคี วามโพลง พนธฺ มุ นตฺ ุ คนมพี วกพอ้ ง ธนวนตฺ ุ คนมที รพั ย ์ สตมิ นตฺ ุ คนมสี ติ

วดั พระธรรมกาย 41 คำวา่ ภควนตฺ า ภควนเฺ ต ภควนโฺ ต นนั้ มวี ธิ ใี ชไ้ มเ่ หมอื นกนั ภควนฺตา ภควนฺเต ใช้เป็นทฺวิวจนะ สำหรบั กลา่ วถงึ คน ๒ คน ภควนโฺ ต ใหเ้ ปน็ พหวุ จนะ สำหรบั กลา่ ว ถงึ คนมาก ตง้ั แต่ ๓ คนขนึ้ ไป ภควนฺตุ ศัพท์ ใช้เป็นนามนาม ปํุลิงค์ อย่างเดียว ศัพท์อ่ืนนอกจากนี้ มี คุณวนฺตุ เปน็ ตน้ เปน็ คณุ นามแท้ แจกไดท้ ง้ั ๓ ลงิ ค์ ปลุํ งิ ค์ แจกเหมอื น ภควนตฺ ุ อิตถีลิงค์ เป็น คุณวนฺตี แจกอย่าง อี การนั ตใ์ นอติ ถลี งิ ค ์ นปสุํ กลงิ ค์ ป.เอก คณุ ว,ํ คณุ วนตฺ ํ อา. เอก. คณุ ว ป. ท.ุ อา. พห.ุ คณุ วนตฺ านิ ทเี่ หลอื นน้ั เหมอื น ภควนตฺ ุ

42 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ อรหนตฺ (พระอรหนั ต)์ เปน็ ทวฺ ลิ งิ ค์ ในปลุํ งิ ค์ แจกอยา่ งน ้ี เอก. พห.ุ ป. อรหา อรห ํ อรหนตฺ า อรหนโฺ ต ท.ุ อรหนตฺ ํ อรหนเฺ ต อรหนโฺ ต ต. อรหตา อรหนเฺ ตห ิ อรหนเฺ ตภ ิ จ. อรหโต อรหต ํ อรหนตฺ าน ํ ปญ.ฺ อรหตา อรหนเฺ ตหิ อรหนเฺ ตภิ ฉ. อรหโต อรหต ํ อรหนตฺ าน ํ ส. อรหติ อรหนเฺ ต อรหนเฺ ตส ุ อา. อรห อรหา อรหนตฺ า อรหนโฺ ต อรหนตฺ ในอติ ถลี งิ คเ์ ปน็ อรหนตฺ ี แจกอยา่ ง นาร ี (คำวา่ อรหา ใชก้ บั พระอรหนั ตท์ วั่ ไป คำวา่ อรหํ ใชก้ บั พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เทา่ นนั้ )

วดั พระธรรมกาย 43 (๖๕) ภควนตฺ (ผเู้ จรญิ ) เปน็ ทวฺ ลิ งิ ค์ ในปลุํ งิ ค์ แจกอยา่ งน้ี เอก. พห.ุ ป. ภว ํ ภวนตฺ า ภควนโฺ ต ท.ุ ภวนตฺ ํ ภวนเฺ ต ภวนโฺ ต ต. ภวตา โภตา ภวนเฺ ตห ิ ภวนเฺ ตภิ จ. ภวโต โภโต ภวต ํ ภวนตฺ าน ํ ปญ.ฺ ภวตา โภตา ภวนเฺ ตหิ ภวนเฺ ตภิ ฉ. ภวโต โภโต ภวตํ ภวนตฺ าน ํ ส. ภวนเฺ ต ภวนเฺ ตส ุ อา. โภ ภวนตฺ า ภวนโฺ ต โภนตฺ า โภนโฺ ต ภวนฺต ในอิตถีลิงค์ เป็น ภวนฺตี แจก อยา่ ง นาร ี

44 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๖๖) สตถฺ ุ (ผสู้ อน) เปน็ ปลํุ งิ ค์ แจกอยา่ งน ี้ เอก. พห.ุ ป. สตถฺ า สตถฺ าโร ท.ุ สตถฺ าร ํ สตถฺ าโร ต. สตถฺ ารา สตถฺ นุ า สตถฺ าเรหิ สตถฺ าเรภิ จ. สตถฺ ุ สตถฺ โุ น สตถฺ ารานํ ปญ.ฺ สตถฺ ารา สตถฺ าเรหิ สตถฺ าเรภ ิ ฉ. สตถฺ ุ สตถฺ โุ น สตถฺ ารานํ ส. สตถฺ ร ิ สตถฺ าเรสุ อา. สตถฺ า สตถฺ าโร ศพั ทเ์ หลา่ น้ี แจกแหมอื น สตถฺ ุ กตตฺ ุ ผทู้ ำ เนตุ ผนู้ ำไป ขตตฺ ุ ผขู้ ดุ ภตตฺ ุ ผเู้ ลย้ี ง, ผวั าตุ ผรู้ ู้ วตตฺ ุ ผกู้ ลา่ ว ทาตุ ผใู้ ห ้ โสตุ ผฟู้ งั นตตฺ ุ หลาน หนตฺ ุ ผฆู้ า่

