มุฮัมมัด (ศ.) รัศมีนิรันดร 1

๒. วิเคราะหก ารกระทําและวรี กรรมของเขาผนู น้ั ในสงั คม ๓. ความเช่ือและทัศนะของเพื่อนและสหายและผูใกลชิดไดกลาวถึงความดีของเขาโดยไม หวังผลอะไร เราสามารถพิสูจนความศรัทธาของอบูฏอลิบดวยสามหนทางน้ีไดอยางชัดเจนคือ แทจริง บทกวีและคําสรรเสริญของเขาไดแสดงการยืนยันถึงความศรัทธาและความบริสุทธิ์ของเขา โดยเฉพาะอยา งยงิ่ การรบั ใชและการเสยี สละของอบฏู อลบิ ในชว งสิบปสุดทา ยของชีวติ เขา ไดย ืนยัน ถึงความศรทั ธาตอ อิสลามอยา งไมนา เชอื่ สวนทัศนะของเพอื่ น และญาตใิ กลชิดเชอ่ื วาทา นอบูฏอลิบ เปนมุสลิมคนหน่ึงและมีศรัทธา ตอทานศาสดาโดยไมมีเพ่ือนและญาติคนใดจะกลาวส่ิงอ่ืนไป นอกจากการยืนยันท่ีวาทานอบูฏอลิบมีศรัทธาตออิสลาม และเราจะนําสามประการน้ีมาวิเคราะห อยางสมบูรณ ดงั น้ี ขมุ ทรัพยท างดานวิชาการของทา นอบฏู อลบิ จากการท่ีเราไดอานบทกวีและบทสรรเสริญของ อบูฏอลิบซึ่งเราจะยกบางบทมาวิเคราะห จะพบวา ทานอบูฏอลิบเปน ผูทีม่ ีความรแู ละเปนทป่ี ราชญ ๑.) โอมวลมนุษยทั้งหลาย จงรูเถิดวา มุฮัมมัด เปนศาสดาเหมือนกับศาสดามูซาอละอีซา บุตรของมัรยัม เขาไดนําทางนํามาใหเรา เหนือนดีงท่ีบรรดาศาสดาไดนํามานั่นเองท่ีศาสดาทั้งหมด จะนาํ คาํ ส่งั ของอัลลอฮมฺ านําทางและปกปอ งเราจากความบาป”(๑๘๐) ๒.) พวกกุเรชคิดหรือวา สามารถจะฆา (มุฮัมมัด) ไดแตทวานี่เปนเพียงความเพนฝนของ พวกเจาเทาน้ัน เขาคือศาสดาผูนําวิวรณจากพระผูอภิบาลใครก็ตามกลาววา เราไมตามนั่นคือความ เสยี ใจ (ในภายหนา ) (๑๘๑) ๓.) พวกเจาไมรูดอกหรือวาฉันไดพบมุฮัมมัดศาสนทูตเหมือนกับมูซาท่ีถุกบันทึกไวใน คมั ภีรเกา แก แทจ รงิ ทุกสรรพสงิ่ จะใหความรักตอ เขา และจะตองไมทรยศผูทพี่ ระเจาไดเ ลอื กมาใหมี ความรักตอ เขา”(๑๘๒)

สรุปจากบทกวีขางตนสามารถพิสูจนและความศรัทธา ของอบูฏอลิบตออิสลามไดอยาง ชัดเจนและเพียงพอ หากผูอานแสวงหาความเปนจริงผูที่ไมมีอคติใดๆก็จะเขาใจวาทานอบูฏอลิบ คือมุสลิมทานหน่ึงที่ไดรับอิสลามในสมัยน้ัน แตทวาดวยกับเปาหมายทางการเมืองในผูปกครองใน ราชวงศอุมัยยะฮ ไดโฆษณา ทําลายลูกหลานของอบูฏอลิบจึงทําใหบางคนไมตองการจะนําความดี ของมากลา วหรือนาํ เรอ่ื งความศรัทธาของเขามาเปดเผย อีกดานหน่ึงทานอบูฏอลิบเปนบิดาของอะลีโดยผูปกครองไดใชอํานาจรัฐโฆษณาทําลาย ความประเสริฐของทานอยูเพราะการยอมรับอิสลามและศรัทธาของอบูฏอลิบถือวาเปนความ ประเสริฐที่ชัดเจนขอหน่ึงของอะลีในขณะที่ตั้งภาคีของผูเปนบิดาของคอลีฟะฮนั้นเปนขอหน่ึงตาม ทศั นะของพวกเขา อยา งไรกต็ ามบทกวที ี่กลาวผา นมา เปน คาํ พูดที่แสดงออกที่จรงิ ใจ ทาํ ใหม บี างกลุมลุกขึ้นมา กลา ววา บทกวีนัน้ ไมสามรถยืนยันและนํามาเปนหลักฐานได เพราะวามีโองการถูกประทานลงมาท่ี กลาวถงึ การเปนผปู ฏิเสธของอบูฏอลิบ (นีค่ ือความไมเปน ธรรมดาสําหรับเขา) หนทางที่สองในการพิสจู น วิเคราะหความคิดของ อบูฏอลิบตอทานศาสดาและหนทางของการเสียสละและการ ปกปอง อบูฏอลิบ ตอ มุฮัมมัด ในฐานภาพความเปนศาสดาและในการชวยเหลืออ่ืนๆ สามารถ วิเคราะหใหเ ห็นถงึ ความกระจา งของจติ วญิ ญาณในเร่อื งความศรทั ธา คือ อบูฏอลิบเปนบุคคลท่ี ยอมใหหลานของเขาตองเสียใจหรือผิดหวังไมวาปญหาและ อุปสรรคใดๆ อบูฏอลิบจะไมยอมใหมีผลกระทบกับความเช่ือที่เขามีตอมุฮัมมัด น่ีคือพ้ืนฐานความ เชื่อของเขาที่มีตอมุฮัมมัด น่ันก็คือเร่ืองการนําศาสนามุฮัมมัด ไปยังสถานที่ทํา อิบาดะฮฺ เพ่ือขอพร จากพระเจาใหฝนตกลงมาดวยการสาบานตอ ตําแหนงศาสนามุฮมั มัด

