Жамбыл Жабаев

Жасаушы соны дана адам — Елдщ к,уты Сталин Жолына жаным садаган! Жаса, керкей жана адам, Халык cyfiin налагай Жасасын халык. бацытты Куннен де жарык, заманац! Жана заман курылды, Жацадан болды ернеп, Ак, туйе карынын жаргандай KeperiH алды жердей, Техниканын TeTiri Кекке келбей ерледп ©рлеген сайын ерштеп ©зшщ шынты epAepi; Ерлер шыгып жанадан Жанаша болды ецбеп; Стаханов Алексей, Стахановшы елдег1 Техниканы MiHreAi; Жер ныртысын копарып, Астынан алды кембен1; Кок Tanipici Коккинаки, Шар боп ушкан желдеп. М уз T3H.ipici Папанин Тогыз ай турган сендсг!, Одак атты улы Отан — Адамзаттан сурасац KiM айта алар аузымен: Табиратты женбед!? Сондыктан оны кулл! элем Гул ашылган жер дед1; Достар жайды кушарын Сталин куйран нур дед1, ССРО нын халыры — Табыстын элем алыбы; Жанадан енбек кайнады; 1с баскарган басшымен, К.агаз жазгаи хатшымен, 371

Тау уатцан тасшымен. Сок,а жырткан косшымен Табысында айырма— Артык,, кемдж калмады. Ас адамнын аркауы, Сананьщ 6iAiM шалкары, Ныгайып белж байлады. Кала, дала тецест, Т ел козыдай тек ecin, Ашылды 6iAiM майданы. Театр, клуб yfii бар, Шыркаган эн, куш бар, Сэн-салтанат сайраны. Куннщ нуры аккандай, Даланы тугел жапкандай. Ел кулпырып жайнады. Kapin ауыл, Kapi ауыл, К ез! бар, кецЫ кер ауыл, Орынында жана ауыл Ескшщ шык,ты ойраны! Алтыдан 6ioiH элемнщ Айтып турмын мен саган; Kapici теп жттпен, ©лгенд]' кайта TipiATKCH Соргалап к,уйган нур заман. Большевиктер бастаган Одак. атты У лы Отан Енпп бупн тек саган. Капиталист айналац, Шецбер болып к,оршаган. Жар астында жау турса Бейкам жаткан уйкы арам. Испан менен Кытайда Канды боран буркаган. Жанталаскан жауьщ бар Касын т!ккен ол саган; Азгын-кузгын адамды Уйреншж иттей жумсаган. Жасуындай инешн, Жарык тапса кол салган. 272

Умытпас сабак. бул саран. Сырттан келш жау алмас Iштеп жау суйемей; Жалагалы жау отыр, KUeMre тускен куйедей; BipaK, б1зде к.орган бар Бурандалы шегедей, Боран аспас твбедей. М уз унтаган кемедей, Халыктьщ адал баласы Bip журект! денедей О л корган К,ызыл Армия Ворошилов бастаран Аяк, аспас ередей. Ел1м елдщ алыбы, EpiM ердщ алыбы К,оршаран, жаудын бьщсыган Жана калса жалыны. Бас командир Сталин Халкымды 03i бастайды; Bip TiAeKTi ул мен к,ыз Бук1л Отан халыгын Армияра 61'рлест Бейбтгпплж намы ушш, К,альщ елдщ бары ymin Корсетер достык. кемеп'н. О, балалар, балалар! Акылы кэм1л даналар! Сессияны ашканда Айтарлык, cesiM жэне бар: Ел сайлады, шын сенд1 Елдщ тузын ацтарлык,; Сессияны маран ашура Право берд1 коп халык; Сталиндж зан, к.оск,ан MiHfleTTi турмын атк,арып; Бугш тары жасардым 273

К,урметке улы шаттанып; Буки Одак, ел болып Гулдентелж Отанды; Партияда жок большевик Коммунистпен SipAecin, Партия туын KeTepin, Жолын таза сакталык. Жана зан epiK бергенде, Тоцсан ушке келгенде, Казакстан елiяiн. У лы Совет тобыньщ Сессиясын мен аштым. Бостандык жайып кушагын Халыкла тугел жеткенде, Бупн бе, элде ертец бе, Бук1л жердщ усTinде — Совет деген 6ip Одак Болуга кумэн кылмассын. Мен дуниеден кеткенде, Бакыт, ырыс, сэн емip Урпагыма жеткенде, Жер жузшщ адамы Немерем бе, балам ба, Ашады топты мендей боп Оган да жок кумэшм. Ел1м, epiM, Отаным! Ашылды дейм1н бул тобьщ. Берж, б iрлiк — достыкка Жамбыл 6epfli батасын! Ел KeceMi Сталин. Сталинд!к жака зак. Е л достыгы жасасын!

