หลักสูตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสำรอง_ขั้นความรู้เบื้องต้น

คำนำ หลกั สูตรการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ เล่มน้ี พฒั นามาจาก คูม่ ือการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ ของสานกั งานลูกเสือแห่งชาติ ที่มุง่ สร้างองคค์ วามรู้ เจตคติและทกั ษะทางลูกเสือที่เนน้ ทกั ษะการดารงชีวติ (Living Skills) เป็นส่วนใหญ่ ซ่ึงยงั ไม่ครอบคลุมถึงทกั ษะชีวติ (Life Skills )ท่ีจาเป็นในการป้องกนั ปัญหาสงั คม ปัจจุบนั ผกู้ ากบั ลูกเสือจึงควรไดร้ ับการเสริมสร้างความรู้ ความเขา้ ใจ ในเร่ืองทกั ษะชีวติ และ กระบวนการเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ซ่ึงจะเป็นภูมิคุม้ กนั ปัญหา เพิ่มเติมจากเน้ือหาวชิ าที่มีอยเู่ ดิม เพราะการจดั กิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะการดารงชีวติ เพยี งดา้ นเดียว ไมเ่ พยี งพอที่จะทาให้ เด็กและเยาวชนไทย สามารถเผชิญปัญหาสังคมที่มีความสลบั ซบั ซอ้ นมากยงิ่ ข้ึนไดอ้ ยา่ งเหมาะสม สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถมั ภส์ มเด็จพระศรีนครินท รา บรมราชชนนี สานกั งานลูกเสือแห่งชาติ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน และ สานกั งานกองทุนสนบั สนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จึงไดร้ ่วมกนั พฒั นาหลกั สูตรการ ฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือเพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ควบคู่กบั การเสริมสร้างทกั ษะการดารงชีวติ ดว้ ย ขบวนการลูกเสือ โดยกาหนดใหม้ ีกิจกรรมเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ในรายวชิ า และบูรณาการทกั ษะ ชีวติ เฉพาะดา้ นที่เป็ นภูมิคุม้ กนั ปัญหาสังคมใหก้ บั ลูกเสือซ่ึงสอดคลอ้ งกบั คูม่ ือการฝึกอบรมผู้ กากบั ลูกเสือ ของสานกั งานลูกเสือแห่งชาติ และหลกั สูตรการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ น้ีไดร้ ับการอนุมตั ิจากคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติเรียบร้อยแลว้ สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทยฯ ขอขอบคุณ สานกั งานลูกเสือแห่งชาติ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน (สพฐ.) สานกั งานกองทุนสนบั สนุนการสร้างเสริม สุขภาพ (สสส.) และคณะทางานพฒั นาหลกั สูตรการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้ เบ้ืองตน้ ทุกท่าน หวงั เป็นอยา่ งยงิ่ วา่ หลกั สูตรการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้ เบ้ืองตน้ เล่มน้ี จะเกิดประโยชนส์ ูงสุดต่อการพฒั นาเดก็ และเยาวชนตอ่ ไป สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถมั ภส์ มเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี มกราคม 2558

สำรบัญ หน้ำ 1 โครงสร้างรายวชิ าในหลกั สูตรการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ 2 รายชื่อวชิ าในหลกั สูตรการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ 3 8 ตารางการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ 13 บทพเิ ศษ ก คาแนะนาทว่ั ไป (วตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรม) 16 บทพิเศษ ข คาแนะนาทว่ั ไป (การปฐมนิเทศ) 21 บทพิเศษ ค คาแนะนาทวั่ ไป (การแตง่ กายในการฝึ กอบรม) 22 บทพเิ ศษ ง คาแนะนาทวั่ ไป (การถวายราชสดุดีพระบรมรูปรัชกาลท่ี 6) 24 บทพเิ ศษ จ คาแนะนาทวั่ ไป (พธิ ีรอบเสาธงในตอนเชา้ ไมม่ ีอาวธุ ประจากาย) 25 บทพิเศษ ฉ คาแนะนาทวั่ ไป (การใชค้ าบอกก่อนการร้องเพลงสรรเสริญพระบารมีฯ) 27 บทพิเศษ ช คาแนะนาทวั่ ไป (การตรวจตอนเชา้ ในการฝึกอบรม) 28 บทพเิ ศษ ซ คาแนะนาทวั่ ไป (การตรวจสมุดบนั ทึก) 29 บทพเิ ศษ ฌ คาแนะนาทวั่ ไป (กิจกรรมยามวา่ ง) 31 บทพเิ ศษ ญ คาแนะนาทวั่ ไป (บทบาทของวทิ ยากรประจาหมู่) 32 บทพิเศษ ฎ คาแนะนาทว่ั ไป (การฝึกอบรมโดยระบบฐานและวธิ ีปฏิบตั ิ) 35 42 บทเรียนที่ 1 วตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรม 59 บทเรียนท่ี 2 รู้จกั ลูกเสือสารอง 73 บทเรียนที่ 3 กิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ 80 บทเรียนที่ 4 วนิ ยั ความเป็นระเบียบเรียบร้อยและสัญญาณต่างๆ 86 บทเรียนท่ี 5 คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ 149 บทเรียนที่ 6 การร้องเพลง 157 บทเรียนที่ 7 หลกั สูตรและวชิ าพเิ ศษลูกเสือสารอง 168 บทเรียนท่ี 8 การชุมนุมรอบกองไฟ 189 บทเรียนที่ 9 ประวตั ิและกิจการลูกเสือโลก 197 บทเรียนที่ 10 ประวตั ิและโครงสร้างของการลูกเสือไทย 207 บทเรียนที่ 11 การวางแผนกาหนดการฝึกอบรม บทเรียนที่ 12 พิธีการลูกเสือสารอง บทเรียนที่ 13 การเล่นเกม

สำรบัญ(ต่อ) หน้า 217 บทเรียนท่ี 14 การเล่าเร่ืองส้นั ที่เป็นคติ 221 บทเรียนที่ 15 ระบบหมู่ 225 บทเรียนท่ี 16 บทบาทและหนา้ ที่ของผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง 235 บทเรียนที่ 17 การแสดงเงียบ 240 บทเรียนที่ 18 การบริหารงานในกองลูกเสือสารอง 245 บทเรียนท่ี 19 ความสัมพนั ธ์กบั กองลูกเสือสามญั 249 บทเรียนท่ี 20 การฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือ 269 การกล่าวปราศรัยในการปิ ดการฝึกอบรม 272 บรรณานุกรม

1 โครงสร้างรายวชิ าในหลกั สูตรการฝึ กอบรมผ้กู ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบือ้ งต้น วชิ าแกน 1. ประวตั ิและกิจการลูกเสือโลก 2. ประวตั ิและโครงสร้างของการลูกเสือไทย 3. คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ 4. การวางแผนกาหนดการฝึกอบรม 5. การบริหารงานในกองลูกเสือสารอง 6. วนิ ยั ความเป็นระเบียบเรียบร้อย และสัญญาณตา่ งๆ 7. การฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือ 8. การชุมนุมรอบกองไฟ 9. ระบบหมู่ 10. การร้องเพลง 11. การเล่นเกม วชิ ำเฉพำะ 1. รู้จกั ลูกเสือสารอง 2. หลกั สูตรและวชิ าพเิ ศษลูกเสือสารอง 3. พธิ ีการลูกเสือสารอง 4. บทบาทและหนา้ ที่ของผกู้ ากบั ลูกเสือ 5. ความสัมพนั ธ์กบั กองลูกเสือสามญั วชิ ำพเิ ศษ 1. กิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ 2. การเล่าเรื่องส้นั ท่ีเป็นคติ 3. การแสดงเงียบ

2 รำยชื่อวชิ ำในหลกั สูตรกำรฝึ กอบรมผ้กู ำกบั ลกู เสือสำรอง ข้ันควำมรู้เบื้องต้น ลาดบั ที่ วชิ า เวลา(นาที) บทเรียนที่ 1 วตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรม 30 บทเรียนที่ 2 รู้จกั ลูกเสือสารอง 90 บทเรียนท่ี 3 กิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ 45 บทเรียนท่ี 4 วนิ ยั ความเป็นระเบียบเรียบร้อย และสญั ญาณตา่ งๆ 75 บทเรียนท่ี 5 คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ 60 บทเรียนที่ 6 การร้องเพลง 30 บทเรียนที่ 7 หลกั สูตรและวชิ าพเิ ศษลูกเสือสารอง 90 บทเรียนที่ 8 การชุมนุมรอบกองไฟ 45 บทเรียนที่ 9 ประวตั ิและกิจการลูกเสือโลก 45 บทเรียนที่ 10 ประวตั ิและโครงสร้างของการลูกเสือไทย 45 บทเรียนท่ี 11 การวางแผนกาหนดการฝึกอบรม 90 บทเรียนท่ี 12 พธิ ีการลูกเสือสารอง 90 บทเรียนที่ 13 การเล่นเกม 45 บทเรียนที่ 14 การเล่าเรื่องส้นั ที่เป็นคติ 45 บทเรียนท่ี 15 ระบบหมู่ 30 บทเรียนที่ 16 บทบาทและหนา้ ท่ีของผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง 60 บทเรียนท่ี 17 การแสดงเงียบ 75 บทเรียนท่ี 18 การบริหารงานในกองลูกเสือสารอง 45 บทเรียนท่ี 19 ความสมั พนั ธ์กบั กองลูกเสือสามญั 30 บทเรียนที่ 20 การฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือ 45 รวม 18 ชวั่ โมง 30 นาที

3 ตารางการฝึ กอบรมวชิ าผ้กู ากบั ลูกเสือสารอง ข้ันความรู้เบื้องต้น ระหว่างวนั ที่.........เดือน.................................... พ.ศ ................. ณ ค่ายลกู เสือ........................................อาเภอ.....................................จังหวดั ............................................................. วนั ที่ 1 ของการฝึกอบรม วนั ที่........เดือน .......................... พ.ศ.............................. เวลา 08:00 น. รายงานตวั ลงทะเบียน แบง่ หมู่ เวลา 08:30 น. ปฐมนิเทศ เวลา 09:00 น. พธิ ีเปิ ด (ในหอ้ งประชุม) - ประธานจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย - ถวายราชสดุดี -กล่าวรายงาน - ประธานในพิธีกล่าวเปิ ดการฝึกอบรม พิธีทางลูกเสือ - พธิ ีรอบเสาธง (ชกั ธงสวดมนต์ สงบนิ่ง) - ผอู้ านวยการฝึกอบรมกล่าวตอ้ นรับ เวลา 10:00 น. ช้ีแจงวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรมและแนะนาวทิ ยากร 30 นาที เวลา 10:30 น. รู้จกั ลูกเสือสารอง 90 นาที เวลา 12:00 น. พกั รับประทานอาหาร แนะนาตวั เวลา 13:00 น. กิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ 45 นาที เวลา 13.45 น. คาปฏิญาณและกฎลูกเสือ 60 นาที เวลา 14:45 น. ประวตั ิและกิจการลูกเสือโลก 45 นาที เวลา 15.30 น. ประวตั ิและโครงสร้างของการลูกเสือไทย 45 นาที เวลา 16:15 น. วนิ ยั ความเป็ นระเบียบเรียบร้อย และสัญญาณต่างๆ 75 นาที เวลา 17:30 น. พกั , ประชุมคณะวทิ ยากร เวลา 18:00 น. ชกั ธงรับประทานอาหาร เวลา 19.00 น. การชุมนุมรอบกองไฟ(ทฤษฎี) 45 นาที เวลา 19.45 น. การร้องเพลง 30 นาที เวลา 20.15 น. การแสดงเงียบ 75 นาที เวลา 21.30 น. สวดมนต์ เพลงสรรเสริญพระบารมี เวลา 22.00 น. ดบั ไฟ นอน

4 วนั ที่ 2 ของการฝึกอบรม วนั ที่………เดือน………………………..พ.ศ…………. เวลา 05:30 น. ต่ืน ทาความสะอาด (กายบริหาร) ทบทวน ระเบียบแถว เวลา 07:00 น. รับประทานอาหาร เวลา 07:30 น. รับตรวจ เวลา 08:00 น. พธิ ีรอบเสาธง ประเมินผลการอยคู่ า่ ยพกั แรม เวลา 08:30 น. ระบบหมู่ 30 นาที เวลา 09:00 น หลกั สูตรและวชิ าพเิ ศษลูกเสือสารอง 90 นาที เวลา 10:30 น. การวางแผนกาหนดการฝึกอบรม 90 นาที เวลา 12:00 น. พกั รับประทานอาหาร (เกมมิตรสัมพนั ธ์) เวลา 13:00 น. การประชุมกองลูกเสือสารอง คร้ังที่ 1 90 นาที เวลา 14:30 น. การเล่าเร่ืองส้ันท่ีเป็ นคติ 45 นาที เวลา 15:15 น. การเล่นเกม 45 นาที เวลา 16:00 น. การประชุมกองลูกเสือสารอง คร้ังท่ี 2 90 นาที เวลา 17:30 น. พกั ประชุมคณะวทิ ยากร เวลา 18:00 น. ชกั ธง รับประทานอาหาร เวลา 19:00 น. การชุมนุมรอบกองไฟ (ปฏิบตั ิ) 120 นาที เวลา 21:00 น. สวดมนต์ เพลงสรรเสริญพระบารมี เวลา 22.00 น. ดบั ไฟ นอน

5 วนั ท่ี 3 ของการฝึกอบรม วนั ท่ี……… เดือน…………………. พ.ศ ………… เวลา 05:30 น. ตื่น ทาความสะอาด ระเบียบแถว(ตอ่ ) เวลา 07:00 น. รับประทานอาหาร เวลา 07:30 น. รับตรวจ เวลา 08:00 น. พิธีรอบเสาธง ประเมินผลการอยคู่ า่ ยพกั แรม เวลา 08:30 น. บทบาทและหนา้ ท่ีของผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง 60 นาที เวลา 09:30 น ความสมั พนั ธ์กบั กองลูกเสือสามญั 30 นาที เวลา 10:00 น. การประชุมกองลูกเสือสารอง คร้ังที่ 3 75 นาที เวลา 11:15 น. การบริหารงานในกองลูกเสือสารอง 45 นาที เวลา 12:00 น. พกั รับประทานอาหาร เลือกผแู้ ทนรุ่น เวลา 13:00 น. พิธีการลูกเสือสารอง 90 นาที เวลา 14:30 น. การฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือ 45 นาที เวลา 15:15 น. พกั เครื่องด่ืม 15 นาที เวลา 15:30 น. พิธีปิ ดการฝึกอบรม 15 นาที - ซกั ถามปัญหา - ผแู้ ทนรุ่นกล่าวแสดงความรู้สึก - ผอู้ านวยการฝึกอบรมประกาศผลการฝึกอบรม - มอบวุฒิบตั ร - ผอู้ านวยการฝึกอบรมกล่าวปราศรัยคร้ังสุดทา้ ย - ทบทวนคาปฏิญาณ พธิ ีปิ ดทำงลูกเสือ - พธิ ีรอบเสาธง (สวดมนต์ สงบน่ิง ชกั ธง ) - ร้องเพลงสามคั คีชุมนุม จบั มือลา - เดินทางกลบั โดยสวสั ดิภาพ

6 การประชุมกองลูกเสือสารองคร้ังท่ี 1 (เวลา 90 นาที ) 10 นาที 1. พธิ ีเปิ ด (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธง สวดมนต์ สงบนิ่ง ตรวจ แยก ) 10 นาที 2. เล่นเกมเพอื่ บริหารร่างกายหรือ เพลง 40 นาที 3. ฝึกอบรมตามหลกั สูตร เรียนตามฐาน ๆละ 8 นาที 10 นาที แนะนาการเขา้ เรียนตามฐาน 5 นาที ฐานท่ี 1 เรื่องเงื่อนพริ อด เงื่อนขดั สมาธิ 5 นาที ฐานที่ 2 เรื่องเงื่อนบว่ งสายธนู เงื่อนผูกกระหวดั ไม้ 10 นาที ฐานที่ 3 เร่ืองทกั ษะความสามารถที่ 1 ฐานท่ี 4 เรื่องทกั ษะความสามารถที่ 2 ฐานที่ 5 เร่ืองทกั ษะความสามารถที่ 3 สรุป 4. ผกู้ ากบั เล่าเร่ืองส้นั ที่เป็นประโยชน์ 5. พิธีปิ ด (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธง เลิก ) -------------------------------------------------- การประชุมกองลูกเสือสารอง คร้ังท่ี 2 เวลา 90 นาที 1. พิธีเปิ ด (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธง สวดมนต์ สงบนิ่ง ตรวจ แยก ) 10 นาที 2. เล่นเกมเพ่อื บริหารร่างกายหรือเพลง 10 นาที 3. ฝึกอบรมตามหลกั สูตร บรรยายธงชาติไทย ธงลูกเสือโลก ธงคณะลูกเสือแห่งชาติ -ประวตั ิโดยสงั เขป 35 นาที - ร้องเพลงชาติและเพลงสรรเสริญพระบารมี 10 นาที - วธิ ีชกั ธงชาติ 10 นาที 4. ผกู้ ากบั เล่าเร่ืองส้นั ท่ีเป็นประโยชน์ 5 นาที 5. พธิ ีปิ ด (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธง เลิก ) 10 นาที

