โลกอุดร_ภิกขุ

1 คำบูชาพระรัตนตรัย อิมนิ า สักกาเรนะ ตงั พุทธงั อะภิปชู ายะมิ อมิ ินา สกั กาเรนะ ตงั ธมั มงั อะภปิ ูชะยามิ อมิ ินา สกั กาเรนะ ตัง สังฆงั อะภิปูชะยามิ อะระหัง สมั มาสมั พุทโธ ภะคะวา พทุ ธงั ภะคะวนั ตงั อะภิวาเทมิ สฺวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม ธัมมงั นะมสั สามิ สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ สงั ฆัง นะมามิ ปุพพภาคนมการ นะโม ตสั สะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสมั พุทธสั สะ นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สมั มาสมั พทุ ธสั สะ นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สมั มาสมั พุทธสั สะ

2 ไตรสรณาคมน์ พุทธงั สะระณัง คจั ฉามิ ธมั มัง สะระณัง คจั ฉามิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ ทุตยิ ัมปิ พทุ ธัง สะระณงั คัจฉามิ ทุตยิ มั ปิ ธมั มัง สะระณงั คจั ฉามิ ทุติยัมปิ สังฆงั สะระณัง คัจฉามิ ตะติยมั ปิ พทุ ธัง สะระณัง คจั ฉามิ ตะติยัมปิ ธัมมงั สะระณัง คจั ฉามิ ตะตยิ มั ปิ สงั ฆงั สะระณงั คัจฉามิ นตั ถิ เม สะระณัง อญั ญงั พทุ โธ เม สะระณงั วะรัง เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ โสตถเิ ต (เม) โหตุ สัพพะทา นตั ถิ เม สะระณงั อญั ญัง ธมั โม เม สะระณัง วะรัง เอเตนะ สัจจะวชั เชนะ โสตถิเต (เม) โหตุ สัพพะทา นตั ถิ เม สะระณงั อัญญัง สงั โฆ เม สะระณัง วะรัง เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ โสตถิเต (เม) โหตุ สพั พะทา

3

4 หลวงป​ ู​บรมค​ ร​เู ทพโ​ลกอดุ ร​

5 หลวง​ปู​สิงขร

6 พระธ​ รรมฐติ ​ญิ าณ

7 อนโุ มทนาบ​ ญุ พระสงฆ คอื ส​ าวกข​ องพ​ ระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา เปน ผ​ นู ำพ​ ระธรรมค​ ำส​ งั่ สอนข​ อง​ พระบรมศาสดาม​ าศ​ กึ ษาป​ ฏบิ ตั ิ และน​ ำอ​ อกเ​ผยแพรเ​ พอ่ื ป​ ระกาศศ​ าสนา ใหแ​ กเ​ วไนย​ สตั วท​ ง้ั หลาย ไดเ​ขา ใจใ​นห​ ลกั ธรรมค​ ำส​ งั่ สอนข​ องพ​ ระองค เพอ่ื ใหด​ ำรงค​ งไวใ​ นอ​ าย​ุ ของ พระศาสนา ๕๐๐๐ พระพ​ รรษา ตามทพ​่ี ระพทุ ธองคท​ รงต​ ง้ั มน่ั ไ​ว ดงั พ​ ทุ ธวจ​ นท​ ​ี่ ทรงต​ รสั ว​ า “พระสงฆเ​ ปน เ​นอ้ื นาบญุ ข​ องโลก” พระสงฆท​ ง้ั ส​ องฝา ยค​ อื ฝา ยค​ นั ถธรุ ะ และฝาย​วิปสสนา​ธุระ​ก็ได​ทำหนาท่ี​ใน​การ​เผยแพร​พระศาสนาตาม​หนาท่ี​ของ​ตน แมย​ คุ สมัยจ​ ะ​เปลี่ยนแปลง​ไป ม​ีความเ​จริญก​ าวหนา ใ​นเ​ทคโนโลยอ​ี ยางร​วดเรว็ แต​ ผท​ู ป​ี่ ระพฤตป​ิ ฏบิ ตั ธ​ิ รรมก​ จ​็ ะเ​หน็ ไ​ดว​ า พระธรรมค​ ำส​ งั่ สอนข​ องส​ มเดจ็ พระส​ มั มาสมั ​ พุทธ​เจาท่ี​ได​ทรง​ตรัส​ไว​เมื่อ ๒๖๐๐ ป​ท่ีผานมายังคง​ใชได​ทุกๆ​ยุคสมัย จวบจน​ ปจจุบนั หลวง​ปู​ตน​บุญ ติ​กขปญโญ ทาน​ก็​เปน​พระสงฆ​อีก​รูป​หนึ่ง ที่​ได​ดำเนิน​ตาม​ รอยพระบาทข​ องส​ มเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา ด​ ว ยศ​ รทั ธาท​ แ​ี่ นว แน นบั ตงั้ แตท​ า น​ ไดร บั ม​ อบหมายใหม​ าพ​ ฒั นาว​ ดั ป​ า ท​ งุ ก​ ลุ าเ​ฉลมิ ร​าช ทา นไ​ดม​ ป​ี ณธิ านท​ ม​ี่ งุ มน่ั ทมุ เท​ แรงกายแ​ รงใจ ในก​ ารอ​ บรมสง่ั สอน เผยแพรใ​ นพ​ ระธรรมค​ ำส​ งั่ สอนข​ องพ​ ระพทุ ธองค และด​ ำเนนิ การส​ รา งถ​ าวรวตั ถเ​ุ พอื่ ส​ บื สานพ​ ระพทุ ธศาสนา ดว ยค​ วามว​ ริ ยิ ะอ​ ตุ สาหะ​ โดย​ไมยอทอ​ตอ​ความ​ยากลำบาก แม​จะ​มี​อุปสรรค​ท่ี​มากมาย​นานัปการ ทาน​ก็​ ยังคง​กาว​สู​ความ​สำเร็จ นำ​ความ​เจริญ​ใน​ทุกๆ ​ดาน​มาสู​ทองทุง​กุลา​รองไห​แหงนี้ อาตมาข​ อ​อนุโมทนาใ​นบ​ ุญกุศล​ทที่​ า น​ทง้ั หลายไ​ด​รวมกนั ​บำเพญ็ ม​ า ขอ​จตุรพธิ พร​ ชยั จ​ งบ​ งั เกดิ แ​ กท​ กุ ๆ ท​ า น ใหไ​ ดม​ นษุ ยส​ มบตั ิ สวรรคส​ มบตั ิ จนเ​ขา ถงึ น​ พิ พานส​ มบตั ิ ทกุ ประการ พระธ​ รรมฐิติญ​ าณ เจา คณะภ​ าค ๑๐ (ธ) เจา อาวาสว​ ัดบ​ ึง​พระ​ลานช​ ัย พระอารามหลวง จังหวัดรอ ยเอ็ด

8 พระคร​ูศรี​วริ ยิ ​โสภณ

9 มหาบารมี พระสงฆ​เปน ​ผสู บื ทอด​พระศาสนา เปน ​ผู​เผยแพร​พระธรรม​คำ​สัง่ สอน​ ของ​สมเด็จพระ​สัมมาสัม​พุทธเจา เปน​ผู​ท่ี​ปฏิบัติดี ปฏิบัติ​ชอบ งดงาม​ไป​ ดวยศ​ ีล สมบรู ณ​ไป​ดว ยค​ ณุ ธรรม มี​สติปญญา​เฉลียวฉลาด แมใ​ น​ปจจุบัน​ จะ​มี​ความ​เจริญ​กาวหนา​ทาง​เทคโนโลยี ท่ี​เจริญ​กาวหนา​ไป​อยาง​มาก แต​ พระสงฆ​ท้ังหลาย​ก็​ยังคง​ดำเนิน​รอย​ตาม​พระธรรม​คำ​ส่ังสอน​แหง​พระ​ สัมมาสมั พ​ ทุ ธเจา สืบทอดต​ อๆ​กัน​มา นับต้ังแต​ได​รูจัก หลวง​ปู​ตน​บุญ ติ​กขปญโญ และ​มี​โอกาส​ได​เขารวม​ พิธี​ทาง​ศาสนา​ตางๆ ทำให​เห็น​ความ​เปล่ียนแปลง การ​พัฒนา วัด​ปา​ทุง​ กุลาเ​ฉลิม​ราชแ​ หงน้ี จาก​วดั ท​ ร​ี่ กราง กลาย​เปน ว​ ดั ​ท​ี่เจริญอ​ ยา งร​วดเรว็ ​และ​ สวยงาม นอกจากนี้​ทาน​ยัง​อบรม​ศีลธรรม จริยธรรม ให​กับ​เยาวชน​เปน​ จำนวนม​ าก เพอื่ ใหเ​ ตบิ โตเ​ปน ค​ นดข​ี องส​ งั คม จนเ​ปน ทป​่ี ระจกั ษ​ อ ยา งช​ ดั แจง ​ ถงึ ศล​ี าจ​ รยิ วตั ร ทม​่ี ค​ี วามม​ งุ มน่ั ในก​ ารป​ ฏบิ ตั ง​ิ านเ​พอื่ พ​ ระพทุ ธศาสนาอ​ ยา ง​ แทจ รงิ ดวยก​ ำลัง​แหง​มหาศ​ รัทธา ดวยป​ ญญา แ​ ละ​มหาบ​ ารม​ีของท​ าน แม​ จะ​มคี​ วาม​เหนด็ เหนอื่ ยย​ ากลำบาก ไมวา​จะห​ นกั หนาส​ าหสั เ​พียงใด ทานก​ ็​ ไมเ คย​ยอทอ​ตอ ​อุปสรรค​ทั้งปวง อาตมา​ภาพ​ขอ​อนุโมทนา​ใน​การ​สราง​บุญกุศล​ สราง​บารมีกับ​ทาน​ ท้ังหลาย และ​ขอใหท​ า น​ท้ังหลายเ​จริญด​ ว ย อายุ วรรณะ สขุ ะ พละ เจริญ​ ดว ยป​ ฏภิ าณ ธนสารสมบตั ิ เกดิ ด​ วงตาเ​หน็ ธ​ รรม สำเรจ็ ม​ รรคผลแ​ หง น​ พิ พาน​ เทอญ. พระครศ​ู ร​ีวิรยิ ​โสภณ เจาคณะอ​ ำเภอ​เมอื งร​อยเอด็ (ธ) วดั ​บึง​พระ​ลาน​ชยั พระอารามหลวง จังหวดั ​รอยเอ็ด

10

11 คำปรารภ สมเด็จพระ​สัมมาสัม​พุทธเจา ทรง​ตรัสรู​อนุตร​สัมมา​ สัมโพธิ​ญาณ​อัน​ประเสริฐ และ​ทรง​ไดโปรด​ส่ังสอน​เวไนย​สัตว​ ท้งั หลาย ​ทรงป​ ระกาศ​พระศาสนาข​ อง​พระองคไ​ว ๕,๐๐๐ ป ประมวลพ​ ระธรรม​ คำ​ส่ังสอน​ของ​พระพุทธองค​ได ๘๔,๐๐๐ พระ​ธรรมขันธ บัดนี้​กาล​เวลา​ ลว งเลยส​ ้ิน​แลว ๒๕๕๖ ป เรา​ท้ังหลายก​ ไ็ ดร​ บั ทราบ​ขอมูลใ​น​เร่อื งราวจ​ าก​ ทางป​ ระวตั ศ​ิ าสตร แตท​ า นท​ งั้ หลายท​ ราบห​ รอื ไม วา ก​ าลเ​วลาผ​ า นมาช​ า นาน จน​ลวงเลย​มาถึง​ปจจุบัน​น้ี เหตุใด​รากฐาน​แหง​พระพุทธศาสนา​ถึง​ยัง​ดำรง​ คงอยู พระธรรมค​ ำส​ งั่ สอนข​ องส​ มเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา ไมไ ดถ​ กู บ​ นั ทกึ ​ ไว​เพียง​เพ่ือให​มี​คุณคา​ทาง​ประวัติ​ศาสตร หรือ​เพียงแค​ศึกษา​ทางวิชาการ​ เทา นนั้ แตเ​ ราต​ อ งล​ งมอื ป​ ฏบิ ตั ต​ิ ามเ​ทา นนั้ จงึ จ​ ะเ​หน็ ผ​ ลอ​ นั ย​ ง่ิ ใหญม​ หาศาล เพราะพ​ ระธรรมท​ ส​่ี มเด็จพระ​สัมมาสมั พ​ ุทธเจา ​ไดท​ รง​ตรัสส​ อนไ​ว เปนส​ ่ิงท​ ​่ี เหน็ ​ไดอ​ ยา ง​ชดั แจง สามารถ​ทำการ​พิสูจนไ​ด​วาม​ ​ีอยจู รงิ เชน ความจ​ ริงอ​ ัน​ เที่ยงแทส​ ปี่ ระการ หรอื อริยสจั ​ส่ี ทกุ ข สมุทยั นิโรธ มรรค กาลเ​วลาท​ ห​่ี มนุ เวยี นเ​ปลยี่ นไป มนษุ ยเ​ มอ่ื ส​ มยั ส​ องพ​ นั ก​ วา ป​  กบั ม​ นษุ ย​ ใน​ปจ จบุ ัน ยังคงมท​ี ุกข มอี​ วชิ ชา​เหมอื นกนั แม​ความเ​จริญใ​นดา นต​ างๆจ​ ะ​ กาวหนา ไ​ปไกล​เพียงใดก​ ็ตาม แต​ความเ​ชื่อ ความศ​ รัทธาท​ ​แ่ี ตกตางกัน การ​