วดั พระธรรมกาย 45 (๖๗) ปติ ุ (พอ่ ) เปน็ ปลํุ งิ ค์ แจกอยา่ งน้ ี เอก. พห.ุ ป. ปติ า ปติ โร ท.ุ ปติ ร ํ ปติ โร ต. ปติ รา ปติ นุ า ปติ เรห ิ ปติ เรภ ิ ปติ หู ิ ปติ ภู ิ จ. ปติ ุ ปติ โุ น ปติ ราน ํ ปติ นู ํ ปญ.ฺ ปติ รา ปติ เรห ิ ปติ เรภ ิ ปติ หู ิ ปติ ภู ิ ฉ. ปติ ุ ปติ โุ น ปติ ราน ํ ปติ นู ํ ส. ปติ ริ ปติ เรส ุ ปติ สู ุ อา. ปติ า* ปติ โร ภาตุ พช่ี าย, นอ้ งชาย ชามาตุ ลกู เขย ๒ ศพั ทน์ ี้ แจกเหมอื น ปติ ุ *อาลปนะนนั้ เมอื่ วา่ ตามแบบเปน็ อยา่ งน้ี แต่คำพูดหรือวิธีเขียนหนังสือไม่ใช้ ใช้ ตาต แทน, เอก, ตาต, พหุ, ตาตา ใช้ได้ทั่วไป ทง้ั เรยี กบดิ า หรอื บตุ ร (เหมอื นภาษาของเรา) คำวา่ ตาต (พอ่ ) ถา้ เปน็ วภิ ตั ตอิ นื่ เปน็ ชอื่ ของ

46 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ บดิ า ถา้ เปน็ อาลปนะใชเ้ รยี กไดท้ งั้ บดิ าทงั้ บตุ ร (๖๘) มาตุ (มารดา) เปน็ อติ ถลี งิ ค์ แจกอยา่ งน ้ี เอก. พห.ุ ป. มาตา มาตโร ท.ุ มาตร ํ มาตโร ต. มาตรา มาตยุ า มาตราหิ มาตราภ ิ มาตหู ิ มาตภู ิ จ. มาตุ มาตยุ า มาตรานํ มาตนู ํ ปญ.ฺ มาตรา มาตราห ิ มาตราภ ิ มาตหู ิ มาตภู ิ ฉ. มาตุ มาตยุ า มาตรานํ มาตนู ํ ส. มาตร ิ มาตราสุ มาตสู ุ อา. มาตา มาตโร ธตี ุ (ธดิ า) แจกเหมอื น มาตุ

วดั พระธรรมกาย 47 ในคำพูด และวิธีเขียนหนังสือก็ไม่มีใช้ อาลปนะตามแบบนี้ใช้ อมฺม แทน, เอก. อมฺม, พหุ. อมฺมา ใช้ได้ทั่วไป ทั้งมารดา ทั้งธิดา เหมือนภาษาของเรา โดยนัยท่ีได้ อธบิ ายมาแลว้ แตใ่ นตปั ปรุ สิ สมาส ใชอ้ าลปนะ เปน็ มาเต, ธเี ต เหมอื นคำวา่ ตสิ สฺ มาเต, เทวมาเต, เทว ธเี ต เปน็ ตวั อยา่ ง

48 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ มโนคณศพั ท์ (๖๙) ศพั ท์ ๑๒ ศพั ท์ มี มน ศพั ทเ์ ปน็ ตน้ จะวา่ ตอ่ ไปนเ้ี รยี กวา่ มโนคณะ เพราะเปน็ หมแู่ หง่ มน ศทั พ์ มวี ธิ แี จกเหมอื น มน ศพั ท์ แตว่ ธิ แี จก นนั้ กไ็ มผ่ ดิ กบั อ การนั ต์ ในปลุํ งิ คแ์ ละนปสุํ กลงิ ค์ ดงั กลา่ วแลว้ ขา้ งตน้ นกั แปลกอยู่ ๕ วภิ ตั ติ คอื นา กบั สมฺ า เปน็ อา, ส ทง้ั ๒ เปน็ โอ, สมฺ ิํ เปน็ อ,ิ แลว้ ลง ส อาคม เปน็ สา เปน็ โส เปน็ ส ิ เอา อํ เปน็ โอ ไดบ้ า้ ง เหมอื นคำวา่ อทาเน กรุ เุ ต มโน (ชโน ชน) ยอ่ มทำซง่ึ ใจ ในความไมใ่ ห ้ ยโส ลทธฺ า น มชเฺ ชยยฺ (ชน) ไดแ้ ลว้ ซงึ่ ยศไมพ่ งึ เมา เปน็ ตน้