7 การประชุมกองลูกเสือสารอง คร้ังท่ี 3 ( เวลา 75 นาที) 1. พิธีเปิ ด ( แกรนคฮ์ าวล์ ชกั ธง สวดมนต์ สงบน่ิง ตรวจ แยก ) 10 นาที 2. เล่นเกมเพ่ือบริหารร่างกายหรือเพลง 10 นาที 3. การฝึกอบรมตามหลกั สูตรธรรมชาติศึกษา ก. รู้จกั และสามารถบอกประโยชนแ์ ละโทษของใบไมท้ ่ีเป็นพษิ สมุนไพร ผลไมป้ ่ า แมลงตา่ งๆ อยา่ งละ 10 ชนิด 20 นาที ข. รายงาน 20 นาที 4. ผกู้ ากบั เล่าเรื่องส้นั ท่ีเป็นประโยชน์ 5 นาที 5. พิธีปิ ด (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธง เลิก ) 10 นาที ( เปิ ดประชุมกองคร้ังท่ี 2 และคร้ังที่ 3 อาจเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม ตามดุลย พนิ ิจ ของผอู้ านวยการฝึกอบรม )

คำแนะนำทว่ั ไป 8 บทพเิ ศษ ก. กำรฝึ กอบรมวชิ ำผ้กู ำกบั ลกู เสือสำรอง ข้นั ควำมรู้เบื้องต้น ( BASIC UNIT LEADER TRAINING COURSE = B.T.C. ) การฝึ กอบรมวชิ าผูก้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ จดั ข้ึนเพ่ือให้เป็ นการต่อเนื่องกบั การฝึ กอบรมวิชาผูก้ ากบั ลูกเสือ ข้นั ความรู้ทว่ั ไป เพื่อให้เกิดความเขา้ ใจว่ากิจการลูกเสือสารอง จะ สนองความตอ้ งการของลูกเสือในช่วงอายุระหว่าง 8 – 11 ปี ไดอ้ ยา่ งไร และช่วยให้ผูก้ ากบั ลูกเสือ สามารถปฏิบตั ิตามบทบาทและหนา้ ที่ของตนเองไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง เป้ำหมำย ( AIM ) เม่ือเสร็จสิ้นการฝึกอบรมน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจะเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือสารองท่ีดีได้ วตั ถุประสงค์ ( OBJECTIVES ) 1. ช้ีแจงกิจการลูกเสือสารองได้ 2. ปฏิบตั ิหนา้ ที่และทางานร่วมกบั บุคคลอ่ืนได้ 3. สาธิตทกั ษะทางลูกเสือสารองได้ 4. วางแผนการฝึกอบรมลูกเสือสารองได้ 5. ฝึกอบรมและบริหารงานในกองลูกเสือสารองได้ กำรขออนุญำตจัดกำรฝึ กอบรมและกำรทำรำยงำน ก่อนจะเปิ ดการฝึ กการอบรมวิชาผูก้ ากบั ลูกเสือ ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ ให้ทาการขออนุญาตไป ตามลาดบั ช้นั ผรู้ ับผดิ ชอบในการดาเนินงานน้นั มีดงั น้ี ส่วนกลำง ใหข้ ออนุญาตพร้อมเสนอโครงการต่อสานกั งานคณะกรรมการลูกเสือแห่งชาติ ส่วนภูมิภำค ให้อนุญาตพร้อมเสนอโครงการต่อสานกั งานศึกษาธิการเขต เขตการศึกษา โดย เสนอผา่ นสานกั งานคณะกรรมการลูกเสือจงั หวดั หรือสานกั งานคณะกรรมการลุกเสืออาเภอ การขออนุญาตเปิ ดการฝึกอบรม ใหเ้ สนอล่วงหนา้ อยา่ งนอ้ ย 30 วนั

9 เมื่อได้รับคาขอแล้วและควรให้เปิ ดการฝึ กอบรมได้ สานักงานคระกรรมการการบริหาร ลูกเสือแห่งชาติ หรือสานกั งานศึกษาธิการเขต จะตอบอนุมตั ิก่อนวนั เปิ ดการฝึ กอบรมอย่างน้อย 15 วนั ในใบขออนุญาตเปิ ดการฝึกอบรมน้นั ใหม้ ีขอ้ ความต่อไปน้ีดว้ ย 1. ช่ือผอู้ านวยการฝึกอบรม พร้อมท้งั วฒุ ิทางลูกเสือ 2. ช่ือคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรมพร้อมท้งั วฒุ ิทางลูกเสือ 3. จานวนผูเ้ ขา้ รับการฝึกการอบรม (ไม่ควรเกิน 40 คน ถา้ เกินใหแ้ บ่งเป็ น 2 กอง ๆ ละ 40 คน) 4. สถานที่ฝึกอบรม สถานท่ีเรียน อุปกรณ์ และสิ่งอานวยความสะดวกอ่ืน ๆ 5. ระยะเวลาฝึกอบรม และตารางการฝึกอบรมเป็นประจา 6. ท่ีพกั นอน การรับประทานอาหาร หอ้ งน้า ห้องส้วม ฯลฯ 7. ค่าธรรมเนียมในการเขา้ รับการฝึกอบรมเป็นรายบุคคล 8. แจง้ ขอซ้ือ “เอกสารประกอบ” และวฒุ ิบตั รไปพร้อมกบั ขออนุญาตเปิ ดการึกอบรมดว้ ย (สาหรับส่วนกลาง) ผมู้ ีอานาจแจง้ อนุญาต จะไดต้ อบอนุญาตเปิ ดการฝึ กอบรมไป ส่วน “เอกสารประกอบ” และ “วุฒิบตั ร” ติดต่อขอซ้ือได้ท่ีองค์การคา้ ของคุรุสภาและกองการลูกเสือ สานักงานปลัดกระทรวง ศึกษาธิการ ตามลาดบั กำรรำยงำนผลกำรฝึ กอบรม เม่ือสิ้นสุดการฝึ กอบรมแล้ว ให้ผูอ้ านวยการฝึ กอบรมส่งรายงานผลการฝึ กอบรมไปยงั ผูม้ ี อานาจอนุญาตเปิ ดการฝึกอบรม ภายใน 15 วนั พร้อมเงินสมทบทุน บี.พ.ี คนละ 5 บาท ในรายงานใหแ้ นบ 1. รายช่ือผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม (ชายกี่คน หญิงกี่คน) แบง่ เป็นหมู่ 1 ชุด 2. ความคิดเห็นและความรู้ของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม การประเมินผล 3. ขอ้ เสนอแนะของผอู้ านวยการฝึกอบรมโดยทวั่ ไป 4. สาหรับส่วนภูมิภาคเงินสมทบทุน บี.พ.ี คนละ 5 บาท ใหส้ านกั งานศึกษาธิการเขต เขตการศึกษาจดั ส่ง ใหส้ านกั งานศึกษากรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติพร้อมสาเนารายช่ือวทิ ยากร และผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรมอยา่ งละ 1 ชุด เพ่ือเก็บเป็ นขอ้ มูลสถิติต่อไป (ในส่วนการส่งไปยงั สานกั งาน คณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ)

10 กำรเตรียมกำรฝึ กอบรมโดยทว่ั ไป จำนวนผู้เข้ำรับกำรฝึ กอบรม เพื่อท่ีจะให้การเรียนไดผ้ ลดี ผูเ้ ขา้ รับการฝึ กอบรมทุกคนควรจะไดม้ ีส่วนการร่วมแสดงความ คิดเห็นอยา่ งเตม็ ท่ีการแสดงความคิดเห็นจะช่วยให้เกิดการคุน้ เคยเป็ นกนั เองในกลุ่มสมาชิกท่ีมีจานวน ไมม่ ากนกั การฝึกอบรมที่มีจานวนสมาชิก 40 คน แบ่งออกเป็ นหมู่ ๆ ละ 6-8 คน ทางานร่วมกบั วทิ ยากร จะไดผ้ ลดีที่สุดในกรณีท่ีมีผสู้ มคั รเขา้ รับการฝึกอบรมมากกวา่ น้ี ควรจดั แบ่งการฝึกอบรมเป็น 2 กอง สถำนทฝี่ ึ กอบรม ควนพิจารณาคดั เลือกสถานที่ฝึ กอบรมและการตระเตรียมส่ิงท่ีเอ้ืออานวยความสะดวกต่าง ๆ อยา่ งรอบคอบเพ่ือผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจะไดร้ ู้สึกสะดวกสบายและอบอุน่ ใจ ควำมสะดวก ที่ควรจดั ใหม้ ี - หอ้ งประชุมใหญ่ ห้องสาหรับหมูท่ างาน - เกา้ อ้ีท่ีนงั่ สบาย - โตะ๊ สาหรับเขียนหรือทางาน - สถานที่สาหรับแสดงผลงานของหมู่ หนงั สือ อุปกรณ์การสอน แผนภูมิ ฯลฯ - อุปกรณ์และความสะดวกเก่ียวกบั การจดั เล้ียงอาหาร - ท่ีเรียนกลางแจง้ - หอ้ งน้า หอ้ งส้วมท่ีสะอาด น้าด่ืมน้าใช้ ไฟฟ้าสาหรับกลางคืน - ที่หลบั นอนสาหรับผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม และคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรม อุปกรณ์ - ป้ายชื่อ ผา้ ผนั คอประจาการฝึ กอบรม - เครื่องเขียน-กระดานสาหรับเขียนแผนภูมิแผน่ ใหญ่ สีเมจิก (มีเพียงพอสาหรับการใชส้ ่วนกลาง และในการใหห้ มูไ่ ปทางาน) - วสั ดุอุปกรณ์อยา่ งอ่ืน เหมาะสมกบั โครงการท่ีกาหนดให้ - หนงั สือตา่ ง ๆ ท่ีเก่ียวขอ้ ง - ธงชาติ เสาธงพร้อมเชือก - เครื่องฉายภาพยนตร์ ฉายภาพขา้ มศีรษะ ภาพนิ่ง และจอ

11 กำรจัดหบี อุปกรณ์ หีบอุปกรณ์เป็ นเครื่องมือที่สาคญั ของหมู่ที่จะช่วยให้การฝึ กอบรมบรรลุวตั ถุประสงค์ บนฝาหีบ ด้านนอกเขียนชื่อหมู่ตามประเภทของลูกเสือ บนฝาหีบด้านในติดรายการอุปกรณ์ในหีบ ในหีบ อุปกรณ์ควรมีส่ิงเหล่าน้ีจดั ใส่ไวล้ ่วงหนา้ ก่อนเปิ ดการฝึกอบรม ดงั น้ี - ผา้ ผกู คอ – ห่วงสวมผา้ ผกู คอ - เคร่ืองหมายตาแหน่งนายหมู่ และรองนายหมู่ - เคร่ืองหมายพลาธิการ - ป้ายช่ือ - เขม็ กลดั ซ่อนปลาย - เขม็ เยบ็ ผา้ พร้อมดา้ ย - ไมบ้ รรทดั - สีเมจิก - เชือกผกู เง่ือน - สมุดจดบนั ทึกของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม - ขอ้ บงั คบั พระราชบญั ญตั ิ กฎกระทรวง (ตามประเภทของลูกเสือ) - กรรไกร - คตั เตอร์ - อุปกรณ์ใชฝ้ ึกอบรมอื่นตามประเภทของลูกเสือ กำรเลยี้ งอำหำร - ควรจดั เครื่องด่ืมไวร้ ับรองเม่ือผูเ้ ขา้ รับการฝึ กอบรมมาถึงค่าย จะช่วยให้บรรเทาบรรยากาศ เป็นกนั เอง - การฝึกอบรมน้ีจะจดั อาหารเล้ียงทุกม้ือ พธิ ีกำรทำงศำสนำ การร่วมในพิธีการทางศาสนา เป็ นเรื่องของความสมัครใจ แต่ควรจะจดั ให้ผูเ้ ข้ารับการ ฝึกอบรมไดม้ ีโอกาสท่ีจะประกอบพิธีกรรมทางสาสนาตามวธิ ีการของตน ค่ำธรรมเนียม ค่าธรรมเนียมควรรวมถึงค่าอาหารและค่าอุปกรณ์ในการฝึ กอบรมดว้ ย เช่น ค่ากระดาษ ค่า หนงั สือเอกสารท่ีแจก ค่าวุฒิบตั ร ค่าวอ็ กเกิ้ล ค่าสมทบทุน บี.พี. ค่าเครื่องด่ืม ค่าซกั ฟอกผา้ ปูท่ีนอน ปลอกหมอน ค่าขนส่ง ฯลฯ

12 ส่วนจะเก็บเป็ นเงินคนละเท่าใดน้นั สุดและแต่ความสะดวกและเศรษฐกิจทอ้ งถิ่นน้นั ๆ เป็ น สาคญั โดยยดึ ระเบียบของกระทรวงการคลงั ผ้เู ข้ำรับกำรฝึ กอบรม ผทู้ ี่มีความสนใจตอ้ งเขา้ รับการฝึกอบรมข้นั ความรู้ทวั่ ไปก่อน การแนะนาชกั ชวนของผูอ้ านวยการลูกเสืออาเภอหรือจงั หวดั หรือแมแ้ ต่ผูก้ ากบั กลุ่มหรือผู้ กากบั ลูกเสือที่เป็ นเพื่อนฝูงกนั จะทาให้ผูท้ ่ีประสงค์จะเขา้ มาร่วมช่วยเหลือกิจการลูกเสืออยูแ่ ลว้ มี ความมนั่ ใจ เขา้ มาสมคั รเร็วข้ึน ผ้มู สี ิทธิเข้ำรับกำรฝึ กอบรม การฝึ กอบรมวิชาผูก้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ น้ี จดั ข้ึนเพ่ือสนองความตอ้ งการ ของผกู้ ากบั ลูกเสือโดยตรง ผสู้ มคั รเขา้ รับการฝึกอบรมควรมีอายุอยา่ งนอ้ ย 18 ปี มีความรู้อยา่ งต่า ม.3 หรือเทียบเท่า โดย ปกติตอ้ งเป็นผทู้ ี่ไดผ้ า่ นการฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือ ข้นั ความรู้ทวั่ ไปมาแลว้ (ลูกเสือวิสามญั อาจสมคั รเขา้ รับการฝึ กอบรมวิชาน้ีได้ หากไดม้ ีประสบการณ์ทางปฏิบตั ิใน ฐานะเป็ นผูน้ ากองลูกเสือสารองมาแลว้ มิฉะน้ันแลว้ เขาอาจจะรู้สึกอึดอดั ในใจเมื่อตอ้ งแสดงความ คิดเห็นในการประชุมหมู่ จานวนกองลูกเสือวิสามญั ประเภทน้ีท่ีจะสมคั รเขา้ ฝึ กอบรมแต่ละคร้ังน้ัน ตอ้ งมีจานวนไมม่ ากนกั มิฉะน้นั การฝึกอบรมอาจแปรรูปได้ ไม่ไดผ้ ลดงั กาหนดไว)้ ส่วนผูบ้ งั คบั บญั ชาลูกเสืออื่น เช่น ผูก้ ากบั กลุ่ม ผูส้ อนลูกเสือ จะสมคั รเขา้ รับการฝึ กอบรม ดว้ ยกไ็ ด้ แตต่ อ้ งผา่ นการฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือ ข้นั ความรู้ทวั่ ไปมาแลว้ กำรแต่งกำย แต่งเคร่ืองแบบลูกเสือชุดฝึ ก (กางเกงขาส้ัน หมวก ตามประเภทของลูกเสือ) ควรนาเครื่อง แตง่ กายอยา่ งอ่ืนท่ีเหมาะสมกบั งานภาคปฏิบตั ิกลางแจง้ ไปดว้ ย