เขาไมเคยน่ิงเฉยในการปกปองศาสดา สามปของการปดลอมทางเศรษฐกิจของพวกุเรช ตอบนีฮาชิม และบนีอับดุลมุฏฏอลิบ ท่ี ตําบล ชะอฺบุอบีฏอลิบ ทานอบูฏอลิบไดท้ิงตําแหนงความ เปนผนู ําแหง มกั กะฮฺ เพอื่ อยูร ว มทุกขร วมสุขกับทานศาสดาตอไป แตท า นกไ ดเสียชวี ติ เสียกอน ความศรัทธาของอบูฏอลิบมีความหนักแนนและมั่นคงตอทานศาสดาอยางมาก ถึงกับ พอใจท่ีจะใหลูกๆของเขาทั้งหมดไดพลีชีพ เพื่อใหมุฮัมมัดมีชีวิตอยู ทานอะลีไดนอนแทนที่ของ ทานศาสดา เพ่อื ใหชาวกุเรชคิดวาเปนศาสดาแลว มาฆาเขาแทน และท่ีย่งิ ใหญก วาน้นั คือ อบฏู อลบิ ห มายจะลางแคนฆาหัวหนาพวกกุเรชท้ังหมด โดยการแลกกับความตายของอนีฮาชิม เพ่ือปกปอง ทา นศาสดา คาํ ส่งั เสยี ของอบูฏอลิบ อบูฏอลิบเม่ือใกลจะหมดลมหายใจ ไดกลาวกับลูกๆวา “ ฉันขอสั่งเสียตอพวกเจาใหดูแล มุฮัมมัดดวย เพราะวาเขาคือผูซื่อสัตวแหงกุเรช และเปนผูนาเช่ือถือของอาหรับ เปนผูมีความ สมบูรณแบบทุกเรื่อง หัวใจทุกดวงมีความศรัทธาตอศาสดาท่ีเขานํามา แตทวาลิ้นของพวกนันไม กลาพูดออกมาเนื่องจากความกลัว ฉันเห็นวาตอนนี้บรรดาผูยากไรเหลาน้ัน ทําใหหัวหนาของพวก กุเรชตองอับอาย และพายแพ พวกเขาจึงไดทําลายบานเรือนของผูท่ีเปนแนวรวมของมุฮัมมัด “ หลังจากน้ันคําพูดของอบูฏอลิบไดมาถึงประโยคสุดทายที่วา” โอลูกหลานของฉัน จงรวมเปนสวน หน่ึงของพลพรรคของมุฮัมมัดเถิด ( ยอมรับอิสลาม ) ใครก็ตามไดปฏิบัติตามแนวทางของมุฮัมมัด จะไดรับความผาสุก ถาฉันยังมีชีวิตตอไปอีก ฉันจะปกปองมุฮัมมัดใหพนจากความเลวราย ท้ังหลาย” (๑๘๓) เราคงไมส งสยั เลยวา แทจริงคาํ พูดของอบฏู อลบิ เปนคําพดู ทออกมาจากใจจริง เพราะวาการ ปกปอ งและชวยเหลอื ของอบฏู อลิบเปนเวลาสบิ ๆป

แสดงใหเห็น วาส่ิงท่ีเขาพูดออกมานั้นคือความจริงใจและยืนยันความสัตยจริงในเร่ืองน้ี ดวยคํา สัญญาของเขาตอทานศาสดาในชวงแรกๆของการแตงตั้ง ( มับอัษ ) เพราะในขณะที่ทานศาสดาได ทําการเผยแพรอิสลามน้ันไมมีใครสนับสนันเลย ทานอบูฏอลิบไดกลาวกับทานศาสดาวา “ โอ หลาน สุดท่ีรักของฉันจงยืนหยัดตอสูเถิด เจามีฐานทัพที่สูงสง พลพรรคของเจาเปนพลพรรคที่มี เกียรติที่สุด และเจายังเปนลูกของผูทรงเกียรติ (อัลดุลลอฮฺ) เม่ือไหรก็ตามการกดข่ีของพวกเขาได หมดไปจากพวกเขาจะหันมาปกปอง เจาเองคมดาบจะชวยปกปองเจา ขอสาบานตอพระเจา บรรดา อาหรับ เหมือนกันเด็กนอยที่มีความถอนตนเมื่ออยูตอหนามารดาของเขา พวกเขาจะมา สวามิภักด์ิ กับเจาอยา งแนน อน” (๑๘๔) หนทางสุดทายในการพสิ ูจน ถือวาเปนสิ่งที่เหมาะสมที่จะนําขอพิสูจนความศรัทธาของอบูฏอลิบากลาว โดยการยืนยัน จากญาติใกลช ิดของทานเอง โดยท่ีพวกเขาไมไดมีเจตนาอะไรแอบแฝงในการกลาวส่ิงตางๆออกมา นั้น เพราะวา อกี เหตุผลหนึง่ ญาติใกลช ดิ ยอมรูดกี วาคนอ่นื ๆ ๑ ) ในขณะที่ทานอะลี ไดสงขา วการเสียชีวิตของบิดาใหทานศาสดาทราบนั้น ทานศาสดา ไดรองไหอยางหนักและส่ังใหอะลีทําการกุซุล ( อาบน้ําศพ )หอศพ และฝงสพทาน อีกท้ังยังขอให อลั ลอฮฺ ทรงอภยโทษใหแ กทา นดวย (๑๘๕) ๒ ) ในคําพูดหน่ึงของอิมามทานที่ส่ี คืออิมามซัยนุลอาบีดีน ไดกลาวถึงความศรัทธาขอ งอบฏู อลบิ ไววา “ ฉนั รูส ึกแปลกใจอยางมาก ทําไมประชาชนจงึ มคี วามล งเลและสงสัยตอความศรัทธาของอบูฏอลิบ ในสภาพที่ไมมีสตรีมุสลิมคนใด แสดงตนปฏิเสธ หลังจากท่ีไดยืนยันความ เปนมุสลิมแลวทา นหญงิ ฟาตมิ ะฮฺ บินติอะซัด เปนมุสลิมในชวงแรกๆ และถือวาเปนสตรีคนแรกๆที่ไดรับเขาอิสลาม และสตรีผูน้ันไดเปนมุสลิมตางงานกับอบูฏอลิบ จนกระทงั่ หมดลมหายใจ” ๓ ) ทานอิมามบาเกรไดกลาววา “ ศรัทธาของอบูฏอลิบ เหนือกวาศรัทธาของประชาชน สว นใหญเ สยี อีก ทานอิมามอะลสี ง่ั ใหท าํ ฮจั ญแ ทนเขา”

