teachingoutsidethebox-room

Biography ของเครือขา่ ยสถานีโทรทัศน์เอแอนดอ์ ี (A&E Television Network) ยังมีภาพยนตร์สารคดดี ๆี มาเสนอใหช้ มอกี มากมายนับไม่ ถ้วน ผมมีหนังสารคดีพวกนี้เกือบท้ังหมดเพ่ือให้นักเรียนยืมกลับไปดูท่ี บ้าน เด็กๆ ของเราควรจะได้เรียนรู้เรื่องราวของประธานาธิบดี นัก ประดษิ ฐ์ นกั ส�ำ รวจ และบคุ คลทนี่ า่ สนใจในแวดวงตา่ งๆ บอ่ ยครงั้ เหลอื เกินท่ีนักเรียนกลับบ้านหลังเลิกเรียนแล้วเสียเวลาไปกับการดูรายการ โชว์ปัญญาอ่อนทางทีวีหรือไม่ก็แชตเร่ือยเปื่อยทางออนไลน์ เราน่าจะ ให้โอกาสพวกเขาได้ใช้เวลาสักช่ัวโมงกับพ่ีน้องตระกูลไรต์หรือมาร์ติน ลูเทอร์ คิง สารคดเี หลา่ นส้ี รา้ งแรงบันดาลใจ ให้ข้อมูล และเป็นแบบ อย่างทดี่ ีแกเ่ ดก็ ๆ ของเรา วิธีที่สนุกอีกวิธีหนึ่งในการทำ�ให้ประวัติศาสตร์มีชีวิตชีวาขึ้น มาคือการให้เด็กๆ ฟังคำ�ปราศรัยสำ�คัญๆ ซ่ึงหาได้จากซีดีหรือบน อินเตอร์เน็ต ถ้าเรากำ�ลังเรียนเร่ืองรัฐบาลของเคนเนดี เราอาจเสริม เน้ือหาในหนังสือเรียนด้วยคำ�ปราศรัยครั้งแรกอันโด่งดังของเคนเนดี ซึ่งหาได้ง่ายๆ ผมพบค�ำ ปราศรัยนโ้ี ดยใช้กเู กิลเสริ ์ชและท�ำ สำ�เนาไว้ให้ นกั เรยี นฟัง การไดฟ้ ังเสยี งของประธานาธบิ ดีเคนเนดีท�ำ ให้ถอ้ ยคำ�ของ เขามีความขลังข้ึนมากสำ�หรับเด็กๆ ไม่มีตำ�ราไหนเทียบได้กับของจริง ไมว่ ่าจะเป็นสุนทรพจน์ของเอฟดีอาร์. (แฟรงกลนิ ดี. รูสเวลต์) ดร. คงิ ค�ำ ปราศรยั อ�ำ ลาจากต�ำ แหนง่ ของประธานาธบิ ดไี อเซนฮาวรท์ ก่ี ลา่ ว เตอื นถงึ ภยั ของอตุ สาหกรรมสงคราม (military-industrial complex)10 หรือประกาศลาออกจากต�ำ แหนง่ ของประธานาธบิ ดีนิกสนั การใชก้ าร บันทึกเสียงเป็นวิธีท่ีช่วยเติมเต็มการศึกษาเรื่องราวต่างๆ ในอดีตได้ งา่ ยๆ และสนุก ผมยังใช้วรรณกรรมเข้ามาช่วยนักเรียนเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ในฐานะที่เป็นครูประถม ผมรู้สึกว่ามีความจำ�เป็นที่จะสอนนักเรียน ของผมเก่ียวกับชนพ้นื เมืองของอเมรกิ า เรือ่ ง Bury My Heart at 10ไอเซนฮาวร์ เห็นว่าหากอุตสาหกรรมสงครามเติบโตต่อไปโดยไม่มีขอบเขต และปราศจากทิศทางทาง จรยิ ธรรม และไมม่ กี ารควบคมุ โดยขบวนการของประชาชนทต่ี น่ื ตวั และมคี วามรู้ กจ็ ะกลบั กลายเปน็ อนั ตราย ต่อสิทธิเสรีภาพภายในของอเมริกาเอง และเป็นศัตรูต่อสันติภาพของโลก ถึงกับจะนำ�มหันตภัยสงคราม มาสู่มนุษยชาติได้ (อ้างจาก “คำ�เตือนขุนศึก: ระวัง military-industrial complex” โดยปราโมทย์ นาครทรรพ. นสพ. เดลินิวส์ 26 ตุลาคม 2547152 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรยี นนอกแบบ

Wounded Knee ของดี บราวน์ (Dee Brown) เปน็ การเปดิ ฉากโศกนาฏกรรมทเี่ กดิ จากสงครามระหวา่ งคนผวิ ขาวกบั ชาวอนิ เดยี นแดง(Indian Wars) ใหเ้ ดก็ ๆ ไดร้ ับรู้ ยงั มหี นงั สอื ดๆี อกี มากมายทั้งทีเ่ ปน็สารคดีและที่เป็นนวนิยายอิงประวัติศาสตร์ที่บอกเล่าเรื่องราวของเส้นทางสายนำ้�ตา (Trail of Tears)11 การสังหารหมู่อินเดียนแดงเผ่าลาโกตาทวี่ นู เดดนี (Wounded Knee) รฐั ดาโกตา และหัวหน้าเผา่ ท่ยี ิง่ ใหญ่อย่างเรดคลาวด์ (Red Cloud) และเครซีฮอร์ส (CrazyHorse) งานนวนิยายอิงประวัติศาสตร์ดีๆ มีให้นักเรียนทุกระดับได้อ่าน เป็นหน้าที่ของเราในฐานะครูและพ่อแม่ที่จะเอาหนังสืออย่างJohnny Tremain, Across Five Aprils, Killer Angels และThe March ใสม่ อื เดก็ ทอี่ ยากรอู้ ยากเหน็ เราตอ้ งบม่ เพาะความหลงใหลในประวตั ศิ าสตรแ์ ละท�ำ หนา้ ทจ่ี ดุ ประกายความหลงใหลนนั้ ดว้ ยการแนะน�ำ เด็กๆ ให้รจู้ กั หนังสือทีอ่ า่ นได้เพลิดเพลินและให้ความรู้ไอเดยี ดีๆ ส�ำ หรับพ่อแม่ นี่เป็นไอเดียสำ�หรับพ่อแม่ผู้ปกครองท่ีชอบพาเด็กๆ เดินทางทอ่ งเทยี่ ว ยอ้ นกลบั ไปในชว่ งทศวรรษที่ 1980 ส�ำ นกั งานบรกิ ารอทุ ยานแหง่ ชาติ (National Park Service) ไดพ้ ิมพห์ นังสือเล่มเลก็ ๆ ชดุ หนึง่ชือ่ Passport to Your National Parks หากจะใหค้ วามรูเ้ ดก็ ๆ เก่ยี วกบั ประวตั คิ วามเปน็ มาของสถานทตี่ า่ งๆ ระหวา่ งการเดนิ ทาง ผมยงั ไม่เห็นเครือ่ งมือไหนดไี ปกวา่ น้ี หนงั สือเลม่ บางนรี้ าคาประมาณเล่มละ 10 ดอลลาร์ และหาซือ้ ได้ตามอทุ ยานแหง่ ชาตแิ ละอนุสรณ์สถานท้ังหลาย ท้งั ยังอาจส่งั ซอื้ไดท้ างโทรศพั ท์ (877-NAT-PARK) และอินเตอร์เนต็ (www.eparks.11เหตุการณ์ท่ีทางการสหรัฐฯ บังคับให้อินเดียนแดงเผ่าเชโรกีอพยพเคล่ือนย้ายจากถ่ินท่ีอยู่ในรัฐจอร์เจียไปยังโอคลาโฮมาระหว่าง ค.ศ. 1838-39 ความอดอยากและความยากล�ำ บากในการเดินทางไกลท�ำ ให้มีผู้เสียชวี ิตราว 4,000 คน 153โลกน้ีแสนมหัศจรรย์

com) ดว้ ย หนังสอื แบ่งเนือ้ หาออกตามภมู ิภาค แต่ละภมู ิภาคจะมีราย ชื่ออนุสรณ์สถานและอุทยานแห่งชาติทุกแห่งที่อยู่ในพ้ืนที่น้ันๆ ของ สหรัฐอเมริกา เด็กๆ ยังสามารถซื้อแสตมป์พิเศษที่มีคำ�อธิบายสั้นๆ เก่ียวกับอุทยานและสถานที่สำ�คัญทางประวัติศาสตร์แล้วติดแสตมป์ น้นั ลงในหนงั สอื ส่วนที่มีเน้ือหาตรงกนั นอกจากน้นั ที่สถานีผพู้ ทิ กั ษป์ า่ ในอุทยานแห่งชาติทุกแห่งยังมีตราประทับแบบพาสปอร์ตเพ่ือให้เด็กๆ ประทบั ช่อื สถานทแ่ี ละวนั ที่เขา้ เย่ียมชมลงในหนงั สืออกี ด้วย เด็กๆ ทุกวัยชอบหนังสือท่ีว่าน้ี นักเรียนของผมเอาออกมา อา่ นเสมอเวลาทเ่ี ราอยบู่ นเครอื่ งบนิ หรอื อยใู่ นรถ ซงึ่ ชว่ ยใหเ้ ดก็ ๆ จดจ�ำ สถานทที่ เ่ี คยไป ขณะเดยี วกนั กใ็ หข้ อ้ มลู เกยี่ วกบั สถานทอ่ี นื่ ๆ ทพี่ วกเขา อยากไปดว้ ย หนงั สอื เล่มหน่งึ ๆ มีจำ�นวนหน้าสำ�หรบั บันทึกการเดินทางได้ หา้ ปี หลงั จากจบจากหอ้ ง 56 ไปแลว้ นกั เรยี นของผมยงั คงใชห้ นงั สอื ดงั กลา่ วเพอื่ บนั ทกึ การไปเทย่ี วชมบา้ นของเฟรเดอรกิ ดกั ลาสส์ (Frederick Douglass)12 ไชโลห์ (Shiloh)13 อทุ ยานแหง่ ชาตแิ กรนดท์ ที อน (Grand Teton National Park) หรอื โพรมอนทอรพี อยต์ (Promontory Point) ซง่ึ เปน็ จดุ ทป่ี กั หมดุ ยดึ รางรถไฟตวั สดุ ทา้ ย (Golden Spike) สญั ลกั ษณ์ แหง่ การเสร็จสนิ้ การกอ่ สร้างทางรถไฟขา้ มทวปี อเมริกาเหนอื ลกู ศษิ ย์ เก่าของผมท่ีโตเป็นผู้ใหญ่แล้วหลายคนซ้ือหนังสือพวกน้ีให้ลูกๆ ของ พวกเขาอ่าน เหนอื สิง่ อน่ื ใด Passport to Your National Parks ชว่ ยสอนเดก็ ๆ ใหร้ ้วู ่าประวตั ิศาสตร์นนั้ มีชวี ติ และด�ำ เนินตอ่ ไปเร่อื ยๆ เป็นการศึกษาความสัมพันธ์ที่เชื่อมโยงอดีต ปัจจุบันและอนาคตของ เราอย่างไม่มีวันส้นิ สุด 12นกั ปฏิรูปสังคม นักพูด รัฐบุรษุ เคยหลบหนจี ากการเป็นทาสและเขา้ รว่ มในขบวนการประทว้ งเพ่อื ยุติ การเปน็ ทาส 13เป็นสถานที่ท่ีเคยเป็นสมรภูมิสงครามกลางเมืองอเมริกาครั้งสำ�คัญที่สุด ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของ เทนเนสซี154 ครนู อกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

โครงงานสุดจา๊ บ ทุกๆ ปีเมื่อห้อง 56 เรียนเรื่องสงครามประกาศอิสรภาพจบลง พวกเด็กๆ ก็จะรู้ว่ายอร์กทาวน์ไม่ใช่อวสานแต่เป็นเพียงการเรมิ่ ตน้ เมอ่ื บรรพบรุ ษุ ผกู้ อ่ ตงั้ สหรฐั อเมรกิ าพบกนั ทเ่ี มอื งฟลิ าเดลเฟยี ในฤดรู ้อนปี 1787 เพือ่ ปรับแกบ้ ทบญั ญตั แิ หง่ สมาพนั ธรฐั (Articles ofConfederation) พวกเขาโยนบทบัญญัตินั้นทิ้งและจัดทำ�รัฐธรรมนูญของเราขนึ้ มาแทน นกั เรยี นผใู้ ฝห่ าวชิ าความรอู้ ยา่ งจรงิ จงั ทกุ คนสมควรอย่างย่ิงที่จะศึกษารัฐธรรมนูญท่ีนำ�มาซึ่งความเปล่ียนแปลงอย่างใหญ่หลวงฉบับน้ี คนทฉ่ี ลาดกว่าผมมากได้คาดการณไ์ ว้ว่าในอกี หลายพันปีนับจากน้ีไป โลกจะสดุดีสหรัฐอเมริกาที่ได้มอบสามส่ิงท่ีมีเอกลักษณ์เฉพาะตวั ไวใ้ หโ้ ลกใบนี้ นัน่ คือ เบสบอล แจ๊ซ และรัฐธรรมนญู ของเรา ย้อนกลับไปในปี 1976 เม่ือสหรัฐอเมริกาเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 200 ปี เราจัดให้มีกจิ กรรมสารพัดเพอ่ื รำ�ลึกถึงประวตั ศิ าสตร์ของเรา มีคนเจ้าความคิดคนหน่ึงเกิดไอเดียที่ผมนำ�มาใช้กับห้อง 56เพ่ือช่วยให้เด็กๆ เข้าใจคำ�ปรารภแห่งรัฐธรรมนูญ14 (Preamble tothe Constitution) คนๆ น้ไี ปตดิ ต่อกรมยานยนต์ (Department ofMotor Vehicles) ของแตล่ ะรฐั รวมทง้ั ท่ีดิสทรกิ ต์ออฟโคลัมเบียซง่ึ เป็นท่ตี ั้งของกรงุ วอชงิ ตนั ดี.ซ.ี เขาได้สั่งท�ำ ปา้ ยทะเบยี นรถสว่ นตวั มา 51อนั ปา้ ยแตล่ ะอนั มตี วั อกั ษรซง่ึ เมอื่ น�ำ ปา้ ยดงั กลา่ วมาเรยี งกนั ตามล�ำ ดบัอักษรของช่ือรัฐแล้ว จะอ่านออกเสียงได้เหมือนข้อความในคำ�ปรารภแห่งรัฐธรรมนูญ งานศิลปะสุดสร้างสรรค์ชิ้นน้ีถูกนำ�ไปจัดแสดงท่ีสถาบันสมทิ โซเนยี นในกรุงวอชิงตนั ดี.ซ.ี หากเขา้ ไปท่เี ว็บไซต์ www.allpost-ers.com และดูท่ีคำ�ว่า “Preamble” เราก็จะสั่งซ้ือโปสเตอร์แบบท่ีแสดงอยทู่ ส่ี มทิ โซเนียนไดใ้ นราคาราว 10 ดอลลาร์14“We the people of the United States, in order to form a more perfect union, establishjustice, insure domestic tranquility, provide for the common defense, promote the generalwelfare, and secure the blessings of liberty to ourselves and our posterity, do ordain andestablish this Constitution for the United States of America.” 155โลกน้แี สนมหัศจรรย์

โปสเตอร์น้แี ขวนอยู่ในหอ้ ง 56 ของเรา ทกุ ๆ ปีเดก็ ๆ จะท�ำ ปา้ ยทะเบยี นของตวั เอง (ฮา! ปา้ ยทะเบยี นรถในสหรฐั อเมรกิ าสว่ นใหญ่ เป็นฝีมือของนักโทษในเรือนจำ�ของรัฐ) วิธีทำ�ป้ายที่ว่านี้คือเราจะตัด กระดาษสีเนอื้ หยาบเปน็ รปู ส่ีเหลยี่ มผืนผ้าขนาด 4x9 นิว้ จากน้นั เราก็ ใชป้ ากกามารเ์ กอร์ ดนิ สอสี และตวั อักษรไวนลิ ขนาดต่างๆ กันเอามา ท�ำ ใหห้ นา้ ตาเหมอื นปา้ ยทะเบยี นรถในโปสเตอร์ เดก็ ๆ สค่ี นอาจชว่ ยกนั ท�ำ ปา้ ยรัฐแคลฟิ อรเ์ นีย ขณะทอี่ ีกสามคนทำ�ปา้ ยรฐั เมน โครงงานนใ้ี ช้ เวลา 2-3 สปั ดาห์จงึ จะแลว้ เสร็จ ถึงตอนน้นั เดก็ ๆ จะรจู้ กั รัฐทง้ั หมด รวมทั้งคำ�ขวัญประจำ�รัฐ พวกเขาจะเข้าใจทุกวลีในคำ�ปรารภแห่ง รัฐธรรมนญู อย่างแจม่ แจ้ง เดก็ ๆ จะจ�ำ คำ�พดู ทวี่ า่ “สง่ เสริมสวสั ดกิ าร ท่ัวไป (promote the general welfare) หรอื “สรา้ งความเปน็ ธรรม” (establish justice) ไดข้ น้ึ ใจ ผมเคยเห็นนกั เรียนมัธยมปลายทำ�งาน ศิลปะแบบนี้อย่างช�ำ นิชำ�นาญจากวัสดุหลายๆ อยา่ งต้ังแต่ไมไ้ ปจนถึง โลหะ นจ่ี งึ เปน็ กจิ กรรมท่พี ลาดไมไ่ ด้ ระหวา่ งการเดนิ ทางไปวอชงิ ตนั ด.ีซ.ี เมอ่ื ไมน่ านมาน้ี เดก็ ๆ คณะ ละครเชกสเปียร์แห่งโฮบาร์ตโชคดีท่ีได้กลุ่มนักศึกษาจากมหาวิทยาลัย สแตนฟอร์ดเป็นมัคคุเทศก์ให้ เด็กหนุ่มสาวพวกนี้เข้าร่วมโครงการ สแตนฟอรด์ ในกรงุ วอชงิ ตนั ซง่ึ เปดิ โอกาสใหพ้ วกเขาฝกึ ท�ำ งานทกุ ชนดิ ใน เมอื งหลวงของประเทศ บางคนท�ำ งานใหว้ ฒุ สิ มาชกิ ของแคลิฟอร์เนีย และนำ�เด็กๆ เทีย่ วชมอาคารรัฐสภา ขณะที่เด็กๆ เดนิ ดูสถานทีต่ า่ งๆ อยู่น้ัน นักศึกษาสแตนฟอร์ดแสดงอาการแปลกใจที่เห็นนักเรียนของ ผมสงบเสงีย่ ม พวกเขาถงึ กบั อ้ึงเมื่อนักเรียนเกรด 5 สามารถบอกได้ ว่าเหตุการณ์ในภาพวาดและภาพสลักเป็นแนวยาวรอบโดมของอาคาร เปน็ เหตกุ ารณอ์ ะไร นกั ศกึ ษาเหลา่ นต้ี งั้ ขอ้ สงั เกตวา่ นกั ทอ่ งเทย่ี วทอี่ ายุ มากกวา่ น้ีและ “มีอภิสทิ ธ”์ิ มากกวา่ นย้ี ังไม่มีกริ ิยามารยาทหรอื ความรู้ อย่างนักประวัติศาสตร์ตวั นอ้ ยเหลา่ นีเ้ ลย เดก็ พวกนไ้ี มใ่ ชเ่ ดก็ อจั ฉรยิ ะ พวกเขาเปน็ เดก็ ธรรมดาเชน่ เดยี ว กับครูของพวกเขา แต่พวกเขากลายเป็นเด็กพิเศษข้ึนมาได้ด้วยการ เรียนหนักและร่วมทำ�กิจกรรมต่างๆ นอกเหนือจากท่ีหลักสูตรกำ�หนด เมื่อเราเข้าไปในห้องท�ำ งานผนู้ ำ�เสยี งขา้ งนอ้ ยของวุฒสิ ภา เด็กคนหน่งึ156 ครนู อกกรอบ กับ ห้องเรยี นนอกแบบ

