แผนวิทย์บริการ ปวส. template รองกู้

21 1.4 พลงั งาน พลงั งาน หมายถึง ความสามารถซึ่งมีอยใู นตวั ของสิง่ ท่ีอาจใหแ รงงาน[1] เปนกำลงั งานที่ใชในชว งเวลา หนึ่ง หรอื ระยะทางหนึง่ มีคา เปน จูล หรือ Joule ในทางฟสกิ ส พลังงานเปนหนึ่งในคณุ สมบตั เิ ชงิ ปริมาณ พื้นฐานทีอ่ ธิบายระบบทางกายภาพหรือสถานะของวตั ถุ พลังงานสามารถเปลีย่ นรูป (แปลงรูป) ไดหลาย รูปแบบท่แี ตละแบบอาจจะชัดเจนและสามารถวดั ไดใ นหลายรูปแบบทีแ่ ตกตางกนั กฎของการอนรุ กั ษพลงั งาน ระบวุ า พลังงาน (ท้ังหมด) ของระบบสามารถเพ่ิมหรือลดไดโดยการถา ยโอนเขาหรอื ออกจากระบบเทา นั้น พลังงานทงั้ หมดของระบบใด ๆ สามารถคำนวณไดโ ดยการรวมกันอยา งงา ย ๆ เม่ือมนั ประกอบดวยชน้ิ สว นท่ไี ม มกี ารปฏสิ ัมพนั ธท้ังหลายหรอื มหี ลายรูปแบบของพลังงานท่ีแตกตา งกนั รูปแบบของพลังงานทวั่ ไป ประกอบดว ยพลงั งานจลนข องวตั ถเุ คล่ือนท่ี, พลังงานที่แผร งั สอี อกมาโดยแสงและการแผร ังสีของ แมเ หล็กไฟฟา อืน่ ๆ และประเภทตา ง ๆ ของพลงั งานศกั ย เชนแรงโนม ถว งและความยืดหยุน ประเภทท่วั ไป ของการถา ยโอนและการเปลี่ยนแปลงพลังงานประกอบดวยกระบวนการ เชน การใหค วามรอ นกับวัสดุ, การ ปฏบิ ัติงานทางกลไกบนวตั ถุ, การสรา งหรอื การใชพลงั งานไฟฟา และปฏิกริ ิยาทางเคมจี ำนวนมาก กำลงั ไฟฟา (Electric Power) และสตู รการคำนวณ

22 ตัวอยางการคำนวณคา พลังงานไฟฟา ดงั น้ี

23 1.5 สรปุ สาระสำคญั แหลง กำเนดิ ไฟฟา พลงั งานไฟฟาเกดิ มาจาก 3 ประบวนการ ไดแก 1.5.1 ปฏิกริ ิยาเคมี เกดิ จากปฏิกริ ยิ าในเซลลไฟฟาจะเปลี่ยนจากพลังงานเคมเี ปน พลังงาน ไฟฟา เซลลไ ฟฟาที่ใชอ ยูในปจจุบันมีอยู 2 ประเภท คอื เซลลไ ฟฟาแบบปฐมภูมิ ไดแก ถานไฟฉาย และ เซลลไฟฟา แบบทตุ ยิ ภมู ิ ไดแก แบตเตอร่ี 1.5.2 กระแสไฟฟา เหนี่ยวนำ เกดิ จากการเคลื่อนท่ขี องขดลวดตดั กับสนามแมเ หล็กและ เกดิ จากการเคล่ือนทข่ี องแมเ หลก็ ในขดลวด หลกั การดังกลาวนำมาประดิษฐเ ปนไดนาโม เพอ่ื ปลิตกระแสฟาสง มาตามบา นเรือน 1.5.3 ปฏิกิรยิ าโฟโตอเิ ลก็ ทริก เกดิ จากแสงตกกระทบบนพืน้ ผวิ โลหะ แลวทำให อเิ ลก็ ตรอนบนผวิ โลหะหลุดออกมา

24 กจิ กรรมที่ 1.1 หนา ท่ี 1/1 วชิ าวิทยาศาสตรงานธรุ กิจและบรกิ ารรหัสวชิ า 30000-1308 เวลา 60 นาที ช่อื หนว ย แหลง กำเนดิ ไฟฟสและอปุ กรณไฟฟา จำนวน 5 คะแนน สอนคร้ังท่ี 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏิบตั ิ 4 คาบ จงตอบคำถามตอไปนใ้ี หถูกตองและสมบูรณ (10 คะแนน) 1. เพราะเหตุใดจงึ ใชไ ฟฟากระแสสลบั ในการสง จายไฟฟาใหกับบา นเรอื นชมุ ที่ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. อธิบายหลักการหลัการทำงานของการผลติ กระแสไฟฟา จากเซลลสรุ ิยะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. เพราะเหตใุ ดเมื่อใชแบตเตอร่ีรถยนตไ ปนานๆ จงึ ไมม ไี ฟ ตอ งนำแบตเตอร่ีไปชารจใหม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

25 กจิ กรรมท่ี 1.2 หนา ที่ 1/1 วชิ าวทิ ยาศาสตรงานธรุ กิจและบรกิ ารรหัสวชิ า 30000-1308 เวลา 60 นาที ช่อื หนว ย แหลง กำเนดิ ไฟฟาและอปุ กรณไฟฟา จำนวน 10 คะแนน สอนครงั้ ที่ 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏิบตั ิ 4 คาบ ตอนท่ี 1 จงเตมิ คำหรอื ขอความลงในชอ งวา งใหถูกตองและสมบรู ณ 1. …………………..……….เปนตวั นำไฟฟา ท่ีดที สี่ ุด และอโลหะทีน่ ำไฟฟาไดค ือ.................................... 2. สมบตั ิของวสั ดทุ ่ียอมใหกระแสไฟฟาไหลผานมากหรือนอยเรยี กวา............................................... 3. กระแสไฟฟาระหวา งจดุ 2 จดุ ในวงจรไฟฟา จะหยุดไหลเม่ือมีศักยไฟฟาเทากนั หรือมีความตา งศกั ยมคี า เทา กบั .................................................. 4. อเิ ล็กตรอนมีทิศการไหลจากข้วั ...................ไปยังขัว้ ..................และกระแสไฟฟามที ิศการไหลจากขัว้ บวกไป ยงั ขวั้ ................................................ 5. กระแสไฟฟาทใี่ ชในบา นเรือนในเมืองไทยมคี วามตา งศักยไ ฟฟา เทากับ...................................โวลต และมี ความถ.่ี ................................. รอบตอวินาที ตอนท่ี 2 จงเขยี นเครื่องหมาย  หนาขอ ความที่ถกู และเขียนเครือ่ งหมาย × หนา ขอความทผี่ ดิ ..................1. ในบานเรือนทัง้ ในเมอื งไทยและตางประเทศลว นใชความตา งศักยไ ฟฟา 220 โวลต ..................2. กำลงั ไฟฟา มีหนว ยเปนวตั ตต อช่ัวโมง ..................3. เครอ่ื งใชไฟฟาท่มี กี ำลงั ไฟฟามากเมอ่ื เปดในระยะเวลาเทา กันจะใชพ ลงั งานไฟฟามากกวา เครือ่ งใชไฟฟาที่มกี ำลังนอย ..................4. หากใชพลังงานไฟฟา จำนวนมาก ๆ จำนวนหนว ยทสี่ งู ข้นึ จะมีคา ไฟฟาแพงมากขน้ึ ..................5. เคร่อื งปรับอากาศ หมอหงุ ขาว เตารดี ลวนเปน เคร่ืองใชไฟฟา ท่ีมีคา กำลงั ไฟฟาสงู

26 ใบงานที่ 1 หนาที่ 1/6 วชิ า วิทยาศาสตรเ พ่ืองานธุรกิจและบริการรหัสวชิ า 30000-1308 เวลา 160 นาที ช่อื หนว ย แหลง กำเนิดไฟฟา และอุปกรณไ ฟฟา ชอื่ งาน วเิ คราะหไ ฟฟาในบา นเรือน สอนคร้ังท่ี 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏบิ ัติ 4 คาบ ชอ่ื - สกุล....................................................................................สาขา/ชนั้ /กลมุ .......................................... ทดลองวนั ท.ี่ ..........เดือน.....................พ.ศ. ............... เวลาทดลอง 160 นาที กำหนดสง งาน......................... จุดประสงคเ ชงิ พฤตกิ รรม 1. สามารถอธบิ ายหลกั ในการคิดคา ไฟฟา ไดอยา งถกู ตอง 2. สามารถหาแนวทางลดการใชพ ลงั งานไฟฟา ไดอยางถกู ตอง คุณธรรม จรยิ ธรรม เจตคตแิ ละคานยิ มท่ีพงึ ประสงค 1. ความมีวินัยในการทำงาน 2. ความรับผดิ ชอบในการทำงาน 3. ใชห ลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง สาระสำคญั การวเิ คราะหคาใชจ ายไฟฟาจากใบแจงคาไฟฟา หรอื บลิ คา ไฟฟา เปน ขัน้ ตอนแรกในการดำเนินการ ประเมินเบ้ืองตนของขนาดการใชไ ฟฟา และประเมินผลประหยดั หลังดำเนนิ การประหยัดพลงั งานในข้นั ตอน สดุ ทา ย ความเขา ใจคา ไฟฟา จึงมคี วามจำเปนอยางย่งิ รปู ที่ 1.1 ใบแจง คาไฟฟา

27 ใบแจง คา ไฟฟา ประกอบดว ย คา พลงั งาน (kWh) คาพลังไฟฟาสงู สุด (kW) คา ปรับเพาเวอรแ ฟกเตอร (ท่ตี ำ่ กวา 0.85) คาตนทนุ ผันแปร (FT) (สตางค/ kWh ใชพ ลังงานมาก เสยี คา FT มาก) เคร่อื งมอื /อุปกรณและวสั ดุในการทดลอง รปู 1 -5 บิลคา ไฟฟา บานของนักศึกษาจำนวน 5 เดอื น ลำดบั ขัน้ การทดลอง คา ไฟฟาเดือนธันวาคม คา ไฟฟาเดือนมกราคม คา ไฟฟาเดือนกุมภาพนั ธ

28 คา ไฟฟาเดือนมนี าคม คา ไฟฟา เดอื นเมษายน นักศึกษาแตละคนนำใบแจงคาไฟฟา ของบานตนเองจำนวน 5 เดือนตดิ ตอ กัน และดำเนนิ การดงั ตอไปน้ี 1. พจิ ารณาองคป ระกอบตาง ๆ ของใบแจง คา ไฟฟา ตามท่ีไดศกึ ษามาแลว จากรปู ใบแจง คา ไฟฟาเดือนธนั วาคมถงึ เดือนเมษายน แลว นำขอ มลู มาเตมิ ในตาราง 1.1 ตาราง 1.1 การใชงานพลังงานไฟฟาในแตล ะเดือน เดอื น หนวยไฟฟา คา พลงั งานไฟฟา คา Ft ราคาคา Ft บาทหนวย 2. นักศึกษาแตละคนนำคา ไฟฟาทีจ่ า ยแตล ะเดือนมาเขยี นกราฟ โดยใหช ่ือเดอื นอยูแกนนอน (X) และคา ไฟฟา อยูแ กนต้ัง (Y) จากนนั้ พิจารณาวาเดือนใดคาไฟฟามากทีส่ ุด และเดอื นคาไฟฟานอ ยทีส่ ดุ

29 3. แบงกลมุ เพือ่ อภิปรายรว มกัน โดยสังเกตกราฟแสดงคา ไฟฟา ของเพื่อนแตละคนวา มแี นวโนมเหมือนกันหรือ แตกตา งกนั อยางไร 4. หาสาเหตวุ า ในบา นของเรามีกจิ กรรมอะไร หรือมีการใชเคร่อื งใชไฟฟา ชนดิ ใดมาก แลวลองคน หาคา กำลังไฟฟา ของเคร่อื งใชไฟฟาประเภทตาง ๆ ท่ใี ชจ ากเวบ็ ไซต แลว วเิ คราะหหาสาเหตุทื่ทำใหคา ไฟฟาสงู ในเดือน ทตี่ องจา ยไฟฟามากท่สี ดุ 5. แนวทางประหยดั พลังงานไฟฟา และอภิปรายผลรวมกันหนาช้นั เรยี น ผลการศึกษา .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. คำถามหลังการทดลอง 1. ใหนักศึกษาบอกแนวทางประหยัดพลังงานไฟฟามาอยางนอย 5 วิธี .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

30 2. นกั ศกึ ษาคิดวาชวงเดอื นใดท่ีมีการใชพลงั งานไฟฟา สงู ทสี่ ุดในรอบ 1 ป พรอมบอกเหตุผล .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 3. นกั ศกึ ษาคิดวาชวงเดือนใดทม่ี กี ารใชพ ลงั งานไฟฟา นอยที่สุดในรอบ 1 ป พรอ มบอกเหตผุ ล .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. สรปุ ผลการทดลอง .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

31 แบบทดสอบหลงั เรยี น หนาที่ 1/3 วิชาวทิ ยาศาสตรงานธุรกิจและบริการรหสั วชิ า 30000-1308 เวลา 15 นาที ช่อื หนวย แหลง กำเนิดไฟฟาและอุปกรณไฟฟา จำนวน 15 คะแนน สอนครง้ั ที่ 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏิบตั ิ 4 คาบ คำสั่ง จงทำเคร่ืองหมาย × หนาคำตอบทถ่ี ูกตอ งทสี่ ดุ เพยี งคำตอบเดยี ว 1. ในการตอ ไฟฟา เขา บานตองผา นอุปกรณใดกอ น ก. สะพานไฟยอย ข. ปลก๊ั และสวติ ช ค. แผงควบคุมไฟฟา รวม ง. มาตรไฟฟา หรือมเิ ตอรไ ฟฟา จ. สายไลนแ ละสายนิวตรอน 2. ขอ ใดควรทำเปนอนั ดับแรกในการชว ยเหลอื ผูประสบเหตไุ ฟฟาลดั วงจร ก. ผลักหรือดงึ เขาออกจากกระแสไฟฟาทนั ที ข. ตดั กระแสไฟฟา โดยถอดปล๊กั หรือตัดสะพานไฟ ค. ผายปอดเพื่อใหหวั ใจยงั คงเตน ง. รีบนำตัวสง โรงพยาบาลโดยดวน จ. ใชว สั ดทุ เ่ี ปนฉนวนดงึ หรือผลกั เขาออกจากจดุ ท่ีมกี ระแสไฟ 3. บา นหลังหนง่ึ ใชเ ครือ่ งปรบั อากาศขนาด2,000 วัตต และเปดใชง านวนั ละ 7 ช่ัวโมง บา นนใ้ี ชพ ลังงานไฟฟา ไปกบั เคร่ืองปรับอากาศกี่หนว ย ตอวัน ก. 7 หนว ย ข. 14 หนวย ค. 70 หนวย ง. 140 หนวย จ. 1,400 หนวย 4. ขอ ใดบอกหนว ยของ พลงั งานไฟฟา , กำลงั ไฟฟาและ เวลา ท่ีใชสำหรับการคำนวณหาคา พลังงานไฟฟาได ถูกตองตามลำดับ ก. วตั ต วินาที จูล ข. หนวย วัตต วนิ าที ค. จลู กิโลวัตต ชั่วโมง ง. หนว ย กโิ ลวตั ต ชว่ั โมง จ. ยนู ติ วตั ต นาที 5. คาไฟฟา ที่การไฟฟา เกบ็ ประกอบไปดว ยองคป ระกอบใดบา ง

