Мұқағали т3

КДЛАЛЫК, ЗИРАТХАНА в л ж сак,тар кдланыц кдкдасыньщ алдында, Ш удан кдшып, мекерсш, ю лт ток,тадым бардым да. ©Ain калган ж езекш е 6ip эйелд1 экедлД, K ep eri жок, ешю мге дене жатты алдымда. Дымкыл Kipnim еденге акелдд де, тастады, Ешюм 1здеп келмедг еш кш хабарласпады. Э й е л заты — кдсиет, кдсиетте жанарым, Денесш ен к ез алмай, кдйта-кдйта кдрадым, Bip кездег1 сы м бапы , ынтык^ыстык, жиЬазды уй, Кдйта-кдйта кдратып, жанарды урлап барады. Кулакдд урган танадай, тыныштык, мен1 бурмады, © лж тщ KyAiMci Hici, кубырдан акддн су дагы, Бажайып уйге кдраймын, берш де крйып крталмай, Эдем 1, есем, мына 6ip ойраны шыкдан уй кдндай! М э ц п елмейтш алып уй, бурын-соцды болмаган, Салынган мыц сан сарайлар осыран орнын к^гандай, Б1здщ Капитолия кумбез1 кекке ерлеген, Н емесе ecxi гамаратгар бул уйге тец келмеген. Бэрш ен улкен осы 6ip, кш кентай мекен, кнлкене уи, Бакдггсыз api ты м ежет, шацырагы тускен уи! © p i ару, api урей — осы 6ip уй кдусаган, 0 p i жанныц турагы, api e3i жан соган. M em iiiri емес еппомнщ, журттьщ 6api кдшкдн уи. Тамып кеткен жасымды саган берддм, ал саган!.. 308

Саган, Шачырагы шарт сынып, ойраны мулде шыкдан уй, Кунэ, е сс!з кумарлык,, алапат аж ал букддн уй, Bip кезде думай, eMipAi вз крйнына тьицсдн уй. Ж арлы уй, жарлылык, eMipiH ж ы в д н уй. Айлар, жылдар сыщырап, эш екейм ен еткен уй, © aim дейтш сапарга мэцг1мкке кеткен уй... ОСЫ Б1Р Ш1Р1НД1 - КУНАР I Bapi жак,сы-ау, 6ip нэрседен секем алып кдлдым мен М ен де кетем орманнан, сайрандаман шалгынмен, Бара алмаймын шешшш, махаббатым — тещзге, Бой cepriiin, Ана ж ерге жата алмаймын баурыммен. Мына жердщ неге рана ж у р е п айнып кетпед4? Ж е р д е кдлай, eMip cypin турасындар? Ей, кектемнщ кектер1? Кдлай маран б ер е он д е р денсаулык,, ш ептщ Hapi, тамыры, ж ем !с пенен дэндер1? Сендердд алде эр кун сайын, жаткдн жок, па тепкиуеп. А ур у алган елж тердщ тендер!? Куралган жок, па елжтерден, бар материк эр жер1? 309

Жер, кдйтш сен, крйныц толы елжтерден арылдын? Маскунемдер элегшен, элегш ен жуан-жуан, ,, мешкей, сем1з кдрыннын;? Крцырсьнан крю erri кдйда курттыц, нагылдыц? Бул кунде олар керш бейм . элде, элде... жацылдым? Мшеки, мен турешммен, борозда сап шыгамын, Ж ер дщ сырткрг кдбатына курепмд! TbiFaMbiH. Аударамын, сенем соцда сасыран ет шыгады. Ж ерге ущл, жакрылап 6ip кдрандар! Мумюн, мумкш, топырак,тыц эр TyAipi — 6ip кездерде ауырып елген адамдар, Сонда даты кдрацдар! Ж айылымдар кектемеде, кок майсамен жабылган, Ж а сы л буршак, жасырынып, атыздарда жарылган, Э уе шаншып, елек болып, нэзж найза пияздар, Алм а агаштын, эр бута гы гул шок,тарын жамылган. Табытынан т1р1лген бидай дагы ак, куба, Курма, тал да жап-жасыл ж асыл шэш жапты да, Крраз кустар эндетш, ертелЬкеш шаттыга, М екиендер шайкдды жумырткдсын тапты да. Балапандар сары езу, крралтарын жарады, Бакд-шаян, курттар да, ecin-OHin барады, Сиыр — бузау, оиелер кулындарын табады, Т ебеш ж тен курен, кек картошкалар кдрады. 310

