หลักสูตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ_ขั้นความรู้เบื้องต้น_(1)

197 ข้อ 10 วชิ ำสังคมสงเครำะห์ หลกั สูตร - มีความรู้และสามารถช้ีแจงเร่ืองราวตามหวั ขอ้ ต่อไปน้ีไดพ้ อสมควร ปัญหาสังคม - ความรู้เบ้ืองตน้ เก่ียวกบั กรมประชาสงเคราะห์และการสังคมสงเคราะห์ - การสร้างความสมั พนั ธ์กบั ผรู้ ับการสงเคราะห์ - บทบาทและหนา้ ที่ของงานประชาสงเคราะห์ - การสงเคราะห์เด็กและบุคคลวยั รุ่น - การสงเคราะห์ครอบครัวคนชรา คนพกิ าร - การสงเคราะห์ผปู้ ระสบภยั - องคก์ ารสงเคราะห์เอกชนกบั งานสงเคราะห์ผปู้ ระสบภยั - การออกหน่วยช่วยเหลือผูป้ ระสบภยั - บทบาทและหนา้ ท่ีของลูกเสือในการสงเคราะห์ผปู้ ระสบภยั อคั คีภยั - การจดั ท่ีพกั ชว่ั คราวสาหรับผปู้ ระสบภยั - การรับบริจาคสิ่งของเหลือใชส้ าหรับผปู้ ระสบภยั ข้อ 11 วชิ ำขับรถยนต์ หลกั สูตร มีความรู้ ความสามารถในเร่ืองต่อไปน้ี 1) ขบั รถยนตไ์ ด้ 2) ซ่อมเครื่องหรือขอ้ บกพร่องเลก็ นอ้ ย และเปล่ียนยางรถยนตไ์ ด้ 3) สามารถผา่ นการทดสอบและไดร้ ับใบขบั ขี่รถยนตจ์ ากกองทะเบียน กรมการขนส่งทางบก กระทรวงคมนาคม 4) รู้จกั และสามารถปฏิบตั ิตามกฎจราจรไดถ้ ูกตอ้ ง ข้อ 12 เครื่องหมำยวชิรำวธุ หลกั สูตร ไดร้ ับเคร่ืองหมายวชิ าพิเศษลูกเสือวสิ ามญั อยา่ งนอ้ ย 5 วชิ า ผกู้ ากบั ลูกเสือ หรือเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั รับรองวา่ เป็นผดู้ าเนินชีวิตตาม แบบลูกเสือและปฏิบตั ิตามคติพจน์ “บริการ” โดยเคร่งครัด เลขาธิการคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ ผูอ้ านวยการลูกเสือ

198 จงั หวดั ผอู้ านวยการลูกเสืออาเภอแลว้ แต่กรณี เป็นผแู้ ต่งต้งั บุคคลที่มีคุณวฒุ ิเหมาะสมทาการ สัมภาษณ์ เมื่อเห็นวา่ เป็ นผเู้ หมาะสมก็ใหร้ ายงานไปตามลาดบั จนถึงคณะกรรมการบริหารลูกเสือ แห่งชาติ เพ่ือขออนุมตั ิ

199 หมวด 4 กำรทำหน้ำทค่ี ณะกรรมกำรประจำกองลูกเสือวสิ ำมัญและบทบำทของพนี่ ้อง 1. คณะกรรมกำรประจำกองลกู เสือวสิ ำมัญ คณะกรรมการประจากองลูกเสือวสิ ามญั ประกอบดว้ ยหวั หนา้ นายหมูเ่ ป็ นประธาน ผชู้ ่วย หวั หนา้ นายหมู่เป็นรองประธาน กบั ใหน้ ายหมู่ รองนายหมู่ในกองน้นั เป็นกรรมการ แลว้ เลือก กนั เองเป็ นกรรมการฝ่ ายตา่ ง ๆ เช่น เลขานุการ เหรัญญิก ปฏิคม กรรมการกีฬา กรรมการ นนั ทนาการ กรรมการกลางฯ และนาเสนอผกู้ ากบั พจิ ารณาอนุมตั ิและสัง่ แตง่ ต้งั คณะกรรมการประจากองให้อยใู่ นตาแหน่งไมเ่ กิน 12 เดือน ท้งั น้ีเพ่ือเปิ ดโอกาสใหผ้ ูอ้ ่ืนได้ ปฏิบตั ิงานในตาแหน่งหวั หนา้ นายหมู่ ผชู้ ่วยหวั หนา้ นายหมู่ และกรรมการดาเนินงานของกองบา้ ง แตใ่ นบางกรณีที่ประชุมนายหมู่อาจเสนอ ใหผ้ กู้ ากบั พจิ ารณาแต่งต้งั คณะกรรมการจากองชุดเดิม ปฏิบตั ิหนา้ ที่ต่อไปอีกหรือจะใหม้ ีการเปล่ียนแปลงแตบ่ างตาแหน่งกไ็ ด้ ใหม้ ีการประชุมคณะกรรมการประจากองอยา่ งนอ้ ยเดือนละคร้ัง ในการประชุมใหห้ วั หนา้ นายหมู่เป็นประธานที่ประชุม ผชู้ ่วยหวั หนา้ นายหมู่ 1 คน เป็นรองประธาน เลขานุการเป็นผจู้ ด รายงานการประชุมส่วนผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือท่ีเขา้ ประชุมดว้ ยใหท้ าหนา้ ที่เป็ นที่ปรึกษา คณะกรรมกำรประจำกองมีหน้ำทดี่ งั นี้ 1) วางแผนและจดั กิจกรรมในวนั ประชุมกองประจาสปั ดาห์ 2) ในกรณีที่มีกิจกรรมพเิ ศษ อาจจะพิจารณาแต่งต้งั ลูกเสือวสิ ามญั ในกองคนหน่ึง 3) บริหารกิจการภายในกองลูกเสือวสิ ามญั 4) รักษาเกียรติของกองลูกเสือวิสามญั 5) ควบคุมการรับจา่ ยเงินของกองลูกเสือวสิ ามญั 6) ใหป้ ระธานหรือผแู้ ทนท่ีไดร้ ับมอบหมาย เป็นผูแ้ ทนในการติดตอ่ กบั บุคคลภายนอก 7) จดั ใหม้ ีคูหาของกองลูกเสือวิสามญั ขนาดอยา่ งนอ้ ย 24 ตารางเมตร เพื่อใชเ้ ป็นสถานที่ของ อเนกประสงคข์ องกองลูกเสือวสิ ามญั 8) คดั เลือกลูกเสือวสิ ามญั อาวุโส 1 หรือ 2 คน ท่ีรอบรู้งานลูกเสือวสิ ามญั เพ่ือใหท้ าหนา้ ท่ีพ่ี เล้ียงเตรียมลูกเสือวสิ ามญั แต่ละคนจนกวา่ เตรียมลูกเสือวสิ ามญั โดยสมบูรณ์ 9) งานสาคญั อยา่ งหน่ึงของการฝึกอบรมลูกเสือวสิ ามญั คือ การรับหนา้ ที่เป็นกรรมการประจา กองเพอ่ื ช่วยกนั ดาเนินงานของกองภายใตก้ ารนาและควบคุมดูแลของผกู้ ากบั กอง

200 2. บทบำทของพเ่ี ลยี้ ง พเ่ี ลยี้ งมหี น้ำทด่ี งั นี้ 1) เป็นเพื่อนท่ีดีหรือเป็ นพี่ท่ีดีความปรารถนาดีตอ่ เตรียมลูกเสือวสิ ามญั ใหม่ ซ่ึง เปรียบเสมือนนอ้ งและอาจจะยงั ไม่เขา้ ใจวา่ ควรปฏิบตั ิหรือบาเพญ็ ตนอยา่ งไรในกองลูกเสือวสิ ามญั 2) เป็นตวั อยา่ งท่ีดีแก่เตรียมลูกเสือวสิ ามญั ในเร่ืองต่าง ๆ โดยทวั่ ไป 3) ช่วยเหลือ ช้ีแจง แนะนา เตรียมลูกเสือวสิ ามญั ในเรื่องธรรมเนียมประเพณีของกอง 4) ช่วยเหลือช้ีแจงแนะนาเตรียมลูกเสือวสิ ามญั ในการฝึกอบรมตามหลกั สูตรเคร่ืองหมาย ลูกเสือโลก 5) เป็นผมู้ ีบทบาทสาคญั ในพิธีเขา้ ประจากองของเตรียมลูกเสือวสิ ามญั ท่ีตนไดร้ ับมอบหมาย ใหเ้ ป็นพี่เล้ียงผทู้ ี่ไดร้ ับมอบหมายใหท้ าหนา้ ที่พเ่ี ล้ียงเตรียมลูกเสือวสิ ามญั ใหม่ ควรถือวา่ เป็นงานที่มี เกียรติและควรปฏิบตั ิหนา้ ที่ตามท่ีไดร้ ับมอบหมายอยา่ งจริงจงั นอกจากน้นั การรับหนา้ ที่น้ี ยงั มี ประโยชน์แก่ตวั พ่ีเล้ียงเอง คือเท่ากบั เป็นการฝึกอบรมในเร่ืองการเป็นผูน้ าตามตวั อยา่ ง นอกจากน้นั ยงั เป็นการช่วยเหลืองานของกองลูกเสือวสิ ามญั ในการฝึกอบรมเตรียมลูกเสือวสิ ามญั ใหม้ ีคุณภาพและ เป็นกาลงั ของกองตอ่ ไปอีกดว้ ย ลูกเสือวสิ ามญั ทุกคนในกอง ควรมีโอกาสไดร้ ับมอบหมายใหท้ าหนา้ ท่ีพ่ีเล้ียงอยา่ งนอ้ ยคร้ัง หน่ึงในโอกาสอนั ควร สาหรับกองที่ต้งั ใหม่ ยอ่ มไมม่ ีลูกเสือวสิ ามญั อาวโุ ส ซ่ึงจะทาหนา้ ท่ีเป็นพี่เล้ียง ในกรณี เช่นน้ีควรมอบหมายใหร้ องผกู้ ากบั ทาหนา้ ที่เป็นพ่เี ล้ียง หรือเป็นท่ีปรึกษาของเตรียมลูกเสือวสิ ามญั ใหม่ ซ่ึงอาจจะมีจานวนหลายคนก็ได้

หลกั สูตรและวชิ ำพเิ ศษลูกเสือวิชำสำมญั 201 เอกสำรประกอบ (2) กำรสอบวชิ ำพเิ ศษลกู เสือวสิ ำมัญ จากขอ้ บงั คบั คณะลูกเสือแห่งชาติ วา่ ดว้ ยการปกครอง หลกั สูตร และวชิ าพเิ ศษลูกเสือ วสิ ามญั (ฉบบั ท่ี 15 ) พ.ศ.2529 ไดก้ าหนดใหเ้ ป็ นหนา้ ที่ของผกู้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั เสนอใหห้ วั หนา้ สถานศึกษาหรือสโมสรลูกเสือเป็นดาเนินการสอบวชิ าลูกเสือวสิ ามญั โดยแตง่ ต้งั กรรมการ ผทู้ รงคุณวฒุ ิใหด้ าเนินการสอบและเมื่อดาเนินการสอบเคร่ืองหมายลูกเสือโลกหรือเคร่ืองหมายวชิ า พเิ ศษแลว้ ใหร้ ายงานเลขาธิการคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติหรือผอู้ านวยการลูกเสือจงั หวดั แลว้ แตก่ รณีเพือ่ พิจารณาอนุมตั ิและใหป้ รับเคร่ืองหมายน้นั ๆได้ หมำยเหตุ 1. การสอบวชิ าพเิ ศษอาจทาในขณะท่ีไปอยคู่ า่ ยพกั แรม และจะจดั ใหม้ ีข้ึนปี ละคร้ังกไ็ ด้ 2. การสอบใหด้ าเนินการตามรายละเอียดที่กาหนดไวแ้ ต่ละวชิ า โดยมุ่งถึงคุณภาพและการ ปฏิบตั ิไดจ้ ริงจงั เป็นสาคญั เม่ือลูกเสือคนใดสอบไดก้ ็ใหก้ รรมการสอบลงนามรับรองในสมุด ประจาตวั ลูกเสือวสิ ามญั (ส.ส.18) และเม่ือเสร็จสิ้นการสอบแลว้ ใหผ้ กู้ ากบั กรอกผลสอบลง ในทะเบียนกองลูกเสือวสิ ามญั (ส.ส.9)ใหต้ รงกนั 3. การสอบวชิ าพเิ ศษน้นั ไม่มีการเกบ็ ผลไว้ ถา้ สอบไม่ไดก้ ใ็ หส้ อบใหม่ทุกคราว กำรประดบั เครื่องหมำยวชิ ำพเิ ศษลกู เสือวสิ ำมัญ เคร่ืองหมำยวชิ ำพเิ ศษลูกเสือวสิ ำมญั ทาดว้ ยผา้ สีขาว รูปไข่ ยาว 4 ซม.กวา้ ง 3.5 ขลิบริมสีเหลือง มีอกั ษร ล.ว.อยทู่ ี่ริมดา้ นล่างมีรูป ต่างๆกนั ดงั น้ี 1. วชิ าลูกเสือ รูปดาว 6 แฉกสีเงิน เส้นผา่ ศูนยก์ ลาง 1.5 ซม.ติดท่ีอกเส้ือขาวขวาเหนือกระเป๋ า 2. เดินทางไกลและอยคู่ ่ายพกั แรม ตรงกลางเป็นรูปนกั เดินทางไกลมีเคร่ืองหลงั และมือถือไม้ สีทองยงั มิไดก้ าหนดไวใ้ นกฎกระทรวงวา่ ดว้ ยเครื่องแบบลูกเสือใหป้ ระดบั ไว้ ณ ท่ีใด 3. วชิ าโครงการ รูปใบไมส้ ีเหลือง ติดท่ีอกเส้ือขา้ งซา้ ยเหนือกระเป๋ า 4. วชิ าบริการ รูปดาว 6 แฉกสีทอง เส้นผา่ นศูนยก์ ลาง 1.5 ซม.ติดที่อกเส้ือขา้ งซา้ ยเหนือ กระเป๋ า 5. วชิ าผฝู้ ึกสอน รูปตราคณะลูกเสือแห่งชาติและคาวา่ “ผฝู้ ึกสอน”สีเหลืองติดท่ีอกเส้ือขา้ ง ขวาเหนือกระเป๋ า

202 6. วชิ ายงิ ปื น รูปปื นไรเฟิ ลสองกระบอกไขวส้ ีเหลือง ยงั มิไดก้ าหนดไวใ้ นกฎกระทรวงวา่ ดว้ ย เครื่องแบบ ฯ ใหป้ ระดบั ไว้ ณ ที่ใด 7. วชิ าศิลปประยกุ ต์ รูปจานสี และพกู่ นั สีเหลือง ยงั มิไดก้ าหนดไวใ้ นกฎกระทรวง ฯ ให้ ประดบั ไว้ ณ ท่ีใด 8. วชิ าปฐมพยาบาล รูปกากบาทสีเหลือง ยงั มิไดก้ าหนดไวใ้ นกฎกระทรวง ฯ ใหป้ ระดบั ไว้ ณ ทีใด 9. วชิ าอิเลก็ ทรอนิกส์ รูปคล่ืนไฟฟ้าสีเหลือง ยงั มิไดก้ าหนดไวใ้ นกฎกระทรวง ฯ ใหป้ ระดบั ไว้ ณ ที่ใด 10. วชิ าสังเคราะห์ รูปพระประชาบดีสีเหลือง ยงั มิไดก้ าหนดไวใ้ นกฎกระทรวง ฯ ใหป้ ระดบั ไว้ ณ ที่ใด 11. วชิ าขบั รถยนต์ รูปพวงมาลยั รถยนตส์ ีเหลือง ยงั มิไดก้ าหนดไวใ้ นกฎกระทรวง ฯ ให้ ประดบั ไว้ ณ ที่ใด 12. เครื่องหมายวชิราวธุ รูปวชิราวธุ ในพระมหามงกุฎ เปล่งรัศมีสีเหลือง ติดที่อกเส้ือดา้ นขวา เหนือกระเป๋ า ใชไ้ ดเฉพาะลูกเสือวสิ ามญั ซ่ึงสอบไดว้ ชิ าพิเศษตามที่กาหนดในหลกั สูตร

หลกั สูตรและวชิ ำพเิ ศษลกู เสือวสิ ำมญั 203 เอกสำรประกอบ (3) แนวทำงกำรเขยี นโครงกำร โครงกำร แตล่ ะโครงการมีองคป์ ระกอบดงั น้ี 1) ชื่อโครงการ 2) ผรู้ ับผดิ ชอบโครงการ (องคก์ ารหรือหน่วยงาน) 3) หลกั การและเหตุผล 4) วตั ถุประสงค์ 5) เป้าหมาย (ระบุใหช้ ดั เจนถึงจานวนเป้าหน่วยท่ีจะไดร้ ับจากโครงการ) 6) วธิ ีดาเนินงาน (รูปแบบการดาเนินงานในลกั ษณะคณะกรรมการหรือหน่วยงานเดียวและมี การดาเนินงานเป็นข้นั ตอนอยา่ งไร 7) ระยะเวลาการดาเนินงาน 8) สถานท่ีดาเนินงาน 9) งบประมาณ 10) การติดตามผล 11) ผลท่ีคาดวา่ จะไดร้ ับ 12) เป็นโครงการต่อเนื่องหรือโครงการใหม่ 13) ปัญหาและอุปสรรค

204 หลกั สูตรและวชิ ำพเิ ศษลกู เสือวสิ ำมญั เอกสำรประกอบ (4) โครงสร้ำงของกจิ กรรมลูกเสือเพ่ือเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ แผนกำรจัดกจิ กรรมลูกเสือวสิ ำมญั 1 ช้ันมธั ยมศึกษำปี ท่ี 4, ปวช.1ภำคเรียนที่ 1 ด้ำนกำรพฒั นำ ชื่อหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจัดกจิ กรรมเร่ือง จำนวน หมำยเหตุ ชั่วโมง ด้ำนร่ำงกำยและ หน่วยที่ 1 สาระสาคญั ของ 1.ขบวนการลูกเสือไทยและลูกเสือ ทกั ษะชีวติ ส่ิงแวดล้อม การลูกเสือ โลก 2 ทกั ษะชีวติ (เตรียมลูกเสือวสิ ามญั ) ทกั ษะชีวติ ด้ำนสตปิ ัญญำ 2.กิจกรรมของคณะลูกเสือไทยและ 2 ค่ำนิยม หน่วยที่ 2 ทกั ษะลูกเสือ ลูกเสือโลก 4 ทกั ษะชีวติ และเจตคติ และกิจกรรมกลางแจง้ 3. ระเบียบแถว (เตรียมลูกเสือวสิ ามญั ) 1 4. เงื่อนเชือก 4 หน่วยท่ี 3 สุขภาพ อนามยั 5. แผนท่ี / เขม็ ทิศ 2 ดี(เตรียมลูกเสือวสิ ามญั ) 6.การเดินทางไกล/พกั แรม 2 7. การมีเพศสัมพนั ธ์ท่ีรับผดิ ชอบ 2 หน่วยท่ี 4 ความปลอดภยั และปลอดภยั 2 หน่วยท่ี 5 ดาเนินชีวติ ตาม 8. การต้งั ครรภไ์ มพ่ ร้อม1 หลกั ปรัชญาเศรษฐกิจ 9.ภยั ใกลต้ วั วยั หนุ่มสาว 2 พอเพียง หน่วยที่ 6 อนุรักษแ์ ละร่วม 10. สร้างวกิ ฤตใหเ้ ป็นโอกาส(กรณี แกไ้ ขปัญหา ครอบครัวแตกแยก) ทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอ้ ม หน่วยท่ี 7การคิดวเิ คราะห์ ตดั สินใจ แกไ้ ขปัญหา