12 ยอมรบั ข​ องแ​ ตละบุคคล​ไมเ​ทา กนั ความเ​ขา ใจใ​นพ​ ระธรรมย​ อมไ​ม​เทากนั เม่อื ​พระพุทธศาสนา​อบุ ตั ิข้ึน พระธรรมค​ ำ​ส่ังสอน ควรแ​ ก​การส​ ดบั ฟ​ ง ควร​ แกก​ ารป​ ฏบิ ตั ต​ิ าม พสิ จู นไ​ ดด​ ว ยต​ นเ​อง ถา จ​ ติ เ​ปด รบั พ​ จิ ารณาธ​ รรมท​ ง้ั หลาย ความ​สำเร็จ​ก็​จะ​บัง​เกิดขึ้น​ได​อยาง​แนนอน ดัง​พุทธว​จน​ที่​ตรัส​วา “โลก​ ไมเคย​วางจ​ าก​พระอรหนั ต” นนั้ เปนเรอื่ ง​ที​่ยนื ยัน​วา การป​ ฏิบัต​เิ พ่ือค​ วาม​ หลดุ พน เปน เรอื่ งท​ แ​ี่ มจ​ ะย​ าก แตท​ กุ คนส​ ามารถท​ ำไดไ​ มว า ย​ คุ สมยั ใ​ด โดย​ การป​ ฏบิ ัตใิ​ห​รูแ จง ใ​นเ​หตุ​และ​ผลด​ ว ยต​ น​เอง ดงั นั้นก​ ารจ​ ะห​ ยง่ั ร​ากฐานข​ อง​ พระพทุ ธศาสนาใ​หด​ ำรงส​ บื ตอ ไ​ปไดน​ น้ั กเ​็ ปรยี บเ​สมอื นก​ ารป​ ลกู ต​ น ไม ตอ ง​ ม​กี ารค​ ัดเลอื กเ​มล็ดพ​ นั ธุ คดั เลอื ก​ภูมปิ ระเทศ ภมู อิ ากาศ และส​ ิง่ แวดลอม จากนน้ั จ​ งึ เ​พาะปลกู เ​มลด็ พ​ นั ธแ​ุ หง พ​ ระพทุ ธศาสนา รอร​ากฐานเ​จรญิ เ​ตบิ โต​ จน​มน่ั คง แลวแ​ ตกหนอ แผ​กง่ิ ​กาน ออก​ดอกผลต​ อ ไป หนังสือ “โลกอดุ ร​ภกิ ข”ุ น้ี นำเสนอ จริยวัตร​อันง​ดงาม ความศ​ รัทธา​ ที่​ย่ิงใหญ ปณิธาน​ที่​ม่ันคง​ใน​การ​บำเพ็ญ​เพียร เพ่ือ​วิถี​แหง​การ​หลุดพน เพ่ือ​เขาสู​กระแส​ธรรม​อันวิ​มุติ​สุข จน​สำเร็จ​อรหันต​ผล ของหลวง​ปู​บรมครู​ เทพ​โลกอุดร ผู​เปรียบ​เสมือน​เปน​เมล็ด​พันธุ​พุทธศาสนา​อัน​สำคัญย่ิง ซ่ึง​ สมเด็จพระ​สัมมาสัม​พุทธเจา​ทรง​ปลูก​ไว เพ่ือ​ทำหนาท่ี​สืบตอ​พระศาสนา​ ของ​พระองค ให​แ ผ​กง่ิ ​กาน​สาขา แผ​รมเงา​ของพ​ ระพทุ ธศาสนา นำพาม​ วล​ มนษุ ยชาตเ​ิ ขา ถึง​กระแส​แหง ​บารม​ีธรรม สำเร็จม​ รรคผลน​ ิพพานส​ บื ไป พรอมกัน​น้ี​ยังนำเสนอ​ภาพ​ความ​กาวหนา​ของ​โครงการ​ตางๆ ทาง​ ดานศ​ าสนสถาน ภายในว​ ัดป​ า ​ทงุ ​กลุ า​เฉลิม​ราช​รวมถึง​ศาสนกจิ ท​ ​ีจ่ ดั ข​ ึ้นใ​น​ ป พ.ศ. ๒๕๕๕ อาตมา​ขอ​อนุโมทนา​ใน​บุญกุศล​ท้ังหลาย​ท้ังปวง​ที่​ทาน​ท้ังหลาย​ได​ กระทำม​ า และข​ อใหท​ กุ ทา นจ​ งเ​จรญิ ท​ ง้ั ท​ างโลกแ​ ละท​ างธรรม บารมม​ี ากล​ น เกดิ ด​ วงตาเ​ห็นธ​ รรม จนส​ ำเร็จ​มรรคผล​นพิ พานใ​นอ​ นาคตกาลด​ วย​เทอญ. หลวง​ปู​ตน​บุญ ติก​ ฺขปญโญ

13 เพื่ออะไร ภาวะของจิต... ทดี่ นิ้ รนขวนขวายในโลกน้ี ช่างนา่ เวทนาเหลอื เกนิ เรามปิ ลดปลอ่ ยตัวเรา แตเ่ รากับกกั ขงั ตัวเราเองไว้ ทุกขม์ ไี ว้ใหพ้ ิจารณาค้นหา มใิ ชม่ ีไว้เพอื่ ทุกข์เพียงอยา่ งเดียว

14 สารบญั ​ คำอนโุ มทนาบญุ (พระธรรมฐิติญาณ) ๗ คำอนุโมทนาบญุ (พระครศู รวี ริ ยิ โสภณ) ๙ คำปรารภ (หลวงปู่ตน้ บญุ ) ๑๑ วถิ ธี รรมของหลวงปู่บรมครเู ทพโลกอดุ ร ๑๗ การสร้างบษุ บกพระสเิ นรุราช ๑๒๐ ศาสนสถาน ๑๓๐ ทวารบาล องคพ์ ระมหาธาตเุ จดีย์ ๑๓๓ ศรีทศพลญาณเฉลิมราชชยั มงคล ลานเจดยี ์ศรีทศพลญาณเฉลิมราชชยั มงคล ๑๔๐ กำแพงแกว้ ๑๔๓ วิหารวสิ ุทธมิ รรค ๑๔๖ หอระฆัง ๑๔๙ โรงเกบ็ นำ้ (แทง๊ ค์นำ้ ) ๑๕๒ กฎุ พิ ระสงฆ์ กุฏินิโรธ ๑๕๔ อานิสงสก์​ ารตางๆ​ ๑๕๘

15 ศาสนกจิ ปี พ.ศ. ๒๕๕๕ ๑๖๐ ธดุ งคป์ า่ ช้า ๑๖๑ งานโพธญิ าณแห่งการตนื่ รู้ ๑๘๔ ตามรอยพระธรรมฑูตไปพมา่ ๑๘๖ งานนโิ รธ ๑๙๒ ตามวิถแี หง่ พุทธะ ๑๙๘ อนิ เดีย – เนปาล งานบุญประทายข้าวเปลอื ก ๒๓๖ ตารางกจิ นมิ นต์ หลวงป ู่ ๒๕๕๖ ๒๔๖ กำหนดการนิโรธ ปี ๒๕๕๖ ๒๕๐ ธรรมปรบั จติ ๒๕๘ อษั ราสักการะ... ๒๘๔ คณะกรรมการ​ผจู ดั ทำหนังสือ​ ๓๐๐ ธนาคารบญุ ๓๐๔ แผนท่ีไปวดั ป่าทงุ่ กุลาเฉลิมราช ๓๐๖ Dhammaintrend ร่วมเผยแพรแ่ ละแบง่ ปันเป็นธรรมทาน

16

17 วิถีธรรม ของหลวงป​ ูบรมครู​ เทพ​โลกอุดร เรยี บเรียง​โดย...ธลุ ี​รองบ​ าท เรอ่ื งข​ องหลวงป​ ใ​ู หญบ​ รมครเ​ู ทพโ​ลกอดุ ร เปน เรอ่ื งท​ ล​ี่ กึ ลบั ม​ีที่มา​ที่​ไป​ตา งกัน​อยางม​ ากมาย แม​ใน​โลก​นี้​จะ​มี​เร่ืองราว​ตางๆ ​ที่​ลึกลับ​ซับซอน ท่ี​ยังคงเปน​ ปรศิ นา​รอ​การพ​ ิสจู น แต​ก​ม็ ีค​ รบู าอาจารย​ห ลายๆ ท​ าน บคุ คล​อีก​ หลายๆ​คนท่ี​ได​เก่ียวของ สัมผัส หรือ​ประสบ​พบเจอ​หลวงป​ ู​ใหญ​ บรมคร​ูเทพ​โลกอดุ ร เรื่อง​หลวง​บรมครู​เทพ​โลกอุดร​ หรือ​หลาย​ทาน​จะ​เรียกวา​ หลวงป​ ใ​ู หญ นเ​ี้ ปน เรอ่ื งท​ ก​ี่ ลา วไ​ดว​ า เปน ​‘ปจ จตั ตงั ’ คอื ร​ไ​ู ดเ​ ฉพาะตน​ เทา นนั้ เฉกเชน เ​ดยี วก​ บั เ​รอ่ื งล​ กึ ลบั ท​ ง้ั หลายท​ เ​่ี ปน ต​ ำนาน เชน เรอ่ื ง​ พญานาค เปนตน เรื่องราวอัต​ชีวประวัติ​ของหลวง​ปู​ใหญ ได​มี​ผู​ รวบรวม​ไว​อยาง​แพรหลาย​พอสมควร ตามที่​แตละ​ทาน​ได​ประสบ​

18 พบกนั ม​ า เรอ่ื งราวข​ องหลวงป​ ​ู ใหญ​เปน​เร่ืองราว​ที่​นา​ติดตาม นา​คนหา และ​นาศึกษา​ อยางยิ่ง บางทาน​อาจ​ได​เคย​ อาน​เร่ืองราว​ของหลวง​ปู​ใหญ​ ใน​ ‘สามเณร​นอย​เที่ยว​ธุดงค’ หรือ​ “มรรคา​ปาฏิหาริย’ แต​ ในป​ ระวตั ข​ิ องหลวงป​ ใ​ู หญท​ ไ​่ี ด​ เคยจ​ ดั ทำ​ไป​นั้น ยังม​ คี วามผิด​ พลาดคลาด​เคล่ือนกัน​อยู​พอ สมควร เนอ่ื งจากก​ ารแ​ กะ​เทป​ ผิดพลาด การ​สื่อสาร​ท่ี​คลาด​ เคลื่อน ในส​ มยั กอ นอ​ ปุ กรณไ​ มท​ นั สมยั หรอื ข​ อ มลู ไ​มเ​ พยี งพอ บางครงั้ ​ ผูจัดทำ​หรือ​ผูให​ขอมูล​อางอิง​เชื่อถือ​แต​ขอมูล​ทาง​หน่ึง​ทาง​ใด​มาก​ เกนิ ไป บางฝ​ า ยก​ อ​็ า งองิ ห​ รอื เ​ชอื่ แ​ ตส​ งิ่ ท​ จ​ี่ บั ตอ งไ​มไ ด บางฝ​ า ยก​ อ​็ า ง​ แตห​ ลกั ฐานท​ างวชิ าการ แตเ​ รอ่ื งราวท​ ท​ี่ า นท​ ง้ั หลายก​ ำลงั จ​ ะไ​ดร​ บั ร​ู ตอไปนี้ จะ​เปน​เรื่องราว​ของหลวง​ปู​ใหญใน​แงมุม​ท่ี​ทาน​ไมเคย​ได​ อา น​มาก​ อน ผูเขียน​ได​เพียร​พยายาม​คนควา​ทั้ง​ทาง​จิตวิญญาณ ทาง​ วิทยาศาสตร และ​ทาง​ประวัติ​ศาสตร​โบราณคดี​ ท้ัง​ของ​ไทย ลาว เขมร บนั ทกึ จ​ ากส​ มดุ ขอ ย หนงั สอื ใ​บล​ านโ​บราณข​ องอ​ าณาจกั รล​ า น​ ชาง​ที่​คัดลอก​ตอกัน​มา​นับ​พันป หลัก​ศิลาจารึก​ของ​อารยธรรม​ลุม​

19 แมน้ำโขง​โบราณ บันทึก​บางสวน​ที่​รอดพน​จาก​การ​ถูก​ทำลาย​ของ​ นาลัน​ทา และพ​ ระไตรปฎ ก ท่ี​สำคัญ ขาพเจา​ไดรับ​การ​ถายทอด​เร่ืองราว​สวนสำคัญ​ท้ัง​ หลายอยา งล​ ะเอยี ดโ​ดยต​ รงจากห​ ลวงป​ ต​ู น บ​ ญุ ตก​ิ ขฺ ปญ โญ ประธาน​ สงฆ วดั ​ปา​ทุง ​กุลาเ​ฉลิม​ราช อ.เกษตรวสิ ัย จ.รอยเอด็ โดย​หลวง​ปู​ตน​บุญ​เม่ือ​คร้ัง​ทาน​บรรพชา​เปน​สามเณร ทาน​ได​ รบั ใชใ​ กลช​ ดิ แ​ ทบเ​บอ้ื งบ​ าทหลวงป​ ใ​ู หญแ​ ละไ​ดเ​ รยี นรส​ู รรพว​ ชิ าจ​ าก​ หลวง​ปู​ใหญ​ทาน​เปน​ระยะเวลา​เกือบ ๓ ป จึง​เปนการ​สัมผัส​จาก​ ประสบการณ​ต รงใ​นช​ ีวิตจรงิ ไมใช​เ พยี งเ​ร่ืองเลา​จากน​ ิมิตห​ รอื จ​ าก​ ตำนาน​ปากตอ ปาก สายสัมพนั ธ​ระหวา งค​ รบู าอาจารย​แ ละศ​ ิษย​นี้​ ได​สืบสาน​มา​จน​ทกุ วันนี้ ​ เร่ืองราว​หลาย​บท​หลาย​ตอน​ของหลวง​ปู​ใหญ ท่ี​ผูเขียน​ได​ รวบรวม​และ​นำมา​เรียบเรียง​ไว​นี้ อาจ​ถือไดวา​มี​รายละเอียด​ท่ี​ สมบูรณ​ชัดเจน มี​หลักฐาน​ยืนยัน​ได​จริง​ตาม​ประวัติ​ศาสตรมาก​ ท่ีสุด​เทาที่จะ​รวบรวม​ได​ใน​ปจจุบัน​น้ี และ​เน้ือหา​ที่​ได​นำมา​พิมพ​ นี้​จะ​เปน​เพียง​ตอน​หนึ่ง​ใน​ชวง​ชาติ​ภพ​แรก​ของหลวง​ปู​ใหญ​ท้ัง​สาม​ เปน ​สวนใหญ ทาน​ท้ังหลาย​จะ​ได​อาน​เรื่องราว​ของหลวง​ปู​ใหญ​ใน​เนื้อหา​ท่ี​ สมบูรณ​ไดใ​ นโ​อกาสต​ อไป