๑๖ การขนึ้ เมีย:อรฺ อจญ ในมุมมองของอัลกุรอาน อลั ฮะดษี และประวตั ศิ าสตร ความมืดคํ่าคืนไดปกคลุมเขาท่ัวทุกแหง บรรดาสิ่งมีชีวิต ไดกลับไปสูที่พักอาศัยเพื่อ พักผอ นรางกาย เพื่อจะไดเตรียมพรอมในวันรุงข้ึนทานศาสดาอิสลามก็มีธรรมชาติเชนน้ีเหมือนกัน ไมไ ดยกเวน นนั่ ก็คือทานก็ปรารถนาท่ีจะพักผอนรางกายหลังจากที่ไดทําภารกิจทางศาสนา แตทวา วันหน่ึงทานไดยินเสียงรองเรียกทาน ซึ่งเสียงนั้นเปนเสียงของญิบรออีล เทวทูตของพระเจาที่ไดนํา วะฮยฺ มู า กลา วกับทานวา “คนื น้ที า นจะตองเดินทางระยะไกล และฉันจะรวมเดินทางไปกับทานดวย จะไปแตล ะจุดดดยน่ังบนพาหนะอนั ทรงพลงั แหง ความเร็วทช่ี ือ่ วา “บุร็อก” ทานศาสดามุฮัมมัดไดเริ่มเดินทางครั้งย่ิงใญนับจากบานของ อุมมุฮานีดวยการขี่บุร็อกไป ยังบัยตุลมักดิส ซึ่งอยูแถบประเทศจอรแดน หรือเรียกอีกชื่อวา “มัสญิดอัลอักศอ” ดวยระยะเวลาที่ ส้ันมากกไดมาถึงจุดนั้นและไดไปเย่ียมดูจุดตางๆท่ีสําคัญรอบๆเชน บัยตุลลอฮฺ สถานที่กําเนิด ศาสดาอซี า และไดไ ปสถานทพ่ี ักของบรรดาศาสดา และไดน มาซสองรอกะอตั ในแตล ะสถานที่ หลังจากนั้นไดเร่ิมภารกิจท่ีสองคือ เดินทางจากจุดนั้นสูฟากฟาไดเห็นดวงดาว ระบบของ จักรวาล ไดสนทนากับวิญญาณท้ังหลายของบรรดาศาสนดา และบรรดาเทวทูต ( มะลาอิกะฮฺ ) ได ไปดูนรกสวรรค ไดเ ห็นภาพจาํ ลองของชน้ั ตางๆของสวรรคและนรก ( ๑๘๖) สรุปก็คือไดรับรูถึงความ ล้ลี บั

และความย่ิงใหญแหงเดชานุภาพของพระผูเปนเจาอยางสมบูรณ และทานศาสดาไดเดิน ทางตอไป ถงึ สถานทห่ี นงึ่ รียกวา “ ซดิ รอตุลมนุ ตะฮา )”(๑๘๗) ไดเหน็ มีการเคารพภกั ดตี อพระเจาดว ยความสูงสง และยิ่งใหญ และภารกิจการเดินทางและการจาริกของทานศาสนดาไดจบสิ้นลง และหลังจากน้ันได มีคําส่ังใหกลับไปยังที่เดิมท่ีท่ีไดมา และไดยนกลับมายังบัยตุลมักดิสอีกครั้งแลวไดเดินทางกลับมัก กะฮฺและบานของทาน ในระหวางการเดินทางกับทานศาสดาไดเห็นกองคาราวานพานิชยของชาว กุเรช ซึ่งพวกเขาไดทําอูฐหาย และพวกเขาไดติดตามหาอูฐตัวน้ัน ทานศาสดาไดดื่มนํ้า จากภาชนะ ใสนํ้าของพวกเขาสวนหน่ึง สวนในที่เหลือก็ไดเทท้ิงไป จากน้ันไดนั่ง บุร็อกข้ึนตอไปยังบานของ อุมมาฮุนีในตอนรุงอรุณ เปนครั้งแรกท่ีศาสดาไดนําเร่ืองล้ีลับมากลลาวใหกับพวกกุเรชและสังคม รบั ฟง เร่ืองราวการเมยี ธอฺรอจญถอื เปนการจารกิ ที่แปลกและมหัศจรรยม าก ซ่ึงพวกมชุ รกิ ถือวา เปนเรื่องที่เปนไปไมได จึงนําเร่ืองนี้บอกกลาวไปทั่ว ทําใหหัวหนาชาวกุเรชไมพอใจ บรรดาพวก กุเรชไมเช่ือสิ่งท่ีศาสดาพูดมาแตไหนแตไรอยูแลว ดังน้ันพวกเขาจึงกลาววา“ในมักกะฮฺมีใครบาง ไหมที่ไดเ หน็ บัยตลุ มักดสิ ถา เจาพูดจริงก็จงบอกและกลาวถึงอาคารและสภาพของส่ิงเหลาน้ันใหฟง ซิ”ทานศาสดาไมเพียงแคเลาถึงสภาพของบัยตุลมักดิสอยางละเอียด แตยังไดอธิบายจุดตางๆที่ได พบ พรอมไดกลาวถึงเหตุการณตางๆที่เกิดข้ึนระหวางมักะฮฺกับบัยตุลมักดิส โดยทานศาสดากลาว วา “ในระหวางที่ฉันไดเดินทางไดเห็นกองคาราวานหนึ่ง พวกเขาไดทําใหอูฐหาย พวกเขาคนหา อูฐกันอยูในท่ีนั้นมีภาชนะใสน้ําอยู ฉันก็ไดด่ืมนํ้าน้ัน และน้ําท่ีเหลือฉันไดเทท้ิง ฉันไดผานไปยัง สถานที่หนึ่ง ไดพบคนกลุมหน่ึงซึ่งอูฐของเขานอนขาหักอยู” พวกกเุ รชกลาววา จงบอกขาวคราว เกย่ี วกบั พวกกเุ รชซิ “ทา นศาสดากลาววา ฉันไดเ หน็ พวกเขาอยทู ่ี ตนั อมี (จุดเร่มิ ตน ของเขตฮะรอม)มี อูฐนอนอยูและพวกเขากําลังเดินทางเขามาเมืองมักกะฮฺ”พวกกุเรชจากการไดยินคําบอกเลาที่เปน จรงิ น้ันรูส กึ โกรธและโมโห แลวกลา ววา เดีย๋ วกร็ ูวา สิ่งท่มี ุฮมั มัดพดู จริงหรือโกหก แตท วา ไมนาน บรรดาคาราวานกุเรชไดเดินทางมาถึงมักกะฮฺทําใหฮะบูซุฟยานและผูที่เดินทางทั้งหมดไดกลาว ยอมรบั วาสิ่งที่ศาสดา มฮุ มั มัด