32 ก. คา เชอื้ เพลิง คาธรรมเนยี ม คา ภาษี ข. คาไฟฟา ฐาน คา ไฟฟา ผนั แปร คา ภาษมี ลู คา เพ่มิ ค. คา บรกิ าร คา ไฟฟาฐาน คาธรรมเนยี ม ง. คา ไฟฟาผนั แปร คาไฟฟาคงที คา ภาษมี ลู คาเพ่ิม จ. คาภาษมี ลู คาเพ่ิม คาบรกิ าร คาไฟฟาฐาน 6. กระแสไฟฟาเปน ผลมาจากการเคล่อื นท่ขี องอนุภาคชนดิ ใดในลวดตัวนำ ก. อิเลก็ ตรอน ข. โปรตอน ค. อะตอม ง. นวิ ตรอน จ. โพซตี รอน 7. ขัอใดไมใ ชพลังงานไฟฟา ท่ีเกิดจากปฏกิ ิรยิ าเคมี ก. ไดนาโม ข. เซลลแ หง ค. ถานอัลคาไลน ง. แบตเตอร่รี ถยนต จ. เซลลปรอท 8. ไมเคลิ ฟาราเดยเปนผคู นพบเรื่องใด ก. เซลลไ ฟฟาเคมี ข. ปรากฎการณโ ฟโตอเิ ลก็ ทริก ค. การเกดิ ไฟฟาสถิตเปน คร้ังแรก ง. กระแสเหนี่ยวนำ จ. ระบบไฟฟา สามเฟส 9. ธาตุใดท่ไี มเ กย่ี วขอ งในการผลติ เซลลส ุริยะ ก. โบรอน ข. ซิลิคอน ค. ฟอสฟอรสั ง. อาเซไนด จ. ฮีเลยี ม 10. ขอใดเปนหลักการของปรากฎการณโฟโตอิเล็กตริก ก. เกิดจากแสงไปตกกระทบบนพ้นื ผิววตั ถุทำใหอเิ ล็กตรอนหลดุ ออกมาได ข. การทีม่ แี ทง แมเหล็กเคลอื่ นท่ผี า นขดลวดตัวนำแลว ทำใหอ เิ ลก็ ตรอนเคลอื่ นที่ ค. การทำอิเล็กตรอนเกดิ การเคลื่อนทจี่ ากจุดที่มศี กั ยไฟฟาสูงไปสจู ุดทมี่ ีศกั ยไฟฟาตำ่

33 ง. การเปลยี่ นพลงั งานกลใหกลายเปน พลงั งานไฟฟา จ. การแตกตัวเปนอิออนของแกส ในอากาศทำใหนำไฟฟา ได 11. ขอใดเปนหนาท่ีของสายไฟ ก. ใชตัดตอวงจร ข. ทำใหพ ลังงานไฟฟาเปลย่ี นไปเปน รูปอ่ืน ค. ใชเปน ตัวกลางในการสงพลังงานไฟฟาไปยังเครื่องใชไ ฟฟา ง. ปอ งกันอันตรายขณะไฟฟา ลดั วงจร จ. ใชเพ่มิ แรงดนั ใหกบั วงจรไฟฟา 12. อปุ กรณใ ดชวยตัดวงจรไฟฟา เมอ่ื กระแสไฟฟาไหลในวงจรมากเกินไป ก. สวิตชส องทาง ข. มเิ ตอรไฟฟา ค. สายไฟ ง. เตารบั เตาเสยี บ จ. ฟว สกระเบอ้ื ง 13. อุปกรณไฟฟา คูใ ดมหี นาที่ไดเหมือนกนั ก. สายไฟและสวิตช ข. เตา รับและสะพานไฟ ค. สวิตชอ ัตโนมตั แิ ละฟวส ง. เตาเสยี บและสายไฟ จ. สวิตชส องทางและฟวสแ ผน 14. อุปกรณท ี่สามารถทำหนาทใี่ นการเปลี่ยนทิศทางการ เคล่ือนทข่ี องกระแสไฟฟา มี 3 ข้วั โดยขวั้ กลางจะตอ กบั แหลง กำเนิดไฟฟาอีก 2 ขั้ว เปน การเลอื กวา ขัว้ กลางจะเชอื่ มกับขว้ั ใดทเ่ี หลืออยู ก. สายไฟคู ข. สวิตชอัตโนมตั ิ ค. สวิตชทางเดียว ง. เตา รับและเตา เสียบ จ. สวติ ชส องทาง 15. ขอ ใดเปรยี บเทียบระบบไฟฟา 1 เฟสกับ ระบบ 3 เฟสไมถูกตอง ก. ระบบ 1 เฟส มีสายไฟเพียง 2 เสน ระบบ 3เฟสมสี ายไฟ 3 หรือ 4 เสน ข. สาย Line ของท้งั สองระบบตา งกเ็ ปนสายที่มกี ระแสไฟฟา ค. สายNeutron ของระบบ 3 เฟสมกี ระแสไฟฟา แตระบบ 1 เฟส ไมมี ง. ระบบ 3 เฟส จะมีแรงดนั ไฟฟา สูง 380 โวลต แตระบบ 1 เฟสมแี รงดนั เพยี ง 220 โวลต จ. ท้งั สองระบบมีความถ่ีเทากับ 50 เฮริ ตซ

34 เฉลยกิจกรรมท่ี 1.1 หนาที่ 1/4 วชิ า วทิ ยาศาสตรเ พ่ืองานธุรกิจและบริการ รหัสวิชา 30000-1308 เวลา 20 นาที ชอื่ หนว ย แหลงกำเนดิ ไฟฟา และอุปกรณไ ฟฟา จำนวน10 คะแนน สอนครง้ั ท่ี 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏิบตั ิ 4 คาบ จงตอบคำถามตอไปนี้ใหถ ูกตอ งและสมบูรณ 1. เพราะเหตใุ ดจึงใชไ ฟฟากระแสสลบั ในการสง จายไฟฟาใหกบั บา นเรอื นชมุ ทหี่ า งไกล ตอบ เพราะสามารถเปลย่ี นแรงดนั ใหส ูงขน้ึ หรอื ตำ่ ลงไดง า ย โดยการใชห มอ แปลงไฟฟา ซง่ึ มีประโยชนใน การสงพลังงานไฟฟาไปไดไ กล และปริมาณมาก ๆ แตไฟฟากระแสตรงไมส ามารถเพิ่มแรงดนั ไฟฟาได 2. อธิบายหลกั การหลกั ารทำงานของการผลติ กระแสไฟฟา จากเซลลส รุ ยิ ะ ตอบ เมื่อแสงอาทิตยต กกระทบแผงโซลาเซลลจะเกิดไฟฟากระแสตรงซึง่ จะสง ไปยังเคร่ืองควบคุมการชารจ แบตเตอรี่ ซึ่งจะชารจ ไฟฟากระแสไฟฟากระแสตรงที่ไดน เี้ ขาสูแ บตเตอร่ี นอกจากนย้ี งั มีหนา ท่ีควบคุมการจา ย ไฟฟากระแสตรงจากแบตเตอร่ไี ปยงั เคร่อื งแปลงไฟฟา เพอ่ื แปลงเปนไฟฟา กระแสสลบั และจา บไฟใน เครื่องใชไฟฟาภายในบา น 3. เพราะเหตใุ ดเมื่อใชแ บตเตอร่ีรถยนตไปนานๆ จงึ ไมมีไฟ ตอ งนำแบตเตอร่ไี ปชารจ ใหม ตอบ เมื่อใชแบตเตอรี่รถยนตไปนาน ๆ ผลจากปฎิกิริยาเคมีจะทำใหขั้วไฟฟาทั้งคูเปลีย่ นกลายเปนตะกั่ว ซัลเฟต (PsSO4) เหมือนกัน จะทำใหมีศักยไฟฟาเทากัน ความตางศักยจะลดลงไปเรื่อย ๆ จนกระทัง่ เปนศูนย จึงไมมคี วามแตกตางของศักยไฟฟาระหวางขั้วทั้งสอง กระแสไฟฟาจะหยุดไหล ดังนั้นเราจึงตองนำแบตเตอรี่ กลบั ไปชารจใหม

35 เฉลยกจิ กรรมที่ 1.2 หนาท่ี 1/1 วิชา วทิ ยาศาสตรเ พื่องานธุรกิจและบริการ รหัสวิชา 30000-1308 เวลา 10 นาที ชอ่ื หนวย แหลง กำเนดิ ไฟฟา และอปุ กรณไฟฟา จำนวน10 คะแนน สอนครัง้ ที่ 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏบิ ัติ 4 คาบ จงเตมิ คำหรือขอความลงในชอ งวา งใหถ ูกตอ งและสมบรู ณ 1. ………เงนิ …….เปนตวั นำไฟฟาท่ดี ีท่สี ดุ และอโลหะท่ีนำไฟฟาไดค ือ.........แกรไฟต........................... 2. สมบตั ิของวสั ดทุ ่ียอมใหกระแสไฟฟาไหลผา นมากหรือนอยเรยี กวา .........ความตา นทางไฟฟา ............. 3. กระแสไฟฟาระหวางจดุ 2 จดุ ในวงจรไฟฟา จะหยดุ ไหลเม่ือมีศักยไฟฟาเทา กนั หรือมคี วามตา งศกั ยมี คา เทา กับ...........ศนู ย. ...................................... 4. อิเลก็ ตรอนมีทิศการไหลจากขัว้ .....ลบ............ไปยงั ขัว้ ......บวก............และกระแสไฟฟา มีทศิ การไหล จากขว้ั บวกไปยังขั้ว.............ลบ................................... 5. กระแสไฟฟาทีใ่ ชในบา นเรอื นในเมืองไทยมีความตา งศกั ยไ ฟฟาเทา กบั .....220........................โวลต และมคี วามถ.่ี ......50....................... รอบตอ วนิ าที ตอนท่ี 2 จงเขยี นเคร่อื งหมาย  หนา ขอ ความทถ่ี กู และเขยี นเครือ่ งหมาย × หนา ขอ ความที่ผดิ ........... ×.......1. ในบา นเรอื นทั้งในเมืองไทยและตา งประเทศลวนใชความตา งศักยไฟฟา 220 โวลต ............ ×......2. กำลังไฟฟามีหนว ยเปน วัตตต อชัว่ โมง ......... .........3. เครอ่ื งใชไฟฟาท่ีมีกำลังไฟฟามากเม่ือเปด ในระยะเวลาเทากันจะใชพ ลงั งานไฟฟามากกวา เครอ่ื งใชไฟฟา ท่ีมกี ำลังนอย .......... ........4. หากใชพ ลังงานไฟฟาจำนวนมาก ๆ จำนวนหนวยทส่ี งู ขนึ้ จะมคี า ไฟฟา แพงมากข้ึน ......... .........5. เครอ่ื งปรบั อากาศ หมอ หุงขา ว เตารดี ลวนเปน เครอ่ื งใชไฟฟา ท่ีมีคากำลงั ไฟฟา สงู

36 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยี น – หลงั เรียน หนาที่ 1/4 วิชา วทิ ยาศาสตรเ พื่องานธรุ กิจและบริการ รหสั วชิ า30000-1308 เวลา 15 นาที ชื่อหนวย แหลงกำเนดิ ไฟฟา และอุปกรณไฟฟา จำนวน 15 คะแนน สอนครั้งที่ 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏบิ ตั ิ 4 คาบ เฉลยแบบทดสอบกอนเรยี น เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 1. ก 1. ข 2. ก 2. ง 3. ง 3. ก 4. จ 4. ค 5. ก 5.ข 6. ค 6. ก 7. จ 7. ก 8. ค 8. ง 9. ก 9. จ 10.ค 10. ก 11. ง 11. ค 12. ข 12. จ 13. ข 13. ค 14. ง 14. ก 15. ข 15.ค

37 เฉลยใบงานที่ 1 หนาที่ 1/6 วชิ า วิทยาศาสตรเพื่องานธุรกจิ และบริการ เวลา 160 นาที รหัสวิชา 30000-1308 ช่อื หนวย แหลงกำเนิดไฟฟาและอุปกรณไฟฟา สอนครง้ั ท่ี 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏิบัติ 4 คาบ ชอ่ื - สกลุ ....................................................................................สาขา/ชน้ั /กลมุ .......................................... ทดลองวนั ที่...........เดอื น.....................พ.ศ. ............... เวลาทดลอง 160 นาที กำหนดสง งาน......................... จดุ ประสงคเชิงพฤตกิ รรม 1. เขาใจหลักในการคดิ คาไฟฟา 2. หาแนวทางลดการใชพ ลงั งานไฟฟา ได คณุ ธรรม จรยิ ธรรม เจตคติและคา นิยมที่พงึ ประสงค 1. ความมวี ินยั ในการทำงาน 2. ความรับผดิ ชอบในการทำงาน 3. ใชห ลักปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง เครอ่ื งมอื /อปุ กรณและวสั ดใุ นการทดลอง บลิ คาไฟฟา บานของนักศึกษาจำนวน 5 เดอื น ลำดบั ขนั้ การทดลอง นกั ศกึ ษาแตล ะคนนำใบแจง คา ไฟฟาของบา นตนเองจำนวน 5 เดือนตดิ ตอกนั และดำเนินการดงั ตอไปน้ี 1. พจิ ารณาองคป ระกอบตา ง ๆ ของใบแจง คา ไฟฟา ตามท่ีไดศ กึ ษามาแลว 2. นักศกึ ษาแตล ะคนนำคา ไฟฟาท่ีจา ยแตล ะเดือนมาเขยี นกราฟ โดยใหช อื่ เดือนอยแู กนนอน (X) และคา ไฟฟา อยแู กนต้ัง (Y) จากนน้ั พิจารณาสาเดือนใดคาไฟฟามากทส่ี ุด และเดอื นคา ไฟฟา นอ ยทส่ี ุด 3. แบง กลุมเพ่ืออภิปรายรว มกนั โดยสงั เกตกราฟแสดงคาไฟฟา ของเพื่อนแตละคนวามแี นวโนมเหมอื นกันหรือ แตกตา งกันอยางไร 4. หาสาเหตวุ า ในบานของเรามกี ิจกรรมอะไร หรอื มกี ารใชเครือ่ งใชไฟฟา ชนิดใดมาก แลวลองคน หาคา กำลงั ไฟฟา ของเคร่ืองใชไฟฟาประเภทตาง ๆ ท่ีใชจากเว็บไซต แลว วิเคราะหหาสาเหตทุ ื่ทำใหค า ไฟฟาสูงในเดือน ท่ตี องจา ยไฟฟามากท่ีสดุ 5. แนวทางประหยดั พลังงานไฟฟาและอภปิ รายผลรว มกันหนา ช้ันเรยี น