20 ที่มาแ​ หง​หลวง​ปูใ​หญ​ บรมครูเ​ทพโ​ลกอุดร หลวง​ปู​ใหญ​บรมครู​เทพ​โลกอุดร ทาน​เปน​พระสุ​ปฏิปนโน​ที่​ ยิ่งใหญ​ใน​ยุค​ของ​พระ​สม​ณ​โค​ดม มีอายุ​ยืนยาว​มา​สอง​พัน​กวา​ป​ ทา นม​ ี​สรรพ​วชิ า​และบ​ ารม​ธี รรม​ทีแ​่ กรงกลาส​ ามารถ ดำรงค​ งอยไู ด​ ดว ยก​ ำลงั ​แหง ก​ ารเ​จริญ​อิทธิบาทส​ ่ี ถงึ แมท​ า นจ​ ะท​ รงอ​ ภญิ ญาส​ มาบตั แ​ิ ละม​ ค​ี วามส​ ามารถเ​หนอื โ​ลก แต​ทาน​ก็​ไมเคย​จะ​ทนง​ตน​วา​ทาน​ย่ิงใหญ ทาน​ปฏิบัติตน​เปนปกติ​ ธรรมดา ดำเนนิ ก​ จิ วตั รแ​ หง ส​ งฆ และส​ บื สานร​บั ใชพ​ ระศาสนาอ​ ยา ง​ เต็มกำลงั ​บารมีข​ องท​ าน เม่ือ​จะ​กลาว​ความ​ถึง​ชาติภูมิอัต​ชีวประวัติ การ​กำเนิด​ของ​ หลวงป​ ใ​ู หญน​ น้ั ผเู ขยี นจ​ งึ ต​ อ งข​ อเ​รยี บเรยี งเ​รอ่ื งราวข​ องหลวงป​ ใ​ู หญ​ กอน วา​หลวง​ปู​ใหญ​มี​ความ​เปนมา​อยางไร ​เพื่อ​ความ​ชัดเจน​ของ​ เนอื้ เร่อื ง​น้ี หลวง​ปู​ใหญ​ หรือ​ท่ี​เรา​เรียก​กัน​วา​หลวง​ปู​บรมครู​เทพ​โลกอุดร​ ท่ี​แทจริง​นั้น​มี ๓ องค คือพระพุทธ​รักขิต พระธรรม​รักขิต และ​ พระ​สังฆ​รักขิต (โดย​หลวง​ปู​ตน​บุญ​จะ​เรียก​หลวง​ปู​ใหญ​ท้ัง ๓ วา​ หลวงป​ ใ​ู หญท​ ง้ั หมด แตอ​ งคท​ ห​่ี ลวงป​ ต​ู น บ​ ญุ ไ​ปอ​ ยด​ู ว ยค​ อื พระธรรม​ รักขิต) และ​ความ​สัมพันธ​ของหลวง​ปู​ใหญ​ท้ัง​สาม​องค​น้ัน​มี​ความ​ เกี่ยวเนื่อง​กัน​มา​กอน ผูเขียน​จะ​กลาว​ถึง​ชาติภูมิอัต​ชีวประวัติ​การ​ กำเนิดข​ องหลวง​ปู​ใหญท​ ้งั ๓ องค รวมทงั้ สิ้น​สอง​ชาตด​ิ ว ยกัน

21 ชาติท​ ี่ ๑ คื อ ภ พ ​ช า ติ ​ส มั ย ​พุ ท ธ ก า ล ​ที่ ​ สมเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา ย​ งั ด​ ำรง​ พระ​ชนม​ชีพ​อยู และ​ได​เสด็จ​มายัง​ ดินแดน​แถบ​แหลมทอง​สุวรรณภูมิ​ แหง นี้ โดยใ​นช​ าตน​ิ นั้ ท​ ง้ั ส​ ามท​ า นเ​กดิ ​ เปน​กษตั ริย ชอ่ื ๑. พญา​อินทปฐ ๒. พญา​ สุวรรณภ​ งิ คาร ๓. พญาค​ ำแ​ ดง โดย​พญา​ทั้ง​สาม​ทาน​ได​เขาเฝา​ สมเด็จพระ​สัมมาสัม​พุทธ​เจาท่ี​ได​เสด็จ​มา​ใน​คร้ังน้ัน ซ่ึง​เปนชวง​ กอ นท​ ส​่ี มเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา น​ พิ พานร​าว ๑๐ ป และห​ ลงั จาก​ สมเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา น​ พิ พานล​ ว งไ​ด ๘ ป (พ.ศ.๘) พญาท​ ง้ั ​ สาม​ได​สราง​พระ​ธาตุพนม​รวมกัน และ​ได​อธิษฐาน​ขอให​ได​บวช​ใน​ พระพุทธศาสนาแ​ ละส​ ำเร็จ​เปน ​พระอรหนั ต ชาติท​ ี่ ๒ คือ​พญา​ทั้ง ๓ กลับ​ชาติ​มา​เกิดใหม​หลัง​พุทธกาล ๑๗ ป (พ.ศ.๑๗) เปนล​ ูก​กษัตริย​ท ง้ั ​สามท​ า น ตอ มาท​ ัง้ ส​ าม​ทา น​ไดบ​ วชก​ บั ​ พระมหากัสสป​เถระ​และ​บรรลุ​เปน​พระอรหันต จึง​เปนตน​กำเนิด​ ของหลวง​ป​ใู หญ​ท ั้ง​สาม​องคค​ อื ๑. หลวงป​ พู​ ระพุทธร​กั ขิต ๒. หลวงป​ ​ูพระธรรม​รักขติ ๓. หลวงป​ ู​พระ​สงั ข​รกั ขิต

22 อัต​ชีวประวัติช​ าติ​ที่หนึง่ ใน​ภพ​ชาติ​สมัย​พุทธกาล คือใน​ชวง​กอน​ท่ี​สมเด็จพระ​สัมมา​ สัม​พุทธเจา​ใกล​จะ​เสด็จ​ปรินิ​พาน​น้ัน ​พระพุทธองค​ทรง​แผ​ขาย​ แหง​พระ​โพธิญาณ ทรง​ได​ทราบ​ใน​พุทธ​ประเพณี​แหง​พระพุทธเจา​ ท้ังหลาย และ​ทรง​ตรวจดู​อุปนิสัย​ของ​เวไนย​สัตว​พิจารณา​แลว​วา​ พญา​ทั้ง​หา​พระองคจะ​ได​บรรลุ​ธรรม​ใน​กาล​อัน​ใกล และ​จะ​เปน​ผู​ จรรโลง​พระศาสนาใ​ห​ย่ังยนื ​ครบห​ า พ​ นั ปส​ บื ไป สมเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา จ​ งึ เ​สดจ็ ม​ าสแ​ู หลมทองส​ วุ รรณภมู ​ิ แหงนี้ (เอกสาร​ฝาย​โบราณคดี​สันนิษฐาน​ใกลเคียง​กัน​วา​กอน​ ปรินิพพาน​ราว ๑๐ ป) แมแต​ใน​ตำนานอุ​รังค​ธาตุ​ก็ได​มี​การ​กลาว​ ไว​ว า “สมยั ห​ นงึ่ ใ​นป​ จ ฉมิ โ​พธก​ิ าล พระพทุ ธเจา พ​ รอ มทงั้ พ​ ระอานนท ไดเ​ สดจ็ ม​ าท​ างท​ ศิ ตะวนั ออกโดยท​ างอากาศ ไดม​ าล​ งท​ ดี่ อนก​ อนเนา แลวเ​สด็จไ​ปห​ นองค​ ันแท​เส้อื นำ้ (เวียงจันทน) ได​พยากรณไ​วว​ า ใน​ อนาคต​จะ​เกดิ บ​ า นเ​มอื งใหญ เปนท​ีป่ ระดษิ ฐานพ​ ระพุทธศาสนา จากนนั้ ไ​ดเ​ สดจ็ ไ​ปต​ ามลำดบั ไดท​ รงป​ ระทานร​อยพ​ ระพทุ ธบาท​ ไวท​ ่ี โพนฉ​ นั (พระบาทโ​พนฉ​ นั ) อยต​ู รงขา มอ​ ำเภอโ​พนพสิ ยั จงั หวดั ​ หนองคาย แลว​เสด็จ​มา​ท่ี พระบาท​เวิน​ปลา ซึ่ง​อยู​เหนือ​เมือง​ นครพนม​ปจจบุ ัน ได​ทรงพ​ ยากรณท​ ต่ี ั้งเ​มอื ง​มร​กุ ข​นคร (นครพนม) และ​ได​ประทบั พ​ กั แรม​ท่​ภี ู​กำพรา ห​ น่ึงค​ นื วันรุงขึ้น​เสด็จ​ขาม​แมน้ำโขง ไป​บิณฑบาต​ที่​เมือง​ศรี​โค​ตบูร พักอยูท่ี​รม​ตน​รัง​ตน​หน่ึง (พระธาตุ​อิงฮัง​เมือง​สุวรรณ​เขต) แลว​ กลับมา​ทำ​ภัตกิจ (ฉันท​อาหาร) ที่​ภู​กำพรา​โดย​ทางอากาศ พญา​

23 อินทร (พระอินทร) ได​เสด็จ​มา​เฝา ​และ​ทูลถาม​พระพุทธองค ถึง​ เหต​ุทม่ี า​ประทับท​ ภ่​ี ูก​ ำพรา พระพุทธองค​ไ ดต​ รัส​วา เ​ปนพ​ ุทธประเพณีของพระพุทธเจ้าทง้ั ๓ พระองค์ ๑ ใน​ภัทรกัปป​ท่ี​นิพพาน​ไปแลว บรรดา​สาวก​จะ​นำ​ พระบรมสารรี กิ ธาตุ มาบ​ รรจไ​ุ วท​ ภ​่ี ก​ู ำพรา พระพทุ ธองคเ​ มอ่ื น​ พิ พาน​ แลว พระมหากสั สป ผเ​ู ปน ส​ าวก กจ​็ ะน​ ำเ​อาพ​ ระบรมสารรี กิ ธาตม​ุ า​ บรรจไ​ุ ว ณ ทน่ี เ​ี้ ชน กนั จากนนั้ พ​ ระพทุ ธองคก​ ไ็ ดท​ รงป​ รารภถ​ งึ เ​มอื ง​ ศรโ​ี คต​ บรู และมร​กุ ขน​ คร แลว เ​สดจ็ ไ​ปห​ นองห​ ารห​ ลวง ไดท​ รงเ​ทศนา​ โปรดพ​ ญาส​ วุ รรณภ​ งิ คาร และพ​ ระเทวี ประทาน​รอย​พระพุทธบาท​ ไว ณ ทน​ี่ น้ั แลว เ​สดจ็ ก​ ลบั พ​ ระเชตว​ นั หลงั จากนนั้ ก​ เ​็ สดจ็ ป​ รนิ พิ พาน​ ที่เ​มืองก​ุส​นิ ารา รปู ก​ ารฟอ้ นรำบวงสรวงองคพ์ ระธาตุพนม​ จาก​เวบ็ ชมรมศลิ ปวฒั นธรรมอีสาน จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย​ ๑ สมเด็จพระส​ ัมมาสมั ​พทุ ธ​เจา ท่ไ​ี ด​ตรัสรู​แลว ​ในอดีต​ท้ัง ๓ พระองคค​ อื ๑. พระกกุ​สันโธ​พุทธเจา ๒. พระโก​นาค​มโน​พุทธเจา ๓. พระ​กัสสปะ​พุทธเจา พระส​ ัมมาสมั ​พุทธเจา ​พทุ ธ​โค​ดม​องคป​ จจุบนั ​ของเ​ราท​ ้งั หลาย ทรง​เปน อ​ งคท​ ี่ ๔ ในภ​ ัทรกปั น้ี​

24 ใน​ภพ​ชาติ​นั้น​หลวง​ปู​พระพุทธ​รักขิต กำเนิด​เปนพญา​อินทปฐ หลวง​ปู​พระธรรม​รักขิต กำเนิด​เปนพญา​สุวรรณ​ภิงคาร หลวง​ปู​ พระ​สังฆ​รักขิต กำเนิด​เปนพญา​คำ​แดง และ​ใน​พุทธ​กิจ​ครานั้น สมเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา ไดเ​ สดจ็ ม​ าโ​ปรดพ​ ญาท​ ง้ั ๕ เรยี งลำดบั ​ กนั ท​ ลี ะ​เมอื ง ตามลำดับ​ดังนี้ เมืองท​ ีเ่ กิด​รวมสมัย​มี ๕ เมือง คือ ๑. เมือง​โคต​ปุระ หรือเมือง​ศรี​โค​ตบูร ใน​ยุค​นั้น​อยู​ใต​ปาก​เซ​ บงั้ ไฟ มพ​ี ญาน​ นั ทเสนเ​ปน ผ​ ปู กครอง (ยคุ ห​ ลงั ย​ า ยม​ าอ​ ยฝ​ู ง ต​ ะวนั ตก​ ของพระธ​ าตุพนม ณ ดง​ไมร วก เปลย่ี น​ชือ่ ใ​หมว​ าม​รกุ ขน​ คร) ๒. เมือง​จุลณี คือ​ดินแดน​แถบ​ตังเก๋ีย เมืองเว เมืองดา​นัง ที่​ ประเทศ​เวียดนามใ​นป​ จจบุ ัน มีพญาจลุ ณพี รหมทัตเปน็ ผปู้ กครอง ๓. เมอื งอนิ ทปฐั นคร คอื ดนิ แดนขอมโบราณ คอื แถบเมอื งเขมร เสียมร​าช มพี​ ญาอ​ ินทปฐ​เปน ​ผูปกครอง ๔. เมอื งห​ นองห​ ารห​ ลวง คอื บรเิ วณ​ท่ีจ​ งั หวดั ​สกลนคร มพ​ี ญา​ สวุ รรณ​ภิงคารเ​ปน ​ผปู กครอง ๕. เมืองห​ นองห​ ารน​ อ ย คอื บริเวณอ​ ำเภอ​หนองห​ าร อำเภอ​ กุมภวาป เขต​จังหวัด​อุดรธานี มี​พญา​คำ​แดง​เปน​ผูปกครอง​พญา​ สุวรรณ​ภิงคาร​และ​พญา​คำ​แดง​ท้ังสอง​เปน​พี่นอง​กัน​โดย​สายเลือด​ โดย​พญา​สุวรรณ​ภงิ คาร​เปนพ​ ีช่ าย​และ​พญาค​ ำ​แดง เปน ​นองชาย

