Eğitim Bilimleri Çıkmış Sorular (2)

Öğretim Teknikleri 78. Gerçek uygulamanın zor, tehlikeli veya ma- sorduktan sonra cevap vermek isteyen öğ- liyetli olduğu durumlarda uygulanan yapay rencilere söz hakkı tanımıştır. Bu uygulama çalışmalara benzetim denir. Benzetim, tra- hatalıdır. Öğretmenin her öğrenciye söz fik, afet, asker, havacılık ve uzay eğitimlerin- hakkı vermesi gerekir. Soruya cevap verip de sık kullunılan bir tekniktir. vermeyeceği öğrencinin kararına bırakılma- lıdır. Cevap A Cevap D 79. Beyin fırtınasında ayırım yapılmaksızın söy- lenen tüm fikirler tahtaya yazılır. Fikirler dü- 83. İstasyon tekniğinde öğretmen kazanıma uy- zeltilmez ve alaya alınmaz. Ayşe Hanım’ın gun şekilde sınıfı farklı etkinlik merkezlerine fikir birliği sağlanan görüşleri tahtaya yazdır- ayırır ve gerekli malzemeleri bu merkezlere ması hatalı bir uygulamadır. yerleştirir. Amaç eş zamanlı ve çoklu öğ- renmeler oluşturmaktır. Ardından sınıfı he- Cevap C terojen gruplara ayırır. Gruplar dönüşümlü olarak tüm merkezlerde çalışır. Böyle öğ- 80. İstasyon tekniğinde öğrenci grupları dönü- renciler bir işi başlatma, başlanmış işe kat- şümlü olarak tüm masalarda çalışır. Etkinlik kı sağlama ve bir işi tamamlama becerileri süresince öğrencilerin aynı masada çalış- kazanır. Selin Öğretmen, istasyon tekniğini ması hatalı bir uygulamadır. kullanmıştır. Cevap E Cevap A 81. Beyin fırtınasında temel amaç; kısa süre 84. Görüş geliştirme tekniğinde, farklı fikirler içinde öğrencilerin çok sayıda özgün fikir üretilinecek bir konu üzerinde çalışma yapı- üretmesini sağlamaktır. Konuyla ilgili üreti- lır. Öğretmen fikirleri derecelendirdiği pano- len tüm düşünceler öğretmen veya görevli ları (kesinlikle katılmıyorum, katılmıyorum, öğrenciler tarafından tahtaya yazılır. Fikirler kararsızım, katılıyorum, kesinlikle katılıyo- kınanmaz ve alaya alınmaz. Tümü tahtaya rum) sınıfın uygun yerlerine asar. Öğrenciler yazıldıktan sonra sınıfça değerlendirilir. katılım durumlarına uygun panoların önüne geçip fikirlerini açıklar. Sonrasında fikri deği- Cevap A şen öğrenciler yeni benimsedikleri panonun önüne geçerek yeni görüşünü yeniden açık- 82. Konuşma halkasında sınıf daire biçiminde lar. Ali Öğretmen’in kullandığı teknik, görüş oturur. Bu sayede hem herkes birbirini görür geliştirmedir. hem de öğrencilerin kendi arasında konuş- ması engellenmiş olur. Öğretmen, öğren- Cevap A cilere konuyla ilgili bir olayın bir bölümünü anlatılır veya bir filmin bir kısmını izletir ya 85. Kartopu tekniğinde amaç bireysel ve grup da fotoğraflar gösterir. Sonrasında her turda çalışmaları yoluyla çok sayıda fikir üret- öğrencilere olay/film/fotoğraflarla ilgili “sen mektir. Uygulamalarda öğrenciler öncelikle olsaydın ne hissederdin” gibi empatik bir bireysel çalışmayla kendi fikirlerini oluşturur. soru sorar. Her öğrenciye çemberdeki yer- Daha sonra ikişerli, dörderli, sekizerli şeklin- leşime göre sırayla söz hakkı verilir. Sırası de oluşturulan gruplarda bu fikirler tartışılır gelen öğrenci soruyu cevaplayıp cevapla- ve yeni fikirler ortaya çıkarılır. Etkinliğin son mamaya kendisi karar verir. Her turun so- aşamasında ise tüm sınıf birlikte değerlen- nunda öğretmen derleyici-toplayıcı bir özet dirme yapar. Kartopunda en önemli ipucu konuşması yapar. gruplardaki kişi sayısının katlanarak artma- sıdır. Soruda öğretmenin konuşma halkası tekni- ğini uygularken yaptığı hata sorulmaktadır. Cevap A Öncülde görüldüğü gibi öğretmen soruyu KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 395

DİĞER ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 1. Öğrenme-öğretme sürecinde sorulan 4. Coğrafya öğretmeni Sibel Hanım, öğren- soruların yapısının ve türünün seçil- cilerine bir proje ödevi verir. Öğrenciler mesinde aşağıdakilerin hangisi önce- belirlenen süre içinde ödevlerini bitirir. likle belirleyicidir? Daha sonraki haftalarda öğrenciler, su- num planına göre çalışmalarını arkadaş- A) Hedeflerin düzeyi larına sunar ve sunum sonrasında konu- B) Konuların tasarımı lar sınıfta tartışılır. C) Öğrenci nitelikleri D) Öğretmen özellikleri Sibel Hanım’ın bu uygulaması aşağı- E) Dersin işleniş yöntemi daki yöntem veya tekniklerden hangi- sine en uygundur? 2. Öğrencilerinin muhtemel öğrenme güçlüklerini gidermek için onları ce- A) Forum B) Panel saretlendirmek isteyen bir öğretmenin aşağıdakilerden hangisini yapması C) Sempozyum D) Seminer beklenir? E) Münazara A) Bilinmeyen soruların cevaplarını ken- disinin vermesi 5. Ahmet Öğretmen; dersinde öğrencileri- nin, enerji verimliliğiyle ilgili anlaşmaz- B) Doğru davranışlara iyi not, yanlışlara lıkları olduğunu hisseder ve bu konuya kötü not vermesi yönelik planladığı etkinliği yaptırmak için öğrencileri iki gruba ayırır. Gruplardan bi- C) İpuçları vererek öğrencileri yönlendir- rine soru sorma diğerine ise cevaplama mesi rolleri verir. Gruplara hazırlanmaları için 15 dakika süre verdikten sonra tartışmayı D) Öğrencilere çevreden yardım almala- başlatır. rını önermesi Ahmet Öğretmen’in kullandığı bu öğ- E) Öğrencilerin zorlandıkları konuları ev retim yöntem veya tekniği aşağıdaki- ödevi olarak vermesi lerden hangisidir? 3. Mehmet Öğretmen, 5. sınıf matematik A) Akvaryum dersinde öğrenme eksikliği ve düzenli çalışma sorunu olan öğrencileri belirler. B) Çember Her bir öğrenci için 7. sınıftaki başarılı öğrencilerden bir öğrenciyi görevlendirir. C) Zıt panel Her hafta düzenli olarak 5. sınıf öğrenci- lerinin pekiştirme çalışmalarını yapmaları D) Münazara için görevlendirilen öğrencilerle bir araya gelmelerini sağlar. E) Konuşma halkası Bu uygulama, aşağıdakilerden hangi- sine örnektir? A) Tutor destekli öğretim B) Bilişsel çıraklık C) Takımla öğretim D) Proje tabanlı öğrenme E) Programlı öğretim 396 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

6. Ahmet Öğretmen, dersin başında öğren- Diğer Öğretim Teknikleri cilere kısa bir reklam filmi izlettirmiştir. Sonra öğrencilere derste öğrenecekleri 8. Hale Öğretmen, 3. sınıf hayat bilgisi der- konunun neden önemli olduğunu ve ha- sinde “Okula geliş ve gidişlerinde kendi- yatlarında ne işe yarayacağını belirtmiş- sinin ve başkalarının güvenliği için trafik tir. Dersin hedefine yönelik açıklamada işaret ve levhalarına, trafik kurallarına bulunmuştur. Sonra bir önceki dersin uyar.” kazanımına yönelik olarak yapı- konusuna ilişkin sorular sormuş ve öğ- lacak etkinlik için önce sınıfı ikiye ayırır. rencilerin tartışmalarını sağlayarak derse Sonra beşer kişilik alt gruplar oluşturur. başlamıştır. Ders sonunda hedefin ger- Her gruba trafik işaret ve levhalarının çekleşip gerçekleşmediğini kontrol et- olduğu kartlardan dağıtır ve öğrencilere miştir. çalışmaları için belirli bir süre verdikten sonra gruplar dönüşümlü olarak kartlar- Ahmet Öğretmen’in reklam filmi iz- daki işaretlerin anlamlarını karşılıklı olarak lettirmesi aşağıdakilerden hangisine birbirlerine sorarlar. daha çok hizmet eder? Buna göre yapılan etkinlik aşağıdaki A) İşleniş yöntem veya tekniklerden hangisine daha uygundur? B) Dikkat çekme A) Zıt panel C) Gözden geçirme B) Forum D) Güdüleme C) Münazara E) Değerlendirme D) Fikir taraması E) Açık oturum 7. Ayşe Öğretmen, günlük ders planını ha- 9. İletişim sorunlarına sebep olan faktörler zırlarken öğrencilerin öğrenme-öğretme konusunun işleneceği bir derste öğret- sürecine etkin katılımını sağlamaya yöne- men, iletişim uzmanlarından oluşan bir lik uygulamalar tasarlamaktadır. grubu sınıfa davet etmiştir. Bu grup, ko- nuyla ilgili görüşlerini bir başkanın yöne- Buna göre Ayşe Öğretmen’in bu dü- timinde açıklamıştır. Açıklamaları izleyen şüncesini gerçekleştirmesinde aşağı- öğrenciler ise sürece soru ve görüşleriyle dakilerden hangisi daha etkilidir? katılmışlardır. A) İpucu ve pekiştireç verme Bu öğretmenin kullandığı tartışma yöntem veya tekniği aşağıdakilerden B) Derste kısa sınav yapma hangisidir? C) Konuları arada bir özetleme A) Komite görüşmesi D) Numara sırasına göre soru sorma B) Akvaryum E) Öğrenciye derste not yazdırma C) Sempozyum D) Çalıştay E) Forum KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 397

Diğer Öğretim Teknikleri 12. Öğrencilerin ev ödevlerini yapmama ne- denlerini tartışmak isteyen bir öğretim 10. Öğretmen öğrencilere “Canlılar kaça ay- elemanı, öğretmen adaylarından çok rılır ve bunlar nelerdir?” sorusunu sorar. fazla fikir geldiğini belirlemiştir. Dersin Öğrenciler “İkiye ayrılır. Bitkiler ve hay- devamında ödev yapmama neden ve so- vanlar.” cevabını verir. Öğretmen “İkiye nuçlarını organize ederek sistematik bir ayrıldığından emin misiniz?” sorusunu yapıda özetlemiştir. sorar. Buna göre öğretim elemanının dersin Buna göre kullanılan yöntem veya tek- ikinci yarısında kullandığı yöntem veya nik aşağıdakilerden hangisidir? teknik aşağıdakilerden hangisidir? A) Beyin fırtınası A) Bilgi haritası B) Münazara C) Sokratik tartışma B) Balık kılçığı D) Altı düşünce şapkası E) Görüş geliştirme C) Zihin haritası D) Kavram haritası E) Anlam çözümleme tablosu 11. Esra Öğretmen, 16 kişilik sınıfında “hava 13. Programlı öğretimin ilkelerine göre kirliliği” ile ilgili bir video film izlettirdikten aşağıdaki etkinliklerden hangisi yan- sonra öğrencilerini dörder kişilik gruplara lıştır? ayırıp her öğrenciye bir dakika konuşma süresi belirleyerek “Hava kirliliğinden na- A) Öğrenme etkinliklerinin ortalama sınıf sıl kurtuluruz?” sorusunu tartışmalarını seviyesine göre belirlenmesi sağlar. Verdiği süre sonunda her grubun, düşüncelerini sınıfta paylaşmasını ister B) Konuların en küçük bilgi ve beceri bi- ve son olarak grupların sundukları rapor- rimlerine ayrılması ları tüm sınıfın tartışmasını sağlar. C) Öğrencinin etkin katılımını sağlayacak Buna göre Esra Öğretmen’in kullandı- sorular hazırlanması ğı yöntem veya teknik aşağıdakilerden hangisidir? D) Öğretim etkinliklerinde anında düzelt- me imkânı sunulması A) Konuşma halkası E) Öğrencilerin yeteneklerine uygun öğ- B) Vızıltı grupları retim materyali seçenekleri oluşturul- ması C) İstasyon D) Görüş geliştirme E) Beyin fırtınası 398 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Diğer Öğretim Teknikleri 14. Bir dersin; 16. Çevre haftası nedeniyle bir okul müdürü yaptığı etkinlikte, çevre sorunları konu- • genel çerçevesinin çizilmesinde, sunda uzman bir grubu “çevre kirliliği” ile ilgili bir toplantıya davet etmiştir. Ko- • öğrenci ve öğretmenin rollerinin belir- nuşmacıların kendi aralarında belirlediği lenmesinde, bir başkan, toplantıyı başlatarak her ko- nuşmacıya eşit konuşma süresi vermiştir. • a macın gerçekleştirilmesine yönelik Her bir konuşmacı çevre kirliliğinin farklı işlemlere karar verilmesinde bir boyutunu dinleyicilere aktarmıştır. Toplantı sonunda dinleyiciler konuşmacı- aşağıdakilerin hangisi temel belirleyi- lara sorular sormuşlardır. cidir? Buna göre aşağıdaki öğretim yöntem A) Değerlendirme amacı veya tekniklerinden hangisi kullanıl- B) Dersin gün içindeki saati mıştır? C) Okulun sosyoekonomik şartları D) Öğretim stratejisi A) Panel E) Yıllık çalışma planı B) Zıt panel 15. Öğrencileri kazanıma ulaştırması açı- sından aşağıdaki kazanım ve yöntem/ C) Seminer teknik eşleştirmelerinden hangisi daha uygundur? D) Sempozyum E) Konferans Kazanım Yöntem / 17. Öğretmen sınıfındaki öğrencileri beşer A) Bilimsel araştırma ba- Teknik kişilik gruplara ayırarak üzerinde çalışıla- cak konuyu grup üyesi kadar küçük par- samaklarını kullanarak Akvaryum çalara ayırır ve gruptaki her üyenin kendi araştırma yapar. Mikro konusunu bireysel olarak çalışmasını B) İpek Yolu’nun top- öğretim ister. Sonra farklı gruplarda aynı konuyu lumlar arası siyasal, çalışan öğrencilerin bir araya gelerek yeni kültürel ve ekonomik Gösterip gruplar oluşturmalarını ve aralarında tar- ilişkilerdeki rolünü fark yaptırma tışmalarını ister. En sonunda öğrencilerin eder. Gösteri ilk gruplarına dönerek kendi konularını C) Tıp alanındaki buluş grubun diğer üyelerine öğretmelerini is- ve gelişmelerle insan Altı ter. Böylece gruptaki her üye konusunu hayatı ve toplumsal düşünce diğer üyelere öğretmiş olur. dayanışma arasındaki şapkası ilişkiyi fark eder. Buna göre öğretmen işbirliğine dayalı D) Ülkemizin diğer ülke- öğrenmenin aşağıdaki tekniklerinden lerle olan ekonomik hangisini kullanmıştır? ilişkilerini kaynaklar ve ihtiyaçlar açısından A) Öğrenci takımları - başarı bölümleri değerlendirir. E) Bilimsel ve teknolojik B) Takım - oyun - turnuva gelişmelerin gelecek- teki yaşam üzerine C) Ayrılıp birleşme etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer. D) Takım destekli bireyselleştirme E) Birleştirme 2 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 399