วดั พระธรรมกาย 49 อีกอย่างหน่ึง เมื่อศัพท์เหล่านี้เข้าสมาส แลว้ เอาสระทส่ี ดุ ของตนเปน็ โอ ได้ เหมอื น คำวา่ มโนคโณ หมแู่ หง่ มนะ อโยมยํ ของทบ่ี คุ คลทำดว้ ยเหลก็ เตโชธาตุ ธาตคุ อื ไฟ สโิ รรโุ ห อวยั วะทงี่ อกบนหวั (ผม) เปน็ ตน้ ศพั ทช์ อื่ มโนคณะ มน ใจ เตช เดช อย เหลก็ ปย นำ้ นม อรุ อก ยส ยศ เจต ใจ วจ วาจา ตป ความรอ้ น วย วยั ตม มดื สริ หวั

50 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ มน ศพั ทท์ เ่ี ปน็ ปลุํ งิ ค์ แจกอยา่ งน้ ี เอก. พห.ุ ป. มโน มนา ท.ุ มนํ (มโน) มเน ต. มนสา มเนหิ มเนภิ จ. มนโส มนานํ ปญ.ฺ มนสา มเนหิ มเนภิ ฉ. มนโส มนาน ํ ส. มนส ิ มเนสุ อา. มน มนา มน (ใจ) เปน็ ไดท้ งั้ ป.ํ ละ นป.ุํ นอกนน้ั เปน็ ป.ุํ อยา่ งเดยี ว (มน, อย, อรุ , เจต มกั ใชเ้ ฉพาะเอกวจนะ)

วดั พระธรรมกาย 51 มน ศพั ทเี่ ปน็ นปสุํ กลงิ ค์ แจกอยา่ งน ้ี เอก. พห.ุ ป. มน ํ มนานิ ท.ุ มนํ (มโน) มนาน ิ ต. มนสา มเนหิ มเนภ ิ จ. มนโส มนาน ํ ปญ.ฺ มนสา มเนหิ มเนภ ิ ฉ. มนโส มนาน ํ ส. มนส ิ มเนสุ อา. มน มนาน ิ (บางคราวศพั ทท์ ม่ี ี อ เปน็ ทส่ี ดุ จะเปน็ มโนคณะ หรอื มใิ ชกต็ าม อยขู่ า้ งหนา้ เอา นา วิภัตติ เป็น โส ได้บ้าง อุ. สุตฺตโส, พฺยญฺชนโส, อุปายโส, สพฺพโส, €านโส, ถามโส เอา สมฺ า เปน็ โส ไดบ้ า้ ง อ.ุ ทฆี โส, อรุ โส)

52 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๗๐) กมมฺ (กรรม) เปน็ นปสํุ กลงิ ค์ แจกอยา่ งน ้ี เอก. พห.ุ ป. กมมฺ ํ กมมฺ าน ิ ท.ุ กมมฺ ํ กมมฺ านิ ต. กมมฺ นุ า กมเฺ มหิ กมเฺ มภิ จ. กมมฺ โุ น กมมฺ าน ํ ปญ.ฺ กมมฺ นุ า กมเฺ มหิ กมเฺ มภิ ฉ. กมมฺ โุ น กมมฺ าน ํ ส. กมมฺ น ิ กมเฺ มส ุ อา. กมมฺ กมมฺ าน ิ

วดั พระธรรมกาย 53 (๗๑) โค (โค) สามญั ไมน่ ยิ มวา่ ผ,ู้ เมยี แจกอยา่ งน้ี เอก. พห.ุ ป. โค คาโว ท.ุ คาวํ คาว ํุ คาโว ต. คาเวน โคหิ โคภิ คาเวหิ คาเวภิ จ. คาวสสฺ คนุ นฺ ํ คาวานํ ปญ.ฺ คาวสมฺ า คาวมหฺ า โคหิ โคภิ คาวา คาเวหิ คาเวภิ ฉ. คาวสสฺ คนุ นฺ ํ คาวานํ ส. คาวสมฺ ึ คาวมหฺ ิ คาเว โคสุ คาเวส ุ อา. คาว คาโว โค เมอ่ื เปน็ ปลุํ งิ คแ์ ปลงเปน็ โคณ แจก อยา่ ง ปรุ สิ เมอื่ เปน็ อติ ถลี งิ คแ์ ปลงเปน็ คาวี แจกอยา่ ง นาร ี

