Bác Hồ với Thái Nguyên

- LÇn 1: Tõ ngµy 20-11 ®Õn ngµy 28-11-1947. - LÇn 2: Tõ ngµy 11-1 ®Õn ngµy 7-3-1948. - LÇn 3: Tõ ngµy 5-4 ®Õn ngµy 1-5-1948. Nh÷ng ngµy ë ®©y Ng­êi ®· viÕt nhiÒu tµi liÖu nh»m cñng cè chÝnh quyÒn, cñng cè hËu ph­¬ng, ®Èy m¹nh x©y dùng lùc l­îng vò trang, chuÈn bÞ thay ®æi côc diÖn chiÕn tr­êng chèng Ph¸p. Ngoµi nh÷ng c«ng viÖc vÒ nh÷ng quyÕt ®Þnh, chñ tr­¬ng, ®­êng lèi vµ ®éng viªn qu©n vµ d©n ta quyÕt t©m kh¸ng chiÕn, hoÆc tiÕp kh¸ch trong n­íc vµ quèc tÕ, t¹i ®©y Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cßn ký c¸c s¾c lÖnh phong qu©n hµm cÊp t­íng cho 10 c¸n bé cao cÊp cña Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam, ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p ®­îc phong qu©n hµm §¹i t­íng. 5- NÒn l¸n B¸c Hå t¹i ®åi TØn Keo, xãm Nµ Läm, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i ë vµ lµm viÖc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. §åi TØn Keo cßn cã tªn gäi lµ ch©n ®Ìo De hoÆc Khu«n T¸t ngoµi, n¬i ®©y trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë vµ lµm viÖc nhiÒu lÇn: - LÇn 1: tõ 7-3-1948 ®Õn 5-4-1948. - LÇn 2: tõ 25-5-1948 ®Õn 12-9-1948. - LÇn 3: Cuèi n¨m 1953. T¹i ®©y c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cao cÊp th­êng xuyªn ®Õn lµm viÖc víi B¸c Hå, ë ®©y còng diÔn ra nhiÒu cuéc häp cña Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng. §Æc biÖt vµo ®ªm 6-12-1953, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chñ tr× cuéc häp cña Bé ChÝnh trÞ th«ng qua kÕ ho¹ch t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy vµ quyÕt ®Þnh më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ. 513

6- Tr¹i nhi ®ång ë xãm Nµ Läm, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn. Trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë vµ lµm viÖc t¹i ®©y tõ ngµy 1-5 ®Õn 25-5-1948. Theo gîi ý cña B¸c Hå, V¨n phßng ChÝnh phñ ®· tËp hîp kho¶ng 100 em thiÕu niªn, nhi ®ång, gåm c¸c ch¸u må c«i, con em c¸n bé c¶ miÒn xu«i vµ miÒn nói ®Ó tæ chøc thµnh lËp líp v¨n hãa vµ rÌn luyÖn. B¸c Hå ®· dµnh nhiÒu thêi gian quan t©m ®Õn tr¹i nhi ®ång nµy. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë t¹i tr¹i nµy võa lµm viÖc, võa gi¸o dôc vµ gióp ®ì c¸c ch¸u. Sau khi thùc d©n Ph¸p nÐm bom x· Phó §×nh, c¸c ch¸u ph¶i s¬ t¸n ®i chç kh¸c vµ nhiÒu em ®· ®­îc vµo Tr­êng ThiÕu sinh qu©n. 7- Nhµ «ng Ma Tö V­îng ë xãm S¬n Vinh, x· S¬n Phó, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn - n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë vµ lµm viÖc 2 ngµy 18 vµ 19-11-1947. Tr­íc khi chuyÓn ®Þa ®iÓm tõ §iÒm MÆc huyÖn §Þnh Hãa ®Õn huyÖn Vâ Nhai, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng mét sè ®ång chÝ ®· ®Õn ë nhµ «ng Ma Tö V­îng. T¹i ®©y B¸c ®· lµm viÖc víi nhiÒu ®ång chÝ tõ c¸c c¬ quan ®Õn, buæi tr­a, ®Ó ®¶m b¶o bÝ mËt B¸c th­êng ra nghØ vµ lµm viÖc ë t¶ng ®¸ c¸ch nhµ «ng Ma Tö V­îng 150m. 8- §åi Nµ Tµ ë xãm S¬n Vinh, x· S¬n Phó, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i cÊt giÊu xe « t« cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tõ 20-5-1947 ®Õn cuèi n¨m 1948. N¬i cÊt giÊu xe « t« cña B¸c do ®ång chÝ NÒn l¸i xe cho B¸c phô tr¸ch. Vµo cuèi n¨m 1948, ®­îc sù ®ång ý cña B¸c Hå, ®ång chÝ NguyÔn L­¬ng B»ng ®· cho th¸o m¸y xe « t« ®Ó phôc vô ch¹y ®iÖn cho an toµn khu. 514

9- Héi tr­êng t¹i ®åi ThÈm ChÆm, xãm S¬n §Çu, x· S¬n Phó, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i B¸c Hå th­êng ®Õn häp vµ gÆp gì c¸c nh©n sÜ, trÝ thøc tõ n¨m 1947 ®Õn 1953. Héi tr­êng ®åi ThÈm ChÆm lµ n¬i lµm viÖc vµ héi häp cña Quèc héi vµ MÆt trËn. 10- Nhµ «ng Ma §×nh Sinh, xãm S¬n §Çu, x· S¬n Phó, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh th­êng nghØ khi vÒ dù vµ chñ tr× héi nghÞ tõ n¨m 1949 ®Õn n¨m 1953. 11- Héi tr­êng xãm L­¬ng B×nh, x· S¬n Phó, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn dù Héi nghÞ sÜ quan Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam n¨m 1950. N¨m 1950, t¹i Héi tr­êng t¸m m¸i cña Côc Qu©n huÊn Bé Quèc phßng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn dù vµ huÊn thÞ t¹i Héi nghÞ sÜ quan vµ chØ huy qu©n ®éi vÒ viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch t¸c chiÕn vµ ChiÕn dÞch Biªn giíi 1950. 12- Nhµ «ng Ma §×nh T­¬ng, xãm §ång Chïa, x· B¶o C­êng, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë vµ lµm viÖc tõ 12 ®Õn 20-11-1951, trong lÇn ®i c«ng t¸c gi¶i thÝch chÝnh s¸ch thuÕ n«ng nghiÖp vµ §iÒu lÖ §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam. ¤ng Ma §×nh T­¬ng lóc ®ã lµ Chñ tÞch ñy ban kh¸ng chiÕn hµnh chÝnh huyÖn §Þnh Hãa. 13- Chïa Hang thuéc xãm §ång Chïa, x· B¶o C­êng, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë vµ lµm viÖc tõ 21-11 ®Õn 25-11-1951. Sau ChiÕn dÞch Biªn giíi n¨m 1950 vµ ®Æc biÖt lµ sau §¹i héi toµn quèc lÇn thø II cña §¶ng th¸ng 2-1951, Ng­êi ®éng viªn c¸n bé, ®¶ng viªn, qu©n, d©n, chÝnh, ®¶ng tËp trung toµn lùc ®Èy m¹nh cuéc kh¸ng chiÕn ®Õn th¾ng lîi. 515

Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Æc biÖt lµ c¸c vïng träng ®iÓm cña an toµn khu ®Ó chØ ®¹o tæng kÕt ChiÕn dÞch Biªn giíi, phæ biÕn c­¬ng lÜnh, v¨n kiÖn, §iÒu lÖ §¶ng vµ chÝnh s¸ch thuÕ n«ng nghiÖp. Sau khi ë nhµ «ng Ma §×nh T­¬ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· vÒ ë vµ lµm viÖc trong Chïa Hang tõ ngµy 21-11 ®Õn ngµy 25-11-1951. 14- Tr­êng §¶ng NguyÔn ¸i Quèc, lµng Lu«ng, x· B×nh Thµnh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh th­êng ®Õn gi¶ng bµi n¨m 1947. §Ó ®µo t¹o c¸n bé trung cao cÊp cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng ®· quyÕt ®Þnh më tr­êng ®¶ng t¹i lµng Lu«ng, x· B×nh Thµnh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, lÊy tªn lµ Tr­êng ®¶ng NguyÔn ¸i Quèc ®Ó ®µo t¹o c¸n bé l·nh ®¹o. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®ång chÝ Ph¹m V¨n §ång th­êng xuyªn ®Õn gi¶ng bµi cho tr­êng. 15- Nhµ «ng L« §øc LÖnh, xãm Khu«n Nhµ, x· Quy Kú, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nghØ ch©n trªn ®­êng ®i c«ng t¸c, n¨m 1950. 16- §×nh Lµng Mè, x· Trung Héi, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh dù vµ ph¸t biÓu ý kiÕn víi Héi nghÞ phæ biÕn chÝnh s¸ch thuÕ n«ng nghiÖp cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. 17- Héi tr­êng Côc Qu©n nhu, lµng DËu, x· Phó TiÕn, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn dù vµ trùc tiÕp phæ biÕn NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø II vµ §iÒu lÖ §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam, th¸ng 11-1951. 18- Héi tr­êng Bé Tæng tham m­u qu©n ®éi, xãm KhÈu HÊu, x· Trung ­¬ng, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i 516

Chñ tÞch Hå ChÝ Minh th­êng ®Õn nghe b¸o c¸o vµ bµn kÕ ho¹ch t¸c chiÕn tõ n¨m 1950 ®Õn n¨m 1952. N¬i ®©y ®· diÔn ra Héi nghÞ tuyªn d­¬ng Anh hïng vµ ChiÕn sÜ thi ®ua toµn quèc. B¸c Hå ®· ®Õn dù vµ nãi chuyÖn víi héi nghÞ. 19- HÇm §¹i t­íng Vâ Nguyªn Gi¸p, xãm KhÈu Qu¾c, x· Thanh §Þnh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh bµn víi c¸c t­íng lÜnh vÒ kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §iÖn Biªn Phñ, cuèi n¨m 1953 ®Çu n¨m 1954. Sau khi B¸c Hå vµ Th­êng vô Trung ­¬ng phª duyÖt kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §iÖn Biªn Phñ, Bé Tham m­u vµ c¸c t­íng lÜnh chuyÓn vÒ x· Thanh §Þnh bµn kÕ ho¹ch cô thÓ vµ x©y dùng trËn ®Þa cho bé ®éi tËp luyÖn. T¹i c¨n hÇm cña §¹i t­íng Vâ Nguyªn Gi¸p, B¸c Hå ®· ®Õn nghe b¸o c¸o vµ bµn víi c¸c t­íng lÜnh kÕ ho¹ch t¸c chiÕn tËp ®oµn cø ®iÓm §iÖn Biªn Phñ. 20- L¸n B¸c Hå, xãm KhÈu Qu¾c, x· Thanh §Þnh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë trong thêi gian lµm viÖc víi c¸c t­íng lÜnh vÒ kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §iÖn Biªn Phñ, cuèi n¨m 1953 ®Õn n¨m 1954. C¨n l¸n nµy nguyªn lµ l¸n cña ®ång chÝ V¨n TiÕn Dòng, khi B¸c Hå ®Õn ë l¸n nµy th× ®ång chÝ V¨n TiÕn Dòng t¹m thêi chuyÓn ®i ë n¬i kh¸c. 21- Nhµ «ng §µm V¨n S¾c, xãm §ång Qu¸n, x· D©n TiÕn, huyÖn Vâ Nhai, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ghÐ th¨m vµ nãi chuyÖn víi cuéc häp tæ ®¶ng th«n Nµ ChÒ, th¸ng 10-1947. Sau khi ®­îc tin thùc d©n Ph¸p sÏ nÐm bom §Þnh Hãa, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chuyÓn ®Þa ®iÓm tõ x· S¬n Phó, huyÖn §Þnh Hãa ®Õn huyÖn Vâ Nhai. Trªn ®­êng ®Õn ®Þa 517

®iÓm míi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ghÐ th¨m vµ nãi chuyÖn víi cuéc häp tæ ®¶ng th«n Nµ ChÒ t¹i nhµ «ng S¾c, Ng­êi ®· nghØ mét ®ªm vµo th¸ng 10-1947 ë ®©y. 22- C©y Loäng, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ ®oµn c¸n bé cïng ®i trªn ®­êng ®Õn huyÖn Vâ Nhai ®· dõng ch©n nghØ ¨n c¬m tr­a ë xãm Nh©n, x· Liªn Minh, huyÖn Vâ Nhai, tØnh Th¸i Nguyªn, th¸ng 10-1947. 23- Nhµ «ng NguyÔn V¨n §¾c, xãm Vang, x· Liªn Minh, huyÖn Vâ Nhai, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i B¸c Hå ë vµ lµm viÖc trong thêi gian 10 ngµy, kho¶ng tõ ngµy 6 ®Õn 15-10-1947 ®Ó tiÕp tôc chØ ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. 24- L¸n B¸c Hå ë xãm Vang, x· Liªn Minh, huyÖn Vâ Nhai, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i B¸c Hå ë vµ lµm viÖc tõ ngµy 15 ®Õn 17-10-1947. Sau khi ë nhµ «ng NguyÔn V¨n §¾c, ®Ó ®¶m b¶o bÝ mËt, B¸c Hå ®· chuyÓn ®Õn ë l¸n trªn ®åi Râng Lµ GhÌ. 25- §Þa ®iÓm di tÝch B¸c Hå nãi chuyÖn víi c¸n bé lµm c«ng t¸c thuÕ n«ng nghiÖp d©n c«ng, nh©n d©n lµm ®­êng t¹i Lòng L­¬ng, xãm T©n Long, x· Cæ Lòng, huyÖn Phó L­¬ng, tØnh Th¸i Nguyªn, ngµy 20-9-1949. 26- §×nh KÎm ë xãm KÎm, x· Yªn §æ, huyÖn Phó L­¬ng, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn dù Héi nghÞ triÓn khai thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ n«ng nghiÖp cña huyÖn Phó L­¬ng ngµy 5-1-1951 vµ gi¶i thÝch chÝnh s¸ch thuÕ n«ng nghiÖp. 27- Tr¹m giao tÕ Trung ­¬ng, xãm Yªn Phó, x· Yªn Ninh, huyÖn Phó L­¬ng, tØnh Th¸i Nguyªn. §Çu n¨m 1951, trªn ®­êng ®i c«ng t¸c, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn th¨m vµ nãi chuyÖn víi c¸c b¸c sÜ, y t¸ vµ nh©n viªn phôc vô vµ nghØ l¹i t¹i nhµ kh¸ch cña Tr¹m giao tÕ cña Trung ­¬ng §¶ng. 518

