แบบสรุปเนื่อหาติวสังคมม.6ใหม่

สรุปวิชาสังคมศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โดย นายวชั รินทร กิง่ มณี

สรุปศาสนาพราหมณ- ฮินดู *เปนศาสนาทีเ่ กาแกทีส่ ุดในโลก *ไมปรากฏศาสดา *ตนกาํ เนิดศาสนาคือประเทศอินเดีย *เปน ศาสนาประเภทพหุเทวนิยม

วิวัฒนาการของศาสนาจัดแบง เปน 4 สมัย 1.พระเวท ลกั ษณะเปนพหุเทวนยิ ม เนน ศรทั ธาใน พระอนิ ทร 2.พราหมณ เนน ศรัทธาในตรมี รู ติ เปาหมาสงู สุด คือ ปรมาตมัน 3.ฮนิ ดู เชื่อในเรื่องกรรม การเวยี นวายตายเกิด เปาหมายสงู สุดคือการโมกษะ 4.ฮนิ ดูยุอวตาล เนน ศรัทธาในพระนารายณ

ความเชื่อของศาสนาพราหมณ-ฮินดู *ตรมี ูรติ คอื พระเจา สูงสุดเพยี งพระองคเดียว(พระ ปรมาตมนั แบง ภาคออกเปน 3 ภาค *ผูส ราง พระพรหม(มี 4 พักตร พระชายา พระนางสุรัสวดี) *ผูร กั ษา พระนารายณ,พระวษิ ณุ(มีอาวุธ คอื ตรี คฑา จักร สังขพระชายาคอื พระนาง ลกั ษมี

*ผทู ําลาย พระอิศวร,พระศิวะ (มี 3เนตร พระชายาคือพระนางอมุ า

การสรางและทําลายโลก *พระเจาทาํ การ สรางโลก ต้งั อยแู ละ ใหโลกพินาศไปใชเวลา 1 กลั ป *หนึ่งกัลปห มายถึงอะไร หนึ่งกลั ปก็จะ ประกอบดวย 4 ยคุ คือ กฤตยุค ไตรดายคุ ทวาปรยุค กลียุ

*เมื่อกาวเขา สูก ลียุค พระนารายณ,พระ วิษณุ จะอวตาลลงมาเกิดเพือ่ ปราบยคุ เข็ญ ปรมาตมนั หมายถึง วิญญาณสากล เปน วิญญาณที่เกิดข้ึนเอง ไมสามารถมองไมเหน็ แตเปนจุดกาํ เนิดของอาตมัน

*อาตมนั หมายถึง วิญญาณยอย จะหลดุ จากปรมาตมันมาสูกายของมนุษยเปน 1 ชีวิต เรียกวาชีวาตมนั *โมกษะ หมายถึง การหลดุ พนจากการ เวียนวายตายเกิด

วิธีการเขา สโู มกษะ เรียกวา โมกษคติ ซึ่ง ในชวงวยั สันยาสี จะเปนผูปฎิบัติไดแก โยคะ 3หรือ จตุรมรรค (มรรค4 ) *กรรมมรรค/กรรมโยคะ = การกระทําที่ ไมหวังผลตอบแทน *ชญาณมรรค/ชยานโยคะ= การใช ปญญาความรู

*ภกั ติมรรค/ภกั ติโยคะ = การภักดีตอพระ เจา *ราชมรรค = การฝก จิตอยางเครงครัด

หลักธรรมคาํ สอน อาศรม 4 คือ วิธกี ารดําเนินชวี ิตของชาวฮนิ ดู ตงั้ แตเ กดิ จนตายและเปนพื้นฐานสําคัญสูการหลดุ พนจากการเวยี นวายตายเกดิ ประกอบดวย 1.พรหมจารี วัยศึกษาเลาเรยี น 2.คฤหัสถ วยั ครองเรือน 3.วานปรัสถ วัยบาํ เพ็ญศีล 4.สนั ยาสี วัยมุงสูโมกษะ

หลกั ธรรม 10ประการ ประกอบดวย 1.ธฤติ =เพียร สนั โดษ 2.กษมา = อดทน อดกล้ัน 3.ทมะ = ขมจิตใจไมปลอยตามอารมณ 4.อโกธะ = ความไมโกรธ 5.อินทรียครหะ = ระงับอินทรียท้ัง 10 6.เศาจะ = ความบริสุทธิ์ท้งั กาย ใจ