54 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๗๒) ศพั ทท์ งั้ หลาย ๖ คอื ปมุ ชาย มฆว ชอื่ พระอนิ ทร์ สา หมา (ไมน่ ยิ มวา่ ผเู้ มยี ) ยวุ ชายหนมุ่ อทธฺ า กาลยดื ยาว สข เพอื่ น ปมุ เปน็ ปลํุ งิ ค์ มที ใ่ี ชบ้ า้ งแต่ ป. เอก. ปมุ า สา เปน็ คำกลางๆ ไมน่ ยิ มวา่ ตวั ผตู้ วั เมยี เหมอื น โค ศพั ท์ มที ใ่ี ชแ้ ต่ ป. เอก. สา ใน ปลุํ งิ คใ์ ชเ้ ปน็ สนุ ข ในอติ ถลี งิ คใ์ ชเ้ ปน็ สนุ ข ี อทธฺ า เปน็ ปลํุ งิ ค์ มที ใ่ี ชแ้ ต่ ป. เอก. อทธฺ า ท.ุ อทธฺ าน,ํ ต. อทธฺ นุ า, จ.ฉ.อทธฺ โุ น, ส.อทธฺ าเน มฆว เปน็ ปลํุ งิ คม์ ที ใี่ ชแ้ ต่ ป. มฆวา ยวุ เปน็ ทวฺ ลิ งิ ค์ ในปลุํ งิ คใ์ ชม้ ากแต่ ป. เอก ยวุ า ในอติ ถลี งิ ค์ เปน็ ยวุ ตี แจกตาม นาร ี สข เป็น ทฺวิลิงค์ ในปุํลิงค์ใช้มากแต่ เอก. ป. สขา ในอติ ถลี งิ ค์ เปน็ สขี แจกตาม อี การนั ตใ์ นลงิ คน์ นั้

วดั พระธรรมกาย 55 สงั ขยา (๗๓) ศัพท์ท่ีเป็นเครื่องกำหนดนับ นามนามชอ่ื สงั ขยา สงั ขยาแบง่ เปน็ ๒ คอื ï ปกตสิ งั ขยาอยา่ ง ๑ ï ปรู ณสงั ขยาอยา่ ง ๑ ปกตสิ งั ขยา นบั โดยปกติ เปน็ ตน้ วา่ หนง่ึ สอง สาม สี่ หา้ สำหรบั นบั นามนามใหร้ วู้ า่ มปี ระมาณเทา่ ใด ปรู ณสงั ขยา สำหรบั นบั นามนามทเี่ ตม็ ใน ทน่ี น้ั ๆ คอื นบั เปน็ ชน้ั ๆ เปน็ ตน้ วา่ ทห่ี นงึ่ ที่ สอง ทสี่ าม ทสี่ ี่ ทห่ี า้ ปกติสังขยานี้ ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ท่าน แบง่ เปน็ ๒ พวก ตง้ั แต่ เอก ถงึ จตุ จดั เปน็ สพั พนาม ตง้ั แต่ ปญจฺ ไปเปน็ คณุ นาม สว่ นปรู ณสงั ขยาเปน็ คณุ นามแท้

56 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ เอก (๗๔) วธิ นี บั ปกตสิ งั ขยา อยา่ งนี้ ๑๖ ๑ โสฬส ทวฺ ิ ๒ สตตฺ รส ๑๗ ต ิ ๓ อฏ€ฺ ารส ๑๘ จต ุ ๔ เอกนู วสี ต,ิ อนู วสี ๑๙ ปญจฺ ๕ วสี , วสี ต ิ ๒๐ ฉ ๖ เอกวสี ต ิ ๒๑ สตตฺ ๗ ทวฺ าวสี ต,ิ พาวสี ต ิ ๒๒ อฏ€ฺ ๘ เตวสี ต ิ ๒๓ นว ๙ จตวุ สี ต ิ ๒๔ ทส ๑๐ ปญจฺ วสี ต ิ ๒๕ เอกาทส ๑๑ ฉพพฺ สี ต ิ ๒๖ ทวฺ าทส, พารส ๑๒ สตตฺ วสี ต ิ ๒๗ เตรส ๑๓ อฏ€ฺ วสี ต ิ ๒๘ จตทุ ทฺ ส, จทุ ทฺ ส ๑๔ เอกนู ตตฺ สึ , อนู ตตฺ สึ ๒๙ ปญจฺ ทส, ปณณฺ รส ๑๕ ตสึ , ตสึ ต ิ ๓๐