25 พระพุทธเจาเ​สด็จส​ ู​ แหลมทอง​สุวรรณภูมิ ในต​ ำน​ าน​ พร​ะอร​ุ งั คธ​ าตไ​ุ ดก​ ลา วไ​วว​ า “…ครน้ั แลว พ​ ระพทุ ธองค​ ก​็เสด็จม​ า​ทางอากาศ ประทบั ​ท่​ดี อยกป​ณ​คิรี คือภู​กำพรา ในร​าตร​ี นั้น​วิสสุกรรม​เทว​บุตร​ลงมา​อุปฏฐาก​พระองค​อยู​ตลอด​รุง กาล​น้ัน​ พระองค​ทรงผ​ า ​แลว ​เอาบ​ าตรห​ อ ยไ​วท​ ห่ี​ งา ​หมากทนั (ก่งิ พ​ ทุ รา) ไม​ ปา ​แปง​ตน ห​ นึง่ เบ้อื งท​ ิศตะวันตก​แลวเ​สด็จ​ลงไ​ปสู​ริมแมน ำ้ ท​ ​นี่ ั้น บัณฑุกัมพลศิลาอาสน​ของ​พระอินทร​ก็​กระดาง​แกน​แข็ง พระอินทร​เหน็ เ​หต​ดุ ังน้ัน ก​็เสดจ็ ล​ ง​ไปสปู​ า ​หมิ พานต นำ​เอาน​ ้ำ​แต​ สระ​อโนดาต​และ​ไมสฟี นม​ า​ถวาย พระพุทธองค​ทรง​ชำระพ​ ระบาท​ แลว กท​็ รงบ​ าตร ผนิ พ​ ระพ​ กั ไ​ปสท​ู ศิ ตะวนั ออก เสดจ็ ไ​ปป​ ระทบั อ​ งิ ต​ น ​ รัง​ตน​หน่ึง อยู​ใต​ปาก​เซ ทรง​ทอดพระเนตร​เมือง​ศรี​โค​ตบูร​เพ่ือจะ​ เขา ไปบ​ ณิ ฑบาตใ​นเ​มอื งน​ ั้น ​คร้ังนั้น​พญา​เจาเมือง​ศรี​โคตบูร​น้ัน​เปน​ผู​ได​ทรงบำเพ็ญ​บุญ​ สมภาร​กตาธิการ​มา​แต​หนหลัง​เปนอันมาก เหตุ​น้ัน​จึง​ได​เสวย​ ราชสมบัติ​ใน​บานเมือง​ใน​ชมพูทวีป​เปน​คร้ัง​ที่ ๓ เพื่อจัก​ไดโชต​นา​ พระพทุ ธศาสนา จึง​ไดเ​ ชื่อว​ าพ​ ญาศ​ รีโ​ค​ตบูร พญาเ​ห็น​พระศาสดา​ เสด็จ​มา​ดังน้ัน จึง​ทูล​อาราธนา​ให​พระองค​ไป​รับ​บิณฑบาต​ใน​พระ​ ราชฐ​ าน เมื่อ​พระองค​ทรง​รับ​ขาว​บิณฑบาต​แลว ก็​สง​บาตร​ให​พญา​ ศรี​โค​ตบูร แลวก็​เสด็จ​มา​ประทับ​ตน​รัง​ดังเดิม สวน​พญา​เม่ือ​รับ​

26 เอา​บาตร​จาก​พระพุทธองค​แลวก็​ยกขึ้น​เหนือ​พระ​เศียร​ทำความ​ ปรารถนา​แลวจึง​นำ​บาตร​ไป​ถวาย​พระองค​ที่ประทับ​อยู พุทธองค​ ทรง​รับ​เอา​บาตร​แลวก็​เสด็จ​กลับมา​ทางอากาศ​ประทับ​ที่​ภู​กำพรา​ ดัง​เกา พญา​ศรี​โค​ตบูร​เม่ือ​ทอดพระเนตร​เห็น​พระพุทธเจา​เสด็จ​มา​ ทางอากาศ​ดังนั้น ก็​ทรง​ยก​พระ​หัตถ​ข้ึน​ประนม​และ​ทอดพระเนตร​ พระศาสดา​พรอม​คำนึง​ใน​พระทัย​ปรารถนา​เปน​พระพุทธเจา​ พระองค​หนึ่ง ดงั นี​้แลวจงึ เ​สดจ็ ​กลบั คนื ​สพู​ ระ​ราช​นเิ วศน… ” ทรง​พยากรณพ​ ญา​ศรี​โคต​ บูร (พญา​นันทเสน) “…ใน​กาล​น้ัน พระพุทธองค​จึง​ทรง​พยากรณ​ให​แจง​แก​พระ​ อานนท​วา ดูรา​อานนท พญา​ศรี​โค​ตบูร​องค​นี้จัก​จุติ​ไป​เกิด​ใน​เมือง​สาเกต​ นคร อัน​อยู​ทิศตะวันตก​ของ​เมือง​ศรี​โค​ตบูร จัก​มี​พระนาม​วา “สุริย​กุมาร” เมือง​ศรี​โค​ตบูร​น้ี จัก​ยาย​ไป​ตั้ง​ที่​ปา​ไมรวก มี​นาม​วา “เมืองมรุกขนคร” เม่ือตถาคตนิพพานไปแล้ว สุริยกุมารจักได้เปน​ ใหญ​กวา​ทาวพญา​ทั้งหลาย​ และจัก​ได​สืบทอด​พระพุทธศาสนา​ไว​ ใน​เมือง​รอยเอ็ด​ประตู เมือง​สาเกต​นคร​น้ันจัก​เส่ือม​สูญไป ต้ัง​แรก​ แต​นั้น​ไป​พระพุทธศาสนา​จึง​รุงเรือง เสมอ​กับ​เม่ือ​พระ​ตถาคต​ยังมี​ ชีวิต​อยู​นั้นแล ครั้น​สุริย​กุมาร​จุติ​ไป จัก​ได​มา​เปน​พญาสุ​มิตต​ธรรม​ วงศา ม​รุกข​นครจัก​ได​อภิเษก​พอ​นา เปน​พญาจัน​บุรี​หนอง​คันแท​ เส้อื นำ้ (เวยี งจันทน) และต​ ั้ง​พระพุทธศาสนา​ในทนี่​ น้ั

27 ดรู าอ​ านนท พญาสม​ุ ติ ตธ​ รรมว​ งศาอ​ งคน​ จ้ี กั ไ​ดฐ​ าปนาอร​ุ งั คธ​ าต​ุ ของต​ ถาคตไ​วใ​ นภ​ ก​ู ำพรา ท​ น่ี ้ี (ในป​ ระวตั ท​ิ า นไ​ดก​ ลบั ช​ าตม​ิ าเ​กดิ แ​ ละ​ เปน​ผู​บูรณะ​ปฏิสังขรณ​พระ​ธาตุพนม​เปน​คร้ังแรก​ชวง พ.ศ.๕๐๐) แลวจัก​ได​กลับ​ไปโชต​นา​พระพุทธศาสนา​ใน​เมือง​สาเกต​รอยเอ็ด​ ประตู จนต​ ลอด​อายุ​ของต​ น​นนั้ แล…” คร้ัน​พระพุทธองค​ทรง​พยากรณ​ดังน้ี​แลว จึงผิน​พระ​พักตร​สู​ เมอื งจ​ ลุ ณ​พี รหมทตั แ​ ละเ​มอื ง​อนิ ทปฐ​นคร…” พญา​จุลณีพ​ รหมทัต เมื่อ​พระพุทธองค​เสด็จ​ถึง​เมือง​จุลณี พญา​จุลณี​พรหมทัต​ได​มี​ โอกาส​ฟง​พระธรรม​เทศนา​จาก​สมเด็จพระ​สัมมาสัม​พุทธเจา​แลว เกดิ ค​ วามปต​ ย​ิ นิ ดย​ี ง่ิ นกั จงึ ไ​ดต​ ง้ั ค​ วามป​ รารถนาใ​นพ​ ระทยั ท​ จี่ ะเ​ปน ​ พระพทุ ธเจาพ​ ระองค​หนึ่ง​ใน​อนาคตกาลเ​บื้องหนา พญาอ​ ินทปฐ จากนน้ั ส​ มเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา ไ​ดเ​ สดจ็ ไ​ปยงั เ​มอื งอ​ นิ ทปฐ ​ นคร โดย​พญา​อินทปฐ​เมื่อ​ได​เขาเฝา​และ​ฟง​พระธรรม​เทศนา​จาก​ พระศาสดา​แลว ก็​บังเกิด​ความ​ศรัทธา​เล่ือมใส​อยางย่ิง จึง​ได​ตั้ง​ จิตอธิษฐาน​ขอ​บรรลุ​อรหันต​ใน​ยุค​สมเด็จพระ​สัมมาสัม​พุทธเจา​ พระองคน​ ี้ ขณะน้ัน​พระ​อานนท​มี​ความ​สงสัย จึง​กราบ​ทูลถาม​วา เม่ือ​ พระพทุ ธองคเ​ สดจ็ จ​ ากท​ นี่ แ​้ี ลว จะเ​สดจ็ ไ​ปท​ ใ่ี ด สมเดจ็ พระส​ มั มาสมั ​

28 พุทธเจา ​จึง​ตรสั ​วา จากท​ ่นี แ้​ี ลว เราต​ ถาคตจกั ​ไป​ประทบั ​รอย​บาทท​ ่​ี หนองห​ ารห​ ลวงน​ นั้ ก​ อ น ในเ​มอื งห​ นองห​ ารห​ ลวงน​ น้ั ม​ พ​ี ญาอ​ งคห​ นง่ึ ​ นาม​วา “พญาส​ วุ รรณภ​ ิงคาร” เสวยร​าชสมบตั ิอ​ ยู​ใน​เมืองน​ ัน้ รอย​พระพุทธบาท เมื่อ​สมเด็จพระ​สัมมาสัม​พุทธเจา​เสด็จ​จากที่​นั้น​แลว ก็​เสด็จ​ ไปส​ูเมอื งห​ นอง​หารห​ ลวง พญา​สุวรรณ​ภงิ คาร เหน็ ​พระศาสดาม​ า​ ดงั นนั้ จงึ ท​ ลู อ​ าราธนาน​ มิ นตใ​ หเ​ สดจ็ ไ​ปฉ​ นั ภ​ ตั ตาหารท​ ห​ี่ อป​ ราสาท เมื่อ​สมเดจ็ พระส​ มั มาสมั ​พุทธเจาท​ รง​ทำ​ภตั กจิ ​สำเรจ็ ​แลว ก็​เทศนา​ ส่ังสอน​พญา​สุวรรณ​ภิงคาร แลวจึง​เสด็จ​ลง​จาก​ปราสาท​ประทับ​ รอยพระบาท​ในที่​นั้น​ตอหนา​พญา​สุวรรณ​ภิงคาร แลว​ทรง​แสดง​ ปาฏิหาริย​ให​ดวง​แกวมณี​พวยพุง​ออกจาก​พระ​โอษฐ​หน่ึง​ดวง แลว​ ทรง​ทำ​ปาฏิหาริย​ให​แกว​ออกจาก​พระบาท​ท้ัง ๒ พระบาทๆ ​ละ​ ลูก​โดย​ลำดับ เม่ือ​พญา​สุวรรณ​ภิงคาร​ทอดพระเนตร​เห็น​ดังน้ัน ก็​ บงั เกดิ อ​ ศั จรรยใ จย​ ง่ิ นกั ว​า เหตใุ ดห​ นอ แกว จ​ งึ อ​ อกม​ าจากพ​ ระโ​อษฐ​ และ​พระบาทส​ มเดจ็ พระ​สมั มาสมั ​พุทธเจา ​ไดด​ ังนี้ พุทธป​ ระเพณี ในข​ ณะนน้ั พระพทุ ธองคจ​ งึ ต​ รสั ว​า ดรู าม​ หาราช ส​ ถานท​ นี่ เ​้ี ปน ท​่ี ประดิษฐานร​อยพระบาทข​ อง​พระพุทธเจา ​ทั้ง ๓ พระองค แกว ​จึง​

29 ออก​มาจาก​ทนี่ ้ี ๓ ลกู คือ รอยพระบาท​ ของ​พระพุทธเจากกุ​สันโธ รอยพระบาท​ ของ​พระพุทธเจาโก​นาค​มโน และ​ รอยพระบาทข​ องพ​ ระพทุ ธเจา ​กสั สปะ พญา​สุวรรณ​ภิงคาร​ได​กราบ​ทูลถาม พระพทุ ธเจา ว​า พระพทุ ธเจา ท​ งั้ ๓ พระองค​ นไ​้ี ดเ​ สดจ็ ไ​ปร​บั บ​ ณิ ฑบาตใ​นเ​มอื งศ​ รโ​ี คต​ บรู แลว​มา​ฉัน​ภัตตาหาร​ท่ี​ภู​กำพรา​จึง​เสด็จ​มา​ ประดษิ ฐานร​อยพระบาท​ไว​ด วย​เหต​ุอนั ​ใด พระพุทธเจา​ตรัส​วา ดูรา​มหาราช ท่ี​ เปน บ​ า นเ​ปน เ​มอื งต​ ง้ั พ​ ระพทุ ธศาสนาอ​ ยน​ู น้ั แม​มี​เหตุ​ควร​ไว​รอยพระบาท พระพุทธเจา​ ท้ังหลาย​ก็​ไป​ไว อันเปน​พุทธ​ประเพณี​ดวย​ เหตเ​ุ ปน ทห​่ี วงแหนแ​ หง ห​ มเ​ู ทวดาแ​ ละพ​ ญานาค​ ทง้ั หลาย และบ​ านเมอื งเ​สอ่ื มส​ ูญ พระพทุ ธเจา ท​ ั้งหลาย​ยอมไ​ว​ยัง​ รอยพระบาท​ไกล​บานเมือง พระพุทธศาสนา​ก็จัก​ต้ังอยู​ทาย​เมือง​ และ​หัวเมือง เมื่อ​พระพุทธเจาได​ไว​จิต​แกว คือ​รอยพระบาท​ท่ี​ ทาย​เมือง​ทิศใต​นั้น พระพุทธศาสนาจัก​ต้ัง​รุงเรือง​ใน​เมือง​นั้น​กอน แลวจึง​ยาย​หาง​มา​ใต​ตาม​รอยพระบาท เมื่อ​ไว​จิต​แกว​หัวเมือง พระพุทธศาสนา​ก็จัก​รุงเรือง​ใน​หัวเมือง​น้ัน แลวจึง​ยาย​หาง​ไป​ ทางเหนือ ที่​รอยพระบาท​อัน​พระพุทธเจา​ได​ประดิษฐาน​ไว​นี้​ก็ได​ ต้ัง​เมือง คนท​ ั้งหลายจ​ งึ จ​ ะ​ตั้งอย​เู ปน ปกติ สวน​เมือง​หนอง​หาร​หลวง​น้ี เมื่อ​พระพุทธเจา​ได​มา​ประทับ​

