ระบบชำระเงินอิเล็กทรอนิกส์

บทท่ี 4 การโอนเงนิ ทางระบบอเิ ล็กทรอนิกส์ 101 ภาพที่ 4-3 ธนาคารท่ีเข้าร่วมบริการ Bank@post ทม่ี า: บรษิ ัทไปรษณยี ์ไทย จากดั , 2561 4.1.9 ธนาณัติออนไลน์ผา่ นอินเทอร์เนต็ ธนาณัติออนไลน์ผ่านอินเทอร์เน็ต เป็นบริการฝากส่งเงินด่วนพิเศษจากผูส้ ่งเงินไปยังผ้รู บั เงินปลายทางภายในประเทศไทย โดยใช้คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ หรืออุปกรณ์คอมพิวเตอร์ ส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต เพื่อความสะดวกและรวดเร็ว ผู้รับเงินและผู้ส่งเงินไม่ต้องมี บญั ชเี งนิ ฝากและสามารถสง่ เงินหรือรบั เงินได้ ณ ทท่ี าการไปรษณยี ์ในระยะเวลา 15 นาที โดยสามารถฝากส่งเงินสูงสุดฉบับละ 20,000 บาท และฝากส่งเงินถึงผู้รับรายเดียวกัน ในแตล่ ะวันไม่เกิน 100,000 บาท โดยมีจานวนเงินและการคดิ อัตราคา่ บรกิ ารทรี่ วมภาษีมลู คา่ เพ่ิมแล้ว ดงั น้ี - จานวนเงนิ ไม่เกนิ 10,000 บาท มคี า่ บรกิ าร 50 บาท - จานวนเงนิ 10,000 บาท - 20,000 บาท มีคา่ บรกิ าร 60 บาท - จานวนเงนิ 20,000 บาท - 30,000 บาท มีค่าบรกิ าร 70 บาท - จานวนเงิน 30,000 บาท - 40,000 บาท มีคา่ บรกิ าร 80 บาท - จานวนเงนิ 40,000 บาท - 50,000 บาท มีค่าบรกิ าร 90 บาท ภาพที่ 4-4 บรกิ ารธนาณัติออนไลน์ผ่านอนิ เทอร์เนต็ ท่ีมา: บรษิ ทั ไปรษณีย์ไทย จากัด, 2561

102 การเงินและระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ 4.1.10 บรกิ ารกระเปา๋ เงินไปรษณีย์ (Wallet@POST) บริการกระเป๋าเงินไปรษณีย์ เป็นบริการผา่ นสมาร์ทโฟนเสมือนมีเคาน์เตอร์ไปรษณีย์และ กระเป๋าเงินส่วนตัวบนโทรศัพท์มือถือ สามารถเติมเงิน โอนเงิน ถอนเงินและจ่ายเงินเพื่อชาระค่า สินค้าและบริการต่าง ๆ ท้ังของไปรษณีย์ไทยและสินค้าทั่วไปอื่น ๆ เช่น ซ้ือสินค้าในร้านค้าหรือ ชาระค่ารถไฟฟ้า เปน็ ต้น ภาพท่ี 4-5 บริการกระเป๋าเงินไปรษณีย์ ท่ีมา: บริษทั ไปรษณีย์ไทย จากัด, 2561 4.2 การโอนเงนิ รายใหญ่ ประเทศไทยใช้ระบบบาทเนต (Bank of Thailand Automated High-Value Transfer NETwork) ซงึ่ เป็นบริการของธนาคารแห่งประเทศไทยเพื่อการโอนเงนิ รายใหญ่ ในอดีต การชาระเงินระหว่างสถาบันการเงินจะใช้เช็คเป็นส่วนใหญ่ แต่ผู้รับโอนเงินจะ ไม่ได้รับเงินในทันทีเนื่องจากต้องรอกระบวนการเรียกเก็บและการชาระเงิน ดังน้ันจึงก่อให้เกิด ความเส่ียงแก่ผู้รับโอนเงินเน่ืองจากการชาระเงินไม่ได้มีผลส้ินสุดทันที (Finality) ซึ่งอาจนาไปสู่ ความเส่ียงของระบบการชาระเงนิ โดยรวมของประเทศได้ (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) การโอนเงินรายใหญ่ผ่านระบบบาทเนตเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินของประเทศที่ สามารถรองรับการโอนเงินมูลค่าสูงในลักษณะมีผลสมบูรณ์ทันทีและยกเลิกไม่ได้ (Real-Time Gross Settlement :RTGS) ระหว่างสถาบันการเงินกับสถาบันที่มีบัญชีเงินฝากกับธนาคารแห่ง ประเทศไทย ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทยเปิดให้บริการเม่ือวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2538 โดยมี วตั ถปุ ระสงคเ์ พ่ือช่วยลดความเส่ยี งในการชาระดลุ ระหว่างสถาบันการเงินและเพิ่มประสทิ ธภิ าพใน การโอนเงินสาหรับบุคคลทสี่ าม

บทที่ 4 การโอนเงินทางระบบอเิ ล็กทรอนิกส์ 103 4.2.1 ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในระบบบาทเนต ดังภาพท่ี 4-6 มีดังนี้ (ธนาคารแห่งประเทศ ไทย, 2558) - องค์กร บริษัท หรือบุคคลท่ัวไปท่ีมีบัญชีเงินฝาก หรือทาธุรกรรมกับสถาบันการเงนิ ท่เี ป็นสมาชิกระบบบาทเนต - ธนาคารแห่งประเทศไทยมีสถานะเป็นเจ้าของและเป็นผู้ให้บริการระบบบาทเนต แก่สมาชิกผ้ใู ชบ้ ริการระบบบาทเนต - ผู้ใช้บริการระบบบาทเนต คือ สถาบันการเงินหรือสถาบันท่ีมีบัญชีเงินฝาก กับธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่งปัจจุบันประกอบด้วยธนาคารพาณิชย์ สถาบันการเงินพิเศษ ของรัฐ บริษัทเงินทุน บริษัทหลักทรัพย์ หน่วยงานภาครัฐ บริษัทศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ (ประเทศไทย) จากดั และส่วนงานภายในของธนาคารแหง่ ประเทศไทย ภาพท่ี 4-6 ผทู้ ี่เก่ยี วข้องในระบบบาทเนต ท่ีมา: ผเู้ ขยี น ผู้ใชบ้ ริการของระบบบาทเนต มี 2 กลุ่ม คือ (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) 1. ผู้ใช้บริการที่ไดร้ ับอนญุ าตจากธนาคารแห่งประเทศไทย ให้ใช้บริการระบบบาทเนต โดยใช้คอมพวิ เตอรล์ กู ข่ายของตนเอง (Direct Member) 2. ผู้ใช้บริการสมทบคือผู้ใช้บริการที่ได้รับอนุญาตจากธนาคารแห่งประเทศไทย ให้ใช้บริการระบบบาทเนตภายใต้คอมพิวเตอร์ลูกข่ายของผู้ใช้บริการบาทเนต รายอ่ืน (Associated Member)

104 การเงินและระบบชาระเงินอเิ ล็กทรอนิกส์ 4.2.2 บริการของระบบบาทเนต ระบบบาทเนตให้บรกิ าร 4 ประเภท ดังน้ี (ธนาคารแห่งประเทศไทย, 2558) 4.2.2.1 บริการโอนเงินระหวา่ งธนาคาร (Funds Transfer) สถาบันการเงินที่เป็นสมาชิกของระบบบาทเนตสามารถโอนเงินจากบัญชีเงินฝากของตน ไปยังบัญชีเงินฝากของสถาบันการเงินอ่ืนหรือสามารถโอนเงินระหว่างบัญชีของตนเองที่ธนาคาร แหง่ ประเทศไทย (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) ตัวอย่างเช่น ธนาคารกรุงไทยส่งคาส่ังโอนเงินไปที่ธนาคารแห่งประเทศไทย จากน้ัน ธนาคารแห่งประเทศไทยก็จะดาเนินการโอนเงินจากบัญชีกรุงไทยไปบัญชีกรุงเทพและยืนยัน การตัดเงนิ ให้กับธนาคารกรุงไทย พร้อมกบั ยนื ยันการโอนเงินใหก้ ับธนาคารกรุงเทพ ดังภาพที่ 4-7 ภาพท่ี 4-7 บรกิ ารการโอนเงินระหว่างธนาคาร ท่มี า: ผู้เขยี น 4.2.2.2 บริการโอนเงินเพอ่ื บุคคลท่ีสาม (Third Party Funds Transfer) การโอนเงินเพ่ือบุคคลท่ีสาม เป็นการโอนเงินตามคาส่ังของลูกค้าธนาคารท่ีสง่ั ให้ธนาคาร ผสู้ ่ังโอนทาการโอนเงนิ เขา้ บญั ชผี รู้ ับผลประโยชนซ์ ่ึงเปน็ ลกู ค้าของอกี ธนาคารหน่งึ โดยการโอนเงนิ ดงั กลา่ วจะดาเนินการภายในวนั เดยี วกัน (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) ตวั อย่างเชน่ - นายธนัชขอใชบ้ ริการโอนเงนิ ผ่านระบบบาทเนตจากธนาคารกรุงไทย - ต่อมาธนาคารกรุงไทยกจ็ ะสง่ คาสงั่ โอนเงนิ ไปที่ธนาคารแหง่ ประเทศไทย

บทท่ี 4 การโอนเงนิ ทางระบบอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 105 - จากน้ันธนาคารแห่งประเทศไทยก็จะดาเนินการโอนเงินจากบัญชีกรุงไทยไป บัญชกี รุงเทพ - และยืนยันการตัดเงินให้กับธนาคารกรุงไทยพร้อมกับยืนยันการโอนเงินให้กับ ธนาคารกรุงเทพ - สดุ ทา้ ยธนาคารกรงุ เทพก็จะโอนเงนิ เข้าบัญชีนางสาวกนกพร ดังภาพท่ี 4-8 ภาพที่ 4-8 บริการโอนเงินเพ่ือบุคคลท่ีสาม ท่มี า: ผเู้ ขยี น 4.2.2.3 บรกิ ารโอนเงินพร้อมกันหลายฝา่ ย (Multilateral Funds Transfer) การโอนเงินพร้อมกันหลายฝ่าย เป็นกระบวนการโอนเงินพร้อมกันทีละหลายรายการ ซึ่ง เป็นรายการท่ีธนาคารแห่งประเทศไทยใช้ในการชาระดุลการหักบัญชีของผู้ใช้บริการไปพร้อมกัน (ธนาคารแห่งประเทศไทย, 2558) ตัวอยา่ ง สถาบันท่เี ป็นนายวง เช่น - ศูนย์หกั บญั ชอี ิเลก็ ทรอนิกส์ส่งคาสง่ั โอนเงินไปทธ่ี นาคารแหง่ ประเทศไทย - จากน้ันธนาคารแห่งประเทศไทยก็จะดาเนินการโอนเงินตามคาสั่งโอนเงินตัดเงิน จากบญั ชีกรงุ ไทย และบัญชีกรุงเทพไปให้บัญชีออมสนิ

106 การเงนิ และระบบชาระเงินอเิ ลก็ ทรอนิกส์ - และยืนยันการตัดเงินให้กับธนาคารกรุงไทยและธนาคารกรุงเทพไปพร้อมกับยืนยัน การโอนเงินให้กบั ธนาคารออมสิน ดังภาพที่ 4-9 ภาพที่ 4-9 บรกิ ารโอนเงนิ พร้อมกนั หลายฝ่าย ทีม่ า: ผเู้ ขยี น 4.2.2.4 บรกิ ารชาระราคาตลาดหลกั ทรัพย์ การชาระราคาหลักทรัพย์ คือ การท่ีองค์กร บริษัท หรือบุคคลทั่วไปมีการแจ้ง ความประสงค์เพ่ือซ้ือขายหลักทรัพย์ หรือมกี ารซ้ือขายตราสารท่ีมจี านวนมากกว่า 1 ล้านห้นุ หรือ มีมูลค่ามากกว่า 3 ล้านบาท ผ่านตลาดหลักทรัพย์ฯ และต้องการชาระราคาผ่านระบบบาทเนต โดยมีการแจ้งชาระราคาหลักทรัพย์ผ่านบริการของบริษัทศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ (ประเทศไทย) จากดั ซงึ่ มรี ะบบงานทเี่ ชอ่ื มโยงกับระบบบาทเนต (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) ตัวอย่างเชน่ - นางสาวกนกพรและนายธนัชทาการตกลงซ้ือขายหลักทรัพย์และต้องการชาระราคา ผ่านระบบบาทเนต จงึ แจ้งความประสงค์ซอื้ ขายหลกั ทรพั ย์กับโบรกเกอร์ของแต่ละฝ่าย - จากนัน้ โบรกเกอร์สง่ ขอ้ มูลไปยงั ศูนยร์ บั ฝากหลักทรัพย์ (TSD) - ต่อมาศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ส่งคาส่ังโอนเงินไปท่ีธนาคารแห่งประเทศไทย โดยแจ้งโอนเงินจากบัญชีนางสาวกนกพรธนาคารกรุงไทยซ่ึงเป็นผู้ซื้อหลักทรพย์ ไปยังบัญชี

บทที่ 4 การโอนเงินทางระบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 107 นายธนัชท่ีธนาคารกรุงเทพ จากนั้นจะเป็นกระบวนการแจ้งและอนุมัติการตัดเงินของ ธนาคารกรงุ ไทย - เมอ่ื ได้รับอนมุ ตั ิแลว้ ธนาคารแหง่ ประเทศไทยจะดาเนินการโอนเงิน จากบญั ชีกรุงไทย ไปบัญชีกรุงเทพ พร้อมแจ้งยืนยันการตัดเงินจากธนาคารกรุงไทย และแจ้งยืนยันการโอนเงินให้ ธนาคารกรงุ เทพทราบ ดังภาพท่ี 4-10 ภาพที่ 4-10 บริการชาระราคาตลาดหลกั ทรพั ย์ ท่ีมา: ผเู้ ขยี น 4.2.3 ขอ้ ดขี องระบบบาทเนต (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) - ชว่ ยลดความเสีย่ งในการชาระดลุ ระหว่างสถาบัน - เป็นระบบงานท่ีมีมาตรการรักษาความปลอดภัย - เป็นระบบการโอนเงินทีม่ ผี ลสมบรู ณท์ นั ที - ธรุ กรรมโอนเงินไม่สามารถเพกิ ถอนได้ 4.2.4 วธิ ีการชาระดลุ ผ่านระบบบาทเนต บ า ท เ น ต เ ป็ น ร ะ บ บ ก า ร โ อ น เ งิ น ท่ี มี ผ ล ส ม บู ร ณ์ ทั น ที แ ล ะ ย ก เ ลิ ก ห รื อ เ พิ ก ถ อ น ไ ม่ ไ ด้ ซึ่งผู้ใช้บริการระบบนี้ต้องมีสภาพคล่องทางการเงินในปริมาณที่มากกว่าระบบการชาระดุลสุทธิ (Net Settlement) คือ ผู้ใช้บริการจะต้องมีเงินในบัญชีเงินฝากกับธนาคารแห่งประเทศไทย