38 ผลการศึกษา ผลการศกึ ษาตามที่นกั ศึกษารวมกันสรปุ เชน จะพบวาเดือนมนี าคมหรือเมษายน บา นนักศกึ ษาแตล ะ คนอาจตองเสียคา ไฟฟาสูง เนื่องจากอากาศรอน จึงตอ งเปด เครอ่ื งปรับอากาศหรือพดั ลมมากกวาเดือนอนื่ ๆ เปน ตน คำถามหลังการทดลอง 1. ใหน กั ศกึ ษาบอกแนวทางประหยดั พลงั งานไฟฟามาอยางนอ ย 5 วิธี ตอบ - ปด ไฟทุกครัง้ หลงั จากใชง านเสร็จ - เปล่ยี นอปุ กรณไ ฟฟา ใหเ ปนอปุ กรณป ระหยดั ไฟ - ใชอ ปุ กรณบ างช้นิ เปน อุปกรณทื ใ่ี ชพ ลังงานแสงอาทิตย เชน ไฟในสวน - ใชเ คร่ืองใชไ ฟฟาประหยัดไฟเบอร 5 - เชค็ สภาพอปุ กรณไฟฟาใหพรอ มใชง านอยเู สมอ 2. นักศกึ ษาคดิ วา ชว งเดอื นใดทม่ี กี ารใชพลงั งานไฟฟาสงู ทสี่ ุดในรอบ 1 ป พรอมบอกเหตุผล ตอบ ชวงเดือนเมษายน – พฤษภาคม เนื่องจากชวงเดือนดังกลาวอากาศรอน ทำให อุปกรณไฟฟาทำงานหนกั 3. นกั ศกึ ษาคดิ วา ชว งเดือนใดทม่ี กี ารใชพลังงานไฟฟา นอ ยทสี่ ุดในรอบ 1 ป พรอ มบอกเหตผุ ล ตอบ ชวงเดือนกรกฏาคม เปนฤดูฝนทำใหอุณหภูมิของอากศลดลงเล็กนอย อากาศ คอ นขา งเย็นทำใหลดการใชเ ครือ่ งใชไฟฟา บางประเภท สรุปผลการทดลอง จะพบวา เดอื นมีนาคมหรือเมษายน บานนักศึกษาแตล ะคนอาจตองเสยี คาไฟฟาสูง เนื่องจากอากาศ รอน จงึ ตองเปดเคร่ืองปรับอากาศหรือพดั ลมมากกวา เดือนอ่นื ๆ

39 บันทกึ หลังการสอน หนาท่ี 1/1 วชิ าวิทยาศาสตรง านธรุ กิจและบริการรหสั วชิ า 30000-1308 เวลาเรียน 8 คาบ ชอ่ื หนวย แหลงกำเนดิ ไฟฟา และอุปกรณไ ฟฟา สอนคร้ังท่ี 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏิบตั ิ 4 คาบ ผลการใชแ ผนการจดั การเรียนรู ........................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ผลการเรียนของนักเรยี น ........................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ผลการสอนของครู ........................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ปญหา/อุปสรรค ........................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... แนวทางแกไข ........................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ลงชอ่ื (นางสาวสิรินันท สิทธชิ ัย) ครผู ูส อน ........./............./.........

40 แบบประเมนิ ผลงาน หนว ยท่ี 1 หนา ท่ี 1/1 วชิ าวิทยาศาสตรงานธุรกิจและบริการรหสั วชิ า 30000-1308 เวลาเรียน 8 คาบ ช่อื หนว ย แหลง กำเนิดไฟฟาและอุปกรณไฟฟา สอนครง้ั ที่ 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏิบัติ 4 คาบ ประเมินครงั้ ท่ี ................. วันท่ี .............................................เดือน ..............................................พ.ศ............... ชื่อ ...................................................................................................................... เลขที่ ..................................... สถานะผูประเมนิ  นักเรียนประเมินตนเอง  ครูผสู อนประเมนิ  ครทู ่ีปรึกษาประเมิน คำช้ีแจง ใหวงกลมลอมรอบคะแนนทีไ่ ด คะแนน รายการ ดีมาก ดี ปาน พอใช ปรับปรุง หมายเหตุ 54 กลาง 21 3 ข้ันกอ นการปฏบิ ตั ิงาน 1. ความพรอ มของอุปกรณก ารเรียน 2. ความพรอ มของเอกสารประกอบการเรียน ข้ันการปฏิบตั ิงาน 3. การคำนวณคา ไฟฟา 4. การสงั เกต 5. การเลอื กใชเครอ่ื งใชฟ ฟา ข้ันสรปุ ผล 6. เขยี นสรปุ ผลหลังการปฏิบตั ิงาน 7. ตอบคำถามทายการทดลอง กิจนสิ ัยในการปฏิบัตงิ าน 8. ปฏบิ ัตงิ านดว ยความรอบคอบ ปลอดภัย 9. การทำงานเปน ทมี 10. ความสนใจใฝเ รียนรู 11. ความรบั ผิดชอบในการทำงาน คะแนนทไ่ี ด รวมคะแนน ผลการประเมิน (คะแนนเตม็ 55 คะแนน)  ดี (คะแนนอยูในชว ง 44–49 คะแนน)  ดีมาก (คะแนนอยใู นชว ง 50–55 คะแนน)  ปรบั ปรงุ (คะแนนอยใู นชวง 33–38 คะแนน)  พอใช (คะแนนอยูในชวง 39–43 คะแนน)  ไมผาน (คะแนนตำ่ กวา 32 คะแนน) ลงชอ่ื (...................................................) ผปู ระเมนิ ........./............./.........

41 แบบประเมนิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และคา นิยม หนวยที่ 1 หนา ที่ 1/1 วิชาวทิ ยาศาสตรงานธุรกจิ และบริการรหสั วชิ า 30000-1308 เวลาเรยี น 8 คาบ ช่อื หนวย แหลงกำเนดิ ไฟฟา และอุปกรณไฟฟา สอนครั้งที่ 1-2/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏบิ ตั ิ 4 คาบ ชื่อ-สกลุ (ผูร บั การประเมิน) ................................................................................................เลขที่ ................................ ประเมนิ คร้งั ท.ี่ ...........................วนั ท่ี.................เดือน.....................................................................พ.ศ........................ สถานะผปู ระเมนิ  นักเรียนประเมนิ ตนเอง  ครผู สู อนประเมนิ  ครูทป่ี รกึ ษาประเมิน คำชีแ้ จง ในแตละพฤติกรรมบงชี้ที่ระบุมีเกณฑการวัด 2 ทาง คือ มีและไมมี ใหผูสอนหรือนักเรียนทำการประเมินและ ใสเ ครื่องหมาย () ลงในชอ งทต่ี รงกบั พฤตกิ รรมของนกั เรยี นตามระดับพฤตกิ รรมเปน ไปตามเกณฑท ร่ี ะบไุ วในแบบประเมนิ ท่ี คุณลกั ษณะอันพึงประสงค พฤติกรรมบง ชี้ คะแนน มี ไมม ี ทไี่ ด 1 ความมวี นิ ัย 1.1 ปฏิบัติตามกฎระเบยี บ ขอ บงั คับ ขอ ตกลงตางๆ ไดแก แตงกายถกู ตอ งตามระเบียบและขอ บังคับ 1.2 ตรงตอ เวลา 1.3 รักษาสาธารณสมบัติ สิ่งแวดลอม 1.4 เขา รว มกิจกรรมทีค่ รู อาจารยผ ูสอนกำหนด 2 มมี นษุ ยสมั พนั ธ 2.1 แสดงกริ ิยาทา ทางสภุ าพตอผูอ่ืน 2.2- พูดจาสุภาพ 2.3- ชวยเหลอื ผอู ่ืน 2.4- รับฟงความคิดเหน็ ผอู ืน่ 2.5- ใหค วามรวมมอื กับผอู ืน่ 2.6- ช่ืนชมยนิ ดเี มอื่ ผอู ่ืนประสบความสำเรจ็ 3 ความรบั ผิดชอบ 3.1 มกี ารเตรียมความพรอ มในการเรยี นและการปฏิบัติงาน 3.2 ปฏบิ ตั งิ านตามขัน้ ตอนทีว่ างไว 3.3 ปฏิบตั ิงานดว ยความตง้ั ใจ 3.4 ปฏิบตั ิงานดว ยความละเอยี ดรอบคอบ 3.5 ปฏบิ ตั ิงานท่ไี ดร บั มอบหมายเสรจ็ ตามกำหนด 3.6 มีความเพยี รพยายามในการเรียนและการปฏิบัติงาน 3.7 ปฏบิ ตั ิงานตามหนา ที่ของตนเอง 3.8 ปฏบิ ตั ิงานโดยคำนึงถงึ ความปลอดภัยสว นรวม 4 ความเช่ือม่ันในตนเอง 4.1 กลาแสดงความคดิ เหน็ อยางมีเหตุผล 4.2 กลา ทกั ทวงในส่งิ ท่ีไมถ กู ตอ ง 4.3 กลา ยอมรบั ความจรงิ 4.4 เสนอตัวเขา แขงขันหรอื ทำงานทาทาย

42 ที่ คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค พฤติกรรมบง ชี้ คะแนนที่ มี ไมม ี ได 5 ความซอ่ื สตั ยส จุ ริต 5.1 พดู ความจรงิ 5.2 ไมนำผลงานของผูอ่นื มาแอบอา งเปน ของตนเอง 5.3 ไมทุจรติ ในการสอบ 5.4 ไมลักขโมย 6 การประหยัด 6.1 ใชว ัสดถุ ูกตองและเหมาะสมกบั งาน 6.2 ปดนำ้ ปดไฟทุกครง้ั เม่อื เลกิ ใช 6.3 ใชจ ายเงนิ ของสว นรว มใหเกดิ ประโยชนส ูงสดุ 6.4 นำวสั ดุเดมิ ท่ียังมสี ถาภสมบูรณกลบั นำมาใช 7 ความสนใจใฝร ู 7.1 ศึกษาคนควาดวยตนเอง 7.2 ซักถามปญ หาขอสงสัย 7.3 แสวงหาประสบการณแ ละคน ควา หาความรใู หม ๆ 7.4 มคี วามกระตอื รอื รน ในการใฝหาความรใู หม 8 ความรกั สามัคคี 8.1 ไมทะเลาะวิวาท 8.2 รวมมือในการทำงาน 9 ความคดิ ริเริม่ สรา งสรรค 9.1 คดิ สิง่ ใหม ๆ ท่ีเกิดประโยชนต อ ตนเองและสงั คม 9.2 มคี วามคิดหลากหลายในการแกปญหา 10 เศรษฐกิจพอเพยี ง 10.1 ความพอประมาณ 10.2 มีเหตุผล 10.3 ภูมคิ มุ กัน รวม ผลการประเมิน (คะแนนเตม็ 20 คะแนน) ได.................คะแนน  ผา น (คะแนนอยูในชว ง 12–20 คะแนน)  ไมผา น (คะแนนต่ำกวา 12 คะแนน) หมายเหตุ : แบบประเมนิ นใ้ี ชแบบเดยี วกนั ทง้ั ผูสอนและครทู ี่ปรึกษาและนกั เรียนประเมินตนเอง ประเมินคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงคด งั กลา ว ตลอดภาคการศึกษา ลงชือ่ ผปู ระเมนิ .............................................................. (...........................................................) ................../................./..................

43 บรรณานุกรม จตุ มิ า จันทรตระกูล และนพดล ทองอยสู ขุ . วิทยาศาสตรเพอ่ื พัฒนาอาชพี ธุรกจิ และบริการ รหสั 2000 - 1303. กรงุ เทพฯ : สำนกั พมิ พเอมพันธ, 2556. บัญชา แสนทวี และคณะ. (240). ไฟฟาและเครือ่ งอำนวยความสะดวก. พิมพคร้งั ที่ 1, กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ หยี่เฮง จำกดั ภาวิณี รัตนคอน และคณะ. วทิ ยาศาสตรเพอ่ื งานธรุ กิจและบริการ รหัส 30000-1308. กรงุ เทพฯ : สำนักพิมพเอมพันธ, 2563 ยนื ภวู รวรรณ. ทฤษฎีและการใชงานอิเล็กทรอนิกส เลม 1. กรงุ เทพฯ : นำอักษณการพมิ พ, 2535.