205 ตอ่ ด้ำนกำรพฒั นำ ช่ือหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจัดกจิ กรรมเรื่อง จำนวน หมำยเหตุ ช่ัวโมง 11.การคบเพื่อน ทกั ษะชีวติ 1 ทกั ษะชีวติ 12. สารเสพติด 1 ทกั ษะชีวติ 1 13. การติดเกมและ IT 2 หน่วยที่ 8 จุดดี จุดดอ้ ยของ 14. พิธีการทางลูกเสือวสิ ามญั 2 การพฒั นาตนเอง (การสารวจตนเองและพธิ ีเขา้ ประจา 2 กอง) 1 1 ด้ำนจิตใจ หน่วยที่ 9รักและศรัทธา 15. คาปฏิญาณและกฎ 1 ศีลธรรม และ สถาบนั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ สัมพนั ธภำพ ระหว่ำงบุคคล หน่วยท่ี 10ปฏิบตั ิตามวถิ ี 16. สารวจชุมชน วถิ ีไทยและภูมิ ไทย และภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น ปัญญาทอ้ งถิ่น หน่วยที่ 11คุณธรรม จริยธรรม หน่วยที่ 12สมั พนั ธภาพ 17.การสร้างสัมพนั ธภาพและการ และการสื่อสาร สื่อสาร ด้ำนสัมพนั ธภำพ หน่วยท่ี 13จิตอาสา / 18.กภู้ ยั ใกลต้ วั /การปฐมพยาบาล กบั ชุมชน และ บริการ สังคม หน่วยท่ี 14รักและหวง 19.การเรียนรู้ 5 ภูมิ แหนสาธารณสมบตั ิของ ชุมชนและของชาติ รวม 4 ด้ำน หน่วยที่ 15รับผดิ ชอบ 20.พฤติกรรมที่ไม่รับผดิ ชอบ 1 ปัญหาสงั คม รวม 20 แผนกำรจัดกจิ กรรม 36 รวม 13 หน่วย

206 แผนกำรจัดกจิ กรรมลกู เสือวสิ ำมญั 2 ช้ันมธั ยมศึกษำปี ท่ี 5-6, ปวช.1 ภำคเรียน 2-3 ด้ำนกำรพฒั นำ ช่ือหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจัดกจิ กรรมเร่ือง จำนวน หมำยเหตุ ด้ำนร่ำงกำย ช่ัวโมง และ หน่วยท่ี 1 สาระสาคญั ของ 1.เลือกวชิ าพเิ ศษ อีก 2 วชิ า ทกั ษะชีวติ สิ่งแวดล้อม การลูกเสือ 4 ทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ ด้ำนสติปัญญำ หน่วยท่ี 2 ทกั ษะลูกเสือ 2.บูรณาการการเดินทางไกลและอยู่ 2 ทกั ษะชีวติ ค่ำนิยม 2 ทกั ษะชีวติ และเจตคติ และกิจกรรมกลางแจง้ ค่ายพกั แรม ทกั ษะชีวติ 1 หน่วยที่ 3 สุขภาพ อนามยั ดี 3. คา่ นิยมทางสุขภาพท่ีผดิ ทกั ษะชีวติ 1 ทกั ษะชีวติ 4. การต้งั ครรภไ์ ม่พร้อม 2 1 ทกั ษะชีวติ 1 ทกั ษะชีวติ หน่วยที่ 4 ความปลอดภยั 5. ความปลอดภยั ในการประกอบ 4 อาชีพและในสถานประกอบการ 1 1 หน่วยที่ 5 ดาเนินชีวติ ตาม 6. การรู้จกั ใชเ้ งินและอดออมประหยดั 1 หลกั ปรัชญาเศรษฐกิจ 7.การวางแผนการใชเ้ งินส่วนตวั 2 พอเพยี ง 8.การหารายไดร้ ะหวา่ งเรียน หน่วยท่ี 6 อนุรักษแ์ ละร่วม 9.บูรณาการกบั วชิ าโครงการ แกไ้ ขทรัพยากรธรรมชาติ และส่ิงแวดลอ้ ม หน่วยท่ี 7การคิดวเิ คราะห์ 10.ความเส่ียงที่เลี่ยงได้ ตดั สินใจ แกไ้ ขปัญหา 11.ไกล่เกลี่ยดว้ ยสนั ติวธิ ี หน่วยท่ี 8 จุดดี จุดดอ้ ยของ 12.ศรัทธาสร้างความเชื่อมน่ั และการ การพฒั นาตนเอง พฒั นาตนเอง 13.ลมใตป้ ี ก 14.สู่การยอมรับและชยั ชนะ 2 ทกั ษะชีวติ 15. รู้จกั ตนเอง 2 ทกั ษะชีวติ (อารมณ์และความเครียด) 2 ทกั ษะชีวติ 16. ศกั ด์ิศรีความเป็ นมนุษย์

207 ต่อ ด้ำนกำรพฒั นำ ช่ือหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจัดกจิ กรรมเร่ือง จำนวน หมำยเหตุ ด้ำนจิตใจ ช่ัวโมง ทกั ษะชีวติ ศีลธรรม และ หน่วยท่ี 9รักและศรัทธา 17. การเสียแผน่ ดิน 14 คร้ัง สัมพนั ธภำพ สถาบนั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ 3 ทกั ษะชีวติ ระหว่ำงบุคคล ทกั ษะชีวติ หน่วยที่ 10ปฏิบตั ิตามวถิ ี 18. การอนุรักษแ์ ละสืบสานวฒั นธรรม 2 ทกั ษะชีวติ ด้ำน ไทย และภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน ไทย 2 ทกั ษะชีวติ สัมพนั ธภำพ หน่วยท่ี 11คุณธรรม 19.รักษเ์ มืองไทยโตไปไมโ่ กง 2 ทกั ษะชีวติ กบั ชุมชน และ จริยธรรม 20. ใจชายใจหญิง 2 ทกั ษะชีวติ สังคม 21.ประพฤติชอบดว้ ยกายวาจาใจ 2 หน่วยที่ 12สมั พนั ธภาพ 22.การพูดจาสุภาพ 2 ทกั ษะชีวติ และการสื่อสาร 23. การเลือกคู่ครอง 2 หน่วยที่ 13จิตอาสา / บริการ 24. วชิ าบริการ 2 หน่วยท่ี 14รักและหวงแหน 25. ช่วยดูแลรักษาสาธารณสมบตั ิ 2 สาธารณสมบตั ิของชุมชน ชุมชน ชาติ และของชาติ หน่วยท่ี 15รับผดิ ชอบ 26.วชิ าสงั คมสงเคราะห์ ปัญหาสงั คม รวม 4 ด้ำน รวม 15 หน่วย รวม 26 แผนกำรจัดกจิ กรรม 48

เรื่อง ลกู เสือวสิ ำมญั กบั กำรบริกำร 208 บทเรียนที่ 12 เวลำ 60 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. การบริการ - หลกั วธิ ีการบริการ 2. การใหบ้ ริการแก่ชุมชน 3. การพฒั นาชุมชน 4. การอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติ 5. การตอ่ ตา้ นมลภาวะหรือส่ิงแวดลอ้ มเป็นพิษ จุดหมำย จดั กิจกรรมการบริการ เพื่อพฒั นาชุมชน และอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติได้ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. บรรยายความจาเป็นท่ีกองลูกเสือวสิ ามญั จะตอ้ งสร้างความสัมพนั ธ์และความเขา้ ใจอนั ดีกบั หน่วยราชการหรือเอกชนได้ 2. ระบบไดว้ า่ กองลูกเสือวสิ ามญั ควรจะมีบทบาทในชุมชนอยา่ งไรบา้ ง 3. อธิบายเกี่ยวกบั การบริการชุมชน การพฒั นาชุมชน และการเขา้ ไปมีส่วนช่วยชุมชนได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 10 นาที 1. บรรยายนา 20 นาที 2. ทางานกลุ่ม 20 นาที 3. รายงาน 10 นาที 4. สรุป ส่ือกำรสอน เอกสารประกอบ (1) และ (2) กำรประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. การนาเสนอผลงาน 3. แบบสอบถาม

209 เนื้อหำวชิ ำ ก. บรรยำยนำ ใหท้ ราบความหมายของการบริการและข้นั ตอนในการบริการ ท้งั น้ีเพราะการบริการเป็ น หวั ใจของการลูกเสือวสิ ามญั กองลูกเสือวสิ ามญั ต้งั อยทู่ ี่ใดยอ่ มเป็นส่วนหน่ึงของสงั คมและชุมชน จึงจาเป็นตอ้ งมี ความสัมพนั ธ์อนั ดีต่อกนั กบั ชุมชน หน่วยงานทางราชการและของเอกชน โดยเฉพาะกบั หน่วย เยาวชนอ่ืน ต่างฝ่ ายตา่ งตอ้ งอาศยั ซ่ึงกนั และกนั ใชเ้ อกสารประกอบ (1) และ (2) เป็ นแนวในการ อารัมภบทใหพ้ อเหมาะสมกบั เวลา ข. ทำงำนในหมู่ ต่อไปน้ีเป็นตวั อยา่ งงานท่ีมอบหมายใหแ้ ต่ละหมู่ไปทา ใหท้ า่ นนาหมูข่ องทา่ นออกไปสารวจแหล่งตา่ ง ๆ ที่เป็นประโยชนต์ ่อสาธารณะแลว้ ทาโครงการ พร้อมท้งั เสนอแนะในการก่อสร้างซ่อมแซมและปรับปรุง พร้อมท้งั ทาแผนผงั โดยสังเขปภายในเวลา 20 นาที แลว้ นามารายงานต่อที่ประชุม โดยใชเ้ วลาหมู่ละ 3 นาที (เลือกทาเพียงขอ้ เดียว) 1. สนามท่ีใชใ้ นการฝึกอบรมในคร้ังน้ี 2. โรงอาหารท่ีใชร้ ับประทานร่วมกนั ในการฝึกอบรมคร้ังน้ี 3. ท่ีพกั สาหรับการอยคู่ ่ายพกั แรม จานวน 5 หมู่ ๆ ละ 8 คน 4. ระบบน้าประปาและไฟฟ้าที่ใชป้ ระโยชน์ร่วมกนั ในบริเวณท่ีต้งั ค่ายพกั แรม 5. หอ้ งน้า - หอ้ งส้วม ที่ใชร้ ่วมกนั โดยจดั ใหเ้ หมาะสมกบั การอยคู่ ่ายพกั แรมจานวน 5 หมู่ หมูล่ ะ 8 คน 6. การต้งั คา่ ยพกั แรมสาหรับเมื่อท่านนาลูกเสือออกไปพกั แรม โดยลูกเสือจานวน 40 คน ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือ 5 คน

210 ลูกเสือวสิ ำมญั กบั กำรบริกำร เอกสำรประกอบ (1) ควำมหมำยของกำรบริกำร - คาวา่ “บริการ” หมายถึงการช่วยเหลือหรือการบาเพญ็ ต่อตนเองตอ่ ผอู้ ื่นและตอ่ ชุมชน ลูกเสือ-วสิ ามญั จะตอ้ งมีความเลื่อมใสศรัทธาในคาวา่ “บริการ” และลงมือปฏิบตั ิเร่ืองน้ีอยา่ งจริงจงั ดว้ ยความจริงใจและโดยมีทกั ษะหรือความสามารถในการใหบ้ ริการน้นั ดว้ ยความช่าชอง วอ่ งไว คือ ไวใ้ จได้ หรือเช่ือได้ - ความเห็นของ ลอร์ด เบเดน โพเอลล์ เก่ียวกบั คาวา่ “บริการ” ลอร์ด เบเดน โพเอลล์ เห็นวา่ การศึกษาท่ีเด็กไดร้ ับจากทางบา้ น ทางโรงเรียน ทางวดั และอื่น ๆ ยงั มีช่องโหวอ่ ยู่ 4 ประการ ซ่ึงการลูกเสือมุ่งหมายที่จะอุดช่องโหวเ่ หล่าน้นั โดยเนน้ การ ฝึกอบรมลูกเสือในเร่ืองต่อไปน้ี คือ 1) ลกั ษณะนิสยั และสติปัญญา 2) สุขภาพและพลงั 3) การฝีมือและทกั ษะ 4) หนา้ ท่ีพลเมืองและการบาเพญ็ ประโยชนต์ ่อผูอ้ ื่น การลูกเสือมุง่ หมายท่ีจะฝึกอบรมลูกเสือท้งั ในทางร่างกาย สติปัญญา ศีลธรรม จิตใจและ สังคม เพ่ือใหเ้ ป็นพลเมืองดี รู้จกั หนา้ ท่ีรับผดิ ชอบและบาเพญ็ ตนให้เป็นประโยชน์แก่ชุมชนตลอดจน ประเทศชาติตามคติพจนข์ องลูกเสือ พลเมืองดี คือบุคคลที่มีเกียรติเช่ือถือได้ มีระเบียบวนิ ยั สามารถบงั คบั ใจตนเองสามารถพ่งึ ตนเองท้งั เตม็ ใจและสามารถท่ีจะช่วยเหลือชุมชนและบาเพญ็ ประโยชนต์ ่อผูอ้ ่ืน - ความมุง่ หมายโดยเฉพาะของกิจการลูกเสือวสิ ามญั 1) เพอื่ ใหล้ ูกเสือไดเ้ ขา้ ร่วมในขบวนการลูกเสือวสิ ามญั ซ่ึงมีผใู้ หญ่เป็นผชู้ ้ีแจง แนะนา และทาหนา้ ท่ีเป็นที่ปรึกษา จะโดยใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ในกองปกครองกนั เอง ประกอบกิจกรรมต่าง ๆ และเรียนรู้โดยการกระทา 2) เพือ่ ใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ไดม้ ีโอกาสฝึกปฏิบตั ิการตามท่ีตนถนดั 3) เพอื่ ใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ไดฝ้ ึกหดั รับผิดชอบตอ่ ตนเองและผอู้ ่ืนเป็นข้นั ๆ และเพิ่มการฝึกให้ กวา้ งขวางยง่ิ ข้ึน โดยอาศยั ระบบหมู่ 4) เพ่ือใหล้ ูกเสือวสิ ามญั มีโอกาสแสดงสมรรถภาพของตนเองดว้ ยความพึงพอใจและ ความภาคภูมิใจโดยการใชร้ ะบบเคร่ืองหมายวชิ าพิเศษ 5) เพอื่ ใหล้ ูกเสือวสิ ามญั รู้จกั อดทน นิยมชีวติ กลางแจง้ และการบริการอยา่ งมีชีวติ จิตใจ โดยเฉพาะการบริการชุมชน 6) เพือ่ ส่งเสริมการแสวงหาอาชีพท่ีเหมาะสม

211 - การบริการหรือการบาเพญ็ ประโยชน์ของลูกเสือวสิ ามญั ในเรื่องการบริการน้ีมีจุดมุ่งหมาย เพือ่ ใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ทุกคนไดเ้ ขา้ ใจความหมาย รู้วธิ ีการในการใหบ้ ริการ รู้หลกั ในการจดั กิจกรรม ดา้ นบริการ และมีความเขา้ ใจสามารถปฏิบตั ิดว้ ยตนเองได้ การลูกเสือวสิ ามญั ตอ้ งการผเู้ สียสละ ผมู้ ี จิตใจเป็ นลูกเสืออยา่ งแทจ้ ริง (Scouting Spirit) ไม่เป็นคนเห็นแก่ตวั ไมท่ าอะไรโดยหวงั ผลส่วนตน เป็นท่ีต้งั อยตู่ ลอดเวลา ในเวลาเดียวกนั การเสียสละประโยชนแ์ ละความสุขส่วนตวั เพอ่ื บริการตาม ความหมายของการลูกเสือวสิ ามญั น้ีก็ตอ้ งให้คานึงถึงสภาวะแวดลอ้ มและสถานภาพของตนเองอยู่ เสมอ ๆ เพ่ือจะไดต้ ระหนกั ถึงขีดความสามารถของตนเอง จะไดไ้ มก่ ่อใหเ้ กิดความเดือดร้อนแก่ ตนเองและครอบครัว ประเภทหรือข้นั ตอนในกำรบริกำร 1) บริการแก่ตนเองก่อน เป็ นการเตรียมตวั เองใหพ้ ร้อมเสียก่อนเพราะถา้ หากเรายงั ไม่พร้อม เรากไ็ ม่อาจจะไปใหบ้ ริการแก่ผอู้ ่ืนได้ หรือไดก้ ็ไม่ดีเทา่ ที่ควร การบริการแก่ตนเองก่อนน้นั เป็ นการ ฝึกในเร่ืองการบริการไปดว้ ยเพราะคาวา่ การบริการแก่ตนเองน้นั หมายถึง ตวั เรา ครอบครัวของเรา ผบู้ งั คบั บญั ชา ผใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชา เพอ่ื นร่วมงาน ญาติสนิทมิตรสหาย กล่าวโดยสรุปไดว้ า่ ก่อนที่เรา จะออกไปใหบ้ ริการแก่ผอู้ ่ืนน้นั จาเป็ นตอ้ งสร้างความพร้อมใหแ้ ก่ตวั เองเสียก่อน เพราะตราบใดท่ีเรา ยงั ตอ้ งขอความอุปการะ ตอ้ งอยภู่ ายใตก้ ารโอบอุม้ ค้าชูของผอู้ ่ืน ตอ้ งขอใหผ้ ูอ้ ื่นช่วยเหลือเราแลว้ แสดงวา่ เรายงั ไมพ่ ร้อม ฉะน้นั ลูกเสือวสิ ามญั ตอ้ งเตรียมตวั ใหพ้ ร้อมในทุก ๆ ดา้ น ไม่วา่ การเงิน สุขภาพ เวลาวา่ ง สติปัญญา ฯลฯ 2) บริการแก่หมู่คณะและขบวนการลูกเสือ เม่ือเราฝึกบริการตนเองแลว้ ต่อไปก็ขยายการ ใหบ้ ริการแก่หมูค่ ณะของเราก่อน เป็นการหาประสบการณ์หรือความชานาญ ดว้ ยการบริการแก่กอง ลูกเสือของเราในการงานตา่ ง ๆ อนั เป็นส่วนรวมและรวมไปถึงการใหบ้ ริการแก่กองลูกเสืออ่ืน ซ่ึงถือ เป็นขบวนการของเราลูกเสือวสิ ามญั ทุกคนควรไดร้ ับการส่งเสริมใหช้ ่วยเหลือการดาเนินกิจการของ กองลูกเสือสามญั หรือกองลูกเสือสารองในทุกวถิ ีทาง ท้งั น้ี เพื่อจะไดม้ ีประสบการณ์ภาคปฏิบตั ิใน การฝึกอบรมลูกเสือซ่ึงจะช่วยใหเ้ ขาเหมาะสมท่ีจะเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือและเป็นหวั หนา้ ครอบครัวใน อนาคต ลูกเสือวสิ ามญั ควรไดร้ ับมอบหมายความรับผดิ ชอบในงานที่มีกาหนดแน่นอนในการ ช่วยเหลือผกู้ ากบั ลูกเสือ ประเทศชาติตอ้ งการอาสาสมคั รเป็นจานวนมาก เพ่ือช่วยเหลือในเรื่อง การศึกษา มีเร่ืองอ่ืน ๆ อีกมากมายนอกเหนือไปจากการอ่าน การเขียน และการคิดเลข ซ่ึงเป็น สิ่งจาเป็นที่เด็กสมยั น้ีจะตอ้ งเรียนรู้เพอื่ จะไดป้ ระสบความสาเร็จ ในชีวิต การที่เวลาเรียนมีระยะส้นั และครูก็มีจานวนจากดั ยอ่ มทาใหเ้ ดก็ ไมม่ ีโอกาสไดเ้ รียนรู้สิ่งต่าง ๆ เหล่าน้ี ดงั น้นั ความช่วยเหลือ ของชายหนุ่มรุ่นพีท่ ่ีเป็ นอาสาสมคั รจึงเป็นสิ่งท่ีประเทศชาติตอ้ งการอยา่ งยงิ่ ลูกเสือสามญั ผซู้ ่ึงใหค้ วามช่วยเหลือในการฝึกอบรมหรือในการดาเนินงานของกองลูกเสือ สามญั หรือกองลูกเสือสารอง และโดยเฉพาะในการอยคู่ ่ายพกั แรม นบั ไดว้ า่ เป็ นผใู้ หบ้ ริการที่มี