กลา วเปนจรงิ ทกุ ประการ นเี่ ปนเพียงเรื่องราวโดยสังเขปของเหตุการณและเรื่องราวเมยี ะอฺรอจญซ ึ่งทา นผูอาน สามารถดู ในตาํ ราตฟั ซรี ะและตาํ ราฮะดีษเพมิ่ เตมิ ได

17 การเดินทางไปยังเมอื งฏออิฟ ปที่สิบของการแตงต้ัง(มับอัษ)ไดผานไปดวยเหตุการณท่ีหวานชื่นและขมขื่น ซึ่งในปนั้น ทานศาสดาไดสูญเสียบุคคลที่ยิ่งใหญผูมีบุคคลถึงสองทาน ทานแรกก็คือลูกหลานของตระกุลอับ ดุลมฏุ ฏอลิบท่ไี ดป กปองสาสน แหงพระเจาและฐานะภาพของทา นศาสดา นั่นก็คือ ทานอบูฏอลบิ ในขณะที่ความโศกเศราน้ันยังไมเลือนจากความทรงจําทานศาสดาก็เกิดการสูญเสียอีกครั้ง หน่ึง โดยการจากไปของของภรรยาของทานคือทานหญิงคอดีญะฮฺ ทานอบูฏอลิบเปน องคประกอบสําคัญในการเผยแพรศาสนาเปนผูปกปองทานศาสดาจากศัตรู สวนทานผูหญิงคอ ดีญะฮฺเปนผูเสียสละทรัพยสินเงินทองในการเผยแพรศาสนา โดยบริจาคทรัพยสินเพ่ือหนทางของ อิสลาม เม่ือเริ่มปที่สิบเอ็ดแหงการแตงตั้ง ทานศาสดาอยูในบรรยากาศท่ีถูกกดดันหนักและมีผูหมาย ปองจะฆา ในทุกๆวินาทีไดถูกขมขูเอาชีวิตฝายศัตรูพยายามทุกหนทางในการโฆษณาชวนเชื่อ ทาํ ลายทานศาสดา อิบนุฮิชาม ไดบันทึกไววา ไมก่ีวันหลังจากที่อบูฏอลิบไดจากโลกนี้ไป ไดมีชายคนหนึ่ง ของกุเรชไดนําดินหินทรายมาเทใสศีรษะทานศาสดา ซึ่งทานศาสดาไดกลับมาบานพรอมสภาพ เชน น้นั สายตาของลูกๆของทา น

เห็นสภาพบิดา จึงลุกขึ้นแลวนําน้ํามาทําความสะอาด โดยเช็ดศีรษะและใบหนา ในขณะท่ีเสียง รองของลูกที่ทนเห็นสภาพบิดาไมได น้ําตาไดไหลรินออกมา จนทําใหทา นศาสดาไดกลาวปลอบ วา “อยา รองไหไ ปเลยพระเจา จะปกปองพอของเจา” หลังจากน้ันทานศาสดาไดกลาววา “เมื่อตอนท่ีทานอบูฏอลิบมีชีวิตอยู พวกกุเรชไม สามารถทาํ อะไรฉนั ไดเลย” ทานศาสดาไดตัดสินใจอพยพออกจากมักกะฮฺ เน่ืองจากกระแสตอตานรุนแรง ไปยัง สถานท่อี ่นื น่นั ก็คอื เมืองฏออิฟ ซ่ึงเปนศูนยกลางที่นาอยูในสมัยนั้น การอพยพไปยังฎออิฟนั้นทานไดติดตอกับหัวหนาเผาซะกีฟ และไดนหลักการเผยแพรแกพวกเขา เพ่ือจะเปนหนทางในการไดรับความสําเร็จ ทานศาสดาเมื่อ ไดเดินทางมายังฏออิฟ ไดพบกับบรรดาหัวหนาเผาดังกลาวดวยความเคารพและใหเกรียติ โดย ทานศาสดาไดเผยแพรศาสนาแหงเตาฮีด และไดเชิญชวนสูอิสลาม แตทวาคําพูดของศาสดาไมมี ผลอะไรสําหรับพวกเขาเลย พวกเขาเหลาน้ันได กลาวกับทานศาสดาวา “ถาหากวาเจาเปนผูถูก แตง ตั้งจากพระเจา การปฏิเสธของเจาจะถูกลงโทษ ทานไดอางส่ิงที่เปนเท็จ ทานไมเหมาะสมที่ จะพูดเชน นนั้ ” ทานศาสดาไดเขาใจถึงเจตนารมณและการคิดพ้ืนๆของพวกเขาซ่ึงเปาหมายของพวกเขาคือ ตอ งการจะบอกวาไมมีหลักฐานในการยืนยันการยอมรับอิสลาม ทานศาสดาไดลุกขึ้นยืนแลวไดนํา คําพุดพวกเขามาโตตอบโดยไมเปล่ียนเร่ืองไปเปนเรื่องอื่น เพราะเปนไปไดท่ีมีบางคนตองการจะ หาขออาง และจากการที่ทานศาสดาเปนคนแปลกหนาและไมใชคนในถิ่นนั้นจะนํามาเปนขออาง ไมได แตทวาเรื่องราวนั้นไดกลับมาเปนอยางอื่นคือบรรดาหัวหนาเผาน้ันไมไดใหเกรียติกับขอ ตักเตือน แถมยังไดยุแหยดวยความโงเขลาใหตอตานทานศาสดา จนกระทั่งทานศาสดาตองออก แลว ไป ยังสวนแหงหนง่ึ ซึ่งเปนของทา นอุตบะฮแฺ ละชัยบะฮฺ ทานไดไปพักพิงที่น้ัน ทานศาสดาได พยายามเขาไปในสวนดวยความยากลําบาก จนทําใหกลุมที่ติดตามทานมาตองไปท่ีอ่ืน บุคคลทั้ง สองเจา ผูเปนของสวนเหลานัน้ เปนผทู ี่มฐี านะร่าํ รวยของกุเรชเขามสี วนอยูในเมืองฏออิฟดวย เขาได เห็นทานศาสดามีเหงอื่ เตม็ หนา