44 บรรณานุกรมเว็บไซด การใชง านของเซลลแบบตะกว่ั . (2565). (ออนไลน). เขาถึงไดจาก http://www.electric-mart.com การตอวงจรไฟฟา ภายในบาน. (2565). (ออนไลน). เขาถงึ ไดจ าก https://www.powermeterline.com การสง กระแสไฟฟา . (2565). (ออนไลน). เขาถึงไดจาก http://www.electric-mart.com การสง ไฟฟา . (2565). (ออนไลน). เขาถงึ ไดจ าก https://www.powermeterline.com เซลลป รอทและสวนประกอบเซลลปรอท. (2565) (ออนไลน). เขา ถึงไดจ าก http://www.electric-mart.com เซลลไฟฟาอยา งงาย. (2565). (ออนไลน). เขาถึงไดจ าก http://www.electric-mart.com เซลลแ อลคาไลน. (2565) (ออนไลน). เขา ถึงไดจาก http://www.electric-mart.com ไดนาโม. (2565). (ออนไลน). เขา ถงึ ไดจ าก http://www.electric-mart.com ทิศทางการเคลอื่ นท่ีของอิเล็กตรอน. (2565). (ออนไลน). เขา ถงึ ไดจ าก http://www.electric-mart.com ทิศทางการเคลือ่ นท่ขี องอิเล็กตรอน. (2565). (ออนไลน). เขา ถึงไดจาก https://www.egat.co.th แทงอำพัน. (2565). (ออนไลน). เขา ถึงไดจาก https://th.wikipedia.org. แบตเตอรี่รถยนต. (2565). (ออนไลน). เขา ถึงไดจ าก http://www.electric-mart.com ปฎิกริ ยิ าโฟโตอิเลก็ ตรกิ . (2565). (ออนไลน). เขาถงึ ไดจ าก http://www.electric-mart.com ไฟฟา ระบบ 1 เฟส. (2565). (ออนไลน). เขา ถงึ ไดจาก https://www.powermeterline.com ไฟฟา ระบบ 3 เฟส. (2565). (ออนไลน). เขา ถึงไดจาก https://www.powermeterline.com สวนประกอบของถานไฟฉาย. (2565). (ออนไลน). เขาถึงไดจาก http://www.electric-mart.com

45 หน่วยที่ 2 เครื่องใชไ้ ฟฟา้ ภายในบ้าน

46 แผนการจัดการเรียนรู หนวยท่ี 2 หนาท่ี 1/5 วชิ าวิทยาศาสตรง านธรุ กิจและบริการรหสั วชิ า 30000-1308 เวลา 8 คาบ ช่อื หนวย เครอ่ื งใชไ ฟฟาภายในบาน สอนครง้ั ที่ 3-4/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏบิ ัติ 4 คาบ หัวขอเร่อื ง (Topics) 2.1 เคร่อื งใชไฟฟาทใ่ี หแ สงสวาง 2.2 เครอ่ื งใชไฟฟา ทใี่ หพ ลงั งานความรอ น 2.3 เครอื่ งใชไฟฟา ทใ่ี หพ ลังงานกล 2.4 เคร่ืองใชไฟฟา ที่ใหพลงั งานเสยี ง 2.5 สรุปสาระสำคญั แนวคดิ สำคัญ (Main Idea) เครือ่ งใชไฟฟาเปนอุปกรณที่เปล่ียนจากพลังงานไฟฟาเปนพลังงานในรูปแบบตางๆ ซึ่งชวยใหคนเรา สามารถนำมาใชประโยชนในการดำรงชีวิตหรืออำนวยความสะดวกในการทำกิจวัตรประจำวันของเราได ภายในบานเรอื นมีอุปกรณที่ตองใชพลังงานไฟฟา ในการทำงานอยูหลายอยาง เชน เครื่องใชไฟฟา ท่ใี หแสง สวา งเครอ่ื งใชไฟฟา ท่ใี หพ ลังงานความรอ น เครือ่ งใชไ ฟฟา ที่ใหพลงั งานกล และเครื่องใชไ ฟฟา ทีใ่ หพ ลังงานเสียง การใชเคร่ืองใชไ ฟฟา ผใู ชค วรศกึ ษาวธิ กี ารใชง านอยางละเอยี ดและปฏิบัตติ ามอยางเครงครัดเพื่อความปลอดภยั ในการใชง าน และยดื อายุการทำงานของเครอื่ งใชไฟฟา สมรรถนะยอย (Element of Competency) 1. แสดงความรูพืน้ ฐานเกีย่ วกบั เครื่องใชไฟฟาในบานไดอยา งถูกตอง 2. อธบิ ายการทำงานและหลกั การทำงานของเคร่ืองใชไฟฟาภายในบา นไดอยางถกู ตอง จดุ ประสงคเชิงพฤตกิ รรม (Behavioral Objectives) 1. อธิบายหลกั การทำงานของเครือ่ งใชไฟฟาท่ีใหแสงสวา งไดอ ยางถูกตอง 2. อธบิ ายหลักการทำงานของเครอ่ื งใชไฟฟา ท่ีใหพลงั งานความรอ นไดอ ยางถูกตอง 3. อธบิ ายหลักการทำงานของเครื่องใชไฟฟา ที่ใหพลงั งานกลอยา งถูกตอง 4. อธบิ ายหลักการทำงานของเครอ่ื งใชไฟฟา ที่ใหพ ลังงานเสยี งไดอ ยางถกู ตอ ง 5. สามารถสรปุ องคประกอบของเครือ่ งใชไ ฟฟา ในบานไดอยางถูกตอง 6. อธบิ ายการทำงานของเคร่ืองใชไ ฟฟาท่นี ักเรยี นสนใจ ไดอยา งถูกตอง จดุ ประสงคการเรียนรู 1. จุดประสงคท่วั ไป 1. เพอ่ื ใหมีความเขา ใจการทำงานของเคร่อื งใชไ ฟฟาภายในบา นได

47 2. เพอ่ื ใหมวี นิ ยั ความรบั ผิดชอบ และความเชือ่ มัน่ ในตนเองในการทำงาน 2. จุดประสงคเ ชงิ พฤติกรรม 2.1 ดา นพทุ ธพิสัย (จากการศกึ ษาเน้ือหา) 1) อธบิ ายองคป ระกอบของเครื่องใชไฟฟาทใ่ี หแสงสวางไดอยางถูกตอ ง 2) อธบิ ายการทำงานของเครื่องใชไฟฟาท่ใี หพลังงานความรอ นไดอยางถูกตอง 3) อธบิ ายทำงานของเคร่ืองใชไฟฟาท่ีใหพลังงานกลไดอยางถกู ตอง 4) อธบิ ายการทำงานเครือ่ งใชไฟฟา ที่ใหพลงั งานเสยี งไดอยางถกู ตอ ง 2.2 ดา นทกั ษะพสิ ัย (จากการปฏบิ ตั ิใบงาน) 1) อธิบายหลกั การทำงานของเคร่อื งใชไฟฟาภายในบานไดอยางถูกตอง 2.3 ดานจติ พิสยั คุณธรรม จรยิ ธรรมและคา นยิ มที่พึงประสงค / บรู ณาการเศรษฐกจิ พอเพยี ง 1) ความมีวนิ ัยในการทำงาน 2) มีมนษุ ยสัมพันธ 3) ความรบั ผดิ ชอบในการทำงาน 4) ความเชือ่ มน่ั ในตนเอง 5) ความซ่ือสตั ยสจุ รติ 6) การประหยัด 7) ความสนใจใฝรู 8) ความรักสามคั คี 9) ความคิดรเิ ร่ิม สรา งสรรค 10) บรู ณาการเศรษฐกิจพอเพียง เน้อื หาสาระ เน้ือหาสาระของหนว ยท่ี 2 ดงั นี้ 2.1 เครือ่ งใชไ ฟฟา ที่ใหแ สงสวาง 2.1.1 หลอดไฟธรรมดา 2.1.2 หลอดเรอื งแสง 2.1.2.1 หลอดฟลอู อเรสเซนซ 2.1.2.2 หลอดนีออน 2.1.2.3 หลอดไอปรอท 2.1.2.4 หลอดไอโซเดียม 2.2 เครือ่ งใชไ ฟฟา ท่ีใหพ ลังงานความรอน 2.2.1 หมอหุงขาว 2.2.2 เตารดี ไฟฟา

48 2.2.3 กาตม น้ำไฟฟา 2.2.4 เคร่อื งทำน้ำอุน 2.3 เคร่อื งใชไฟฟาที่ใหพลงั งานกล 2.3.1 พัดลม 2.3.2 เครอ่ื งเปา ผม 2.3.3 เคร่อื งดูดฝนุ 2.3.4 เครอ่ื งซักผา 2.4 เครอ่ื งใชไ ฟฟาที่ใหพลังงานเสยี ง 2.4.1 เครอ่ื งรบั วทิ ยุ 2.4.2 เคร่อื งบันทกึ เสียง 2.5 สรุปสาระสำคญั

49 กจิ กรรมการเรยี นรู กระบวนการ เวลา กิจกรรมครู กิจกรรมนกั เรยี น ส่ือ เตรยี มความพรอม (นาท)ี - สมุดบนั ทกึ เวลาเรยี น 10 - อบรมหนาแถวหนา ชน้ั - เขา เรียนตรงเวลา เรยี นและขานชอ่ื ผเู รยี น ทดสอบกอ นเรียน 30 - ใหนกั เรยี นทำ - ทำแบบทดสอบกอ นเรยี น - แบบทดสอบกอนเรยี น แบบทดสอบกอ นเรยี น - กระดาษคำตอบ ขน้ั นำเขาบทเรยี น 10 - ถาม-ตอบ - แสดงความคดิ เหน็ อยางมี เหตุผล ขน้ั สอน 120 - แจง หวั ขอ/จดุ ประสงค - แสดงความคิดเห็นอยางมี - ใบเนอื้ หา - บรรยาย/ถาม-ตอบ เหตุผล - โปรแกรมนำเสนอ - ใหทำกิจกรรม ขน้ั พยายาม 100 - มอบหมายใหทำกิจกรรม - ทำกจิ กรรม - กิจกรรม ขัน้ สำเร็จผล 20 - เฉลยกิจกรรม - บันทึกสาระ - ใบเฉลยกจิ กรรม - สรปุ ผล ปฏิบัตใิ บงานที่ 2 160 - ชแ้ี จง/มอบหมาย - ปฏิบัติตามใบงานที่ 2 - ใบงานท่ี 2 งานทดลอง - แบบประเมินผล ทดสอบหลงั เรยี น 30 - ใหนกั เรียนทำ - ทำแบบทดสอบหลังเรยี น - แบบทดสอบหลงั เรยี น - กระดาษคำตอบ แบบทดสอบหลงั เรียน รวม 480 นาที หมายเหตุ เวลาอาจยดื หยนุ ตามความเหมาะสม

50 การวัดผลและประเมนิ ผล กอนเรยี น - ใชสมดุ บนั ทกึ เวลาเรยี นฯ ขานช่ือผเู รียนและตรวจการตรงตอเวลา - ทดสอบกอนเรยี น ขณะเรยี น - ใชแ บบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรมฯ สังเกตการตอบคำถาม ความสนใจเรียน - ประเมนิ จากการทำกิจกรรม - ประเมินจากการปฏิบตั ิตามใบงานที่ 2 หลงั เรยี น - ทดสอบหลงั เรียน ใชเ กณฑผา น 50 % งานทีม่ อบหมาย 1. ใหนกั เรียนทบทวนเนอ้ื หา หนว ยที่ 2 เครอื่ งใชไฟฟา ภายในบา น 2. ใหน กั เรยี นศึกษาคน ควา เกยี่ วกับ เครอ่ื งใชไ ฟฟาภายในบา น

แบบทดสอบกอนเรียน หนวยท่ี 2 หนา ที่ 1/3 51 วชิ าวิทยาศาสตรง านธุรกจิ และบรกิ ารรหัสวชิ า 30000-1308 เวลา 20 นาที ช่อื หนว ย เครอื่ งใชไฟฟาภายในบา น สอนครัง้ ที่ 3-4/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏบิ ตั ิ 4 คาบ คำสั่ง จงทำเคร่ืองหมาย × หนาคำตอบทถ่ี ูกตอ งทีส่ ดุ เพยี งคำตอบเดียว 1. ขอใดกลา วไมถ ูกตอ งสำหรบั หลอดไฟฟาชนดิ มไี ส ก. แสงสวา งเกดิ จากการแตกตวั ของแกสที่บรรจุภายในหลอด ข. เกดิ แสงสวางเพราะกระแสไฟฟาไหลผา นไสห ลอด ค. ไสหลอดทำจากทังสเตน ง. แกสเฉอื่ ยภายในหลอดคือไนโตรเจนและอารกอน จ. ปจ จบุ นั บรรจไุ อโอดนี แทนกา ซอารกอนเพราะทำใหไ สหลอดทนทานไดม ากขึ้น 2. ขอใดเปน สว นประกอบทไ่ี มพบในหลอดไฟฟา ธรรมดา ก. ไสห ลอด ข. ขั้วไฟฟา ค. หลอดแกว ง. ไอปรอทบรรจภุ ายใน จ. กานยดึ ไสห ลอด 3. ขอ ใดไมเ กีย่ วขอ งกบั การเปลง แสงสวางของหลอดเรืองแสง ก. การทไี่ สหลอดรอนเม่ือมีกระแสไฟฟา ข. การแตกตวั ของแกสเฉ่ือยท่บี รรจุอยใู นหลอด ค. ไอปรอทถกู กระตนุ แลว แผรังสอี ัลตราไวโอเลต ง. สารเรืองแสงทีฉ่ าบไวภ ายในรบั พลงั งานจากรงั สีอลั ตราไวโอเลต จ. การปลอยคล่นื แสงออกมาของสารเรืองแสงท่ีฉาบไวภ ายใน 4. หลอดไฟฟาชนิดใดใชใ นงานโฆษณามากที่สุด ก. หลอดไอปรอท ข. หลอดไอโซเดยี ม ค. หลอดนอี อน ง. หลอดคอมแพคฟลอู อเรสเซนด จ. หลอดอินแคนเดสเซนต 5. อุปกรณใ ดท่ีทำหนา ทเี่ พิ่มแรงเคลอ่ื นไฟฟา ขณะจดุ ไสหลอดใหหลอดฟลอู อเรสเซนต ก. บลั ลาสต ข. ไสห ลอด ค. สตารต เตอร

52 ง. ฮตี ต้งิ คอยล จ. ลวดโซลนี อย 6. อุปกรณใ ดที่ทำหนาที่เปน สวติ ชอ ัตโนมัติ โดยทำงานเม่ือเปด สวิตซแ ละหยดุ ทำงานเมื่อหลอดไฟสวา งตอ ขนานกับหลอดฟลูออเรสเซนต ก. บลั ลาสต ข. ไสหลอด ค. สตารต เตอร ง. ฮีตติง้ คอยล จ. ลวดโซลีนอย 7. หลอดไฟฟาชนิดใดทสี่ ้ินเปลอื งพลังงานไฟฟา สูงสุด ก. หลอด LED ข. หลอดเรืองแสง ค. หลอดไฟฟาแบบธรรมดา ง. หลอดคอมแพคฟลอู อเรสเซนด จ. หลอดไอปรอท 8. หลอดนอี อนเกดิ แสงสสี วา งขน้ี ไดอยา งไร ก. การตอ เขากบั แรงดนั ไฟประมาณ 10,000 โวลต ข. การท่อี ิเลก็ ตรอนวิ่งออกจากขัว้ หน่งึ ไปยังอีกขว้ั หนง่ึ ค. การทีอ่ ิเล็กตรอนชนกับแกสนอี อนภายในหลอด ง. แกส นอี อนภายในหลอดแตกตัวนำไฟฟา และตดิ ไฟใหแสงสตี างๆ ออกมา จ. ถูกทุกขอ 9. ปลั๊กไฟฟา ที่มี 3 ขา ขาท่ี 3 มหี นาทใ่ี ด ก. เพิ่มแรงดนั ข. ปรบั ลดแรงดัน ค. เปน สายดินกรณีที่ไฟฟา รว่ั ง. ปรบั กำลงั ไฟฟาใหเหมาะสม จ. เพอื่ ใหเ กิดความแนน หนามากขนึ้ 10. ขดลวดรอนหรือแผนความรอนหรอื นโิ ครมมีองคป ระกอบของโลหะชนดิ ใดบา ง ก. อลมู ิเนยี ม เหลก็ และนเิ กิล ข. เหล็ก นิเกิล และโครเมยี ม ค. ตะก่วั ดีบุกและอลูมิเนยี ม ง. นิเกลิ โครเมยี มและฟอสฟอรัส จ. ดบี ุก ตะก่ัว และโครเมยี ม