212 คุณค่าอยา่ งยงิ่ ในเวลาเดียวกนั งานน้ียอ่ มนาความพอใจมาใหล้ ูกเสือวสิ ามญั เอง เพราะการฝึกอบรม เด็กน้นั จะไดเ้ ห็นเขาสนุกสนาน มีลกั ษณะนิสยั ท่ีดีข้ึน ยอ่ มทาใหล้ ูกเสือวสิ ามญั รู้สึกวา่ ไดท้ าอะไร บางอยา่ งท่ีคุม้ ค่า การฝึกอบรมแก่รุ่นนอ้ งน้นั ลูกเสือวสิ ามญั จะตอ้ งทาตนให้เป็นตวั อยา่ งท่ีดีเพ่ือให้ รุ่นนอ้ งทาตามดว้ ยการปฏิบตั ิตนใหเ้ ป็ นคนสนุกสนาน ร่าเริง เป็นมิตรกบั คนทุกคน ซื่อสัตยส์ ุจริต มีกิริยาสุภาพ และใชว้ าจาสุภาพไม่หยาบโลนบริการแก่ชุมชนเม่ือฝึกบริการแก่ตนเอง แก่ขบวนการ ลูกเสือแลว้ ก็สมควรท่ีจะไปบริการแก่ชุมชนตามสติปัญญา ประสบการณ์ และความสามารถ แนวคิดในการบริการแก่ชุมชนคือ การชาระหน้ีแก่ชุมชนดว้ ยการร่วมมือกนั เสียสละ ร่วมกนั เพ่ือ ดาเนินการจดั กิจกรรมอนั เป็ นสาธารณประโยชน์ เช่น การพฒั นาอาคารสถานที่ บา้ นเมืองในชุมชน น้นั การสร้างสาธารณสถานการจดั งาน ร่ืนเริง งานสงั คมเพือ่ ประโยชน์ของสังคมน้นั ๆ ซ่ึงจะทาให้ ลูกเสือวสิ ามญั ไดป้ ระสบการณ์จากชีวติ จริง หลงั จากท่ีเขาพน้ วยั จากการเป็นลูกเสือวสิ ามญั ต่อไป เขาจะสามารถปรับตวั เขา้ กบั สังคมที่เขาอาศยั อยไู่ ด้ สามารถประกอบอาชีพไดโ้ ดยปกติสุข เพราะเขา รู้จกั เสียสละเพอ่ื บริการแก่ชุมชนที่กองลูกเสือต้งั อยเู่ สียก่อน แลว้ จึงค่อย ๆ ขยายวงกวา้ งออกไปตาม ความสามารถการบริการแก่ชุมชนทาไดด้ ว้ ยการใหบ้ ริการในเรื่องตา่ ง ๆ เช่น ทาความสะอาด ความ ช่วยเหลือผปู้ ระสบอุบตั ิเหตุ การควบคุมการจราจร การดบั เพลิง เป็นตน้ ท่ีสาคญั อีกประการหน่ึง คือการพฒั นาชุมชน หลกั ของกำรให้บริกำร 1) เป็นกิจกรรมที่จาเป็น เห็นความจาเป็ นท่ีตอ้ งใหบ้ ริการคือตอ้ งดูวา่ จาเป็ นแค่ไหนสาหรับ เร่ืองน้นั ที่จะตอ้ งไดร้ ับการบริหาร 2) ใหบ้ ริการดว้ ยความสมคั รใจ เตม็ ใจที่จะใหบ้ ริการ 3) ใหบ้ ริการอยา่ งมีประสิทธิภาพ คือ มีทกั ษะในการบริการ เช่น การปฐมพยาบาล เทคนิค ในการช่วยชีวติ ฯลฯ 4) ใหบ้ ริการแก่ผทู้ ี่ตอ้ งการรับบริการ เช่น คนท่ีกาลงั จมน้าหวงั จะไดค้ นช่วย การพฒั นา ชุมชน ใหบ้ ริการแก่ผทู้ ่ีถูกทอดทิ้ง เช่น คนชรา คนป่ วยและผไู้ มส่ ามารถช่วยตนเองได้ 5) บริการดว้ ยความองอาจ ต้งั ใจทางานใหเ้ สร็จดว้ ยความมน่ั ใจ ดว้ ยความรับผดิ ชอบ โดย ใชค้ วามรู้ท่ีมีอยใู่ หเ้ กิดประโยชนอ์ ยา่ งแทจ้ ริง อุทิศเวลาใหแ้ ก่งานอยา่ งจริงจงั ในขณะน้นั รู้จกั แบ่ง เวลา แบง่ ลกั ษณะงาน มีความมุมานะในการทางานใหเ้ ป็ นผลสาเร็จตามเป้าหมายที่กาหนดไวใ้ หจ้ ง ได้ ยอ่ มจะไดร้ ับความสาเร็จเรียบร้อยในการทางาน จะทาใหเ้ รารู้สึกภูมิใจ งำนบริกำร ท่ีลูกเสือวสิ ามญั แต่ละคนหรือกองลูกเสือวสิ ามญั จะทาไดน้ ้นั มีหลายประการ เช่น - โครงการใชผ้ กั ตบชวาทาป๋ ุยหมกั โครงการน้ีเป็ นโครงการที่ยงิ นกสองตวั ในเวลาเดียวกนั คือ เป็นการกาจดั ผกั ตบชวา และเป็นการทาป๋ ุยหมกั เพ่อื ใชป้ ระโยชนใ์ นการปลูกพืชผกั ตา่ ง ๆ ให้

213 ไดผ้ ลดียง่ิ ข้ึน โครงการน้ีเสียค่าใชจ้ า่ ยนอ้ ย สอดคลอ้ งกบั นโยบายของรัฐบาล และอยใู่ นวสิ ัยที่กอง ลูกเสือวสิ ามญั จะทาไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ - โครงการใหบ้ ริการแก่ชุมชน เช่น โครงการใหค้ วามปลอดภยั ในการจราจรหางานใหค้ น พิการทา จดั ทาสนามเด็กเล่นสาหบั เด็กยากจน พกิ าร โครงการบริการแก่ผปู้ ระสบอุบตั ิเหตุดว้ ยการ พยายามศึกษาหาความรู้ในเรื่องการปฐมพยาบาลเพ่ือจะไดช้ ่วยเหลือผปู้ ระสบอุบตั ิเหตุอยา่ งมี สมรรถภาพ การดบั เพลิงดว้ ยการเขา้ รับการอบรมวชิ าบรรเทาสาธารณภยั เป็ นตน้ - โครงการพฒั นาชุมชน โดยทาการสารวจความตอ้ งการของทอ้ งถิ่นแลว้ วางแผนและลงมือ ปฏิบตั ิตามโครงการ - โครงการใหบ้ ริการแก่กิจกรรมลูกเสือ เช่น ปฏิบตั ิตามหนา้ ที่ท่ีไดร้ ับมอบหมายทาหนา้ ที่ กรรมการของกองทาหนา้ ท่ีพี่เล้ียงช่วยดูแลคูหาลูกเสือวสิ ามญั และช่วยเหลือในการฝึกอบรมลูกเสือ ประเภทอื่น ๆ ในวชิ าที่ตนถนดั เช่น การผกู เง่ือนเชือก การปฐมพยาบาล แผนท่ีเขม็ ทิศ ระเบียบ แถว เป็นตน้ กำรปฏบิ ัตติ นตำมคตพิ จน์ของลูกเสือวสิ ำมัญ คติพจน์ “บริการ” น้นั เป็ นเสมือน “หวั ใจ” ของการลูกเสือวสิ ามญั วา่ จะตอ้ งยดึ มนั่ การเสียสละดว้ ยการบริการ แตก่ ารบริการน้ีมิไดห้ มายถึงเป็นผรู้ ับใชห้ รือคนงานอยา่ งท่ีบางทา่ น เขา้ ใจ การบริการในความหมายของการลูกเสือวสิ ามญั น้ี เรามุ่งที่จะอบรมบ่มนิสัยและจิตใจใหไ้ ด้ รู้จกั เสียสละ ไดร้ ู้จกั วธิ ีหาความรู้และประสบการณ์อนั จะเป็นประโยชน์ตอ่ ไปในอนาคต และใน ท่ีสุดกจ็ ะทาใหส้ ามารถประกอบอาชีพไดโ้ ดยปกติสุขในสังคม การบริการหมายถึงใหป้ ระกอบ คุณประโยชน์แก่มนุษยช์ าติ ดว้ ยการถือวา่ เป็ นเกียรติประวตั ิสูงสุดแห่งชีวติ ของเรา ในการท่ีรู้จกั เสียสละความสุขสวนตวั เพอ่ื บาเพญ็ ประโยชนแ์ ก่ผูอ้ ่ืน ท้งั น้ี เพื่อจุดมุง่ หมายใหส้ ังคมสามารถดารง อยไู่ ดโ้ ดยปกติ เป็นการสอนใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ต้งั ตนอยใู่ นศีลธรรมไม่เอารัดเอาเปรียบผทู้ ี่ยากจนหรือ ดอ้ ยกวา่ นอกจากน้นั การบริการแก่ผอู้ ื่นเปรียบเสมือนเป็ นการชาระหน้ีท่ีไดเ้ กิดมาแลว้ อาศยั อยใู่ น โลกน้ีกด็ ว้ ยความมุ่งหวงั จะใหท้ ุกคนเขา้ ใจการใชช้ ีวติ อยูร่ ่วมกนั ในสังคม มองเห็นความจาเป็นของ สงั คมวา่ ไม่มีใครสามารถดารงชีวติ อยไู่ ดโ้ ดยลาพงั ทุกคนจาเป็นตอ้ งพ่ึงพาอาศยั กนั ไม่วา่ ดา้ นอาหาร การกิน ดา้ นเครื่องนุ่งห่ม ที่อยอู่ าศยั ยารักษาโรค หรืออ่ืน ๆ ก็ตามเราต่างคนต่างมีความถนดั ในการ ทางานอาชีพของแต่ละคน แลว้ จึงนาผลงานของตนไปแลกเปล่ียนกนั ท้งั น้ี เพ่ือความอยรู่ อดของ ท่านและของสงั คม ฉะน้นั ท่านจึงเปรียบเทียบการบริการหรือการเสียสละน้นั เสมือนเป็นการชาระ หน้ีที่เราไดเ้ กิดมาและอาศยั อยใู่ นสังคมน้นั ๆ เพราะเราตอ้ งพ่งึ ผอู้ ื่นอยูต่ ลอดเวลานบั แต่เราเกิด

ลูกเสือวสิ ำมัญกบั กำรบริกำร 214 เอกสำรประกอบ (2) กำรบริกำร ลูกเสือวสิ ามญั มีคติพจนว์ า่ “บริการ” (Service) คือการกาหนดแนวทางสาหรับยดึ เหนี่ยวใน การเป็นลูกเสือวสิ ามญั วา่ จะทาหนา้ ที่ในการบริการช่วยเหลือผอู้ ่ืน บาเพญ็ ประโยชน์แก่ผอู้ ื่นและ สงั คมท่ีเราอาศยั อยู่ หมายถึงการสร้างนิสัยใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ไม่เป็นคนเห็นแก่ตวั พร้อมที่จะเสียสละ ประโยชนส์ ่วนตวั ใหบ้ ริการแก่บุคคลอ่ืนหรือสงั คมที่เราอาศยั อยู่ ท้งั น้ี เม่ือลูกเสือวสิ ามญั เจริญเติบโตเป็ นผใู้ หญ่ จะสามารถประกอบอาชีพอยา่ งสุขสบายในสังคมเพราะเขารู้จกั เสียสละไมเ่ อา รัดเอาเปรียบคนอ่ืนคติพจน์ “บริการ” เป็นเสมือน “หวั ใจ” ของการลูกเสือวสิ ามญั วา่ จะตอ้ งยดึ มนั่ การ เสียสละดว้ ยการบริการ แต่การบริการน้ีมิไดห้ มายถึงเป็ นผรู้ ับใชห้ รือคนงานอยา่ งท่ีบางท่านเขา้ ใจ การบริการในความหมายของการลูกเสือวสิ ามญั น้ี เรามุ่งท่ีจะอบรมบ่มนิสัยและจิตใจใหไ้ ดร้ ู้จกั เสียสละ ไดร้ ู้จกั วธิ ีหาความรู้และประสบการณ์อนั จะเป็นประโยชน์ต่อไปในอนาคต และในที่สุดก็ จะทาใหส้ ามารถประกอบอาชีพไดโ้ ดยปกติสุขในสงั คม ท้งั น้ี มีหลกั ในการดาเนินการตามคติพจน์ บริการ ลกู เสือเกย่ี วข้องกบั ชุมชนอย่ำงไร - กองลูกเสือต้งั อยใู่ นชุมชน บุตรหลานของสมาชิกในชุมชนเป็นลูกเสือในกองน้นั - กองลูกเสือเป็นส่วนหน่ึงของชุมชน เก่ียวขอ้ งกบั ชุมชนอยา่ งใกลช้ ิด - ถา้ กองลูกเสือทาประโยชน์ใหแ้ ก่ชุมชน ชุมชนน้นั จะยอมรับนบั ถือกองลูกเสือน้นั และ จะเขา้ ช่วยเหลือกิจการของกองลูกเสือน้นั - กองลูกเสือมีความสัมพนั ธ์อนั ดีกบั หน่วยงานท่ีมีอยใู่ นชุมชนน้นั ตลอดจนหน่วยงานอ่ืนท่ี มิใช่ เป็นหน่วยงานของรัฐ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ จะตอ้ งมีความสัมพนั ธ์อนั ดีกบั องคก์ ารเยาวชนอื่นดว้ ย ควำมหมำยของคำว่ำชุมชน ชุมชน หมายถึงกลุ่มของประชาชนซ่ึงอาศยั อยรู่ วมกนั ภายในอาณาเขตอนั จากดั มี ขนบธรรมเนียมประเพณีมีความเป็นอยคู่ ลา้ ยคลึงกนั และมีความสนใจร่วมกนั ในการดารงชีวติ เราจึง เขา้ ใจไดว้ า่ หมูบ่ า้ น ตาบล อาเภอหรือจงั หวดั กเ็ ป็นชุมชน ขอบเขตของหมู่บา้ นหรือตาบลดงั กล่าว อาจถือไดว้ า่ เป็นขอบเขตของชุมชนน้นั ๆ นกั วชิ าการบางท่านอาจกล่าววา่ ชุมชน คือบุคคลท่ีมี จานวนต้งั แต่ 2 คนข้ึนไป ซ่ึงรวมอยดู่ ว้ ยกนั ในอาณาบริเวณแห่งหน่ึง บุคคลดงั กล่าวมีท้งั หญิงและ ชาย มีหลายวยั และหลายอาชีพ ประกอบดว้ ยบุคคลที่มีฐานะแตกต่างกนั เช่น ร่ารวย ปานกลางและ ยากจน บุคคลในชุมชนอาจแตกต่างกนั ในเรื่องของความรู้ ความประพฤติ ความขยนั หมน่ั เพียรและ การประกอบอาชีพ

215 ปัญหำของชุมชน 1. ปัญหาทางสงั คม การเปลี่ยนแปลงสังคมทางดา้ นวตั ถุ แนวความคิดและสภาวะแวดลอ้ ม เปลี่ยนไปตามกาลเวลา ซ่ึงประชาชนส่วนใหญ่ปรับตวั ตามไม่ทนั 2. ปัญหาการบริหารงานของทางราชการ ในรูปการบริหารงานโดยกระทรวง ทบวง กรม ตา่ ง ๆ ในส่วนกลางเพอื่ กระจายบริการของรัฐไปสู่ชนบท ยงั ขาดแคลนเจา้ หนา้ ท่ีซ่ึงจะไปร่วม ปฏิบตั ิงานและเป็นส่ือประสานกบั ประชาชนจึงทาใหบ้ ริการของรัฐไม่ถึงมือประชาชนไดอ้ ยา่ ง สะดวกและทว่ั ถึงและโดยทนั ทีตามเจตนารมณ์ 3. ปัญหาดา้ นประชาชน เราตอ้ งยอมรับวา่ ประเทศไทยเป็ นประเทศที่กาลงั พฒั นาหรือยงั ดอ้ ยพฒั นาจึงมีปัญหาท่ีพอจะกาหนดได้ 4 ประการ คือ 1) ปัญหาความยากจน ซ่ึงมีอยทู่ ว่ั ไปท้งั ในเมืองและชนบท หรืออาจคิดเป็น 72.5% ของประชากรท้งั ประเทศ 2) ปัญหาความไม่รู้ ขาดความรู้ทางการเกษตรแผนใหม่ เช่น การใชป้ ๋ ุยบารุงดิน การปลูกพชื หมุนเวยี น การใชพ้ ชื พนั ธุ์ท่ีมีคุณภาพ ความไม่รู้หนงั สือ ตลอดจนความหลงใหลเช่ือใน สิ่งที่งมงายไร้เหตุผล 3) ปัญหาโรคภยั ไขเ้ จบ็ เม่ือประชากรมีโรคภยั ไขเ้ จบ็ เป็ นอุปสรรคต่อการพฒั นา ทุกดา้ น 4) ปัญหาความสงบเรียบร้อย ประชากรท้งั เมืองและชนบทยงั ขาดความอุน่ ใจใน ดา้ นความปลอดภยั ท้งั ชีวติ และทรัพยส์ ิน จึงเป็นอุปสรรคในการพฒั นาหนา้ ท่ีและความรับผดิ ชอบ ของลูกเสือ-วสิ ามญั ท่ีมีตอ่ ชุมชนทาไดโ้ ดยการช่วยเหลือชุมชน บริการชุมชนและพฒั นาชุมชน ลกู เสือมบี ทบำทในกำรช่วยเหลือชุมชน - ตามวตั ถุประสงคห์ รืออุดมการณ์ของลูกเสือ ลูกเสือจะช่วยสร้างสรรคส์ ังคมชุมชนท่ีตนอยู่ ใหด้ ีข้ึน และมีความสงบสุข - ลูกเสืออาจช่วยเหลือสังคมหรือชุมชนเกี่ยวกบั เรื่องเด็กหรือคนพกิ าร - ลูกเสืออาจเขา้ ไปเกี่ยวขอ้ งกบั ชุมชนโดยการ - ใหบ้ ริการชุมชน เช่น ในการรักษาความสะอาด ช่วยควบคุมการจราจร ช่วยบรรเทาสา ธารณภยั - ช่วยในการพฒั นาชุมชน เช่น โครงการบารุงพนั ธุ์ปลา ฯลฯ กำรบริกำรชุมชน คือ การท่ีลูกเสือเขา้ ไปช่วยเหลือชุมชนในโอกาสตา่ ง ๆ เป็ นคร้ังคราว เช่น การบาเพญ็ ประโยชน์ดว้ ยการทาความสะอาดถนนหนทาง วดั โรงพยาบาล ตลาดสด คูคลอง แม่น้า โดยชุมชนมิไดข้ อร้องและเขา้ มาร่วมมือในการบริการแต่เป็นการปฏิบตั ิของลูกเสือดว้ ยความศรัทธา อาสาสมคั รตามอุดมคติและเพอื่ การโฆษณาเผยแพร่กิจการลูกเสือเขา้ สู่ประชาชน