28- Héi tr­êng Côc HËu cÇn ë xãm Khu«n L©n, x· Hîp Thµnh, huyÖn Phó L­¬ng, tØnh Th¸i Nguyªn. T¹i héi tr­êng nµy, ®Çu n¨m 1952 ®· diÔn ra §¹i héi Anh hïng vµ ChiÕn sÜ thi ®ua toµn quèc lÇn thø II, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ §¹i t­íng Vâ Nguyªn Gi¸p ®· ®Õn dù vµ nãi chuyÖn, ®éng viªn, biÓu d­¬ng, khen th­ëng c¸c ®¹i biÓu vµ c¸c anh hïng, chiÕn sÜ thi ®ua vÒ dù §¹i héi. 29- §Òn Long Giµn, xãm Long Giµn, x· Khe Mo, huyÖn §ång Hû, tØnh Th¸i Nguyªn. Th¸ng 10-1947, trªn ®­êng di chuyÓn ®Þa ®iÓm tõ huyÖn §Þnh Hãa ®Õn huyÖn Vâ Nhai, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nghØ ch©n vµ th¾p h­¬ng ë ®Òn Long Giµn. 30- Nhµ bµ T¹c ThÞ T×nh ë xãm Suèi C¸t, x· Hµ Th­îng, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Th¸ng 8-1945, trªn ®­êng tõ T©n Trµo vÒ Hµ Néi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng ®oµn c«ng t¸c ®· nghØ t¹i nhµ bµ T¹c ThÞ T×nh ®Ó chê « t« ®ãn vÒ Hµ Néi. 31- §×nh lµng C­ím (tøc lµng L­u Quang) ë x· Minh TiÕn, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Cuèi n¨m 1949, t¹i ®×nh lµng C­ím ®· diÔn ra héi nghÞ cña Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng vÒ viÖc ®Èy m¹nh cuéc kh¸ng chiÕn, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn dù vµ chñ tr× héi nghÞ. 32- L¸n B¸c Hå ë xãm Khuæi RÞa, x· Minh TiÕn, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë vµ lµm viÖc trong thêi gian diÔn ra héi nghÞ Th­êng vô Trung ­¬ng ë ®×nh lµng C­ím, cuèi n¨m 1949. 33- Nhµ «ng NguyÔn V¨n Chung, xãm §ång M¨ng, x· Yªn L·ng, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Cuèi n¨m 1953, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ x· Yªn L·ng th¨m vµ nãi chuyÖn 519

víi d©n c«ng lµm ®­êng tr¸nh §Ìo KhÕ t¹i khu rõng M¹ M¶i, xãm §ång Chung. Tr­íc khi nãi chuyÖn víi d©n c«ng, B¸c ®· nghØ t¹m t¹i nhµ «ng Chung. 34- Khu §oµn ñy ë xãm Nµ Ph¸c, x· Kh«i Kú, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Trong nh÷ng n¨m 1953-1954 lµ trô së cña Khu §oµn ñy c¶i c¸ch ruéng ®Êt Trung ­¬ng, n¬i ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé c¶i c¸ch ruéng ®Êt ®Çu tiªn cña c¶ n­íc, huÊn luyÖn c¸n bé vÒ tiÕp qu¶n Thñ ®«. B¸c Hå ®· ®Õn nãi chuyÖn víi c¸n bé vµ häc viªn t¹i ®©y 5 lÇn. 35- §åi Thµnh Tróc ë xãm §ång Mu, x· B¶n Ngo¹i, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Th¸ng 9-1954, trªn ®­êng vÒ Thñ ®« Hµ Néi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ ®oµn c¸n bé cïng ®i ®· nghØ ch©n t¹i ®åi Thµnh Tróc, sau ®ã vµo nghØ t¹i V¨n phßng cña Bé Canh n«ng. 36- X· Hïng S¬n, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Ngµy 30-9-1954, sau khi tæng kÕt c¶i c¸ch ruéng ®Êt ®ît 1 ë Th¸i Nguyªn, B¸c ®i th¨m n«ng d©n x· Hïng S¬n ®Ó ®éng viªn bµ con ®oµn kÕt tÝch cùc s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch c¶i c¸ch ruéng ®Êt. 37- X· Phôc Linh thuéc huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Ngµy 14-9-1954, sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ, B¸c tõ chiÕn khu ®Õn th¨m bµ con n«ng d©n x· Phôc Linh. Ng­êi c¨n dÆn c¸n bé, nh©n d©n ®oµn kÕt, nhanh chãng kh«i phôc l¹i s¶n xuÊt, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch c¶i c¸ch ruéng ®Êt. 38- §Ëp n­íc Th¸c Huèng thuéc huyÖn §ång Hû, tØnh Th¸i Nguyªn. Ngµy 25-1-1955, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®i th¨m c«ng tr×nh kh«i phôc cÇu Phñ L¹ng Th­¬ng (B¾c Giang), th¨m 520

c«ng tr­êng kh«i phôc ®Ëp n­íc Th¸c Huèng vµ nh©n d©n x· Cam Gi, huyÖn §ång Hû, Th¸i Nguyªn. 39- Th«n CÇu Thµnh, x· Hïng S¬n, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn. Ngµy 20-3-1958, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®i th¨m n«ng d©n hîp t¸c x· CÇu Thµnh, sau ®ã B¸c th¨m tr¹m b¬m Lò Yªn ë x· Yªn Tinh, huyÖn Phó B×nh, tØnh Th¸i Nguyªn. 40- Khu Gang thÐp Th¸i Nguyªn thuéc thµnh phè Th¸i Nguyªn ®­îc vinh dù ®ãn B¸c vÒ th¨m hai lÇn: LÇn 1: Ngµy 8-6-1959, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh th¨m c«ng tr­êng x©y dùng Khu gang thÐp Th¸i Nguyªn vµ bé ®éi ®oµn S«ng L«. LÇn 2: Ngµy 1-1-1964, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Õn th¨m vµ nãi chuyÖn víi ®ång bµo Th¸i Nguyªn vµ c«ng nh©n Khu gang thÐp. Ng­êi khen ngîi nh÷ng thµnh tÝch vÒ mäi mÆt, chØ râ nh÷ng thiÕu sãt cÇn kh¾c phôc. Ng­êi nªu lªn 10 ®iÒu mµ c¸n bé vµ c«ng nh©n ph¶i thùc hiÖn tèt vµ nhÊn m¹nh: §Ó lµm ra gang thÐp tèt th× ng­êi c«ng nh©n vµ c¸n bé ph¶i t«i luyÖn tinh thÇn c¸ch m¹ng, lËp tr­êng giai cÊp vµ ý thøc lµm chñ cho cøng r¾n nh­ thÐp, nh­ gang. NhÊt lµ c¸n bé, ®¶ng viªn vµ ®oµn viªn ph¶i lµm nh­ vËy. 41- §oµn S«ng L« ®ãng qu©n ë Th¸i Nguyªn. Ngµy 8-6- 1959, khi vÒ th¨m Th¸i Nguyªn, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn th¨m bé ®éi ®oµn S«ng L«. 42- S­ ®oµn 312 ®ãng qu©n ë Th¸i Nguyªn. Ngµy 1-1- 1964, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· th¨m vµ chóc TÕt bé ®éi cña S­ ®oµn. 43- Nhµ m¸y ®iÖn Cao Ng¹n, phè Qu¸n TriÒu, thµnh phè Th¸i Nguyªn. Ngµy 1-1-1964, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Õn th¨m vµ chóc TÕt. 521

44- B¶o tµng Khu tù trÞ ViÖt B¾c, nay lµ B¶o tµng V¨n hãa c¸c d©n téc ViÖt Nam, thµnh phè Th¸i Nguyªn. Ngµy 1-1-1964, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Õn th¨m vµ chóc TÕt. 45- Tr­êng D©n téc võa häc võa lµm thuéc huyÖn Phó L­¬ng, tØnh Th¸i Nguyªn. Ngµy 31-12-1962, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ th¨m tr­êng. Nãi chuyÖn víi c¸c thÇy c« gi¸o vµ häc sinh, Ng­êi c¨n dÆn, häc ph¶i ®i ®«i víi hµnh, ph¶i ®oµn kÕt, d¹y tèt, häc tèt, sau khi ra tr­êng ®ãng gãp ®­îc nhiÒu cho Tæ quèc. 46- Trô së Khu ñy ViÖt B¾c n»m ë thÞ x· Th¸i Nguyªn ®· vinh dù ®­îc ®ãn Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ th¨m nhiÒu lÇn trong nh÷ng n¨m 1959-1965. Ngµy 13-3-1960, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn th¨m ViÖt B¾c. B¸c c¨n dÆn: \"§oµn kÕt lµ søc m¹nh, cã søc m¹nh ®oµn kÕt th× lµm viÖc g× còng thµnh c«ng\"1. ___________ 1. Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh, ViÖn Hå ChÝ Minh: Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, S®d, t.7, tr. 441. 522

DI TÝCH CHñ TÞCH Hå CHÝ MINH ë TH¸I NGUY£N Vµ C¤NG T¸C B¶O TåN, T¤N T¹O, PH¸T HUY GI¸ TRÞ NguyÔn §×nh DÜnh ThS. NguyÔn HuyÒn Trang* 1. Di tÝch vµ ®Þa ®iÓm di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i Th¸i Nguyªn Trong cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña m×nh, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· tõng sèng vµ lµm viÖc ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam. Mçi mét ®Þa ®iÓm Ng­êi tõng ë, sau nµy ®Òu trë thµnh nh÷ng ®iÓm ghi l¹i dÊu Ên ho¹t ®éng cña Ng­êi. Th¸i Nguyªn g¾n bã víi Ng­êi ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu chuÈn bÞ cho C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m vµ gãp mét phÇn quan träng trong viÖc ®Èy m¹nh phong trµo ®Êu tranh ph¸t triÓn, ®­a c¸ch m¹ng ®i ®Õn thµnh c«ng. Víi viÖc thµnh lËp ñy ban khëi nghÜa, ra b¶n Qu©n lÖnh sè 1 vµo chiÒu ngµy 20- 8-1945 tuyªn bè xãa bá chÝnh quyÒn NhËt vµ tay sai, thµnh lËp ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng l©m thêi tØnh, Th¸i Nguyªn ®· trë thµnh ®Þa danh g¾n liÒn víi cuéc c¸ch m¹ng cña toµn thÓ nh©n d©n, víi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. ___________ * B¶o tµng Hå ChÝ Minh. 523

Sau ngµy c¸ch m¹ng thµnh c«ng, n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa ra ®êi víi mu«n vµn khã kh¨n, vÊt v¶, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· hÕt søc cè g¾ng ®Ó cøu v·n nÒn hßa b×nh míi giµnh ®­îc tr­íc d· t©m x©m l­îc n­íc ta mét lÇn n÷a cña thùc d©n Ph¸p. Tuy nhiªn, tr­íc sù x©m l­îc ngµy cµng tr¾ng trîn, toµn thÓ nh©n d©n ViÖt Nam thùc hiÖn theo Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ngµy 19-12- 1946 ®· tiÕn hµnh cuéc kh¸ng chiÕn toµn d©n, toµn diÖn, tr­êng kú. Th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn thÓ hiÖn tÇm nh×n xa tr«ng réng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, cña Ban Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng khi quay trë vÒ ViÖt B¾c x©y dùng c¨n cø ®Þa kh¸ng chiÕn, mµ trung t©m lµ Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, B¾c K¹n. Trong kho¶ng chÝn n¨m nµy, tÝnh tõ ngµy 20-5-1947 (ngµy Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ Th¸i Nguyªn) th× Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· cã h¬n ba n¨m ë Th¸i Nguyªn. T¹i ®©y, Ng­êi ®· viÕt nhiÒu t¸c phÈm, ra nhiÒu chØ thÞ, s¾c lÖnh, tæ chøc nhiÒu cuéc häp ChÝnh phñ vµ ®ång thêi tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i kh¸c. ChÝnh v× vËy, t¹i Th¸i Nguyªn hiÖn nay nãi chung vµ An toµn khu §Þnh Hãa nãi riªng, cßn ghi dÊu mét sè l­îng lín c¸c di tÝch vµ ®Þa ®iÓm di tÝch vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Theo thèng kª cña Ban Qu¶n lý Khu di tÝch lÞch sö sinh th¸i An toµn khu §Þnh Hãa, Th¸i Nguyªn, th× hiÖn nay, ë An toµn khu ViÖt B¾c - Th¸i Nguyªn hiÖn ®· x¸c minh vµ quy ho¹ch 61 di tÝch vµ ®Þa ®iÓm di tÝch vÒ Ng­êi ®­îc TØnh ñy, ñy ban nh©n d©n tØnh vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng tËp trung b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy gi¸ trÞ di tÝch. Nh÷ng ®iÓm di tÝch chÝnh cã thÓ kÓ ®Õn nh­: 1- §åi Khau Tý, xãm B¶n QuyÒn, x· §iÒm MÆc, huyÖn §Þnh Hãa. 524