DİĞER ÖĞRETİM TEKNİKLERİ (ÇÖZÜM) 1. Öğretimde temel amaç istendik yöndeki 6. İpucu, derse katılmakta zorlanan öğrencileri davranışlara ulaşmaktır. Dolayısıyla yöntem, cesaretlendiren bir uygulamadır. Pekiştireç teknik, materyal ve soru seçimlerinde en ön- verme işlemi ise istendik davranışın tekrar celikli ve temel belirleyici hedeflerdir. edilme olasılığını artırır. Yani pekiştireç alan öğrenciler derse katılım göstermeyi daha Cevap A çok ister. 2. Öğrenme güçlüğü olan veya cesareti az Cevap A olan öğrenciler yavaş öğrenir veya derse katılımda zorlanır. Öğretmenin bu tarz öğ- 7. Zıt panelde öğretmen sınıfı ikiye ayırır ve rencilere ipucu sunması öğrencilerin sonuca gruplar karşılıklı olarak konuyla ilgili soruları ulaşmasını sağlayacak ve özgüven kazan- birbirine sorar. Sınıf mevcudunun kalabalık malarına neden olacaktır. olduğu durumlarda sınıf alt gruplara da ay- rılabilir. Hale Öğretmen, zıt panel tekniğini Cevap C kullanmıştır. Cevap A 3. Tutor destekli öğretim, birebir destek anla- mına gelir. herhangi bir konuyu öğrenmek 8. Uzman konuşmacılar tarafından yapılan veya pekiştirmek isteyen bir öğrenciye üst tartışmaya dinleyenlerin de soru ve görüş- sınıflardan konuyu bilen bir öğrenci, bir ye- leriyle destek verip sürece katılmaları forum tişkin veya bir öğretmen destek verir. tekniğinde yapılan uygulamalardır. Cevap E Cevap A 9. Sokratik tartışma tekniği öğrencilerin bildik- 4. Seminer öğrencilerin yaptıkları araştırmaları lerini sandıkları bir konuda öğretmen sor- sunduktan sonra araştırma üzerinde yapılan duğu soru ya da sorularla “acaba bilmiyor tartışmalara dayalı bir tekniktir. Sibel Hanım muyum” algısı oluşturma temeline dayanır. seminer tekniğini kullanmıştır. Cevap C Cevap D 10. Oluşturulan küçük gruplara gruptaki her öğrenciye bir dakika tartışma süresi vererek 5. Öğretmenin sınıfı ikiye ayırdığı, yarısının konuyu tartışmalarını sağlayan Esra Öğret- soru grubu, diğer yarısının da cevap grubu men vızıltı grupları tekniğini kullanmıştır. içinde yer aldığı ve sınıf içinde 10-15 daki- Cevap B kada hazırlanarak tartışmalarının sağlandığı teknik zıt paneldir. 11. Balık kılçığı uygulaması hem kavram öğre- tim tekniği hem de öğretim materyali işlevini Cevap C görmektedir. Bu teknikte bir soruna yönelik olarak neden-sonuç ilişkisi analiz edilerek 5. Dersin başında kısa bir olay anlatma, anı ortaya görsel bir materyal çıkarılır. sunma veya video izletme gibi uygulamalar Cevap B dikkat çekme işlemidir. Öğrencilere derste öğrenecekleri konunun neden önemli ol- duğunu ve hayatlarında ne işe yarayacağını belirtmek güdüleme işlemidir. Önceki dersin konusuna ilişkin sorular sormak gözden ge- çirme işlemidir. Tartışma yöntemiyle dersi işlemek işleniş ve dersin sonunda hedefin gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrol et- mek değerlendirme işlemidir. Cevap B 400 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Diğer Öğretim Teknikleri 12. Programlı öğretim bireysel öğretim ilkesidir. Ülkemizin diğer Gösteri Eleştirel Bu ilkenin bireysel hız ilkesine göre her öğ- ülkelerle olan düşünme/ renci kendi hızında öğrenir. Bu yüzden öğ- ekonomik ilişkile- Argüman renme etkinliklerinin ortalama sınıf seviyesi- D rini kaynaklar ve oluşturma/ ne göre belirlenmesi yanlış bir uygulamadır. Görüş ihtiyaçlar açısından geliştirme Cevap A değerlendirir. Bilimsel ve tekno- Altı Altı düşünce lojik gelişmelerin düşünce şapkası /Be- gelecekteki yaşam yin fırtınası E üzerine etkilerine 13. Öğretim stratejisi, dersin kazanımlarına ilişkin yaratıcı fikirler ulaşmak için izlenen genel yoldur. Yani o ileri sürer. günkü ders ya da ders saatlerinin işleni- şindeki genel çerçeveyi belirler. Ayrıca öğ- Tabloyu incelediğimizde E seçeneğinde retim stratejisi, öğretmen ve öğrencilerin verilen kazanıma ulaşmak için altı düşünce dersteki rollerini belirler. Örneğin sunuş yolu şapkasının uygun olduğu görülmektedir. stratejisinde öğretmen aktif, organize edi- Çünkü altı düşünce şapkasında yer alan ci ve aktarıcı; öğrenciler alıcı rolündeyken, “yeşil şapka” yaratıcı fikirler ileri sürme gö- buluş yolu stratejisinde öğretmen rehber, revini içerir. öğrenciler aktif öğrenici rolündedir. Tüm bunlarla birlikte öğretim stratejisi, amacın Cevap E gerçekleştirilmesine yönelik yöntem, teknik ve araç-gereçlerin belirlenmesine yön verir. 15. Panelde, bir başkan yönetiminde konuş- Örneğin sunu yolu stratejisi kullanılacaksa macılar konu hakkındaki bilgi, duygu ve beraberinde anlatım yöntemi, soru-cevap düşüncelerini dinleyenlere aktarır. Başkan, tekniği ve kavram haritası kullanılabilir. açılış ve kapanış konuşmalarıyla birlikte ara değerlendirmeler de yapar. Başkan uygun Cevap D görürse tüm konuşmalar bittikten sonra dinleyenler, konuşmacılara soru yöneltebilir. 14. Bu soruda adayların verilen kazanıma ulaş- Ayrıca konuşmacılar önceden planladıkları tırıcı uygun yöntem veya tekniği bulmaları soruları birbirlerine sorabilirler. Çevre kirliliği istenmiştir. Buna göre aşağıdaki tabloyu ile ilgili olarak düzenlenen etkinlik paneldir. inceleyelim; Cevap A SEÇENEK KAZANIM SORUDA UYGUN 16. Ayrılıp birleşme tekniğinin uygulanış adımla- VERİLEN OLAN rı aşağıda verilmiştir: YÖNTEM/ YÖNTEM/ TEKNİK TEKNİK 1. Öğretmen heterojen grupları belirler. Bilimsel araştırma Akvaryum Problem 2. Her gruba bir konu verir ve gruplar bu basamaklarını çözme konu üzerinde çalışarak uzmanlaşır. A kullanarak araştırma 3. U zmanlaşma sürecinden sonra her grup- yapar. tan birer veya ikişer öğrenci alınarak yeni gruplar oluşturulur. İpek Yolu’nun top- Mikro Tartışma lumlar arası siyasal, öğretim 4. Yeni grupta herkes kendi uzmanlık konu- B kültürel ve ekonomik sunu yeni arkadaşlarına öğretir. ilişkilerdeki rolünü fark eder. 5. Öğretim aşamasından sonra herkes ilk grubuna geri döner ve diğerlerinden öğ- Tıp alanındaki buluş Gösterip Balık kılçığı/ rendiklerini asıl grup arkadaşları ile payla- ve gelişmelerle yaptırma Tartışma şır. insan hayatı ve top- C lumsal dayanışma Cevap C arasındaki ilişkiyi fark eder. KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 401

DÜŞÜNME BİÇİMLERİ 1. Bir öğretmen mesleki deneyimleri üze- 4. Eleştirel düşünmenin temelini, bilinen- rinde düşünüp seçimler yapmakta ve lerin doğruluğunu belirleme, olgular ve bunlardan ders çıkarmaktadır. Yaptığı düşünceler arasındaki ilişkileri kavrama, seçimlerin sorumluluğunu üstlenmekte beklenmeyen durumlara açık olma ve daha sonra ise bu edinimlerini yeni plan- mantıklı sonuçlara ulaşma oluşturmakta- lamalarında kullanmaktadır. dır. Öğretmenin bu özellikleri, aşağıdaki Buna göre, öğrencilerine eleştirel dü- üst düzey becerilerden hangisine sa- şünme becerisi kazandırmayı hedefle- hip olduğunun göstergesidir? yen öğretmenin aşağıdakilerden han- gisinden kaçınması gerekir? A) Yansıtmacı A) Kanıtlara dayanmaktan B) Analitik B) Ölçütler geliştirmekten C) Eleştirel C) Belirsizlikleri belli ölçülere kadar hoş D) Problem çözen görmekten E) Bilimsel D) Fikrinde kararlı olmaktan E) Gerçeklerle tahminler arasındaki farkı 2. Aşağıda verilen öğretmen davranışla- belirlemekten rından hangisi, öğrencilerin yaratıcılık- larının gelişmesine katkı sağlayabilir? 5. İlköğretim 3. sınıf matematik dersinde öğretmen öğrencilerden, sınıf arkadaş- A) Öğrencilere akademik sorumluluk larının hangi aralıklarla ve ne miktarda vermekten kaçınma harçlık aldıklarını öğrenmelerini ve çetele tutmalarını istiyor. Daha sonra bu bilgile- B) Öğrencilerin bütün öğrenmelerini de- ri kendi belirledikleri alt başlıklar altında netim altına alma tablo hâline getirmelerini söylüyor. C) Öğrencilerin yaptıkları her şeyi övme Öğretmen bu etkinlikte, öğrencilerin D) Öğrencileri birbirleriyle karşılaştırarak hangi becerilerini geliştirmeyi amaçla- mış olabilir? rekabet oluşturma A) Sınıflama E) Planlamalarında deneme – yanılma B) Düzenli gözlem C) Eşleştirme etkinliklerine yer verme D) Çıkarsama E) Eleştirel düşünme 3. Birey, öğrenme hedeflerini kendisi be- lirleyip kendi öğrenmelerinin sorumlu- luğunu aldığında, bu süreçte ne kadar başarılı olduğunu ve ne kadar ilerleme gösterdiğini kendisi gözlemlediğinde aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini iz- lemiş olur? A) Araştırmaya dayalı B) Tümevarım C) Tümdengelim D) Metabilişsel (üstbilişsel) E) Davranışçı 402 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

6. Eğitimin amacı, okulda öğrenilenlerin Düşünme Biçimleri günlük yaşama aktarılmasıdır. Öğrenci aktif olarak katıldığı eğitim ortamından 8. Ömer Öğretmen, teknoloji ve tasarım kendi deneyimleriyle bilgiler edinmeli, bu dersinde öğrencilerinden kendilerine bilgileri paylaşmalı ve yeni etkileşimlerine özgü ürünler tasarlamalarını ister. Öğren- aktarmalıdır. cilerden Mert yeni doğan kardeşinden esinlenerek, bebekler her ağladığında Bu fikri savunan bir öğretmen aşağı- kendiliğinden sallanan bir beşik tasarlar. daki yaklaşımlardan hangisine vurgu Tasarımının reklamını yapmak için bir afiş yapmaktadır? hazırlar ve ürününü sınıfta arkadaşlarına tanıtır. A) Yansıtıcı düşünme Bu uygulamayla Ömer Öğretmen, öğ- B) Eleştirel düşünme rencilerin öncelikle hangi bilişsel ye- terliklerini etkili biçimde kullanmaları- C) Yaşamsal düşünme nı amaçlamıştır? D) Yaratıcı düşünme A) Problem çözme E) Analitik düşünme B) Analitik düşünme C) Yaratıcı düşünme D) Eleştirel düşünme E) Argümantasyon (dayanaklandırma) 7. İyi bir öğretmende bulunması gereken 9. Aşağıdakilerden hangisi sözel akıl yü- özelliklerden biri de yansıtıcı düşünme rütme tekniğiyle doğrudan ilgili bece- becerisini işe koşmasıdır. Yansıtıcı dü- rilerden biri değildir? şünme becerisine sahip olan öğretmen- lerden beklenen özellikler sıralandığında; A) Okunuşu aynı olan kelimeler arasın- öz saygı, içe dönük gözlem, açık fikirlilik, daki anlam farkını görebilme öğretime ilişkin karar ve eylemlerinde so- rumluluk almak başta gelir. B) Okunan parçanın ana fikrini bulabilme Buna göre, yansıtıcı düşünme becerisi C) Bir kez söylenen bir cümleyi ezber- gelişmiş bir öğretmenin, aşağıdakiler- den tekrarlayabilme den hangisini yapması öncelikle bek- lenir? D) Bir düşünceyi açıklayan karışık cüm- leleri sıraya koyabilme A) Okul yönetimine sürekli bilgi aktarma- sı E) Bir cümlede yanlış kullanılmış bir keli- meyi bulabilme B) Yapacağı özel etkinlikler için okul yö- netiminin kararlarını beklemesi C) Zümre öğretmenlerinin uyguladığı yöntemleri sınıfında kullanması D) Dersinde hangi yöntemleri uygulaya- cağına kendisinin karar vermesi E) Programın öngördüğü becerileri öğ- retmen kılavuzuna uyarak adım adım işlemesi KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 403

Düşünme Biçimleri 12. Beril Öğretmen, Türkçe dersinde öğ- rencilerin “Metnin türünü dikkate alarak 10. Erkan Öğretmen, gün içinde sınıfta ya- okur.” ve “Gazete ve dergi okur.” kaza- şadıklarını nasıl algıladığını ve başkaları- nımlarını edinmelerini sağlamak için “rol nın düşüncelerinden çıkardığı sevinçleri, oynama” ve “eğitsel oyun” öğretim yön- düşünceleri, üzüntüleri ve kaygıları kay- tem ya da tekniklerini kullanır. detmek için düzenli günlük tutmaktadır. Bir süre sonra Erkan Öğretmen, günlükte Beril Öğretmen, bu öğretim yöntem yazdıklarının kendi gelişimini ve sınıf-içi ya da tekniklerini kullanarak öğrenci- uygulamaların nasıl değiştiğine, geliştiği- lerinde öncelikle hangi özelliğin geliş- ne ilişkin kendinde bir farkındalık yarat- mesine yardımcı olur? tığını hissetmiş ve bunu arkadaşlarıyla paylaşmıştır. A) Argümantasyon Bu örnekte, Erkan Öğretmen’in hangi B) Sentezleme düşünme becerisini kullandığı söyle- nebilir? C) Yansıtıcı düşünme A) Eleştirel düşünme D) Somut yaşantı kazanma B) Somut düşünme E) Akademik benlik geliştirme C) Yansıtıcı düşünme D) Problem çözme E) Argümantasyon 11. Öğrencilere eleştirel okuma becerileri- 13. Bir öğretmen, öğretim programında yer ni öğretmede, alan “Çocuklara yönelik reklamların işle- vini sorgular.” kazanımına yönelik etkin- I. farklı gazetelerde belli bir konuda ya- likler planlamak istemektedir. zılanları yorumlama, Öğretmenin, bu kazanımı aşağıdaki II. bir romana ilişkin üç farklı incelemeyi becerilerden hangisi kapsamında ele değerlendirme, alması daha uygundur? III. farklı tanıtım tekniklerini listeleme, A) Yaratıcı düşünme IV. kurgusal öğretim materyallerini kur- B) Eleştirel düşünme gusal olmayanlardan ayırt etme, C) Karar verme V. iki ülkenin okul öncesinden üniver- siteye kadar olan eğitim sistemlerini D) Yansıtıcı düşünme karşılaştırma E) Problem çözme uygulamalarından hangisi etkili değil- dir? A) I B) II C) III D) IV E) V 404 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

14. Aşağıdaki kazanımlardan hangisi, Düşünme Biçimleri eleştirel düşünme becerisinin gelişti- rilmesinde etkili değildir? 16. Ahmet Öğretmen, öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek ama- A) Doğadaki su döngüsünün nasıl ger- cıyla çözüm üretilmesi istenilen problem çekleştiği hakkında sorular sorarak veya gereksinimi öğrencilerle birlikte be- çıkarımlarda bulunur. lirler ve öğrencilerin problem durumuyla ilgili çalışmalarını bırakıp bir süre sosyal B) Dünya’nın hem kendi çevresinde hem bir etkinliğe katılarak rahatlamalarını ister. de Güneş’in çevresinde dönmesi so- nucunda meydana gelen olguları de- Buna göre Ahmet Öğretmen yaratıcı ğerlendirir. düşünme becerisi geliştirmede aşa- ğıdaki aşamalardan hangisini uygula- C) İnsanların, hayatlarını sürdürebilmele- mıştır? ri için nelere ihtiyaç duyduklarını sıra- lar. A) Kuluçka B) Hazırlık D) Mevsim şartlarına bağlı olarak canlı- C) Aydınlanma lardaki değişiklikler hakkında sonuç D) Dönüşüm çıkarır. E) Uygulama-değerlendirme E) Amacını gerçekleştirmeye çalışırken karşılaşabileceği sorgulamalara açık olur. 15. Elif Öğretmen öğrencilerinin hazırladığı 405 proje sunumundan sonra öğrencilerine: • Proje sürecinde ne gibi güçlükler ya- şadınız? • Proje sunumunuzda yaptığınız hataları bir sonraki sunumda nasıl düzeltecek- siniz? • Proje sonunda elde ettiğiniz ürün sizce daha fazla geliştirilebilir mi? gibi sorular yöneltir. Buna göre Elif Öğretmen öğrencile- rinde aşağıdaki becerilerden öncelikle hangisini geliştirmeyi amaçlamakta- dır? A) Yaratıcı düşünme B) Yansıtıcı düşünme C) Girişimcilik D) Betimleme E) Karar verme KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

DÜŞÜNME BİÇİMLERİ (ÇÖZÜM) 1. Öğretmenler üst düzey düşünme becerile- 3. Çağdaş eğitim ve program geliştirme anla- rine sahip olmalıdır. Bir öğretmenin mesle- yışında, öğrenciye verilen sorumluluk gereği ki deneyimleri üzerinde düşünüp seçimler öğrenci; bilgiyi ezberleyen değil, bilgiyi ya- yapması ve bunlardan ders çıkararak edi- pılandıran ve üretendir. Çağdaş eğitim ve nimlerini yeni planlarla kullanması yansı- program geliştirme anlayışının öğrencilerde tıcı düşünme becerisine sahip olduğunu geliştirmeyi hedeflediği özelliklerden biri de gösterir. Yansıtıcı düşünmede deneyimleri metabilişsel düşünce yapısıdır. Bu yapı öğ- incelemek ve onlardan dersler çıkararak rencilerin öğrenme hedeflerini kendinin be- davranışlara aktarmak esastir. Eleştiriye lirlemesi, kendi öğrenmelerinin sorumlulu- açık, sorgulayan ve irdeyen bir kişiliğe sahip ğunu aldığında bu süreçte ne kadar başarılı olma eleştirel düşünme becerisinin; bağlan- olduğuna ve ne kadar ilerleme gösterdiğine tılı, sistematik ve çıkarımcı düşünme analitik kendinin karar verebilmesi gibi becerileri düşünmenin ve bir sorunla karşılaştığında kapsar. Planlama yapmak,bildiklerimiz ve bilimsel adımları uygulayabilme de bilimsel bilmek istediklerimiz paralelinde hedef be- düşünme becerisinin varlığını gösterir. lirlemek, öğrenmek istediklerimizle ilgili so- rular sormak, düşünme sürecine yönelik dö- Cevap A nüt ve düzeltmeler kullanmak,öz düzenleme ve öz değerlendirme yapmak, düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirmeye yö- nelik tekniklerden faydalanmak metabilişsel düşünmeyi geliştirmeye yönelik stratejiler- dir. Cevap D 2. Öğrencilerin yaratıcılıklarının geliştirilmesi 4. Eleştirel düşünme, temelde bilgiyi etkili bir öğretim süreçlerinin temel hedeflerinden biçimde elde etme, değerlendirme ve kul- biridir. Yaratıcılık yeni, farklı, özgün ve al- lanma yeteneği ve eğilimine dayanır. Eleş- ternatifli düşünmeyi gerektirir. Bu özelliğin tirel düşünmenin temelini, bilinenlerin doğ- geliştirilmesi için bağımsız ve serbest öğ- ruluğunu belirleme, olgular ve düşünceler renme ortamları düzenlenmeli, uygun yön- arasındaki ilişkileri kavrama, beklenmeyen tem teknikler kullanılmalıdır. Bazı öğrenme durumlara açık olma ve mantıklı sonuçlara ortamı özellikleri ve öğretmen davranışları ulaşma oluşturmaktadır. Öğrencilerine eleş- bu hedefe ulaşmaya katkı sağlamakta ba- tirel düşünme becerisi kazandırmayı hedef- zıları da bu hedefin gerçekleştirilmesini zor- leyen öğretmen; demokratik bir öğrenme laştırmaktadır. Örneğin öğretim sürecinde ortamı düzenlemeli, öğrencilerin düşünce- deneme-yanılma etkinliklerine yer veren lerini rahatça ifade edebilecekleri öğretim bir öğretmen, öğrencilerin yaratıcılıklarının yöntem ve tekniklerini kullanmalıdır. Bunun gelişmesine katkı sağlayabilir. Öte yandan yanında öğretmen kendi görüşlerinde kanıt- öğrencilerine akademik sorumluluklar ver- lara dayalı ölçütler geliştirmeli, belirsizlikleri meyen, öğrencilerini denetim altına alan, belli ölçülerde hoş görmelidir. Fikirlerinde öğrencilerin yaptıkları her şeyi öven ve öğ- kararlı olma, sabit fikirli olma, olayları tek rencilerini birbirleri ile karşılaştırarak rekabet yönlü bakış açısıyla değerlendirme gibi oluşturan öğretmenin öğrencilerin yaratıcı- özellikler eleştirel düşünme becerisini ka- lıklarını geliştirmesi beklenemez. zandırmayı hedefleyen bir öğretmenin sahip olması gereken özelliklerden değildir. Cevap E Cevap D 406 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