ท�ำ ใหม้ คั คเุ ทศกจ์ ากสแตนฟอรด์ ตอ้ งทง่ึ เพราะสงั เกตเหน็ ภาพหนงึ่ บนฝาผนังและพดู ว่า “ดสู ”ิ โซล อาห์รอ้ ง “นน่ั แฮรี ทรูแมน” เราตอ้ งการเดก็ สบิ ขวบแบบนอี้ กี มากๆ ยงิ่ เมอื่ กลบั ถงึ โรงแรม สาวนอ้ ยคนเดยี วกนันบ้ี อกกบั ผมวา่ “หนเู กอื บจะตะโกนวา่ ‘เลน่ งานพวกนน้ั ใหห้ มอบไปเลยแฮรี!’ (Give’em Hell, Harry!)15 แลว้ ละ แต่หนไู มอ่ ยากรบกวนทา่ นวฒุ ิสมาชกิ ” เธออายแุ ค่สิบขวบเองนะครับ ใครจะไปรู้ สักวนั หน่งึ เธออาจจะกลับมาท่ีวุฒิสภาแห่งนี้อีกแล้วเล่นงานเพ่ือนวุฒิสมาชิกด้วยกันจนหมอบเสยี เองกไ็ ด้ ค�ำ ปรารภแห่งรฐั ธรรมนูญจากปา้ ยทะเบยี นรถยนต์ ผลงานของไมก์ วลิ กินส์ ในพพิ ิธภัณฑศ์ ลิ ปะแหง่ ชาติสถาบันสมิทโซเนยี น15ในการหาเสียงชิงตำ�แหน่งประธานาธิบดีที่เมืองแฮริสเบิร์ก รัฐอิลลินอยส์ เม่ือปี 1948 ขณะที่แฮรีทรูแมนปราศรัยโจมตพี รรครพี บั ลิกัน ผู้สนบั สนนุ คนหนง่ึ ตะโกนบอกเขาว่า “Give ‘em Hell, Harry!”คำ�พดู นีไ้ ด้กลายเปน็ สโลแกนประจ�ำ ของกลุ่มผสู้ นบั สนุนทรแู มนในเวลาตอ่ มา 157โลกนี้แสนมหัศจรรย์

เดก็ ๆ สนกุ กบั การทดลองวัดความจขุ องปอด...การลงมือปฏิบัตทิ ำ�ใหว้ ชิ ายากๆ อยา่ งวิทยาศาสตร์เป็นเรื่องสนกุ สนานได้

8ลองผดิ ลองถูก การสอนอาจเป็นประสบการณท์ ่ีทำ�ใหเ้ ราตอ้ งเจยี มเน้อื เจียมตัวและหงดุ หงดิ ได้ แม้เมื่อหลายส่งิ ดูจะกำ�ลงั ไปไดส้ วย ก็อาจมีใครบางคนหรอื อะไรบางอยา่ งมาย�้ำ เตอื นคณุ ถงึ ขอ้ บกพรอ่ งของคณุ โชคไมด่ สี �ำ หรบั ผม หนงึ่ ในบทเรยี นทเ่ี จบ็ ปวดทส่ี ดุ (และส�ำ คญั ทส่ี ดุ ) ทผ่ี มเคยไดร้ ับมาจากลกู เลี้ยงผมเองคารีนเป็นเดก็ นา่ รกั และฉลาด เธอเขา้ เรียนที่โรงเรยี นของรัฐและเรยี นตอ่ จนกระทงั่ จบปรญิ ญาโทและปรญิ ญาเอกจากมหาวทิ ยาลยัจอนส์ฮอปกินส์ ปจั จบุ ันเธอเปน็ แพทยผ์ เู้ ชีย่ วชาญโรคมะเร็ง วันหน่งึเมอ่ื หลายปกี ่อน คารีนมาเย่ยี มหอ้ ง 56 ของเรา เป็นธรรมดาอยเู่ องท่ี 159 ลองผดิ ลองถูก

ผมจะรู้สึกต่ืนเต้นที่มีเธอมาดูผมสอนวิทยาศาสตร์ ครูโรงเรียนประถม จำ�นวนมากพยายามจะไม่สอนวิชานี้ ผมเลยภูมิใจมากท่ีจะได้แสดงให้ ลกู สาวนักวิทยาศาสตร์ของผมเหน็ วา่ ผมท�ำ อะไรไดบ้ า้ ง เดก็ ๆ เปดิ หนงั สอื และอา่ นเรอื่ งเซลล์ แมข้ ณะทหี่ วั เราะกบั มขุ ตลกฝดื ๆ ของผม พวกเขาก็ตั้งอกต้งั ใจเรยี นและตอบค�ำ ถามได้ถูกต้อง เด็กๆ เรียนเร่ืองส่วนต่างๆ ของเซลล์จบแล้วก็ปิดหนังสือและเตรียม พร้อมสำ�หรับวิชาต่อไป ผมภูมิใจที่นักเรียนท้ังห้องมีระเบียบเรียบร้อย สภุ าพและกระตอื รอื รน้ จนกระทงั่ ... คารนี เอย่ ปากประเมนิ ผลการสอน ของผมวา่ “เปน็ บทเรยี นวชิ าวทิ ยาศาสตรท์ แี่ ยท่ ส่ี ดุ เทา่ ทห่ี นเู คยเหน็ มา!” โอ้ย! พอต้ังสติได้ ผมก็พยายามปกป้องผลงานของตัวเอง อย่างตะกุกตะกกั ผมบอกคารีนว่าผมสอนวชิ าวิทยาศาสตรใ์ ห้นักเรยี น ของผมทกุ วัน ครูคนอน่ื ไมไ่ ดท้ ำ�อยา่ งน้ี เดก็ หอ้ งผมเรียนหนังสือทงั้ เลม่ จบภายในหนง่ึ ปี ขณะทห่ี อ้ งอน่ื ทง้ิ ไวบ้ นหง้ิ เพราะหวั ปน่ั อยกู่ บั การเตรยี ม ตวั สอบคณติ ศาสตรแ์ ละการอา่ นตลอดเวลา ทส่ี �ำ คญั ทส่ี ดุ ผมมลี กู ศษิ ยท์ ่ี ประกาศอยา่ งเปดิ เผยวา่ สกั วนั พวกเขาจะเปน็ หมอและนกั วทิ ยาศาสตร์ เหมือนคารีน พอถึงตรงน้ี คารนี ก็เพม่ิ เตมิ การประเมนิ ของเธอวา่ “ไม่ หรอก ไม่มที าง ไม่มเี ดก็ คนไหนในหอ้ งนจ้ี ะได้เป็นหมอ” คำ�พูดของเธอท�ำ ใหผ้ มรอ้ นใจ นไ่ี ม่ใช่ขา้ ราชการบางคนท่ีไม่รู้ เรื่องอะไรเลยเกี่ยวกับการสอน นี่เป็นนักวิทยาศาสตร์หัวกะทิที่บอก ผมอยา่ งขวานผา่ ซากเลยว่าผมเปน็ ครูที่ไม่ได้เรื่อง (เธอพดู ถกู ทุกอย่าง ไม่มีเด็กในห้องคนไหนเลยที่โตขึ้นมาเป็นนักวิทยาศาสตร์ไม่ว่าสาขาใด) แม้ว่าอัตตาของผมจะบอบชำ้� แต่ผมก็น่ังฟังเธอ คารีนบอกผมว่าการ เรียนวิทยาศาสตร์นั้น เด็กๆ ต้องวางหนังสือเรียนไว้แล้วหยิบเคร่ือง มอื ทดลองข้นึ มาแทน พวกเขาตอ้ งฝกึ สังเกต ทดลอง จดบันทึก และ วิเคราะห์ เหนอื อ่นื ใด เด็กๆ จะตอ้ งลม้ เหลวและเรียนรจู้ ากความลม้ เหลวนนั้ หลายปีให้หลัง ผมมีศิษย์เก่าที่เป็นหมอ หลายคนเป็นนัก วิทยาศาสตร์ส่ิงแวดล้อม วันนี้มีชายหญิงหลายคนท่ีทำ�งานด้าน วิทยาศาสตร์เขียนจดหมายมาบอกผมว่าอาชีพของพวกเขาเริ่มต้นที่ ห้อง 56 ขอบคุณการประเมินผลแบบขวานผ่าซากของคารีน ผมได้160 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรียนนอกแบบ

เปลย่ี นแปลงบางสงิ่ บางอยา่ งทชี่ ว่ ยใหผ้ มชว่ ยคนอนื่ ๆ ใหม้ ชี วี ติ ทตี่ นื่ เตน้และมีความหมายด้วยการอุทศิ ตัวให้แก่การแสวงหาทางวทิ ยาศาสตร์ลงมอื ท�ำ แนวคดิ ทเี่ ชอื่ วา่ วธิ กี ารสอนเชงิ ปฏบิ ตั ิ (hands-on approach)มีความสำ�คัญยิ่งต่อการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์นั้นไม่ใช่เร่ืองใหม่แต่เราจะไปถึงตรงนั้นได้อย่างไร โรงเรียนประถมหลายแห่งสั่งชุดการทดลองทางวิทยาศาสตร์มาใช้ แต่บ่อยคร้ังท่ีชุดทดลองเหล่าน้ีต้องใช้รว่ มกนั หลายหอ้ ง เครอ่ื งมอื ตา่ งๆ อาจใชไ้ ดด้ อี ยสู่ กั พกั แตเ่ มอื่ ถกู ใชง้ านอยา่ งหนกั กม็ กั จะช�ำ รดุ เสยี หายจนใชไ้ มไ่ ดภ้ ายในปเี ดยี ว ครมู กั มหี นงั สอืคมู่ อื ทแี่ นะน�ำ ใหท้ �ำ การทดลองตา่ งๆ แตค่ �ำ แนะน�ำ จะมปี ระโยชนอ์ ะไรถา้ส่งิ ของท่จี ำ�เปน็ ตอ้ งใช้ลอ่ งหนไปเสียเฉยๆ ปฏิบตั ิการทางวทิ ยาศาสตร์ส่วนใหญต่ ้องอาศัยกลุม่ ควบคมุ (control group) แตค่ ุณครทู ัง้ หลายกลบั ควบคมุ ทรพั ยากรทหี่ ายไปหรอื ถกู น�ำ ไปใชผ้ ดิ วตั ถปุ ระสงคไ์ มไ่ ดเ้ ลย แล้วเดลตาเอดูเคชันซ่ึงเป็นบริษัทท่ีต้ังอยู่ในนิวแฮมเชียร์ก็เข้ามาช่วยผมไว้ ผมใช้ผลิตภัณฑ์ทางวิทยาศาสตร์ของที่น่ีมาหลายปีแลว้ ที่พูดน่ไี ม่ไดห้ มายความว่าบริษัทอืน่ จะสู้เดลตาไม่ได้ บรษิ ทั อย่างเอสเคไซเอินส์คิต (SK Science Kit) เอดูเคชนั แนลไซเอนิ ส์คอมพานี(Educational Science Company) และฟอสส์ (FOSS) ซ่งึ เป็นหนุ้ ส่วนของเดลตา ล้วนมีสินค้าที่ดที ั้งสนิ้ ผมเพยี งแตช่ อบเดลตาและประสบความส�ำ เรจ็ ในการใชว้ สั ดอุ ปุ กรณ์ของเดลตาเท่านน้ั เอง เดลตาจัดพิมพ์รายการวัสดุอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์สำ�หรับโรงเรียนประถมและมัธยมต้นเป็นแคตตาล็อกอย่างดี โดยแบ่งหมวดหมู่เครื่องไม้เคร่ืองมือออกเป็นหมวดวิทยาศาสตร์ชีวภาพ หมวดวทิ ยาศาสตรโ์ ลก และหมวดวทิ ยาศาสตรก์ ายภาพ ทางบรษิ ทั ยงั จ�ำ หนา่ ยผลติ ภณั ฑเ์ ปน็ ชน้ิ เดย่ี วๆ เชน่ กลอ้ งจลุ ทรรศน์ หรอื ปรซิ มึ ดว้ ย แตท่ ถ่ี กู ใจผมทส่ี ดุ เหน็ จะเปน็ “โมดลู ” แบบเบด็ เสรจ็ ซงึ่ ประกอบดว้ ยวสั ดอุ ปุ กรณ์ทางวิทยาศาสตร์บรรจุกล่องครบชุด ในชั้นเรียนแต่ละระดับชั้นจะมี 161ลองผดิ ลองถูก

โมดลู ตา่ งกนั ไป วสั ดทุ ใ่ี ชก้ ม็ คี วามทนทาน ถงึ คณุ จะไมใ่ ชพ่ อ่ มด คณุ ก็ สามารถสอนบทเรยี นวทิ ยาศาสตรแ์ สนสนกุ ไดโ้ ดยใชช้ ดุ เครอ่ื งมอื พวกนี้ ชุดเครื่องมือแต่ละชุดบรรจุวัสดุอุปกรณ์ที่นักเรียนหน่ึงห้อง จำ�เป็นตอ้ งใช้ส�ำ หรบั ท�ำ การทดลอง 12 -15 การทดลอง นอกจากนี้ยงั มีคู่มือท่ีอธิบายวิธีทำ�การทดลองในแต่ละบทแก่ผู้สอนอย่างเป็นข้ันเป็น ตอน ถ้าคุณอ่านและเต็มใจจะเตรียมเคร่ืองไม้เคร่ืองมือท่ีจำ�เป็น คุณ จะพบว่าตัวเองเป็นครูวิทยาศาสตร์ท่ีดีกว่าที่คุณเคยคิดไว้เสียอีก คู่มือ ครอู ธิบายกจิ กรรมที่จะทำ�อย่างง่ายๆ และชัดเจน พรอ้ มคำ�ถามส�ำ หรับ ถามนกั เรยี น ทงั้ ยงั บอกวธิ ดี �ำ เนนิ การทดลองอยา่ งละเอยี ด ชดุ เครอื่ งมอื นยี้ งั มสี มุดบันทกึ ใหน้ ักวทิ ยาศาสตร์ตวั นอ้ ยได้จดขอ้ มูลการทดลองดว้ ย นกั เรียนท�ำ การทดลองเปน็ กลุ่มเล็กๆ กลมุ่ ละ 4-6 คน วธิ ีน้ี ทำ�ให้เด็กๆ จะได้เรียนรู้ทักษะอื่นๆ นอกเหนือจากการทดลองในห้อง ปฏบิ ตั ิการ พวกเขาแบง่ งานกันทำ� วางแผน และสรปุ ผลการทดลอง ด้วยกนั เพราะการท�ำ งานเป็นทีมนั้นมีความสำ�คัญ กิจกรรมเหลา่ น้จี ึง ไมเ่ พยี งแตส่ อนวทิ ยาศาสตรเ์ ทา่ นนั้ แตย่ งั สง่ เสรมิ วฒั นธรรมหอ้ งเรยี น ทผี่ มพยายามสร้างขึน้ มาดว้ ย โมดลู ตา่ งๆ ของเดลตาครอบคลมุ เนอื้ หาวชิ ามากมาย นกั เรยี น เกรด 5 ของผมชอบชุดทดลองเกี่ยวกับเคมี ดีเอ็นเอ การกัดกร่อน การท�ำ จรวด และพชื เปน็ พเิ ศษ แต่ละชดุ ใชเ้ วลาเรียนประมาณหนงึ่ เดือนจึงจะจบ ห้อง 56 จะกลายเป็นห้องแล็บทางวิทยาศาสตร์วัน ละประมาณ 30-45 นาที ซ่ึงเด็กๆ ก็ชอบมาก หลายคนบอกเลยวา่ วทิ ยาศาสตรเ์ ปน็ วชิ าโปรดทโ่ี รงเรยี น หลายคนโอดครวญวา่ ทห่ี อ้ งเรยี น เดมิ ครจู ะ “บอกใหเ้ ปดิ หนงั สือ เปิดเทป แลว้ ให้เราทำ�ตามไปเรื่อยๆ สว่ นครกู ช็ อ้ ปปงิ ออนไลน”์ ขอบคณุ พระเจา้ ทลี่ กู สาวผมวจิ ารณผ์ มแรงๆ อยา่ งทผี่ มสมควรไดร้ บั ในขณะทผ่ี มก�ำ ลงั จมดงิ่ อยใู่ นทอ้ งทะเลแหง่ ความ “ธรรมดาสามัญ”162 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรียนนอกแบบ

หาเงิน วชิ าวทิ ยาศาสตรห์ ายไปจากโรงเรียนประถมดว้ ยเหตผุ ลหลายประการ แตห่ นงึ่ ในนน้ั ไมใ่ ชเ่ รอ่ื งลกึ ลบั อะไร กเ็ รอ่ื งขาดเงนิ สนบั สนนุ นน่ัแหละ มนั เปน็ เรอ่ื งนา่ สมเพชทคี่ รทู กุ คนตอ้ งเจยี ดเงนิ จากเงนิ เดอื นนอ้ ยนิดของตนเพ่ือซ้ือวัสดุอุปกรณ์ในห้องเรียน แถมอุปกรณ์วิทยาศาสตร์ก็แพงเสียด้วย ชุดทดลองดีๆ ของเดลตาชุดหนึ่งอาจมีราคาแพงถึง300-400 ดอลลาร์ จึงไม่มีเหตุผลอันใดที่จะไปคาดหวังให้ครูจ่ายเงินหลายพันดอลลาร์เพ่ือซ้ือวัสดุอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ที่ใช้ตลอดทั้งปีแม้แตค่ รทู ่ีทมุ่ เททส่ี ดุ กเ็ ถอะ ผมขอเสนอทางออกจากสภาพกลืนไม่เขา้คายไม่ออกนแ้ี ลว้ กัน ทกุ ครสิ ตม์ าส ครจู ะไดร้ บั ของขวญั มากมายจากครอบครวั ของเดก็ นักเรยี น แมแ้ ต่ที่โรงเรียนจนๆ อยา่ งโรงเรยี นของผม ผมยงั เหน็ ครูหอบหว้ิ กลอ่ งของขวญั สารพดั อยา่ งไปใสร่ ถในวนั กอ่ นปดิ เทอมฤดหู นาวในฐานะที่เป็นครูผู้ชาย ผมสามารถเปิดร้านขายกระเป๋าธนบัตร เนกไท เขม็ ขดั ถงุ เทา้ และถว้ ยกาแฟทีเ่ ขยี นวา่ “ฉันรักคุณคร”ู ไดเ้ ลยปรากฏการณด์ งั กลา่ วนท้ี �ำ ใหผ้ มเกดิ ความคดิ ทจ่ี ะชว่ ยผมหาเงนิ ทจ่ี �ำ เปน็ส�ำ หรับซื้อวัสดอุ ปุ กรณ์ในห้องเรียน ตอนเร่ิมต้นปีการศึกษา ห้องเรียนทุกห้องจะเปิดโอกาสให้ผู้ปกครองเขา้ ประชมุ หรือมีส่วนร่วมในงานอย่างงาน “คนื วนั เปดิ เทอม”พ่อแม่ท่ีพร้อมจะสนับสนุนจะพูดประโยคเดิมๆ ว่า “ถ้ามีอะไรให้ช่วยกบ็ อกไดเ้ ลยนะคะ/ครับ” ผมจึงตอบสนองต่อน้ำ�ใจที่เสนอมา ผมบอกพอ่ แมผ่ ปู้ กครองวา่ ผมตอ้ งการอปุ กรณว์ ทิ ยาศาสตรแ์ ลว้ เอารายการให้ดู ถ้าพวกเขาวางแผนจะซอ้ื ของขวัญในเทศกาลส�ำ คัญให้ผม ผมขอให้พวกเขาบรจิ าคเงนิ จำ�นวนนัน้ เขา้ กองทุนของหอ้ งแทน พ่อแม่ท้ังหลายแม้แต่คนที่มีรายได้จำ�กัดจำ�เขี่ยจะใจดีอย่างเหลือเช่ือเม่ือรู้ว่าลูกตัวเองจะไดร้ ับประโยชน์ รายการข้าวของที่เราอยากได้อาจมีสัก 10 อย่างซึ่งมีมูลค่ารวมหลายพนั ดอลลาร์ ผมไมค่ าดหวงั วา่ จะซอ้ื สง่ิ ของทง้ั หมดนไ้ี ดค้ รบในปเี ดยี ว อยา่ งไรกด็ ี ผมสามารถเพม่ิ เตมิ รายการพสั ดสุ �ำ หรบั หอ้ งทดลอง 163ลองผดิ ลองถกู