Маистардыц сап-сары сабак,тары кдулаган, Сиреньдер де кектеп тур, eciK алды, аулада, Ж аздыкунп жасыл кек мулэшмсш, пацдана, LLIipireH елж устшде, ж ер бетснде алаулатан, Н еткен ражап химия! Сокддн самал ауру таратпайды, шынында, Ешкдндай да алдау жок, ж асы л ылтал, дымында, Кумартады барлыгы м е т алпеш теп турута, М ен ж алацаш денемдд жаскднбай-ак, тесеймш, Сан т1л талап денемдд, маран кушак, уруда. К,оркд1тпайды б езгек те, талайларга куныкддн, Bapi таза мэцгшк, 6api мен1 жылыткдн, Сондай шырын, муздай су, алып ш ж ен кудык,тан, Сондай нарл! булддрген, хош niciH арнаган, Улантпайды эпелсш, улантпайды алма да, Улантпайды жуз1м де, Улантпайды е р ж те. Уланрам жок, кдуын мен шабдол татып керш мен. Аунаранда майсага, ю лем ге ук,сап кдлады, Жук,тырмайды em 6ip дерт, еш ауру, жараны, KiM б1ледд, м ум ю н -а у, ш ептщ ap6ip сабары, Bip кездерде жукиалы аурулардан тарады.

K^3ip меш кара ж ер 6ip сумдыкдд такдды, ©3i сондай момакдн, тып-тыныш боп жатады. Суйимдо заттар тудырып, нир1нд1ден гумырсыз, Залалсыз Ьам тап-таза, айналады кдгбырсыз, Ауы р дерттен елгендерд! кептеп алып, тынымсыз. Не сумдык. сасык, шстен, сок,тырып самал керемет, Жайдары жузбен, ж ы л сайын, жацартып бэрш, не керек, Жайкдлып, кектеп турады салтанатпен тещрек. Адамдарга соншама гажайып заттар сыйлайды, Акд1сына олардын, кркдгстарын жинайды. Е Й , KJbL/lMbICTblJlAP! Ей, кд1лмыстылар турмелерде кдмалган, К ес 1лгендер ел!мге, жанын жалдап, жан алган, Жазалылар Ю сенделген тем1рмен, Н еге меш соттамайды?! Артык, ед! менщ нем?! М е н д е катал, кэрл1, малгун тус-ец аз, М ен щ неге аяк,-к,олым KiceHci3?! Ж езекшелер тротуарлармен жупрген, Куркелерш де к унэнщ уы н ciMipreH, Сендерге айып тагамын кдйтш бугш мен, Сендерден де еткен, Сендерден арсыз сурыммен? 312

Айыптымын! Аркдлап айып келемш, оны ез1м де сезгемш, Мак,тамацдар, кетсш аулак, жагымпаздык, сездерщ ! Сендер кермес, сендер б1лмес жайдьщ 6apiH сезгемш ! Сыртым бутш, мына 6ipey кррабымнъщ шпнде, IrniM тутш, ыластанып, ж ан е уреге тусуде. М ына жалган, салкдш кднды пнншде, Т улар жаткдн толкдш-тамук, кушшде. Зинакррлык, опасыздык, — барлыгы да тэн маран, Сайкдлдармен сайран салып, сушп, ce3iM арнатам. М ен де — айыпкер, мен — жезекше, мен сендердей сезшем, Бастай турып, осы сэттщ езшен, Безш беймш сендерден, ез1мнен кдйтш безш ем ?! Ж ОЛЫ БОЛМАЕАНДАРРА Арманына жетпеген, жандарра жолы болмаган, Алдьщры сапта, алгаш елген, б елггаз солдаттарга, ел1-журтын кррраран, ©з iciHin nie6epi механиктерге, байыппен iciH крлдаган, Кеменщ лоцмандарына, моряктарга сорлаган, Кумар — саяхатшыларра ж ердщ ж узш шарлатан, 313