T¹i ®©y, Ng­êi ®· viÕt nhiÒu th­ göi c¸c lµng, x·, ngµnh, tiªu biÓu lµ Th­ göi nh©n d©n Ph¸p vµ Th­ göi anh em giíi v¨n hãa vµ trÝ thøc Nam Bé ngµy 25-5-1947. Ng­êi còng nhiÒu lÇn dù vµ chñ täa c¸c cuéc häp cña Héi ®ång ChÝnh phñ ë ®©y. Di tÝch nµy ®· ®­îc xÕp h¹ng di tÝch lÞch sö theo QuyÕt ®Þnh sè 92/2006/Q§-BVHTT ngµy 15-11-2006 cña Bé V¨n hãa - Th«ng tin. 2- Lµng Vang, x· Liªn Minh, huyÖn Vâ Nhai, tØnh Th¸i Nguyªn. T¹i ®©y, Ng­êi viÕt Th­ göi nh÷ng ng­êi Nam Bé trong qu©n ®éi Ph¸p vµ t¸c phÈm Söa ®æi lèi lµm viÖc. T¸c phÈm nµy nh»m båi d­ìng ®¹o ®øc, t¸c phong l·nh ®¹o cña ng­êi ®¶ng viªn céng s¶n trong ®iÒu kiÖn §¶ng cÇm quyÒn. Ng­êi ®· kh¼ng ®Þnh: \"Còng nh­ s«ng th× cã nguån míi cã n­íc, kh«ng cã nguån th× s«ng c¹n. C©y ph¶i cã gèc, kh«ng cã gèc th× c©y hÐo. Ng­êi c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o ®øc, kh«ng cã ®¹o ®øc th× dï tµi giái mÊy còng kh«ng l·nh ®¹o ®­îc nh©n d©n\"1. 3- Xãm Khu«n T¸t, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë ba lÇn: tõ ngµy 20-11 ®Õn 28-11- 1947, tõ 11-1 ®Õn 7-3-1948 vµ tõ ngµy 5-4 ®Õn 1-5-1948. Ng­êi ®· viÕt nhiÒu tµi liÖu, ký nhiÒu s¾c lÖnh quan träng nh»m cñng cè chÝnh quyÒn, cñng cè hËu ph­¬ng, ®Èy m¹nh lùc l­îng vò trang, chuÈn bÞ thay ®æi côc diÖn chiÕn tr­êng chèng Ph¸p. §Þa ®iÓm nµy ®· ®­îc c«ng nhËn lµ di tÝch lÞch sö theo QuyÕt ®Þnh sè 10-VHTT/Q§ ngµy 9-2-1981 cña Bé V¨n hãa - Th«ng tin. 4- §Þa ®iÓm lÞch sö ®åi Pô §ån thuéc Nµ Läm, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë vµ ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, S®d, t. 5, tr. 292. 525

lµm viÖc n¨m 1948 vµ còng lµ ®Þa ®iÓm Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chñ tr× lÔ phong qu©n hµm §¹i t­íng Tæng ChØ huy Qu©n ®éi quèc gia vµ d©n qu©n tù vÖ cho ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p. §Þa ®iÓm ngµy ®­îc c«ng nhËn lµ di tÝch lÞch sö theo QuyÕt ®Þnh sè 1949/Q§-BVHTTDL ngµy 26-5-2009. 5- §åi TØn Keo, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chuÈn bÞ vµ chØ ®¹o c«ng cuéc kh¸ng chiÕn ®i ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn, chuÈn bÞ cho §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø II. §Þa ®iÓm nµy còng ®­îc c«ng nhËn lµ di tÝch lÞch sö theo QuyÕt ®Þnh sè 10-VHTT/Q§ ngµy 9-2-1981 cña Bé V¨n hãa - Th«ng tin. 6- §Þa ®iÓm §¹i héi chiÕn sÜ thi ®ua toµn quèc lÇn nhÊt n¨m 1952 t¹i xãm Khu©n L©n, x· Hîp Thµnh, huyÖn Phó L­¬ng, tØnh Th¸i Nguyªn, ®­îc c«ng nhËn lµ di tÝch lÞch sö t¹i QuyÕt ®Þnh sè 98/2004/Q§-BVHTT ngµy 15-12-2004 cña Bé V¨n hãa - Th«ng tin. 7- §Þa ®iÓm n¬i ë vµ lµm viÖc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh n¨m 1954 t¹i ®åi Thµnh Tróc, x· B¶n Ngo¹i, huyÖn §¹i Tõ, tØnh Th¸i Nguyªn; ®­îc c«ng nhËn lµ di tÝch lÞch sö theo QuyÕt ®Þnh sè 72/2006/Q§-BVHTT ngµy 28-9-2006 cña Bé V¨n hãa - Th«ng tin. Ngoµi ra, Th¸i Nguyªn cßn cã nhiÒu di tÝch lÞch sö cña c¸c c¬ quan Trung ­¬ng vµ ChÝnh phñ, khu nhµ ë vµ lµm viÖc cña §¹i sø qu¸n Trung Quèc; khu nhµ ë vµ lµm viÖc cña §¹i sø qu¸n Liªn X«; khu nhµ ë vµ lµm viÖc cña c¸c c¬ quan phôc vô, b¶o vÖ... Víi nh÷ng sù kiÖn quan träng ®· diÔn ra t¹i ®©y, ®Æc biÖt lµ ngµy 6-12-1953, t¹i ®åi TØn Keo, Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng ®· häp th«ng qua kÕ ho¹ch t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy vµ h¹ quyÕt t©m më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ lÞch sö, Th¸i Nguyªn ®· ®ãng mét vai trß quan träng trong cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú, cïng víi c¸c tØnh thuéc An 526

toµn khu ViÖt B¾c vµ nh©n d©n c¶ n­íc lµm nªn mét chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ “lõng lÉy n¨m ch©u, chÊn ®éng ®Þa cÇu”. Nh­ vËy, tÇm quan träng, sù g¾n kÕt chÆt chÏ víi lÞch sö d©n téc cña An toµn khu Th¸i Nguyªn lµ v« cïng to lín vµ nh­ vËy, viÖc b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy gi¸ trÞ cña c¸c di tÝch tÇm cì quèc gia nµy lµ v« cïng quan träng vµ cÇn ®­îc sù quan t©m cña c¸c cÊp l·nh ®¹o trong tØnh còng nh­ mét sù liªn th«ng víi c¸c tØnh cïng thuéc An toµn khu ViÖt B¾c. 2. C«ng t¸c b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy gi¸ trÞ c¸c di tÝch vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë Th¸i Nguyªn Cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú chèng thùc d©n Ph¸p th¾ng lîi, miÒn B¾c ®­îc gi¶i phãng, Thñ ®« kh¸ng chiÕn nãi chung, An toµn khu §Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn nãi riªng ®· lµm trßn sø mÖnh lÞch sö cña mét trung t©m ®Çu n·o kh¸ng chiÕn. Nh÷ng ®Þa danh: ®Ìo De, nói Hång, Khau Tý, ®åi TØn Keo, Khu«n T¸t, ThÈm Khen, Nµ Läm, Nµ §×nh, ThÈm T¾ng, Bµo Biªn, Nµ Mßn... ®· g¾n liÒn víi lÞch sö d©n téc, víi l·nh tô vÜ ®¹i Hå ChÝ Minh, trong thêi ®iÓm hiÖn nay cµng trë nªn thiªng liªng, lµ niÒm tù hµo cña toµn thÓ nh©n d©n c¸c d©n téc Th¸i Nguyªn nãi chung, cña §Þnh Hãa nãi riªng. TØnh Th¸i Nguyªn ®· hÕt søc quan t©m ®Õn c«ng t¸c b¶o tån, ph¸t huy gi¸ trÞ c¸c di tÝch nµy. Riªng di tÝch vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· cã b¶y di tÝch ®­îc xÕp h¹ng cÊp quèc gia vµ ®ang ®­îc ®Çu t­ phôc håi, b¶o tån, t«n t¹o ®Ó xøng víi tÇm vãc mét khu di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng ®Æc biÖt quan träng, xøng ®¸ng víi tÇm vãc cña nã trong lÞch sö d©n téc. HÇu hÕt c¸c di tÝch ®Òu ®· ®­îc kiÓm kª, kh¶o s¸t vµ khoanh vïng b¶o vÖ, x©y dùng hå s¬ di tÝch, cã ban qu¶n lý 527

riªng. C¸c c«ng t¸c liªn quan ®Õn b¶o tån, t«n t¹o ®Òu ®­îc l·nh ®¹o chÝnh quyÒn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tèi ®a. C«ng t¸c tu bæ, t«n t¹o côm di tÝch an toµn khu ®· tr¶i qua nhiÒu thêi gian, ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ: N¨m 1990, t¹i ®åi TØn Keo, tØnh Th¸i Nguyªn ®· x©y dùng bia t­ëng niÖm Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, lµm phßng tr­ng bµy di tÝch lÞch sö, nhµ kh¸ch...; t¹i trung t©m x· Phó §×nh, x©y dùng nhµ truyÒn thèng, giíi thiÖu tr­ng bµy nhiÒu hiÖn vËt quý. Trong nh÷ng n¨m qua, Nhµ tr­ng bµy An toµn khu §Þnh Hãa vµ mét sè di tÝch kh¸c ®· ®­îc ®Çu t­ t«n t¹o kü l­ìng. Ngµy 19-5-2005, Nhµ t­ëng niÖm Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i an toµn khu ®­îc kh¸nh thµnh ®Ó phôc vô kh¸ch tham quan ®Õn víi B¸c, ®Õn víi an toµn khu. §©y lµ nh÷ng c«ng t¸c quan träng mµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña tØnh Th¸i Nguyªn, cña Trung ­¬ng ®· thùc hiÖn vµ thùc hiÖn kh¸ tèt víi mong muèn b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy t¸c dông cña c¸c di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong tØnh. 3. Mét vµi ®Ò xuÊt ViÖc b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy t¸c dông quÇn thÓ di tÝch lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt ®ßi hái c¸c c¬ quan chuyªn m«n ph¶i nghiªn cøu vµ tæ chøc c«ng t¸c khai th¸c, nh»m võa thÓ hiÖn ®­îc tÇm quan träng vµ gi¸o dôc lÞch sö, võa g¾n kÕt gi÷a häc tËp víi du lÞch, tham quan, gi¶i trÝ. Tõ ®ã, t¹o sù nèi kÕt thÕ hÖ cha «ng víi c¸c thÕ hÖ trÎ ngµy nay. Trªn thùc tÕ, cÇn chó träng tíi nh÷ng vÊn ®Ò sau: 1- CÇn cã mét quy ho¹ch tæng thÓ ®Ó b¶o tån, ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ cña c¸c di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong vïng. 528

Trong ®ã cÇn nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ c¶ c¸c t¸c ®éng cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, c¶ sù ph¸t triÓn du lÞch... tíi di tÝch, tõ ®ã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp. Chó träng c«ng t¸c quy ho¹ch tæng thÓ gi÷a b¶o tån, t«n t¹o c¸c di tÝch, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ c¸c khu di tÝch träng ®iÓm g¾n víi ph¸t triÓn du lÞch; phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó h×nh thµnh nªn nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng cña vïng ViÖt B¾c, x©y dùng an toµn khu liªn hoµn víi c¸c tØnh gi¸p ranh. 2- CÇn ®Èy m¹nh phong trµo x· héi hãa c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa vµ ph¸t triÓn du lÞch, thu hót mäi nguån ®Çu t­ cho ph¸t triÓn du lÞch v¨n hãa cña tØnh, gãp phÇn lµm cho di tÝch trë thµnh g¹ch nèi quan träng cña du lÞch v¨n hãa, du lÞch vÒ nguån, thùc sù lµ nh©n tè cÇn thiÕt thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bµn tØnh. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, lÔ héi truyÒn thèng mang nÐt ®Æc tr­ng riªng cña tõng ®Þa ph­¬ng; qu¶n lý, b¶o vÖ vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c gi¸ trÞ cña di tÝch lÞch sö trªn quª h­¬ng c¸ch m¹ng, gãp phÇn thóc ®Èy ngµnh du lÞch ph¸t triÓn; t¹o sù liªn kÕt gi÷a c¸c tuyÕn, ®iÓm di tÝch, ®iÓm du lÞch trong ®Þa ph­¬ng, g¾n tham quan di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng víi tham quan c¸c danh lam th¾ng c¶nh trong vïng... Gi¶i quyÕt hµi hßa gi÷a bµi to¸n ph¸t triÓn du lÞch vµ b¶o tån c¸c di tÝch. Du lÞch gãp phÇn qu¶ng b¸ nh÷ng gi¸ trÞ ®Æc tr­ng cña di tÝch ®Õn víi c«ng chóng, t¹o nªn sù ®ång thuËn, quan t©m cña d­ luËn x· héi ®èi víi di tÝch. CÇn khuyÕn khÝch du lÞch ph¸t triÓn hîp lý, phôc vô cho di tÝch chø kh«ng v× lîi nhuËn tr­íc m¾t mµ xem nhÑ hoÆc kh«ng quan 529

t©m ®Õn nhiÖm vô b¶o tån, t«n t¹o, lµ nguyªn nh©n gãp phÇn lµm cho di tÝch mau xuèng cÊp. CÇn t¹o sù hµi hßa gi÷a ph¸t triÓn du lÞch vµ b¶o tån di tÝch, cÇn cã sù phèi hîp ®ång thuËn gi÷a nh÷ng ng­êi lµm du lÞch víi nh÷ng nhµ lµm chuyªn m«n b¶o tån di s¶n v¨n hãa nh»m mét môc ®Ých gi÷ g×n vµ ph¸t huy gi¸ trÞ di tÝch kh«ng chØ cho hiÖn t¹i mµ cßn ë t­¬ng lai, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph­¬ng, ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña tØnh Th¸i Nguyªn nãi riªng vµ cña c¶ n­íc nãi chung. 3- §Èy m¹nh c«ng t¸c x· héi hãa trong c«ng t¸c b¶o tån di tÝch, huy ®éng tÝch cùc h¬n n÷a c¸c nguån vèn x· héi cho ho¹t ®éng tu bæ, t«n t¹o di tÝch. N©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c quy ho¹ch, qu¶n lý, ®æi míi chÊt liÖu phôc håi ®¶m b¶o tÝnh thÈm mü, kü thuËt vµ tÝnh bÒn v÷ng cho c«ng tr×nh, t¨ng søc sèng cho mçi di tÝch... 4- Trong qu¸ tr×nh b¶o tån, t«n t¹o c¸c di tÝch, cÇn quan t©m tíi mèi quan hÖ gi÷a c¸c di tÝch trong quÇn thÓ di tÝch lÞch sö, mèi quan hÖ gi÷a b¶o tån quÇn thÓ di tÝch víi b¶o tån m«i tr­êng sinh th¸i cña An toµn khu ViÖt B¾c, Thñ ®« kh¸ng chiÕn, mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a b¶o tån di tÝch víi b¶o tån kh«ng gian v¨n hãa cña di tÝch, ®Þa ®iÓm di tÝch. Nh­ vËy, ®Ó b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy t¸c dông mét khu di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng quan träng cña c¶ d©n téc, khu di tÝch lÞch sö sinh th¸i An toµn khu §Þnh Hãa, Th¸i Nguyªn cÇn ®­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn xøng ®¸ng víi nh÷ng ®Þnh h­íng cô thÓ, võa mang tÝnh d©n téc, võa mang tÝnh hiÖn ®¹i, phï hîp víi c¶nh quan thiªn nhiªn vµ tæng thÓ toµn khu di tÝch. 530

Cã nh­ vËy, kh¶ n¨ng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc truyÒn thèng lÞch sö c¸ch m¹ng tíi nh©n d©n sÏ cã t¸c dông lín vµ s©u s¾c ®Ó n¬i ®©y thùc sù trë thµnh trung t©m gi¸o dôc tinh thÇn yªu n­íc, lßng tù hµo d©n téc, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, ®ång thêi khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. 531

AN TOµN KHU TH¸I NGUY£N TRONG HÖ THèNG C¸C DI TÝCH C¸CH M¹NG Vµ KH¸NG CHIÕN ë VIÖT B¾C TS. NguyÔn V¨n C­êng* Ths. Phan TuÊn Dòng** C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng, ngµy 2-9-1945, t¹i Qu¶ng tr­êng Ba §×nh - Hµ Néi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh thay mÆt ChÝnh phñ l©m thêi n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa tuyªn bè víi nh©n d©n trong n­íc vµ thÕ giíi n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa ®­îc thµnh lËp - nhµ n­íc d©n chñ nh©n d©n ®Çu tiªn ë §«ng Nam ¸, më ra kû nguyªn míi cña d©n téc ViÖt Nam. N­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa võa míi ra ®êi ®· ph¶i ®èi mÆt víi mu«n vµn khã kh¨n chång chÊt: N¹n ®ãi, n¹n dèt vµ thï trong giÆc ngoµi ®Æt chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng tr­íc mét t×nh thÕ \"ngµn c©n treo sîi tãc\". Tr­íc t×nh h×nh ®ã, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chØ ra \"Nh÷ng nhiÖm vô cÊp b¸ch cña Nhµ n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa\"1 vµ sau ®ã ngµy 25-11-1945, ___________ * Gi¸m ®èc B¶o tµng LÞch sö quèc gia. ** Tr­ëng phßng Hîp t¸c quèc tÕ - B¶o tµng LÞch sö quèc gia. 1. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, S®d, t.4, tr. 6. 532

Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng ®· ra ChØ thÞ: Kh¸ng chiÕn kiÕn quèc x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña toµn §¶ng, toµn d©n lóc nµy lµ: Cñng cè chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng; chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc; bµi trõ néi ph¶n; c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. Song, ®éc lËp d©n téc ®· bÞ ®e däa nghiªm träng bëi c¸c thÕ lùc thï trong, giÆc ngoµi. D©n téc ta kh«ng cã sù lùa chän nµo kh¸c ®ã lµ ph¶i ®øng lªn kh¸ng chiÕn b¶o vÖ nÒn ®éc lËp non trÎ võa míi giµnh ®­îc. Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn ®ªm 19-12-1946 lµ mét sù kh¼ng ®Þnh ý chÝ quyÕt t©m cña c¶ d©n téc: \"Chóng ta thµ hy sinh tÊt c¶, chø nhÊt ®Þnh kh«ng chÞu mÊt n­íc, nhÊt ®Þnh kh«ng chÞu lµm n« lÖ\"1. Víi ®­êng lèi kh¸ng chiÕn toµn d©n, toµn diÖn, tr­êng kú vµ dùa vµo søc m×nh lµ chÝnh, ®Ó chuÈn bÞ cho cuéc kh¸ng chiÕn l©u dµi vµ ®¶m b¶o th¾ng lîi, víi nh·n quan s¸ng suèt vµ tÇm nh×n chiÕn l­îc, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ Trung ­¬ng §¶ng ®· sím ý thøc ®­îc r»ng cÇn ph¶i cñng cè c¨n cø ®Þa c¸ch m¹ng ViÖt B¾c thµnh c¨n cø kh¸ng chiÕn, n¬i lµm viÖc cña c¸c c¬ quan Trung ­¬ng §¶ng, ChÝnh phñ lµm c¬ së cho cuéc kh¸ng chiÕn l©u dµi cña d©n téc. §ång chÝ Ph¹m V¨n §ång theo sù ph©n c«ng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë l¹i cïng mét sè c¸n bé cñng cè c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c. Cuèi th¸ng 10-1946, ®ång chÝ NguyÔn L­¬ng B»ng ®­îc giao nhiÖm vô trë l¹i ViÖt B¾c chuÈn bÞ nh÷ng ®Þa ®iÓm lµm n¬i x©y dùng c¨n cø kh¸ng chiÕn, n¬i lµm viÖc cña c¸c c¬ quan Trung ­¬ng §¶ng vµ ChÝnh phñ trong tr­êng hîp ph¶i rêi khái Thñ ®« Hµ Néi khi cuéc kh¸ng chiÕn toµn quèc bïng næ. Th¸ng 11-1946, Trung ­¬ng §¶ng quyÕt ®Þnh thµnh lËp ®éi ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, S®d, t.4, tr. 534. 533

c«ng t¸c ®Æc biÖt do ®ång chÝ TrÇn §¨ng Ninh phô tr¸ch chuyªn lo viÖc nghiªn cøu, vËn chuyÓn vµ chän ®Þa ®iÓm an toµn cña c¸c c¬ quan Trung ­¬ng n»m s©u trong c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c trªn ®Þa bµn c¸c huyÖn §Þnh Hãa, S¬n D­¬ng, Yªn S¬n, Chî §ån lµm n¬i x©y dùng An toµn khu cña Trung ­¬ng. Tõ ®Çu n¨m 1947, c¸c c¬ quan cña Trung ­¬ng §¶ng, ChÝnh phñ theo chñ tr­¬ng cña Trung ­¬ng §¶ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nhanh chãng rêi Thñ ®« Hµ Néi vÒ ChiÕn khu ViÖt B¾c ®Æt an toµn khu chñ yÕu trªn ®Þa bµn c¸c huyÖn §Þnh Hãa (Th¸i Nguyªn), Chî §ån (B¾c K¹n), S¬n D­¬ng, Yªn S¬n (Tuyªn Quang) tõ n¨m 1947 ®Õn n¨m 1954. Trong hÖ thèng An toµn khu cña Trung ­¬ng ®ãng ë c¨n cø ®Þa kh¸ng chiÕn ViÖt B¾c th× An toµn khu Th¸i Nguyªn trong ®ã cã §Þnh Hãa gi÷ vai trß hÕt søc to lín. Tõ cuèi n¨m 1940, khi Hå ChÝ Minh cßn ho¹t ®éng ë TÜnh T©y (Trung Quèc) ®· nhËn thÊy nh÷ng lîi thÕ cña Th¸i Nguyªn vµ coi ®©y nh­ mét ®Çu cÇu ®Ó chØ ®¹o phong trµo c¸ch m¹ng c¶ n­íc. Ng­êi viÕt: \"Tõ Cao B»ng cßn ph¶i ph¸t triÓn vÒ Th¸i Nguyªn vµ th«ng xuèng n÷a míi cã thÓ tiÕp xóc víi toµn quèc ®­îc. Cã nèi phong trµo ®­îc víi Th¸i Nguyªn vµ toµn quèc th× khi ph¸t ®éng ®Êu tranh vò trang lóc thuËn lîi cã thÓ tÊn c«ng, lóc khã kh¨n cã thÓ gi÷\"1. Trong An toµn khu Th¸i Nguyªn, §Þnh Hãa lµ huyÖn vïng s©u, song kh«ng c¸ch xa c¸c trôc ®­êng giao th«ng vµ trung t©m tØnh lþ, l¹i t­¬ng ®èi gÇn Hµ Néi so víi c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c ë ViÖt B¾c. HÇu hÕt c¸c x· ë §Þnh Hãa ®Òu cã nói non hiÓm trë bao bäc, t¹o thµnh thung lòng lßng ch¶o, lßng m¸ng kÝn ®¸o, cã t¸c dông võa che giÊu ___________ 1. Vâ Nguyªn Gi¸p: Nh÷ng chÆng ®­êng lÞch sö, S®d, tr. 38. 534

lùc l­îng, võa ng¨n c¶n sù tiÕn c«ng cña qu©n thï, võa c¬ ®éng trong viÖc liªn th«ng víi c¸c ®Þa ®iÓm nh­: phÝa b¾c gi¸p B¹ch Th«ng, Chî §ån (B¾c K¹n), phÝa t©y gi¸p huyÖn S¬n D­¬ng, Yªn S¬n, Chiªm Hãa (Tuyªn Quang), phÝa nam gi¸p §¹i Tõ, phÝa ®«ng gi¸p Phó L­¬ng (Th¸i Nguyªn). YÕu tè nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc ®i l¹i, vËn chuyÓn hµng hãa vµ n¾m b¾t t×nh h×nh trong cuéc kh¸ng chiÕn l©u dµi. Ngµy 20-5-1947, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cã mÆt t¹i An toµn khu §Þnh Hãa. Tõ ®©y An toµn khu Th¸i Nguyªn trë thµnh n¬i Trung ­¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, Bé Tæng t­ lÖnh Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam ®øng ch©n chØ ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn toµn quèc. Theo c¸c tµi liÖu nghiªn cøu, tõ cuèi n¨m 1947 ®Õn cuèi n¨m 1953, c¸c c¬ quan cña Trung ­¬ng §¶ng, MÆt trËn, Bé Quèc phßng, Bé Tæng t­ lÖnh qu©n ®éi th­êng ®ãng t¹i §Þnh Hãa. C¸c c¬ quan Nhµ n­íc, Quèc héi, c¸c bé, Phñ Thñ t­íng ®ãng trªn ®Þa bµn huyÖn S¬n D­¬ng (Tuyªn Quang). Tõ cuèi n¨m 1953 ®Õn th¸ng 7-1954, c¸c c¬ quan ®Çu n·o cña §¶ng, Nhµ n­íc, Quèc héi, Qu©n ®éi... tËp trung vÒ ®Êt Kim Quan Th­îng, Yªn S¬n (Tuyªn Quang). §Õn th¸ng 8-1954, tr­íc khi vÒ tiÕp qu¶n Thñ ®« Hµ Néi, c¸c c¬ quan nãi trªn l¹i tËp trung vÒ t¹i V¨n L·ng, §¹i Tõ (Th¸i Nguyªn). T¹i An toµn khu Th¸i Nguyªn, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Trung ­¬ng §¶ng ®· ®­a ra nh÷ng quyÕt s¸ch quan träng, gãp phÇn quyÕt ®Þnh cho th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc nh­: QuyÕt t©m tiªu diÖt ®Þch trong chiÕn dÞch ph¶n c«ng ViÖt B¾c Thu - §«ng 1947; quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc biÕn hËu ph­¬ng cña ®Þch thµnh tiÒn ph­¬ng cña ta nh÷ng n¨m 1948-1949; quyÕt ®Þnh më c¸c chiÕn dÞch Biªn giíi, Trung du, Hoµng Hoa Th¸m, Hµ Nam Ninh, Hßa B×nh nh»m tiªu hao sinh lùc ®Þch, ph¸t 535

triÓn lùc l­îng, më réng vïng gi¶i phãng vµ sù ñng hé cña quèc tÕ víi cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú cña d©n téc. §Æc biÖt t¹i An toµn khu Th¸i Nguyªn, cuèi th¸ng 9-1953, Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng ®· häp, x¸c ®Þnh nhiÖm vô qu©n sù §«ng - Xu©n 1953-1954. Ngµy 6-12-1953, t¹i TØn Keo, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, Bé ChÝnh trÞ Trung ­¬ng §¶ng ®· häp d­íi sù chñ täa cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ ®· th«ng qua \"Ph­¬ng ¸n t¸c chiÕn mïa Xu©n 1954\" do Tæng Qu©n ñy b¸o c¸o. Còng t¹i ®©y, Bé ChÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ lÞch sö, kÕt thóc cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc. §¸nh gi¸ vÒ vÞ trÝ, vai trß chiÕn l­îc cña ChiÕn khu ViÖt B¾c trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc, cïng víi c¸c ®Þa ®iÓm an toµn khu ë Tuyªn Quang, An toµn khu §Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn lµ mét phÇn quan träng cña khu di tÝch lÞch sö chiÕn khu ViÖt B¾c trong hÖ thèng c¸c Khu di tÝch lÞch sö vÒ thêi kú c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn ë ViÖt Nam d­íi sù l·nh ®¹o cña Trung ­¬ng §¶ng vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®­îc ChÝnh phñ x¸c ®Þnh \"lµ quÇn thÓ di tÝch quan träng bËc nhÊt cña d©n téc ViÖt Nam thÕ kû XX\". Nh»m b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy gi¸ trÞ lÞch sö c¸ch m¹ng cña c¸c di tÝch c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn ë ViÖt B¾c, ChÝnh phñ ®· giao cho Bé V¨n hãa - Th«ng tin (nay lµ Bé V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch) phèi hîp víi c¸c bé, ban, ngµnh ë Trung ­¬ng vµ c¸c tØnh tiÕn hµnh x©y dùng \"§Ò ¸n quy ho¹ch tæng thÓ ®Çu t­ phôc håi, b¶o tån, t«n t¹o, ph¸t huy Khu di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn ChiÕn khu ViÖt B¾c\". §Ò ¸n ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ ra QuyÕt ®Þnh sè 984/Q§-TTg ngµy 2-10-1999 phª duyÖt. §­îc sù chØ ®¹o cña 536

Bé V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch, B¶o tµng C¸ch m¹ng ViÖt Nam (nay lµ B¶o tµng LÞch sö quèc gia) ®· phèi hîp víi c¸c c¬ quan chuyªn ngµnh triÓn khai dù ¸n nghiªn cøu, phôc håi ®­îc c¸c di tÝch quan träng ë An toµn khu §Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn nh­: l¸n ë vµ lµm viÖc, hÇm phßng tr¸nh m¸y bay ®Þch cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë Khu«n T¸t; l¸n ë cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng ®· häp vµ quyÕt ®Þnh chiÕn dÞch lÞch sö §iÖn Biªn Phñ t¹i TØn Keo; nhµ ë vµ lµ v¨n phßng, n¬i lµm viÖc cña Tæng BÝ th­ Tr­êng Chinh; x©y dùng nhµ tr­ng bµy bæ sung néi dung cho c¸c di tÝch An toµn khu §Þnh Hãa... Tuy nhiªn, so víi 96 di tÝch liªn quan tíi An toµn khu Th¸i Nguyªn th× sè l­îng nh÷ng di tÝch ®· ®­îc phôc håi, t«n t¹o trong nh÷ng n¨m qua cßn kh¸ khiªm tèn. TØnh Th¸i Nguyªn cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc tuyªn truyÒn, giíi thiÖu vÒ An toµn khu Th¸i Nguyªn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ë ®Þa ph­¬ng vµ Trung ­¬ng, thùc hiÖn chñ tr­¬ng x· héi hãa, kªu gäi c¸c ban ngµnh, ®oµn thÓ x· héi tham gia vµo viÖc phôc håi, b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy gi¸ trÞ c¸c di tÝch c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn An toµn khu Th¸i Nguyªn cho xøng ®¸ng víi ý nghÜa, gi¸ trÞ vµ tÇm vãc cña Thñ ®« kh¸ng chiÕn cña c¶ n­íc. §ång thêi, tØnh Th¸i Nguyªn còng cÇn t¹o lËp mèi liªn kÕt du lÞch v¨n hãa - lÞch sö liªn th«ng víi n¨m tØnh kh¸c thuéc ChiÕn khu ViÖt B¾c nh­: Cao B»ng, B¾c K¹n, L¹ng S¬n, Hµ Giang, Tuyªn Quang víi nhiÒu ho¹t ®éng phong phó, ®a d¹ng, cã søc thu hót kh¸ch tham quan ®Õn víi ChiÕn khu ViÖt B¾c lÞch sö. VÒ phÝa B¶o tµng LÞch sö quèc gia, víi vai trß lµ mét b¶o tµng quèc gia ®øng ®Çu hÖ thèng b¶o tµng lÞch sö - x· héi, chóng t«i còng lu«n nhËn thøc râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh 537

trong viÖc phèi hîp víi c¸c c¬ quan, ban ngµnh ë Trung ­¬ng vµ c¸c tØnh thuéc ChiÕn khu ViÖt B¾c, trong ®ã cã Th¸i Nguyªn ®Ó tiÕp tôc nghiªn cøu, phôc håi, b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ lÞch sö c¸c di tÝch c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn An toµn khu Th¸i Nguyªn trong hÖ thèng c¸c di tÝch c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn ë ViÖt B¾c. §ång thêi, chó träng tuyªn truyÒn, giíi thiÖu, ph¸t huy gi¸ trÞ c¸c di tÝch, hiÖn vËt, ¶nh t­ liÖu g¾n víi ho¹t ®éng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cña Trung ­¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, qu©n ®éi... c¸c ho¹t ®éng cña §¶ng bé vµ nh©n d©n khu An toµn khu Th¸i Nguyªn trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc giai ®o¹n 1947-1954 mµ b¶o tµng ®ang l­u gi÷ vµ tr­ng bµy cho t­¬ng xøng víi vÞ trÝ, vai trß cña An toµn khu Th¸i Nguyªn trong cuéc kh¸ng chiÕn thÇn th¸nh cña d©n téc, qua ®ã, gãp phÇn vµo viÖc gi¸o dôc truyÒn thèng lÞch sö, c¸ch m¹ng cho c¸c tÇng líp nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ thÕ hÖ trÎ h«m nay. 538