216 กำรพฒั นำชุมชน คาวา่ พฒั นาชุมชนน้นั เป็ นคาสองคาผสมกนั อยู่ คือ “พฒั นา” และ “ชุมชน” คาวา่ “พฒั นา” มีผใู้ หค้ วามหมายไวว้ า่ “คือการเปลี่ยนแปลงใหด้ ีข้ึน” หมายถึง สิ่งใด คน ใด หรือกิจกรรมใดที่มีการเปลี่ยนแปลง และเปล่ียนแปลงไปในทางท่ีดีข้ึน เช่น เด็กเปลี่ยนจาก คลานเป็นยนื ไดห้ รือเดินได้ บา้ นสกปรกเปลี่ยนเป็นบา้ นสะอาด ทางเดินเทา้ เปล่ียนเป็ นถนน เป็นตน้ คาวา่ ชุมชน “ชุมชน” ก็หมายถึง “กลุ่มของประชาชนซ่ึงอาศยั อยรู่ วมกนั ” รวมท้งั สองคาเขา้ ดว้ ยกนั เป็ น “พฒั นาชุมชน” กห็ มายถึงการเปลี่ยนแปลงชุมชนหรือหมู่บา้ น ตาบลใหด้ ีข้ึนน้นั คือ การเปล่ียนแปลงคน ส่ิงแวดลอ้ มตวั คน เช่น บา้ น ถนน เส้ือผา้ ปัจจยั 4 การ ทามาหากิน ความเป็นอยู่ จุดมุ่งหมำยของงำนพฒั นำชุมชน 1. มุ่งท่ีจะแปรเปลี่ยนทศั นคติของประชาชนจากสภาวะ หรือสถานการณ์เก่าแก่ลา้ สมยั ให้ ทนั สมยั มีความคิดกา้ วหนา้ 2. มุง่ ที่จะใหป้ ระชาชนมีความสานึกในการที่ตนเป็ นสมาชิกของชุมชน 3. มุ่งที่จะใหป้ ระชาชนมีความรับผดิ ชอบ 4. มุ่งที่จะใหป้ ระชาชนรู้จกั ช่วยตนเองไดต้ ลอดไป หลกั กำรพฒั นำชุมชน 1. ปลูกฝังความเช่ือมน่ั ในการช่วยเหลือตนเองและการทางานร่วมกนั 2. ยดึ การมีส่วนร่วมของประชาชน 3. ใชท้ รัพยากรในทอ้ งถิ่นใหม้ ากที่สุด 4. รัฐบาลใหค้ วามสนบั สนุนทางดา้ นวชิ าการและวสั ดุ ลกู เสือกบั กำรพฒั นำชุมชน ในปัจจุบนั สานกั งานลูกเสือโลก และสมาคมลูกเสือของประเทศตา่ ง ๆ ไดใ้ หค้ วามสนใจ สนบั สนุนส่งเสริมในเรื่องน้ีเป็นพิเศษ เพราะไดค้ านึงถึงความสาคญั ของกิจการลูกเสือโดยเฉพาะตวั ลูกเสือซ่ึงเป็นส่วนหน่ึงของชุมชนจะช่วยเหลือต่อชุมชนซ่ึงตนอาศยั อยไู่ ดเ้ ป็นอยา่ งดียงิ่ และในการ ประชุมสมชั ชาลูกเสือโลก คร้ังที่ 28 ระหวา่ งวนั ท่ี 10 – 14 สิงหาคม 2524 ณ เมืองดาการ์ ประเทศ เซเนกลั แอฟริกา กไ็ ดเ้ นน้ ในเร่ืองน้ีไวเ้ ป็นอยา่ งมาก สาหรับประเทศไทยกไ็ ดด้ าเนินการในเร่ืองน้ีอยู่ แลว้ โดยไดแ้ ตง่ ต้งั คณะอนุกรรมการลูกเสือพฒั นาชุมชนข้ึน และแตง่ ต้งั นายชลอ ธรรมศิริ ผตู้ รวจ ราชการประจาสานกั นายกรัฐมนตรี (ขณะน้นั ) เป็นผตู้ รวจการลูกเสือฝ่ ายพฒั นาชุมชนพร้อมท้งั ได้ จดั ทาหลกั สูตรลูกเสือพฒั นาชุมชน เพ่อื ทาการอบรมใหล้ ูกเสือไดเ้ รียนรู้ที่จะดาเนินการเขา้ ช่วยเหลือ ในการพฒั นาชุมชนต่อไป

217 กำรอนุรักษ์ กำรอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เป็นบทบาทของลูกเสือวสิ ามญั ทุกคนอีกประการหน่ึงส่ิงแวดลอ้ มที่ อยรู่ อบตวั เรามีคุณประโยชน์ต่อการดารงชีวติ ในสังคมเป็ นอยา่ งดี ถา้ มนุษยร์ ู้จกั ปรับปรุงอนุรักษ์ สิ่งแวดลอ้ มที่อยรู่ อบตวั เราใหอ้ ยใู่ นสภาพท่ีดี หรือไม่รู้จกั ใชท้ รัพยากรและสิ่งแวดลอ้ มใหถ้ ูกวธิ ีแลว้ จะก่อใหเ้ กิดการเสียหายตามมาภายหลงั หลายประการ ไดแ้ ก่ ส่ิงแวดลอ้ มเป็นพษิ ซ่ึงเป็นการบ่อน ทาลายชีวติ มนุษยส์ ตั ว์ พืช เป็นตน้ กำรอนุรักษ์ดิน 1. ไมค่ วรปลูกพชื ชนิดเดียวซ้า ๆ ซาก ๆ ในท่ีเดิม ซ่ึงทาใหด้ ินเส่ือมคุณภาพไดผ้ ลผลิตนอ้ ย 2. ใส่ป๋ ุย หรือปลูกพชื สลบั และหมุนเวยี น 3. ปลูกพืชคลุมดินหรือหญา้ เพ่อื ป้องกนั การกดั เซาะพงั ทลายใหน้ อ้ ยลง 4. ลดการทาลายหญา้ ท่ีปกคลุมดิน 5. ระงบั การระบายน้าออกและลดการใชน้ ้าที่ดูดซึมจากดิน ฯลฯ กำรอนุรักษ์นำ้ 1. ใหก้ ารศึกษาแก่ประชาชนใหเ้ ขา้ ใจถึงประโยชนใ์ นการป้องกนั รักษาแหล่งน้าใหส้ ะอาด และโทษที่เกิดจากแหล่งน้า 2. สนบั สนุนใหม้ ีการคน้ ควา้ วจิ ยั หาส่ิงใหมท่ ี่เหมาะสมในการคน้ ควา้ หาสารเคมีท่ีจะมา แทนสารพษิ อนั ตรายต่าง ๆ เช่น ดี.ดี.ที หรือยาฆา่ แมลงอ่ืน ๆ 3. ไมท่ ิ้งขยะและปฏิกลู ลงในแม่น้าลาคลอง 4. จดั ระบบการกาจดั น้าโสโครกจากครัวเรือนและโรงงานอุตสาหกรรมใหม้ ีประสิทธิภาพ จึงปล่อยลงสู่แม่น้า 5. รัฐบาลจะตอ้ งกาหนดนโยบายและวางแผนในการป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาน้าเน่าให้ แน่นอนและมีประสิทธิภาพ กำรอนุรักษ์สัตว์ป่ ำ ใหศ้ ึกษารายละเอียดใน พระราชบญั ญตั ิสงวนและคุม้ ครองสตั วป์ ่ า พ.ศ. 2535 ควำมจำเป็ นในกำรอนุรักษ์ธรรมชำติ ความสาคญั ของธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ มท่ีอยรู่ อบตวั เรามีคุณประโยชน์ต่อการดารงชีวติ ใน สังคมอยา่ งยง่ิ ถา้ มนุษยไ์ ม่รู้จกั ใชท้ รัพยากรและสิ่งแวดลอ้ มใหถ้ ูกวธิ ีแลว้ จะก่อใหเ้ กิดการเสียหาย ตามมาหลายประการ ไดแ้ ก่ ส่ิงแวดลอ้ มเป็นพิษ ซ่ึงเป็นการบ่อนทาลายชีวติ ของมนุษยพ์ ืชและสตั ว์ อ่ืน ๆ ไดแ้ ก่ การขาดแคลนทรัพยากรธรรมชาติ เช่น ดิน น้า ป่ าไม้ แร่ธาตุ สัตวป์ ่ า และแหล่ง เสริมสร้าง นนั ทนาการ

218 กำรอนุรักษ์สถำนทสี่ ำคัญทำงประวตั ิศำสตร์ ใหศ้ ึกษารายละเอียด พระราชบญั ญตั ิโบราณสถาน โบราณวตั ถุ ศิลปวตั ถุ และพิพิธภณั ฑสถาน แห่งชาติ พ.ศ. 2504 กำรอนุรักษ์ศิลปะและวฒั นธรรมไทย ศิลปวฒั นธรรมไทยเป็นสัญลกั ษณ์แสดงถึงความเป็นไทย เป็นหนา้ ที่ของคนไทยทุคนตอ้ ง ช่วยกนั อนุรักษเ์ พราะเป็ นส่ิงที่ก่อใหเ้ กิดความภาคภูมิใจในฐานะท่ีเป็ นชาติเก่าแก่มีศิลปวฒั นธรรม ของเราซ่ึงแตกตา่ งจากชาติอ่ืน ๆ อนั ไดแ้ ก่ - ดนตรีไทย เพลงไทย การละคร การฟ้อนราไทย - งานศิลปกรรมไทย เช่น ภาพลายไทย งานป้ัน การหาเคร่ืองเขิน เคร่ืองถมลงยา การ แกะสลกั ไม้ การจกั สาน การทอ การช่างโลหะ เคร่ืองป้ันดินเผา - ศิลปะทางอกั ษรศาสตร์ - สถาปัตยกรรมไทย - งานประเพณีไทยของภาคต่าง ๆ ในฐานะที่เราเป็นรุ่นหลงั มีหนา้ ที่ตอ้ งรักษามรดกวฒั นธรรมไทยที่บรรพชนไดส้ ร้างใหไ้ วใ้ หค้ งอยู่ ตลอดไป

ลูกเสือวสิ ำมญั กบั กำรบริกำร 219 เอกสำรประกอบ (3) กำรต่อต้ำนมลภำวะหรือสิ่งแวดล้อมเป็ นพษิ กองการลูกเสือและลูกเสือวสิ ามญั ทุกคนจะตอ้ งถือเป็ นหนา้ ที่ในการต่อตา้ นมลภาวะหรือ ส่ิงแวดลอ้ มเป็นพิษ ปัญหำส่ิงแวดล้อมหมายถึง ปัญหาที่เกิดข้ึนจากการใชท้ รัพยากรของมนุษยอ์ ยา่ งไมป่ ระหยดั และขาดความรับผดิ ชอบ ก่อใหเ้ กิดปัญหามลภาวะเป็นพิษและปัญหาอ่ืน ๆ ซ่ึงเป็นภาวการณ์ท่ี กระทบกระเทือนต่อคนจานวนมาก ซ่ึงภาวการณ์ดงั กล่าวไมเ่ ป็นที่พึงปรารถนาและควรมีการกระทา บางอยา่ งเพือ่ แกไ้ ขปรับปรุงใหด้ ีข้ึน ปัญหาส่ิงแวดลอ้ ม หมายถึง ปัญหาความเส่ือมโทรมของส่ิงแวดลอ้ มทางธรรมชาติท้งั ที่เป็น ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น ป่ าไม้ ดิน น้า แร่ธาตุ สัตว์ และพืช และปัญหาความเส่ือมโทรมของ คุณภาพส่ิงแวดลอ้ มรอบตวั มนุษย์ เช่น ดิน น้า อากาศ เป็นตน้ รวมถึงปัญหาความเสื่อมโทรมของ ระบบนิเวศตามธรรมชาติ ตลอดจนปัญหาการเปลี่ยนแปลงทางดา้ นส่ิงแวดลอ้ มทางเศรษฐกิจและ สังคมอนั มีสาเหตุมาจากการกระทาของมนุษย์ สิ่งแวดล้อมเป็ นพษิ หรือมลพษิ (Pollution) หมายถึง การท่ีมีส่ิงแปลกปลอมเจือปนอยู่ ในสิ่งแวดลอ้ ม จนถึงระดบั ท่ีอาจก่อใหเ้ กิดอนั ตรายตอ่ สุขภาพอนามยั ของมนุษย์ ทรัพยากรท่ีมีชีวติ และระบบนิเวศหรือก่อใหเ้ กิดความเสียหายต่อโครงสร้างตา่ ง ๆ ตอ่ สิ่งท่ีใหค้ วามร่ืนรมยแ์ ก่จิตใจ หรือรบกวนการใชป้ ระโยชน์อยา่ งถูกกฎหมายจากสิ่งแวดลอ้ ม ภาวะมลพิษที่สาคญั ๆ ไดแ้ ก่ มลพษิ ทางน้า ทางอากาศ ทางเสียง ทางดิน ขยะมูลฝอย และสารพษิ เป็นตน้ ปัญหำสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย ปัญหาส่ิงแวดลอ้ มที่สาคญั ในประเทศไทยจาแนกไดด้ งั น้ี คือ 1. ปัญหำมลพษิ (Pollution) แบ่งออกไดเ้ ป็น 1) ปัญหามลพิษทางน้า เกิดข้ึนเนื่องจากการขาดระบบการกาจดั น้าทิ้งจากชุมชนโรงงาน อุตสาหกรรมและพ้นื ท่ีเกษตร ก่อนท่ีจะระบายลงสู่แหล่งน้าธรรมชาติทาใหม้ ีประมาณของสารมลพษิ มากเกินขีดความสามารถของแหล่งน้าน้นั ๆ จะรับไวไ้ ดบ้ างฤดูกาล ปัญหาน้ีจะเห็นไดช้ ดั ในหนา้ แลง้ ของแมน่ ้าบางสาย เช่น แม่น้าแมก่ ลอง แม่น้าเจา้ พระยา เป็นตน้ 2) ปัญหามลพิษทางอากาศ เกิดข้ึนเน่ืองจากสารมลพิษที่ปล่อยจากยานยนต์ และโรงงาน อุตสาหกรรมในบางบริเวณและบางช่วงเวลามีปริมาณมากเกินกวา่ ท่ีอากาศจะเจือจางไดท้ นั ทาให้ ความเขม้ ขน้ ของสารมลพิษในอากาศมีคา่ สูง จนเกิดอนั ตรายต่อมนุษยแ์ ละก่อใหเ้ กิดความเสียหาย 3) ปัญหาการจดั ขยะมูลฝอยในเมืองต่าง ๆ เมืองเหล่าน้นั มีบริการการขจดั มูลฝอยไม่ เพียงพอและขาดเทคโนโลยที ี่เหมาะสมในการกาจดั ขยะก่อใหเ้ กิดการทบั ถมของขยะมูลฝอย การทิ้ง ขยะมูลฝอยลงสู่แมน่ ้าลาคลองทาใหน้ ้าเน่าเสีย