7.อลั เตยะ = ความไมลักขโมย 8.ธิ= ปญ ญา 9.วิทยา =ความรเู กี่ยวกบั พรหม 10.สตั ยะ = ความซื่อสัตย

ระบบวรรณะ แบงเปน *พราหมณ หมายถึงนักบวช สีประจํา วรรณะ คือ ขาว *กษตั ริย หมายถึง นักรบสีประจําวรรณะ คือ แดง *แพศย (ไวศยะ)หมายถึง พอคา พาณิช กรรม สีประจาํ วรรณะ คือ เหลือง

*ศูทร หมายถึงผูรบั ใชในกิจการงานตางๆ สีประจาํ วรรณะ คือ ดํา เทา *จัณฑาล ไมจ ัดเปน วรรณะ(อวรรณะ) คัมภีร ไดแก *ศรุติ (พระเจามอบให)เชน คมั ภีรพระเวท *สมฤติ (มนษุ ยเขียน)เชนคัมภีรรามายณะ

คัมภีรพ ระเวท ประกอบดว ย *ฤคเวท เกีย่ วกบั บทสวดออนวอน และบทสรรเสริญพระเจาตางๆ *ยชุรเวท เกีย่ วกบั พิธีบวงสรวง พิธีกรรม *สามเวท เกี่ยวกับบทสวดถวายน้ํา โสมแดพระอินทร

*อาถรรพเวท เกี่ยวกับ พวกไสยศาสตร คาถาอาคม มนตดํา

พิธกี รรม พิธีกรรมท่ีสําคญั ไดแ ก 1.สงั สการ (การทําจิตใจใหบริสุทธิ)์ เปน พธิ ี กรรมทีก่ ระทําเฉพาะวรรณะ พราหมณ กษตั ริย แพทย ปจจุบันนยิ มกระทํา 4 พธิ ี จาก 12 พธิ ไี ดแก *นามกรรม คือ พธิ ีต้ังชือ่ เด็ก *อันนประคัน คือ พิธีปอ นขาวเด็กเมื่ออายุ ครบ 5 เดือน *ววิ าหะ คือ พิธีแตงงาน

*คปู นยัน คือ พิธเี ริม่ การศึกษาเพื่อเปน พราหมณ 2.พิธีศราทธ ทําบญุ ใหแกด วงวญิ ญาณบพุ การี ญาติ บรรพบรุ ษุ ที่ลว งลบั ไปแลว ดวยขา วบิณฑ (กอนขา วสุก) เพื่อไมใ หดวงวญิ ญาณเรรอ น และ ผูทาํ พธิ คี วรเปน ลกู ชาย

นกิ าย นกิ ายตา งๆ เกิดจากการทฮ่ี ินดแู ตล ะกลุม นบั ถือภาวะของตรีมูรติแตกตา งกนั ไป โดยปจจุบนั แบงเปน *นกิ ายพรหม นับถือ พระพรหม เปน เทพเจา สูงสุด (ปจ จุบันเหลือนอยมาก) *นิกายไวษณพ นบั ถือ พระวษิ ณุ, พระนารายณ เปนเทพเจาสงู สดุ

*นิกายไศวะ นบั ถือ พระศิวะ,พระอิศวร เปนเทพเจาสงู สดุ *นิกายศกั ติ นับถือ พระชายาของ พระพรหม,พระวิษณ,ุ พระศิวะ (พระสุรัสวดี ,พระลักษมี,พระอุมา

สรุปศาสนาคริสต 1.ประเภทศาสนาเอกเทวนิยม นับถือ พระเจาองคเดียว 2.พระเจา : พระยะโฮวา (และนับรวมไป ถึงพระเยซคู ริสตวาเปนภาคหนึ่งของพระเจา) 3.ศาสดา : พระเยซคู ริสต *เปนท้ังศาสดา และภาคหนึง่ ของพระเจา*

4.คัมภีร : คมั ภีรไบเบิล ซ่ึงแบง ออกเปน 2 ภาคคือ 1) ภาคพนั ธสญั ญาเดิม เปน คมั ภรี ส ําคัญของ ศาสนายดู าย(หรือ ศาสนายิว) วาดว ยเรือ่ งพระเจา สรา งโลกและสรา งมนษุ ยคแู รก(อาดัมและเอวา) เรือ่ โนอาเรือหนนี ํ้าทว มโลก เรือ่ งโมเสสนาํ ชาว ยิวอพยพออกจากอียิปต