108 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ อย่างเพียงพอจึงจะสามารถสั่งโอนเงินได้ อย่างไรก็ตาม ในบางขณะผู้ใช้บริการอาจมีสภาวะขาด สภาพคล่องชั่วคราวทาให้ไม่สามารถสั่งโอนเงินได้ ดังน้ันเพื่อแก้ปัญหาข้างต้น ระบบบาทเนตจึงมี กลยทุ ธ์ในการป้องกันปัญหาดงั กลา่ ว ดงั นี้ (ธนาคารแห่งประเทศไทย, 2558) 4.2.4.1 การจัดลาดับคาส่ังโอนเงิน (Queuing Mechanism) เป็นการจัดลาดับ คาสั่งโอนเงินในกรณีที่ผู้ใชบ้ ริการมียอดเงนิ ในบัญชีไม่เพียงพอ ดังนั้นคาสั่งโอนเงินจะถูกจัดเข้าควิ รอจนกระทัง่ มเี งนิ ในบญั ชีเพยี งพอ ระบบบาทเนตจงึ ดาเนนิ การโอนเงนิ 4.2.4.2 ระบบ Gridlock Resolution เป็นการแก้ปัญหาติดขัดในลาดับ การโอนเงินเน่ืองจากการขาดสภาพคล่องระหว่างผู้สั่งโอนและผู้รับโอนเงิน โดยระบบทาการ ตรวจสอบหารายการโอนเงินของผู้ใช้บริการท่ีมีการโอนระหว่างกันตั้งแต 2 รายขึ้นไป หากมี ยอดคงเหลือสุทธิในบัญชีเงินฝากรวมรายการโอนเงินท่ีค้างของแต่ละผู้ใช้บริการในกลุ่มมีค่า เปน็ บวก ระบบบาทเนตจึงจัดการโอนเงินและบนั ทึกบญั ชีรายการโอนเงินพรอ้ มกันทนั ที 4.2.5 ค่าธรรมเนียมการใช้บรกิ ารระบบบาทเนต คา่ ธรรมเนียมสาหรับการใช้บริการบาทเนต แบ่งเป็น 2 แบบ (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) 4.2.5.1 ค่าธรรมเนียมสาหรับการใช้บริการบาทเนตรายเดอื นสาหรับผู้ใชบ้ ริการ ระบบบาทเนตท่ีมีคอมพิวเตอร์ลูกข่ายจานวน 3,500 บาท และค่าธรรมเนียมสาหรับผู้ใช้บริการ ระบบบาทเนตสมทบจานวน 500 บาท 4.2.5.2 คา่ ธรรมเนียมสาหรบั บรกิ ารแต่ละประเภทผา่ นระบบบาทเนตและคาส่ัง ต่าง ๆ ผ่านระบบการเช่ือมโยงเพ่ือชาระราคาหลักทรัพย์ โดยธนาคารแห่งประเทศไทยคิด ค่าธรรมเนียมและค่าปรับแต่ละประเภทตามจานวนรายการท่ีเกิดขึ้นแยกตามช่วงเวลารายการมี ผลสมบูรณ์ 4.2.5 การบรหิ ารความเสี่ยงในระบบบาทเนต การโอนเงินในระบบบาทเนตเป็นระบบที่ป้องกันความเส่ียงในตัวเอง โดยรายการท่ี ยังไม่สามารถชาระเงินได้จะถูกจัดรอไว้ตามลาดับคาส่ัง และจะถูกดาเนินการเม่ือผู้ใช้บริการมีเงนิ ในบัญชีเพียงพอ สาหรับรายการท่ีไม่สามารถชาระเงินได้จนถึงเวลาปิด คาสั่งการโอนเงินจะ ถูกยกเลิก ดงั น้ันความเส่ียงในระบบน้ีจึงมนี ้อยกว่าระบบอน่ื ๆ (ธนาคารแหง่ ประเทศไทย, 2558) ทั้งน้ีจากมูลค่าการโอนเงินผ่านระบบบาทเนตปี พ.ศ. 2555 – พ.ศ. 2560 (ธนาคารแห่ง ประเทศไทย, 2561) พบว่ามีแนวโน้มการใช้งานมากขึ้น โดยการโอนเงินระหว่างสถาบันมีมูลค่า การใช้งานสูงสุดในปี พ.ศ. 2560 คิดเป็น 609,197.23 พันล้านบาท รองลงมาคือการโอนเงินเพ่ือ

บทท่ี 4 การโอนเงินทางระบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 109 บุคคลที่สามและการชาระดุลระหว่างสถาบันคิดเป็นมูลค่า 270983.37 พันล้านบาท และ 9879.75 พนั ล้านบาทตามลาดบั ดังภาพที่ 4-11 ภาพท่ี 4-11 มูลค่าการโอนเงินผา่ นระบบบาทเนต ปี พ.ศ. 2555 - พ.ศ. 2560 ที่มา: ผูเ้ ขยี น 4.3 การโอนเงนิ รายยอ่ ย ธ น า ค า ร แ ห่ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ด้ พั ฒ น า แ ล ะ เ ปิ ด ใ ห้ บ ริ ก า ร ร ะ บ บ ก า ร โ อ น เ งิ น ร า ย ย่ อ ย “Media Clearing” แบบออฟไลน์ เม่ือวันท่ี 16 มกราคม พ.ศ. 2540 ต่อมาในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2545 ได้ให้บริการรับส่งข้อมูลแบบออนไลน์ผา่ นช่องทางเว็บไซต์และได้เปลยี่ นชื่อเป็นระบบ SMART (System for Managing Automated Retail Funds Transfer) ในภ ายหลัง มีการ โอนย้ายให้ดาเนินการโดยบริษัทเนช่ันแนลไอทีเอ็มเอ๊กซ์ (NITMX-Interbank Transaction Management and Exchange) ตั้งแต่วันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2550 (ธนาคารแห่งประเทศไทย, 2558) บริษัทเนชั่นแนลไอทีเอ็มเอ๊กซ์ถูกจัดตั้งขึ้นจากความร่วมมือของธนาคารพาณิชย์ไทย เพ่ือตอบสนองนโยบายของคณะกรรมการระบบการชาระเงิน (กรช.) ภายใต้การสังกัดธนาคาร

110 การเงินและระบบชาระเงินอิเลก็ ทรอนิกส์ แห่งประเทศไทย ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและความปลอดภัยให้แก่การเช่ือมโยง บริการชาระเงนิ ระบบต่าง ๆ และเพื่อลดตน้ ทุนคา่ ใช้จา่ ยด้านระบบการชาระเงิน ร ะ บ บ SMART ( System for Managing Automated Retail Funds Transfer) เป็นระบบการเรียกเก็บหรือการชาระเงินรายย่อยที่มีปริมาณรายการจานวนมาก และมีงวด การชาระเงนิ แน่นอน ระหว่างผู้จา่ ยเงินและผู้รบั เงินทม่ี ีบัญชตี า่ งธนาคาร ระบบ SMART แบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ (1) ระบบการโอนเงินและการถอนเงิน คร้ังละรายการ (Single Payment System) (2) ระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการ (Bulk Payment System) 4.3.1 ระบบการโอนเงนิ และการถอนเงนิ ครงั้ ละรายการ เป็นบริการเช่ือมโยงเครือขา่ ย ระหว่างธนาคาร เพื่อให้บริการทีละรายการผ่านตู้เอทีเอ็ม ซ่ึงมีการประมวลผลข้อมูล แบบทนั ที (Real Time) โดยมบี ริการ 4 แบบ ไดแ้ ก่ (1) บริการการถอนเงินหรือถามยอดจากตู้เอทีเอ็มต่างธนาคาร (Automated Teller Machines) บริการการเชอื่ มโยงระบบระหวา่ งธนาคารผา่ นตู้เอทเี อ็มและการถามยอดเงนิ ในบัญชีจาก ต้เู อทเี อ็มต่างธนาคาร ชว่ ยให้ผูใ้ ชบ้ รกิ ารไม่ต้องเสียเวลาในการเดินทางไปสาขาธนาคาร การรอคิว เข้ารับบริการหรือการรอเวลาธนาคารเปิดทาการ เป็นต้น แต่สามารถใช้บัตรเอทีเอ็มทารายการ ถามยอดเงนิ ในบญั ชหี รอื ถอนเงินสดจากต้เู อทเี อม็ ต่างธนาคารไดท้ ่วั ประเทศ ปัจจุบันมีธนาคารซึ่งเป็นสมาชิกระบบเอทีเอ็มจานวน 21 ธนาคาร (พ.ศ. 2561) ได้แก่ ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารกรุงไทย ธนาคารทหารไทย ธนาคารไทยพาณิชย์ ธนาคารซิต้ีแบงก์ ธนาคารสแตนดาร์ดชาร์เตอร์ด (ไทย) ธนาคาร ซีไอเอ็มบี ไทย ธนาคารยูโอบี ธนาคารกรุงศรีอยุธยา ธนาคารออมสิน ธนาคารอาคารสงเคราะห์ ธนาคารเพื่อการเกษตรและ สหกรณ์การเกษตร ธนาคารแห่งประเทศจีน ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ธนาคารธนชาต ธนาคารทิสโก้ ธนาคารเกียรตินาคิน ธนาคารไอซีบีซี (ไทย) ธนาคารไทยเครดิตเพ่ือรายย่อยและ ธนาคารแลนด์ แอนด์ เฮ้าส์ (บรษิ ทั เนชัน่ แนล ไอทีเอ็มเอก๊ ซ,์ 2554) (2) บริการโอนเงินไปยังบัญชีลูกค้าต่างธนาคาร (ATM Online Retail Fund Transfer (ATM ORFT)) บริการโอนเงินไปยังบัญชีต่างธนาคารผ่านตู้เอทีเอ็ม (ORFT - Online Retail Funds Transfer) ผู้ใช้บริการสามารถใช้บัตรเอทีเอ็มทารายการโอนเงินจากบัญชีท่ีอยู่ในบัตรไปยังบัญชี

บทท่ี 4 การโอนเงินทางระบบอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 111 ของธนาคารอ่ืน ๆ ได้ท่ัวประเทศ โดยปัจจุบันมีสมาชิกระบบโอนเงินต่างธนาคารผ่านตู้เอทีเอ็ม จานวน 20 ธนาคาร (พ.ศ.2561) ได้แก่ ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารกรุงไทย ธนาคารทหารไทย ธนาคารไทยพาณิชย์ ธนาคารซิต้ีแบงก์ ธนาคารสแตนดาร์ดชาร์เตอร์ด (ไทย) ธนาคาร ซีไอเอ็มบี ไทย ธนาคารยูโอบี จากัด ธนาคารกรุงศรีอยุธยา ธนาคารออมสิน ธนาคารอาคารสงเคราะห์ ธนาคารเพ่ือการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ธนาคารธนชาต ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ธนาคารทิสโก้ ธนาคารเกียรตินาคิน ธนาคารไอซีบีซี (ไทย) ธนาคารไทยเครดิต เพ่ือรายย่อย และธนาคารแลนด์ แอนด์ เฮ้าส์ (บริษัทเนชั่นแนล ไอ ทีเอ็มเอ๊กซ์, 2554) โดยบริการโอนเงินมูลค่าสูงสุดไม่เกิน 30,000 บาท และการโอนเงินมีผล ตอ่ บญั ชผี ู้โอนและผู้รบั โอนทันที ตัวอย่างเช่น - นายธนัชซึ่งเป็นลูกค้าธนาคารกรุงเทพ ได้ทารายการโอนเงินผ่านตู้เอทีเอ็มของ ธนาคารไทยพาณชิ ย์ไปเข้าบัญชีนางสาวกนกพรซ่งึ เปน็ ลกู คา้ ธนาคารกรุงไทย - ข้อมูลการโอนเงินจากตู้เอทีเอ็มจะถูกส่งต่อไปยังเครือข่าย ATM POOL ซ่ึงทาหน้าท่ี ใหบ้ ริการโอนเงนิ ระหวา่ งสถาบัน - จากนั้นเงินจะเข้าสู่บัญชีของธนาคารกรุงไทยและสุดท้ายธนาคารกรุงไทยนาเงินเข้า บญั ชีนางสาวกนกพร ดังภาพที่ 4-12 ภาพที่ 4-12 ระบบบริการโอนเงนิ ไปยังบญั ชลี กู คา้ ตา่ งธนาคาร ทีม่ า: ผ้เู ขียน

112 การเงินและระบบชาระเงินอิเล็กทรอนิกส์ (3) บริการโอนเงินระหว่างธนาคารผ่านเครือข่ายสาขา โดยผู้โอนไม่ต้องมี บัญชเี งนิ ฝากกับธนาคาร (Counter Online Retail Fund Transfer) บรกิ ารโอนเงินไปยังบญั ชีตา่ งธนาคารผ่านเคาน์เตอรส์ าขาของธนาคาร (Counter ORFT) ปัจจุบัน มีกว่า 5,000 เคาน์เตอร์ ซ่ึงผู้โ อน เงิน ไม่ต้องมีบัญชีเงินฝากกับธ นาคาร โดยสามารถทารายการโอนเงนิ ไมเ่ กนิ 100,000 บาท จากธนาคารผู้โอนไปยังบญั ชผี ูร้ บั โอนจานวน 16 ธนาคาร (พ.ศ.2561) ได้แก่ ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารกรุงไทย ธนาคารทหารไทย ธนาคารไทยพาณิชย์ ธนาคารซิต้ีแบงก์ ธนาคารสแตนดาร์ดชาร์เตอร์ด (ไทย) ธนาคาร ซีไอเอ็มบี ไทย ธนาคารยูโอบี ธนาคารกรุงศรีอยุธยา ธนาคารออมสิน ธนาคารเพื่อ การเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ธนาคารธนชาต ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ธนาคารไทย เครดติ เพือ่ รายยอ่ ย และ ธนาคารแลนด์ แอนด์ เฮา้ ส์ (บรษิ ัทเนช่นั แนล ไอทีเอ็มเอก๊ ซ,์ 2554) ตัวอย่างเช่น - นายธนัชซึ่งเป็นลูกค้าธนาคารกรุงเทพ ได้ทารายการโอนเงินผ่านธนาคารกรุงเทพ สาขา อ.เมือง ไปเข้าบญั ชนี างสาวกนกพรซง่ึ เปน็ ลูกค้าธนาคารกรงุ ไทย - ข้อมูลการโอนเงินจากธนาคารกรุงเทพ สาขา อ.เมือง จะถูกส่งต่อไปยังธนาคาร กรุงเทพ สาขาสานกั งานใหญ่ - ต่อมาธนาคารกรุงเทพ สาขาสานักงานใหญ่ ส่งข้อมูลไปยังเครือข่าย ATM POOL ซ่ึง ทาหน้าทีใ่ ห้บริการโอนเงินระหว่างสถาบนั - จากน้นั เงนิ จะเขา้ ส่บู ัญชขี องธนาคารกรงุ ไทย - สุดทา้ ยธนาคารกรงุ ไทยนาเงนิ เขา้ บญั ชีนางสาวกนกพร ดงั ภาพที่ 4-13