220 4) ปัญหาเสียงและการสั่นสะเทือน เสียงอึกทึกและเสียงดงั สนน่ั ที่เกิดข้ึนในตวั เมืองหรือ เสียงที่เกิดจากการส่ันสะเทือนของการเคลื่อนที่ของยานยนต์ รวมท้งั เสียงท่ีดงั มาก ๆ ของเคร่ืองจกั ร ในโรงงานอุตสาหกรรมจะทาใหเ้ กิดคล่ืนส่นั สะเทือนสูง ซ่ึงความสนั่ สะเทือนดงั กล่าวจะทาความ เสียหายต่อสิ่งก่อสร้าง ทาใหแ้ ตกร้าวทรุดตวั และพงั ทลายได้ เช่น การร้าวตวั ของพระพทุ ธไสยาสน์ ที่วดั โพธ์ิ เป็นตน้ คนงานท่ีทางานในสถานที่มีเสียงดงั มาก ๆ มกั เกิดอาการหูตึง นอกจากน้นั เสียงท่ีรบกวนอยู่ ตลอดเวลาอาจทาใหเ้ กิดโรคทางประสาทได้ 5) ปัญหาสารเป็นพษิ เกิดจากการใชย้ าฆา่ แมลงและปราบศตั รูพืชในการเกษตรกรรม การปล่อยทิ้งกากของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมหรือเขม่า ควนั จากโรงงานอุตสาหกรรมและทอ่ ไอเสียรถเป็นสาเหตุทาใหเ้ กิดสารพิษมากมาย 2. ปัญหำกำรเสื่อมโทรมของทรัพยำกรธรรมชำติ แบ่งออกไดเ้ ป็น 4 ประการดว้ ยกนั คือ 1) ปัญหาการทาลายป่ า เพือ่ ใชพ้ ้ืนที่เพาะปลูกหรือใชไ้ มก้ ่อสร้างท่ีอยูอ่ าศยั หรือใชเ้ ป็ น เช้ือเพลิง 2) ปัญหาการใชด้ ินและที่ดินอยา่ งไมเ่ หมาะสมและปัญหาการเส่ือมโทรมของคุณภาพดิน เช่น การใชด้ ิน เพอื่ ปลูกมนั สาปะหลงั ในภาคตะวนั ออกของประเทศไทย เป็ นเหตุให้ดินในบริเวณ ดงั กล่าวเส่ือมสภาพลงเป็นอนั มาก ส่วนตวั อยา่ งของการใชด้ ินท่ีไมถ่ ูกตอ้ งและไม่เหมาะสมน้นั จะ เห็นไดท้ วั่ ๆ ไป ตามบริเวณชานเมืองของกรุงเทพมหานครซ่ึงบริเวณดงั กล่าวมีดินท่ีอุดมสมบูรณ์ เหมาะสาหรับปลูกผกั ผลไม้ แต่ในปัจจุบนั ไดม้ ีการใชท้ ี่ดินดงั กล่าวเพื่อเป็นท่ีอยูอ่ าศยั หรือเขต อุตสาหกรรม เป็ นตน้ 3) ปัญหาทรัพยากรธรณี ไดแ้ ก่ การนาเอาแร่ธาตุ ตลอดจนน้าใตด้ ินข้ึนมาใช้ ซ่ึงก่อให้ เกิดความเสื่อมโทรมของธรรมชาติเป็นอยา่ งยง่ิ เช่น การนาน้าบาดาลข้ึนมาใชอ้ ยา่ งกวา้ งขวางในเขต กรุงเทพมหานครทาใหแ้ ผน่ ดินทรุดตวั และมีการรุกล้าของน้าเคม็ เขา้ มาทาลายน้าใตด้ ินที่มีคุณภาพดี ที่ เป็นเช่นน้นั เพราะการขาดแคลนน้าเพ่ืออุปโภคบริโภค จึงตอ้ งจาน้าใตด้ ินมาใชอ้ ยา่ งไมถ่ ูกตอ้ ง ทางดา้ นการทาเหมืองแร่ การใชเ้ ทคโนโลยที ี่มีประสิทธิภาพต่า เป็นเหตุใหไ้ ดผ้ ลผลิตไมม่ าก เทา่ ท่ีควร หลงั จากทาเหมืองแร่ยงั ก่อใหเ้ กิดผลเสียหายตอ่ สิ่งแวดลอ้ มและทาใหด้ ินมีคุณภาพต่าลง 4) ปัญหาผลกระทบต่อระบบนิเวศ อนั เนื่องมาจาการพฒั นาทางดา้ นต่าง ๆ เช่น การสร้าง ถนน การสร้างทา่ เรือ ลอกร่องน้า การพฒั นาแหล่งน้า การสร้างเขื่อน เป็นตน้ ส่ิงตา่ ง ๆ เหล่าน้ีมี ผลกระทบตอ่ ระบบนิเวศมาก เช่น การขดุ ลอกร่องน้า มีผลทาใหเ้ กิดการชะพงั ริมตล่ิง ทาให้ เรือกสวนไร่นาในบริเวณน้นั เสียหาย ในบางแห่งน้าเคม็ รุกล้าเขา้ สู่พ้ืนแผน่ ดินมากข้ึน ก่อใหเ้ กิด ความเสียหายทางดา้ นการเกษตร 3. ปัญหำกำรกระจำยประชำกรและกำรต้ังถ่ินฐำน การเพ่ิมประชากรของประเทศไทย ก็ เช่นเดียวกบั ประเทศที่กาลงั พฒั นาท้งั หลายท่ีมีอตั ราการเพิ่มสูง นอกจากน้นั เน่ืองจากปัญหาความ

221 ยากจนในชนบทท่ีรุนแรงมากข้ึน จึงทาใหป้ ระชาชนหลงั่ ไหลเขา้ มาในกรุงเทพมหานครเพ่ือหางาน ทาหรือเพื่อตอ้ งการใหม้ ีเศรษฐกิจดีข้ึนปัญหาดงั กล่าวทาใหเ้ กิดการแออดั ในกรุงเทพมหานครหรือ เมืองหลกั การขยายตวั ของเมือง หรือการเจริญเติบโตของชุมชนในเมืองที่สาคญั ในประเทศไทย เช่น กรุงเทพมหานคร เชียงใหม่ นครราชสีมา สงขลา โดยปราศจากระเบียบแบบแผนท่ีแน่นอน ก่อใหเ้ กิดผลกระทบต่อดุลยภาพสิ่งแวดลอ้ มมาก ลูกเสือวสิ ามญั จะสามารถช่วยเหลือในการต่อตา้ นมลภาวะหรือส่ิงแวดลอ้ มเป็ นพิษไดด้ งั น้ี 1) ช่วยประชาสมั พนั ธ์ใหป้ ระชาชนมีความรู้ความเขา้ ใจทางดา้ นส่ิงแวดลอ้ มและใหค้ วาม ร่วมมือทางดา้ นการควบคุมสิ่งแวดลอ้ มใหม้ ากเท่าท่ีควร 2) ส่งเสริมใหก้ องลูกเสือลดปริมาณมลพิษในทุกดา้ นเทา่ ที่จะทาไดโ้ ดยเฉพาะดา้ นขยะมูล ฝอย

เรื่อง บทบำทนำยหมู่ลกู เสือวสิ ำมญั 222 บทเรียนท่ี 13 เวลำ 45 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. นายหมู่คือใคร 2. หนา้ ท่ีความรับผดิ ชอบของนายหมู่ 3. บทบาทของนายหมู่ 4. หลกั สูตรการฝึกอบรมนายหมู่ จุดหมำย พฒั นาลูกเสือใหเ้ ป็ นนายหมู่ที่มีประสิทธิภาพได้ วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. บรรยายถึงความจาเป็ นที่ตอ้ งมีนายหมูห่ รือผนู้ าในหมู่ลูกเสือวสิ ามญั ได้ 2. ระบุหนา้ ท่ีและความรับผดิ ชอบของนายหมูล่ ูกเสือวสิ ามญั ได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 15 นาที 1. บรรยายนา 20 นาที 2. รายงาน 10 นาที 3. สรุป ส่ือกำรสอน 1. เอกสารประกอบ บทบาทของนายหมู่ลูกเสือวิสามญั 2. หลกั สูตรการฝึกอบรมนายหมูล่ ูกเสือวสิ ามญั กำรประเมินผล 1. ทดสอบ 2. สงั เกตการเขา้ ร่วมกิจกรรม 3. อภิปราย ซกั ถาม

223 เนื้อหำวชิ ำ 1. บรรยำยนำ การท่ีคนหมูห่ น่ึงจานวนต้งั แต่ 4 - 6 คน ข้ึนไปมาร่วมกนั ทางานอยา่ งหน่ึงอยา่ งใด จาเป็นตอ้ งเลือกใครคนหน่ึงข้ึนเป็นผูน้ า งานน้นั จึงจะสาเร็จไดอ้ ยา่ งเรียบร้อยสมบูรณ์ หากไม่มีผนู้ า หรือหวั หนา้ ตา่ งคนต่างเท่ากนั หมดไม่มีใครช้ีขาดตดั สินได้ การเลือกใครเป็นผนู้ าเป็นสิทธ์ิของสมาชิกทุกคน ท่ีจะแสดงความคิดเห็นวา่ จะเลือกใคร โดยปกติท่ีประชุมจะเลือกบุคคลท่ีมีความรู้ในเรื่องกิจการลูกเสือดี มีความประพฤติดี มีสุขภาพ อนามยั ดี เม่ือเลือกใครเป็ นนายหมู่แลว้ นายหมู่จะมีหนา้ ที่และความรับผดิ ชอบอยา่ งไรน้นั ผทู้ ่ีไดร้ ับ เลือกเป็นนายหมูม่ กั จะถามสมาชิกผเู้ ลือกเขาวา่ จะให้เขาทาอยา่ งไรบา้ ง ใชเ้ อกสารประกอบเป็นหลกั ในการบรรยายนาตามสมควร 2. กำรทำงำนในหมู่ ใหส้ มาชิกในหมู่ไปคิดกนั ดูวา่ นายหมู่ลูกเสือวสิ ามญั ควรมีหนา้ ที่และความรับผดิ ชอบ อยา่ งไรบา้ ง 1) ลกั ษณะของผนู้ าท่ีดีมีอะไรบา้ ง 2) ท่านคิดวา่ หนา้ ท่ีของนายหมู่ลูกเสือวสิ ามญั มีอะไรบา้ ง 3) ถา้ ทา่ นจะพฒั นานายหมูล่ ูกเสือวสิ ามญั ใหเ้ ป็ นผทู้ ี่มีคุณภาพ ท่านจะมีวธิ ีพฒั นาอยา่ งไร จงอธิบาย 4) นายหมูล่ ูกเสือวสิ ามญั จะตอ้ งทางานติดตอ่ กบั ใครบา้ ง 5) ทา่ นมีวธิ ีการอยา่ งไรบา้ ง ที่จะช่วยส่งเสริมนายหมูล่ ูกเสือวสิ ามญั ใหไ้ ดร้ ับความเช่ือถือ และ ไวว้ างใจจากสมาชิกของหมู่ 3. รำยงำน ที่ประชุม 4. สรุป ผบู้ รรยายควรสรุปจากผลงานของหมู่เขา้ สู่เป้าหมายท่ีวางไวใ้ นวตั ถุประสงค์

บทบำทนำยหมู่ลูกเสือวสิ ำมญั 224 เอกสำรประกอบ (1) บทบำทนำยหมู่ลูกเสือวสิ ำมัญ เมื่อบุคคลจานวนหน่ึงมารวมกนั เพื่อประกอบกิจการอยา่ งหน่ึงอยา่ งใด บุคคลเหล่าน้นั มี ความตอ้ งการใครคนหน่ึงมาเป็นหวั หนา้ หรือผนู้ า เพือ่ เขาเหล่าน้นั จะไดช้ ่วยกนั ทางานน้นั ใหล้ ุล่วง ไปสู่จุดแห่งความสาเร็จผลดงั ท่ีต้งั ใจไว้ กองลูกเสือวสิ ามญั ก็เช่นเดียวกนั กองลูกเสือวิสามญั ที่ไมม่ ี หวั หนา้ หรือผนู้ า ไมช่ า้ ไม่นานกจ็ ะสลายตวั กลายเป็นหมู่เลก็ หมู่นอ้ ยท่ีเรียกวา่ แกง๊ ทาการอยา่ งหน่ึง อยา่ งใด อาจเป็นไปไดใ้ นทางดีและทางชวั่ เม่ือเป็นเช่นน้ีจึงเห็นไดว้ า่ การมีผนู้ าหรือหวั หนา้ จึงเป็น ของจาเป็ นตามขอ้ บงั คบั ลกั ษณะปกครองฯ ของคณะลูกเสือแห่งชาติ กองลูกเสือวสิ ามญั กองหน่ึงจะ มีลูกเสือวสิ ามญั ต้งั แต่ 20 คน ถึง 30 คน หรือ 10 คน ถึง 60 คนอยา่ งมาก มีผกู้ ากบั คนหน่ึง รองผู้ กากบั 1 - 2 คน ในกองลูกเสือวสิ ามญั แตล่ ะกองจะแบง่ ลูกเสือออกเป็ นหมู่ ๆ ละ 4 คน ถึง 6 คน ใน จานวนน้ีมีนายหมู่ 1 คน และรองนายหมู่ 1 คน รวมอยดู่ ว้ ยแตล่ ะหมู่เลือกใครคนหน่ึงจากสมาชิก ของหมูเ่ ป็ นนายหมู่หรือหวั หนา้ บุคคลที่เลือกข้ึนมาเป็ นนายหมูน่ ้นั ควรเป็นบุคคลที่พร้อมจะ รับผดิ ชอบในการบริหารธุรกิจของหมู่ ระยะเวลาการเป็นนายหมูช่ ่วงหน่ึงไมค่ วรเกิน 1 ปี เพ่อื ท่ีจะใหส้ มาชิกในหมู่ไดม้ ีโอกาสเป็นนายหมู่เป็นจานวนหลายคน เพือ่ เป็นการฝึกหดั การเป็ นผนู้ า แตอ่ ยา่ งไรก็ตามหมู่อาจกาหนดเง่ือนไขเรื่องระยะเวลาเป็ นอยา่ งอ่ืนกไ็ ดผ้ ทู้ ี่จะไดร้ ับเลือกเป็นนายหมู่ ควรเป็ นผทู้ ่ีไดผ้ า่ นการฝึกอบรมหลกั สูตรนายหมูล่ ูกเสือวสิ ามญั มาแลว้ ความรับผดิ ชอบของนายหมู่ ลูกเสือวสิ ามญั มีมากแตค่ วามสุขใจที่จะเกิดข้ึนจากการไดป้ ฏิบตั ิภารกิจที่เพ่ือน ๆ ไวว้ างใจและ มอบหมายใหท้ าน้นั มีมากมายเช่นกนั ภำรกจิ ของนำยหมู่ลกู เสือวสิ ำมญั มีดงั น้ี 1) นายหมูเ่ ป็นผนู้ าของหมู่ มีหนา้ ท่ีบริหารและรับผดิ ชอบธุรกิจต่าง ๆ ของหมู่ลูกเสือ วสิ ามญั และเป็นประธานในท่ีประชุมหมู่ 2) จดั และปฏิบตั ิพิธีการตา่ ง ๆ เกี่ยวกบั หมู่ 3) แบง่ งานและธุรการใหก้ บั สมาชิกในหมูโ่ ดยทว่ั ถึงกนั และระบุงานในแตล่ ะหนา้ ท่ีให้ ชดั เจน 4) ดูแลใหเ้ ป็นท่ีแน่ชดั วา่ มาตรฐานที่ไดก้ าหนดใหส้ มาชิกแตล่ ะคนทาน้นั สมาชิกไดป้ ฏิบตั ิ จริงและงานที่แบง่ ใหท้ าไดร้ ับผลสาเร็จดี 5) ทาทะเบียนสมาชิกของกลุ่ม แสดงความสาเร็จ และความกา้ วหนา้ ในการเรียนการ ฝึ กอบรมของสมาชิกแต่ละคน

225 6) เป็นผแู้ ทนหมู่ไปร่วมประชุมในกองลูกเสือวสิ ามญั และในการประชุมอ่ืน 7) ส่งเสริมความสามคั คีของหมู่ ทาใหส้ มาชิกในหมู่อยแู่ ละทางานร่วมกนั อยา่ งมีความสงบ สุขและไดผ้ ลดี 8) นายหมูไ่ มค่ วรหวงั ความสาเร็จอนั ดีเยย่ี มจากงานการท่ีมอบใหส้ มาชิกทา แตเ่ วลาเดียวกนั ไม่ควรจะพอใจในงานที่ทาใหแ้ ลว้ เสร็จอยา่ งเสียไม่ได้ แตท่ ้งั น้ีพงึ งดเวน้ การกล่าวตาหนิต่อหนา้ ผอู้ ่ืน ควรพูดจากนั สองต่อสอง

บทบำทนำยหมู่ลูกเสือวสิ ำมญั 226 เอกสำรประกอบ (2) หลกั สูตรกำรฝึ กอบรมนำยหมู่ลูกเสือวสิ ำมญั 1. หลกั สูตร ก. วชิ าท่ีควรมี 8 วชิ า - การประชุมนายหมู่ลูกเสือ - การวางแผนกาหนดการและการปฏิบตั ิตามแผนน้นั - การสอนลูกเสือรุ่นเลก็ - การบริหารหมู่ลูกเสือและกองลูกเสือ - ความรับผดิ ชอบของภาวะการเป็นผนู้ า - การสมั พนั ธ์กบั กองลูกเสือสารอง - ความสมั พนั ธ์กบั กองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ - คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ ข. วชิ าที่ควรจดั เพมิ่ เติม - การบนั เทิงในกองลูกเสือวสิ ามญั - การพูดในที่ชุมชน - วนิ ยั และความเป็นระเบียบเรียบร้อย - การสร้างงานบุกเบิก หรือตามความตอ้ งการของนายหมูล่ ูกเสือ 2. เวลำในกำรอบรม ใชเ้ วลาในการอบรมแบบอยคู่ า่ พกั แรม 3 วนั 2 คืน 3. สถำนที่ ใชค้ า่ ยลูกเสือหรือสถานท่ีที่เหมาะสม 4. จำนวนผู้เข้ำอบรม รุ่นหน่ึงไมค่ วรมีจานวนมากกวา่ 40 และไมน่ อ้ ยกวา่ 20 คน 5. ค่ำธรรมเนียม เกบ็ ตามระเบียบกระทรวงการคลงั

227 เรื่อง กำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม (ประชุมกองคร้ังที่ 2) บทเรียนท่ี 14 เวลำ 120 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ เพ่ือใหเ้ ขา้ ใจวธิ ีที่คณะกรรมการประจากองจะวางแผนกาหนดการฝึกอบรมของเขาได้ เพื่อใหเ้ ขา้ ใจถึงวธิ ีเปิ ดประชุมกอง จุดหมำย คณะกรรมการประจากองวางแผนกาหนดการฝึกอบรมอยา่ งมีประสิทธิภาพ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. เขียนข้นั ตอนสาคญั ๆ ที่คณะกรรมการประจากองลูกเสือวสิ ามญั จะตอ้ งใชใ้ นการวางแผนระยะ ยาวและระยะส้ันได้ 2. ระบุไดว้ า่ คณะกรรมการประจากองลูกเสือวสิ ามญั ไดร้ ับการช่วยเหลือใหท้ าการวางแผน กาหนดการฝึกอบรมท่ีไดผ้ ลดีอยา่ งไรบา้ ง 3. อธิบายไดว้ า่ กาหนดการสนองความตอ้ งการของลูกเสือแต่ละคนไดอ้ ยา่ งไร 4. ประเมินผลกาหนดการฝึกอบรมได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 1. บรรยายนา 10 นาที 2. มอบงาน 1 ใหพ้ ิจารณาวา่ เหมาะสมเพยี งใด 15 นาที 3. มอบงาน 2 ใหท้ าต่อไป 15 นาที 4. มอบงาน 3 20 นาที (งานท้งั 3 ตอนให้อยใู่ นควบคุมและการเสนอแนะของวทิ ยากรประจาหมู่ สาหรับงาน 3 หากไมเ่ สร็จ ใหท้ าตอ่ ในช่วงพกั ) 5. งาน 4 ประชุมกองคร้ังที่ 2 60 นาที ส่ือกำรสอน 1. ข้นั ตอนในการวางแผนกาหนดการฝึกอบรม 2. ตวั อยา่ งกองลูกเสือวสิ ามญั 3. การทากาหนดกิจกรรมต่าง ๆ