Di tÝch An toµn khu Th¸i Nguyªn vµ hÖ thèng b¶o tµng di tÝch l­u niÖm Chñ tÞch Hå ChÝ Minh TS. Chu §øc TÝnh* Thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 04/NQ-TW ngµy 12-9-1977 cña Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam vÒ viÖc thµnh lËp B¶o tµng Hå ChÝ Minh vµ NghÞ ®Þnh sè 375/CP ngµy 15-10-1979 cña Héi ®ång ChÝnh phñ vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ tæ chøc ViÖn B¶o tµng Hå ChÝ Minh, tõ n¨m 1983, hÖ thèng c¸c b¶o tµng vµ di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong c¶ n­íc ®· dÇn dÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. H¬n hai m­¬i n¨m qua, hÖ thèng nµy ®· vµ ®ang gãp phÇn kh«ng nhá trong sù nghiÖp b¶o tån vµ ph¸t triÓn sù nghiÖp v¨n hãa n­íc nhµ, gi÷ vai trß quan träng trong c«ng t¸c b¶o tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy t¸c dông nh÷ng di s¶n v¨n hãa cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Sinh thêi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh«ng ®ång ý dùng t­îng, x©y dùng b¶o tµng, hoÆc b¶o tån di tÝch cña m×nh. V× vËy, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ ngµnh v¨n hãa - th«ng tin chØ x©y dùng duy nhÊt ___________ * Nguyªn Gi¸m ®èc B¶o tµng Hå ChÝ Minh. 539

mét t­îng B¸c Hå ë ®¶o C« T«, tØnh Qu¶ng Ninh vµ kh«i phôc nhµ ë quª néi, quª ngo¹i B¸c Hå vµo n¨m 1957 vµ n¨m 1961. Sau khi B¸c qua ®êi, thÓ theo nguyÖn väng cña toµn thÓ nh©n d©n muèn ®­îc l­u gi÷ ®êi ®êi nh÷ng kû vËt cña B¸c, cïng víi viÖc quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban phô tr¸ch x©y dùng B¶o tµng Hå ChÝ Minh, Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam ®· cho phÐp kh«i phôc c¸c khu l­u niÖm, x©y dùng nhµ tr­ng bµy bæ sung di tÝch. Trong c¸c n¨m 1970-1971, ®· x©y dùng xong nhµ tr­ng bµy (bæ sung di tÝch) ë Khu di tÝch Kim Liªn, Khu di tÝch P¸c Bã vµ Khu di tÝch T©n Trµo. Còng vµo n¨m ®ã, ®· chÝnh thøc thµnh lËp c¸c ban phô tr¸ch vµ më cöa tham quan c¸c di tÝch B¸c Hå ë T©n Trµo vµ P¸c Bã. Khu di tÝch Phñ Chñ tÞch, n¬i B¸c Hå ®· ë vµ lµm viÖc liªn tôc 15 n¨m, ngay sau ngµy B¸c mÊt ®· ®­îc b¶o qu¶n vµ gi÷ g×n kÞp thêi. Còng sau n¨m 1970, mét sè di tÝch l­u niÖm Chñ tÞch Hå ChÝ Minh dÇn dÇn ®­îc kh«i phôc vµ më cöa ®ãn kh¸ch tham quan, ®ã lµ c¸c di tÝch: Nhµ 48 phè Hµng Ngang, Hµ Néi, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh viÕt b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp; nhµ «ng NguyÔn V¨n D­¬ng ë lµng V¹n Phóc, thÞ x· Hµ §«ng, n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Ban Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng quyÕt ®Þnh ph¸t ®éng toµn quèc kh¸ng chiÕn. Sau n¨m 1975, ë c¸c tØnh phÝa Nam, c«ng viÖc s­u tÇm, ph¸t hiÖn c¸c di tÝch cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®­îc c¸c cÊp ñy, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n ®Æc biÖt chó ý. ChØ trong 5 n¨m, tõ 1975 ®Õn 1980, nhiÒu di tÝch ®­îc kh«i phôc vµ ®­a ra giíi thiÖu: Nhµ «ng NguyÔn SÜ §é, n¬i cô NguyÔn Sinh S¾c, th©n sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh d¹y häc trong nh÷ng n¨m 1890-1900; Tr­êng Dôc Thanh, Phan ThiÕt, n¬i thÇy gi¸o NguyÔn TÊt Thµnh d¹y häc tõ th¸ng 9-1910 ®Õn th¸ng 2-1911; bÕn c¶ng 540

Nhµ Rång, n¬i anh V¨n Ba xuèng lµm phô bÕp trªn chiÕc tµu §« ®èc Latus¬rªvin ®Ó ra ®i t×m ®­êng cøu n­íc. Còng vµo thêi gian nµy, §¶ng bé vµ nh©n d©n tØnh §ång Th¸p ®· tu söa, t«n t¹o phÇn mé cô Phã b¶ng NguyÔn Sinh S¾c thµnh n¬i t­ëng niÖm vÒ mét ng­êi ®· cã c«ng sinh thµnh vµ gi¸o d­ìng ng­êi con trung hiÕu víi d©n víi n­íc. Th¸ng 9-1979, nh©n dÞp kû niÖm 10 n¨m ngµy B¸c Hå ®i xa, ViÖn B¶o tµng Hå ChÝ Minh phèi hîp h¬n 20 tØnh trong c¶ n­íc tæ chøc triÓn l·m chuyªn ®Ò \"10 n¨m thùc hiÖn Di chóc B¸c Hå\". TriÓn l·m g©y ®­îc tiÕng vang lín, thu hót ®«ng ®¶o nh©n d©n tíi tham quan, t×m hiÓu vÒ th©n thÕ, sù nghiÖp B¸c Hå. Trªn c¬ së thµnh c«ng nµy, nhiÒu tØnh, thµnh phè ®· quyÕt ®Þnh bæ sung tµi liÖu, hiÖn vËt ®Ó chuyÓn triÓn l·m thµnh tr­ng bµy cè ®Þnh trong c¸c nhµ b¶o tµng tØnh hoÆc x©y dùng riªng nhµ tr­ng bµy vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Tuy nhiªn, cho ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX, quan hÖ cña ViÖn B¶o tµng Hå ChÝ Minh víi c¸c di tÝch, c¸c nhµ tr­ng bµy vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong c¶ n­íc vÉn chØ lµ nh÷ng mèi quan hÖ ®ång chÝ, ®ång nghiÖp, chø ch­a cã mét c¬ chÕ tæ chøc phï hîp. Thùc hiÖn ®iÓm 4 trong ®iÒu 2 NghÞ ®Þnh sè 375-CP ngµy 15-10-1979 cña Héi ®ång ChÝnh phñ vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ tæ chøc bé m¸y cña ViÖn B¶o tµng Hå ChÝ Minh: \"Quy ho¹ch hÖ thèng c¸c chi nh¸nh cña ViÖn B¶o tµng vµ c¸c n¬i l­u niÖm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh; chØ ®¹o vµ h­íng dÉn vÒ x©y dùng, vÒ nghiÖp vô cho c¸c n¬i ®ã\", n¨m 1982, Bé V¨n hãa - Th«ng tin ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn giao ®ît ®Çu 8 di tÝch vµ nhµ tr­ng bµy sang ViÖn B¶o tµng Hå ChÝ Minh qu¶n lý vµ chØ ®¹o nghiÖp vô, ®ã lµ: 541

1- Khu di tÝch Kim Liªn, tØnh NghÖ An. 2- Khu di tÝch P¸c Bã, tØnh Cao B»ng 3- Di tÝch 48 Hµng Ngang, thµnh phè Hµ Néi 4- Di tÝch V¹n Phóc, thÞ x· Hµ §«ng. 5- Di tÝch D­¬ng Nç vµ nhµ tr­ng bµy vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë tØnh B×nh TrÞ Thiªn. 6- Di tÝch Dôc Thanh, tØnh ThuËn H¶i. 7- Khu l­u niÖm Nhµ Rång, Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 8- Khu mé cô Phã b¶ng NguyÔn Sinh S¾c, tØnh §ång Th¸p. §Çu n¨m 1983, ViÖn B¶o tµng Hå ChÝ Minh tæ chøc Héi nghÞ lÇn thø nhÊt cÊp l·nh ®¹o c¸c b¶o tµng vµ di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i Khu di tÝch Phñ Chñ tÞch, Hµ Néi. Héi nghÞ ®· ®¸nh dÊu vµ ®Æt nÒn mãng cho sù lín m¹nh kh«ng ngõng cña hÖ thèng b¶o tµng vµ di tÝch Hå ChÝ Minh sau nµy. ThËp kû 80 thÕ kû XX lµ thËp kû cña sù hoµn thiÖn hÖ thèng b¶o tµng Hå ChÝ Minh. Víi viÖc t¨ng c­êng tµi liÖu, hiÖn vËt trong c¸c kho c¬ së, c¶i t¹o vµ n©ng cÊp c¸c nhµ tr­ng bµy, vµ nhÊt lµ nh÷ng thµnh tùu trong c«ng t¸c ph¸t huy t¸c dông, c¸c nhµ tr­ng bµy ®· lÇn l­ît ®­îc c«ng nhËn lµ chi nh¸nh cña B¶o tµng Hå ChÝ Minh: - B¶o tµng Hå ChÝ Minh chi nh¸nh Qu©n khu 5 (1984). - B¶o tµng Hå ChÝ Minh chi nh¸nh B×nh ThuËn (1986). thay cho tªn gäi di tÝch Dôc Thanh. - B¶o tµng Hå ChÝ Minh chi nh¸nh Gia Lai vµ Kon Tum (1988). Trong thËp kû 90 thÕ kû XX, Bé V¨n hãa - Th«ng tin lÇn l­ît c«ng nhËn thªm c¸c chi nh¸nh cña B¶o tµng Hå ChÝ Minh, lµ: - B¶o tµng Hå ChÝ Minh chi nh¸nh ®ång b»ng s«ng Cöu Long (1992). 542

- B¶o tµng Hå ChÝ Minh chi nh¸nh Thµnh phè Hå ChÝ Minh (1995), thay cho tªn gäi Khu l­u niÖm Nhµ Rång. - Khu t­ëng niÖm Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë thÞ x· NghÜa Lé, tØnh Yªn B¸i (1997). §Õn nay, hÖ thèng c¸c b¶o tµng vµ di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh gåm 13 ®¬n vÞ víi mét b¶o tµng ®Çu hÖ ë Thñ ®« Hµ Néi vµ 12 chi nh¸nh ë c¸c ®Þa ph­¬ng. Tr¶i qua h¬n 20 n¨m ho¹t ®éng, c¸c ®¬n vÞ trong hÖ thèng chi nh¸nh di tÝch ®· lµm viÖc hÕt søc m×nh, chó ý rót kinh nghiÖm thùc tiÔn, kh«ng ngõng s¸ng t¹o vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt ®¸ng tr©n träng trªn c¸c mÆt c«ng t¸c c¬ b¶n sau ®©y: - S­u tÇm hµng ngh×n tµi liÖu, hiÖn vËt bæ sung th­êng xuyªn cho c¸c phÇn tr­ng bµy chi nh¸nh, di tÝch vµ tr­ng bµy bæ sung di tÝch. - TiÕn hµnh nhiÒu lÇn chØnh lý, n©ng cao chÊt l­îng c¶ vÒ néi dung vµ mü thuËt, kü thuËt c¸c phÇn tr­ng bµy, nhÊt lµ tr­ng bµy chi nh¸nh. - Hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc kiÓm kª phæ th«ng cho 663 di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong c¶ n­íc vµ kiÓm kª khoa häc c¸c di tÝch trong hÖ thèng b¶o tµng Hå ChÝ Minh. - Hoµn thµnh dù ¸n tæng thÓ tu söa, t«n t¹o hai khu di tÝch ®Æc biÖt quan träng lµ Kim Liªn, P¸c Bã vµ 4 dù ¸n n©ng cÊp c¸c chi nh¸nh (Gia Lai, B×nh ThuËn, ®ång b»ng s«ng Cöu Long, Qu©n khu 5), mét dù ¸n x©y dùng míi B¶o tµng Hå ChÝ Minh - Chi nh¸nh Thõa Thiªn HuÕ, tiÕn tíi x©y dùng tæng thÓ dù ¸n b¶o tån, t«n t¹o di tÝch g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cho tÊt c¶ c¸c chi nh¸nh, di tÝch cßn l¹i trong hÖ thèng. 543