คำแนะนำทว่ั ไป 13 บทพเิ ศษ ข. กำรปฐมนิเทศ 1. กำรใช้สมุดจดวชิ ำ - หนา้ ที่ 1 บอกใหท้ ราบถึงการอบรมเป็ นตน้ วา่ วชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ รุ่นท่ี......................................... ระหวา่ งวนั ท่ี.................................................................................................. ณ ค่ายลูกเสือ.................................................................................................. - หนา้ ที่ 2 รายชื่อคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรม เขียนเย้อื งไปทางซา้ ยเพอ่ื จะเหลือดา้ นขวา ของ หนา้ กระดาษไวส้ าหรับลายเซ็น - หนา้ ท่ี 3 รายชื่อผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมในหมู่ ปฏิบตั ิเช่นเดียวกบั หนา้ ที่ 2 - หนา้ ที่ 4 ขอ้ ความของประธานหมูก่ ล่าวเปิ ดหรือผรู้ ายงานท่ีเป็นใจความสาคญั - หนา้ ที่ 5 ตารามฝึกอบรม - หนา้ ที่ 6 เป็นหนา้ ท่ีทา่ นจะตอ้ งบนั ทึกเกี่ยวกบั คาบรรยายของผบู้ รรยายแต่ละวชิ าควร จะมีรูปแบบดงั น้ี หัวข้อวชิ ำทจี่ ะบรรยำย - ผบู้ รรยายคือใคร - บรรยายเม่ือไร วนั ที่เทา่ ไร ควรเขียนไวท้ ่ีมุมทางซา้ ยแต่ละหนา้ ตอ่ จากน้นั แต่ละบรรทดั ควรมี หวั ขอ้ ยอ่ ยลงไปตามลาดบั - สมุดโนต้ วชิ าเหมือนกระจกเงาของแตล่ ะคน - ก่อนปิ ดการฝึ กอบรม วทิ ยากรประจาหมู่มีหนา้ ที่ตรวจและให้ขอ้ คิดเห็นในสมุดของผเู้ ขา้ รับ การฝึ กอบรม และจะส่งคืนให้เม่ือปิ ดการฝึ กอบรมโดยนายหมู่นาเอาหีบอุปกรณ์พร้อมกบั อุปกรณ์ทุกอยา่ งมาแลกคืนแลว้ นาไปแจกใหส้ มาชิกภายในหมู่ สมุดจดวชิ ำของผ้เู ข้ำรับกำรฝึ กอบรม จะมี - กิจกรรมยามวา่ งจะอยทู่ า้ ยสมุดวชิ า อาจจะใหม้ ีการสอบในเร่ืองต่อไปน้ี 1. คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ 2. การฝีมือ 3. เงื่อน 4. ทกั ษะท่ีผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมเลือกเอง เป็นทกั ษะใหม่ท่ีนามาแสดง 5. ทกั ษะอ่ืนใดท่ีผอู้ านวยการฝึ กจะกาหนด - การสเกต็ ภาพประจาวนั

14 - เกม (จดเพ่อื ความจาของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม) - การชุมนุมรอบกองไฟ (มีกิจกรรมอะไรบา้ ง) - อุปกรณ์การฝึก (ที่ควรจดจา) - ขอ้ ควรจาของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม หรือสิ่งที่ควรนาไปปฏิบตั ิ 2. กำรแต่งกำย ดูคาแนะนาในบทพเิ ศษ ค. 3. ตำรำงฝึ กอบรมประจำวนั เวลา 05.30 น. ต่ืนทาความสะอาด กายบริหาร ” 07.00 น. รับประทานอาหาร ” 07.30 น. รับตรวจ ” 08.00 น. ประชุมรอบเสาธง รับฟังรายงานการตรวจ การเล่นเพ่อื สุขภาพ ” 09.00 น. การฝึกอบรม กิจกรรม ” 12.00 น. รับประทานอาหารกลางคืน ” 13.00 น. การฝึกอบรม กิจกรรม ” 18.00 น. ชกั เสาธง รับประทานอาหารเยน็ ” 19.00 น. การฝึกอบรม กิจกรรม ” 19.00 น. การฝึกอบรม กิจกรรม ” 21.30 น. สวดมนต์ นอน 4. สถานท่ีช้ีแจงรายละเอียดของสถานท่ีฝึ กอบรม ที่พกั ท่ีประชุม ที่รับประทานอาหาร สนามฝึ ก ฯลฯ 5. การตรงตอ่ เวลาและรักษาความสะอาด เป็นไปตามตารางการฝึกอบรมและขอ้ กาหนด 6. การสูบบุหร่ี หา้ มสูบบุหรี่ระหวา่ งเวลาการบรรยายและการปฏิบตั ิกิจกรรม 7. การรักษาพยาบาล เป็ นหน้าที่ของผูร้ ับการฝึ กอบรมจะตอ้ งปฏิบตั ิและรักษาตวั เอง และค่าย ฝึกอบรมจดั เจา้ หนา้ ที่ผา่ ยบริการ และใหค้ วามสะดวกตลอดเวลาการฝึกอบรม 8. วธิ ีดาเนินการฝึ กอบรมข้ึนอยกู่ บั จุดหมายและวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรม ซ่ึงผอู้ านวยการ ฝึ กอบรมจะเน้นในเรื่องระบบการเป็ นผูน้ าดว้ ยการสาธิตโดยวิธีการของระบบหมู่และกอง และส่งเสริมให้มีการเรียนรู้ดว้ ยวิธีการปฏิบตั ิ ตามนโยบายของคณะกรรมการฝ่ ายฝึ กอบรม ลูกเสือไทยและลูกเสือโลก 9. หนา้ ที่หมูบ่ ริการ ให้เป็ นไปตามขอ้ กาหนดเพื่อความเหมาะสม แต่ละสถานท่ีในการฝึ กอบรม โดยจะกาหนด หมูบ่ ริการไวเ้ ป็นประจาวนั และหนา้ ท่ีหมูบ่ ริการแต่ละวนั จะสิ้นสุดลง เวลา 18.00 น.

15 หน้าที่หมู่บริการ อาจกาหนดไวว้ นั ละ 1 หรือ 2 หมู่ ตามความเหมาะสม และมีหนา้ ท่ีในการ ปฏิบตั ิดงั ตอ่ ไปน้ี 9.1 การเตรียมและชกั ธงชาติข้ึนสู่ยอดเสาในเวลาเชา้ เวลา 08.00 น.และชกั ธงเวลา 18.00 น. การชกั ธงและการชกั ธง ใหป้ ฏิบตั ิตามขอ้ บงั คบั คณะลูกเสือแห่งชาติ 9.2 การทาความสะอาดสถานที่ ฯ ใชร้ ่วมกนั เช่น หอ้ งน้า หอ้ งส้วม หอ้ งเรียน บริเวณรอบเสาธง 9.3 การจดั สถานท่ีชุมนุมรอบกองไฟ การเตรียมสถานที่ ทาพวงมาลยั แจกนั ป่ า การทาความ สะอาด หลงั การชุมนุมรอบกองไฟ 9.4 การรักษาความสะอาดในบริเวณการอยูค่ า่ ยพกั แรม เช่น การจดั ขยะมูลฝอย เศษแกว้ แตก การ กลบหลุมบ่อ ฯลฯ เป็นตน้ 9.5 การช่วยเหลือจดั อุปกรณ์ เตรียมอุปกรณ์ท่ีจะใชใ้ นการฝึกอบรมตามที่วทิ ยากรกาหนด 9.6 หนา้ ที่อ่ืนใดท่ีไดร้ ับมอบหมาย 10. กำรวดั ผลหรือกำรประเมินผลในระหว่ำงกำรฝึ กอบรมผ้ทู ่จี ะผ่ำนกำรฝึ กอบรมหรือไม่ผ่ำน กำรฝึ กอบรมพจิ ำรณำจำกสิ่งต่อไปนี้ คือ 10.1 ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจะตอ้ งไม่ขาดการฝึกอบรม นอกจากจะไดร้ ับอนุญาตจาก ผอู้ านวยการ ฝึกอบรมเป็นผพู้ จิ ารณาเป็ นราย ๆ ไป 10.2 ระบบหมู่ 10.3 ความต้งั ใจและสนใจในการเขา้ ร่วมกิจกรรมในระหวา่ งการฝึกอบรม 10.4 การสอบกิจกรรมยามวา่ ง 10.5 สมุดจดวชิ า 10.6 ผอู้ านวยการฝึกอบรมเป็นผปู้ ระเมินจากการสงั เกตพจิ ารณาของวทิ ยากรประจาหมูแ่ ละ วทิ ยากรอื่น ๆ

คำแนะนำทว่ั ไป 16 บทพเิ ศษ ค. กำรแต่งกำยในกำรฝึ กอบรมวิชำผ้กู ำกบั ลูกเสือสำรอง ข้นั ควำมรู้เบือ้ งต้น 1. ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม - ชาย เคร่ืองแบบชุดฝึก 1.1 แต่งเครื่องแบบลูกเสือ - หญิง เคร่ืองแบบชุดฝึก 1.2 ผา้ ผกู คอ - ใชผ้ า้ ผกู คอสาหรับการฝึกอบรม ซ่ึง คณะอนุกรรมการลูกเสือฝ่ ายฝึกอบรมเป็นผกู้ าหนด 1.3 หมวก (สีน้าเงินมีตราขวานสบั ขอนไม)้ 1.4 ป้ายชื่อ - การฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง สวม 1.5 เครื่องหมายหมู่ หมวกทรงออ่ น (เบเรต)์ สีเขียว - ผเู้ ขา้ รับการฝึกการฝึกอบรมทุกคนติดเหนือ 1.6 เครื่องแบบนายหมูแ่ ละ กระเป๋ าเส้ือขา้ งขวาเมื่อแตง่ เคร่ืองแบบครบ - ใชอ้ นุโลมตามเคร่ืองแบบลูกเสือตาม กฎกระทรวงประเภทสารองใชผ้ า้ สีเป็ นรูปสามเหล่ียมดา้ น เทา่ ติดใหม้ ุมแหลมอยดู่ า้ นบน - สารอง ใช้แถบผา้ สีเหลือง กวา้ ง 1 ซม. ยาวรองนายหมู่ รอบแขนที่ปลายแขนเส้ือดา้ นซา้ ย ใหข้ ีดแรก จากปลายแขนเส้ือ 5 ซม. ขีดที่ 2 ห่างจากขีด แรก 1 ซม. 2. ผ้ใู ห้กำรอบรม - ชาย เครื่องแบบชุดฝึก 2.1 แต่งเครื่องแบบลูกเสือ - หญิง เครื่องแบบชุดฝึก 2.2 ผา้ ผกู คอ - ใชผ้ า้ ผกู คอกิลเวลล์ 2.3 หมวก - สวมสายบีดตามคุณวฒุ ิ - ใชเ้ ช่นเดียวกบั ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม หรือใช้ 2.4 ป้ายชื่อ หมวกตามประเภทของลูกเสือซ่ึงระบุไวใ้ น กฎกระทรวงวา่ ดว้ ยเครื่องแบบ - ทุกคนมีป้ายชื่อติดท่ีอกเส้ือเหนือกระเป๋ าเส้ือขา้ งขวา

17 3. โอกำสในกำรแต่งกำย 3.1 ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม แต่งเคร่ืองแบบครบ คือ การแต่งเคร่ืองแบบลูกเสือตามท่ีกาหนดไวใ้ นกฎกระทรวงว่าดว้ ย เคร่ืองแบบลูกเสือ โอกำสทจี่ ะแต่งเครื่องแบบครบ คือ ก. ในพธิ ีเปิ ด-เปิ ดการฝึกอบรม ข. ในพธิ ีประชุมรอบเสาธง (ตอนเชา้ ) ค. เม่ือไดร้ ับอนุญาตใหอ้ อกไปนอกบริเวณคา่ ยฝึกอบรม ง. เมื่อผอู้ านวยการฝึกอบรมจะนดั หมายเป็นกรณีพิเศษ แตง่ กายอยา่ งอื่น 1. แตง่ กายลาลอง คือ การแตง่ การสุภาพ ใชเ้ ส้ือมีแขน ประกอบดว้ ยหมวก ผา้ ผกู คอ เครื่องหมายหมู่ เคร่ืองหมายนายหมู่ รองนายหมูแ่ ละป้ายช่ือ (หา้ มสวมรองเทา้ แตะ) 2. แต่งกายตามสบาย คือ การแต่งกายสุภาพ (ใช้เส้ือมีแขน – ห้ามสวมรองเทา้ แตะ) แต่ไม่ ตอ้ งมีหมวก ผา้ ผกู คอ ส่วนเครื่องหมายอ่ืนๆ ควรติดไวเ้ พื่อจะไดท้ ราบหมูแ่ ละหนา้ ที่ โอกำสท่ีจะแต่งตำมสบำย มักเป็ นการเรียนตอนกลางคืน หรือเมื่อเลิกจากการฝึ กอบรม ประจาวนั แลว้ 3.2 ผ้ใู ห้กำรฝึ กอบรม 3.2.1 ผ้อู ำนวยกำรฝึ กอบรม มีหนา้ ที่ควบคุมดูแลการฝึกอบรมตลอดเวลา ฉะน้นั ตอ้ งอยใู่ นเคร่ืองแบบตลอดเวลา จนกวา่ จะเสร็จสิ้นการฝึกอบรมประจาวนั 3.2.2 วทิ ยำกรผ้บู รรยำย เม่ือมีการบรรยายตอ้ งแต่งเครื่องแบบครบ 3.2.3 วทิ ยำกรประจำหมู่ ระหวา่ งการปฏิบตั ิหนา้ ท่ีในการดูแลแนะนาหมู่ใหแ้ ตง่ เคร่ืองแบบจนกวา่ จะเสร็จสิ้นงานประจาวนั คณะผ้ใู ห้กำรฝึ กอบรมและงำนในหน้ำที่ ผ้อู ำนวยกำรในกำรฝึ ก การฝึ กอบรมต้องมีสมาชิกคนหน่ึงในคณะกรรมการฝึ กอบรม เป็ นผูอ้ านวยการฝึ กอบรม ผอู้ านวยการฝึ กอบรมตอ้ งเป็ นผูม้ ีวุฒิไดร้ ับเคร่ืองหมายวดู แบดจ์ 4 ท่อน (L.T.) หรือ 3 ท่อน (A.L.T.) มาแลว้ ผูอ้ านวยการฝึ กอบรมตอ้ งได้รับการแต่งต้งั จากผูม้ ีอานาจอนุญาตให้เปิ ดการฝึ กอบรม (ตาม ระเบียบสานกั งานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ) หนา้ ท่ีของผอู้ านวยการฝึกอบรมมีดงั ตอ่ ไปน้ี - จดั หาสถานที่ฝึกอบรมท่ีเหมาะสมพร้อมอุปกรณ์การฝึกอบรม - คดั เลือกคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรม

18 - ช้ีแจงวตั ถุประสงคแ์ ละมอบหมายงานใหค้ ณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรม - ควบคุม ดูแล การฝึกอบรมน้นั ไดบ้ รรลุถึงวตั ถุประสงคท์ ่ีกาหนดไวโ้ ดยวธิ ีการอนั เหมาะสม - รายงานผลการฝึกอบรม วทิ ยำกร เป็ นผูส้ อนบทเรียนต่าง ๆ วทิ ยากรตอ้ งเลือกวิธีท่ีเหมาะสมที่สุดเพ่ือให้บรรลุถึงวตั ถุประสงค์ ของบทเรียนน้นั วทิ ยำกรประจำหมู่ มีหน้าท่ีช่วยเหลือผูเ้ ข้ารับการฝึ กอบรมประเมินผลว่า ได้ประสบความสาเร็จตามความ ตอ้ งการของเขาหรือไม่ วทิ ยากรประจาหมู่แต่ละคนอยู่ประจาหมู่ของคนเองตลอดเวลาการฝึ กอบรม และเป็ นความ จาเป็นอยา่ งยงิ่ ท่ีวทิ ยากรประจาหมู่จะตอ้ งอยปู่ ระจาไดต้ ลอดเวลาการฝึกอบรม วทิ ยากรประจาหมู่ส่งเสริมใหส้ มาชิกทุกคนในหมู่ (หมู่หน่ึง ๆ มีสมาชิก 6-8 คน) แสดงความ คิดเห็นท่ีถูกตอ้ งเพียงความคิดเดียว วทิ ยากรประจาหมู่จะตอ้ งมีความรอบรู้ในเรื่องการฝึกอบรมและสามารถใหค้ วามกระจา่ งแก่ผู้ เขา้ รับการฝึกอบรมในหวั ขอ้ ตอ่ ไปน้ี (ในกรณีท่ีมีปัญหาในบทเรียนใดใหส้ อบถามจากวทิ ยากรเจา้ ของ วชิ าหรือผอู้ านวยการฝึก) - วตั ถุประสงคท์ วั่ ไปของการฝึ กอบรม - วตั ถุประสงค์ วธิ ีสอน และบทบาทของวทิ ยากรประจาหมู่ของแต่ละบทเรียน - วชิ าความรู้เบ้ืองตน้ น้ีมีความสมั พนั ธ์กบั การฝึกอบรมข้นั ความรู้ช้นั สูงอยา่ งไร - ความตอ้ งการของผกู้ ากบั ในการอบรมคร้ังน้ีมีอะไรบา้ ง - ความจาเป็นท่ีวทิ ยากรประจาหมู่ ตอ้ งอยกู่ บั หมูต่ ลอดเวลา - การช่วยเหลือใหค้ าแนะนาในโอกาสต่าง ๆ - เรื่องพิเศษเฉพาะผเู้ ขา้ รับการอบรมบางคน (ถา้ มี) - การบริหารการฝึกอบรมอยา่ งละเอียด วทิ ยากรแตล่ ะทา่ นควรรับผดิ ชอบงานเพียงดา้ นเดียวเพื่อใหเ้ กิดประสิทธิภาพในการฝึกอบรม