วดั พระธรรมกาย 57 เอกตตฺ สึ ๓๑ ฉจตจฺ ตาฬสี ๔๖ ทวฺ ตตฺ สึ , พตตฺ สึ ๓๒ สตตฺ จตตฺ าฬสี ๔๗ เตตตฺ สึ ๓๓ อฏ€ฺ จตตฺ าฬสี ๔๘ จตตุ ตฺ สึ ๓๔ เอกนู ปญฺ าส, ๔๙ ปญจฺ ตตฺ สึ ๓๕ อนู ปญฺ าส ฉตตฺ สึ ๓๖ ปญฺ าส, ปณณฺ าส ๕๐ สตตฺ ตตฺ สึ ๓๗ สฏ€ฺ ี ๖ อฏ€ฺ ตตฺ สึ ๓๘ สตตฺ ติ ๗๐ เออนู กจนู ตจตฺ ตาตฺ ฬาสี ฬ สี ๓ ๙ อสตี ิ ๘๐ นวตุ ิ ๙๐ จตตฺ าฬสี , ตาฬสี ๔๐ สต ํ รอ้ ย เอกจตตฺ าฬสี ๔๑ สหสสฺ ํ พนั เทวฺ จตตฺ าฬสี ๔๒ ทสสหสสฺ ํ หมน่ื เตจตตฺ าฬสี ๔๓ สตสหสสฺ ,ํ ลกขฺ ํ แสน จตจุ ตตฺ าฬสี ๔๔ ทสสตสหสสฺ ํ ลา้ น โกฏ ิ ปญจฺ จตตฺ าฬสี ๔๕ โกฏ ิ

58 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ เอกสงั ขยา เปน็ เอกวจนะอยา่ งเดยี ว เอกสพั พนาม เปน็ ทวฺ วิ จนะ ต้ังแต่ ทฺวิ จนถึง อฏฺ€ารส เป็นพหุ- วจนะอยา่ งเดยี ว เปน็ ๓ ลงิ ค ์ ตงั้ แต่ เอกนู วสี ติ จนถงึ อฏ€ฺ นวตุ ิ เปน็ เอกวจนะ อติ ถลี งิ คอ์ ยา่ งเดยี ว แมเ้ ขา้ กบั ศพั ท์ ท่ีเป็นพหุวจนะลิงค์อ่ืน ก็คงอยู่อย่างนั้น ไม่ เปลยี่ นไปตาม

วดั พระธรรมกาย 59 ปกตสิ งั ขยาจดั เปน็ นาม ดงั น ้ี ตง้ั แต่ เอก (๑) ถงึ จตุ (๔) จดั เปน็ สพั พนาม ตงั้ แต่ ปญจฺ (๕) ถงึ อฏ€ฺ นวตุ ิ (๙๘) เปน็ คณุ นามอยา่ งเดยี ว ตงั้ แต่ เอกนู สตํ (๙๙) ขน้ึ ไป เปน็ นามนาม สว่ นปรู ณสงั ขยา เปน็ คณุ นามแท้ ปกตสิ งั ขยาจดั เปน็ ลงิ ค์ ดงั น ี้ ตง้ั แต่ เอก (๑) ถงึ อฏ€ฺ ารส (๑๘) เปน็ ไดท้ งั้ ๓ ลงิ ค์ ตงั้ แต่ เอกนู วสี ติ (๑๙) อฏ€ฺ นวตุ ิ (๙๘) เปน็ อติ ถลี งิ คอ์ ยา่ งเดยี ว ต้ังแต่ เอกูนสตํ (๙๙) ข้ึนไป เป็น นปุํสกลิงค ์ อย่างเดียว เฉพาะ โกฏิ (โกฏิ) เป็น อิตถีลิงค ์ อยา่ งเดยี ว

60 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ วธิ แี จกปกตสิ งั ขยา (๗๔) เอก ศพั ท์ แจกอยา่ งน ้ี ป.ุ อติ .ุ นป.ุ เอก. เอก. เอก. ป. เอโก เอกา เอกํ ท.ุ เอก ํ เอก ํ เอกํ ต. เอเกน เอกาย เอเกน จ. เอกสสฺ เอกาย เอกสสฺ ปญ.ฺ เอกสมฺ า เอกาย เอกสมฺ า เอกมหฺ า เอกมหฺ า ฉ. เอกสสฺ เอกาย เอกสสฺ ส. เอกสมฺ ึ เอกาย เอกสมฺ ึ เอกมหฺ ิ เอกมหฺ ิ เอก ศพั ทน์ ้ี ถา้ เปน็ สงั ขยาแจกอยา่ งน้ี ถา้ เปน็ สพั พนาม แจกไดท้ ง้ั ๒ วจนะ เหมอื น ย ศพั ท์ ในสพั พนามทจ่ี ะกลา่ วขา้ งหนา้ แปลกจาก

