ວິຊາການຈັດການແລະການຈັດສົ່ງທາງທຸລະກິດBusiness logistic management

เอกสารประกอบการสอน การจดั การการจดั สง่ ทางธุรกจิ Business Logistics Management มานน เซยี วประจวบ บธ.ม.บรหิ ารธุรกจิ มหาบณั ฑติ (การจดั การทว่ั ไป) คณะวิทยาการจดั การ มหาวิทยาลยั ราชภฏั อุดรธานี 2556



คำนำ เอกสารประกอบการสอนรายวิชาการจัดการการจัดส่งทางธรุ กิจเล่มน้ี ผู้เขียนได้ทาการเรียบ เรยี งเพ่อื ประกอบการเรยี นการสอนสาหรับนักศึกษาระดับปริญญาตรี ในหลกั สูตรบริหารธุรกิจบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการทั่วไป โดยมีเปา้ หมายเพื่อให้นักศึกษามีความรู้ความเข้าใจในระบบโลจสิ ติกส์และ โซ่อุปทาน การจัดการโลจิสติกส์ภายในประเทศและระหว่างประเทศ การจัดการการขนส่ง ตัวแบบ ขนส่ง บรรจุภัณฑ์ในระบบโลจิสติกส์ การจัดการคลังสินค้า การวางแผนอุปสงค์และคาสั่งซื้อ โครงสร้างระบบเครือข่ายและการเลือกทาเลที่ต้ัง การจัดการสินค้าคงคลังในโซ่อุปทาน และการลด ต้นทนุ ในระบบโลจิสติกสแ์ ละโซอ่ ุปทาน ผู้เขียนหวังเป็นอย่างย่ิงว่าเอกสารประกอบการสอนเลม่ น้ีจะเป็นประโยชน์แก่นักศึกษาและผู้ ท่ีสนใจให้สามารถเรียนรู้และเข้าใจเนื้อหาต่าง ๆ ของการจัดการการจัดส่งทางธุรกิจ และหากผู้อ่านมี ข้อเสนอแนะ ผเู้ ขยี นยนิ ดรี บั ฟังและขอขอบคุณในความอนุเคราะหน์ น้ั มา ณ โอกาสนดี้ ว้ ย มำนน เซียวประจวบ วนั บดิ าแหง่ ฝนหลวง 2556 คำนำ | Preface ก

สารบญั หน้า คานา…………………………………………………………………………………………………………………………….. ก สารบญั ………………………………………………………………………………………………………………………….. ข สารบัญภาพ…………………………………………………………………………………………………………………… ช สารบญั ตาราง………………………………………………………………………………………………………………… ฏ แผนบรหิ ารการสอนประจาวิชา………………………………………………………….................................. ฐ แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 1.............................................................................................. 1 บทที่ 1 บทนาการจัดการโลจิสตกิ สแ์ ละโซ่อปุ ทาน…………………………………………………………. 3 ความหมายของการจดั การโลจสิ ติกส์และโซอ่ ุปทาน..................................................... 3 แบบจาลองการจดั การโซ่อุปทาน……………………………………………………………………….. 7 วิวัฒนาการโลจิสติกส์……………………………………………………………………………………….. 11 องค์ประกอบโลจสิ ติกส์……………………………………………………………………………………… 12 โลจิสตกิ สธ์ ุรกจิ ………………………………………………………………………………………………… 14 ประโยชน์ของกจิ กรรมโลจิสตกิ ส์………………………………………………………………………… 15 บทสรปุ ……………………………………………………………………………………………………………. 20 แบบฝึกหดั ทา้ ยบท……………………………………………………………………………………………. 20 เอกสารอา้ งอิง............................................................................................................... 21 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทที่ 2.............................................................................................. 23 บทที่ 2 การจดั การโลจสิ ติกสภ์ ายในประเทศและระหวา่ งประเทศ......................................... 25 ขีดความสามารถในการแขง่ ขนั …………………………………………………………………………… 26 รปู แบบการดาเนนิ งานโลจสิ ตกิ สร์ ะหวา่ งประเทศ…………………………………………………. 29 การรวมกลุม่ ทางเศรษฐกจิ …………………………………………………………………………………. 33 โลจิสตกิ สร์ ะหวา่ งประเทศ…………………………………………………………………………………. 40 การจัดการโลจสิ ตกิ ส์ภายในประเทศ…………………………………………………………………… 41 บทสรุป……………………………………………………………………………………………………………. 45 แบบฝึกหดั ทา้ ยบท......................................................................................................... 45 ข สารบญั | Contents

สารบญั (ต่อ) หนา้ เอกสารอ้างอิง…………………………………………………………………………………………………. 46 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทที่ 3………………………………………………………………………………….. 47 บทท่ี 3 การจัดการขนส่ง........................................................................................................... 49 ความหมายการขนสง่ ………………………………………………………………………………………… 49 รูปแบบการขนสง่ ……………………………………………………………………………………………… 51 ตน้ ทนุ การขนส่ง……………………………………………………………………………………………….. 62 การขนสง่ ต่อเน่ืองหลายรูปแบบ………………………………………………………………………….. 64 บทสรปุ ……………………………………………………………………………………………………………. 68 แบบฝึกหดั ทา้ ยบท……………………………………………………………………………………………. 68 เอกสารอ้างอิง............................................................................................................... 70 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทท่ี 4………………………………………………………………………………….. 71 บทที่ 4 ตัวแบบขนส่ง................................................................................................................ 73 แนวคดิ ตัวแบบขนสง่ …………………………………………………………………………………………. 73 การสร้างตัวแบบขนส่ง………………………………………………………………………………………. 74 การหาคาตอบเบ้ืองต้นดว้ ยวิธมี มุ พายัพ……………………………………………………………….. 77 การหาคาตอบเบื้องตน้ ด้วยวิธโี วเกล……………………………………………………………………. 79 การพัฒนาผลลัพธ์ด้วยวิธีปรบั ปรงุ การกระจาย…………………………………………………….. 81 การพัฒนาผลลัพธเ์ ม่ือเกิดสภาพซ้อนสถานะ………………………………………………………… 83 บทสรุป……………………………………………………………………………………………………………. 90 แบบฝึกหัดท้ายบท……………………………………………………………………………………………. 91 เอกสารอ้างองิ ............................................................................................................... 92 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทที่ 5.............................................................................................. 93 บทที่ 5 บรรจุภัณฑ์ในระบบโลจิสตกิ ส์..................................................................................... 95 ความหมายของบรรจภุ ัณฑ์และการจดั การบรรจุภณั ฑ์………………………………………….. 96 ความสาคญั ของบรรจุภณั ฑ์……………………………………………………………………………….. 96 สารบญั | Contents ค

สารบญั (ต่อ) ประเภทของบรรจุภณั ฑ์โลจสิ ติกส์…………………………………………………………………….. หนา้ ชนิดของวัสดทุ ี่ใชท้ าบรรจุภัณฑ์………………………………………………………………………… 98 ปญั หาของการจัดการบรรจภุ ัณฑ์โลจสิ ติกส์……………………………………………………….. 100 แนวทางการจดั การบรรจุภัณฑโ์ ลจิสติกสใ์ ห้มีประสทิ ธภิ าพ…………………………………. 111 บทสรุป…………………………………………………………………………………………………………. 114 แบบฝึกหดั ทา้ ยบท………………………………………………………………………………………….. 121 เอกสารอา้ งอิง............................................................................................................. 122 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 6………………………………………………………………………………… 122 บทท่ี 6 การจดั การคลังสินคา้ ................................................................................................. 123 ความหมายคลังสนิ คา้ ……………………………………………………………………………………… วัตถุประสงค์ของการจดั การคลงั สนิ คา้ ………………………………………………………………. 125 ประโยชนข์ องการจัดการคลังสินคา้ …………………………………………………………………… ความสัมพนั ธร์ ะหว่างคลังสนิ คา้ กับกิจกรรมโลจิสตกิ ส์................................................ 125 องค์ประกอบทสี่ าคญั ของการจดั การคลงั สนิ ค้า…………………………………………………… 126 กจิ กรรมในคลงั สินค้า………………………………………………………………………………………. 127 ประเภทของคลังสินค้า…………………………………………………………………………………….. 128 การกาหนดขนาดคลงั สินค้า……………………………………………………………………………… 129 อปุ กรณ์เคลอ่ื นย้ายในคลงั สนิ คา้ ……………………………………………………………………….. 130 บทสรุป…………………………………………………………………………………………………………. 132 แบบฝกึ หัดท้ายบท………………………………………………………………………………………….. 140 เอกสารอา้ งองิ ............................................................................................................. 140 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทที่ 7............................................................................................ 144 บทท่ี 7 การวางแผนอุปสงค์และคาส่งั ซือ้ .............................................................................. 145 การวางแผนอุปสงค์………………………………………………………………………………………… 146 อุปสงคข์ องลูกคา้ ……………………………………………………………………………………………. 147 149 149 150 ง สารบญั | Contents

สารบญั (ต่อ) ปจั จัยที่มีอิทธพิ ลต่ออปุ สงค์……………………………………………………………………………… หน้า กรอบระยะเวลาในการพยากรณ์………………………………………………………………………. 152 การพยากรณ์อุปสงค์……………………………………………………………………………………….. 154 การจัดการคาสง่ั ซื้อและบริการ…………………………………………………………………………. 155 การจัดการซัพพลายเออร์…………………………………………………………………………………. 164 บทสรุป…………………………………………………………………………………………………………. 166 แบบฝึกหดั ท้ายบท………………………………………………………………………………………….. 168 เอกสารอ้างองิ ............................................................................................................. 169 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทท่ี 8…………………………………………………………………………………. 170 บทที่ 8 โครงสร้างระบบเครือขา่ ยและการเลอื กทาเลท่ตี ้งั ……………………………………………… 171 โครงสรา้ งและคุณลักษณะของระบบเครอื ขา่ ยโลจสิ ติกส์............................................ การเลือกทาเลทตี่ งั้ …………………………………………………………………………………………. 173 รูปแบบการตดั สนิ ใจเลอื กทาเลทต่ี ้ัง………………………………………………………………….. การตัดสนิ ใจเลือกทาเลทีต่ ั้งดว้ ยวิธเี ชิงคณุ ภาพ.………………………………………………….. 174 การตัดสินใจเลือกทาเลท่ีต้ังด้วยวธิ กี ารเชิงปริมาณ……………………………………………… 176 บทสรปุ …………………………………………………………………………………………………………. 177 แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท………………………………………………………………………………………….. 178 เอกสารอา้ งอิง............................................................................................................. 179 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 9............................................................................................ 189 บทท่ี 9 การจดั การสนิ คา้ คงคลงั ในโซอ่ ุปทาน........................................................................ 190 บทบาทของสินค้าคงคลงั ในโซอ่ ปุ ทาน……………………………………………………………….. 192 ความสาคัญของสนิ คา้ คงคลงั ……………………………………………………………………………. 193 ต้นทนุ สนิ ค้าคงคลัง…………………………………………………………………………………………. ระบบการควบคมุ สินค้าคงคลัง…………………………………………………………………………. 195 ตัวแบบพื้นฐานสินค้าคงคลัง…………………………………………………………………………….. 195 197 198 200 204 สารบญั | Contents จ

สารบญั (ต่อ) ระบบการจัดซอื้ จดั หา……………………………………………………………………………………… หนา้ บทสรปุ …………………………………………………………………………………………………………. 211 แบบฝึกหดั ทา้ ยบท………………………………………………………………………………………….. 212 เอกสารอา้ งองิ ............................................................................................................. 213 แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 10……………………………………………………………………………… 214 บทที่ 10 การลดต้นทุนในระบบโลจสิ ติกสแ์ ละโซ่อปุ ทาน....................................................... 215 ต้นทนุ โลจสิ ติกส์…………………………………………………………………………………………….. แนวทางการลดต้นทุนขนส่ง…………………………………………………………………………….. 217 แนวทางการลดตน้ ทนุ สินคา้ คงคลัง…………………………………………………………………… แนวทางการลดตน้ ทนุ คลงั สนิ ค้า………………………………………………………………………. 217 แนวทางการลดตน้ ทุนโดยการใช้ระบบสารสนเทศ………………………………………………. 220 บทสรุป…………………………………………………………………………………………………………. 228 กรณีศึกษาการจดั การโลจสิ ติกส์และโซ่อปุ ทาน………………………………………………….. 231 เอกสารอ้างองิ ............................................................................................................. 235 บรรณานกุ รม.............................................................................................................................. 238 ประวตั ผิ ูเ้ ขียน............................................................................................................................. 239 241 243 247 ฉ สารบญั | Contents