С Т А Л И Н Д IK ТЕМ IРЖ О ЛШ Ы ЛАР KYH IH E Шойын жолмен жорралап, Доцралак.тар доцгалап, Аркырап поезд асады Батыска да, Шыгыска К,устай ушкан поездар Ш елд1, кумды басады. Тец1здерден, таулардан Шелден, келден, кумдардан, Тайгалардан, орманнан Асып enin эйпге, Шыкландай тулпар бэйгеге Таскындай Kyuii тасады. Жердщ гула аймагы — Колхоздьщ алтын ацгары. Бак KOHFaH сулу такдары Кустай ушкан поезды К,ушактап карсы алады. Шойын жолмен жоргалай, Жорга поезд алшактай, Домбыранын шеп'нде Ойнаган шебер саусактай. Куйылранда куйыидай, Yfipuefli уршыктай. 275

Жупн тиеп зырлауда Поездыч жуйрж жампоэы. Тиеген жугш Мэскеуге Ерназардыц колхозы. Республика жолдайды Мэскеуге сыйлык тартуын. Меруерттей жайнаган, Бидайдан сыйлык, арнаган, Тартуын артып аркырап Кун-Tyni поезд заулаган. Тиер аппак, мактаны, Мамыгы nyaim мацтаулы, Мамыгын кызыл тулкшщ Асыр сап тауда ойнаган. Сол поездыч № нде Арнальгнган Мэскеуге, Тиелген елеч жолдары, Жамбылдыч да жырлары Халык суйш тычдаган. Поезд кун-тун заулауда Кур1лдеген таскындай, Очтустгк, Батые, Шыгыста, Сибирь де, байтак алыска АчкУда Kyiui аекындай. Тиеп Мэскеу поезга, К,ысында да, жазында, Ж1беред1 сыйлыгын Ерназар атты колхозга. Топ тобымен келедi Машина да Мэскеуден, Комбайнныч квк курыш Асылы да Мэскеуден. Келед кызга орамал Онан ж1бек етш пе, Келед улы Мэскеуден Ж1пттерге етш те. Стахановшы ерлерд^ч 1сшен ол вшлген, Стахановшы ерлерд!ч Куипнен сол коршген, 276

Б!зд«р айбынды ерлерм!з Уске болат кишген, Каганович ер нарком Берсе егер SMipiu, Дабылшы цыран атойга Как,са егер дабылын, Кырагы жас машинист Шалынып дабыл хабары, «Дайынмын!» деп беред! Гудокпен ащы жауабын. Сонда болат тегерипк Тем1рД1 тебе ерге epmin, Релспш урады, Кривоностьщ к,уатты Кол дары поезд бурады; Сонда: фашист уясын Талкандап, тау к,иясын, Отаннын, бронепоезы Жапыра жауды к,ырады. Сонда: 3p6ip бацташы, Отанына болысад. Бронепоезд етсш деп, Жауды жене жетсж деп, Пулеметпен жол ашад. Сонда ap6ip нарауыл, Сонда колхоз, бар ауыл Гранитпен жол ашад! Жасаган жокпын мен боск,а, Жуз жасаган жасым бар, Отан ушш сол кезде Болады Жамбыл кочегар, Паровоздьщ сол кезде Журепммен журен, Дуралдеп 6ipre согады, Ушкдндай тау тулеп. Жаиымньщ ыстык, к,анындай Паровоздьщ парындай Кайнайды матор Tiperi. Жол тартып сонда алыск,а Батыск,а, Сибирь, Шыгыск,а Гуридея TeMip таск,ындай 277

Бронепоезд асканда Жол беред! тау мен ер, Тап сол кезде кырандай Сталин сезш урандай Шар тарапк,а шарык.тап, Жан-жак бронепоезга Ашады к.ызыл семафор.

ЖАУ ЖАЗАСЫ — Ж А Л Ы Н Д Ы ОК, Жамбыл деген жай атым, Халык, менщ шын атым. — Социалиста Отаным К,алаган бак,ыт мурасын. Совет менin мыцдап жыл Ацсап тапк,ан муратым. Жацк,амды жауга бермеске Отанга берген бар антым. Миллион-миллион барлык, жан Арыстан журен ер балам Сарнылганша тамшы нан К.орган, me6in к,уратын, Жаудьщ мойнын жулатын, Антым осы болатын. К.асиет|'н Отанныц Б1лмеген, менен сурасын. Жауым мииц болмасын, Болса, Kopciir очбасын! Отаным мен1н, шын дуние Ансап адам т1леген; Бейнеа сшыц нурлы жаз Жер жасарып тулеген. V3biH ере epKeHi Кунде узарып удеген. 279

Мундай Отан к,айда бар? Бакыткд елд1 Селегеи Отаным елдщ жанындай, Кандай арсыэ ала алар К.анды айырып денеден? К|мнщ огы аспакдиы Одагым турган тебеден? Отпен ойнап куйгел1, Жау жармасса шыцыма; К.анды согыс ол фашист Шала устаган к,олына, Сорыстын сок,к,ы жауабы — Б1рлж туы к.олымда. Ел кесем! Сталин Халыцтын, берер буйрыгын, Алпыс улттыц айбынды Адалды суйген улына. Бейб1т жаткдн елше Bip он, атса, мыц ок, ат! Пасык аяк, аттаса, Т е 6ес1нен тау к.улат! К,айтсын кешн к,оргалап, Аксын каны соргалап, © з канына бегелсш, К,анга болса цумар-ак,; Туягымен танкшщ Кулге айналдыр мылжалап! Жыланга кез аштырмай, Тебесшеи бомбалат! Б1зден жаура рак,ым жок,— Жау жаэасы — жалынды он,1 Таста кешн шаласын © з жершде жансын ерт!