30 รอยพระบาท​ไว​สมัย​พญา​องค​ใด​เสวย​ราชสมบัติ แสดงวา​พญา​ องค​นน้ั ไ​ด​สราง​บุญญาธกิ าร​ต้ัง​แสนก​ ัลปม​ าแลวท​ ุกๆ พระองค ถึง​ เมือง​หนอง​หาร​นอย​ก็​ดุจ​เดียวกัน และ​ทั้งสอง​เมือง​นี้​เมื่อ​ตั้ง​ก็​เกิด​ พรอมกัน ดวย​เหตทุ​ ่​เี สด็จ​มาแ​ หง ​พระพทุ ธเจาท​ ง้ั หลาย ครั้น​สิ้น​พญา​ทั้งสอง เมือง​น้ี​เทวดา​และ​นาค​ท้ังหลาย​ท่ี​รักษา​ หนอง​หาร​หลวง​และ​หนอง​หาร​นอย ก็​จะ​กระทำ​ให​น้ำ​ไห​ลนอง​ เขา​มาหา​กัน ทวม​รอยพระบาท​และ​บานเมือง คน​ทั้งหลาย​จะ​ได​ แยกยาย​กัน ไป​ตงั้ ใ​นร​าชธานีใ​หญ ท​พี่ ระพทุ ธศาสนาต​ ง้ั ​รุงเรอื งอ​ ยู​ น้นั เมอ่ื พ​ ระพทุ ธเจา ท​ งั้ หลายเ​สดจ็ เ​ขา สน​ู พิ พานไ​ปแลว พระอรหนั ต​ ท้ังหลายจัก​ได​นำ​เอา​พระธาตุ​พระพุทธเจา​มา​ประดิษฐาน​ไว​ รมิ แมน ำ้ ธนน​ ที ราชธานบ​ี า นเมอื งพ​ ระพทุ ธศาสนาจ​ ะร​งุ เรอื งไ​ปตาม​ รมิ แมน ำ้ อ​ นั นนั้ เมอื งฝ​ า ยเ​หนอื ก​ ลบั ไ​ปต​ ง้ั อยฝ​ู า ยใ​ต ฝา ยใ​ตก​ ลบั ไ​ป​ ตงั้ อย​ูฝาย​เหนือ เมืองท​ ​ี่ตง้ั อยู​ทามกลางน​ ั้นจ​ ะ​ประเสรฐิ ม​ ​ีอานุภาพ​ ยิ่งนัก ทาวพญา​ท้ังหลาย​ท่ี​มี​บุญญาธิการ​จะ​ได​เสวย​ราชสมบัติ​ ใน​บานเมือง จะ​อุปถัมภ​ค้ำชู​พระพุทธศาสนา​แหง​พระพุทธเจา​ ท้งั หลาย ครนั้ ส​ นิ้ พ​ ระพทุ ธศาสนาแ​ ลว ราชธานบ​ี า นเมอื งจ​ ะย​ า ยก​ ลบั มา​ ท่ี​เดิม เปนตนวา เมือง​ศรี​โค​ตบูร​ก็​กลับมา​ต้ัง​อยูที่​เมือง​ราชธานี​ เกา เมือง​หนอง​หาร​ก็​กลับมา​ตั้งอยู​ริม​หนอง​หาร​ดัง​เกา เพ่ือ​รอ​ พระพุทธเจา​ท้ังหลาย ครั้งนั้น ทาวพญา​ทั้งหลาย​ท่ี​มี​บุญ​สมภาร​ก็​ บัง​เกิดขึ้น​ตามร​าชธาน​ีนน้ั ๆ อนั นห​้ี ากเ​ปน ​จารีต​ประเพณ​สี ืบๆ มา​ แหง ​แมนำ้ ธนน​ ที พระพุทธศาสนา​กจ็ กั ต​ ัง้ อยู​แ ต​ทศิ ​เบ้อื ง​เหนอื แ​ ละ​

31 ทศิ ​เบอ้ื ง​ใต​และท​ ศิ ตะวนั ตก​และ​ทิศตะวันออก ไปตาม​รมิ แมน ำ้ ​อยู​ เปน ปกติ เม่ือ​พญา​สุวรรณ​ภิงคาร ได​ทรง​สดับรั​ตน​ปญหา​ดังนั้น ก็​ทรง​ โสมนสั ซ​ าบซงึ้ ใ​นพ​ ระข​ นั ธส​ นั ดานย​ ง่ิ นกั แ​ ละม​ พ​ี ระทยั ป​ รารถนาจ​ ะ​ ตดั ​พระ​เศยี ร​บชู าร​อยพ​ ระพทุ ธบาท ทันใดนั้น พระนางเจงเวงเทวีผู้เป็นมเหสี​ได​ทูล​หาม​ไว โดย​ ใหเ หตผุ ลว​ า เมอื่ ม​ หาราชย​ งั มพ​ี ระช​ นมอ​ ยู จกั ไ​ดส​ รา งพ​ ระร​าชก​ ศุ ล​ เพ่ิมเติม​ตอไป ไม​ควร​ท่ี​พระองค​จะ​มา​ทำ​เชนน้ี เมื่อ​พญา​สุวรรณ​ ภงิ คารไ​ดท​ รงส​ ดบั ถ​ อ ยคำพ​ ระนางเ​ทวห​ี า มด​ งั นนั้ จงึ ถ​ อดม​ งกฎุ อ​ อก​ บชู าพ​ ระศาสดา พระศาสดาต​ รสั เ​ทศนาโ​ปรดซ​ ำ้ เ​ปน ค​ รงั้ ท​ ี่ ๒ เพอ่ื ให​ พญา​สวุ รรณ​ภงิ คาร​มี​ศรัทธา​อาจหาญ​ใน​ธรรม​ย่งิ ขน้ึ สรางพ​ ระธาตุ​เชิงชุม พญา​สุวรรณ​ภิงคาร​พรอมดวย​พระ​ราชเทวี ได​ทรง​สดับ​ พระธรรม​เทศนา​พระบาท​ลักษณ​และ​อปริ​หานิย​ธรรม (ธรรม​เปน​ ที่ต้งั ​แหง​ความไ​ม​เ สอ่ื ม ๗ ประการ คอื ๑. หมั่น​ประชุม​กัน​เนืองนิตย ๒. เมื่อ​ประชุม​ก็​พรอมเพรียง​ กัน​ประชมุ เมื่อ​เลกิ ​ประชมุ ​กพ็​ รอ มเพรียง​กันเ​ลกิ และ​พรอมเพรยี ง​ ชวยกัน​ทำ​กิจ​ท่ี​สงฆ​จะ​ตอง​ทำ ๓. ไม​บัญญัติ​ส่ิง​ท่ี​พระพุทธเจา​ บญั ญตั ข​ิ ้ึน ไม​ถอน​ส่ิงท​ ี่พ​ ระองคท​ รง​บญั ญัติไ​วแ​ ลว สมาทานศ​ กึ ษา​ อยู​ใน​สิกขาบท ตามที่​พระองค​บัญญัติ​ไว ๔. ภิกษุ​เหลา​ใด เปน​

32

33 ผใู หญเ​ ปน ป​ ระธานใ​นส​ งฆ เคารพน​ บั ถอื ภ​ กิ ษน​ุ น้ั เชอื่ ฟง ถ​ อ ยคำข​ อง​ ทา น ๕. ไม​ลุอำนาจ​แก​ความ​อยาก​ท​่เี กดิ ข้ึน ๖. ยนิ ด​ีในเ​สนาสนะ​ ปา ๗. ตัง้ ใจอ​ ยว​ู า เพอื่ น​ภิกษส​ุ ามเณร​ซง่ึ ​เปนผ​ มู​ ศี​ ลี ซ่ึง​ยงั ​ไม​มาสู​ อาวาสข​ อใหม​ า ทม​่ี าแลว ข​ อใหอ​ ยเ​ู ปน สขุ ผปู ฏบิ ตั ธ​ิ รรมน​ จ​้ี ะเ​ปน ไป​ เพื่อ​ความเ​จริญ​ท้ัง​ฝายบ​ านเมอื งแ​ ละฝ​ ายส​ งฆ) อนั พ​ ระศาสดาต​ รสั เ​ทศนา ดงั นนั้ กท​็ รงปต​ ป​ิ ราโมทยย​ ง่ิ นกั แลว ​ ทรงส​ รา งอ​ โุ มงคด​ ว ยห​ นิ ปด ร​อยพ​ ระพทุ ธบาทพ​ รอ มทง้ั ถ​ วายม​ งกฎุ ​ ทองคำ​นั้น​เปน​พุทธบูชา เหตุ​นั้น​จึง​เรียกวา “พระธาตุ​เชิงชุม” มา​ จน​ทกุ วันน ้ี พระศาสดาต​ รสั เ​ทศนาแ​ กพ​ ญาส​ วุ รรณภ​ งิ คารว​า “ทใี่ ดต​ ถาคตไ​ด​ ลงจ​ ากอ​ ากาศแ​ ละส​ ถติ อ​ ยไ​ู ดเ​ หน็ เ​หตอ​ุ นั ใ​ดอ​ นั ห​ นงึ่ แลว ต​ รสั ท​ ำนาย​ นน้ั เ​ปน จ​ ติ แ​ กว อ​ นั ห​ นง่ึ และท​ ต​ี่ น ไมอ​ นั ต​ ถาคตฉ​ นั ทข​ า วน​ น้ั กเ​็ ปน จ​ ติ ​ แกว อ​ นั ห​ นง่ึ พงศท​ งั้ สองน​ เ​้ี รยี กวา “โชตกิ เ​จดยี ” พระพทุ ธศาสนาจ​ ะ​ รงุ เรอื ง​ในท​น่ี น้ั ที่​ตถาคต​ได​ไสยาสน​และ​บิณฑบาต​มา​ฉัน ท่ี​นั้น​เปน​พุทธ​ ประเพณี​แหง​พระพุทธเจา​ท้ังหลาย เสมอ​ดวย​ดอย​สิ​งคุตร (ธาตุ​ ยางกุง ​หรือชเวดาก​ อง) ทต่​ี ถาคตย​ ืน​ทรง​บาตรย​ ืนอ​ ิงต​ นไม​นน้ั ​เปน ​ พงศอ​ นั ห​ นง่ึ และเ​มอ่ื ว​ า ต​ ถาคตไ​ดห​ มายจ​ ติ แ​ กว ท​ ใ่ี ด ตอ ไปภ​ ายหนา ​ โพน ​โชตกิ เ​จดีย​บงั ​เกิดข้นึ ​ในท​ีน่ ั้น ดรู า​มหาราช เจดยี ​ทีก่​ อ โลม​บาท​ เชงิ ชมุ ​นี้ “ปจจุบนั อ​ ปั ปเ​จดยี ” จะ​รุง เรืองภ​ ายหนา ” ครนั้ พ​ ระพทุ ธองค ทรงเ​ทศนาแ​ กพ ญาส​ วุ รรณภ​ งิ คารด​ งั นนั้ แ​ ลว จงึ เ​สดจ็ ข​ น้ึ ด​ อยล​ กู ห​ นงึ่ (ภเ​ู พก็ ) ขา งในเ​ปน ห​ อ งๆ คนท​ ง้ั หลายข​ น้ึ ไ​ป​ ดอย​ลกู ​น้ัน มองเหน็ ​หนองห​ าร​หลวง​และห​ นองห​ ารน​ อย มองเห็น​

34 พระ​ธาต​พุ นมอ​ งค​เ กา​ เมอื งศ​ รโ​ี คต​ บรู แ​ ละภ​ ก​ู ำพรา พญาส​ วุ รรณภ​ งิ คารใ​หส​ งั วาลยท​ องคำ​ หนัก ๓๐๐,๐๐๐ (สาม​แสน) เปน​ทาน​แก​คน​ทั้งหลาย​ท่ี​มี​กำลัง​กอ​ แทน​ดว ย​หนิ มุก​เปน ป​ จ จุบนั ​โดย​พลัน เม่ือนั้น​พระพุทธองค​เสด็จ​ขึ้น​พระ​แทน​ทรง​ระลึกถึง​พระมหา กสั สปเ​ถระ พระมหากสั สปเ​ถระท​ ราบว​ าระจ​ ติ แ​ หง พ​ ระบรมศาสดา ก​็มาเ​ขา เฝา ​พระ​สัมมาสัมพ​ ทุ ธเจา ณ ท​ี่แหงนนั้ พระศาสดา​จงึ ​ทรง​ ตรัสร​ับสงั่ ​แกพ ระมหากัสสปเ​ถระ เปน ภ​ าษาบ​ าลี​วา “​อรุ งคฺ ธ​ าต​กุ สฺสป กปร​คริ ิ อ​ ปปฺ ตฺ​ตรา” ดงั น้ี แลวจึงผนิ ​พระพ​ ักตร​เฉพาะซ​ ง่ึ ​ภกู​ ำพรา ตรสั ​วา “ดูรา​กัสสปะ เม่ือ​ตถาคต​นิพพาน​ไปแลว ​เธอ​จง​นำอุ​รังค​ธาตุ​ ตถาคต​มาไ​วท​ ่ีภ​ กู​ ำพรา อยาไ​ด​ละท้ิง​คำต​ ถาคต​สง่ั ไ​วน​ เ​ี้ สีย” พระมหากัสสป​เม่ือ​ไดยิน​ดังนั้น ก็ชื่นชมยินดียกอัญชลีข้ึนว่า สาธุ สาธุ สาธุ ดังนี้ และก​ ็​กลับ​ไปสู​ที​่ของต​ น”