53 11. การทำงานของสวิตซความรอ นอตั โนมตั ิ (Thermostat) มหี ลกั การสำคัญอยางไร ก. การนำความรอนของโลหะ ข. ความสามารถในการขยายตัวของโลหะตางชนิดกันแตกตา งกันเมื่อไดรับความรอน ค. การทโ่ี ลหะเปลยี่ นจากพลงั งานไฟฟา เปน พลังงานความรอน ง. การปลดปลอยคล่นื แมเหล็กไฟฟาของโลหะเม่ือกระแสไฟฟาไหลผาน จ. การมสี ภาพเปน แมเ หลก็ ช่ัวคราวของโลหะเม่ือมีกระแสไฟฟาไหลผาน 12. อุปกรณใดทำหนา ท่ีตดั ตอ วงจรไฟฟาในหมอหุงขา ว ก. เทอรโ มสตัต ข. แผนความรอ นแบบปด ค. แผน ความรอ นแบบก่งึ ปด ง. แผนไมกาท่ีพนั รอบแผนความรอ น จ. ทอเล็กๆ ฝง ตวั อยูดา นขา งหมอ ชัน้ นอก 13. อุปกรณใดในสว นประกอบของเตารดี ทชี่ วยตัดกระแสไฟฟาไมใ หไหลในวงจรขณะท่ีเตารีดสะสมสูงขึ้น ก. แผน แอสเลสตอส ข. แผนพื้นเตารดี ค. แผน บบี อัด ง. แผนไบเมทอล จ. ลวดนโิ ครม 14. ขอใดเปน การใชเ ตารีดอยางไมเหมาะสม ก. ควรปรับความรอ นใหเหมาะสมกบั ชนดิ ผา ข. ควรรีดผา คร้ังละจำนวนมาก ค. ควรเร่มิ จากการรดี ผาบางๆ กอ น ง. ควรถอดปลัก๊ ไฟออกกอนท่ีจะรดี เสร็จประมาณ 3 นาที จ. พรมน้ำใหผาเปยกกอนรดี 15. กาตมนำ้ แบบอัตโนมัตปิ ลอยน้ำออกไดดว ยระบบใด ก. แรงดันอากาศ ข. มีอปุ กรณสูบน้ำอยภู ายใน ค. ในทอมีแรงดูดเองตามธรรมชาติ ง. ดว ยอุปกรณควบคุมอุณหภมู ิ จ. เทอรโ มสตัต

54 ใบเนือ้ หา หนว ยที่ 2 หนาท่ี 1/17 วชิ าวทิ ยาศาสตรง านธรุ กจิ และบรกิ ารรหสั วชิ า 30000-1308 เวลา 130 นาที ชอ่ื หนว ย เครอ่ื งใชไฟฟา ภายในบาน สอนคร้ังท่ี 3-4/18 ทฤษฎี 4 คาบ ปฏบิ ัติ 4 คาบ หัวขอ เรื่อง (Topics) 2.1 เครือ่ งใชไฟฟา ท่ีใหแ สงสวา ง 2.2 เคร่อื งใชไฟฟา ที่ใหพ ลงั งานความรอน 2.3 เคร่อื งใชไฟฟา ท่ีใหพลงั งานกล 2.4 เคร่อื งใชไฟฟา ท่ีใหพลงั งานเสียง 2.5 สรปุ สาระสำคญั แนวคดิ สำคญั (Main Idea) เครือ่ งใชไฟฟาเปนอุปกรณที่เปลี่ยนจากพลังงานไฟฟาเปนพลงั งานในรูปแบบตางๆ ซึ่งชวยใหคนเรา สามารถนำมาใชประโยชนในการดำรงชีวิตหรืออำนวยความสะดวกในการทำกิจวัตรประจำวันของเราได ภายในบานเรอื นมีอุปกรณที่ตองใชพลังงานไฟฟา ในการทำงานอยูหลายอยาง เชน เครื่องใชไฟฟา ท่ีใหแสง สวา งเคร่อื งใชไฟฟา ที่ใหพลังงานความรอ น เครือ่ งใชไฟฟาทใ่ี หพลังงานกล และเครอื่ งใชไฟฟาท่ใี หพ ลังงานเสียง การใชเครอื่ งใชไฟฟาผใู ชควรศึกษาวิธกี ารใชงานอยา งละเอยี ดและปฏบิ ัติตามอยา งเครง ครดั เพ่ือความปลอดภยั ในการใชงาน และยดื อายกุ ารทำงานของเครอ่ื งใชไฟฟา สมรรถนะยอย (Element of Competency) 1. แสดงความรูพ นื้ ฐานเก่ยี วกบั เครื่องใชไฟฟาในบา นไดอ ยางถูกตอง 2. อธิบายการทำงานและหลักการทำงานของเคร่ืองใชไฟฟา ภายในบา นไดอยา งถกู ตอง จุดประสงคเ ชิงพฤตกิ รรม (Behavioral Objectives) 1. อธบิ ายหลกั การทำงานของเครือ่ งใชไฟฟา ที่ใหแสงสวางไดอ ยางถกู ตอ ง 2. อธบิ ายหลักการทำงานของเครื่องใชไฟฟาท่ีใหพ ลงั งานความรอ นไดอ ยา งถูกตอง 3. อธบิ ายหลกั การทำงานของเครอ่ื งใชไฟฟา ท่ีใหพลงั งานกลอยา งถูกตอง 4. อธิบายหลกั การทำงานของเครือ่ งใชไฟฟาที่ใหพ ลังงานเสียงไดอ ยางถกู ตอง 5. สามารถสรุปองคประกอบของเครื่องใชไ ฟฟาในบา นไดอยา งถูกตอง 6. อธบิ ายการทำงานของเคร่ืองใชไ ฟฟาทน่ี กั เรยี นสนใจ ไดอยา งถูกตอ ง

55 เครอ่ื งใชไ ฟฟา ในบาน 2.1 เคร่ืองใชไ ฟฟา ท่ีใหแสงสวาง แสงสวางเปน สงิ่ ทม่ี คี วามสำคัญตอการดำรงชีวติ ของมนุษยและสง่ิ มชี วี ติ ในโลกของเรา ดวงอาทิตยเ ปน แหลงกำเนิดแสงที่สำคญั ท่สี ุด เพราะทำใหเ ราสามารถมองเหน็ และทำกิจกรรมตาง ๆ ในชวี ิตประจำวนั ทำให พชื สามารถสรางอาหารดว ยกระบวนการสงั เคราะหดวยแสงได และเปนพลงั งานที่สะอาด หากไมมแี สงอาทติ ย สง่ิ มีชีวติ บนโลกไมส ามารถดำรงชีวิตได มนษุ ยไ ดพยายามหาแสงสวา งจากแหลง พลงั งานอน่ื ๆ มาทดแทนแสงอาทิตยในเวลากลางคนื จนใน ท่สี ดุ นกั วทิ ยาสาสตรก ็ไดป ระดษิ ฐหลอดไฟฟาข้นึ มาไดสำเร็จ ซ่ึงปจจุบนั หลอดไฟฟาไดพัมนาใหมหี ลาย รูปแบบและมีแสงสวางมากขึ้น เราสามารถเลือกใหหลอดไฟตามความเหมาะสมและลกั ษณะการใชง าน หลอดไฟฟาเปนอุปรกณท ี่เปล่ียนจากพลังงานไฟฟาใหเปน แสงสวาง เมอ่ื ปอนกระแสไฟฟาผา นไส หลอดซงึ่ มีความตา นทางสงู กระแสไฟฟาจะเปบี่ยนเปนพลงั งานความรอย ซ่ึงทำใหเ ปลง แสงสวางออกมาได 2.1.1 ประเภทของหลอดไฟฟา หลอดไฟฟา แบง ออก 2 ประเภท 2.1.1.1 หลอดไฟฟาธรรมดา เปน หลอดไฟฟาชนดิ มีไส (Incandescent Lamp) จะเปลงแสง สวางออกมาจากไสห ลอด หลอดไฟฟาชนดิ แรกประดิษฐข้นึ มาโดยนักฟส กิ สช าวอเมรกิ นั ช่ือ โทมัส แอลวา เอดิ สนั (Thomas Alva Edison) เมอ่ื พ.ศ. 2422 โดยการนำไสห ลอดที่ทำมากจาคารบอนเสน เล็ก ๆ บรรจุหลอด สญุ ญากาศ เม่ือกระแสไฟฟาไหลผานไสห ลอดจะทำใหไ สห ลอดรอ นและเปลง แสงสวา งออกมา โดยไมเกิดการ ลกุ ไหม เพราะอยูในสภาวะสญุ ญากาศจงึ ไมม แี กสออกซิเจนทที่ ำใหเ กดิ การลุกไหมได แตห ลอดไฟฟาที่ใช คารบ อนเปน ไสหลอดจะมขี อเสยี คอื ไสหลอดจะขาดงายเม่อื ไดร ับการกระทบกระเทือนและไมทยตอ พลงั งาน ความรอนท่เี กิดข้ึน รูปท่ี 2.1 ไฟฟาใหแ สงสวา งกับมนษุ ยในเวลากลางคนื ท่มี า : (https://www.energynewscenter.com สบื คน วนั ท่ี 28 เมษายน 2565) ปจ จบุ นั ไดม ีการปรบั ปรุงหลอดไฟฟาใหมีความคุณภาพมากข้นึ โดยไสหลอดทำมาจากทังสเตนซึ่งมจี ุด หลอดเหลวสูงมากและทนตอความรอ นไดด ี และไดบ รรจแุ กสเฉือ่ ย เชน ไนโตรเจน และอารก อน เปน ตน

56 เรียกวาหลอดบรรจแุ กส โดยแกส ไนโตรเจนจะชว ยปอ งกันไมใหไสห ลอดทงั สเตนเกิดการะรเบดิ ไปจัยที่ผวิ ใน หลอดซึง่ เปน สาเหตทุ ี่ทำใหหลอดไฟฟาเปนสดี ำ สวนแกส อารก อนมีคุณสมบัตไิ มทำปฎิกิรยิ ากบั สารใด ๆ ดังนัน้ หลอดฟา ทบ่ี รรจุแกส เฉ่ือยจะมอี ายกุ ารใชง านมากขนึ้ และหลอดไฟฟาทบี่ รรจแุ กสเมื่อมีกระแสไฟฟา เขาไปจะมี ลกั ษณะสขี าวนวลตา นกั วทิ ยาศาสตรพ บวา แกส เฉื่อยท่บี รรจลุ งไปในน้นั มีคณุ สมบัติพาความรอน เมือใ ชไ ป นาน ๆ ความสวางจะลดลง เนอ่ื งจากความรอ นทไี่ สหลอดลดลง ดงั นน้ั จงึ ปรับปรงุ โดยทำใหไสหลอดมีลักษณะ เปน เกลยี วเพ่ือเพม่ิ ความรอนใหกับไวห ลอดเอง รูปที่ 2.2 สว นประกอบของหลอดไฟฟาแบบธรรมดา ทม่ี า : (http://www.rmutphysics.com สืบคน วันที่ 28 เมษายน 2565) สว นประกอบของหลอดฟาธรรมดา มดี งั นี้ 1) หลอดแกว เปน สวนท่หี อหุมหลอดและแกส ท่ีอยภู ายในหลอด มีสมบัตทิ นตอ ความรอ นไดส ูง 2) แกส ที่บรรจภุ ายในหลอด มีอยู 2 ชนิด คือ แกสอารก อนและแกสไนโตรเจน 3) ไสหลอด ทำมาจากทงั สเตน มจี ดุ หลอมเหลวสงู ประมาณ 3,400 องศาเซลเซยี ส 4) กานยึดไสหลอด เปนอปุ กรณย ดึ ไสหลอดใหอ ยูกบั ท่ี 5) สายตอภายในหลอด แบง เปน 2 ชว ง คอื จากไสห ลอดมายังจุดอดุ ท่ีอยูภายในหลอดจะใชลวดนเิ กิล เพราะทนความรอนไดส งู และชว งตอไปจะใชล วดทองแดงตอ จากจุดอดุ ไปยงั ขั้วหลอด เพือ่ ทำหนาท่รี ับ กระแสไฟฟา ที่ผา นเขา มายงั ข้ัวหลอด 6) ขว้ั ไฟฟา เปน ตวั รับกระแสไฟฟาจากภายนอกเพื่อสง ตอใหกบั ไสห ลอด ซึง่ สวนใหญจะทำมาจาก ทองเหลือง แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแ ก ขัว้ แบบเข้ยี วและข้ัวแบบเกลียว ซ่งึ ปจจบุ นั มีหลากหลายรปู แบบ 2.1.1.2 หลอดเรืองแสง เชน หลอดฟลูออเรสเซนซ หลอดนีออน หลอดจนั ทรแสง หลอดไอ ปรอท และหลอดไอโอเซียม เปนตน หลอดเรอื งแสง หมายถงึ หลอดไฟฟา ทใ่ี หแ สงสวา งโดยไมใ ชไ สห ลอดเปน ตัวเปลงแสง โดยตรง แตจ ะใชก ารแตกตัวของแกส ทบี่ รรจอุ ยูภายในหลอด สว นไสห ลอดจะทำหนาท่เี ปนตัวทำใหห ลอด สามารถเรม่ิ ทำงานไดเ ทานัน้ หลอดเรืองแสงมปี ระสทิ ธภิ าพมากกวา หลอดไฟธรรมดาแบบมไี ส ปจจบุ นั หลอด