วทิ ยาศาสตร์ของหอ้ งเราไดท้ ุกปี เมื่อซือ้ เครอ่ื งมือมาได้อย่างหนง่ึ ผมก็ จะเพมิ่ รายชือ่ เครื่องมอื ใหมเ่ ขา้ ไปในรายการ ด้วยวิธีนี้ทำ�ให้ผมสามารถซ้ือชุดทดลองวิทยาศาสตร์ของเดล ตาได้หนึ่งชุด พอผา่ นไปหลายๆ ปี ผมก็สามารถซอื้ เพม่ิ ไดอ้ กี หลายชุด (ข้อดีของโมดูลพวกน้ี คือเม่ือเราใช้วัสดุหมดแล้ว เราสามารถส่ังซ้ือ จากเดลตามาเติมใหม่ได้ในราคาเพียงประมาณ 50 ดอลลาร์เท่านั้น) เนอื่ งจากโมดลู เหลา่ นใี้ ชก้ นั แตเ่ ฉพาะนกั เรยี นในหอ้ งของผม เราจงึ ชว่ ย กันดูแลรกั ษาให้อยู่ในสภาพดเี ย่ยี มและสามารถใชไ้ ดค้ รั้งแลว้ คร้ังเล่า ผมขอเตือนครูหนุ่มๆ สาวๆ สักหน่อย จงหาเงินด้วยวิธีน้ี เงยี บๆ แม้ว่าพ่อแม่ทัง้ หลายจะอยากช่วยคุณ ผบู้ รหิ ารบางคนอาจจะ หาเหตุลงดาบการทำ�เช่นน้ีได้ เขาอาจจะคิดต้ังกฎเกณฑ์ไร้สาระบาง อย่างข้ึนมา คุณต้องแน่ใจว่าพ่อแม่ผู้ปกครองจะไม่กะโตกกะตากเรื่อง การบริจาค ทส่ี ำ�คัญท่ีสุด อยา่ ลมื บอกพวกเขาให้ชดั เจนวา่ การบริจาค ใดๆ ใหแ้ กห่ อ้ งเรียนขนึ้ อยกู่ ับความ สมัครใจ เทา่ นัน้ ผมเคยเหน็ ครู สองสามคนเดอื ดรอ้ นมาแลว้ กบั การไม่พูดให้ชัดเจนในเร่อื งน้ี ฉันไมม่ เี วลาสอนวทิ ยาศาสตร์ ถา้ คณุ เป็นครสู อนโรงเรยี นประถมเปน็ ปแี รกหรอื ปีที่สอง คุณ อาจพบวา่ มนั เปน็ ไปไมไ่ ดเ้ ลยทจี่ ะสอนวทิ ยาศาสตรข์ ณะทค่ี ณุ ยงั ตอ้ งใช้ เวลาไปทำ�อะไรต่อมอิ ะไรอกี มากมาย ทัง้ ยงั ต้องรบกับผู้เชยี่ วชาญการรู้ หนงั สอื ผบู้ รหิ าร และแผนการเรยี นการสอน จงึ ไมใ่ ชเ่ รอื่ งแปลกถา้ คณุ รู้สกึ อยากโยนผ้าขาวยอมแพ้ อยา่ รสู้ กึ ผดิ ทค่ี ณุ ไมส่ ามารถสอนวทิ ยาศาสตรต์ อนเรมิ่ ตน้ อาชพี ครู เป็นธรรมดาอยู่เองท่ีคุณจะต้องใช้เวลามากมายไปกับการสร้าง วฒั นธรรมในหอ้ งเรยี นและเรยี นรทู้ จ่ี ะสอนการอา่ นและคณติ ศาสตรใ์ ห้ ไดผ้ ล การสอนวิชาวิทยาศาสตร์ตอ้ งมีการวางแผนมาก ถึงโครงงานจะ ระบเุ พยี งวา่ ตอ้ งใชเ้ กลอื หนงึ่ กระปอ๋ ง แตก่ ารหยดุ ซอื้ เกลอื ทต่ี ลาดสกั สบิ นาทีกอ็ าจเปน็ เหตใุ หค้ วามอดทนของคุณหมดลงได้164 ครนู อกกรอบ กับ ห้องเรียนนอกแบบ

ทำ�ใจให้สบายเถอะ เพราะถึงที่สุดแล้ววิทยาศาสตร์ก็จะเป็นสว่ นส�ำ คญั ในแตล่ ะวนั ของคณุ ในฐานะทเ่ี ปน็ ครใู หม่ คณุ อาจพบวา่ เวลาส่วนใหญ่ในช่วงเช้าของคุณหมดไปกับการสอนภาษาและคณิตศาสตร์เม่อื คุณจับจังหวะได้ คุณจะหาเวลาส�ำ หรับสอนวิทยาศาสตร์ไดใ้ นชว่ งบ่าย ผมเคยเห็นครูเด็กๆ เกง่ ๆ สลบั ชวั่ โมงสอนวิทยาศาสตร์กับโครงงานสงั คม ความทา้ ทายส�ำ หรบั ครทู เี่ พง่ิ เรมิ่ ตน้ คอื จะตอ้ ง ไมล่ มื คณุ คา่และความตน่ื เตน้ ของบทเรยี นวทิ ยาศาสตรแ์ มว้ า่ โรงเรยี นของคณุ จะไม่ไดส้ นใจเลยว่าเดก็ ไดเ้ รียนวชิ านห้ี รือเปล่า และจะต้องเดินหนา้ ทำ�งานต่อไปจนกว่าจะถึงเวลาที่คุณจะสามารถสอนวิทยาศาสตร์ให้แก่เด็กนกั เรียนของคุณไดท้ ุกวัน เน่ืองจากการสอนวิทยาศาสตร์เป็นวิชาที่มีค่าใช้จ่ายมาก ครูหนมุ่ สาวบางคนจงึ พยายามเพมิ่ เตมิ แผนการสอนปลี ะเลก็ ละนอ้ ย พวกเขาใช้หนงั สือเรียนของทางโรงเรียนให้มากเท่าที่ท�ำ ไดแ้ ลว้ เสรมิ ดว้ ยชดุทดลองวิทยาศาสตร์ของเดลตาที่ใช้ทำ�การทดลองต่างๆ ได้นานหนึ่งเดอื น ปตี อ่ มาครอู าจมเี งนิ ซอ้ื ชดุ ทดลองชดุ ทส่ี อง ซง่ึ จะสามารถท�ำ การทดลองต่างๆ ไดน้ านสองเดือน หากรูจ้ กั อดทนและวางแผน ครูหนมุ่สาวคนไหนกส็ ามารถเป็นหลยุ ส์ ปาสเตอรข์ องโรงเรียนได้ไม่ยากความล้มเหลวเป็นเรื่องดี เมอ่ื 2-3 ปกี อ่ น กล่มุ ครูหนุ่มสาวจากโรงเรียนในกำ�กบั ของรัฐ (charter school) ซง่ึ เป็นโรงเรยี นทีม่ ีความคลอ่ งตวั ในการบริหารจัดการแห่งหน่ึงมาใช้เวลาทั้งวันท่ีห้อง 56 ครูเหล่าน้ียอดเย่ียมมากพวกเขาทงั้ กระตอื รอื ร้น ฉลาด และเอาใจใส่ อยา่ งไรก็ดี ผมสังเกตเหน็ วา่ แนวทางการสอนของพวกเขามขี อ้ ผดิ พลาดทสี่ �ำ คญั อยอู่ ยา่ งหนง่ึพวกเขามีความปรารถนาอย่างแรงกล้าท่ีจะช่วยให้เด็กรู้สึกดีกับตัวเองเสียจนไม่ยอมให้นักเรียนตอบผดิ หรอื รับผดิ ชอบอะไรเลย สัปดาห์นั้นเราทำ�จรวดกัน นักเรียนของผมทำ�งานเป็นกลุ่มๆละ 4 คน แตล่ ะกล่มุ จะไดจ้ รวดโมเดลแบบไวกิง คู่มอื และวสั ดทุ ี่ใช้ 165ลองผิดลองถูก

ในการประกอบจรวด ส่ิงท่ีท้าทายสำ�หรับแต่ละทีมคือ การวัดขนาด วางแผน และประกอบจรวดอยา่ งถกู ตอ้ งแมน่ ย�ำ มกี ลมุ่ หนงึ่ ทพี่ ยายาม มากแตผ่ ดิ พลาดในการจัดวางหวั จรวด ครู 2-3 คนคอยเข้าไปชว่ ยเดก็ เพอ่ื แสดงให้ดวู า่ จะประกอบจรวดอยา่ งไรใหถ้ ูกต้อง มีหลายคร้ังทเี ดยี ว ท่ีผมต้องขอร้องอย่างสุภาพแต่หนักแน่นให้อาคันตุกะเหล่าน้ันปล่อยให้ เดก็ ทำ�เอง คร:ู (กระซบิ ) คณุ ไม่เขา้ ใจ เรฟ เดก็ ท�ำ ไม่ถกู นะ เรฟ: ผมเข้าใจ ครู: ปกี มนั บดิ นะ เรฟ: ใช่ ครู: ปมุ่ ปล่อยจรวด กต็ ดิ กาวใกลส้ ่วนหวั เกนิ ไป เรฟ: ใช่ ครู: จรวดมนั จะยิงไม่ขน้ึ น่ะสิ เรฟ: ทแี รกก็งี้แหละ... คร:ู แต่... เรฟ: แล้วในกลมุ่ เขากจ็ ะคดิ กนั เองแหละว่าทำ�ไม จรวดมันถงึ ไมข่ ึน้ เด็กๆ จะกลับมาทห่ี อ้ ง แลว้ ชว่ ยกนั ขบคิด นเี่ ปน็ สิ่งทีน่ ักวทิ ยาศาสตร์ ทำ�ตลอดเวลา เปน็ เรื่องสำ�คัญท่ีต้องจำ�ไว้ว่า ครูอย่างเราให้ค�ำ จ�ำ กดั ความคำ� ว่า ลม้ เหลว ต่างกนั ไป ในห้อง 56 จรวดที่บนิ ไมข่ น้ึ ไมใ่ ช่ความลม้ เหลว ความล้มเหลวจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อเด็กนักเรียนละความพยายามที่จะแก้ ปญั หา มันอาจแก้ได้ใน 5 นาที หรืออาจใช้เวลา 2 เดือน อยา่ งใน กรณที น่ี กั เรยี นของผมพยายามสรา้ งรถไฟเหาะขนาดยกั ษ์ แตไ่ มส่ ามารถ สร้างทางโค้งท่ีมีแรงสู่ศูนย์กลางมากพอจะทำ�ให้รถเคล่ือนไปตามราง อยา่ งปลอดภยั ได้ แต่สองเดอื นของการทดลองที่ลม้ เหลวกลับเป็นเวลา ที่เดก็ ๆ ได้อัศจรรย์ใจและสนกุ ตืน่ เตน้ กบั วิทยาศาสตรม์ ากทส่ี ุดในปีน้นั และเมอ่ื รถไฟเหาะใช้การได้ในท่ีสุด เด็กๆ ก็พูดไดเ้ ตม็ ปากวา่ พวกเขา166 ครนู อกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

ทำ�ดว้ ยตวั เอง พวกเขาเขา้ ใจฟิสิกส์ของรถไฟเหาะ ผมสอนได้ดีทีส่ ุดในชว่ งสองเดอื นนน้ั ดว้ ยการเยบ็ ปากตวั เองสนทิ และปลอ่ ยใหเ้ ดก็ ๆ ท�ำ เองหนทู ดลอง บ่อยครั้งที่เรื่องที่ท้าทายที่สุดสำ�หรับครูสอนวิทยาศาสตร์ช้ันมัธยมปลายมักเกิดจากค่านิยมของชาติเราที่ต้ืนเขินอย่างน่าอายในสงั คมทแี่ ซซ่ อ้ งคนทเ่ี ดน่ ดงั เพราะเปลอื กนอกหรอื มพี ฤตกิ รรมออื้ ฉาวเราตอ้ งตอ่ สอู้ ยตู่ ลอดเวลาเพอ่ื แสดงใหเ้ ดก็ ๆ ของเราเหน็ ถงึ ความงดงามความมเี กยี รติ และความอม่ิ อกอมิ่ ใจท่ีได้จากการทำ�งานในห้องทดลองทกุ วนั น้ี นกั เรยี นมธั ยมปลายสว่ นใหญม่ วั แตส่ นใจวา่ รงิ โทนของโทรศพั ท์มอื ถอื ของตวั เปน็ เพลงอะไรมากกวา่ จะสนใจการทดลองวคั ซนี โรคเอดส์หรอื ยารักษาโรคมะเรง็ สเปนเซอร์ รีมส์ ครูวทิ ยาศาสตร์มธั ยมปลายที่สมควรแก่การยกยอ่ งจากเมอื งเบลลฟ์ งแตน (Bellefontaine) รฐั โอไฮโอคน้ พบค�ำ ตอบต่อคำ�ถามเหล่านี้ เช่นเดียวกับครูท่ีดีจำ�นวนมาก เขามีความรู้ในส่ิงท่ีสอนและสอนดว้ ยความหลงใหลในวทิ ยาศาสตร์ โชคไมด่ ที โี่ รงเรยี นของเขายากจน อปุ กรณใ์ นการทำ�การทดลองกห็ ายาก แต่แทนทเ่ี ขาจะยอมแพ้ รมี สท์ ำ�งานตัวเปน็ เกลยี วนานกว่า 30 ปี เขาเขียนจดหมายขอทุนสรา้ งสายสมั พนั ธ์ และสรา้ งหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทส่ี มบรู ณแ์ บบขน้ึ ทโ่ี รงเรยี นในห้องทดลองของสเปนเซอร์ นักวิทยาศาสตร์น้อยทุ่มเทเวลาทำ�การทดลองที่น่าท่ึงชนิดที่ไม่มีครูคนใดกล้าคิดว่าพวกเขาจะทำ�ได้ นักเรียนของรมี สห์ มกม่นุ อยู่กบั ดีเอ็นเอมากกว่าเอม็ ทีวี แนน่ อน เช่นเดียวกับครทู ีไ่ มธ่ รรมดาทกุ คน สเปนเซอร์ทุม่ สุดตวั เขาเปดิ หอ้ งทดลองถงึ เทยี่ งคนื โดยไมส่ นใจเสยี งคดั คา้ นของผบู้ รหิ ารและเพื่อนๆ ครู นกั เรยี นท่ัวท้ังโอไฮโอมาท�ำ งานท่นี ่นั สเปนเซอร์จะอยู่ในหอ้ งทดลองคอยจัดเคร่อื งไม้เคร่ืองมือให้ และนำ�พาเด็กๆ ไปบนเสน้ทางของการค้นพบ แต่เขาปล่อยให้เด็กเลือกเส้นทางของตัวเองเสมอเขาปลอ่ ยให้เด็กๆ ท�ำ งานเอง ปลอ่ ยใหเ้ ดก็ ๆ ล้มเหลว เขาท�ำ ทุกอย่าง 167ลองผดิ ลองถูก

ท่ีคนเป็นครูทำ� แต่ถึงเขาจะยินดีและภูมิใจกับความมุ่งม่ันสู่ความเป็น เลิศของนกั วทิ ยาศาสตร์น้อยของเขา นกั เรียนบางคนไมไ่ ดค้ ิดอย่างน้ัน จะว่าไป เราเป็นประเทศท่คี ดิ ศัพท์อย่างค�ำ วา่ เนริ ด์ (nerd) และ กีก๊ (geek) แตด่ เู หมอื นเรามกั ไม่ยอมปลอ่ ยเดก็ ทคี่ ดิ ว่าฟิสกิ สน์ า่ สนใจกว่าปารสี ฮิลตนั (Paris Hilton) ไปตามทางของเขา ท่โี รงเรียน ของสเปนเซอร์ นักเรียนที่ทำ�โครงงานวิทยาศาสตร์ของตัวเองอย่าง อุตสาหะจะถกู เพือ่ นฝูงหัวเราะเยาะ ทั้งโรงเรยี นเรียกพวกเขาวา่ “ไอ้ หนทู ดลอง” เฮ้ ดพู วกหนทู ดลองนนั่ สิ หนทู ดลองก�ำ ลงั จะเขา้ กรงนอ้ ยๆ ของมันแล้ว ถึงตอนน้ีก็เถอะ ผมไม่แนใ่ จเหมือนกนั วา่ จะรบั มือกับการ ยัว่ ยทุ ีโ่ หดร้ายและไมร่ จู้ กั หยุดหย่อนอย่างนน้ั ได้อย่างไร แต่ผมแน่ใจว่า ถ้าเป็นตอนที่ผมอายุ 16 ผมจะตอ้ งเจ็บชำ้�นำ้�ใจอย่างแน่นอน โชคดีที่สเปนเซอร์เป็นหน่ึงในครูช้ันยอด เขาฉลาดเกินกว่า จะฮบุ เหยอ่ื เขาไม่ส้รู บปรบมอื กับถ้อยค�ำ กระแนะกระแหนและดูหม่นิ แตจ่ ะย้มิ รบั โดยดี และเม่ือเขาทำ�อยา่ งนี้ เหล่าบัณฑิตน้อยของเขาก็จะ มีกำ�ลงั ใจ พวกเขายอมรบั ฉายาท่ีคนอ่ืนตงั้ ให้ แถมเอามาพมิ พบ์ นเสอ้ื ยืดใส่กันเอง ดว้ ยวธิ คี ิดทำ�นองที่วา่ “ใช่ ฉนั เป็นหนูทดลองและก็ภูมิใจ ดว้ ย” นกั วทิ ยาศาสตรเ์ หลา่ นจ้ี ะเดนิ ผา่ นพวกนกั กฬี าและแมส่ าวสงั คม ไปทำ�งานทดลองของตัวเองอย่างสบายใจได้ทุกวนั (และทุกคนื ) มักจะมีเด็กใจร้ายที่ชอบแกล้งยุ่งกับเครื่องคิดเลขหรือจาน เพาะเชื้อของพวกนักวิทยาศาสตร์น้อย แต่ครูวิทยาศาสตร์ที่ดีจะ สอนนักเรียนของตนว่าจะตอบโต้อย่างไร ศิษย์เก่าคนหน่ึงของผมซ่ึง ตอนนี้เป็นวิศวกรอยู่ท่ีเบิร์กลีย์ก็เคยเจอปัญหาแบบนี้ตอนที่เขาอยู่ช้ัน มัธยมปลาย เขาเพียงแต่ย้ิมและเดินต่อไปยังห้องทดลองกับเพื่อนคู่หู เขาไดย้ นิ เสยี งเยาะเยย้ ถากถางในโถงทางเดนิ ดงั ไลห่ ลงั มา แตเ่ ขายงั คง เดินต่อไปที่ห้องแล็บพร้อมกับเพื่อนๆ เขามกั ยม้ิ เยาะและบอกตวั เองว่า ไอเ้ บอื๊ กเอ๊ย มันจะอะไรกันนักกนั หนาวะ อกี สกั 2-3 ปพี วกนายกต็ ้อง มาเปน็ ลูกนอ้ งพวกเรา!168 ครูนอกกรอบ กบั หอ้ งเรยี นนอกแบบ

เด็กๆ ลองถูกลองผดิ กับการประกอบจรวด ความผิดพลาดไม่ใช่เร่ืองเลวร้ายเสมอไป 169มนุษยจ์ รวด

การระบายสภี าพแบบมอนดรีอนั ...โครงงานศิลปะชว่ ยพัฒนาความสมั พนั ธ์ระหว่างครูกบั นักเรียนให้แนน่ แฟน้

9คนรกั ศลิ ปะ ผมไม่มีความส ามาร ถ ท างศิลป ะ ไม่มีเ ลยสักนิดทกุ ครงั้ ทผ่ี มพยายามจะวาดอะไรกต็ ามบนกระดาน แมก้ ระทงั่ เสน้ ตรงสักเส้น นักเรียนของผมจะหัวเราะงอหายจนนำ้�ตาไหล แต่ผมกลับเปน็ ครคู นเดยี วในประวตั ศิ าสตรท์ ไี่ ดร้ บั เหรยี ญเชดิ ชเู กยี รติ NationalMedal of Arts ลองคิดดูสวิ า่ เร่อื งแบบน้เี กิดข้ึนได้อย่างไร ตอนที่ผมยังอายุน้อยและโง่อยู่ ผมเข้าสอนห้องเรียนห้องแรกของผมด้วยความม่ันใจเต็มเป่ียม แถมเช่ือม่ันด้วยว่าผมสามารถเปล่ียนแปลงโลกได้ ผมรู้สึกหงุดหงิดเม่ือรู้ว่านักเรียนตัวน้อยๆของผมสนใจเรอ่ื งราวนอกก�ำ แพงห้อง 56 มากกวา่ โรงเรียนของเรา 171คนรักศิลปะ