35 พระมหากัสสปม​ หา​เถระ กอน​จะ​กลาว​ถึง​หลวง​ปู​ใหญ​ท้ัง​สาม​ตอไป​น้ัน ผูเขียน​ขอ​กลาว​ ถึง​ทาน​พระมหากัสสป​เสีย​กอน เพราะ​ทาน​เปน​อาจารย​ของหลวง​ ปู​ใหญ​ทั้ง​สาม​โดย​ตรง พระมหากัสสป​ทาน​ได​เปน​ผู​อบรมส่ังสอน​ สรรพว​ชิ าใ​หแ​ กห​ ลวงป​ ใ​ู หญท​ งั้ ส​ าม เพอ่ื ส​ บื ทอด จรรโลงพ​ ทุ ธศาสนา​ สืบไป สถานะ​เดมิ พระมหากสั สปเ​ถระ ชอ่ื เ​ดมิ ว​า ปป ผ​ ลิ เปน ช​ อ่ื ท​ บ​่ี ดิ าแ​ ละม​ ารดา​ ต้ัง​ให แตม​ กั ​เรียก​กนั ​ตาม​โคตรว​ า ​กัสสปะ บิดาช​ ื่อ กป​ละ มารดา​ ชื่อ สุมน​เทวี​พราหมณี เปน​วรรณะ​พราหมณ ตระกูล​ทาน​ร่ำรวย​ มหาศาล เชอื้ สายก​ สั สปโ​คตร ทา นเ​กดิ ท​ ห​ี่ มบู า นพ​ ราหมณ ชอ่ื ม​ หา​ ตติ ถะ ตง้ั อยใ​ู นเ​มอื งร​าชค​ ฤห ภายหลงั ส​ มเดจ็ พระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา ​ เสดจ็ อ​ ุบตั ขิ นึ้ ป​ ระมาณ ๑๓ ป ชวี ิตก​ อนบ​ วช ปป​ผล​มิ าณพ เปน​บตุ รข​ องพ​ ราหมณ​ท่ี​ม​ีทรัพย​ร่ำรวย​มหาศาล บิดา​และ​มารดา​จึง​ตองการ​ผู​สืบเช้ือสาย​วงศตระกูล เมื่อปป​ผลิ​ มาณพ มีอายุ ๑๗ ป​แลว บิดามารดา​ตองการ​ให​มี​ครอบครัว แต​ บุตรชาย​บอกวา อยากจะ​ปฏิบัติ​บิดามารดา​ไป​จน​ตลอดชีวิต เม่ือ​ บิดามารดา​ลวงลับ​ไป​แลวก็​จะ​ออก​บรรพชา ตอมา​บิดามารดา​ก็​

36 ออนวอน​อีก ปป​ผลิ​มาณพ​ก็​ปฏิเสธ​อยาง​นนั้ ​อีก เมอื่ ท​ น​การ​รบเรา​ ของ​บิดามารดา​ไมไหว ทาน​จึง​ได​ออกอุบาย​ให​ชางทอง​หลอ​ทอง​ คำเปน​รูป​หญิงสาว​คน​หนึ่ง ให​นุง​ผา​สีแดง แตงตัว​ดวย​ดอกไม​สี​ ตา งๆ และ​เครือ่ ง​ประดับน​ านาประการ แลว บ​ อกก​ ับ​มารดาว​ า ถา ​ หา​ผูหญิงไ​ด​เหมอื นกับร​ูปหลอ​ทองคำ​น้ี ก​ย็ ินดจ​ี ะ​แตงงานด​ ว ย มารดาข​ องท​ า นเ​ปน ผ​ มู ปี ญ ญาไ​ดด​ ำรว​ิ า บตุ รข​ องเ​ราเ​ปน ผ​ สู รา ง​ สม​บุญบารมี​มา​ดีแลว เมื่อ​กระทำ​บุญ​คง​ไมได​กระทำ​แต​ผูเดียว หญิง​ที่​ทำบุญ​รวมกับ​บุตร​ของ​เรา ซึ่ง​มี​รูปราง​อยาง​รูป​ทองคำ​น้ีจัก​ มี​เปนแน จึง​ได​เชิญ​พราหมณ ๘ คน ให​นำ​รูป​ทองคำ​ขึ้น​บน​รถ พรอมกับ​มอบ​สิ่งของ​มี​เงิน​และ​ทอง​เปนตน เพ่ือ​ไปเที่ยว​แสวงหา​ หญิง​ท่​มี ​ีลกั ษณะ​งดงามพ​ รอ มทั้งม​ ฐี​ านะเ​สมอกันด​ ว ย​สกุล​ของต​ น พราหมณท​ ง้ั ๘ คนน​ น้ั ร​บั ส​ งิ่ ของท​ องหมน้ั แลว เ​ทย่ี วไ​ปไดบ​ รรล​ุ ถึง​สาคล​นคร ก็ได​ตั้ง​รูป​ทองคำ​ไว​ท่ี​ทาน้ำ แลว​พากันไป​น่ัง​อยู​ในท่ี​ แหง ​หนึ่ง คราวนนั้ พ​ วกพ​ เ่ี ลย้ี งข​ องน​ างภ​ ทั ทกาปล​ านไ​ี ดพ​ ากนั ไปอ​ าบนำ้ ท​ ​ี่ ทา น้ำ ครน้ั ไ​ด​เ ห็นร​ูปท​ องคำ​น้ันก​ เ็​ขาใจว​ า ​เปน​นางภ​ ทั ทกาป​ลานี พวก​พราหมณ​เห็น​เชนน้ัน จึง​ได​ออกมา​ไตถาม​วา​ ลูกสาว​ เจา นาย​ของ​เธอ​เหมือนร​ปู น​ ​ีห้ รอื พีเ่ ลี้ยง​จงึ ​ตอบว​ า พระแมเจา​ของ​เราส​ วยก​ วา​นี้ เพราะ​สวา ง​ไป​ ดวยร​ ัศมี พราหมณ​ไดยิน​ดังน้ัน จึง​ให​นาง​นำไป​ท่ี​บาน​ของโก​สิย​โคตร​ พราหมณ พรอ มทงั้ แ​ จง ความป​ ระสงคข​ องต​ น เมอื่ เ​จรจาเ​ปน ทต​ี่ กลง​ กันแ​ ลว จงึ ​ได​สง ขา วไ​ปถึงก​ ปล ​พราหมณ

37 สว นปป ผ​ ลม​ิ าณพเ​มอ่ื ไ​ดท​ ราบด​ งั นน้ั ดว ยค​ วามท​ ต​่ี นไ​มอ​ ยากจะ​ แตงงาน​ดวย จึง​ได​เขียน​จดหมาย​บอก​ความ​ประสงค​ของ​ตน​ให​แก​ นาง​ภัททกาป​ลานี​ทราบ​วา “นาง​ผูเจริญ จง​หา​คูครอง​ที่​มี​สกุล มี​ ฐานะ​ทัดเทียม​กับ​นาง​เถิด เรา​จะ​ออกบวช เธอ​อยา​เสียใจ​ตอ​ ภายหลงั ” ฝาย​นาง​ภัททกา​ได​ทราบ​วา บิดามารดา​จะ​ยก​ตน​ให​แกปป​ผลิ​ มาณพ จงึ ​เขียน​จดหมาย​ไป​บอกความประสงค์ของตนเชน่ เดยี วกัน ตอ่ มาคนถอื จดหมายทงั้ สองคนม​ าพ​ บกนั ใ​นร​ะหวา งทาง ตา งไ​ตถ าม​ ความ​ประสงคข​ อง​กันและกนั แ​ ลว จึง​ฉีก​จดหมาย​ออก​อาน แลว​ทง้ิ ​ จดหมายท​ งั้ ๒ ฉบบั น​ นั้ เ​สยี ใ​นป​ า และเ​ขยี นจ​ ดหมายข​ นึ้ ม​ าใ​หม โดย​ มี​เน้ือความ​แสดง​ความ​พอใจ​ซ่ึง​กันและกัน แลว​นำไป​สงให​แก​คน​ ทงั้ สอง จนด​ ว ยบ​ พุ เพส​ นั น​ ษิ วาสแ​ ตห​ นหลงั ​ทงั้ คจ​ู งึ ต​ อ งแ​ ตง งานก​ นั แต​ เพราะท​ ง้ั คจ​ู ตุ ม​ิ าจากพ​ รหมโ​ลก และบ​ ำเพญ็ เ​นกขมั มบ​ ารมม​ี า จงึ ไ​ม​

38 ยนิ ด​ีเรื่อง​กามารมณ เหน็ โ​ทษ​ของก​ าร​ครอง​เรือนว​ า ตอ ง​คอย​เปน ​ ผรู บั บาปจ​ าก​การ​การ​กระทำข​ อง​ผูอ ่นื ตอน​เขานอน ทั้งคู​ได​วาง​พวงดอกไม​ก้ัน​ไว​ระหวาง​กัน​ในขณะ​ ทน่ี อนบ​ นเ​ตยี งน​ นั้ นางภ​ ทั ทกาก​ ลา วว​า ดอกไมข​ า งต​ วั ข​ องใ​ครเ​หย่ี ว เรา​จะ​รกู ัน​ได​วา ผนู​ ้ันเ​กิดร​าคะ​จติ แ​ ลวจงึ ไ​มค​ วร​จับตอ งพ​ วงดอกไม​ น้ี คน​ท้ังสอง​จึง​นอนไมหลับ​ตลอดคืน เพราะ​กลัว​ถูกตอง​ตัว​กัน ถึงเวลา​กลางวัน​ก็​ไมได​มี​การ​ยิ้มแยม​ตอกัน​เลย ท้ังสอง​จึง​อยู​แบบ​ ไมไ ดเ​กีย่ วขอ งก​ นั ฉ​ นั ทส​ ามีภรรยา จวบจ​ นกระทง่ั บ​ ดิ ามารดาส​ น้ิ อายแ​ุ ลว จงึ ม​ ค​ี วามเหน็ พ​ อ งกนั ว​ า ผอ​ู ยค​ู รองเ​รอื นต​ อ งค​ อยน​ ง่ั ร​บั บาป เพราะก​ ารง​านท​ ผ​ี่ อู นื่ ท​ ำไ​มด ี ม​ี ใจ​เบอ่ื หนา ย จงึ พ​ รอมใจกนั จ​ ะอ​ อกบวช เหตุ​แหง ก​ ารอ​ อกบ​ รรพชา วนั หนง่ึ ปป ผ​ ลม​ิ าณพข​ น้ึ ม​ า พ​ รอ มดว ยบ​ รวิ ารไ​ปยงั ท​ ท่ี ำงาน ยนื ​ อย​ูปลายน​ า เหน็ ​พวก​นกม​ ีกา​เปนตน คยุ เขย่ี ​สัตว​ม ี​ไสเ ดือน​เปนตน จาก​รอย​ไถ​เอามา​กิน จึง​ถาม​วา “ทาน​ทั้งหลาย สัตว​เหลาน้ี​กิน​ อะไร?” เหลา ​บรวิ ารต​ อบว​ า “นายท​ าน มัน​กินไ​สเ ดือน” มาณพ​ถามว​ า “บาป​ที​่สัตว​เ หลา นท​้ี ำต​ ก​อยแ​ู ก​ใคร?” เหลา ​บรวิ าร​ตอบ​วา “นาย​ทาน บาปเ​ปนของท​ าน” มาณพ​คิดวา ถา​บาป​ท่ี​สัตว​เหลาน้ี​กระทำ​ตก​เปนของ​เรา​เชนนี้ ทรพั ย ๘๗ โกฏิ จะ​ม​ีประโยชนอ​ นั ใ​ด การง​าน ๑๒ โยชน เหมอื ง​

39 นำ้ ๖๐ แหง หมบู า นท​ าส ๑๔ แหง จะม​ ป​ี ระโยชนอ​ นั ใ​ด เราจ​ ะม​ อบ​ ทรพั ย​สมบตั ​ิทง้ั หมด​น​แี้ ก​ภ ัททกาป​ลานี แลว ​ออกบวช สวน​นาง​ภัททกาป​ลานี​พรอมกับ​เหลา​พวก​แมนม​นั่ง​หอมลอม อยู นาง​ให​หวาน​เมล็ดงา ๓ หมอ ลง​ใน​ไร เห็น​พวกกา​กิน​สัตว​ใน​ เมลด็ งา​จึงถ​ ามว​ า “ทานท​ ง้ั หลาย สัตว​เ หลานีก​้ ิน​อะไร?” พวก​แมน มตอบ​วา “แมเ จา พวกม​ นั ​กิน​สัตว” นางถ​ าม​วา “อกศุ ล​จะเ​ปนของใ​คร?” พวกแ​ มน ม​ตอบว​ า “เปน ของ​แมเ จา” นาง​คิดวา ก็​ถา​อกุศล​นี้​จะ​เปนของ​เรา ชีวิต​เรา​ก็​ตอง​วนเวียน​ อย​ูในว​ ฎั ฎะ​ต้ัง ๑,๐๐๐ ภพ เมือ่ ล​ ูกเ​จา​พอม​ าถงึ เราจ​ ะม​ อบท​ รพั ย​ สมบัต​ิทง้ั หมดแ​ กล​ ูก​เจา ​นัน้ แ​ ลว​ออกบวช ปป​ผลิ​มาณพ และ​นาง​ภัททกาป​ลานี​เม่ือ​กลับมา​แลวก็​อาบ​ น้ำขน้ึ ​ปราสาท รับประทานอ​ าหาร​แลว ปป​ผลิ​มาณพ​กลา วก​ ะน​ าง​ ภัททกาป​ล าน​ีวา “แม​ภัททกาป​ลานี ทรัพย​ท่ี​เธอ​นำ​เอามา เมื่อ​จะ​มา​เรือน​น้ี​ จำนวน​หา​หมื่น​หา​พัน​เลม​เกวียน​นั่น กับ​ทรัพย​ของ​เรา ๘๗ โกฏิ ใน​เรือน​นี้ และ​สมบัติ​อื่นๆ ท้ังหมด เรา​ขอ​มอบ​แก​เธอ เรา​จะ​ ออกบวช” นางภ​ ทั ทกาป​ลานี​จงึ ก​ ลาวว​ า “เรา​ก​จ็ ะบ​ วช​เชน กัน” การบ​ รรพชา​ในพ​ ระพุทธศาสนา ท้ังสอง​คน​จึง​ไป​แสวงหา​ผา​กาสายะ​และ​บาตร​ดิน​จาก​ราน​ ตลาด ได​ปลงผม​ซึ่ง​กันและกัน​ แลว​นุงหม​ผา​ยอม​น้ำฝาด​น้ัน ถือ​