5. Öğretim programında yer alan hedefler bas- Düşünme Biçimleri kın olduğu özelliğe göre; bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlardan birinde gruplanır. 7. İyi bir öğretmende bulunması gereken özel- Bilişsel alan; zihinsel öğrenmelerin çoğun- liklerden biri üst düzey düşünme becerile- lukta olduğu ve öğrenme sürecinde zihinsel rine sahip olmaktır. Bu üst düzey düşünme yetilerin kullanıldığı alandır. Bilişsel alan alt becerilerinden biri de yansıtıcı düşünme basamakları ise; bilgi, kavrama, uygulama, becerisidir. Yansıtıcı düşünme becerisine analiz, sentez ve değerlendirmedir. “Bilgi” sahip olan öğretmenlerden beklenen özel- basamağı; hatırlama, tanıma, tekrara etme, likler sıralandığında; öz saygı, içe dönük ezberden söyleme, sıralama, sınıflama, lis- gözlem, açık fikirlilik, öğretime ilişkin karar teleme ve eşleştirme düzeyindeki öğren- ve eylemlerinde sorumluluk almak başta meleri kapsar. Soru kökündeki açıklama gelir. Yansıtıcı düşünme becerilerine sahip incelendiğinde öğretmenin öğrencilerin sı- olan bir öğretmenin öncelikle, dersinde han- nıflama becerilerini geliştirmeyi amaçladığı gi yöntemleri uygulayacağına kendinin karar görülmektedir. Çünkü öğretmen, öğrencile- vermesi beklenir. Bunun yanında öğretmen, rinden birtakım bilgilere göre çetele tutma- öğrencilerin yansıtıcı düşünme becerilerini sını ve bu bilgileri alt başlıklar altında tablo geliştirmek için gerekli ortamları düzenle- haline getirmesini istiyor. Bu etkinlik öğren- meli ve buna uygun öğretim etkinlikleri plan- cilerde, sınıflama becerisinin geliştirilmesine lamalıdır. yöneliktir. Cevap D Cevap A 6. Öğretimin hedeflerinden bazıları da; düşü- 8. Yaratıcı düşünmede en önemli özellik öz- nen, eleştiren, yaratıcı ve sorgulayıcı birey- günlük ve yeniliktir. Buradan hareketle ya- ler yetiştirmektir. Yaratıcı düşünme, eleştirel ratıcı düşünme yeni ve özgün çözümler düşünme ve yansıtıcı düşünme becerileri üretme sürecindeki baskın düşünme biçimi öğretim süreçleriyle bireylere kazandırması olarak tanımlanabilir. Bu nedenle teknoloji hedeflenen düşünme becerileridir. Yaratıcı ve tasarım dersinde öğrencilerinden kendi- düşünme; yeni ve özgün ürünler ortaya koy- lerine özgü ürünler tasarlamalarını isteyen ma becerilerini kapsar. Eleştirel düşünme, Ömer Öğretmen öğrencilerinin yaratıcı dü- bilgi üretme, sonuçlara ulaşma ve değerlen- şünme becerilerini geliştirmeyi amaçlamış- dirme etkenliklerini kapsar. Yansıtıcı düşün- tır. me ise etkin, tutarlı ve deneyimleriyle bilgiler edinmesini bu bilgileri paylaşmasını içerir. Cevap C Bu nedenle, okulda öğrenilenlerin günlük yaşama aktarılmasını, öğrencilerin kendi 9. Sözel akıl yürütme; kelimeleri anlamlandır- deneyimleriyle bilgiler edinmesini ve bunları ma, ifadeleri yorumlama, ifadeleri veya ke- yeni etkileşimlerine aktarmalarını savunan limeleri ilişkilendirme, parçanın ana fikrini öğretmenin vurgu yaptığı düşünme becerisi, bulma gibi becerileri içerir. Bir kez söylenen yansıtıcı düşünme becerisidir. bir cümleyi ezberden tekrarlayabilme ise sö- zel akıl yürütme değil ezber becerisini yansı- Cevap A tır. Cevap C KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 407

Düşünme Biçimleri 10. Öğretim süreçleriyle belirlenen öğrenme he- 13. Soru öncülünde önemli bir anahtar kavram deflerinin yanında birtakım düşünme bece- verilmiştir. “Reklamların işlevini sorgulama” rilerinin kazandırılması da planlanmaktadır. şeklinde verilen ifade, verilenler içerisinde Çünkü öğretim süreçleriyle hedeflenen bil- doğrudan eleştirel düşünmeye götürmek- gilerin öğrenilmesinin yanında, geniş hayal tedir. Eleştirel düşünmenin temelinde se- gücüne sahip, öz eleştiri yapan, sorgulayan bep-sonuç ilişkisi kurma, mantıklı olanla ol- ve irdeleyen bireylerin yetiştirilmesi de he- mayanı ayırt etme ve özellikle “sorgulama” deflenmektedir. Sorudaki ifadede öğretme- yapma vardır. nin düzenli günlük tutması ve bir süre sonra günlükte yazdıklarının kendi gelişimini ve Cevap B sınıf-içi uygulamaların nasıl değiştiğine, ge- liştiğine ilişkin kendinde bir farkındalık yarat- 14. Eleştirel düşünme, sorgulama ve kanıta da- tığını hissetmesi yansıtıcı düşünme beceri- yalı değerlendirme gerektirir. Yani üst düzey sinin kullanıldığına örnek oluşturur. Yansıtıcı düşünme becerisidir. Oysa C seçeneğinde düşünme bireyin kendisi ile düşüncelerini ve verilen sıralama işlemi bilgi düzeyinde bir kendini algılayışını kapsar. Bu düşünme be- çalışmadır. Eleştirel düşünmenin geliştiril- cerisi bireyin kendisinde olan eksikliklerin ve mesine katkı sağlamaz. artıların farkında olması, eksikliklerinin nasıl giderilebileceği konusunda kendi adına çı- Cevap C karımlar yapabilmesi becerilerini içerir. Cevap C 15. Yansıtıcı düşünmede birey, uygulama ön- cesi plan yapar. Yaptığı planı zamanında 11. Eleştirel düşünme özel bir düşünme alanına uygulamaya geçirir. Uygulamayla ilgili dö- ya da biçimine ilişkin kusursuz düşünceyi nütler alır. Aldığı dönütler sayesinde uygu- ortaya çıkaran disiplinli ve özdenetimli dü- lamayı nasıl geliştireceğine karar verir ve bu şünme biçimidir. Eleştirel düşünme temelde kararlar doğrultusunda uygulamayı yeniden bilgiyi etkili bir biçimde elde etme, değer- yapar. Soru öncülünde görüldüğü gibi öğ- lendirme ve kullanma yeteneği ve eğilimine retmen, öğrencilerine ürettikleri projeler dayanır. Eleştirel okuma becerileri temelde üzerinde dönüt ve düzeltmeler yapmaları- bu düşünme becerisinin alt boyutudur. Bu nı sağlayacak sorular sorarak öğrencilerin becerinin geliştirilmesi amacıyla yukarıda yansıtıcı düşünmelerini sağlamaya çabala- sıralanan etkinlikler incelendiğinde yorumla- maktadır. ma, değerlendirme, ayırt etme ve karşılaştır- ma etkinliklerinin eleştirel okuma becerilerini Cevap B desteklediği, listeleme faaliyeti bu becerisi desteklemediği görülmektedir. Cevap C 16. Yaratıcı düşünme evrelerinden birisi “ku- 12. Öğretim süreçlerinde öğrencilerin süreçle luçka” evresidir. Kuluçka evresi “bilinçli düşünceye ara verilen” evre olarak bilinir. etkileşerek somut yaşantılar geçirmeleri Bununla birlikte amaç düşünmeye ara ver- önemlidir. Bu ölçüde öğrendiklerinin kalı- mekten çok bilinç üstünün yapamayacağı cılığından ve anlamlılığından söz edilebilir. bağlantıları yapabilmesi için bilinç dışına Soru kökündeki örnek durum incelendiğin- fırsat tanınmasıdır. Bu aşamada öğrencilerin de öğretmenin önce metni okuması, sonra rahatlamalarını sağlamak için çeşitli sosyal gazete ve dergi okuması, daha sonra ise rol etkinliklere veya oyun oynamaya sevk edil- oynama ve eğitsel oyun tekniklerini kullan- mesi doğru uygulamalardır. Soru öncülünde masının öncelikli amacı öğrencilere somut görüldüğü gibi öğretmen, öğrencilerin prob- yaşantı kazandırmadır. Çünkü öğrenciler lem durumuyla ilgili çalışmaları bırakıp bir süreci ne kadar çok yaşarsa, diğer anlatımla süre sosyal etkinliklere katılmalarını istediği süreçle ne kadar çok etkileşirlerse öğren- için kuluçka evresine uygun çalışmalar yap- melerinin düzeyleri ve kalıcılıkları da o denli mıştır. yüksek olacaktır. Cevap D Cevap A 408 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

BELİRTKE TABLOSU 1. Hazırlanan bir öğretim programında öğ- 1. Soru öncülü içerisinde sırasıyla yer alan renciye kazandırılacak nitelikler; kazanım, “kazanım, beceri ve değer” kavramları B beceri ve değerler olarak ifade edilmiştir. seçeneğinde aynı sırada ve şekilde yer ala- Öğretmen, dersini işleme ve öğretimi de- rak sorunun cevabına doğrudan ipucu verici ğerlendirmede kullanmak üzere belirtke nitelik taşımaktadır. tablosu hazırlamak istemektedir. Cevap B Buna göre, öğretmenin hazırlayacağı belirtke tablosu hangi ögelerden oluş- malıdır? A) Konu, içerik ve kazanım B) Kazanım, beceri ve değer C) İçerik, hedef ve davranış düzeyleri D) Konu, amaç ve davranış düzeyleri E) İçerik, davranış alanları ve ünite KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 409

ÇOKLU ZEKÂ 1. Politikacıların, öğretmenlerin, liderle- 1. Çoklu zekâya göre düzenlenen bir öğretim rin ve psikologların ihtiyaç duyduğu sürecinde, zekânın sekiz boyutu da aynı tartışma, görüşme yapma, öğretme ve önemde ele alınmalıdır. Bu sekiz boyut; toplantı düzenleme gibi etkinliklerde, sözel, mantıksal, bedensel, görsel, sosyal, bireyi başarılı kılmada öncelikli rol oy- müzikal, öze dönük ve doğa zekâsıdır. Po- nayan zekâ alanı aşağıdakilerden han- litikacıların, öğretmenlerin, liderlerin ve psi- gisidir? kologların ihtiyaç duyduğu tartışma, görüş- me yapma, öğretme ve toplantı düzenleme A) Sosyal gibi etkinliklerde öncelikli rol oynayan zekâ alanı, sosyal zekâdır. Dilsel zekâ, dili kullan- B) Dilsel ma yeteneğini; mantıksal zekâ, daha çok bi- lişsel yetenekleri; bedensel zekâ, zihin-kas C) Öze dönük koordinasyonunu içeren becerileri; görsel zekâ, görsel düşünme ve şekil-uzay özellik- D) Görsel lerini; müzikal zekâ, duyguların aktarımında ritim becerisini kullanabilmeyi; öze dönük E) Mantıksal zekâ, bireyin kendini algılama yeteneğini; doğa zekâsı ise doğayı tanıma ve sınıflan- dırma yeteneğini içerir. Cevap A 2. Hasan ile Hüseyin saklambaç oynarken 2. Çoklu zekâ kuramı her bireyin bir veya bir- okula yurt dışından yeni gelmiş, Türkçe kaç alanda zekâ potansiyeline sahip oldu- konuşmakta güçlük çeken, saklambaç ğunu ve öğretim süreçlerini düzenlerken oynamak isteyen fakat çekindiği için bir ve uygularken bu zekâ boyutlarının temele köşede sessizce oturan Sibel’in onlara alınması görüşünü benimser. Kurama göre baktığını görürler. Hasan utangaç bir ya- zekânın sekiz boyutu sözel, mantıksal, be- pıda olduğu için, Hüseyin Sibel’in yanına densel, görsel, sosyal, müzikal, öze dönük gider ve onu oyuna katılmaya davet eder. ve doğa zekâsıdır. Bu alanlardan sosyal zekâ, insanlarla iletişim kurma, onları anla- Bu örnekte, çoklu zekâ kuramına göre ma ve davranışlarını yorumlama yetenekle- Hüseyin’in hangi zekâ alanı diğer alan- rini kapsar. lara göre daha gelişmiştir? Cevap C A) Sözel B) Görsel C) Sosyal D) Bedensel E) Öze dönük 410 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Temel Kavramlar Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler Sınav Türleri Ölçme Sonuçları Üzerinde İstatistiksel İşlemler



TEMEL KAVRAMLAR 1. Durum değerlendirme ya da düzey 4. Arif Öğretmen, öğretim yılının başında, belirleme denen ölçme ve buna bağlı öğrencilerinin matematik dersine karşı değerlendirme sürecinde temel amaç tutumlarının nasıl olduğunu belirlemek ve aşağıdakilerden hangisidir? elde edilen sonuçlardan hareketle öğre- tim uygulamalarına yön vermek istemek- A) Öğretim programında belirtilen kaza- tedir. Bu amaçla 10 maddeden oluşan bir nımların gerçekleşme derecesini be- tutum ölçeğini öğrencilerine uygulamış lirlemek ve onların matematik dersine karşı tu- tumlarını ölçmüştür. B) Öğrencilerin yaşadıkları öğrenme güçlüklerini ortaya çıkarmak Arif Öğretmen bu uygulamasında han- gi ölçme ve değerlendirme türlerini C) Öğrencilerin sosyal, psikolojik ve kullanmaktadır? ekonomik durumlarını belirlemek Ölçme Değerlendirme D) Öğrencileri belli özelliklere göre sıra- A) Dolaylı Tanılayıcı layıp ilgili programlara yerleştirmek B) Doğrudan Biçimlendirici C) Türetilmiş Tanılayıcı E) Öğrencilerin kavramsal gelişim dü- D) Dolaylı Düzey belirleyici zeylerini ve kavram yanılgılarını tespit E) Doğrudan Düzey belirleyici etmek 2. Aşağıdakilerden hangisi ölçülürken dolaylı ölçme yapılır? A) Park yerindeki araçların sayısı B) Bilgisayar masasının yüksekliği C) Bir sepet elmanın kütlesi D) Öğrencilerin dört işlem becerileri E) Koridorun uzunluğu 3. Değerlendirme, ölçme sonuçlarının bir 5. Aşağıdaki değerlendirme süreçlerinin ölçütle karşılaştırılarak bir yargıya varıl- hangisinde bağıl ölçüt kullanılmıştır? ması işidir. A) Mezun olmak için diploma notunun 4 Aşağıdakilerden hangisi “mutlak öl- üzerinden en az 2 olması çüt”ün kullanıldığı değerlendirmeye örnektir? B) Ortalamanın 10 puan üzerinde alanla- rın sınıfı geçmesi A) Bilgi yarışmasında en az puanla ele- nen kişi olma C) Askere ağırlığı 150 kg’nin altındaki er- keklerin alınması B) Yüksek atlamada en iyi dereceyi yap- ma D) Soruların % 80’ini doğru cevaplayan- ların bilgi yarışması elemelerine katıl- C) Sınıfta başarı açısından ilk yüzde yir- ması milik grupta olma E) Yüksek lisansa girebilmek için yaban- D) 100 sorudan 50’sini doğru cevaplama cı dil sınavından en az 70 puan alın- ması E) Grup ortalamasının üzerinde perfor- mans gösterme KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 413