สารบญั ภาพ ภาพท่ี หน้า 1.1 แสดงความสมั พันธ์ระหวา่ งเครือขา่ ยธุรกจิ ในโซ่อุปทาน................................................... 4 1.2 แสดงการเคลื่อนย้ายแสดงการเคลือ่ นย้ายในระบบโลจสิ ติกส์........................................... 6 1.3 แบบจาลองโซอ่ ุปทานแสดงการพ่ึงพาอาศยั กันและกัน..................................................... 7 1.4 แบบจาลองโซ่อุปทานแสดงการไหลเวยี นสินค้า ขอ้ มลู และเงินทุน.................................. 8 1.5 แบบจาลองโซอ่ ุปทานแสดงสินคา้ คงคลงั .......................................................................... 8 1.6 แบบจาลองโซ่อุปทานของผผู้ ลิตเครือ่ งคอมพวิ เตอร์......................................................... 9 1.7 แสดงการไหลของวตั ถุดบิ และสินค้าไปยงั จุดพัก............................................................... 10 1.8 แบบจาลองโซ่อุปทานแสดงกระบวนการผลติ แบบวงจรปิด.............................................. 11 1.9 แสดงองค์ประกอบ เป้าหมาย และกจิ กรรมหลกั โลจิสติกส์............................................... 13 1.10 การบรู ณาการทุกหน่วยงานที่เกย่ี วข้องกบั กระบวนการโลจิสตกิ ส์.................................... 14 1.11 แสดงโลจสิ ติกส์ขาเข้าและขาออก..................................................................................... 15 1.12 แสดงความสัมพันธ์กิจกรรมโลจิสติกสแ์ ละโซอ่ ุปทาน....................................................... 16 2.1 แสดงองค์ประกอบการวัดขีดความสามารถทางดา้ นโลจสิ ติกส์......................................... 26 2.2 แสดงขดี ความสามารถทางดา้ นโลจิสตกิ ส์ในกลมุ่ ประเทศเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้........... 28 2.3 แสดงรูปแบบธรุ กจิ ระดับโลก............................................................................................ 30 2.4 แสดงเขตการคา้ เสรี.......................................................................................................... 35 2.5 ผ้ทู ่เี ก่ียวข้องกับการดาเนนิ งานโลจิสตกิ สร์ ะหว่างประเทศ................................................ 41 2.6 เส้นทางการคมนาคมขนส่งเช่ือมโยงตามแนวทางพฒั นาเศรษฐกิจ................................... 43 3.1 แสดงการขนส่งระบบรางหรือรถไฟบรรทกุ สนิ ค้าท่ัวไป.................................................... 51 3.2 แสดงการขนส่งระบบรางหรือรถไฟบรรทกุ น้ามนั และกา๊ ซ............................................... 52 3.3 แสดงเสน้ ทางหลวงเอเชยี ................................................................................................. 54 3.4 แสดงเส้นทางหลวงอาเซยี นที่ผา่ นประเทศไทย................................................................. 55 3.5 เส้นทางการเดินเรือผ่านภูมภิ าคอาเซียน........................................................................... 57 3.6 เส้นทางการบนิ ภายในประเทศไทย................................................................................... 59 3.7 การขนส่งนา้ มนั ทางท่อ..................................................................................................... 41 สารบญั | Contents ช

สารบญั ภาพ (ต่อ) ภาพที่ หนา้ 3.8 สดั สว่ นการใช้บรกิ ารขนส่งสินคา้ ในประเทศ…………………................................................ 62 3.9 สัดสว่ นการใชบ้ ริการขนสง่ สนิ คา้ ในประเทศ..................................................................... 63 3.10 เปรยี บเทยี บตน้ ทนุ ขนส่งแบบเดียวและแบบต่อเน่ืองหลายรูปแบบ.................................. 65 4.1 แสดงลกั ษณะปัญหาตัวแบบขนส่ง.................................................................................... 74 4.2 แสดงตารางการคานวณตวั แบบขนส่ง............................................................................... 75 4.3 แสดงความต้องการเทยี มกรณีความต้องการปลายทางรวมน้อยกว่าปรมิ าณการขนส่ง รวม................................................................................................................................... 76 4.4 แสดงความต้องการเทียมกรณีความต้องการปลายทางรวมมากกว่าปริมาณการขนสง่ รวม................................................................................................................................... 76 4.5 แสดงการหาคาตอบเบื้องตน้ วิธีมุมพายัพ.......................................................................... 78 4.6 แสดงการหาคาตอบเบือ้ งต้นวิธีโวเกล............................................................................... 80 4.7 แสดงการพฒั นาผลลพั ธ์ดว้ ยวิธีปรบั ปรงุ การกระจาย (MODI).......................................... 82 4.8 แสดงการกาหนดปรมิ าณขนส่งเมื่อเกิดสภาพซ้อนสถานะ................................................ 84 4.9 แสดงการพฒั นาผลลัพธ์เมอ่ื เกิดสภาพซ้อนสถานะ........................................................... 85 4.10 แสดงการพฒั นาผลลัพธช์ ่อง B,1...................................................................................... 86 4.11 แสดงการพัฒนาผลลพั ธช์ ่อง A,3...................................................................................... 86 4.12 แสดงการพจิ ารณาเพื่อพัฒนาผลลัพธ์ครั้งท่ี 2................................................................... 87 4.13 แสดงการพฒั นาผลลัพธค์ ร้งั ท่ี 2 ช่อง B,3......................................................................... 88 4.14 แสดงการพิจารณาเพื่อพัฒนาผลลพั ธค์ รง้ั ที่ 3................................................................... 89 5.1 แสดงบรรจภุ ัณฑ์เพอื่ การขายปลกี .................................................................................... 99 5.2 แสดงบรรจุภัณฑ์เพอื่ การขายส่ง....................................................................................... 99 5.3 แสดงลังไม้และพาเลทในการขนส่ง................................................................................... 100 5.4 แสดงซองกระดาษใส่เอกสาร............................................................................................ 101 5.5 ถุงกระดาษแบบมีสอ่ื โฆษณา............................................................................................. 101 5.6 ถงุ กระดาษแบบหลายช้ัน.................................................................................................. 102 ซ สารบญั | Contents

สารบญั ภาพ (ต่อ) ภาพที่ หนา้ 5.7 บรรจุภัณฑ์ท่ที าจากเย่อื กรดาษแบบขึน้ รูป….................................................................... 103 5.8 บรรจุภณั ฑ์ถังกระดาษ...................................................................................................... 103 5.9 กลอ่ งใส่รองเทา้ ทท่ี าจากกล่องกระดาษแขง็ ...................................................................... 105 5.10 กล่องกระดาษลูกฟูกแบบกนั กระแทก............................................................................... 106 5.11 บรรจภุ ณั ฑ์ฟิลม์ พลาสติก ชนิดถุงหหู ิ้ว.............................................................................. 108 5.12 บรรจุภัณฑ์ภาชนะพลาสติก.............................................................................................. 109 5.13 บรรจภุ ัณฑ์ทีท่ าจากแก้ว................................................................................................... 109 5.14 บรรจภุ ัณฑท์ ีท่ าจากโลหะ................................................................................................. 110 5.15 บรรจภุ ัณฑ์ทีท่ าจากไม้...................................................................................................... 111 5.16 ระบบ GPS-Tacking ติดตามการขนสง่ ............................................................................ 117 5.17 การออกแบบบรรจุภณั ฑต์ ามแนวคิด eco-design........................................................... 119 5.18 ระบบบาร์โค้ดในการตรวจสอบสินคา้ ............................................................................... 120 6.1 แสดงคลงั สนิ ค้าสาธารณะ................................................................................................. 126 6.2 แสดงระบบการดาเนินงานภายในคลังสนิ คา้ ..................................................................... 131 6.3 แสดงหอ้ งเย็นเพื่อใชใ้ นการจัดเกบ็ สนิ คา้ เฉพาะ................................................................ 132 6.4 แสดงคลงั สนิ คา้ ที่มเี ฉพาะหลงั คา...................................................................................... 133 6.5 แสดงคลงั สนิ คา้ กลางแจ้ง.................................................................................................. 133 6.6 แสดงคลังเกบ็ น้ามัน.......................................................................................................... 134 6.7 แสดงระวางสนิ คา้ บนเรือขนส่งทีจ่ อดพักสินค้า................................................................. 134 6.8 คลงั ขอ้ มูลทีใ่ ช้ในการจัดเกบ็ และคน้ หาข้อมลู ................................................................... 135 6.9 คลังสนิ คา้ เพื่อการผลติ ...................................................................................................... 137 6.10 แสดงการดาเนนิ การภายในของศูนย์กระจายสินคา้ .......................................................... 138 6.11 แสดงศูนย์รวบรวมและกระจายสินคา้ (Cross Dock)....................................................... 139 6.12 แสดงพาเลทแบบพลาสติก................................................................................................ 141 6.13 แสดงแฮนดล์ ิฟต์แบบมือโยก............................................................................................. 141 สารบญั | Contents ฌ

สารบญั ภาพ (ต่อ) ภาพท่ี หน้า 6.14 แสดงรถยกแบบไฟฟ้า....................................................................................................... 142 6.15 แสดงลกั ษณะสายพานลาเลียง.......................................................................................... 142 6.16 แสดงลิฟตย์ กสนิ คา้ ขน้ึ ทส่ี งู ............................................................................................... 143 6.17 แสดงเครนแบบมือคีบเหนือศีรษะ..................................................................................... 143 6.18 แสดงระบบคลงั สนิ คา้ อัตโนมัติ (Automated Warehouse)........................................... 144 7.1 แสดงกจิ กรรมท่ีสมั พันธก์ ันกับการวางแผนอุปสงค์........................................................... 150 7.2 แสดงอุปสงค์ทค่ี ่อนขา้ งคงที่.............................................................................................. 150 7.3 แสดงอปุ สงค์ตามฤดกู าล................................................................................................... 151 7.4 แสดงอุปสงค์ท่ีมแี นวโนม้ เพ่ิมสูงขน้ึ ................................................................................... 151 7.5 แสดงอปุ สงค์ทมี่ แี นวโนม้ เพ่ิมลดลง................................................................................... 152 7.6 แสดงเป้าหมายการจดั การอุปสงค์.................................................................................... 154 8.1 แสดงลกั ษณะเครอื ขา่ ยโลจสิ ติกส์..................................................................................... 174 8.2 แสดงลกั ษณะทาเลท่ีตัง้ ทั้ง 3 แหง่ .................................................................................... 181 8.3 แสดงระยะทางระหวา่ งจดุ A และ จุด B.......................................................................... 184 9.1 แสดงความสัมพันธ์ระหวา่ งต้นทนุ การเก็บรักษาและปรมิ าณสนิ ค้าคงคลัง....................... 205 9.2 แสดงความสมั พนั ธ์ระหวา่ งต้นทุนการสงั่ ซ้ือและปริมาณสินคา้ คงคลงั .............................. 206 9.3 แสดงต้นทุนรวมระหวา่ งตน้ ทุนเกบ็ รกั ษาสินคา้ คงคลังและต้นทุนการสง่ั ซื้อ..................... 207 9.4 แสดงจดุ สั่งซ้ือใหม่ท่เี กดิ จากระยะเวลาในการส่งมอบ (Lead Time)............................... 208 9.5 แสดงรายละเอียดตวั แบบพื้นฐานสินค้าคงคลัง................................................................. 210 10.1 แสดงสัดส่วนตน้ ทนุ โลจิสตกิ ส์ปี 2553.............................................................................. 219 10.2 แสดงสัดส่วนตน้ ทุนโลจิสติกส์ ประเทศ อเมรกิ า ไทย และจีน ปี 2553............................ 219 10.3 สัดสว่ นการใชบ้ ริการขนส่งสินค้าในประเทศ..................................................................... 222 10.4 แนวคิดลดเทย่ี วขนสง่ ศูนยร์ วบรวมและกระจายสนิ คา้ (Cross Dock).............................. 224 10.5 แนวคิด Hub and Spoke Model ในการเช่ือมโยงเครอื ข่ายเพือ่ ลดตน้ ทุนขนส่ง............ 224 10.6 แนวคดิ การลดเทย่ี วเปล่าเพือ่ ลดต้นทุนขนสง่ .................................................................... 225 ญ สารบญั | Contents

สารบญั ภาพ (ต่อ) ภาพท่ี หนา้ 10.7 การนาระบบสารสนเทศมาใชใ้ นการขนสง่ ........................................................................ 227 10.8 การนาระบบ RFID มาใช้ในการบรหิ ารคลังสนิ ค้า............................................................. 233 10.9 การนาระบบ EDI เชอ่ื มโยงข้อมูลระหว่างองค์กร.............................................................. 235 สารบญั | Contents ฎ

สารบญั ตาราง ตารางที่ หนา้ 2.1 แสดงลาดบั ขีดความสามารถทางดา้ นโลจิสติกส์ 10 อันดับแรกของโลก........................... 27 2.2 แสดงการจัดอันดับขีดความสามารถทางด้านโลจิสติกส์ในกลุ่มประเทศเอเชยี ตะวันออก เฉยี งใต…้ …………………………………………………………………………………………………………….. 28 4.1 แสดงต้นทนุ การขนส่งรวมวธิ ีมมุ พายัพ............................................................................. 78 4.2 แสดงตน้ ทนุ การขนสง่ รวมวธิ ีโวเกล.................................................................................. 80 8.1 แสดงคุณสมบตั เิ ครือขา่ ยแต่ละประเภท.......................................................................... 175 8.2 แสดงการเรยี งลาลบั ความสาคัญของปจั จยั ...................................................................... 178 8.3 แสดงวธิ กี ารเลอื กทาเลทีต่ งั้ โดยวิธกี ารให้คะแนนถ่วงนา้ หนัก.......................................... 179 8.4 แสดงวธิ กี ารเลือกทาเลท่ีตง้ั ดว้ ยวธิ เี ปรยี บเทยี บต้นทนุ .................................................... 180 8.5 แสดงปริมาณยอดรับซ้อื จากสถานทีต่ ่าง ๆ...................................................................... 182 9.1 คา่ ใชจ้ ่ายในการเกบ็ รกั ษาสินคา้ ....................................................................................... 199 10.1 แสดงตน้ ทนุ โลจสิ ติกสใ์ นประเทศไทย ปี 2552 และ 2553.............................................. 218 10.2 แสดงต้นทนุ เช้อื เพลงิ ประเภทต่าง ๆ................................................................................. 221 ฏ สารบญั | Contents