รางกายดูเหนื่อยลาโดยหลบอยูใตตนไมตนหน่ึง ทานไดกลาวประดยคหน่ึงออกมาวา “โอพระผู เปนเจา ไดโปรดใหกําลังแกขาพระองคดวยเถิด พระองคคือผูอภิบาลทรงเมตตาตอผูที่ออนแอ ท้ังหลาย โปรดนาํ ขา ฯไปยังใครซกั คนดว ยเถดิ ” ปะโยคตางๆของดุอาอ เปนการขอความชวยเหลือของบุคคลที่ย่ิงใหญ ซึ่งหาสิบปไดยืน หยัดตอสดู วยความกลา หาญและความสงู สง และดวยกบั ความคมุ ครองปองกันของผูปกปองมาโดย ตลอด แตตอนนี้ทานไดม าหลบซอ นอยูในสวนของศัตรดู วยความเหนื่อยลาและมีบาดแผล หงวังท่ี จะมีใครสกั คนมาชวย หลานของรอบีอะฮฺเปนผบู ชู าเจว็ด ไดตอตานศาสดาและศาสนาแหง เตาฮีดมาตลอดไดเห็น สภาพทานศาสดา รุสึกรันทด ไดสั่งใหคนรับใชท่ีเปนชาวคริสตช่ือวา อัดดาส ใหนําองุนไปให ทานศาสดา ดงั นั้นอดั ดาสจึงนําองนุ ไปทานศาสดา และเขาไดเห็นใบหนา อันมีรัศมีของทานศาสดา ทนั ใดน้ันไดเ กดิ เหตุการณท่ีแปลกประหลาดและมหัศจรรย ในขณะท่ีทานศาสดาไดกินองุนนั้นเอง ทา นศาสดาไดกลาววา “บิสมิลลาฮ้ิรเราะฮฺมาน้ิรรอฮีม”ทําใหคนรับใชน้ันเกิดความสงสัยและแปลก ใจ จึงรําพันวา “ประชาชนแหงคาบสมุทรอาหรับไมรูจักคําพูดนี้ ฉันไมเคยไดยินคําพูดนี้มากอน เลย โดยประชาชนจะกลาวเร่ิมตนกันดว ยนามของเจว็ดลาตและอซุ ซา” ทานศาสดาไดถามคนรับใชนั้นวา เจาเปนคนที่ไหน? และนับถือศาสนาอะไร? เขากลาวตอบวา “ฉนั เปน คนเมอื งนัยนะวี และนบั ถอื ศาสนาคริสต” ทานศาสดากลาวตอบวา “เจามาจากแผนดินที่มี ผูชายเปนผูทรงคุณธรรม ยูนุส บินมาตาจากท่ีไหนหละ?” ทานศาสดาตอบวา “เขาคือพ่ีนองของ ฉัน เปนศาสดาเหมือนกับฉัน” จากคําพูดของศาสดาที่นาเช่ือถือเพราะมีเคร่ืองหมายบงบอกนั้น ทําใหเกิดผลสะทอนอยางนาอัศจรรยแหงอัดดาส ทําใหเขารูสึกประทับใจตอทานศาสดาโดยไม รูตัว เขาจึงกมลงท่ีพื้นดินและจูบไปท่ีเทาของศาสดา และแสดงถึงการมีศรัทราตอศาสนาท่ีทาน ไดนํามาเมอื เ ขาไดกลับไปยังเจา ของสวนนัน้

บรรดาลูกหลานของรอบีอะฮฺ รสู ึกแปลกใจและตกตลึงกบั การเปลย่ี นแปลงทางจติ วญิ ญาณ และความเชื่อของคนรับใชชาวคริสตน้ัน พวกเขาจึงไดกลาวกับคนรับใชน้ันวา เจาไดพูดสนทนา อะไรกับคนแปลกหนาคนน้ัน(ทานศาสดา) ทําไมเจาจึงไดแสดงความนอบนอมตอเขาอยางมาก ทีเดียว? “คนรับใชคนน้ันไดกลาวตอบวา บุคคลนั้นท่ีไดมาหลบภัยอันตรายในสวนของพวกทาน เขาคือหัวหนาและผูนําของมนุษยชาติบนหนาแผนดิน สิ่งที่เขาไดกลาวถึงเรื่องราวตางๆตอฉัน เปนสิ่งที่เขาบงบอกวาเขารูจักบรรดาศาสดากอนๆและเขาผูนั้นคือศาสดาคนหน่ึงที่ถูกสัญญาไว” คําพดู ของคนใชชาวคริสตผูน ้นั ทําใหลูกหลานของรอบีอะฮฺเกิดความสนใจข้ึน พรอมกับมีสีหนาท่ี ดีกลา ววา “ชายผูน้นั เขาไมห ามการนบั ถอื ศาสนาเดมิ ของเจา ซงึ่ เปนศาสนาของศาสดาอีซา ท่ีเจา นับถืออยู และเขาผนู ัน้ ประเสริฐสุด” ทานศาสดามุฮัมมัดเดินทางกลบั มกั กะฮฺ เรื่องราวการติดตามไลลาทานศาสดา ณ เมืองฏออิฟ จนกระท่ังทานไดหลบไปซอนตัว ในสวนของลูกหลานรอบีอะฮฺ ไดจบลง ทานศาสดาจําตองเดินทางกลับมักกะฮฺ แตทวาการ เดินทางกลับของทานไมใชวามีปญหา เพราะผูที่คอยปกปองทานนั้นไดจากโลกนี้ไปเสียแลว เปนไปไดเมื่อทานศาสดาเขาไปยังมักกะฮฺ พวกกุเรชอาจจะจับทานและฆาทานก็ไดทานศาสดาจึง ไดตดั สินอยู ณ เมืองนัฆละฮฺสองสามวัน ทานตองการใหใครไปดูลาดเลาสถานการณของหัวหนา กุเรชกอน เพ่ือจะไดรูวามีความปลอดภัยท่ีจะไปพักพิงกับบุคคลสําคัญ แตทวาไมมีบุคคลสําคัญ หรือผูใหญอยูเลย หลังจากน้ันทานศาสดาไดเดินทางออกจากนัคละฮฺ และใหไปบอกกับมุฏอิม เพื่อขอใหเขารับรองความปลอดภัยตอการเขาไปของศาสดา ชายอาหรับฆอซาอีผูนั้นจึงเขาไปมัก กะฮฺ และไดกลา วถึงคําขอรองของศาสดาใหม ฏุ อมิ ฟง มุฎอมิ เปนผู