Temel Kavramlar 6. Bu yıl yükseköğretim programına alınan 8. Bir öğretim programına öğrenci seçmek 120 öğrenci, çoktan seçmeli bir yabancı için mülakat yapılacaktır. Bu mülakata bir dil testine alınacaktır. Bu testten en yük- genel yetenek testinden 50 ve daha üstü sek puanı alan 40 öğrenci öğrenimlerine standart T puanı alanlar başvurabilecek- birinci sınıftan başlayacak; diğer 80 öğ- tir. Yetenek testinden elde edilen puanlar renci ise hazırlık sınıflarında bir yıl yaban- normal dağılım göstermektedir. cı dil eğitimi alacaklardır. Bu ön koşul işlemiyle ilgili olarak, Bu süreçte, ölçme değerlendirme ilke- lerine aykırı olan durum aşağıdakiler- I. Bağıl ölçüt kullanılmıştır. den hangisidir? II. Adayların % 50’si ön koşulu sağla- A) Puanlamada objektifliğin sağlanama- maktadır. ması III. Soruların en az yarısını doğru cevap- B) Ölçme aracı olarak çoktan seçmeli layanlar ön koşulu sağlamaktadır. testin kullanılması ifadelerinden hangileri doğrudur? C) Testin puanlanmasında şans başarı- sından arıtma yöntemi uygulanma- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ması D) II ve III E) I, II ve III D) Birinci sınıfa seçilen öğrenci sayısının az olması E) Ölçüt dayanaklı ölçme yapılması ge- rekirken norm dayanaklı ölçme yapıl- ması 7. Sınıf içi testlerin kullanım amacı, temelde 9. Aşağıdaki işlemlerin hangisi ölçme so- eğitim öğretim etkinliklerinin niteliğini ar- nuçlarının bir ölçütle karşılaştırılarak tırmaktır. Test sonuçları öğretmene, sınıf bir yargıya varma sürecine örnektir? içerisinde yapmış olduğu etkinliklerin ne ölçüde başarılı olduğuna dair geri bildi- A) Bilim şenliği jüri üyelerinin seçimi için rimde bulunmakta, aynı şekilde öğrenci- kullanılacak özelliklerin belirlenmesi lere de sınıf içi etkinlikler sonucunda neyi ne kadar öğrendikleri konusunda bilgi B) Performans görevlerinin puanlarına vermektedir. göre sıralanması Test sonuçlarına göre böyle bir geri C) Bilgi yarışmasında okulu temsil ede- bildirim alan öğretmenden beklenen cek öğrencilerin seçilmesi aşağıdakilerden hangisi olamaz? D) Komposizyon sınavı için dereceli pu- A) Eksik öğrenmeler varsa bunları ta- anlama anahtarı oluşturulması mamlaması E) Sözlü sınavların genel ortalamadaki B) Kullandığı öğretim yöntem, teknik ve ağırlığının belirlenmesi materyallerinin etkililiğini gözden ge- çirmesi C) Öğretim etkinlikleri boyunca öğrenci- lerin gelişimlerini izlemesi D) Öğrenciler arasındaki öğrenme güç- lüklerini belirlemesi E) Öğrencileri yetenek düzeylerine göre gruplaması 414 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Temel Kavramlar 10. Bingöl’de bir kış günü saat 12.00’de 12. Bir Kuzey Avrupa ülkesinde hemşirelik hava sıcaklığı -15°C ölçülürken aynı gün lisans programı mezunlarının çalışmaya ve saatte Eskişehir’de sıcaklık -5°C ola- başlayabilmeleri için yeterli düzeyde bilgi rak ölçülmüştür. Son nüfus sayımlarında ve beceri sahibi olduklarını çoktan seç- Bingöl’ün nüfusu yaklaşık 250  000, Es- meli bir testle göstermeleri gerekmekte- kişehir’in nüfusu yaklaşık 750 000 olarak dir. Bu testte adayların başarılı sayılmaları tespit edilmiştir. Bingöl’ün yüz ölçümü için doğru cevaplamaları gereken soru 8277  km2, Eskişehir’in yüz ölçümü ise sayıları meslek standartları doğrultusun- 13 925 km2 olarak ölçülmüştür. da belirlenir ve yeterlik düzeyi için bir kesme puanı oluşturulur. Testten başarılı Bu ölçümler ve kullanılan ölçekler dü- olan adaylar, çalışmaya başlamak için şünüldüğünde, aşağıdaki ifadelerden gerekli olan sertifikalarını almaya hak ka- hangisi yanlıştır? zanırlar. A) Bingöl’de hava Eskişehir’in üç katı Yapılan değerlendirmenin amacına ve soğuktur. ölçütüne göre türü aşağıdakilerin han- gisinde doğru olarak verilmiştir? B) Eskişehir’de sıcaklık Bingöl’den 10°C daha yüksektir. Amacına göre Ölçütüne göre ––––––––––––– ––––––––––––– C) Eskişehir’in nüfusu Bingöl’ün nüfusu- A) Biçimlendirme Mutlak nun yaklaşık üç katıdır. ve yetiştirme D) Bingöl’ün nüfusu Eskişehir’in nüfu- sundan 500 000 daha azdır. B) Tanıma ve Bağıl E) Eskişehir’de birim alana düşen kişi yerleştirme sayısı Bingöl’den daha fazladır. C) Değer biçme Bağıl 11. Bir araştırmacı özel öğretim yöntemle- ri dersinde bir sınıfta öğrenci merkezli D) Tanıma ve Mutlak yöntem ve teknikleri, diğer sınıfta ise öğretmen merkezli yöntem ve teknikleri yerleştirme uygulamış ve her iki sınıftaki öğrencilerin uygulama öncesi ve sonrasındaki başarı E) Değer biçme Mutlak ve tutum puanları arasındaki farkları ince- lemiştir. Bu araştırmadaki bağımsız değişken aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzey- leri B) Başlangıçtaki başarı ve tutum puan- ları C) Başarı ve tutum puanları arasındaki farklar D) Uygulanan öğretim yöntem ve teknik- leri E) Öğrencilerin sosyo-ekonomik düzey- leri KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 415

Temel Kavramlar 14. “Yedi adım testi”nin uygulanması sonu- cunda sürücü için işaretlenen toplam 13. – 14. soruları aşağıdaki bilgilere göre “Evet” sayısı, kandaki alkol düzeyinin bir cevaplayınız. ölçümü olarak kabul edilmektedir. İnsan nefesinden, kandaki alkol düzeyini öl- Buna göre, “yedi adım testi”nden elde çen alkolmetrelerin kullanılmadığı bir ülkede, edilen alkol düzeyi ölçümleri hangi öl- trafik polisleri alkol kontrolünü “yedi adım çek türündedir? testi” ile yapmaktadır. Bu testte, kontrolü ya- pılacak sürücüden düz bir çizgi üzerinde yedi A) Sınıflama adım atması istenir. İlgili trafik polisi ise sürü- cünün yürüyüşünü gözlemleyerek aşağıdaki B) Sıralama formu doldurur. C) Eşit dereceli Evet Hayır [] [] D) Eşit aralıklı [] [] E) Eşit oranlı [] [] Sürücü açıklamalarımın [] [] bitmesini beklemeden çizgi üzerinde yürümeye başladı. Sürücü dengesini sağlayabilmek için kollarını yana açarak yürüdü. Sürücü yedi adımdan daha az veya daha fazla adım attı. Sürücü düz çizgiden saparak yürüdü. Sürücünün gözlenmesi sonucunda, formda- 15. (I) Eda Öğretmen, dersini işledikten sonra ki maddelerden iki veya daha fazlası “Evet” öğrencilerine bir sınav uygular. (II) Sınavı olarak işaretlenmiş ise sürücü, alkollü olarak hazırlarken ilgili kazanımları ve kazanım- değerlendirilip kendisine ceza kesilmektedir. ların ağırlıklarını göz önüne alarak bir belirtke tablosu hazırlar. (III) Hazırladığı 13. Sürücülerin alkol düzeylerinin ölçül- tabloya uygun olarak sınavında 10 tane mesinin ve değerlendirilmesinin türle- açık uçlu maddeye yer verir. (IV) Her bir ri, aşağıdakilerden hangisinde doğru maddenin değerini 10 puan olarak belir- olarak verilmiştir? ler. (V) Uygulama sonunda sınavdan en az 50 puan alan öğrencileri başarılı saya- Ölçme Değerlendirme cağını açıklar. (VI) Sınava giren Ayşe, 80 ––––––––– ––––––––––––– puan alarak sınavda başarılı olur. A) Doğrudan B) Dolaylı Mutlak Buna göre, ölçüt kaç numaralı cümle- C) Doğrudan Bağıl de belirtilmiştir? D) Dolaylı Bağıl E) Türetilmiş Mutlak A) I B) III C) IV D) V E) VI Mutlak 416 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Temel Kavramlar 16.–17. soruları aşağıdaki bilgilere göre 18. Bir Avrupa ülkesinde motosikletli polisle- cevaplayınız. rin hizmet içi eğitim programları dâhilinde ileri sürüş testleri ve eğitimleri yapılmak- Bir Türkçe öğretmeni, 8A sınıfındaki öğren- tadır. Motosikletli polisler, öncelikle yol cilerden kendilerine verilen konuyla ilgili bir sürüşü sınavına alınmaktadır. Bu sınav- kompozisyon yazmalarını; 8B sınıfındaki öğ- da, sınavı yapan gözlemci ayrı bir moto- rencilerden ise kendilerine verilen iki konudan siklet ile adayı hemen arkasından takip birini seçip seçtikleri konuyla ilgili bir kom- eder. Gözlemci, sürüş bitiminde aşağıda- pozisyon yazmalarını istemiştir. Öğretmen; ki forma 0 - 4 puan arasında uygun gör- öğrencilerin dönem boyunca okudukları kitap düğü puanları vererek gözlem sonuçlarını sayısı, kompozisyonu yazma süresi, konu aktarır. 0 puan en düşük, 4 puan ise en seçme imkânı ve cinsiyet değişkenlerinin ya- yüksek beceri düzeyini göstermektedir. zılı anlatım beceri düzeyini yordama gücünü incelemiştir. Ölçütler Puan Motosikleti bakımları yapılmış ve yola çıkmaya uygun vaziyette hazır bulundurma Motosikletinin yönlendirmesini yumuşak ve çabuk hareketlerle yapabilme Trafikte uygun konumlanma noktaları seçme 16. Bu araştırmadaki bağımlı değişken Debriyajı yumuşak, nazik ve aşağıdakilerden hangisidir? vitesle uyumlu zamanlamayla kullanabilme A) Dönem boyunca okudukları kitap sa- yısı Frenleri, tekerlerin kilitlenmesine izin vermeden etkili kullanabilme B) Cinsiyet Virajlarda uygun viraj çizgilerini C) Kompozisyonu yazma süresi tayin ve takip edebilme D) Konu seçme imkânı E) Yazılı anlatım beceri düzeyi Her bir maddeden adayın almış olduğu puanlar toplanarak bir toplam puan be- lirlenir. Gözlem sonucunda yeterli puanı alan motosikletli polisler görevine devam ederler. Yeterli puanı alamamış olan mo- tosikletli polisler ise hizmet içi ileri sürüş eğitimine alınır. Buna göre, motosikletli polislerin ileri sürüş becerilerinin değerlendirilmesi- nin amacına ve ölçütüne göre türleri aşağıdakilerden hangisinde birlikte 17. Bu araştırmadaki değişkenlerden han- verilmiştir? gisi dolaylı olarak ölçülür? Ölçütüne A) Dönem boyunca okudukları kitap sa- Amacına göre göre yısı –––––––––––––––––––– ––––––––– A) Tanıma ve yerleştirme Mutlak B) Kayıtlı oldukları şube C) Kompozisyonu yazma süresi B) Tanıma ve yerleştirme Bağıl D) Konu seçme imkânı E) Yazılı anlatım beceri düzeyi C) Değer biçme Mutlak D) Değer biçme Bağıl E) Süreç izleme Bağıl KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 417

Temel Kavramlar 21. Aşağıdaki puanlama ve ölçüt türlerin- den hangisi, dönem sonunda öğrenci- 19. Aşağıdakilerden hangisi dolaylı ölç- lerin eriştiği düzeyi belirleme amacına medir? daha uygundur? A) Bir arabanın bir yolculuktaki ortalama Puanlama Ölçüt hızının belirlenmesi A) Doğru cevap yüzdesi Mutlak B) Doğru cevap yüzdesi Bağıl B) Bir öğrencinin bir dakikada okuduğu C) T puanı Mutlak kelime sayısının belirlenmesi D) T puanı Bağıl E) Yüzdelik dilim Bağıl C) Bir öğrencinin, zekâ düzeyinin belir- lenmesi D) Bir ülkenin, nüfus yoğunluğunun he- saplanması E) Bir öğrencinin yazdığı metinde kaç yazım hatası yaptığının belirlenmesi 20. Bir üniversitenin yabancı diller yükse- 22. - 23. soruları aşağıdaki bilgilere göre kokulunda İngilizce hazırlık eğitimi veril- cevaplayınız. mektedir. Hazırlık sınıfına kayıt yaptıran 80 öğrenci vardır. Hazırlık sınıfının yirmi- Bir metnin okunabilirlik puanı, sözcük ve şer kişilik üç şubesi bulunmaktadır. Uy- cümle uzunluğu ile belirlenebilir. Türkçe ya- gulanacak olan İngilizce seviye belirleme zılmış bir metnin okunabilirlik puanını belirle- sınavına giren öğrenciler, puan sırasına mek için, Ateşman tarafından aşağıdaki for- göre dizilecek ve en yüksek puanı alan mülün kullanılması önerilmiştir. 20 öğrenci hazırlık eğitimini atlayarak doğrudan birinci sınıfa başlayacaktır. Okunabilirlik puanı = 199 – 40x – 3y Sonraki en yüksek puanları alan 20 öğ- renci ileri düzey, daha sonraki 20 öğrenci x = Hece olarak ortalama sözcük uzunluğu orta düzey, son sıradaki 20 öğrenci ise başlangıç düzeyi İngilizce eğitim progra- y = Kelime olarak ortalama cümle uzunluğu mına katılacaktır. Bu formül bir metnin 100 sözcükten oluşan Yabancı diller yüksekokulunda ger- bir bölümüne uygulanarak metnin okunabilir- çekleştirilen bu değerlendirmenin, lik puanı elde edilir. Bu puan, aşağıdaki tablo- amacına ve ölçütüne göre türleri aşa- ya göre değerlendirilir. ğıdakilerden hangisinde birlikte veril- miştir? A––m––a–c–ın–a––g–ö–r–e– –Ö–lç––ü–tü–n––e–g–ö–r–e– A) Tanıma Mutlak ve yerleştirme B) Biçimlendirme Bağıl Okunabilirlik puanı Zorluk düzeyi ve yetiştirme 90 - 100 Çok kolay 70 - 89 Kolay C) Değer biçme Bağıl 50 - 69 Orta güçlükte 30 - 49 Zor D) Tanıma ve Bağıl 1 - 29 Çok zor yerleştirme E) Biçimlendirme Mutlak ve yetiştirme 418 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

22. Buna göre, bir metnin okunabilirlik Temel Kavramlar puanının ölçme türü ve bunun değer- lendirilmesinde kullanılan ölçüt türü 25. Aşağıdaki değişkenlerden hangisi aşağıdakilerin hangisinde birlikte ve- oran ölçeği düzeyinde ölçülebilir? rilmiştir? A) Problem çözme becerisi B) Eleştirel düşünme gücü Ölçme Ölçüt C) Derse yönelik motivasyon A) Doğrudan Mutlak D) İnternet kullanım süresi B) Türetilmiş Bağıl E) Hazırbulunuşluk düzeyi C) Doğrudan Bağıl D) Dolaylı Mutlak E) Türetilmiş Mutlak 23. Ateşman’ın geliştirdiği bu yöntemle 26. Aşağıdaki özelliklerden hangisi doğru- belirlenen zorluk düzeyinin ölçek türü dan ölçülebilir? aşağıdakilerden hangisidir? A) Yanlış cevap sayısı B) Matematiksel ilişkilerden yararlanma A) Sınıflama B) Sıralama C) Eşit aralık gücü D) Eşit oran E) Eşit derece C) İngilizce okuduğunu anlama becerile- ri 24. Nesrin Öğretmen sosyal bilgiler dersin- D) Eleştirel düşünme becerileri de “Ülkemizin Yönetim Yapısı” konusu- E) Derse yönelik ilgi nu işlerken öğrencileri cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar kurulu ve bunların 27. Resim dersine ait aşağıdaki kazanım- görevleriyle ilgili olarak bilgilendirmiş- lardan hangisinin ölçülmesinde diğer- tir. Sınıf içinde öğrencilerinden gruplar lerinden farklı bir ölçme yönteminin oluşturarak her bir grubun kendi içinde kullanılması gereklidir? cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar A) Görsel kompozisyona dair sürrealizm kurulu üyelerini belirlemelerini ve üstlen- akımından gelen özellikleri sıralar. dikleri rolleri canlandırmalarını istemiştir. B) Görsel kompozisyonda derinlik algısı Grup çalışmalarını izlerken öğrencilerin vermek için perspektif kullanır. anladıkları ve güçlük çektikleri noktaları C) Görsel kompozisyonda çizgilere yer belirleyerek dersin devamında bu nokta- verir. ları ele almıştır. D) Görsel kompozisyon geliştirmek için renk kullanır. Nesrin Öğretmen’in bu uygulamaları E) Görsel kompozisyonu dengelemek aşağıdakilerden hangisine örnektir? için simetri ve asimetriden faydalanır. A) Biçimlendirici değerlendirme B) Tanıma ve yerleştirmeye yönelik de- ğerlendirme C) Değer biçmeye yönelik değerlendir- me D) Portfolyo değerlendirme E) Bağıl değerlendirme KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 419

TEMEL KAVRAMLAR (ÇÖZÜM) 1. Düzey belirleme amaçlı değerlendirme, 5. ✔ B seçeneğindeki ortalamanın 10 puan öğretim programı sonunda hedeflenen ka- üzeri ölçütü gruptan gruba değişeceği zanımlara ulaşılma derecesini belirlemek için bağıl ölçüt olacaktır. amacıyla yapılır. Diğer seçeneklerde verilen ifadeler tanıma ve yerleştirme amaçlı değer- ✔ Seçeneklere bakıldığında A , C, D ve E lendirmelerin amaçlarıdır. seçeneklerindeki ölçütlerin gruptan ba- ğımsız olarak belirlendiği görülmektedir. Cevap A Bağıl ölçüt ölçme yapılan gruba ilişkin ölçme so- nuçlarına bağlı olarak sonradan elde edilen ölçütler- dir. Bu tür ölçütler gruptan ya da sınıftan elde edilir ve bireylerin birbirine göre konumuna dikkat edilir. 2. Dört işlem becerileri gibi bilişsel yetenekler Cevap B dolaylı olarak ölçülebilirler. Diğer seçenek- lerde verilen kavramlar ise dolaylı ölçme 6. Paragrafta A, B, C ve D seçeneklerindeki yapmaya gerek duyulmadan, doğrudan öl- durumlara ilişkin bilgi bulunmamaktadır. Bu çülür. yüzden cevap olamazlar. Bu seçeneklerdeki işlemleri yapmak gereksiz görünmektedir Cevap D çünkü çoktan seçmeli testler objektiftir, ka- labalık gruplara uygulanabilir ve şans başa- 3. Mutlak ölçüt kullanılan değerlendirme tü- rısından arıtmanın her durumda uygulanma- ründe, adaylar arasındaki sıralama önemsiz sı doğru değildir. iken sadece hakkında değerlendirme yapı- lacak adayın kendi performansı önemlidir. D seçeneği ise azlığa vurgu yapmaktadır 100 sorudan 50’sini cevaplamak gibi bir ama alınacak öğrenci kapasite ile sınırlı ol- ölçütün bulunduğu değerlendirme duru- duğundan ve az olmasını söyleyecek ölçüt munda adayın grup içindeki sıralamasının bulunmadığından doğru cevap olamaz. bir önemi yoktur. Bu tür bir ölçüt için sade- ce adayın kendi performansı esastır. Ancak Diğer yandan sınavın amacı yabancı “dil diğer seçeneklerde verilen ölçütler adayın yeterlik düzeyini ölçmek” olduğuna göre ye- grup içinde önde ya da geride yer aldığını terlik için mutlak bir sınır değerin, “ölçütün” esas almaktadır. önceden belirlenmesi daha isabetli olacaktır. Cevap D Cevap E 4. ✔ A rif öğretmenin tutum gibi doğrudan 7. E seçeneğindeki yetenek belirleme işi yete- ölçülemeyen bir değişkeni ölçtüğü söy- nek testleriyle; yani sınıf içi testlerle değil lenebilir. Bu nedenle ölçme işlemi “do- laylı”dır. ✔ Geçerlik güvenirlik çalışması yapılmış, ✔ Normları çıkarılmış ✔ A rif öğretmenin değerlendirme yaparken ✔ Yaygın kabul görmüş yetenek testleri ile amacı öğrencilerin tutum düzeyini be- lirlemek ve buna göre eğitime yön ver- olmalıdır. mektir. Yani “tanılayıcı” değerlendirme Öğretmenlerin test geliştirme ve öğrencilere söz konusudur. uygulamasının değişik amaçları vardır. Bun- Cevap A lar, ✔ Öğrenme eksiklerini belirlemek, ✔ Dersin kalitesini kontrol etmek, ✔ Kullanılan öğretim yöntem ve ✔ Tekniklerinin yeterliğini test etmek, ✔ Öğrencilerin gelişimlerini görmek, ✔ Öğrenme zorluklarını ortaya çıkarmak vb. olabilir. Cevap E 420 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