บทที่ 4 การโอนเงนิ ทางระบบอิเล็กทรอนกิ ส์ 113 ภาพที่ 4-13 การโอนเงนิ ระหวา่ งธนาคารผ่านเครือขา่ ยสาขา โดยผโู้ อนไมต่ อ้ งมีบัญชีเงินฝาก ที่มา: ผเู้ ขยี น (4) บริการถอนเงินหรือถามยอดเงินระหว่าง 5 ประเทศ (Cross Border ASEANPay) บริการถอนเงินระหว่างประเทศเกิดจากความร่วมมือของ ประเทศสมาชิกในภูมิภาค อาเซียนจานวน 5 ประเทศ คือ ประเทศมาเลเซีย ประเทศอินโดนีเซีย ประเทศสิงคโปร์ ประเทศ ฟิลปิ ปนิ ส์ และประเทศไทย ธนาคารสมาชิก ASEANPay จากประเทศไทย (พ.ศ. 2561) มีจานวน 6 ธนาคาร ได้แก่ ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารกรุงไทย ธนาคารทหารไทย ธนาคารยูโอบีและ ธนาคารธนชาต เฮ้าส์ (บรษิ ทั เนช่นั แนล ไอทเี อม็ เอ๊กซ์, 2554) ปัจจุบัน ประเทศไทยได้เช่ือมโยงระบบเอทีเอ็มกับประเทศมาเลเซียตั้งแต่เดือนกันยายน พ.ศ. 2549 และอยใู่ นระหว่างดาเนินการที่จะขยายไปสูป่ ระเทศอนิ โดนเี ซยี และสงิ คโปร์ 4.3.1.1 เง่ือนไขการใชบ้ ริการระบบการโอนเงนิ และการถอนเงินครั้งละรายการ 1) สาหรับธนาคาร คือ ต้องเป็นธนาคารพาณิชย์ตามพระราชบัญญัติ การธนาคารพาณิชย์ พ.ศ. 2550 หรอื เปน็ สถาบนั การเงินทจ่ี ัดต้งั โดยกฎหมายเฉพาะ

114 การเงินและระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ 2) สาหรับลูกค้าของธนาคาร คือ ลูกค้าของธนาคารท่ีเป็นสมาชิกระบบ การโอนเงินและการถอนเงินครั้งละรายการ สามารถใช้บริการต่าง ของระบบได้ตามประเภท บริการทธ่ี นาคารสมาชิกนั้นเปน็ สมาชิก เชน่ - การถอนเงนิ หรอื สอบถามยอดระหว่างธนาคารผ่านตูเ้ อทีเอม็ - การโอนเงินระหว่างธนาคารผ่านตเู้ อทเี อ็ม - การโอนเงนิ ระหวา่ งธนาคารผ่านเคาเตอร์สาขาของธนาคาร - การถอนเงินระหวา่ งประเทศผา่ นตเู้ อทเี อ็ม เป็นตน้ 4.3.2 ระบบการโอนเงนิ รายยอ่ ยครง้ั ละหลายรายการ ระบบการโอนเงินรายย่อยทางอิเล็กทรอนิกส์แบบหลายรายการ เป็นระบบที่ให้บริการ ผ่านธนาคารเพ่ืออานวยความสะดวกให้แก่ลูกค้าธนาคารที่ต้องการโอนเงินหรือเรียกเก็บเงิน จากบุคคลอื่นซึ่งมีบัญชีต่างธนาคาร โดยเป็นการโอนเงินที่มีมูลค่าไม่สูงแต่มีปริมาณรายการ ธรุ กรรมมากและมรี อบการชาระเงนิ ทแ่ี นน่ อน 4.3.2.1 ผู้เก่ียวข้องในระบบการโอนเงนิ รายยอ่ ยคร้งั ละหลายรายการ ผู้ใช้บริการจะเป็นผู้ส่ังโอนเงินเพ่ือเข้าบัญชีผู้รับเงินหรือเรียกเก็บเงินจากบัญชี ของผู้ถูกหักเงิน โดยธนาคารผู้ส่งคาสั่งโอนเงินจะทาการส่งข้อมูลโอนเงินตามคาส่ังของผ้ใู ช้บรกิ าร ส่วนผู้ให้บริการจะเป็นศูนย์กลางในการรับส่งข้อมูล ประมวลผลข้อมูลและคานวณดุลเพื่อ การหักบัญชีระหว่างสมาชิก แล้วธนาคารผู้รับโอนเงินจะนาเงินเข้าบัญชีผู้รับเงินหรือหักเงินจาก บัญชีผูถ้ ูกหกั เงนิ ตามคาส่ังโอนเงนิ ของผู้ใชบ้ รกิ าร ตวั อย่างเช่น - นางสาวกนกพรเป็นบุคลากรในโรงเรียน ส่วนนายธนัชเป็นผู้ประกอบการขายอาหาร ซ่ึงเช่าพ้ืนท่ีของโรงเรียนแห่งหน่ึง โดยโรงเรียนได้เปิดบัญชีธนาคารกรุงเทพ ส่วนนางสาวกนกพร และนายธนัชไดเ้ ปดิ บญั ชธี นาคารกรงุ ไทย - ในทุกส้ินเดือนนางสาวกนกพรจะได้รับเงินเดือน ส่วนนายธนัชจะต้องจ่ายค่าเช่าพื้นที่ ให้แก่โรงเรียน โดยนางสาวกนกพรและนายธนัชได้ยินยอมให้มีการทาธุรกรรมผ่านระบบ การโอนเงนิ รายยอ่ ยคร้ังละหลายรายการ - ในแต่ละเดือนทางโรงเรียนจะส่งข้อมูลไปยังธนาคารกรุงเทพ เพื่อให้โอนเงินจากบัญชี ของโรงเรยี นไปเขา้ บัญชนี างสาวกนกพรและตดั เงินจากบัญชีของนายธนัชมายังบัญชขี องโรงเรียน

บทที่ 4 การโอนเงินทางระบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 115 - ข้อมูลคาส่ังทาธุรกรรมได้ถูกส่งจากธนาคารกรุงเทพไปยังผู้ให้บริการระบบ การโอนเงินรายยอ่ ยครง้ั ละหลายรายการ - ต่อมาผู้ให้บริการระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการดาเนินการ ประมวลผลขอ้ มลู และคานวณดลุ เพื่อการหักบัญชีระหว่างธนาคารท่ีเป็นสมาชกิ - สุดท้าย ธนาคารกรุงไทยนาเงินเข้าบัญชีนางสาวกนกพร และตัดเงินจากบัญชีนายธนัช สว่ นธนาคารกรุงเทพนาเงินเข้าและออกจากบญั ชีตามจานวนรายการธุรกรรมที่เกิดขนึ้ ดังภาพท่ี 4-14 ภาพที่ 4-14 ผู้เก่ียวข้องในระบบการโอนเงนิ รายย่อยครั้งละหลายรายการ ทีม่ า: ผเู้ ขียน 4.3.2.2 ประเภทการโอนเงนิ ของระบบการโอนเงนิ รายย่อยคร้ังละหลายรายการ ระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการ แบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ 1) การโอน เงนิ แบบนาเงินเข้าบัญชอี ัตโนมตั ิ และ 2) การโอนเงนิ แบบหกั เงนิ จากบญั ชีอตั โนมัติ ดังภาพ 1) การโอนเงนิ แบบนาเงินเข้าบัญชีอตั โนมตั ิ (Credit Transfer) เปน็ บรกิ ารส่งั โอนเงินจากบัญชีลูกค้าของธนาคาร ไปยังบัญชีผู้รับเงินซึ่งมีบัญชีธนาคารอ่ืน ได้แก่ การจ่าย เงินเดือน ค่าจ้าง บาเหน็จบานาญ ดอกเบ้ีย เงินปันผล การชาระค่าสินค้าและบริการ การขาย หลกั ทรพั ย์ การคนื ภาษี และเงนิ กู้ เป็นตน้ ซง่ึ แต่ละรายการมมี ูลคา่ ไม่เกิน 2 ลา้ นบาท

116 การเงินและระบบชาระเงนิ อิเลก็ ทรอนิกส์ การบรกิ ารของการโอนเงนิ แบบนาเงนิ เข้าบญั ชีอตั โนมัติ แบง่ เป็น 2 แบบ ไดแ้ ก่ ก) การนาเงินเข้าบัญชีภายในวันท่ีโอน (Credit Same Day) คือ การโอนเงินจากลูกค้าของธนาคารต้นทาง ไปยังบัญชีของลูกค้าธนาคารปลายทาง ซ่ึงลูกค้าจะ ได้รับเงินในวนั ที่โอนเงนิ ข) การนาเงินเข้าบัญชีในวันถัดไป (Credit Next Day) เป็นบริการ การโอนเงินจากลูกค้าของธนาคารต้นทาง ไปยังบัญชีของลูกค้าธนาคารปลายทางซึ่งจะได้รับเงิน ในวันถดั ไป นับจากวนั ทโี่ อนเงิน สาหรับขั้นตอนการโอนเงินแบบนาเงินเข้าบัญชีอัตโนมัติ เริ่มต้นจากหน่วยงานราชการ หรือบริษัทเอกชนทาการส่งข้อมูลเงินเดือนพนักงานให้ธนาคารผู้ส่งคาส่ังโอนเงิน จากนั้นธนาคาร จะส่งข้อมูลทางออนไลน์หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์ไปยังระบบการโอนเงินรายย่อยครั้งละหลาย รายการ ต่อมาระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการจะคัดแยกและส่งข้อมูลให้ธนาคาร ตา่ ง ๆ ทพ่ี นักงานเปดิ บัญชีเพ่อื ทาการโอนเงนิ เขา้ บญั ชพี นักงาน กรณีไม่สามารถทารายการได้ ธนาคารจะสง่ ขอ้ มลู รายการคนื กลับไปยังระบบการโอนเงิน รายย่อยครั้งละหลายรายการ จากนั้นระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการส่งข้อมูล รายการคืนไปยังธนาคารท่ีหนว่ ยงานราชการหรือบริษัทเอกชนมบี ัญชี สุดทา้ ยธนาคารจะปรับปรุง บญั ชแี ละแจง้ ไปยงั หนว่ ยงานราชการหรอื บริษทั เอกชน ตัวอย่างเช่น - นางสาวกนกพรและนายธนัชเป็นพนักงานบริษัทเอกชนแห่งหนึ่ง โดยบริษัท ไดเ้ ปิดบญั ชีธนาคารกรุงเทพ ส่วนนางสาวกนกพรและนายธนัชไดเ้ ปิดบญั ชีธนาคารกรุงไทย - ในทุกส้ินเดือนนางสาวกนกพรและนายธนัชได้รับเงินเดือน โดยนางสาวกนกพรและ นายธนัชได้ยนิ ยอมใหม้ กี ารทาธุรกรรมผา่ นระบบการโอนเงนิ รายยอ่ ยครั้งละหลายรายการ - ดังน้ันในแต่ละเดือน ทางบริษัทจึงส่งข้อมูลไปยังธนาคารกรุงเทพ เพ่ือให้โอนเงินจาก บัญชขี องบรษิ ทั ไปเขา้ บญั ชนี างสาวกนกพรและนายธนชั - ข้อมูลคาส่ังทาธุรกรรมได้ถูกส่งจากธนาคารกรุงเทพ ไปยังผู้ให้บริการระบบ การโอนเงินรายยอ่ ยคร้ังละหลายรายการ - ต่อมาผู้ให้บริการระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการดาเนินการ ประมวลผลขอ้ มูลและคานวณดลุ เพอ่ื การหักบญั ชีระหวา่ งธนาคารทเ่ี ปน็ สมาชิก

บทที่ 4 การโอนเงนิ ทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ 117 - สุดท้ายธนาคารกรุงไทยนาเงินเข้าบัญชีนางสาวกนกพร และบัญชีนายธนัช ส่วนธนาคารกรุงเทพตดั เงินออกจากบัญชีของบริษัท ตามจานวนรายการธรุ กรรมท่เี กิดขนึ้ ดงั ภาพท่ี 4-15 ภาพที่ 4-15 ข้นั ตอนการสง่ ข้อมูลระบบการโอนเงินแบบนาเงินเข้าบัญชอี ัตโนมัติ ท่มี า: ผเู้ ขียน ประโยชน์ของการโอนเงินแบบนาเงินเข้าบญั ชีอัตโนมตั ิ (Credit Transfer) 1) ประหยดั เวลาและคา่ ใช้จา่ ย 2) สามารถชาระคา่ ใช้จา่ ยต่าง ๆ ตามวันทกี่ าหนด 3) ลดปัญหาการเสียดอกเบี้ยหรือคา่ ปรับเน่อื งจากการชาระเงินลา่ ช้า 4) สามารถยกเลกิ คาส่ังชาระเงิน เปลี่ยนแปลงเงอ่ื นไขหรอื กาหนดวันชาระเงนิ ใหมไ่ ด้ 2) การโอนเงินแบบหกั เงนิ จากบญั ชีอัตโนมัติ (Debit Transfer) เป็นบรกิ ารส่งั โอนเงินจากบัญชีผู้ชาระเงิน ไปยังบัญชีลูกค้าของธนาคาร เช่น การจ่ายค่าน้า ค่าไฟฟ้า ค่าโทรศัพท์ ค่าเบี้ยประกันภัย ค่าบัตรเครดิต ประกันชีวิต ค่าผ่อนชาระ ค่าซ้ือหลักทรัพย์ ค่า สมาชกิ และค่าบารงุ ฯลฯ โดยแต่ละรายการมมี ลู ค่าไมเ่ กิน 250,000 บาท บริการโอนเงินแบบหักเงินจากบัญชีอัตโนมัติเป็นบริการแบบตัดเงินในวันถัดไป (Debit Next Day) คือ ธนาคารผรู้ บั เงินสง่ คาสั่งให้หกั เงนิ ในบัญชผี ชู้ าระเงินทอี่ ยู่ต่างธนาคาร โดยผรู้ บั เงิน จะไดร้ บั เงนิ เข้าบญั ชีในวนั ทาการถัดไป

118 การเงินและระบบชาระเงินอเิ ล็กทรอนิกส์ การสง่ ข้อมลู ระบบการโอนเงนิ แบบหกั เงินจากบัญชอี ัตโนมตั ิ มีการดาเนนิ การเช่นเดียวกับการ โอนเงินแบบนาเงนิ เข้าบัญชอี ตั โนมัติ แต่ผใู้ ชบ้ ริการต้องทาขอ้ ตกลงยนิ ยอมใหธ้ นาคารหกั บญั ชลี ่วงหนา้ ตวั อยา่ ง รายละเอยี ดการชาระเงินค่าไฟฟา้ ด้วยระบบ Debit Transfer การไฟฟ้านครหลวงและการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค ซ่ึงให้บริการพลังงานไฟฟ้าและอื่น ๆ ได้ อานวยความสะดวกให้ลูกค้าเลือกชาระค่าไฟฟ้าได้หลายช่องทาง หน่ึงในน้ันคือบริการหักบัญชีเงิน ฝากธนาคาร (Direct Debit from Bank Account) โดยการไฟฟ้ารับผิดชอบภาระค่าธรรมเนียมการ ใช้บริการ ผู้ใช้ไฟฟ้าจึงไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียม อีกท้ังยังสามารถตรวจสอบยอดค่าไฟฟ้า จากใบแจ้ง ค่าไฟฟ้าทไี่ ดร้ บั ลว่ งหน้า ก่อนถกู หกั เงนิ (การไฟฟ้าส่วนภมู ภิ าค, 2561; การไฟฟ้านครหลวง, 2561) ภาพที่ 4-16 ภาพสัญลักษณ์การไฟฟา้ นครหลวง ทม่ี า: การไฟฟ้านครหลวง, 2561 ภาพท่ี 4-17 ภาพสัญลักษณ์การไฟฟา้ ส่วนภูมิภาค ท่ีมา: การไฟฟ้าสว่ นภมู ภิ าค, 2561 ภาพที่ 4-18 บริการหักบญั ชีธนาคารและหักบญั ชบี ัตรเครดิตของการไฟฟ้าสว่ นภมู ิภาค ทมี่ า: การไฟฟ้าส่วนภมู ภิ าค, 2561