2)ภาคพนั ธสัญญาใหม เปน คําสอน ของพระเยซู โดยเฉพาะ วาดวยเรื่อง ความรกั ของพระเจาตอมนษุ ยและสอน ใหมนุษยรักซึ่งกันและกัน ใหอภัยตอกนั

5.นิกาย :มี 3 นิกายสาํ คัญ 5.1 นิกายโรมนั คาธอลกิ (คนไทยเรียก “ครสิ ตงั ”) 1) นับถือพระสนั ตะปาปา (Pope) เปน ประมขุ ของคริสตจกั รและนักบวช(เชน บาทหลวง บราเตอร ซสิ เตอร) 2) เนนบูชาสวดมนตตอพระแมม ารีอาและ ตอบรรดานกั บญุ (Saint) ท้งั หลาย

3) มีพิธีกรรมหรหู ราหลายข้ันตอน โบสถ ตกแตงสวยงามหรูหรา และยอมรบั ปฏิบัติ ตาม ศีล 7 ประเภท (คือ 1.ศีลลางบาป 2.ศีล มหาสนิท 3.ศีลแกบาป 4.ศีลกําลัง 5.ศีลเจิม คนปวย 6.ศีลสมรสและ7.ศีลบวช 4)ไมกางเขนมีองคพระเยซตู รึงอยูกลาง ไมกางเขน

5) แพรหลายในยโุ รปใต เชน ฝร่งั เศส อิตาลี สเปน โปรตเุ กสและในทวีป อเมริกาใตเชนบราซิล อารเจนตินา

5.2. นิกายโปแตสแตนท (คนไทยเรียก “คริสเตียน 1) ไมม นี ักบวช (มีแต ศาสนจารย) และไมน บั ถือ พระสนั ตะปาปา (Pope) เปน ประมขุ 2) ไมบชู านับถือพระแมม ารีอาและตอ บรรดา นกั บุญ (Saint) *บชู านับถือเฉพาะพระเยซคู รสิ ต เทาน้ัน*

3) เนน พธิ กี รรมที่เรยี บงา ย โบสถต กแตงเรยี บ งาย และยอมรับปฏบิ ัติตามศีลเพยี ง 2 ประเภท เทานั้นคือ 1.ศีลลางบาป (หรือศีลจุม ) และ2.ศลี มหาสนทิ ( พธิ กี นิ ขนมปง และดื่มไวน) 4) ไมกางเขนไมมอี งคพ ระเยซตู รึงอยูก างไม กางเขนเปนไมกางเขนเปลา ๆ 5)แพรหลายในยโุ รปตะวนั ตกและยโุ รปเหนือ เชน อังกฤษ เดนมารก เนเธอรแลนด เยอรมันและ สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลยี นิวซแี ลนด

5.3.นิกายออรโธดอกซ 1) มนี กั บวช แตไ มนบั ถือพระสันตะปาปา (Pope) เปน ประมขุ (ในแตล ะประเทศจะมีสงั ฆราชท่ีเรยี กวา “Pratriach”เปน ประมขุ ประเทศใครประเทศมัน) 2) เนน บชู านบั ถือแมพระมารีอาและนกั บญุ ทงั้ หลาย 3) พธิ กี รรมหหู รา หลายขั้นตอน 4) แพรห ลายในยโุ รปตะวันออกเชน รัสเซีย กรกี โรมาเนีย

6.หลกั สาํ คัญ : 6.1 หลักความรัก *หวั ใจแหง ศาสนาครสิ ต* มี 3ระดบั คอื 1) ความรักระหวา งพระเจาตอ มนษุ ย(พระเจา ทรงรักมนษุ ยม าก) 2) ความรกั ตอเพื่อนบาน(มนษุ ยทุกคนบนโลกนี้) 3.ความรกั ตวั เอง