Б13Д1Н, О Т А Н Н Ы Ц КЫРАНДАРЫ Самгадым, тары самгадым, Домбыра алып толгандым, Тауыма ок атканныц. К,¥латты к,ыран тауларын; Таумен 6ipre кулатты Жылмацдаган жауларын; Ауама ок атканныц К,ырык,ты кыран ауларын; К,утырган самурайлардыц Суыма ок атканныц Селк1лдегп ер, сайларын; Бултыма ок атканныц К.ол-аягын байладым; Айыма ок атканныц Батырды ерлер — айларын; Кушме ок атканныц. К ул кылды ерлер жандарын;: Жер1ме кадам басканныц Басты эокерлер желцш. К,ырандар ескен кыршыннан,. К>>ран кУ£тай кулшынган, Балаларыныц epAiriH Kepin Жамбыл тасыган. 281

Токсанга келген жасында, Жау аптыгын басура, Ер баласы суыргаи Ак, семсерш ашыла. Айбынды жыр' жырлайды, Бул жырым дос — досыма, Бул жырым цас — к,асыма Отанымньщ жауына Жырым он боп шашыра! Отан ymiii майданная. Ер журеп таймаган, Пожарский комиссар Сек1лд1 айбынды оленем, Ердщ суйген беренш. От шашнандар журтыма Куйд1 эзшщ отына; Kip ке/трмсс epiM бар Отаныныц атына. Кутырган жау кездессе, Кмрандайын ерлер1м Bypin тастап кетед!; Кылыштайын epAepiM, Кыйып тастап кетед!; Он атса жау ел!ме, Жаудын тиген жер!нде Жауды жсцш жапырып, Аспанды жара анырып, Жау суйегш жем нылып, Yi\"iin тастап кетед!. Кокке Tipey К,узар тау, Кузар TayFa туу сонау Жапалан ушып жетер ме? Айка шауып арыстан, ©Mipin сариып тауыскан — Деген наныл бекер ме? Шын туласа кок мухит Шыи басына су нуйып, Салын батпай кетер ме? Тауды ушырган сурапыл, Кептй(, Kyuii 6ip дауыл

Кеселеп душпан втер ме? Аспанда турган ай Отан, Кекте турган кун Отан, Кулл! элемд1 к,уантк,ан Гул жайнаган нур Отан, Квп кексеген Т1лектен, 1рге салгаи шын Отан, Эльбрустщ тауындай Y з д т шывдан ipi Отан. вм|ршщ тацына Ел мен мешц багыма Куннен алган гауЬарым — Сталиндж улы Отан. У лы Отанды есейтш. Ес берген де Сталин! Улдарымды батыр Fbin ©cipreH де Сталин! Кырагы рып урпакда Куш берген де Сталин! Найзасы втк1р Сталин Салса тастан етедк Кылышы втк1р Сталин Шапса тасты кесед!; Аты жуйрж Сталин Куса жауга жетед!; Колы кушт! Сталин Кай жау аман кетед1; Кальщ к,олдан к,аймык,пас, Ж1пттер1 жетел1; Ойга алганда заманды, Заманымнын, тулгасы. Сталиндей данамды Бак,ыт нурын к,уйды да Гулденд1рд| даламды; Шынга шыкдан шынардай Шыныцтырды адамды; Батыр к.ылды баламды. Кия таста таймайтын, Куйма цурыш табанды; Шеп'ме жау келмейтш. 283

Жауга жацк.а бермейтш Y лы Отаннык шегше Сок.ты болат камалды! Жапонньщ жауыз жендсп Куйерш б1лмей отта ойнап, Батарын б1лмей суда ойнап, Б1зге аузын ашкднда, Biere кадам басканда ¥ лы Отанныц кушшен, Кул-талкан боп жогалды. Кузеттеп улына, Сталиндей шьщыпа Жевдс жырын агыза, Жырдан шырын тамыза, Алгыс айтып ерлжке К,уанды Жамбыл, кл'анды!

I РАЛЫ М IH IM — АК АД ЕМ И К КЕЛЛЕРГЕ К,ош келдщ, аганды йздеп галым iHiM, Жасарган Сталинмен жаца OMipiM, Асауын табигаттын, багычдырран, TiperiM — врктеген оку, бшм. Заманы Сталиннщ удемелч Бак,ытк.а адамзатты белегелл Жамбылдын, бурынрыдан жыры баска. Халыктыц орындалып т1легеш. Бурынры зарлы жыры шаттык болды, Ашу-араз орнына достык болды. Достыктыц уйытцысы улы Сталин Куннен де журепме ыстык болды. Мен оны ешкашан да. умытам ба, 1здесем, досым, бурый табылган ба, М1неки жер шетшен 1здеп келдщ, Жолыктым бауырыммен сагынганда. Тец1эде& тары болдым тасытцандай, Таскан журек жауларды жасыткандай. Отыр, талым, ацпме айт, мейр1м кансын, Сезщ бар кайтам деген асыккандай. 285

Ралымдар баздщ елде таудан бимс, Оныц орны жогары — халцы сушп, Галымга бригадир улы Сталин Сондык,тан курмет стем басымды итГ Мэскеудщ барсан сэлем шаЬарына, ЦК,-дай улы штабым, гауЬарыма, Сталин, Молотов пен Каганович, Калинин, Ворошилов батырыма. Басталса арсыз жауыэ жаудан жорык., Б|рл|'кпен батыр шык,пак, елд1 кррып, Кеп ултты, мык,ты достык, улы Отаным Суйепн келге тастар кул гып yrin. Уа, iiiiM, к,урмет*це елец айттым, Такалып жузге келген Жамбыл кдртпын. Бауырым, улы Россия — Отаныма, К,артынан Казахстан сэлем айт^ын.