8. Mülakata başvuru için getirilen “...testinden Temel Kavramlar 50 ve daha üstü puan almak” ölçütü, gru- bun test puanlarına dayalı bir referans nok- 10. Verilen soruda, tasını tanımlar. Bağıl ölçütte en sık kullanılan referans noktası bu soruda olduğu gibi grup ✔ H ava sıcaklığı eşit aralıklı ölçekle elde ortalamasıdır. edilen ölçme sonucu, I. S oruda bağıl ölçüt ile öğrenci alınacağı- ✔ N üfus eşit oranlı ölçekle elde edilen ölç- na işaret edildiğinden doğrudur. me sonucu, II. T puanları normal dağılır ve T=50 puanı ✔ Y üzölçümü ise türetilmiş ölçme ile elde grubu iki yarıya ayırır. Buna göre “aday- edilen ölçme sonucudur. ların % 50’si ön koşulu sağlamaktadır” ifadesi (II) de doğrudur. ✔ Bu ölçekler düşünüldüğünde A seçe- neğindeki ifade yanlış olur, çünkü eşit III. “soruların en az yarısını doğru yanıtla- aralıklı ölçekler çarpma ve bölme işlemi- yanlar” ifadesinde, ölçüt, grubun başa- nin yapılamadığı ölçek türleridir. Ayrıca rısı ne olursa olsun değişmemektedir, oranlama işlemi yapılmaz. hedefe dayalıdır, grup normundan ba- ğımsızdır, diğer bir ifadeyle ölçüt mut- ✔ B, C, D, E seçeneklerinde verilen ifade- laktır. İfade yanlıştır. ler doğrudur. T puanı: Cevap A Z puanları (-) negatif değer alabilmektedir. Bu 11. Bir deneyde bağımsız değişken, deney son- değerlerin eğitimde kullanışlı olmamasından rasında ortaya çıkan sonucun nedeni olarak dolayı puanlar bir başka standart puan olan kabul edilir. Öğrencilerin başarı ve tutum T’ye dönüştürülürler. puanlarının farklılaşma nedeni, uygulanan yöntem ve tekniklerin farklı olmasıdır yani T = 50 + (10 x Z Puanı) uygulanan öğretim yöntem ve teknikleri bu deneydeki bağımsız değişkendir. T puanı tıpkı Z puanı gibi ham puanların, standart puanlara dönüştürülmüş halidir ve ÖĞRETİM YÖNTEM grup ortalaması T puanında 50’ye (Z puanın- da 0’a) denk gelir. VE TEKNİKLERİ (BAĞIMSIZ) Cevap B ÖĞRENCİLERİN BAŞARI VE TUTUM PUANLARI (BAĞIMLI) Cevap D 9. Ölçme sonuçlarının bir ölçütle karşılaştırıla- 12. Çoktan seçmeli test kullanarak adayların rak bir yargıya varma sürecine değerlendir- yeterli düzeyde bilgi ve beceriye sahip olup me denir. Verilen seçenekler incelendiğinde olmadıklarını ölçmek amacına göre “Değer C seçeneğinde verilen “Bilgi yarışmasında Biçmeye” yönelik değerlendirmedir. Ayrı- okulu temsil edecek öğrencilerin seçilmesi” ca soruda önceden belirlenmiş bir kesme cümlesinde öğrencilerin seçilmesine vurgu puanından bahsedilmiştir. Ölçütün ölçme yapılmıştır. Yani bir karar verilmiştir bu da işleminden önce belli olduğu değerlendirme değerlendirmedir. türü ise mutlak değerlendirmedir. Cevap C Cevap E KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 421

Temel Kavramlar 16. Paragrafta “Öğretmen; öğrencilerin dönem boyunca okudukları kitap sayısı, kompo- 13. Ölçülen özellik onunla ilgili olan başka özel- zisyonu yazma süresi, konu seçme imkanı liklerden yararlanılarak ölçülüyorsa ölçme ve cinsiyet değişkenlerinin yazılı anlatım türü dolaylı olur. Soruda, alkol düzeyi “yedi beceri düzeyini yordama gücünü incelemiş- adım testi” ile ölçüldüğünden ölçme türü tir.” ifadesi bağımlı değişkeni tespit ederken dolaylı olur. Soruda iki veya daha fazla evet anahtar ifade olarak görülmektedir. İlgili olması durumunda sürücünün alkollü olarak ifadede öğretmenin yordamak istediği dav- kabul edileceği belirtilmektedir. Ölçüt önce- ranış yazılı anlatım beceri düzeyidir. Ancak, den belli olduğu için kullanılan ölçüt mutlak bu davranışın üzerinde öğrencilerin dönem ölçüt, mutlak ölçütün kullanıldığı değerlen- boyunca okudukları kitap sayısı, kompozis- dirme türü de mutlak değerlendirmedir. yon yazma süresi, konu seçme imkanı ve cinsiyet değişkenleri bu beceriyi etkileyen Bağıl değerlendirmede, bireylerin perfor- değişkenler olarak dikkate alınmıştır. Dolayı- mansı içinde bulundukları gruba, sınıf orta- sıyla soruda bağımlı değişken, yazılı anlatım lamasına göre şekillenir. beceri düzeyidir. • Grubun ilk 20’sine girmek • Kitap sayısı Mutlak değerlendirme, değerlendirme daha • Kompozisyon yazma önceden belirlenmiş bir ölçüte göre yapıl- maktadır. süresi • D ers geçme notu 65’tir. Öğrenci 70 • Konu seçme imkanı almıştır. Değerlendirme ; öğrenci dersten geçmiştir. • Cinsiyet Cevap D BAĞIMSIZ 14. Bireylerin ya da nesnelerin belli bir özelliğe Yazılı anlatım beceri sahip oluş miktarı bakımından sıraya konul- düzeyi duğu ölçek türü sıralama ölçekleridir. “yedi adım testi” uygulamasından elde edilen evet (BAĞIMLI) sayısı artıkça alkol seviyesinin de arttığı an- lamı çıkmaktadır. Dolayısıyla kullanılan ölçek Cevap E türü sıralama ölçeğidir. Cevap B 15. Ölçüt: Ölçme sonucunda bir karar vara- bilmek, değerlendirme yapabilmek için, belirlenmiş sınır değerdir. Sorudaki öncüller dikkatle incelendiğinde V nolu öncüldeki “Uygulama sonunda sınav- dan en az 50 puan alan öğrencileri başarılı sayacağını açıklar.” ifadesinin ölçüt ifadesi olduğu görülecektir. Çünkü bu ifade başarılı sayılabilmek için gerekli olan puanı 50 ola- rak belirlemektedir. Cevap D 422 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

17. Dolaylı ölçme, ölçülecek özelliğin doğrudan Temel Kavramlar gözlemlenemediği durumlarda ölçülecek özelliğin ilgili olduğu bilimsel olarak ispat- 19. Ölçme işlemi doğrudan, dolaylı ve türetilmiş lanmış ya da tahmin edilen bir başka özellik- olmak üzere üç farklı şekilde yapılabilir. le ölçülmesidir. Seçenekler incelendiğinde, A, B, C ve D seçenekleri doğrudan ölçme Eğer ölçülmek istenen özellik doğrudan olarak görülmektedir. Ancak E seçeneğinde gözlemlenemiyorsa onunla ilgisi olduğu belirtilen yazılı anlatım becerileri doğrudan tahmin edilen ya da bilimsel olarak ispat- ölçülebilecek bir özellik değildir. Seçenek- lanmış başka özellikler aracılığıyla ölçülür. ler incelendiğinde, A, B, C ve D seçenekleri Bu durumda yapılan ölçme işlemine “dolaylı doğrudan ölçme olarak görülmektedir. An- ölçme” denir. cak E seçeneğinde belirtilen yazılı anlatım becerileri doğrudan ölçülebilecek bir özellik Seçenekler incelendiğinde; A ve D seçene- değildir. ğinde birden fazla özellik arasında matema- tiksel işlem yapılarak bir özelliğe dair ölçme Dolaylı ölçme, ölçmek istediğimiz özelli- sonuçları elde edilmiştir. Bu iki seçenek tü- ği başka özelliklerle ilişkilendirerek yapı- retilmiş ölçmeye örnektir. B ve E seçenekle- lan ölçme işlemidir. rinde sayma işlemi yapılarak yine bir özelliğe ait ölçme sonuçları elde edilmiştir. Bu seçe- Termometre ile sıcaklık ölçümü, başarı nekler doğrudan ölçmeye örnektir. durumu, derse olan ilgi… Ancak C seçeneğinde yer alan bir öğrenci- Doğrudan ölçme, ölçülmek istenen nin zekâ düzeyinin belirlenmesi işleminde özellik başka bir özelliğe ihtiyaç duyulma- özelliğin doğrudan gözlemleme şansı bu- dan gözlenerek yapılan ölçme işlemidir. lunmamakta olup özelliğin kendisiyle ilişkili olan testler kullanılarak dolaylı bir ölçme Öğrencileri boy sırasına göre sıralamak, işlemi yapılır. bahçedeki ağaç sayısı,kalem sayısı Cevap C Cevap E 18. Sorunun son kısmındaki “Gözlem sonucun- 20. Eğitim öğretim sürecinin başında öğrenci- da yeterli puanı alan motosikletli polisler lerin mevcut durum tespitini yaparak kendi görevlerine devam ederler. Yeterli puanı ala- seviyelerine uygun bir programda eğitim mamış olan motosikletli polisler ise hizmet almaları amacıyla yapılan değerlendirme içi ileri sürüş eğitimine alınır.” ifadesi soru- işlemi “tanıma ve yerleştirmeye” yönelik nun çözümünde belirleyici rol oynamaktadır. değerlendirme olarak bilinir. Söz konusu ör- Görüldüğü üzere ilgili davranışı sergileyen nekte öğrenciler İngilizce seviyelerine uygun ve yeterli puanı alan polisler göreve devam bir şekilde sınıflara yerleştirileceğinden bu ederken davranışı sergilemeyenler hizmet işlem amacına göre tanıma ve yerleştirmeye içi kursa alınmaktadır. Bu tıpkı yabancı dil yönelik değerlendirmedir. hazırlık sınıfından ilgili davranışa sahip olan- ların muaf olması, sahip olmayanların ise Değerlendirme işlemi yapılırken öğrenciler hazırlık eğitimi almaları gibi düşünülebilir. sıraya konacak ve ilk 20 kişi hazırlık sınıfını Dolayısıyla mevcut soru, amacına göre tanı- atlayacaktır. Burada bir sıralama söz konu- ma ve yerleştirmeye yönelik değerlendirme- su olduğundan yapılan işlem ölçütüne göre dir. Ölçütüne göre ise “yeterli puan alma” bağıl değerlendirmedir. ifadesi mutlak olduğundan ölçütüne göre mutlak değerlendirmedir. Cevap D Cevap A KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 423

Temel Kavramlar 25. A, B, C, ve E seçeneklerindeki ifadeler eşit aralıklı ölçek düzeyindedir. Bu ölçekle elde 21. Öğrencilerin eriştiği düzeyi belirlerken mut- edilen sonuçlar üzerinden oranlama yapıla- lak ölçüt kullanılmalıdır. Bağıl ölçüt öğrenci- maz. Oranlama işlemi eşit oranlı ölçek kul- nin eriştiği düzeyden ziyade grup içerisinde- lanılarak elde edilen ölçmelerde yapılabilir. ki yerini belirlemede kullanılır. Bu bakımdan İnternet kullanım süresi oranlama yapılabi- dönem sonunda ilgili derste erişilen doğru lecek bir ölçme sonucudur. cevap yüzdesi erişi düzeyini belirlemede kullanılır. Söz konusu puanlama ölçüt türü Cevap D bakımından mutlaktır. Cevap A 22. Birden fazla matematiksel işlem kullanılarak 26. Sayma işlemlerinin tamamı doğrudan ölç- elde edilen ölçmeler türetilmiş ölçmedir. Her medir. Dolayısıyla A seçeneğinde yer alan bir puan aralığının karşısındaki zorluk düzeyi “yanlış cevap sayısı” ifadesi doğrudan ölç- önceden belli olduğundan ölçüt türü bakı- medir. B, C, D ve E seçeneklerinde yer alan mından mutlaktır. ifadeler ise dolaylı ölçmedir. Cevap E Cevap A 23. Zorluk düzeyi çok kolaydan çok zora doğru 27. A seçeneğinde yer alan kazanım, bilişsel katagorize edilmiştir. Burada azlık çokluk bir kazanım olup bilişsel özellikleri ölçmeye bakımından bir sıralama söz konusu oldu- yönelik araçlarla ölçülür. B, C, D ve E seçe- ğundan kullanılan ölçek sıralama ölçeğidir. neklerinde yer alan ifadeler ise psikomotor beceriler olup performans ölçmeye yönelik Cevap B araçlarla ölçülür. Cevap A 24. Nesrin Öğretmen’in uygulaması öğrencilerin eksiklerini tespit edip bu eksikleri gidermeye yöneliktir. Söz konusu uygulamalar biçim- lendirme ve yetiştirmeye yönelik değerlen- dirme türüne girer. Cevap A 424 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

ÖLÇME ARAÇLARINDA BULUNMASI GEREKEN NİTELİKLER 1. Bir sınavda her öğrenciye 5 puan fazla 3. Bir araştırmacı çoklu zekâ alanlarını ölç- verilmesi ---- hataya örnektir. Öğrenci- mek amacıyla geliştirdiği çok boyutlu lerin puanlarını, aldıkları puanların yüzde testi, dil bilimi, matematik, resim, heykel, 10’u kadar artırmak ise ---- hataya örnek müzik, beden eğitimi, iletişim, psikoloji olabilir. bölümlerindeki öğrencilere uygulamıştır. Uygulama sonucunda farklı bölümlerdeki Bu parçadaki boşluklara, aşağıdaki- öğrencilerin kendi alanıyla ilgili sorular- lerin hangisindeki sözcükler sırasıyla dan yüksek, diğer alanlardaki sorulardan getirilmelidir? ise daha düşük puan aldıklarını sapta- mıştır. A) rastgele - sabit Buna göre, ölçme aracı için aşağıdaki- B) rastgele - sistematik lerden hangisi söylenebilir? C) sabit - sistematik A) Amaca hizmet etme derecesi düşük- tür. D) sabit - rastgele B) Hata düzeyi düşüktür. E) sistematik - sabit C) Geçerliği yüksektir. D) Kullanışlılığı yüksektir. E) Güvenirliği düşüktür. 2. Bir öğretmen aynı kapsamda ve düzey- 4. Bir okulda, fen bilgisi proje ödevi veril- de iki ayrı sınav hazırlamış ve aynı gruba miştir. Ürünlerin puanlanmasının sınıfta uygulamıştır. Bu sınavların özellikleri şöy- derse giren öğretmen yerine, diğer sınıfın ledir: öğretmeni tarafından yapılması sağlan- mıştır. Projelere kod numaraları verilmiş • Birinci sınavda 25 soru vardır ve her ve öğrenci isimleri, projeleri değerlen- soru 4 puan değerindedir. diren öğretmenden gizlenmiştir. Ayrıca değerlendirme için (kapsamlı, detaylı ve • İkinci sınavda 10 soru vardır ve her açık) bir puanlama rehberi oluşturulmuş, soru 10 puan değerindedir. öğretmenin bu rehbere göre puan verme- si istenmiştir. “Birinci sınavdan elde edilen puanların güvenirliği daha yüksektir.” diyen bir kişi Yukarıda anlatılan işlemler, kullanılan bu iddiasını aşağıdaki açıklamalardan ölçme aracının hangi özelliğini iyileş- hangisiyle destekleyebilir? tirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir? A) Bir sınavda yanıtların nasıl puanlana- A) Objektiflik cağı kullanılan soru tipine göre deği- şir. B) İç tutarlık B) Puanlamanın nesnelliği ölçmeden C) Kullanışlılık kaynaklanabilecek hatayı azaltır. D) Görünüş geçerliği C) Soruların ayırt edicilik dereceleri test puanlarının güvenirliğini etkiler. E) Yapı geçerliği D) Soruların güçlük dereceleri test puan- larının güvenirliğini etkiler. E) Testteki soru sayısı arttıkça ölçme so- nuçlarına karışan hata miktarı azalır. KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 425