19 วทิ ยำกรสนับสนุน (ผรู้ ับผดิ ชอบโครงการ) มีหนา้ ที่ให้บริการเกี่ยวกบั การฝึ กอบรมตามท่ีคณะผใู้ ห้การฝึ กอบรมตอ้ งการและบารุงรักษา เครื่องอุปกรณ์การสอน วิธีน้ีจะช่วยให้เกิดการฝึ กอบรมดาเนินต่อไปอย่างเรียบร้อย เปิ ดโอกาสให้ผู้ ฝึกอบรมมีโอกาสช่วยผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมไดม้ ากข้ึน แขกผ้มู ำเยย่ี ม ถา้ จาเป็นจะเชิญใหพ้ บปะกนั ระหวา่ งหยดุ พกั รับประทานเคร่ืองดื่มหรืออาหาร วฒุ ิบตั ร เม่ือจบการฝึกอบรมแลว้ ใหแ้ จกวฒุ ิบตั รแก่ผผู้ า่ นการฝึกอบรม วฒุ ิบตั ร จะขอซ้ือไดจ้ ากกองการลูกเสือ สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ กำหนดกำร หนงั สือคู่มือเล่มน้ีมิไดว้ างกาหนดฝึ กอบรมให้แน่นอนเพ่ือให้ท่านปฏิบตั ิตาม แต่ไดจ้ ดั ให้มี รายการหลายวิชาหลายอย่างซ่ึงท่านอาจจะนามาใช้ในการฝึ กอบรมได้ บทเรียนบางบทมีรูปแบบ สมบูรณ์ในตวั เองพร้อมกบั วิธีการสอนให้เลือกได้ด้วย ส่วนบางวิชาไดม้ ีโครงการให้ปฏิบตั ิ หรือ จดั เป็นกลุ่มสนใจเพอื่ ใหท้ ุกคนทางานตามที่ชอบ จะทาในระหวา่ งการฝึกอบรม กำหนดกำร โครงสร้ำงของหลกั สูตรกำรฝึ กอบรม บทเรียนต่าง ๆ ไดจ้ ดั เรียงลาดบั กนั ไวก้ ่อนหลงั ตามลกั ษณะของบทเรียนน้นั ๆ เช่น เริ่มดว้ ย การเขา้ ใจเร่ืองเด็กแลว้ ไปว่าด้วยเรื่องกิจการลูกเสือ และกิจการลูกเสือจะช่วยเด็กได้อย่างไร แล้ว แผนการกาหนดการ ลงทา้ ยดว้ ยภาระและหนา้ ท่ีของผกู้ ากบั ลูกเสือ เม่ือเป็ นเช่นน้ี เวลาจะมีการฝึ กอบรม ก็ควรไดส้ อนบทเรียนต่าง ๆ ตามลาดบั ท่ีไดเ้ สนอแนะ ไวน้ ้ีการยืดหยุน่ และเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างของการฝึ กอบรมน้ีย่อมทาได้เพ่ือให้สอดคล้องกบั ความตอ้ งการหรือความจาเป็นของทอ้ งถิ่น ระยะเวลาการฝึกอบรมน้นั ควรติดตอ่ กนั ไป จึงจะไดผ้ ลดี คณะผ้ใู ห้กำรฝึ กอบรม 1 คน ควรมีดงั ต่อไปน้ี 5 คน 5 คน 2. ผอู้ านวยการฝึก (เอ.แอล.ที. หรือ แอล.ที.) 3. วทิ ยากรผบู้ รรยาย 4. วทิ ยากรประจาหมู่ ๆ ละ1

20 5. วทิ ยากรสนบั สนุน - ผรู้ ับผดิ ชอบโครงการ - ฝ่ ายสถานที่ - ฝ่ ายพสั ดุอุปกรณ์ - ฝ่ ายเอกสาร - ฝ่ ายการเงิน 5. พยาบาล (ตามความเหมาะสม) 6. แม่ครัวและคณะ 7. คนงานดูแลสถานท่ี หอ้ งน้า หอ้ งส้วม (ตามความจาเป็น) คณะผใู้ หบ้ ริการฝึกอบรมต้งั แต่หมายเลข 1 ถึง 4 ควรไดม้ ีคาสัง่ แตง่ ต้งั ใหป้ ฏิบตั ิงานเป็นทางราชการ

คำแนะนำทวั่ ไป 21 บทพเิ ศษ ง. กำรถวำยรำชสดุดพี ระบรมรูปรัชกำลที่ 6 ในพธิ ีเปิ ดกำรฝึ กอบรมผ้บู ังคับบัญชำลูกเสือ 1. เคร่ืองบูชา จดั ต้งั ไวห้ นา้ พระบรมรูป ควรมีเคร่ืองทองนอ้ ยและพานสาหรับวางพวงมาลยั หรือ ช่อดอกไมถ้ า้ ไม่มีเครื่องทองนอ้ ยใหจ้ ดั เครื่องบูชาดงั น้ี ก. ธูป 1 ดอก ข. เทียน 1 เล่ม ค. พานสาหรับวางพวงมาลยั หรือช่อดอกไม้ 2. พิธีกร พธิ ีกรเชิญประธานในพิธีจุดธูปเทียนถวายราชสกั การะภายหลงั ท่ีประธานไดจ้ ุดธูป เทียนบูชาพระรัตนตรัยแลว้ 3. ประธานในพธิ ี (1) เดินไปยงั หนา้ พระบรมรูป ถวายคานบั (ตามระเบียบสานกั พระราชวงั ) รับพวงมาลยั หรือ ช่อดอกไมจ้ ากเจา้ หนา้ ท่ี ถวายไวบ้ นพานท่ีหนา้ พระบรมรูป แลว้ จุดเทียน จุดธูป ตามลาดบั (2) เสร็จแลว้ ลงนงั่ คุกเขา้ ประนมมือ ถวายบงั คม 3 คร้ัง แลว้ ลุกข้ึนยนื ถวายคานบั อีกคร้ังหน่ึง (3) ถอยออกมานงั่ เตรียมถวายราชสดุดี กา้ วเทา้ ซ้ายไปขา้ งหนา้ คร่ึงกา้ ว คุกเข่าลง ต้งั เข่าซ้าย นัง่ ลงบนส้นเทา้ ขวา มือขวาแบคว่าวางลงบนเข่าขวา แขนซ้ายวางพาดบนเข่าซ้ายเอียงไปทางขวา เล็กนอ้ ย เมื่อร้องเพลงราชสดุดีใหก้ ม้ หนา้ เล็กนอ้ ยและใหเ้ งยหนา้ ข้ึนตามเดิมเม่ือจบเพลง (ถา้ ถือหมวก อยดู่ ว้ ยใหป้ ฏิบตั ิตามคูม่ ือระเบียบแถวของสานกั งานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ) 4. ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม และแขกผรู้ ับเชิญอ่ืน ๆ ปฏิบตั ิดงั น้ี (1) เมื่อประธานเดินไปจุดธูปเทียนบูชาพระบรมรูป ทุกคนยนื อยใู่ นท่าตรง (2) เมื่อประธานลงนง่ั คุกเข่าถวายบงั คม ใหท้ ุกคนนงั่ ลงในท่าเตรียมถวายราชสดุดี (3) เมื่อประธานถอยมานงั่ ในทา่ เตรียมถวายราชสดุดี พธิ ีกรจะนาถวายราชสดุดี ใหท้ ุกคน ร้องตามพร้อมกนั 5. เมื่อจบบทราชสดุดีแลว้ พิธีกรจะสั่งให้ทุกคน “ลุก” ทุกคนลุกข้ึนยืน เมื่อประธานเดินไป นงั่ ยงั ที่แลว้ ใหท้ ุกคนนงั่ ลง หมำยเหตุ : สาหรับประธานพิธีและผเู้ ขา้ รับการฝึ กอบรมที่เป็ นสตรี เม่ือเวลาถวายราชสดุดี เพื่อ ความ เหมาะสมใหน้ งั่ คุกเขา่ ไดท้ ้งั สองขา้ ง มือท้งั สองวางขนานกนั ไวบ้ นเขา่ ท้งั คู่

คำแนะนำทวั่ ไป 22 บทพเิ ศษ จ. พธิ ีรอบเสำธงในตอนเช้ำระหว่ำงกำรฝึ กอบรม (ไม่มอี ำวธุ ประจำกำย) พิธีรอบเสาธง สาหรับการฝึ กอบรมผูบ้ งั คบั บญั ชาลูกเสือหรือลูกเสือ ให้มีพิธีกรคนหน่ึงซ่ึง ไดร้ ับมอบหมายจาผอู้ านวยการฝึกเป็ นผดู้ าเนินการ และใหม้ ีการปฏิบัติในการชกั ธงชาติข้ึนสู่ยอดเสา ตามลาดบั ดงั น้ี 1. ใหพ้ ธิ ีกรยนื อยหู่ นา้ เสาธง หนั หลงั ใหเ้ สาธง ห่างประมาณ 3 กา้ ว 2. ใชค้ าส่งั เรียก “แพค็ ” ใชส้ ญั ญาณมือเรียกแถวรูปคร่ึงวงกลม 3. ใหห้ มู่แรกอยทู่ างซา้ ยมือของผเู้ รียกเสมอ ทุกคนจะตอ้ งจดั แถวโดยการสะบดั หนา้ ไปทาง ขวามือระยะเคียงระหวา่ งบุคคลภายในหมู่ 1 ช่วงศอก โดยใหใ้ ชม้ ือซา้ ยทาบสะเอวและดนั ศอกซ้ายให้ เป็ นแนวเดียวกบั ลาตวั ระยะเคียงระหว่างหมู่ 1 ช่วงแขน โดยให้รองนายหมู่ยกแขนซ้ายข้ึนวดั ระยะ แลว้ แลว้ เอาลง 4. ให้หมู่ถดั ไปเขา้ แถวจดั ระยะเคียงต่อจากหมู่แรก เรียงกนั ไปตามลาดบั จนครบทุกหมู่เป็ น รูปคร่ึงวงกลม ให้หมู่สุดทา้ ยอยู่ทางขวามือของผูเ้ รียก ตรงกบั หมู่แรก รองนายหมู่ของหมู่สุดทา้ ย จะตอ้ งยนื ตรงกบั นายหมูข่ องหมูแ่ รก 5. เม่ือพิธีกรเห็นว่าจดั รูปแถวเรียบร้อยแล้วจะสั่ง “น่ิง” ทุกคนสะบดั หนา้ กลบั และคนท่ียก ศอกซา้ ยมือทาบสะโพกก็ลดมือซ้ายลง ยืนอยูใ่ นท่าตรง ระวงั อยา่ ให้วงกวา้ งเกินไปนกั จะทาให้ไดย้ นิ เสียงพดู ไม่ชดั เจน 6. เม่ือทุกคนพร้อม พิธีกรส่ัง “ตามระเบียบพกั , พกั ” แลว้ ส่ังกองอยูใ่ นท่าตรงเสียก่อนจึงส่ัง ใหห้ มูบ่ ริการเขา้ ไปเร่ิมพิธีการชกั ธงชาติ ในขณะเดียวกนั พีกรกลบั ไปเขา้ แถวกบั วทิ ยากรอื่นท่ีเขา้ แถว อยหู่ ลงั เสาธง เม่ือจะออกคาสัง่ ทุกคร้ังใหก้ า้ วไปขา้ งหนา้ 1 กา้ ว ส่งั เสร็จแลว้ ใหก้ ลบั เขา้ แถวเดิม 7. นายหมู่บริการหรือลูกเสือในหมู่บริการรวม 2 คน วิ่งออกไปยืนห่างจากเสาธงชาติ ประมาณ 3 กา้ ว 8. ท้งั สองคนทาวนั ทยหตั ถพ์ ร้อมกนั คนทางขวามือเดินเขา้ ไป 2 กา้ ว ยนื เทา้ ชิดแกเ้ ชือกธงที่ ผกู ติดเสาธง ออก ถอยหลงั กลบั ไปยนื ที่เดิม แยกเชือกธงเส้นท่ีจะชกั ข้ึนใหค้ นอยทู่ างซา้ ยมือไว้ ส่วนธงชาติอยูท่ ี่คนทางขวามืออยา่ ให้เส้นเชือกหยอ่ น ยืนเตรียมพร้อม แลว้ พิธีกรส่ัง “แพค็ , เคารพธง ชาติ”ผเู้ ขา้ รับการฝึ กอบรมทุกคนอยูใ่ นท่าตรงผใู้ หก้ ารฝึ กอบรม ซ่ึงยืนแถวหนา้ กระดานอยูห่ ลงั เสาธง ทาวนั ทยหตั ถ์ 9. ลูกเสือตามที่กาหนดในหมู่บริการ นาร้องเพลงชาติ ลูกเสือทุกคนร้องเพลงชาติ พอเร่ิมร้องเพลง

23 ให้ชกั ธง “คนทางซ้าย” ค่อย ๆสาวสายเชือกให้ธงข้ึนสู่ยอดเสาชา้ ๆ ให้สายเชือกตึงส่วนคนทางขวา ผอ่ นสายเชือกใหธ้ งค่อย ๆ ข้ึนไปและคุมสายเชือกใหต้ ึงเสมอกนั ผชู้ กั ธงจะตอ้ งกะระยะวา่ พอเร่ิมร้อง เพลงชาติจบใหธ้ งชาติถึงปลายเสาพอดี เสร็จแลว้ คนทางขวาเขา้ ไปผูกเชือกใหเ้ รียบร้อย แลว้ ถอยหลงั กลบั มา 10. ผูช้ กั ธงทาวนั ทยหัตถ์พร้อมกนั แลว้ กลบั หลงั หัน ว่ิงเขา้ แถวตามเดิม และอยู่ในท่าตรง ผใู้ หก้ ารฝึกอบรมเอามือลงพร้อมกบั ผชู้ กั ธง 11. พิธีกรสั่ง “ถอดหมวก” หมู่บริการนาสวดมนต์ ทุกคนถอดหมวก ประนมมือแล้วสวดมนต์ อยา่ งยอ่ เสร็จแลว้ พิธีกรส่ัง “สงบน่ิง” ลูกเสือทุกคนรวมท้งั ผูใ้ ห้การฝึ กอบรมยนื สงบน่ิง 1 นาท่ี แลว้ เงยหนา้ ข้ึน(ตามคูม่ ือการฝึกระเบียบแถว) 12. พิธีกรสั่ง “สวมหมวก” “ตามระเบียบ, พกั ” แลว้ พิธีกรทาวนั ทยหตั ถเ์ ชิญผอู้ านวยการฝึก 13. ขณะท่ีผอู้ านวยการฝึกเดินไปหนา้ เสาธง พธิ ีกรส่งั “แพค็ -ตรง” ทุกคนเคารพดว้ ยท่าตรง ผอู้ านวยการฝึกทาวนั ทยหตั ถต์ อบ พธิ ีกรส่ัง “ตามระเบียบ, พกั ” 14. ผอู้ านวยการฝึ กกล่าวปราศรัย ดาเนินการเก่ียวกบั กิจวตั รประจาวนั เช่น การรายงาน การ ตรวจ ใหโ้ อวาทตามข้นั ตอน จบแลว้ พิธีกรสั่ง “แพค็ -ตรง” ทุคนเคารพดว้ ยท่าตรง ผอู้ านวยการฝึ กทา วนั ทยหตั ถต์ อบ พิธีกรสัง่ “ตามระเบียบ, พกั ” 15. พิธีกรนดั หมายแลว้ ส่ัง “แพค็ -ตรง” “แพค็ -แยก”