แผนบรหิ ารการสอนประจาวชิ า รหสั วิชา 3564212 และ GM33302 รายวชิ า การจดั การการจัดสง่ ทางธรุ กิจ (Business Logistics Management) จานวนหนว่ ยกติ 3(3-0-6) คาอธบิ ายรายวชิ า ศึกษาการคมนาคมขนส่งและการจัดการการส่งกาลังบารุงทางธุรกิจ ความสาคัญของการ จัดการการจัดสง่ ท่มี ีต่อธุรกิจท้ังในประเทศและระหว่างประเทศ หลักการและวิธีการในการดาเนนิ ธุรกิจด้านการขนสง่ ทางทะเล การขนส่งทางอากาศ การขนส่งทางบก และการขนส่งทางท่อ การ เพ่ิมขีดความสามารถทางการแข่งขันของธุรกิจโดยผ่านระบบการจัดการจดั จาหน่ายและระบบการ บริหารโลจสิ ตกิ สแ์ ละโซ่อปุ ทาน วัตถปุ ระสงค์ทวั่ ไป 1. เพื่อให้ผู้ศึกษาเกิดความรู้ความเข้าใจในหลักการและกระบวนการในการจัดสง่ ทางธุรกิจ ท้ังในประเทศและระหว่างประเทศ 2. เพ่ือให้ผู้ศึกษาสามารถนาหลักการ ทฤษฎี ท่ีได้จากการศึกษามาประยุกต์ใช้เพื่อช่วยใน การตดั สนิ ใจในระบบโลจสิ ติกส์และโซอ่ ปุ ทาน 3. เพื่อให้ผู้ศึกษาสามารถวิเคราะห์ความสามารถทางการแข่งขันในระบบโลจิสติ ิกสแ์ ละโซ่ อุปทานและสามารถวางแผนและกาหนดแนวทางในการลดตน้ ทนุ โลจิสติกส์ได้ 4. เพื่อให้ผศู้ ึกษามที กั ษะพนื้ ฐานในการประกอบอาชีพทางดา้ นโลจสิ ตกิ ส์ การจดั การการจดั ส่งทางธุรกิจ | Business Logistics Management ฐ

เนอ้ื หา 3 ชั่วโมง 6 ชั่วโมง บทที่ 1 บทนาการจดั การโลจิสตกิ ส์และโซ่อปุ ทาน 6 ชัว่ โมง ความหมายของการจัดการโลจสิ ติกสแ์ ละโซอ่ ปุ ทาน แบบจาลองการจดั การโซอ่ ปุ ทาน ววิ ัฒนาการโลจสิ ตกิ ส์ องค์ประกอบโลจสิ ติกส์ โลจสิ ตกิ สธ์ ุรกจิ ประโยชน์ของกิจกรรมโลจสิ ตกิ ส์ บทสรุป แบบฝกึ หัดท้ายบท เอกสารอ้างองิ บทท่ี 2 การจัดการโลจสิ ติกสภ์ ายในประเทศและระหว่างประเทศ ขดี ความสามารถในการแข่งขัน รปู แบบการดาเนินงานโลจิสติกสร์ ะหวา่ งประเทศ การรวมกล่มุ ทางเศรษฐกจิ โลจสิ ตกิ ส์ระหวา่ งประเทศ การจัดการโลจิสตกิ สภ์ ายในประเทศ บทสรุป แบบฝกึ หัดท้ายบท เอกสารอา้ งอิง บทที่ 3 การจัดการการขนสง่ ความหมายการขนส่ง รูปแบบการขนส่ง ต้นทุนการขนสง่ การขนสง่ ตอ่ เน่อื งหลายรปู แบบ บทสรปุ แบบฝกึ หัดท้ายบท เอกสารอ้างอิง ฑ แผนบรหิ ารการสอนประจาวชิ า

บทที่ 4 ตวั แบบขนส่ง 6 ชั่วโมง แนวคดิ ตวั แบบขนส่ง 3 ช่ัวโมง การสร้างตัวแบบขนสง่ 3 ช่ัวโมง การหาคาตอบเบอ้ื งตน้ ด้วยวิธีมุมพายพั การหาคาตอบเบอ้ื งตน้ ด้วยวธิ ีโวเกล การพฒั นาผลลพั ธด์ ้วยวิธีปรบั ปรุงการกระจาย การพฒั นาผลลัพธเ์ ม่ือเกดิ สภาพซ้อนสถานะ บทสรปุ แบบฝกึ หัดทา้ ยบท เอกสารอา้ งองิ บทที่ 5 บรรจุภณั ฑ์ในระบบโลจิสติกส์ ความหมายของบรรจภุ ัณฑ์และการจดั การบรรจุภัณฑ์ ความสาคัญของบรรจุภัณฑ์ ประเภทของบรรจุภัณฑโ์ ลจสิ ติกส์ ชนดิ ของวัสดทุ ่ใี ชท้ าบรรจุภณั ฑ์ ปญั หาของการจัดการบรรจภุ ณั ฑ์โลจสิ ติกส์ แนวทางการจัดการบรรจภุ ัณฑโ์ ลจสิ ติกส์ใหม้ ปี ระสทิ ธิภาพ บทสรุป แบบฝกึ หัดทา้ ยบท เอกสารอ้างองิ บทที่ 6 การจดั การคลังสนิ คา้ ความหมายคลังสินคา้ วตั ถุประสงคข์ องการจดั การคลงั สนิ คา้ ประโยชนข์ องการจดั การคลงั สนิ ค้า ความสัมพันธร์ ะหวา่ งคลงั สินคา้ กบั กจิ กรรมโลจสิ ตกิ ส์ องค์ประกอบทสี่ าคญั ของการจัดการคลงั สนิ ค้า กิจกรรมในคลงั สินค้า ประเภทของคลังสินค้า การกาหนดขนาดคลงั สนิ ค้า การจดั การการจดั สง่ ทางธรุ กจิ | Business Logistics Management ฒ

อุปกรณเ์ คลื่อนยา้ ยในคลังสินค้า 6 ชัว่ โมง บทสรปุ 3 ชั่วโมง แบบฝกึ หดั ท้ายบท 6 ชัว่ โมง เอกสารอา้ งอิง บทที่ 7 การวางแผนอปุ สงคแ์ ละการจัดการคาสงั่ ซ้ือ การวางแผนอุปสงค์ อปุ สงค์ของลูกค้า ปัจจัยท่มี ีอทิ ธิพลตอ่ อปุ สงค์ กรอบระยะเวลาในการพยากรณ์ การพยากรณอ์ ุปสงค์ การจัดการคาสงั่ ซ้ือและบริการ การจัดการซัพพลายเออร์ บทสรุป แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท เอกสารอา้ งอิง บทที่ 8 โครงสรา้ งระบบเครือข่ายและการเลือกทาเลที่ตง้ั โครงสรา้ งและคุณลกั ษณะของระบบเครือข่ายโลจสิ ตกิ ส์ การเลือกทาเลทตี่ ้ัง รปู แบบการตดั สินใจเลือกทาเลทีต่ ั้ง การตดั สนิ ใจเลือกทาเลทต่ี ง้ั ดว้ ยวิธีเชงิ คุณภาพ การตดั สินใจเลือกทาเลทตี่ ง้ั ดว้ ยวิธีการเชงิ ปริมาณ บทสรปุ แบบฝกึ หัดทา้ ยบท เอกสารอา้ งอิง บทที่ 9 การจดั การสินค้าคงคลงั ในโซอ่ ปุ ทาน บทบาทของสนิ ค้าคงคลงั ในโซ่อุปทาน ความสาคญั ของสนิ ค้าคงคลงั ต้นทนุ สินคา้ คงคลัง ระบบการควบคมุ สินค้าคงคลัง ณ แผนบรหิ ารการสอนประจาวชิ า

ตัวแบบพ้ืนฐานสนิ คา้ คงคลัง ระบบการจดั ซอื้ จดั หา บทสรปุ แบบฝกึ หดั ท้ายบท เอกสารอา้ งอิง บทท่ี 10 การลดตน้ ทุนในระบบโลจิสตกิ สแ์ ละโซ่อุปทาน 6 ช่ัวโมง ตน้ ทนุ โลจิสตกิ ส์ แนวทางการลดตน้ ทนุ ขนสง่ แนวทางการลดตน้ ทนุ สนิ คา้ คงคลงั แนวทางการลดตน้ ทนุ คลังสนิ ค้า แนวทางการลดต้นทนุ โดยการใชร้ ะบบสารสนเทศ บทสรุป กรณศี ึกษาการจัดการโลจสิ ตกิ สแ์ ละโซอ่ ปุ ทาน เอกสารอา้ งอิง วธิ กี ารสอนและกจิ กรรม 1. ศกึ ษาจากเอกสารประกอบการสอน 2. บรรยายสรปุ เนอื้ หา 3. แสดงวธิ กี ารคานวณและการตดั สนิ ใจ 4. การอภิปรายและแสดงความคิดเห็นร่วมกนั 5. ทบทวนความรจู้ ากแบบฝกึ หัดท้ายบท 6. ศึกษากรณีศึกษาทางดา้ นโลจสิ ตกิ สจ์ ากการลงพน้ื ทเี่ กบ็ ขอ้ มลู จรงิ 7. การรายงานหน้าชั้นเรียน ส่อื การเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวชิ าการจัดการการจัดสง่ ทางธุรกิจ 2. เอกสารตา่ ง ๆ ทเ่ี กี่ยวขอ้ งในเอกสารอ้างองิ 3. สอ่ื ทศั นะวสั ดุประกอบการสอน การจดั การการจดั ส่งทางธุรกจิ | Business Logistics Management ด

การวดั ผลการเรียน 35% 10 % 1. คะแนนระหว่างภาคเรยี น 10 % - การมีสว่ นรว่ มในช้นั เรยี น 15 % - แบบฝกึ หัดท้ายบทเรยี น - รายงานกรณีศึกษา 30 % 35 % 2. การสอบกลางภาค 100 % 3. การสอบปลายภาค ได้ระดับ A รวม ได้ระดบั B+ ได้ระดบั B การประเมนิ ผลการเรยี น ได้ระดับ C+ ไดร้ ะดับ C คะแนนระหว่าง 80 – 100 คะแนน ได้ระดบั D + คะแนนระหว่าง 75 – 79 คะแนน ไดร้ ะดบั D คะแนนระหว่าง 70 – 74 คะแนน ได้ระดับ F คะแนนระหวา่ ง 65 – 69 คะแนน คะแนนระหวา่ ง 60 – 64 คะแนน คะแนนระหว่าง 55 – 59 คะแนน คะแนนระหวา่ ง 50 – 54 คะแนน คะแนนระหว่าง 0 – 49 คะแนน ต แผนบรหิ ารการสอนประจาวชิ า

แผนบรหิ ารการสอนประจาวิชาบทที่ 1 บทนาการจดั การโลจิสติกส์และโซ่อุปทาน หัวข้อเน้อื หาประจาบท 1. ความหมายของการจัดการโลจิสติกสแ์ ละโซอ่ ุปทาน 2. แบบจาลองการจัดการโซ่อุปทาน 3. วิวฒั นาการโลจิสตกิ ส์ 4. องคป์ ระกอบโลจิสติกส์ 5. โลจสิ ตกิ ส์ธุรกิจ 6. ประโยชนข์ องกิจกรรมโลจสิ ติกส์ 7. บทสรปุ วัตถุประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม 1. เพ่ือให้ผู้ศึกษาสามารถอธิบายความแตกต่างและความสัมพันธ์ระหว่างการจัดการโซ่ อปุ ทานและการจัดการโลจสิ ติกส์ 2. เพ่ือให้ผู้ศึกษาสามารถอธิบายความแตกต่างของแบบจาลองการจดั การโซ่อปุ ทานแตล่ ะ ประเภท 3. เพ่ือให้ผู้ศึกษาสามารถอธิบายวิวัฒนาการ องค์ประกอบ ประโยชน์และความสาคญั ของ การจดั การโลจิสตกิ สท์ ีม่ ตี อ่ ธรุ กจิ 4. เพ่ือให้ผู้ศึกษาสามารถเชื่อมโยงแบบจาลองโซ่อุปทานและโลจิสติกส์และอธิบาย ความสมั พนั ธ์กจิ กรรมโลจสิ ตกิ สภ์ ายในโซ่อปุ ทานของธุรกจิ แต่ละประเภท วธิ ีการสอนและกจิ กรรมการเรียนการสอนประจาบท 1. บรรยายเน้ือหาบทเรียนท่ีเก่ียวกับความหมายของการจัดการโลจิสติกส์และโซ่อุปทาน แบบจาลองการจัดการโซ่อุปทานประเภทต่าง ๆ ววิ ฒั นาการโลจสิ ตกิ ส์ องคป์ ระกอบและ กิจกรรมโลจสิ ติกส์ โลจิสตกิ ส์ธรุ กิจและประโยชนข์ องกจิ กรรมโลจสิ ติกส์ 2. อธิบายความสัมพันธ์พร้อมยกตัวอยา่ งโซ่อุปทานและโลจิสติกส์ของเครือข่ายธุรกิจตา่ ง ๆ และเปิดโอกาสใหซ้ ักถามในประเด็นท่ีไมเ่ ขา้ ใจหรอื สงสัย การจัดการการจดั สง่ ทางธุรกิจ | Business Logistics Management 1