40 เพศบรรพชิต​ต้งั ใจ​บวช​อทุ ิศต​ อ ​พระอรหนั ต​ใน​โลก แลว​ได​สะพาย​ บาตรเ​ดนิ ​ลง​จากป​ ราสาทห​ ลกี ไ​ป ​ บรรดา​ทาสห​ รือก​ รรมกร​ทั้งหลายในเรอื นก็ไม่มีใครจำได้ ปิปผลิเดินหน้า นางภัททกาปิลานี​เดิน​ตามหลัง พอ​ไปถึง​ทาง​ สอง​แพรง​จึง​แยกออก​จากกัน เพราะ​เกรง​ผูอ่ืน​จะ​คิดวา​ทั้งสอง​คน​ นี​้บวช​แลว กย็​ งั ​ไมอ​ าจพ​ รากจากกันไ​ด กอน​จะ​แยกจากกัน นาง​ภัททกา​ได​ทำ​ประทักษิณ​ถึง ๓ รอบ กราบส​ ามล​ี งใ​นทท​่ี ง้ั ๔ คอื กราบล​ งข​ า งหนา ขา งหลงั ขา งซา ย และ​ ขาง​ขวา แลว ป​ ระนม​มือข้นึ ก​ ลาวว​ า “ความร​ักใคร​สนทิ สนมกนั ซึ่ง​ ได​มี​แก​เรา​ท้ังสอง​ตลอด​กาลนาน ประมาณ​แสน​กัปป​มาแลว จะ​ แตกกัน​ใน​วันนี้ ฉัน​ชื่อวา​เปน​มาตุคาม มี​ชาติ​เบื้อง​ซาย ทางซาย​ สมควรแ​ ก​ฉัน แลวเ​ดนิ ทาง​ไปทางเ​บ้อื ง​ซา ย ใน​เวลา​ท่ี​ทาน​ทั้งสอง​น้ัน​แยกทาง​กัน มหา​ปฐพี​น้ี​ได​สะเทือน​ เลอ่ื นล​ นั่ เหมอื นจะพ​ ดู วา เราส​ ามารถร​องรบั ท​ กุ อยา งไ​ด แตไ​ มอ​ าจ​

41 รองรับค​ ณุ ​ความ​ดี​ท้ังสอง​ของ​พวกทาน​ได ใน​อากาศ​มีเสียง​เหมือน​ฟาผา ภูเขา​จักรวาล​ก็​โอน​โนม​ลง สวนใน​อากาศ​ก็​มี​สายฟาแลบ​ฉวัดเฉวียน ดวย​อำนาจ​บารมี​ธรรม​ ของ​คนท​ งั้ สอง​นัน้ บ​ นั ดาล​ใหเปนไป พระพุทธองค​ทรงโ​ปรด องค​สมเด็จพระ​ผู​มี​พระ​ภาค​เจาซึ่ง​ประทับ​อยู​ใน​พระ​คันธกุฎี​ท่ี​ พระ​เวฬุวัน​มหา​วิหาร ได​ทรง​สดับ​เสียง​แผนดินไหว​ก็​ทรง​พิจารณา​ ดูว​ าแผนดนิ ไหวด​ ว ยเ​หตุ​อัน​ใด ก็ท​ รงท​ ราบ​วาปปผ​ ลิม​ าณพก​ ับ​นาง​ ภทั ทกาปล​ านไี ดส​ ละท​ รพั ยส​ มบตั อ​ิ นั ห​ าป​ ระมาณม​ ไิ ด ออกบ​ รรพชา​ โดยต​ งั้ ใจเ​ฉพาะต​ อเ​รา แผนดินไหว​นี้​มี​ขึ้นดวย​กำลัง​แหง​คุณธรรม​ของ​บุคคล​ทั้งสอง ในขณะ​ที่จะ​แยกจากกัน ​ถึงแมวา​เรา​ก็​ควร​จะ​สงเคราะห​บุคคล​ ท้ังสอง​นั้น แลวจึง​เสด็จ​ออกจาก​พระ​คันธกุฎี ทรง​ถือเอา​บาตร จีวรดว ยพ​ ระองค​เอง โดยไ​ม​บ อก​แกพ​ ระส​ าวก​ทั้งหลายใ​ห​ท ราบ จงึ ​ได​เสด็จ​ไปป​ ระทบั ​นั่งท​ โี่​คน​ตน ​พหุปตุ ตนโิ ครธ ระหวาง​เมือง​ ราชค​ ฤหก​ บั เ​มอื งน​ าลนั ท​ า​ครน้ั เ​สดจ็ ถ​ งึ ใ​ตร​ ม ไ​ทรต​ น ห​ นง่ึ ต​ น ไ​ทรน​ นั้ ​ มี​ลำตน​สีขาว ใบ​สเี ขียว ผล​สีแดง ใน​ระหวางก​ รุงร​าช​คฤหก​ บั เ​มือง​ นาลัน​ทา​ตอกัน พระพุทธองค​ทรง​ประทับ​นั่ง แลว​ทรง​เปลง​พระ​ รัศม​ีไป​ตลอด ว่ิง​ฉวดั เฉวียนไ​ป​ทางโนนท​ างนี้ ปา​น้นั ​จึงม​ ีแ​ สงสวาง​ เหมือนกบั ม​ ดี​ วงจันทร​ดวงอาทิตย​ข้ึน​ตงั้ ​พันด​ วง​ฉะนน้ั ปปผ​ ลเ​ิ หน็ ​พระพุทธองคแ​ ลว ค​ ิดวา ทา น​ผ​นู ้ี จัก​เปน​ศาสดาข​ อง​ เรา เราจัก​บวช​อทุ ศิ พ​ ระศาสดาอ​ งคน​ ้ี

42 วธิ ​ีบวช ปป​ผลิ​มานพ​จึง​นอมตัว​ลง​เดิน​เขา​ไปหา​พระพุทธองค กระทำ​ อญั ชลี ๓ คร้ัง แลว กราบทูล​วา “ขาแ​ ต​พ ระองคผ​ ูเจริญ ขอพ​ ระผ​ ​มู ​ี พระ​ภาค​เจา​จง​เปน ศ​ าสดา​ของข​ าพ​ ระองค ขา พ​ ระองค​เปนส​ าวก” พระศาสดา​ตรัสว​ า ​“กสั สปะ ถาเ​ธอพ​ ึงท​ ำความ​เคารพ​นับถอื ​น้ี​ แกแ​ ผน ดนิ แผน ดนิ น​ น้ั ก​ ไ​็ มส​ ามารถจ​ ะร​องร​บั ได ความเ​คารพน​ บั ถอื ​ อัน​เธอผู​รูความ​ที่​ตถาคต​เปน​ผู​มี​คุณ​มาก​อยาง​นี้​กระทำ​แลว ยอม​ ไม​ทำ​แม​ขนของ​เรา​ให​ไหว​ได เธอ​จง​น่ังลง​เถิด ​กัสสปะ ตถาคต​จะ​ ให​ทรัพย​มรดก​แกเ​ ธอ” ลำดับ​นั้น พระศาสดา​ได​บวช​ให​ทาน​ดวย​ทรง​ประทาน​โอวาท ๓ ขอ คอื ๑. เพราะ​เหตุ​น้ันแล ​กัสสปะ เธอ​พึง​ศึกษา​อยาง​น้ี​วา เราจัก​ เขา ไปต​ ง้ั ค​ วามล​ ะอาย และค​ วามเ​กรงไ​วใ​ นภ​ กิ ษท​ุ งั้ ทเ​่ี ปน ผ​ เู ฒา ทง้ั ท​ี่ เปน​ผ​ใู หม ทง้ั ท่เี​ปน ผ​ ูป​ านกลาง อยางแ​ รงกลา, เธอ​พงึ ​ศึกษา​อยาง​ นแ้ี หละ ก​ สั สปะ ๒. เพราะ​เหตุ​นั้นแล ​กัสสปะ เธอ​พึง​ศึกษา​อยาง​นี้​วา​เราจัก​ ฟงธรรม​อัน​ใด​อัน​หนึ่ง ซึ่ง​ประกอบดวย​กุศล เรา​เง่ียหู​ลง​ฟงธรรม​ นั้น​ทั้งหมด ทำ​ในใจ​ให​สำเร็จ​ประโยชน รวบรวม​ไว​ท้ังหมด​ดวยใจ เธอ​พึงศ​ กึ ษาอ​ ยา งน​ ี้แล ก​ ัสสปะ ๓. เพราะ​เหตุ​น้ันแล ​กัสสปะ เธอ​พึง​ศึกษา​อยาง​นี้​วา ก็​สติ​ที่​ เปนไป​ใน​กาย​ของ​เรา ซึ่ง​ประกอบดวย​ความ​สำราญ จัก​ไม​ละ​เรา​ เสีย เธอ​พงึ ​ศกึ ษา​อยา ง​นีแ้ ล ​กัสสปะ วธิ บ​ี วชอ​ ยา งน​ เ​้ี รยี กวา “โอวาทป​ ฏคิ คณปู ส​ มั ปทา” แปลว​ า การ​

43 บวช​ดว ยก​ ารร​ับโ​อวาท ครั้น​บวช​ให​ทาน​เสร็จ​แลว ก็​เสด็จ​ออกจาก​โคน​ตน​ไทร มี​ พระมหากัสสป​เปน​ผู​ตามเสด็จ พระส​รีร​กาย​ของ​พระพุทธเจา​งาม​ ดว ยล​ กั ษณะม​ หาบรุ ษุ ๓๒ ประการ สว นร​า งกายข​ องพ​ ระมหากสั สป​ งาม​ดว ย​ลกั ษณะ​มหาบรุ ุษ ๗ ประการ พระมหากัสสป​น้ัน​ได​เดินตาม​รอยพระบาท​ของ​พระพุทธองค​ ไป เปรียบ​เหมือนกับ​เรือ​นอย​พวง​ทายเรือ​ใหญ ซ่ึง​สำเร็จ​แลวดวย​ ทองคำ​ฉะนัน้ องค​สมเด็จพระ​ภควันต​เสด็จ​ไปได​หนอย​หน่ึง จึง​ทรง​แวะ​ ออกจากท​ าง​ทรง​แสดงอาการ​จะป​ ระทับน​ ั่ง​ทภ่ี​ ายใตร​มไ​มต น ห​ น่ึง พระเ​ถระท​ ราบด​ งั นนั้ จงึ ป​ ผ​ู า ส​ งั ฆาฏอ​ิ นั เปน แ​ ผน ผ​ า ผ​ นื เ​กา ข​ อง​ ตน เปน ๔ ช้นั ท​โี่ คน​ตน ไมแ​ หงห​ น่งึ พระศาสดา​ประทับ​นั่ง​บน​สังฆาฏิ​นั้น เอา​พระ​หัตถ​ลูบ​ผา​ พลางตรัส​วา “​กัสสปะ สังฆาฏิ​อันเปน​แผน​ผา​เกา​ผืน​นี้​ของ​เธอ ออนนมุ ”

44 พระ​เถระ​รูความ​ประสงค​จึง​กราบทูล​วา “ขอ​พระ​ผู​มี​พระ​ภาค​ เจา จง​ทรง​หม ผ​ า ​สงั ฆาฏิน​ ้เ​ี ถิด พระ​เจา ขา ” พระศาสดาจ​ ึงต​ รสั ​ถาม​วา “แลว้ เธอจะหม่ ผา้ อะไร” พระ​เถระ​กราบทูล​วา “ขอ​พระองค​โปรด​พระราชทาน​ผา​ของ​ พระองคใ หข​ า พ​ ระเจา​ไดใ​ช​แทน” พระศาสดา​แจงเหตุ​ดังนั้น​จึง​ทรง​แลก​เปล่ียนผา​สังฆาฏิ​กับ​ พระมหากสั สป​เถระ ผาบ​ งั สุกุลพ​ ระส​ มั มาสัม​พุทธเจา ใน​กาล​นั้น ผา​บังสุกุล​จีวร​บังเกิด​แก​พระบรมศาสดา ​เมื่อ​ครั้ง​ พระ​สัมมาสัม​พุทธเจา เสด็จ​โปรด​ชฎิล ๓ พ่ีนอง พระองค​เสด็จ​ พระพทุ ธด​ ำเนนิ ไ​ปซ​ กั ผา บ​ งั สกุ ลุ ซง่ึ ห​ อ ศ​ พน​ างปณ​ุ ณ​ ท​ าสท​ี ท​ี่ อดทง้ิ ​ อยูใ​น​อามก​สสุ านะป​ าชา ผ​ ดี บิ เมอ่ื พ​ ระส​ มั มาสมั พ​ ทุ ธเจา เปน ก​ ษตั รยิ อ ภุ โ​ตส​ ชุ าต​ เ​ิ สดจ็ จ​ ากขตั ​ ตยิ ร​าชสกลุ อ​ นั ส​ งู ด​ ว ยเ​กยี รตศิ กั ดิ์ ทรงต​ รสั รอ​ู นตุ ตรส​ มั โพธญ​ิ าณเ​ปน ​ พระสมั พ​ ทุ ธเจา เปน ศ​ าสดาข​ องเ​ทวดาแ​ ละม​ นษุ ย เปน โ​มลข​ี องโลก เหน็ ​ปานน​ี้แลว ยงั ท​ รงล​ ดพ​ ระองคล​ งมา​ซักผา ข​ าว​ท่​หี อ ​ศพน​ างป​ุณ​ ณ​ทาสี ท่ท​ี อดท้งิ อ​ ยใ​ู นป​ า ชา เพือ่ ท​ รงใ​ช​เปน​ผา จีวร​ทรงเ​ชน นี้ เปน ​ กรณียะ​ที่​สุดวิสัย​ของ​เทวดา​และ​มนุษย​ซึ่ง​อยู​ใน​สถานะ​เชนนั้น​จะ​ ทำได​มหาป​ ฐพใ​ี หญก​ ​ก็ มั ปนาทห​ ว่ันไหวเ​ปน ม​ หศั จรรย​ถ ึง ๓ คร้งั ตลอด​ระยะทาง​ทรง​พระ​ดำริ​วา ตถาคต​จะ​ซักผา​บังสุกุล​นี้​ใน​ ท่ใี ด ขณะนั้น​ทาวส​ หัสนยั​ อม​ริน​ทราธิร​าช​ทรง​ทราบ​ใน​พทุ ธป​ ริวติ ก