ТРА М В А Й Кунде, кунде к,улпырды Алатау сенщ бауырыц, Трактор мен комбайн Кур1лдед1 ауылым. Сансыз жапа бейнеттен Арылганда халыгым, Кулазыган далада Каланьщ курдым алыбын. Сталин турган Кремль — Согып турган журепм. Сол журек маган жан берген Шалыктап ©Mip суремж. Шаттьщтыц берд1 шалк,арын, Куанам кунде, кулемin. У зд ж аз маган нур к,уйып, Орындалды Т1лепм. Ак, домбырам арындап, Арнадай агып сарылдап, Жырыцды агыз халыкда, ByriHri жырьщ асыл жыр, Жыр б1ткеннен басым жыр, Тыцдаудан к,урыш к,ана ма, Алматыныц Kopiri,

Адамныц жуйрж KOAiri Трамвай журд1 к,алада. УлЫМ, К.ЫЗЫМ GMipi.M, Заманга курдас cepiriM, Жырдан шашу балама! Трамвайшы балалар, Дтацпан ак,ыл ала бар — Кушейте туе топцдИ Калан. менен далаца Санбес жагып шырацты Узайта бер жолыцды, Босатпа 6ipAix тобыцды! Мадридта, Шанхайда Булд1рген елд! айуанга Тарт децдер жауыз к.ольщды1 Шектен жаулар аск,анда, Аягын к,ыя баск.анда, Тогьщдай кушт1 огыцды, Тас-талцан рып уатып, буйепн жардан цулатып, . Дуниеден жок, к,ыл кер1мдП

¥ШК,ЫШ К Ы З Д А РЫ М А Капитал елш байпасам. — Кулпырган б1здей Typi жок.. Оньщ жупар гул! жок,, Булбулы жок,,- уш жок,. Ерлйс етер улы жок,, Еркш вскен к,ызы жок,, Ондай елдщ кешерш Уйтк,ып создан жел б1лген, Конарын терец сай б1лген, Ондай елд1 жырламан. Мен жырласам, бак, фонтан; ©Mipi врлеп шаттанган 0 з eaiMAi жырлагам, Жырлаймын эл1‘, жыр табам. В1здо'ц ел — 6ip 6ак,ытты ел, Сталиндей KyHi бар. Кулпырган к.амк.а жершщ Суы бал да, гул! бар. Сол елменен 6ipre вскен, Жамбылдьщ да !лескен •Эш, жыры, yHi бар; Б1зд1ц елд! мен айтсам — ■Асауды кушп жецген ел,

Багындырып полюсты Самолетке мшген ел. Ер Ж1'герл1 чыэдарым Багынтты полюс муздарын, Б1зде чыз да, ул да ecri. Т ел чулындай тец ecri, Б13 — кек, судыч чожасы, Жанадан дуние жабдык,тап, К,ол кусырды табигат. Biafli ecipreH Сталин. Biefli ecipreH штабым, Улды ecipreH Сталин, К.ызды ecipreH Сталин. CyiiiHAipAi к,ыздарым Полюске — бшкке ушцаныц. Жамбылдьщ да елещ Самолетпен 6ipre ушты, Бебепм де, улым да, К,ыздарым да жыр к,ушты. К,ыздарым гул к,ушарсыц, Тагыда тагы ушарсыц Кусач чусча жетерс!ц. К,ызуында майданныц Самолетпен жауларды Жечш талчан erepcin, Миллиондаган ул, чызым — Отанньщ Kepxi жулдызым Отан ушш как канат. ©с!рген epKiH урпак,ты Сталин саган мыч рахмст! Сэуле шашчан Отанга Жарыч KyHi — Сталин! Жаса, жаса кеп жаса Халыч KyHi — Сталин!

Жамбылдык П. Кузнецовпен

н энгЫелесш отырван кез!.



YAKEH МХАТца Ел весе жер уетшде, мендей eccin, Сталин бакшасында гулдей ессш, ©picTen улы уяда, к,ыз кдяяда Мухиттай суы шалк,ып, желдей ecciH. Ел весе, мендей болып гылым ecciH, Техника, мэдениет, бшм ecciH. Басшысы большевиктер, ела epiKTi ©нерден басып етпес менен ешюм. Y ясы керкем енер М Х А Т ордам, Шарык,тап ел1М ушш енбек к,ылган, ©нерпаз, элемге улп, ул еордщ Алтындай зер iue6epi тартк^н сымнан. Аузыма TycTi тагы тац Сталин, Бакытты елге жанган шам Сталин. Кегшде сол кесемшн, сен 6ip жеМ1С Шындык,тыц айнасы боп к,арыштадыц. Алып ел. элемдеп алып енер, Кдярык, емес, жуздеген жыл тойын, келер. внердщ жер уетшде нур 6eciri Мэпелеп ул мен к.ызды ecip шебер. Мен, Жамбыл улкен М Х А Т cafaH арнап, Ж!берем елден алгыс сэлем жолдап. ©с, ерле, мэдениет казнасы бол, Ленин мен Сталиннщ туын к,олга ап!