บทที่ 4 การโอนเงนิ ทางระบบอเิ ล็กทรอนิกส์ 119 ภาพที่ 4-19 บรกิ ารหกั บญั ชีธนาคารของการไฟฟา้ นครหลวง ทมี่ า: การไฟฟ้านครหลวง, 2561 ในเบ้ืองต้น สมมติให้สานักงานการไฟฟ้านครหลวงและสานักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค เปิดบัญชีธนาคารกรุงไทย ดงั ภาพท่ี 4-20 ภาพท่ี 4-20 การเปิดบัญชีธนาคารของผใู้ หบ้ รกิ ารไฟฟา้ ที่มา: ผเู้ ขียน

120 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อิเล็กทรอนิกส์ ในการใช้บริการนั้น ประชาชนหรือผู้ใช้ไฟฟ้าตอ้ งเตรียมใบแจ้งค่าไฟฟ้าหรือใบเสรจ็ รับเงิน ค่าไฟฟ้าเดือนล่าสุด พร้อมด้วยสมุดบัญชีเงินฝากธนาคารและดาเนินการกรอกแบบฟอร์ม พรอ้ มแนบเอกสารใบแจ้งค่าไฟฟ้าหรือใบเสรจ็ รับเงนิ คา่ ไฟฟ้าเดือนล่าสุด และสาเนาสมดุ บัญชีเงิน ฝากธนาคารหน้าแรก จากนั้นแจ้งความประสงค์ใช้บริการ ณ ธนาคารที่ผู้ใช้ไฟฟ้ามีบัญชีเงินฝาก (บัญชีออมทรัพย์ หรือบัญชีกระแสรายวัน) หรือทสี่ านกั งานการไฟฟ้า เช่น นางสาวกนกพรและนายธนัชซ่ึงเปิดบัญชธี นาคารออมสิน โดยนางสาวกนกพรสมคั ร ใช้บริการหักเงินจากบัญชีเงินฝากชาระค่าไฟฟ้า ณ ธนาคารออมสิน ส่วนนายธนัชสมัครใช้บริการ หกั เงนิ จากบญั ชีเงนิ ฝากชาระคา่ ไฟฟ้า ณ สานักงานการไฟฟ้า ดงั ภาพที่ 4-21 ภาพที่ 4-21 ตัวอย่างการสมัครใชบ้ รกิ ารหกั เงินจากบัญชอี ัตโนมัติ ของการชาระค่าไฟฟา้ ทีม่ า: ผู้เขยี น เมื่อถึงกาหนดเวลาการเรียกเก็บเงิน สานักงานการไฟฟ้าจะส่งข้อมูลเรียกเก็บค่าไฟฟ้า ให้ธนาคารกรุงไทย จากนั้นธนาคารกรุงไทยจะส่งข้อมูลทางออนไลน์หรือส่ืออิเล็กทรอนิกส์ไปยัง ระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการ ต่อมาระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละ หลายรายการจะทาการคัดแยกและส่งข้อมูลให้ธนาคารออมสิน เพื่อให้ธนาคารหักเงินจากบัญชี ธนาคารของนางสาวกนกพรและบญั ชีของนายธนชั ดงั ภาพที่ 4-22 และภาพที่ 4-23

บทท่ี 4 การโอนเงินทางระบบอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 121 ภาพท่ี 4-22 ขน้ั ตอนการเรียกเกบ็ เงนิ แบบหักเงนิ จากบัญชอี ตั โนมตั ิ ของนางสาวกนกพร ท่มี า: ผู้เขียน ภาพท่ี 4-23 ข้ันตอนการเรยี กเกบ็ เงนิ แบบหักเงนิ จากบัญชอี ัตโนมตั ิ ของนายธนัช ทม่ี า: ผเู้ ขยี น

122 การเงนิ และระบบชาระเงินอเิ ลก็ ทรอนิกส์ กรณีไม่สามารถทารายการได้ธนาคารออมสินจะส่งข้อมูลรายการคืนกลับไปยังระบบการ โอนเงินรายย่อยครั้งละหลายรายการ จากนั้นระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการก็ส่ง ข้อมูลรายการคืนไปยังธนาคารกรุงไทย สุดท้ายธนาคารกรุงไทยจะปรับปรุงบัญชีและแจ้งไปยัง สานักงานการไฟฟา้ ประโยชน์ของการโอนเงินแบบหกั เงินจากบญั ชีอัตโนมตั ิ (Debit Transfer) 1) ช่วยประหยดั เวลาและค่าใช้จา่ ยในการเกบ็ เงนิ จากลกู คา้ 2) ผู้ให้บริการได้รับชาระเงินในจานวนที่ถูกต้องตรงเวลา หากผู้ชาระเงินมีเงินในบัญชี เพยี งพอ 3) สามารถจัดการกระแสเงนิ สดของบริษทั ได้ง่าย เนื่องจากสามารถกาหนดการเวลาชาระ ค่าสนิ ค้าและบรกิ ารได้ 4) สามารถกาหนดเวลาการชาระเงนิ ของลูกค้าใหส้ อดคล้องกบั การบริหารกิจการโดยรวม 4.3.2.3 เงอื่ นไขการใช้บริการระบบการโอนเงินรายย่อยคร้ังละหลายรายการ 1) ประชาชน ห้างร้านหรือองค์กรธุรกิจต้องเปิดบัญชีเงินฝากออมทรัพย์หรือ บัญชีกระแสรายวันกับธนาคารพาณิชย์ท่ีเป็นสมาชิกของระบบการโอนเงินรายย่อยครั้งละ หลายรายการ 2) ประชาชน ห้างร้านหรือองค์กรธุรกิจสามารถทาข้อตกลงการใช้บริการกับธนาคาร พาณชิ ย์ทเี่ ปน็ สมาชกิ ของระบบการโอนเงินรายย่อยครัง้ ละหลายรายการโดยการทีใ่ หบ้ ริการ 3) ธนาคารสมาชิกจะใช้ข้อมูลตามรูปแบบของระบบการโอนเงินรายย่อยครั้งละ หลายรายการ แลว้ จงึ นาสง่ ข้อมูลใหแ้ กบ่ ริษัทเนชน่ั แนลไอทีเอม็ เอ๊กซ์ ณ วันทตี่ ้องการโอนเงินหรือ แจ้งล่วงหน้าก่อนวันท่ีต้องการจ่ายเงินเป็นระยะเวลา 1 - 99 วันตามปฏิทิน ท้ังน้ีแต่ละธุรกรรม สามารถโอนเงินสงู สุดได้ไม่เกนิ 2 ล้านบาท 4) บริษัทเนชั่นแนลไอทีเอ็มเอ๊กซ์ทาการชาระดุลระหว่างธนาคารและผู้รับเงินปลายทาง จะไดร้ บั เงินในวนั ท่ีรายการมีผล ท้งั นจี้ ากมลู คา่ การโอนเงนิ ผ่านระบบ SMART ปี พ.ศ. 2555 – พ.ศ. 2560 (ธนาคารแห่ง ประเทศไทย, 2558) พบว่าในปี พ.ศ. 2560 มีการใช้งานสูงสุดในการโอนเงินเพื่อชาระค่าสินค้า และบริการคิดเป็น 1984.15 พันล้านบาท รองลงมาคือการโอนเงินเดือน เงินบาเหน็จและ เงนิ บานาญมูลคา่ 520.63 พันลา้ นบาท และ 411.73 พันลา้ นบาทตามลาดบั ดงั ภาพท่ี 4-24

บทที่ 4 การโอนเงนิ ทางระบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 123 ภาพที่ 4-24 มูลคา่ การโอนเงินผ่านระบบ SMART ปี พ.ศ. 2555 - พ.ศ. 2560 ทมี่ า: ผ้เู ขยี น 4.3.2.4 ความปลอดภยั ของระบบการโอนเงินรายยอ่ ยครงั้ ละหลายรายการ 1) คาส่ังโอนเงินท่ีส่งระหว่างธนาคารสมาชิก มีการใช้งานผ่านเครือข่ายเฉพาะ (Private Network) และมีการเข้ารหัสข้อมลู กอ่ นการสง่ ข้อมูลผ่านเครือข่าย 2) มกี ารใชเ้ ทคโนโลยีการเข้ารหสั สาธารณะ (Public Key Infrastructure: PKI) 3) มีการใช้รหัสส่วนตัว (Private Key) ในการสร้างลายเซ็นต์ดิจิตอล (Digital Signature) เม่ือมกี ารสง่ ข้อมลู 4) มีระบบป้องกันการเปลี่ยนแปลงแก้ไขหรือดักจับข้อมูล รวมทั้งรับรองความครบถ้วน ของขอ้ มลู ที่ส่งผา่ นระบบ 4.4 การโอนเงินระหว่างประเทศ ระบบการโอนเงินระหว่างประเทศ (Remittance) คือ การโอนเงินจากบุคคลคนหน่ึงไป ใหอ้ กี บคุ คลคนหนง่ึ ทอี่ ยู่ปลายทาง ผา่ นสถาบนั การเงนิ หรือตวั แทนผู้รบั โอนเงิน ซ่ึงโดยสว่ นมากจะ เป็นการโอนเงินข้ามประเทศ เช่น การส่งเงินของแรงงานท่ีเดินทางไปทางานต่างประเทศส่งเงิน

124 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อเิ ล็กทรอนิกส์ กลับมาให้ครอบครัวในประเทศไทย หรือการส่งเงินจากประเทศไทยให้แก่บุตรที่ศึกษาใน ต่างประเทศ เป็นต้น โดยสามารถใช้บริการสถาบันการเงินและบริษัทเอกชนท่ีให้บริการ เชน่ บรษิ ทั ไปรษณยี ์ไทย เป็นตน้ เม่ือมีคาสั่งโอนเงินผ่านตัวแทนผู้รับโอนเงิน ตัวแทนที่อยู่ในประเทศต้นทางจะทาการ รับเงิน และแจ้งเครือข่ายปลายทางของผู้รับโอนเงิน ให้จ่ายเงินแก่บุคคลที่ผู้โอนเงินได้แจ้งไว้ ซ่ึง ตัวแทนที่ตั้งอยู่ในประเทศท้ังสองประเทศอาจมีสถานะเป็นธนาคารหรือบริษัทรับโอนเงินระหว่าง ประเทศกไ็ ด้ ตัวอย่างเช่น นายปริวัฒน์ทางานที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เม่ือได้รับค่าจ้าง นายปริวัฒน์ จึงส่งเงินให้คุณยายแก้วท่ีประเทศไทย จานวน 1,000 ดอลล่าร์ นายปริวัฒน์ได้โอนเงินผา่ นบริษัท ที่รบั โอนเงินในประเทศสหรัฐอเมริกา และจา่ ยค่าธรรมเนียมตามที่บริษัทกาหนด โดยนายปรวิ ัฒน์ ได้รับหลักฐานการโอนเงิน และบริษัทท่ีรับโอนเงินดาเนินการแจ้งเครือข่ายสาขาของตน ซึ่งอยู่ใน ประเทศไทย พร้อมท้ังแจ้งแก่คุณยายแก้วว่าได้รับโอนเงินจากนายปริวัฒน์ จากน้ันคุณยายแก้ว สามารถนาหลักฐาน เช่น หมายเลขอ้างอิงการโอนเงินหรือบัตรประจาตัวประชาชน เพ่ือแสดง ตัวตนในการรบั เงนิ สกลุ เงนิ บาททม่ี ีมลู ค่าเทา่ กับ 1,000 ดอลลา่ ร์ ดงั ภาพท่ี 4-25 ภาพที่ 4-25 ขัน้ ตอนการโอนเงินและรบั เงินระหวา่ งประเทศ ทมี่ า: ผเู้ ขยี น

บทที่ 4 การโอนเงนิ ทางระบบอเิ ล็กทรอนิกส์ 125 4.4.1 ระบบการโอนเงิน S.W.I.F.T. ระบบการโอนเงิน S.W.I.F.T. (The Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) เป็นบริการโอนเงินและรับเงิน โดยมีการใช้ S.W.I.F.T. Code (หรือ Address SWIFT) ซ่งึ เป็นรหสั มาตรฐานของการกาหนดรหัสธนาคาร ในการรับและส่งเงินระหว่าง ธนาคารข้ามประเทศผ่านเครือข่ายสากล โดยธนาคารจะใชร้ หัส S.W.I.F.T. Code เพื่อแลกเปล่ียน ข้อความระหวา่ งกนั (The Swift Codes, 2018) ภาพท่ี 4-26 สญั ลกั ษณ์บริการโอนเงินระหวา่ งประเทศของ S.W.I.F.T. ทมี่ า: ภคั วฒั น์ แกว้ ชมพูนุช, 2556 โดย S.W.I.F.T. Code มีลักษณะเป็นอักษรภาษาอังกฤษและมีตัวเลขประกอบ โดยมี ความยาว 8-11 อักษร ตามรปู แบบ AAAA BB CC DDD ดงั นี้ - อกั ษรตวั ที่ 1 – 4 หมายถึง รหัสของธนาคาร เช่น BKKB คอื ธนาคารกรงุ เทพฯ - อกั ษรตวั ท่ี 5 – 6 หมายถึง รหสั ประเทศ เชน่ TH คอื Thailand - อักษรตวั ที่ 7 – 8 หมายถงึ รหสั เมือง เชน่ BK คือ Bangkok - อกั ษรตวั ที่ 9-11 หมายถึง รหสั สาขาธนาคาร หากเปน็ สานกั งานใหญ่จะเปน็ XXX ตวั อย่าง S.W.I.F.T. Code ของธนาคารหรือบรษิ ทั ในประเทศไทย - ธนาคารกรงุ เทพฯ: BKKBTHBK - ธนาคารทหารไทย: TMBKTHBK - ธนาคารกสิกรไทย: KASITHBK - ธนาคารธนชาต:ิ THBKTHBK - ธนาคารไทยพาณิชย์: SICOTHBK - ธนาคารซีไอเอ็มบไี ทย: UBOBTHBK - ธนาคารกรงุ ไทย: KRTHTHBK - ธนาคารยโู อบ:ี UOVBTHBK - ธนาคารกรุงศรอี ยธุ ยา: AYUDTHBK - บริษทั เอไอเอจากัด : AIACTHBK

126 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ตารางที่ 4-1 รายชอื่ ประเทศและช่ือสกุลเงนิ ในระบบโอนเงนิ S.W.I.F.T. ชื่อประเทศ - ชื่อสกลุ เงิน ช่อื ประเทศ – ชื่อสกุลเงนิ United Arab Emirates - Dirham Mexican – Peso Argentine - Peso Malaysian – Ringgit Australian - Dollar Norwegian – Krone Bangladeshi - Taka Nigerian – Naira Bulgarian - Lev Nepalese - Rupee Brazilian - Real New Zealand - Dollar Canadian - Dollar Peruvian – Sol Swiss - Franc Philippine - Peso Chilean - Peso Pakistani - Rupee Chinese - Yuan Polish – Zloty Croatian - Kuna Romanian - Leu Hungarian - Forint Russian - Ruble Indonesian - Rupiah Swedish - Krona Israeli - Shekel Singapore - Dollar Indian - Rupee Thai – Baht Japanese - Yen Turkish – Lira Kenyan - Shilling Ukrainian - Hryvnia South Korean - Won US – Dollar Sri Lankan - Rupee Vietnamese - Dong Moroccan - Dirham South African - Rand ทม่ี า: The Swift Codes, 2018 สาหรับวิธีการโอนเงินไปต่างประเทศ สามารถทาได้โดยผู้โอนเงินทาการแจ้งข้อมูล ผ้รู ับโอนให้ตวั แทน S.W.I.F.T. ปลายทางทราบ โดยขอ้ มูลประกอบด้วย (1) ชือ่ และท่อี ยู่ของสาขา ธนาคารปลายทาง (2) S.W.I.F.T. Code ของธนาคารปลายทาง (3) ชื่อบัญชีของผู้รับเงินโอน