คำแนะนำทวั่ ไป 24 บทพเิ ศษ ฉ. กำรใช้คำบอกก่อนกำรร้องเพลงสรรเสริญพระบำรมีในกำรฝึ กอบรม ผู้บงั คับบัญชำลูกเสือ และลกู เสือ ในการฝึ กอบรมลูกเสือหรือผบู้ งั บญั ชาลูกเสือ จะมีการร้องเพลงสรรเสริญพระบารมีอยูเ่ สมอ ก่อนจะมีการร้องเพลงสรรเสริญพระบารมีน้นั ควรใชค้ าบอกต่างกนั ดงั ต่อไปน้ี 1.ในกรณีท่ีมีพระบรมรูปหรือพระบรมฉายาลกั ษณ์อยใู่ นที่ชุมนุมน้นั ดว้ ย ใหใ้ ชค้ าบอกวา่ “แพค็ -ตรง” “ถวายคานบั ” แลว้ ใหห้ มู่บริการนาข้ึนเพลลงสรรเสริญพระบารมี 2.ในกรณีท่ีไม่มีพระบรมรูปหรือพระบรมฉายาลกั ษณ์อยใู่ นที่ชุมนุมน้นั ใหใ้ ชค้ าบอกวา่ “ทุกคนหนั หนา้ ไปทางทิศ... (ที่พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ทรงประทบั อย)ู่ ” “แพค็ -ตรง” “ถวายคานบั ” แลว้ ใหห้ มูบ่ ริการนาข้ึนเพลลงสรรเสริญพระบารมี เม่ือจบเพลงแลว้ ใหใ้ ชค้ าบอกวา่ “ถวายคานบั ” “แพค็ -เลิก” หรือ “แพค็ -แยก” แลว้ แตก่ รณี

คำแนะนำทวั่ ไป 25 บทพเิ ศษ ช. กำรตรวจในตอนเช้ำของกำรฝึ กอบรมวชิ ำผู้กำกบั ลกู เสือ ข้ันควำมรู้เบื้องต้น เพ่ือเป็ นแรงจูงใจให้ผูเ้ ข้ารับการฝึ กอบรมเกิดความคิดริเริ่ม และเกิดแนวความคิดในทาง สร้างสรรค์ ในอันที่จะก่อให้เกิดพฒั นาเป็ นรายบุคคล และการพัฒนาเป็ นหมู่คณะในด้านความ รับผิดชอบและสร้างสรรค์ความมีวินัยในตนเองและหมู่คณะ เป็ นการช่วยทาให้การฝึ กอบรมตาม หลกั สูตรบรรลุตามจุดมุ่งหมายและวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรมได้ คณะอนุกรรมการลูกเสือฝ่ ายฝึ กอบรม จึงเห็นสมควรกาหนดวิธีการและแนวทางการตรวจใน วชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ ไวด้ งั ต่อไปน้ี 1. แนวกำรตรวจ ควรตรวจในเรื่อง 1.1 เครื่องแบบและการแตง่ กาย 1.2 ความเป็นระเบียบเรียบร้อยภายในท่ีพกั 1.3 หนา้ ท่ีหมู่บริการ 2. ผู้ตรวจ ประกอบด้วย 2.1 หัวหน้าสายตรวจ มีหน้าท่ีตรวจในเรื่องเครื่องแบบ การแต่งเคร่ืองแบบและความ สะอาดของร่างกายโดยเคร่งครัด 2.2 ผชู้ ่วยสายตรวจ มีหน้าท่ีตรวจในเร่ืองความเป็ นระเบียบเรียบร้อยภายในท่ีพกั ความ สะอาดและสุขาภิบาลโดยทว่ั ไป 2.3 กาหนดวทิ ยากรคนหน่ึงคนใดใหเ้ ป็นผมู้ รหนา้ ตรวจ หนา้ ท่ีของหมูบ่ ริการ 3. วธิ ีกำรตรวจ 3.1 ตรวจตรงตามเวลาท่ีกาหนด (ผอู้ านวยการฝึกจะเป็นผกู้ าหนดตามความเหมาะสม) 3.2 ตรวจโดยเคร่งครัดในเร่ืองเคร่ืองแบบแลพะการแต่งการ 3.3 ตรวจในเรื่องความเป็นระเบียบเรียบร้อยภายในที่พกั ความสะอาดและการสุขาภิบาล 3.4 ดาเนินการตรวจตามระเบียบและวธิ ีการท่ีกาหนด 3.5 ไมจ่ าเป็ นใหม้ ีคะแนนในการตรวจ (แตท่ ้งั น้ีข้ึนอยกู่ บั ความมุง่ หมายของผอู้ านวยการ ฝึ กอบรม)

26 4. กำรรำยงำน 4.1 การตรวจในวนั แรกตอ้ งรายงานทุกคน 4.2 การตรวจในวนั ต่อไปควรกาหนดให้มีผแู้ ทนออกมารายงานเพียงสายละ 1 คน และ ควรจะเป็นหวั หนา้ สายตรวจ 4.3 ควรมีการสบั เปลี่ยนสายตรวจตามความเหมาะสม 4.4 ผมู้ ีหนา้ ที่ตรวจหนา้ ที่ของหมูบ่ ริการตอ้ งรายงานทุกวนั 5. หน้ำที่ ผู้อำนวยกำรฝึ กอบรมมีหน้ำทพ่ี ิจำรณำต้ังสำยตรวจ กำหนดหน้ำทกี่ ำรตรวจให้เปน นไปตำม ระเบียบโดยเคร่งครัด

คำแนะนำทว่ั ไป 27 บทพเิ ศษ ซ. กำรตรวจสมุดบนั ทกึ การตรวจสมุดบนั ทึกเป็ นส่วนหน่ึงของการประเมินผลการฝึ กอบรม เพื่อทราบถึงความสนใจ และความเข้าใจของผูเ้ ขา้ รับการฝึ กอบรม ความเป็ นระเบียบเรียบร้อย อุปนิสัยใจคอ ท่าที ทศั นคติ ความคิดเห็น ความเชื่อท้งั หลาย ยอ่ มแสดงอยใู่ นตวั อกั ษรและการบนั ทึกเพิ่มเติมขยายความของแต่ละ บุคคล ในการฝึ กอบรมทุกคราว ผูอ้ านวยการฝึ กจะแจง้ ให้ทราบแต่แรกเม่ือเวลาช้ีแจงวตั ถุประสงค์ จะตอ้ งส่งสมุดใหต้ รวจทุกคน ก่อนการปิ ดการฝึ กอบรม 1 วนั เพ่ือดูความเรียบร้อยและจะถือเป็ นการ ประเมินผลอยา่ งหน่ึงดว้ ย วธิ ีตรวจ ทาได้ 2 วธิ ี 1. ใหว้ ทิ ยากรประหมูน่ ้นั ๆ คอยดูแลสมุดบนั ทึกของทุกคนแตล่ ะวนั ใหบ้ นั ทึกใหค้ รบทุก วิชา คอยกระตุ้นเตือนให้สอบกิจกรรมยามว่าง ให้เสร็จทันเวลาก่อนปิ ดการฝึ กอบรม คอยแก้ไข ขอ้ ผดิ พลาดในการบนั ทึกใหส้ มบูรณ์ 2. ตรวจโดยวทิ ยากรท้งั หมดช่วยกนั ในวนั สุดทา้ ยของการฝึกอบรม เป็นการดูแลความ เรียบร้อยของสมุดบนั ทึก ขอ้ สาคญั ท่ีสุด ก็คือ ทุกคนจะตอ้ งผ่านกิจกรรมยามว่างท่ีได้กาหนดไวใ้ ห้ แลว้ เสร็จ ถา้ ยงั มิไดท้ า จะตอ้ งขอร้องใหผ้ นู้ ้นั ทดสอบกิจกรรมน้นั ๆ โดยทนั ทีเป็ นรายบุคคลจนเป็ นท่ี น่าพอใจในการตรวจถา้ ใช้ 2 วธิ ีร่วมกนั กจ็ ะดียง่ิ ข้ึน เพราะวทิ ยากรประจาหมูจ่ ะคอยดูแล คอยเตือน รายการกิจกรรมยามวา่ ง ดว้ ยคาวา่ ตรวจแลว้ ลงวนั เดือน ปี กากบั ไว้ ควรจะไดป้ ระทบั ตราสานกั งาน ลูกเสือน้นั ๆ ไวที่หนา้ ปกสมุดบนั ทึก เป็นเครื่องหมายดว้ ยกจ็ ะดี

คำแนะนำทวั่ ไป 28 บทพเิ ศษ ฌ. กจิ กรรมยำมว่ำง เป็นท่ียอมรับกนั วา่ กิจกรรมยามวา่ งเป็นอุปกรณ์ในการฝึกอบรมอยา่ งไดผ้ ลดี เพราะวา่ 1. กิจกรรมยามวา่ ง ช่วยใหผ้ อู้ านวย ฝึกอบรมสามารถประเมินผลความสามารถของผเู้ ขา้ รับ การฝึกอบรมวา่ ไดร้ ับความรู้ไปแลว้ มากนอ้ ยเพียงไร หากเห็นอะไรยงั บกพร่องจะทราบไดว้ า่ ควรสอน อะไรเพ่ิมเติมให้ 2. ฝ่ ายผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมเอง ก็ปรารถนาจะทดสอบความรู้ของตนเองวา่ ไดร้ ับความรู้ไป มากนอ้ ยเพียงไรและมีโอกาสที่จะเสาะหาความรู้ ความเขา้ ใจจากวิทยากรในประเด็นท่ีตนเองยงั มา เขา้ ใจชดั เจน 3. กิจกรรมยามวา่ งเป็นจุดหน่ึงท่ีจะดึงคระผใู้ หก้ ารฝึกอบรม และผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมเขา้ หากนั ท้งั เป็ นจุดท่ีจะช่วยขจดั ความกระดากอายให้สลายตวั ไปการพูดถึงกิจกรรมยามวา่ ง บางคราว นาไปสู่การพูดการหารือในปัญหาอยา่ งอื่น เพ่ือใหเ้ กิดความสนิทสนมกนั มากยง่ิ ข้ึน 4. กิจกรรมยามวา่ งเป็นการสาธิตทางปฏิบตั ิเกี่ยวกบั มาตรฐานการทดสอบที่ดี และการให้ ผา่ นการทดสอบท่ีดีดว้ ย ผลงานท่ีคณะผูใ้ หก้ ารฝึ กอบรมทาไปเก่ียวกบั เรื่องน้ี จะสร้างความทรงจาไว้ แก่ผูเ้ ขา้ รับการฝึ กอบรมไปอีกนานขอ้ ควรระลึกถึงมีว่า เม่ือใดให้กิจกรรมยามว่างแก่ผูเ้ ขา้ รับการ ฝึ กอบรมไปทาแลว้ ควรให้มีระยะเวลาเพียงพอท่ีทุกคนจะได้ไปศึกษาหาความรู้ ทาความเขา้ ใจกบั กิจกรรมยามวา่ งท่ีใหไ้ ปก่อน คร้ันแลว้ จึงนดั หมายใหม้ าทาการทดสอบ การทากิจกรรมยามวา่ งน้นั เป็ นเร่ืองของผูเ้ ขา้ รับการฝึ กอบรมแต่ละคน ที่จะปรึกษาหาความ ชานาญเพิ่มเติมเอาเอง ถา้ สงสยั จะถามหรือขอคาแนะนาจากเพ่ือนฝงู หรือวทิ ยากรกไ็ ด้ กจิ กรรมยำมว่ำง อำจจัดให้มวี ชิ ำต่อไปนี้ 1. คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ 2. การฝีมือ การเสก็ตภาพ 3. เงื่อน 4. ทกั ษะอยา่ งหน่ึงอยา่ งใดท่ีผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจะเลือกเอง อนั เป็ นทกั ษะใหม่ (ไม่ใช่ทกั ษะท่ี ตนเคยรู้มาแลว้ ) 5. กิจกรรมอยา่ งอ่ืนที่ผอู้ านวยการฝึกจะเห็นควร

บทบำทของวทิ ยำกรประจำหมู่ 29 บทพเิ ศษ ญ. 1. คำทใ่ี ช้เรียกวทิ ยำกรประจำหมู่ “”วทิ ยากรประจาหมู่ สานกั งานลูกเสือโลก เขตเอเชีย-แปซิฟิ ก ใช้ภาษองั กฤษว่า “Counsellor” ในศูนยฝ์ ึ กลูกเสือกิลเวลลป์ าร์ค ของประเทศองั กฤษใชค้ าวา่ “Tutor” ท้งั 2 คา มีความมุง่ หมายอยตู่ รงกนั ท่ีวา่ 1. เป็นเครื่องมือท่ีสาคญั ในการฝึกอบรม 2. ทาใหส้ มาชิกในหมู่เกิดความสะดวกสบายในการฝึกอบนม 3. ช่วยใหก้ ารฝึกอบรมดาเนินไปตามวตั ถุประสงคท์ ี่วางไว้ 4. ช่วยเสนอแนะช้ีแจงงานของหมูแ่ ละเขา้ ร่วมสงั เกตกิจกรรมของหมู่ 5. ช่วยเหลือเป็ นรายบุคคลใหไ้ ดป้ ระสบผลสาเร็จในการฝึกอบรม 6. เป็นผปู้ ระสานงานระหวา่ งคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรมและผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมโดยทาหนา้ ทีเป็น ผแู้ ทนของหมู่ 2. บทบำทของวทิ ยำกรประจำหมู่ โดยสังเขป ก. ก่อนกำรฝึ กอบรม (Pre-Course) 1. ศึกษาและทาความเขา้ ใจเก่ียวกบั นโยบาย วตั ถุประสงค์ หลกั สูตร และวธิ ีการของการ ฝึกอบรมตลอดจนกลวธิ ีตา่ ง ๆ ท้งั ใหมแ่ ละเก่า 2. ตรวจสอบ ทบทวนตารางฝึกอบรมและพยายามจดจา 3. เตรียมตวั เอง เอกสารและอุปกรณ์ท่ีจาเป็ น 4. ติดต่อผบู้ รรยายแตล่ ะวชิ าเพ่ือขอความรู้และเอกสารเตรียมไวล้ ่วงหนา้ 5. ติดต่อเจา้ หนา้ ที่ฝ่ ายเอกสารและฝ่ ายอุปกรณ์ (Training Material Designer) ข. ระหว่ำงกำรฝึ กอบรม (On Course) 1. ใหก้ ารตอ้ นรับเม่ือผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมมาลงทะเบียน รายงานตวั แนะนาใหร้ ู้จกั เพ่ือน สมาชิกร่วมหมู่ นาเขา้ ที่พกั 2. ปฐมนิเทศหมู่ของตน-แจกสมุด-ป้ายช่ือ เสนแนะงานหนา้ ท่ีในหมู่ (อยา่ กาหนดเอง) 3. นาเขา้ หอ้ งพธิ ีเปิ ดการฝึกอบรม 4. เสนอแนะช่วยเหลือ ยว่ั ยใุ หห้ มูข่ องตนทางาน 5. ช่วยเหลือเป็ นรายบุคคลในกรณีท่ีจาเป็น 6. ดูแลสุขภาพ อนามยั ความเป็ นระเบียบและสวสั ดิภาพต่าง ๆ ของหมู่ 7. เป็นท่ีปรึกษาเสนอแนะในดา้ นวชิ าการ ช่วยใหเ้ กิดขอ้ วนิ ิจฉยั และขอ้ ตกลงในการอภิปราย ปัญหาต่าง ๆ 8. อานวยความสะดวกในดา้ นอุปกรณ์การทางานของหมู่ การพิมพเ์ อกสาร การแจกเอกสาร

30 9. สาธิตวธิ ีและทกั ษะต่าง ๆ 10. ประสานงานระหวา่ งคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรม กบั ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม 11. สังเกตความเป็นอยู่ การศึกษา ท่าที ความสนใจท่ีหมู่ต่อคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรมต่อหลกั สูตร และต่อวธิ ีการึกอบรมผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม ซ่ึงวทิ ยากรประจาหมู่อยู่ เพื่อสนองต่อ ผอู้ านวยการฝึกอบรม ค. หลงั กำรฝึ กอบรม (After Course) 1. ประเมินผล รายงาน ต่อผอู้ านวยการฝึกไดท้ ราบ 2. ติดต่อช่วยเหลือตามที่ไดร้ ับคาร้องขอ