วดั พระธรรมกาย 61 ย ศพั ท์ บา้ งเลก็ นอ้ ยคอื ใน อติ .ฺ เอก. จ. ฉ. เอกสิ สฺ า ส. เอกสิ สฺ ํ (๗๖) ทวฺ ิ ศพั ท์ ใน ๓ ลงิ ค ์ อภุ (๒) ใน ๓ ลงิ ค์ แจกอยา่ งน้ ี พห.ุ พห.ุ ป. เทวฺ อโุ ภ ท.ุ เทวฺ อโุ ภ ต. ทวฺ หี ิ อโุ ภหิ จ. ทวฺ นิ นฺ ํ อภุ นิ นฺ ํ ปญ.ฺ ทวฺ หี ิ อโุ ภหิ ฉ. ทวฺ นิ นฺ ํ อภุ นิ นฺ ํ ส. ทวฺ สี ุ อโุ ภส ุ

62 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๗๗) ติ ศพั ท์ แจกอยา่ งน้ ี ป.ํุ อติ .ฺ นป.ํุ พห.ุ พห.ุ พห.ุ ป. ตโย ตสิ โฺ ส ตณี ิ ท.ุ ตโย ตสิ โฺ ส ตณี ิ ต. ตหี ิ ตหี ิ ตหี ิ จ. ตณิ ณฺ ํ ตสิ สฺ นนฺ ํ ตณิ ณฺ ํ ตณิ ณฺ นนฺ ํ ตณิ ณฺ นนฺ ํ ปญ.ฺ ตหี ิ ตหี ิ ตหี ิ ฉ. ตณิ ณฺ ํ ตสิ สฺ นนฺ ํ ตณิ ณฺ ํ ตณิ ณฺ นนฺ ํ ตณิ ณฺ นนฺ ํ ส. ตสี ุ ตสี ุ ตสี ุ

วดั พระธรรมกาย 63 (๗๘) จตุ ศพั ท์ แจกอยา่ งน้ ี ป.ุ อติ . นป.ุํ พห.ุ พห.ุ พห.ุ ป. จตตฺ าโร จตโุ ร จตสโฺ ส จตตฺ าร ิ ท.ุ จตตฺ าโร จตโุ ร จตสโฺ ส จตตฺ าร ิ ต. จตหู ิ จตหู ิ จตหู ิ จ. จตนุ นฺ ํ จตสสฺ นนฺ ํ จตนุ นฺ ํ ปญ.ฺ จตหู ิ จตหู ิ จตหู ิ ฉ. จตนุ นฺ ํ จตสสฺ นนฺ ํ จตนุ นฺ ํ ส. จตสู ุ จตสู ุ จตสู ุ

64 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๗๙) ปญจฺ ใน ๓ ลงิ ค์ แจกอยา่ งน้ ี พห.ุ ป. ปญจฺ (ลบโย) ท.ุ ปญจฺ ต. ปญจฺ หิ (ไมท่ ฆี ะ) จ. ปญจฺ นนฺ ํ ปญ.ฺ ปญจฺ หิ ฉ. ปญจฺ นนฺ ํ ส. ปญจฺ สุ (ไมท่ ฆี ะ) ตง้ั แต่ ฉ (๖) ถงํิ อฏ€ฺ ารส (๑๘) แจกอยา่ งน้ ี

วดั พระธรรมกาย 65 เอกนู วสี ในอติ ถลี งิ ค์ แจกอยา่ งน้ี เอก. ป. เอกนู วสี ํ (ลงนคิ หติ ) ท.ุ เอกนู วสี ํ ต. เอกนู วสี าย จ. เอกนู วสี าย ปญ.ฺ เอกนู วสี าย ฉ. เอกนู วสี าย ส. เอกนู วสี าย ตงั้ แต่ วสี (๒๐) ถงึ ปญฺ าส (๕๐) แจกอยา่ งนี้ ตงั้ แต่ เอกนู วสี ติ (๑๙) ถงึ อฏ€ฺ ตตฺ สึ ติ (๓๘) และ ตง้ั แต่ เอกนู สตตฺ ติ (๖๙) ถงึ อฏ€ฺ นวตุ ิ (๙๘) แจกตามแบบ อิ การนั ต์ ในอติ ถลี งิ ค์ (รตตฺ )ิ ตง้ั แต่ เอกนู สฏ€ฺ ี (๕๙) ถงึ อฏ€ฺ สฏ€ฺ ี (๖๘) แจกตามแบบ อี การนั ต์ ในอติ ถลี งิ ค์ (นาร)ี