บทท่ี 4 การโอนเงนิ ทางระบบอิเล็กทรอนกิ ส์ 127 (4) เลขท่ีบัญชีของผู้รับเงิน (5) สกุลเงินและจานวนเงินโอน (6) วัตถุประสงค์ของการโอนเงิน เช่น การส่งเงินกลับประเทศ หรือการชาระค่าสินค้าและบริการ หรือการชาระค่าใช้จ่าย ในการศึกษา หรือใช้เพื่อการเดินทางท่องเที่ยว เป็นต้น (ธนาคารกรุงเทพ จากัด (มหาชน), 2545; ธนาคารกรงุ ศรีอยุธยา จากดั (มหาชน), 2558) ส่วนผู้รับเงินต้องดาเนนิ การติดต่อธนาคารปลายทางท่ีตนเองได้เปิดบัญชี ซ่ึงผู้รับโอนตอ้ ง เสียค่าธรรมเนียมในการรับเงินโอนตามข้อกาหนดของแต่ละธนาคาร เช่น ธนาคารกรุงเทพ คิดค่าธรรมเนียม 0.25 % ของจานวนเงิน หรือคิดเปน็ 200-500 บาท เป็นต้น ตวั อย่างเชน่ - นางสาวย้ิมสวยทาการส่ังซ้ือสินค้าจาก Mr.Dang ในต่างประเทศ โดยต้องการชาระ เงินผา่ นระบบ S.W.I.F.T. - ดงั นน้ั Mr.Dang จึงแจง้ รหัส S.W.I.F.T. แก่นางสาวยิ้มสวย - ตอ่ มานางสาวยิ้มสวยแจ้งชาระเงนิ ผา่ นระบบ S.W.I.F.T. ณ ธนาคารกสกิ รไทย - ธนาคารกสกิ รไทยทาการโอนเงินไปยังธนาคารต่างประเทศ - ตอ่ มา Mr.Dang ทาการติดตอ่ ธนาคารต่างประเทศเพื่อขอรับเงนิ - จากนน้ั ธนาคารตา่ งประเทศโอนเงนิ เข้าบัญชี Mr.Dang ดังภาพที่ 4-27 ภาพที่ 4-27 ตวั อย่างขนั้ ตอนการโอนเงินไปยงั ต่างประเทศ ทมี่ า: ผู้เขยี น

128 การเงินและระบบชาระเงินอเิ ล็กทรอนิกส์ 4.4.2 ระบบการโอนเงนิ MoneyGram ระบบการโอนเงิน MoneyGram เป็นบริการโอนเงินและรับเงินสดแบบด่วนระหว่าง ประเทศไทยและประเทศอ่ืน ๆ โดยผู้รับเงินและผู้ส่งเงินไม่ต้องมีบัญชีกับธนาคาร ซึ่งปัจจุบัน ประเทศไทยมีตัวแทนของบริการดังกล่าวจานวน 3 แห่ง คือ ธนาคารซีไอเอ็มบีไทย ธนาคาร ทหารไทยและธนาคารไทยพาณชิ ย์ โดยมีค่าธรรมเนียมตามอตั ราทก่ี าหนด ขอ้ ดขี อง MoneyGram 1) ผ้รู ับเงินสามารถรบั เงินภายหลังจากโอนเงนิ ในเวลา 10 นาที 2) มตี วั แทนท่ีให้บรกิ ารโอนเงิน 186,000 แห่งทว่ั โลก 3) ผู้โอนเงินและผรู้ ับเงินไม่จาเป็นต้องมีบญั ชีธนาคารหรือบัตรเครดิต ภาพท่ี 4-28 สญั ลักษณบ์ ริการโอนเงนิ ระหวา่ งประเทศของ MoneyGram ทมี่ า: Minneapolis-based Travelers Express Co., Inc, 2018 4.4.3 ระบบโอนเงนิ ระหว่างประเทศ Western Union Western Union เป็นระบบโอนเงินด่วนระหว่างประเทศ ซ่ึงดาเนินงานโดยบริษัท Western Union Financial Services ในประเทศสหรัฐอเมริกา โดยผโู้ อนเงนิ และผู้รับเงินไม่ต้อง มีบัญชีธนาคาร แต่สามารถใช้หมายเลขบัตรประจาตัวประชาชน หรือหมายเลขหนังสือเดินทาง หรอื หมายเลขโทรศพั ทใ์ นประเทศไทยของผรู้ ับเงิน ปัจจบุ นั มีสาขาของ Western Union มากกวา่ 334,000 แห่งท่ัวโลกซง่ึ ดาเนนิ งานในหา้ งสรรพสนิ ค้า ซเู ปอร์มาร์เก็ต และสนามบิน ฯลฯ 4.4.3.1 ขัน้ ตอนการดาเนินการโอนเงนิ -รบั เงนิ กรณีการโอนเงิน ผู้โอนเงินส่งแบบฟอร์มการส่งเงินพร้อมด้วยบัตรประจาตัวประชาชน หรอื หนงั สอื เดนิ ทางและดาเนินการชาระค่าธรรมเนยี ม ตอ่ มาเจา้ หน้าทส่ี ง่ ขอ้ มลู โอนเงินผ่านระบบ คอมพิวเตอร์และแจ้งหมายเลขกากับการโอนเงิน (MTCN) พร้อมใบเสร็จ จากน้ันผู้โอนเงิน แจ้งหมายเลขกากบั การโอนเงิน (MTCN) ชื่อผู้ส่งเงิน จานวนเงนิ และประเทศต้นทางแก่ผู้รบั เงิน

บทที่ 4 การโอนเงนิ ทางระบบอเิ ล็กทรอนกิ ส์ 129 กรณีการรับเงิ น (Receive Money) สามารถดาเนิก ารโ ด ยผู้รั บเ งิน ท า ก า ร กรอกรายละเอียดลงในแบบฟอร์มการรับเงิน จากน้ันย่ืนแบบฟอร์มดังกล่าวพร้อมบัตรประจาตัว ประชาชนหรอื หนงั สือเดินทางแก่เจา้ หนา้ ที่ จากนัน้ จึงรบั เงนิ สดพร้อมใบเสรจ็ 4.4.3.2 ขอ้ ดขี อง Western Union คือ 1) ระบบมีความนา่ เชอื่ ถอื เนื่องจากสามารถตรวจสอบรายการโอนเงินแต่ละรายการได้ 2) ระบบการโอนเงินมีความรวดเร็ว เพราะมีการส่งข้อมูลผ่านระบบเครือข่าย คอมพวิ เตอร์ทที่ ันสมยั ช่วยใหผ้ ้รู บั ปลายทางสามารถรบั เงนิ ไดภ้ ายในระยะเวลาไม่กีน่ าที 3.) การรับส่งเงินสามารถดาเนินการผ่านบัญชีธนาคาร ตู้เอทีเอ็มรวมทั้งเว็บไซต์และ แอพพลเิ คชน่ั ของบริษทั ตวั แทน 4) ผรู้ บั เงนิ ไมต่ อ้ งเสยี ค่าธรรมเนียม ภาพท่ี 4-29 สัญลักษณ์บริการโอนเงนิ ระหวา่ งประเทศของ Western Union ทมี่ า: ธนาคารกรงุ ศรีอยธุ ยา จากัด (มหาชน), 2558 4.5 สรปุ การโอนเงินทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ในประเทศไทย มีผู้ให้บริการได้แก่ ไปรษณีย์ ธนาคารพาณิชย์และธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นหลัก โดยไปรษณีย์เน้นให้บริการธนาณัติ ท้ัง ภายในประเทศและต่างประเทศและอ่ืนๆ เช่น บริการเติมเงินออนไลน์ เป็นต้น สาหรับธนาคาร พาณิชย์ใช้ระบบ SMART (System for Managing Automated Retail Funds Transfer) เพื่อ ให้บริการแก่ประชาชนและองค์กรธุรกิจในการโอนเงินแบบรายย่อย เช่น การโอนเงินภายใน ธนาคารหรือระหว่างธนาคาร การโอนเงินระหว่างประเทศ เป็นต้น สาหรับธนาคารแห่งประเทศ ไทยจะรับผิดชอบให้บริการโอนเงินรายใหญ่ เช่น การโอนเงินระหว่างธนาคาร การโอนเงินเพื่อ บุคคลท่ีสามซ่ึงเป็นวงเงินมีมูลค่าสูง รวมท้ังการจัดการชาระดุลระหว่างธนาคารเม่ือส้ินวันโดยใช้ ระบบบาทเนต โดยค่าบริการมีอัตราที่แตกต่างกัน ข้ึนอยู่กับปริมาณเงินโอน สาหรับกรณีการโอน เงินระหว่างประเทศจะคิดค่าธรรมเนียมอัตราแลกเปล่ียนเงินตรา รวมท้ังระยะห่างระหว่าง ตาแหน่งตน้ ทางและปลายทางและคา่ ธรรมเนียมอ่นื ๆ

130 การเงินและระบบชาระเงินอิเลก็ ทรอนิกส์ คาถามทา้ ยบท 1. การโอนเงินทางอิเล็กทรอนิกส์คืออะไร จงอธบิ าย 2. ระบบการโอนเงนิ ผา่ นไปรษณีย์ในปจั จุบันมกี ี่วิธี อะไรบ้าง 3. ระบบบาทเนตคืออะไร มคี วามสาคญั อย่างไร 4. บคุ คลทเ่ี กย่ี วข้องในระบบบาทเนตมีกี่กล่มุ ใครบา้ ง 5. บริการของระบบบาทเนตมอี ะไรบ้าง 6. จงอธิบายกระบวนการโอนเงนิ ระหวา่ งธนาคารของระบบบาทเนต 7. จงอธบิ ายกระบวนการโอนเงินเพ่อื บุคคลท่สี ามของระบบบาทเนต 8. จงอธบิ ายกระบวนการโอนเงนิ พร้อมกันหลายฝา่ ยของระบบบาทเนต 9. จงอธบิ ายเก่ียวกับขอ้ ดีของระบบบาทเนต 10. จงอธิบายวธิ ีการบรหิ ารความเส่ยี งในการชาระดุลของระบบบาทเนต 11. ระบบ SMART ยอ่ มาจากอะไร และหมายถงึ อะไร 12. ระบบการโอนเงินและการถอนเงนิ ครงั้ ละรายการ (Single Payment System) ในระบบ SMART สามารถทาไดก้ วี่ ิธี อะไรบา้ ง 13. Cross Border ASEANPay คืออะไร 14. หากท่านเดินทางไปท่องเที่ยวต่างประเทศซง่ึ อยู่ในทวปี เอเชยี ดงั นนั้ ประเทศใดบา้ งที่ท่าน สามารถใช้บตั รเอทีเอม็ จากประเทศไทยกดเงนิ จากตู้เอทีเอ็มได้ 15. Bulk Payment System คืออะไร จงอธบิ าย 16. จงอธิบายระบบการโอนเงินแบบนาเงินเข้าบญั ชอี ตั โนมัติ 17. จงอธิบายระบบการโอนเงนิ แบบหักเงนิ จากบญั ชีอัตโนมตั ิ 18. ระบบการโอนเงินแบบนาเงินเข้าบัญชอี ัตโนมัติ แตกตา่ งจากระบบการโอนเงินหักเงินจาก บัญชีอัตโนมตั ิอยา่ งไร จงอธบิ าย 19. จงยกตัวอยา่ งการประยกุ ต์ใชร้ ะบบการโอนเงินแบบนาเงินเข้าบัญชีอตั โนมัติ 20. จงยกตวั อยา่ งการประยกุ ตใ์ ชร้ ะบบการโอนเงินแบบหกั เงินจากบญั ชีอัตโนมัติ 21. ประโยชนข์ องการโอนเงินแบบนาเงินเขา้ บัญชอี ัตโนมตั ิมอี ะไรบ้าง 22. ประโยชนข์ องการโอนเงินแบบหักเงนิ จากบญั ชีอตั โนมัติมีอะไรบ้าง 23. Remittance คืออะไร มปี ระโยชนอ์ ย่างไร จงอธิบาย 24. จงอธบิ ายข้นั ตอนการโอนเงนิ ดว้ ยระบบการโอนเงนิ S.W.I.F.T.

บทที่ 4 การโอนเงินทางระบบอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 131 25. จงอธบิ ายข้นั ตอนการโอนเงินดว้ ยระบบการโอนเงนิ MoneyGram 26. ธรุ กรรมทางการเงนิ ต่อไปนี้จัดเป็น Credit Transfer หรือ Debit Transfer ___________ 26.1 นายวโรดมตอ้ งการจา่ ยเงินเดือนใหแ้ กพ่ นักงานในบรษิ ัท 30 คน ___________ 26.2 นางสาวเอกลักษณ์ซ้ือรถยนต์แบบผ่อนชาระ 60 งวด งวดละ 9,000 บาท ___________ 26.3 โรงพยาบาลของรัฐแห่งหนึ่งในจังหวัดปทุมธานี มีข้าราชการ เกษยี ณในปี 2562 จานวน 21 คน โดยจานวน 15 คน ต้องการรบั เงนิ บานาญ ___________ 26.4 นางสาวรัตนภัทร์เป็นผู้ประกอบธุรกิจส่งออกผ้าไหมไทย มี ภารกิจต้องเดินทางไปต่างประเทศในแถบยุโรปบ่อยครั้ง จึงต้องการทาประกันชีวิตท่ีมี วงเงินคุ้มครองสูงสุด แต่ไม่สะดวกชาระเงินด้วยตนเอง ดังน้ันนางสาวรัตนภัทร์จึงใช้ บริการชาระเงนิ ประกนั ชีวิตแบบอัตโนมตั ิ เพอ่ื ปอ้ งกนั การเสียสทิ ธิ์คมุ้ ครองชีวิต ___________ 26.5 สมาชิกของหมู่บ้านเมืองไทยวิไล ส่วนใหญ่ต้องการชาระเงินค่า ไฟฟ้าโดยตดั ผ่านบญั ชธี นาคาร เนื่องจากไม่สะดวกเดินทางไปชาระเงนิ ณ จดุ บริการ ___________ 26.6 นายนิพจน์เป็นพนักงานโรงกล่ันน้ามัน ต้องทางานกลางทะเล เป็นระยะเวลา 2 ปี มีความต้องการโอนเงินไปยังบัญชีธนาคารของภรรยาเพื่อใช้จ่ายใน ครอบครัวแบบอัตโนมตั ทิ กุ สนิ้ เดอื น เม่ือเงินเดอื นออก ___________ 26.7 นางสาวดาวดอยมีหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ เป็นเงิน 1 ล้านบาท นางสาวดาวดอยจงึ ไดร้ ับเงินปนั ผลทุก 3 เดือน เดอื นละ 2,000 บาท ___________ 26.8 รัฐบาลจ่ายคืนภาษีแก่ประชาชนที่ยื่นแบบเสียภาษีเงินได้บุคคล ธรรมดา โดยประชาชนสามารถเขา้ ไปตรวจสอบสถานะของการคนื ภาษไี ด้ ในเว็บไซต์ของ กรมสรรพากรที่ http://www.rd.go.th ___________ 26.9 โครงการรักษ์ป่าของกรมป่าไม้ ณ แห่งหนึ่งในประเทศไทย ต้องการรับสมัครบุคคลจานวน 150 คน เพ่ือร่วมสารวจป่าไม้และปลูกพันธ์ไม้ยืนต้นกวา่ 100 ชนิด ในเขตพ้ืนท่ีอนุรักษ์ โดยมีการจ่ายค่าจ้างเข้าสู่บัญชีธนาคารเพียงครั้งเดียวเม่ือ ส้นิ สดุ ภารกจิ การทางาน ___________ 26.10 นางสาวประภาทรัพย์ต้องการซื้อกองทุน RMF เพ่ือนาไป ลดหย่อนภาษีได้สงู สดุ ไมเ่ กิน 15% ของรายไดใ้ นแต่ละปี ___________ 26.11 นายบารุงเป็นสมาชิกใหม่ของหมู่บ้านรวยทอง โดยนิติบุคคล หมบู่ ้านได้แจ้งใหน้ ายบารงุ จา่ ยเงินคา่ ส่วนกลางเดือนละ 500 บาท เขา้ สู่บัญชีของหม่บู ้าน