Аскук, ойлы эндерге, эсем картиналарга, крлдау таппай квнерген, Орнатар ед1м ескертюш, м эцгш к данкден кегерген. Иезг1лс1з аж ал жамсатып, мезплш ен ерте елген, Бажайып рух, ж1гердщ жалынына вртенген, Жандарра, mipKiH, жасасам, елмейтш мура керкемдеп! СЕН Ж УЫ РДА вЛ Е С Щ Барлык, жанныц арасынан ceHi рана тацдаймын, саган хабар арнаймын, Сен жуырда елесщ, баскулардай жагынып, сеш алдаура бармаймын, Бетщ е айтам, суйем ceHi, алайда, Сен елесщ, EuixiM крррай алмайды. MiHe, м енщ алакуным, мандайьща басылды. Сен сезесщ, ундеместен нем келш басымды, Y h шырармай, шын беррле, отырамын кусыцда, М ендей болмас сестра да, туыс екец, досыц да. Бэрш ен де безудрем, тек кулдырам жанын, менен денец/у, тусауынды талкундайсыц, м эцп елм ей сщ сен ендЬ С ен емес ол, артта кулган е л т ц — Кец-крсыга суйек пенен тершщ. 314

Алмагайып, Жарк, еткенде кенет Кун, Ж аны ц тыншып, ойыц тулап, билеп кетп с е т екшн. Азапты, ауыр дидарыцды кулюменен кенелттщ. Сенщ ауру екенщдь сен де, м ен д е умыттык, сезшбейдд н е 6ipey, Д эр и л д е байкдмайсын,, толкдггпайды достарыц, жылау-сык,тау, ещреу, Т ек б1лесщ, мен 6ipreMiH сешмен. Бэрш сенен аулак,таттым, н е о н алкан кдйгъфу, Кдйрырука к елген жокдын, Келд1м ceHi куттык,тап, Кезшде у ш н айрылу. ДУНИЕГЕ АК£1Н КЕЛГЕНДЕ Дуниеге акдон келген шак,та кдйратты, Шаттанды да Табигат, Шартарапты жайнатгы, Кдйраггы акдга: \"MeHiKi!\" — деп К^ызганшак, 6ip ун кдтты айбатты. текаппар, ымырага келмейтш, Адам жаны алайда, Атып турды: \"Акдшым, MeHiKi!\", — деп кдлайды. Екеушщ крлын альт, Акдш сонда ардакды, Ортасында турды даты, Екеу1н д е жалрадты. Тур о л 6yriH, дэнекер, тур ол, мше, кдшаннан, Адам менен Табигат 6ipiryi ушш жасалган, Оларды акдш ж1бермейдь табыстырмай крймайды, EKeyiH де кдуыштырып, шаттануды ойлайды.