คำแนะนำทว่ั ไป 31 บทพเิ ศษ ฎ. กำรฝึ กอบรมโดยระบบฐำนและวธิ ีปฏิบตั ิ วตั ถุประสงค์ เพื่อให้ผูเ้ รียนไดเ้ รียนรู้ไดท้ ว่ั ถึงในเวลาอนั จากดั และไดป้ ฏิบตั ิในการเขา้ เรียนเป็ นฐานอยา่ ง ถูกตอ้ ง ระบบฐำน เป็นวธิ ีการเสริมการใหค้ วามรู้ในทางตรง ซ่ึงจะก่อใหเ้ กิดประโยชนห์ ลายประการ คือ 1. ช่วยใหส้ มาชิกเขา้ ใจในแง่ปัญหาและเน้ือหาวชิ าไดด้ ี 2. ช่วยใหส้ มาชิกไดซ้ กั ถามหรืออภิปรายอยา่ งอิสระ 3. ช่วยใหส้ มาชิกรับการถ่ายทอดความรู้อยา่ งกวา้ งขวางและเกิดทกั ษะ กำรปฏิบตั ิเกยี่ วกบั ระบบฐำน การฝึ กอบรมไดแ้ บ่งผูเ้ ขา้ รับการฝึ กอบรมเป็ นหมู่อยูแ่ ลว้ การเขา้ ฐานให้จดั สมาชิกแต่ละหมู่ ไดห้ มุนเวยี นไปไดท้ ุกฐาน ๆ ละ 1 หมู่ หรือ 2 หมู่ เม่ือไดย้ นิ สญั ญาณเร่ิมการฝึ กตามระบบฐาน (ใชส้ ัญญาณนกหวดี เป่ า 1 คร้ัง หรือจุดประทดั 1 คร้ัง ไม่ควรใชอ้ าวุธปื นเพราะอาจเกิดอนั ตรายและไม่ประหยดั ) วิง่ ไปเขา้ ฐานตามท่ีกาหนด เขา้ แถวรูหน้า กะดาน โดยนายหมู่ยืนอยู่หน้าวิทยากรประจาฐาน ห่างจากวิทยากร ประมาณ 3 ก้าว เม่ือเขา้ แถว เรียบร้อยแลว้ นายหมู่สั่ง “หมู่สี...ตรง” (บอกชื่อหมู่) เฉพาะนายหมู่ทาวนั ทยหตั ถ์ ลดมือลง แลว้ กา้ ว ไปขา้ งหน้า 1 กา้ ว (กา้ วเทา้ ซ้ายไปขา้ งหนา้ 1 กา้ ว เทา้ ขวาชิด) ทาวนั ทยหัตถ์ ลดมือลง และกา้ วแลว้ รายงานวา่ “หมู่สี...พร้อมท่ีจะไดร้ ับการฝึ กแลว้ ครับ (ค่ะ)” จากน้นั นายหมู่ลดมือลง ถอยหลงั เขา้ ที่เดิม (กา้ วเทา้ ซา้ ย ถอยหลงั 1 กา้ ว เทา้ ขวาชิด) ทาวนั ทยหตั ถอ์ ีกคร้ังและลดมือลง แลว้ สัง่ “ตามระเบียบ พกั ” เริ่มฝึ กอบรมในฐาน ตามคาแนะนาของวิทยากรประจาฐาน เม่ือหมดเวลาจะได้ยินเสียง สัญญาณนกหวีดหรือประทดั (เป่ ายาว 1 คร้ัง หรือเสียงประทดั 1 คร้ัง) ให้ทุกคนเขา้ แถวให้เรียบร้อย เม่ือไดย้ ินเสียงนกหวีดเป่ ายาว 2 คร้ังหรือเสียงประทดั 2 คร้ัง ให้นายหมู่ส่ัง “หมู่สี...ตรง” นายหมู่ทา วนั ทยหตั ถก์ ล่าวขอบคุณวิทยากรผูป้ ระจาฐานดว้ ยคาวา่ “หมู่สี..ขอขอบคุณครับ (ค่ะ)” แลว้ เคล่ือนไป ฐานต่อไป หมำยเหตุ 1. ในกรณีท่ีเขา้ ฐานมากกวา่ หน่ึงหมู่ใหม้ ีการรายงานทุกหมู่ 2. วิทยากรประจาฐานรับความเคารพโดยการทาวนั ทยหตั ถ์ตอบโดยตลอก รอจนกระทงั่ นาย หมู่กลบั เขา้ ที่ทาวนั ทยหตั ถล์ ดมือลง วทิ ยากรประจาฐานจึงเลิกรับความเคารพ

ช่ือวชิ ำ วตั ถุประสงค์ของกำรฝึ กอบรม 32 บทเรียนที่ 1 เวลำ 30 นำที ขอบข่ำยรำยวชิ ำ 1. การกล่าวตอ้ นรับ 2. การแนะนาคณะวทิ ยากร 3. วตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรม 4. วธิ ีดาเนินการฝึกอบรม จุดหมำย เพอื่ ใหผ้ กู้ ากบั ลูกเสือสารองรู้และเขา้ ใจวตั ถุประสงค์ รวมท้งั ระบุถึงวธิ ีดาเนินการ ฝึ กอบรมลูกเสือสารองได้ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. กล่าวแสดงความรู้สึกต่อการกล่าวตอ้ นรับไดว้ า่ เป็นอยา่ งไร 2. บอกไดว้ า่ คณะวทิ ยากรมีใครบา้ ง 3. บรรยายวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรมได้ 4. ระบุถึงวธิ ีดาเนินการฝึกอบรมได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม ผอู้ านวยการฝึกอบรมกล่าวตอ้ นรับ แนะนาคณะวทิ ยากรผูใ้ หก้ ารฝึกอบรมช้ีแจงวตั ถุประสงค์ ของการฝึกอบรมและแนะนาวธิ ีดาเนินการฝึกอบรม 30 นาที สื่อกำรเรียนรู้ 1. บญั ชีรายช่ือคณะวทิ ยากรผใู้ หก้ ารฝึกอบรม 2. แผนภูมิวตั ถุประสงคก์ ารฝึกอบรม 3. รายละเอียดคาแนะนาทวั่ ไปเก่ียวกบั การจดั การบริหารฝึ กอบรม

33 กำรประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. ซกั ถาม เนื้อหำวชิ ำ ตวั อยา่ งขอ้ ความการกล่าวตอ้ นรับของผอู้ านวยการฝึกอบรม สวสั ดีพี่นอ้ งผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือท่ีเคารพ ขา้ พเจา้ และคณะวทิ ยากรขอตอ้ นรับทุกทา่ นที่ได้ เขา้ รับการฝึกอบรมในคร้ังน้ี คณะวทิ ยากรตอ้ งขอขอบคุณทุกท่านท่ีไดเ้ สียสละความสุขส่วนตวั เสียสละเวลาอนั มีคา่ ของท่าน เสียสละทรัพยแ์ ละหนา้ ที่การงาน ที่ทา่ นตอ้ งรับผดิ ชอบอยู่ มาเขา้ รับ การฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ ในคร้ังน้ี ช่วงระยะเวลาท่ีเราจะมาอยู่ ร่วมกนั 2 คืน 3 วนั จะเป็ นช่วงเวลาท่ีเราจะไดแ้ ลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ทางดา้ นการลูกเสือ ที่แต่ละคนมีอยเู่ พ่ือท่ีจะก่อใหเ้ กิดประโยชนต์ ่อการท่ีจะกลบั ไปพฒั นาลูกเสือสารองท่ีอยใู่ นความดูแล และรับผดิ ชอบของแตล่ ะท่าน การฝึกอบรมคร้ังน้ี จะดาเนินไปดว้ ยความเรียบร้อยและบรรลุตาม วตั ถุประสงคท์ ่ีต้งั ไว้ จะตอ้ งไดร้ ับความร่วมมือจากหลายฝ่ ายดว้ ยกนั คือ ฝ่ ายคณะผใู้ ห้การฝึกอบรม ซ่ึงจะมาทาหนา้ ท่ีในการถ่ายทอดความรู้ และ ประสบการณ์ทางดา้ นลูกเสือสารองแก่ทุกทา่ น ซ่ึงจะมี ใครบา้ ง อีกสกั ครู่จะไดแ้ นะนาใหท้ ุกทา่ นไดร้ ู้จกั อีกฝ่ ายหน่ึงกค็ ือคณะของท่านที่ไดส้ มคั รมาเขา้ รับ การฝึกอบรม ฝ่ ายของคณะวทิ ยากรพร้อมท่ีจะใหท้ ุกสิ่งทุกอยา่ งแก่ทา่ นดว้ ยความเตม็ ใจและเตม็ กาลงั ความสามารถ และกห็ วงั เป็นอยา่ งยงิ่ วา่ ทุกทา่ นคงจะใหค้ วามร่วมมือในการฝึกอบรมแก่คณะวทิ ยากร ดว้ ยความยนิ ดีและเตม็ ใจ ความร่วมมือจะเกิดข้ึนไดก้ ็ต่อเม่ือเราได้ รู้จกั และคุน้ เคยกนั เสียก่อนโดยขา้ พเจา้ จะขอแนะนาใหท้ ่านไดร้ ู้จกั คณะวทิ ยากรก่อน ขา้ พเจา้ ช่ือ………………...........……….ตาแหน่งหนา้ ท่ีการงาน…………………………... ตาแหน่งทางลูกเสือ…………......……วฒุ ิทางลูกเสือ……………....ไดร้ ับการแตง่ ต้งั ใหม้ าปฏิบตั ิ หนา้ ท่ีเป็นผูอ้ านวยการฝึกอบรมในคร้ังน้ี (ตอ่ จากน้ีก็แนะนาวทิ ยากร แต่ละคนโดยการแจง้ ชื่อ สกลุ ตาแหน่งหนา้ ท่ีการงาน ตาแหน่งทางลูกเสือวฒุ ิทางลูกเสือและมาปฏิบตั ิหนา้ ท่ีจนครบทุกคน) แลว้ ช้ีแจงเป้าหมายและวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรมคร้ังน้ี

34 เป้ำหมำย “เมื่อเสร็จสิ้นการฝึกอบรมน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจะเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือสารองที่ดีได”้ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบการฝึกอบรมแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมแตล่ ะคนมีความสามารถดงั ต่อไปน้ี 1. ช้ีแจงกิจการลูกเสือสารองได้ 2. ปฏิบตั ิหนา้ ท่ีร่วมกบั บุคคลอ่ืนได้ 3. สาธิตทกั ษะลูกเสือสารองได้ 4. วางแผนกาหนดการฝึกอบรมลูกเสือสารองได้ 5. ฝึกอบรมและบริหารงานในกองลูกเสือสารองได้ วธิ ีดำเนินกำรฝึ กอบรม ช้ีแจงในเรื่องตอ่ ไปน้ี (รายละเอียดอยใู่ นการปฐมนิเทศ) 1. การใชส้ มุดจดวชิ า 2. การจดั หมู่ 3. ตารางฝึกอบรม 4. การจดั ท่ีพกั 5. การตรงต่อเวลาและรักษาความสะอาด 6. ขอ้ หา้ ม - หา้ มสูบบุหรี่ หา้ มออกนอกค่าย ฯลฯ 7. การรักษาพยาบาล 8. วธิ ีดาเนินการฝึกอบรม การบรรยาย การปฏิบตั ิงานและกิจกรรม ฯลฯ 9. หนา้ ท่ีหมู่บริการ 10. การวดั ผลหรือประเมินผลระหวา่ งการฝึกอบรม

เรื่อง รู้จกั ลูกเสือสำรอง 35 บทเรียนที่ 2 เวลำ 90 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ประวตั ิกิจการลูกเสือสารอง 2. ลกั ษณะนิสัย ความตอ้ งการและพฒั นาการของลูกเสือสารอง 3. กิจกรรมและกระบวนการลูกเสือที่ช่วยสนองความตอ้ งการของลูกเสือสารอง 4. สิ่งแวดลอ้ มท่ีมีอิทธิพลตอ่ ลูกเสือสารองปัจจุบนั วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. บรรยายประวตั ิ ความเป็ นมาของลูกเสือสารองโดยยอ่ ได้ 2. ระบุลกั ษณะนิสยั ความตอ้ งการและพฒั นาการของลูกเสือสารองได้ 3. อธิบายถึงส่ิงแวดลอ้ มท่ีมีอิทธิพลต่อลูกเสือสารองและการใชก้ ิจกรรมลูกเสือเพือ่ เสริมสร้างทกั ษะ ชีวติ ในการแกป้ ัญหาได้ 4. ช้ีแจงถึงกิจกรรมของลูกเสือที่ช่วยสนองตามความตอ้ งการของลูกเสือสารองได้ วธิ ีสอนและกจิ กรรม 5 นาที 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 15 นาที 2. อธิบายประวตั ิความเป็นมาของลูกเสือสารอง 30 นาที 3. ทางานในกลุ่ม 25 นาที - กิจกรรมที่ 1 15 นาที - กิจกรรมที่ 2 4. รายงานที่ประชุมใหญ่ 5. ซกั ถาม สรุป ส่ือกำรสอน 1. แผนภูมิ 2. แผน่ โปร่งใสและภาพสไลด์ 3. ใบกิจกรรมกลุ่ม

36 กำรประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. ดูผลงานที่มอบหมายและผลงานกลุ่ม 3. ซกั ถาม เนื้อหำวชิ ำ ประวตั คิ วำมเปน นมำของลูกเสือสำรอง ลูกเสือสารองมีชื่อในภาษาองั กฤษท่ีแปลวา่ “ลูกหมาป่ า” หมายถึง หมาป่ าที่อายนุ อ้ ย ส่วนคา วา่ “ลูกเสือ” หมายถึง นกั สอดแนมและเป็นผพู้ ิสูจน์ตวั เองวา่ เป็นคนเก่งที่สุดจนไดร้ ับฉายาวา่ “หมาป่ า” ลูกเสือเดก็ ๆ จึงไดช้ ื่อวา่ “ลูกหมาป่ า” ที่เราเรียกวา่ “ลูกเสือสารอง” ลอร์ด เบเดน โพเอลล์ หรือที่เรียกส้นั ๆ วา่ “บี -พ”ี แห่งกิลเวลล์ เป็นผใู้ หก้ าเนิดลูกเสือ วงการ ลูกเสือโดยทว่ั ไปถือวา่ การท่ี บี -พี นาเดก็ ไปทดลองอยคู่ า่ ยพกั แรมที่เกาะบราวน์ซี เมื่อปี ค.ศ. 1907 (พ.ศ. 2450) เป็นการเร่ิมตน้ ของการลูกเสือโลก จึงบนั ดาลใหเ้ กิดลูกเสือสารองข้ึนเมื่อ ค.ศ. 1916 (พ.ศ. 2459) โดยรับเดก็ ต้งั แต่อายุ 8 ขวบข้ึนไป การฝึกอบรมใหล้ ูกเสือสารองรู้จกั ปรับตวั เองใหเ้ ป็น ผมู้ ีระเบียบวนิ ยั โดยเริ่มเรียนรู้จากการเขา้ ร่วมปฏิบตั ิกิจกรรมโดยร่วมมือทางานในกองลูกเสือสารอง ซ่ึงเรียกวา่ “แพค็ ” ลอร์ดเบเดน โพเอลล์ นานิยามเรื่องป่ าดงพงพี ของรัดยาร์คคิปลิ้ง (Rudyard Kipling) มาเล่า ใหน้ กั เรียนฟังเป็นอุทาหรณ์ เพอื่ ใหเ้ ด็กรู้จกั คิด รู้จกั เชื่อฟังผใู้ หญ่ และรู้หนา้ ท่ีของตนเอง สาหรับประเทศไทย ไดจ้ ดั ต้งั กองลูกเสือสารองข้ึนเป็นกองแรก เมื่อวนั ท่ี 5 สิงหาคม 2501 ประโยชน์ของกจิ กำรลูกเสือสำรอง 1. ทาใหค้ นมีระเบียบวนิ ยั และมีความเขม้ แขง็ 2. ใหร้ ่างกายมีความเขม้ แขง็ อดทน 3. ไดร้ ับความสนุกสนาน 4. รู้จกั ใชม้ ือท้งั สองขา้ งใหเ้ ป็นประโยชน์ 5. สามารถช่วยงานที่บา้ นตามกาลงั ของตวั เอง 6. ใหร้ ู้จกั บาเพญ็ ประโยชน์และไดม้ ีส่วนร่วมกบั ผูอ้ ่ืน 7. ใหม้ ีความเช่ือมน่ั ในตนเอง 8. ใหเ้ ป็นพลเมืองดีของชาติต่อไป