บูชาเจว็ดคนหนึ่ง ไดรับคําขอรองของศาสดาและกลาววา “ใหมุฮัมมัดเดินทางมายังบานของฉัน ฉันและลูกๆของฉันจะปกปองชีวิตเขาเอง”ทานศาสดาไดเขามามักกะฮฺมาในยามกลางคืน และได มุงมายับานของมุฏอิม และไดนอนที่น่ันในคืนนั้น เชารุงข้ึน มุฎอิมไดกลาววาตอนน้ีเจาอยูใน ความดแู ลของขา จําเปน ตอ งบอกใหกเุ รชไดร ับรดู ว ย ดังนัน้ ใหเ จาเดินทางไปกับขาจนถึงมัสยิญิดฮะ รอม การเดินเขามาของศาสดาและลูกๆของมุฎอิม ทําใหเปนท่ีสนใจของชาวกุเรช อบูซุฟยานซ่ึง เคียดแคนทานศาสดาอยูแลว เม่ือเห็นทานศาสดาเดินมาจึงรูสึกไมพอใจ เขาแสดงการตอตานดวย การเมินหนาหนไี ป ทานมุฎอิมและลูกๆของทานไดน่ังลง ทานศาสดาไดเร่ิมการฏอวาฟบัยตลุ ลอฮฺ และหลงั จากตอวาฟจึงเดนิ ทางกลบั ไมนานเทาไหรนักทานศาสดาตัดสินใจเดินทางไปยังมะดีนะฮฺประมาณในชวงตนๆของ ปอิจญเราะฮฺ ทานมุฏอิทก็เสียชีวิตลง ขาวการตายของเขไดไปถึงมะดีนะฮฺ ทานศาสดาไดกลาวถึง ความดขี องเขาใหชาวมะดนี ะฮฟฺ ง ทานฮซั ซาน บินซาบติ เปนนกั กวีอิสลามไดแตงบทกลอนเพ่ือยก ยองความดีของเขา และทานศาสดาไดกลาวถึงจุดยืนและการปกปองของทานไปทุกที่ แมแตใน สถานการณสงครามบะดรั ทบี่ รรดาพวกมุชรกิ ไดรับความพา ยแพแ ละมีเชลยกลับมากมาย เกี่ยวกับ สง เชลยกลับมักกะฮฺ ทา นศาสดาไดก ลาวกับทานมุฏอมิ วา “เมอื มฏุ อิมยังมชี ีวิตอยู เขาไดขอรองตอ ฉันวาไดโปรดใหอิสระแกเชลยดวยหรือใหอภัยโทษพวกเขา ฉันไมปฏิเสธคําขอรองขอนั้นจาก พวกเขา” ประเด็นท่ีนาสนใจ การเดินทางดวยความยากลําบากของทานศาดายังเมืองกฏออิฟนั้น เปนการช้ีใหเ ห็นวาทาน ศาสนามีความมุงมั่นและเข็มแข็งในการยืนหยัดและจากความสัมพันธุที่ดียิ่งของทานมุฎอิม ทาน ศาสนาไมม วี ันจะลืมได

สิ่งนี้เปน ทางนาํ และเปนคําสอนแกพ วกเราถงึ ความดีงามและมารยาทที่ย่ิงใหญของมุฏอิม แตทวาสิ่ง ทยี่ ิง่ ใหญก วา น้ี ตามที่เราไดคน ควาและความจรงิ ก็เปน เชน น้ันคือการอุทิศรับใชของอบูฏอลิบ ซึ่งถา จะเปรียบเทียบทานมุฏอิมไมกี่ช่ัวโมงหรือก่ีวัน ท่ีไดปกปองศาสนา ทั้งชีวิตความเจ็บปวดและความ ทรมานทอ่ี บฎู อลบิ ไดรับมนั มากกวา สง่ิ ที่มฎุ อมิ ไดร ับเปนพันๆเทา สิ่งท่ีทา นศาสนาไดก ลาวถึงความ ดีของมุฎอิมและยกยองเขา ดวยการอภัยโทษเชลยในสงครามบะดัรดังนั้นสําหรับสิ่งที่อลูฏอลิบ ไดรับใชปกปองศาสนาควรจะทําอยางไร ทานไดปกปองศาสนาเปนเวลาส่ีสิบสองป และในสิบป สุดทายทานอบูฏอลิบไดปกปองฐานภาพตําแหนงความเปนศาสดาดวยการเอาชีวิตเปนเดิมพันเพ่ือ จะอุทิศชีวิตใหกับผูนําแหงมวลมนุษยชาติ ดังนั้นความแตกตางระหวางบุคคลสองคนนี้เห็นไดชัด และทานมุฎอิมเปนผูบูชาเจว็ด แตอบูอลิลเปนมุสลิมเปนบุคคลที่ย่ิงใหญทานหนึ่งของอิสลาม(แลว ทําไมศัตรูจึงพยายามท่ีจะทําใหฐ านภาพของอบฏู อลบิ หมดไป) การเผยแพรศาสนาตอ ผนู าํ ชนเผาในเทศกาลฮจั ญ ทานศาสดาในชวงเทศกาลฮัจญไดติดตอกับบรรดาหัวหนาของคาราวานฮัจญ ทานไดเดิน ไปเยย่ี มบา นตอบานและไดนําเสนอศานาและคําสอนของอิสลามแกพวกเขา บางครั้งในขณะท่ีทาน ศาสนาไดเผยแพรอยูอบูละฮับไดอยูดานหลัง และกลาววา โอประชาชนท้ังหลายอยาเชื่อคําพูดของ เขา เพราะวาเขาไดนําศานาที่เปนศัตรูกับศาสนากับศาสนาพวกทาน และคําพูดของเขาไรหลักฐาน เชื่อถือไมได การตอตานของอบูละฮับในการโฆษณาชวนเช่ือไมใหฟงคําพูดของศาสนา ทําใหมีผล อยบู า งตอชาวมักกะฮฺ ทาํ ใหประโยชนแ นนอนญาติพี่นองของเขาคงไมลุกขึ้นมาตอตานหรอก ไดมีกลุมหนึ่งที่เปนเผาบนีอามีรไดเดินทางเขามามักกะฮฺ ทานศาสดาไดนําเสนอคําสอน และหลกั การศาสนาอิสลามแกพ วกเขา และพวกเขาพรอ ม