132 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ บันทกึ

บทท่ี 5 ธนาคารอิเลก็ ทรอนกิ ส์ หลังจากที่ไดศ้ ึกษาในบทน้ีแลว้ นกั ศึกษาสามารถ: 1. อธิบายเกยี่ วกบั ความหมายของธนาคารอิเลก็ ทรอนิกสไ์ ด้ 2. อธบิ ายลักษณะของธนาคารอิเลก็ ทรอนิกสไ์ ด้ 3. อธิบายกระบวนการทางานของธนาคารอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ได้ 4. อธิบายเกี่ยวกับประโยชนข์ องธนาคารอเิ ล็กทรอนกิ สไ์ ด้ 5. เปรยี บเทยี บลักษณะธนาคารอเิ ลก็ ทรอนิกสแ์ ละธนาคารทว่ั ไปได้ 6. อธิบายลักษณะของธนาคารเสมือนได้ 7. อธิบายความแตกต่างของแนวคดิ ธนาคารเสมอื นกับแนวคิดธนาคารแบบอ่ืนๆ ได้

134 การเงินและระบบชาระเงนิ อิเลก็ ทรอนิกส์ ธนาคารเป็นสถาบันการเงินท่ีมีการก่อตั้งในประเทศไทยกว่าร้อยปี ปัจจุบันมีจานวน สาขาไม่ต่ากว่าเจ็ดพันสาขา (พ.ศ. 2560) ซึ่งให้บริการธุรกรรมทางการเงินแก่ประชาชนและ องค์กรธรุ กิจในรูปแบบหลากหลาย เชน่ การฝากเงนิ ถอนเงนิ การใหก้ ู้เงนิ เปน็ ต้น สาหรบั ปัจจบุ ัน มีการเพ่ิมช่องทางการให้บริการในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ผ่านอุปกรณ์ต่าง ๆ เช่น คอมพิวเตอร์ สมาร์ทโฟน แท็ปเล็ต ตามแนวโน้มการพัฒนาของเทคโนโลยีทางคอมพิวเตอร์และการส่ือสาร นอกจากน้ีในหลายประเทศยังมีการพัฒนาไปสู่การเป็นธนาคารเสมือนท่ีมีการให้บริการธุรกรรม ทางการเงนิ ได้ทุกบรกิ ารเฉกเช่นเดยี วกับสาขาธนาคาร แตม่ คี วามแตกต่างคือไม่มสี าขาธนาคารใน เชงิ กายภาพ โดยลูกคา้ ธนาคารจะต้องทาธรุ กรรมผา่ นช่องทางอเิ ลก็ ทรอนิกสเ์ ท่าน้ัน 5.1 ธนาคารพาณชิ ย์ ธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย ซ่ึงหมายถึงบริษัทมหาชนจากัดที่ได้รับอนุญาตให้ ประกอบธุรกิจด้านการรับฝากเงิน และต้องจ่ายคืนแก่ผู้ฝากเมื่อครบกาหนดระยะเวลาหรือเม่ือ ทวงถาม การให้สินเช่ือ ซ้ือขายต๋ัวแลกเงิน ซื้อขายเงินตราต่างประเทศ รวมทั้งธุรกิจธนาคาร อิเล็กทรอนิกส์ (e-Banking) ธุรกิจการเงินและธุรกิจการให้บริการอ่ืน ธุรกิจด้านการประกันภัย และหลักทรัพย์ ธุรกิจอนุพันธ์ทางการเงิน เป็นต้น (ธนาคารแห่งประเทศไทย ศูนย์คุ้มครอง ผู้ใช้บริการทางการเงิน, 2557ง) ทาหน้าที่เป็นตัวกลางหลักในการระดมเงินฝากจากผู้ฝากเงินเพ่ือ ปล่อยสินเช่ือแก่ภาคครัวเรือนและภาคธุรกิจ ซ่ึงท้ังหมดอยู่ภายใต้การกากับดูแลของธนาคารแห่ง ประเทศไทยตามพระราชบัญญัติธุรกิจสถาบันการเงิน พ.ศ. 2551 (ธนาคารแห่งประเทศไทย, 2558ก) 5.1.1 ประเภทของธนาคารพาณชิ ย์ ธนาคารพาณิชย์แบ่งออกเป็น 4 ประเภท ตามรูปแบบการจดทะเบียน (ธนาคารแห่ง ประเทศไทย ศนู ยค์ มุ้ ครองผู้ใช้บริการทางการเงิน, 2557ง) ได้แก่ - ธนาคารพาณิชย์เต็มรูปแบบ มีจานวน 14 แห่ง ได้แก่ ธนาคารกรุงไทย จากัด (มหาชน) ธนาคารกรุงเทพ จากัด (มหาชน) ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จากัด (มหาชน) ธนาคารกสิกรไทย จากัด (มหาชน) ธนาคารเกียรตินาคิน จากัด (มหาชน) ธนาคารซีไอเอ็มบี ไทย จากัด (มหาชน) ธนาคารทหารไทย จากัด (มหาชน) ธนาคารทิสโก้ จากัด (มหาชน) ธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน) ธนาคารธนชาต จากัด (มหาชน) ธนาคารยูโอบี จากัด

บทที่ 5 ธนาคารอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 135 (มหาชน) ธนาคารแลนด์ แอนด์ เฮ้าส์ จากัด (มหาชน) ธนาคารสแตนดาร์ดชารเ์ ตอร์ด (ไทย) จากดั (มหาชน) และธนาคารไอซีบซี ี (ไทย) จากดั (มหาชน) - ธนาคารพาณิชย์เพื่อรายย่อย (Retail Bank) มีจานวน 1 แห่ง ได้แก่ ธนาคารไทยเครดิตเพ่ือรายย่อย จากัด (มหาชน) - ธนาคารพาณิชย์ท่ีเป็นบริษัทลูกของธนาคารต่างประเทศ (Subsidiary) มี จานวน 2 แห่ง ได้แก่ ธนาคารเมกะ สากลพาณิชย์ จากัด (มหาชน) และธนาคารแห่งประเทศจีน (ไทย) จากดั (มหาชน) - สาขาธนาคารพาณิชย์ต่างประเทศ ( Foreign Bank Branch / Full Branch) มีจานวน 14 แห่ง ได้แก่ ธนาคารเจพีมอร์แกน เชส ธนาคารซิตี้แบงก์ ธนาคารซูมิโตโม มิตซุย แบงกิ้ง คอร์ปอเรช่ัน ธนาคารดอยซ์แบงก์ ธนาคารเดอะรอยัลแบงก์อ๊อฟสกอตแลนด์ เอ็น.วี. ธนาคารบีเอ็นพี พารีบาส์ ธนาคารมิซูโฮ จากัด ธนาคารแห่งประเทศจีน จากัด ธนาคารแห่งโตเกียว-มิตซูบิชิ ยูเอฟเจ จากัด ธนาคารแห่งอเมริกาเนช่ันแนลแอสโซซิเอชั่น ธนาคารอาร์ เอช บี จากัด ธนาคารโอเวอร์ซี-ไชนสี แบงก้ิงคอร์ปอเรชั่น จากัด ธนาคารฮอ่ งกงและ เซ่ยี งไฮแ้ บงก้ิงคอร์ปอเรชัน่ จากดั และธนาคารอนิ เดยี นโอเวอร์ซสี ์ 5.1.2 ธรุ กรรมของธนาคารพาณชิ ย์ ธรุ กรรมต่างๆ ของธนาคารมีหลากหลายดา้ น อาทิ การรบั ฝากเงิน การโอนเงนิ บ ริ ก า ร ด้านบัตร บริการรับชาระเงินและเติมเงิน บริการสินเชื่อ บริการด้านประกันภัย บริการด้านการ ลงทุน บริการด้านประกาศขายทรัพย์สิน บริการด้านประมูลรถยนต์ และบริการด้านอ่ืนๆ เช่น บริการรับคาขอตรวจสอบข้อมูลเครดิต บริการแจ้งเตือนอัตโนมัติผ่านโทรศัพท์มือถือ ใบแจ้งยอด บัญชีอิเล็กทรอนิกส์ บริการให้เช่าตู้นริ ภัย บริการจาหน่ายตราสารทางการเงิน บริการแลกเปลยี่ น เงินตราต่างประเทศ เป็นต้น สาหรับบริการข้อมูลสารสนเทศ ได้แก่ โปรโมชั่น สิทธิพิเศษ เครื่องมือคานวณเงินฝาก และสนิ เช่ือ เครอ่ื งมอื คานวณภาษี วิธกี ารใช้งานอนิ เทอรเ์ น็ตแบงค์กิ้งและโมบายแบงค์ก้ิง เปน็ ตน้ 5.1.3 ชอ่ งทางการบรกิ ารของธนาคารพาณชิ ย์ ลูกค้าสามารถติดต่อและรับการบริการจากธนาคารพาณิชย์จากหลากหลายช่องทาง (ธนาคารแห่งประเทศไทย ศูนย์คุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน, 2557ง) ได้แก่ สาขาของธนาคาร เคร่ืองทารายการอัตโนมัติ อินเทอร์เน็ตแบงค์กิ้ง โมบายแบงค์ก้ิง ธนาคารอัตโนมัติ ธนาคารทาง โทรศพั ท์ ศูนยบ์ ริการลูกคา้ สัมพันธ์ บริการรถเคล่อื นท่ีไปรษณยี ์ เปน็ ต้น

136 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ 5.1.4 ธนาคารพาณิชย์ท่ีแบ่งตามชอ่ งทางการใหบ้ ริการมี 3 ประเภท ไดแ้ ก่ (1) ธนาคารที่เปิดให้บริการธุรกรรมแก่ลูกค้าในช่องทางสาขาของธนาคาร (Brick and Mortar Banks) (2) ธนาคารท่ีเปิดให้บริการธุรกรรมแก่ลูกค้าในช่องทางสาขาของธนาคาร รวมทัง้ มีการเพมิ่ ชอ่ งทางบริการออนไลนค์ วบคู่ (Brick to Click Banks) (3) ธนาคารเสมือน คือธนาคารท่ีไม่มีสาขาแต่ให้บริการผ่านช่องทางออนไลน์ ซึ่งมคี วามหมายเดียวกันกบั ธนาคารอเิ ลก็ ทรอกนกิ สน์ ่นั เอง (Virtual Banks) สาหรับค่าใช้จ่ายของธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทยปี พ.ศ.2554 - พ.ศ.2560 พบว่า ค่าใชจ้ ่ายเกย่ี วกับพนักงาน และคา่ ใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั อาคารสถานท่ีและอุปกรณ์ มีสดั ส่วนเกนิ ร้อยละ 50 ของค่าใช้จ่ายทงั้ หมด ดังภาพที่ 5-1 ภาพที่ 5-1 คา่ ใช้จา่ ยท้ังระบบของธนาคารพาณชิ ยไ์ ทย ปี พ.ศ. 2554 – พ.ศ. 2560 ทม่ี า: ผ้เู ขียน

บทท่ี 5 ธนาคารอิเลก็ ทรอนิกส์ 137 5.2 ธนาคารอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ (e-Banking) หมายถึง การให้บริการธุรกรรมทางธนาคาร แก่ลูกค้าบุคคลหรือองค์กรธุรกิจผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อการประหยัดค่าใช้จ่ายของ ธนาคาร รวมทั้งอานวยความสะดวกในการใช้บริการธนาคารของลูกค้า ลูกค้าสามารถใช้อุปกรณ์ อิเล็กทรอนิกส์ เช่น เคร่ืองคอมพิวเตอร์ โทรศัพม์มือถือ แทปเล็ต เพ่ือเข้าถึงข้อมูลบัญชีเงินฝาก หรือการทาธุรกรรมการเงิน เช่น การโอนเงิน จ่ายเงินค่าบริการต่าง ๆ ผ่านทางเครือข่ายส่วนตัว หรือเครือข่ายสาธารณะ ซ่ึงธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ให้บริการเฉพาะบางธุรกรรมหรือทุกธุรกรรม เหมอื นกบั สาขาธนาคารท่วั ไป ธุรกรรมของธนาคารอิเล็กทรอนิกส์เน้นการให้บริการและส่ือสารผ่านส่ืออิเล็กทรอนิกส์ เป็นหลักในหลายรูปแบบไดแ้ ก่ 5.2.1 ธนาคารผ่านระบบอินเตอร์เน็ต (Internet Banking, Online Banking) คือ การใหบ้ รกิ ารธรุ กรรมทางการเงนิ ต่าง ๆ ของธนาคารผา่ นระบบอนิ เตอร์เน็ต 5.2.1.1 บริการต่างๆ ของธนาคารผ่านระบบอินเตอร์เน็ต ได้แก่ การจัดการ รายการบัญชีเงินฝาก การโอนเงิน การชาระเงินค่าสินค้าและบริการ การจัดการเช็ค รวมถึงการ จัดการบตั รเอทีเอม็ เปน็ ต้น 5.2.1.2 รูปแบบการรักษาความปลอดภัยของธนาคารออนไลน์ทั่วโลกมีทั้งหมด 6 ลักษณะ (ธนพล พุกเส็ง และศริ ปัฐช์ บุญครอง, 2558) ไดแ้ ก่ (1) การเขา้ รหสั แบบ SSL (Secure Sockets Layer) คอื มาตรฐานการ รักษาความปลอดภัยของข้อมลู ทรี่ บั ส่งผ่านอินเตอร์เนต็ สังเกตจาก URL จะขนึ้ ต้นด้วย HTTPS (2) ใบรับรองดิจิตอล (Digital Certificate) ทาหน้าที่คล้ายกับ บัตรประจาตัวประชาชนเพ่ือใช้สาหรับยืนยันตัวตนผู้ท่ีเป็นเจ้าของ ซ่ึงใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ ดังกล่าวถูกพัฒนาขึ้นตามมาตรฐาน X.509 โดยข้อมูลในใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ประกอบด้วย (บรษิ ัททโี อที จากดั (มหาชน), 2553) - หมายเลขใบรับรองฯ (Serial Number) - วธิ กี ารเขา้ รหัสข้อมูล (Algorithm) - ชื่อขององคก์ ร หรอื หนว่ ยงาน ท่ีออกใบรับรองฯ (Issuer) - เวลาเรม่ิ ใช้ใบรบั รองอเิ ลก็ ทรอนิกส์ (Starting Time) - เวลาหมดอายขุ องใบรับรองอเิ ล็กทรอนกิ ส์ (Expiring Time)