3. แบ่งนักศึกษาออกเป็นกลุ่มย่อย กลุ่มละ 3-4 คน เพื่อยกตัวอย่างแบบจาลองโซ่อุปทาน และโลจิสติกสใ์ นธุรกิจที่นักศึกษาสนใจ พร้อมท้ังอธิบายกิจกรรมโลจิสติกสท์ ่ีสัมพนั ธก์ ัน ภายในโซ่อุปทาน โดยใช้แผนภาพจาลองและนาเสนอหน้าช้ันเรียนและเปิดโอกาสให้ นักศึกษากลมุ่ ๆ อ่ืนได้ซักถาม 4. มอบหมายแบบฝึกหัดเพื่อให้นักศึกษาทบทวนความเข้าใจจากท่ีได้ศึกษาในบทเรียน ดงั กลา่ ว ส่ือการเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวชิ าการจัดการการจดั ส่งทางธุรกจิ 2. เอกสารตา่ ง ๆ ทเี่ กี่ยวขอ้ งในเอกสารอา้ งอิง 3. ส่ือทศั นะวสั ดปุ ระกอบการสอน การวดั และประเมนิ ผล 1. การเขา้ ชั้นเรียนและการมสี ว่ นร่วมในช้นั เรยี น 2. การตอบคาถาม การซกั ถามและการนาเสนอหน้าชัน้ เรยี น 3. แบบฝกึ หดั ที่มอบหมาย 2 บทที่ 1 | บทนาการจดั การโลจิสตกิ สแ์ ละโซ่อปุ ทาน

บทท่ี 1 บทนาการจดั การโลจสิ ตกิ สแ์ ละโซ่อปุ ทาน การจัดสง่ หรอื โลจิสติกส์ (Logistics) เป็นคาท่ีมรี ากฐานมาจากภาษากรีกแปลว่า “ศิลปะใน การคานวณ” เดิมจะใช้ในทางทหารซ่งึ มีความหมายในการสง่ กาลังบารงุ ซ่ึงไม่สอ่ื ความหมายในการ จัดส่งเท่าใดนัก ทาให้มองไม่เหน็ ภาพว่าโลจิสติกสค์ ืออะไร ทาหน้าท่ีอะไรและมคี วามสาคัญอย่างไร แต่เดิมมักเข้าใจว่าโลจิสติกส์คือกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการขนส่ง (Transportation) เท่าน้ันจึงให้ ความสาคัญกับการเลือกยานพาหนะ เส้นทางการขนส่งรวมถึงวิธีการลดต้นทุนในการขนส่ง ซ่งึ เป็น เพยี งหน่งึ ในกิจกรรมโลจิสติกส์หรอื การจัดสง่ ท่ีมคี วามหมายและขอบเขตกว้างกว่า เนอื้ หาในบทน้จี ะ นาเสนอคานิยาม คาจากัดความ รวมทั้งบทบาทต่าง ๆ ของการจดั การโลจิสติกส์ โซ่อุปทาน รวมทง้ั ความสัมพันธ์ระหว่างโซ่อุปทานและการจัดส่งเพ่ือแสดงให้เห็นถึงประโยชน์และความสาคัญใน กจิ กรรมโลจิสติกส์ ความหมายของการจดั การโลจสิ ติกสแ์ ละโซอ่ ุปทาน กอ่ นทีจ่ ะอธิบายถงึ ความหมายของการจัดสง่ หรือโลจิสติกส์ จะต้องทาความเขา้ ใจความหมาย ของโซ่อุปทาน (Supply Chain) เพื่อแสดงให้เห็นถึงภาพสมั พันธ์ระหว่างองค์กรในการดาเนินธุรกจิ โดยมผี ูใ้ ห้ความหมายของการจดั การโซอ่ ปุ ทานไว้ดงั น้ี Nagurney (2006: 7) \"การจัดการหว่ งโซอ่ ุปทาน\" หมายถึงการสนองต่อความตอ้ งการในการ ผสานกระบวนการหลกั ทางธุรกจิ เข้าด้วยกัน จากผู้บรโิ ภครายสดุ ท้าย ย้อนไปจนถึงผู้จดั หาต้นนา้ (ผู้ จัดหารายแรกสดุ ) จากผู้จดั หาต้นนา้ ทจ่ี ัดหาสินคา้ บริการและขอ้ มลู มาเพ่อื เพม่ิ มูลคา่ ให้แก่ลูกคา้ และ ผมู้ ีสว่ นรว่ มในองคก์ ร การจดั การการจดั ส่งทางธุรกิจ | Business Logistics Management 3

Bowersox, Closs, and Cooper (2009: 4) ได้ให้ความหมายของการจัดการโซ่อุปทาน หมายถึง การบริหารจัดการกิจกรรมและความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรท่ีเกี่ยวข้องกันต้ังแต่ ต้นน้า (วัตถุดิบ) จนถึงปลายน้า (สินค้าสาเรจ็ รูปหรอื บริการ) ซ่ึงมีลักษณะยาวต่อเน่ืองกันเหมอื นโซ่ เพ่ือให้ เกิดประสทิ ธภิ าพตลอดกระบวนการผลติ จนถึงมือผูบ้ ริโภค โดยการใหค้ วามสาคญั ต่อการสอ่ื สาร การ วิเคราะห์ข้อมลู และนาไปใชร้ ่วมกนั เปน็ การสรา้ งมลู คา่ เพ่มิ ในการดาเนินงานและเป็นการสร้างความ ได้เปรียบในการ แข่งขนั อย่างยง่ั ยนื ” Chopra and Meindl (2012: 3) ได้ให้ความหมายของการจัดการโซ่อุปทานหมายถึง การ ประสานกิจกรรมหลัก ๆ ของธุรกิจ (ทั้งภายในบรษิ ัทและระหว่างบริษัท) โดยมีเป้าหมายเพอ่ื พัฒนา และปรบั ปรงุ สมรรถนะในระยะยาว ของบรษิ ทั และหุ้นส่วนตลอดห่วงโซ่ตงั้ แต่เครือขา่ ยธรุ กิจต้งั ต้นไป จนถึงเครอื ข่ายสง่ มอบสินคา้ ใหก้ ับผู้บรโิ ภคคนสดุ ทา้ ย สรุปความหมายของการจัดการโซ่อุปทาน จะเห็นได้ว่า การจัดการโซ่อุปทานเป็นการการ สรา้ งความสมั พันธ์และผสานกระบวนการธรุ กจิ เขา้ ดว้ ยกนั ระหวา่ งองค์กร ทเี่ ก่ียวขอ้ งกนั ตั้งแตต่ น้ น้า (วัตถดุ บิ ) จนถึงปลายนา้ (สินคา้ สาเรจ็ รูปหรือบรกิ าร) ซ่งึ มีลักษณะยาวต่อเนอื่ งกันเหมือนโซ่ ดังภาพ การจดั การความสัมพนั ธ์ (Relationship Management) วัตถดุ บิ ฝ่ายจัดซ้ือ การตลาด ลูกคา้ วัตถุดิบ ฝา่ ยผลติ ลกู คา้ ลกู คา้ วัตถดุ ิบ เครอื ข่ายผู้ส่งมอบ การเช่ือมโยงภายในองค์กร เครือข่ายการกระจายสินค้า ทิศทางการไหลของข้อมูลและสารสนเทศ ทศิ ทางการไหลของสินค้าและการบริการ ทิศทางการไหลของเงินทุน ภาพที่ 1.1 แสดงความสัมพันธ์ระหวา่ งเครือขา่ ยธุรกจิ ในโซอ่ ปุ ทาน (ท่ีมา: ปรับปรงุ จาก Bowersox, Closs and Cooper, 2009: 6) 4 บทท่ี 1 | บทนาการจดั การโลจิสตกิ สแ์ ละโซอ่ ปุ ทาน

จากภาพท่ี 1.1 ความสัมพันธ์ระหว่างเครือข่ายธุรกิจในโซ่อุปทานจะเริ่มตั้งแต่ผู้ส่งมอบ วัตถุดิบ ซึ่งจะมีลักษณะการทาธุรกรรมร่วมกนั ระหว่างผู้ส่งมอบเปน็ เครือข่ายผูส้ ง่ มอบเพอื่ จัดหาและ ส่งมอบวัตถุดิบและวัสดุไปยงั องคก์ รที่เป็นลกู ค้า ซ่ึงภายในองค์กรจะมกี ารรับวัตถุดิบและวัสดุต่าง ๆ ผ่านฝ่ายจัดซื้อส่งต่อไปยังฝ่ายผลิตเพ่ือทาการแปรรูปเป็นสินค้าไปยังฝ่ายการตลาด เพ่ือทาการ จาหน่ายไปยังผู้ค้าส่งหรือผู้กระจายสินค้าไปยังผู้ค้าปลีกและลูกค้าในลักษณะความสัมพันธ์ของ เครือขา่ ยการกระจายสนิ ค้า ทิศทางการไหลของสินค้าและบริการจึงเริ่มจากผู้จดั หาวัตถุดิบไปยังลูกค้าหรอื ผบู้ รโิ ภค ใน ขณะเดียวกันการตดิ ต่อทาธุรกรรมรว่ มกนั ระหว่างองค์กรจะเป็นการส่อื สารแบบ 2 ทิศทาง น่ันคือมี คาสงั่ ซ้ือ การตกลงราคาและการส่งมอบ ความต้องการของลูกคา้ จะเป็นแรงผลักของทิศทางการไหล ของเงินทนุ จากลูกค้าย้อนกลับไปยงั ผจู้ ดั หาวตั ถุดบิ การจัดส่งหรือโลจิสติกส์ เป็นกิจกรรมที่มีความสัมพันธ์กับการจัดการโซ่อุปทาน โดยมีผู้ให้ ความหมายของการจดั สง่ หรือโลจสิ ติกส์ไว้ดังน้ี Frazelle (2002: 5) ได้ให้ความหมายของการจัดส่งไว้ว่า คือกิจกรรมที่เก่ียวข้องกับการ เคลอ่ื นยา้ ย วตั ถุดิบ ขอ้ มลู และเงนิ ทนุ ระหว่างผบู้ รโิ ภคและผสู้ ่งมอบปัจจยั การผลิต สภาการจัดการโลจิสติกส์แหง่ สหรฐั อเมรกิ า (Council of Logistics Management: CLM) ซึ่งต่อมาได้เปล่ียนชื่อเป็น \"Council of Supply Chain Management Professionals\" ได้ให้คา นิยามของคาว่า \"การจัดการโลจิสติกส์\" หมายถึง กระบวนต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง การวางแผน การ ดาเนินการ การควบคุม การไหลเวียนและการจัดเก็บสินค้า บริการและสารสนเทศ อย่างมี ประสทิ ธิภาพและมีประสิทธผิ ล จากจดุ เริม่ ต้น จนถงึ จดุ ของการบริโภค เพื่อตอบสนองความต้องการ ของผบู้ ริโภค (อ้างถงึ ใน Vitasek, 2013: 117) จากความหมายดังกลา่ วขา้ งต้นจะเห็นว่า การจัดการโลจิสติกส์เปน็ สว่ นหน่ึงของการจัดการ โซ่อุปทาน โดยการจัดการโลจสิ ติกสจ์ ะม่งุ เน้นไปท่กี ารเคลือ่ นย้ายสนิ ค้าเชิงกายภาพภายในระบบโซ่ อุปทาน แต่การจัดการโซ่อุปทานยังครอบคลุมไปถึง การร่วมมือ การพัฒนาความสัมพันธ์และการ สร้างเครอื ข่ายโซอ่ ุปทาน ดังภาพท่ี 1.2 การจัดการการจดั ส่งทางธรุ กิจ | Business Logistics Management 5