ที่จะศรัทธาตอทานศาสดา โดยมีเงื่อนไขวา ถาทานศาสดาเสียชีวิตลงตําแหนงผูนําตองตกเปนของ เผา พวกเขา ทา นศาสดาไดก ลา ววา ”ตาํ แหนงผนู าํ เปน งานของพระเจา ” ดงั นนั้ พวกเขาจงึ เมินหนาออกไป และไมยอมรับอิสลาม และพวกเขาเมื่อไดเดินทางกลับยัง หมูบานของพวกเขา ก็ไดเลาเร่ืองการพบกับทานศาสดา(มุฮัมมัด)คือดวงดาวอันสองแสงจรัสใน พน้ื ท่ีมักกะฮฺแลว” นี่คือบางสวนจากประวัติศาสตรไดบันทึกไว ซ้ึงตําแหนงผูนําอิมมามหลังจากทานศาสดา เปน เร่อื งของการแตงต้งั ไมใ ชก ารเลือกตงั้ สญั ญาอกุ บะฮ

๑๘ สญั ญาอุกบะฮิ ทานศาสดามุฮัมมัดไดพบปะกับชาวกัซรอจจํานวน ๖ คนในเทศกาลฮัจญ และทานศาสดา ไดกลาวกับทานวา พวกทานเคยทําสัญญากับชาวยิวบางไหม? พวกเขากลาววา ใช ทานศาสดา กลาววา นั้นพวกทานจงนั่งลงกอนซิ เพื่อท่ีฉันจะกลาวอะไรกับพวกทาน พวกเขาไดนั่งลงและได ฟงสิ่งตางๆจากทานศาสดา และทานศาสดาไดอานโองการบางโองการใหพวกเขาฟง ทําใหพวก เขารูสึกดีและมีผลสะทอนท่ีมหัศจรรยจากคําพูดของศาสดา และบุคคลท้ังหก ก็ไดรับอิสลามใน สถานท่ีนั้น และส่ิงที่พวหเขาเคยไดยินจากการรายงานในคําสอนของพวกยิวเก่ียวกับการเกิดมา ของศาสดาคนใหมที่เปนเช้ือสายของอาหรับและนําเร่ืองของพระเจาองคเดียวมาเผยแพรและจะ ทําลายรฐั แหง พวกบชู าเจวด็ และศาสดาผนู ้ันจะถูกแตงตัง้ มาในเรว็ วันพวกเขาไดกลา วไววา กอนที่ พวกยิวจะรเู รอื่ งนี้ เราจะตอ งชว ยเหลอื ทา นศาสดามุฮมั มดั เสียกอน กลุมทั้งหกน้ันไดหันไปทางทานศาสดา และกลาวา ในทามกลางของพวกรําดทําสงคราม ลางเผาพันธุมากมายเสียเหลือเกิน เราหวังวาพระผูเปนเจาจะทําใหสงครามน้ันยุติลงดวยกับศาสนา แหง สันติและสะอาดน้เี ราจะกลับไปยังยษั รบั (มะดีนะฮฺ) และจะนําศาสนาของทานไปเผยแพร และ เม่อื ใดทีม่ ผี ูร บั ศาสนาและคําสอนนัน้ ไมม ใี ครที่มเี กียรติมากไปกวาทา น