45 จึง​เสด็จ​ลงมา​ขุด​สระ​โบกขรณี​ดวย​พระ​หัตถ​ใน​พื้น​ศิลา สำเร็จ​ดวย​ เทวฤ​ ทธใ​์ิ หเ​ ตม็ ไปดว ยอ​ ทุ กว​ ารี แลว ก​ ราบทลู พ​ ระช​ นิ ศ​ รใ​ี หท​ รงซ​ กั ผา ​ บงั สุกลุ ​ในท​ี่น้ัน ขณะ​ที่​ทรง​ซัก​ก็​ทรง​พระ​ดำริ​วา จะ​ทรง​ขยำ​ใน​ทใี่ ด​ดี ทาว​โกสีย​ ก​็เอา​แผนศ​ ลิ าใ​หญเ​ขาไป​ถวาย ทรงข​ ยำด​ วย​พระห​ ตั ถจ​ น​หาย​กล่ิน​ อสภุ แลว กท​็ รงพ​ ระด​ ำรว​ิ า จ​ ะห​ อ ยต​ ากผา บ​ งั สกุ ลุ จ​ วี รใ​นท​ ใ่ี ดด​ ี ลำดบั ​ นนั้ ​รุกข​เทพยดาซ​ งึ่ ​สิงสถติ ​อยู ณ ไม​กุม ​บก ก​็นอม​ก่งิ ไ​ม​ลงมาถ​ วาย​ ใหท​ รง​หอ ยต​ ากจ​ ีวร คร้นั ท​ รง​หอ ยต​ ากแ​ ลวก​็ทรง​พระจ​ ินตนาว​ า ​จะ​ แผ​พับผา​ใน​ท่ีใด ทาว​สหัสนัย​ก็​ยก​แผน​ศิลาอัน​ใหญ​มา​ทูล​ถวาย​ให​ พบั ผา​มหา​บังสุกลุ น​ ั้น ใน​เหตุ​นั้น ​สมเด็จพระ​ผู​มี​พระ​ภาค​เจา​ทรง​หม​ผา​ของ​พระมหา กสั สป สว นพ​ ระเ​ถระก​ ห​็ ม ผ​ า ข​ องพ​ ระพทุ ธองค  ในค​ ราวนน้ั แ​ ผน ดนิ ​ อนั ​ใหญ​ซึง่ ​ไมม จี​ ิตวญิ ญาณก็ได​หวน่ั ไหวท​ ั่วส​ ามแ​ ดน​โลกธาตุ ปาน​ ประหนึ่ง​จะ​กราบทูล​วา การ​ท่ี​พระองค​ไมเคย​ทรง​ประทาน​ผา​

46 ของ​พระองค​ให​แก​พระ​สาวก​น้ี ชื่อวา​ได​กระทำ​ส่ิง​ที่​กระทำ​ได​ยาก แผน ดนิ น​ ี้​จงึ ไ​ม​อาจท​ รงค​ ณุ ​ความ​ดีข​ อง​พระองค​ไ วไ​ด​ฉะน้ัน ทาน​พระมหากัสสปมิได​ทำความ​ทนง​ตน​วา เรา​ได​จีวร​เคร่ือง​ ใชส อยข​ องพ​ ระพทุ ธเจา แตค​ ดิ วา ตง้ั แตน​ ไ​ี้ ปเ​ราจ​ ะท​ ำอ​ ะไรใ​หด​ กี วา ​ นอ​้ี กี จงึ ไ​ดส​ มาทานธ​ ดุ งค ๑๓ ขอ ใ​นส​ ำนกั พ​ ระศาสดา หลงั จากบ​ วช​ ได ๘ วนั กไ็ ดบ​ รรลพ​ุ ระอ​ รหัตพ​ รอ มดว ยป​ ฏิสมั ภิทา ธุดงค ๑๓ ขอ คอื ๑. บัง​สุกุลิก​ธุดงค ถือ​ผา​บังสุกุล​ใช​แต​ผา​เกา​ที่​คน​เขา​ทิ้ง​ เปน ‌วัตร ๒. เต​จี​วรกิ ธ​ ดุ งค ใชผ​ า ๓ ผืน คือ ไตรจีวรเ​ปน ว​ ัตร ๓. บิ​ณฑ​บาติกา​ธุดงค บิณฑบาต​บริโภค​อาหาร​เฉพาะที่​ได​ มา‌จาก​การ​รับ​บิณฑบาต​เทาน้ัน​เปน ว​ ัตร ๔. ​สปั ป​ทาน​จาริกธ​ ดุ งค บิณฑบาต​ตามลำดับ​เปน ​วตั ร ๕. เอกาส​ นกิ ธ​ ดุ งค ฉนั ใ​นอ​ าสนะเ​ดยี วเ​ปน ว​ ตั ร นงั่ ฉ​ นั เ​พยี ง‌ครง้ั ​ เดียว บริโภค​อาหารเ​พียง​วัน​ละ​ครงั้ เ​ดยี ว ๖. ป​ ต ตบ​ นิ ฑกิ ธ​ ดุ งค ฉนั ใ​นบ​ าตร นำอ​ าหารท​ กุ ชนดิ ม​ ารวมกนั ‌ใน​ บาตรเ​ปน ​วัตร ๗. ขลป​ุ จฉาภัต​ตกิ ​ธดุ งค หามภัต​ท่​ถี วาย​ภายหลังเ​ปน ​วตั ร คอื รบั บ‌ าตรม​ าแลว ไมร บั อ​ ะไรอ​ กี แลว แมห​ ลงั จากนน้ั ‌จะม​ ผ​ี ถ​ู วายอ​ ะไร​ อกี ก​็จะไ​มร ับแ​ ลว แ​ มจ​ ะถ​ กู ใจก​ ต็ าม ๘. อารัญญกิ ธ​ ุดงค อยูปาเ​ปน ว​ ัตร ๙. รกุ ​ขมลกิ ​ธุดงค อยูโ​คนไ​มเ ปน ​วตั ร ๑๐. ​อัพโภกา​สิก​ธุดงค อยู​กลาง​แจง ไม​เขาสู​ท่ี​มุง​บัง​ใดๆ เลย

47 ‌เปน​วัตร ๑๑. ​โสสานิก​ธุดงค อย​ูใน​ปาชาเ​ปนว​ ัตร ๑๒. ​ยถาลันต​ติก​ธุดงค ถือ​การ​อยู​ใน​เสนาสนะ​ท่ี​เขา​จัด​ไว​ให​ เปน ‌วัตร ใคร​ขอใหส​ ละท​ ี่พักน​ ้นั กพ​็ รอม​สละ​ไดท​ ันที ๑๓. ​เนสัชชิก​ธุดงค ถือ​การ​นั่ง​เปน​วัตร จะ​อยู​ใน ๓ อิริยาบถ ‌คอื ยนื เดิน นัง่ ไมเ​อนตัวล​ งใ​หห​ ลังส​ มั ผสั ​พนื้ เ​ลย งานป​ ระกาศ​พระศาสนา พระมหากัสสป​เถระ เปน​พระ​เถระ​ท่ี​สันโดษ​มักนอย ถือธุดงค​ เปน​วัตร ธุดงค ๓ ขอ ที่ถือ​อยู​ตลอดชีวิต คือ ๑. ทรง​ผา​บังสุกุล​ เปน​วตั ร ๒. เท่ยี วบ​ ิณฑบาต​เปน ว​ ัตร ๓. อยูปา​เปน​วัตร การ​เผยแผ​ พระพุทธศาสนาของ​ทาน​จึง​ไป​ในทาง​เปน​แบบอยาง​ท่ี​ดี​ของ​คน​ รุนหลัง​มากกวา​การ​แสดงธรรม ทาน​ได​แสดง​คุณ​แหง​การ​ถือธุดงค​ ของ​ทา นแ​ ก​พ ระศาสดา ๒ ประการ​คือ ๑. เปนการอ​ ย​เู ปน สุข​ใน​ปจจบุ นั ๒. เพ่อื อ​ นเุ คราะหค​ นร​ุนหลงั จะไ​ด​ถ อื ป​ ฏิบัตต​ิ าม พระศาสดา​ทรง​ประทาน​สาธุการ​แก​ทาน แลว​ตรัส​วา “เธอได​ ปฏิบัติ​เพ่ือ​ประโยชน​และ​ความ​สุข​แก​ตน​แก​ชน​เปนอันมาก” ทรง​ สรรเสริญท​ านว​ า เปน ผ​ ม​ู กั นอย สนั โดษ ตรัสส​ อนภ​ กิ ษท​ุ งั้ หลายใ​ห​ ถอื เปน ​แบบอยา ง ดงั นี้ ๑. ก​ สั สปะ มธ​ี รรมเ​ปน เ​ครอ่ื งอ​ ยเ​ู สมอด​ ว ยต​ ถาคต เปน ผ​ ม​ู กั นอ ย​ สนั โดษ​ภกิ ษ​ุทง้ั หลาย​ควรถ​ ือเปน แ​ บบอยา ง ๒.​กสั สปะ เขา ไ​ปส​ตู ระกลู ชกั ก​ าย​และ​ใจอ​ อกหา งป​ ระพฤตติ น​

48 เปน ค​ นใ​หม ไมค นุ เคยอ​ ยเ​ู ปน นติ ย ไมค​ ะนองก​ ายว​ าจาใ​จ จติ ไ​มข​ อ ง​ อยใ​ู นส​ กลุ น​ น้ั เพกิ เฉย ตงั้ จ​ ติ เ​ปน กลางว​ า ผใ​ู ครล​ าภจ​ งไ​ดล าภ ผใ​ู คร​ บุญ จง​ได​บุญ ตนไ​ดล าภม​ ีใ​จ​ฉนั ใด ผูอ่ืนก​ ็ม​ ี​ใจ​ฉันนัน้ ๓. ก​ สั สปะ มีจ​ ติ ป​ ระกอบดวยเ​มตตา แสดงธรรมแ​ ก​ผูอ่ืน ๔. ทรง​สั่งสอน​ภิกษุ​ให​ประพฤติดี​ประพฤติ​ชอบ โดย​ยก​ทาน​ พระมหากสั สป​เปน ต​ วั อยาง แต​งาน​ประกาศ​พระศาสนา​ที่​สำคัญที่สุด​ของ​พระมหากัสสป​ เถระ คอื เปน​ประธาน​การท​ ำ​สงั คายนา​พระธ​ รรมวนิ ัยค​ รง้ั แรก เมื่อ​พระพุทธเจา​เสด็จ​ดับ​ขันธ​ปรินิพพาน​แลว ทาน​ได​ปรารภ​ ถอ ยคำของส​ ภุ ทั ทวฑุ ฒบ​ รรพชติ ก​ ลา วก​ บั ภ​ กิ ษท​ุ งั้ หลายว​า “พวกเรา​ พน พ​ นั ธนาการจ​ ากพ​ ระส​ มณ​ โ​คด​ มแ​ ลว ตอ จ​ ากนไ้ี ป อยากท​ ำอ​ ะไร​ ก​็ทำ ไม​อยาก​ทำก​ ไ็​ม​ตอง​ทำ” หลงั จากถ​ วายพระเพลงิ พ​ ระบ​ รมศ​ พข​ องพ​ ระพทุ ธเจา แ​ ลว ทา น​ ไดแ​ จง เ​รอื่ งน​ นั้ ใ​หพ​ ระสงฆท​ ราบ แลว ต​ กลงก​ นั ว​ า ต​ อ งส​ งั คายนาพ​ ระ​

49 ธรรมวินัย เพราะ​เปน​วิธี​ท่ี​ดีที่สุด​อัน​จะ​ทำให​พระศาสนา​ดำรง​ม่ัน​ คงอยไู ด​ชั่วกาลนาน ​ พระสงฆ​ได​มอบให​ทาน​เปน​ประธาน​คัดเลือก​พระภิกษุ​ผู​จะ​ เขารวม​สังคายนา ท่านคัดเลือกพระอรหันต์ ๔๙๙ รูป ลวนแต​ บรรลุ​อภิญญา ๖ และ​ปฏิสัมภิทา ๔ จากนั้น​ได​เดินทาง​ไปยัง​ถ้ำ​ สัตตบรรณ​คูหา ​ขา งภ​ ูเขาเว​ภาระ โดย​ไดรับร​าชปู ถัมภ​จาก​พระเจา​ อ​ชาตศ​ ัตร​ู แหงแ​ ควน มคธ ปฐม​สังคายนา​นี้ มี​ความ​สำคัญมาก​ได​ชวย​รักษา​คำ​สอน​ของ​ องค​ส มเดจ็ พระ​สมั มาสัมพ​ ทุ ธเจา ใ​หด​ ำรงม​ ่ันคง​มาจ​ วบถ​ งึ ท​ ุกวันน้ี เอตทัคคะ พระมหากัสสป​เถระ ไดรับ​การ​สรรเสริญ​จาก​พระศาสดา​ เปนตน วา เปรียบ​เสมือนด​ วยพ​ ระจนั ทร เขา ​ไปยังต​ ระกูล​ทั้งหลาย​ ไม​คะนองก​ าย ไม​คะนอง​จิต เปน​ผ​ใู หม​อยเ​ู ปนนิตย ไมเ​ยอ หยิง่ วนั หนงึ่ เมอ่ื ป​ ระทบั น​ ง่ั ใ​นท​ า มกลางห​ มพ​ู ระอ​ รยิ เ​จา ทรงต​ งั้ พ​ ระ​ เถระ​ไว​ใน​ตำแหนง​ผู​เลิศ​แหง​ภิกษุ​ทั้งหลาย ผูทรง​ธุดงค​และ​กลาว​ สอน​ธุดงค​วา “ภิกษุ​ทั้งหลาย ​กัสสปะ​น้ี เปน​ผู​เลิศ​แหง​ภิกษุ​สาวก​ ทัง้ หลาย​ของ​เรา ผูทรงธ​ ุดงคแ​ ละก​ ลาว​สอนธ​ ดุ งค” การต​ ้งั ค​ วามป​ รารถนา นับ​ยอนหลัง​ไป​แสน​กัปป​แต​กัปป​นี้ พระพุทธเจา​ทรง​พระนาม​ วา ​ปทุมุตตระ ได​เสด็จ​อุบัติ​ใน​โลก พระมหากัสสป​เถระ​น้ี​ได​เกิด​ เปน​กุฎม พน​ี ามว​ า เวเ​ทหะ ในพ​ ระนครห​ ังสว​ ด​ี นบั ถอื ร​ัตนตรยั ​ได​