ОТАНЫМНЫЦ КЫЗДАРЫНА Танадай кеэ1 жайнаган, Талпынса канат талмаран. Куанышты кыздарым Beri кызыл алмадан. Алтын шршк, ай кабак. Жамалы жаркын айнадан. Журеп Кызыл Кремль Жулдызындай ойнаган. Кекте болса кепчде. Жерде болса жершде, Колга алранын копарып Кулшына жецбей коймаган; Алатаудын, бакытты Булбулындай сайраган. Бак дарыган Отанньщ Кыздарым жерш жайлаган. Картайган Жамбыл атацнын, Кыздарымдай жасарган, Жыры бар с!зге арнаран. Сол жырды енд1 айтамын, Кыздарымды коргенде, Керген сайын жасарам Сендермен 6ipre жургендг, Тобем кокке тиедй 292

К,уана а'здер кулгенде, Жамбыл желдей ecefli Кемейден елеч келгенде. Bipin 6iArip очушы, Bipi4 к!лем точушы, Bipi4 доктор, кейб1р1'ч Далада алтын колхозшы, Соны Kepin куанад Токсанга Жамбыл жеткенде; Кулшынбай Жамбыл не кылсын. Токсан жасты бурюттей Bypin тастап жецгенде. Келде жузген аидудай К.ызымды да ecipreH, Шахтаныч тасын уатк,андай Улымды да ecipreH, Журепмнен жылжыган. Жырымды да ecipreH Куннен де нурлы Сталин. Отан ушш, ел ушш, Толчыны кумк кел ушш, lLIe6i шуйпн жер ymiH, Отанды кундей кулд1рген Сталин ymiH, ер ymiH К,ыздарым гулдей жайначдар, Ечбекке, icxe таймачдар! Сендер де 6ip эскерс1з, Е л m«iHe жау келсе, Тас-талчанын шыгарып Жай тасындай к.айнацдар!

Ж АСТЫ К ЖЫРЫ Журег1м менщ елж1реп, Кез1мнщ жасы мелд1реп, ©TKi3in ем ертерек ©ксумен бала шэрымды; Кексегем 6ipaK, Ke6ipei( Бак,ытты болашагымды. Алба-жулба кишш, Кедейлшке KyiiiHin, Жаяулап жерд1 жагалап, Домбыраны сабалап, Безегем т!л мен жагымды. Иег1ме сакал б1ткенше, Октябрь нуры жеткенше, Аймалап туран ел1ме Кун гауЬарын сепкенше, Жаралагам жанымды. Ленин менен Сталин Октябрьде танымды Аткызганда аялай, Кой усинде боз торгай Жумыртк,алап, уялай Турызды оцнан айымды! Сонан былай ем1рД1Ц, Кусы К.ОНЫП цолыма. 294

К,¥стай ушк,ыр сез!мд1 Берш менin жаныма, Жетюзш Жамбыл елечш Отанымныч ойы-чырына. Канат какдан сун,к,ардай Карасам жан-жагыма. Жер жачарып, ел ep6in, Керд1 жастар шолпандай Шалчыган шаттык, шагьщды. Bapi балам, немерем, ©берем мен ш©берем. О ныц атын сурасач — Бачытты туран комсомол, Комсомолдар шушлсе, Тастулектей тушлсе, Халы ч жауын, тач жауын Жымырып жерге жаншады ол, Тач жастары жайнаган — У лы Сталин баулыган Кдрашы, MiHe чаулаган Комсомолдар чанша мол! У лы Сталин урпагы Гулдер1м мен!ч — комсомол, Жасым кэр1 болса да. Журег1м мешч комсомол, Канаттанган чырандай Кад1рЛ1 елде комсомол, Кызырамын кергенде Болсам деп мен де комсомол. Толып жатыр Отанда Улым менin комсомол, Жасым Kapi болса да, Жырым мешч комсомол! Бары ашылран ел1мде Улдарымныч унше Жасарган мешч shim де Тура ала ма чосылмай! Сендерд1ч ыстыч чандарыч, Нурлана туссш тачдарьщ! Айналайын айбарлы Журект1 жас балаларым, 295

Осындайда сендерге Жыр турсын ба жосылманГ Кеп-кеше туган бала *Д1 Жет!п капты жыйырмага, Ж т т боп 6api ecinTi, Нс дегсн ппркш н ести ! ©Mipflin балын ж ести, Еплген ойга, к,ырга да^ Елге даты, жерге де, Кекке дагы. келге де, Анара да, улга да, ©Mip 6epin ерге де, Бак,ыт 6cpin нуск,аган Ленин менен Стали» Тан шапагы 6ip рана. Сталиншч чуаты — Е л шаттыгын тастырган, Сталиншч куаты — Ерд1 кекке ушырган, Таудан алтын шаштырган^ Сталиншч куаты — Ер комсомол урпак,к,а Ерлж чадам бастырран, Ушкыш еип жастарды Yiuca кектен астырран. Ер боп ©скен жастарра, ©рле деп биж асчарга, ©рлеу жолын усынып, Куннен де биж ушырып М уз тундчш аштырган. Улы oFbiH шаштырып, У лы Отанра тас атып, Жау келсе егер леш’р т, Жауды жени жапырып. Сталиншч урпары К,ас кылранды тас кылганГ Соньщ уш1Н толганып, Домбырасын колFa альт. 296