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 7. Osman Öğretmen’in elinde her bir konu için güçlük ve ayırt edicilikleri belirlenmiş 5. Genel yetenek testinde matematiksel maddeler yer almaktadır. Osman Öğret- ilişkilerden yararlanma gücünü ölçmeyi men uygulayacağı sınavda dört konudan amaçlayan bir araştırmacı, ilk olarak 80 beşer madde kullanmayı planlamaktadır soruluk bir sınav hazırlamış ve ön dene- ancak ikinci konuyla ilgili elinde yeterli me uygulaması yapmıştır. Ön deneme ayırıcılıkta madde olmadığını görür. Bu- sonunda iç tutarlık katsayısını 0,93 olarak nun üzerine ikinci konuya ilişkin sorular hesaplamıştır. Sınavın cevaplanmasının yerine, üçüncü konu kazanımlarını ölç- çok uzun zaman aldığını gören araştır- mek üzere yazılmış ve yüksek ayırt edi- macı, en düşük ayırt ediciliğe sahip 30 cilik sağlayan maddeleri kullanır. maddeyi sınavdan çıkarmıştır. Kalan 50 maddelik form için 0,85 olarak hesap- Osman Öğretmen’in bu kararı sınavın ladığı iç tutarlık katsayısını yeterli gören güvenirliğini ve geçerliğini nasıl etkile- araştırmacı, testini bu şekliyle kullanma- miştir? ya karar vermiştir. A) Güvenirliği etkilememiş, geçerliği ar- Bu araştırmacı ön deneme uygulaması tırmıştır. ve devamındaki işlemlerde sınavının hangi özelliğini artırmıştır? B) Güvenirliği artırmış, geçerliği etkile- memiştir. A) Güvenirliğini C) Güvenirliği artırmış, geçerliği azalt- B) Kapsam geçerliğini mıştır. C) Kullanışlılığını D) Güvenirliği ve geçerliği azaltmıştır. D) Objektifliğini E) Güvenirliği azaltmış, geçerliği etkile- memiştir. E) Yapı geçerliğini 6. Anekdot kayıtlarının güvenirliğini ve 8. Bir öğretmen yıl sonunda, sözlü sınav geçerliğini etkileyen aşağıdaki faktör- puanlarını da dikkate alarak öğrencileri lerden hangisi anekdotu yazan kimse- değerlendirmektedir. Öğrencilerin sözlü nin kişisel yanlılığıyla ilgili değildir? sınav puanlarını ise her ders sonunda sorduğu sorulara verilen cevaplara birer A) Olayın karışık ve anlaşılması zor bir puan vererek elde etmektedir. ifadeyle yazılmış olması Bu öğretmenin, öğrencilere her ders B) Olayın yazımı sırasında gerçeğin bazı sonundaki değerlendirmelerin topla- yönlerinin atlanması veya değiştiril- mıyla sözlü sınav notu vermesinin en mesi önemli nedeni aşağıdakilerden hangi- sidir? C) Olay kahramanından söz ederken övücü ya da yerici sözcükler kullanıl- A) Öğrencileri ders çalışmaya teşvik et- ması mek D) Olay sırasında önem verilen davranış- B) Öğrenciler arasında rekabet yaratmak ların daha dikkatle gözlenip ayrıntılı olarak yazılması C) Sınavın kapsam geçerliğini artırmaya çalışmak E) Sadece olumsuz davranışların gözle- nip kaydedilmesi D) Sınava ilişkin kaygı düzeyini azaltmak E) Bireyler arası farkları ortaya koymak 426 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 9. Öğrencilerin küresel ısınmanın getirdiği 11. Kamyonların üretildiği bir fabrikada çalı- tehlikelerle ilgili ödevlerini inceleyen bir şan Semih, kamyonların tartıldığı kantar- öğretmenin, ölçme sonuçlarına karışacak la kendi kütlesini ölçmek ister. Kantarın ölçmeciden kaynaklı hata miktarıyla ilgili üzerine çıkar ve göstergenin sıfır civarın- endişeleri vardır. da olduğunu görür. Kantarın bozulduğu- nu düşünür. Bakımını yaptırır. Tekrar kan- Puanlamasına karışacak olan öznelliği tarın üzerine çıkar ve göstergenin yine azaltmak isteyen bu öğretmene aşağı- sıfıra yakın olduğunu görür. dakilerden hangisini yapması önerilir? A) Dereceli puanlama anahtarı (rubrik) Bu durum, ölçme araçlarının hangi kullanması özelliği açıklanırken kullanılabilir? B) Ödevin kapsamını genişletmesi C) Ödev konularını seçmeli olarak tasar- A) Yeterliği B) Büyüklüğü laması D) Ödev teslim tarihini öğrencilerle birlik- C) Duyarlığı D) Yansızlığı te kararlaştırması E) Öğrencilerin düzeyine uygun ödev E) Kullanışlılığı konuları vermesi 10. Tüm öğrencileri bilgisayar okuryazarı 12. Geniş ölçekli sınavlar yapan bir kurumda olan ve yeterli düzeyde bilgisayar labo- çalışan bir uzman, eğitim bilimleri testiy- ratuvarı bulunan bir okulun uzmanı aşa- le ilgili olarak aşağıdaki açıklamayı yap- ğıdaki açıklamayı yapmaktadır: maktadır: “Bazı sınavlar bilgisayar ortamında uygu- “Çoktan seçmeli madde formatıyla üst lanmaktadır. Bu uygulamalarda, öğrenci- düzey düşünme becerilerinin ölçülmesi- lerin her cevabından sonra yetenek kes- nin zor olduğunun farkındayız. Örneğin, tirimleri ve bu kestirimlerin hassasiyetleri bir kişinin ne kadar iyi bir öğretmen ol- yeniden hesaplanır. Öğrenci, testin mad- duğunun en geçerli değerlendirmesi için delerini yanıtladıkça, bir sonraki madde, açık uçlu maddeler kullanılmasına ve öğrencinin yetenek düzeyine yakın olarak performans değerlendirme uygulamaları- seçilir. Böylece öğrenciler kendi yetenek na ihtiyaç vardır. Ancak bizim sınavımıza düzeylerinin çok altında veya çok üstün- yaklaşık bir milyon aday katılmaktadır. de kalan maddeleri cevaplamak zorunda Geliştirilecek performans görevleriyle de- kalmazlar. Yeterli düzeyde hassasiyetle ğerlendirme süreci, en az bir yıllık bir za- bir yetenek kestirimine ulaşıldığında test man dilimine ve sınırsız ölçüde kaynağa sona erdirilir. Bu algoritma sayesinde, ihtiyaç duyacaktır.” bilgisayar tabanlı testler, geleneksel kâ- ğıt-kalem testleri ile aynı ölçme hassasi- Uzmanın açıklamasına göre, belirtilen yetini daha az sayıda madde ile sağlar.” sınavda açık uçlu madde formatı ve performans değerlendirmenin yerine Bu uzman, bilgisayar tabanlı testleri çoktan seçmeli madde formatının kul- hangi özelliği bakımından geleneksel lanılmasının gerekçesi aşağıdakiler- kâğıt-kalem testlerinden üstün bul- den hangisidir? maktadır? A) Kapsam geçerliği A) Kapsam geçerliği B) Kullanışlılık C) Objektiflik B) Kullanışlılık D) Ölçüm yansızlığı E) Yordama geçerliği C) Ölçme hassasiyeti D) İç tutarlılık E) Yordama geçerliği KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 427

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 15. Bir öğretmen, bir testin iki paralel formu- nu 2 hafta arayla öğrencilerine uygula- 13. Serap Öğretmen, hazırladığı ve ilk defa mıştır. Formların uygulanması veya pu- uyguladığı bir sınavda geçme puanını 60 anlanması esnasında karşılaşılabilecek olarak belirlemiştir. Ancak sınav sonuçla- olası durumlar aşağıda verilmiştir. rını değerlendirirken 59 puan alanları da başarılı saymıştır. I. Öğrencilerin ikinci uygulamada yor- gun olmaları Serap Öğretmen’in 59 puan alan öğ- rencileri de başarılı saymasındaki te- II. Öğretmenin her iki uygulamada da mel gerekçe aşağıdakilerden hangisi toplam puanları hesaplarken işlem olursa ölçme ve değerlendirme açısın- hataları yapması dan geçerli bir uygulama yapmış olur? III. Toplam puanları düşük bulan öğret- A) Başarıyı teşvik etmek istemiştir. menin, her iki uygulamada da puanlar ortalaması 65, standart sapması 10 B) Derse karşı motivasyonu artırmaya olacak şekilde artırması önem vermiştir. Bu durumlardan hangileri, paralel C) Ölçmenin standart hatasını göz önü- formlar yöntemi ile hesaplanan güve- ne almıştır. nirlik katsayısını düşürür? D) Kendi başarısını artırmak istemiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) Derse katılımı ödüllendirmek istemiş- tir. D) I ve III E) II ve III 16. Aşağıda belirtilen değişkenler arasın- daki ilişkilerden hangisi, Kamu Perso- nel Seçme Sınavı Eğitim Bilimleri Tes- tinin yordama geçerliği hakkında bilgi verir? 1. Değişken 2. Değişken ––––––––––––––– ––––––––––––––– A) Testten alınan Lisans mezuniyet toplam puanlar not ortalamaları 14. Başarı testi geliştiren bir uzman, pilot B) Testten alınan Yeni atanan uygulama için on öğrenciyi tek tek sına- toplam puanlar öğretmenlerin va almıştır. Bu uygulamada öğrenciler- ilk yıl sonundaki den maddeleri sesli olarak çözmelerini yeterlik puanları isteyen uzman, öğrencilerin maddeleri çözerken kullandıkları bilişsel süreçleri C) 2010 yılında 2011 yılında açığa çıkarmayı amaçlamıştır. uygulanan testin uygulanan testin madde ayırt edi- madde ayırt edi- Uzmanın bu çalışması, geliştirilen tes- cilik indeksleri cilik indeksleri tin en çok hangi özelliği hakkında bilgi sağlar? D) Testin 2010 yılı Testin 2011 yılı uygulamasından uygulamasından A) İç tutarlılığı alınan toplam alınan toplam puanlar puanlar B) Objektifliği E) 2010 yılında 2011 yılında C) Kullanışlılığı uygulanan testin uygulanan testin madde güçlük madde güçlük D) Yapı geçerliği indeksleri indeksleri E) Yordama geçerliği 428 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 17. Bir şiddet eğilimi ölçeği geliştirme çalış- 18. Bir öğretmen, geliştirdiği 5 seçenekli 20 masında şu işlemler yapılmıştır: maddelik, çoktan seçmeli testin cevap anahtarını aşağıdaki örüntüyü oluştura- • Maddelerin, saldırganlık durumlarını cak şekilde hazırlamıştır. uygun biçimde örneklediği, uzman kanılarına başvurularak irdelenmiştir. ABCDE • Öğrencilerin ölçekte yer alan mad- 1 deleri cevaplamak için kaç dakikaya ihtiyaçlarının olacağı, deneme uygu- 2 lamalarında gözlenmiş ve ölçekteki madde sayısı bu doğrultuda azaltıl- 3 mıştır. 4 • Ölçek uygulanmasından elde edilen puanlara bakıldığında erkek öğren- 5 cilerin daha yüksek puanlara sahip oldukları belirlenmiştir. Bu durumun, 6 erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre şiddete daha eğilimli oldukları 7 bilgisiyle uyum içinde olduğu belirlen- miştir. 8 • Ölçekten elde edilen puanların mer- 9 kezi eğilim ve değişkenlik istatistikle- riyle Cronbach’ın q katsayısı hesap- 10 lanmıştır. 11 Yapılan bu işlemler, ölçme aracının hangi özelliği hakkında bilgi vermez? 12 A) Kullanışlılık 13 B) Kapsam geçerliği 14 C) Yapı geçerliği 15 D) Ölçmenin standart hatası 16 E) Objektiflik 17 18 19 20 Cevap anahtarındaki ilk 10 maddedeki örüntüyü fark eden bazı öğrenciler, ge- ride kalan maddeleri okumadan doğru cevaplamışlardır. Bu öğrenciler için elde edilen ölçme sonuçlarından hangi niteliği düşüktür? A) Puan ortalaması B) Kullanışlılık C) Yapı geçerliği D) Puanlama objektifliği E) Kapsam geçerliği KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 429

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 21. Üniversite öğrencilerindeki ertelemecilik eğilimini belirleyen bir ölçek geliştiren 19. Bir öğretmen, dönem sonu sınavını ha- araştırmacı, hazırlamış olduğu ölçeği zırlarken soruları; dersin dönem içindeki üniversite öğrencilerinden seçtiği bir tüm kritik kazanımlarını konu ve bilişsel gruba posta yoluyla göndermiştir. Öğ- beceri boyutuyla temsil eden bir örnek- rencilerden, ölçeği cevapladıktan sonra lem oluşturacak biçimde seçmiştir. kendisine geri postalamalarını istemiştir. Araştırmacı, öğrencilerin ölçekten aldık- Öğretmenin bu uygulaması, sınavın en ları puanlar ile zarfların geri gelmesi için çok hangi özelliğini iyileştirir? geçen gün sayısı arasındaki korelasyon katsayısını hesaplamıştır. A) İç tutarlılığını B) Yapı geçerliğini Bu korelasyon katsayısı, ölçeğin hangi C) Kararlılığını özelliği hakkında bilgi verir? D) Kapsam geçerliğini E) Yordama geçerliğini A) İç tutarlılığı B) Yansızlığı C) Kullanışlılığı D) Kararlılığı E) Yapı geçerliği 22. Bir ölçme değerlendirme uzmanı aşağı- daki açıklamayı yapmıştır. “Sınav maddelerinde kullanılacak kav- ramların, kadınların veya erkeklerin genel 20. Bir araştırmacının bir tutum ölçeğin- olarak aşina olmadıkları kavramlar ara- den elde ettiği puanların güvenirliğini sından seçilmesi önerilmez. Bu tür kav- kestirmek için aşağıdakilerden hangi- ramlar kullanıldığında, kullanılan kavram, sini hesaplaması beklenmez? maddeyi doğru cevaplamak için gerekli olmasa bile, madde aynı yetenek sevi- A) Ölçeğin belirli bir zaman aralığının yesindeki kadınlara veya erkeklere daha ardından aynı gruba ikinci kez uygu- zor gelebilir. Örneğin madde metninde lanmasıyla elde edilen puanlar arasın- futbolla ilgili teknik bir terimin geçmesi, daki korelasyonu sınava katılan kadın adayları olumsuz et- B) Ölçeğin denk iki yarısından alınan pu- kileyebilir. Bu nedenle bir cinsiyet grubu- anlar arasındaki korelasyonu na dezavantaj oluşturabilecek kavramla- C) Ölçeğin, eşdeğer bir formu ile birlikte rın testlerden çıkarılması gerekir.” aynı gruba uygulanmasıyla elde edi- Uzmanın bu açıklaması aşağıdakiler- len puanlar arasındaki korelasyonu den hangisiyle doğrudan ilgilidir? D) Ölçekten elde edilen puanlara dair iç A) Paralel formlar güvenirliği tutarlılık katsayısını B) Test-tekrar test güvenirliği C) Kullanışlılık E) Ölçekteki maddelerin uygunluğunu iki D) Yapı geçerliği uzmanın puanlaması sonucunda elde E) Puanlama objektifliği edilen puanlar arasındaki korelasyo- nu 430 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 23. Ahmet Öğretmen, sınıf içinde uygula- 25. Bir tarih öğretmeni, dönem sonunda yacağı 25 çoktan seçmeli maddeden uyguladığı açık uçlu sorulardan oluşan oluşan bir matematik başarı testi hazırla- sınavda öğrencilerinin cevaplarını hazır- mıştır. Hazırladığı testin ön uygulamasını ladığı bir dereceli puanlama anahtarı ile gerçekleştiren öğretmen, test puanlarının puanlamıştır. Daha sonra öğrencilerinin iç tutarlık katsayısını 0,65 olarak hesap- cevaplarını aynı puanlama anahtarı ile lamıştır. Ahmet Öğretmen, testinin iç tu- başka bir tarih öğretmeninin puanlaması- tarlık katsayısının 0,75 olmasını istemek- nı sağlamış ve elde edilen puanlar arasın- tedir. daki korelasyon katsayısını hesaplamış- tır. Buna göre, Ahmet Öğretmen’in aşa- ğıdakilerden hangisini yapması bekle- Buna göre öğretmenin elde ettiği ko- nir? relasyon katsayısı aşağıdakilerden hangisine ilişkin bilgi verir? A) Aynı testi öğrencilere on beş gün son- ra tekrar uygulaması A) Güvenirlik B) Uygunluk D) Geçerlik B) Testi başka puanlayıcılara okutup pu- C) Kullanışlılık anlayıcılar arası tutarlığı hesaplaması E) Eşitlik C) Güçlük indeksleri 0,50 ve üstü olan maddeleri testten çıkarması D) Testte yer alan madde sayısını artır- ması E) Ayırıcılık indeksleri 0,50 ve üzerindeki maddeleri testten çıkarması 24. Sekizinci sınıf öğrencilerinin İngilizce 26. Ayşe Öğretmen, işlediği konularla ilgili yazılı anlatım becerilerini ölçmek üzere, olarak geliştirdiği testi öğrencilerine uy- öğrencilerden, verilen dört konuda kısa gulamış ve testten alınan puanların gü- kompozisyonlar yazmaları istenir. Tek bir venirliğinin yüksek olduğunu bulmuştur. öğretmen bu kompozisyonlara 1-6 ara- Ancak testi ve test istatistiklerini ince- sında puanlar verir. leyen ölçme ve değerlendirme uzmanı, güvenirliğin yüksek olmasına rağmen Puanların güvenirliğini belirlemek için; geçerliğin düşük olduğunu ifade etmiştir. I. Cronbach Alpha (α) katsayısı, Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? II. puanlayıcı güvenirliği, A) Maddeler, kapsamı ve konu evrenini III. eşdeğer yarılar güvenirliği iyi örnekleyememiştir. hesaplamalarından hangileri kullanıla- B) Ölçülen özellik bakımından testin uy- bilir? gulandığı grup homojendir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) Madde güçlük indeksleri yüksektir. D) I ve III E) I, II ve III D) Testten elde edilen puanların dağılımı sağa çarpıktır. E) Test kullanışlı değildir. KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 431

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 27. Elif Öğretmen matematik dersi için bir sınav geliştirmiş ve bu süreçte aşağıdaki uygulamaları yapmıştır. • Hangi konudan kaç soru soracağını ünite ve bilişsel özelliklerin ağırlıklarına göre ayarlamış ve bir tabloyla belirt- miştir. • Kullandığı soruların, hazırladığı tabloya uygunluğuna dair meslektaşlarının gö- rüş ve önerilerini almıştır. • Testi uyguladıktan sonra elde edilen puanların Cronbach α katsayısını he- saplamıştır. Elif Öğretmen’in sınavının geçerliği ve güvenirliğiyle ilgili topladığı kanıtlar aşağıdakilerin hangisinde birlikte ve- rilmiştir? G––e–ç–e–r–li–k– –––G–ü–v–e–n––ir–li–k–– A) Kapsam İç tutarlık B) Kapsam Test tekrar test C) Yordama İç tutarlık D) Yordama Test tekrar test E) Görünüş Paralel formlar 432 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

ÖLÇME ARAÇLARINDA BULUNMASI GEREKEN NİTELİKLER (ÇÖZÜM) 1. ✔ Her öğrenciye 5 puan eklenmesi sabit 3. Çoklu zekanın farklı yetenek alanlarından hatadır. Soru kökünde yer alan ilk boş- oluştuğunu söylemektedir. Buna dayanarak luğa sabit hata gelmelidir. da çoklu zeka testinin çok boyutlu olması, farklı yetenek alanlarını ölçmesi beklenir. Bu ✔ Her öğrenciye puanının %10’u kadar amacını gerçekleştirip gerçekleştirmediğini puan eklenmesi durumunda 50 alan ortaya koymak için farklı alanlarda yeteneği öğrenciye 5 puan eklenmelidir. 70 alan olduğu bilinen gruplara uygulanarak birey- öğrenciye ise 7 puan eklenecektir. Bu lerin kendi alanlarından yüksek puan alıp durumda, ikinci boşluğa sistematik hata almadığına bakılabilir. Bunu yapmak aracın gelmelidir. amaca ne derece hizmet ettiğin belirlemek demektir ki bu da geçerliktir. Sabit hata: ✔ Yönü ve miktarı değişmeyen hata- Cevap C lardır. ✔ Kaynağı bellidir. (ölçme aracı yada ölçmeyi yapan kişi) ✔ Hepsi için aynıdır. ✔ Geçerliği düşürürler güvenirliği etki- lemez. Sistematik hata: ✔ Kaynağı ve yönü sabit hatadaki gibi bellidir. ✔ Ölçülen büyüklük değiştikçe hata miktarı değişir. ✔ Sabit hataya sahip bir araç ölçme işleminde tekrarlı olarak kullanılırsa hata sistematiğe döner. ✔ Ölçme sonuçlarının geçerliğini dü- şürür. Cevap C 2. Soru kökünde bahsedilen iki sınavın soru 4. ✔ Projelerin ders öğretmeni dışındaki öğ- tipi, ölçmenin subjektifliği, soruların ayırt retmenler tarafından puanlanması, edicilikleri, güçlük dereceleri açısından fark- lılık gösterdiğine dair bir ifade yer almamak- ✔ Öğrenci isimlerinin saklanması, tadır. İki sınav arasındaki güvenirliğe etki edecek olan fark soru sayısıdır. Soru sayısı ✔ Puanlama cetvelinin oluşturulması… arttıkça güvenirliğin, duyarlığın artıyor oluşu bu soruda bahsedilen iki sınavın güvenirlik- Bu tür işlemler puanlamanın daha nesnel lerinin farklı oluşunu açıklayacak olan fak- olmasını sağlamak amacıyla yapılmaktadır. tördür. Bu da “objektiflik” demektir. Cevap E Cevap A KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 433