- §Æc biÖt viÖc ph¸t huy t¸c dông tÊt c¶ c¸c chi nh¸nh, di tÝch ®· cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc. Víi nhiÒu h×nh thøc tuyªn truyÒn kh¸c nhau, nh÷ng n¨m qua c¸c di tÝch, chi nh¸nh ®· ®ãn tiÕp hµng chôc triÖu l­ît kh¸ch trong n­íc, ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi vµ kh¸ch quèc tÕ. Th«ng qua c¸c tµi liÖu, hiÖn vËt vµ di tÝch lÞch sö giíi thiÖu cho ®ång bµo vÒ th©n thÕ, sù nghiÖp cña B¸c Hå, vÒ ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nh÷ng thµnh tùu to lín mµ nh©n d©n ta ®· giµnh ®­îc, ®éng viªn nh©n d©n c¶ n­íc tin t­ëng v÷ng b­íc ®i theo con ®­êng mµ §¶ng vµ B¸c Hå ®· chän. Hµng triÖu l­ît ng­êi ®· ®Õn th¨m c¸c chi nh¸nh, di tÝch l­u niÖm Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ sè l­îng kh¸ch tham quan ngµy cµng t¨ng. Kh«ng chØ dõng l¹i ë h×nh thøc ®ãn vµ h­íng dÉn kh¸ch th¨m quan t¹i c¸c chi nh¸nh, di tÝch, c¸c ®¬n vÞ ®· chñ ®éng tæ chøc nhiÒu h×nh thøc tuyªn truyÒn kh¸c nh­: - Chñ ®éng ®ãn ®ång bµo tõ vïng s©u, vïng xa vÒ th¨m chi nh¸nh, di tÝch. - Cö c¸n bé ®Õn c¸c c¬ quan, tr­êng häc, ph­êng x·, quËn huyÖn ®Ó nãi chuyÖn vÒ B¸c Hå, vÒ viÖc thùc hiÖn lêi d¹y cña B¸c, víi c¸c h×nh thøc, néi dung hîp víi tõng ®èi t­îng nghiªn cøu t×m hiÓu. - ViÕt bµi tuyªn truyÒn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ë Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. - XuÊt b¶n s¸ch, Ên phÈm v¨n hãa vµ lµm phim vÒ B¸c Hå. - Tæ chøc c¸c cuéc triÓn l·m l­u ®éng. - Tæ chøc c¸c buæi lÔ t­ëng niÖm, lÔ d©ng hoa, lÔ b¸o c¸o, mõng c«ng, lÔ trao huy hiÖu, trao gi¶i th­ëng cho c¸c c¸ nh©n hoÆc ®¬n vÞ xuÊt s¾c, lÔ r­íc ®uèc truyÒn thèng, lÔ kÕt 544

n¹p §¶ng, §oµn, §éi, héi viªn Héi Cùu chiÕn binh, lÔ tuyªn thÖ tr­íc lóc nhËp ngò, v.v.. - Quan hÖ gi÷a B¶o tµng Hå ChÝ Minh Trung ­¬ng víi c¸c b¶o tµng vµ di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong c¶ n­íc ngµy cµng ®i vµo chiÒu s©u. ViÖc ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c cÊp ñy, chÝnh quyÒn, ngµnh v¨n hãa Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng víi B¶o tµng Hå ChÝ Minh ngµy cµng râ nÐt, ®ã lµ: cÊp ñy, chÝnh quyÒn vµ ngµnh v¨n hãa ®Þa ph­¬ng qu¶n lý trùc tiÕp vµ toµn diÖn c¸c b¶o tµng vµ di tÝch Hå ChÝ Minh, Côc B¶o tån B¶o tµng thay mÆt Bé V¨n hãa - Th«ng tin thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vµ B¶o tµng Hå ChÝ Minh h­íng dÉn vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô cho c¸c b¶o tµng vµ di tÝch theo nguyªn t¾c hai chiÒu l·nh ®¹o. Mèi quan hÖ nµy ngµy cµng trë nªn quy chuÈn vµ ngµy cµng trë nªn th©n thiÕt, g¾n bã. - HÇu hÕt c¸c ®Þa ph­¬ng cã di tÝch Chñ tÞch Hå ChÝ Minh khi quyÕt ®Þnh mét vÊn ®Ò g× liªn quan ®Õn khoa häc, nghiÖp vô ®Òu ®­îc tháa thuËn b»ng v¨n b¶n cña B¶o tµng Hå ChÝ Minh, 18 héi nghÞ tæng kÕt c«ng t¸c ®­îc tæ chøc lu©n phiªn ë c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¸c n¨m qua ®· thùc sù lµ c¸c diÔn ®µn khoa häc ®Ó c¸c b¶o tµng vµ di tÝch Hå ChÝ Minh trao ®æi, häc tËp lÉn nhau, ®ång thêi t¨ng c­êng vµ cñng cè mèi quan hÖ cña nh÷ng c¸n bé cïng lµm c«ng viÖc nghiªn cøu vµ phôc vô ë c¬ quan mang tªn B¸c Hå trong c¶ n­íc. Ngµy 20-5-1947, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ë x· §iÒm MÆc, huyÖn §Þnh Hãa. KÓ tõ ®©y Th¸i Nguyªn l¹i ®­îc lùa chän lµm an toµn khu ®Æt t¹i x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa. Ngµy 28-11-2001, ñy ban nh©n d©n tØnh Th¸i Nguyªn cã Tê tr×nh sè 43 göi Thñ t­íng ChÝnh phñ ®Ò nghÞ c«ng nhËn 545

27 x· an toµn khu trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, trong ®ã §Þnh Hãa 7, §¹i Tõ 11, Vâ Nhai 6; Phó L­¬ng, Phæ Yªn, Phó B×nh mçi huyÖn cã 1 x·. §èi víi côm di tÝch vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë Th¸i Nguyªn nãi riªng vµ ChiÕn khu ViÖt B¾c nãi chung, v× tÇm quan träng cña nã trong cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc, §¶ng vµ Nhµ n­íc còng nh­ B¶o tµng Hå ChÝ Minh ®· cã sù quan t©m ®Æc biÖt. 546

Nghiªn cøu, s­u tÇm, g×n gi÷ vµ ph¸t huy gi¸ trÞ tµi liÖu, hiÖn vËt vÒ thêi kú Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë An toµn khu Th¸i Nguyªn trong viÖc gi¸o dôc truyÒn thèng c¸ch m¹ng cho c¸c thÕ hÖ h«m nay vµ mai sau Bïi Huy Toµn* Nh©n d©n c¸c d©n téc Th¸i Nguyªn cã truyÒn thèng yªu n­íc vµ sím cã phong trµo c¸ch m¹ng ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn. Trong lÞch sö ®Êu tranh dùng n­íc vµ gi÷ n­íc, m¶nh ®Êt Th¸i Nguyªn víi vÞ trÝ chiÕn l­îc quan träng lu«n ®­îc c¸c nhµ n­íc thêi kú phong kiÕn bè trÝ phßng thñ nh­ mét bøc t­êng ng¨n qu©n giÆc tõ ph­¬ng B¾c trµn xuèng x©m l­îc ®Êt n­íc ta, còng lµ ®Þa bµn ®Ó qu©n vµ d©n ta tæ chøc lùc l­îng chèng tr¶ qu©n x©m l­îc ë miÒn biªn giíi, lµ ®iÓm giao th­¬ng kinh tÕ thuËn lîi gi÷a miÒn ng­îc víi vïng ®ång b»ng d­íi c¸c triÒu ®¹i nhµ n­íc phong kiÕn trong lÞch sö ViÖt Nam. Do vËy, Th¸i Nguyªn víi ®Þa bµn chiÕn l­îc \"TiÕn cã thÓ ®¸nh, lui cã thÓ gi÷\", trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc ®· trë thµnh c¨n cø ®Þa c¸ch m¹ng. ___________ * Gi¸m ®èc B¶o tµng Th¸i Nguyªn. 547

Ngay tõ n¨m 1940, l·nh tô NguyÔn ¸i Quèc khi cßn ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi (QuÕ L©m, tØnh Qu¶ng T©y, Trung Quèc) ®Ó chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn vµ chê c¬ héi trë vÒ Tæ quèc l·nh ®¹o phong trµo c¸ch m¹ng, víi tÇm nh×n chiÕn l­îc, Ng­êi ®· nhËn ®Þnh: \"C¨n cø ®Þa Cao B»ng sÏ më ra triÓn väng lín cho c¸ch m¹ng ta. Cao B»ng cã phong trµo tèt tõ tr­íc, l¹i kÒ s¸t biªn giíi, lÊy ®ã lµm c¬ së liªn l¹c quèc tÕ rÊt thuËn lîi. Nh­ng tõ Cao B»ng cßn ph¶i ph¸t triÓn vÒ Th¸i Nguyªn vµ th«ng xuèng n÷a míi cã thÓ tiÕp xóc víi toµn quèc ®­îc. Cã nèi phong trµo ®­îc víi Th¸i Nguyªn vµ toµn quèc th× khi ph¸t ®éng ®Êu tranh vò trang, lóc thuËn lîi cã thÓ tiÕn c«ng, lóc khã kh¨n cã thÓ gi÷\"1. ChÝnh v× vËy, Th¸i Nguyªn ®· ®­îc lùa chän lµ An toµn khu Trung ­¬ng trong c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c, ®Þa danh thiªng liªng An toµn khu §Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn vinh dù, tù hµo lµ ghi dÊu n¬i ë, lµm viÖc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng nhiÒu c¬ quan cña Trung ­¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, bé, ngµnh, ®¬n vÞ qu©n ®éi trong thêi kú chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc. Ngay khi n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa non trÎ míi thµnh lËp, thùc d©n Ph¸p ®· quay trë l¹i x©m l­îc n­íc ta víi d· t©m biÕn d©n téc ta thµnh n« lÖ mét lÇn n÷a. Ngµy 19-12-1946, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ra lêi kªu gäi toµn d©n quyÕt t©m kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc. §Þa bµn c¸c huyÖn §Þnh Hãa, §¹i Tõ, Vâ nhai, Phó L­¬ng (Th¸i Nguyªn); c¸c huyÖn S¬n D­¬ng, Yªn S¬n, Chiªm Hãa (Tuyªn Quang); Chî §ån (B¾c K¹n) lµ vïng ®Êt cã vÞ trÝ ___________ 1. Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, ViÖn Hå ChÝ Minh: Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, S®d, t.2, tr. 112. 548

chiÕn l­îc quan träng, n¬i héi tô c¸c yÕu tè \"Thiªn thêi, ®Þa lîi, nh©n hßa\", tõ n¨m 1947 ®Õn n¨m 1954 ®· trë thµnh n¬i ë vµ lµm viÖc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ c¸c c¬ quan ®Çu n·o kh¸ng chiÕn: Trung ­¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, Quèc héi, MÆt trËn, c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ - x· héi, nhiÒu ®¬n vÞ qu©n ®éi... cïng c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cao cÊp cña §¶ng, Nhµ n­íc, Bé Tæng t­ lÖnh nh­: Tr­êng Chinh, T«n §øc Th¾ng, Hoµng Quèc ViÖt, Vâ Nguyªn Gi¸p... Trong ®ã, §Þnh Hãa (Th¸i Nguyªn) trë thµnh \"an toµn khu tuyÖt mËt\" - Trung t©m Thñ ®« kh¸ng chiÕn cña c¶ n­íc. N¬i ®©y ®· diÔn ra nhiÒu sù kiÖn lÞch sö quan träng liªn quan ®Õn vËn mÖnh cña d©n téc, ®Æc biÖt ngµy 6-12-1953 t¹i l¸n TØn Keo, x· Phó §×nh, An toµn khu §Þnh Hãa, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Bé ChÝnh trÞ th«ng qua kÕ ho¹ch t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy vµ quyÕt ®Þnh më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ. Ng­êi chØ thÞ cho §¹i t­íng Tæng T­ lÖnh Vâ Nguyªn Gi¸p: \"ChiÕn dÞch nµy lµ mét chiÕn dÞch rÊt quan träng kh«ng nh÷ng vÒ qu©n sù mµ c¶ vÒ chÝnh trÞ, kh«ng nh÷ng ®èi víi trong n­íc mµ c¶ ®èi víi quèc tÕ. V× vËy, toµn qu©n, toµn d©n, toµn §¶ng ph¶i tËp trung hoµn thµnh cho kú ®­îc...\"1. Nh÷ng chñ tr­¬ng, quyÕt s¸ch quan träng ®­îc Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ Trung ­¬ng §¶ng, ChÝnh phñ thèng nhÊt l·nh ®¹o ®· ®­a cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú chèng thùc d©n Ph¸p ®Õn th¾ng lîi. §Ó ghi dÊu sù kiÖn lÞch sö trªn, hiÖn nay Th¸i Nguyªn ®· t«n t¹o di tÝch trong hÖ thèng khu di tÝch an toµn khu, h»ng n¨m ®ãn hµng ngh×n l­ît kh¸ch ®Õn tham quan, ®· nghiªn cøu, ___________ 1. Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh, ViÖn Hå ChÝ Minh: Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, S®d, t.5, tr. 403. 549

s­u tÇm vµ l­u gi÷ t¹i B¶o tµng tØnh c¸c t­ liÖu, hiÖn vËt liªn quan, trë thµnh ®Þa chØ ®á ®Ó gi¸o dôc truyÒn thèng c¸ch m¹ng cho c¸c thÕ hÖ mai sau. Th¸i Nguyªn lµ mét vïng ®Êt giµu truyÒn thèng c¸ch m¹ng, trong nhiÒu n¨m qua thùc hiÖn §Ò ¸n cña ChÝnh phñ vÒ Quy ho¹ch tæng thÓ phôc håi, t«n t¹o di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng ChiÕn khu ViÖt B¾c, ®· ph¸t huy hiÖu qu¶. §Æc biÖt hÖ thèng c¸c ®iÓm di tÝch thuéc An toµn khu huyÖn §Þnh Hãa hiÖn nay ®ang tõng b­íc lËp dù ¸n tu bæ, t«n t¹o hÖ thèng di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng An toµn khu liªn hoµn Th¸i Nguyªn - Tuyªn Quang - B¾c K¹n. N¨m 2011, An toµn khu huyÖn §Þnh Hãa ®· ®­îc Bé V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch tr×nh Thñ t­íng xÕp h¹ng di tÝch cÊp quèc gia ®Æc biÖt, ph¸t huy gi¸ trÞ di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng ®êi ®êi ghi nhí c«ng lao to lín cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ c¸c thÕ hÖ cha anh ®· ®Êu tranh v× ®éc lËp, tù do cho d©n téc ViÖt Nam. Trong c«ng t¸c s­u tÇm, g×n gi÷, b¶o qu¶n c¸c tµi liÖu, hiÖn vËt thêi kú kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, B¶o tµng tØnh Th¸i Nguyªn hiÖn ®ang l­u gi÷ vµ tr­ng bµy kho¶ng 1.850 tµi liÖu, hiÖn vËt vÒ chñ ®Ò c¸ch m¹ng, kh¸ng chiÕn, b­íc ®Çu ®· x©y dùng ®­îc bé s­u tËp hiÖn vËt vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi Th¸i Nguyªn, s­u tËp mét sè hiÖn vËt gèc cã gi¸ trÞ ®­îc B¶o tµng ViÖt B¾c (cò) chuyÓn giao nh­: chiÕc ®Ìn b·o, chiÕc Êm tÝch B¸c Hå ®· sö dông t¹i An toµn khu §Þnh Hãa, phô tïng cña chiÕc xe «t« ®­a Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lªn An toµn khu §Þnh Hãa n¨m 1947 ®· ®­îc «ng Ma Tö V­îng s­u tÇm t¹i n¬i ®Ó xe thuéc xãm S¬n Vinh, x· S¬n Phó, hiÖn nay ®ang tr­ng bµy t¹i Nhµ tr­ng bµy An toµn khu §Þnh Hãa. NhiÒu hiÖn vËt quý vÒ B¸c Hå 550