ทศิ ทางการเคล่อื นย้ายวตั ถุดิบจนแปลงสภาพเป็นสนิ ค้าภายในองค์กร จดุ รบั วตั ถดุ ิบ วตั ถดุ ิบและ จดุ ดาเนนิ การ สินค้าคงคลัง สินค้าคงคลงั จดุ กระจาย และวสั ดุ สนิ ค้า วัสดคุ งคลัง ผลิต ระหวา่ งผลิต สาเร็จรูป วัตถุดบิ ผูส้ ง่ มอบ โรงงานแปรรูป โรงงานผลติ ค้าสง่ /กระจายสินค้า ค้าปลีก ลูกค้า ทิศทางการส่ือสาร การไหลของข้อมูลและสารสนเทศ ภาพที่ 1.2 แสดงการเคลื่อนยา้ ยในระบบโลจสิ ตกิ ส์ จากภาพท่ี 1.2 จะเห็นได้ว่าการเคลื่อนย้ายในระบบโลจิสติกส์ จะเริ่มตั้งการเคล่ือนย้าย วัตถุดิบไปยังผู้ส่งมอบ โรงงานแปรรูป โรงงานผลิต ผู้ค้าส่งหรือผู้กระจายสินค้า ผู้ค้าปลีก จนถึงมือ ลกู ค้าคนสดุ ท้ายหรือผบู้ รโิ ภค ในส่วนของการเคลอ่ื นย้ายระบบโลจสิ ติกส์ภายในองค์กร จะเร่ิมจากจุดรบั วัตถุดิบและวัสดุ ไปยังคลังสินคา้ จุดดาเนนิ การผลติ ซง่ึ ในระหว่าการผลติ จะมีสนิ ค้าคงคลงั ระหว่างผลติ ซง่ึ เกดิ จากการ ประกอบในเบอ้ื งต้น จนสาเรจ็ เปน็ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู และเตรียมพรอ้ มจดั จาหน่ายไปยังจดุ กระจายสนิ ค้า 6 บทท่ี 1 | บทนาการจดั การโลจิสตกิ สแ์ ละโซ่อปุ ทาน

แบบจาลองการจดั การโซ่อุปทาน เพอ่ื ที่จะสามารถอธบิ ายแนวคดิ โซอ่ ปุ ทานได้ชัดเจนยง่ิ ข้ึน จงึ มผี ูค้ ดิ คน้ แบบจาลองโซอ่ ุปทาน เพื่ออธิบานแนวความคิดโซ่อปุ ทานไวด้ งั น้ี 1. แบบจาลองโซ่อุปทานแสดงการพึ่งพาอาศัยกันและกัน แบบจาลองน้พี ัฒนาโดย เอ.ที. เคยี ร์นี่ ซงึ่ เปน็ บรษิ ัทท่ีปรึกษาดา้ นธุรกิจ โดยผบู้ ริหารทาหนา้ ที่เป็นตัวแทนบริษัทท่เี ปน็ ศนู ยก์ ลาง โดย ยึดหลักแนวคดิ ท่บี ริษัทตนต้องอาศัยผ้สู ง่ มอบวัตถุดิบและผู้ที่ขายวัตถุดิบใหแ้ กผ่ สู้ ง่ มอบวัตถุดบิ ท่ีจะ จัดส่งไปยังกระบวนการเพิ่มมูลค่าของตน กระบวนการต่าง ๆ เหล่านี้เป็นกระบวนการหลักในการ แปลงสภาพวัตถดุ ิบใหเ้ ป็นสินคา้ เพือ่ สง่ มอบไปยงั ลกู คา้ ได้แก่ การออกแบบผลิตภณั ฑ์ การตลาด การ จดั ซ้อื การแปรรปู การกระจายสนิ คา้ และการบรกิ ารหลังการขาย ดังภาพท่ี 1.3 บริษัท ออกแบบ ผขู้ ายทข่ี าย ผู้ขาย จดั ซ้ือ แปรรปู กระจาย บริการ ผซู้ อ้ื ผซู้ ้อื ทข่ี าย ให้ผ้ขู าย ให้ผซู้ ือ้ การตลาด ภาพที่ 1.3 แบบจาลองโซอ่ ปุ ทานแสดงการพงึ่ พาอาศัยกนั และกนั (ที่มา : ปรบั ปรุงจาก สาธติ พะเนียงทอง, 2548: 21) 2. แบบจาลองโซ่อปุ ทานแสดงการไหลเวียนสนิ ค้า ขอ้ มลู และเงนิ ทนุ แบบจาลองนี้พัฒนา โดยบรษิ ทั ท่ีปรกึ ษาท่ชี ื่อว่า แอคเซ็นเจอร์ (Accenture) แสดงใหเ้ หน็ ถึงการไหลเวยี นของสนิ คา้ ข้อมลู และเงินทุนภายในโซ่อุปทานท้ังสองทิศทาง แบบจาลองนี้แสดงให้เห็นถึงความสาเร็จ จะต้องได้รับ ความร่วมมือจากทุก ๆ องค์กรที่มีส่วนร่วมในโซ่อุปทาน ซ่ึงเหมาะกับอุตสาหกรรมสินค้าอุปโภค บรโิ ภค ดงั ภาพท่ี 1.4 การจดั การการจดั สง่ ทางธุรกจิ | Business Logistics Management 7

ผูข้ ายปจั จัย ผู้ค้าส่ง ผบู้ ริโภค แหล่งวัตถุดิบ ผแู้ ปรสภาพ สนิ ค้า ปจั จัย ขอ้ มูล เงนิ ทุน ผคู้ า้ ปลีก ภาพท่ี 1.4 แบบจาลองโซอ่ ปุ ทานแสดงการไหลเวียนสินคา้ ขอ้ มูลและเงนิ ทนุ 3. แบบจาลองโซ่อุปทานแสดงสินค้าคงคลัง แบบจาลองนี้แสดงให้เห็นถึงความไร้ ประสิทธิภาพในโซ่อุปทาน ยิ่งมีสินค้าคงคลังมากเท่าใด ยิ่งแสดงให้เห็นถึงความไร้ประสิทธิภาพ แบบจาลองน้ีได้ถูกนาไปพิจารณาการจดั การคลังสินค้าและการบริหารสินค้าคงคลัง โดยจะประสบ ความสาเรจ็ ได้ ทุกองค์กรภายในโซ่อปุ ทานจะต้องร่วมมอื กนั เพื่อขจัดสินค้าคงคลงั ทมี่ ากเกินจาเป็น ออกไป ดังภาพที่ 1.5 คลงั สนิ คา้ คลงั สินคา้ คลงั สนิ ค้า คลงั สนิ คา้ ผู้ขายปจั จยั โรงงานผลิต ศูนย์กระจาย ช่องทาง ผบู้ ริโภค สินค้า จัดจาหน่าย ภาพท่ี 1.5 แบบจาลองโซอ่ ุปทานแสดงสินค้าคงคลงั 8 บทท่ี 1 | บทนาการจดั การโลจสิ ตกิ ส์และโซ่อปุ ทาน

4. แบบจาลองโซ่อุปทานองค์กรธุรกิจเดี่ยว แบบจาลองน้ีจะมุ่งเน้นไปท่ีกระบวนการหลัก ภายในองค์กรธุรกจิ แต่ละบริษทั ประกอบไปด้วย กระบวนการทีท่ าใหค้ าสัง่ ซ้อื เสร็จสมบูรณ์ กระบวนการสง่ มอบวตั ถดุ ิบและกระบวนการออกแบบและพัฒนา ดงั ภาพที่ 1.6 กระบวนการจัดการ ตอ่ รองลูกคา้ คาสั่งซ้อื ยนื ยันราคา ออกใบส่งั ซื้อ กลยทุ ธ์ Eng. & ออก สรา้ งคาสง่ั ซื้อ กระบวนการจดั หาและผลติ ธุรกจิ , Tech. แบบ นาเข้าคาส่ังซื้อ การ การ การ ผู้ขาย จับคคู่ าสัง่ ซ้ือ จัดสง่ ผลิต จัดซอื้ ปัจจัย ตลาด และการบริการ กระบวนการส่งมอบ กระบวนการออกแบบ จัดสง่ และจดั เก็บเงนิ และพัฒนา ติดตั้ง เรียกเกบ็ เงนิ ใบเสรจ็ บริการการขาย ภาพที่ 1.6 แบบจาลองโซอ่ ปุ ทานของผผู้ ลิตเครอื่ งคอมพิวเตอร์ การจดั การการจดั สง่ ทางธรุ กจิ | Business Logistics Management 9

5. แบบจาลองโซอ่ ุปทานการไหลของวัตถดุ ิบ สนิ คา้ และขอ้ มูล แบบจาลองนี้ แสดงให้เห็น การไหลของวัตถุดิบ สินค้าและข้อมูลในขั้นตอนต่าง ๆ ของกระบวนการ ทาให้คาส่งั ซอ้ื เสร็จสมบูรณ์ โดยเรม่ิ จากการจัดหาวัตถุดบิ ไปจนกระทงั่ วัตถุดบิ ถกู แปรสภาพไปเป็นสนิ ค้าสาเรจ็ รูปและถกู ส่งมอบ ให้กบั ลูกคา้ ปลายทาง ดังภาพท่ี 1.7 ผู้ผลติ การประกอบ การประกอบ ศูนย์กระจาย ชอ่ งทาง ลกู ค้า ช้ินสว่ น เบื้องต้น สินคา้ จัดจาหน่าย ระดับสินคำ้ คำสง่ั ซ้ือ คงคลงั คำสง่ั ซ้ือ คำสง่ั ซอื้ ตาราง คำสงั่ ซอ้ื ผสู้ ง่ มอบ จดั ส่ง Commitments การจดั ซื้อ แผนแสดง แผนความ แผนการ แผนการผลิต พยากรณค์ วาม ตาราง จดั สง่ จดั หา รายละเอยี ด ตอ้ งการวัสดุ ผลติ หลัก ตอ้ งการ จดุ พกั สินคา้ การดาเนินงาน รางสนิ คา้ รางขอ้ มูล ภาพที่ 1.7 แสดงการไหลของวตั ถดุ ิบและสินคา้ ไปยงั จดุ พกั (ท่ีมา: ปรับปรงุ จาก สาธิต พะเนยี งทอง, 2548: 25) 6. แบบจาลองโซ่อุปทานแสดงกระบวนการผลิตแบบวงจรปิด แบบจาลองน้ีแสดงสนิ คา้ สาเร็จรูปทีถ่ ูกส่งกลับจากลกู ค้าและประกอบขึ้นใหม่ด้วยวัตถุดิบใหม่ทีจ่ ัดหามาจากผู้ส่งมอบวัตถุดิบ ภายนอก แบบจาลองนี้จะบรรยายถึงการไหลของสินค้า ตั้งแต่การจัดหาและการส่งมอบโดยผ่าน กระบวนการหลกั ทางธรุ กิจตา่ ง ๆ ดังภาพที่ 1.8 10 บทที่ 1 | บทนาการจดั การโลจิสตกิ ส์และโซอ่ ปุ ทาน

ผลติ กระจาย สนิ คา้ สนิ ทรพั ย์ จดั ซ้อื จดั ส่ง ใหม่ จดั หา ตน้ ทนุ ทงั้ หมด คัดและ แยกช้ินส่วน ยกคนื มา ซอ่ มแซม ภาพท่ี 1.8 แบบจาลองโซอ่ ุปทานแสดงกระบวนการผลติ แบบวงจรปิด วิวฒั นาการโลจสิ ติกส์ ฐาปนา บุญหล้าและ นงลักษณ์ นิมิตภูวดล (2555: 25) ได้อธิบายถึงวิวัฒนาการของการ จัดสง่ หรอื โลจิสติกส์จากอดตี จนถึงปจั จบุ ัน โดยแบ่งออกเปน็ 3 ยุค ไดด้ งั นี้ 1) ยุคการทหาร โลจิสติกส์ในยุคเริ่มต้นมาจากคาว่า “Logistikos” หมายถึงทักษะในการ คานวณหาขอ้ เท็จจรงิ ของกองทหารม้าสง่ กาลังบารงุ ตอ่ มาในทวปี ยุโรป มีการใช้คาว่า “Logistique” โดยนายพลจตั วา แอนโทนี อองลี แห่งกองทพั นโปเลยี น ประเทศฝร่ังเศส ในหนังสือเรือ่ ง “Summary of the Art of War” ซ่ึงเกิดวลีสาคัญต่อชัยชนะแห่งสงครามว่า “กองทัพเดินได้ด้วยท้อง” แสดงให้ เห็นความสาคัญของโลจสิ ตกิ ส์ในการลาเลยี งและจัดสง่ เสบียง ไปยังกองทพั 2) ยุคการคา้ ยคุ น้ีโลจิสติกสพ์ ัฒนาควบคูก่ นั ระหวา่ งการคา้ และการทหาร รปู แบบผสมผสาน นี้เกิดข้นึ ในแถบยโุ รป ในยุคนน้ั การทาธรุ กิจจะเร่ิมจากครอบครัวขนาดเลก็ ขยายออกไปจนกลายเป็น ธุรกจิ ขนาดใหญ่ เริม่ มกี ารกระจายสนิ คา้ ภายในท้องถ่นิ และออกสู่ตลาดการคา้ ระดับประเทศ ไปจนถงึ การค้าระหว่างประเทศ ในขณะเดียวกันประเทศทางแถบยุโรป ไดแ้ สวงหาอาณานิคมไปยังทวีปต่าง ๆ และเกิดการแลกเปล่ยี นสินคา้ ระหว่างประเทศต่าง ๆ เหลา่ นน้ั การจดั การการจดั สง่ ทางธรุ กจิ | Business Logistics Management 11