Tycipin жырды жортакда, Сталиндж урпакда! Жыйырмага жетш жасанып, Жауга к,арсы цасарып, Жеткен жасты кергенде Кар! Жамбыл жасарып, Отан ушш майданга Барады Жамбыл жырымен ©ледш'ч хедж тастырып.

ОКТЯБРЬ YLUIH Арындаган тулпардай Домбырам к,осылад агыла, Тау шок.ысы Талгарым, Кун тугыры зацрарым Балам шык.ты к,арыца. Жыйырма 6ip жыл жаз да етт1, Жыйырма 6ip жыл к,ар кетт!, Жыйырма 6ip жыл бэйшешек Жиде болды тауыма. Октябрь тацы атк,анда Жыйырма 6ip жыл нур куйды Ылайсан, дуние шан,ына; Нур куйганда не берд1? KypaFaH шынар кегерд1, Жапырак. ecin жайк,алып Гул оралды сагына; Таудан соцкан дауылдай, Соргалап куйган жауындай Токсаннан аскаи Жамбылыц Жыр тогытты тагыда. HiA суындай агыза. Бал суындай тамыза Жыйырма 6ipfle жаца журт — .Достык, туы — алпыс улт 294

К ызу берд! к.аныма. Е л есейдь ер жетт!, Еск1ден калган шер кетт!. Е л басшысы Сталин Жел! тарткан багыма. Алмасындай Ундшщ ©тк!рленер кун бупн. Кайыспас курыш каусырма К,уат б1ткен жагыма; Бабы келген тулпардай Шабыты келген сук^рдай Жыр тец!зш шалк,ытар Жамбыл келд1 бабына. Сепз перне, exi шек, Kapi саусак, уйреншек, TiAre коса самгатып Салайын шаттык саэына. Жыр тыкдасан, шын тьщда, Хантэкпрдей шыц тыкда, Каспий, Арал кел тьщда, Оцтусп'кте кум тьщда. Сацырау болган Сарыарка, Алатауым, Алтайым Октябрьге жеткенше Басьщнан туман кеткенше Тозыгы жеткен тон болып Сен де мендей картайдьщ, Жыйырма 6ip жыл жарьщ кун Куат берд1 бойыма, Жака дуние Жака жыр Толкын берД1 ойыма. Кулазыган даланык Кут уйытты койнына. Алтын акты Алтайдан Шашу болды тойыма. Караганды, Карсакпай Ашты койнын алшактай Эмб1 емшепн ид1рд1, Каратау, Шымкент кушке енд|, Балкаш, Кокырат мыс берд1 299

EpiK-ri слдщ колына Берд! барын бойында. О, Алатау, Алатау, Алтай, Арка, Каспий-ау! Оцьщ к^арсыэ, солыц муз, Сен тулеген тоты к,ус; Тенеу берд1м жаннат деп,. Тецеу берд1м гул бак, деп, Ce6e6i бар мунымньщ Октябрьде бер1лген Бойында бар жаца куш О, кеч дала, кеч дала! Ел1ч жача, жер жача, Жанган шырак айнала, Сырттан батпас саган т!с. Улыц, чызыч бшмпаз, Жер1ч гулбак. кунщ жаз. Жаса Октябрь — ер!сте Отанымнан етп кыс.

ДЭР1ГЕРЛЕР СБЕ31НЕ К.азак.тын тнеп алган кеп мавдлын Мен esiM кепт1 кврген ак,сак,алмын. Дор1'герлердщ сьезш к,уттык,тарда Солардыц бэрш де мен eciMe алдым. «Байлык, алды — денсаулык,» деген мак,ал, Fасыр бойы жатталып келе жатцан. «Халык айтса калпы айтпас» деген дейш, Дурыс-ак,, орынды свз тауып айтк,ан. ©ткен кун квзге танык, ойга елест!, Бь\\емш кан сасыган заманды ecni, Жасы жузд1 кусырган Kapi Жамбыл Басынан вткерген гой не белеет!. Канкуйлы Николайдьщ заманында, EsiAin ел!м оныч табанында, Халкымды кай-к,айдагы ауру басып Оба кеп. елд| койдай кырмады ма? Оба кезт казактьщ сэры даласын, Ел!ме жалачдатып устарасын, Нелер чыршын, нелер сабаз халык, улыныц М еэплаз кыйып кетт! жас колк,асын.