trong thêi kú B¸c ë An toµn khu §Þnh Hãa ®ang b¶o qu¶n t¹i B¶o tµng Th¸i Nguyªn gåm: bé Êm chÐn B¸c Hå dïng uèng n­íc; chiÕc nåi ®ång th­êng dïng nÊu c¬m; tÊm v¸n lµm sµn l¸n cña B¸c ë; chiÕc siªu ®ång ®un n­íc B¸c Hå tÆng l¹i gia ®×nh cô Ma §×nh TÞnh n¨m 1947 khi B¸c ë x· §iÒm MÆc; tói sung ®an cña gia ®×nh bµ D­¬ng ThÞ ChuyÒn xãm Khu«n T¸t, x· Phó §×nh th­êng dïng ®ùng hoa qu¶, thùc phÈm mang biÕu B¸c Hå; chiÕc ®Ìn dÇu cña B¸c Hå ®­îc gia ®×nh «ng NguyÔn Phóc Liªu l­u gi÷; chiÕc bµn gãc B¸c Hå ®· dïng khi ë l¸n TØn Keo ®­îc gia ®×nh bµ Ma ThÞ Håi l­u gi÷ khi c¬ quan cña B¸c chuyÓn ®i ®Ó l¹i, thuéc xãm TØn Keo, x· Phó §×nh; chiÕc ch¨n sui cña B¸c Hå göi ®ång chÝ TrÇn §¨ng Ninh tÆng cho «ng Ma §×nh T­¬ng, xãm ThÈm Tý, x· B¶o C­êng cuèi n¨m 1950. HiÖn vËt vÒ t×nh c¶m ng­êi d©n Th¸i Nguyªn víi B¸c Hå nh­: t¸c phÈm ®iªu kh¾c t­îng gç B¸c Hå vÒ b¶n cña t¸c gi¶ Høa Tö Hoµi, m¸y ¶nh cña «ng D­¬ng NghÜa Phïng phãng viªn cña B¸o ViÖt Nam ®éc lËp chôp ¶nh B¸c Hå vÒ th¨m Th¸i Nguyªn n¨m 1964... lµ nh÷ng hiÖn vËt quý vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi Th¸i Nguyªn hiÖn ®ang tr­ng bµy, b¶o qu¶n t¹i B¶o tµng tØnh. S­u tËp tµi liÖu, hiÖn vËt, h×nh ¶nh vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi Th¸i Nguyªn ®­îc B¶o tµng Th¸i Nguyªn nghiªn cøu, x©y dùng t­¬ng ®èi hoµn chØnh, sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu, s­u tÇm, bæ sung th«ng tin vµ c¸c hiÖn vËt. Bé s­u tËp ®­îc lËp hå s¬ khoa häc n¨m 2011, víi 260 ®¬n vÞ tµi liÖu, hiÖn vËt vµ h×nh ¶nh, ®©y lµ mét s­u tËp ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh, chÊt liÖu, phong phó vÒ néi dung nh»m giíi thiÖu mét c¸ch sinh ®éng vÒ ®êi sèng sinh ho¹t, t×nh c¶m cña B¸c víi ®ång bµo c¸c d©n téc tØnh Th¸i Nguyªn, ®ång thêi gi¸o dôc truyÒn thèng lÞch sö 551

vÒ cuéc kh¸ng chiÕn tr­êng kú chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc cña d©n téc ta do §¶ng vµ B¸c Hå l·nh ®¹o. HiÖn nay, B¶o tµng Th¸i Nguyªn ®ang tr­ng bµy chuyªn ®Ò: B¸c Hå víi Th¸i Nguyªn víi trªn 100 tµi liÖu, hiÖn vËt gèc, t­ liÖu quý g¾n víi ®êi sèng sinh ho¹t, lµm viÖc cña B¸c, cuéc sèng thanh cao, gi¶n dÞ trong nh÷ng n¨m th¸ng Ng­êi ë vµ lµm viÖc t¹i An toµn khu Th¸i Nguyªn. Bªn c¹nh nh÷ng bøc ¶nh t­ liÖu quý g¾n víi ho¹t ®éng th­êng ngµy cña B¸c cßn cã nh÷ng tµi liÖu, hiÖn vËt gèc ghi dÊu nh÷ng sù kiÖn lÞch sö quan träng nh­: chiÕc m¸y ch÷ HÐcmÐt Ng­êi ®· sö dông ®Ó so¹n th¶o v¨n b¶n, chØ thÞ quan träng... l·nh ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p (1946-1954), chiÕc ®Ìn dÇu, bé chÐn, con dao, chiÕc ch¨n sui... lµ nh÷ng hiÖn vËt ®· ®­îc ng­êi d©n An toµn khu Th¸i Nguyªn tÆng B¸c sö dông; nh÷ng bøc ¶nh, bót tÝch, t¸c phÈm, håi ký... vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong thêi kú B¸c ë vµ lµm viÖc t¹i An toµn khu huyÖn §Þnh Hãa nãi riªng vµ An toµn khu Th¸i Nguyªn nãi chung. H­ëng øng cuéc vËn ®éng \"Häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh\", B¶o tµng Th¸i Nguyªn ®· tËp trung nhiÒu c«ng søc cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn, triÓn l·m, th­êng xuyªn më cöa ®ãn kh¸ch tham quan. Sè l­îng kh¸ch ngµy cµng t¨ng theo c¸c n¨m. Trong n¨m 2010, B¶o tµng ®· ®ãn trªn 42.900 l­ît kh¸ch tham quan phßng tr­ng bµy vµ triÓn l·m l­u ®éng. §Õn n¨m 2012, sè l­îng nh©n d©n trong tØnh vµ du kh¸ch tham quan t×m hiÓu vÒ lÞch sö ®· t¨ng lªn trªn 60.000 l­ît. §Ó ®¸p øng cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®¹t hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng, B¶o tµng Th¸i Nguyªn lu«n chó träng c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, nghiªn cøu x©y dùng, tõng b­íc bæ sung s­u tËp tµi liÖu, hiÖn vËt, h×nh ¶nh vÒ 552

Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi Th¸i Nguyªn, lu«n lu«n ghi nhí t×nh c¶m cña B¸c víi ®ång bµo c¸c d©n téc tØnh Th¸i Nguyªn. N¨m 2009, ®­îc sù chØ ®¹o cña Ban Tuyªn gi¸o TØnh ñy, Së V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch Th¸i Nguyªn, B¶o tµng tØnh ®· s­u tÇm, biªn so¹n vµ ph¸t hµnh s¸ch ¶nh B¸c Hå víi Th¸i Nguyªn - Nh÷ng sù kiÖn b»ng h×nh ¶nh, ®¹t gi¶i B ®­îc TØnh ñy Th¸i Nguyªn trao tÆng nh©n dÞp kû niÖm 120 n¨m ngµy sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÜ ®¹i (19-5-1890 - 19-5-2010). N¨m 2011, B¶o tµng Th¸i Nguyªn ®­îc TØnh ñy tÆng b»ng khen vÒ nhiÖm vô tr­ng bµy tµi liÖu, hiÖn vËt víi chñ ®Ò: \"Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi Th¸i Nguyªn\" trong cuéc thi s¸ng t¸c, qu¶ng b¸, biÓu diÔn c¸c t¸c phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt, b¸o chÝ h­ëng øng cuéc vËn ®éng \"Häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh\" nh©n dÞp kû niÖm 100 n¨m ngµy B¸c Hå ra ®i t×m ®­êng cøu n­íc (5-6-1911 - 5-6-2011). HiÖn nay, nhiÖm vô s­u tÇm vµ x¸c minh c¸c th«ng tin bæ sung cho hå s¬ hiÖn vËt ®èi víi c¸c tµi liÖu, hiÖn vËt thuéc thêi kú kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p ë tØnh Th¸i Nguyªn ®ang trë thµnh vÊn ®Ò cÊp thiÕt, bëi v× c¸c nh©n chøng lÞch sö ®Òu tuæi cao, trÝ nhí gi¶m sót vµ rÊt nhiÒu nh©n chøng quan träng khi t×m ®­îc n¬i ë th× ®· mÊt, nhiÒu nguån sö liÖu ®Ó thÈm ®Þnh hiÖn vËt liªn quan ®Õn sù kiÖn kh«ng l­u gi÷ ®­îc do ®iÒu kiÖn lÞch sö nhiÒu giai ®o¹n ph¶i tr¶i qua thêi gian ®Êu tranh b¶o vÖ ®éc lËp, tù do cña d©n téc. Do vËy, nhiÒu hiÖn vËt gèc hiÖn l­u gi÷ trong kho b¶o tµng vÉn chØ mang th«ng tin mét chiÒu, nhiÒu hiÖn vËt ¶nh kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc tªn, tuæi nh©n vËt lÞch sö liªn quan ®Õn th«ng tin khoa häc vµ néi dung cña thuyÕt minh tr­ng bµy thuyÕt phôc ®èi víi du kh¸ch tham quan b¶o tµng, triÓn 553

l·m l­u ®éng, ®Æc biÖt ®èi víi viÖc gi¸o dôc truyÒn thèng lÞch sö c¸ch m¹ng cho c¸c thÕ hÖ mai sau. ViÖc s­u tÇm c¸c tµi liÖu, hiÖn vËt c¸ch m¹ng trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p ë Th¸i Nguyªn cßn liªn quan ®Õn viÖc phôc håi, t«n t¹o di tÝch lÞch sö c¸ch m¹ng, phôc vô tr­ng bµy hoÆc phôc chÕ c¸c hiÖn vËt tr­ng bµy thuéc di tÝch ®¶m b¶o tÝnh khoa häc lÞch sö, gi¸ trÞ cña di tÝch nh»m thu hót kh¸ch tham quan, t¸i hiÖn hoµn c¶nh lÞch sö trong viÖc gi¸o dôc truyÒn thèng c¸ch m¹ng, truyÒn thèng yªu n­íc, ghi nhí c«ng lao to lín cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong sù nghiÖp ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc. §ång thêi, ®ã còng lµ minh chøng quan träng, thuyÕt phôc trong c¸c hå s¬, ®Ò tµi nghiªn cøu, t­ liÖu tuyªn truyÒn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, gãp phÇn lµm thÊt b¹i ©m m­u cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch trong viÖc phñ nhËn thµnh qu¶ c¸ch m¹ng cña cha «ng ta. B¶o tµng Th¸i Nguyªn rÊt mong muèn vµ ®Ò nghÞ c¸c cÊp, c¸c ngµnh t¹o ®iÒu kiÖn ®Çu t­ hÖ thèng kho b¶o qu¶n l­u gi÷ hiÖn vËt hiÖn ®¹i hãa vµ c¸c ph­¬ng tiÖn, trang thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c s­u tÇm; quan t©m quy ho¹ch ®Êt, sím lËp dù ¸n x©y dùng b¶o tµng ®Ó tr­ng bµy, giíi thiÖu vÒ lÞch sö, v¨n hãa, con ng­êi cña tØnh Th¸i Nguyªn. Víi vÞ trÝ t¹m thêi cña B¶o tµng tØnh hiÖn nay ®ang chung trô së lµm viÖc víi Th­ viÖn tØnh nªn kh«ng ®ñ diÖn tÝch tr­ng bµy theo chuyªn ®Ò vµ kh«ng cã ®Êt ®Ó tr­ng bµy ngoµi trêi, kh«ng ph¸t huy, thu hót c«ng chóng ®Õn tham quan, ®Æc biÖt trong c«ng t¸c gi¸o dôc cña b¶o tµng vÒ truyÒn thèng lÞch sö c¸ch m¹ng g¾n víi thêi kú Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë vµ lµm viÖc t¹i An toµn khu Th¸i Nguyªn. Nh÷ng di tÝch, c¸c tµi liÖu, hiÖn vËt vµ c¸c nh©n chøng lÞch sö ®· gióp chóng ta 554

kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ chiÕn l­îc quan träng cña An toµn khu §Þnh Hãa, Th¸i Nguyªn nh­ lêi cña Tæng T­ lÖnh §¹i t­íng Vâ Nguyªn Gi¸p ®· nãi: \"Râ rµng, Th¸i Nguyªn lµ Thñ ®« cña Nhµ n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa trong cuéc kh¸ng chiÕn thÇn th¸nh cña d©n téc ta chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc. NhiÒu chñ tr­¬ng, ®­êng lèi kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc ®­îc x¸c ®Þnh ë ®©y vµ tõ ®©y Trung ­¬ng, §¶ng, B¸c Hå, ChÝnh phñ l·nh ®¹o toµn quèc thùc hiÖn\". Nh©n dÞp héi th¶o lµ c¸c ho¹t ®éng kû niÖm 65 n¨m ngµy B¸c Hå vÒ An toµn khu §Þnh Hãa l·nh ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p (20-5-1947 - 20-5-2012); kû niÖm 122 n¨m ngµy sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh (19-5-1890 - 19-5-2012), ®Ò nghÞ c¸c nh©n chøng lÞch sö, c¸c ®ång chÝ l·o thµnh c¸ch m¹ng, c¸c nhµ nghiªn cøu lÞch sö, ®ång nghiÖp c¸c b¶o tµng, c¸c ®Þa ph­¬ng, ®¬n vÞ trong vµ ngoµi tØnh tuyªn truyÒn ®Ó c¸c tËp thÓ, c¸ nh©n hiÖn ®ang l­u gi÷ t­ liÖu, hiÖn vËt c¸ch m¹ng, ®Æc biÖt chó träng viÖc g×n gi÷, ph¸t huy, tr­ng bµy, giíi thiÖu vÒ c¸c t­ liÖu, hiÖn vËt liªn quan vÒ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi Th¸i Nguyªn. §Ò nghÞ B¶o tµng Hå ChÝ Minh vµ ViÖn Hå ChÝ Minh vµ c¸c l·nh tô cña §¶ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt, gióp cho B¶o tµng Th¸i Nguyªn tiÕp tôc nghiªn cøu s­u tÇm, bæ sung th«ng tin t­ liÖu, x¸c minh hå s¬ hiÖn vËt vµ cã nh÷ng th«ng b¸o khoa häc liªn quan ®Õn sù kiÖn lÞch sö, c¸c tµi liÖu, hiÖn vËt vÒ B¸c Hå. Trao ®æi c¸c kinh nghiÖm nghiÖp vô c«ng t¸c b¶o qu¶n, tiÕp cËn nh÷ng t­ liÖu gèc, nh»m ®¸p øng cho nghiªn cøu khoa häc, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc truyÒn thèng lÞch sö c¸ch m¹ng, gãp phÇn g×n gi÷, ph¸t huy di s¶n v¨n hãa Chñ tÞch Hå ChÝ Minh - danh nh©n v¨n hãa thÕ giíi cho c¸c thÕ hÖ h«m nay vµ mai sau, 555

g¾n víi thùc tiÔn cuéc vËn ®éng \"Häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh\" ®Ó ®Èy m¹nh sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tØnh Th¸i Nguyªn, quyÕt t©m x©y dùng quª h­¬ng trë thµnh \"mét trong nh÷ng tØnh giµu cã, phån thÞnh nhÊt ë miÒn B¾c n­íc ta\" nh­ mong muèn cña B¸c Hå víi nh©n d©n c¸c d©n téc tØnh Th¸i Nguyªn. 556