57 เรอื งแสงมหี ลายชนิด เชน หลอดฟลูออเรสเซนซ หลอดนีออน หลอดจนั ทรแสง หลอดไอปรอท และหลอดไอ โอเซยี ม เปน ตน ซึ่งแตล ะแบบมลี กั ษณะดงั นี้ 1) หลอดฟลูออเรสเซนซ เปนหลอดไฟที่ออกแบบมาเพื่อใหแสงสวางภายในอาคารและ สถานที่ตาง ๆ ซึ่งมีรูปรางแตกตา งกนั เชน ลกั ษณะกลมเปนแทง วงกลม เกือกมา ภายในหลอดฟลอู อเรสเซนซ บรรจไุ อปรอท และแกส อารก อน โดยจะมขี ้ัว 4 ข้วั ทปี่ ลายทง้ั สองของหลอด โดยดานในหลอดแกว จะฉาบดว ย สารเรอื งแสงหรอื ฟอสฟอรสั และใชท ังสเตนเปนไสห ลอด เม่ือจายกระแสไฟฟาเขา ไปภายในหลอด จะสง ผลให หลอดรอ น ซึ่งจะทำใหไอปรอทถกู กระตนุ และแผร งั สีอัลตราไวโอเลตออกมา และเมือ่ รงั สอี ัลตราไอโวเลต กระทบกบั สารเรืองแสงท่ีฉาบไวส ารเรอื งแสงจะดดู ซบั พลังงานนแ้ี ละปลอ ยคลน่ื แสงออกมา ซ่งึ เปนแสงขาวอุน มนษุ ยสามารถมองเห็นได รูปที่ 2.3 สวนประกอบของหลอดฟลูออเรสเซนซ ท่มี า : (https://www.changfi.com สบื คนวนั ท่ี 28 เมษายน 2565) การใชง านหลอดฟลอู อเรสเซนซไมสามารถตอเขา วงจรไฟฟา ภายในบา นไดโ ดยตรงเหมือนกบั หลอก ไฟฟาธรรมดา เพราะจะทำใหไสห ลอดขาดทันทเี ม่ือมกี ระแสไฟฟาไหลผาน ดังนั้นจึงตอ งนำสตารตเตอร และ บัลลาสตม าตอรว มดว ยดังภาพ 2.4 รูปท่ี 2.4 วงจรการตอหลอดฟลูออเรสเซนซ ท่มี า : (https://www.changfi.com สบื คนวนั ท่ี 28 เมษายน 2565)

58 สตารต เตอร เปน อุปกรณที่ทำมาจากหลอดแกว ภายในบรรจุดวยแกส นีออน ซง่ึ โลหะงอเปน สวสิ ซบ รรจุอยู ทำหนา ทเ่ี ปน สวสิ ซอ ัตโนมัติ โดยจะทำงานเมื่อเปดสวสิ ซไ ฟและหยุดทำงานเมื่อหลอดไฟสวา ง แลวจะตอ แบบขนานกับตัวหลอดไฟ บัลลาสต ทำมาจากขดลวดทองแดงอาบน้ำยาพันรอบแกนเหลก็ ออ น ทำหนา ทเ่ี หน่ียวนำให เกดิ คา ความตางศกั ยท ่ีขวั้ ท้ังสองของหลอดใหมคี าสูงข้ึน จะตอแบบอนกุ รมกับตัวหลอดไฟ 2) หลอดนีออน เปนหลอดไฟท่ีออกแบบมาเพ่ือใชในงานโฆษณา หรอื ใชเปน หลอดไฟให สญั ญาณตา ง ๆ มลี ักษณะเปนหลอดแกวทด่ี ดั ใหเปนรปู หรือตัวอักษรตาง ๆ ได ภายในจะบรรจุแกส ท่ีใหแสงสี ตางกัน ข้ัวไฟฟาท้งั 2 ขางทำดว ยโลหะซ่ึงจะตอ เขากบั แรงดนั ไฟฟาประมาณ10,000 โวลต หลกั การทำงาน ของหลอดนอี อน เมื่อเราตอแรงเคลอ่ื นไฟฟา เขาท่ีข้ัวหลอดนีออน จะทำใหอเิ ล็กตรอนว่ิงจากขัง้ หน่ึงไปชนกับ อะตอมของแกสนีออนแลว จะเกดิ การแตกตวั เปน ไอออนซ่งึ นำไฟฟา ไดแ ละติดไฟใหแสงสตี า ง ๆ ออกมาจากนั้น กระแสไฟฟา จะไหลตอไปยงั อกี ข้ัวหน่ึงครบวงจรพอดี สขี องหลอดนีออนจะมสี ตี ามแกส ที่บรรจุอยู รูปท่ี 2.5 หลอดไฟโฆษณา ท่มี า : (http://sirapassorn.blogspot.com สบื คนวนั ที่ 28 เมษายน 2565) 3) หลอดไอปรอท หรือหลอดแสงจนั ทร หลอดไฟชนิดน้ีจะใหแสงสวา งท่ีเหมาะสมกบั งาน ภายนอกอาคารและงานถา ยภาพ มลี กั ษณะแสงสนี วลและมคี วามเขมแสงสูงกวา หลอดไฟชนดิ อื่น ซงึ่ หลอดจะ ประกอบดว ยหลอดแกว 2 ชนั้ โดย หลอดช้นั ในเรยี กวา หลอดอารก ทำมาจากแกว ควอตซทท่ี นความรอนไดสงู โดยภายในหลอดแกว ชนั้ นอกจะหมุ หลอดแกว ช้นั ในเพ่อื ปองกนั การกระทบกระเทือน หลกั การทำงานเม่ือมี กระแสไฟฟา ไหลเขาวงจรจะทำใหไสห ลอดซ่ึงทำมากจากทังสเตนรอ น ซ่ึงความรอ นน้ีจะมผี ลทำใหป รอท เปล่ยี นสถานะกลายเปนไอปรอทและทำใหความตานทานระหวา งขัว้ ไฟฟา ทงั้ สองมีความตานทานนอยกวา ไส หลอดดังนั้นกระแสไฟฟาจึงไฟผานขัว้ ทง้ั สอง และชนกับอะตอมของไอปรอททำใหเกดิ การแตกตวั เปน อิออน และเปลง ปสงสเี ขยี วปนแดงออกมา

59 รปู ที่ 2.6 หลอดแสงจนั ทร ทมี่ า : (https://www.sangchai.com สบื คนวนั ที่ 28 เมษายน 2565) 4) หลอดไอโซเดยี ม ประกอบดว ยหลอด 2 ชัน้ คลา ยกับหลอดไอปรอทโดยหลอดช้นั ในทำมา จากแกวควอตซห รือเซรามกิ หรือเซรามิกโปรง แสงชนิดพเิ ศษ สามารถทนความรอ นไดสูง และไสหลอดทำมา จากทังสเตนโดยมแี ผนโลหะโซเดยี มเปนขวั้ ไฟฟา ตอขนานกันกบั ไสห ลอด ภายในหลอดบรรจุไอปรอทเขา ไป เพื่อชว ยใหม ีความตา นทานไมมากเกินไป นอกจากนย้ี ังทำใหหลอดติดงา ยขน้ึ ดว ย หลักการทำงานของหลอดโซเดยี มนัน้ เมอ่ื มีกระแสไฟฟาไหลครบวงจรจะทำใหทงั สเตนท่ีเปน ไสห ลอดรอนจัดและสง ความรอ นไปยังโลหะโซเดียม ซง่ี ความรอนนีจ้ ะทำใหโ ซเดยี มกลายเปนไอโซเดยี มมากขึ้น เรอ่ื ยๆ จนเมื่อความตานทานระหวา งแผน ขัว้ ไฟฟาทง้ั สองนอยกวาไสห ลอดทังสเตนก็จะทำใหกระแสไฟฟา ไหล ผา นข้ัวไฟฟาแทน ซง่ึ ทำใหอ เิ ลก็ ตรอนว่งิ ชนอะตอมของไอเดียมจนแตกตัวเปน ไอออนเปลง แสงออกมา และเม่อื ไมมีกระแสไฟฟา ไหลผา นความรอนที่ไสหลอดทังสเตนก็จะลดลงหลอดไอโซเดยี มจะใหแสงสวา งทมี่ สี ีคอนขา ง เหลอื ง ซง่ึ นิยมนำไปติดตามถนนและสะพานตา งๆ รูปที่ 2.7 หลอดไอโซเดียม ทม่ี า : (https://www.thaitechno.net สืบคน วันท่ี 28 เมษายน 2565) 2.2 เครอ่ื งใชไฟฟาทีใ่ หพลังงานความรอ น 2.2.1 หมอหุงขาวไฟฟา เปน อุปกรณใหค วามรอนประเภทหงุ ตม อำนวยความสะดวกใหกบั เราเพราะชว ยใหข าวสกุ ในระยะเวลาทไ่ี มมากนกั หมอหุงขาวไฟฟา มีหลายขนาดดวยกนั เชน ขนาด 1.1 ลิตร, 1.5 ลิตร และ 2.8 ลิตร เปนตน ซง่ึ หมอ หุงขา วที่มีขนาดความจมุ ากจะสิ้นเปลอื งกระแสไฟฟา มากกวา หมอหุง ขาวทม่ี ีขนาดความจนุ อย สำหรบั หมอหุงขาวไฟฟาที่ใชตามบานเรอื นของเราจะใชแ รงเคลอื่ นไฟฟา ขนาด 220 โวลต และความถ่ี 50 เฮิรตซ

60 รูปท่ี 2.8 สว นประกอบของหมอหุงขาวไฟฟา ท่มี า : (http://elearning.nsru.ac.th สืบคนวนั ที่ 28 เมษายน 2565) สว นประกอบท่สี ำคัญของหมอหุงขา วไฟฟา 1) อุปกรณใหความรอ น หรอื แผน ความรอนท่ใี ชในหมอหงุ ขา ว จะทำมาลวดนโิ ครม หรือ เรียกวา นกิ เกลิ -โครเมียม อลั ลอย ซึง่ มสี วนผสมของนิกเกลิ 60 % โครเมยี ม 16 % และเหล็ก 24 % สามารถ ทนความรอ นไดส ูงประมาณ 926 องศาเซลเซียส แผนความรอ นท่ใี ชกับหมอหุงขาวมี 2 แบบ ไดแ ก แผนความ รอ นแบบก่ึงปด และแผนความรอ นแบบปด 2) อุปกรณควบคุมอุณหภมู ิ เรยี กวา เทอรโมสตตั ทำหนาท่ีควบคมุ อุณหภูมไิ มใหรอนเกนิ ไป เทอรโมสตตั ท่ีใชใ นหมอหุงขา วมี 2 แบบ ไดแก แบบเมเ หลก็ และแบบไบเมทอลิก ซึ่งทำมาจากโลหะ 2 ชนิด คือ ทองแดงและเหล็ก การทำงานของหมอหุงขา ว ภาชนะบรรจหุ มอหงุ ขา วจะวางอยบุ นแผนความรอน ซึ่งบรเิ วณกึ่งกลางดา นลางจะมีเทอร โมสตัตติดต้ังอยู โดยแรงจากสปรงิ จะดนั ใหเ ทอรโ มสตตั สมั ผสั กับดานลางของภาชนะตลอดเวลา สว นความรอน ทห่ี มอหุงขาวไดร บั จะมาจากแผนความรอนโดยตรง ทำใหความรอ นแผก ระจายไปยังภาชนะบรรจขุ าว ตลอดเวลา และความรอนยังแผไ ปยงั เทอรโมสตัตอีกทอดหนึง่ ดว ย ในขณะทีห่ มอหุงขา วทำงานนนั้ นำ้ ในหมอ จะเดอื ดไปเร่ือย ๆ และเมอื่ น้ำใกลแ หงขาวเร่มิ สกุ ความรอนทีแ่ ผก ระจายไปกับไอน้ำจะนอ ยลงจนกระทั่งน้ำใน ขา วระเหยออกไปหมดและขาวท่หี งุ สุก ความรอนถึงอณุ หภูมทิ ตี่ ั้งไว จะทำใหเ ทอรโมสตตั ทำงานบังคับให หนา สมั ผัสแยกจากกนั ตดั กระแสไฟฟา ท่ีไหลผา นแผนความรอน ซึ่งส้ินสุดกระบวนการหงุ ขาว 2.2.2 เตารดี ไฟฟา เปน อปุ กรณท เี่ ปลีย่ นจากพลงั งานไฟฟาเปนพลงั งานความรอน การรีดผา ในอดตี น้ันจะใชเตารดี เหลก็ และใชค วามรอนจากถา นไฟท่ีนำมาใสล งไปเพื่อใหเ หล็กรอนแลวนำมารีดบนผา และหากตอ งการใหผาเรียบมากย่ิงขนึ้ กจ็ ะตองพรมนำ้ ลงไปบนผา ดว ย