138 การเงินและระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ - ช่ือผู้ถือใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ (Subject) รวมถึงข้อมูลท่ัวไป เช่น ชื่อหน่วยงานท่ีสงั กดั อเี มลล เปน็ ตน้ - กุญแจสาธารณะของผู้ถือใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ (Subject' s Public Key) - ลายมือชื่อดิจิตอลของหน่วยงานที่ออกใบรับรองอิเล็กทรอนกิ ส์ (CA Signature) (3) ตัวอักษรที่ถูกดัดแปลงเป็นรูปภาพ (Completely Automated Public Turing Computer and Humans Apart: CAPTCHA) คือ การทดสอบผู้ใช้ก่อนการเข้า สู่ระบบคอมพิวเตอร์โดยโปรแกรมจะนาตัวอักษรมาแปลงให้เป็นรูปภาพ โดยอาจมีการดัดแปลง รูปร่างของตัวอักษร หมุนตัวอักษรและใช้พื้นหลังที่มีลวดลาย แล้วให้ผู้ใช้พิมพ์ตัวอักษรตาม รูปภาพที่เห็นแต่หากเป็นโปรแกรมอัตโนมัติหรือ Bot จะไม่สามารถตอบคาถามได้เนื่องจากจะ ทราบว่าเป็นไฟล์ภาพแต่ไม่รู่ว่าเป็นภาพอะไร โดยมีการประยุกต์ใช้ CAPTCHA เมื่อมีการป้อน ขอ้ มลู ส่วนตัว ดงั ภาพท่ี 5-2 และภาพท่ี 5-3 ภาพที่ 5-2 การรักษาความปลอดภัยโดยใช้ CAPTCHA ที่มา: Fabricatorz LLC, 2018

บทที่ 5 ธนาคารอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 139 ภาพที่ 5-3 การรักษาความปลอดภยั โดยใช้ CAPTCHA กอ่ นการเขา้ สู่ระบบ ทม่ี า: ผู้เขยี น (4) ช่ือผู้ใช้และรหัสผ่าน (Username & Password) คือการใช้บัญชี ผู้ใช้และรหัสผ่าน ในการเข้าสู่ระบบ ดังนั้นบัญชีผู้ใช้และรหัสผ่านไม่ควรเป็นข้อมูลท่ีเหมือนกัน ทั้งน้ีรหัสผ่านควรมีตัวอักษรอย่างน้อย 8 ตัว ท่ีประกอบด้วยอักษรตัวใหญ่และตัวเล็ก ตลอดจน ตัวเลขและสัญลักษณ์ ทั้งน้ีควรหลีกเลี่ยงการใช้ข้อมูลส่วนตัว เช่น วันเกิด เดือนเกิด ปีเกิด หรือ พิมพ์รหัสผ่านเป็นภาษาไทยในขณะที่แป้นพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษ เช่น การพิมพ์ข้อความ “Fi’giupo” ซ่งึ หมายถงึ “โรงเรยี น” เป็นตน้ (5) รหัสท่ีใช้เพียงครั้งเดียว (One Time Password: OTP) คือ รหัสท่ี ถูกส่งจากระบบเม่ือลูกค้ามีการทาธุรกรรมธนาคาร เช่น การโอนเงิน การชาระค่าสินค้าห รือ บริการเป็นต้น โดยระบบส่งรหัสไปยังโทรศัพท์มือถือของผู้ทาธุรกรรมนั้น ๆ เพ่ือให้เจ้าของ ธุรกรรมยนื ยันการทารายการ โดยใช้รหัสทไี่ ดร้ ับ ซง่ึ สามารถใช้ได้เพียงครั้งเดยี วและรหสั มอี ายุใช้ งานเพยี ง 5-15 นาทนี บั แตเ่ จ้าของธุรกรรมได้รบั หากเกินเวลา ผู้ทาธรุ กรรมตอ้ งขอรหัสใหม่ (6) ก า ร พิ สู จ น์ ท ร า บ ตั ว ต น ด้ ว ย ส อ ง ปั จ จั ย ( Two- factor Authentication: 2FA) คือ กระบวนการตรวจสอบตัวตนผู้ใช้งานโดยใช้ 2 วิธีต่อเน่ือง ในการ เข้าถึงระบบ ซึ่งการตรวจสอบแต่ละวิธี จะเป็นการสอบถามเกี่ยวกับสิ่งที่ผู้ตอบต้องรู้ (ในท่ีนี่คือ รหสั ผ่าน) และส่ิงที่ผูต้ อบมี ตวั อย่างเชน่ หากตอ้ งการถอนเงนิ ออกจากตู้เอทีเอ็ม ผถู้ อนเงนิ จะต้อง มี 2 ส่ิง คือ บัตรเอทีเอ็มและรหัสผ่าน โดยเริ่มต้นจากผู้ถอนเงินสอดบัตรเอทีเอ็มในช่องสอดบัตร ของตู้เอทีเอ็มซึ่งข้นั ตอนนี้เป็นการตรวจสอบขั้นแรก ต่อมาเมื่อบตั รเอทีเอ็มเป็นบัตรถูกต้อง ระบบ จะแสดงหน้าจอสอบถามรหัสผ่าน (ตัวเลข 4 หลัก) เพื่อตรวจสอบในข้ันตอนท่ีสอง ดังน้ันหาก ข้อมูลอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ถูกต้อง ระบบก็จะปฏิเสธการถอนเงินทนั ที

140 การเงนิ และระบบชาระเงินอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 5.2.1.3 ประโยชน์ของธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ คือ ช่วยให้ลูกค้าได้รับความ สะดวกสบายในการใช้งาน ประหยัดเวลาและประหยัดเงินเนื่องจากไม่ต้องเดินทางไปธนาคาร ลกู คา้ สามารถทาได้หลายธุรกรรมผ่านทางอินเทอร์เนต็ อยา่ งไรก็ยังคงมขี ้อจากดั แก่ลูกค้าบางกลุ่ม ที่ใม่ไว้วางใจในความปลอดภบั ของข้อมูลและอาจต้องใชเ้ วลาในการเรียนรู้การทางาน 5.2.2 บริการธนาคารทางโทรศัพท์มือถือ (Mobile Banking) ซึ่งลูกค้าสามารถ ทาธุรกรรมทางการเงินผ่านโทรศัพท์มือถือได้ด้วยตนเองในลักษณะการส่ือสารโต้ตอบกับระบบ อัตโนมัติของธนาคาร ซงึ่ ส่วนใหญจ่ ะใช้ในการโอนเงิน ชาระเงนิ และการสอบถามยอดเงินคงเหลือ (สานักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน), 2555) ซึ่งมีรูปแบบการใช้งาน 2 ลกั ษณะ ดงั นี้ 5.2.2.1 บริการธนาคารทางโทรศัทพ์มือถือผ่านข้อความส้ัน (SMS Banking) ใช้ เพื่อแจ้งข้อมูลทางการเงิน เช่น แจ้งจานวนเงินเข้า-เงินออก แจ้งความเคลื่อนไหวและยอดเงิน คงเหลือของบัญชีเงินฝาก เชน่ Krungsri SMS Banking, KTB SMS Alert เปน็ ต้น ดงั ภาพที่ 5-4 5.2.2.2 แอพพลิเคช่ันบนโทรศัพท์สมาร์ทโฟน (Mobile Application) คือ บริการซอฟต์แวร์สาหรับให้ลูกค้าดาวน์โหลดและติดตั้งใช้งานบนโทรศัพท์สมาร์ทโฟน ของลูกค้า ในการทาธุรกรรมทางการเงินตลอด 24 ช่ัวโมง ดงั ภาพที่ 5-5 ภาพที่ 5-4 การชาระเงนิ ค่าสินค้าและบริการ โดยใช้บรกิ ารข้อความสั้นผา่ นโทรศพั ท์สมาร์ทโฟน ท่มี า: ผเู้ ขยี น

บทท่ี 5 ธนาคารอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 141 ภาพท่ี 5-5 การชาระเงนิ คา่ สินคา้ และบริการโดยใชโ้ ปรแกรมผ่านโทรศัพท์สมารท์ โฟน ท่มี า: ผเู้ ขียน 5.2.2.3 รูปแบบการรักษาคว ามปลอดภัยข อง บริก ารธ นาคา ร ท า ง โทรศัพทม์ ือถือไดแ้ ก่ - กุญแจส่วนตัว (Private Key) คือ รหัสส่วนตัวท่ีใช้ในการสร้าง ลายมือช่ือดจิ ิตอล รวมทั้งใชใ้ นการถอดรหัสข้อมลู อเิ ล็กทรอนิกส์ เพอ่ื รักษาใหข้ อ้ มูลเปน็ ความลับ - ชุดข้อมูลลับ (PIN Code) คือ รหัสลับส่วนตัวของแต่ละคน ซ่ึง เป็นตัวเลข 6 หลกั - การเข้ารหัสข้อมูลข้ันสูง (Advanced Encryption Standard: AES) คือการเขา้ รหัสขอ้ มูลเป็นกลมุ่ กลุ่มละ 128 บติ โดยใช้กญุ แจถอดรหัสทีม่ ีขนาด 256 บิต 5.2.3 เครื่องถอนเงินอัตโนมัติ (Automated Teller Machines ATM) คือ การบริการ ผ่านตู้เอทีเอม็ ซง่ึ เป็นเครอื่ งมอื ทาธุรกรรมทางการเงินอัตโนมตั ิของธนาคารพาณิชย์ 5.2.4 การทาธุรกรรมธนาคารผ่านอีเมลล (Mail Banking) คือ การใช้อีเมลเพ่ือขอใช้ บริการธุรกรรมทางการเงินไปยงั เจา้ หน้าที่ผ่านอีเมล์ เชน่ การโอนเงนิ การชาระเงิน เปน็ ต้น 5.2.5 การทาธุรกรรมธนาคารผา่ นโทรศัพท์ (Telephone Banking) คอื บรกิ ารท่ีอานวย ความสะดวกให้ลูกค้าธนาคารสามารถใช้โทรศัพท์พ้ืนฐานเพื่อติดต่อไปยังหมายเลขโทรศัพท์ของ ธนาคาร ในการทาธุรกรรมทางการเงิน โดยรูปแบบบริการมีลักษณะเป็นบริการตอบรับอัตโนมัติ (Interactive Voice Response – IVR) ดังภาพที่ 5-6 ลูกค้าสามารถทารายการธุรกรรมด้วย ตนเองหรือติดต่อสื่อสารกับศูนย์บริการลูกค้าสัมพันธ์ (Call Center) (สานักงานพัฒนาธุรกรรม

142 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อเิ ล็กทรอนิกส์ ทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน), 2555) ท้ังน้ีธุรกรรมส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับการตรวจสอบ ยอดเงินคงเหลือ การชาระค่าสินค้าและบริการ การออกเช็ค หรือการโอนระหว่างบัญชีของ เจ้าของบญั ชียกเวน้ การฝากเงินหรอื ถอนเงนิ สาหรับการรักษาความปลอดในการใช้งานระบบธนาคารทางโทรศัพท์นั้น ระบบจะพิสูจน์ ตัวตนโดยการถามคาถามและให้ลูกคา้ ตอบคาถามโดยการกดตัวเลขสง่ คาตอบ ภาพท่ี 5-6 การบริการตอบรับอตั โนมัติ ทีม่ า: ผู้เขยี น ปัจจุบันธนาคารพาณิชย์มีนโยบายการลดจานวนสาขาทางกายภาพเพื่อลดค่าใช้จ่ายและ เพ่ิมประสิทธิภาพการแข่งขันให้บริการในช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ เกิดจากพฤติกรรมของลูกค้าท่ีมี การเปลี่ยนแปลง ซ่ึงในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2560 สาขาของธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย มจี านวน 6,734 สาขา ดังภาพท่ี 5-7 ภาพท่ี 5-7 จานวนสาขาของธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย พ.ศ. 2554 – (มิถุนายน) พ.ศ. 2561 ทม่ี า: ผู้เขยี น

บทที่ 5 ธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ 143 5.3 ธนาคารเสมอื น ธนาคารเสมือนถูกพัฒนามาจากแนวคิดแรกเริ่ม คือ การเป็นธนาคารท่ีไม่มีสาขาแต่ สามารถให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง ซึ่งธนาคารเสมอื นแหง่ แรกของโลกท่ีสามารถใหบ้ รกิ ารธรุ กรรม ทางการเงินแบบสมบูรณ์ช่ือว่า “First Direct” ซึ่งเป็นธนาคารในเครือของธนาคารมิดแลนด์ (Midland Bank) ในสหราชอาณาจักร ได้เปิดดาเนินการเม่ือวันท่ี 1 ตุลาคม พ.ศ. 2532 โดยมี คอลเซ็นเตอร์ทาหน้าที่ให้บริการธุรกรรมผ่านโทรศัพท์ ต่อมาในช่วงต้นปี พ.ศ. 2533 เม่ือมีธุรกิจ เก่ียวกบั อินเทอรเ์ น็ตเกิดขึน้ จงึ มกี ารนาอินเทอรเ์ น็ตมาใชเ้ ป็นเคร่ืองมือใหบ้ รกิ ารแกล่ ูกค้าธนาคาร จนเกิดเป็นบริการธนาคารออนไลน์ (Online Banking) ซ่ึงได้รับความความสาเร็จในการใช้งาน จึงนาไปสู่การพัฒนาเป็นธนาคารเสมือน ซ่ึงไม่มีการใช้ทรัพยากรจากธนาคารดั้งเดิมแต่สามารถ ประหยัดค่าใช้จ่ายได้ โดยใช้เพียงเคร่ืองคอมพิวเตอร์เดี่ยวๆ (Single PC) ร่วมกับเคร่ืองแม่ข่าย (Server) ภายใต้การจดั การในรูปแบบใหม่ 5.3.1 ธนาคารเสมือนแหง่ แรกของประเทศสหรฐั อเมริกา สาหรับธนาคารเสมือนแห่งแรกของประเทศสหรัฐอเมริกา คือ Security First Network Bank (SFNB) เปิดดาเนินการเม่ือวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2538 ท่ีเมือง Atlanta โดยได้รับการ รับรองจากสถาบันประกันเงินฝาก (Federal Deposit Insurance Corporation: FDIC) โดย มวี ตั ถุประสงค์เพ่ือรบั ฝากเงินเพียงอยา่ งเดียว ได้ดาเนินกจิ การเปน็ ระยะเวลา 3 ปี ต่อมาธนาคาร Royal Bank of Canada (RBC) ได้เข้าซอื้ กจิ การ (TheFreeDictionary, 2015) 5.3.2 ธนาคารเสมอื นแห่งแรกของยโุ รป ทางด้านยุโรป ธนาคารเสมือนแห่งแรกคือ First-e เร่ิมดาเนินการครั้งแรกในประเทศ อังกฤษในช่วงปลายเดือนกันยายน ปี พ.ศ. 2542 ต่อมาจึงขยายไปทั่วยุโรป แต่สามารถดาเนิน กิจการได้เพียง 2 ปี เน่ืองจากได้รับผลกระทบจากภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่ดอตคอม (dot-com bubble) (Gorringe, J, 2011.) 5.3.3 ธนาคารเสมือนแหง่ แรกของเอเชยี ในสว่ นของทวีปเอเชียมธี นาคารเสมือนแห่งแรก คือ finatiQ ซ่ึงเป็นสว่ นหนึ่งของธนาคาร Oversea-Chinese Banking Corporation (OCBC) ในประเทศสิงคโปร์ ได้เปิดดาเนินการ เม่ือวันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2543 และได้ปิดกิจการไปแล้วเม่ือวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2554 เนื่องจากถูกผนวกเป็นส่วนหน่ึงของธนาคาร Oversea-Chinese Banking Corporation (Asian banking & Finance, 2011)