มีวงดุริยางค์และเด็กๆ พากันไปลงช่ือเข้าร่วมวงอย่างกระตือรือร้น นี่หมายความว่าพวกเขาจะต้องออกจากห้องเรียนสัปดาห์ละ 2 คร้ัง ครั้งละหน่ึงชั่วโมงในช่วงวิชาคณิตศาสตร์ตอนเช้า นอกจากน้ียังมีวง ประสานเสยี งดว้ ย ซงึ่ หมายถงึ อกี หนง่ึ ชวั่ โมงนอกหอ้ งเรยี น ผมอนญุ าต เดก็ ๆ ใหเ้ ขา้ เรยี นดนตรอี ยา่ งเสยี ไมไ่ ด้ ขณะเดยี วกนั กค็ ดิ เตรยี มแผนการ ดีๆ ที่จะสอนเสรมิ ส�ำ หรบั สามชัว่ โมงทหี่ ายไป ผมต้องให้เครดิตตัวเองหน่อย เพราะถ้าผมผิด ผมจะไม่ขอ ลดหย่อนผ่อนโทษเลย แต่น่ีผมผิดเต็มประตูท่ีกังวลเร่ืองเด็กพวกนี้ วงดรุ ยิ างคข์ องเรามผี นู้ �ำ วงทเ่ี กง่ ทสี่ ดุ ทผ่ี มเคยรจู้ กั มา เปน็ สภุ าพสตรชี อ่ื จูน เชเลเดน เธอสามารถจัดการกบั เดก็ มากกวา่ ร้อยคนท่ีไม่เคยเรยี น ทางด้านดนตรีมาก่อนเลย และเธอก็ทำ�ให้พวกเขาเล่นเพลงยากๆได้ ภายในปเี ดียว ในเวลาวา่ ง เธอสอนวงดุรยิ างคท์ ีโ่ รงเรียนอกี แหง่ หนึง่ ทั้งยังหาทุนเรียนดนตรีและที่เรียนดนตรีให้นักดนตรีที่ดูมีอนาคตไกล เด็กๆ รักเธอ และรอเรยี นกบั เธออย่างใจจดจ่อ เช่อื หรอื ไม่ ครบู างคนนา่ สมเพชถึงขนาดเกลย้ี กล่อมนักเรียน ของตนไม่ให้เรียนศิลปะและดนตรีเป็นวิชาพิเศษ ผมเรียกครูพวกน้ีว่า “ครูแบบโคเพอร์นิคัส” เพราะพวกเขาเอาตัวเองเป็นศูนย์กลางของ ระบบสุริยะแทนพระอาทิตย์ มันน่ากลัวเม่ือนึกถึงความโอหังของใคร กต็ ามทคี่ ดิ วา่ เขาเปน็ คนเดยี วเทา่ นนั้ ทม่ี สี ง่ิ ทม่ี คี ณุ คา่ ควรแกก่ ารถา่ ยทอด แกเ่ ดก็ นกั เรียน ผมไม่ได้แย่ ขนาดนัน้ แม้ว่าผมจะโงเ่ ขลาทคี่ ิดวา่ นักเรยี นของ ผมทไ่ี ปเรยี นดนตรจี ะตามเพอื่ นๆ ในชน้ั ไมท่ นั สปั ดาหแ์ ลว้ สปั ดาหเ์ ลา่ ท่ี ผมตอ้ งประหลาดใจ เดก็ ๆ ทเี่ ขา้ วงดรุ ยิ างคแ์ ละวงประสานเสยี งไมเ่ พยี ง แต่จะเรียนทันเพ่อื นๆ เท่าน้ัน พวกเขายังท�ำ งานได้ดที ่สี ดุ ในหอ้ ง มัน เป็นไปไดอ้ ย่างไร (ชว่ ยหยดุ หัวเราะเยาะทีเถอะ เมื่อก่อนผมยังกระดูก ออ่ นและรเู้ ท่าไมถ่ งึ การณ์) ไม่นานผมก็เรียนรู้ความจริงพื้นฐานข้อหน่ึงเกี่ยวกับศิลปะ นักเรียนทเ่ี รียนศิลปะกำ�ลังเรยี นส่งิ ต่างๆ ทม่ี ากไปกว่าศิลปะท่ตี นเรยี น เวลาที่เด็กไปอยู่ในวงดุริยางค์ พวกเขาไม่ได้เรียนการเล่นไวโอลินหรือ คลาริเน็ตเท่าน้ัน แต่กำ�ลังเรียนรู้วินัย ความรับผิดชอบ การทำ�งาน172 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรยี นนอกแบบ

เปน็ ทีม ความเสยี สละ การฝกึ ฝน การแก้ไขขอ้ ผดิ พลาด การฟงั และการบรหิ ารเวลาไปด้วย ทักษะเหล่านเ้ี ปน็ ทกั ษะทีเ่ ดก็ จะมีติดตัว และการเรียนรู้ทักษะเหล่าน้ีแถมยังสนุกไปในเวลาเดียวกันก็เป็นกลอุบายที่แยบยลทีเดียว เมอ่ื ผมไดเ้ หน็ ถงึ คณุ คา่ ของศลิ ปะ ผมกต็ ง้ั ปณธิ านวา่ จะเอามาใชก้ บั หอ้ งเรยี นของผม มนั เปน็ เรอ่ื งวเิ ศษทเ่ี ดก็ จะเรยี นดนตรสี ปั ดาหล์ ะ2-3 ครงั้ แตผ่ มอยากใหพ้ วกเขาไดม้ ากกวา่ นี้ สง่ิ เดยี วทเ่ี ปน็ อปุ สรรคขดัขวางผมก็คือความรูอ้ นั จำ�กดั ทางดา้ นศลิ ปศึกษา ดว้ ยเหตุน้ี ผมจงึ เรมิ่ไปเยยี่ มชมโรงเรยี นทกุ แหง่ ทมี่ ชี อ่ื เสยี งดา้ นโปรแกรมการเรยี นการสอนดนตรี ศิลปะ หรือการละคร ไมน่ านนกั ผมก็ไดค้ วามคิดดๆี มากมายท่ีผมน�ำ มาผสมผสานใช้ในห้องได้ นา่ เศรา้ ผมยังได้เห็นตวั อย่างของการไม่ ควรนำ�ศิลปะมาใช้ดว้ ยข้อควรระวัง: ปลอ่ ยใหเ้ ดก็ ได้แสดง เม่ือหลายปกี ่อน ผมเคยมลี ูกศษิ ย์คนหน่งึ ชอื่ โจแอนน์ ผมเปน็ครูมาถงึ เด๋ียวนีไ้ ด้ 1 ใน 4 ของศตวรรษแลว้ และโจแอนน์กเ็ ปน็ เด็กคนหนึ่งท่ีโดดเด่นท่ีสุดที่ผมเคยพบ เธอเฉลียวฉลาด สวยน่ารักและมีพรสวรรค์ เธอเล่นเครื่องดนตรีได้ 2-3 ชนิด แต่เชี่ยวชาญการเล่นเปยี โนและฟลตุ เปน็ พเิ ศษ เธอเปน็ เดก็ อัจฉรยิ ะทางเปยี โน พ่อแม่ท่สี ุดยอดของเธอหาครูที่ดีท่ีสุดให้ลูก และโจแอนน์ใช้เวลาหลายพันชั่วโมงฝกึ ฝนทกั ษะดา้ นน้ี หลังจากจบโรงเรียนประถม เธอได้ทุนการศึกษาในโรงเรียนมัธยมชั้นนำ� มีอยู่เทอมหนึ่ง โรงเรียนจัดการแสดงเรื่อง Candide1โจแอนนร์ ้วู า่ ผมชอบเร่อื งนีม้ าก เธอจึงเชญิ ผมไปชมการแสดง เมอื่ ผมเข้าไปท่ีหอประชมุ ผมเห็นโจแอนนน์ ั่งอยูท่ เี่ ปยี โนหลังงาม แคค่ ิดว่าจะได้ยินเด็กคนนี้เล่นเพลงชิ้นเอกของเบิร์นสไตน์2 ก็ทำ�ให้ผมขนลุกแล้ว1เป็นนวนิยายแนวเสยี ดสชี ิ้นเอกของวอลแตร์ มีแปลเป็นภาษาไทยโดย วลั ยา วิวฒั นศ์ ร2Leonard Bernstein ผู้ประพนั ธเ์ พลงคลาสสกิ ผ้อู �ำ นวยเพลง นักเปยี โนชาวอเมรกิ ันถอื เปน็ นักดนตรีอัจฉริยะทปี่ ระสบความสำ�เรจ็ ทสี่ ุดในประวตั ิศาสตร์อเมรกิ า 173คนรกั ศิลปะ

ผมเดนิ ไปทกั ทายเธอกอ่ นการแสดง กอดเธอทหี นง่ึ และสงั เกตนกั ดนตรี ที่เหลือ พวกน้ันเปน็ ผใู้ หญ่หมด โจแอนนอ์ ธบิ ายวา่ ทางโรงเรยี นจ้างวง ดรุ ิยางค์อาชพี มาเล่นเพอ่ื ใหก้ ารแสดง “ดูดีข้นึ ” นน่ั ยงั ไมใ่ ชเ่ รอ่ื งทแี่ ยส่ ดุ โจแอนนเ์ ปน็ นกั ดนตรที เี่ กง่ กวา่ ผใู้ หญ่ ทกุ คนในวง แตเ่ ธอไดร้ บั อนญุ าตใหเ้ ลน่ เพยี งเพลงโหมโรงเทา่ นน้ั หลงั จากน้ันพวกผู้ใหญ่ก็เล่นต่อตลอดสองช่ัวโมงท่ีเหลือ ทั้งที่โจแอนน์น่า จะเล่นได้สบายมาก ปรากฏว่าผู้ใหญ่คนหน่ึงในนั้นเป็นครูดนตรีของ โรงเรียนท่อี ยากจะแสดงฝีมือบา้ ง ขอโทษเถอะ โรงเรียนหลายแหง่ ลมื ไปแลว้ วา่ ใครควรเปน็ ศนู ยก์ ลางของความสนใจ คร้ังหรือสองครั้งในชีวิต พวกเราพ่อแม่และครูอาจพบว่ามี ศลิ ปนิ คนเกง่ อยภู่ ายใตก้ ารชแ้ี นะของเรา อยา่ งไรกด็ ี พวกเราสว่ นใหญท่ ่ี แมจ้ ะมพี รสวรรคแ์ ละผา่ นการฝกึ ฝนมาแลว้ กต็ ามกไ็ มม่ ที างจะวาดภาพ ไดอ้ ย่างปกี สั โซ (Picasso) ร้องเพลงไดเ้ หมอื นซาราห์ วอหน์ (Sarah Vaughan)3 หรอื สวิงไดอ้ ย่างดุ๊ก เอลลิงตนั (Duke Ellington)4 ครูกับ พอ่ แมต่ อ้ งจำ�ไว้วา่ เด็กๆ ของเราควรเป็นผแู้ สดง ถงึ จะไมส่ มบรู ณ์แบบ ก็ตาม ความงดงามของศลิ ปะคือการทีเ่ ราดิน้ รนแสวงหาความสมบรู ณ์ แบบแต่ไมเ่ คยท�ำ ได้ส�ำ เรจ็ การเดนิ ทางเพ่อื แสวงหาตา่ งหากทเี่ ป็นทุก ส่งิ ทกุ อย่าง พวกเราจำ�นวนมากมองไม่เห็นความจริงข้อน้ี สมัยที่เป็นครู หนุ่ม ผมเองก็เคยทำ�พลาดโง่ๆ มาแล้วด้วยการไม่ยอมสอนเพลงบาง เพลงแก่เด็กเพราะมนั “ยากเกนิ ไป” ในความเป็นจรงิ การทีน่ ักเรียน “ไมม่ คี วามสามารถ” ทจี่ ะเลน่ ดนตรหี รอื รอ้ งเพลงบางเพลงนน้ั เปน็ ภาพ สะท้อนความบกพร่องของผมตา่ งหาก ถ้าผมอยากให้เด็กๆ แสดงไดด้ ี ขน้ึ ผมตอ้ งสอนใหด้ ขี นึ้ ดว้ ย ทนั ทที ผี่ มเขา้ ใจวธิ คี ดิ แบบนแี้ ละทมุ่ เทก�ำ ลงั กายก�ำ ลงั สมองทงั้ หมดไปทเ่ี ดก็ และกระบวนการเรยี นรู้ ผมกก็ ลายเปน็ ครทู ดี่ ีขึ้นกว่าเดมิ มาก 3ซาราห์ วอหน์ นกั ร้องเพลงแจ๊ซทม่ี ีนำ�้ เสียงสดใสมีชีวติ ชวี าได้รับการยกยอ่ งวา่ เป็นนักรอ้ งหญงิ เสียงดีที่สดุ คนหนึ่ง 4ดุ๊ก เอลลิงตัน นักเปียโน นักแต่งเพลง และเรียบเรียงเสียงประสาน ใช้สัญชาตญาณในการเล่นดนตรี สามารถปรบั เปลย่ี นบทบาทของเคร่ืองดนตรีและการเรียบเรยี งเพลงได้ตามบุคลิคผู้เลน่174 ครนู อกกรอบ กบั หอ้ งเรยี นนอกแบบ

ในบทท่ี 17 ผมจะไดล้ งลึกในรายละเอียดว่าห้อง 56 จดั การแสดงได้อย่างไร แตต่ อนนี้ผมขอใหค้ �ำ แนะนำ�ท่ัวๆ ไปกอ่ น ไมว่ า่ ลกู ๆของคณุ จะเลน่ คอนเสริ ต์ ยากๆ หรอื เลน่ บทตลกเลก็ ๆ พวกผใู้ หญอ่ ยา่ งเราจำ�เป็นต้องเอาตัวออกมาจากวิถีทางของพวกเขา ผมเคยน่ังดูการแสดงของหลายโรงเรียนซึ่งครูแสดงร่วมกับนักเรียนเพราะว่ามัน “น่ารัก” ผมเห็นผู้ใหญ่จำ�นวนมากท่ีโค้งรับเสียงปรบมือเพราะช่วยจัดการเรื่องเครื่องแต่งกายให้เด็กๆ และผมก็ได้ยินมาชัดเจนด้วยว่ามคี รูหลายคนทเี่ ลน่ เปยี โนคลอไปกบั เดก็ ๆ ทงั้ ทเ่ี ดก็ สกั คนในนน้ั กน็ า่ จะท�ำ ได้ เพอื่ นรักของผม เซอร์เอียน แมกเคลเลน (Sir Ian McKellen) และไมเคลิยอร์ก (Michael York) เป็นสองนักแสดงท่ียอดเย่ียมที่สุดแห่งยุคแต่เราก็ไม่เคยขอให้พวกเขามาร่วมแสดงในละครเชกสเปียร์ประจำ�ปีของเราเลย ต้องขออภยั เชกสเปียรด์ ว้ ยหากผมจะกลา่ วว่า โปรดจำ�ไว้เสมอว่าละครไมใ่ ชส่ ิ่งส�ำ คัญ เด็กต่างหากที่สำ�คญัโครงงานศิลปะ 5 อยา่ ง สร้างเด็ก การเดินทางของความคิดสร้างสรรค์ไม่จำ�เป็นต้องเกิดข้ึนในการแสดงเท่าน้ัน เราสามารถสร้างงานศิลปะง่ายๆ บนผืนผ้าใบด้วยสหี รอื บนกระดาษดว้ ยดนิ สอโดยไดร้ บั ประโยชนท์ เ่ี กดิ จากการสรา้ งสรรค์ชนิ้ งานนน้ั ไดเ้ ชน่ กัน พ่อแม่และครูที่มีความสามารถทางด้านศิลปะอาจสอนลกู ๆ วาดรูป ระบายสี หรอื ปั้นได้สบายๆ แต่ถา้ หากคุณเปน็ เหมอื นผม ห้องเรียนศิลปะอาจเป็นหลุมดำ�แห่งความหมดอาลัยตายอยากได้ผมยังจำ�ความรู้สึกในสมัยแรกๆ ท่ีผมสอนได้ดี ผมละอายใจทุกครั้งท่ีเห็นนกั เรยี นห้องอื่นถือผลงานสวยๆ กลบั บ้าน ผมพยายามอยา่ งที่สดุท่จี ะเรียนรู้จากครูศิลปะดๆี ทผี่ มรูจ้ ัก แตศ่ ลิ ปะก็ยงั เป็นเร่อื งเกินความสามารถของผมอยดู่ ี เหมอื นที่บลิ คอสบี (Bill Cosby) นกั แสดงตลกช่ือดังเคยพูดไวว้ า่ “ไมว่ า่ ผมจะลงมอื ท�ำ อะไร ลงท้ายกก็ ลายเป็นท่เี ข่ียบหุ ร่ีทุกท”ี (Everything I began turned out to be an ashtray.) 175คนรักศิลปะ

หลังความพยายามท่ีลม้ เหลวนบั ครงั้ ไมถ่ ว้ น ผมกพ็ บโครงงาน 2-3 อย่างทีป่ ระสบความสำ�เร็จอย่างมากโดยบงั เอิญ แนน่ อนว่ามโี ครง งานอ่ืนๆ อีกมากนอกเหนือจากโครงงานพวกนี้ แต่นี่เป็นโครงงานที่ นักเรียนของผมชอบท�ำ และเก็บรกั ษาไว้ตลอดไป ศิลปะการตดั กระดาษแบบมาตสี (Matisse Cutouts) วัสดอุ ุปกรณ์ทีต่ อ้ งใช้: กระดาษสีเนื้อหยาบกใ็ ชไ้ ด้ แตก่ ระดาษออรกิ ามจิ ะดกี วา่ ภาพงานศลิ ปะการตดั กระดาษของมาตสี กรรไกร กาวหรือแป้งเปียก การแนะนำ�เด็กให้รู้จักชีวิตและงานของศิลปินสักคนเป็นเร่ือง สนุกเสมอ ศิลปินคนโปรดที่ผมชอบนำ�มาสอนเด็กๆ น่าจะเป็นอองรี มาตีส (Henri Matisse)5 สีท่เี ขาใชเ้ หมือนมมี นตส์ ะกด และผมก็พบ วา่ ภาพกระดาษตดั ของเขาดงึ ดดู ความสนใจของนกั เรยี นมาก เดก็ ๆ มกั แปลกใจเม่ือรู้ว่ามาตีสกลายเป็นคนพิการเมื่อเขามีอายุมากข้ึน แม้ว่า เขาจะต้องนั่งอยู่กับรถเข็นและไม่สามารถวาดภาพได้ ศิลปินก็ยังคง สรา้ งสรรคง์ านตอ่ ไปไมห่ ยุด น่ีเป็นประเด็นส�ำ คัญท่ตี อ้ งบอกเดก็ ๆ วา่ ศิลปินสร้างสรรค์งานเพราะต้องการแสดงออก ส่ิงเล็กๆ อย่างความ พิการทางกายไม่สามารถหยุดความต้องการพูดของหัวใจได้ เม่ือไม่ สามารถวาดภาพได้ มาตสี กท็ �ำ ใหโ้ ลกตน่ื ตาตน่ื ใจดว้ ยผลงานศลิ ปะทเี่ กดิ จากกระดาษรปู ทรงสะดุดตาทเี่ ขาตดั และประกอบขึ้นเป็นภาพ ถ้าลองเข้าไปคน้ ดทู เ่ี ว็บไซต์ amazon.com คณุ จะพบหนงั สอื ไมน่ อ้ ยทส่ี อนวธิ ีท�ำ โครงงานศิลปะการตัดกระดาษแบบมาตสี ผมสอน โครงงานแบบนี้ดว้ ยชิ้นหน่ึง เริม่ จากการใชก้ ระดาษขนาด 9x9 น้ิวเป็น 5อองรี มาติส (Henri matisse) เป็นศิลปินชาวฝร่ังเศสที่มีความสามารถหลายด้าน เป็นท้ังจิตรกร ประตมิ ากร ศลิ ปินภาพพมิ พ์ นกั ออกแบบ นักทฤษฎศี ลิ ป์ และเป็นนักคิดคนสำ�คญั เขาเรมิ่ สรา้ งศิลปะ กระดาษตดั เมอ่ื ตอ้ งกลายเปน็ คนพิการในช่วงหลงั ของชวี ติ176 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรียนนอกแบบ

พ้นื หลงั เดก็ ๆ จะเลือกกระดาษสตี า่ งๆ กันแล้วตดั เปน็ ส่ีเหลยี่ มจตั ุรสั4 ชน้ิ แตล่ ะช้ินกว้างด้านละ 4 นว้ิ พวกเขาจะเลือกตดั จัตุรัสทงั้ ส่ีชิน้เปน็ สีเดยี วกนั ทัง้ หมดหรอื คนละสกี ไ็ ด้ จากน้นั เด็กๆ จะแปะกระดาษท้งั สแ่ี ผ่นลงบนกระดาษพื้นหลงั สุดท้าย เด็กนักเรียนจะตัดกระดาษสีอ่ืนๆ เป็นรูปทรงอะไรกไ็ ด้ แต่ต้องตดั ให้เหมือนกนั ทง้ั 4 ช้นิ เดก็ บางคนตดั กระดาษเปน็ รปูนามธรรม รปู หวั ใจ ใบไม้ และดวงดาวกเ็ ป็นท่ีนยิ ม แตจ่ ะตัดรูปทรงอะไรกไ็ ดท้ ้ังน้นั ถา้ เดก็ เลอื กตดั กระดาษจัตุรสั ขนาด 4x4 น้วิ เปน็ สีเดียวกันท้ัง 4 แผ่น กระดาษท่ีตัดเป็นรูปทรงต้องมีสีต่างกันท้ังหมดหากใชจ้ ัตุรัสสีตา่ งกัน รปู ทรงที่ตัดจะต้องมีสเี ดยี วกนั ท้งั หมด กระดาษท่ีใช้จะเป็นกระดาษสีเนื้อหยาบก็ได้ แต่ผมพบว่าถ้าใช้กระดาษสำ�หรับพับออริกามิจะได้ชิ้นงานท่ีมีสีสันสดใสกว่า อย่างไรกต็ าม เมอื่ แปะจัตรุ สั ทง้ั 4 ชิ้นแลว้ เดก็ ๆ จะพศิ วงกับกับภาพลวงตาที่เกิดจากสีที่ตา่ งกัน แมว้ า่ ศิลปนิ นอ้ ยจะรู้ว่ารปู ทรงกระดาษทีต่ ัดมีขนาดเท่ากันเป๊ะ แต่สีท่ีต่างกันไปทำ�ให้ภาพท่ีเห็นแตกต่างกันไปด้วย ด้วยโครงงานง่ายๆ อยา่ งน้ี เด็กๆ จึงได้เรยี นรู้หลายส่งิ หลายอยา่ ง ไม่วา่จะเปน็ ผลของสตี อ่ ความรสู้ กึ ได้รจู้ กั ศลิ ปินที่ยิ่งใหญ่ และได้เรียนรูว้ ่าเราไม่ได้สร้างงานศิลปะหรือทำ�การทดลองทางศิลปะเพ่ือเงินหรือชื่อเสียง แตเ่ ราสรา้ งสรรคง์ านศลิ ปะด้วยเหตผุ ลเดียวกับทเี่ ราหายใจ นั่นคือเราจำ�เป็นต้องท�ำหนา้ กากแฮลโลวนีวสั ดุอปุ กรณท์ ต่ี ้องใช้: ผ้าเฝอื กปนู แบบแหง้ เรว็ ของจอหน์ สันแอนดจ์ อห์นสนั กรรไกร ชามใสน่ ำ�้ วาสลีน ผา้ เชด็ ตัว สีอะครลิ ิก 177คนรักศิลปะ

ทกุ ครงั้ ทใี่ กล้จะถึงเทศกาลแฮลโลวีน นกั เรยี นเกรด 5 ของ ผมจะไดส้ นกุ กบั การท�ำ หนา้ กากใบหนา้ ของตวั เอง บารบ์ าราภรรยาผม จะไปที่ร้านขายยาและซ้ือผ้าเฝือกปูนแบบแห้งเร็วของจอห์นสันแอนด์ จอหน์ สนั ซง่ึ ปกตใิ ชท้ �ำ เฝอื กดามกระดกู หกั มาเปน็ หลายๆ มว้ น ผา้ เฝอื ก ปูนมขี นาด และระยะเวลาในการแห้งต่างๆ กนั ภรรยาผมจะซือ้ ม้วน ขนาด 3 นวิ้ ทแี่ ห้งภายใน 5 นาที ประมาณ 1 สปั ดาหก์ ่อนแฮลโลวนี ผมจะสอนเดก็ ๆ ให้ทำ� โครงงานนี้โดยสาธิตวิธีทำ�ให้ดูกับอาสาสมัครซึ่งนอนบนโต๊ะขณะที่ เด็กนกั เรียนคนอน่ื ๆ ลอ้ มวงดู ผมใหอ้ าสาสมคั รนอนหงายขณะสาธิต กระบวนการท�ำ ทลี ะขน้ั ตอน และคอยเตอื นใหน้ กั เรยี นท�ำ งานกบั ใบหนา้ คนอน่ื อยา่ งเบามอื เดก็ ๆ รอ้ งโอ้ อา้ กนั ใหญข่ ณะทโ่ี ครงงานเรม่ิ เปน็ รปู เปน็ รา่ งขน้ึ และอกี 2-3 วนั ใหห้ ลงั เดก็ ๆ กพ็ รอ้ มทจี่ ะลงมอื ท�ำ ดว้ ยตวั เอง เดก็ ๆ แบ่งกันออกเป็นกลมุ่ ๆ ละ 5 คน แตล่ ะทมี จะเอาแผน่ เฝือกปูนไปหนึ่งม้วนแล้วตัดเป็นแถบเล็กๆ กว้างประมาณคร่ึงน้ิวและ ยาว 2 น้ิว ทีน้ีท้ังห้องก็จะดูเหมือนหน่วยศัลยกรรมทหารเคล่ือนท่ี M*A*S*H6 เด็กคนหน่ึงในแต่ละทีมจะนอนลงบนโต๊ะสองตัวต่อกัน มีผ้าเช็ดตัวรองศีรษะไว้เพื่อให้สบายข้ึน และมีเพ่ือนร่วมทีมยืนอยู่ รอบๆ เดก็ สองคนทีเ่ ป็น “หมอ” จะทาวาสลีนลงบนหน้าของ “ผปู้ ว่ ย” หมอจะคอยรับแผ่นเฝือกปูนท่ีผู้ช่วยสองคนส่งให้ แผ่นเฝือกปูนแต่ละ แผน่ จะเอามาจมุ่ ลงในชามใสน่ �้ำ บนโตะ๊ กอ่ นจะถกู แปะลงบนหนา้ ผปู้ ว่ ย ส่วนตา่ งๆ ของใบหนา้ ผูป้ ว่ ยจะคอ่ ยๆ ถกู ปดิ จนมิด เราจะปดิ แผ่นเฝือก ปนู ประมาณ 3 ชน้ั เดก็ บางคนชอบใหป้ ดิ จมกู ดว้ ย (พวกเขาหายใจทาง ปากได้สบายๆ) แต่บางคนกไ็ มช่ อบ กระบวนการทง้ั หมดใช้เวลาประมาณ 15 นาที ขอ้ ส�ำ คญั คอื ตอ้ งทาวาสลีนลงบนหน้าให้ทว่ั โดยเฉพาะรอบควิ้ และใต้คาง พอใบหนา้ 6ยอ่ มาจาก Mobile Army Surgical Hospital เปน็ หนว่ ยศลั ยกรรมทหารเคลอ่ื นทใี่ นกองทพั สหรฐั ฯ ซง่ึ ท�ำ หน้าทโ่ี รงพยาบาลเต็มรปู แบบในสนามรบ ตั้งขึน้ คร้งั แรกเม่ือปี 1945 และถกู สง่ ไปประจำ�การในแนวหน้า ระหวา่ งสงครามเกาหลี (1950-1953) ค�ำ ว่า MASH กลายเปน็ ท่รี จู้ ักเพราะซรี สี โ์ ทรทศั น์และภาพยนตร์ ตลกรา้ ยท่ีดัดแปลงจากนวนยิ ายชอื่ MASH: A Novel About Three Army Doctors ของริชารด์ ฮกุ เกอร์ (Richard Hooker) เมือ่ ปี 1968178 ครูนอกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

ถกู ปดิ หมด ผชู้ ว่ ยกจ็ ะตดั แผน่ เฝอื กปนู แผน่ เลก็ ๆ ทปื่ ดิ ดงั้ จมกู และรอบๆปากได้พอดี เมอ่ื หมอทำ�งานเสร็จ ผู้ป่วยจะนอนอยู่อย่างน้นั ราว 5-7 นาทีเพื่อรอให้แผ่นเฝือกปูนแข็งตัว ระหว่างที่รอ สมาชิกในทีมจะช่วยกันทำ�ความสะอาดที่ทางแล้วเริ่มตัดแผ่นเฝือกปูนใหม่สำ�หรับผู้ป่วยคนต่อไป จากน้ันก็ถึงเวลาเอาหน้ากากออกจากหน้าเด็ก มันท้ังเหนอะหนะทง้ั สนุกสนานนา่ ดเู ลยละ นักเรียนแต่ละคนจะเขียนชื่อตัวเองลงบนแผ่นกระดาษแข็งเอาหน้ากากวางไว้บนกระดาษแข็งแล้วจึงนำ�ไปผึ่งให้แห้งท่ีมุมหน่ึงของหอ้ ง สัก 2-3 วันหน้ากากกจ็ ะแข็งเป็นหิน จากนัน้ เดก็ ๆ จะระบายสหี น้ากากเป็นสแี ละแบบต่างๆ กัน หลงั จากนนั้ อกี 2-3 วัน เราจงึ นำ�ไปเคลือบพอลยิ รู ีเทนชนั้ ท่ีหน่ึงโดยจะเคลอื บรวมทงั้ หมด 3 ชนั้ ภายในหนึ่งสัปดาห์เด็กๆ ก็จะได้หน้ากากสุดสวยท่ีทำ�จากใบหนา้ ของตัวเองกลบั บา้ นเพ่ือเอาไปแขวนบนฝาผนงั และเก็บไวต้ ลอดไป แตน่ ่นั ก็ยงั ไม่ใช่สว่ นท่ดี ีทส่ี ุดของการทำ�หน้ากากกบั เด็กนกั เรยี นในห้อง ขณะที่นักเรียนทำ�โครงงานอยู่น้ัน พวกเขาเรียนรู้ที่จะปฏิบัติต่อกันดว้ ยความออ่ นโยนอย่างไม่นา่ เชอ่ื ถา้ มีนำ�้ ไหลลงมาตามใบหน้าของผู้ป่วย ผูช้ ว่ ยคนหนึ่งจะคอ่ ยๆ ซับหูหรอื คางที่เปยี กนำ้�เพือ่ ให้เพอื่ นรูส้ ึกสบายตวั เนือ่ งจากเด็กทกุ คนได้เล่นทุกบทบาทในกล่มุ เด็กๆ จึงเขา้ ใจความรสู้ กึ ของผอู้ นื่ และท�ำ งานเปน็ ทมี ไดอ้ ยา่ งดี เดก็ จะสรา้ งสรรคง์ านไป สนุกไป และฝึกความมีเมตตาและเออ้ื อาทรท่ีผมอยากปลูกฝงั ใหม้ ีในเดก็ ทกุ คน ตลุ าคมจึงเป็นเดือนที่สนุกทส่ี ดุ ของหอ้ งเราภาพพอร์เทรตแบบเดวิด ฮอกนยี ์วสั ดอุ ปุ กรณ์ทีต่ ้องใช:้ กาวแทง่ กลอ้ ง กระดาษสเี น้ือหยาบก็ใช้ได้ กระดาษวาดสีน้ำ�จะดีกวา่ กระดานกระดาษโปสเตอร์หรอื กระดานผ้าใบจะดีท่สี ดุ 179คนรักศลิ ปะ

เดวิด ฮอกนีย์ (David Hockney) เป็นศิลปินสมัยใหม่ที่มี ช่ือเสียง เขาเติบโตในองั กฤษแต่อาศยั อยใู่ นแคลิฟอรเ์ นยี ฮอกนยี เ์ ป็น ทร่ี จู้ กั เพราะภาพวาดระบายสแี ละภาพวาดลายเสน้ ทกุ อยา่ ง ตง้ั แตภ่ าพ พอรเ์ ทรตของเพอื่ นๆ ไปจนถงึ ภาพสระวา่ ยนำ้� เขายังเป็นผบู้ กุ เบกิ การ ใช้สอ่ื ทนี่ �ำ ภาพถ่ายมาปะติดปะตอ่ เป็นคอลลาจ (photo collage) ด้วย ฮอกนีย์ถ่ายภาพวัตถุช้ินเดียวกันในมุมมองท่ีแตกต่างกันนับ พันๆ ภาพ ไม่ว่าจะเป็นทางหลวงสายเปลย่ี ว ห้อง สวน โดยเขาจะ ถา่ ยภาพตอ่ เนอื่ งกนั ไปภายในหว้ งเวลาหนง่ึ จากนนั้ จงึ จะน�ำ ภาพหลายๆ ภาพมาวางซอ้ นกนั กลายเปน็ ภาพทแ่ี ปลกแหวกแนว ผชู้ มจงึ เหน็ วตั ถชุ นิ้ นั้นในมุมมองใหมแ่ ละลกึ ซ้งึ ย่ิงกว่าเดิม ในหอ้ ง 56 เราใช้เทคนคิ นี้ท�ำ ภาพเหมอื นตวั เอง เราจะถา่ ย ภาพใบหน้าของเด็กแต่ละคนในลักษณะต่างๆ กัน 6 แบบ คือ ย้ิม ขงึ ขงั ธรรมดา บา้ ๆ บอๆ มองไปทางขวา และมองไปทางซา้ ย จาก นนั้ กใ็ หเ้ ดก็ ๆ ตดั ภาพทถี่ า่ ย เดก็ บางคนตดั เปน็ สเ่ี หลย่ี มจตั รุ สั ขนาด 1x1 นวิ้ บางคนตัดเปน็ สเี่ หล่ียมผนื ผา้ บางคนตัดเป็นสามเหลย่ี ม จากน้ัน จึงเอาชิ้นส่วนเหล่านน้ั มาประกอบกันเปน็ ภาพเหมอื นตัวเองที่ครบถ้วน ภาพหน่ึง ภาพๆ เดียวน้ีแสดงอารมณ์และสีหน้าท่าทางได้ต่างๆ กัน มากมาย เด็กนักเรียนใช้เวลาหลายช่ัวโมงในการจัดวางชิ้นส่วนต่างๆ จนกระทั่งได้แบบที่ต้องการ เด็กบางคนสร้างภาพเหมือนตัวเองได้น่า เกลียดน่ากลัวราวปีศาจร้ายท่ีอยู่ในสวนสนุกคาร์นิวัล บางคนสร้าง ภาพเหมือนตัวเองท่ีเคร่งขรึม บอกเล่าถึงเรื่องราวชีวิตของพวกเขาได้ ดีกวา่ ภาพถา่ ยเพยี งภาพเดยี ว พอทากาวอกี นดิ หนอ่ ย ภายใน 2-3 วัน ภาพแบบ “ฮอกนีย์” ของเดก็ ๆ กเ็ สร็จสมบูรณ์ นี่เป็นโครงงานง่ายๆ ท่ีได้ผลแน่นอน เด็กๆ ชอบเพราะมี วิธีทำ�ที่สนุกและเป็นอะไรที่แปลกใหม่สำ�หรับเด็กส่วนใหญ่ ส่วนผม ชอบเพราะมันทำ�ให้เด็กๆ ได้ฝึกใช้ความคิดและฝึกมองดูตัวเอง และ เพราะมันทำ�ให้ทั้งห้องเต็มไปด้วยเสียงหัวเราะและบทสนทนาสบายๆ ขอพระเจา้ อวยพรงานศิลปะด้วย180 ครูนอกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

เวทมนตรข์ องมอนดรอี ัน (Mondrian Magic)วสั ดุอปุ กรณท์ ่ตี ้องใช:้ ไม้ฉากและไม้บรรทัด กระดานผา้ ใบ (กรอบผ้าใบยิ่งด)ี แมส่ ีอะคริลิกของวินเซอรแ์ อนด์นิวตนั สามสแี ละสีด�ำ พู่กัน โปสเตอร์และภาพถา่ ยงานศิลปะของมอนดรีอนั เม่ือนักเรียนเรียนเร่ืองศิลปะสมัยใหม่ ปฏิกิริยาแรกของพวกเขามกั จะเป็นในทำ�นองวา่ “ภาพนีม้ อี ะไรดีนักหนา ใครๆ กร็ ะบายสีเป็นรปู สี่เหลยี่ มผนื ผ้า 3-4รปู ได”้ ผมพบว่า ทางท่ดี ที ่ีสุดที่จะแก้ความเข้าใจผิดของนักเรียนในเรื่องนี้คือปล่อยให้พวกเขาค้นพบเอาเองว่าพวกเขาเข้าใจผิดอย่างไร ผมเริม่ ดว้ ยการแนะน�ำ ใหพ้ วกเขารจู้ กั ผลงานของพีต มอนดรอี ัน (Piet Mondrian)7 เช่นเดยี วกับศลิ ปนิ ท่ีมีช่อื เสียงจำ�นวนมาก ภาพวาดของมอนดรีอันครอบคลุมเร่ืองราวและสไตล์ที่หลากหลาย แต่มอนดรีอันเป็นที่รจู้ ักมากทีส่ ุดจากงานทดลองใชแ้ มส่ ตี า่ งๆ ระบายเปน็ รปู สี่เหลย่ี มและตัดเสน้ ดว้ ยเส้นแนวดง่ิ สีดำ� ภาพวาดของเขาเป็นทร่ี จู้ กั ดีจนเราจะเหน็ไดต้ ามเสอื้ ผา้ กระเปา๋ สตางค์ และเสอ้ื ยดื ตอนทผ่ี มเอาตวั อยา่ งผลงานภาพรูปทรงเรขาคณิตของมอนดรีอันใหเ้ ด็กๆ ดูพวกเขาตงั้ ขอ้ สงั เกตวา่“สวยดคี รบั เรฟ แต่ผมใช้ไมบ้ รรทัดกับสเี ทยี นท�ำ กไ็ ด้” ผมย้มิ กับตวั เองพลางคดิ ในใจว่า “เอาเหอะ เดย๋ี วกร็ ”ู้ ! แทนที่จะเอาสีให้เด็กๆ เลย ผมให้เวลาพวกเขาวันสองวันเพื่อสร้างงานแบบมอนดรีอันของตัวเองโดยใช้กระดาษ ไม้บรรทัดและดนิ สอสี ภายในเวลาไม่กีน่ าทีเด็กๆ ก็ได้เรยี นรสู้ องสิ่ง สิง่ แรกคอืเพียงแคว่ าดแบบข้นึ มาสักแบบก็แสนจะยากเย็น ทุกครัง้ ที่เด็กๆ คดิ วา่ตัวเองได้สร้างแบบที่ตนเองพอใจแล้ว เด็กก็จะเร่ิมถามตัวเอง (สีฟ้า7จติ รกรชาวเนเธอรแ์ ลนด์ ผมู้ ชี อื่ เสยี งในการวาดภาพทป่ี ระกอบดว้ ยเสน้ ตรงสดี ำ�วางเรยี งตดั กนั เปน็ ตารางสเี่ หลีย่ มและใชส้ ปี ฐมภมู ิระบายในช่องส่ีเหลีย่ มบางชอ่ ง ภาพของมอนดรอี ันมเี พยี ง 2 มติ ิ ไม่มีความโคง้เวา้ และไมเ่ อียง เสน้ ตรงทุกเสน้ อยูใ่ นแนวนอนหรือดิ่งเท่าน้ัน 181คนรกั ศิลปะ

มากไปไหม สแี ดงนอ้ ยไปหรอื เปล่า) สิ่งท่ีสองทเี่ ดก็ ๆ เรยี นรกู้ ็คือ การ วาดเสน้ แนวดง่ิ ให้มคี วามกวา้ งเทา่ ๆ กนั นัน้ ไมใ่ ชข่ องหมเู ลย หลายวนั ต่อมา นกั เรียนทเ่ี คยคุยเขอื่ งกม้ หนา้ กม้ ตาอยกู่ ับกระดานผ้าใบ ไมฉ้ าก และดินสอ พิถีพิถนั วาดเสน้ ทจี่ ะลงสีดำ� พอวาดเส้นไดแ้ ล้ว พวกเรา ศลิ ปินกใ็ ช้เทปปิดทบั รูปสเ่ี หลยี่ มเพือ่ กันสี ผมเคยพลาดดว้ ยการลงใชส้ ี อะครลี ิกถกู ๆ ระบายแมส่ สี ามสี ก่อนจะไดเ้ รยี นรวู้ า่ จา่ ยแพงอีกหนอ่ ย เพ่อื ซ้ือของจากรา้ นขายอปุ กรณ์ศลิ ปะจะเปน็ การดกี ว่า ผมยังยอมจา่ ย เงินซื้อสีมีชื่ออย่างวินเซอร์แอนด์นิวตันซ่ึงสดใสและมีชีวิตชีวากว่ามา ด้วย โครงงานทเ่ี ดก็ ๆ เชอ่ื วา่ พวกเขาสามารถท�ำ ไดใ้ น 15 นาทกี ลาย เปน็ โครงงานทใ่ี ชเ้ วลาหลายสปั ดาห์ แตเ่ ดก็ ๆ กส็ นกุ กบั ทกุ นาทที ท่ี �ำ งาน งานแบบมอนดรีอันทำ�ให้พวกเขาต้องนึกภาพของสิ่งที่พวกเขาอยากทำ� ถึงอยา่ งน้นั ภาพในความคดิ กเ็ ป็นเพียงจดุ เริม่ ตน้ เด็กๆ สนกุ สนานใน ระหว่างการทำ�งานและไม่ห่วงว่าจะต้องรีบร้อนทำ�ให้เสร็จ พวกเขา พยายามให้ได้งานท่ีสมบูรณ์แบบและพุ่งความสนใจไปท่ีเส้นแต่ละเส้น มุมฉากแต่ละมมุ และฝแี ปรงแต่ละฝีแปรง ผมวาดรูปไม่เป็นก็จริง แต่ผมได้มอนดรีอันช่วยช้ีทางให้ นักเรียนของผมไดเ้ รียนรเู้ รื่องความอดทน ความแมน่ ยำ� ศาสตรข์ องสี และความต่ืนเต้นของการวาดภาพลงบนผนื ผ้าใบ ศลิ ปะการขึงเส้นด้าย (Beautiful String Art) วสั ดอุ ุปกรณ์ที่ต้องใช:้ หนงั สือ The Beautiful String Art Book โดย เรยม์ อนด์ เกาทารด์ (Raymond Gautard) กระดานขนาด 8 x 4 ฟตุ (หนา 3/4 นิว้ ) 8 แผ่น ตัดเป็นแผน่ ขนาด 16 x 24 น้วิ หรอื 16 x 16 นวิ้ กระดาษทราย สที าภายนอกส�ำ หรบั ทาไม้แผ่นเรียบ แปรงทาสี182 ครูนอกกรอบ กับ ห้องเรยี นนอกแบบ

ตะปู (ใชจ้ �ำ นวนมาก--ประมาณ 400 ตัวต่อนกั เรียนหน่ึงคน) ตะปูควงตัวเล็กๆ (ประมาณ 400 ตวั ตอ่ นกั เรยี น 1 คน) ค้อน คีมปากแหลม ด้ายถกั โครเชต์ (ย่งิ หลากสี ยิ่งดี) นเ่ี ปน็ โครงงานสดุ โหด แตก่ เ็ ปน็ โครงงานสดุ ยอดดว้ ย! และเปน็โครงงานส�ำ หรบั พอ่ แมแ่ ละครทู ยี่ อมล�ำ บากล�ำ บนเปน็ พเิ ศษ เพราะตอ้ งใชเ้ วลาและความอดทนมหาศาล แตโ่ ครงงานนจ้ี ะเปน็ ยานวเิ ศษทจี่ ะพาเดก็ ๆ ตรงดง่ิ ไปในทศิ ทางทเี่ ราหวงั วา่ พวกเขาจะไป นเี่ ปน็ โครงงานแรกของปี สำ�หรบั ห้อง 56 และเปน็ โครงงานท่ีเร่มิ ต้นการเรยี นการสอนในวนั แรก โครงงานนเ้ี กดิ ขนึ้ หลายปกี อ่ นตอนทผี่ มไปเจอหนงั สอื เลม่ หนงึ่ ในหอสมดุ กลางนครลอสแองเจลสี ชอื่ The Beautiful String Art Bookหนังสือขาดตลาดไปแล้วแต่สามารถส่ังซ้ือได้จากร้านหนังสือออนไลน์ที่ขายหนังสือมือสองทั่วไป ในหนังสือมีงานศิลปะการขึงเส้นด้ายแบบต่างๆ 100 โครงงาน ครสู ่วนใหญ่อาจจะใจไม่ถึงทจี่ ะท�ำ โครงงานเหล่าน้ีกบั เด็กนักเรียน แต่พอ่ แม่อาจลองทำ�กบั ลูกๆ ทุกวัยทบ่ี ้านกไ็ ด้ เมื่อนักเรียนใหม่เข้ามาท่ีห้องเป็นวันแรก พวกเขาจะเห็นไม้แผ่นเรยี บทีต่ ดั แลว้ ต้ังเรียงซอ้ นกันอยูช่ ดิ ผนงั ห้อง พวกเขายังเห็นโครงงานศลิ ปะการขงึ เสน้ ดา้ ยเดน่ สะดดุ ตาทเี่ ดก็ นกั เรยี นรนุ่ กอ่ นท�ำ ไวแ้ ขวนโชว์อยู่รอบห้อง ภายในไม่ก่ีนาที นักเรียนใหม่ก็จะถามว่าพวกเขาจะได้ทำ�งานแบบนี้บ้างไหม “ไม่ใช่แค่ได้ทำ�เท่าน้ันนะ” ผมบอกเด็กแบบสบายๆ “แตเ่ ราจะเรม่ิ ท�ำ กนั วนั นเ้ี ลย” เดก็ ๆ ไดเ้ รยี นรโู้ ดยไมต่ อ้ งมกี ารบรรยายแล้วว่าห้องเรียนน้ีเป็นสถานที่ท่ีน่าสนุก และส่ิงต่างๆเกิดข้ึนเดี๋ยวนั้นทันที ในอีกหลายๆ ห้อง วันแรกเด็กๆ จะตอ้ งนัง่ กบั ท่แี ละฟังครูพดู ครูจะบอกเด็กๆ วา่ จะยังไมส่ อนบางวิชาเพราะหนงั สอื และวัสดุอุปกรณ์ยังมาไม่ถงึ แตใ่ นห้อง 56 เราแทบจะรอฟงั ค�ำ วา่ “ลงมือได”้ไมไ่ หว นี่เป็นประเดน็ สำ�คัญทต่ี ้องสอ่ื สารใหเ้ ดก็ เข้าใจ ในช่วงเช้า ขณะที่นักเรียนกำ�ลังเรียนคณิตศาสตร์หรือภูมศิ าสตร์ ผมดงึ นกั เรยี นออกมาคร้ังละ 2-3 คน แลว้ ใหด้ แู บบงาน 183คนรกั ศลิ ปะ

ขึงเส้นดา้ ยทเี่ ด็กๆ นา่ จะทำ�ไดห้ ลายๆ แบบ ทัง้ ทเี่ ป็นรปู ทรงเรขาคณติ รูปสัตว์ สิง่ ของ และภาพธรรมชาติ เดก็ ๆ จะเลือกแบบทต่ี ัวเองชอบ ศิษย์เก่าของผมที่อยู่ระหว่างปิดเทอมฤดูร้อน (ผมสอนในโรงเรียนที่ เปิดตลอดปแี ละเปิดเทอมเดอื นกรกฎาคม) และมาช่วยงานในหอ้ ง 56 ดว้ ย จะคอยแนะน�ำ นอ้ งๆ มอื ใหม่ พวกรนุ่ พจ่ี ะรวู้ า่ โครงงานชน้ิ ไหนงา่ ย ช้นิ ไหนยาก และชว่ ยนอ้ งๆ เลอื กแบบที่ทา้ ทาย แตไ่ ม่ยากจนเกินไป ตอ่ จากนนั้ ชา่ งฝีมอื ของเราจะเลอื กแผน่ ไมแ้ ละลงมอื ขัดดว้ ย กระดาษทรายในชว่ งบา่ ยอยรู่ าว 2-3 วนั เราใชเ้ วลาท�ำ งานนป้ี ระมาณ วนั ละ 1 ชวั่ โมงตลอดเดอื นแรกของการเรียน เดก็ ๆ ซง่ึ ไดร้ บั ฟังเร่อื ง ผลที่จะเกิดตามมาและเร่ืองความไว้เน้ือเชื่อใจจากผมก่อนหน้าน้ีแล้ว จะเขา้ ใจวา่ ถา้ พวกเขาขดั แผน่ ไมอ้ ยา่ งลวกๆ หรอื ใชว้ สั ดอุ ปุ กรณอ์ ยา่ งไม่ ระมดั ระวงั พวกเขาจะไมถ่ กู ท�ำ โทษอะไร แตจ่ ะไมไ่ ดเ้ ขา้ รว่ มท�ำ โครงงาน จนจบเทา่ นนั้ เอง ตลอดเวลา 20 กวา่ ปี ผมยงั ไมเ่ คยตอ้ งใหเ้ ดก็ ออกจาก กิจกรรมเลยสักคนเดียว พวกเขาได้แรงบันดาลใจจากโครงงานที่เสร็จ สมบรู ณบ์ นฝาผนงั หอ้ งและพรอ้ มจะท�ำ ทกุ อยา่ งตามวถิ ที างของหอ้ ง 56 เด็กๆ เริ่มช่วยกันใช้กระดาษทรายขัดแผ่นไม้ นักเรียนรุ่นพ่ี ทำ�งานกบั นกั เรยี นรุ่นนอ้ ง พวกเขาคยุ กับเด็กใหมถ่ ึงเร่ืองท่ีจะไดเ้ จอใน อีกหน่ึงปีขา้ งหนา้ น่เี ปน็ ปฐมนิเทศทเ่ี ยี่ยมจรงิ ๆ เด็กใหม่จะเรียนรเู้ รื่อง ราวเก่ียวกบั หอ้ ง 56 จากรนุ่ พี่ในขณะทีท่ �ำ โครงงานไปด้วย พวกเขาพา กันโอดครวญเมอื่ ถึงเวลาตอ้ งเลิกขดั กระดาษทราย เม่ือขดั แผ่นไมจ้ นเนียนเกลย้ี งแล้ว เดก็ ๆ กจ็ ะลงสี เดก็ แตล่ ะ คนจะเลือกสีท่ีเหมาะจะเป็นสีพ้ืนหลังของเส้นด้าย ผมจงใจแจกแปรง ทาสีไม่ให้ครบทุกคน เป็นการบีบให้เด็กที่เลือกสีพื้นสีเดียวกันต้องใช้ แปรงและสรี ว่ มกนั ภายในเวลาไมก่ นี่ าที เดก็ 2-3 คนกช็ ว่ ยกนั ลงสแี ผน่ ไม้ เมอื่ เดก็ ทไี่ ดร้ บั ความชว่ ยเหลอื เสรจ็ งานของตวั เองแลว้ เขากจ็ ะชว่ ย เดก็ คนอน่ื เปน็ การตอบแทน เดก็ ๆ เรยี นรอู้ ยา่ งรวดเรว็ วา่ การท�ำ งานเปน็ ทีมทำ�ให้เกิดมิตรภาพและน�ำ ไปสู่ความสำ�เร็จของโครงงานดว้ ย เม่ือผ่านไปหน่ึงสัปดาห์ เด็กๆ ก็ลงสีแผ่นไม้เสร็จเรียบร้อย สวยงาม ผมบอกเดก็ ๆ ในวันศุกรว์ ่าเม่อื ถงึ วนั จันทรเ์ ราจะเรม่ิ ขงึ เส้น ดา้ ยตามลวดลายทีเ่ ราเลอื กไว้ เด็กๆ ยกมอื สลอน184 ครนู อกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

เอสเทอร:์ หนูขอถามอะไรหนอ่ ยได้ไหมคะครูเรฟ? เรฟ: ไดส้ ิ เอสเทอร์: แบบในหนงั สอื มนั เลก็ นดิ เดยี ว แผน่ ไมข้ องเราใหญ่ กว่าตง้ั เยอะ เรฟ: ใช่ เอสเทอร:์ เราจะท�ำ แบบเลก็ ๆ บนกระดานใหญๆ่ ไดย้ งั ไงคะ? เรฟ: ท�ำ ไม่ได้หรอก เอมี: อา้ วแล้วจะท�ำ ยังไงละ่ คะ? เรฟ: วันเสาร์ครูก็ต้องไปท่ีคินโคส์น่ะสิ (นักเรียนเก่า หัวเราะ) ผ้ชู ว่ ย: ครูอย่ทู ่ีคนิ โคส์ ครเู ป็นลกู คา้ ขาประจำ�ท่นี น่ั ! เรฟ: ท่ีร้านมีเคร่ืองถ่ายเอกสารขยายแบบให้ได้ขนาด ตามท่เี ราตอ้ งการ เอม:ี ต้องใช้เวลานานไหมคะ? เรฟ: สกั 4-5 ช่ัวโมง (ท้ังห้องเงยี บกรบิ ) เดก็ ๆ รบั รสู้ งิ่ ทผ่ี มตอ้ งการสอื่ ถงึ พวกเขาแลว้ พวกเขาไดร้ วู้ า่ ครูเตม็ ใจท�ำ งานหนกั เพอ่ื พวกเขา เมอื่ พวกเขามาโรงเรยี นในวนั จนั ทรแ์ ละเหน็ แบบทพ่ี รอ้ มใชง้ านไดท้ นั ที ความไวว้ างใจทเ่ี รามใี หก้ นั กย็ ง่ิ แนน่ แฟน้ครขู องเราท�ำ ตามทบ่ี อกว่าจะท�ำ เราก็ตอ้ งทำ�แบบเดยี วกัน ผมเรียนรู้เกี่ยวกับนักเรียนของผมอีกหลายอย่างจากการเฝ้าดูพวกเขาทำ�งานตามขั้นตอนขั้นต่อไปของโครงงาน พวกเขาค่อยๆวางแบบลงตรงจดุ ศูนยก์ ลางของแผน่ ไมแ้ ละเอาเทปตดิ ไว้ แม้ว่าแบบสว่ นมากจะมจี ดุ บอกต�ำ แหนง่ ทจ่ี ะตอกตะปู แตข่ องเราไมม่ ี นเ่ี ปน็ ความท้าทายที่เพ่ิมขึ้นมา คู่มือของนักเรียนอาจเขียนไว้ว่า ต้องตอกตะปู61 ตัวรอบรูปวงกลมหรือรูปอย่างอ่ืนโดยให้มีระยะห่างระหว่างตะปูเทา่ ๆ กนั เนอื่ งจากแบบของเราไม่ไดม้ จี ุดไว้ให้ นักเรียนแตล่ ะคนจึงต้องใช้ไมบ้ รรทดั ไม้โปร และวิธีการสารพดั สุดแล้วแต่จะคิดกันข้นึ มาได้เพื่อกำ�หนดจุดลงบนแบบก่อนที่จะเริ่มตอกตะปู เด็กหลายคนทาบ 185คนรักศิลปะ

เส้นด้ายไปตามความยาวของเส้นโค้งแล้วจึงนำ�ไปขึงกับไม้บรรทัดเพ่ือ หาความยาวของเส้นโค้งน้ัน จากน้ันก็แบ่งความยาวทั้งหมดออกเป็น สว่ นๆ เทา่ ๆ กนั เพอื่ ค�ำ นวณวา่ ควรจะใหต้ ะปแู ตล่ ะตวั อยหู่ า่ งกนั เทา่ ไร ผมเพลินกับการเฝ้าสงั เกตเด็กๆ ท�ำ ผดิ พลาด เดก็ ๆ ใชด้ ินสอ และเรยี นรอู้ ยา่ งรวดเรว็ วา่ พวกเขาสามารถลบและแกไ้ ขไดเ้ มอื่ ค�ำ นวณ ผดิ กอ่ นทผี่ มจะคน้ พบโครงงานนี้ ผมไมเ่ คยนกึ ฝนั มากอ่ นเลยวา่ ศลิ ปะ จะสามารถสอนเด็กๆ ให้เห็นถึงความงดงามของการพบข้อผิดพลาด แกไ้ ขมนั และเดินหน้าตอ่ ไมแ่ ปลกเลยทผี่ มจะเป็น “คนรักศิลปะ” หลังจากที่ใชเ้ วลาพลอ็ ตจดุ อยหู่ ลายวัน เดก็ ๆ กพ็ รอ้ มจะตอก ตะปูแลว้ พวกเขาใชต้ ะปู 250-1,000 ตัวตอ่ ลวดลายหนงึ่ แบบ อาจ จะมากหรือน้อยกว่านั้นบ้าง น่ีก็อีกเหมือนกันที่ผมไม่ให้ค้อนแก่เด็ก คนละอนั เดก็ สองคนจะใชค้ ้อนและคีมปากแหลมรว่ มกัน เด็กคนหน่งึ จบั ตะปูไว้ ขณะท่อี ีกคนหนง่ึ ตอกใหเ้ ข้าที่ การร่วมมือกันทำ�งานแบบนี้ ชว่ ยลดจ�ำ นวนนว้ิ หวั แมม่ อื ปดู และจ�ำ นวนตะปทู ใ่ี ชล้ งได้ เดก็ จะตง้ั อกตงั้ ใจมากเพราะไมอ่ ยากใหเ้ พอื่ นเจบ็ บางทสี งิ่ ทส่ี �ำ คญั กวา่ คอื พวกเขาสนกุ กับกระบวนการทำ�งานจนไม่กงั วลวา่ จะตอ้ งรีบเร่งทำ�ให้เสร็จโดยเร็ว ในท่ีสุดก็ได้เวลาขึงเส้นด้ายตามแบบ ต้องขอบคุณคู่มือที่มา พรอ้ มกบั แบบแตล่ ะอนั เพราะนเ่ี ปน็ ขนั้ ตอนทงี่ า่ ยทส่ี ดุ ในบรรดาขน้ั ตอน ท้ังหมด นักเรียนเกอื บทกุ คนเริม่ ด้วยการใช้ดา้ ยสตี า่ งๆ กันหลายๆ สี ก่อนจะเร่มิ รู้ว่าการใชด้ า้ ยน้อยสจี ะดกี ว่า ลงทา้ ยเดก็ ๆ กม็ ักเลือกแบบ ทเี่ รียบงา่ ยแตด่ ดู กี วา่ หลังจากโรงเรยี นเปิดไดห้ นึ่งเดือน เด็กๆ ก็ทำ�งานศลิ ปะซง่ึ จะ แขวนบนผนงั หอ้ งไปอกี นานหลายปเี สรจ็ เรยี บรอ้ ย พวกเขาไดเ้ พอื่ น ได้ รบั ความเชอื่ ใจจากครแู ละเพอื่ นฝงู เดก็ ๆ ไดร้ จู้ กั วางแผน ไดแ้ สดงออก ถึงความอดทน ความวริ ิยะอุตสาหะ และความบากบน่ั สู่ความเป็นเลศิ พวกเขารจู้ กั แบง่ ปนั ประสบความส�ำ เรจ็ และผมกไ็ มจ่ �ำ เปน็ ตอ้ งทดสอบ เพอ่ื ดผู ล รอยยม้ิ ของเดก็ ๆ บอกทกุ อยา่ งที่ผมอยากร้แู ลว้ ผมขอเตอื นวา่ นเ่ี ปน็ แคก่ ารเรม่ิ ตน้ เทา่ นนั้ เมอ่ื คณุ เรม่ิ ใชศ้ ลิ ปะ ในห้องเรียนของคุณ คุณจะพบว่ามันเสพติดย่ิงกว่าช็อกโกแล็ตเสียอีก ไมว่ า่ คุณจะใช้ดนตรี การแสดง หรือทศั นศลิ ป์ หรอื ใช้ท้ังสามอย่างรวม186 ครูนอกกรอบ กับ หอ้ งเรียนนอกแบบ

กนั เลย ยิ่งดีใหญ่ เดก็ ๆ ของคุณจะเตบิ โตไปในทางที่คณุ ไม่อาจท�ำ นายได้เลย ความสัมพันธ์ของคุณกับเด็กๆ จะค่อยๆ พัฒนาข้ึนอย่างแน่นแฟ้นและไม่สามารถทำ�ลายได้ สายสัมพันธ์น้ีจะหล่อหลอมเด็กๆใหก้ ลายเป็นนักเรียนทมี่ คี วามประพฤตดิ ี ขยันขันแข็ง และมีความสขุยง่ิ ๆ ข้นึ ในโลกท่ีทุกส่ิงทุกอย่างถูกทำ�ให้เป็นมาตรฐานเดียวกันหมดศลิ ปะเปดิ โอกาสใหเ้ ดก็ ๆ รกั ษาความเปน็ ปจั เจกบคุ คลที่ “เดนิ สวนสนามตามจังหวะกลองคนละใบ” (to march to a different drummer)ดงั เช่นท่ีทอโรกลา่ วไว้ ศลิ ปะการขงึ เส้นดา้ ย... โครงงานศิลปะสอนให้เดก็ ๆ รู้จักระเบียบวนิ ยั ความรับผดิ ชอบ การแก้ไขข้อผิดพลาด การบรหิ ารเวลา 187คนรกั ศิลปะ

การพาเดก็ ๆ ไปดูกฬี าเป็นโอกาสดีท่จี ะสอนเร่อื งของนำ�้ ใจนกั กฬี า

10โคช้ ขอผมเลน่ ดว้ ยคน ตอนน้นั เปน็ เวลาบ่ายสองโมงครึ่งของวันพุธ ตามตารางที่ผู้ บริหารโรงเรียนประถมของผมกำ�หนดไว้ นเี่ ปน็ คาบวชิ าพลศกึ ษาของ เด็กเกรด 5 สนามกีฬาใหญ่จึงถูกกันไว้สำ�หรับเด็กนักเรียนเกรด 5 จ�ำ นวน 8 หอ้ ง วิชาพลศึกษาถกู ลงไว้ในรายงานประจำ�ตัวนักเรยี นว่า เปน็ ทกั ษะท่ีเราจะตอ้ งสอนและประเมนิ ครยู งั ต้องให้นกั เรยี นทดสอบ ว่ิงระยะทางหนึง่ ไมล์ ซิต-อปั วดิ พื้น รวมทั้งทดสอบความแขง็ แกร่ง และความอดทนแบบอนื่ ๆ ตามเกณฑ์มาตรฐานระดับชาติ สนามกีฬาของเราดูเหมือนสนามในเรือนจำ� เพราะล้อม รอบด้วยร้ัวตาข่ายเหล็กสูง 16 ฟุต ประตูทุกบานมีแม่กุญแจล็อก 189โคัช ขอผมเล่นด้วยคน

แน่นหนา ถึงอย่างน้ันภายในสนามใหญ่ก็มีสนามเบสบอล 4 สนาม คอร์ตแฮนด์บอลหลายคอร์ต วงกลมเขียนสีที่ใช้เป็นลู่ว่ิง สนาม บาสเกตบอล 2 สนาม และสนามวอลเลย์บอลท่ีไมม่ ีเนต็ 2 สนาม สนามกีฬาน้ีมีพื้นท่ีกว้างขวางพอสำ�หรับเด็กนักเรียนราว 240 คน ซึ่งว่ากันตามกฎหมายแล้ว ควรจะได้ใช้พื้นท่ีนี้เพ่ือสร้างความสมบูรณ์ ของร่างกายและเพื่อความสนุกสนาน แต่วันนี้ก็เหมือนอีกหลายๆ วันในโรงเรียนอีกหลายๆ แห่ง เพราะนอกจากนักเรียนหอ้ ง 56 แลว้ กม็ นี ักเรยี นเกรด 5 อกี เพยี งสอง ห้องทอี่ ยู่กลางแจ้ง ห้องหน่ึงมคี รกู ำ�ลงั ต้ังอกตงั้ ใจฝึกซ้อมบาสเกตบอล ให้เด็กนักเรียน เด็กพวกน้ีเป็นระเบียบ และเห็นได้ชัดว่ากำ�ลังฝึกฟุต เวิร์กให้คล่องแคล่ว เด็กนักเรียนอีกห้องหน่ึงกำ�ลังว่ิงวุ่นไปท่ัวสนาม เบสบอลเพ่ือแย่งลูกเบสบอล ขณะท่ีครูของพวกเขาน่ังอยู่ท่ีม้านั่งคอย ดนู าฬิกาและนบั ถอยหลังรอเสยี งระฆังเลิกตอนบา่ ย 3 โมง สว่ นห้อ งอน่ื ๆ ไมร่ ูอ้ ยู่ทไี่ หน พวกเขาแทบจะไม่ หรอื ไม่เคยออกมาทีส่ นามเพือ่ เรียนวิชาพลศึกษาเลย บางห้องมคี รูทีไ่ มส่ นใจพาเด็กๆ ออกมา บาง หอ้ งถกู ลงโทษเพราะประพฤตติ วั ไมด่ ใี นหอ้ ง บางหอ้ งไมไ่ ดอ้ อกมาเพยี ง เพราะมเี ดก็ คนหน่งึ เกเร สนามกีฬาทวี่ ่างเปลา่ ไม่มีประโยชน์อะไร ครูของโรงเรยี นเรา พลาดโอกาสที่จะช่วยเด็กใหก้ ลายเปน็ นักเรียนอยา่ งท่ีเราอยากสอน ในตอนตน้ ของหนังสือเล่มนี้ ผมได้พดู ถึงความจำ�เปน็ ของการ สร้างวัฒนธรรมหอ้ งเรยี นทเี่ ออ้ื ต่อการเรียนการสอน สนามกีฬาเมอื่ ใช้ อยา่ งถกู ตอ้ ง สามารถท�ำ ใหเ้ กดิ การเรยี นการสอนทม่ี ปี ระสทิ ธผิ ลไดเ้ ชน่ เดยี วกบั หอ้ งเรยี น ทกุ วนั น้ี การสอนใหเ้ ดก็ ๆ รถู้ งึ คณุ ประโยชนข์ องกฬี า ยงิ่ มคี วามสำ�คญั มาก ในช่วงเวลาหนง่ึ ชั่วคน วฒั นธรรมของเราได้แปร เปลยี่ นจากทเ่ี คยชน่ื ชมนกั กฬี าทเ่ี ปน็ แบบอยา่ งของคณุ ธรรมอนั ประเสรฐิ สดุ ของมนษุ ยชาติ มาเปน็ ชน่ื ชมนกั กฬี าทม่ี คี วามประพฤตทิ งั้ ในและนอก สนามชนิดท่หี ากเปน็ คนธรรมดาๆ ท่วั ไปกต็ ้องถูกโยนเขา้ ตะรางไปนาน แล้ว หัวใจผมสลายเม่ือเห็นนักเรียนภูมิอกภูมิใจกับการสวมเสื้อยืดรูป นักกฬี า ซึ่งอย่างดที สี่ ุดกไ็ ม่มีคุณงามความดอี ะไรให้เหน็ และอยา่ งแย่190 ครูนอกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

สดุ กเ็ ลวทรามต�ำ่ ชา้ สว่ นแฟนๆ กฬี าหรอื แมแ้ ตผ่ เู้ ขยี นขา่ วกฬี ากลบั ปรบมอื ใหผ้ เู้ ลน่ ทย่ี อมรบั วา่ โกงและโกหกเพราะ “นนั่ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของเกม”น่ีเปน็ แนวโนม้ ท่ีน่าขยะแขยง ยงิ่ เปน็ อย่างนี้ เราพ่อแม่และครยู ง่ิ ตอ้ งทำ�ทุกวิถีทางให้เด็กๆ ของเราได้ตระหนักถึงความงดงามของกีฬาและบทเรยี นชวี ิตท่ีได้จากการเล่นกฬี าอยา่ งถูกตอ้ งและมีศกั ดศิ์ รีการเล่นอยา่ งถูกต้อง ข่าวร้ายก็คือ ครูโรงเรียนประถมศึกษาส่วนใหญ่จัดการสอนโปรแกรมพลศึกษาอย่างไม่มีประสิทธิภาพ บางทีคุณอาจเห็นความสำ�คัญของกีฬาแต่คิดว่าตัวเองไม่มีความสามารถพอที่จะสอนนักเรียนได้ ผมมีเพื่อนครูท่ีรู้สึกอึดอัดเม่ือต้องพาเด็กออกมาข้างนอกเพราะพวกเขาไม่เคยเล่นกฬี าตอนเป็นเดก็ ขา่ วดกี ค็ ือ ในฐานะท่ีเป็นครู เราสามารถเก่งขน้ึ ได้ ครบู างคนพาเดก็ ออกไปขา้ งนอก แลว้ กเ็ พยี งแตป่ ลอ่ ยใหเ้ ดก็ ๆวงิ่ เลน่ โดยเชอื่ วา่ จะท�ำ ใหเ้ ดก็ สงบลงและตงั้ ใจเรยี นเมอื่ กลบั ไปอยใู่ นหอ้ งนน่ั กจ็ รงิ อยู่ แตแ่ นน่ อน จะเปน็ การดสี �ำ หรบั ทกุ คนถา้ เดก็ ๆ จะสามารถเผาผลาญพลงั งานและเรยี นรทู้ กั ษะอยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ ไปในเวลาเดยี วกนัครทู เ่ี อาใจใสอ่ กี หลายคนพยายามจดั ใหเ้ ดก็ ๆ ไดห้ ดั เลน่ กฬี าทมี่ กี ฎกตกิ าแตย่ งั ขาดเปา้ หมายทชี่ ดั เจน พวกเขาอาจใหเ้ ดก็ ๆ วง่ิ วนั หนงึ่ อกี วนั อาจให้เล่นคิกบอล (kickball) วนั ต่อไปอาจให้เล่นดอดจบ์ อล (dodgeball)ลองนกึ ภาพเราสอนคณติ ศาสตรแ์ บบเดยี วกนั นนั้ ดสู คิ รบั จะเปน็ อยา่ งไรถ้าครูสอนคูณเลขในวันจันทร์ เศษส่วนวันอังคาร จำ�นวนเต็มวันพุธในการสอนวิชาใดๆ ก็ตาม ครูต้องตง้ั เป้าสอนทักษะอย่างใดอย่างหนึ่งและจะยังไม่ไปต่อจนกว่าเด็กๆ จะรู้เร่ืองน้ันอย่างถ่องแท้ พลศึกษาก็ไม่ควรต่างไปจากน้ี เป้าหมายเป็นองค์ประกอบที่สำ�คัญของการสอนทุกอย่างสำ�หรับหอ้ ง 56 เป้าหมายในการเรียนการสอนพลศึกษาของผมคอื : 191โคัช ขอผมเล่นดว้ ยคน

1. นกั เรยี นได้ออกก�ำ ลงั กายเป็นประจำ�ทกุ วนั 2. นักเรียนได้เรียนรูค้ วามส�ำ คญั ของพืน้ ฐานการออกกำ�ลังที ่ ถูกตอ้ ง 3. นกั เรยี นได้แสดงออกซง่ึ ความมีนำ้�ใจนกั กฬี าตลอดเวลา 4. นกั เรียนไดเ้ รยี นรคู้ ุณคา่ ของการทำ�งานเป็นทีม 5. นกั เรยี นไดน้ �ำ บทเรยี นทไี่ ดเ้ รยี นรจู้ ากกฬี าไปใชก้ บั ดา้ นอนื่ ๆ ของชีวติ เราสามารถบรรลวุ ตั ถปุ ระสงคเ์ หลา่ นโี้ ดยอาศยั กจิ กรรมทตี่ อ้ ง ใชก้ �ำ ลงั กายแบบใดกไ็ ดท้ งั้ นน้ั อาจเปน็ การเลน่ ตง้ั เต วอลเลยบ์ อล หรอื บาสเกตบอลกไ็ ด้ และเชน่ เดยี วกบั การศกึ ษาในทกุ ดา้ น พอ่ แมแ่ ละครผู ู้ สอนจะตอ้ งคลั่งไคล้ในกฬี าน้ันๆ ไปกับเดก็ ๆ ด้วย เบสบอล: ท่สี ดุ ของกฬี าท้งั ปวง ผมรักกีฬาเกือบทุกประเภท เล่นกีฬามาแล้วแทบทุกอย่าง และยงั ดกู ฬี าทางทวี แี ละไปดถู งึ ในสนามถา้ มเี วลา ผมชนื่ ชมฟตุ บอลและ ตดิ ตามเวลิ ดค์ พั เหมอื นสาวกผซู้ อ่ื สตั ย์ แตก่ ฬี าโปรดของผมคอื เบสบอล สำ�หรับผมแล้ว เบสบอลเป็นกีฬาที่สมบูรณ์แบบ เป็นกีฬา อยา่ งเดยี วทฝ่ี า่ ยรบั เปน็ ผคู้ รองลกู บอล เบสบอลเปน็ กฬี าทย่ี ตุ ธิ รรมทส่ี ดุ ในบรรดากีฬาท้งั หลาย ทีมหนึง่ ไม่สามารถใชน้ าฬกิ าเพ่ือถว่ งเวลาไมใ่ ห้ ทีมอื่นตามทนั แมเ้ ม่อื คุณก�ำ ลงั จะชนะ คณุ ก็ยังตอ้ งให้โอกาสทีมค่ตู อ่ สู้ ท�ำ คะแนนตีเสมอ การต้งั แถวและลำ�ดับการตีท�ำ ใหเ้ บสบอลเปน็ กีฬาที่ เปน็ ประชาธิปไตยมากกว่ากีฬาอื่น ผเู้ ลน่ ได้ผลดั กนั เล่นทกุ คน และทีม จะคอยแต่ป้อนลูกให้แต่เฉพาะผู้เล่นที่เก่งที่สุดไม่ได้ มันเป็นเกมที่มีช่ัว ขณะของความสงบนิ่งและนาทีของความรวดเร็วเหมือนสายฟ้าแลบ ส�ำ หรบั ผทู้ ชี่ มอยา่ งผวิ เผนิ แลว้ อาจดเู หมอื นไมม่ อี ะไรเกดิ ขน้ึ ในระหวา่ ง เกมมากนัก แต่แฟนเบสบอลทม่ี ีความรจู้ ะเขา้ ใจความซบั ซ้อนของเกม โดยดจู ากการวางต�ำ แหน่งตงั้ รบั หรอื จ�ำ นวนแตม้ ทผ่ี ู้ตีท�ำ ได้192 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรยี นนอกแบบ

หอ้ ง 56 ของเราหัดเล่นเบสบอลกัน เราใชเ้ วลา 6 เดือนแรกฝกึ ทกั ษะพนื้ ฐานและไมไ่ ดเ้ ลน่ เกมจรงิ จนกระทง่ั กลางปี เดอื นแลว้ เดอื นเล่า สนามกีฬากลายเปน็ ห้องเรยี นทข่ี ยายอาณาเขตออกไป เพราะแม้เราจะยา้ ยออกมานอกหอ้ ง เรากย็ ังปฏิบัติตามวฒั นธรรมห้องเรียนของเราเหมอื นเดมิ เดก็ ๆ ตงั้ ใจเรยี น ผมสอน แตล่ ะวนั เราเรยี นทกั ษะอยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ และฝกึ จนกวา่ เราจะคลอ่ ง ถา้ ดแู ผนการสอนของผมจะเหน็วา่ เราหดั วดั มมุ ดว้ ยไมโ้ พรแทรกเตอรใ์ นชวั่ โมงคณติ ศาสตร์ พอชว่ งบา่ ยเราจะฝึกการขวา้ งลูกเบสบอลจากฐาน 3 ไปฐาน 1 อีกวนั หนึง่ เดก็ ๆจะเรยี นรวู้ ิธวี ่ิงเกบ็ เบสที่ถูกตอ้ ง ทำ�ดบั เบิลเพลย1์ (double play) หรือเสยี่ งท�ำ สควีซ (suicide squeeze)2 แรกทีเดียว นักเรยี นจำ�นวนมากไม่กลา้ เลน่ ดว้ ยเหตผุ ลอยา่ งใดอย่างหนง่ึ ใน 2 ข้อ ขอ้ แรกคือกลัวลกู เบสบอล เพือ่ หลกี เลยี่ งปญั หานี้ และเพราะเราเลน่ บนสนามลาดยางมะตอยโดยไมม่ หี มวกหรอื เครอ่ื งป้องกนั ตวั อ่นื ๆ เดือนแรกของปเี ราจงึ ใชล้ ูกเทนนสิ ซึ่งมนี ำ้�หนักเบากวา่และนุ่มกว่าแทน วิธีน้ีช่วยให้นักเรียนมีสมาธิจดจ่ออยู่กับการเรียนรู้พ้ืนฐานการเลน่ มากกว่าจะมัวแต่กลัวโดนลกู เบสบอลอัด ในทส่ี ุดเราจงึเปลี่ยนไปใช้ลกู บอลยางทช่ี ่วยลดการบาดเจ็บ (reduced injury factorเรียกยอ่ ๆ วา่ RIF) ซึง่ หาไดต้ ามรา้ นขายเครือ่ งกฬี าดๆี ทั่วไป เหตุผลข้อท่ี 2 ทีน่ กั เรยี นกลัวมาจากประสบการณเ์ ลวรา้ ยในอดีต เดก็ ๆ ยากจะลืมความปวดร้าวใจเมื่อเพื่อนๆ หรอื พอ่ แม่ตะโกนใส่เพราะทำ�ลูกเบสบอลหลุดมือหรือเพราะทำ�อะไรผิดพลาด ในห้อง56 เราไมล่ อ้ เลยี นหรอื เยาะเยย้ ใคร และนเ่ี ป็นส่งิ ทีเ่ ราถือปฏบิ ัตไิ ม่ว่าจะท�ำ อะไร ซ่ึงรวมถึงการเรยี นวชิ าพลศกึ ษาด้วย ทีจ่ รงิ แลว้ นี่เป็นองค์ประกอบหลักในโปรแกรมพลศกึ ษาของห้อง 56 ดว้ ยซ้�ำ พวกเดก็ ๆ จะลอ้ เลียนเพ่ือนรว่ มห้องท่ที �ำ โจทย์คณติ ศาสตรไ์ หม แนน่ อน พวกเขาไม่ท�ำ อยา่ งนนั้ อยแู่ ลว้ ในสนามกฬี ากไ็ มต่ า่ งกนั ผมสอนเดก็ ๆ ใหร้ วู้ า่ ความจรงิท่ีสำ�คัญประการหน่ึงเกี่ยวกับการกีฬาก็คือ เม่ือเพ่ือนร่วมทีมทำ�อะไร1การเล่นของฝ่ายรบั ท่ี ทำ�ใหผ้ ู้เลน่ ฝ่ายรุกสองคนออกจากการแขง่ ขันได้จากการเลน่ ทตี่ ่อเน่อื งกัน โดยไม่มีการท�ำ ผิดกติการะหวา่ งการออกจากสนามทั้งสองครง้ั2คำ�ทีใ่ ช้เรยี กการเลน่ เมอ่ื มผี เู้ ล่นฝา่ ยรกุ (runner) อยูท่ ่เี บสสาม พยายามทจ่ี ะท�ำ คะแนน (run) จากการตโี ดยไม่สวิง (bunt) ของผ้เู ลน่ คนอืน่ 193โคชั ขอผมเลน่ ด้วยคน

พลาดพลงั้ พวกเขาตอ้ งการก�ำ ลงั ใจจากเรา ไมใ่ ชก่ ารทบั ถม ผมชใี้ หเ้ หน็ ถงึ สถานการณท์ เี่ กดิ ขน้ึ บอ่ ยครงั้ จนกลายเปน็ เรอ่ื งธรรมดาเมอ่ื เพอ่ื นรว่ ม ทมี ตวาดใสเ่ ดก็ ทท่ี �ำ บอลหลดุ มอื เดก็ เหลา่ นมี้ กั ตะโกนใสเ่ พอื่ นเพราะวา่ อยากชนะใจแทบขาด แตก่ ารท�ำ ใหเ้ พอื่ นรว่ มทมี อบั อายมแี ตจ่ ะท�ำ ให้ “ผู้ ผดิ พลาด” ผดิ พลาดซ�้ำ อกี เพราะเขาจะเลน่ ดว้ ยความกลวั นกั เรยี นใน หอ้ ง 56 เรยี นรูว้ า่ การมนี ้ำ�ใจตอ่ เพือ่ นท่ที �ำ พัง (ซึง่ รู้สกึ แย่มากพอแลว้ ) ไม่เพียงแตเ่ ป็นสิง่ ทคี่ วรกระท�ำ เท่านัน้ แต่ยังเป็นเร่อื งฉลาดด้วย หลังจากฝึกซ้อมเบสบอลประมาณ 2 เดือน เราก็เริ่มเรียน หน่วยการเรียนรู้อีกสองหน่วยของวิชาพลศึกษา ผมสอนวอลเลย์บอล แบบเดยี วกบั ท่ีสอนเบสบอล แน่นอน เปน็ วิธีเดียวกนั กบั ทผ่ี มสอนการ อ่านหรือคณิตศาสตร์ด้วย ผู้เล่นวอลเลย์บอลจะเรียนรู้ตำ�แหน่งของ ตวั เอง เดก็ ๆ ถกู สอนให้เสิร์ฟลกู งัดลูก ส่งลูก เซต็ ลูกและโดดตบลกู จากน้นั พวกเขาจึงเรยี นรกู้ ลยุทธต์ า่ งๆ ทนี ีเ้ ดก็ ๆ กจ็ ะเรม่ิ เข้าใจวา่ เกม มีความซับซ้อนอย่างไรแม้ว่าครั้งหนึ่งพวกเขาจะเคยคิดว่ามันเป็นเกม ง่ายๆ ก็ตาม เรายังเริ่มฝึกว่ิงซึ่งเป็นส่วนหน่ึงของหน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ด้วย เป้าหมายคอื เพ่ือใหเ้ ดก็ เกรด 5 สามารถวิง่ ระยะทางไกลหนึง่ ไมลไ์ ด้อย่างสบายๆ เมอื่ ถึงปลายปี น่เี ป็นการเตรยี มเด็กๆ ส�ำ หรบั การ ทดสอบระดบั ชาตทิ ีจ่ ะมีข้ึน การฝกึ ซ้อมดว้ ยตัวเอง ถงึ ตอนนเี้ ดก็ กม็ ที กั ษะพอทจ่ี ะฝกึ ซอ้ มกนั แลว้ พวกเขาแบง่ กนั ออกเปน็ 3 ทีม แตล่ ะทมี มีผู้เล่น 10-11 คน ขณะทอ่ี ีกทีมหนึง่ ซ้อม วง่ิ ระยะทางหนง่ึ ไมล์ ทมี ทส่ี องจะฝกึ ส่งลกู วอลเลย์บอล สว่ นทีมที่ 3 จะฝึกตีลูกเบสบอลกับผม การหมุนเวียนกันฝึกซ้อมแบบน้ีทำ�ให้เรา บรรลวุ ตั ถปุ ระสงคห์ ลายขอ้ ทท่ี �ำ ใหเ้ ดก็ ๆ ไมเ่ พยี งแตเ่ ลน่ กฬี าไดด้ เี ทา่ นน้ั แตย่ งั เรียนในหอ้ งเรียนไดด้ ีขนึ้ อกี ด้วย การทจ่ี ะเปน็ เลศิ ในดา้ นใดกต็ าม เดก็ ๆ จะตอ้ งหดั ฝกึ ฝนโดยไม่ ตอ้ งมคี รคู อยดแู ลอยตู่ ลอดเวลา การฝกึ ซอ้ มเปน็ โอกาสดที ค่ี รจู ะแสดงให้194 ครูนอกกรอบ กับ ห้องเรยี นนอกแบบ

เดก็ ๆ เหน็ วา่ ครูเชื่อใจพวกเขา ในขณะเดยี วกันกใ็ ห้พวกเขามีเวลาฝึกตามล�ำ พงั ซง่ึ จะน�ำ ไปสกู่ ารพฒั นาฝมี อื อยา่ งแทจ้ รงิ อยา่ กลวั ทจ่ี ะปลอ่ ยใหเ้ ดก็ ฝกึ ตามล�ำ พงั หรอื ฝกึ เปน็ ทมี สงิ่ มหศั จรรยอ์ ยา่ งหนงึ่ เกย่ี วกบั กฬี ากค็ อื กฬี าช่วยใหเ้ ด็กแข่งขนั กับผลงานท่ผี า่ นมาของตวั เอง เวลาทเี่ ดก็ยงิ ลกู โทษหรอื วงิ่ หนงึ่ ไมล์ เดก็ จะประเมนิ ตวั เองได้ ถา้ เดก็ วง่ิ ระยะทางหนงึ่ ไมลไ์ ดใ้ นเวลา 8 นาที เปา้ หมายใหมข่ องเขาอาจจะเปน็ 7.55 นาทีถา้ เดก็ ว่งิ ไดแ้ ค่ 3/8 ไมล์ อาจเปน็ ไดว้ า่ วันนเี้ ขาจะพยายามวิ่งให้ได้สกัครึ่งไมล์กอ่ นทจ่ี ะค่อยๆ ผ่อนฝีเท้าลงมาจนเปน็ เดนิ จงให้ค�ำ แนะนำ�แก่เด็กอย่างสมำ่�เสมอ แต่จำ�ไว้ว่าส่ิงสำ�คัญสำ�หรับเด็กๆ คือจะต้องรู้จักฝกึ ฝนเพ่ือตัวของเขาเอง ไมใ่ ชเ่ พอ่ื ครูเกบ็ สถิติในหอ้ ง 56 เดก็ ๆ จะตดิ ตามความกา้ วหนา้ ทางกฬี าของตนเองดว้ ยการเก็บสถติ ิ วธิ ีน้ที �ำ ใหเ้ ดก็ หดั ประเมินตนเองและตั้งเปา้ ในการฝกึซอ้ มขณะทฝี่ ึกทักษะทางคณติ ศาสตร์ไปด้วย ไมว่ า่ จะกฬี าหรอื เกมใดๆทเ่ี ดก็ ๆ เลน่ พวกเขาสามารถเกบ็ สถติ ไิ ดง้ า่ ยๆ หากเดก็ วงิ่ ระยะทางหนงึ่ไมล์ กใ็ ห้เด็กเก็บบันทกึ เวลาวิง่ เปน็ รายวนั ถา้ พวกเขาฝึกเก็บและขวา้ งฟลายบอลกลบั (flyball) ก็ใหบ้ นั ทึกจ�ำ นวนคร้ังทีท่ ำ�ได้ส�ำ เร็จไว้ การยงิลูกโทษ การฝึกกระโดดไกล โบว์ลงิ หรือกีฬาอนื่ ๆ กใ็ ห้ทำ�แบบเดียวกนัการเกบ็ สถติ ทิ �ำ ใหเ้ ดก็ ๆ มเี ปา้ หมายและความมงุ่ มนั่ ซง่ึ เปน็ สองสง่ิ ทจี่ ะชว่ ยพวกเขาได้มากในชีวติ ทกุ ดา้ นแม้แต่เกมง่ายๆ อย่างรับลูกเบสบอลก็สามารถบันทึกสถิติได้ ตอนทผี่ มเร่ิมสอนใหมๆ่ ผมตอ้ งตกใจทพี่ บวา่ มีเดก็ ไม่ก่ีคนเท่าน้ันที่สามารถขวา้ งและรบั ลกู เบสบอลไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง ผใู้ หญอ่ าจเหน็ วา่ ทกั ษะเหลา่ นเ้ี ปน็ เรอื่ งงา่ ยๆ แตก่ ารเรยี นรทู้ กั ษะกไ็ มง่ า่ ยอยา่ งทคี่ ดิ เดก็ ๆ ตอ้ งเลน่ เขา้ ขากนั มสี มาธจิ ดจอ่ กบั การขวา้ งลกู เบสบอลอยา่ งแมน่ ย�ำ และใช้ถุงมอื อย่างถูกตอ้ ง ในหอ้ ง 56 เราติดตามผลวา่ นักเรียนคูห่ น่ึงๆ ขวา้ งและรบั ลกู เบสบอลไดก้ ค่ี รง้ั กอ่ นจะท�ำ ตกพนื้ เดก็ ๆ จะฝกึ รบั ลกู เบสบอลและพยายามสร้างสถิตใิ หมข่ องตัวเองทกุ วนั 195โคชั ขอผมเล่นดว้ ยคน

การนบั คะแนนขนั้ เทพ: เวิลด์ซีรสี ์ไนต์ ตอนทผ่ี มเปน็ เดก็ พอ่ ผมสอนวธิ นี บั แตม้ ในเกมเบสบอลซงึ่ เปน็ ทกั ษะทสี่ อนไดย้ ากแตก่ ค็ มุ้ คา่ กบั ความพยายาม ในปแี รกๆ ของการเปน็ ครู ผมพยายามสอนวธิ นี บั แต้มใหเ้ ด็กนักเรยี นก่อนทีจ่ ะพากนั ไปที่ดอด เจอรส์ เตเดียมเพ่ือลองของจรงิ แต่แลว้ ผมก็ตอ้ งเจอปญั หา การท่เี ดก็ ๆ 30-40 คนกระจายกันนัง่ เปน็ แถวๆ มากกวา่ 3 แถว ท�ำ ให้ผมเข้าถึง ตวั เดก็ ทมี่ ขี อ้ สงสยั ไดย้ าก ผมไมอ่ ยากตะโกนสอนหรอื ตอบแลว้ ไปรบกวน ผูช้ มคนอนื่ ๆ ในท่สี ดุ ผมและภรรยากแ็ กป้ ัญหาน้ดี ้วยการดกู ารแข่งขัน เวิลด์ซรี ีสไ์ นต์ (World Series Night) ทางทวี ีร่วมกบั เด็กๆ ซึ่งกลาย เปน็ ประเพณีประจำ�ปีของหอ้ ง 56 ไปแลว้ หลังจากเรยี นรูว้ ธิ จี ดคะแนนอยู่ 2-3 สัปดาห์ เด็กๆ กใ็ ช้เวลา หลงั เลกิ เรยี นวนั หนง่ึ เพอ่ื ดกู ารถา่ ยทอดสดแขง่ ขนั เบสบอลเวลิ ดซ์ รี สี ท์ าง ทีวี ซึง่ เป็นบทเรยี นที่สอนวธิ จี ดคะแนนใหแ้ กเ่ ด็กๆ ได้อยา่ งดี ผมพมิ พ์ ใบบนั ทกึ คะแนนจากอนิ เตอรเ์ นต็ แจกใหเ้ ดก็ ทกุ คน เดก็ ๆ นงั่ จดแตม้ อยู่ ที่โตะ๊ ของตัวเอง พอใครมคี �ำ ถาม ผมกส็ ามารถเดินไปท่ัวห้องเพ่ือช่วย เดก็ ๆ หรอื เขียนบนกระดานด�ำ ได้ ทกุ คนสนุกสนานกันเพราะนอกจาก การจดแต้มแลว้ เรายงั กนิ ฮอตด๊อก แครกเกอรแ์ จก็ ส์ และนำ้�อดั ลมกนั ดว้ ย หลงั จากประสบการณค์ รงั้ นี้ เดก็ ๆ กพ็ รอ้ มทจี่ ะลองบนั ทกึ คะแนน จากเกมเบสบอลจริงๆ หลงั การแขง่ ขนั เดก็ ๆ จะเขา้ ใจคณติ ศาสตรด์ ขี นึ้ พวกเขาเรยี น รทู้ จ่ี ะน�ำ ทกั ษะทางคณติ ศาสตรม์ าใชใ้ นสถานการณจ์ รงิ ดว้ ยการค�ำ นวณ สถติ กิ ารตโี ดนลกู บอลเฉลยี่ (batting average) ค�ำ นวณจ�ำ นวนรนั เฉลย่ี (ERA, earned run average) กำ�ลงั ของผู้ตี (slugging percentage) เปอรเ์ ซนตข์ องการแตะเบสของผตู้ ี (on-base percentage) และสถิติ อื่นๆ ดว้ ยวิธีน้คี ณิตศาสตรก์ บั สถติ ิก็ไม่ไดเ้ ป็นเพียงวิชาท่พี วกเขาเรียน ที่โรงเรียนเทา่ นัน้ แต่เปน็ เครอื่ งมือทีท่ ำ�ใหพ้ วกเขาเขา้ ใจกีฬาท่พี วกเขา เลน่ นอกหอ้ งไดด้ ีขนึ้ ผลก็คือท้ังคณิตศาสตร์ และ เบสบอลกลายเป็น อะไรที่มคี วามหมายมากกวา่ เดมิ196 ครูนอกกรอบ กับ ห้องเรยี นนอกแบบ

ดูกีฬา: โอกาสทองของการสอน ครจู �ำ นวนมากพาเดก็ นกั เรยี นของตวั เองไปดกู ฬี า นน่ั เปน็ การเริ่มต้นท่ีดี แต่ผมใช้การออกไปนอกสถานที่อย่างน้ีสอนเด็กๆ ได้เป็นอย่างดีด้วย ไม่ว่าคุณจะเป็นครูสอนวิทยาศาสตร์ชั้นมัธยมปลาย พ่อแม่ท่ีอยากใช้เวลากับลูกวัยรุ่น หรือครูโรงเรียนประถมอย่างผม การเดินทางไปดกู ารแข่งขนั กีฬาเป็นโอกาสทองในการสอนเด็กๆ ไมเ่ ฉพาะเรอ่ื งเก่ียวกับกฬี าเทา่ นั้น แตย่ งั สอนส่งิ ท่ีส�ำ คัญกว่าและสว่ นใหญ่จะถกูละเลย นั่นคอื ความมี น้�ำ ใจนักกฬี า ด้วย เป้าหมายสำ�คัญประการหน่ึงของผมในห้อง 56 คือสอนให้เดก็ มนี ำ้�ใจในโลกท่แี ล้งนำ�้ ใจ ทกุ วนั นีไ้ ม่มที ่ีไหนทีพ่ ฤติกรรมเลวๆ เกดิขึ้นอย่างกว้างขวางหรือเป็นท่ียอมรับมากไปกว่าในวงการกีฬาอีกแล้วการเดนิ ทางไปดเู กมการแขง่ ขนั ใหอ้ ทุ ธาหรณอ์ ยา่ งดเี กย่ี วกบั พฤตกิ รรมท่ีหยาบคาย ตำ�่ ชา้ และน่ารังเกยี จอยา่ งทสี่ ดุ ยกตัวอย่างในการแข่งขนับาสเกตบอล แฟนของทีมหนึ่งแผดเสียงผรุสวาทใส่นักกีฬาและแฟนของทมี คแู่ ขง่ พวกเขาคดิ วา่ การท�ำ ลายสมาธคิ แู่ ขง่ ขณะก�ำ ลงั ยงิ ลกู โทษด้วยการเป่าปากและโบกไม้โบกมืออยู่หลังแป้นบาสเป็นเร่ืองยอมรับได้ส�ำ หรบั ผมแลว้ นน่ั ไมต่ า่ งจากการขดั ขาคตู่ อ่ สขู้ ณะวงิ่ อยใู่ นสนาม แฟนๆกีฬาทุกวนั นเ้ี ช่อื ว่าพวกเขาเป็นส่วนหน่งึ ของเกม วธิ ีคิดเช่นน้ีกลายเป็นทย่ี อมรบั ในปจั จบุ นั แมก้ ระทงั่ คนทโี่ ดยปกตแิ ลว้ มสี ตปิ ญั ญาและเหตผุ ลแต่มันไม่ถูกต้อง และเด็กๆ จำ�เป็นต้องเรียนรู้ว่าแฟนกีฬาไม่ได้อยู่ใน เกม เหมือนๆ กับที่คนดลู ะครไม่ไดอ้ ยู่ ใน ละคร นนั่ แหละ ผมใช้การแข่งกีฬาสอนเด็กนักเรียนให้ตระหนักว่าพวกเขาสามารถคิดหรือท�ำ อะไรแตกตา่ งกนั กไ็ ด้ เมอ่ื เดก็ หอ้ ง 56 เข้าชมการแข่งขันไม่ว่าจะแข่งอะไร เด็กๆ มักลุ้นทีมหน่ึง พวกเขาแผดเสียงเชียร์ และตะโกนให้กำ�ลังใจ พวกเขาแสดงความยินดีเมื่อทีมท่ีลุ้นได้คะแนนจากการยิงลูกลงตะกร้า ทำ�ทชั ดาวน์ และยงิ ประตู แต่ไมโ่ หใ่ ส่ทีมอน่ื พวกเขาสง่ เสยี งเชยี รเ์ วลาท่ผี เู้ ลน่ ทงั้ สองฝ่ายทำ�ไดด้ ี ในฐานะที่ 197โคชั ขอผมเลน่ ดว้ ยคน

ตวั เองเปน็ นกั กีฬา เดก็ ๆ จะแสดงความชน่ื ชมตอ่ การเลน่ ท่ีเยย่ี มยอด ของผู้เล่นไม่ว่าจะคนไหน พวกเขารแู้ พ้รู้ชนะ พวกเขารวู้ ่าการเขา้ ร่วม ในพฤติกรรมตำ่�ทรามท่ีแฟนกีฬาจำ�นวนมากแสดงออก หรือแห่กัน ทำ�ตามจะทำ�ให้พวกเขาเป็นในสิ่งที่พวกเขาไม่อยากจะเป็นเลย นั่นคือ คนธรรมดา เดก็ ๆ อยากเป็นคนพเิ ศษ แม้จะเป็นเร่ืองน่าเศร้าท่ีความมีนำ้�ใจนักกีฬาหาได้ยากย่ิงใน ปัจจุบนั ทัง้ ในสนามและรอบสนาม แต่เราต้องไม่ถอดใจเลกิ สอนกฬี า พวกผใู้ หญอ่ ยา่ งเราตอ้ งช้ีให้เด็กๆ เห็นวา่ แม้จะมขี เ้ี มางีเ่ ง่าแผดเสยี ง ผรสุ วาทอยู่บนท่นี งั่ ผชู้ ม แตก่ ็ยังมีแฟนกีฬาคนอืน่ ๆ ท่ีชื่นชมฝีมือการ เล่นของคตู่ อ่ สู้ด้วยการร้อง “ว้าว” หรือ “เหลือเช่ือ” เบาๆ อยู่ดว้ ย แม้จะมีพวกพังก์ที่อยากเป็นข่าวหน้าหนึ่งเต้นแร้งเต้นกาอยู่ในจอทีวีอี เอสพีเอ็นเมื่อทีมของตัวได้ทัชดาวน์ แต่ก็ยังมีนักกีฬาอย่างอาร์เทอร์ แอช (Arthur Ashe) เรเฟอร์ จอหน์ สนั (Rafer Johnson) คริส เอเวิร์ต (Chris Evert) และแซนดี โคแฟกซ์ (Sandy Koufax)198 ครูนอกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

คนเหลา่ นเี้ ปน็ คนพเิ ศษ และเด็กๆ ของเราตอ้ งได้สมั ผัสความย่งิ ใหญ่ของพวกเขา หากเดก็ ๆ ปรารถนาจะเปน็ คนพิเศษดว้ ยเช่นกัน เม่ือ 2-3 ปีก่อน ตอนท่ีโรงเรยี นของเรามีโปรแกรมพลศึกษาเป็นเรื่องเป็นราว ทางโรงเรียนได้จัดการแข่งขันวอลเลย์บอลข้ึนเน่ืองจากนกั เรยี นของผมได้ฝกึ มาอย่างมวี นิ ัยและพนื้ ฐานท่ดี ี ห้อง 56จงึ ไลถ่ ลงุ ทกุ หอ้ งทเ่ี ลน่ ดว้ ย ไมเ่ วน้ กระทง่ั หอ้ งทม่ี ที มี รวมดาว ครคู นหนง่ึมาหาผมวนั หลงั จากทห่ี อ้ งของเธอถกู คณะละครเชกสเปยี รแ์ หง่ โฮบารต์ถลม่ ยบั นกั เรยี นคนหนง่ึ ของเธอบอกอะไรบางอยา่ งทเ่ี ธอคดิ วา่ นา่ สนใจมาก และอยากเล่าให้ผมฟัง “เราไม่วา่ อะไรหรอกท่แี พ้ห้องของครเู รฟ”เดก็ บอก “เพราะพวกเขาน่ารัก” ครูคนนบ้ี อกผมวา่ เธอคิดว่านักเรียนของผมเป็นคนพเิ ศษ เธอพูดถูก! สนามแขง่ เบสบอลมนิ ิตเมดพารก์ เมืองฮวิ สตนั 199โคัช ขอผมเล่นด้วยคน

ผ้ชู มลกุ ข้นึ ยนื ปรบมอื ช่นื ชมคณะละครเชกสเปยี รแ์ หง่ โฮบารต์ ที่แอชแลนด์

11เศรษฐศาสตร์ในหอ้ งเรียน ตอนทผ่ี มเขียนหนังสือ There Are No Shortcuts เมอื่ ปี 2003 ผมเขียนเกย่ี วกับระบบเศรษฐกจิ ทใ่ี ชใ้ นห้อง 56 ไวบ้ ทหนึ่ง ผมได้รับจดหมายจำ�นวนมากจากคนท่ีชอบใจระบบนี้ แต่มีคำ�ถาม บางเรอื่ งทผ่ี มถูกถามอยูเ่ รอ่ื ยๆ ผมจงึ หวงั วา่ บทท่ี 11 น้ีจะชว่ ยใหค้ รู และพอ่ แมเ่ หน็ ภาพการท�ำ งานของระบบเศรษฐกจิ ของเราครบถว้ นขนึ้ กล่าวโดยย่อสำ�หรับผู้อ่านที่ไม่คุ้นเคยกับเศรษฐกิจของคณะ ละครเชกสเปยี ร์แห่งโฮบาร์ต เด็กทกุ คนในหอ้ ง 56 จะสมัครทำ�งานใน หอ้ งในวนั แรกของการเรยี น นกั เรยี นจะไดร้ บั รายชอ่ื ต�ำ แหนง่ ตา่ งๆ ทรี่ บั สมคั รและรายละเอยี ดของงานทจี่ ะตอ้ งท�ำ ซงึ่ มที งั้ ภารโรง นายธนาคาร 201เศรษฐศาสตร์ในหอ้ งเรียน