МАЗМУНЫ Ecki журпа................... ...5 Нет адсаймын?.............. .58 Ecui анд1, шеше, крзрама!... Ансап жур1п кездеегж.... CaFaibiM кэйда, сагатым?... ..6 Журек неге зат болмп \"Bip елеч1 6ip елдщ\"......... ...7 жаралмаган?!............... . .61 Тауда. тундр.................... Муцлык,.........................0*. liaKjirrдеген ................... .8 “Тага да келш\"........ ..... Bip кушммен кыштагтым. .9 Билашакка..................... \"63 Куншуагым...................... Унататын урма кыз Жырлар жазам ......... Сенбейд!, аже шырагын! .65 Жантыктыц туыскдны И 1улпарыммен 6ipi емш .66 Кун уигып коло жатыр ... ..12 IviruMd мент бак кондын 67 Менлртн ирза. мазбала..13 Дориертме......................, 68 ' Га™ да. мте.................. Тиектеске....................... .69 \"Bip куш 6ipey. 14 N17палата.................... 70 Ацса, жаным.. Бсллипме...... 13 Жырим коп менщ' - .71 Лк, курбым Узглштускен алмадой .16 Фаризага 72 ...73 Курец куз С.ыркдт сыры ................ 1i Боламгаклорнерге.......... .75 Мушеге 18 Кдйырымды карындас Лкыниын ауылы...... Хал сурама. жыр сура 19 Байка кадкам . 76 .77 Шекарада (по»и\\ .20 Жумыс орным .29 Жаманнын акмлы Tav,\\anj коктем Жыл отп........................ . 30 Солай' 1 . 79 Революция жангырыги .31 Тунп Алматы Чили шушимме»ян(я«дал^.Л2 Басырлар сиел............. 80 Халыккд хат............... 39 Баягыдаи-1 ...82 Жыл келд|' 41 Кундеспк курысын'...... ...._ 1агдырластар .......... 84 ' Бурын шга . 85 ' Жак.сы ага! ................. 42 Жаланаяккыз Мейф1м бер. кымбаггым К^ллнрга ..................... Кайда книгии 43 Кьпыком-.р................... ...87 Жьпап жатый крпгтаеты . 44 Курсшбеип OMipiMe ........ .45 Вркекшора......... ........ Мен бфеудд б1лунп ом 88 Курмсм хат С.ен емессш................... .89 l-.rnpry.......................... . 46 Ecki ауылды еске алу...... 90 Отаным. саган айтам . Кап сыры ..................... 31 Жаман олен ...92 Епспкте........................ .53 Сен сурама Сен менщ елгме бар....... ,...93 Вар бол. Г5арбол!........... . -)4 1агдырмен бетпе-оет..... ..... [Шрюндер' ...94 Карга алым жерде Ом!р сурешк алмасып ,95 Coni азамат дегеше.......... 55 С.)бИ ОСИ1КОЛОД! .97 1Касында журсем \"Згл басып туда'............ Кара шалга................... ...31) Жоттм куш1ктер мен кор! ...57 сыртган...............................98 Алтын адам

Украстык,.......................... ..99 Фат.пня ...137 Патша болын тур коктем. \"Жазгырма менГ. .137 Отгерел!........................... 100 Большевиктер |поума)...... ...139 Май - Махаббат .101 Журепм. жуйкем. бар Туйсж - 2 ...................... 102 тулгам.............................. 146 .103 Сонарда..... Еске аду........................... ' Кдншамажан билганмен. 1.147 Жаргасгар......................... НМ Жоталын жазп.1 148 Киын не бар?.................. 105 с>пен. эттец . 149 вюнбеймш. ЛОГ» ”Б1р кемшрд|\" 149 Кар жауып тур Аиыгып келем .150 Срн6р ЙМ1НCdidH 107 Акикдттын ауылы .151 TyciMP тау К1ред|.............. 108 Кун батты .152 Бакыт идеи 109 \"Шатылыскдн алдымда .153 Сыныгм ради асыдАЫн .110 Майданным бойпчтне 153 Сынык, канат шагалам 11; Татамындрп 134 Несжр асигады?' Жарыгим-ай1 .133 ' Махаббат на? 112 Сиыр айдап орюке . 156 Ырзамьш.... __ . ИЗ СОТЫСГЫНСОЦГЫKOK1VM1.... Куранды рр..... Бегашар ...157 Дрманым. пр1л. кез длген . ТТ5 Жаным-ай!..................... 158 Адасканда — 2 .116 ‘Тун матам.................... .159 Журемм мешц - жанартау Бакытым менщ алыгта . Сок, журек!..................... .117 Жаэ сд|м КРИЮ ............ 160 Ауранбай........................... .118 Шалга бар и и................. .161 вк е-------------------------- 119 Жылкыбаидын журен... 162 Есп кундертм.................. Казак жорт 120 Моцарт \"Жаназасы\" Bepi pkphmih.................... 121 (/вавв»1)._.... ................... Л63 BopiOip <рнщ улинчем 122 Бесж жыры..................... . 169 Назим mi'Hih1 124 Н е т корд!м 1/0 Кдламдаска Мен с е т унатамын . 171 Муэага........ 125 Азам кдйдан жаралган? , 172 Сержей бе един. \"Кок ШЫТЫН КДЛДЫ ..... курбыжан? 126 Шип терлеп дала \" ....... ЛУЗ Ке:|дрсу.......... ... .... ..174 Балкыгушы. .127 Мен сеш сагмнганда “Мина 6ip крлгрн...''....... .175 Cayip аны Шындыктурали 128 Жеамле 129 Ш ицилтмр аспан . 1/6 Таги да Майгулге 130 Гулдрр семш баралы. .177 Гулденесщ......................... Жартаска жалгьгз 1ул отер Шутила арман 131 Кижтор. мунда . . 1/8 Байкдлмай эткен махаббат,.132 \"Maiд.гаасэулежуыпий .179 Б1р куш'........................ 133 Жамашырга \"Сок, журек\"................... 134 Урынбай борам. ' . 180 Баскд жыл. Махамбетгер. Лбаилар-ай . 181 Алматыныц аснаны 135 /KinrTpp. мактанбалык- . 182 СезЫ.— --------------------- - 136 Тутан жерге..................... .182