228 กำรประเมนิ ผล 1. สังเกตการณ์เขา้ ร่วมกิจกรรม 2. การนาเสนอผลงาน 3. อภิปราย ซกั ถาม 4. โดยการประเมินผลงานกลุ่ม เนื้อหำวชิ ำ บรรยำยนำ คณะกรรมการประจากองลูกเสือวิสามญั จะดาเนินการวางแผนระยะส้ันและระยะยาว ซ่ึง อาจเป็นงานประจาสัปดาห์หรืองานประจาเดือนโดยผกู้ ากบั และรองผกู้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั ตอ้ งคอยให้ ความช่วยเหลือแก่คณะกรรมการประจากองในเรื่องน้ี คณะกรรมการประจากองลูกเสือวิสามญั ประกอบดว้ ย ผูก้ ากบั และลูกเสือวสิ ามญั ท่ีไดร้ ับ คดั เลือกจากสมาชิกในกอง (นายหมู)่ ข้นั ตอนในกำรวำงแผน ลูกเสือทุกคนในกองแสดงความคิดเห็นวา่ ตนจะทากิจกรรมอะไร รวมเขา้ ไว้ ส่งใหค้ ณะกรรมการ ประจากองคณะกรรมการประจากองประชุมวางแผนกิจกรรมใหส้ อดคลอ้ งกบั ภาคเรียนตลอดปี (ควร ไปประชุมที่อ่ืนประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์ เพื่อใหค้ ณะกรรมการประจากองรู้สึกสนุกไมเ่ บ่ือหน่าย) 1) ในการวางแผนควรมีกิจกรรมทางศาสนาดว้ ย 2) ในสัปดาห์สุดทา้ ยของภาคเรียนควรเป็ นกิจกรรมพิเศษ 3) เม่ือวางแผนเสร็จแลว้ แจง้ ใหล้ ูกเสือทุกคนในกองทราบ ใครจะแกอ้ ยา่ งไรใหท้ าได้ ใครเป็น ผรู้ ับผดิ ชอบงานอะไร วนั ใด ใหก้ าหนดไวด้ ว้ ย 4) เมื่อทุกคนพอใจแลว้ เร่ิมการปฏิบตั ิตามแผน 5) ใหท้ ุกคนมีส่วนร่วมในแผน 6) ประเมินผลการปฏิบตั ิวา่ ไดผ้ ลเพยี งไร อยา่ งไร ข้อควรคำนึงในกำรจัดกจิ กรรมลงในแผน 1) กิจกรรมมีหลายชนิดแตกตา่ งกนั 2) เป็นที่สนใจของลูกเสือ 3) ทุกคนมีส่วนร่วมในกิจกรรม 4) กิจกรรมท่ีจดั มีจุดมุ่งประสงค์ / อุดมการณ์ของลูกเสือ

229 “การบริการ” เป็นกิจกรรมสาคญั ของลูกเสือวสิ ามญั ควรจดั ใหม้ ีเสมอกิจกรรมที่จะกาหนดลงใน แผน ควรมีความสมดุลกนั ไม่ควรมีกิจกรรมอยา่ งหน่ึงอยา่ งใดมากจนเกินควร เอำอะไรมำวำงแผน 1) วชิ าตามหลกั สูตรและวชิ าพิเศษลูกเสือวสิ ามญั 2) กิจกรรมท่ีลูกเสือวสิ ามญั ทุกคนในกองปรารถนาจะนารวมกนั ไว้ 3) กิจกรรมที่ผกู้ ากบั หรือสงั คมขอร้องใหช้ ่วยทา “การบริการ” ข้อควรคำนึงในกำรวำงแผนระยะยำว 1) พจิ ารณาวา่ วนั หยดุ วนั อะไรบา้ งใหต้ ดั ออก คงเหลือไวเ้ ฉพาะวนั เปิ ดโรงเรียน 2) การวางแผนเป็นผลงานของหลายคนช่วยกนั คิด ช่วยกนั ทา 3) ใหก้ องลูกเสือประชุมกนั เพ่ือทราบวา่ ใครตอ้ งการจะเรียน จะทาอะไร รวบรวมเขา้ ไว้ 4) ใหน้ าเอากิจกรรมต่างๆ ในขอ้ 3 มากระจายออกเป็นกิจกรรมประจาวนั ที่เปิ ดเรียนท้งั ปี 5) กิจกรรมใดท่ีเรียนมาก กาหนดใหม้ ีการสอนไดห้ ลายคร้ัง กิจกรรมใดที่เรียนง่ายกาหนดใหม้ ี การสอนนอ้ ยคร้ัง ควรกาหนดเวลาทบทวน ทดสอบไวด้ ว้ ย กำรประเมินผล 1) ลูกเสือสนุกสนานหรือไม่ 2) กิจกรรมน้นั ทา้ ทายเดก็ เพียงใด 3) ลูกเสือประสบความกา้ วหนา้ หรือไม่ 4) เน้ือหาท่ีนามาสอนอยใู่ นแผนกาหนดการหรือไม่ 5) ลูกเสือเรียนรู้โดยการกระทาหรือโดยการฟังการบรรยาย 6) อุปกรณ์เพียงพอหรือไม่ 7) ผเู้ ก่ียวขอ้ งทุกคนมีส่วนเก่ียวขอ้ งทวั่ กนั หรือไม่ 8) จากการประเมินผลจะทาอะไรไดบ้ า้ ง

230 งำนท่ี 1 (ตวั อย่ำงกำรทำงำนหมู่) กำหนดกำรของกองลกู เสือวสิ ำมญั ระยะเวลำ 3 เดือน ------------------------------- ผกู้ ากบั ........................................................สมจิตร รองผกู้ ากบั ..................................................ถาวร วนั ประชุมปกติ............................................บ่ายวนั พุธ สถานที่ประชุม...........................................หอ้ งประชุมโรงเรียน วนั เดือน ปี รำยกำร ทป่ี ระชุม ผ้รู ับผดิ ชอบ หอ้ งประชุม ผกู้ ากบั 15 มิ.ย. /พธุ บรรยายวธิ ีการต่อเรือ บา้ นผกู้ ากบั หอ้ งประชุม ผกู้ ากบั /เสาร์ โครงการต่อเรือ (งานกลุ่ม) บา้ นผกู้ ากบั 22 มิ.ย. / พธุ ภาพยนตร์การต่อเรือ / เสาร์ การต่อเรือ (ต่อ) 29 มิ.ย. / พุธ กีฬา 6 ก.ค./ พุธ บรรยายเร่ืองการปี นเขา หอ้ งประชุม ผกู้ ากบั /เสาร์,อาทิตย์ ปี นเขาโตะ๊ แซะ สถานีรถประจาทาง 13 ก.ค. / พุธ กีฬา หอ้ งประชุม ถาวร 20 ก.ค. / พธุ ประชุมกรรมการประจากองลูกเสือ บา้ นผกู้ ากบั 27 ก.ค./พธุ บรรยายเร่ืองการเดินทางลอดถ้า หอ้ งประชุม ผกู้ ากบั 3 ส.ค./พธุ บรรยายเร่ืองการยนื บนแผน่ กระดาน หอ้ งประชุม อรุณ เล่นคลื่น (บุคคลภายนอก) 11 ส.ค./พธุ การทดสอบเครื่องหมายวชิ าพเิ ศษ หอ้ งประชุม ผกู้ ากบั 17 ส.ค./พธุ กีฬา หอ้ งประชุม ถาวร 21 ส.ค./พุธ การจดั งานบนั เทิง หอ้ งประชุมศาลาประชาคม อรุณและผกู้ ากบั 28 ส.ค./พุธ การฝึกการดบั เพลิง หอ้ งประชุมตารวจดบั เพลิง ตารวจและผกู้ ากบั 4 ก.ย./พุธ กีฬา หอ้ งประชุม ถาวร /เสาร์,อาทิตย์ การเดินทางไกล ปี นเขา จงั หวดั กาญจนบุรี ผกู้ ากบั รองผกู้ ากบั

231 กำรทำงำนในหมู่ ให้ช่วยกนั พิจารณาวา่ แผนกาหนดการน้ีเหมาะสมหรือไม่เพียงไร เพราะเหตุใดจะแกไ้ ขให้ดี ข้ึนไดอ้ ยา่ งไรบา้ ง (ใหเ้ วลาทางาน 15 นาที) งำนท่ี 2 1) ใหแ้ จกเอกสารประกอบเร่ือง “ข้นั ตอนในการวางแผนกาหนดการ” ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรม คนละแผน่ 2) ใหส้ มาชิกในหมู่ช่วยกนั พิจารณาหวั ขอ้ ตา่ ง ๆ ที่มีอยใู่ นน้นั วา่ เป็นขอ้ ความท่ีมีประโยชน์ 3) ในการจดั วางแผนกาหนดการหรือไม่ เราจะเพิ่มเติมหรือตดั ทอนอะไรออกบา้ ง 4) ใหอ้ ภิปรายกนั วา่ การประชุมสมาชิกในกองลูกเสือวสิ ามญั ควรเป็ นอยา่ งไร งำนท่ี 3 1) ใหแ้ จกเอกสารประกอบเร่ือง “ตวั อยา่ งกองลูกเสือวสิ ามญั ” ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมคนละ แผน่ 2) ใหส้ มาชิกในหมู่ช่วยกนั ทากาหนดระยะเวลา 3 เดือน สาหรับลูกเสือวสิ ามญั กองน้ีโดยอาศยั 3) ขอ้ มูลตา่ งๆ ท่ีมีอยใู่ นเอกสารประกอบที่แจกให้เป็นหลกั ประกอบดว้ ยวชิ าพิเศษที่จะตอ้ ง เรียนตามหลกั สูตร 4) ในสัปดาห์สุดทา้ ยของเดือนท่ี 3 ใหเ้ ป็นกิจกรรมเดินทางไกลไปอยคู่ ่ายพกั แรมท่ีตาบลแห่ง หน่ึง 5) ห่างไกลออกไป 6) ใหเ้ ขียนกาหนดการที่จะจดั ทาลงในกระดาษแผน่ ใหญท่ ี่แจกให้ แลว้ นาไปปิ ดไวท้ ี่ห้อง ประชุม ประชุมกองคร้ังท่ี 2 1) เปิ ด (ชกั ธง สวดมนต์ สงบน่ิง ตรวจ แยก) 5 นาที 2) เกม (การเล่นเพ่อื บริหารร่างกาย) 10 นาที 3) การสอน ผกู แน่น (เรียนเป็นฐานๆละ 10นาที) 30 นาที ฐานที่ 1 ผกู ทแยง 5 นาที ฐานท่ี 2 ผกู กากบาท 10 นาที ฐานท่ี 3 ผกู ประกบ 4) ผกู้ ากบั เล่าเรื่องส้ันที่เป็นคติ 5) ปิ ด (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแต่งกาย ชกั ธง เลิก)

กำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม 232 เอกสำรประกอบ (1) ข้นั ตอนในกำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม การวางแผนกาหนดการฝึ กอบรมเป็ นวิธีการท่ีสลับซับซ้อน เพราะว่าความคิดเห็นเร่ือง กิจกรรมต่างๆ ท่ีจะนามาใช้น้นั มีมากมาย จะตอ้ งคดั เลือกจดั เขา้ เป็ นหมวดหมู่รวมกนั เขา้ เพื่อจดั ทา เป็นกาหนดการที่ใหผ้ ลดีตอ่ กองลูกเสือวสิ ามญั ข้นั ตอนท่ีสาคญั ในการทากาหนดการมีอยู่ 4 ข้นั คือ 1) การปรึกษาหารือกนั 2) การลงมติ 3) การปฏิบตั ิการ 4) การประเมินผล ระเบียบกำรภำคปฏิบัติบำงข้อ ระเบียบการน้ีมิใช่ขอ้ บงั คบั ที่เด็ดขาดตายตวั แตเ่ ป็ นเพยี งขอ้ แนะนาเท่าน้นั หลกั การเบ้ืองตน้ ได้เขียนไวอ้ ย่างง่ายๆ เมื่อได้ทาการทดลองใช้แล้ว ท่านอาจจะเปลี่ยนระเบียบการเหล่าน้ีเพื่อให้ เหมาะสมกบั ความตอ้ งการของท่านกไ็ ดห้ รือจะไมใ่ ช่เลยกไ็ ด้ ระเบียบการมีดงั ตอ่ ไปน้ี 1) ลูกเสือวสิ ามญั ทุกคนในกองควรจะไดอ้ ภิปรายแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกบั กาหนดการน้นั 2) ใหค้ ณะกรรมการประจากองลูกเสือวสิ ามญั พิจารณาใหค้ าตดั สิน 3) ปี ของกิจการลูกเสือ ควรแบ่งใหเ้ ป็นภาคเรียนใหส้ อดคลอ้ งกบั ภาคการศึกษา แผนรายภาค เรียน และแผนรายปี ควรสิ้นสุดดว้ ยกิจกรรมพิเศษ 4) คณะกรรมการประจากองลูกเสือวสิ ามญั ควรประชุมกนั ในเดือนพฤษภาคม เพ่ือพิจารณา จดั ทากาหนดการลูกเสือวสิ ามญั ตลอดท้งั ปี และควรประชุมกนั ภายหลงั บทเรียนแต่ละภาค เรียน เพ่ือพิจารณาจดั ทารายละเอียดสาหรับการเรียนในภาคตลอดไป 5) การประชุมกองลูกเสือวสิ ามญั ควรจดั ทาก่อนการประชุมคณะกรรมการประจากองลูกเสือ วสิ ามญั เพื่อวา่ ลูกเสือทุกคนในกองจะไดพ้ ิจารณาอภิปรายกาหนดการในหลกั การทวั่ ไปและ ในรายละเอียดต่าง ๆ 6) กองลูกเสือวสิ ามญั ควรประชุมกนั อยา่ งสม่าเสมอ อยา่ งนอ้ ย 2 สัปดาห์ละคร้ัง 7) การประชุมกองลูกเสือวสิ ามญั ควรจะเป็นไปโดยมีแบบธรรมเนียมนอ้ ยท่ีสุด แต่ถา้ จะมีควร มีตอนทา้ ยของการประชุม นอกจากน้นั ควรใหเ้ ป็ นไปอยา่ งไม่ตอ้ งเคร่งครัด 8) สถานที่ประชุมก็ควรนดั หมายไปประชุม ณ สถานที่อื่นบา้ ง 9) กิจกรรมปลายสัปดาห์ ควรจดั ใหม้ ีอยา่ งสม่าเสมอ อยา่ งนอ้ ยภาคเรียนหน่ึงควรใหม้ ีคร้ังหน่ึง แต่ถา้ ใหม้ ีไดเ้ ดือนและคร้ังก็จะเป็นการดี

กำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม 233 เอกสำรประกอบ (2) ตัวอย่ำงกองลูกเสือวสิ ำมัญ.......................... ชื่อ อำยุ อำชีพ งำนอดิเรก/ กฬี ำ ควำมสนใจ/อย่ำงอื่น (ปี ) อำชีพ รักบ้ี สมาชิกสมาคมถา่ ยภาพ วจิ ิตร 19.2 มหาวทิ ยาลยั ถา่ ยภาพ เลน่ รักบ้ีใหม้ หาวทิ ยาลยั หม้นั แลว้ ทนั ตแพทย์ เลน่ แบดมินตนั ทีมธนาคาร เล่นกอลฟ์ สมชาย 19 การธนาคาร ไม่มี แบดมินตนั เป็ นเหรัญญิกของกองลูกเสือ กอลฟ์ เป็ นเพอื่ นกบั วจิ ิตร เป็ นประธานกรรมการประจา อานวย 18.11 มหาวทิ ยาลยั หมากรุก การแรกคืน กองลกู เสือจะออกในเร็ววนั น้ี สิ่งสนใจมาก เรียนประวตั ิศาสตร์ โบราณวทิ ยา กรรมการประจากองลูกเสือ เลน่ รักบ้ีใหว้ ทิ ยาลยั ถาวร 18.6 ช่างเครื่องยนต์ รถยนต์ แข่งรถเลก็ เลขานุการของกองลูกเสือวสิ ามญั เป็ นเพ่อื นกนั ธรรมนูญ จานง 18.6 นกั ศึกษา วทิ ยุ รักบ้ี กอลฟ์ สอนการเลน่ เรือใบใหส้ มาคม เรือใบ เป็ นกรรมการประจากอง ธรรมนูญ 17.9 นกั ศึกษา ไม่มี แลน่ เรือใบ ลกู เสือวสิ ามญั ช่วยสอนในกอง เลน่ กรรเชียง ลกู เสือสมุทรเสนา สถาบนั อาชีวศึกษา เป็ นสมาชิกของสปอร์ตคลบั แผนกปี นเขา หม้นั แลว้ สอา้ น 17.8 ผชู้ ่วยร้านคา้ สะสมเหรียญ ปี นเขา เล่นฟตุ บอลและรักบ้ีใหว้ ทิ ยาลยั ทีม เดียวกนั ตา่ งๆ เป็ นเพื่อนสนิทกบั อรุณ อรุณ 16.9 นกั ศึกษา ม.ศ.5 การบนั ทึกเทป ฟตุ บอล เล่ือนมาจากลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ เล่นฟตุ บอลใหว้ ทิ ยาลยั รักบ้ี วนิ ยั 16.8 นกั ศึกษา ไม่มี ฟตุ บอล รักบ้ี นิพนธ์ 15.9 นกั ศึกษา ไพบ่ ริดจ์ ฟตุ บอล

กำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม 234 เอกสำรประกอบ (3) กำรทำกำหนดกำรกจิ กรรมต่ำง ๆ กิจกรรมต่าง ๆ ที่กองลูกเสือวสิ ามญั จะพึงปฏิบตั ิน้นั มีมากมาย แตว่ า่ กองลูกเสือวสิ ามญั จะ ปฏิบตั ิกิจกรรมอะไรบา้ งน้นั ข้ึนอยกู่ บั สามญั สานึกที่วา่ กิจกรรมน้นั ขดั กบั กฎของลูกเสือ หรือขดั กบั ขนมธรรมเนียมประเพณีอยา่ งไรบา้ งหรือไม่เทา่ น้นั ถา้ กิจกรรมใดขดั กบั กฎของลูกเสือหรือศีลธรรม ประเพณี ก็ไมค่ วรนากิจกรรมน้นั มาปฏิบตั ิ หลกั สาคญั ในการจดั ทากาหนดการของกิจกรรมกค็ ือ ความสมดุล หรือ ความไดส้ ัดส่วนกนั ของกาหนดการน้นั อุดมการณ์ของคณะลูกเสือแห่งชาติตอ้ งการฝึกอบรม จะ “ผลิต” ชายหนุ่มท่ีเป็นผู้ ท่ีมีความรู้ มีคุณธรรมที่ดีรอบตวั บา้ ง อยา่ งไร ให้แก่ลูกเสือวสิ ามญั ทุกคน กบั ท้งั จะช่วยสร้างทกั ษะ สร้างความนึกคิด และเป็นเร่ืองทา้ ทายแก่ลูกเสือวสิ ามญั ทุกคนดว้ ย เพื่อที่จะใหเ้ กิดกาหนดการ กิจกรรมท่ีสมดุลน้นั ควรจะตอ้ งจดั โดยคานึงถึงหวั ขอ้ ตอ่ ไปน้ี ควำมแตกต่ำง (Difference) เป็นปัจจยั สาคญั ในการที่จะก่อใหเ้ กิดความสมดุลของ กาหนดการความแตกตา่ งน้ีมิไดห้ มายเฉพาะวา่ ตอ้ งเป็นกิจกรรมตา่ ง ๆ กนั เท่าน้นั แต่ยงั หมายรวมไป ถึงวธิ ีการที่นาเอากิจกรรมน้นั มาใหล้ ูกเสือปฏิบตั ิดว้ ยคือควรเป็ นวธิ ีใหม่ ท่ีแปลกและดึงดูดใจ ถา้ ทา ไดจ้ ะก่อใหเ้ กิดการทา้ ทายและเร้าความอยากรู้อยากเห็น ขจดั วธิ ีเก่าที่ซ้าซากใหห้ มดไป ควำมสนใจ (Interest) คือกิจกรรมท่ีกองลูกเสือวสิ ามญั ตอ้ งการจะปฏิบตั ิเมื่อนากิจกรรมน้ีมา เสนอตอ่ กองลูกเสือวสิ ามญั แลว้ กิจกรรมน้นั จะจบั ใจ ถูกใจลูกเสือวสิ ามญั ในกองน้นั ทนั ที เม่ือสมาชิกในกองลูกเสือวสิ ามญั มีความปรารถนาจะทากิจกรรมอยา่ งหน่ึงอยา่ งใด ความ สนใจกิจกรรมน้นั จะเกิดข้ึน ถา้ กองลูกเสือวสิ ามญั ไดจ้ ดั กิจกรรมน้นั ข้ึนเม่ือไร สมาชิกในกองลูกเสือ น้นั จะไปร่วมในกิจกรรมน้นั พร้อมเพรียงกนั มนุษยส์ ่วนใหญ่ชอบทาในสิ่งที่ตนทาอยเู่ ป็ นประจาจนกลายเป็ นนิสัย และชอบสิ่งท่ีตนรู้จกั มากกวา่ สิ่งท่ีตนชอบแต่คนวยั รุ่นหนุ่มอายลุ ูกเสือวิสามญั น้นั จะไดป้ ระสบกบั ความคิดใหมห่ ลายอยา่ ง และจะไดท้ าสิ่งต่างๆ ที่ไม่เคยทามาก่อนมากมาย ฉะน้นั จึงเป็นขอ้ คิดที่ผูก้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั ควรจา ไว้ และทาเป็ นตวั อยา่ งอยเู่ สมอ โดยแสดงออกให้เห็นชดั วา่ “อะไรที่เรายงั ไม่ไดท้ าควรจะลองทา” แทนท่ีวา่ “นี่สนุกสนานดี เราทากนั มามากแลว้ ” ถา้ กองลูกเสือวสิ ามญั จะยอมรับเจตคติท่ีวา่ ไม่ควรปฏิบตั ิกิจกรรมอยา่ งหน่ึงอยา่ งใดซ้ากนั เป็ น คร้ังที่ 2 หรือ 3 แลว้ จะเห็นว่าการทากาหนดการกิจกรรมของลูกเสือ วิสามญั เองน้ันจะมีกิจกรรม ใหม่ท่ีน่าสนใจเพ่ิมข้ึนเสมอ