6.2 หลกั ตรีเอกานภุ าพ (Trinity) เชือ่ วาพระ เจาสูงสุดมเี พียงองคเ ดียวแตไ ดทรงแบง ภาค ออกเปน 3 ภาคคือ 1) พระบิดา คือ พระยะโอวา ซ่งึ เปน ผูสถิตอยู ในสรวงสวรรค เปนผสู รา งโลก สรา งมนษุ ยข้ึนมา 2.พระบุตร คือ พระเยซคู รสิ ต ซงึ่ เสด็จลงมา เกดิ ในโลกมนษุ ย เพือ่ ไถบาปใหก ับมนุษย

3) พระจิต (พระวิญญาณบริสทุ ธิ)์ คือ ภาคของพระเจาซึง่ สถิตอยใู นทกุ ที่ ทรง ลวงรคู วามเปน ไปทกุ อยางของมนุษย

6.3 หลกั อาณาจักรพระเจา *คาทอลิก เชือ่ วา อาณาจักรของพระเจา คือ ความเปนหนึ่งเดยี วกนั ของคริสตจักร *ชาวยวิ เชื่อวา อาณาจกั รของพระเจาคือ ดินแดนคะนาอนั ศาสนาคริสตไมเชื่อเรือ่ งการเวียนวายตายเกดิ ไมมชี าติทแี่ ลว ไมมชี าติหนาเกิดหนเดยี วตายหน เดยี ว

6.4 หลักบาปกาํ เนิด 1)มนุษยม ีบาปกําเนิดติดตวั บาปน้สี ืบเนือ่ งมา จากบรรพบุรษุ คแู รกของมนษุ ยคืออาดมั และเอวา ทีไ่ ดทําบาปครัง้ แรกเอาไว คือขโมยผลไมศกั ด์ิสิทธ์ิ ของพระเจา มากิน 2)ชาวคริสตท กุ คนทุกนิกาย จงึ ตอ งรบั ศีลลา ง บาป (ศีลจุม)เพือ่ ลา งบาปกําเนดิ เปนศลี แรกของ ชีวติ

7.เปา หมายชีวิตของศาสนาคริสต : อาณาจักรพระเจา, การไดมีชีวิต นิรนั ดรอยใู นอาณาจักรพระเจา

สรุปศาสนาอิสลาม 1.ประเภทเอกเทวนิยม นับถือพระเจาองค เดียว *ศาสนาอิสลามเปนศาสนาทไ่ี มมีนกั บวชไม มรี ูปเคารพ ไมมีเครื่องรางของขลงั ใดใด* 2.พระเจา : พระอลั ลอฮ(อลั เลาะห) 3.ศาสดา : นบมี ฮู มั หมดั 4.คัมภรี  : คมั ภรี อ ลั กรุ อาน 5.นกิ าย : มี 3 นิกาย

นิกายชนุ นี *เปนนิกายทีม่ ีผูนบั ถือมากท่สี ุด (คนอสิ ลามใน ประเทศไทยสวนใหญเปน นกิ ายนี้) *ยึดแนวทางตามคมั ภีรอัลกุรอานและคาํ สอน ของศาสดา *เปนนกิ ายทมี่ คี วามเครง ครดั *ใหความเคารพตอองคก าหลบิ (คอลีฟะห) ทั้งหมด 4 คน คือ อาบบู ักร อุมรั อสุ มาน อาลี

นิกายชีอะห *เนน สนบั สนนุ อาลเี ปนองคก าหลบิ (คอลฟี ะห) แตเพียงผเู ดยี ว *คนไทยเรยี กนิกายน้ีวา แขกเจา เซ็น *พบผนู บั ถือในประเทศอหิ ราน อริ กั เยเมน และ ประเทศในแถบแอฟริกาตะวนั ออก

นิกายวะหฮาบี * ผกู อต้งั คือ มฮู าํ หมดั อบั ดุลวาฮบั * ไมมีองคกาหลิบ(คอลีฟะห) * เนนยึดมั่นในคัมภีรอลั กุรอาน * พบผนู ับถือในบางสวนของประเทศ ชาอุดิอาระเบีย

6.หลกั ธรรมสําคญั 6.1.หลกั ศรทั ธา 6 ประการ มุสลิมตอ ง ศรทั ธาใน 6 สงิ่ เหลา นี้ 1) ศรทั ธาในพระอัลลอฮวา มจี ริงและทรงเปน พระเจา สงู สุดแตเ พยี งองคเดียว 2)ศรัทธาในศาสดา(นบหี รือรอซลู )ทงั้ หลาย ซงึ่ มหี ลายทา นเชน นบอี าดมั นบีอบิ รอฮึม (อับบราฮัม )