3) ยุคการแข่งขันระหว่างประเทศ ซึ่งยุคน้ีมีการแข่งขันทางธุรกิจระหว่างประเทศท่ขี ยาย ตัวอย่างรวดเรว็ โลจิสติกสจ์ งึ ต้องขยายขอบเขตการสนับสนุนธรุ กิจออกไปยังตา่ งประเทศ เกิดบริษัท ขา้ มชาติและแนวคดิ ใหม่ ๆ ทางการบริหารจดั การ เมือ่ ทรพั ยากรต่าง ๆ ของโลกเริ่มลดลง ต้นทุนการ จัดส่งระหว่างประเทศมีตน้ ทุนท่ีเพ่มิ ข้ึน ในยุคปัจจุบันนจ้ี ึงหนั มาใหค้ วามสาคัญกับโลจิสติกส์มากข้ึน เพือ่ สร้างความได้เปรียบในการแข่งขนั องคป์ ระกอบโลจสิ ตกิ ส์ โลจิสติกส์จะมุ่งเน้นไปทก่ี ารเคลอื่ นย้ายเชงิ กายภาพในโซอ่ ุปทาน โดยมีองค์ประกอบตา่ ง ๆ ที่ เกี่ยวข้องดังต่อไปน้ี 1. ปัจจัยนาเข้า ได้แก่ ทรัพยากรท่ดี ิน ส่ิงอานวยความสะดวก ทรัพยากรมนษุ ย์ ทรัพยากร ทางการเงนิ และทรัพยากรสารสนเทศ 2. การดาเนินการจัดการ เริ่มตั้งแต่กระบวนการวางแผน การปฏิบัติ การควบคุม กระบวนการโลจสิ ติกส์ต้ังแต่ผคู้ ้าไปจนถึงสง่ มอบไปยังลกู ค้า ซึ่งกิจกรรมหลกั ของโลจิสติกสป์ ระกอบ ไปด้วย โลจิสติกส์ขาเข้า ได้แก่ การพยากรณ์ความต้องการวัสดุ การจัดซื้อวัสดุ การวางแผนความ ต้องการวัสดุ การวางแผนการผลิต การจัดการวัสดุการผลิตการเคลื่อนย้ายวัสดุ การคลังวัสดุ การ บรรจุภัณฑ์วัสดุ และโลจิสติกส์ขาออก ได้แก่ การคลังสินค้า การเคลื่อนย้ายสินค้า การบรรจุภัณฑ์ สนิ ค้า การควบคุมสินคา้ คงคลงั การวางแผนกระจายสินคา้ กระบวนการส่ังซ้ือสินค้า การขนส่งสนิ ค้า และการบริการลกู คา้ 3. ผลลัพธ์โลจิสติกส์ จะมุ่งไปที่การตลาดเพื่อสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขัน การใช้ เวลา สถานท่ี ประสิทธิภาพการเคล่อื นย้ายสนิ ค้าไปยงั ลกู ค้าและทรพั ย์สนิ ตา่ ง ๆ ที่เกดิ ขึน้ เพอ่ื ใหเ้ กิด ประสทิ ธภิ าพและประสิทธิผลตามเปา้ หมายขององคก์ ร องค์ประกอบโลจสิ ตกิ สแ์ สดงดงั ภาพที่ 1.9 12 บทท่ี 1 | บทนาการจดั การโลจิสตกิ สแ์ ละโซอ่ ปุ ทาน

ทรัพยากรทีด่ นิ ผู้คา้ ดาเนนิ การจัดการ มุง่ การตลาด สิง่ อานวยความ วางแผน ปฏบิ ตั ิ ควบคุม ความได้เปรยี บ ทางการแข่งขนั สะดวก วตั ถดุ บิ สนิ คา้ สนิ ค้า ระหว่าง สาเร็จ การใช้เวลา ทรพั ยากร ผลิต รูป และสถานที่ มนษุ ย์ ประสทิ ธิภาพ ทรัพยากร ลกู ค้า เคล่อื นย้ายสินค้า ทางการเงนิ ส่ลู ูกค้า ทรพั ยากร สารสนเทศ ทรพั ย์สิน กจิ กรรมหลกั โลจิสติกส์ โลจิสติกสข์ าเขา้ โลจิสติกสข์ าออก -กำรพยำกรณ์ควำมต้องกำรวัสดุ -กำรจดั กำรคลังสินค้ำ -กำรจดั ซ้ือวสั ดุ -กำรเคลื่อนย้ำยสินค้ำ -กำรวำงแผนควำมต้องกำรวัสดุ -กำรบรรจภุ ณั ฑส์ นิ ค้ำ -กำรวำงแผนกำรผลติ -กำรควบคุมสินค้ำคงคลัง -กำรจัดกำรวสั ดกุ ำรผลิต -กำรวำงแผนกระจำยสินคำ้ -กำรเคลอ่ื นย้ำยวสั ดุ -กระบวนกำรส่ังซื้อสินค้ำ -กำรคลงั วัสดุ -กำรขนสง่ สินค้ำ -กำรบรรจุภัณฑว์ สั ดุ -กำรบริกำรลูกคำ้ ภาพท่ี 1.9 แสดงองค์ประกอบ เปา้ หมาย และกิจกรรมหลกั โลจสิ ติกส์ (ท่ีมา : ฐาปนา บญุ หล้า และ นงลักษณ์ นมิ ติ ภูวดล, 2555 : 27) การจดั การการจดั สง่ ทางธรุ กจิ | Business Logistics Management 13

โลจสิ ติกสธ์ รุ กจิ การจัดการโลจิสติกสม์ ีจุดมุ่งหมายหลักในการนาสินค้าท่ีถูกต้อง ไปยังสถานที่ท่ีถูกต้อง ใน เวลาท่ีถูกต้อง ด้วยเง่ือนไขที่ถูกต้อง ในจานวนที่ถูกต้องและราคาที่ถูกต้อง เพ่ือตอบสนองต่อความ ต้องการของลูกคา้ ความเชอื่ ถอื ได้ ความปลอดภัยและการประหยัดต้นทุน ซ่งึ จะบรรลุความสาเร็จได้ จะต้องบูรการทกุ หน่วยงานท่เี กย่ี วข้อง ต้ังแต่ผู้ค้าวตั ถุดิบ ผู้ผลิต ผู้ค้าส่ง ผู้ค้าปลกี ลูกค้า ผู้ให้บรกิ าร คลงั สนิ คา้ ผขู้ นส่งและผู้ทเี่ กีย่ วขอ้ งอ่นื ๆ โดยผ่านระบบสอ่ื สารบนระบบคอมพวิ เตอรแ์ ละอนิ เทอรเ์ นต็ ออนไลน์ในการวางแผนล่วงหน้า จากน้ันจึงกาหนดการเคลื่อนที่ของสินค้าทุกช่องทางไปยังแต่ละ หนว่ ยงาน ตัง้ แตต่ ้นทางไปยังปลายทางใหต้ รงเวลาการผลิต การคลังสินค้า การกระจายสินคา้ และการ ขนสง่ สินค้าไปจนถึงมอื ลกู ค้า เพ่ือให้ลูกค้าเกิดความพึงพอใจสูงสุด ดังภาพที่ 1.10 การไหลของสารสนเทศ จัดหาวัสดุ ผลติ สนิ ค้า ผลติ สนิ คา้ คลังสนิ ค้า ลูกคา้ ก่งึ สาเร็จรปู สาเรจ็ รูป กระจายสินคา้ การไหลของสินคา้ ภาพที่ 1.10 การบูรณาการทุกหน่วยงานที่เกย่ี วขอ้ งกับกระบวนการโลจสิ ติกส์ จากการบูรณาการหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการโลจิสติกส์ ตั้งแต่การจัดหาวัสดุไป จนถึงส่งมอบสนิ ค้าให้กบั ลกู ค้า สามารถแบ่งกจิ กรรมโลจิสติกส์ตามกระบวนการดาเนินงานออกเปน็ กิจกรรมโลจิสติกสข์ าเข้า (Inbound Logistics) ซ่ึงเกี่ยวข้องกับกระบวนการจัดหาวัสดุหรือวัตถุดิบ และการผลิตสินค้าก่ึงสาเร็จรูปหรือลักษณะเพ่ือการประกอบ ในขณะที่กิจกรรมโลจิสติกส์ขาออก (Outbound Logistics) จะเก่ียวข้องกับการดาเนินการด้านคลังสินค้าและการกระจายสินค้าไปยัง ลกู คา้ ดงั ภาพที่ 1.11 14 บทที่ 1 | บทนาการจดั การโลจสิ ตกิ ส์และโซ่อปุ ทาน

การจดั หาและ กระจายสินค้า โรงงานผลติ โลจิสติกสข์ าเข้า โลจิสตกิ สข์ าออก แหล่งวัสดุ ตลาดลูกคา้ ภาพท่ี 1.11 แสดงโลจสิ ติกสข์ าเขา้ และขาออก ประโยชน์ของกิจกรรมโลจสิ ตกิ ส์ ในการจัดการโลจสิ ตกิ ส์จะแบ่งกระบวนการดาเนนิ งานออกเปน็ กิจกรรมโลจสิ ติกสข์ าเข้าซึ่ง ได้แกก่ ระบวนการจดั ซ้ือ จัดหา และกิจกรรมโลจิสติกสข์ าออก ไดแ้ ก่กระบวนการกระจายสินค้า ซง่ึ กิจกรรมโลจิสติกส์จะต้องพจิ ารณาถงึ โซอ่ ปุ ทานในการจดั การตน้ นา้ ไปจนถงึ ปลายน้า เพอื่ ให้สามารถ บรรลุวัตถปุ ระสงค์และกลยทุ ธ์องค์กรได้ โดยมกี ิจกรรมต่าง ๆ ดงั ภาพที่ 1.12 การจดั การการจดั ส่งทางธรุ กิจ | Business Logistics Management 15

พยากรณ์ ตอ้ งการ บรรจุภัณฑ์ จัดซอ้ื วางแผน การจัดการ การผลิต คาสั่งซอื้ การขนสง่ ขาเข้า คลังสินคา้ โรงงาน การจัดการ ัวสดุ การจัดการโ ่ซอุปทาน : ิทศทางการไหลของสารสนเทศ วัตถดุ ิบ การจัดการโลจิสติก ์ส : ิทศทางการไหลของ ัวสดุ เคลือ่ น ยา้ ย ควบคุม ผลติ ตารางการ คุณภาพ ผลิต เคลื่อน ยา้ ย คลงั สินค้า สาเรจ็ รูป การขนส่ง วางแผน ขาออก เลอื กทาเล ศูนย์กระจาย การกระจาย ิสน ้คา เครอื ข่าย ศนู ยก์ ระ ทตี่ ัง้ สนิ ค้า จายสนิ ค้า บริการ สารอง ลูกค้า คนื อะไหล่ สินคา้ ภาพท่ี 1.12 แสดงความสมั พันธ์กิจกรรมโลจสิ ติกสแ์ ละโซอ่ ปุ ทาน 16 บทที่ 1 | บทนาการจดั การโลจิสตกิ ส์และโซ่อปุ ทาน

จากภาพที่ 1.12 แสดงกิจกรรมโลจิสติกสแ์ ละโซ่อปุ ทาน ซ่ึงแสดงใหเ้ ห็นถงึ ความสมั พันธใ์ น แต่ละกิจกรรมภายในธรุ กิจสามารถอธบิ ายได้ดังต่อไปนี้ 1.การให้บรกิ ารลูกค้า กิจกรรมน้ีเปน็ กิจกรรมท่สี รา้ งความพงึ พอใจใหก้ ับลกู คา้ การใหบ้ ริการ ลูกค้าเป็นแรงผลักให้เกิดกิจกรรมอ่ืน ๆ ตามมา แต่ต้องรักษาระดับการให้บริการแก่ลูกค้าด้วย มาตรฐาน 2.การขนส่ง เป็นกิจกรรมเร่ิมตั้งแต่การเคลื่อนย้ายวัตถุดิบสู่การผลิตและการเคล่ือนย้าย สนิ ค้าไปยงั เครอื ข่ายขนส่งต่าง ๆ กจิ กรรมการขนสง่ เป็นวธิ ีการเลอื กวิธีขนส่ง เชน่ ทางรถยนต์ รถไฟ ทางเรือ ทางเคร่ืองบิน หรือขนส่งด้วยท่อ ข้ึนกับชนิดสินค้า เส้นทาง สถานท่ีและต้นทุนการขนสง่ ที่ เหมาะสม 3.การควบคมุ สินค้าคงคลัง เปน็ กิจกรรมทีจ่ ะตอ้ งควบคุมสนิ คา้ คงคลงั ใหเ้ หมาะสม สินค้าคง คลังที่มากเกินไปจะส่งผลต่อต้นทุนและเงินหมุนเวียนภายในองค์กร แต่ถ้าหากสินค้าคงคลังมีน้อย เกินไปย่อมส่งผลต่อความผนั ผวนต่อความต้องการของลูกคา้ และเสยี โอกาสในการจัดจาหนา่ ย 4.การดาเนินการสั่งซ้ือ จะสัมพันธ์กับการส่ังซ้ือของลูกค้า การตัดสินใจเกี่ยวกับความ ตอ้ งการดา้ นตา่ ง ๆ ในกระบวนการและเปน็ การให้ความเช่อื ม่ันในการจัดสง่ สนิ ค้าให้กบั ลูกค้า ในการ ดาเนนิ การสัง่ ซ้ือมีความสัมพนั ธ์กันกับกจิ กรรมการควบคุมสนิ คา้ คงคลัง รอบระยะเวลาการสั่งซอื้ และ การขนส่ง ซ่ึงกิจกรรมต่าง ๆ เหล่านี้จะต้องดาเนินการอย่างเหมาะสมเพ่ือให้ต้นทุนถูกที่สุดแต่ยัง สามารถสง่ มอบสินคา้ ใหก้ บั ลูกค้าไดต้ ามกาหนด 5.การสือ่ สาร เป็นกิจกรรมที่เชือ่ มโยงกันในแตล่ ะกจิ กรรม การสอื่ สารท่มี ีประสิทธภิ าพจะลด ความผิดพลาด ความซา้ ซอ้ นของขอ้ มูลและยงั สามารถคน้ หาและจัดการสารสนเทศท่ีเกิดขน้ึ ได้อย่างมี ประสิทธิภาพ การสื่อสารจะเร่ิมตั้งแต่คาส่ังซ้ือของลูกค้า ถ่ายทอดลงมายังแต่ละกิจกรรมอย่างเป็น ระบบ ปัจจุบันกิจกรรมการสอื่ สารได้นาระบบสารสนเทศมาใช้ในองค์กร ทาให้กิจกรรมโลจสิ ตกิ สม์ ี ประสิทธภิ าพมากข้นึ การจัดการการจดั สง่ ทางธรุ กิจ | Business Logistics Management 17