37 รู้จักลกู เสือสำรอง ลูกเสือสารอง คือ ลูกเสือรุ่นเล็กประเภทหน่ึง ซ่ึงเป็นเดก็ ที่มีอายใุ นระหวา่ ง 8-11 ปี หรือกาลงั เรียนอยใู่ นระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 1-3 และเม่ือเขา้ เป็ นลูกเสือสารองแลว้ จะไดร้ ับความสนุกสนาน ร่าเริง มีร่างกายแขง็ แรง เขา้ กบั เพอื่ นฝงู ได้ มีสติปัญญาเฉลียวฉลาดและมีระเบียบวนิ ยั ซ่ึงจะไดเ้ ป็น พลเมืองดีของชาติต่อไป เคร่ืองแบบลกู เสือสำรอง ประกอบด้วย 1. หมวกทรงกลม มีกะบงั หนา้ หมวกทาดว้ ยผา้ สีกรมทา่ ตวั หมวกเยบ็ ดว้ ยผา้ 6 ชิ้น แนว ตะเขบ็ ระหวา่ งชิ้นและขอบหมวก โดยรอบทาบดว้ ยดา้ ยหรือไหมสีเหลือง เมื่อเขา้ พธิ ีประจากองแลว้ มี ตราหนา้ หมวกรูปหนา้ เสือและอกั ษรใตห้ นา้ เสือวา่ “ลูกเสือ” สีเหลืองบนผา้ กรมทา่ ขลิบสีกรมท่ารูป ไข่ ยาว 4 ซม. กวา้ ง 3.5 ซม. 2. เส้ือแขนส้นั แบบและสีตามที่ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือแต่ละโรงเรียนกาหนด ใหส้ อดชายเส้ือ อยภู่ ายในกางเกง 3. ผา้ ผกู คอรูปสามเหล่ียมหนา้ จวั่ ดา้ นฐาน 90 ซม. ดา้ นต้งั 65 ซม. สีตามท่ีผบู้ งั คบั บญั ชา ลูกเสือแตล่ ะโรงเรียนกาหนด และมีห่วงซ่ึงไมใ่ ช่ห่วงกิลเวลลส์ วมผา้ ผกู คอ 4. กางเกงขาส้นั แบบและสีตามท่ีผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือแตล่ ะโรงเรียนกาหนด 5. เขม็ ขดั หนงั สีน้าตาล กวา้ งไม่เกิน 3 ซม. หวั ชนิดหวั ขดั ทาดว้ ยโลหะสีทอง มีลายดุนตรา คณะลูกเสือแห่งชาติ ภายในกรอบช่อชยั พฤกษ์ 6. ถุงเทา้ รองเทา้ ชนิด และสี ตามท่ีผูบ้ งั คบั บญั ชาลูกเสือแต่ละโรงเรียนกาหนด เคร่ืองหมำยประกอบเคร่ืองแบบลกู เสือ 1. เคร่ืองหมายลูกเสือสารองทาดว้ ยผา้ สีกรมท่า รูปไข่ยาว 4 ซม. กวา้ ง 3.5 ซม. มีรูปหนา้ เสือ และคาวา่ “ลูกเสือ” สีเหลืองขลิบริมสีกรมท่า ติดท่ีหนา้ อกขา้ งซา้ ยเหนือกระเป๋ า 2. เครื่องหมายหมู่ ทาดว้ ยผา้ สีตามท่ีผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือแต่ละโรงเรียนกาหนด รูปสามเหล่ียมดา้ นเท่ายาวดา้ นละ 3.5 ซม. ติดที่แขนเส้ือใตต้ ะเขบ็ ไหล่ซา้ ย 1 ซม. ใหม้ ุมแหลมข้ึน 3. เครื่องหมายนายหมู่และรองนายหมู่ ทาดว้ ยแถบผา้ สีเหลืองกวา้ ง 1 ซม. เยบ็ ติดรอบแขน เส้ือขา้ งซา้ ยเหนือปลายแขนเส้ือ 5 ซม. นายหมู่ 2 แถบ เวน้ ระยะระหวา่ งแถบ 1 ซม. รองนายหมู่ 1 แถบ

38 เครื่องหมำยสังกดั 1. ชื่อกลุ่มหรือกอง ทาดว้ ยผา้ สีแดง รูปส่ีเหลี่ยมผนื ผา้ ยาว 7 ซม. กวา้ ง 1.5 ซม. ขลิบสีขาว มีชื่อกลุ่มหรือกองสีขาว 2. เลขกลุ่มและเลขกอง ทาดว้ ยผา้ สีแดง รูปสี่เหลี่ยมจตั ุรัสยาวดา้ นละ 3.5 ซม. ขลิบสีขาว มีตวั เลขอารบิค เลขกลุ่มสีขาวสูง 1.5 ซม. อยขู่ า้ งบน และเลขกองสีขาวสูง 1 ซม. ลกั ษณะนิสัยและควำมต้องกำรของเดกน ลกู เสือสำรอง ก่อนที่เดก็ จะมีอายยุ า่ งเขา้ วยั ลูกเสือสารอง หรือเขา้ เรียนระดบั ประถมศึกษาตอนตน้ เด็กได้ ผา่ นข้นั ตา่ งๆ ของการพฒั นาเบ้ืองตน้ มาแลว้ เด็กไดร้ ับบทเรียนตน้ ๆ ของการเป็นเด็ก และมีความรู้วา่ โลกอนั กวา้ งขวางน้ีกาลงั ใหญโ่ ตข้ึนไปทุกที เดก็ จะเกิดความสนใจในทุกส่ิงทุกอยา่ งท่ีอยรู่ อบๆ ตวั เขา และเกิดความรู้สึกอยากจะทดลอง อยากจะรู้วา่ อะไรเป็นอะไร ฉะน้นั เดก็ ลูกเสือสารองจึงมีลกั ษณะ นิสยั ท่ีอยากรู้อยากเห็น มีความตอ้ งการประสบการณ์ท่ีตื่นเตน้ สนุกสนาน เร้าใจ มีความสุขและ ตอ้ งการผจญภยั เด็กวยั ลูกเสือสารองจะเป็นวยั ท่ีมีพลงั อยา่ งมากมายไมร่ ู้สิ้นสุด เขาตอ้ งการผจญภยั โดยที่ไม่แยแสหรือมีความรู้สึกกลวั ตอ่ อนั ตรายที่จะเกิดข้ึน เขาอยากจะไดร้ ับสิ่งแปลกๆ ใหมๆ่ อยเู่ สมอ เขา้ จะเฝ้าดูผใู้ หญ่เห็นผใู้ หญ่ทาอะไรกอ็ ยากจะทาตาม และเม่ือทาไดแ้ ลว้ เขากจ็ ะเกิดความสุข ความพอใจ แต่ก็มีอยบู่ า้ งท่ีเขาจะอยอู่ ยา่ งเงียบสงบ ซ่ึงกเ็ ป็นไปไดท้ ่ีเขาวา่ เกิดความกลวั อายไมแ่ น่ใจ หรืออาจจะกาลงั ใชค้ วามคิดสติปัญญาของเขาเอง หากผใู้ หญไ่ ดพ้ บกบั สภาพเช่นน้ี กอ็ ยา่ เพิง่ ไปคิดวา่ เกิดอาการผดิ ปกติไป เป็นท่ีน่าเสียดายท่ีเด็กในวยั ลูกเสือสารองบางคนตอ้ งประสบกบั ความยากลาบาก และปัญหา ความผดิ ปกติทางร่างกาย เช่น บางคนไมอ่ าจที่จะอ่านหนงั สือได้ บางคนกม็ ีปัญหาทางสังคม หรืออยู่ ในแหล่งเสื่อมโทรม พอ่ แมต่ อ้ งแยกกนั อยู่ ซ่ึงเด็กเหล่าน้ีเป็นเดก็ ท่ีควรจะไดร้ ับความสนใจและ ช่วยเหลือเป็ นพเิ ศษ เพอ่ื ใหเ้ ขาไดร้ ับการพฒั นาใหเ้ ติบโตข้ึนมาเป็นผใู้ หญท่ ่ีดีมีคุณภาพของสงั คมและ ของประเทศชาติ กจิ กรรมและกระบวนกำรทจ่ี ะสนองควำมต้องกำรของเดนกวยั ลกู เสือสำรอง เด็กลูกเสือสารองส่วนใหญ่แลว้ จะอยใู่ นโรงเรียน เพราะชีวติ ส่วนใหญ่ของเดก็ ในวยั น้ีจะ กาลงั ศึกษาอยใู่ นระดบั ช้นั ประถมศึกษาตอนตน้ ฉะน้นั เด็กทุกคนจึงจะไดร้ ับการสนองความตอ้ งการ หรือการเรียนรู้เพ่อื ให้เด็กเกิดการพฒั นาการท้งั ทางดา้ นร่างกาย สติปัญญาและจิตใจ จากหลกั สูตรทาง การศึกษาน้ีไดก้ าหนดไว้ แต่การเรียนการสอนในช่วงระยะเวลา 10-20 ปี ที่ผา่ นมาน้นั โรงเรียนไดเ้ นน้ การเรียนการสอนไปในลกั ษณะของการท่องจาซ่ึงกท็ าใหเ้ ด็กลืมไดง้ ่าย แต่ปัจจุบนั น้ีโรงเรียนได้ ปรับเปลี่ยนวธิ ีการสอนใหเ้ ด็กไดเ้ รียนรู้โดยการคน้ พบดว้ ยตนเองใหไ้ ดม้ ีการทางานตามโครงการ กระตุน้ ใหเ้ ดก็ รู้จกั คน้ ควา้ หาความรู้ ซ่ึงวธิ ีการเรียนการสอนแบบน้ีช่วยใหเ้ ด็กไดร้ ับการพฒั นาให้ เจริญกา้ วหนา้ ไปตามความสามารถของตน หลกั สูตรของลูกเสือสารองก็ไดถ้ ูกกาหนดไวว้ า่ ให้

39 เรียนโดยกำรกระทำ เพอ่ื จะพฒั นาความเจริญกา้ วหนา้ ของเดก็ แต่ละคนอยา่ งไดผ้ ลดี หลกั สูตรของ ลูกเสือสารองน้นั เป็นหลกั สูตรท่ีช่วยเสริมสร้างจุดบกพร่องที่หลกั สูตรทางการศึกษาไมม่ ี มิใช่ หลกั สูตรท่ีสร้างข้ึนมาเพ่ือจะขดั แยง้ หรือแขง่ ขนั กบั หลกั สูตรทางการศึกษาในโรงเรียน กิจกรรมที่สนองความตอ้ งการและก่อใหเ้ กิดการพฒั นาการของลูกเสือสารองที่สาคญั ก็คือ ระบบหมู่ การเดินทางไกล การเล่นเกม การร้องเพลง การบาเพญ็ ประโยชน์ ฯลฯ ส่ิงแวดล้อมทม่ี ีอทิ ธิพลต่อเดนก มีปัจจยั หลายอยา่ งท่ีมีอิทธิพลต่อเด็ก ทาให้เดก็ ไดม้ าซ่ึงค่านิยมและมาตรฐานตา่ งๆ เช่น ภูมิหลงั ทางบา้ น วดั กิจกรรมยามวา่ ง ทีวี วทิ ยุ หนงั สือ การ์ตูน โรงเรียน และกิจการลูกเสือสารอง สงั คมปัจจุบนั กาลงั เปลี่ยนแปลงอยเู่ สมอ และนามาซ่ึงอิทธิพลใหม่ๆ หรือมิฉะน้นั กเ็ นน้ ถึง การท่ีอิทธิพลเดิมตอ้ งเปลี่ยนแปลงไป ทกั ษะอนั หน่ึงของผกู้ ากบั ลูกเสือสารองก็คือการรู้จกั สังเกตการ เปล่ียนแปลงอิทธิพลน้ี และปัญหาตา่ งๆ ท่ีจะเกิดตามมาหลงั จากการเปล่ียนแปลง ท้งั รู้จกั เลือกดูวา่ มี อะไรดีบา้ งท่ีเกิดข้ึน คร้ันแลว้ แสดงวธิ ีใชเ้ พือ่ ใหเ้ ป็ นประโยชนต์ ่อกิจกรรมลูกเสือสารอง สงั คมยงั มิไดจ้ ดั ทาอะไรข้ึน เพือ่ แทน “คุณพอ่ แม่” ของลูกเสือสารอง ลูกเสือสารองยงั ตอ้ งการคาแนะนา ความปลอดภยั ความควบคุมจากพอ่ แมข่ องเดก็ อยเู่ สมอ การปล่อยใหเ้ ด็กคิดเอาเองเรื่องพฤติกรรมเร่ืองความเชื่อและ เรื่องธรรมจริยา อาจจะเป็ นเรื่องใหญ่เกินวยั เด็กไป เช่นเดียวกบั ผใู้ หญไ่ ม่ไดใ้ หอ้ าหารแก่เด็กอยา่ ง เพยี งพอ แต่การควบคุมบางคร้ังบางคราวก็อาจมากเกินไป เด็กตอ้ งการเสรีภาพที่จะแสวงหาความรู้ ดว้ ยตวั ขอตวั เอง เราไมค่ วรยดั คา่ นิยมของเราลงไปในตวั เดก็ แตค่ วรช่วยแนะนาเด็กใหพ้ จิ ารณาดว้ ย ตนเองวา่ อะไรเป็นสิ่งดี ผใู้ หญบ่ างคนมีความพอใจง่ายๆ แมแ้ ต่เพียงผลเลวๆ ก็พอใจ ท้งั น้ีเพราะไม่ เขา้ ใจปัญหาท่ีแทจ้ ริง ปัญหาของเด็กและเยาวชนที่พบในปัจจุบนั และแนวโนม้ เป็นปัญหาท่ีรุนแรงต่อคุณภาพชีวติ และความมนั่ คงของสงั คม คือ ปัญหาดา้ นร่างกายและส่ิงแวดลอ้ ม อาทิเช่น ปัญหาจากพฤติกรรมการ กินที่ไม่ถูกสุขลกั ษณะ กินไมถ่ ูกตอ้ ง โรคอว้ น สมรรถนะทางกายต่ากวา่ มาตรฐาน ใชท้ รัพยากรที่ ไม่คุม้ ค่า การเกิดอุบตั ิเหตุและภยั สังคม ปัญหาดา้ นสติปัญญา คา่ นิยมและเจตคติ อาทิเช่น การรู้ไม่เทา่ ทนั สื่อโฆษณา การใชส้ ่ืออิเล็กทรอนิกส์ท่ีไมร่ ะมดั ระวงั การติด Facebook ค่านิยมการใชเ้ งิน การแต่ง กายที่ไมเ่ หมาะสม การทะเลาะววิ าทและสารเสพติด ซ่ึงลว้ นแลว้ แต่มาจากพ้นื ฐานการขาดความรู้ ความเขา้ ใจ คุณภาพของความสามารถในการคิดวเิ คราะห์ คิดสร้างสรรค์ จิตใจ ศีลธรรม และ สมั พนั ธภาพระหวา่ งบุคคลกบั ชุมชนสังคมของเด็กและเยาวชน อนั เป็นปัจจยั สาคญั ท่ีมีอิทธิพลต่อเด็ก ในยคุ ปัจจุบนั ในศตวรรษท่ี 21 ทกั ษะชีวิตจึงมีความสาคญั สาหรับเด็ก เยาวชน และผูใ้ หญ่ที่เป็ นตน้ แบบ ผูพ้ ฒั นาเด็กและ เยาวชนทุกกลุ่มคน