235 กำรมีส่วนร่วม (Involvement) เป็นวธิ ีการท่ีส่งเสริมใหเ้ กิดความกระตือรือร้น เพราะทุกคน จะรู้สึกวา่ งานน้นั เป็นงานของตนเอง แมจ้ ะเป็ นลูกเสือที่เขา้ มาเป็นสมาชิกใหม่ เม่ือไดร้ ับการ มอบหมายใหช้ ่วยคิด ช่วยวางแผน ช่วยใหค้ วามเห็น เขาจะรู้สึกภาคภูมิใจทนั ที และจะไม่รู้สึกวา่ เขา ถูกเพือ่ นๆ ทอดทิง้ ในการจดั กิจกรรมให้กองลูกเสือวิสามญั ทา ควรคานึงวา่ สมาชิกทุกคนควรมีส่วนไดร้ ่วมทา ทวั่ กนั ถา้ กิจกรรมอยา่ งเดียวนอ้ ยไปที่จะใหส้ มาชิกไดท้ าทวั่ ถึงกนั ได้ ก็ควรเพม่ิ กิจกรรมเป็นสอง-สาม อยา่ งข้ึนเพ่ือทุกคนจะไดร้ ่วมมีส่วนสนุกดว้ ย จุดประสงค์ (Purpose) จุดประสงค์ คือ องคป์ ระกอบสาคญั ของการจดั กาหนดการกิจกรรม แตล่ ะคร้ัง กล่าวคือการจดั ทากาหนดการกิจกรรมน้นั ตอ้ งพฒั นาลูกเสือวสิ ามญั ใหไ้ ปสู่อุดมการณ์ ของคณะลูกเสือแห่งชาติ กำรบริกำร (Service) เป็นกิจกรรมที่ลูกเสือวสิ ามญั ตอ้ งปฏิบตั ิ ทุกกิจกรรมตอ้ งมี “บริการ” อยเู่ สมอ รวมถึงการฝึกอบรมดว้ ย กำรวำงแผนและกำรทบทวน กองลูกเสือวสิ ามญั แตล่ ะกอง ควรสร้างวธิ ีการ วางแผนกาหนดการของตนข้ึนไว้ การคิดสองคนดีกวา่ คิดคนเดียว แตถ่ า้ มากคนอาจทาความสบั สนใหไ้ ด้ ขอแนะนาวา่ ในการคิดร่าง แผน ตอนแรกควรใชเ้ พียง 3 คน คือ ผกู้ ากบั 1 คน และลูกเสือวสิ ามญั อีก 2 คน เพอ่ื ร่างแผนก่อน แลว้ เสนอแผนน้ีใหค้ ณะกรรมการประจากองลูกเสือพิจารณาแจง้ ใหท้ ุกคนทราบล่วงหนา้ นาน พอสมควร ใหไ้ ปอ่าน คน้ ควา้ ถกเถียง เร่ืองที่จะประชุมกนั เพอื่ ทุกคนจะไดแ้ สดงความคิดเห็นในท่ี ประชุมดว้ ยเหตุดว้ ยผลเมื่อวางแผนกาหนดการน้นั แลว้ จงประกาศใหร้ ู้ทว่ั กนั ใหส้ มาชิกในกองรู้ เขา้ ใจจะทาอะไร เม่ือไรการต้งั ชื่อหวั ขอ้ เรื่องท่ีจดั ทาให้เกิดความสนใจน้นั เป็นเรื่องสาคญั ถา้ เป็น วชิ าการมากเกินไปก็น่าเบ่ือ เมื่อปฏิบตั ิตามแผนกาหนดการแลว้ จงประเมินผล ไดผ้ ลดีไหม ทาไม อะไรเป็ นเหตุไม่ให้ ประสบความสาเร็จ จะแกอ้ ยา่ งไร การประเมินผลจะช่วยการวางแผนคร้ังต่อไปไดม้ าก “จงจาไวว้ า่ กิจกรรมคือเส้นเลือดของกิจการลูกเสือวสิ ามญั กิจกรรมทุกอยา่ งควรใหม้ ีความ สนุกสนาน และทา้ ทายคนวยั รุ่นหนุ่ม”

เรื่อง กจิ กรรมเส่ียงภยั (ควำมรับผดิ ชอบของผู้นำ) 236 บทเรียนท่ี 15 เวลำ 120 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ การจดั ทาฐานกิจกรรมผจญภยั ที่ทา้ ทายความสามารถของลูกเสือวสิ ามญั โดยเฉพาะ ความสามารถในการเป็นผนู้ า ดว้ ยการเนน้ ถึงจุดอนั ตรายและความปลอดภยั จุดหมำย จดั กิจกรรมเสี่ยงภยั ท่ีปลอดภยั ใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ได้ วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. ทาบญั ชีกิจกรรมเส่ียงภยั ในโอกาสตา่ ง ๆ ได้ 2. อธิบายบทบาทของผกู้ ากบั ในการที่จะจดั ใหม้ ีความปลอดภยั เมื่อปฏิบตั ิกิจกรรมเส่ียงภยั ได้ 3. ระบุความสามารถของตนเองเมื่อจะนาคณะไปในทอ้ งถ่ินท่ีเส่ียงภยั อนั ตราย 4. ระบุแหล่งท่ีจะมีการฝึกอบรมเกี่ยวกบั กิจกรรมเส่ียงภยั ท่ีมีประสิทธิภาพได้ 5. ทาบญั ชีอุปกรณ์สาคญั ต่าง ๆ สาหรับใชใ้ นกิจกรรมเส่ียงภยั ได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 20 นาที 1. การบรรยายนา ดว้ ยวดี ิทศั น์ การเดินทางข้ึนเขา 25 นาที 70 นาที หรือ การแรมคืนบนเขา (ถา้ มี) 5 นาที 2. ทางานกลุ่ม / รายงาน 3. ทดสอบฐานเสี่ยงภยั 4. สรุป สื่อกำรสอน 1. วดี ิทศั น์ การเดินทางข้ึนเขา หรือ การแรมคืนบนเขา (ถา้ มี) 2. อุปกรณ์การเส่ียงภยั อุปกรณ์ การเลือกเคร่ืองใชท้ ่ีจาเป็นและเหมาะสมสาหรับการเดินทางเส่ียงภยั เช่น รองเทา้ เคร่ืองนอน เตน็ ท์ อาหาร น้า ยา ฯลฯ นิทรรศการ ถา้ ทาไดค้ วรมีการแสดงสิ่งต่าง ๆ ที่ตอ้ งใชใ้ นการเดินทางเสี่ยงภยั ใหด้ ู รวมท้งั เอกสาร และภาพยนตร์เกี่ยวกบั เรื่องน้ีดว้ ย

237 กำรประเมินผล 1. สังเกตการเขา้ ร่วมกิจกรรม 2. ทดสอบ 3. อภิปราย ซกั ถาม เนื้อหำวชิ ำ (บนั ทึกภูมิหลงั ) การบรรยายนาประกอบภาพเล่ือนเป็นวธิ ีท่ีดีที่สุด ถา้ ทาได้ - แสดงใหเ้ ป็นกิจกรรมเสี่ยงภยั ประเภทตา่ ง ๆ (ไม่เฉพาะแต่เรื่องการไต่เขา) ที่เหมาะสม สาหรับลูกเสือวสิ ามญั - ควรยกตวั อยา่ งสถานที่ในทอ้ งถ่ินที่มีกิจกรรมเสี่ยงภยั ใหเ้ ห็น ตามความเหมาะสม - ควรกล่าวอา้ งถึงหน่วยกิจกรรม (ถา้ มี) ในสานกั งานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ และแนะนาเร่ืองการเอาประกนั ภยั สาหรับลูกเสือที่ไปทากิจกรรมเสี่ยงภยั - การเดินทางสารวจในความหมายอยา่ งกวา้ งขวางน้นั เป็ นที่นิยมของเด็กทุกระดบั อายุ แม้ จะในปัจจุบนั น้ีก็เช่นเดียวกนั สาหรับลูกเสือวสิ ามญั น้นั เล่า ที่เป็นที่นิยมกนั มากก็เพราะวา่ การ เดินทางสารวจน้นั อาจจะนาไปสู่การเดินทางไกลไปยงั ภูเขาสูง ภูเขาเล็ก หรือแหล่งน้าไกลออกไป การพฒั นาในการอยคู่ า่ ยพกั แรมโดยใชอ้ ุปกรณ์ท่ีเบา ๆ และการเดินทางรวมกนั เป็นคณะ แสดงใหเ้ ห็นชดั เจนยงิ่ ข้ึนวา่ ปัจจุบนั น้ีมีประชาชนมากข้ึน พยายามเดินทางออกไปสู่แหล่งที่มีชุมชน นอ้ ย ฉะน้นั การเดินทางสารวจในปัจจุบนั จึงตอ้ งมองให้ลึกซ้ึงและกวา้ งขวางถึงสถานที่ท่ีจะเดินทาง ไปดว้ ยเมื่อพดู ถึงเร่ืองความปลอดภยั ความสะอาดของสถานที่ เป็นท่ีน่าเสียดายที่มาตรฐาน ซ่ึงคณะ บางคณะถือปฏิบตั ิอยขู่ ณะน้ีน้นั เป็นท่ีน่าสงสัย เมื่อเป็นเช่นน้ีจึงตกเป็นภาระความรับผดิ ชอบของ กิจการลูกเสือ เพอื่ ใหเ้ ป็นท่ีแน่นอนวา่ มาตรฐานของลูกเสือน้นั ยงั สูงอยเู่ สมอ มาตรฐานท่ีดีข้ึนอยกู่ บั การฝึกอบรมท่ีมีคุณภาพ การกระหายท่ีจะปฏิบตั ิงานใหม่และเส่ียงภยั อาจจะทาใหล้ ืมนึกถึงความ จาเป็นเรื่องการฝึกอบรมที่เพียงพอเสีย ความจริงเร่ืองการฝึกอบรมน้นั ควรจะไดท้ าโดยฉบั พลนั เช่น เร่ิมฝึกอบรมจากท่ีบา้ น และฝึกอบรม การปฏิบตั ิ ณ จุดท่ีไป ก่อนที่จะออกเดินทางสารวจ ภาระยง่ิ ใหญท่ ี่ควรคานึงถึงคือ “ควำมปลอดภยั ” การหาเส้นทางและอ่ืน ๆ ซ่ึงอาจจะทาได้ ก็โดยการ ฝึกอบรมเบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั การรู้จกั ใชอ้ ุปกรณ์ การจดั หุงหาอาหาร และการอยคู่ ่ายอยา่ งมี ประสิทธิภาพผกู้ ากบั กองลูกเสือวสิ ามญั มีความรับผดิ ชอบท่ีจะรับรองวา่ การฝึกอบรมเบ้ืองตน้ เร่ือง การเดินทางสารวจน้นั ไดเ้ ป็นไปอยา่ งบริบูรณ์ถูกตอ้ ง ความเพลิดเพลินสนุกสนานของการเดินทาง สารวจเกิดจากสมรรถภาพของผเู้ ดินทางทุกคน

238 โดยปกติ การเดินทางสารวจมกั จะมีในทอ้ งถ่ิน หรือในระยะไกลจากที่ต้งั กองลูกเสือ พอสมควร ในตอนปลายสัปดาห์ ในการน้ีกองลูกเสือวสิ ามญั จะไดร้ ับผลดีหลายประการ ในดา้ น ร่วมมือกนั ทางาน การประสานงานตามจุดประสงค์ และการฝึกอบรมโดยปฏิบตั ิกิจกรรมเหล่าน้ีเป็ น การเตรียมท่ีจาเป็ นสาหรับการเดินทางสารวจคร้ังใหญ่ ท่ีมีระยะทางไกลในเวลานาน หรือเดินทางไป ต่างประเทศ กำรอภิปรำยในหมู่โดยมีวทิ ยำกร 1) “ทาไมอุบตั ิเหตุจึงเกิดข้ึนเม่ือปฏิบตั ิกิจกรรม จงใหห้ มู่แสดงความคิดเห็นออกมาแลว้ จด หวั ขอ้ ตา่ ง ๆ ข้ึนไว้ (รวมถึงการฝึกอบรมไมเ่ พยี งพอ การขาดผนู้ าท่ีดี ฯลฯ) “ส่ิงเหล่าน้ีอาจ หลีกเล่ียงได้ ถา้ ผนู้ ามีทกั ษะพอ” 2) ทกั ษะในการประมาณภูเขาสูงดว้ ยตวั ของผนู้ า (ตามท่ีกล่าวไวใ้ นเอกสารประกอบเร่ือง “ท่านสามารถทาไดเ้ พียงใด” ) 3) ผกู้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั มีความรับผดิ ชอบต่อลูกเสือวสิ ามญั ในกองของตนอยา่ งไรบา้ ง เม่ือ สมาชิกน้นั ไปเดินทางไกลในแหล่งที่เสี่ยงภยั (ใหส้ มาชิกในกลุ่มแสดงความคิดเห็น จดเป็น บญั ชีหวั ขอ้ ข้ึนไว้ ให้ดูเรื่อง “ความปลอดภยั บนภูเขา” และใหด้ ูขอ้ บงั คบั คณะลูกเสือ แห่งชาติ เร่ืองความปลอดภยั ในการเดินทางไกลดว้ ย) แจง้ ใหท้ ราบถึงเรื่องการฝึกอบรม เก่ียวกบั กิจกรรมเสี่ยงภยั วา่ จะมีที่ใดบา้ ง กำรประเมินอปุ กรณ์กำรเดินทำงสำรวจ 1) จดั ใหม้ ีการแสดงอุปกรณ์การเดินทางสารวจไวใ้ หช้ มอยา่ งกวา้ งขวาง เช่น รองเทา้ อาหาร เครื่องแต่งกาย เครื่องนอน เตน็ ทข์ นาดเบา ยา ฯลฯ 2) จดั ใหม้ ีผเู้ ช่ียวชาญช่วยอธิบายแนะนาวธิ ีใชด้ ว้ ย ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะไดด้ ูอุปกรณ์ เหล่าน้ีอยา่ งละเอียด และดูวา่ อุปกรณ์อยา่ งใดเหมาะสมกบั โอกาสใด (ดูเอกสารประกอบ เรื่อง “การประเมินอุปกรณ์การเดินทางสารวจ” ) 3) บรรยายช้ีใหเ้ ห็นวา่ ถา้ กองลูกเสือวสิ ามญั มีความรู้เรื่องความชานาญในเร่ืองน้ี นอกจากจะมี ประโยชนแ์ ก่ตวั เองแลว้ ยงั จะเป็นโอกาสท่ีจะแสดงใหก้ องลูกเสือวสิ ามญั บิดามารดา ผปู้ กครองใหเ้ ห็นไดเ้ ขา้ ใจอีกดว้ ย อนั จะนามาซ่ึงความสนบั สนุนท่ีดี และสมาชิกลูกเสือ วสิ ามญั จะเพมิ่ ข้ึน