144 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อิเล็กทรอนิกส์ สาหรับประเทศจีนมีการก่อตั้งธนาคารเสมือนในช่ือวีแบ็งค์ (WeBank) เม่ือปี พ.ศ. 2557 โดยมีวัตถปุ ระสงค์เพอ่ื การปลอ่ ยเงินกู้ในวงเงินไม่เกิน 1 ลา้ นหยวน แกล่ กู ค้าทวั่ ไปและบรษิ ทั เล็กๆ เป็นหลัก (Carney, M. 2015) 5.3.4 ตัวอย่างธนาคารเสมือนในปัจจบุ นั 5.3.4.1 ธนาคารเสมือนในปัจจุบันในประเทศสหรัฐอเมริกาช่ือ VirtualBank ซ่ึง มรี ายละเอยี ดดังนี้ (VirtualBank, 2014) ดังตารางที่ 5-1 - เปิดให้บริการแก่ประชาชนของสหรัฐอเมริกา หรือเฉพาะชาวต่างชาติ ท่ีมหี มายเลขประกนั สงั คม (social security number) ในลักษณะบัญชีประเภทบคุ คล - การเปิดบัญชีมี 2 วิธี คือ การสมัครออนไลน์และการสมัครผ่านทางแฟกซ์ หรอื อเี มล - มบี รกิ ารฝากเงิน เช่น เงินเดอื น เงนิ บานาญ หรือโอนเงินจากบัญชอี ื่นได้ หรอื โอนเงินจากธนาคารอ่ืนได้แต่ไม่สามารถรับเงินสด บัตรเครดิต หรือเช็คที่ออกจากธนาคาร ต่างประเทศ - สามารถถอนเงินสดจากตู้เอทีเอ็มได้ท่ัวโลก หรือใช้ซ้ือสินค้า ณ จุดขายสนิ คา้ (Point of Sale: POS) - มีบริการตรวจสอบรายการเดินบัญชีลักษณะรายเดือน รวมทั้งมีบริการ สง่ สาเนาเอกสารรายการเดนิ บัญชีหรอื สาเนาเชค็ ทางอเี มล - สานักงานบริการลูกค้าให้บริการวันจันทร์ - ศุกร์ เวลา 8.30 น. - 17.30 น. และหยุดทาการในวันเสาร์ – อาทิตย์ รวมทงั้ วันหยดุ แหง่ ชาติ 5.3.4.2 ธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ในประเทศไทยซึ่งมีแนวคิดใกล้เคียงกับธนาคาร เสมือนคอื KTB NetBank ซึ่งมีรายละเอียด ดงั ตารางที่ 5-1 ดังน้ี - ให้บริการบัญชปี ระเภทบุคคลธรรมดา (บัญชีร่วมไม่สามารถใช้บริการได้) ท่ีมี บญั ชีธนาคาร ไดแ้ ก่ บญั ชีออมทรพั ย์ บญั ชกี ระแสรายวัน บญั ชีฝากประจา และบญั ชีเงินกู้ หรือใช้ บัญชีเน็ตแบงค์ซึ่งเป็นบัญชีเงินฝากแบบไม่มีสมุดคู่ฝาก ได้แก่ บัญชีหมุนเวียน บัญชีเงินฝาก ออมทรพั ย์และบัญชีเงนิ ฝากประจา - ผู้สมัครต้องมีโทรศัพท์มือถือท่ีจดทะเบียนในประเทศไทย และสามารถรับ ขอ้ ความสน้ั ได้ รวมทงั้ ต้องมอี เี มลสาหรับตดิ ต่อกบั ธนาคาร

บทท่ี 5 ธนาคารอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 145 - การสมัครใช้บริการจะมี 3 ช่องทางได้แก่ สมัครผ่านสาขาของธนาคาร การสมัครผ่านตเู้ อทเี อ็มหรอื ตู้เอดีเอ็มและสมัครผ่านเวบ็ ไซตธ์ นาคาร - สามารถฝากเงินสดได้ที่สาขาธนาคาร หรือฝากเงินจากเช็ค หรือโอนเงินจาก บญั ชอี นื่ ในธนาคารหรอื ตา่ งธนาคารได้ - ผู้ใชบ้ รกิ ารสามารถถอนเงินสดจากตู้เอทเี อ็มได้ท่ัวโลก - สามารถโอนเงินไปยังบัญชีอื่นภายในธนาคารหรือต่างธนาคาร หรือโอนเงิน ไปต่างประเทศ รวมทั้งสามารถโอนเงนิ ไปยังผรู้ บั ผา่ นเบอรโ์ ทรศัพทม์ ือถอื ได้ - มีการจัดการรายการชาระเงิน เช่น ชาระเงิน/เติมเงินบัตรอิเล็กทรอนิกส์ (e-Money) เป็นตน้ - มีการจัดการเกี่ยวกับเชค็ เช่น การเรียกดูสถานะเช็ค หรือดูรายละเอียดบญั ชี เช็ค รวมถงึ การอายดั เช็ค เปน็ ต้น - สามารถทารายการเก่ียวกับหน่วยลงทุน เช่น ซื้อขายหน่วยลงทุน การเชอ่ื มต่อกับระบบของ KTZMICO หรือเปดิ บญั ชเี พ่อื ซือ้ ขายกองทนุ เปน็ ตน้ - มบี ริการติดตอ่ เจ้าหน้าท่ผี ่าน Video Call ในชว่ งเวลา 05.00 น. – 23.00 น. หรอื ตามเวลาทธี่ นาคารประกาศ (ธนาคารกรงุ ไทย จากัด (มหาชน), 2556) ตารางที่ 5-1 การเปรียบเทยี บธนาคารเสมอื น VirtualBank และ KTB NetBank (บัญชี Netbank) หัวข้อ VirtualBank KTB NetBank คุณสมบตั ขิ องผู้เปดิ บัญชี (บญั ชี Netbank)  ประชาชนในประเทศ  ชาวต่างชาติ มีบัตรเอทีเอม็ ไม่มบี ตั รเอทเี อม็    ตอ้ งมี SSN   (Social Security Number)

146 การเงินและระบบชาระเงนิ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ตารางท่ี 5-1 (ตอ่ ) การเปรยี บเทียบธนาคารเสมือน VirtualBank และ KTB NetBank (บัญชี Netbank) หวั ข้อ VirtualBank KTB NetBank (บญั ชี Netbank) ประเภทบญั ชี  มบี ัตรเอทีเอม็ ไม่มีบตั รเอทเี อม็  บุคคล N/A  บัญชีร่วม    นติ ิบุคคล  ประเภทบญั ชเี งนิ ฝาก    บญั ชีเงินฝากออมทรัพย์   บญั ชเี งนิ ฝากกระแสรายวัน    บญั ชเี งนิ ฝากประจา    บัญชเี งินฝากเพ่อื การซือ้ /ขายกองทนุ    ช่องทางการเปิดบญั ชี   สมคั รผา่ นเว็บไซตธ์ นาคาร    สมคั รผา่ นทางแฟกซห์ รืออีเมล    สมคั รที่สาขาของธนาคาร   สมัครผา่ นเครอื่ งเอทเี อม็ /ซีดีเอ็ม    วิธีการฝากเงนิ    ฝากเงินทโี่ อนเงินมาจากบัญชอี ื่น   ฝากเงินทโ่ี อนเงนิ มาจากธนาคารอ่นื    ฝากเงินจากเช็คอเิ ล็กทรอนิกส์  วิธกี ารอ่ืน ๆ เชน่ ฝากเงนิ  จากเชค็ กระดาษฝากเงนิ สด

บทที่ 5 ธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ 147 ตารางท่ี 5-1 (ตอ่ ) การเปรียบเทียบธนาคารเสมอื น VirtualBank และ KTB NetBank (บัญชี Netbank) หัวข้อ VirtualBank KTB NetBank (บญั ชี Netbank) ชอ่ งทางการถอนเงนิ  มบี ัตรเอทีเอม็ ไมม่ ีบัตรเอทีเอม็  เคร่ืองเอทีเอม็ ทว่ั โลก   จดุ ซ้อื สนิ คา้ (Point of Sale: POS)    ถอนเงินสดทส่ี าขาของธนาคาร  ช่องทางการโอนเงิน    การโอนเงนิ ผา่ นระบบออนไลน์   การโอนเงนิ ทสี่ าขาของธนาคาร    โอนเงินสดให้บุคคลอ่ืนโดยไม่ต้องมี    บัญชธี นาคาร  การชาระเงิน    ระบบทารายการชาระเงนิ   ระบบเติมเงินบัตรอเิ ล็กทรอนิกส์  (e-Money)  ระบบจัดการรายการชาระเงนิ สินเช่ือ    ขออนุมัตสิ ินเชอื่    ชาระเงินกูข้ องตนเอง    ชาระเงนิ กขู้ องบุคคลอน่ื

148 การเงินและระบบชาระเงนิ อิเล็กทรอนิกส์ ตารางท่ี 5-1 (ต่อ) การเปรยี บเทยี บธนาคารเสมือน VirtualBank และ KTB NetBank (บัญชี Netbank) หวั ข้อ VirtualBank KTB NetBank (บัญชี Netbank) มีบตั รเอทีเอม็ ไมม่ ีบตั รเอทเี อ็ม ขอ้ มลู รายการเดินบัญชี  ค่าตรวจสอบรายการเดินบัญชี รายเดอื น ฟรี ฟรี ออนไลน์  ค่ า ธ ร ร ม เ นี ย ม ก า ร ต ร ว จ ส อ บ ฟรี ฟรี ฟรี รายการเดินบญั ชอี อนไลน์  ค่าธรรมเนียมการขอเอกสารสาเนา 5 ดอลลาร์สหรฐั / 100 บาท/ 100 บาท/ รายการเดินบญั ชแี ละสาเนาเชค็ รายการ ไม่เกิน 6 เดือน ไม่เกนิ 6 เดือน  ช่องทางการรับเอกสารสาเนา อเี มล สาขาธนาคาร สาขาธนาคาร รายการเดนิ บญั ชแี ละสาเนาเชค็ การติดตอ่ ศนู ยบ์ ริการลกู ค้าสมั พนั ธ์    โทรศัพท์    อเี มล    แฟกซ์    ไปรษณยี ์    อนื่ ๆ เช่น โทรศพั ท์อตั โนมัต,ิ การสนทนาทางวิดโี อ, Twitter, Facebook, Instagram เปน็ ต้น คา่ ธรรมเนยี มในการใชบ้ รกิ าร    ค่าธรรมเนียมแรกเข้าและรายปี ฟรี 299 บาท   คา่ ธรรมเนียมบตั รเดบิตรายปี

บทที่ 5 ธนาคารอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 149 ตารางท่ี 5-1 (ต่อ) การเปรยี บเทียบธนาคารเสมอื น VirtualBank และ KTB NetBank (บญั ชี Netbank) หวั ข้อ VirtualBank KTB NetBank (บัญชี Netbank) มีบัตรเอทีเอม็ ไมม่ บี ตั รเอทีเอ็ม เวลาทาการศนู ย์ลูกคา้ สมั พันธ์ออนไลน์  เวลาทาการ 8.30 น.-17.30น. 05 น. - 23 น. 05 น. - 23 น.  วนั หยดุ เสาร์-อาทติ ย์ เสาร์-อาทิตย์ เสาร์-อาทิตย์ วนั หยุดแห่งชาติ วนั นักขตั ฤกษ์ วนั นกั ขตั ฤกษ์ บรกิ ารอน่ื ๆ  สง่ั ซือ้ ธนบัตรตา่ งประเทศ    SMS เเจง้ เตอื น    กระเป๋าเงนิ อเิ ล็กทรอนกิ ส์   อปุ กรณท์ ี่รองรบั  เครอื่ งคอมพวิ เตอร,์ แทบเลต็    โทรศัพท์ระบบปฏิบัติการ iOS,   Android ระบบรักษาความปลอดภยั ของขอ้ มลู  SSL 128 บิต   หมายเหตุ “” หมายถงึ มบี รกิ ารสาหรับธรุ กรรมนี้ “” หมายถงึ ไม่มีบริการสาหรบั ธุรกรรมนี้ ที่มา: VirtualBank, 2014; ธนาคารกรุงไทย จากัด (มหาชน), 2556 5.3.5 ประโยชนแ์ ละขอ้ จากดั ของธนาคารเสมอื น 5.3.5.1 ประโยชน์ของธนาคารเสมือน - สามารถเบกิ ถอนเงนิ จากเครือ่ งเอทเี อม็ ได้ทว่ั โลก - ไม่มีคา่ ธรรมเนยี มแรกเข้าและรายปี

150 การเงนิ และระบบชาระเงนิ อเิ ล็กทรอนิกส์ - ดอกเบ้ียเงนิ ฝากมอี ตั ราสูงกวา่ ดอกเบีย้ ธนาคารทั่วไป - คา่ ธรรมเนียมบริการอเิ ลก็ ทรอนกิ สต์ ่ากวา่ ธนาคารทั่วไป - ประโยชน์สาหรับธนาคารคือมีต้นทุนดาเนินการและค่าใช้จ่ายต่า เนอื่ งจากสามารถประหยดั ค่าใชจ้ า่ ยด้านอาคารสถานที่ และคา่ พนักงาน 5.3.5.2 ข้อจากดั ของธนาคารเสมือน - ลกู ค้าขาดความไมม่ นั่ ใจในความปลอดภยั ของการทาธรุ กรรม - การประชาสมั พนั ธ์ที่ยังไม่ทวั่ ถึง - ความรูค้ วามเขา้ ใจของเจา้ หนา้ ที่ในการให้บรกิ าร 5.4 สรุป ธนาคารเสมือนเป็นธนาคารท่ีไม่มีทาเลสาขาที่ให้บริการในทางกายภาพ ผู้ใช้บริการ สามารถติดต่อกับศูนย์บริการลูกค้าสัมพันธ์ของธนาคารผ่านช่องทางโทรศัพท์ อีเมล แฟกซ์ ไปรษณีย์ ระบบสนทนาทางวิดีโอ ฯ มีรูปแบบการส่ือสารเป็นแบบออนไลน์ผ่านอุปกรณ์ คอมพวิ เตอร์ อปุ กรณ์เคลอ่ื นทแ่ี ละตู้เอทีเอ็ม เป็นตน้ เชน่ การสมัครเปดิ บัญชีการชาระเงิน การขอ อนุมัติสินเชื่อ การซ้ือขายหน่วยลงทุน ผ่านแฟกซ์ อีเมล์ ฯลฯ โดยไม่มีค่าธรรมเนียมแรกเข้าและ คา่ ธรรมเนียมรายปี