Суэек, шешек, мерездер айналдырып, Халкымды ауруменен булык,тырып, Есймд!, epniMfli альт езген патша К,ырылса к,араган жок, мойнын бурып. Нур шашк.ан Сталиннщ заманасы, Халк,ымныц 6spi тугел мал мен басы. Аурулар элдек,ашан арылды елден, К,азак,тыц дем алды еркш сахарасы. Сталин ардак.тайтын адам басын, Аударып халк.ыма шын ык.ласын, Ел1мнщ денсаулыгын ойлайды ылгый, Кул1мдеп кун сыяк,ты нурын шашып. Гулденген к,ызгалдак,тай кыздарымныц. Айбатты арыстандай улдарымныц, Деш сау, эл-к^атты болуы yuiin Салады Кремльден K63i к.ырын. К,уттык,тап съез1ЦД1 flapirepxepiM, Бэрще журепмнен сэлем берд^м. Денсаулык, майданында балаларым Эрдайым орындацдар ел тиегш! Атану ел flspirepi улкен атак,, Сак,тацдар, сол атацты 1спен ак,тап; Сак,тацдар, денсаулыгын Отанымнын,, Куртыцдар ауруды келген отап!

Жамбылдык взшш уй

iшiмен тускси cypeii.

■ -* ■ f -

M EHIH MOCKBAM Арман бар ма Москвам. CeHi кврген адамда? Сендей суду к.ала жок^ Он сапа мык галамда. Уа, цурмегп астанам, Сэлем берд1м езще, М е т тарттьщ алыстан Жылы ушырап кез1ме, Отанымньщ журегь Жалтыраган айнадай Квшец кандай сэулеттБ Аспан зэул1м уйлердщ, Тургындарыц дэулетть Кулл! ралам кез Tirin, Москва саган карайды; Бацытты халк.ы Отаннын Нурлы астанам Москваны Журепне санайды. Отанымньщ тамырына Барлык, 6aiy>iT, барлык, ой Кремльден тарайды. Араладым кешенд!, KaeiMfli тартты уйлерщ Сонда турад Сталин 303

Бужи элем суйгеш. Элемде 3Ai аз емес Зорлык, Kepin езиген. Кан аралас жас агып, Eni б1рдей кезгнен. Аш, к,орлык,та жургендер, Саган кезш Tirefli, Сенен улкен куш алад, Жауларымен курессе, Арта тусед жп-epi. Кремлъдщ басында, Кызыл жулдыэ жанып тур, О л ел1мнщ бак,ыты, Х лы Сталин берген нур. Астанамды аралап Салтанатын к,арадым, Мавэолейге бас ид1м. Эсер алдым, жыр к,уйдым, Аспандаган уйлерд|н, Кабаттарын санадым. Анау турган эдем1 уй Кун отырган Кремль; Жатыр Ленин жанында, Кунд13, TyHi тындаумен Отанымньщ журегш. Астанамды квргенде Куат Kipfli бойыма, Журек сондай чуанып, ©лец TycTi ойыма. Агындатты жырымды, Кун сыячты Кремль. Сэлем, чызыл Москвам! Отанымныц журен, Халык, бачытын жыр чылган Дала ак.ыны Жамбылдан Москва, саган, кеп сэлем! Жаса, ардачты астанам. Кезш иккен кулл1 элем!

ЛЕН И Н ОРДЕН IH АЛ Е А Н Д А Замандасым, к,¥РДасым, Сталиншч сырласы Халк,ым суйген Калинин Ага-шЫ кездест1к Каганович щкэр1м Ж1берген соц тулпарын, Шаттык. толды квц>лге Жамбыл келш Москвага Кун сыяк.ты Кремль — Отанымныч журеп. Шарыкдатып ойымды, Кушке белеп бойымды, Таскындады еленд’м Кун бейнел! ел1мнщ Берген сыйын аламын. MiHe Ленин орденш Кеюрепме цададым. Курдасымын гасырдыц, KyMicT бар шашымньщ Бацыт берген ел1ме, Нур бтрген ен,]ме, Заманымньщ шындыгын Халныммен 6ipre жыр к,ылдым. Кремльдщ тершде 305

Серт етемш емарте, Журек согып турганда Аск.ан улы бейнел1 Heriai болар акырымныц Ленин менен Сталин ©MipAin берген ушпагын. К,уат барда бойымда, ©лен, тусер ойыма Халык,тардыц туыск,ан Оттай ыстык достыгын, Жырларыма к,осамын Сушит анам — Отаным. CyfiiKTici элемнщ, CyfiiKTici бар елдщ, Кун бейнел1 Сталин ©м1рдщ берген ушпагын Ceni мен ылгый жырлаймын

нынС Т А Л И Н Д 1 К К О Н С ТИ Т У Ц И Я EKI ЖЫЛДЫРЫНА Тасы Жамбыл езендей Y йдек-туйдек жыр арыз. Сураганда жырыцды ©3in суйген к,алыц кеп Кемешце ун 6epin, Домбырага куй 6epin, Бугш алга келгенде Жырлайтурын кун нагыз. Сталиндш улы зац Бар бакдотын, табылган, Эр сез1не куш 6epin Кундей нурга суарган. Халкым суйген адамнын, 0 з к.олымен жаэылган. Сусындадым сил зацнан. Куат алган, куш алган, Жуз жасаган жасымда Ак, юргенде шашыма. Мен OMipre кез салдым, Кеп жыл бойы зарладым. Мен зандарды кеп керд1м Bip гасырлык, жасымда. Нелер сумдык. заманды 307