61 เตารีดไฟฟาเปนอุปกรณท ่ีมีแผนความรอ นอยูภายในเพ่ือใหความรอนออกมา การทำงานของ เตารดี จะตอ งใชพ ลังงานไฟฟา มาก ดงั น้นั เราจะพบวาเตารีดสวนใหญใชพลงั งานไฟฟามากกวา 1,000 วตั ต ซ่ึง ทำใหกระแสไฟฟาที่ไหลเขาสเู ตารีดน้ันมากกวา 5 แอมแปร ดงั นั้นสายไฟของเตารีดจงึ มขี นาดใหญเ สมอ สวนประกอบของเตารีดไฟฟา 1) สายไฟและปล๊ัก เปนสายท่ีทนความรอ นแลทนตอดารเสียดสีกับสงิ่ ตา ง ๆ ในขณะทเ่ี รารดี ผา สายไฟมีสว นผสมของนกิ เกิลและหมุ ดวยฉนวนทนความรอน เชน แอสเบสทอส และหุมดวยไนลอนอกี ชน้ั หนึ่ง 2) มอื จบั ทำมาจากวสั ดุประเภทพลาสตกิ ทนความรอ น 3) ฝาครอบ ทำหนาทเี่ ปนสวิสซอ ัตโนมตั ิตัดตอ กระแสไฟฟาท่ไี หลผานแผนความรอน ซ่งึ หนาสัมผสั จะถกู ควบคมุ การทำงานโดยแผนไบเมทอล 4) หนา สัมผสั ทำหนา ทเ่ี ปนสวิสซอัตโนมตั ติ ัดตอกระแสไฟฟา ท่ีไหลผา นแผน ความรอน ซึ่ง สมั ผัสจะถูกควบคมุ การทำงานโดยแผนไบเมทอล 5) เหลก็ กดแผนความรอน จะทำหนา ที่กดแผนความรอนใหแนบแนน กบั พื้นเตารีด 6) แผนความรอ น มี 2 แบบ ไดแ ก แบบก่งึ ปด และแบบปด 7) แผน ตั้งเตารีด ทำมาจากโลหะอะลูมิเนยี ม ทำหนา ทปี่ องกนั ความรอนจากพ้นื เตารีด 8) แผนกนั้ ความรอ น ทำมาจากโลหะอะลมู ิเนียม ทำมาจากวสั ดุประเภท แอสเบสทอล ซึ่งมึ ความสมบัตเิ ปนฉนวนความรอน โดยแผน ก้ันความรอนจะวางอยูร ะหวา งเหล็กกดแผน ความรอ นกับแผน ความ รอ น ทำหนา ทป่ี องกนั ความรอนแพรกระจายมาท่ีมือขณะรีดผา 9) พนื้ เตารดี พ้นื เตารดี ทำมาจากเหลก็ ชบุ โครเมียม ทำหนา ทเ่ี ปน ตัวผา นความรอ นจากแผน ความรอนไปยังผา ทีร่ ดี 10) ลวดตานทานและหลอดไฟ ลวดตานทานจะตออยกู บั แผนความรอ น และมหี ลอดไฟตอ แบบขนานกับลวดความตา นทาน ดังน้ันเมอ่ื มีกระแสไฟฟาไหลผานแผนความรอนก็จะไหลผานลวดความ ตา นทานดว ย ซึ่งจะทำใหห ลอดไฟสวา งและถา ไมมีกระแสไฟฟา หลอดกจ็ ะดับ หลกั การทำงานของเตารดี ไฟฟา เมือ่ กระแสไฟฟา เขา สูเตารีด กระแสไฟฟา จะไหลผา นไปยังหนาสัมผัส ลวดความรอ นและ ลวดความตา นทานตามลำดบั ซึ่งจะทำใหแผนความรอ นเกิดความรอนและสง ผา นความรอนใหก บั พน้ื เตารดี สว นแผน ไบเมทอลซึ่งยดึ ติดอยกู บั พนื้ เตารีดกจ็ ะไดรับความรอ นดงั กลาวดว ย โดยเมอ่ื แผน ไบเมทอลไดร ับความ รอนจะเกดิ การงอตวั ตามปริมาณกระแสไฟฟา ท่ีไดรบั ซง่ึ จะสง ผลใหแ รงกดระหวา งหนา สัมผัสนอยลงจนเมื่อพ้ืน เตารดี รอ นจนถึงระดบั อุณหภูมทิ ตี่ ั้งไว หนา สัมผสั ก็จะเปด ออกตดั กระแสไฟฟา ไมใ หไหลผา นแผนความรอนเตา รีดกจ็ ะเย็นตวั ลง ทำใหแ ผน ไบเมทอลเร่ิมเหยียดตัวตรงตามสภาพเดิม และจา ยกระแสไฟฟา ใหก ับแผน ความ รอ นอีกครัง้ ปจ จบุ ันไดพ ัฒนาเปนเตารดี ไฟฟา แบบอัตโนมตั ิ เพราะสามารถควบคุมอุนหภูมิไดโดยอัตโนมตั ิ นอกจากน้นั ยังมเี ตารีดไอนำ้ ซง่ึ ผใู ชไ มตอ งพรมนำ้ ลงบนผาขณะรดี ขอแนะนำในการใชเ ตารดี ซ่งึ มีดังนี้

62 1) ควรปรบั ระดับความรอนใหเหมาะสมกบั ชนดิ ของผา ท่รี ดี เชน ผาขนสตั ว ผา ไนลอน หรอื ผาแพร จะตอ งรีดดวยความรอ นไมส งู มากนัก สว นผาลินนิ จะตองใชความรอนสูงมากขึน้ 2) ควรรดี ผา คร้งั ละจำนวนมาก จะประหยดั ไฟมากกวารดี คร้งั ละตวั หรือจำนวนนอยๆ 3) ควรเริม่ จากผา บาง ๆ กอน แลวจึงรดี ผาที่มเี น้ือผา หนา เพราะจะไดใชป ระโยชนจาก ความรอนทส่ี ะสมไวและควรถอดปลั๊กออกกอนทจ่ี ะรดี เสร็จประมาณ 3 นาที 2.2.3 กาตม นำ้ ไฟฟา เปนอปุ กรณที่ใชในการตมน้ำ ภายในจะมสี ว นประกอบที่เปนอุปกรณ ทำความรอนหรอื แผน ความรอนคลา ย ๆ กับหมอ หงุ ขา วไฟฟา โดยปกติแลวกาตม นำ้ ไฟฟาจะออกแบบให สามารถตมน้ำใหอ ุณหภมู สิ งู ถึงจุดเดอื ดของน้ำคอื ประมาณ 100 องศาเซลเซลี ส โดยถาเปน กาตมนำ้ อบบ อตั โนมตั ิจะมีอปุ กรณควบคมุ อณุ หภูมิ ทำหนา ทเี่ ปนตวั ตัดกระแสไฟฟา สวนประกอบของกาตมน้ำไฟฟา 1) สว นประกอบทางกล 1.1) ท่ีกดนำ้ 1.2) ฝาปด ดานใน 1.3) ตัวกาตมนำ้ 2) สว นประกอบทางไฟฟา 2.1) ลวดความรอ น 2.2) เทอรโ มสตตั 2.3) ปลกั๊ เสียบ 2.4) หลอดแสดงสภาวะการทำงาน รปู ท่ี 2.9 สวนประกอบของกาตม น้ำ ทม่ี า : (https://th.techinfus.com สบื คน วนั ที่ 28 เมษายน 2565) หลักการทำงานของกาตม น้ำแบบปลอ ยแรงดันอากาศ

63 เมือ่ มกี ระแสไฟฟา ไหลผานหนา สมั ผัสของเทอรโ มสตตั และชดุ ลวดความรอ นทที่ ำใหนำ้ รอน จะทำใหน ้ำทอ่ี ยภู ายในกาตมน้ำมอี ุณหภมู สิ งู ขึน้ ไปเร่อื ย ๆ จนถึงประมาณ 90-100 องศาเซลเซยี ส จะทำให แผนไบเมทอลิกโคงงอทำใหห นา สมั ผสั แยกออกจากกัน จากน้นั ลวดความรอนชุดรกั ษาอุณหภูมขิ องน้ำ ท่ีตอ ขนานอยูกบั หนาสมั ผสั จะใหความรอ นกับนำ้ เพื่อใหอณุ หภูมิของน้ำอยูในระดบั คงที่ตลอดเวลา ซึ่งทำใหน ้ำที่ อยใู นกาตม น้ำมีอุณหภูมิประมาณ 90-100 องศาเซลเซีลส ตลอดเวลาที่เราเสยี บปลัก๊ และมกี ระแสไฟฟา ไหล เขา สูกาตม น้ำ 2.2.4 เครอ่ื งทำน้ำอนุ เปนอุปกรณท ่ที ำใหน ำ้ รอนโดยน้ำจะไดรบั ความรอ นจากลวดทำความ รอ น จนมอี ุณหภูมิตามทต่ี ้งั ไว จากน้ันเทอรโมสตัตตัดกระแสไฟฟา ไมใ หไ หลผา นลวดความรอ นอีก เครือ่ งทำน้ำอนุ แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแ ก 1) แบบขดลวดความรอ นอยูภายนอก 2) แบบขดลวดความรอ นอยูภ ายใน สว นประกอบทสี่ ำคัญของเครื่องทำน้ำอนุ 1) อปุ กรณสรา งความรอนหรือลวดความรอ น 2) อปุ กรณค วบคุมอุณหภมู หิ รือเทอรโ ทสตัต 3) สวิสซแรงดนั 4) หลอดไฟแสดงสภาวะการทำงาน รปู ท่ี 2.10 สวนประกอบเครื่องทำนำ้ อนุ ทมี่ า : (https://www.chiangmaiaircare.com สบื คน วันที่ 28 เมษายน 2565) หลกั การทำงานของเครื่องทำนำ้ อนุ เมอื่ เปด เครือ่ งกระแสไฟฟา จะไหลเขาสวู งจรผานไปยังตวั ควบคุมอณุ หภมู ขิ องน้ำและ ผา นไปยงั ลวดความรอ น ซ่งึ จะทำใหนำ้ ในถงั ไดร บั ความรอนจาดลวดความรอนจนมีอุณหภมู ิสูงข้ีนตามที่ต้ังไว จากนนั้ เทอรโ มสตัตตะตัดกระแสไฟฟา ไมใ หไหลเขาสูล วดความรอนอกี จนกระท่ังอณุ หภูมิของน้ำลดลง เนอ่ื งจากผใู ชน ำนำ้ อนุ จากถังออกไปใชง าน หรอื เม่ือมีน้ำเย็นปริมาณใหมไหลเขา แทนท่ี เทอรโ มสตตั จะ เช่อื มตอ วงจรใหกระแสไฟฟา ไหลเขา สขู ดลวดความรอนอกี ครัง้ เริ่มกระบวนการทำน้ำอุนอีกคร้ัง

64 2.3 เครือ่ งใชไ ฟฟาท่ใี หพลังงานกล พลงั งานกล หมายถงึ พลังงานที่ทำใหวตั ถุเกดิ การหมุน หรอื เกดิ การเคลื่อนท่ี หรือเปลีย่ นขนาดของ วตั ถุ หรอื เปลย่ี นทิศทางการเคล่ือนทีข่ องวตั ถุ อปุ กรณท่ีสามารถเปล่ียนจากพลงั งานไฟฟาเปนพลังงานกลคือ มอเตอร ซ่งึ พลงั งานกลท่ีไดจะอยใู นรปู ของการ หมนุ ดงั นั้นเครอ่ื งใชไ ฟฟา ประเภทนจ้ี ะมมี อเตอรเปนอุปกรณห ลักในการทำงาน ตวั อยางเครอ่ื งใชไ ฟฟา ประเภทนี้ ไดแก พดั ลม เครื่องปรบั อากาศ เครื่องดูดฝุน เครื่องปมนาํ้ เคร่อื งซักผา และเครือ่ งเปาผม เปนตน 2.3.1 พดั ลม เปนเคร่ืองใชไ ฟฟา ท่ีมีอยูใ ชก ันอยูทว่ั ไป การทำงานของพัดลมจะเปล่ยี นจากพลงั งาน ไฟฟาใหเ ปน พลงั งานกล โดยใชม อเตอรควบคุมการหมุนของใบพัดทำใหเ กิดลมออกมาใหความเย็นแกเ ราไดพดั ลมมหี ลายชนดิ ไดแก พัดลมตัง้ โตะ พดั ลมตั้งพ้ืน และพัดลมแบบตดิ ผนงั การควบคมุ ความเร็วของมอเตอรก ระแสตรงหลกั การทำงานของอปุ กรณค วบคุมความเร็วของมอเตอร โดยมีข้นั ตอนดังนี้ 1) ตอ มอเตอรเ ขา กับตวั ควบคุมกระแสไฟฟา โวลตมิเตอร สวิตช และถานไฟฉาย 2) เล่ือนปมุ ปรับความตา นทานใหมีคา มากท่สี ดุ แลวเปด สวติ ช สงั เกตการเปลยี่ นแปลง 3) คอยๆ ปรบั คา ความตา นทานใหมีคานอยลง โดยแตละครง้ั ทป่ี รับคา ความตา นทานให สังเกตความเรว็ ในการหมนุ ของมอเตอร รปู ท่ี 2.11 สวนประกอบของพัดลมแบบต้ังโตะ ที่มา : (https://www.songthamelec.com สบื คนวนั ที่ 28 เมษายน 2565) พัดลมตั้งโตะมสี วนประกอบที่สำคญั ดงั น้ี 1) มอเตอรไฟฟากระแสสลับ 2) ตวั เครือ่ ง 3) ตะแกรงหลัง 4) ใบพัด 5) ตวั ยดึ ใบพัดกัลปแกนมอเตอร 6) ตะแกรงหนา หลกั การทำงานของพัดลมและขอควรปฏิบตั ิในการใชพ ดั ลม

65 1) ควรใชพดั ลมต้ังพืน้ หรือตั้งโตะแทนพัดลมติดเพดานเพราะจะกนิ ไฟนอ ยกวา พัดลมติด เพดานประมาณคร่งึ หนึ่ง 2) อยาเปดพดั ลมทงิ้ ไวเ มื่อไมมีคนอยู 3) เมือ่ เลิกใชแลว ควรปด พดั ลมและถอดปล๊ักออก 4) ปรบั ระดบั ความเรว็ ลมพอสมควร 5) เลอื กขนาดใหเหมาะสมกับการใชง าน 6) ควรเปด หนาตางใชล มธรรมชาติแทนถาทำได 2.3.2 เครอื่ งเปาผม เปน เครอ่ื งใชไ ฟฟาทช่ี วยทำใหผ มแหง และชวยในการจัดตกแตง ทรงผมตาม ตอ งการ เคร่ืองเปาผมสามารถเปาได ทั้งลมรอ นและลมเย็น สามารถเลอื กไดต ามความตอ งการของผูใ ช สว นประกอบของเครื่องเปา ผม 1) โครง 2) สายไฟ 3) ลวดความรอนหรือฮตี เตอร 4) มอเตอร 5) ใบพดั ลมจะเปน แบบโบลเวอร 6) สวิสซควบคมุ เครื่อง 7) อุปกรณควบคุมอุณหภมู ขิ องลวดความรอ น รูปที่ 2.12 สว นประกอบเครื่องเปา ผมแบบไฟฟา ท่มี า : (https://th.techinfus.com สบื คน วันที่ 28 เมษายน 2565) หลกั การทำงานเครื่องเปาผม ไดรเ ปาผมมสี ว นของการทำงาน 2 สว น คือ 1) สวนของมอเตอรพ ัดลม เมอื่ เสียบปลั๊กไฟAC 220 V 50 Hzผา น SW 1 เมอื่ กดสวทิ ช SW 1 ON ไฟไหลผานขดลวดสว นท่ีอยูกับที่ L 1 ผานแปรงถา น Aไหลผานเขา ขดลวดสว นทเ่ี ครื่องท่ี L 2 ไหลผาน