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 6. A. Seçeneğinde ifade edilen “Olayın karışık ve anlaşılması zor bir ifadeyle yazılmış 4. A. 0,93 düzeyinde bir iç tutarlılık katsayısı, olması” durumu ise kişisel yanlılığı değil, güvenirliğin yüksek olduğunu göster- öğretmenin kayıt tutmadaki yetersizliğini mektedir. Madde sayısının 80’den 50’ye ifade etmektedir. düşmesi güvenirliği bir ölçüde düşür- müştür, ancak araştırmacı bu katsayıyı B. Seçeneğinde ifade edilen “Olayın yazımı yeterli görmektedir. A seçeneği doğru sırasında gerçeğin bazı yönlerinin atlan- bir ifade değildir. ması veya değiştirilmesi” bilinçli ya da bilinçsiz olarak yapılan yanlılık hatalarına B. Maddenin öncülünde, kapsam ya da örnek olarak verilebilir. yapı geçerliliğinin arttırıldığına ilişkin bir bilgi bulunmamaktadır. Tam tersine, C. Seçeneğinde ifade edilen “övücü ya da madde sayısının azalması ile bu geçerli- yerici sözcükler kullanma” durumu da, lik türlerinde bir düşüş meydana gelmiş sevilen ya da sevilmeyen öğrenci hak- de olabilir. kındaki yanlılığı ifade etmektedir. C. Kullanışlılık ise ölçme aracının geliştiril- D. Seçeneğinde ifade edilen “Olay sırasın- mesi, uygulanması ve puanlanmasının da önem verilen davranışların daha dik- kolay ve ekonomik olması ile ilgilidir. katle gözlenip ayrıntılı olarak yazılması”, Madde sayısının azalması, uygulayıcı- gözlemcinin öznel düşünceleri doğrul- lara özellikle uygulama ve puanlamada tusunda, yalnızca önem verdiği davra- kolaylık; zaman, para ve emek açısından nışları detaylı gözlemesine ve diğerlerini avantaj sağlayacaktır. ihmal etmesi sorununa yol açacaktır. D. Madde sayısının azalması ile objektiflik E. Seçeneğinde ifade edilen “sevilmeyen arasında da bir ilişki yoktur. Objektiflik ya da sempatik bulunmayan öğrenci- kişisel yargı, duygu vb. öznel durumların lerin”, sadece olumsuz davranışlarına puanlamaya karışmaması anlamına ge- odaklanılması da yine kişisel yanlılık so- lir, dolayısıyla puanların, puanlayıcıdan runudur. puanlayıcıya göre değişmesi söz konusu değildir. Anekdot kaydı (vak’a kaydı, olay kaydı) E. Soruda yapılan işlemler yapı geçerliğini Eğitimde, öğrencilerin olumlu ya da olumsuz olarak artırma yollarından değildir. nitelendirilen spesifik bir davranışına ilişkin gözlem- lerin kaydedildiği formlardır. Bu yaklaşımda, problem Genel yetenek testleri, “maksimum perfor- çözme, öğrenme güçlüğü vb. durumlara ilişkin göz- mans testleri” kapsamında ele alınır ve bu lemler, genellikle yarı yapılandırılmış formlarda kayıt testlerin geçerlik ve güvenirliğinin yüksek ol- altına alınır. Bu çerçevede, gözlemi yapan öğretmen ması arzu edilir. ya da psikolojik danışman, kayıtlarda kişisel yanlılık- larını yansıtabilirler. Dolayısıyla bu araçlarla elde edi- Cevap C len puanların / bilgilerin geçerliliği ve güvenilirliği ile ilgili sorunlar vardır. Cevap A 434 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 7. Güvenirlik ise kararlılık, tutarlılık ve duyarlı- 8. Öğretmenin her ders sonunda sözlü yok- lık sorunudur. Bu sorunun madde kökünde, lama yapması, ölçme işleminde kapsamın özellikle kapsam geçerliliği ile tutarlılık soru- temsilini arttırmaktadır. nuna odaklanılmaktadır. ✔ A ve B seçeneklerinde belirtilen durum- lar, öğrencinin motivasyonunu arttıra- ✔ Osman Öğretmen başlangıçta testini, caktır ancak her ders sonu sözlü yokla- kapsamı dengeli bir biçimde (öyle ol- ma yapmanın bir gerekçesi olamaz duğunu varsayıyoruz) ölçen sorulardan ✔ D seçeneğindeki “kaygı düzeyini azalt- oluşturmuştur. Diğer bir ifadeyle testin mak” ifadesi, öğrenciler için sözlü yokla- kapsam geçerliliği, mantıksal (rasyonel) mayı sıradanlaştırmak anlamında kulla- yöntemle sağlanmıştır. nılmış olabilir, ancak bu da tartışmalı bir durumdur. D seçeneği yanlıştır. ✔ Ancak, ikinci konu ile ilgili soruların ayırt ✔ E seçeneğindeki “bireyler arasındaki ediciliklerinin düşük olması nedeniyle farkları ortaya koymak” ifadesi ise de- bu konudan sormamış; ayırt ediciliği ğer biçme (düzey belirleme) amacıyla yüksek üçüncü konudan soruları teste yapılan ve objektif testlerin kullanıldığı eklemiştir. Bu durumda, kapsam geçer- durumlardaki temel amaçlardandır. liliğinde bir düşüşün meydana geldiği ifade edilebilir. Dolayısıyla öğretmenin buradaki temel ama- cı, sözlü yoklamaların temel dezavantajla- ✔ Buna göre geçerliğin arttığına ya da rından biri olan kapsam geçerliliği sorununa etkilenmediğine vurgu yapan A, B ve E ilişkin önlem almaktır. seçeneklerinin elenmesi gerekir. Cevap C Ayırt edicilik, temelde geçerlilikle ilgili bir 9. ✔ Ödevlerin, geleneksel olarak izlenimle durum olmasına karşın, bir testte ayırt edi- puanlanması, ölçme sonuçlarına karı- ciliği yüksek madde sayısının artması, testin şacak hata miktarını arttıracaktır. Böyle daha homojen bir yapıya kavuşması nede- bir durumda ölçmecinin puanlamadaki niyle iç tutarlılık katsayısına olumlu yönde dikkati ve titizliği, bir zamandan diğerine katkı sağlar. Bu durumda, iç tutarlılık anla- değişebilir. mında güvenilirlik yükselir. Dolayısıyla güve- nirliğin azaldığına vurgu yapan D seçeneği ✔ Sevilen ya da sevilmeyen öğrencilere de yanlıştır. yanlı davranma, olumluluk (Halo) etkisi vb. ile öznel puanlamaya ilişkin örnekler Kapsam Geçerliği arttırılabilir. Geçerlik Bir Ölçüte Dayalı Yordama Geçerliği ✔ Böyle bir yaklaşım temelde, sistematik Geçerlik hataların puanlara karışma olasılığını Uygunluk (uyum) arttıracaktır. Yapı Geçerliği Geçerliği ✔ Dolayısıyla madde kökünde de açık bir Kapsam Geçerliği: Bir ölçme aracının, öl- biçimde sorulduğu üzere, dereceli pu- çülmek istenen konu, ünite ya da davranışları anlama anahtarlarının kullanılması puan- kapsama derecesidir. Kapsamda olduğu hal- lamadaki öznelliği azaltacak, objektifliği de testte olmayan ya da kapsamda olmadığı artıracaktır. halde testte olan davranışlar varsa kapsam geçerliği düşer. ✔ Diğer seçeneklerin ise objektif puanla- ma ile ilgisi yoktur. Cevap C Puanlama yönergesi (rubrik): Belirlenmiş ölçütler takımına dayalı olarak öğrenci performansının değer- lendirilmesi amacıyla geliştirilmiş puanlama yönerge- leridir. Davranışın hangi düzeyine kaç puan verileceği- ni gösteren somut ölçeklerdir. Dereceli puanlama anahtarları (rubrik), performans gö- revi, proje, ödev vb. ile ortaya konulan performansların objektif bir biçimde puanlanmasını sağlayan araçlardır. Cevap A KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 435

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 10. Soruda verilen paragrafta bilgisayar tabanlı 14. Yapı geçerliği: testlerin geleneksel kâğıt kalem testlerine nazaran daha az soru ile aynı ölçme hassa- ✔ Bir testin teorik bir yapıyı ölçüp ölçmediği- siyetini sağladığına vurgu yapılmıştır. Aynı nin belirlenmesidir. hassasiyet daha az soru ile sağlanıyorsa bu bilgisayar tabanlı testlerin kâğıt kalem • Teorik yapı ile; yaratıcılık, zeka, ilgi, kişi- testlerine nazaran daha kullanışlı olduğunu lik gibi tanımlanmış, soyut ve ölçülmesi gösterir. zor değişkenler kast edilmektedir. Cevap B ✔ Bir testin yapı geçerliği olabilmesi için 11. Verilen paragrafta ölçülen özelliğin kantarda soruların birbirleriyle ilişkili olması gerekir sıfıra yakın ölçmensin nedeni kantarın has- yani bir Türkçe testi sadece Türkçe bil- sasiyetinin ölçülen özelliği yansıtacak kadar gisini ölçüyorsa yapı geçerliği sağlanmış iyi olmamasıdır bu durum birimin duyarlılı- demektir ancak araya Coğrafya soruları ğıyla alakalıdır. karışmışsa testin homojen yapısı bozula- Cevap C cağından yapı geçerliğide sağlanmamış olacaktır. 12. Kullanışlılık; ölçme aracının uygulama, pu- anlama v.b özellikler bakımından ekono- A. İç tutarlılık: Test maddelerinin benzer mikliğini ifade eder. Soruda performans ve uyumlu, testin tek boyutlu olmasını değerlendirmenin en az bir yıllık bir zamana anlamına gelir. Soruda böyle bir ifadeye yayılacağı belirtiliyor. Çoktan seçmeli test- yer verilmemiştir. lerin ise bu bakımıyla avantajlı olduğu yani daha az zaman aldığı vurgusu vardır. Bu da B. Objektiflik: Puanlamaya, puanlayıcı kullanışlılık olarak bilinir. yanlılığı ya da puanlamadan karışacak Cevap B olan hatalardan arınıklıktır. Soruda ob- jektiflik anlamında bir ifade yoktur. 13. Ölçme sonuçlarına karışan hata, ölçmenin standart hatasının hesaplanmasıyla ölçülür. C. Soruda kullanılan testin kolay uygulana- Bir ölçme aracından elde edilen sonuçlar bilirliği, zaman kazandırması ya da eko- ne kadar az hata içeriyorsa o kadar geçerli nomik olmasıyla alakalı bir ifade yoktur. ve güvenilir olacaktır. Soruda Serap Öğret- men’in 59 puan alan öğrencileri de başarılı D. Sesli çözmelerini isteyerek açıklamada saymasının temel nedeni ölçmenin standart belirtildiği gibi, pilot eğitimi almakta olan hatasını göz önüne almasıdır. Böylece ge- öğrencilerin yaratıcılık, zeka, konuya çerliği artırmak istemiştir. olan ilgileri gibi özellikleri ölçmek iste- miştir. Geçerlik : ✔ Aracın amaca uygun olmasıdır E. Yordama geçerliği geleceğe yönelik tah- • Ölçülecek özelliğe uygun ölçme ara- min amacı güden testin bu tahminin ne cının seçilmesi düzeyde gerçekleştiğini araştırır. Soruda ✔ Bilenle bilmeyeni, davranışa sahip olan- geleceğe yönelik bir tahmin söz konusu la olmayanı ayırabilme derecesidir. değildir. • Çok kolay hazırlanmış testler geçerli- ği düşürür. Cevap D ✔ Ölçülen özelliği başka değişkenlerle ka- rıştırmadan ölçebilme derecesidir. • Sene sonu geçme sınavında öğren- ciye sınıf içi davranışlarından dolayı not vermek. Cevap C 436 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 15. Burada karşılaşılabilecek durumlardan 17. “Maddelerin, saldırganlık durumlarını uygun “Öğrencilerin ikinci uygulamada yorgun ol- biçimde örneklediği, uzman kanılarına baş- maları” ve “Öğretmenin her iki uygulamada vurularak irdelenmiştir.” ifadesi şiddet eğili- toplam puanları hesaplarken işlem hataları mi ölçeğinin kapsam geçerliği hakkında bilgi yapması” bu testlerden alınacak puanların verir. farklılaşmasına neden olur. Dolayısıyla gü- venirlik katsayısı düşer. “Öğrencilerin ölçekte yer alan maddeleri cevaplamak için kaç dakikaya ihtiyaçlarının “Toplam puanları düşük bulan öğretmenin olacağı, deneme uygulamalarında gözlen- bunları her iki uygulamada da ortalama- miş ve ölçekteki madde sayısı bu doğrultuda sı 65, standart sapması 10 olacak şekilde azaltılmıştır.” ifadesi şiddet eğilimi ölçeğinin artırması” her iki testten elde edilecek pu- kullanışlılığıyla ilgilidir. anlarda benzer değişiklikler yaratacağından bu puanların farklılaşmasına neden olmaz. “Ölçek uygulanmasından elde edilen pu- Dolayısıyla güvenirlik katsayısı düşmez. anlara bakıldığında erkek öğrencilerin daha yüksek puanlara sahip oldukları belirlenmiş- Paralel (Eşdeğer) Formlar Yöntemi: tir. Bu durumun, erkek öğrencilerin kız öğ- ✔ Test – tekrar test yöntemindeki zaman sorununu rencilere göre şiddete daha eğilimli oldukları bilgisiyle uyum içinde olduğu belirlenmiştir.” ortadan kaldırmak için bulunmuştur. ifadesi yapı geçerliğiyle ilgilidir. ✔ Aynı davranışları ölçen, zorluk düzeyleri, soru “Ölçekten elde edilen puanların merkezi sayıları eşit olan testlerdir. eğilim ve değişkenlik istatistikleriyle ve de- ✔ Paralel testlerden elde edilen puanlar arası ko- ğişkenlik istatistikleriyle Crombach’ın alfa katsayısı hesaplanmıştır.” ifadesi ölçmenin relasyondur. standart hatasıyla ilgilidir. ✔ rxx ≥ 0,70 olduğunda güvenilirdirler. ✔ Paralel soru yazmak zordur. Ölçülecek davranış Görüldüğü üzere testin aynı puanlayıcı tara- fından farklı zamanlarda puanlanması ya da yükseldikçe paralel soru yazmak zorlaşır. farklı puanlayıcıların aynı testi puanlaması anlamına gelen objektiflik ifadesiyle bir ön- Cevap C cül soruda yer almamaktadır. Cevap E 16. Çözüm: Seçenekler dikkatle incelendiğinde B seçeneğinde yer alan “KPSS’den alınan 18. Bu soruda “Cevap anahtarındaki ilk on toplam puanla yeni atanan öğretmenin ilk maddedeki örüntüyü fark eden bazı öğ- yıl sonundaki yeterlik puanı” arasındaki ilişki renciler, geride kalan maddeleri okumadan kamu personel seçme sınavının eğitim bi- doğru cevaplamışlardır.” ifadesi sorunun limleri testinin yordama geçerliği hakkında çözümünde anahtar rol oynamaktadır. Bu- bilgi verir. rada öğrencilerin ilk on sorudaki örüntüden yola çıkarak kalan soruları okumadan çöz- Yordama Geçerliği: Geleceğe yönelik tahmin amacı dükleri söylenmektedir. Bu öğrencilerin so- güden testin, bu tahimininin ne düzeyde gerçekleştiği ruları doğru yaptıkları halde ilgili davranışa araştırılır. Bir başak deyişle geçerliği ispat edilecek bir sahip olup olmadıkları bilinmemektedir. Bu testin bu test puanından daha sonra elde edilecek bir durum, testin yapı geçerliğiyle ilgilidir. başka puanla kıyaslanması ve bu puanlar arasındaki korelasyona bakılarak testin gelecekte elde edilen pu- Cevap C anı tahmin gücü hakkında bilgi verir. Ölçüt puanlar yordayıcılardan sonra elde edilir. 19. Kapsam geçerliği ölçülmek istenen özelli- ğe ait tüm davranışların tam ve dengeli bir YGS AKADEMİK BAŞARI şekilde ölçülmesidir. Verilen soruda tüm (YORDAYICI) (ÖLÇÜT) kritik kazanımların konu ve bilişsel beceri boyutuyla temsil edileceği bir örneklemden İŞE GİRİŞ SINAVI İŞ YERİNDEKİ bahsedilmiştir. Bu ibare kapsam geçerliğinin (YORDAYICI) PERFORMANSI tanımı olarak da bilinir. (ÖLÇÜT) Cevap D Cevap B KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 437