Мен басымнан етюзд1м. Талай-талай зан керд1м, Соргалап ак,к,ан зар кедом, Eniреген кул керд1м, Зар жылаган куц керд1м Ескен ащы мун керд1м. Сонау еткен КУ заман Лдыра калган ецкей зан, Умтмд1 енпрдь Сталин берген улы зан Квсегемд1 квгертт1, Ырысымды квбейтт), КецЫмд! ecipfli. Осынша узак, жасымда Сталиннщ зацындай Э д и зацды кергем жок,. К.уанамын сол зацга Жанарымда жанады от. Тек Сталин заманы Халкым'а кулш парады. Алтын занды жырласам, Жырым шалкып дариядай Толкындайды агады. Сталиндж улы зан, Онын ap6ip сезшен Нур тамшылап тамады. Б!зд!ц елдщ адамы Сталин жазган бул заннан Бакытын, ойын табады. Жырлай калсам сондыцтан Аттай ушк,ыр шабады. Жамбыл занды жырласа Шынканында жыр дауыл Куллй совет к,ауымы Оган кулан салады. Кесем1м, куши Сталин Б1лмегенд! бмпзд! Жылаганды кулпздь Есек мшген казак ем. Хан, патшага мазак ем 308

Бакыт берд1 ез1ме, «lirep 6epfli cs3i.Me, Hyp ойнатты кезкмде. Эсер берД1 сезГмге. Бул заманньщ тулпары Отарбага мшпздн Иес13 жатк.ан сэры дала, Жаналанды, жайнады. Самаладай кеп уйлер, Салдырды OFaH сан кала. Журеп‘мд1 жарык кып BiAiMre енд1 карык кып, Сталиндж улы зан, © ркеш мд! ecipfli, Жырлаганда закымды, Зацдагы кеп багымды Кемекешм KeciAAi. Кесешм, кушм Сталин К.ызык дэурен cypri3fli. Мектеп ашып окытты. Бшмге белел ул, кызды. Жасай берсш eMipiM, ©се берсш кенЫм, Нурга орансын кеп журек. ©ркендеткен ел1мд1 Гулденд1рген жер1мд| Bi3re улы зан, берген, Сураганда кулл1 exiiH, Куанганда журепм, Халык атынан айтамын — Сталинге рахмет!

«СО Ц И АЛИ СТА К АЗАХ СТАН » ГАЗЕТ1НЕ К,уттык.таймын елецмен, Шычканда бес мыч нем1рщ! Сеш'ч op6ip бегпчнен Керем eaiM ©MipiH. Балаларым ок,ыса. Не жазган деп тьщдаймын, 9p6ip сезш тьщдасам, ©се тусед кеч1л1м! Сешч жазган сездер!ц, Ш ындыры 6i3flin MNiipain. Bi3flin елде баспасез — Шындык,тыц улкен к,уралы Айтар сез! халыкла Коммунизм ураны. Сталиндж баспасез — Курес ашад жаулармен, Бак,ытты eMip курады. HeMipin толган бес мын,га Газетам сешч тойьщда, К,уттык,тау сез сейлерде, ©лец тусп ойыма. Шындыкдиыл кеп газептц, Берер батам, — 6ipi бол! Сейле шындык. сез1мен Партияныч тЫ бол! Сталиншч тЫ бол! 310

М А Л ©С1РГЕН А И М АК Д А Терт тулист! ecipreH, Тунык, суды кеипрген, Колхоздагы ерлер1м! К,утты болсын съезге Басты косып келгенщ, Малды epicKe ерпзген. Шалсынды шалып жепзгеи, Малга жайлау жайнаткан, Тау бауырын жайлатк.ан, К,улындатып биеш, Боталатып туйеш, МыцгыртКан малды ел1м бар Б|ЭД1Н. алтын аймацтан! Герт тулжтщ туягы Жерд1 шарлап i3 еткен. Шабандарым аск,арда Жепэбей малды к.аск,ырга, KyHi-TyHi кузеткен! Ай мушзд! сыйырды ЖелЫнен сут аклан, Тау еркешт1 аруана Агылган шар тараптан; Куцпр-куцпр манеген Алтын жалды аргымак., 311

Шапса жерд! куырган Ескен желдсй агындап. Кой к,озысы куландай, Emnici берте буландай, Колхозда ескен тулйчм Жайылган каптап табындап. Малым турсын жер1мшц Меруерт болды эр тасы! Багы конран сл!мнщ, К,улпырган мынау жершнщ Отаным курыш к,олк,асы! Малыма шеп болатын Шалгыны шалкар кел1мнщ. Алтын дэш аймак,ты Аялаган ел1мшц, Кушм менен.кепмнщ, Жаннат болтан жер!мшц, Себебш халк,ым сурасан,, Сталиннщ арцасы! Немерем, улым, балаларым ©се берсш малдарыц! Малра кастык кылатын К,урт Отанныц жауларын1 Кой устше боз торгам Жумыртцалап эн шырк,ай, Турран кеэде к,арт Жамбыл Сеюлденш дэл булбул, Сталинш'ч атына Жырлаган, жырлайд жырларьш!'

TYCIHIKTEP