239 ตัวอย่ำงงำนหมู่ 1) กิจกรรมเก่ียวกบั การผจญภยั เป็นกิจกรรมที่ทา้ ทายความสามารถของลูกเสือวสิ ามญั อยา่ งหน่ึง และกิจกรรมเสี่ยงภยั กเ็ ป็นกิจกรรมที่สนองความตอ้ งการและความสามารถมวลสมาชิกลูกเสือวสิ ามญั อยไู่ ม่นอ้ ย กิจกรรมดงั กล่าวน้ีมีหลายชนิด เช่น การไต่เขา การขา้ มแม่น้า ฯลฯ นอกจากกิจกรรมที่ ยกตวั อยา่ งมา ทา่ นคิดวา่ จะมีกิจกรรมเส่ียงภยั อะไรอีก ที่ควรเป็ นกิจกรรมเสี่ยงภยั ของลูกเสือวสิ ามญั ขอไดย้ กตวั อยา่ งมาใหม้ ากท่ีสุดเทา่ ท่ีจะหาได้ 2) มีนกั เสี่ยงภยั ไมน่ อ้ ยที่ตอ้ งถึงแก่ชีวติ บา้ งกเ็ กิดอุบตั ิเหตุไดร้ ับบาดเจบ็ ถึงแก่ทุพพลภาพ เม่ือ ออกไปปฏิบตั ิกิจกรรมเสี่ยงภยั จึงขอใหห้ มู่ของทา่ นช่วยกนั คิดวา่ มีส่ิงใดที่เป็นสาเหตุสาคญั อนั ก่อใหเ้ กิดอนั ตรายดงั กล่าวแก่นกั เส่ียงภยั และทา่ นมีวธิ ีการอยา่ งไรบา้ งท่ีจะไมใ่ หเ้ หตุการณ์น้นั ๆ เกิด แก่ลูกเสือวสิ ามญั ในกองของทา่ น เมื่อไปปฏิบตั ิกิจกรรมเสี่ยงภยั 3) จากขอ้ ความท่ีวา่ “อุบตั ิเหตุในการเสี่ยงภยั อาจหลีกเล่ียงได้ ถา้ ผนู้ ามีทกั ษะพอ” ในฐานะ ที่ท่านเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั จะจดั กิจกรรมเสี่ยงภยั ใหล้ ูกเสือวสิ ามญั ของท่านปฏิบตั ิ จะสนบั สนุนขอ้ ความขา้ งบนน้ีไดแ้ คไ่ หนเพยี งใด ลองกล่าวมาเป็นขอ้ ๆ ใหม้ ากที่สุด 4) ท่านมาจากหลายแหล่งหลายที่ท่ีแตกตา่ งกนั ยอ่ มมีประสบการณ์ที่ผดิ แผกกนั ออกไป จงช่วยกนั คิดคน้ ดูวา่ “มีสถานท่ีแห่งใดบา้ งที่ทา่ นคิดวา่ เหมาะสมในเร่ืองการปฏิบตั ิเกี่ยวกบั กิจกรรม เสี่ยงภยั ของลูกเสือวสิ ามญั ” 5) ในฐานะท่ีทา่ นเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั ทา่ นมีความรับผดิ ชอบต่อลูกเสือวสิ ามญั เมื่อมี การเดินทางไกลไปในแหล่งท่ีเสี่ยงภยั อยา่ งไรบา้ ง รวมท้งั ตวั ท่านเองดว้ ยวา่ ทา่ นตอ้ งมีบทบาทในเรื่อง น้ีอยา่ งไร โดยใหส้ มาชิกในกลุ่มช่วยกนั แสดงความคิดเห็นเป็นขอ้ ๆ ไวใ้ หช้ ดั เจน 6) “กิจกรรมเสี่ยงภยั ของลูกเสือ ยอ่ มมีการเสี่ยอนั ตรายมากบา้ งนอ้ ยบา้ งเป็นของธรรมดา ในฐานะที่ท่านเป็ นผกู้ ากบั ลูกเสือวสิ ามญั ยอ่ มตอ้ งการใหล้ ูกเสือและผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือท้งั หลายท่ี ไปปฏิบตั ิกิจกรรมเสี่ยงภยั มีความปลอดภยั ดว้ ยกนั ทุกคน ดว้ ยเหตุน้ีจึงขอใหท้ า่ นช่วยกนั แสดงความ คิดเห็นวา่ เราควรจะมีการประกนั ภยั ใหแ้ ก่ลูกเสือหรือไม่ เพราะเหตุใด ใหแ้ ต่ละกลุ่มร่วมกนั อภิปรายตามหวั ขอ้ อภิปรายขา้ งตน้ โดยใชเ้ วลา 20 นาที แลว้ ส่งผแู้ ทนมา ช้ีแจงในท่ีประชุมใหญ่ (กลุ่มละ 3 นาที) คือ กลุ่ม 1 ทาขอ้ 1 กลุ่ม 2 ทาขอ้ 2 กลุ่ม 3 ทาขอ้ 3 กลุ่ม 4 ทาขอ้ 4 กลุ่ม 5 ทาขอ้ 5 และใหแ้ ต่ละกลุ่มทาขอ้ 6 อีก 1 ขอ้

กจิ กรรมเสี่ยงภัย (ควำมรับผดิ ชอบของผ้นู ำ) 240 เอกสำรประกอบ (1) ท่ำนสำมำรถทำได้เพยี งใด ผกู้ ากบั กองลูกเสือวสิ ามญั ที่คิดจะนาลูกเสือไปยงั ภูเขานอ้ ยใหญ่ ควรศึกษาหาความรู้เรื่อง การเดินทาง ไปยงั หรือไปบนภูเขานอ้ ยใหญ่น้นั การหาความรู้ในเร่ืองน้ีทางกองลูกเสือ กรมพลศึกษา ยงั ไม่มีหนงั สือคู่มือคาแนะนาไวใ้ นขณะน้ี ผกู้ ากบั กองลูกเสือวสิ ามญั จะตอ้ งช่วยตวั เองไปพลางก่อน การศึกษาหาความรู้ไวล้ ่วงหนา้ ก่อนจะนาลูกเสือวสิ ามญั เดินทางบนภูเขาน้นั เป็นของจาเป็น ถา้ ผกู้ ากบั กองลูกเสือวสิ ามญั ไม่มีความรู้ในเร่ืองน้ีเลย จะเป็ นการเส่ียงอนั ตรายมากพงึ ระวงั ใหจ้ งหนกั นอกจากน้นั การเดินทางบนภูเขาน้นั ยงั ตอ้ งการทกั ษะหลายประการอีกดว้ ย การเดินทางไปยงั ภูเขา หรือเดินทางบนภูเขาแต่ละแห่ง อาจใชท้ กั ษะแตกต่างกนั ตามลกั ษณะพ้นื ที่ ดินฟ้าอากาศบนภูเขาน้นั ๆ ทางที่ดีท่ีสุดจะนาลูกเสือ-วสิ ามญั เดินทางบนภูเขาน้นั ๆ ควรจะไดห้ ารือกบั ชาวบา้ นผูซ้ ่ึงอยใู่ กล้ บริเวณเขาน้นั ๆ ก่อน เมื่อทา่ นไดฝ้ ึกซอ้ มตนเองมีประสบการณ์เพียงพอ และมีความมนั่ ใจดีแลว้ จึง ค่อยตดั สินใจนาลูกเสือวสิ ามญั ไป เทา่ ท่ีกองลูกเสือ กรมพลศึกษา จะทาไดข้ ณะน้ีมีเพยี งการต้งั เป็น คาถามข้ึนไวข้ า้ งล่างน้ีเพือ่ เป็ นเครื่องเตือนใจผกู้ ากบั กองลูกเสือวสิ ามญั วา่ ท่านมีความรู้เร่ืองน้นั ๆ เพียงใด ถา้ ทา่ นมีความรู้ดีทา่ นก็ไปได้ แต่ถา้ ยงั ขาดความมนั่ ใจ ทา่ นควรศึกษาหาความรู้ใหเ้ พียงพอ ก่อนนาลูกเสือวสิ ามญั เดินทางไป คำสอบถำมควำมรู้ผ้กู ำกบั ลูกเสือวสิ ำมัญเกย่ี วกบั กำรนำลกู เสือวสิ ำมัญเดินทำงบนภูเขำ หมำยเหตุ ใหท้ า่ นประเมินความรู้ของทา่ นเองตามอตั รา 5 ระดบั ลงในตารางต่อไปน้ี 0 ไม่มีความสามารถเลย 1 มีนอ้ ยมาก 2. มีบา้ ง 3. มีพอสมควร – พอใช้ 4. มีมาก – ดีมาก

241 รำยกำร ควำมสำมำรถ ควำมต้องกำร ส่วนบุคคล ในกำรฝึ กอบรม 1. แผนทแี่ ละเขม็ ทิศ ก. มาตราส่วนของแผนที่ ข. เครื่องหมายต่าง ๆ ในแผนท่ี ค. ตาบลอา้ งอิงในแผนท่ี ง. การแสดงลกั ษณะของแผนที่ (ภูมิประเทศ) จ. เส้นช้นั ความสูง ฉ. ลกั ษณะภูมิประเทศที่เด่นชดั เช่น โบสถ์ ช. การวดั ระยะทาง ซ. การคานวณความเร็วของการเคล่ือนไหวในพ้ืนท่ีต่าง ๆ (ไมแ่ บกของ) ฌ. การต้งั แผนท่ี – โดยไมม่ ีเขม็ ทิศ ฐ. การเดินทางขา้ มทอ้ งที่โดยใชแ้ ผนที่ แต่ไม่มีเขม็ ทิศ ฑ. เขม็ ทิศชนิดตา่ ง ๆ ฒ. วธิ ีหาจุดพิกดั (Grid) และการหาทิศทางตามเขม็ ทิศ ณ. การจดั ทาเส้นทางโดยเขม็ ทิศจากพ้ืนดินและแผนท่ี ด. การหาตาแหน่งของสถานที่โดยวธิ ีการเลง็ สังกดั กลบั ต. การเดินทางขา้ มทุ่งดว้ ยแผนที่และเขม็ ทิศในเวลากลางคืน ถ. คาแนะนาในการหาเส้นทาง (เช่น ดว้ ยดวงอาทิตย์ พระจนั ทร์) ธ. วธิ ีสอนการทาแผนที่ง่าย ๆ โดยใชเ้ ขม็ ทิศสาหรับผเู้ ร่ิมใหม่ 2. กำรกำหนดเส้นทำง ก. การเลือกทางเดิน ข. การเตรียมการเพื่อเดินตามเส้นทาง (1) ทิศทาง (2) ระยะทาง (3) ประมาณเวลาเดินทาง ค. การเลือกที่พกั แรมคืน ง. การเตรียมท่ีพกั แรมคืน จ. การเตรียมอาหารเพ่ือการเดินทาง ฉ. แหล่งการช่วยเหลือ (แหล่งท่ีจะขอความช่วยเหลือได้ เช่น โทรศพั ท์ ฯลฯ)

242 รำยกำร ควำมสำมำรถ ควำมต้องกำรใน ส่วนบุคคล กำรฝึ กอบรม 3. ทกั ษะในกำรเดินทำง ก. ความชานาญในการเดินของแต่ละคน จงั หวะเดิน การสงวนกาลง ข. ความชานาญในการเดินของคณะ คนหนา้ คนหลงั กาลงั ส่วนรวม ค. วธิ ีการท่ีจะเดินในที่กนั ดารและลาบาก บนสนั เขา ที่ลาดชนั 4. อุปกรณ์ส่วนบุคคล ก. สาหรับดินฟ้าอากาศทุกชนิด ฝน ลมพายุ ความร้อน ความช้ืน ข. แบบเครื่องแตง่ กาย วสั ดุท่ีทา การรักษา 5. อปุ กรณ์ในกำรอย่คู ่ำย ก. ความรู้ในการใชอ้ ุปกรณ์ (1) เตน็ ท์ (2) เครื่องนอน (3) เคร่ืองหุงหาอาหาร (4) เคร่ืองหลงั ข. ความรู้ในการบรรจุเคร่ืองหลงั และของใชส้ ่วนรวม ค. ความรู้ในการระวงั รักษาอุปกรณ์การพกั แรมคืน 6. วชิ ำกำรพกั แรม ก. การจดั การอยคู่ ่ายพกั แรมและการเลือกท่ีต้งั ค่าย ข. การจดั เตน็ ทแ์ ละการเลือกท่ีต้งั ค. การจดั ธุรกิจประจาวนั ในการอยคู่ า่ ย ง. อนามยั ในการอยคู่ ่าย จ. ขนบธรรมเนียมประเพณีของทอ้ งถ่ินท่ีไปอยคู่ ่าย ฉ. การเตรียมอาหารสาหรับการอยคู่ า่ ยและการปรุงอาหาร 7. ควำมปลอดภยั ในทสี ูงชัน ก. ฝึกหดั การเคล่ือนตวั บนหนา้ ผา ข. การผกู เชือกและการใชเ้ ชือก ค. การตดั สินใจในเมื่ออยทู่ ี่หนา้ ผาสูงชนั เมื่อดินแยก เป็นซอก การเลือกทางเดิน การเดินบนหินท่ีหลุดต้งั อยู่ ฯลฯ ง. การใชเ้ ชือกเป็ นเครื่องยดึ ในการเดินเป็นกลุ่ม

243 รำยกำร ควำมสำมำรถ ควำมต้องกำร ส่วนบุคคล ในกำรฝึ กอบรม 8. กำรข้ำมแม่นำ้ ควรจะเดินขา้ มแม่น้าเมื่อไร และไม่ควรเม่ือไร ก. วธิ ีท่ีจะหาจุดท่ีจะขา้ มที่ดีที่สุด ข. วธิ ีเดินขา้ มโดยมี และโดยไม่มีเชือกจบั เป็นราว ค. การฝึกทกั ษะในการเดินทางขา้ มของแต่ละคน และ การระวงั ความปลอดภยั 9. ดนิ ฟ้ำอำกำศ มีความรู้เบ้ืองตน้ เรื่องดินฟ้าอากาศดงั ตวั อยา่ งตอ่ ไปน้ี ก. พ้ืนที่ท่ีความกดอากาศสูง ข. ทิศทางของลม ค. แห่งท่ีมีความกดอากาศต่า ง. แหล่งท่ีใหค้ วามรู้เรื่องอากาศ เช่น วทิ ยุ หนงั สือพมิ พ์ 10. งำนเชือก ก. รู้วธิ ีการพงึ ปฏิบตั ิเมื่ออุบตั ิเหตุเกิดข้ึน ข. วธิ ีการคน้ หาและการเคล่ือนยา้ ย ค. อุปกรณ์ท่ีควรมีในหีบเพอ่ื การติดตามช่วยบุคคลหายบนเขา ง. อุปกรณ์สาหรับช่วยบุคคลที่มีเชือกพร้อมที่นง่ั 11. ควำมรับผดิ ชอบของหัวหน้ำคณะ มีความรู้เจนจดั และเขา้ ใจในหนา้ ที่ความรับผดิ ชอบของตน 12. อื่น ๆ ก. ธรณีวทิ ยา ข. พืชและสัตว์ ค. ประวตั ิของทอ้ งถ่ิน ง. ประวตั ิและความรู้เก่ียวกบั การปี นเขา จ. ภาพถ่ายเกี่ยวกบั ภูเขาที่จะไป คำเตือน 1. บางคนมกั ง่ายเกินไป คิดวา่ ตวั มีความรู้ความสามารถ จงทบทวนบญั ชีใหไ้ วน้ ้ีใหจ้ งดี ท่านพอใจแน่นอนในการประเมินความสามารถของท่านแลว้ เพียงไร 2. จงใชบ้ ญั ชีน้ีเป็นเคร่ืองเตรียมตวั ที่จะเดินทางแต่ละคร้ัง พึงจาไวด้ ว้ ยวา่ การรู้เพียงทฤษฎีน้นั ไม่พอ ท่านตอ้ งฝึ กซอ้ มภาคปฏิบตั ิใหท้ าไดจ้ ริงดว้ ย 3. ชีวติ ของผอู้ ่ืนอยใู่ นความรับผิดชอบของท่าน

กจิ กรรมเสี่ยงภยั (ควำมรับผดิ ชอบของผ้นู ำ) 244 เอกสำรประกอบ (2) กำรประกนั ภัยเพ่ือกจิ กรรมของลกู เสือ กิจกรรมลูกเสือบางอยา่ งมีการเส่ียงอนั ตรายมากบา้ ง นอ้ ยบา้ ง เพ่ือความปลอดภยั ของลูกเสือ และของผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือท้งั หลาย ควรไดพ้ ิจารณาหลกั การในการเอาประกนั ภยั ดว้ ย วธิ ีการมี อยา่ งไรบา้ ง ควรไดป้ รึกษาผรู้ ู้กฎหมาย และวธิ ีการเอาประกนั ภยั ในระยะเวลาท่ียงั ไมม่ ีการเอา ประกนั ภยั น้นั ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือที่รับผดิ ชอบในการฝึ กอบรมลูกเสือ ในกิจกรรมตา่ ง ๆ พงึ ระมดั ระวงั เป็ นพิเศษ

กจิ กรรมเสี่ยงภัย (ควำมรับผดิ ชอบของผู้นำ) 245 เอกสำรประกอบ (3) กำรลูกเสือและกำรประเมินอุปกรณ์ ในการเลือกและการประเมินอุปกรณ์ มีปัญหาใหญ่อยู่ 3 ประการ กล่าวคือ 1. กำรใช้งำน ใชเ้ พอ่ื การอะไร และ ใชใ้ นโอกาสไหน 2. คุณภำพ อุปกรณ์น้นั ควรมีคุณภาพอยา่ งไร เพื่อจะใหใ้ ชก้ ารไดต้ ามความประสงค์ 3. รำคำ ควรคานึงความเหมาะสมระหวา่ ง ราคากบั คุณภาพ ไมถ่ ูกและไมแ่ พงจนเกินไป สามารถใช งานไดน้ าน เกบ็ รักษาง่าย ตอ่ ไปน้ีเป็นตวั อยา่ งนามากล่าวไวเ้ พอ่ื เป็ นการช้ีแนะเท่าน้นั เสื้อมีหมวกคลุมด้วย กำรใช้งำน เช่น สาหรับการแล่นเรือ การปี นเขา คุณภำพ ถา้ ใชส้ าหรับการแล่นเรือ ควรใหก้ นั น้าได้ ถา้ ใชส้ าหรับการปี นเขา ควรป้องกนั ลมและ ป้องกนั น้าไดด้ ว้ ย อ่ืน ๆ สวมเขา้ กบั ตวั ไดด้ ีไหม มีขอ้ มือยดื หดไดไ้ หม มีซิปหรือเปล่า ชกั และตากแหง้ ไดง้ ่ายหรือไม่ กระเป๋ าโตพอใส่แผนที่ไดไ้ หม? มีหมวกคลุมศีรษะดว้ ยหรือเปล่า รองเท้ำ กำรใช้งำน สาหรับเดินบนภูเขา หรือใชท้ วั่ ๆ ไป หรือใชใ้ ส่ปี นเขาหนา้ ผาบนเขา คุณภำพ ถา้ ใชท้ ว่ั ไป มีจาหน่ายทวั่ ไป แตบ่ างชนิดพ้ืนอ่อนเกินไปไม่เหมาะ ถา้ จะเป็ นรองเทา้ สาหรับเดินภูเขาหรือปี นหนา้ ผา ตอ้ งมีพ้ืนและเส้นทาเพือ่ การปี นเขาและเดินบนภูเขา โดย ปกติเป็นพ้ืนยาง ถา้ เป็นรองเทา้ สาหรับปี นหนา้ ผา จะตอ้ งทาพ้ืนใหแ้ ขง็ มิฉะน้นั จะใชเ้ ดิน บนภูเขาไมไ่ ด้ อ่ืน ๆ ซ่อมแซมไดง้ ่ายไหม สวมแลว้ เหมาะกบั เทา้ พอดีไหม สวมแลว้ เหมาะกบั เทา้ พ้ืนท่ีขา้ งเทา้ และ ขอ้ เทา้ มีสักหลาดบุไหม

246 เคร่ืองนอน สาหรับหนา้ ร้อนหรือหนา้ หนาว ถา้ สาหรับหนา้ ร้อน มีจาหน่ายทว่ั ไป ถา้ สาหรับหนา้ หนาว ตอ้ งให้ หนาหน่อย อาจตอ้ งมีเครื่องนอนช่วยกไ็ ด้ เต็นท์ กำรใช้งำน ใชเ้ วลากางนานไหม หรือตอ้ งโยกยา้ ยบอ่ ย ใชส้ าหรับหนา้ ร้อน หนา้ หนาว หนา้ ฝน สถานท่ีจะกางเตน็ ทอ์ ยใู่ นที่โล่ง หรือมีป่ าไมใ้ กลเ้ คียง ลมพายมุ ีไหม คุณภำพ ตอ้ งใชก้ นั ฝนกนั ลมได้ ทนทานไหม (พิจารณาน้าหนกั ดว้ ย) เมื่อพบั แลว้ ขนาดโตเพยี งใด ไมเ้ สาเตน็ ทห์ นกั เท่าไร ราคาเป็นอยา่ งไร