TR¦NG BµY VÒ NH÷NG N¡M TH¸NG CHñ TÞCH Hå CHÝ MINH SèNG Vµ LµM VIÖC T¹I TH¸I NGUY£N THêI Kú KH¸NG CHIÕN CHèNG THùC D¢N PH¸P ë B¶O TµNG Hå CHÝ MINH Ph¹m C«ng Kh¸i* §Çu n¨m 1947, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng c¸c ®ång chÝ cña m×nh trë l¹i ChiÕn khu ViÖt B¾c, vµ ngµy 20-5-1947, Ng­êi ®Õn sèng vµ lµm viÖc t¹i §Þnh Hãa, Th¸i Nguyªn. Tõ ®ã ®Õn cuèi n¨m 1954, do yªu cÇu b¶o mËt, Ng­êi ph¶i th­êng xuyªn thay ®æi chç ë, khi th× ë An toµn khu Tuyªn Quang, khi th× ë An toµn khu B¾c K¹n, khi th× ë An toµn khu Th¸i Nguyªn... vµ n¬i ®©y ®· ghi dÊu hµng ngh×n sù kiÖn vÒ cuéc sèng vµ ho¹t ®éng cña Ng­êi. MÆc dï thêi gian ®· kh¸ xa, nguån t­ liÖu ph©n t¸n, ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n h¹n chÕ..., song c¸c tµi liÖu, hiÖn vËt vÒ cuéc sèng, ho¹t ®éng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, vÒ cuéc sèng lao ®éng s¶n xuÊt, chiÕn ®Êu cña nh©n d©n ta thêi kú nµy còng kh¸ phong phó, vµ mét phÇn trong ®ã ®· ®­îc chän läc, tr­ng bµy ë B¶o tµng Hå ChÝ Minh. ___________ * B¶o tµng Hå ChÝ Minh. 557

ë B¶o tµng Hå ChÝ Minh, cuéc sèng vµ ho¹t ®éng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i An toµn khu Th¸i Nguyªn kh«ng cã phÇn tr­ng bµy riªng mµ ®­îc bè côc tr­ng bµy chung trong phÇn tr­ng bµy vÒ thêi kú Ng­êi sèng vµ ho¹t ®éng ë ChiÕn khu ViÖt B¾c trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc1. Víi h¬n 200 tµi liÖu hiÖn vËt, m¶ng tr­ng bµy nµy ®­îc bè côc ë ba côm tr­ng bµy (4, 5, 6), thuéc phÇn 2 chñ ®Ò 62 ®ai tr­ng bµy tiÓu sö Hå ChÝ Minh, tæ hîp h×nh t­îng ViÖt Nam chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng (1946-1954) vµ phim tµi liÖu Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë ViÖt B¾c (7 phót). Cô thÓ lµ: 1. Tr­ng bµy ë ®ai tr­ng bµy tiÓu sö Hå ChÝ Minh C¸c tµi liÖu hiÖn vËt ë ®ai tr­ng bµy tiÓu sö Hå ChÝ Minh thêi kú nµy tËp trung ph¶n ¸nh c¸c néi dung chñ yÕu sau: ___________ 1. Tr­ng bµy ë B¶o tµng Hå ChÝ Minh bao gåm ba néi dung chÝnh, g¾n víi ba kh«ng gian tr­ng bµy cô thÓ. §ã lµ: Cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh (®ai tr­ng bµy tiÓu sö Hå ChÝ Minh, gåm t¸m chñ ®Ò); cuéc sèng, chiÕn ®Êu vµ th¾ng lîi cña nh©n d©n ViÖt Nam (§Êt ViÖt Nam, gåm s¸u tæ hîp h×nh t­îng) vµ c¸c chuyªn ®Ò vÒ nh÷ng sù kiÖn chÝnh cña lÞch sö thÕ giíi cã ¶nh h­ëng ®Õn Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, d©n téc ViÖt Nam vµ ng­îc l¹i (gåm t¸m chuyªn ®Ò). C¸c néi dung vµ kh«ng gian tr­ng bµy nµy g¾n bã chÆt chÏ, thèng nhÊt víi nhau theo tæng thÓ tr­ng bµy chung, gãp phÇn lµm s¸ng râ h¬n vÒ cuéc sèng, ho¹t ®éng vµ cèng hiÕn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®èi víi d©n téc vµ nh©n lo¹i… 2. Chñ ®Ò 6: “Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ng­êi tæ chøc vµ l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh gi÷ v÷ng chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p”, gåm 2 phÇn. PhÇn 1: Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Trung ­¬ng §¶ng l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh gi÷ v÷ng chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng (9-1945 - 12-1946); PhÇn 2: Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Trung ­¬ng §¶ng cñng cè vµ x©y dùng c¸c nh©n tè ®¶m b¶o kh¸ng chiÕn th¾ng lîi (12-1946 - 5-1954). 558

Mét lµ, vai trß cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong viÖc cñng cè vµ x©y dùng c¸c nh©n tè ®¶m b¶o kh¸ng chiÕn th¾ng lîi (côm tr­ng bµy 4). §­êng lèi chiÕn l­îc chung cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l­îc cña §¶ng vµ nh©n d©n ta lµ: \"Toµn d©n, toµn diÖn, l©u dµi\" vµ \"dùa vµo søc m×nh lµ chÝnh\". §Ó giµnh th¾ng lîi cÇn ph¶i ®éng viªn ®­îc søc m¹nh (c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn) cña toµn d©n téc vµ sù ñng hé cña céng ®ång quèc tÕ... Víi vai trß lµ vÞ tæng chØ huy tèi cao, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· dµnh nhiÒu thêi gian cho viÖc x©y dùng §¶ng v÷ng m¹nh vÒ mäi mÆt nh»m n©ng cao vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng; x©y dùng lùc l­îng vò trang nh©n d©n ba thø qu©n nh»m t¹o nªn søc m¹nh to lín cña chiÕn tranh nh©n d©n; tæ chøc phong trµo thi ®ua yªu n­íc, x©y dùng hËu ph­¬ng v÷ng m¹nh ®¶m b¶o nguån lùc cuéc kh¸ng chiÕn; ®Èy m¹nh ho¹t ®éng tuyªn truyÒn ®èi ngo¹i, ph¸ thÕ bao v©y c« lËp cña kÎ thï, tranh thñ sù ®ång t×nh ñng hé cña nh©n d©n tiÕn bé thÕ giíi ®èi víi cuéc chiÕn tranh chÝnh nghÜa cña nh©n d©n ta... Tr­ng bµy ë ®©y cã nhiÒu ¶nh, hiÖn vËt, bµi nãi, bµi viÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ c¸c vÊn ®Ò cô thÓ nµy, nh­: - T¸c phÈm Söa ®æi lèi lµm viÖc - mét t¸c phÈm lý luËn quan träng vÒ x©y dùng §¶ng, ®­îc Chñ tÞch Hå ChÝ Minh viÕt ngay trong nh÷ng ngµy ®Çu ë An toµn khu Th¸i Nguyªn (hoµn thµnh th¸ng 10-1947). Trong t¸c phÈm nµy, Ng­êi ®· b­íc ®Çu tæng kÕt thùc tiÔn x©y dùng chÝnh quyÒn nh©n d©n d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ kh¸i qu¸t nh÷ng nguyªn t¾c lý luËn c¬ b¶n trong viÖc tæ chøc thùc tiÔn cña §¶ng, chØ râ nh÷ng tån t¹i vÒ c«ng t¸c tæ chøc, vÒ lÒ lèi lµm viÖc vµ c¸ch söa ch÷a nh»m kh¾c phôc nh÷ng “tËt bÖnh” cña mét ®¶ng 559

cÇm quyÒn vµ rÌn luyÖn t­ t­ëng, ®¹o ®øc vµ t¸c phong cña ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn... nh»m n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña §¶ng trong sù nghiÖp kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc. - T¸c phÈm C¸ch huÊn luyÖn qu©n sù cña Khæng Minh, do Chñ tÞch Hå ChÝ Minh biªn so¹n vµ biªn dÞch trong thêi kú ®Çu ë An toµn khu Th¸i Nguyªn, kho¶ng n¨m 1947- 1948. Cïng víi nhiÒu bµi viÕt, bµi nãi cña Ng­êi t¹i c¸c líp häc, c¸c héi nghÞ qu©n sù vÒ chiÕn l­îc, s¸ch l­îc qu©n sù, vÒ gi¸o dôc chÝnh trÞ, t­ t­ëng, kü chiÕn thuËt t¸c chiÕn cho bé ®éi..., t¸c phÈm C¸ch huÊn luyÖn qu©n sù cña Khæng Minh ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc phôc vô c«ng t¸c huÊn luyÖn c¸n bé qu©n sù nh÷ng n¨m ®Çu kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. - Ngµy 11-6-1948, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ra Lêi kªu gäi thi ®ua ¸i quèc. Trong lêi kªu gäi quan träng nµy, Ng­êi ®· nªu râ môc ®Ých, ph­¬ng ch©m, khÈu hiÖu cña thi ®ua ¸i quèc vµ nh÷ng néi dung thi ®ua cô thÓ cho tõng giíi ®ång bµo nh»m lµm cho mäi ng­êi ai còng biÕt ®oµn kÕt, thi ®ua yªu n­íc. Thùc hiÖn lêi kªu gäi cña Ng­êi, c¸c tÇng líp nh©n d©n ta tõ giµ ®Õn trÎ, ai ai còng h¨ng h¸i thi ®ua cèng hiÕn tµi n¨ng, søc lùc cña m×nh vµo sù nghiÖp kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc chung cña d©n téc... D­íi sù chØ ®¹o s¸t sao cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, viÖc cñng cè, x©y dùng §¶ng ®­îc thùc hiÖn triÖt ®Ó, phong trµo thi ®ua yªu n­íc nhanh chãng ph¸t triÓn thµnh mét phong trµo quÇn chóng s©u réng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, hËu ph­¬ng cña cuéc kh¸ng chiÕn ®· h×nh thµnh vµ ngµy cµng v÷ng m¹nh... Nhê ®ã, mïa §«ng n¨m 1947, 560

khi thùc d©n Ph¸p huy ®éng hµng v¹n qu©n tinh nhuÖ më cuéc tiÕn c«ng lín ®¸nh vµo c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c nh»m tiªu diÖt bé ®éi chñ lùc, lïng b¾t c¬ quan ®Çu n·o kh¸ng chiÕn cña ta, víi thÕ gi¨ng s½n, qu©n vµ d©n ta ®· bao v©y, chia c¾t tiªu diÖt ®Þch vµ nhanh chãng buéc qu©n Ph¸p ph¶i rót lui, th¸o ch¹y khái ViÖt B¾c. Hai lµ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Trung ­¬ng §¶ng cñng cè, kiÖn toµn tæ chøc §¶ng vµ chñ tr× §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø II cña §¶ng (côm tr­ng bµy 5). Cïng víi th¾ng lîi trªn mÆt trËn ngo¹i giao, th¾ng lîi cña ChiÕn dÞch Biªn giíi (1950) kh«ng chØ cñng cè vµ më réng vïng c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c mµ cßn nèi liÒn c¸ch m¹ng ViÖt Nam víi phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi, lµm thay ®æi côc diÖn chiÕn tranh, t¹o ra thÕ vµ lùc míi cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Tr­íc yªu cÇu cña t×nh h×nh míi, Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng häp th¸ng 6-1950 ®· quyÕt ®Þnh triÖu tËp §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø II cña §¶ng. Th¸ng 1-1951, trong Th­ göi §¹i héi trï bÞ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chØ râ: \"§¹i héi ta lµ ®¹i héi kh¸ng chiÕn. NhiÖm vô chÝnh cña §¹i héi ta lµ ®Èy kh¸ng chiÕn ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn vµ x©y dùng §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam. VËy viÖc th¶o luËn cÇn ®Æt träng t©m vµo hai viÖc ®ã\"1. Sau mét thêi gian chuÈn bÞ tÝch cùc, §¹i héi chÝnh thøc khai m¹c ë B¶n Khay, x· Vinh Quang, huyÖn Chiªm Hãa, tØnh Tuyªn Quang, tõ ngµy 11 ®Õn 19-2-1951. B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chØ râ nhiÖm vô chÝnh trÞ cña §¹i héi lµ: §­a kh¸ng chiÕn ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn. ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, S®d, t.7, tr.15. 561

§Ó th¾ng lîi nhiÖm vô nµy ph¶i cã mét ®¶ng c«ng khai, tæ chøc hîp víi t×nh h×nh, ®Ó l·nh ®¹o toµn d©n ®oµn kÕt ®Êu tranh cho ®Õn th¾ng lîi. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng t¨ng c­êng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ngµy 3-3-1951, §¹i héi thèng nhÊt ViÖt Minh - Liªn ViÖt1 khai m¹c. Ph¸t biÓu t¹i §¹i héi, Ng­êi bµy tá vui mõng v× bao nhiªu n¨m tranh ®Êu cho khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n, nay tr«ng thÊy rõng c©y ®¹i ®oµn kÕt Êy ®· në hoa kÕt qu¶, gèc rÔ nã ®ang ¨n s©u, lan réng kh¾p toµn d©n... vµ ghi vµo sæ vµng cña §¹i héi, tin t­ëng r»ng khèi ®¹i ®oµn kÕt Êy sÏ ph¸t triÓn thµnh ®¹i ®oµn kÕt gi÷a nh©n d©n ta vµ nh©n d©n yªu chuéng hßa b×nh d©n chñ toµn thÕ giíi: \"§oµn kÕt, ®oµn kÕt, ®¹i ®oµn kÕt, Thµnh c«ng, thµnh c«ng, ®¹i thµnh c«ng\". TiÕp sau thµnh c«ng cña §¹i héi thèng nhÊt ViÖt Minh - Liªn ViÖt, th¾ng lîi cña Héi nghÞ Liªn minh nh©n d©n ViÖt - Miªn - Lµo (gåm ®¹i biÓu MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt ba n­íc) lµ mét ®ßn gi¸ng m¹nh vµo ©m m­u chia rÏ ba d©n téc ViÖt - Miªn - Lµo cña c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng trong n­íc vµ quèc tÕ, gãp phÇn quan träng vµo viÖc cñng cè, ph¸t triÓn t×nh ®oµn kÕt chiÕn ®Êu gi÷a nh©n d©n ba n­íc §«ng D­¬ng trong cuéc ®Êu tranh chèng kÎ thï chung lµ thùc d©n Ph¸p x©m l­îc. Tõ sau §¹i héi lÇn thø II cña §¶ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh quan t©m ®Æc biÖt ®Õn c«ng t¸c chØnh ®èn, x©y dùng §¶ng vµ coi ®ã lµ \"nh÷ng viÖc cÇn kÝp cña §¶ng\". Mét sè bøc th­, bµi viÕt, ___________ 1. Trªn c¬ së MÆt trËn ViÖt Minh vµ Héi Liªn ViÖt (Héi Liªn hiÖp quèc d©n ViÖt Nam, thµnh lËp th¸ng 5-1946). 562