\"TiAeriM к а й л а \"................._ Халкым барда ......... 217 \"Антал досым-ай\" 184 Не панда курстн1сннен. 218 Верш дс крйшы.................. _ ' Тун. Кдла. Уйлср унСТз .\" .. Жаным. ссн жасымагын. 185 Жараткасыналам гып 219 Малшы айтадм ................186 'Тушн жерсатындырды \".. . _ Валдэурен. бадалнурен \" 220 Баяпадай - 2....................187 Карата......................... _ Кун бупн курефпм......... 221 \"Сагалап сайды. \" 188 Суйген ерш 222 Солтун!.......................... 189 Оз1мнщ есебшде............... Жалгыз сот...................... 190 Не керек осы адамта:'' 223 Сен бе едщ?......................191 Кдзакга М()настырь жок. . 224 \"Не жетнейдд?\"................... Адамтаттын урнагы.......... Ей. омф.............................192 Кун ауысын барады 225 ' Лласарып Ли баткан\".....193 \"©TKimni жадбыр \"... 226 Интервью ............. ..... Bip ко.мншек ............. Бакдлты т а к ....... 194 Коромп 227 Кут мексш..................... 195 Сен 228 “Сумлык.-ауГ......................._ Оральщдар 229 Танысу............... 196 Адаскдн шагала................... _ \"© зо н те асыкдан \" 197 Жарайсыцдар жнтпор 230 Вэрше жауаптымын.......... 231 Жагымпатдар мен. . 11ецд| сенщ ан<айчын .\" 198 Ельч барда 232 ' Асыгым алые кунлер|е' 199 Крекыргл ....................... _ \"Улмьддеген, урпиген...\"....199 ' © пелен емес. оимнен \"Не Keain, не...\".................200 киркам\" 233 Дарига, домбырамды берцп ' Жыр.дар жатам \" ..........234 м ани..................................2 0 1 Кдмкстан... _ ' Ж|01 гутужан...\"............. 202 М е т ц анкетам............. 235 “Тан-таза агпан...\".......... “Нести! НеСТн?\"................236 Акажан 203 'Em нврсешц...\" 237 \"Алматы. саплнганым-ай...' 20-1 ‘Кун жильцам “ ............... _ ' Сапонин кегкешм ай...\".... 205 Ылайсацл»1. 238 Кушали.. .239 Жепсу........... ...................... _ Тдшштун. ' ................. 206 Ьигигулге ....................... 240 Нау[«.п 207 Од шак.гы Критом................_ \"М ен б|лмейм1н \"..............208 Саяхаг.............................. 241 \"ЕОцде ме?\".... ...................._ Крра крмба...................... 242 ' Сурнип кетпе''...............209 Ьарлкпы да сендердни..... 243 \"Созбойпн гой \" ............. 2 1 0 Гокарьдын соцгы c«3i......... _ ' Кеше гана квктем \" ........ _ Крй Kyui м е н т - ........... 244 Жаркырап шыгын' .......211 Карта пйынында. . 245 Ттердо айта алмасам. .' ... 212 Жатылар естелпсгер...\"..... \"©льмнен коркам\".............._ Журек ары но...................246 Мангьмк жастык...............213 Вакмекен......................... 214 Арман к уи п .....................247 Керемет^ЭДЙ!.....................215 Луылына 6ip келгенде.....248 Лйтатын гагам.. \" ........... 216 Февраль тун!....................... _ Ж ш енед1........................... \"Килы таглыр.. ' 249