66 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๘๐) ปรู ณสงั ขยา นบั ในลงิ คท์ ง้ั ๓ อยา่ งน้ี ป.ุํ อติ ฺ นป.ํุ คำแปล ป€โม ป€มา ป€ม ํ ท่ี ๑ ทสุ ตโิ ย ทตุ ยิ า ทตุ ยิ ํ ที่ ๒ ตตโิ ย ตตยิ า ตตยิ ํ ที่ ๓ จตตุ โฺ ถ จตตุ ถฺ -ี ถา จตตุ ถฺ ํ ที่ ๔ ปญจฺ โม ปญจฺ ม-ี มา ปญจฺ ม ํ ท่ี ๕ ฉฏโฺ € ฉฏ€ฺ -ี €า ฉฏ€ฺ ํ ที่ ๖ สตตฺ โม สตตฺ ม-ี มา สตตฺ ม ํ ที่ ๗ อฏ€ฺ โม อฏ€ฺ ม-ี มา อฏ€ฺ ม ํ ท่ี ๘ นวโม นวม-ี มา นวม ํ ท่ี ๙ ทสโม ทสม-ี มา ทสม ํ ที่ ๑๐ เอกาทสโม เอกาทส-ี ส ึ เอกาทสม ํ ที่ ๑๑ ทวฺ าทสโม ทวฺ าทส ี ทวฺ าทสมํ พารสโม พารส ี พารสม ํ ท่ี ๑๒

วดั พระธรรมกาย 67 เตรสโม เตรส ี เตรสม ํ ที่ ๑๓ จตทุ ทฺ สโม จตทุ ทฺ ส-ี ส ึ จตทุ ทฺ สมํ ท่ี ๑๔ ปณณฺ รสโม ปณณฺ รส-ี ส ึ ปณณฺ รสม ํ ที่ ๑๕ โสฬสโม โสฬส ี โสฬสม ํ ที่ ๑๖ สตตฺ รสโม สตตฺ รส ี สตตฺ รสม ํ ที่ ๑๗ อฏ€ฺ ารสโม อฏ€ฺ ารส ี อฏ€ฺ ารสม ํ ท่ี ๑๘ เอกนู วสี ตโิ ม เอกนู วสี ตมิ า เอกนู วสี ตมิ ํ ท่ี ๑๙ วสี ตโิ ม วสี ตมิ า วสี ตมิ ํ ที่ ๒๐ ปรู ณสงั ขยานเี้ ปน็ คณุ นาม แจกไดท้ งั้ ๓ ลงิ ค์ และเปน็ เอกวจนะอยา่ งเดยี ว

68 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ สพั พนาม (๘๑) สพั พนามนนั้ แบง่ เปน็ ๒ คอื ปรุ สิ สพั พนาม ๑ วเิ สสนสพั พนาม ๑ ปุริสสัพพนาม นั้นเป็นศัพท์สำหรับใช้ แทนชื่อคนสัตว์และส่ิงของที่ออกช่ือมาแล้ว ข้างต้น เพ่ือจะไม่ให้เป็นการซ้ำซาก นับตาม บุรุษท่ีท่านจัดไว้ในอาขยาต เป็น ๓ คือ ต ศพั ท์ ๑ ตมุ หฺ ศพั ท์ ๑ อมหฺ ศพั ท์ ๑ (๘๒) วิเสสนสพั พนามนนั้ คลา้ ยๆ กับ คุณนามแต่มีวิธีแจกไม่เหมือนคุณนาม แบ่ง ออกเป็น ๒ คอื ï อนยิ ม ๑ ï นยิ ม ๑

วดั พระธรรมกาย 69 ศัพท์เหล่านี้ คือ ย อฺ อฺตร อฺ ตม ปร อปร กตร กตม เอก เอกจจฺ อภุ ย สพพฺ กึ เปน็ อนยิ ม ต เอต อมิ อมุ เปน็ นยิ ม ย ศัพท์นั้น พิจารณาเห็นว่า ไม่เป็น อนิยมแท้ทีเดียว เพราะเข้ากับ ตุมฺห อมฺหฺ ศัพท์ก็ได้ แต่เม่ือประสงค์แปล ย ศัพท์ว่า “ใด” แลว้ กด็ เู หมอื น เปน็ อนยิ มแท้ วเิ สสนสพั พนาม ๒ อยา่ ง ทก่ี ลา่ วมาน้ี เปน็ ๓ ลงิ ค์ แจกไดท้ ง้ั ๓ ลงิ ค์ ในสพั พนามทง้ั ปวงไมม่ อี าลปนะ