6.การพยากรณ์ความตอ้ งการของลกู ค้า การตลาดเปน็ ฝา่ ยแรกทเ่ี กยี่ วข้องกับความตอ้ งการ ของลกู ค้า การคาดการณค์ วามตอ้ งการของลกู คา้ จะทาใหอ้ งค์กรสามารถวางแผนการดาเนินกิจกรรม ต่าง ๆ ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม ทงั้ กิจกรรมโลจสิ ติกสข์ าเข้าและขาออก 7.คลังสินค้า เป็นสถานท่ใี นการจัดเก็บสินค้าคงคลังตามวัตถุประสงค์เช่น คลังสินคา้ จัดเก็บ วตั ถดุ ิบ คลังสนิ คา้ เพ่อื กระจายสินค้า คลังสินคา้ จัดเก็บวสั ดุซ่อมบารงุ และคลงั สนิ ค้าเพอื่ จดั เกบ็ สินค้า สาเรจ็ รปู เป็นต้น กจิ กรรมตา่ ง ๆ ภายในคลังสินค้ายอ่ มส่งผลต่อต้นทุนในการเกบ็ รักษา การออกแบบ คลังสินค้าขนาดใหญ่ถงึ แมจ้ ะปอ้ งกนั สินคา้ ขาดมอื และการดาเนินการต่าง ๆ เป็นไปอย่างตอ่ เน่อื ง แต่ ยอ่ มสง่ ผลต่อต้นทนุ ท่สี งู ขนึ้ ตาม 8.การคัดเลือกทาเลที่ต้ัง การคัดเลือกทาเลที่ต้ังโรงงานและคลังสินค้ามีวัตถุประสงค์เพื่อ เช่ือมต่อไปยงั กิจกรรมต่าง ๆ การคัดเลือกทาเลทีต่ ้ังที่เหมาะสมย่อมสง่ ผลตอ่ ประสทิ ธภิ าพการขนสง่ ทาให้ตน้ ทุนขนสง่ ลดลงและยงั สัมพนั ธก์ ับตน้ ทนุ เกบ็ รกั ษาภายในคลังสนิ คา้ แต่ละประเภท 9.การเคลื่อนย้ายสินค้า การวางผังโรงงานหรือคลังสินค้าอย่างเหมาะสม จะทาให้เกิด ประสิทธิภาพการเคลื่อนย้าย วัสดุ สินค้าสาเร็จรูป หรือสินค้าคงคลังได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนก้ี ารนาเอาเครอื่ งจักร อปุ กรณอ์ านวยความสะดวกตา่ ง ๆ สามารถลดระยะเวลาและต้นทุน การเคล่อื นย้ายสนิ ค้าลงได้ 10.การจดั ซือ้ กจิ กรรมน้จี ะเก่ยี วขอ้ งกับการจัดซือ้ จดั จ้าง การคัดเลอื กแหลง่ จดั ซ้อื เวลาใน การซ้อื การจา้ ง ปรมิ าณการจดั ซอ้ื และผลกระทบต่อสนิ ค้าคงคลัง ระบบการจัดซื้อท่มี ปี ระสิทธภิ าพจะ สง่ ผลต่อต้นทุนโลจิสติกส์ทั้งระบบ 11.การสนับสนุนอะไหลแ่ ละการบริการหลังการขาย กิจกรรมโลจสิ ติกสไ์ มไ่ ด้เกยี่ วขอ้ งกับ สนิ ค้าสาเร็จรูปเท่านัน้ ยงั สัมพันธ์กับการบริการหลงั การขายซง่ึ สง่ ผลโดยตรงต่อกจิ กรรมทางการตลาด ซงึ่ จะตอ้ งสนบั สนนุ อะไหล่และสถานทใี่ นการใหบ้ ริการลกู คา้ ทเ่ี หมาะสม 12.บรรจุภัณฑ์ ในทางการตลาดบรรจุภัณฑ์จะถูกออกแบบในการดึงดูดใจลูกค้า เพื่อการ โฆษณาและประชาสมั พันธ์ ในกิจกรรมโลจสิ ตกิ สบ์ รรจุภณั ฑ์จะถกู ออกแบบเพือ่ ปกปอ้ งผลิตภณั ฑ์และ 18 บทที่ 1 | บทนาการจดั การโลจิสตกิ ส์และโซ่อปุ ทาน

สะดวกต่อการเคลือ่ นย้าย การขนส่งและการจัดเก็บ การออกแบบและใชบ้ รรจภุ ัณฑอ์ ย่างเหมาะสมจะ ลดความเสยี หายและช่วยเพ่มิ ประสทิ ธภิ าพจากการเคลื่อนยา้ ย การขนส่งและการจดั เกบ็ 13.การกาจัดของเสีย ของเสียสามารถเกิดได้ตั้งแต่กระบวนการผลิตท่ีไม่มีคุณภาพ ความ เสียหายจากการเคล่ือนยา้ ย การขนสง่ และการจดั เกบ็ การนาของเสยี กลบั มาใช้ใหมแ่ ละจัดการอยา่ งมี ประสิทธิภาพช่วยให้สามารถลดต้นทุนและเกดิ มลู ค่าสูงสดุ ในอุตสาหกรรม 14.การเคลอื่ นยา้ ยสินค้าที่สง่ คนื กิจกรรมนี้เปน็ กจิ กรรมสนบั สนนุ ในระบบโลจสิ ตกิ ส์ ซง่ึ เปน็ กระบวนการย้อนกลับของสินค้าในทิศทางตรงข้ามกับการจัดส่ง ซ่ึงส่วนม ากเกิดจากสินค้ามี ข้อบกพร่องในระยะประกันสินค้า ระบบการเคลื่อนย้ายสินค้าทส่ี ่งคืนอย่างมีประสทิ ธิภาพนอกจาก ตน้ ทุนที่ลดลงยังสร้างความเชื่อมน่ั ใหก้ บั ลกค้า 15.การวางแผนการผลติ เปน็ กิจกรรมท่เี ก่ียวขอ้ งกบั การจดั ตารางการผลติ การใช้ทรัพยากร เพือ่ การผลิต การจัดการแรงงาน รวมไปถึงการควบคมุ คุณภาพการผลติ กิจกรรมนีม้ ีความสมั พันธก์ ับ กิจกรรมโลจิสติกส์อ่ืน ๆ ผลลัพธ์จากการผลิตท่ีได้สินค้าท่ีมีคุณภาพ ในปริมาณและเวลาที่ลูกค้า ต้องการนอกจากสง่ ผลต่อความพึงพอใจของลูกค้า ยังส่งผลต่อต้นทุนโลจิสติกส์ ซึ่งฝ่ายผลติ และฝา่ ย โลจสิ ติกสจ์ ะต้องดาเนนิ การและรว่ มมือกันอย่างใกล้ชดิ การจดั การการจดั สง่ ทางธุรกิจ | Business Logistics Management 19

บทสรปุ โซ่อุปทาน คือ กิจกรรมความสมั พนั ธ์ระหว่างองค์กรตั้งแต่ต้นน้า ไปยังองค์กรปลายนา้ ทสี่ ง่ มอบสินค้าและบริการแก่ผู้บริโภค ซึ่งจะเน้นการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรและการสร้าง เครือข่าย ในขณะท่ีกิจกรรมโลจิสติกส์ จะมุ่งเน้นไปที่การเคล่ือนย้ายเชิงกายภาพท้ังหมดภายในโซ่ อุปทาน กจิ กรรมโลจสิ ติกส์จงึ เป็นส่วนหนงึ่ ของโซ่อุปทาน ในการจัดการโลจสิ ตกิ ส์จงึ จะตอ้ งพิจารณา การเคล่อื นย้ายภายในเครือขา่ ยโซอ่ ปุ ทานดว้ ย กระบวนการโลจิสติกส์ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กระบวนการได้แก่ กระบวนการท่ี เกี่ยวข้องกับกิจกรรมโลจสิ ติกส์ขาเข้าและกิจกรรมโลจสิ ติกส์ขาออก ซ่ึงมีกิจกรรมที่เกี่ยวข้องไดแ้ ก่ การให้บริการลูกค้า การขนส่ง การบริหารสินค้าคงคลัง การดาเนินการส่ังซ้ือ การส่ือสาร การ พยากรณค์ วามต้องการของลกู ค้า การจัดการคลังสนิ ค้า การเลอื กทาเลทตี่ ้งั โรงงานและคลงั สนิ คา้ การ เคลอื่ นยา้ ยสินค้า การจดั ซอื้ การสนบั สนนุ อะไหล่และบริการหลังการขาย บรรจภุ ณั ฑ์ การกาจัดของ เสีย การเคล่ือนย้ายสินค้าท่ีส่งคืนและการวางแผนการผลิต ซึ่งธุรกิจต่าง ๆ ไม่ได้จาเป็นจะต้องมี กิจกรรมเหลา่ น้ที ง้ั หมด แตข่ ึ้นกบั ประเภทและลกั ษณะธรุ กจิ ท่ีมีความแตกตา่ งกัน แบบฝึ กหดั ทา้ ยบท 1. จงอธบิ ายความหมายโลจิสติกสแ์ ละความหมายโซ่อปุ ทาน 2. กิจกรรมโลจิสติกส์ขาเข้า (Inbound Logistics) และกิจกรรมโลจิสติกส์ขาออก (Outbound Logistics) หมายถงึ อะไร มกี จิ กรรมอะไรบ้าง 3. ธุรกจิ แป้งมันสาปะหลงั ประกอบไปดว้ ยเกษตรกร จุดรบั ซื้อ (ลานมนั ) โรงงานแปรรปู ศูนย์กระจาย สินค้า ผู้ค้าส่งและผคู้ ้าปลีก จงสร้างเครอื ข่ายโลจสิ ติกส์ตามแบบจาลองโซอ่ ุปทานแสดงสนิ ค้าคงคลัง พรอ้ มทั้งแสดงทิศทางการไหลของสินคา้ และสารสนเทศ 4. จงอธิบายประโยชน์ของกิจกรรมโลจิสตกิ สท์ ม่ี ีตอ่ การดาเนนิ ธุรกจิ 20 บทที่ 1 | บทนาการจดั การโลจสิ ตกิ สแ์ ละโซอ่ ปุ ทาน

เอกสารอา้ งองิ ฐาปนา บญุ หล้าและ นงลักษณ์ นมิ ิตภูวดล (2555). การจัดการโลจสิ ตกิ สม์ ิติซัพพลายเชน. กรงุ เทพฯ: ซเี อด็ ยูเคชน่ั , 25-27. สาธิต พะเนียงทอง. (2548). การจัดการโซ่อุปทานเชงิ กลยทุ ธ์. กรงุ เทพฯ: ซเี อ็ดยเู คชนั่ , 21, 25. Bowersox, D.J., Closs, D.J. and Cooper, M.B. (2009). Supply chain Logistics management. New York: McGraw- Hill Irwin, 4, 6. Chopra, S. and Meindl, P. (2012). Supply Chain Management. 5th Edition. Pearson Prentice Hall, 3. Frazelle, E. (2002). Supply Chain Strategy: The Logistics of Supply Chain Management. McGraw-Hill Professional, 5. Nagurney, A. (2006). Supply Chain Network Economics: Dynamics of Prices, Flows, and Profits, Edward Elgar Publishing, 7. Vitasek, K. (2013). Supply Chain Management Terms and Glossary. [online]. Available: http://cscmp.org/sites/default/files/user_uploads/resources /downloads/glossary-2013.pdf. [2013, February 19] การจดั การการจดั สง่ ทางธุรกจิ | Business Logistics Management 21