40 กจิ กรรมกำรทำงำนกลุ่ม คร้ังท่ี 1 กลุ่มที่ 1 ใหส้ มาชิกในหมูข่ องทา่ นอภิปรายกลุ่มเกี่ยวกบั ลกั ษณะนิสัย และความตอ้ งการของลูกเสือสารอง ในระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 1-3 รวมท้งั กิจกรรมที่จะพฒั นาลูกเสือสารองดา้ นร่างกาย กลุ่มท่ี 2 ใหส้ มาชิกในหมูข่ องท่านอภิปรายกลุ่มเกี่ยวกบั ลกั ษณะนิสัย และความตอ้ งการของลูกเสือสารอง ในระดบั ช้นั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 1-3 รวมท้งั กิจกรรมที่จะพฒั นาลูกเสือสารองดา้ นอารมณ์ กลุ่มที่ 3 ใหส้ มาชิกในหมูข่ องทา่ นอภิปรายกลุ่มเก่ียวกบั ลกั ษณะนิสยั และความตอ้ งการของลูกเสือสารอง ช้นั ในระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 1-3 รวมท้งั กิจกรรมที่จะพฒั นาลูกเสือสารองดา้ นสังคม กลุ่มที่ 4 ใหส้ มาชิกในหมขู่ องท่านอภิปรายกลุ่มเก่ียวกบั ลกั ษณะนิสยั และความตอ้ งการของลูกเสือสารอง ช้นั ในระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 1-3 รวมท้งั กิจกรรมท่ีพฒั นาลูกเสือสารองในดา้ นสติปัญญา กลุ่มท่ี 5 ใหส้ มาชิกในหมขู่ องท่านอภิปรายกลุ่มเก่ียวกบั ลกั ษณะนิสัย และความตอ้ งการของลูกเสือสารอง ช้นั นะดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 1-3 รวมท้งั กิจกรรมที่พฒั นาลูกเสือสารองดา้ น ศีลธรรม ตารางแสดงลกั ษณะนิสัย ความตอ้ งการ และกิจกรรมท่ีสนองความตอ้ งการของลูกเสือสารอง พฒั นำกำรด้ำน ลกั ษณะนิสัย ควำมต้องกำร กจิ กรรมลูกเสือทส่ี นองควำมต้องกำร

41 กจิ กรรมกำรทำงำนกล่มุ คร้ังท่ี 2 ให้สมาชิกหมู่ของท่านอภิปรายถึงสิ่งแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อลูกเสือสารองในปัจจุบนั และ ระบุทกั ษะชีวิตท่ีลูกเสือสารองจาเป็ นตอ้ งมีเป็ นภูมิคุม้ กนั ปัญหาท่ีเกิดจากอิทธิพลของสิ่งแวดลอ้ ม รอบๆตวั ลูกเสือ ตารางแสดงส่ิงแวดลอ้ มที่มีอิทธิพลและทกั ษะชีวติ ท่ีจาเป็ นสาหรับลูกเสือสารอง ลำดบั ที่ สิ่งแวดล้อมทม่ี ี ผลกระทบทเี่ กดิ ทกั ษะชีวติ ทจี่ ำเปน น กจิ กรรมทพี่ ฒั นำ อทิ ธิพล ทกั ษะชีวติ หมายเหตุ 1. ใหเ้ วลาอภิปรายกลุ่ม 30 นาที 2. รายงานที่ประชุมใหญ่หมูล่ ะ 3 – 5 นาที

42 บทเรียนท่ี 3 เรื่อง กจิ กรรมลูกเสือเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ เวลำ 45 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ความหมาย ความสาคญั ของทกั ษะชีวติ และทกั ษะการดารงชีวิต ในการพฒั นาเยาวชน 2. องคป์ ระกอบของทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ ทว่ั ไป และทกั ษะชีวติ เฉพาะ 3. ลกั ษณะและกระบวนการเรียนรู้ของกิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะชีวติ จุดหมำย เพือ่ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการอบรมมีความรู้และเขา้ ใจถึงความสาคญั ของการจดั กิจกรรมลูกเสือเพ่ือ เสริมสร้างทกั ษะชีวติ ใหช้ ดั เจนข้ึน และสอดคลอ้ งกบั ปริบทที่เป็นปัญหาต่อเด็กและเยาวชนในแตล่ ะช่วงวยั วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการอบรมควรจะสามารถ 1. บอกความหมาย ความสาคญั และอธิบายองคป์ ระกอบของทกั ษะชีวติ ได้ 2. บอกประโยชน์ การเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ร่วมกบั ทกั ษะการดารงชีวติ ที่มีผลต่อการพฒั นาเยาวชนใหด้ ีข้ึน อยา่ งไร 3. บอกลกั ษณะและกระบวนการเรียนรู้ของกิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ได้ วธิ ีสอนและกจิ กรรม 1. นาเขา้ สู่บทเรียน เตรียมความพร้อมผูเ้ ขา้ รับการอบรม ใหส้ งั เกตความแตกต่างของกิจกรรมลูกเสือ 2 แบบ จากการชมวดี ีทศั น์ 2. ใหช้ มวดี ีทศั น์ เรื่อง “ขยะน้ีมีมูลคา่ ” หรือเร่ืองอื่นที่เหมาะสม 3. ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพือ่ หาขอ้ สรุป ในประเด็นต่อไปน้ี (ใบงานท่ี 1 ใน power point) 3.1 มีความรู้สึกอยา่ งไรตอ่ กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ 3.2 กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ มีขอ้ แตกต่างกนั อยา่ งไร 4. รายงาน /อภิปราย/สรุป และเพ่มิ เติมวา่ “กิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะชีวติ มีจุดเนน้ ท่ีการไดล้ ง มือทา คิด วิเคราะห์ แลกเปล่ียนความเห็นในกลุ่ม จนเกิดความคิดรวบยอดที่ชดั เจน และไดป้ ระยกุ ตใ์ ช้ ใหเ้ กิดประโยชนต์ ่อตนเองหรือผูอ้ ื่นอยา่ งเป็นรูปธรรม” 5. บรรยาย 5.1 ความหมาย ความสาคญั ของทกั ษะชีวติ และทกั ษะการดารงชีวติ

43 5.2 องคป์ ระกอบทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ ทว่ั ไปและทกั ษะชีวติ เฉพาะ 5.3 ลกั ษณะและกระบวนการเรียนรู้ของกิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะชีวติ 6. ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพ่ือหาขอ้ สรุป ในประเด็น“ท่านมีขอ้ เสนอแนะอะไรบา้ ง ในการจดั กิจกรรมเพ่ือ เสริมสร้างใหล้ ูกเสือมีพฒั นาการดา้ นทกั ษะชีวติ มากยง่ิ ข้ึน” (ใบงานที่ 2 ใน power point) 7. รายงาน/อภิปราย/สรุป 8. ซกั ถาม/ เสนอแนะ /สรุปบทเรียน สื่อกำรสอน 1. วดี ีทศั น์ เร่ือง “ขยะน้ีมีมูลคา่ ” 2. ใบงาน 3. ใบความรู้เรื่อง “ลูกเสือสร้างทกั ษะชีวติ ไดอ้ ยา่ งไร” สาหรับวทิ ยากร และผเู้ ขา้ รับการอบรม 4. Power point เรื่อง “ลูกเสือสร้างทกั ษะชีวติ ไดอ้ ยา่ งไร” สาหรับวทิ ยากร กำรประเมนิ ผล 1. สงั เกตการมีส่วนร่วม การซกั ถาม และการแสดงความคิดเห็นระหวา่ งการอบรม 2. การสัมภาษณ์

44 ใบงำนที่ 1 ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพ่ือหาขอ้ สรุป ในประเดน็ ต่อไปน้ี 3.1 มีความรู้สึกอยา่ งไรตอ่ กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ 3.2 กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ มีขอ้ แตกต่างกนั อยา่ งไร ใบงำนที่ 2 ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพอ่ื หาขอ้ สรุป ในประเดน็ “ท่านมีขอ้ เสนอแนะอะไรบา้ ง ในการจดั กิจกรรม เพือ่ เสริมสร้างใหล้ ูกเสือมีพฒั นาการดา้ นทกั ษะชีวติ มากยง่ิ ข้ึน” ใบควำมรู้ เร่ือง ลูกเสือสร้ำงทักษะชีวติ ได้อย่ำงไร 1. ควำมหมำย ควำมสำคญั ของทกั ษะชีวติ และทกั ษะกำรดำรงชีวติ ทกั ษะชีวติ เป็นความสามารถทางจิตสงั คม ที่จะปรับตวั และจดั การกบั ปัญหาตา่ ง ๆ รอบตวั ในสภาพสังคมปัจจุบนั ซ่ึงเกิดผลกระทบที่ร้ายแรงมากข้ึนเร่ือย ๆ และมีการเปลี่ยนแปลงอยา่ งรวดเร็ว จาเป็นตอ้ งรู้เทา่ ทนั เพือ่ สามารถป้องกนั ตนเองไมใ่ หต้ กเป็ นเหยอื่ และเตรียมพร้อมสาหรับการปรับตวั ในอนาคต ตวั อยา่ งปัญหาที่พบบอ่ ย ไดแ้ ก่ -การรู้ไม่เท่าทนั ส่ือตา่ ง ๆ เช่น ส่ือโฆษณาสินคา้ ขนม ลูกอม ของเล่น เครื่องสาอาง ยาลดน้าหนกั ฯลฯ อนั นาไปสู่ ปัญหาสุขภาพท้งั ระยะส้ันและระยะยาว สื่อ online ที่สามารถติดต่อเขา้ ถึงตวั ไดโ้ ดยตรงอนั เป็ นช่องทางใหถ้ ูกหลอกลวงไดง้ ่าย สื่อลามก สื่อความรุนแรงท่ีเป็นแบบอยา่ งใหเ้ กิดการเลียนแบบ ปัญหาเด็กติดเกม เป็นตน้ -ปัญหาเร่ืองเพศ เอดส์ และการต้งั ครรภใ์ นวยั เรียน -ปัญหายาเสพติด -ปัญหาความรุนแรง ฯลฯ

45 ทกั ษะกำรดำรงชีวติ เป็นความสามารถที่ใชใ้ นกิจวตั รประจาวนั ในเรื่องพ้ืนฐานของชีวติ เพ่อื ความอยรู่ อดทางกาย ส่วนใหญม่ กั เป็ นทกั ษะทางกายภาพ เช่น การอาบน้าแปรงฟัน การแต่งตวั การทาอาหาร การออกกาลงั กาย การผกู เงื่อนเชือก การใชช้ ีวติ ในคา่ ย การใชแ้ ผนที่เขม็ ทิศ ฯลฯ ดงั น้นั นอกจากการมีทกั ษะการดารงชีวติ เพือ่ ความอยรู่ อดพ้ืนฐานในชีวติ ประจาวนั แลว้ เดก็ และเยาวชนทุกคนจาเป็ นตอ้ งมีทกั ษะชีวติ ดว้ ย เพ่อื ความอยรู่ อดในสังคมปัจจุบนั และเตรียมพร้อม สาหรับปัญหาตา่ ง ๆ ท่ีทุกคนจาเป็นตอ้ งเผชิญอยา่ งหลีกเลี่ยงไม่ได้ 2. องค์ประกอบทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ ทวั่ ไปและทกั ษะชีวติ เฉพำะ องค์ประกอบทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ มี 12 องคป์ ระกอบ จดั เป็น 6 คู่ โดยแบง่ ตามพฤติกรรมการเรียนรู้ 3 ดา้ น ดงั น้ี 1. ดา้ นพทุ ธิพสิ ัย จดั ไวต้ รงกลางของแผนภาพ เพราะเป็นองคป์ ระกอบร่วมและเป็นพ้ืนฐานของทุก องคป์ ระกอบ - ความคิดวเิ คราะห์วิจารณ์ เป็ นความสามารถที่จะวเิ คราะห์ แยกแยะ ขอ้ มูล ข่าวสาร ปัญหา และสถานการณ์ต่าง ๆ รอบตวั มีความสาคญั ต่อการตดั สินใจ และความเช่ือในเรื่องต่าง ๆ - ความคิดสร้างสรรค์ เป็ นความสามารถในการคิดออกไปอยา่ งกวา้ งขวาง โดยไม่ยดึ ติด อยใู่ นกรอบ มีความสาคญั ต่อการพฒั นาตนเอง และการคิดหาทางเลือกที่หลากหลายเพื่อการตดั สินใจ แกไ้ ขปัญหาตา่ ง ๆ ในชีวติ ประจาวนั hghjhgfgjjhgff jhhgffdsdsds6 3 แผนภาพท่ี 1 องค์ประกอบของทกั ษะชีวิต

46 2. ดา้ นจิตพสิ ัย หรือ เจตคติ มี 2 คู่ คือ คูท่ ี่ 1 ความตระหนกั รู้ในตนเอง และ ความเห็นใจผอู้ ื่น คูท่ ่ี 2 เห็นคุณค่าตนเอง และ ความรับผดิ ชอบต่อสงั คม - ความตระหนกั รู้ในตนเอง เป็ นความสามารถในการคน้ หาและเขา้ ใจในจุดดีจุดดอ้ ยของ ตนเอง และความแตกตา่ งที่ตนเองมีกบั บุคคลอื่น ไมว่ า่ จะในแง่ความสามารถ เพศ วยั ระดบั การศึกษา ศาสนา สีผวิ ทอ้ งถ่ิน สุขภาพ ฯลฯ - ความเขา้ ใจ/เห็นใจผอู้ ื่น เป็น ความสามารถในการเขา้ ใจความรู้สึกและ เห็นอกเห็นใจ บุคคลท่ีแตกต่างกบั เรา ไมว่ า่ จะในดา้ นเพศ วยั ระดบั การศึกษา ศาสนา สีผวิ ทอ้ งถ่ิน วยั สุขภาพ ฯลฯ องคป์ ระกอบน้ีจะมีผลสะทอ้ นกลบั ใหเ้ กิดความตระหนกั รู้ในตนเองมากข้ึน - เห็นคุณคา่ ตนเอง เป็ นความรู้สึกวา่ ตนเองมีคุณค่า เช่น ความมีน้าใจ รู้จกั ให้ รู้จกั รับ คน้ พบ และภูมิใจในความสามารถดา้ นต่าง ๆ (สงั คม ดนตรี กีฬา ศิลปะ การเรียน ฯลฯ) ของตนเอง โดยมิไดม้ ุง่ สนใจอยแู่ ต่ในเร่ืองรูปร่าง หนา้ ตา เสน่ห์ หรือความสามารถทางเพศ ฯลฯ เท่าน้นั - ความรับผดิ ชอบต่อสังคม เป็ นความรู้สึกวา่ ตนเองเป็นส่วนหน่ึงของสงั คมและมีส่วน รับผดิ ชอบในความเจริญหรือเส่ือมของสงั คม ท้งั 2 องคป์ ระกอบจะช่วยเสริมซ่ึงกนั และกนั เพราะคน ที่เห็นคุณค่าตนเองจะมีแรงจูงใจท่ีจะทาดีกบั ผอู้ ่ืนและสงั คมมากข้ึน เป็นวงจรสะทอ้ นกลบั ใหเ้ กิด ความภูมิใจและเห็นคุณค่าตนเองมากข้ึน 3. ดา้ นทกั ษะพิสัยหรือทกั ษะ ประกอบดว้ ย 3 คู่ คือ คูท่ ี่ 1 การส่ือสารและการสร้างสมั พนั ธภาพ คู่ท่ี 2 การตดั สินใจและการแกไ้ ขปัญหา คู่ท่ี 3 การจดั การกบั อารมณ์และความเครียด - ทกั ษะการสร้างสมั พนั ธภาพและการสื่อสาร เป็นความสามารถในการใชค้ าพูดและภาษา ทา่ ทาง เพือ่ สื่อสารความรู้สึกนึกคิดของตนเองและความสามารถในการรับรู้ความรู้สึกนึกคิดของอีกฝ่ ายหน่ึง - ทกั ษะการตดั สินใจและแกไ้ ขปัญหา เป็ นความสามารถในการรับรู้ปัญหาและ สาเหตุ ของปัญหา หาทางเลือกไดห้ ลากหลาย วเิ คราะห์ขอ้ ดีขอ้ เสียของแต่ละทางเลือก และตดั สินใจเลือก ทางเลือกในการแกป้ ัญหาท่ีเหมาะสมท่ีสุด - ทกั ษะการจดั การกบั อารมณ์และความเครียด เป็ นความสามารถในการรับรู้อารมณ์ตนเอง ประเมินและรู้เทา่ ทนั วา่ อารมณ์จะมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของตนอยา่ งไร และเลือกใชว้ ธิ ีจดั การกบั อารมณ์ที่เกิดข้ึนไดเ้ หมาะสม การจดั การความเครียดเป็นความสามารถในการรับรู้ระดบั ความเครียดของ ตนเอง รู้สาเหตุ หาทางแกไ้ ข และมีวธิ ีผอ่ นคลายความเครียดของตนเองอยา่ งเหมาะสม