66 แปรงถาน B ออกไปยังขวั้ ปล๊ักไฟ AC ครบวงจรทำใหเกดิ การหมนุ ของแกนขดลวด ซึง่ ติดใบพดั ลม ทำใหเ กิด การเปา ลมออกทางดา นหนาของไดรเ ปา ผม 2) สวนของขดลวดใหความรอน เมือ่ กดสวิทช SW2 ON ไฟไหลผานขดลวด L1 ขดลวดนโิ ครม พนั ขดอยบู นฉนวนทนความรอ น เชน แผนไมกา แข็ง ไฟฟาไหลออกอีกทางหนึ่งเขา สายปลกั๊ ครบรอบของไฟฟา ทำใหขดลวดรอนแดง และเกิดความรอน ถกู ลม จากการหมุนของมอเตอร พดั พานำความรอนออกมาและใชใ นการเปา ไดรเ สน ผม ขอควรจำ มอเตอรที่ใชแ ปรงถา น จะเปนมอเตอรที่ทีความเร็วรอบสูงมาก และถามอเตอรใ ชข ดลวดเสนใหญ ขดลวดเสน ใหญกินกระแสมาก แรงบดิ สูงมาก เครื่องใชไ ฟฟาท่ีใชแ ปรงถาน เชน เดียวกับไดรเ ปา ผมและ มอเตอรเปนลักษณะเดียวกนั สว นประกอบของเคร่ืองดดู ฝุน มีดงั น้ี 1) มอเตอร 2) พัดลมดูดฝุน 3) อปุ กรณประกอบการดดู ฝุน 4) ชอ งเกบ็ ฝนุ 5) ตัวควบคมุ แรงดูด 6) ตวั เลอื กดดู 7) ชอ งเกบ็ สายไฟ 8) ชองเกบ็ อุปกรณ การแกไขกรณีมเี หตขุ ดั ของจากการใชงานเคร่อื งดูดฝนุ มีดงั นี้ 1) เคร่ืองดูดฝนุ ไมมแี รงดูด อาจจะมีสาเหตุมาจาก 1.1) ถุงเกบ็ ฝุน เต็ม 1.2) ทอดูดฝุนรั่วหรืออดุ ตัน 1.3) ขอ ตอของทอดูดหรอื ชนิ้ สว นตางๆ อาจจะไมแ นน จึงทำใหมีอากาศรวั่ ออกมา 1.4) มอเตอรข ัดของ ทำใหพัดลมทำงานไมเ ปน ปกติ 2) เครื่องดดู ฝนุ ไมทำงานหรือทำงานไมเปนปกติ . ) ไมมีกระแสไฟฟาเขา เคร่ือง ซ่งึ อาจมีสาเหตมุ าจากฟวสข าด ขว้ั สายหลุด หรือสวิตชเ สีย . ) มอเตอรไหม หรืออาจจะหมุนไมสม่าํ เสมอเนือ่ งจากคอมมวิ เตเตอรส กปรก ข้ัวไฟอาจจะ หลวม หรอื ขดลวดอารเมเจอรบ างสวนไหม 3) เครื่องดดู ฝุนมีเสียงดังผิดปกติ 3.1) บุชหรืออปุ กรณร องรบั เพลาขาด 3.2) ใบพดั ของพดั ลมหลวมหรอื หกั 3.3) มสี ิ่งแปลกปลอมตดิ อยูกับพดั ลม

67 2.3.3 เครอื่ งซักผา เครื่องซักผา เปน เครือ่ งใชไ ฟฟา ท่ีอำนวยความสะดวก ใชใ นการซกั ผา ชวยใหซ กั เสอ้ื ผา ไดสะดวกและเสร็จรวดเรว็ ในปจ จบุ นั เครอ่ื งซักผามีท้ังท้ังระบบซกั ผา ธรรมดาไมซับซอน บางรุนเปน ระบบ อัตโนมัติ ซักผาไดเ ร็ว และสามารถนำผา ออกมารดี ไดเลย สวนประกอบเคร่อื งซักผาแบบธรรมดา และใหผูเ รียนระบุชอื่ สว นประกอบตา งๆของเครื่องซกั ผาแบบ ธรรมดา รปู ท่ี 2.13 สว นประกอบของเครื่องซกั ผา แบบธรรมดา ท่มี า : (https://th.techinfus.com สบื คน วันท่ี 28 เมษายน 2565) หลักการทำงาน เครือ่ งซักผา มสี วนของการทำงาน 2 สวน คอื 1) สวนของมอเตอรซักผา ( MOTOR WASH ) ไฟฟาจากปลั๊กไฟ ไหลไปรอที่ขว้ั สวิทช 13 เมอ่ื บดิ สวทิ ช TIMER WASH ไปทางทิศทางตามเข็มนาิกา ทำ ใหห นา หนา สมั ผสั สวทิ ช 13 แตพกนั ไฟไหลผา น SELECTOR 1 ซึ่งสวทิ ช SELECTOR 1 ใชเ พ่ือปรับเลือกวาง จะใหซ กั ผานทางเดียวหรอื 2 ทาง ( เลือกใหม อเตอรห มนุ ทางเดยี ว หรอื มอเตอรหมุน 2ทาง ) ถาเลอื กปรบั ไป ทาง L ไฟจะไหลไปท่ี T2 (สวทิ ช TIMER WASH เปน สวิทชทใี่ ชระบบการทำงานแบบตัง้ เวลา จะมกี ลไก และ เฟอง เปนตวั ทดรอบหมนุ ในขณะทีเ่ ฟองหมุน ก็จะมีกลไฟ ไปดนั หนา ผัมผัสของสวทิ ช T2 และT1 ให หนา สมั ผัสสวทิ ชแ ตะกัน ตามชวงเวลาทีไ่ ดออกแบบไว ขน้ึ อยกู ัยยห่ี อ และรุน ซ่งึ จะทำงานคลายๆ กนั แต รปู แบบของตัว MOTOR WASH จะมรี ูปรางตา งๆ กนั ) ถา กลไกของสวิทช MOTOR WASH ของ T2 สวทิ ช แตะทาง L ไฟจะไหลเขาทางมอเตอรท ขี่ า 1 ซึง่ ขณะน้ีขา 1 จะกลายเปนขารนั R และมี คอมเดนเซอร ตอ ครอมไปท่ีขา 2 ซ่ึงท่ีขา 2 จะเปน ขาสตารท S ทำใหมอเตอรออกตัวหมุน ไฟไหลผา นขดลวดรันครบรอบท่คี อม

68 มอนด C ออกทางสายปล๊กั ไฟครบรอบไฟ และมอเตอรจ ะหมุนซายหรอื หมุนขวาขึน้ อยูกับสวิทช MOTOR WASH หนาสมั ผสั สวทิ ชจ ะแตะทางดานใดและทำงานตอเนือ่ งกนั จนกวา สวทิ ช MOTOR WASH ทีต่ ง้ั เวลา ไวจ ะ OFF ทำใหไฟหยุดไหล มอเตอรถ งั ซักหยุดการทำงาน 2) สวนของมอเตอรป น แหง หากตองการปน แหง ผาท่ซี กั แลว เม่ือไสผา ลงในถังปนแหง แลวปด ฝา สวทิ ช SW1 จะแตะไฟไหลผา นมา ท่สี วิทช SW2 เปนสวิทชต ้ังปน แหง (TIMER SPIN) เมื่อบนิ สวทิ ชทางตามเข็มนาิกา หนาสัมผสั สวทิ ชจะแตะ ไฟไหลเขาขดลวดรัน R และไฟผานคอมเดนเชอร เขาขาสตารท S ทำใหม อเตอรออกตัวหมนุ ไฟไหลผา น ขดลวดรนั รอบทข่ี าคอททอนด C ทำใหม อเตอรห มุนปน ผา ใหแหงมอเตอรจะหยดุ เม่ือสวทิ ชตงั้ เวลาหมุนมาอยูที่ ตำแหนง OFF หรอื ถา เปด ฝาถงั ปนแหง ออกสวทิ ช SW1 กจ็ ากออก ทำใหไฟหยุดไหลผา น MOTOR SPIN ผลก็ คอื มอเตอร หยดุ หมนุ หยดุ การปน แหง 2.4 เครื่องใชไฟฟา ท่ีใหพ ลังงานเสียง เครือ่ งใชไฟฟา ท่ีใหพลังงานเสียง ซ่งึ ไดแก 2.4.1 เคร่ืองรับวิทยุ เปน อปุ กรณท ีเ่ ปลยี่ นวสัญญาณไฟฟา ความถีว่ ทิ ยใุ หเปน สญั ญาณเสยี ง ซง่ึ ภายใน เครื่องวทิ ยุจะมีอุปกรณอ ิเล็กทรอนิกสตาง ๆ เชน ทรานซสิ เตอร ไดโอต ตวั ตา นทาน ตวั เก็บประจุ ขดลวดพนั อยูร อบแกนเฟอรไรต สานอากาศ และลำโพงเสียง โดยอุปกรณเหลานีจ้ ะเชื่อมตอกันเปนวงจรประกอบกนั เปน ภาคตา ง ๆ โดยมหี ลกั การทำงานดังภาพที่ 2.15 รูปท่ี 2.14 การทำงานของเครื่องรับวิทยุ ทม่ี า : (http://www.rmutphysics.com สบื คนวนั ท่ี 28 เมษายน 2565) 2.4.2) เครอ่ื งบนั ทกึ เสียง เปน อปุ กรณไฟฟา ท่ีเปลี่ยนจากพลังงานไฟฟาเปนพลังงานเสียง โดยมี หลกั การทำงานดังภาพท่ี 2.16

69 รปู ที่ 2.15 การทำงานของเครื่องบนั ทกึ เสียง ท่มี า : (http://www.rmutphysics.com สบื คน วนั ท่ี 28 เมษายน 2565) 2.4.3) เคร่ืองขยายเสยี ง รปู ที่ 2.16 การทำงานของเคร่ืองขยายเสียง ทม่ี า : (http://www.rmutphysics.com สบื คน วนั ที่ 28 เมษายน 2565) ปจ จบุ นั เครอ่ื งขยายเสียงถุกนำมาใชรวมกับอปุ กรณอ ่นื ๆ อีกหลายอยาง เชน อปุ กรณืบนั ทกึ เสยี งทำให เราสามารถเก็บสยี งไวก อนแลวนำมาฟง ในภายหลังได 2.5 สรุปสาระสำคญั 1.5.1 เครอ่ื งใชไ ฟฟา ท่ใี หแสงสวาง จะเปล่ยี นจากพลงั งานไฟฟาเปนพลังงานแสง โดยหลอดไฟมี 2 ประเภท คือ หลอดไฟธรรมดาแบบมีไสและหลอดเรืองแสง โดยหลอดไฟฟา ท่ีใชตามบา นเรือนจะมีทัง้ หมดไฟ ธรรมดา โดยมหี ลกั การคอื เมื่อกระแสไฟฟาไฟลผานไสห ลอดซึ่งมคี วามตานทานไฟฟาสงู จะทำใหพลงั งานไฟฟา เปลีย่ นเปนพลังงานความรอนและทำใหไสห ลอดรอนตนเปลง แสงออกมา สวนหลอดฟลูออเรสเซนซ การ ทำงานจะตองตอกบั สตารต เตอรเ พ่ือทำหนา ท่ีเปน สวิตซเชือ่ มตอใหว งจรทำงานไดในชวงแรก และตอ กับบัล ลาสตเ พื่อเหนย่ี วนำทใหเ กดิ แรงดันไฟฟา สูงขน้ึ เพยี งพอท่ีจะทำใหประจุไฟฟาใหหลอดแตกตวั และเคล่ือนที่ได

70 ครบวงจร ปจจุบันมหี ลอดเรืองแสงทใี่ ชกันอยูห ลายชนดิ เชน หลอดนีออน หลอดไอปรอท และหลอดไอ โซเดยี ม 1.5.2 เครื่องใชไฟฟาทใี่ หพลงั งานกล จะมอี ุปกรณท่ีสามารถเปลย่ี นจากพลังงานไฟฟา เปนพลังงานกล คอื มอเตอร ซงึ่ เปน พลงั งานกลทีไ่ ดจะอยใู นรปู ของการหมุน ดงั นั้นเคร่ืองใชไ ฟฟาประเภทนีจ้ ะมีมอเตอรเปน อปุ กรณหลักในการทำงาน ตัวอยา งเครอ่ื งใชไฟฟาประเภทนี้ ไดแ ก พดั ลม เครือง ปรบั อากาศ เครื่องดดู ฝุน เครอ่ื งปมน้ำ เคร่ืองซักผา และเคร่ืองเปา ผม เปนตน 1.5.3 เครื่องใชไฟฟาทีใ่ หพลังงานความรอ น เปน อปุ กรณท่ใี ชเปล่ยี นพลงั งานไฟฟาเปนพลังงานความ รอ น เพื่อนำความรอนไปใชป ระโยชนต อ ไป ปจจบุ ันมีการผลติ และใชงานกันมาก เชน หมอหุงขา วไฟฟา กาตม น้ำไฟฟา เตารดี ไฟฟา เปน ตน เคร่ืองใชไ ฟฟาประเภทนมี้ สี ว นประเภทนมี้ ีสว นประกอบที่สำคญั ไดแก ขด ลวดความรอ นหรอื แผน ความรอน (Heater) เสนลวดที่ใชเ ปน ขดลวดความรอ นของเคร่ืองใชไ ฟฟาประเภทน้ี เรียกวา นิโครม (Nichrome) มีความตา นทางสูงและจุดหลอดเหลวสงู ซง่ึ ทำใหขดลวดไมขาดเม่ือเกดิ ความ รอนข้นึ และมีสวิสซความรอนอัตโนมตั ิ (Thermostat) ทำหนาที่ควบคมุ อุณหภมู ิใหค งท่ี 1.5.4 เครอ่ื งใชไฟฟาทใี่ หพลังงานเสยี ง ไดแก เครือ่ งรบั วิทยุ เครอื่ งบันทึกเสยี ง และเครอ่ื งขยายเสยี ง โดยมอี ปุ กรณท ส่ี ำคัญคือ ไมโครโฟนจะเปลี่ยนจากสญั ญาณเสียงเปน สัญญาณไฟฟาแบะเพอ่ื ใหเสียงมีความดัง มากขึ้นจะมีความดงั มากขนึ้ จะมเี คร่ืองขยายเสียงซง่ึ ปจ จุบันมีอปุ กรณอ ิเล็กทรอนกิ สจ ำพวกไอซมี าชวยขยาย สัญญาณใหแ รงมาขึน้ จากน้ันจะตอกบั ลำโพงเพอื่ เปลี่ยนจากสัญญาณไฟฟาท่ีขยายแลว น้ันกลับมาเปน เสยี งให เราไดย ินตามสญั ญาณเสียงท่ีปอ นเขาไป