70 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ วธิ แี จกปรุ สิ สพั พนาม (๘๓) ต ศพั ท์ ในปลํุ งิ ค์ แจกอยา่ งน ้ี เอก. พห.ุ ป. โส เต ท.ุ ตํ น ํ เต เน ต. เตน เตห ิ จ. ตสสฺ อสสฺ เตส ํ เตสานํ เนสํ เนสาน ํ ปญ.ฺ ตสมฺ า อสมฺ า ตมหฺ า เตหิ ฉ. ตสสฺ อสสฺ เตส ํ เตสาน ํ เนสํ เนสานํ ส. ตสมฺ ึ อสมฺ ํิ ตมหฺ ิ เตส ุ

วดั พระธรรมกาย 71 ต ศพั ท์ ในอติ ถลี งิ ค์ แจกอยา่ งน้ี เอก. พห.ุ ป. สา ตา ท.ุ ตํ น ํ ตา ต. ตาย ตาหิ จ. ตสสฺ า อสสฺ า ตาสํ ตาสาน ํ ตสิ สฺ า ตสิ สฺ าย ปญ.ฺ ตาย ตาหิ ฉ. ตสสฺ า อสสฺ า ตาส ํ ตาสาน ํ ตสิ สฺ า ตสิ สฺ าย ส. ตาย ํ ตสสฺ ํ ตาสุ อสสฺ ํ ตสิ สฺ ํ

72 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ ต ศพั ท์ ในนปสุํ กลงิ ค์ แจกอยา่ งน้ี เอก. พห.ุ ป. ต ํ ตาน ิ ท.ุ ตํ น ํ ตานิ ต. เตน เตหิ จ. ตสสฺ อสสฺ เตสํ เตสาน ํ เนสํ เนสาน ํ ปญ ฺ ตสมฺ า อสมฺ า ตมหฺ า เตห ิ ฉ. ตสสฺ อสสฺ เตส ํ เตสาน ํ เนสํ เนสานํ ส. ตสมฺ ึ อสมฺ ึ ตมหฺ ิ เตส ุ

วดั พระธรรมกาย 73 (๘๔) ตมุ หฺ (ทา่ น) ทง้ั สองลงิ ค ์ แจกอยา่ งเดยี วกนั ดงั น ้ี เอก. พห.ุ ป. ตวฺ ํ ตวุ ํ ตมุ เฺ ห โว ท.ุ ต ํ ตวฺ ํ ตวุ ํ ตมุ เฺ ห โว ต. ตยา ตวฺ ยา เต ตมุ เฺ หห ิ โว จ. ตยุ หฺ ตมุ หฺ ํ ตว เต ตมุ หฺ าก ํ โว ปญ.ฺ ตยา ตมุ เฺ หห ิ ฉ. ตยุ หฺ ํ ตมุ หฺ ํ ตว เต ตมุ หฺ ากํ โว ส. ตย ิ ตวฺ ย ิ ตมุ เฺ หส ุ

74 สตู รสำเรจ็ บาลไี วยากรณ์ (๘๕) อมหฺ (ขา้ ) ทงั้ สองลงิ ค ์ แจกอยา่ งเดยี วกนั ดงั น้ี เอก. พห.ุ ป. อห ํ มยํ โน ท.ุ มํ มม ํ อมเฺ ห โน ต. มยา เม อมเฺ หห ิ โน จ. มยหฺ ํ อมหฺ ํ มม มมํ เม อมหฺ าก ํ อสมฺ ากํ โน ปญ.ฺ มยา อมเฺ หหิ ฉ. มยหฺ ํ อมหฺ ํ มม มมํ เม อมหฺ ากํ อสมฺ ากํ โน ส. มยิ อมเฺ หส ุ

วดั พระธรรมกาย 75 วธิ แี จกอนยิ มวเิ สสนสพั พนาม (๘๖) ย ศพั ท์ (ใด) ในปลํุ งิ ค์ แจกอยา่ งน้ ี เอก. พห.ุ ป. โย เย ท.ุ ย ํ เย ต. เยน เยหิ จ. ยสสฺ เยส ํ เยสาน ํ ปญ.ฺ ยสมฺ า ยมหฺ า เยห ิ ฉ ยสสฺ เยส ํ เยสาน ํ ส. ยสมฺ ึ ยมหฺ ิ เยสุ