นบี คือ ผูไดรบั โองการจากพระเจามา ปฏิบัติเองและเผยแผแกญาติใกลชิด รอซูล คือ ถกู ยกระดบั มาจากนบี เพือ่ เปน ศาสดาเผยแผศาสนาใหมนุษยชาติ

3) ศรทั ธาในคัมภีรท ้ังหลาย มีหลายเลม เชนพระคัมภีรเดิมของศาสนายุดาย พระคมั ภีรไบเบิลของศาสนาคริสต และ คมั ภีรอัลกรุ อานซึง่ เปน คมั ภีรสดุ ทายที่ พระอัลลอฮ ประทานใหมนษุ ย

4)ศรัทธาในเทวทตู (มลาอกี ะห) ซึ่งเปนเทพ บริวารของพระอัลลอฮ 5)ศรทั ธาในวนั พพิ ากษาโลก (วันกียามะห) ซึ่ง เปนวันสดุ ทายของโลกและมนษุ ยท ี่พระอัลลอฮจะ ทรงพิพากษาการกระทําของมนุษยท้ังหลาย 6)ศรทั ธาในกฎสภาวะแหง พระอัลลอฮซ ง่ึ กาํ หนดไวใ หม นุษยย อมรับกฎเหลานเี้ ชน กฎธรรมชาติ ที่โลกจะตองมฤี ดูกาลตางๆหรือกฎแหง กรรม

6.2 หลกั ปฏบิ ัติ 5 ประการ มสุ ลิมตอ งปฏบิ ตั ิ ใน 5 สงิ่ น้อี ยางเครงครัด คือ 1)การปฏิญาณตน มสุ ลิมจะตองปฏิญาณตน วา มพี ระอลั ลอฮเ ปน พระเจา สูงสุดเพยี งองคเ ดยี ว 2)การละหมาด คือ การนมัสการแสดงความ นอบนอมตอ พระอลั ลอฮ ซงึ่ มุสลมิ ทเี่ ครงครดั และมี เวลาจะละหมาดวนั ละ 5 คร้ัง (สาํ หรับประเทศไทย หันหนา ไปทางทศิ ตะวนั ตก)

3)การถือศีลอด ในเดือนศกั ดิ์สิทธข์ิ องชาวมสุ ลมิ ท่วั โลก คือเดือนรารอมฎอน โดยชาวมุสลิมจะอด อาหารและนํา้ ในเวลาพระอาทิตยข ้ึนยนั พระอาทติ ย ตก 4)การบรจิ าคซะกาต เพื่อใหค นรวยชวยเหลือ คนจน 5)การประกอบพธิ ฮี จั ญ ณ วหิ ารกะหบ ะอ นคร เมกกะประเทศชาอุดอิ าระเบยี

7. เปาหมายชีวิตของศาสนาอิสลาม : การเขาถึงพระอลั ลอฮ

สรปุ ศาสนาพทุ ธ 1. ประเภทศาสนา: แบบอเทวนยิ มไมน บั ถือ พระเจา เนนเชื่อเรือ่ งกรรมของตัวเอง 2.พระเจา : ไมม ี 3.ศาสดา :พระสมณโคดมพทุ ธเจาหรือ พระศากยมุนีพุทธเจา

4.คัมภรี  : พระไตรปฎ ก ซึ่งประกอบดวย 3 ปฎก ( 3 หมวด)คือ 1)พระวนิ ัยปฎ ก เกย่ี วกบั ระเบียบวนิ ยั คือ สกิ ขาบทของภิกษุ สามเณร 2)พระสตุ ตันตปฎก (พระสตู ร) เก่ียวกับ เรื่องราวประกอบธรรมะ 3)พระอภิธรรมปฎก เกยี่ วกบั หลกั ธรรมลวนๆ

5.นิกาย : มี 2 นิกาย 5.1 นิกายเถรวาท = หนิ ยาน=ทักษิณนกิ าย: ลักษณะเดน 1)เครงครัดในพระวินัยและสิกขาบทตา งๆไม แกไขพระวินัยเลย 2)นบั ถือพระพทุ ธเจา และพระโพธ์ิสตั วแ ต เพยี งองคเดียว(คือพระสมณโคดมพทุ ธเจา )