Сыр---- —......... 250 Bacipe....................... ..........282 Какгечде .................. 251 Куанышынмен! ................ 283 Кэйран Кдрасазым-ай ._ Тырналар................. ......... 284 Арыз жазып кетейж .252 Б1зд1н Нани Ей. Бауырым!' 253 Мектеб1ме................ . .,Г .... . . 285 Несше емф сургенст? 254 Тауда еспм Туйок - 3 255 Кегерппндер еш. Атташанда........................... _ Аклан................ 206 Кун уялан......................... 256 Интернатым - мекгебрч ....._ Хал мушки, кдлкдм 257 Кплмасын сорыс, балмасын!..287 Салемлгме............................. _ Жас саяхатшылар марты 288 Эулие-................................ 25В Жагыл багым жайнаган. . _ \"Не деген керемет кун! .260 Сойлен турран Москва.... 28У \"Тункдтып Маркс ата ..._ \"Метнб|ркарызычбар. \" .261 Ленин ата..........................290 Тунжыраган ояу бак.. 262 Саби - октябрь.................._ Уям менщ......................... 263 Аудармалары Таубфаныз _ 264 Уолт Уитмен..................... 291 Абысынлдр......... .............. 265 Болашак акындарына.......292 С е т естггем......................... _ Кошсуце.............. .............. 266 \"Аттандырыи п.IM Terri Адам ата сияктанып . . . 293 canepiMAi\" Кдншама узак алданганбыз екгумп.________________ _ _ Менщ макратым...............267 Мукдралидыц жаца Д ем ократ», сен уипн..... 294 табылган елендер! Болашак гасырлардын шежррецилершс.................. 295 \"Бар надет крлымнан. \". 269 Кешке таман егпгенде 296 \"TipiMlcin. журепм?!\"............_ Емен кврД1М......................297 \"Дарига-ай\".......................270 Уайымдап. ойга шомып 298 Балаларга арналган олендерр Дацктуралы окысам........... _ Од менде ж о к .................. 299 Э л т п е . .... ....................... 272 Туом е кдла кфд|.................._ \"Токга. богач!'\"...................273 Сендеркалай угьшасыцдар? _ Коз жасы.......................... 300 Тайлак,................................ _ Арманда, улым1 274 Европа............................... .301 Yiii бакытым....................... _ Огырам да. караймын......303 Жаролылар .275 Жомарт жандарра............ 304 Наурыз айы туганда....... 276 Сок барабан!.................... 305 О. капитан' Капитаны.ч 307 Котей(кш1 бф жаккд ..... ._ Армысындар. аппагым 277 Кдлалык зиратхана ЗОН Ертеп............ .....................278 Осы бф uripiHAi кунар 309 О ган.................................. 2 /9 Ей. кыл.чысгылар! 312 Жолы болмарандарга .313 Зоопаркче Аккада акбала 280 Сен жуырда о лес in .314 Айбармен онпме...............281 Дуниеге акын кел!енде... 315 Журекгщ............................. _

Усх(? Мукатали МАКДТАЕВ ШЫГАРМАЛАРЫНЬЩ К вП ТОМДЫРЫ Сарашысы — Улжалгас Зэупрбекова Техникалык, сарашысы жэне беттеген — Нургул Сейдахметова Теруге 8.09.08 Ж1берид|. Басрта 25.09.08 крл крйылды. Катазыофсетпк. KapinTypi\"Таймс\".ПшгЬп84х108'/к.Офсетпкбасылыс. Шарпыбаспатабаш 17.2. Есептж баспа табагы 20.0. Таралымы 2000 дана. Тапсырыс N901. KeaiciMAi 6aFa. \"Жалын баспасы\" Жауапкериплш шектеул] серисгестш. 050009. Алматы каласы. Абайдацрылы, 143-уй. Тел.: (327) 242-03-87 * ЖШСРПБК\"Дэу-ip». 050009, Алматыкаласы, Гагариндангылы,93. Тел.: 269-40-35,242-47-69.242-07-90, E-mail: [email protected], [email protected] ISBN 9965-693-55-2 9 789965 693557