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler 20. Güvenirlik genel anlamıyla “hatalardan arı- 22. Bir testte yer alan maddelerin ve bu mad- nıklıktır” olarak tanımlanır. Bir ölçme işle- delerde yer alan ifadelerin testte ölçülmek minin hatalardan ne derece arınık olduğu istenen özellikle aynı yapıda olması gerekir. güvenirliği kestirme yollarıyla hesaplanır. Bunun temel amacı bilen ile bilmeyenin ayırt Seçenekleri sırasıyla incelediğimizde; edilebilmesidir. Mevcut soruda kullanılan kelimelerin cinsiyet ya da farklı bir sınıflama- A) Bu seçenekte bir test belli bir zaman dan kaynaklı bir guruba yönelik dez avanta- aralığıyla öğrencilere tekrar uygulan- ja neden olduğu belirtilmektedir. Bu durum makta ve elde edilen puanlar arasındaki yapı geçerliliği ile ilgilidir. korelasyona bakılmaktadır. Bu durum test-tekrar test yöntemi ile hesaplan- Cevap D maktadır. 23. Ahmet öğretmen testin iç tutarlılık kat sayı- B) Bu seçenekte yapılan işlem eş değer sını artırmak istemektedir. Bu temelde güve- yarılar yöntemiyle testin iki denk yarısın- nirliği artırmaya yönelik bir çabadır. Verilen dan elde edilen puanlar arasındaki kore- seçenekler arasında testte yer alan madde lasyona bakarak güvenirlik kestirmedir. sayısını artırmak güvenirliği artıracak bir iş- lemdir. C) Seçenekte paralel formlar yöntemi anla- tılmaktadır. Burada iki eş değer test belli Cevap D zaman aralığıyla ya da eş zamanlı ola- rak öğrencilere uygulanmakta ve elde 24. Tek bir öğretmen yaptığı uygulamayla Cron- edilen puanlar arasındaki korelasyona bach Alpha ve eşdeğer yargılar güvenirliği bakılmaktadır. hesaplayabilir. Ancak puanlayıcı güvenirliği birden fazla puanlayıcıyı gerektirir. D) İç tutarlılık katsayılarını (KR20, KR21, Cronbach Alpha) hesaplayarak testin Cevap D homojen bir örüntüde ve tek boyutlu bir yapıyı ne derece ölçtüğünü belirlemek 25. Aynı ölçme işleminin farklı puanlayıcılar ta- güvenirliği kestirmek için kullanılacak rafından puanlanması puanlayıcı güvenirliği diğer yollardan bir tanesidir. olarak bilinir. Ancak E seçeneğine baktığımızda tutum Cevap A ölçeğinden elde ettiği puanların güvenirliği kestirmek için kullanılacak bir yöntem değil- 26. Maddelerin kapsamı ve konu evrenini iyi ör- dir. nekleyememesi kapsam geçerliğinin düşük olduğunu gösterir bu da geçerliğin düşük Burada yapılan işlemde amaç objektifliği olduğunun göstergesidir. sağlamaktır. A, B, C ve D seçeneklerinde yapılan işlem güvenirliği kestirmeye yönelik- Cevap A ken E seçeneğinde yapılan işlem güvenirliği artırmaya yöneliktir. 27. Soruda söz konusu olan tablo, belirtke tab- losudur. Belirtke tablosu kapsam geçerliğini Cevap E sağlamak amacıyla kullanılır. Cronbach α katsayısı ise iç tutarlık anlamında güvenirlik 21. Soruda dikkati çekecek olan ifade ölçülmek belirlemeye yöneliktir. istenen özelliğin öğrencilerin ertelemecilik eğilimi olduğu ve bunu ölçmek için kullanı- Cevap A lan yöntemin de öğrencilerin ölçek cevabını postaya verme ve gelme süreleri olduğudur. Yani ölçülecek özelliğe uygun olan bir de- ğişken ve sınama durumu tercih edilmiş olup ölçeğin yapı geçerliği hakkında bilgi vermektedir. Cevap E 438 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

SINAV TÜRLERİ 1. Bir ölçme uzmanı Fen ve Teknoloji dersi 3. Aşağıdakilerden hangisi performans için hazırlanan başarı testini incelemiş ve değerlendirmesini gerektiren bir du- ortak köke dayalı soruların 5-6 civarında rumdur? olduğunu saptamıştır. Bu durumu eleşti- A) Bir elementin yerini periyodik tabloda ren uzman, bir köke dayalı olarak sorula- gösterme bilecek soru sayısının üçü geçmemesini B) Mevsim normallerini gösteren bir tab- önermiştir. lodan yararlanarak belli bir tarihteki hava sıcaklığını tahmin etme Ölçme uzmanının bu eleştirisinin en C) Verilenler arasından bir romanın ana önemli gerekçesi aşağıdakilerden fikrini yansıtan tümceyi seçme hangisi olabilir? D) Verilen molekül formüllerinin açılımla- rını yazma A) Öğrencilere aynı kökle ilgili çok sayı- E) Işığın çukur ve tümsek aynada yan- da soru sormak motivasyonu düşü- sımasını gösterecek düzenek geliştir- rür. me B) Sorular tek bir test yaprağına sığma- yacağı için test düzeni bozulabilir. C) Benzer davranışı ölçen soru sayısının artması güvenirliği düşürür. D) Soruların birbirinden bağımsız cevap- lanabilme kuralı bozulabilir. E) Okuduğunu anlama değişkeninin et- kisi artarak geçerliği düşürür. 2. Bir sınav türünün özellikleri şunlardır: 4. Öğrencilerin, belli bir konuda kendileriyle ilgili bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını • Kısa sürede çok soru sorulmasına olanak yorumlamalarına ---- ; araç - gereç kul- tanır. lanma, deney yapma ya da proje hazır- lama vb. becerilerinin, puanlama kriter- • Puanlaması kolay ve nispeten nesnel- leri kullanılarak değerlendirmesi sürecine dir. ---- denir. • Şans başarısı yoktur. Bu parçadaki boşluklara, aşağıdaki- Bu özellikleri taşıyan sınav türü aşağı- lerin hangisindeki sözcükler sırasıyla getirilmelidir? dakilerden hangisidir? A) öz değerlendirme – rubrik (puanlama yönergesi) A) Doğru – yanlış B) performans değerlendirme - grid B) Boşluk doldurma C) öz değerlendirme – performans de- C) Çoktan seçmeli ğerlendirme D) Açık uçlu D) portfolyo (öğrenci ürün dosyası) – E) Sözlü dallanmış ağaç E) performans değerlendirme – akran değerlendirme KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 439

Sınav Türleri 7. Fen ve teknoloji öğretmeni, öğrencilerin sınıf içi başarılarını yazılı ve sözlü yokla- 5. Aşağıdakilerden hangisi performans malarla değerlendirmekte, öğrencilerin, görevlerine dayalı ölçmelerin gelenek- hazırladıkları ürün dosyalarıyla değerlen- sel kâğıt - kalem testlerine göre üstün dirilmesine ise daha az yer vermektedir. özelliklerinden biridir? Bu öğretmen aşağıdakilerden hangisi- A) Öğrencilerin gerçek hayata yakın iş- ne daha çok önem vermektedir? lemler gerçekleştirmesi A) Öğrencinin kendi öğrenmeleriyle ilgili B) Puanlamanın daha objektif olması güçlü ve zayıf yönlerini analiz etmesi- C) Uygulamanın daha az zaman alması ni sağlamaya D) Velilerin öğrenci çalışmalarına yardım B) Öğrencilerin bireysel gelişim aşama- etmesi larını izlemeye E) Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyi- C) Öğrencileri başarılarına göre sırala- ne uygun olması maya D) Öğrencide sorumluluk bilincini geliş- tirmeye E) Öğrencilere günlük hayata dair bece- riler kazandırmaya 6. Dönem boyunca az sayıda sınav ya- 8. Mehmet Öğretmen hazırladığı bir Türkçe pıp, öğrencilerin öz değerlendirme ve sorusunda bir sözcüğün cümlede hangi akran değerlendirme formlarını, per- anlamda kullanıldığını sormuştur. formanslarını ve hazırladıkları ürün dosyalarını değerlendirmeye daha çok Mehmet Öğretmen, bu sorusuyla aşa- zaman ayıran bir öğretmen bu uygula- ğıdaki süreçlerden hangisini ölçmek masıyla aşağıdakilerden hangisine en istemektedir? az hizmet eder? A) Metin içerisinde açıkça verilmiş bilgi- A) Değerlendirmenin öğrenmeye katkısı- den doğrudan çıkarım yapma nı artırmaya B) Metinde kullanılan cümle yapısını ir- B) Özdenetim becerilerini geliştirmeye deleme C) Değerlendirme becerilerini kazandır- C) Bilgi ve fikirleri yorumlama ve birleş- maya tirme D) Bireysel gelişim düzeylerini belirleme- D) Metnin kapsamını ve dilini gözden ye geçirme ve değerlendirme E) Öğrencilerin başarılarını karşılaştır- E) İlişki kurma ve karar verip çözümleye- maya bilme 440 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Sınav Türleri 9. Fen ve teknoloji dersine ait bir kazanım 11. İlköğretim 3. sınıf hayat bilgisi dersine şöyledir: “Farklı yoğunluğa sahip sıvıların ilişkin bazı kazanımlar şunlardır: cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetini karşılaştırır ve sonuçları yorumlar.” I. Cumhuriyetimizi korumak, güçlen- dirmek ve geliştirmek için yapılması Bu kazanımın ne ölçüde edinildiğini gerekenler hakkında fikirler üretir. belirlemek isteyen bir öğretmen aşa- ğıdaki uygulamalardan hangisini ger- II. Geçmişten günümüze iletişim tekno- çekleştirmelidir? lojilerinde meydana gelen değişimi araştırır. A) Çoktan seçmeli test III. Çeşitli ortamlarda liderlerin gruplar ve B) Yapılandırılmış grid toplumlar üzerindeki etkilerini araştı- rır. C) Kavram haritası Aşağıdakilerden hangisi bu kazanım- D) Performans değerlendirme lara ulaşılma derecesini belirlemede kullanılabilecek en uygun yöntemdir? E) Sözlü sınav A) Sözlü sunum B) Yazılı yoklama C) Çoktan seçmeli test D) Öz değerlendirme E) Performans görevi 10. • Portfolyolardan elde edilen puanlarla 12. Bilişsel davranışların ölçülmesinde, ölç- aynı konulara ilişkin hazırlanmış ob- menin geçerliğini artırmak için aynı süre- jektif testlerden elde edilen puanlar de uygulanan uzun cevaplı yazılı sınavla- arasındaki ilişkinin incelenmesi ra göre, kısa cevaplı maddelerden oluşan testler tercih edilir. • Portfolyolardan elde edilen puanlarla bu portfolyonun kapsamına ilişkin daha Bu durumun başlıca nedeni aşağıdaki- sonradan ortaya çıkacak performans öl- lerden hangisidir? çüleri arasındaki ilişkinin incelenmesi A) Kısa cevaplı maddelerin kolayca ce- • Farklı öğretmenlerin aynı portfolyolara vaplanabilmesi verdiği puanlar arasındaki ilişkinin ince- lenmesi B) Kısa cevaplı maddelere verilecek ce- vabın sınırlandırılmış olması Portfolyo değerlendirmesine ilişkin yukarıda verilen yöntemler aşağıdaki C) Kısa cevaplı maddelerin çoktan seç- amaçlardan daha çok hangisini ger- meli test maddesi köküne benzemesi çekleştirmek için kullanılmaktadır? A) Portfolyo değerlendirmesinde kullanı- D) Daha çok kısa cevaplı maddeyle kap- lacak puanlama yönergelerini hazırla- samın daha iyi örneklenebilmesi mak B) Portfolyolardan elde edilen verilerin E) Kısa cevaplı maddelerle her düzeyde- güvenirliğini ve geçerliğini sağlamak ki davranışların yoklanabilmesi C) Öğrencilerin işlenen konulara ilişkin öğrenme düzeylerini saptamak D) Öğrencilerin sergileyebileceği en iyi çalışmaları belirlemek E) Öğrencilerin önceki eğitim hayatında gösterdikleri performansı ortaya çı- karmak KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 441

Sınav Türleri 15. Dilek Öğretmen, öğrencilerine, yapacağı yazılı sınavdaki 15 sorudan istedikleri 10 13. Öğretim sürecinde öz değerlendirme soruyu seçerek cevaplandırabileceklerini ve akran değerlendirmeye ağırlık ve- söyler. ren bir öğretmenin bu uygulamasının öncelikli nedeni aşağıdakilerden han- Dilek Öğretmen’in bu uygulaması, gisi olabilir? I. öğrenci motivasyonu A) Değerlendirme sürecinde sorumlulu- ğu öğrencilere vererek iş yükünü ha- II. puanların kıyaslanabilirliği fifletmek istemesi III. kapsam geçerliği B) Öğrencilerin kendi öğrenmelerinin so- rumluluklarını üstlenmesini planlama- özelliklerinden hangilerini olumsuz et- sı kilemiştir? C) Değerlendirme sonunda verilen ka- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II rarların daha geçerli olmasına çalış- ması D) I ve III E) II ve III D) Verdiği notların öğrenciler tarafından beğenilmemesinden rahatsızlık duy- ması E) Değerlendirme sürecinin daha kısa sürede tamamlanması 14. Bir ilköğretim öğretmeni öğrencilerinden yaptıkları ürünlerini, araştırma raporlarını, ünite testlerini ve etkinlik raporlarını bir dosyada toplamalarını ve sene sonunda kendisine teslim etmelerini istemiştir. Aşağıdakilerden hangisi öğretmenin bu uygulamasının gerekçelerinden biri olamaz? A) Öğrencilerin kendi gelişimlerini takip etmelerini sağlamak B) Velileri öğrencilerde meydana gelen değişim ve gelişimler açısından bilgi- lendirmek C) En iyi dosyayı seçerek öğrenciler ara- sında rekabet ortamı oluşturmak D) Öğretim sürecini de değerlendirme sürecine katmak E) Öğrencilerin farklı özelliklerini ortaya çıkarabilmek 442 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular

Sınav Türleri 16. Bir ölçme değerlendirme uzmanı, soru 17. I. Objektif sınav türleriyle uygun biçim- bankasına kaydedilmek üzere aşağıdaki de ölçülemeyecek bilgi ve becerilerin dört madde çiftinden birer tanesini tercih ölçülmesi için kullanılmalıdır. edecektir. II. Puanlama anahtarı hazırlanmalıdır. 1A Hava, maddenin üç hâlinden biri olan ….. hâlinde bulunur. III. Puanlama aşamasında bir öğrencinin (İstenen cevap: gaz) bütün cevapları puanlandıktan sonra diğer öğrencinin kâğıdının puanlan- 1B Hava bir ….. . masına geçilmelidir. (İstenen cevap: gazdır) Uzun cevaplı yazılı yoklamalarla ilgili 2A Yağ suda çözünmez. Doğru ( ) Yanlış ( ) olarak yukarıdakilerden hangileri doğ- (İstenen cevap: Doğru) rudur? 2B Yağ suda çözünür. Doğru ( ) Yanlış ( ) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III (İstenen cevap: Yanlış) D) I ve II E) I, II ve III 3A Ağaçların yeşil yaprakları vasıtasıyla güneş enerjisini, kendi ihtiyaçları olan yaşam enerjisine dönüştürmelerine ne ad verilir? a. Fotosentez b. Fototropizm c. Kemotropizm (İstenen cevap: a) 3B Ağaçların yeşil yaprakları vasıtasıyla güneş enerjisini sentezleyerek, kendi ihtiyaçları olan yaşam enerjisini elde etmelerine ne ad verilir? a. Fotosentez b. Fototropizm c. Kemotropizm (İstenen cevap: a) 4A İstanbul ile Ankara’yı kıyaslayınız. 18. Aşağıdaki öğrenme çıktılarından han- gisi, bilişsel alan sınıflamasında diğer- 4B İstanbul ile Ankara’yı nüfus, iklim, eko- lerine göre daha üstte yer alır? nomik ve tarihi özellikleri bakımından kıyaslayınız. A) Akıcı ve bütünlüğü olan bir konuşma metni hazırlama Ölçme değerlendirme uzmanının, madde yazım ilkeleri doğrultusunda B) Bilimsel bir önermeyi test edecek bir tercih etmesi beklenen maddeler aşa- deney tasarlama ğıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? C) Bir problemin çözümü için gerekli bil- gileri ayırt etme A) 1A, 2B, 3A, 4B B) 1A, 2A, 3B, 4B C) 1B, 2B, 3A, 4A D) 1B, 2A, 3B, 4B D) Bir teknik raporun güçlü ve zayıf yön- E) 1A, 2B, 3A, 4A lerini belirleme E) Verileri grafik üzerinde ifade etme KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular 443

Sınav Türleri 19. Eğitimde öğrenme çıktılarının değerlen- 21. Trafik polisinin kullandığı form için dirildiği geleneksel uygulamalarla, süreç aşağıdaki terimlerden hangisi kullanı- becerilerinin değerlendirildiği tamamlayı- labilir? cı ölçme ve değerlendirme uygulamaları A) Kontrol listesi birlikte kullanılmalıdır. B) Öz değerlendirme formu C) Rubrik Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme D) Tutum ölçeği uygulamalarından olan portfolyo de- E) Yapılandırılmış grid ğerlendirme sürecinde aşağıdaki so- rulardan hangisinin cevabı en az öne- 22. PISA 2006 Fen Bilimleri Testi’nde aşağı- me sahiptir? da yer alan maddeler kullanılmıştır. A) Portfolyo hazırlanırken hangi beceri- Büyük Kanyon Millî Parkı’nı her yıl yaklaşık ler gelişti? beş milyon dolayında insan ziyaret etmektedir. Bu kadar çok ziyaretçinin parka zarar B) Portfolyoya konan sınav sonuçlarına vereceğinden kaygı duyulmaktadır. göre öğrencinin başarı sırası nedir? Aşağıdaki sorular bilimsel araştırmayla yanıtlanabilir mi? Her soru için “Evet” ya da C) Portfolyoya konan bir çalışma nasıl “Hayır” seçeneğini işaretleyiniz. yapıldı? Evet Hayır D) Portfolyoda bulunan çalışmalarla ilgili değerlendirmeler nasıldır? E) Portfolyoda bulunan çalışmalar ne- den seçildi ve portfolyoya konuldu? Yürüyüş yollarının kullanıl- [] [] ması ne kadar erozyona 20. İlköğretim düzeyinde okutulan medya neden olmaktadır? okuryazarlığı dersi öğretim programında yer alan bir kazanım şöyledir: Park alanı 100 yıl önce ol- [] [] duğu kadar güzel mi? “İnternette bilgiye erişim, haber okuma, sohbet, e-posta, uzaktan eğitim gibi et- Kullanılan bu maddelerin ilişkilendiril- kinlikleri uygulamalı olarak gerçekleştirir.” dikleri kazanım aşağıdakilerden han- gisi olabilir? Bu kazanımın gerçekleştirilme dere- cesini belirlemek amacıyla kullanılabi- A) Bilimsel araştırma yapılması olası ko- lecek en uygun değerlendirme yönte- nuları ayırt etme mi aşağıdakilerden hangisidir? B) Bilimsel bir araştırmada kontrol edil- A) Kavram haritası mesi gereken değişkenleri belirleme B) Performans görevi C) Bilimsel bulguları destekleyen kanıt- ları belirleme C) Sözlü sınav D) Bilimsel olarak tanımlama ve yorum D) Vee diyagramı yapma E) Yapılandırılmış grid E) Bilimsel ve teknolojik gelişmeleri ifa- de etme 444 KPSS Eğitim Bilimleri Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular