เล่ม 10 (4) เรื่องที่คณะกรรมาธิการพิจารณาเสร็จแล้ว

สรุปการรับฟงความคดิ เห็นจากสว นราชการ คณะกรรมาธิการไดม ีการประชมุ พจิ ารณาเพอื่ ศกึ ษาปญหา อปุ สรรคในการ จัดบริการสาธารณะ และกจิ กรรมสาธารณะขององคก รปกครองสวนทองถ่นิ โดยไดแ บงแยกประเด็นปญ หา และเชิญหนวยงานทเี่ กีย่ วขอ งมาใหเขามลู ดังตอ ไปน้ี ๑. ประเดน็ ปญหาดา นโครงสรางขององคกรปกครองสว นทองถิ่น ปญ หาดานโครงสรางขององคกรปกครองสว นทอ งถน่ิ ที่มีการออกแบบโครงสรางท่ีไม คํานึงถึง ขนาด บริบทพื้นท่ี และรายไดขององคกรปกครองสวนทองถิ่นในการจัดบริการสาธารณะ และกจิ กรรมสาธารณะท่ตี อ งเปนไปตามโครงสรางขององคกรปกครองสวนทอ งถิน่ แตล ะประเภท การรบั ฟง ความคดิ เหน็ จากหนวยงานทเ่ี กีย่ วขอ ง ๑. สมาคมองคก ารบรหิ ารสวนจังหวัดแหง ประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอ ที่ประชุมวา การทํางานของ อบจ. จะดําเนินการในภารกิจขนาดใหญซ่ึงในการทํางานจะใชกระบวนการ ประสานแผน โครงการหรือภารกิจใดที่เกินศักยภาพของทองถิ่นอ่ืน ใหเปนหนาท่ีของ อบจ. ดําเนินการ เชน ถนนที่คาบเกี่ยวระหวาง ๒ ทองถิ่น หรือถนนบางสายคาบเกี่ยวระหวางอําเภอ เปนตน สําหรับภารกิจ แหลงนํา้ ถา เปนภารกจิ ขนาดใหญก็เปนภารกจิ ของ อบจ. เชนเดียวกนั สําหรับภารกจิ ดานการศึกษา ปจจุบัน อบจ. มีโรงเรียนที่จะตองดูแลรบั ผิดชอบในการบรหิ ารจัดการท้ังสน้ิ ๕๔ แหง นอกจากน้ี อยูระหวา งรอรบั การถา ย โอนภารกจิ โรงพยาบาลสงเสริมสขุ ภาพตําบล ซง่ึ อยูระหวางการรางหลักเกณฑแบบประเมินตาง ๆ สวนภารกจิ ดานอ่ืน ๆ จะเปนภารกิจที่เปนภาพรวมของจังหวัด เชน ดานการศึกษา ดานศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี ทองถิ่น ดานการดูแลทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม ดานการเกษตร สวนใหญจะเปนภารกิจของ อบจ. ท้ังสิ้น เนื่องจากโดยพนื้ ท่ีแลว องคก ารบริหารสวนตําบล (อบต.) และเทศบาลจะมีอาํ นาจจํากัดเฉพาะในพน้ื ท่ี ตนเอง ซึง่ อบต. และเทศบาลไมส ามารถใชง บประมาณนอกเขตพืน้ ที่ของตนเองได ๒. ปญหาความไมช ดั เจนของอํานาจหนาที่ ปญหาความไมชัดเจนของอํานาจหนาที่ในการจัดทําบริการสาธารณะระหวาง องคกรปกครองสวนทอ งถน่ิ และสวนราชการอ่นื วาบริการสาธารณะ หรือกิจกรรมสาธารณะใดท่สี วนราชการ ตอ งทํา หรือบริการสาธารณะใดเปนหนาท่ีของรฐั และบริการสาธารณะใดเปนหนาที่ขององคกรปกครองสวน ทองถิ่น หรือบริการสาธารระใดท่ีจะตองทํารวมกัน ซึ่งจะตองกําหนดใหชัดเจน จากปญหาความไมชัดเจนนี้ ทําใหเกิดความซ้ําซอนในการดําเนินการสงผลกระทบตอองคกรปกครองสวนทองถ่ินเน่ืองจากถูกกลาวหาวา ดําเนินในนอกเหนอื อาํ นาจหนา ทท่ี ําใหถ กู เรยี กเงินคนื จากสํานักงานตรวจเงินแผน ดนิ การวินจิ ฉยั ของเจาหนา ที่ สํานกั งานการตรวจเงนิ แผน ดนิ เขตไมเ ปนไปในแนวทางเดียวกนั ความไมชัดเจนในการพิจารณาของหนวยงาน ตรวจสอบและความไมชัดเจนของกฎหมาย เชน กรณีกิจกรรมการบวชเณรหรือการบรรพชาสามเณรทําได ๑ วนั แตถ าเปน กิจกรรมอบรมสามเณรทําได ๓๐ วัน เปนตน การรับฟง ความคดิ เห็นจากหนว ยงานทเี่ ก่ียวของ ๑. สมาคมองคการบรหิ ารสวนจงั หวดั แหง ประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอท่ีประชุม วาปญหาเรื่องการใชอํานาจหนาที่ซ่ึงเปนประเด็นหลัก และถูกหนวยงานตรวจสอบ และองคกรปกครอง สวนทองถิ่นบางแหงไมสามารถช้ีแจงไดก็จะถูกลงโทษ หรือการตีความเรื่องอํานาจหนาท่ีตาง ๆ ท่ีกําหนด ไวในกฎหมายหรือประกาศแตละฉบับ ยังมีความไมชัดเจนในเรื่องของอํานาจหนาที่นําไปสูการตรวจสอบ เชน กรณีองคการบริหารสวนจังหวัดกระบี่สนับสนุนงบประมาณเกี่ยวกับการสงเสริมการทองเที่ยว จึงเปน

2 ประเด็นที่สงใหผูวาราชการจังหวัดวินิจฉัย และไดวินิจฉัยวาถาจะให อบจ. สงเสริมการทองเท่ียวหรือ ประชาสัมพันธในเขตความรับผิดชอบเฉพาะจังหวัดกระบ่ี จะไมเกิดประโยชนและมีคําวินิจฉัยเกี่ยวกับการ สงเสริมการทอ งเที่ยวของทอ งถ่ิน ในสวนของเร่อื งการกระจายอํานาจ ขณะน้ีสาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา ไดมีการพิจารณาปรับปรุงแกไขพระราชบัญญัติกําหนดแผนและข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทอ งถ่ิน พ.ศ. ๒๕๔๒ และเปลยี่ นชอื่ รา งกฎหมายดังกลา ว โดยใชช่อื วา รา งพระราชบัญญัติกําหนด กรอบและเปาหมายการบริการสาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถ่นิ พ.ศ. .... และรางกฎหมายดังกลาว อยูในขั้นตอนการรับฟงความคิดเห็นหนวยงานตาง ๆ ซ่ึงสมาคม อบจ. พิจารณาแลว มีความเห็นวา คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินจะมีเฉพาะหนาท่ีใหคําปรึกษา สวนการ ตดั สินใจเปนหนาท่ีของคณะรัฐมนตรี นอกจากนั้น รางกฎหมายดงั กลาวควรกาํ หนดวา อะไรทท่ี องถิน่ ทําไมได เชน เร่ืองการตา งประเทศ เร่ืองการทตู เรื่องการทหาร เร่ืองความม่ันคง สวนทเี่ หลือใหทองถิ่นดาํ เนินการได โดยเปน ไปตามบริบทของแตละทอ งถนิ่ ๓. ปญหาการจัดบรกิ ารสาธารณะ และกจิ กรรมสาธารณะ ปญหาน้ีเกิดจากสวนราชการเจาของภารกิจเดิมขาดเจตนารมณและความมุงม่ัน ในการถายโอนภารกิจใหเปนไปตามแผนปฏิบัติการฯ โดยหลายสวนราชการไมมีการดําเนินการกระบวนการ และข้ันตอนที่กําหนดไวในแผนการกระจายอํานาจฯ และแผนปฏิบัติการการถายโอนภารกิจบางบริการ สาธารณะทม่ี ีการถา ยโอนไปยังองคก รปกครองสวนทองถ่ิน โดยเฉพาะภารกจิ ท่ีใชงบประมาณในการจัดบริการ สาธารณะสงู เชน ภารกิจโครงสรางพน้ื ฐานราชการสว นกลางไมไดถ า ยโอนงบประมาณไปใหเพียงพอในภารกิจ ท่ีเพิ่มข้ึน สงผลใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินไมสามารถดําเนินการในภารกิจนั้นได ปญหาดานงบประมาณ ที่ไมสมดุลกับภารกิจที่องคกรปกครองสวนทองถ่ินไดรับทําใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นไมสามารถจัดทํา บรกิ ารสาธารณะไดอยางมปี ระสทิ ธิภาพ เพยี งพอและทว่ั ถงึ การรบั ฟงความคิดเหน็ จากหนว ยงานทเ่ี กย่ี วของ ๑. สมาคมองคการบรหิ ารสว นจงั หวัดแหงประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอ ที่ประชุมวา ปญหาการถายโอนภารกิจ เชน สถานีขนสง ซึ่งเกิดปญหาใน ๒ จังหวัด คือ จังหวัดปราจีนบุรี และจังหวัดเชียงราย ท่อี งคกรปกครองสวนทองถ่ินไมสามารถรับโอนสถานีขนสงท่ีถา ยโอนได เนื่องจาก อบจ. ผูรับโอนไมทราบเร่ืองต้งั แตตนจึงไมย อมรับโอน อกี ทั้งสถานีขนสงต้ังหางจากตัวเมอื งไมสะดวกในการเดนิ ทาง หากรับโอนไมสามารถบริการจัดการได หรือการถายโอนภารกิจแหลงนํ้า ขณะน้ีมีงบพัฒนาแหลงนํ้าเพื่อแกไข ปญ หาภัยแลง การพัฒนาแหลง นา้ํ ขนาดเลก็ ตาํ่ กวา ๒ ลานลูกบาศกเมตร จะตองเปนหนาทีข่ ององคกรปกครอง สวนทองถิ่น แตง บประมาณในสว นน้ไี มไดจัดสรรใหทองถ่ินโดยตรง ๒. สมาคมสันนิบาตเทศบาลแหงประเทศไทย ผูแทนสมาคมสันนิบาตเทศบาลแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอที่ประชุมวา สมาคมสันนิบาตเทศบาลแหงประเทศไทยกอตั้งขึ้นในปพ.ศ. ๒๕๐๓ โดยทําหนาที่เปนศูนยกลางเช่ือมโยง ระหวางเทศบาล สมาคมสันนิบาตเทศบาลแหงประเทศไทยกับสมาคมอื่นที่เก่ียวของกับองคกรปกครองสว น ทองถิ่น รัฐบาลกบั เทศบาล หรือหนวยงานรัฐกับเทศบาล รวมทั้งดําเนินการศกึ ษาดานวิชาการที่เกย่ี วของกับ องคก รปกครองสว นทองถิน่ เชน รายงานการวจิ ยั เรอ่ื ง รายไดข ององคกรปกครองสว นทอ งถ่นิ ซ่งึ จัดทํารวมกบั สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ (TDRI) สําหรับปญหาในการจัดบริการสาธารณะ กิจกรรมสาธารณะ โดยเฉพาะในสวนที่เก่ียวของกับการถายโอนภารกิจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นตามพระราชบัญญัติ กําหนดแผนและข้นั ตอนการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคก รปกครองสว นทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ มีดังนี้ การถา ยโอน

3 ภารกิจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นยังดําเนินการไมครบถวนท้ังระบบ การถายโอนภารกิจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถิ่นบางประเภทไมเหมาะสมกับขนาดและศักยภาพขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน เชน การถายโอนภารกิจดานการบริหารจัดการแหลงนํ้าความจุไมเกิน ๒ ลานลูกบาศกเมตร ซ่ึงอาจเกิน ศักยภาพขององคกรปกครองสวนทองถิ่นขนาดเล็ก ไดแก เทศบาลตําบล หรือองคการบริหารสวนตําบล และหนวยงานเจาของภารกิจเดมิ บางแหงยังขาดการแนะนําหรือชวยเหลือองคกรปกครองสวนทองถนิ่ ในการ ปฏิบัติตามภารกิจที่ไดรับการถายโอนอยางเต็มท่ีงบประมาณที่ไดรับการจัดสรรไมเพียงพอตอการดําเนิน ภารกจิ ท่ไี ดร ับการถายโอน ๓. สมาคมองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บลแหง ประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคก ารบริหารสวนตาํ บลแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอท่ีประชุม วา ปญหาความลาชาในการเชื่อมโยงการแกปญหาระหวางราชการสวนกลางกับองคกรปกครองสวนทองถ่นิ เชน กรณีราชการสวนกลางจัดสรรงบประมาณเพ่ือแกปญหาภัยแลงในพื้นท่ตี าง ๆ แตตอ งการทราบปญ หาและ รายละเอียดการดําเนินโครงการขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน จึงตองใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นเสนอ เร่ืองและโครงการมายังราชการสวนกลาง ซ่งึ ข้นั ตอนการแจงเรื่องจากราชการสวนกลางไปยังองคกรปกครอง สวนทองถ่ิน และการเสนอเรื่องจากองคกรปกครองสวนทอ งถิ่นกลับไปยังราชการสวนกลางใชเวลานาน ทําให ไมสามารถดําเนินการไดทันระยะเวลาการใชจายงบประมาณ จึงไมสามารถแกไขปญหาความเดือดรอนของ ประชาชนได และพบวาในหลายกรณีเม่ือราชการสวนกลางไดรับทราบปญหาในระดับพื้นที่แลว แตส่ังให หนวยงานท่ีไมมีความพรอมในแกไขปญหาเปนผูดําเนินการ เชน ส่ังการใหอําเภอเปนผูขุดลอกคูคลอง ทั้งที่ อาํ เภอไมม ีนายชางโยธาเพือ่ ควบคุมงาน เปนตน ทายทสี่ ุดตอ งใหองคกรปกครองสวนทอ งถ่ินเปนผูดาํ เนินการ จึงเกิดปญ หาเกีย่ วกบั การบริหารสัญญาในการดาํ เนนิ การ ๔. สํานกั งานศาลปกครอง ผูแทนสํานักงานศาลปกครอง ไดเสนอขอมูลขอมูลผานส่ืออิเล็กทรอนิกส (โปรแกรม Zoom Cloud Meeting) โดยไดนําเสนอสถติ ิคดีท่อี งคกรปกครองสวนทอ งถิ่น ท้งั องคการบริหาร สวนจังหวัด เทศบาล องคก ารบริหารสวนตําบล กรุงเทพมหานคร และเมอื งพัทยา เปนผูฟองคดแี ละผูถูกฟอง คดีในศาลปกครอง ซงึ่ ขอ มูล ณ วันที่ ๑๓ กนั ยายน ๒๕๖๔ องคกรปกครองสวนทอ งถ่ินเปนผูฟองคดี จํานวน ๗,๑๐๐ คดี แยกเปนคดีเกยี่ วกับการจัดบริการสาธารณะ ๔๐๖ คดี และองคกรปกครองสวนทองถ่นิ เปนผูถูก ฟอ งคดี จาํ นวน ๓๓,๐๒๕ คดี แยกเปน คดเี กี่ยวกับการจดั บรกิ ารสาธารณะ ๙๐๘ คดี ขณะนีค้ ดที ้ังหมดขางตน อยูระหวา งการพจิ ารณาของศาลปกครอง ทั้งน้ี จากการวเิ คราะหเหตแุ หงการฟอ งคดี สามารถจาํ แนกไดเ ปน ๕ กลมุ ดังนี้ (๑) เหตุเกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ จากการประมวล ขอ มูลพบมูลเหตหุ ลายประการ เชน กรณเี จาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัตติ ามหลกั เกณฑ ขั้นตอน วิธีการทก่ี ฎหมาย กาํ หนด หรือมีการปฏิบัตทิ ี่ไมถูกตอ งตามกฎหมาย กรณหี นวยงานทางปกครองกําหนดหลักเกณฑหรือวิธีการ ทํางาน ไมชัดเจน ไมเหมาะสม หรือไมสอดคลองกับเจตนารมณของกฎหมายหลัก กรณีการใชดุลพินิจ ของเจาหนาท่ีของรัฐ เชน ไมใชดุลพินิจในการกําหนดคาทดแทนเวนคืนในกรณีท่ีเก่ียวของกับการจัดบริการ สาธารณะ หรือใชดุลพินิจโดยไมชอบดวยกฎหมาย กรณีการใชแ ละการตีความกฎหมายของเจาหนาท่ีของรัฐ ซึ่งอาจตีความไมถูกตองหรือไมเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมาย และกรณีเกิดจากความลาชาของระบบ ราชการ (๒) เหตุเกิดจากขาราชการ ประชาชน หรือผูฟองคดี จากการประมวลขอมูล พบมูลเหตุหลายประการ เชน กรณีขาราชการ ประชาชน หรือผูฟองคดีเห็นวาตนเองไมไดรับเปนธรรม

4 ไมยอมรับผล ดุลพนิ ิจ หรอื คาํ สั่งขององคกรปกครองสวนทองถน่ิ ที่ออกมา ไมวาจะเปน เรื่องเกี่ยวกับความรับผิด ทางละเมิด หรือการไมอนุญาต ไมอนุมัติในการใหบริการตาง ๆ ขององคกรปกครองสวนทองถิ่น กรณี ขาราชการที่เปนผูฟองคดีขาดความรูความเขาใจกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเอง กรณีประชาชนหรือ ขาราชการดําเนินการฟองคดีเพื่อรักษาสิทธิของตนเอง และกรณีประชาชนมีความเขาใจเง่ือนไข หลักเกณฑ ตาง ๆ แตกตา งจากความเขาใจของหนวยงานทางปกครองหรอื เจา หนา ทีข่ องรัฐ (๓) เหตุเกิดจากระบบหรือข้ันตอนการปฏิบัติงานของหนวยงานทางปกครอง จากการประมวลขอมูลพบมูลเหตุหลายประการ เชน กรณีไมมีแนวทางการปฏิบัติงานที่ชัดเจน กรณีปญหา ปริมาณงานและขอจํากัดในระบบราชการ และกรณีความลาชาหรือความบกพรองท่ีสืบเนื่องจากระบบงาน ในหนวยงาน (๔) เหตุเกิดจากบทบัญญัติของกฎหมาย จากการประมวลขอมูลพบมูลเหตุ หลายประการ เชน กรณีประชาชน ขาราชการ หรือผูฟองคดีมคี วามเขา ใจบทบัญญัติของกฎหมายไมตรงกัน ซ่งึ อาจเกิดจากความไมชัดเจนของกฎหมาย หลักเกณฑ หรือวิธีปฏิบัตใิ นเร่ืองน้ัน ๆ กรณีบทบัญญัติมีลักษณะ ตายตัว ไมครอบคลุมปญหาท่ีเกิดขึ้นในทุกกรณี และกรณีไมมีบทบัญญัติของกฎหมายวาดวยเร่ืองน้ัน ๆ ไวอยางชดั แจง (๕) เหตเุ กิดจากกรณอี ่นื ๆ สําหรับขอเสนอแนะเพื่อใหการบริการสาธารณะหรือกิจกรรมสาธารณะเปน ไปโดยชอบ ดว ยกฎหมายปกครองตอ งพิจารณาเปนรายกรณี ตามสภาพปญหาเฉพาะเร่ือง เชน การเสนอแนะในเชงิ การใช ดุลพินิจ การเสนอแนะเกี่ยวกับปญหาของเจาหนาท่ีของรัฐไมปฏิบัติตามข้ันตอนที่กฎหมายกําหนด หรือการ เสนอแนะเกยี่ วกับปญหาความรูความเขา ใจของขาราชการผูฟอ งคดี เปน ตน ๔. ปญหาดา นระเบยี บ กฎหมายท่ีเก่ียวของ ปญหาดานระเบียบ กฎหมายที่เกี่ยวของที่มีขอจํากัดไมเอ้ือตอการจัดบริการ สาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถิ่นซึ่งบางบริการไมสามารถดําเนินการไดเนื่องจากไมมีระเบียบ กฎหมายรองรบั ทําใหประชาชนขาดโอกาสในการใชบ ริการ การรบั ฟงความคดิ เห็นจากหนว ยงานทีเ่ ก่ยี วของ ๑. สมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอ ท่ีประชุมวา การตีความเรื่องอํานาจหนาท่ีตาง ๆ ท่ีกําหนดไวในกฎหมายหรือประกาศแตละฉบับ ยังมีความ ไมชัดเจนในเร่ืองของอํานาจหนาที่นําไปสูการตรวจสอบ เชน กรณอี งคการบริหารสวนจังหวัดกระบี่สนับสนุน งบประมาณเก่ยี วกบั การสง เสริมการทองเทย่ี ว จงึ เปนประเด็นทส่ี งใหผ ูวา ราชการจังหวัดวนิ จิ ฉัย และไดว ินิจฉยั วาถาจะให อบจ. สงเสริมการทองเที่ยวหรือประชาสัมพันธในเขตความรับผิดชอบเฉพาะจังหวัดกระบี่ จะไม เกดิ ประโยชนและมคี ําวินจิ ฉยั เกย่ี วกบั การสงเสริมการทอ งเทีย่ วของทองถน่ิ ๒. สมาคมองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บลแหงประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอท่ี ประชุมวา ทองถ่ินประสบปญหาในเรื่องความชัดเจนของกฎหมาย การตีความกฎหมาย รวมไปถึงการมี กฎหมายจํานวนมากเก่ยี วของกับหลายหนวยงามทําใหเกิดขอจํากัดในทางปฏิบัติ ท้งั น้ี การแกไขกฎหมายจะ เปนทางออกเรื่องความซ้าํ ซอน ซง่ึ ควรมรี างประมวลกฎหมายองคกรปกครองสวนทองถิน่ และในการปรับปรงุ แกไขกฎหมายวาดวยการกําหนดกรอบและเปาหมายการจัดทําบริการสาธารณะ ควรจะมีการปรับปรุงแกไข กฎหมายจัดต้ังองคก รปกครองสว นทอ งถิน่ ควบคูกันไปดวย เพื่อใหเปน ไปในแนวทางเดียวกัน และสอดคลอ งกนั

5 ๓) สํานักงานคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวน ทองถน่ิ ผูอํานวยการสํานักงานคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สวนทองถิ่น ไดนําเสนอขอมูลตอท่ีประชุม สรุปสาระสําคัญได ดังน้ี เน่ืองจากคณะกรรมการการกระจายอํานาจ ใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินไดมีการเสนอใหมีการปรับปรุงพระราชบัญญัติกําหนดแผนและขั้นตอนการ กระจายอํานาจใหแ กอ งคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยไดเสนอแกไ ขเปลีย่ นช่ือพระราชบญั ญตั ิเปน รางพระราชบัญญัติกระจายหนาท่ีและอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. .... ตอมาเม่ือเขาสู การพิจารณาของคณะกรรมการกฤษฎีกาไดมีการแกไขช่ือเปน “รางพระราชบัญญัติกําหนดกรอบและ เปา หมายการจัดบริการสาธารณะขององคกรปกครองสวนทอ งถ่นิ พ.ศ. ....” ทั้งนี้ สภาพปญหาของการดําเนินการตามพระราชบัญญัติกําหนดแผนและ ข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน พ.ศ. ๒๕๔๒ ท่ีผานมา พบวามีปญหาอุปสรรค ของการดําเนนิ การในเร่อื งตาง ๆ ดังน้ี ๑. คณะกรรมการการกระจายอํานาจฯ ไมมีอํานาจบังคับบัญชาสวนราชการ ตาง ๆ ไดโดยตรง มีเพียงอํานาจหนาท่ีในการเสนอแนะตอคณะรัฐมนตรี ทําใหการขับเคลื่อนการกระจาย อาํ นาจทาํ ไดไมเ ต็มที่ ตอ งข้นึ อยูกบั นโยบายของรัฐบาล ๒. สํานักงานคณะกรรมการการกระจายอํานาจฯ มีหนาที่เปนเพียง ฝายเลขานุการ ไมมีฐานะเปนองคกรที่สามารถติตดตอประสานงานกับสวนราชการไดโดยตรง ทําใหประสบ ปญ หาในการปฏบิ ัติงาน ๓. ความไมชัดเจนของกฎหมายในการกาํ หนดอํานาจหนาที่ขององคกรปกครอง สวนทองถ่ิน เชน การกําหนดอํานาจหนาท่ีขององคการบริหารสวนจังหวัดกับองคกรปกครองสวนทองถิ่น ประเภทอื่นไมชัดเจนวา อาํ นาจหนาท่ใี นเรอื่ งใดบา ง ๔. การกําหนดประเภทของภาษีที่ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินจัดเก็บไดเอง มีนอยทาํ ใหตองพึง่ พาเงนิ อดุ หนนุ จากรัฐ ๕. ปญหาการถายโอนภารกิจ ไมมีการกําหนดหลักเกณฑในการถายโอนภารกิจ ใหชัดเจนทําใหหนวยงานของรัฐใชการมอบอํานาจหรือภารกิจใหกับองคกรปกครองสวนทองถ่ินโดยไมผาน คณะกรรมการการกระจายอํานาจฯ นอกจากน้ี การถายโอนภารกิจบางเรื่องเปนการถายโอนเพยี งบางขั้นตอน ไมครบถว นสมบรู ณทง้ั กระบวนการ ทาํ ใหบางภารกจิ องคก รปกครองสว นทองถน่ิ ไมสามารถดําเนินการไดอยาง เตม็ ที่ ในสวนของขอเสนอที่เปนหลักการและสาระสําคัญของรางพระราชบัญญัติ กระจายหนาท่แี ละอํานาจใหแกอ งคกรปกครองสว นทอ งถิ่น พ.ศ. .... มีดงั น้ี ๑. รูปแบบ/โครงสรางของคณะกรรมการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สวนทองถิ่นและกรรมการผูทรงคุณวุฒิเปลี่ยนแปลงไป โดยมีการลดโครงสรางองคประกอบของคณะ กรรมการฯ และกรรมการผูทรงคุณวุฒิลดลง และใหกรรมการผูทรงคุณวุฒิปฏิบัติหนาท่ีประจําเต็มเวลา เชนเดียวกบั สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) เพือ่ ใหก ารขับเคลื่อนการกระจายอํานาจ ใหเปนไปตามเปา หมายทกี่ ําหนดไว ๒. ปรับปรุงบทบาทของคณะกรรมการกระจายอํานาจฯ ใหมีหนาท่ีและอํานาจ เพิ่มข้นึ ดงั นี้

6 - จัดทํายุทธศาสตรการกระจายหนาท่ีและอํานาจใหแกองคกรปกครองสวน ทองถิน่ และแผนยุทธศาสตรก ารกระจายหนา ทีแ่ ละอํานาจใหแ กองคก รปกครองสว นทองถนิ่ เพมิ่ โดยใหม ีหนา ที่ สําคัญในการเสนอแนะนโยบายการกระจายอํานาจตอคณะรัฐมนตรีเพ่ือผลักดันใหเกิดการกระจายอํานาจ ไดอยางมปี ระสทิ ธภิ าพเพ่ิมมากขน้ึ - มีหนาที่การกํากับดูแล กําหนดกลไกและข้ันตอนการขับเคล่ือนยุทธศาสตรฯ ใหเปนไปตามแผนยุทธศาสตร - กําหนดการจัดแบงหนาท่ีและอํานาจในการจัดทําบริการสาธารณะ และกิจกรรมสาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถิ่นแตละรูปแบบโดยเฉพาะ และมีหนาที่ในการกําหนด ความสัมพันธและประสานงานการทํางานระหวางสวนกลาง สวนภูมิภาคกับองคกรปกครองสวนทองถ่ิน และระหวา งองคกรปกครองสวนทอ งถน่ิ - มหี นาทเี่ กี่ยวกบั การจัดทาํ ใหมี หรือปรับปรุงแกไ ขระเบยี บ ประกาศ ขอบังคับ หรือหนังสือส่ังการท่ีไมสอดคลองหรือเปนอุปสรรคตอการกระจายอํานาจ เพื่อแกปญหาการปฏิบัติตาม แผนการกระจายอํานาจฯ ความซ้ําซอนในการจัดบริการสาธารณะ การบูรณาการระหวางรัฐกับองคกร ปกครองสว นทอ งถิน่ - ใหค ณะกรรมการฯ มีอํานาจในวินิจฉัยปญหาจากการจัดทําบริการสาธารณะ ขององคกรปกครองสวนทองถ่ินอันจะทําใหการบริหารงานขององคกรปกครองสวนทองถิ่นเปนไปดวยความ รวดเรว็ มปี ระสทิ ธิภาพตอบสนองความตอ งการของประชาชนในทอ งถิ่น - กําหนดอํานาจและหนาท่ีขององคกรปกครองสวนทองถิ่นไว ๓ ลักษณะ คือ ๑. หนา ทตี่ อ งทาํ ๒. หนา ท่ีพงึ ทํา และ ๓. หนาท่ีควรทาํ ๔. สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า ผูแทนสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา นําเสนอสาระสําคัญของราง พระราชบัญญตั ิกําหนดกรอบและเปาหมายการจัดทําบริการสาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน พ.ศ. ....ซง่ึ สรุปสาระสาํ คญั ไดดงั น้ี รางพระราชบัญญัติกําหนดกรอบและเปาหมายการจัดทําบริการสาธารณะ ขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน พ.ศ. .... ไดผานการรับฟงความคิดเห็น และผานการพิจารณาของ คณะกรรมการกฤษฎีกาคณะพิเศษ โดยมนี ายมีชัย ฤชุพันธุ เปนประธาน ซึ่งไดพจิ ารณาเสร็จสิ้นไปเมื่อปลาย เดือนกุมภาพันธที่ผานมา ซึ่งสถานะของรางพระราชบัญญัติดังกลาว อยูระหวางสํานักงานคณะกรรมการ กฤษฎีกาจัดทําเรื่องพิจารณาแลวเสร็จ เพ่ือเสนอไปยังหนวยงานทเ่ี ก่ียวของ โดยไดผานการรับฟง ความคิดเห็น มาแลว จํานวน 5 ครั้ง ผานทางเว็บไซตของทางสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา และไดสงไปใหหนวยงาน ที่เกี่ยวของตาง ๆ เชน สํานักงานคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน กรมสงเสริมการปกครองทอ งถ่นิ สมาคมผแู ทนองคก รปกครองสวนทองถิ่นตาง ๆ ท้งั องคก ารบรหิ ารสว นตาํ บล เทศบาล องคการบริหารสวนจังหวัด กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยา ซึ่งรางพระราชบัญญัติฉบับนี้ ไดปรับเปล่ียนกลไกในการทํางานของการกระจายอํานาจใหม เพ่ือใหสอดคลองกับรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา 25๐ วรรคสอง โดยไดมีการกําหนดความชัดเจนในการ จัดทําบริการสาธารณะ กจิ กรรมสาธารณะในเรอ่ื งใดควรเปนหนาท่ี และอํานาจโดยเฉพาะขององคก รปกครอง สวนทอ งถิ่น หรือใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเปนหนวยงานหลักในการจัดทําบริการสาธารณะ จากเดมิ ทีใ่ ช วิธีการกระจายภารกิจจากหนวยงานของรัฐไปยังองคกรปกครองสวนทองถ่ิน เปล่ียนเปนใหองคกรปกครอง สวนทองถิ่นมีอํานาจดําเนินการตามกฎหมายจัดต้ังองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ตามอํานาจหนาที่ท่ีมีอยูเดมิ

7 และจากเดิมท่ีเปนการถายโอนภารกิจใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน เปลี่ยนเปนใหหนวยงานของรัฐลดการ จดั ทาํ บรกิ ารสาธารณะ ลดการดําเนนิ ภารกจิ ในเขตองคก รปกครองสวนทองถนิ่ น้ัน ๆ โดยจะมีการถา ยโอนภารกิจ น้นั ทัง้ หมดหรือไมใหค าํ นึงถึงความพรอม และขีดความสามารถขององคก รปกครองสว นทองถิน่ นั้น ๆ ๕. ปญหาเกยี่ วกบั การขออนญุ าตใชพ ืน้ ที่ท่อี ยูในความรับผดิ ชอบของหนวยงานอื่น ป ญ ห า เ ก่ี ย ว กั บ ที่ ดิ น ที่ เ ป น พื้ น ท่ี ป า ส ง ว น ท่ี ร า ษ ฎ ร เ ข า ไ ป อ ยู อ า ศั ย ห รื อ ทาํ กิน โดยที่หนวยงานทอ งถ่ินไมมอี ํานาจเขาไปดําเนินการจัดบริการสาธารณะ เขา ไปสํารวจทด่ี ินเพอ่ื จัดเก็บ ภาษี การขออนุญาตใชพื้นท่ี หรือการแกไขปญหาตามที่ประชาชนรองขอได เนื่องจากติดขัดกฎ ระเบียบ และกฎหมายตาง ๆ ไมร องรบั การรับฟง ความคดิ เหน็ จากหนวยงานท่ีเก่ียวของ ๑. สมาคมองคการบริหารสว นตาํ บลแหงประเทศไทย ไดเสนอขอมูลตอท่ีประชุมวา ปญหาอุปสรรคในการขออนุญาตใชพน้ื ทใ่ี นเขต พื้นที่ราชพัสดุซึ่งมีหนวยงานของรัฐครอบครองใชประโยชนอยู เชน องคกรปกครองสวนทองถ่ินขออนุญาต ดาํ เนินการขุดสระหรือเจาะน้ําบาดาลใหแ กประชาชนที่อาศยั อยูในพ้ืนที่ราชพัสดซุ ่ึงหนวยงานของรัฐครอบครอง ใชประโยชนอยู ซึง่ ขน้ั ตอนการอนุญาตใชระยะเวลานานทําใหไมสามารถดําเนินการไดทันระยะเวลาการอนุมัติ งบประมาณ และสวนใหญจะไมอนุญาต ทําใหประชาชนท่ีอยูอาศัยในพ้ืนท่ีดังกลาวไมมีนํ้าใช โดยเฉพาะใน ท่ีดิน ภ.บ.ท. ๕ ท่ีเปนขอพิพาทวาประชาชนอยูอาศัยมากอนจะมีการประกาศเปนท่ีราชพัสดุหรือเปนกรณีท่ี ประชาชนบุกรุกทีร่ าชพสั ดุ ๒. สมาคมสันนบิ าตเทศบาลแหง ประเทศไทย ผูแทนสมาคมสันนิบาตเทศบาลแหงประเทศไทย ไดเสนอขอมูลตอ ท่ปี ระชุมวา แนวทางในการปฏบิ ัติ เม่ือกฎหมายกําหนดใหเทศบาลมีอํานาจหนาท่ีดาํ เนินการสํารวจท่ดี นิ เทศบาลก็ตองเขา ไปดําเนินการตามท่ีกําหนดแมวาที่ดินนั้นเปนที่ดินที่อยูในเขตพ้ืนท่ีปาก็ตาม ในสวนของจํานวนพ้ืนที่ ทางเทศบาลยังไมมีขอมูลวาท่ีดินนั้นมีจํานวนมากนอยเพียงใด อยางไรก็ตามในทางปฏิบัติเทศบาลทุกแหง ตองจะตองเขาไปดําเนินการสํารวจ กรณีการจัดเก็บภาษียังไมสามารถดําเนินการเทา ไดที่ควร เนอื่ งจากปญหา ความไมช ดั เจนในทางปฏิบัติของหนว ยงานรัฐซึ่งเปน เจา ของพน้ื ท่ี เชน กรมปาไม เปนตน ๓. กรมธนารักษ ผูแทนกรมธนารักษ ไดใหขอมูลตอที่ประชุมวา ปจจุบันการขอเขาใช ประโยชนในทรี่ าชพสั ดุในการจัดทาํ บริการสาธารณะขององคกรปกครองสวนทอ งถิ่น กรมธนารักษดาํ เนินการ ตามพระราชบัญญัติท่ีราชพัสดุ พ.ศ. ๒๕๖๒ โดยมีมาตราท่ีสําคัญ ๆ และกฎกระทรวงท่ีออก ตามพระราชบัญญัติท่ีราชพัสดุ พ.ศ. ๒๕๖๒ การขอและการพิจารณาใหใชที่ราชพัสดุขึ้นอยูกับความพรอม ของสวนราชการที่ขอใชและความถูกตองสมบูรณครบถวนของเอกสารที่ย่ืนประกอบการขอใชที่ราชพัสดุ ถา เอกสารตาง ๆ ครบถวนและถูกตอง กรมธนารกั ษจะตองพิจารณาใหแลวเสร็จภายในหกสิบวัน และแจงให ผูขอใชทราบภายในเจ็ดวันนับแตวันที่พิจารณาแลวเสร็จ ปญหาอุปสรรคที่ผานมา คือ ความไมพรอมในเรื่อง ของเอกสารที่ขาดความถูกตอง ครบถวนสมบูรณ ทําใหตองมีการขอเอกสารเพิ่มเติม ทําใหเกิดความ ลาชา ข้นึ ได ในกรณีที่มีการขอใชท่ีราชพัสดุท่ีมีสวนราชการอ่ืนครอบครองใชอยูแลว ปจจุบันกรมธนารักษโดยกฎกระทรวงอนุญาตใหดําเนินการใชพื้นท่ีราชพัสดุรวมกันไดเฉพาะในพื้นท่ี เขตทางหลวงและเขตชลประทานเทานน้ั ถา นอกเหนือจากน้ีตองใหสวนราชการเดิมน้ันสงมอบพื้นทคี่ ืนใหแก กรมธนารกั ษกอน

8 ในกรณีท่ีองคกรปกครองสวนทองถิ่นไดรับอนุญาตใหใชท่ีราชพัสดุแลว ตอมา มีการนําไปจัดหาประโยชนก็จะตองมีการพิจารณาเร่ืองการกําหนดคาเชา ซ่ึงถาการนําที่ราชพัสดุไปใช ไมเปนไปตามภารกจิ ขององคกรปกครองสวนทองถน่ิ กจ็ ะตอ งดําเนินการโดยวิธีประมูลเหมือนกบั ใหเ อกชนเชา โดยการเชาและอัตราคาเชา จะเปนไปตามประเภทการเชา เชน เชาเพื่อการอยูอาศัย การเกษตร หรือประโยชนอยางอ่ืน (เชิงพาณิชย) ท้ังนี้ ตามคําสั่งกรมธนารักษ ท่ี ๖๘๓/๒๕๖๐ ลงวันที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๖๐ เรื่อง หลักเกณฑการพิจารณากาํ หนดอตั ราผลตอบแทนสําหรับหนวยงานและองคกรตา ง ๆ ไดกําหนด อัตราผลตอบแทนกรณีองคกรปกครองสวนทองถิ่นในการเชาที่ราชพัสดุ กรณีเชาเพื่อประกอบกิจการ สาธารณูปโภค สาธารณูปการในเชิงพาณิชย การใหบริการสาธารณะ เชน ระบบประปา ระบบขนสง ฯลฯ ใหเรียกเก็บรอยละ ๕๐ ของคาเชาตามลักษณะประเภทของการเชา ภารกิจอีกดานหน่ึงของกรมธนารักษ คือ จัดหาประโยชนจากที่ราชพัสดุเพ่ือจัดหารายไดเปนเงินรายไดของแผนดิน ในกรณีเรียกคืนท่ีราชพัสดุที่ สวนราชการครอบครองและใชประโยชนอยูเพื่อนํามาพัฒนาจัดหาประโยชนเปนรายไดของแผนดินน้ัน กรมธนา รักษก็ไดมีการดําเนินการอยู โดยในเบ้ืองตนตองมีการเจรจากับสวนราชการเดิมเพ่ือขอคืน จัดหาที่แปลงใหม (ที่ราชพัสดุเดิมท่ีมีอยูแลว) สรางชดเชยใหใหม เปดประมูล กําหนด TOR เพ่ือหาเอกชนมาลงทุน เชน ในกรณี ทีจ่ งั หวัดนครสวรรค กรมธนารักษขอคนื พ้ืนทจี่ ากกรมสรรพสามิต โดยสวนราชการเดิมต้ังเงอ่ื นไขวาเอกชนท่ปี ระมลู ไดจะตอ งสรางอาคารชดเชยให เปนตน ๔. กรมทด่ี ิน ผูแทนกรมท่ีดิน ไดนําเสนอขอมูลตอท่ีประชุมวา ท่ีดินที่อยูในความรับผิดชอบ ของกรมที่ดิน ไดแกท่ีสาธารณประโยชน ท่ีนสล. หรือที่ดินที่มีหนังสือสําคัญสําหรับท่ีหลวง รวมถึงแหลงน้ํา สาธารณะตาง ๆ เชน หนองนํ้า บงึ ลํารางซึง่ เปนทส่ี าธารณประโยชนแมว าไมม ีหนังสือสําคญั สําหรับท่ีหลวงก็อยูใน ความรับผิดชอบของนายอําเภอรวมกับองคกรปกครองสวนทองถิ่น สําหรับแนวทางในการใชประโยชนในท่ี สาธารณะเปนไปตามหนังสือเวียนของกรมท่ีดิน ดวนที่สุด ที่ มท ๐๕๑๑.๓/ว ๒๙๔๖๖ ลงวันท่ี ๔ ธันวาคม ๒๕๕๘ เรื่อง ซักซอมความเขาใจการดําเนินโครงการตามมาตรการสงเสริมความเปนอยูระดับตําบล โดยมตคิ ณะรัฐมนตรี เมื่อวันท่ี ๑ กันยายน ๒๕๕๘ เห็นชอบและอนุมัติตามท่ีกระทรวงการคลังเสนอมาตรการสงเสริมความเปนอยู ในระดับตําบล โดยมอบหมายใหกระทรวงมหาดไทยเปนหนวยงานหลักในการดําเนินการสงเสริมความเปนอยู ระดบั ตําบล (ตาํ บลละ ๕ ลานบาท) ซงึ่ มโี ครงการเกีย่ วกับการเขาใชพน้ื ที่สาธารณประโยชนรวมอยูดวย ทัง้ น้ี กรม ที่ดินพิจารณาแลวเห็นวาเพ่ือใหการดําเนินโครงการตามมาตรการดังกลาวเปนไปดวยความรวดเร็ว ถูกตองตาม กฎหมายทันตอการแกไขปญหาจงึ ซกั ซอมแนวทางปฏิบัตเิ ก่ียวกบั การขอใชพื้นที่สาธารณะประโยชน ดังนี้ ๑. กรณีกิจกรรมตามโครงการมีวัตถุประสงคเพื่อดําเนินการปรับปรุงหรือพัฒนา ทด่ี ินโดยไมก ระทบตอการใชประโยชนรวมกนั ของราษฎร และราษฎรสามารถใชประโยชนท่ดี ินสาธารณประโยชน ไดดีกวาเดมิ ซ่งึ อยูในอาํ นาจหนาท่ีของอําเภอหรือองคก รปกครองสว นทองถ่ิน การดําเนินการตามโครงการลักษณะ ดังกลาวไมตองขออนุญาตตามประมวลกฎหมายที่ดิน เน่ืองจากเปนอํานาจหนาท่ีของอําเภอตามมาตรา ๑๒๒ แหงพระราชบัญญัติลักษณะปกครองทองที่ พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ แกไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติลักษณะ ปกครองทองท่ี (ฉบับท่ี ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑ หรือเทศบาลตําบลตามมาตรา ๕๐,๕๑ หรือเทศบาลเมืองตามมาตรา ๕๓,๕๔ หรือเทศบาลนครตามมาตรา ๕๖,๕๗ แหงพระราชบัญญตั ิเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ หรืออยูในอํานาจหนาที่ ขององคการบริหารสวนตําบลตามมาตรา ๖๗,๖๘ แหงพระราชบัญญัติสภาตําบลและองคการบริหารสวนตําบล พ.ศ. ๒๕๓๗ เชน การปรับปรุงภูมิทัศน การขุดลอกแหลงน้ําเดิมท่ีตื้นเขิน การปรับปรุงถนนสาธารณะเดิมใหใช สญั จรไดด ียิง่ ข้ึน เปนตน

9 ๒. กรณกี ิจกรรมตามโครงการเขาไปใชประโยชนในท่ีสาธารณประโยชนโดยไมมี ผลกระทบตอการใชประโยชนรวมกันของราษฎร และมีการใชประโยชนในลักษณะเปนการชั่วคราว ไมมีการ กอสรางหรือปลูกสรางอาคารถาวร เมื่อดําเนินการแลวเสร็จสามารถปรับพ้ืนที่กลับคืนสูสภาพเดิมได การดําเนิน กิจกรรมในลักษณะดังกลาวสามารถขออนุญาตใชประโยชนในทด่ี ินของรัฐไดคราวละไมเ กิน ๕ ป ทง้ั น้ี เปนไปตาม มาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายท่ีดิน โดยกระทรวงมหาดไทยไดแตงตั้งใหผูวาราชการจังหวัดเปนพนักงาน เจาหนาทผี่ พู ิจารณาอนุญาตตามคําส่ังกระทรวงมหาดไทย ที่ ๑๐๙/๒๕๓๘ ลงวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๓๘ ๓. กรณีกิจกรรมตามโครงการมีวัตถุประสงคเพื่อเขาใชประโยชนรวมกัน ซึ่งมี ลกั ษณะการดําเนินการแตกตางไปจากการใชประโยชนร วมกนั เดมิ เชน การถมลําราง หรือคลองสาธารณประโยชน ที่ตื้นเขินใหเปนทางสาธารณประโยชน หรือนําท่ีทําเลเล้ียงสัตวมาพัฒนาเปนสวนสาธารณประโยชนสามารถ ดําเนินการไดตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการเปลี่ยนสภาพท่ีดินอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน สาํ หรบั พลเมอื งใชร ว มกัน จากการใชเ พ่อื สาธารณประโยชนอยา งหน่งึ เปน อีกอยางหนึ่ง พ.ศ. ๒๕๔๓ ๔. กรณกี จิ กรรมตามโครงการเปนการใชประโยชนในทด่ี นิ ซึ่งมลี ักษณะการกอ สรา ง หรือปลูกสรางอาคารถาวรจะตองดําเนินการขอถอนสภาพท่ีดินตามมาตรา ๘ วรรคสอง (๑) โดยดําเนินการตาม ระเบียบกระทรวงมหาดไทยวา ดว ยวิธีปฏิบัติเกย่ี วกบั การถอนสภาพ การจัดข้ึนทะเบียน และการจดั หาผลประโยชน ในที่ดินของรัฐ ตามประมวลกฎหมายท่ีดิน พ.ศ. ๒๕๕๐ ซ่ึงหากทบวงการเมืองมีความจําเปนเรงดวนท่ีจะตองใช ประโยชน ในที่ดินของรัฐกอนท่ีการดําเนินการถอนสภาพตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยดังกลาวจะแลวเสร็จ สามารถย่ืนคําขออนุญาตใชประโยชนในท่ีดินของรัฐเปนการชั่วคราวไดตามมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายท่ีดิน โดยปฏิบัติตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยวาดวยหลักเกณฑและวิธีการเก่ียวกับการอนุญาตตามมาตรา ๙ แหง ประมวลกฎหมายท่ดี ิน พ.ศ. ๒๕๔๓ ประกอบกับหนังสือกระทรวงมหาดไทย ดว นทสี่ ุด ท่ี มท ๐๕๑๑.๓/ว ๓๓๑๒ ลงวันที่ ๕ ตุลาคม ๒๕๔๗ เน่ืองจากเปนโครงการเรงดวนตามมติคณะรัฐมนตรี ซึ่งตองเรงรัดดําเนินการเสนอ รายละเอยี ดโครงการตามาตรการใหเจาพนักงานทด่ี ินจังหวัดใหคําแนะนําและสนับสนุนการดําเนินการ หากมกี รณี ทต่ี อ งมีการรังวัดทด่ี นิ ก็ใหเรงรังวัดและสนับสนุนการรงั วัดทดี่ นิ ดวย ๕. กรมการปกครอง ผูแทนกรมการปกครอง ไดนําเสนอขอมูลตอที่ประชุมวา กรมการปกครอง มอี ํานาจในการดูแลรักษาทสี่ าธารประโยชนแตไมมีอํานาจในการอนุญาตใหใช ซึ่งพระราชบัญญตั ิลักษณะปกครอง ทองทม่ี ีเจตนารมณเ พอ่ื ใหนายอาํ เภอและองคกรปกครองสวนทองถน่ิ มีหนาทใี่ นการดแู ลรักษาที่สาธารณประโยชน ทั้งนี้ เพื่อปองกันการบุกรุกที่สาธารณประโยชน โดยมีระเบียบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการดูแลรักษา และคุมครองปองกันท่ีดิน อันเปนสาธารณะสมบัติของแผนดิน พ.ศ. ๒๕๕๓ ซึ่งระเบียบดังกลาวกําหนดขั้นตอน การดูแลรักษากรณีมีการบุกรุกที่สาธารณประโยชนซึ่งกระบวนการกําหนดใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น เปนผูดาํ เนินการกอนในการระงับขอพิพาท หรือรองทกุ ขกลาวโทษ ซึง่ หากองคกรปกครองสวนทองถนิ่ ไมสามารถ ดาํ เนินการได หรือมีขัดของนายอําเภอสามารถเขาไปรวมหรือเปนผูดําเนนิ การไดเปนกรณีการใหความชวยเหลือ โดยไมถ ือเปน การขัดกันของอาํ นาจหนาท่ี สําหรับกรณีการออกหนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงเปนอํานาจหนาท่ีของนายอําเภอ รวมกับองคกรปกครองสวนทอ งถน่ิ ในการยื่นคําขอตอกรมทด่ี ิน ซง่ึ ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยวาดว ยการดูแล รักษาและคุมครองปองกันที่สาธารณะสมบัติของแผนดิน พ.ศ. ๒๕๕๓ กําหนดใหการออกหนังสือสําคัญสําหรับ ที่หลวงนั้นใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นเปนผูรับผิดชอบงบประมาณในการดําเนินการ โดยท่ีผานมาองคกร ปกครองสว นทอ งถิน่ หลายแหงยังไมส ามารถดําเนินการไดเนื่องจากประสบปญหาเร่ืองงบประมาณ ประเด็นการออก หนังสือสําคญั สําหรับที่หลวง กรมที่ดนิ ไดใหขอ มูลเพม่ิ เตมิ วา ท่ผี านมาไดมีการขอออกหนังสือสําคัญสําหรับทีห่ ลวง

10 ในสวนของท่ีดินท่ีเปนที่สาธารณประโยชน จํานวนทั้งสิ้น ๑๒๘,๓๓๙ แปลง พื้นที่ ๖,๐๑๗,๘๑๖ ไร การขอออก หนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงเปนหนาที่ระหวางนายอําเภอรวมกับองคกรปกครองสวนทองถิ่น ถึงแมวาระเบียบ กระทรวงมหาดไทยดังกลาวจะกําหนดใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเปนผูรับผิดชอบเรื่องงบประมาณในการ ดําเนินการก็ตาม ในสวนของกรมท่ีดินก็ไดมีการจัดสรรงบประมาณบางสวน ในการรังวัดที่ดินเพ่ือออกหนังสือ สําคัญสาํ หรับทหี่ ลวงเปนประจําทุกปเชนเดียวกัน โดยไดด าํ เนินโครงการดงั กลาวในทุก ๆ ป ท้งั น้ี ในปพ.ศ. ๒๕๖๔ กรมที่ดินไดกําหนดเปาหมายไว จํานวน ๗๐๐ แปลง เนื้อที่ประมาณ ๒,๕๐๐ ไร กรณีท่ีมีการเสนอใหองคกร ปกครองสวนทองถิ่นสามารถบริหารจัดการการใชประโยชนในท่ีดินสาธารณะประโยชนนั้นองคกรปกครองสวน ทองถนิ่ มีอํานาจหนาที่ในการบํารุงรักษาอยูแลวสวนการอนุญาตใหใชที่ดินน้ันจะตองขออนุญาตตามมาตรา ๑๒๒ แหงพระราชบัญญัติลักษณะปกครองทองท่ี พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ แกไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติลักษณะ ปกครองทองที่ (ฉบับท่ี ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑ ประกอบมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายท่ีดินซึ่งเดิมกําหนดใหการขอ อนุญาตตอ งขอตอรัฐมนตรีปจจุบันไดมีการมอบอํานาจใหผูวาราชการจังหวัดเปนผูใหการอนุญาตกรณีที่ดินท่ีเปน ทีร่ กรางวางเปลา สําหรับการใหใชทดี่ ินสาธารณประประโยชนปจจุบันระเบียบกระทรวงมหาดไทยกําหนดใหตอง เสนอเรอ่ื งใหรฐั มนตรีใหความเห็นชอบกอน ทั้งนี้ กรมทด่ี ินกาํ ลังพจิ ารณาเสนอขอแกไขระเบียบดังกลา ว โดยใหเปน อาํ นาจของผูว าราชการจังหวัด ๖. กรมปา ไม ผูแทนกรมปาไม ไดนําเสนอขอมูลตอท่ีประชุมวา พื้นที่ปาไมท่ีกรมปาไมดูแล รับผิดชอบมี ๒ ประเภท ไดแก ปาไมตามพระราชบัญญัติปาไม พุทธศักราช ๒๔๘๔ และปาสงวนแหงชาติ ปาไม ตามพระราชบัญญัตปิ าไม พุทธศกั ราช ๒๔๘๔ มีนิยามทก่ี วางมากเน่ืองจากไมมแี นวเขต และตามประมวลกฎหมาย ที่ดินไดใหคํานิยามวา ท่ีดินท่ียังไมมีบุคคลใดไดมาเปนกรรมสิทธ์ิ รวมถึงที่สาธารณประโยชนดวย กรณีพื้นที่ปา ตามพระราชบัญญัตปิ า ไม พทุ ธศักราช ๒๔๘๔ ทีม่ หี นวยงานรัฐเขา ไปใชประโยชนใหย่ืนขอใชประโยชนภายในวันที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๖๓ โดยมีกําหนดระยะเวลา ๑๘๐ วัน ซึ่งมีทั้งส้ิน ๕,๐๐๘ แหง ท้ังนี้ มีหนวยงานท่ีขอขยาย ระยะเวลาการดําเนินการไวและอยูระหวางการพิจารณาของคณะรัฐมนตรี ซงึ่ จะขยายระยะเวลาออกไปอีก ๑๒๐ วัน การขออนุญาตใชพ้ืนทีป่ าไมตองเปนไปตามกฎกระทรวงการขออนุญาตและการอนุญาตทําประโยชนในเขตปา พ.ศ. ๒๕๕๘ ซ่งึ หนวยงานทีข่ อใชไดไมเ กิน ๒๐ ไร การอนุญาตใหใชพ้ืนที่ปาไมกรมปาไมไมไดมอบอํานาจใหสํานัก จัดการทรัพยากรปาไมพื้นที่เปนผูใหการอนุญาต ในสวนกรณีการโอนการอนุญาตใหใชประโยชนพ้ืนที่ปาไม ในปจจุบันยังไมมีกฎหมายใดใหอํานาจในการโอนใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน การถายโอนการใชประโยชน ระหวา งหนวยงานตองมหี นังสือยินยอมการถา ยโอนการใหใชประโยชนในพ้ืนที่ปา ไมใ หกับหนวยงานใหมท ่ีประสงค จะใชพ ื้นที่หรือการโอนใบอนุญาตใหดาํ เนินการตามกฎกระทรวงการขออนุญาตและการอนุญาตทาํ ประโยชนในเขต ปา พ.ศ. ๒๕๕๘ ขอ ๒๘ ใหย่ืนคําขอตออธิบดีกรมปาไม โดยเสนอเร่ืองมาพรอมกัน และกรมกรมปาไมจะทําการ ยกเลิกการอนุญาตใหใชพ้ืนที่ของหนวยงานเดมิ และใหการอนุญาตใหหนวยงานใหมใชพืน้ ท่ีน้ันแทน กรณปี าสงวน และปาไมตามพระราชบัญญตั ิปาไม พุทธศักราช ๒๔๘๔ เปนอาํ นาจของอธิบดีหากมมี ีพ้นื ที่ไมเ กนิ ๒๐ ไร กรมปา ไมก็จะมอบอํานาจใหหนวยงานในพ้ืนที่เปนผูใหการอนุญาตตามกฎกระทรวงการขออนุญาตและการอนุญาตทํา ประโยชนในเขตปา พ.ศ. ๒๕๕๘ ขอ ๒๓ หากเปนปาซึ่งอยูในเขตปาไมถาวรเปนอํานาจของรัฐมนตรีในการ พจิ ารณาอนุญาต โดยตองเสนอเร่ืองมายังกรมปาไมใ นสวนของปาสงวน หากเปนกรณที ่ีการขอใชน้ันมีวัตถุประสงค เพ่ือจัดบริการสาธารณะสามารถขอใชพื้นท่ีไดตามระเบียบคณะกรรมการพิจารณาการใชประโยชนในเขตปาสงวน แหงชาติ วาดวยหลักเกณฑ วิธีการ และเง่ือนไขในการใชพ้ืนท่ีเปนสถานท่ีปฏิบัติงาน หรือเพ่ือประโยชนอยางอ่ืน ของสวนราชการหรือหนวยงานของรัฐภายในเขตปาสงวนแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๖๓ ซึ่งมีผลบังคับใชเม่ือวันที่ ๑๘ เมษายน ๒๕๖๓ นอกจากน้ีกรณกี ารเขาไปหาประโยชนในพ้ืนท่ปี าตองเปนไปตามระเบียบคณะกรรมการพจิ ารณา

11 การใชประโยชนในเขตปาสงวนแหงชาติ วาดวยหลักเกณฑ วิธีการ และเงอื่ นไขการขออนุญาตและการอนุญาตให เขา ทําประโยชนหรืออยูอาศัยในเขตปาสงวนแหงชาติพ.ศ. ๒๕๖๓ ซ่งึ มผี ลบังคับใชเม่ือวันท่ี ๑๘ เมษายน ๒๕๖๓ เชนเดยี วกัน ในการอนุญาตตามระเบียบดงั กลาวปลัดกระทรวงในฐานะประธานกรรมการในการพจิ ารณาอนุญาตได พจิ ารณาหาแนวทางในการมอบอํานาจในการอนุญาตใหมีความรวดเร็วขึ้นแตย ังไมสามารถดําเนินการไดเนื่องจาก กฎหมายยังไมเปดชองใหกระทําได สําหรับระยะเวลาในการยื่นขออนุญาตใชพื้นที่กรณีเปนพื้นท่ีปา ตามพระราชบัญญัติปาไม พุทธศักราช ๒๔๘๔ ระยะเวลา ๑๔๒ วัน และขั้นตอนการพิจารณาของคณะรัฐมนตรี ๖๐ วัน ในสวนของกรณีเปนพื้นท่ีปาสงวนแหงชาติ ระยะเวลา ๖๕ วัน ท้ังนี้ ไมรวมระยะเวลาในข้ันตอนการ พจิ ารณาของคณะอนุกรรมการกลน่ั กรองซงึ่ ไมไดก าํ หนดระยะเวลาการพจิ ารณาไว ในกรณีเร่ืองท่ีดินทํากินของราษฎร ขณะนี้กรมปาไมมีภารกิจท่ีอยูในความ รับผิดชอบเฉพาะในเขตพื้นท่ีปาสงวนแหงชาติเทาน้ัน การจัดสรรที่ดินทํากินใหกับราษฎรน้ันจะอยูภายใต อํานาจหนา ทขี่ องสาํ นักงานคณะกรรมการนโยบายที่ดินแหงชาติซงึ่ ดแู ลทด่ี ินทค่ี รอบคลุมหลายประเภทซึ่งที่ดิน ปาสงวนแหงชาติก็เปนท่ีดินประเภ ทหน่ึงท่ีสํานักงานคณะกรรมการนโยบายที่ดินแหงช าติ โดยคณะกรรมการนโยบายทดี่ ินแหง ชาติ (คทช.) นํามาจัดสรรเปนทด่ี ินทาํ กนิ ใหกบั ราษฎรในสวนของกรมปา ไมจะดําเนินการจัดสรรทีด่ ินในพื้นท่ปี าสงวนแหง ชาติโดยทีด่ ินทจ่ี ะนํามาจัดสรรนั้นมีทั้งสิ้นจํานวน ๓.๙ ลานไร โดยจํานวนพื้นท่ที ั้งหมดนั้นไดมาจากภาพถายทางอากาศซง่ึ เปน พืน้ ที่ท่ีราษฎรไดท าํ กนิ อยกู อนมติคณะรฐั มนตรี เมือ่ วันท่ี ๓๐ มถิ ุนายน ๒๕๔๑ พืน้ ทโ่ี ดยรวมเปนพืน้ ท่ลี ุมน้ําช้ันท่ี ๓,๔,๕ ซึ่งคํานวณไดป ระมาณ ๓.๙ ลานไร และกรมปาไมไดมีการสํารวจรังวัดและกําหนดเปนพ้ืนที่เปาหมายแลว โดยผานคณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดนิ และปจจุบันไดกระจายสงมอบพ้ืนท่ีเปาหมายใหแตละจังหวัดแลว เพ่ือใหทราบวาในแตละจังหวัดมีพื้นท่ี เปาหมายท่ีอยูในพนื้ ที่จํานวนกี่แหงทีใ่ ดบาง เพ่ือเสนอตอคณะอนกุ รรมการนโยบายท่ดี ินจงั หวดั (คทช. จงั หวดั ) เพ่ือใหความเห็นชอบและใหมีการย่ืนคาํ ขอใชพ้ืนทีต่ อไป สําหรับปญหาหรืออุปสรรคท่ีพบจากการดาํ เนินการ ในเรื่องดังกลาวคอื งบประมาณในการดาํ เนนิ การสํารวจพน้ื ที่ เนื่องจากกรมปาไมไดรับการจัดสรรงบประมาณ ไมเพียงพอในการดําเนินการ และหากไดรับความรวมมือจากหนวยงานทองถ่ินในพ้ืนที่ก็จะสงผลดีตอการ ดําเนนิ การทีร่ วดเรว็ และครอบคลมุ มากข้นึ อยางไรกต็ ามกรมปาไมไดมีการอนุญาตใหใชพื้นที่ไปแลว จํานวน ๑ ลานไรเศษ และคงเหลืออีกประมาณ ๒.๙ ลานไร ซึ่งขณะนี้อยูระหวางการดําเนินการตามขั้นตอนของ คทช. จังหวัด และสํานกั บรหิ ารจัดการปาไมในพนื้ ทใ่ี นการสงขอมูลพน้ื ที่ทีไ่ ดมกี ารสํารวจแลว ใหคณะอนุกรรมการจดั หาท่ีดิน จังหวัดอีกคร้ังหนึ่งเพ่ือเสนอใหผูวาราชการจังหวัดลงนามอนุญาตตอไป นอกจากนี้การสํารวจพ้ืนท่ี ของเจาหนาที่ของกรมปาไมในครั้งแรกจะขออนุมัติหลักการโดยเสนอเปนแปลงใหญและจะดําเนินการรังวัด เปน แปลงยอยอกี ครั้งหนงึ่ ๗. กรมอทุ ยานแหง ชาติ สัตวป า และพันธุพชื ผูแทนกรมอุทยานแหง ชาติ สตั วป า และพันธุพ ชื ไดน ําเสนอขอ มูลตอ ท่ีประชุม วา กรมอุทยานแหงชาติ สัตวปา และพันธุพชื มกี ฎหมายท่ีอยูในความรับผิดชอบ ๒ ฉบับ ไดแ ก พระราชบัญญัติ อุทยานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒ และพระราชบัญญตั ิสงวนและคุมครองสัตวปา พ.ศ. ๒๕๖๒ ซึง่ กฎหมายทั้ง ๒ ฉบับ มีเจตนารมณเพื่อ สงวน คุมครอง ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติท้ังปาไมและสัตวปา โดยใหอํานาจพนักงาน เจาหนาที่ในการใหความคุมครอง หามไมใหบุคคลใดเขาไปกระทําการใด ๆ ในพ้ืนท่ี ยกเวนจะไดรับอนุญาต จากพนักงานเจาหนาที่ การใชประโยชนหรือทํากิจกรรมใด ๆ ตองเปนไปตามหลักเกณฑของอุทยานเพ่ือใหเปนไป ตามเจตนารมณของกฎหมาย ซงึ่ ทผ่ี านมามีการใชประโยชนในพ้ืนทข่ี องอทุ ยานจะเปนไปในลักษณะการดาํ เนินการ ของพนักงานเจาหนาที่ กฎหมายอุทยานและกฎหมายปาไมน้ันมีวัตถุประสงคเพื่อคุมครองทรัพยากรธรรมชาติ

12 การดําเนินงานของหนว ยงานของรัฐการออกกฎหมายก็เพ่ือเปนการคุมครองผลประโยชนของประชาชนสว นใหญ การขอใชประโยชนพ้ืนที่ดังกลาวตองไมเปนไปในทางเสื่อมคาหรือเสียหาย การขอใชประโยชนท่ีดินอุทยานไมได กอใหเกิดอุปสรรคตอการจัดบริการสาธารณะของรัฐ ซ่ึงท่ีผานมาการอนุญาตใหทําถนนหรือไฟฟากรมอุทยานได อนุญาตเปนรายกรณีและไมขัดตอระเบียบ กฎหมาย หรือมติคณะรัฐมนตรี ซึ่งไดมีมติคณะรัฐมนตรีกําหนดหาม กรณเี ปนการตัด หรือขยาย รวมถงึ การขยายเขตไฟฟาหามไมใหกระทํายกเวนมีความจําเปน เชน การบํารุงรักษา ถนนลกู รังซงึ่ เปน หลมุ บอก็สามารถปรับปรุงหรือบดอดั โรยหนิ คลุกได ๘. กรมทรพั ยากรทางทะเลและชายฝง ผูแทนกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝง ไดนําเสนอขอมูลตอที่ประชุมวา ภารกิจ ขอบเขต อํานาจหนาท่ีของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝง มีพื้นที่รับผิดชอบทั้งสิ้น ๒๔ จังหวัด ท้ังเขตอาวไทยและ อันดามัน มีกฎหมายท่ีอยูในความรับผิดชอบ คือ พระราชบัญญัติสงเสริมการบริหารจัดการ ทรัพยากรทางทะเลและชายฝง พ.ศ. ๒๕๕๘ มพี ้ืนท่ปี าในความรับผิดชอบทงั้ ปาชายเลน และปา ชายหาด และพื้นที่ ปายชายเลนเทานั้นที่จะสามารถดําเนินการเพ่ือขออนุญาตใชได ซ่ึงพระราชบัญญัติสงเสริมการบริหารจัดการ ทรพั ยากรทางทะเลและชายฝง พ.ศ. ๒๕๕๘ มาตรา ๑๙ กาํ หนดใหอ ํานาจหนาท่ีของอธบิ ดกี รมปาไมและอธิบดีกรม อทุ ยานแหงชาติ สตั วป า และพนั ธุพชื เปนอํานาจหนาท่ีของอธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝงดว ย การขอ อนุญาตใชพ้ืนที่ปาชายเลนมีมติคณะรัฐมนตรีหามไมใหใชประประโยชนในที่ปาชายเลน ไดแก มติคณะรัฐมนตรี วันท่ี ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๓๔ มติคณะรัฐมนตรี วันท่ี ๒๒ สิงหาคม ๒๕๔๓ และมตคิ ณะรัฐมนตรี วันที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๕๔๓ หากสวนราชการใดประสงคจะใชประโยชนพื้นท่ีปาชายเลนจะตองดําเนินการขอยกเวนมติคณะรัฐมนตรี ท่ีเกีย่ วขอ งกอ นท่ีจะย่ืนเรื่องขออนุญาตตอ กรมทรพั ยากรทางทะเลและชายฝง ๙. สํานกั งานการปฏิรูปทีด่ นิ เพอื่ เกษตรกรรม ผูแทนสํานกั งานการปฏิรูปทดี่ ินเพ่ือเกษตรกรรม ไดน ําเสนอขอมลู ตอท่ีประชุม วา ปญหาการขออนุญาตใชท่ีดินขององคกรปกครองสวนทองถิ่นในพื้นท่ีสํานักนักงานการปฏิรูปท่ีดิน เพือ่ เกษตรกรรม เพ่ือดาํ เนินโครงการเกย่ี วกบั แหลงนํ้า ถนน อาคาร สถานท่ี รวมถงึ ระบบประปา โดยสาํ นักงานการ ปฏิรูปที่ดินเพอ่ื เกษตรกรรมไดมี บันทึกขอตกลง (MOU) กับกรมสงเสรมิ การปกครองสวนทอ งถ่ินท่ีจะใหห นว ยงาน ทอ งถ่นิ เขามาดําเนินการในพ้ืนท่ีของสํานักงานการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรมใหทันตองบประมาณท่ีหนวยงาน ทอ งถนิ่ ไดร บั สาํ นกั งาน การปฏริ ปู ทดี่ นิ เพือ่ เกษตรกรรมไดดําเนินการ ๓ ขั้นตอน ดังน้ี ๑. การมอบอํานาจของเลขาธิการสํานักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมใน การอนุญาตใหด ําเนนิ กิจการสาธารณปู โภคดา นแหลงน้ํา ถนน ใหกบั ผวู าราชการจังหวัดอาํ นาจในการจัดทาํ ประปา และบอน้ําบาดาลขนาดพ้ืนที่ไมเกิน ๒ งาน เพื่อใหการดําเนินการรวดเร็วขึ้น ในสวนท่ีมีปญหาอยูท่ีไมสามารถ ดําเนินการได คือ เร่ืองของขนาดพ้ืนท่ี เนื่องจากองคกรปกครองสวนทองถิ่นกําหนดมาตรฐานในเร่ืองการใช ประโยชนที่แตกตางกัน ซึ่งควรกําหนดวาแหลงนํ้าขนาดใดควรใชพื้นที่เทาใด การกอสรางประปาผิวดินแต และขนาดตองใชพื้นที่เทาใด ท้ังน้ี สํานักงานการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรมจะไดจัดทํามาตรฐานในการมอบ อาํ นาจไดถ ูกตองเหมาะสมกับขนาดพื้นทใ่ี นการขอใช ๒. การเขาไปรังวัดขอบเขตพ้ืนที่เพื่อเปนหลักฐานประกอบการขออนุญาต รวมถึง การทําความเขาใจกับประชาชนในพื้นที่ หากมีเอกสารท้ังสองกรณีเรียบรอยแลวก็สามารถดําเนินการไดเร็วข้ึน อํานาจในการพิจารณาอนุญาตของเลขาธิการสํานักงานการปฏิรูปที่ดินเพ่ือเกษตรกรรมไมจํากัดจํานวนเนื้อท่ี หากกําหนดขนาดวาประปาไมเกิน ๒ ไร ก็สามารถมอบอํานาจใหผูวาราชการจังหวัดเปนผูอนุญาตได ซ่ึงทั้งสอง หนวยงานตองทําขอตกลงในการทําขอบเขตของงานใหชัดเจน ในสวนของงบประมาณเรงดวนท่ีเปนงบประมาณ ท่ีมาจากนโยบายรัฐบาลในการกระตุนเศรษฐกิจจะมอบอํานาจใหผูวาราชการจังหวัดเปนคราว ๆ ไป ซึ่งบางกรณี

13 พบวาองคก รปกครองสวนทองถ่ินบางแหงขอใชพืน้ ที่เกินความจําเปน หรือเกินขนาดท่ีกําหนดไมเปนไปตามเกณฑ มาตรฐานทกี่ ําหนดจะดําเนินการเจรจาใหมกี ารปรับลดขนาดพน้ื ท่ที ่ีขอใชลง นอกจากนี้กฎหมายของสํานักงานการ ปฏริ ูปที่ดนิ เพ่ือเกษตรกรรมจะมีการควบคุมเร่ืองการนําดนิ ออกนอกพืน้ ทห่ี รือนําลูกรังออกจากพ้นื ที่ดวย ๑๐. กรมสง เสริมการปกครองทอ งถิ่น ผแู ทนกรมสง เสริมการปกครองทองถ่ิน ไดเ สนอขอ มูลตอที่ประชุมวา การจดั สรรที่ดนิ ทาํ กินของราษฎรทที่ ํากินในเขตพืน้ ท่ปี าสงวนโดยใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเปนหนวยงานหลักและบูรณา การในการทาํ งานรว มกบั หนวยงานทีเ่ ก่ียวของในการขับเคล่ือนภารกจิ น้ัน ในสว นของกรมสง เสริมการปกครอง ทองถิ่นขอแสดงความเห็นใน ๓ ประเด็น ดังน้ี ประเด็นแรก กรณีการจัดเก็บภาษีท่ีดินและสิ่งปลูกสราง ขณะน้ีกรมสงเสริม การปกครองทองถิน่ และองคกรปกครองสวนทอ งถิ่นไดม ีการขับเคล่ือนในเรื่องของแผนทีภ่ าษแี ละการสํารวจ เพ่ือนําไปสูการจัดเก็บภาษีรายไดในพื้นที่ของรัฐ อยางไรก็ตามในกรณีของพ่ีนองประชาชนท่ีเขาไปทํากิน ในที่ดินของรัฐน้ันสวนใหญเปนการทําเกษตรกรรม ซ่ึงกฎหมายภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสรางกําหนดใหมีการ ยกเวนการจัดเกบ็ ภาษี ๓ ป เพ่อื ไมใ หเกิดผลกระทบกบั ประชาชน ดังน้ัน ประชาชนจะไมไ ดรับผลกระทบจากการ จัดเกบ็ ภาษีท่ีดินและส่ิงปลูกสราง โดยจะเริ่มจัดเก็บภาษีที่ดนิ และสิ่งปลูกสรา งในปที่ ๔ และเพื่อบรรเทาปญหา การจัดเก็บภาษีรัฐบาลไดกําหนดใหปรับลดอัตราการจัดเก็บภาษีจากหน่ึงรอยเต็มใหเหลือเพียงรอยละสิบ เทา นน้ั ประเด็นที่สอง การจัดบริการสาธารณะ เมื่อกฎหมายเปดชองใหองคกรปกครองสวน ทองถิ่นมีหนาที่ดําเนินการในเร่ืองการจัดบริการสาธารณะตามท่ีกฎหมายจัดตั้งกําหนดไว ไดแก พระราชบญั ญัตอิ งคก ารบรหิ ารสว นจังหวัด พ.ศ. ๒๕๔๐ พระราชบัญญตั เิ ทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ พระราชบญั ญตั ิ สภาตําบลและองคการบริหารสวนตําบล พ.ศ. ๒๕๓๗ และพระราชบัญญัติกําหนดแผนและข้ันตอน การกระจายอํานาจใหแ กองคกรปกครองสวนทองถิน่ พ.ศ. ๒๕๔๒ ดงั น้ัน องคกรปกครองสว นทอ งถ่นิ จึงสามารถ ดําเนินการจดั บรกิ ารสาธารณะได ประเด็นทีส่ าม การอดุ หนุนงบประมาณใหกรมปาไม ซึง่ มีประเด็นวาองคกรปกครองสวน ทองถิ่นสามารถอุดหนุนงบประมาณในการรังวัดท่ีดินรายแปลงไดหรือไม เมื่อพิจารณากฎหมายท่ีเก่ียวของ ทงั้ ในสวนของกฎหมายจัดต้ังองคกรปกครองสวนทองถ่ิน หรือกฎหมายกําหนดแผนและขนั้ ตอนการกระจาย อํานาจใหแก องคปกครองสวนทองถิ่นแลวพบวาไดกําหนดใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นมีอํานาจหนาท่ี จัดการ บํารุงรักษา ปาไม ที่ดิน และทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมแตไมไดใหอาํ นาจหนาที่ในเรื่องการ สํารวจรังวัดที่ดินตามโครงการจัดสรรที่ดินทํากินใหกับชุมชนแตอยางใด องคกรปกครองสวนทองถิ่นจึงไม สามารถต้งั งบประมาณอดุ หนุนใหก รมปา ไมไ ด ๑๑. สาํ นกั งานคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกอ งคก รปกครองสวนทอ งถน่ิ ผอู าํ นวยการสาํ นักงานคณะกรรมการการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคก รปกครองสว นทองถน่ิ ไดเสนอขอมูลตอท่ีประชุมวา สืบเนื่องจากพระราชบัญญัติภาษีท่ีดินและส่ิงปลูกสราง พ.ศ. ๒๕๖๒ มีผลใช บังคับและมีหลักการสําคัญคือ กําหนดใหที่ดินทุกประเภทเมื่อมกี ารใชประโยชนจากที่ดนิ เกิดข้ึนจะตองมีการ เสียภาษีในที่ดินนั้น ดังนั้น เม่ือมีการใชประโยชนจากที่ดินท้ังในสวนที่ดินของหนวยงานรัฐหรือรัฐวิสาหกิจ ก็ตองเสียภาษีท่ีดินและส่ิงปลูกสราง การดําเนินการตามกฎหมายดังกลาวกําหนดใหองคกรปกครองสวน ทอ งถิ่นมหี นาที่ในการสํารวจ รวบรวมบัญชี รวมถึงการประเมินภาษดี วย ซงึ่ ในเบ้ืองตน การท่ีองคกรปกครอง สวนทอ งถิ่นจะเขาไปสํารวจท่ีดนิ ท่ีอยูในความครอบครองของหนวยงานรัฐหรือรัฐวิสาหกิจนั้นอาจเกดิ ปญหา

14 ในทางปฏบิ ัติ ดังน้ัน คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคก รปกครองสว นทองถน่ิ ไดรับทราบถงึ ปญ หาท่ี เกิดขึ้น จึงไดเชิญหนวยงานรัฐและรัฐวิสาหกิจรวมท้ังสิ้น ๓๓ แหง ไดแกหนวยงานรัฐท่ีมีพื้นท่ีของตนเอง เชน กรมปาไม กรมอุทยานแหงชาติสัตวปาและพันธุพืช พื้นท่ีของทหาร หรือรัฐวิสาหกิจ เชน การรถไฟ เปนตน มารว มประชุมหารอื ทง้ั นี้ คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคก รปกครองสวนทอ งถิ่นไดมมี ติ เม่ือวันท่ี ๕ ตุลาคม ๒๕๖๓ กําหนดแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเขาไปสํารวจที่ดินท่ีมีการใช ประโยชนท้ังท่ีดินของรัฐและรัฐวิสาหกิจ และใหเสนอตอคณะรัฐมนตรีเพื่อรับทราบและใหหนวยงานรัฐ หรือรัฐวิสาหกจิ รบั ไปดําเนินการ โดยคณะรัฐมนตรีไดม ีการประชมุ มติรบั ทราบแนวทางปฏิบตั ิทคี่ ณะกรรมการ การกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นเสนอ ท้ังนี้ คณะรัฐมนตรีมีมติใหหนวยงานรัฐ หรือรัฐวิสาหกจิ ถือปฏิบัติเพอื่ เปนแบบอยางทดี่ ีในการเสยี ภาษที ี่ดินและสิ่งปลูกสราง เมื่อวันที่ ๑๕ กมุ ภาพันธ ๒๕๖๔ สําหรับแนวทางการแกไขปญหา หากพิจารณาอํานาจหนาที่ขององคกรปกครองสวน ทองถิ่นตามกฎหมายจัดต้ังองคกรปกครองสวนทองถ่ิน หรือกฎหมายกําหนดแผนและข้ันตอนการกระจาย อํานาจแลวจะพบวากฎหมายใหอํานาจองคกรปกครองสวนทองถิ่นในการดูแล บํารุงรักษา ปาไม ท่ีดิน ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมในสวนของภารกจิ ตามแผนการถายโอนไดคํานึงถึงการดําเนินภารกิจของ องคกรปกครองสว นทอ งถนิ่ ในการเขา ไปดําเนินการในพื้นทต่ี า ง ๆ ของหนว ยงานอืน่ ไวทั้งในสว นของกรมปาไม กรมอุทยานแหง ชาตสิ ัตวปาและพันธุพชื สํานกั งานปฏิรปู ทด่ี ินเพอ่ื เกษตรกรรม ซง่ึ แนวทางปฏิบัติใหห นว ยงาน สํารวจและเตรียมความพรอมใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเพื่อใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินมีอํานาจในการ บรหิ ารจดั การเกี่ยวกบั การใชประโยชนในพืน้ ทีต่ าง ๆ ซงึ่ มีกฎหมายเกีย่ วขอ งหลายฉบับ การกําหนดใหอ งคก รปกครอง สวนทอ งถนิ่ เขาไปมีอํานาจดาํ เนินการในพื้นทีข่ องหนวยงานอ่ืนจําเปนตองแกไขกฎหมาย เชน พระราชบัญญัติปาไม พุทธศักราช ๒๔๘๔ และพระราชบัญญัติปาสงวนแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๐๗ เพ่ือใหผูบริหารทองถ่ินเปนเพนักงาน เจาหนาท่ีตามกฎหมายนั้นดวย และหากมีรายไดเกิดข้ึนก็ใหรายไดน้ันเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ท้ังนี้ คณะกรรมการการกระจายอาํ นาจใหแกองคกรปกครองสวนทอ งถิน่ ไดมีการจัดทําบนั ทกึ ขอ ตกลงความรว มมือ ระหวางสํานักงานคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น กรมสงเสริม การปกครอง ทอ งถ่ิน กรมปาไม กรมอทุ ยานแหงชาตสิ ตั วปาและพนั ธุพืช กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝง และสถาบันพัฒนา องคกรชุมชน หนวยงานของทองถิ่นที่จะเขาไปดําเนินงานในพ้ืนท่ีของกรมอุทยานแหงชาติสัตวปาและพันธุพืช เพื่อจัดทําบริการสาธารณะก็สามารถดําเนินการได โดยที่หนวยงานตาง ๆ ท่ีเกี่ยวของ เชน สถาบันพัฒนาองคกร ชมุ ชนหรือ พอช. มีบทบาทชว ยเหลอื องคกรชุมชนที่อยใู นพ้นื ที่เก่ียวกับการพฒั นาอาชีพ การพัฒนารายได ซ่ึงการทํา บันทึกขอตกลงนี้สถาบันพัฒนาองคกรชุมชนมีการสนับสนุนงบประมาณในการขับเคลื่อนโครงการที่ทําบันทึก ขอ ตกลงในพืน้ ที่แลว ประมาณ ๓๐๐ ตําบล ๖. ปญหางบประมาณ ปญหางบประมาณที่ไมสมดุลกับการบริหารงานขององคกรปกครองสวน ทอ งถ่ินในการจดั ทาํ บริการสาธารณะในดา นตาง ๆ การรับฟง ความคิดเหน็ จากหนวยงานท่ีเก่ียวของ ๑. สมาคมองคการบรหิ ารสว นจังหวดั แหง ประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ไดใหขอมูลตอ ที่ประชุมวา ปญหาเร่ืองงบประมาณเปนปญหาที่สําคัญที่สงผลตอการจัดบริการสาธารณะขององคกรปกครอง สว นทองถน่ิ เนือ่ งจากไมเ พียงพอตอ การดําเนนิ งานตามอํานาจหนาทีท่ ่ีเพมิ่ มากข้ึน นอกจากนี้งบประมาณของ กลุมจังหวัดและยุทธศาสตรจังหวัด หากมีการเสนอของบประมาณ จะไมสามารถเสนอโครงการท่ีเปนภารกิจ

15 ถายโอนใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นได และควรกําหนดใหองคการบริหารสวนจังหวัดสามารถเขาไป สนับสนนุ งบประมาณเพอื่ ไมใ หเกดิ ความเหลอ่ื มลํา้ ในเรอ่ื งของการศกึ ษา ๒. สมาคมสันนบิ าตเทศบาลแหง ประเทศไทย ผแู ทนสมาคมสันนบิ าตเทศบาลแหงประเทศไทย ไดเ สนอขอมูลตอทปี่ ระชุม วา ปญหารายไดขององคกรปกครองสวนทองถิ่นเกิดจากรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ินท่ีจัดเก็บเอง มจี ํานวนลดลง เน่ืองจากสถานการณก ารแพรระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ และนโยบายลดภาษี ทดี่ ินและส่งิ ปลูกสรา งของรฐั บาล ท้งั น้ี สมาคมสันนบิ าตเทศบาลแหง ประเทศไทยกําลังดาํ เนินการจดั ทําหนังสือ ถงึ คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกอ งคกรปกครองสวนทองถ่ินเพื่อเสนอปญหากรณเี ทศบาลนครและ เทศบาลเมืองสูญเสียรายไดจากการจัดเก็บภาษีท่ีดินและส่ิงปลูกสราง เนื่องจากมาตรการลดภาษีท่ีดินและ สิ่งปลูกสรางของรัฐบาล โดยยังไมไดรับการชดเชยรายได ในขณะที่เทศบาลตําบลและองคการบริหารสวน ตาํ บลไดร ับการจัดสรรเงนิ ชดเชยดงั กลา วแลว ๓. สมาคมองคการบรหิ ารสว นตาํ บลแหงประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคก ารบริหารสวนตําบลแหง ประเทศไทย ไดเสนอขอมูลตอ ที่ ประชุมวา องคการบริหารสวนตําบลไดรวมกับกรมสงเสริมการปกครองทองถิ่นในการจัดทําแผนที่ภาษี โดยได ดาํ เนินการแลว ในทุกพนื้ ท่ี สําหรับการจัดเก็บภาษีทดี่ ินและสิ่งปลูกสรางเปนเร่ืองใหม ซง่ึ การดาํ เนินการตาม พระราชบัญญัตภิ าษีท่ีดินและส่ิงปลูกสรา ง พ.ศ. ๒๕๖๒ ในหวงระยะเวลาดําเนินการของปพ.ศ. ๒๕๖๓ และป พ.ศ. ๒๕๖๔ อาจทําใหรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ินในสวนนี้หายไป ทั้งนี้ รัฐบาลไดมีการชดเชย รายไดในสวนที่หายไปใหแลว กรณีการเขาไปสํารวจพ้ืนที่ก็เปนไปตามท่ีกฎหมายกําหนด ซ่ึงหากกฎหมาย กาํ หนดใหองคก ารบรหิ ารสวนตาํ บลมีอาํ นาจหนาท่ีองคก ารบริหารสว นตําบลกจ็ ะเขา ไปดาํ เนินการ และขณะนี้ ยังไมม ีความชดั เจนในเรอ่ื งของขอมลู ที่ดนิ ทอี่ ยใู นความรับผิดชอบของกรมปา ไม นอกจากน้ี ปญหาความลาชาในการเชื่อมโยงการแกปญหาระหวางราชการ สวนกลางกบั องคก รปกครองสวนทองถิ่น เชน กรณรี าชการสวนกลางจัดสรรงบประมาณเพ่ือแกปญหาภยั แลง ในพื้นที่ตาง ๆ แตตองการทราบปญหาและรายละเอียดการดําเนินโครงการขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน จึงตองใหองคกรปกครองสวนทองถิน่ เสนอเรื่องและโครงการมายังราชการสวนกลาง ซงึ่ ขน้ั ตอนการแจงเร่ือง จากราชการสวนกลางไปยังองคกรปกครองสวนทองถิ่น และการเสนอเรื่องจากองคกรปกครองสวนทองถิ่น กลับไปยังราชการสวนกลางใชเวลานาน ทําใหไมสามารถดําเนินการไดทันระยะเวลาการใชจายงบประมาณ จึงไมสามารถแกไขปญหาความเดอื ดรอนของประชาชนได และพบวา ในหลายกรณีเมอ่ื ราชการสว นกลางไดรับ ทราบปญหาในระดับพ้นื ท่แี ลว แตส่งั ใหห นว ยงานท่ไี มม ีความพรอมในแกไ ขปญ หาเปน ผูดําเนนิ การ เชน สัง่ การ ใหอําเภอเปนผูขุดลอกคูคลอง ทง้ั ท่ี อาํ เภอไมม ีนายชางโยธาเพ่อื ควบคุมงาน เปนตน ทายท่สี ุดตอ งใหองคกร ปกครองสวนทองถิ่นเปนผูดําเนินการ จึงเกิดปญหาเก่ียวกับการบริหารสัญญาในการดําเนินการ นอกจากน้ี ปญหาการเปลี่ยนแปลงประเภทท่ีดินจากที่ทุงเลี้ยงสัตวเปนที่ดินอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดินสําหรับ พลเมืองใชรวมกัน ใชเวลานาน ทําใหไมทันตอการดําเนินการตามงบประมาณท่ีไดรับการอนุมัติ การเปล่ียนแปลงประเภทท่ีดนิ จากท่ีทุง เลี้ยงสัตวเปนทีด่ ินอันเปนสาธารณสมบตั ิของแผนดนิ สําหรบั พลเมืองใช รวมกัน แลวพัฒนาพื้นท่ดี ินกลาวเปนแหลงนา้ํ เพื่อสาธารณประโยชน จําเปนตองปฏิบัตติ ามหลักเกณฑตาง ๆ เชน หนวยงานท่ีดูแลตองมีงบประมาณเพียงพอ เปนตน ซ่ึงองคกรปกครองสวนทองถ่ินมักมีงบประมาณ เพยี งพอตอการบํารุงรักษา แตไมเพยี งพอตอการพฒั นา ซง่ึ ศกั ยภาพดงั กลาวมักถูกนํามาพิจารณาในแงท่ีเปน อปุ สรรคตอการขออนญุ าตเปลยี่ นแปลงประเภททด่ี นิ ขององคกรปกครองสวนทองถ่นิ

16 ปญหาการเปลี่ยนแปลงประเภทท่ีดนิ จากทท่ี ุงเลี้ยงสัตวเปนทด่ี ินอันเปนสาธารณ สมบตั ิของแผนดนิ สําหรับพลเมืองใชร วมกัน ใชเ วลานาน ทาํ ใหไมท ันตอการดําเนนิ การตามงบประมาณท่ีไดรบั การอนมุ ตั ิ การเปล่ยี นแปลงประเภทท่ดี ินจากทท่ี ุงเล้ียงสตั วเปนท่ีดินอนั เปน สาธารณสมบตั ิของแผนดินสําหรับ พลเมืองใชรวมกัน แลวพัฒนาพื้นที่ดินกลาวเปนแหลงน้ําเพ่ือสาธารณประโยชน จําเปนตองปฏิบัติตาม หลักเกณฑต าง ๆ เชน หนวยงานที่ดแู ลตองมีงบประมาณเพียงพอ เปนตน ซ่งึ องคก รปกครองสวนทอ งถิ่นมกั มี งบประมาณเพยี งพอตอการบํารุงรักษา แตไมเ พยี งพอตอการพฒั นา ซึง่ ศักยภาพดังกลาวมกั ถกู นํามาพิจารณา ในแงท ีเ่ ปนอุปสรรคตอ การขออนุญาตเปล่ยี นแปลงประเภทท่ีดนิ ขององคกรปกครองสว นทองถิน่ ๔. สํานักงานคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวน ทอ งถิ่น ผูแทนสํานักงานคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวน ทอ งถิน่ ไดเ สนอขอมูลตอ ทป่ี ระชุมวา กรณแี หลง รายไดขององคกรปกครองสวนทองถน่ิ นัน้ ประกอบดว ย 1) รายไดทร่ี ัฐบาลจัดเก็บใหและแบงให (ภาษีรัฐจัดสรร) เชน ภาษีมลู คาเพิ่ม ภาษี ธุรกิจเฉพาะ ภาษีสุราและสรรพาสามิต ภาษีคาธรรมเนียมรถยนต เปนตน และภาษีที่รัฐแบงให คือ ภาษมี ูลคา เพมิ่ ทรี่ ัฐจดั สรรเพม่ิ เติมใหแ กอ งคก รปกครองสว นทองถน่ิ 2) เงนิ อุดหนนุ แบงเปน เงนิ อุดหนุนท่วั ไปและเงินอุดหนุนเฉพาะกจิ 3) รายไดท่ีทองถ่ินจัดเก็บเอง ไดแก ภาษีโรงเรือนและท่ีดิน ภาษีบํารุงทองท่ี (ซ่ึงตอมาภายหลังเปนภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสราง) ภาษีปาย อากรฆาสัตว อากรรังนกอีแอน คาธรรมเนียม คา ใบอนุญาต คา ปรบั ภาษบี าํ รงุ ทอ งทท่ี จี่ ดั เกบ็ จากยาสบู นาํ้ มนั คาธรรมเนียมเขาพักโรงแรม โดยเปาหมายรายไดขององคกรปกครองสวนทองถิ่นในแผนการกระจายอํานาจ ใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน พ.ศ. 2543 และแผนปฏิบัติการกําหนดขั้นตอนการกระจายอํานาจให องคก รปกครองสว นทอ งถิ่นไดกําหนดเปาหมายทีเ่ ก่ียวของกบั รายไดขององคก รปกครองสว นทองถ่นิ ไวประการ หนึ่งวา“กําหนดการจัดสรรภาษีและอากร เงินอุดหนุน และรายไดอื่น ใหแก องคกรปกครองสวนทองถ่ินให สอดคลองกับอํานาจและหนาท่ีอยางเหมาะสม โดยใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน มีรายไดเพิ่มขึ้นคิดเปน สัดสวนตอรายไดรัฐบาลภายในป พ.ศ. 2544 ไมนอยกวารอยละ 20 และในป พ.ศ. 2549 ไมนอยกวา รอยละ 35 โดยตั้งแตปงบประมาณ พ.ศ. 2550 เปนตนไป ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินมีรายไดเพ่ิมข้ึน คดิ เปนสัดสว นตอ รายไดสุทธิของรฐั บาลไมนอยกวารอยละ 25 และมีจุดมุงหมายที่จะใหองคกรปกครองสวน ทอ งถ่ินมีรายไดเพมิ่ ขนึ้ คดิ เปนสัดสว นตอ รายไดสทุ ธริ ัฐบาลไมน อ ยกวา รอ ยละ 35 กรณีหลักเกณฑการจัดสรรเงินอุดหนุน คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแก องคก รปกครองสว นทอ งถ่นิ มีหนา ทโี่ ดยตรงท่จี ะจดั สรรเงินอุดหนนุ โดยจะกาํ หนดกอ นท่ีสํานักงบประมาณหรือ คณะรัฐมนตรีจะออกเปนมติ ประมาณเดือนธันวาคม โดยจะกําหนดแนวทางวาจะจัดสรรใหองคกรปกครอง สวนทองถิ่นใด จํานวนเทาใด และจะกําหนดวาจะใหเพิ่มขึ้นหรือจะใหเงินอุดหนุนทั่วไปมากกวาเงินอุดหนุน เฉพาะกิจ ซ่ึงการจัดสรรเงินอุดหนุนแบงเปน 2 ประเภท คือ 1.ตั้งตรงกับสํานักงบประมาณ และ 2.ต้ังผาน กรมสง เสริมการปกครองทอ งถ่ิน โดยเม่อื คณะกรรมการการกระจายอาํ นาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน เห็นชอบแลว กจ็ ะสงให สํานักงบประมาณ และกรมสง เสรมิ การปกครองทอ งถิ่น ซึง่ บทบาทของคณะกรรมการ การกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินน่ัน ก็คือการกําหนดรายไดขององคกรปกครอง สวนทอ งถิ่นใหไดไ มนอยกวารอยละ 35 แตอยางไรก็ตามจะเห็นไดวา การจัดสรรรายไดใหแกองคก รปกครอง สวนทองถิ่นที่ผานมาไมเ คยไดรับเกนิ กวารอยละ 30 เพราะการตัดสินใจสุดทา ยยังเปนไปตามคณะรัฐมนตรี และสํานักงบประมาณ คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นจึงเปนเพียง

17 หนวยงานใหนโยบาย และใหความคิดเห็น อีกท้ังในปจจุบันการต้ังงบประมาณแบบต้ังตรงทําใหรายการ ดําเนินการตาง ๆ ของเทศบาลเมือง เทศบาลนคร และองคการบริหารสวนจังหวัดถูกกําหนดไวใน พระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2564 สงผลใหคณะกรรมการการกระจาย อาํ นาจใหแกอ งคกรปกครองสวนทองถ่ินจะออกประกาศใหองคการบริหารสวนตําบลและเทศบาลตําบลเทานั้น สวนกรณีเงินอุดหนุนทั่วไปตามอํานาจหนาท่ี คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวน ทองถิ่นก็จะกําหนดหลักเกณฑใหองคการบริหารสวนตําบลและเทศบาลตําบล โดยผานกรมการปกครอง ทองถ่ิน ซ่ึงใชหลักเกณฑรอยละ 30 จัดสรรเทากัน รอยละ 15 ตามจํานวนประชากร รอยละ 15 ตามพื้นท่ี และรอยละ 40 ผกผันตามรายได กรณีองคกรปกครองสวนทองถิ่นใดไดรับจัดสรรนอยกวาปท่ีผานมาใหไดรับ จดั สรรเทาปท ผ่ี านมา ซ่ึงใชห ลกั เกณฑเดียวกบั สํานกั งบประมาณ สวนกรณีจะใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินมีรายไดในการจัดเก็บงบประมาณที่ เพิ่มขึ้นน้ัน ขณะน้ีอนุกรรมการจัดทํากฎหมายรายไดใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน โดยศาสตราจารย (พิเศษ) ดร.สมชัย ฤชุพันธุ เปนประธาน ไดดําเนินการเสร็จเรียบรอยแลว และนําเสนอคณะรัฐมนตรีแลว โดยคณะรัฐมนตรีไดใหหนวยงานท่ีเก่ียวของ อาทิ สํานักงบประมาณ สภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม แหงชาติ กระทรวงมหาดไทย ฯลฯ เสนอความคิดเห็น และใหนํากลับมาเสนอคณะรัฐมนตรีอกี คร้ัง แตเน่ือง ดวยสถานการณการแพรระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ทาํ ใหอนุกรรมการจัดทํากฎหมายรายได ใหแกองคกรปกครองสว นทองถ่ินเลื่อนการประชุมออกไป โดยกฎหมายดังกลาวจะกําหนดรายไดขององคกร ปกครองสวนทองถ่ินไวชัดเจน วาภาษีฐานใดเปนขององคกรปกครองสวนทองถิ่น และภาษีใดใชฐานรวมกบั รัฐบาล ทงั้ น้ีภาษีใดท่ีองคกรปกครองสวนทองถ่ินไมมีศักยภาพในการจัดเก็บกส็ ามารถใหหนวยงานเจาสังกัด จดั เกบ็ ใหได โดยมคี าใชจาย อยางไรก็ตามกฎหมายรายไดใ หแกองคกรปกครองสวนทอ งถ่ินไมไดม ีการเพ่ิมเติม ประเภทของภาษีแตอยางใด เพียงแตจัดระบบการจัดเก็บใหชัดเจนเทา น้ัน อาทิ องคก รปกครองสวนทองถิ่น ขนาดเล็กกวาองคการบริหารสวนจังหวัด ก็จะมีภาษีทีด่ ินและส่ิงปลูกสราง คา ทะเบียนจดสิทธินิติกรรม ภาษี ปา ย ภาษกี ารพนนั อากรฆา สตั ว อากรรังนกอีแอน (ภาษีสงิ่ แวดลอม ซงึ่ อาจจัดเกบ็ ไดใ นอนาคต) สวนองคการ บรหิ ารสวนจังหวดั ก็จะมีภาษีรถยนต ภาษคี า ปลกี นํา้ มัน ภาษีคา ปลกี ยาสูบ ภาษภี าคโรงแรม อากรรงั นกอีแอน (ภาษสี ิ่งแวดลอม ซง่ึ อาจจัดเกบ็ ไดใ นอนาคต) สว นภาษที ใ่ี ชฐ านรว มกันคือภาษมี ลู คา เพม่ิ และภาษธี ุรกจิ เฉพาะ ภาษีสรรพสามิต ภาษีเหลานี้คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทอ งถ่ินจะกําหนดวา จะใหทองถ่ินเทาใด นอกจากนี้ยังมภี าษีตัวใหม คือ ภาษีอีเซอรวิส ซ่งึ กรมสรรพากรจะจัดเกบ็ จากผูใชบริการ เครือขายสังคมออนไลน เชน เฟซบุก (Facebook) ยูทบู (YouTube) ฯลฯ แลวจัดสรรใหองคก รปกครองสวน ทองถิน่ สว นภาษีท่ีรฐั จัดสรรใหอ งคกรปกครองสวนทอ งถ่ิน เชน คาภาคหลวงปโ ตรเลยี ม คาภาคหลวงแร ฯลฯ สวนการประกันรายไดขององคกรปกครองสวนทองถิ่น ในกฎหมายฉบับน้ีมีการ ประกันรายไดใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นมรี ายไดคิดเปนสัดสวนตอรายไดสุทธิของรัฐบาทไมนอยกวารอย ละ 35 เอาไว ซ่ึงเม่ือป พ.ศ. 2561ไดผานการรับฟงความคิดเห็นจากหนวยงานที่เก่ียวของและไดเสนอ คณะรัฐมนตรีแลว ซ่ึงคณะรัฐมนตรีไดใหปรับแกไขตามความคิดเห็นของหนวยงาน โดยขณะน้ีไดปรับแกไข เรยี บรอ ยแลว พรอ มนาํ เสนออนกุ รรมการจัดทาํ กฎหมายรายไดใ หแ กอ งคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ ตอไป สว นประเด็นการถายโอนภารกิจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน โดยเฉพาะภารกิจ ดา นถนน คณะกรรมการการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคก รปกครองสวนทองถนิ่ ไดม ีการประชมุ พิจารณา โดยได กําหนดไวชัดเจนระหวางกรมทางหลวงชนบทและองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ท้ังนี้ไมควรถายโอนคืนให กรมทางหลวงชนบท เพราะจะทําใหผิดหลักการการกระจายอาํ นาจ ซง่ึ การถา ยโอนกลบั คนื เปนการแกไ ขท่ผี ิด จุด เพราะปญหาท่แี ทจรงิ คือการจัดสรรงบประมาณ โดยสํานักงบประมาณ

18 ประเด็นการลดความเหลื่อมล้ํา คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถิ่นไดมีแนวคิดท่จี ะนําภาษที ุกประเภทมารวมกันแลวจัดสรรใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ตามการจัดบริการสาธารณะ ซึ่งปรากฏวารัฐจะตองจัดสรรงบประมาณใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน เปนจํานวนมาก โดยเฉพาะเรื่องภาษี ที่จะจัดสรรตามแหลงกําเนิด อาจทําใหเกิดความเหล่ือมล้ําเพิ่มมากขนึ้ อยางไรกต็ ามคณะกรรมการการกระจายอาํ นาจใหแกองคก รปกครองสวนทองถ่ินก็มิไดเพิกเฉย โดยไดกําหนด วงเงินภาษีมูลคาเพ่ิม ตามพระราชบัญญัติกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สวนทอ งถ่ิน พ.ศ. ๒๕๔๒ มาเปนตวั ลดความเหลื่อมล้ํา จํานวน 130,000 ลานบาท โดยทง้ั นี้คณะกรรมการ การกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินจะมีการประชุมเรื่องการปรับหลักเกณฑเงินอุดหนุน ในวันที่ 16 กรกฎาคม2564 ประเด็นการชดเชยรายไดใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น คณะกรรมการ การกระจายอํานาจใหแกองคก รปกครองสว นทองถนิ่ ไดนําเงินสะสมมาชดเชยรายไดในเร่ืองที่ดนิ และส่ิงปลูก สราง ซึ่งองคก ารบริหารสวนตําบลและเทศบาลตําบลจะไดรบั การชดเชย ในป พ.ศ. 2564 จาํ นวน 16,759 ลานบาท ซึ่งขณะน้ีไดจัดทําหลักเกณฑเ สร็จเรียบรอยแลว และอยูระหวางนําเสนอคณะกรรมการการกระจาย อํานาจใหแ กอ งคกรปกครองสวนทองถ่นิ โดยคาดวาจะจัดสรรใหองคกรปกครองสวนทอ งถ่ินไดประมาณเดอื น กรกฎาคม พ.ศ. 2564 สวนกรณีเทศบาลเมือง เทศบาลนคร องคการบริหารสวนจังหวัด กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยาไดรับชดเชยประมาณ 22,000 ลานบาท ขณะนี้ไดนําเสนอผานคณะกรรมการการกระจาย อาํ นาจใหแ กอ งคกรปกครองสวนทอ งถิ่นแลว และไดน ําเสนอตอคณะรัฐมนตรี ซง่ึ คณะรัฐมนตรไี ดใ หสอบถาม หนว ยงานทเี่ กีย่ วขอ งกอน โดยวันที่ 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2564 จะนาํ เสนอคณะรฐั มนตรีอกี ครั้ง กรณีกฎหมายกิจการพาณิชย ตอนน้ีคณะอนุกรรมการเฉพาะกิจการพัฒนาการ จัดเก็บรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ไดศึกษาเร่ืองดังกลาวแลว ท้ังน้ีจะนํามาศึกษาอีกครั้งหน่ึง สวนกรณีกฎหมายกลางที่จะนํามาใชแทนกฎหมายกวา ๒๐๐ ฉบับในการถายโอนภารกิจน่ัน อาจกระทบ ตอกรม กระทรวงได จึงตองศกึ ษาใหร อบคอบอีกครั้ง ๕. กรมสงเสรมิ การปกครองทอ งถน่ิ ผูแทนกรมสงเสริมการปกครองทองถ่ิน ไดเสนอขอมูลท่ีประชุมวา กรมสงเสริมการ ปกครองทองถิ่นไดมีการรวมกับสถาบันการศกึ ษาทําการวิจัยและสํารวจ พบวา ปญหาหลักในเรื่องการจัดเกบ็ รายไดขององคกรปกครองสวนทอ งถิ่น มดี ังนี้ กฎหมายภาษีทีใ่ หองคก รปกครองสวนทอ งถิ่น จัดเกบ็ เองบังคับ ใชมาเปนเวลานานโดยไมมีการแกไข ไมมแี หลงกําเนิดรายไดใหม ขอ มลู ฐานภาษีของผูเสยี ภาษยี ังไมครบถวน เชน ภาษีท่ีดินและสิ่งปลูกสรางในป พ.ศ. 2563 สํานักงานตรวจเงินแผนดินไดไปตรวจสอบ และพบวาขอมูล ดงั กลาวยงั แตกตางจากความเปนจริงเกือบครึ่ง ผบู ริหารขององคก รปกครองสว นทองถนิ่ มคี วามสนใจทจ่ี ะใชจาย งบประมาณ มากกวาการหารายได สวนประเด็นการประมาณการรายไดทองถ่ินที่ผิดพลาดอยางมากน้ัน เนื่องจากการ ประมาณการรายไดน้ัน จะตองมกี ารดําเนินการจากหนวยงานทเ่ี ก่ยี วขอ ง อาทิ สภาพัฒนาการเศรษฐกิจและ สังคมแหงชาติ สํานักงบประมาณ ธนาคารแหงประเทศไทย กระทรวงการคลัง จะเปนหนวยงานท่ีกําหนด ตัวประมาณการรายได ซ่ึงที่ผานมาจะประมาณการรายไดสูงกวาการจัดเก็บจริงคอนขางมาก อยางไรก็ตาม ป พ.ศ. 2564 ไดมีการปรับลดเนื่องจากการจัดเก็บภาษีท่ดี ินและสิ่งปลูกสรางท่ผี านมา องคก รปกครองสวน ทอ งถนิ่ จัดเก็บไดนอ ย

19 ประเด็นรายไดขององคกรปกครองสวนทองถิ่นท่ีรวมเงินอุดหนุน ท้ัง 7,850 แหง เฉลี่ยอยูท่ีละ 80 ลานบาท รายไดจัดเก็บเองอยูท่ี 4 ลานบาท และมีองคกรปกครองสวนทองถ่ินกวา 4 พัน กวาแหง มีรายไดจ ัดเกบ็ เองต่าํ กวา 1 ลา นบาท สาํ หรับรายไดท ่ีรฐั จัดสรรใหเฉล่ยี อยทู ่ี 38 ลานบาท รายไดไม รวมเงินอุดหนุน 42 ลานบาท รายไดรวมเงินอุดหนุนประมาณ 37 ลานบาท ทั้งน้ีจะเห็นไดวาป 2563 องคกรปกครองสวนทองถ่ินสามารถจัดเก็บรายไดนอยลงเน่ืองจากภาษีส่ิงปลูกสราง สวนป 2564 และ ป 2565 นา จะมกี ารจัดเก็บรายไดเพ่มิ ขึ้นแตไ มมาก เน่อื งจากอยใู นระยะฟน ฟู กรณีเงินอุดหนุน กรมสงเสริมการปกครองทองถิ่นจะดูแลเทศบาลตําบล และ องคการบริหารสวนตําบล โดยไดมีการจัดทําแผนพัฒนาแหลงน้ํา 5 ป และแผนพัฒนาถนน 5 ป โดยกรม สงเสรมิ การปกครองทอ งถน่ิ จะพิจารณาโครงการดงั กลา วกอนนาํ เสนอสาํ นักงบประมาณ กรณีภาษีปโตรเลียมไดกําหนดไวในพระราชบัญญัติองคการบริหารสวนจังหวัด พ.ศ. 2540โดยเหตุผลท่ีกําหนดใหไมเกินลิตรละ 10 สตางค ก็เน่ืองจากเพ่ือความเปนอิสระของผูบริหาร และสภาขององคก ารบรหิ ารสวนจงั หวดั นนั่ ๆ จึงไมไดกาํ หนดไวช ดั เจน ๗. ปญหาการถา ยโอนภารกิจ และการกระจายอาํ นาจ ปญหาการถายโอนภารกิจท่ีขาดหลักฐานรองรับการถายโอนนั้นทําใหองคกร ปกครองสวนทองถ่ินไมสามารถของสนับสนุนงบประมาณในการดําเนินงานตามภารกิจที่ไดรับการถา ยโอนนน้ั ได ตลอดจนปญหาการใชดลุ พินจิ ในการใหอนญุ าตใชพื้นที่เพือ่ จัดทําบรกิ ารสาธารณะ เชน องคกรปกครองสวน ทองถิ่นต้ังงบประมาณเพื่อพัฒนาในพ้ืนท่ีของหนวยงานของรัฐ เชน พื้นท่ีของกรมปาไม หากหนวยงานของรัฐ ดังกลาวไมอนุญาตใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเขาไปใชพื้นที่ดังกลาว องคกรปกครองสวนทองถ่ินยอมไม สามารถเขา ไปพฒั นาหรือจดั ทําบรกิ ารสาธารณะในพนื้ ทดี่ งั กลาวได เปนตน การรบั ฟงความคดิ เหน็ จากหนวยงานทเ่ี กยี่ วขอ ง ๑. สมาคมองคการบริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ผูแทนสมาคมองคการ บริหารสวนจังหวัดแหงประเทศไทย ไดใหขอ มลู ตอทีป่ ระชุมวา ปญหาท่ีเกดิ จากการถา ยโอนภารกจิ คือ ความ ซ้ําซอ นในเรือ่ งภารกจิ ถา ยโอนของกระทรวงพัฒนาสงั คมและความมนั่ คงของมนุษย เชน กรณเี ดก็ และคนพกิ าร ซึ่งกฎหมายแตละฉบับยังไมมีความชัดเจนวาสิ่งใดท่ีทองถ่ินดําเนินการได หรือดําเนินการไมได หรือกรณี ถนนคาบเก่ียวระหวางทองถิ่นหรือระหวางพ้ืนท่ีตําบลไมสามารถหาเจาภาพ เขาไปดําเนินการแกไขปญหา หรือปญหาการถายโอนถนน ซ่ึงขณะน้ี อบจ. รับภารกิจถายโอนมา แตปจจุบันพบวา หนวยงานท่ีถายโอน ภารกจิ มาให อบจ. พยายามจะดําเนินการภารกิจดงั กลาวเอง และยังมีปญหาการดําเนินโครงการท่ไี มผานการ ทําประชาคม สงผลใหเกิดปญหาในพื้นท่ี นอกจากน้ีปญหาแหลงนํ้าในพื้นที่สวนใหญอยูกับกรมชลประทาน ถา อบจ. จะเขาไปแกปญหาเร่ืองของการขุดลอกคลองหรือการระบายน้ําในพ้ืนท่ีดังกลาวจะตองขออนุญาต ซ่งึ มขี ัน้ ตอน ระเบยี บของหนวยงาน ซ่งึ เปน ปญหาอปุ สรรคในการปฏิบัติ และใชเวลานานพอสมควร ๒. สมาคมองคการบริหารสวนตําบลแหงประเทศไทย ผแู ทนสมาคมองคก ารบริหารสวนตาํ บลแหง ประเทศไทย ไดใ หขอ มูลตอทป่ี ระชุม วารัฐควรมีความจริงใจตอการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น ควรดําเนินการโอนอํานาจพรอม กับการถายโอนภารกิจมายังองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ตัวอยางปญหาที่เกิดขึ้นไดแก กรณีการฉีดวัคซีน โรคพิษสุนัขบาขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน อีกท้ังคณะอนุกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถิ่นในแตละจังหวัดยังไมมีบทบาทในการสรางความรวมมือระหวางหนวยราชการตาง ๆ ภายในจังหวัดกับองคกรปกครองสวนทองถิ่น เพือ่ แกไขปญหาของประชาชน และองคกรปกครองสวนทอ งถิ่น

20 ไมทราบวาหากมีปญหาเกี่ยวกับการถายโอนภารกิจตาง ๆ ใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินในระดับจังหวัด สามารถประสานงานกับคณะอนุกรรมการฯ ใหประสานงานกับหนวยงานตาง ๆ เพ่ือแกปญหาดังกลาว นอกจากน้ี ยังพบวาการถายโอนภารกิจดานการพัฒนาแหลงน้ําใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินท่ีผานมา มกี ารถายโอนใหเฉพาะอํานาจหนาที่ แตมิไดถายโอนงบประมาณในการกอสรางหรือบํารุงดูแลรกั ษามาพรอมกัน หรือถายโอนงบประมาณมาพรอมกันเพียงเล็กนอยซ่ึงไมเพียงพอตอการดําเนินการ จึงควรกําหนดใหองคกร ปกครองสวนทองถ่นิ ท่ีไดร ับการถา ยโอนภารกจิ ดานการพฒั นาแหลงนํ้ามีอาํ นาจหนาทใี่ นการกอ สรางและดูแล บํารงุ รักษาแหลงน้ําท่ีมีปริมาณเก็บกักน้ํานอย เพ่อื บังคับใหองคการบริหารสวนตําบลที่มศี ักยภาพดําเนินการ ตามอํานาจหนาที่ อกี ทัง้ การถายโอนภารกิจดานการพัฒนาแหลงน้ําใหแกอ งคก รปกครองสว นทองถน่ิ ควรถา ยโอน ท้ังอํานาจหนาท่ีและงบประมาณมาพรอมกันอยางเพียงพอ ประกอบกับหนวยงานท่ีมีหนาที่และความ รับผิดชอบเกี่ยวกบั การพัฒนาแหลงนา้ํ ไมยินยอมถายโอนภารกิจใหแกองคก รปกครองสวนทอ งถิน่ โดยอา งวา การถายโอนมีขั้นตอนยุงยาก และการกอสรางเพ่ือพัฒนาแหลงนํ้ามีความยุงยาก จึงขอเสนอใหสนับสนุน งบประมาณและความรูใหองคการบริหารสวนตําบลที่ไดรับการถายโอนภารกิจดานการพัฒนาแหลงน้ํา โดยเฉพาะความรูเพื่อดําเนนิ ภารกจิ ดานการพัฒนาแหลงนํ้าอาศัยเพยี งการอบรมและคูมอื การปฏบิ ัติงานยงั ไม เพยี งพอตอการดําเนินงานของเจาหนาท่ี การใหอํานาจองคก รปกครองสว นทองถน่ิ ในการตราขอ บญั ญัตอิ งคกร ปกครองสวนทอ งถนิ่ เพ่ือเก็บคาบริการการใชน ้ําและบริการตา ง ๆ เก่ียวกับแหลงน้ํานั้น ในทางปฏิบัตเิ ปนไปได ยาก เน่ืองจากมีผลกระทบกับชุมชน หรือการประสานงานกับกรมชลประทานซึ่งเปนผูจัดการและดูแลคลองสงนํ้า เปน ไปดวยความลา ชา ทาํ ใหไ มทนั ตอ ความตองการของประชาชนในพืน้ ท่ี รวมถงึ ปญ หาเกยี่ วกบั การขดุ เจาะนํ้าใต ดิน การขุดเจาะเพื่อใชนํ้าใตด ิน (นํ้าบาดาล) ในแตล ะพืน้ ทีม่ ีความแตกตา งกัน บางพ้นื ท่เี ม่อื ขดุ เจาะแลวอาจพบน้ํา แตบางพนื้ ทกี่ ลับไมพ บนํ้าท่ีนํามาใชอปุ โภคหรือบริโภคได เมอ่ื องคกรปกครองสวนทองถน่ิ ดําเนินการขดุ เจาะบอนํ้า ตามที่ไดรับอนุญาตแลว แตกลับไมพบแหลงนํ้า เปนเหตุใหสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน (สตง.) ดําเนินการ ตรวจสอบ สรางความกังวลใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินตาง ๆ กรณีองคกรปกครองสวนทองถิ่นใชอํานาจ รวมกบั นายอาํ เภอในการดูแลบํารุงรักษาท่ดี นิ สาธารณะ การดาํ เนนิ งานขององคกรปกครองสวนทอ งถิน่ ในการ บํารุงรักษาถนน แหลงนํ้า หรือคูคลอง ตาง ๆ จําเปนตองขออนุญาตจากนายอําเภอ เนื่องจากเปนอํานาจ ซึง่ กฎหมายกาํ หนดใหใ ชอ าํ นาจรว มกนั ตลอดจนการดําเนินงานขององคกรปกครองสวนทองถ่นิ แตละโครงการ จําเปนตองขออนุญาตและปรึกษาหารือกับหนวยงานตาง ๆ ทําใหเกิดความลาชา ตัวอยางเชน การจะดําเนินการ สรางถนนในพ้ืนท่ีหนึ่ง จําเปนตองขออนุญาตกรมปาไม ตองปรึกษาหารือเกี่ยวกับอํานาจหนาท่ีมายัง กรมสงเสริมการปกครองทองถ่ิน ตองขอความรวมมือกับนายอําเภอ เปนตน จนไมสามารถดําเนินการไดทัน ตามระยะเวลาการใชจา ยงบประมาณตามท่ีกําหนดไว คณะอนุกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นในแต ละจังหวัดยังไมมีบทบาทในการสรางความรวมมือระหวางหนวยราชการตาง ๆ ภายในจังหวัดกับองคกร ปกครองสวนทอ งถิ่น เพือ่ แกไขปญหาของประชาชน และองคกรปกครองสวนทองถ่ินไมทราบวาหากมีปญหา เกี่ยวกับการถายโอนภารกิจตา ง ๆ ใหแกองคกรปกครองสวนทอ งถิ่นในระดับจังหวัด สามารถประสานงานกบั คณะอนกุ รรมการฯ ใหประสานงานกบั หนว ยงานตา ง ๆ เพ่ือแกป ญ หาดงั กลา ว



รายนามที่ปรึกษาประจาํ คณะอนุกรรมาธกิ าร ๑. ท่ีปรกึ ษาประจําคณะอนกุ รรมาธกิ ารพจิ ารณาศกึ ษาการถายโอนภารกจิ ดานการพัฒนาแหลง นาํ้ ใหแ กองคกรปกครองสวนทองถ่นิ จํานวน ๓๓ คน ดังนี้ ๑) นายสพุ จน โตวิจักษณชยั กลุ ๒) นายกิตติศักด์ิ คณาสวัสดิ์ ๓) นายสมศักด์ิ พรผุดผอง ๔) นางสาวจิณณพตั เพง็ นรพฒั น ๕) นายพงพฒั น จติ ตานุรกั ษ ๖) นางสาวถนอมขวัญ อยสู ขุ ๗) นายยศ ธนารกั ษโชค ๘) นายประทวน สุทธิอาํ นวยเดช ๙) นายอตริ ุจฒ โอฬารสกลุ วงศ ๑๐) นายชิษณพุ งค ธนกิจบวรพนั ธุ ๑๑) นายสมนกึ วิทยารกั ษส รรค ๑๒) นายประสพโชค บญุ มี ๑๓) นายบญั ญัติ เจตนจันทร ๑๔) นายเลศิ ศักด์ิ พฒั นชัยกลุ ๑๕) นายพรเทพ ธนกลุ รงั สฤษฏ ๑๖) นางนทั ธมน จันทรฤ กษ ๑๗) นายมูฮมั มดั นรู มัน จบู ีสู ๑๘) นางสาวรัติกร จันทรแกว ๑๙) นายวทิ ยา โชคเศรษฐกิจ ๒๐) นายสมตั พงศ อุตมะ ๒๑) นางสาววริษา องสุพันธกลุ ๒๒) นายจิรทัศ ไกรเดชา ๒๓) ศาสตราจารยโกวทิ ย พวงงาม ๒๔) นายศุทธา ปริยวัฒน ๒๕) นายกําพล วนั ทา ๒๖) นางสาวมณติ า รตั นเกษมชัย ๒๗) นายพรี รพ ิชญ บาํ รุงชยั ธรรม ๒๘) นายมนตรี รกั ษาดี ๒๙) นายวันชนะ ชยั รุงเรอื ง ๓๐) นางฉัตรพรรณ รัตนะฉายทอง ๓๑) นายพรพจน เพญ็ พาส ๓๒) นายศักด์ดิ า วิเชียรศลิ ป ๓๓) นายสรุ ศกั ด์ิ เจิมสม

๒. ทีป่ รึกษาประจําคณะอนกุ รรมาธกิ ารพิจารณาศึกษาการจดั ตง้ั หนวยงานสงเสรมิ การกระจาย อํานาจและพฒั นาการปกครองสวนทองถ่นิ ในระดับชาติ จาํ นวน ๑๓๒ คน ดงั น้ี (๑) ศาสตราจารยศ ุภสวัสด์ิ ชัชวาล (๒) รองศาสตราจารยส ุมาลี สันติพลวฒุ ิ (๓) รองศาสตราจารยอ ชั กรณ วงศป รีดี (๔) รองศาสตราจารยบ ัณฑติ ชัยวิชญชาติ (๕) รองศาสตราจารยพ ีรสิทธ์ิ คํานวณศลิ ป (๖) รองศาสตราจารยช คตั ตรยั รยะสวสั ดิ์ (๗) รองศาสตราจารยนริ มัย พศิ แข ม่ันจติ ร (๘) รองศาสตราจารยส ัญญา เคณาภูมิ (๙) รองศาสตราจารยอลงกรณ อรรคแสง (๑๐) รองศาสตราจารยปย ลกั ษณ โพธิวรรณ (๑๑) รองศาสตราจารยว รี ะศักดิ์ เครือเทพ (๑๒) รองศาสตราจารยธ นพร ศรยี ากลู (๑๓) รองศาสตราจารย วา ทเ่ี รอื ตรี เอกวิทย มณธี ร (๑๔) รองศาสตราจารยย ุภาพร ยภุ าศ (๑๕) รองศาสตราจารยวิทยา ชนิ บตุ ร (๑๖) ผูชวยศาสตราจารยว สันต เหลืองประภัสร (๑๗) รองศาสตราจารยภักดี โพธิส์ ิงห (๑๘) ผูชว ยศาสตราจารยหทยั พนั ธน สุนทรพิพธิ (๑๙) รองศาสตราจารยศวิ ดล กัญญาคํา (๒๐) ผูชวยศาสตราจารยอ นรุ ัตน อนนั ทนาธร (๒๑) ผชู วยศาสตราจารยอญั ชญั ยุติธรรม (๒๒) ผชู วยศาสตราจารยกฤชวรรธน โลหวัชรินทร (๒๓) ผูช ว ยศาสตราจารยอคั รเจตน ชยั ภูมิ (๒๔) ผชู วยศาสตราจารยธรี ภทั ร ลอยวิรัตน (๒๕) ผูช วยศาสตราจารยจ ริ าพร บาริศรี (๒๖) ผูชวยศาสตราจารยสญั ญาศรณ สวสั ด์ิไธสง (๒๗) ผูชว ยศาสตราจารยธ ีรพงษ บัวหลา (๒๘) ผูชวยศาสตราจารยอนจุ ติ ร ชิณสาร (๒๙) ผูชวยศาสตราจารยก มลวรรณ อยวู ฒั นะ (๓๐) ผูชวยศาสตราจารยศ ิริวดี วิวิธคุณากร (๓๑) ผชู ว ยศาสตราจารยศุภศิษฎ ทวแี จมทรัพย (๓๒) นายวชิ ติ สุรดินทรก รู (๓๓) นายอบุ ลศักด์ิ บวั หลวงงาม (๓๔) นายอภเิ ชษฐ เสมอใจ (๓๕) นายบญุ ชู จนั ทรส ุวรรณ (๓๖) นายพเิ ศษศักด์ิ ภกั ดีเทวา (๓๗) นายวิฑรู เอี่ยมโอภาส (๓๘) นายไพรสณย ราหรู กั ษ (๓๙) นายกฤตวัฒน เล่ือนราม (๔๐) สิบตาํ รวจโทมานพ แนวลาด (๔๑) นายปรีชา สขุ รอด (๔๒) นายสุรินทร สะสม (๔๓) นางเมธินี เทพมณี (๔๔) นายวัชรชัย ไชยมาศ (๔๕) นางสาวสมใจ สุวรรณศภุ พนา (๔๖) นายรฐั วุฒิชัย ใจกลา (๔๗) นางสาวปน อนงค สมฤทธ์ิ (๔๘) นายประสิทธิ์ สมัคร (๔๙) นางวารณุ ี วงศพิมพพระ (๕๐) จาเอกรณชยั มณีอนิ ทร (๕๑) นางสาวณภชั ภา กองไชย (๕๒) นายบญุ ทติ ย เมอื งชื่น (๕๓) นายอิทธชิ ัย ชเู รณู (๕๔) รอยตรีธงชัย มณศี ร (๕๕) นายสุปรี เบา สงิ หสวย (๕๖) นายสมัตพงศ อตุ มะ (๕๗) นายเฉลิม ประสาททอง (๕๘) นายสมโภช ทองสกุ (๕๙) นายบรรณ แกว ฉํา่ (๖๐) นายบญุ ฤทธิ์ วระดี (๖๑) นายฉลองกรงุ ภคกุล (๖๒) จาเอกอภชิ าติ โชติชัชวาลยก ุล (๖๓) นายนราพงษ วสฏิ ฐติ านนท (๖๔) พนั จา ตรีจกั รวาล เหมือนบางซือ่ (๖๕) นายธนกฤต รงุ แสนทวี (๖๖) นายชชู าติ อทุ ยั ชติ (๖๗) นายชาตรี ศรวี ิชาฐา (๖๘) นายษรญั พฒั น ทวีสิทธาพล (๖๙) นายเธยี รนิ ทร ปท มนริ ันดรก ุล (๗๐) นายศตวรรษ เทพชนะ (๗๑) นายสวงค ใหมตนั (๗๒) นางสาวบษุ ราภรณ พวงปญญา

(๗๓) นายภาคิน เจริญนนทสทิ ธิ์ (๗๔) นายอภินันท ภาคสุโพธิ์ (๗๕) นายสมเจตน ทองเทศ (๗๖) นายวชิ ยั ลนุ สอน (๗๗) นายสาํ เนยี ง มณฉี าย (๗๘) นายวิกรม สวาทพงษ (๗๙) นางสาวเยาวลกั ษณ ชาวบานโพธ์ิ (๘๐) นายธีรภทั ร ถิน่ แสนดี (๘๑) พนั ตาํ รวจเอกวสนั ต สิงหดา (๘๒) นายบรรยงค เกียรติกองชชู ยั (๘๓) นายศวิ ชั บญุ เกดิ (๘๔) นางอรสิ า ขาํ ชัยภมู ิ (๘๕) นายเนรมติ ร จิตรรกั ษา (๘๖) นายสทุ นิ ปน เครอื (๘๗) นายทรงเกยี รติ ลา นพลแสน (๘๘) นายกติ ตธิ ัช ภูธนะโภคิน (๘๙) นางสาวศภุ ากร สุรดนิ ทรกรู (๙๐) นางสาวนชั ชา อูเ งิน (๙๑) นายบัญญตั ิ เจตนจันทร (๙๒) นายสุริยนต หลาบหนองแสง (๙๓) นายเลศิ ศกั ดิ์ พัฒนชยั กลุ (๙๔) นางสาวองั คณา อดุ มพันธ (๙๕) นางเทยี บจุฑา ขาวขาํ (๙๖) นายพลวตั ร บรรดาศกั ดิ์ (๙๗) นายพิบูลย รชั กิจประการ (๙๘) นายเจษฎา ลามอ (๙๙) นายสายนั ต ภริ มยกจิ (๑๐๐) นางสาวจารุวรรณ อาบวารี (๑๐๑) นายนพดล แกว สพุ ัฒน (๑๐๒) นางสาวอจั ฉรา เหลืองสวัสด์ิ (๑๐๓) นายจาตุรงค เพง็ นรพฒั น (๑๐๔) นายกิตติภฎั ธนาสนธริ าช (๑๐๕) นายกรชิ สนิ ธศุ ริ ิ (๑๐๖) นางโสรยา คณาสวสั ดิ์ (๑๐๗) นายทวีศกั ดิ์ พนั ธวเิ ศษศกั ด์ิ (๑๐๘) นายมนูญ ววิ รรณ (๑๐๙) นายฉตั รกลุ ชื่นสุวรรณกลุ (๑๑๐) นายภัทรวทิ ย อยูว ัฒนะ (๑๑๑) นายสรณะ เทพเนาว (๑๑๒) นายชาตรี ศรีสันต (๑๑๓) นายสกล มาระโรจน (๑๑๔) วาทีร่ อยตรี แมน กนั ยารัตน (๑๑๕) นายธวัชชยั ปย นนทยา (๑๑๖) นางสาวอรทัยรชั ต ภมู ิวงคพิทกั ษ (๑๑๗) นายโกพสั ต สมสาร (๑๑๘) นายศกั ยศ รณ เชญิ บรุ ีพฒั น (๑๑๙) นายภาราดร แกวบตุ รดี (๑๒๐) นางสาววดี บุญเทยี่ ง (๑๒๑) นายวุฒกิ ร เดชกวนิ เลศิ (๑๒๒) นางสาวศศิรธา คุมกดุ ขม้ิน (๑๒๓) นายปณิธี บญุ สา (๑๒๔) นายประพนั ธ เทยี รวหิ าร (๑๒๕) นายวีรชยั คาํ ธร (๑๒๖) นางสาว ศวิ พร เสาวคนธ (๑๒๗) นายโอฬาร อองฬะ (๑๒๘) นางสกลุ รัตน วศิ ิษฐผจญภัย (๑๒๙) นางสาวอทติ ยา ขันธทตั (๑๓๐) นางสาวฉัตรธมิ า ยกซว่ิ (๑๓๑) นายชรินทร ไชยะ (๑๓๒) นายดํารงคชัย ไชยมงคล

๓. ทป่ี รกึ ษาประจาํ คณะคณะอนุกรรมาธกิ ารพิจารณาศกึ ษาการจดั ตั้งองคก รปกรองสว นทอ งถ่นิ รูปแบบพิเศษ จาํ นวน ๗ คน ดงั น้ี ๑) นายบญั ญตั ิ เจตนจันทร ๒) นายฉลองกรงุ ภคกลุ ๓) นายธีรศกั ดิ์ พานิชวทิ ย ๔) นายวัฒนา จําปาดิบรตั นกลุ ๕) นายอรณุ คงเจรญิ ๖) รองศาสตราจารยธ นพร ศรยี ากูล ๗) นายอุบลศกั ดิ์ บวั หลวงงาม