22 บทที่ 1 | บทนาการจดั การโลจสิ ตกิ สแ์ ละโซอ่ ปุ ทาน

แผนบรหิ ารการสอนประจาวิชาบทที่ 2 การจดั การโลจิสติกส์ภายในประเทศและระหว่างประเทศ หัวข้อเน้ือหาประจาบท 1. ขีดความสามารถในการแข่งขัน 2. รปู แบบการดาเนินงานโลจิสติกสร์ ะหว่างประเทศ 3. การรวมกลมุ่ ทางเศรษฐกจิ 4. โลจสิ ติกส์ระหวา่ งประเทศ 5. การจดั การโลจสิ ตกิ ส์ภายในประเทศ 6. บทสรุป วัตถปุ ระสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม 1. เพ่ือให้ผู้ศึกษาสามารถอธิบายขีดสามารถทางการแข่งขันทางด้านโลจสิ ติกสร์ ะหวา่ งกลุม่ ประเทศอาเซียน 2. เพอื่ ให้ผ้ศู ึกษาสามารถอธบิ ายรปู แบบการดาเนนิ งานโลจสิ ติกส์ระหวา่ งประเทศ 3. เพ่ือให้ผู้ศึกษาสามารถอธิบายประโยชน์จากการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ การเช่ือมโยง เส้นทางการคมนาคมของประเทศในกลมุ่ อาเซียน 4. เพือ่ ใหผ้ ศู้ กึ ษาสามารถอธิบายกจิ กรรมโลจสิ ติกสร์ ะหว่างประเทศและแนวทางการสง่ เสรมิ กจิ กรรมโลจิสตกิ สภ์ ายในประเทศ วธิ กี ารสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาบท 1. บรรยายเนื้อหาบทเรียนท่ีเก่ียวกับขีดความสามารถในการแข่งขันการจัดการโลจิสติกส์ ภายในประเทศ การรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ โลจิสติกส์ระหว่างประเทศ และรูปแบบการ ดาเนนิ งานโลจสิ ตกิ ส์ระหวา่ งประเทศ 2. อธิบายการเช่ือมโยงเส้นทางต่าง ๆ ในกลุ่มประเทศสมาชิกอาเซียน และยุทธศาสตร์ ด้านโลจสิ ตกิ สข์ องประเทศไทยเพ่ือเตรียมตวั เขา้ สู่ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน (AEC) การจัดการการจดั ส่งทางธรุ กจิ | Business Logistics Management 23

3. แบ่งนักศึกษาออกเป็นกลุ่มย่อย กลุ่มละ 3-4 คน เพื่อระดมสมองในประเด็น “ประเทศ ไทยไดป้ ระโยชน์อะไรจากการเขา้ สปู่ ระชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน (AEC)” โดยใหน้ ักศกึ ษา ออกมานาเสนอหนา้ ชน้ั เรียนบนกระดาน และเปิดโอกาสใหน้ ักศกึ ษาแสดงความคิดเหน็ ใน ประเดน็ ที่มกี ลุม่ นาเสนอในประเดน็ ที่แตกตา่ ง 4. มอบหมายแบบฝึกหัดเพื่อให้นักศึกษาทบทวนความเข้าใจจากท่ีได้ศึกษาในบทเรียน ดงั กลา่ ว สอ่ื การเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวชิ าการจดั การการจดั ส่งทางธุรกจิ 2. เอกสารตา่ ง ๆ ทเี่ ก่ยี วข้องในเอกสารอา้ งองิ 3. ส่ือทศั นะวสั ดปุ ระกอบการสอน การวัดและประเมนิ ผล 1. การเขา้ ชน้ั เรยี นและการมสี ว่ นรว่ มในช้นั เรยี น 2. การตอบคาถาม การซกั ถามและการนาเสนอหน้าชน้ั เรยี น 3. แบบฝกึ หดั ทม่ี อบหมาย 24 บทท่ี 2 | การจดั การโลจสิ ติกสภ์ ายในประเทศและระหว่างประเทศ

บทท่ี 2 การจดั การโลจสิ ตกิ สภ์ ายในประเทศและระหว่างประเทศ โลจิสติกส์ เป็นกิจกรรมท่ีเกย่ี วข้องกับการเคล่ือนย้ายทรพั ยากร สินค้า และข้อมูลข่าวสาร ระหว่างองคก์ รซง่ึ มีสายสมั พันธ์ตอ่ เนื่องเปรยี บด่ังโซค่ ล้องตั้งแตธ่ ุรกจิ ต้งั ต้นไปจนถึงธุรกจิ ส่งมอบสนิ คา้ ให้กบั ผูบ้ ริโภคคนสดุ ทา้ ยหรือเรยี กว่าการจดั การโซ่อุปทาน ซ่ึงในปจั จบุ ันธรุ กจิ ต่าง ๆ เกิดการแข่งขัน อยา่ งรุนแรง ทงั้ การแข่งขนั ระหวา่ งองคก์ รธุรกิจภายในประเทศและแรงกดดนั จากการเข้ามาของธรุ กจิ ขา้ มชาติตา่ ง ๆ องคก์ รตา่ ง ๆ จงึ ต้องพยายามควบคมุ ต้นทุนต่าง ๆ ทเี่ กิดขึ้น ดังน้ันในการจัดการต้นทุนและความเสี่ยงดังกล่าว องค์กรต่าง ๆ ต้องสร้างความร่วมมือ ความสัมพันธ์ มีระบบแลกเปล่ยี นข้อมลู ข่าวสารเช่ือมโยงกัน มีระบบการจัดการโลจิสติกส์เพื่อสร้าง ความไดเ้ ปรยี บในการจดั การตน้ ทุนดังกล่าว ในปัจจุบันการรว่ มมือ ไม่ได้ดาเนินการเฉพาะระหว่างองค์กรเท่านน้ั ประเทศต่าง ๆ ในโลก ไดเ้ กดิ การรวมกลมุ่ กนั เพอ่ื สรา้ งความไดเ้ ปรยี บทางการคา้ ระหว่างกลมุ่ ประเทศของตนกบั คคู่ ้า รวมทงั้ ประเทศไทยท่ีเป็นหนึ่งในสมาชิกกลุ่มอาเซียน ได้ทาการตกลงร่วมกันในการรวมตัวเป็นประชาคม เศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community) หรือ เรียกย่อว่า “AEC” ซึ่งจะเริ่มในปี ค.ศ. 2015 (พ.ศ. 2558) ทาให้เกดิ การเคลื่อนยา้ ยอย่างเสรีของปัจจยั การผลติ ทง้ั สี่ ไดแ้ ก่ แรงงาน เงนิ ทุน สินค้า และบริการ จุดมุ่งหมายเพื่อมุ่งให้อาเซียนเป็นตลาดและฐานการผลิตเดียวกัน รวมถึงการใช้ ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสดุ เน้ือหาในบทน้ีจะกล่าวถึง ขีดความสามารถในการแข่งขัน รูปแบบ การดาเนินงานโลจสิ ติกสร์ ะหวา่ งประเทศ การรวมกล่มุ ทางเศรษฐกิจ โลจิสติกส์ระหวา่ งประเทศ และ การจดั การโลจิสตกิ ส์ภายในประเทศ การจัดการการจดั ส่งทางธุรกิจ | Business Logistics Management 25

ขีดความสามารถในการแข่งขนั The World Bank’s Logistics Performance Index (LPI) ได้รายงานขีดความสามารถ ทางด้านโลจิสติกสใ์ นการจัดอันดับแต่ละประเทศโดยพิจารณาปจั จยั นาเข้าจากระเบียบและนโยบาย ดา้ นโลจสิ ติกส์ และผลลัพธจ์ ากคุณภาพการจัดสง่ จากองค์ประกอบ 6 ประการดงั น้ี 1. ประสิทธิภาพการไดร้ ับอนญุ าตการนาเข้าและสง่ ออกจากกรมศุลกากร 2. คุณภาพการค้าและโครงสร้างพนื้ ฐานการขนสง่ 3. ความสามารถในการแข่งขันด้านราคาการจดั ส่ง 4. ความสามารถและคุณภาพของบรกิ ารด้านโลจสิ ตกิ ส์ 5. ความสามารถในการตดิ ตามการจดั ส่ง 6. ความถี่ท่ีจัดสง่ ถึงผู้รับ การอนญุ าตจาก การจดั สง่ ภายใน ความถี่ท่ีจัดส่ง กรมศลุ กากร โซอ่ ปุ ทาน ถงึ มอื ผู้รับ โครงสรา้ งพ้ืนฐาน การแข่งขันด้าน การขนส่ง ราคาจัดสง่ คณุ ภาพ การติดตาม การบริการ การจดั สง่ (Inputs) (Outcomes) ระเบยี บ คุณภาพการ นโยบาย จัดส่ง ภาพที่ 2.1 แสดงองค์ประกอบการวัดขีดความสามารถทางดา้ นโลจสิ ติกส์ (ท่มี า : Trade Logistics in The Global Economy. The World Bank’s Logistics Performance Index (LPI), 2012: 7) 26 บทท่ี 2 | การจดั การโลจิสตกิ สภ์ ายในประเทศและระหว่างประเทศ

ในการจัดลาดับขีดความสามารถทางด้านโลจิสติกสป์ ระเทศต่าง ๆ 10 อันดับแรกแสดงใน ตารางท่ี 2.1 ตารางที่ 2.1 แสดงลาดับขีดความสามารถทางดา้ นโลจสิ ติกส์ 10 อันดบั แรกของโลก 2012 2010 2007 ประเทศ อนั ดบั คะแนน % เทียบ อนั ดบั คะแนน % เทียบ อนั ดบั คะแนน % เทียบ สิงคโปร์ กับค่าสงู สดุ กับคา่ สูงสดุ กบั ค่าสูงสดุ 1 4.13 100.0 2 4.09 99.2 1 4.19 100.0 ฮ่องกง 2 4.12 99.9 13 3.88 92.4 8 4.00 94.1 ฟนิ แลนด์ 3 4.05 97.6 12 3.89 92.6 15 3.82 88.3 เยอรมนั 4 4.03 97.0 1 4.11 100.0 3 4.10 97.1 เนเธอรแ์ ลนด์ 5 4.02 96.7 4 4.07 98.5 2 4.18 99.6 เดนมารก์ 6 4.02 96.6 16 3.85 91.4 13 3.86 89.6 เบลเยยี ม 7 3.98 95.3 9 3.94 94.5 12 3.89 90.7 ญ่ีปุน่ 8 3.93 93.8 7 3.97 95.2 6 4.02 94.8 อเมริกา 9 3.93 93.7 15 3.86 91.7 14 3.84 89.1 อังกฤษ 10 3.90 92.7 8 3.95 94.9 9 3.99 93.8 **ไทย 38 3.18 69.6 35 3.29 73.6 31 3.31 72.5 (ทมี่ า : Trade Logistics in The Global Economy. The World Bank’s Logistics Performance Index (LPI), 2012: 8) จากการจัดอันดับขีดความสามารถทางด้านโลจิสติกส์ 10 อันดับแรก ประเทศที่มีคะแนน สูงสุดในปี 2012 ได้แก่ประเทศสงิ คโปร์ รองลงมาได้แก่ ฮ่องกงของจีน ซ่ึงประเทศไทยได้รบั การจดั อันดบั ในลาดบั ที่ 38 ลดลงจากปี 2010 ในอันดบั ที่ 35 และปี 2007 อันดับที่ 31 ซึ่งเม่ือพิจารณาประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อันดับหน่ึงยังคงเป็นประเทศสิงคโปร์ ตามมาด้วยอนั ดับสอง ได้แก่ประเทศมาเลเซีย และ อันดับสามไดแ้ กป่ ระเทศไทย ส่วนอันดบั สดุ ท้าย ในภูมภิ าคนี้ไดแ้ กป่ ระเทศพม่า ซง่ึ มอี นั ดับรวมทีอ่ นั ดับ 129 จากท้ังหมด 155 ประเทศท่ีทาการสารวจ ดงั แสดงให้เหน็ ในตารางที่ 2.2 และ ภาพที่ 2.2 การจดั การการจดั ส่งทางธุรกิจ | Business Logistics Management 27

ตารางท่ี 2.2 แสดงการจดั อนั ดบั ขีดความสามารถทางด้านโลจิสตกิ ส์ในกล่มุ ประเทศเอเชียตะวนั ออก เฉยี งใต้ 2012 ประเทศ อันดบั คะแนน % เทยี บกบั คา่ สูงสุด 1.สิงคโปร์ 1 4.13 100.0 2.มาเลเซีย 29 3.49 79.8 3.ไทย 38 3.18 69.6 4.ฟิลิปปนิ ส์ 52 3.02 64.8 5.เวยี ดนาม 53 3.00 64.1 6.อนิ โดนเี ซยี 59 2.94 62.2 7.กมั พูชา 101 2.56 50.0 8.ลาว 109 2.50 48.0 9.พมา่ 129 2.37 43.8 **บรูไน N/A N/A N/A 5.00 1.สงิ คโปร์ 4.50 4.00 2.มาเลเซยี 3.50 3.ไทย 3.00 4.ฟลิ ปิ ปนิ ส์ 2.50 5.เวยี ดนาม 2.00 6.อนิ โดนเี ซยี 1.50 1.00 7.กมั พชู า 0.50 8.ลาว 0.00 9.พม่า ภาพที่ 2.2 แสดงขดี ความสามารถทางด้านโลจสิ ติกส์ในกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ 28 บทที่ 2 | การจดั การโลจสิ ติกสภ์ ายในประเทศและระหวา่ งประเทศ