หกคนน้ันไดเริ่มการเผยแพรศาสนาอิสลามในเมืองยัษริบ จนกระท่ังไมมีบานหลังไหนท่ีไมรูจัก ทานศาสดามุฮมั มดั (๑๙๖) เรมิ่ แรกของสญั ญาอุกบะฮฺ การเผยแพรอยางเอาจรองเอาจังของบุคคลทั้งหก เปนสาเหตุใหกลุมหน่ึงชาวยัษริบไดหัน เขามารับศาสนาอิสลาม และในปท่ีสิบสองของมับอัษมีกลุมหนึ่งไดขี่มามาจํานวนสิบสองคน เดินทางออกจากเมืองมีดีนะฮฺ ไดมาเขาพบทานศาสดา ณ ที่อุกบะฮฺ และการสัญญาครั้งแลกใน อิสลามไดเริ่มข้ึนและบุคคลที่สําคัญท้ังสิบสองไดแก อัสอัด บินซุรอเราะ อิบาดะฮฺ บินศอมิน และ ขอ ตกลงและสญั ญาของพวกเขาหลังจากทีไ่ ดรบั อสิ ลาม มีเนื้อหาและใจความดงั นี้ “ เราขอสญั ญากบั ทา นศาสดา ดว ยมีหนาทีต่ องปฏิบตั ิดงั น้ี พวกเราจะไมตั้งภาคีใดๆกับพระ เจา พวกเราจะไมข โมยและไมล ะเมิดประเพณี พวกเราจะไมฆ า ลกู สาวของเราเอง พวกเราจํามใสรา ย ซึ่งกันและกัน และพวกเราจะไมกระทําส่ิงท่ีเปนบาปนารังเกียจ และพวกเราจะไมฝาฝนในการ กระทําสงิ่ ดงี าม”(๑๙๗) ทานศาสดาไดกลาวกับพวกเขาวา ถาไมมีใครปฏิบัติตามขอสัญญาน้ัน สถานท่ีอยูคือ สวรรค แตถาไดฝาฝนไมปฏิบัติตาม ถือวาเปนหนาท่ีของพระเจา ที่พระองคอาจจะใหอภัยหรือ อาจจะลงโทษ “ ขอตกลงเปนหนาที่ของพระเจา ที่พระองคอาจจะใหอภัยหรืออาจจะลงโทษ” ขอ ตกลงนี้ในประวัตศิ าสตรถ ูกรจู ักในนามของ “บัยอะตุลนิซา” เพราะวาทานศาสดาในการพิชิตมัก กะฮฺ ทานกไ็ ดนําสตรีมาทาํ ขอ ตกลงเชนนี้ บุคคลท้ังสิบสองไดเดินทางกลับยังมะดีนะฮฺดวยหัวใจที่เบิกบานพรอมกับอิหมานตอ อิสลาม ลไดทําการเผยแรอยางเอาจริงเอาจัง และพวกเขาไดสงสาสนฉบับหน่ึงใหกับทานศาสดาวา ใหทานสงผูเผยแพรมาสักคนหนึ่งเพื่อจะไดสอนอัลกุรอานแกพวกเรา ทานศาสดาไดสงทานมัศอับ บนิ อะมีรเพอ่ื ปทาํ การสอนอัลกรุ อานแกพ วกเขา และดวยกบั ความสามารถของนกั เผยแพรทานนี้ ทํา ใหม ุสลิมท่ีอยูหางไกลทา นศาสดาไดร วมตวั กนั และไดน มาซญะมาอะฮฺกนั (๑๙๘)

การตกลงสัญญาอุกะบะฮคฺ ร้ังทสี่ อง การต่ืนตัวและพลงั ของการขับเคล่ือนของมุสลิมในมีดีนะฮฺเปนสง่ิ ท่ีมหัศจรรยมาก พวกเขา ไดทํางานกันนาทีตอนาที เพื่อเตียมพรอมในเทศกาลฮัจญ และเพื่อจะไดมาพบกับทานศาสดาอยาง ใกลชิด และเตรียมพรอมทุกรูปแบบในการรับใช และมาสัญญากับทานศาสดาใหกวางขึ้นและ เงื่อนไขเพมิ่ มากขึ้น คาราวานของฮัจญจากมีดีนะฮฺมีถึงเกือบหารอยคนและในคาราวานน้ันมีเจ็ดสิบ สามคนที่เปนมุสลิม และเปนผูหญิงสองคนที่เปนมุสลิม และเปนผูหญิงสองคน ที่เหมือนไมฝกใฝ หรือมีแนวโนมจะยอมรับอิสลาม และกลุมน้ีไดเขาพบกับทานศาสดา ณ มักกะฮฺแลว และพวกเขา ไดขอเวลาทานศาสดาในการจะทําสัญญาและใหสัตยาบัน ทานศาสดากลาววา สถานที่นัดพบคือ ท่ี มินา ในชวงเวลาคืนท่ีสามของซุลฮิจญะฮฺ เพราะวาประชาชน ฃไดหลับใหลกันอยู และเราจะมาน่ัง คุยเรือ่ งสัญญาและขอตกลง คนื ท่ีสอบสามมาถึง ทานศาสดาไดมารวมกับกลุมศอฮาบะฮฺ โดยมีทานอับบาสลุงของทาน มารวมดวย เม่ือเขาสูคอนคืน บรรดาพวกมุชริกไดหลับใหล บรรดามุสลิม เมื่อเห็นวาพวกมุชริกได หลับนั้นไดลุกข้ึนลัวเดินทางออกไปอยางเงียบๆยังอุกบะฮฺ ทานอับบาสลุงของทานศาสดาไดทําให ท่ีประชุมมีเสียงข้ึน (หลังจากที่ไดนั่งเงียนอยู) กลาถึงทานศาสดาวา “ โอชาวกัซรอจท้ังหลาย ทาน แสดงตนออกมาอยางเปดเผยในการปกปแงทานศาสดาและศาสนาของมุฮัมมัด จงรูเถิดวาเขานั้น เปนบคุ คลที่มีเกียรติท่ีสุดในเผาของเขา และทั้งหมอของบนีฮาชิมไมวาผูชายหรือผูหญิงไดตกลงกัน วาจะปกปงเขา แตทวาในตอนนี้ใหอยูภายใตการดูแลของพวกทานดีกวาแลตองการจะใหไดอยูกับ พวกทาน ถาพวกทานตกลงที่จะทําสัญญาวาจะยืนหยัดตอสูและปกปองเขาจากศัตรู เขาก็ไม สามารถใชชีวิตอยไู ด และถาหากพวกทานมสามารถจะปกปองดูแลเขาได ก็จงปลอยเขา และห็ญาติ พี่นองของเขาดแู ลเอง” ในขณะนั้นทานบุรรออ บิน มะอฺรูร ไดลุกขึ้นยืนและกลาววา “ ขอสาบานตอพระเจา ไมมี ส่งิ ใดทไ่ี ดอ อกมาจากปากและลิน้ ของเราแลว

จะไมเปนจริงพวกเราจะไมปฏิบัติสิ่งใด นอกจากในส่ิงท่ีเราไดใหสัญญาและใหสัตยาบันไววาจะ อุทศิ ชีวิตในหนทางของทา นศาสดา “หลังจากนั้นบรรดาพวกค็อซร็อจไดมองไปยังทานศาสดา และ ไดขอรองใหทานศาสดาพูดอะไรกับพวกเขาบาง ทานศาสดาไดอานโองการใหพวเขาฟง และโนม นาวใหพ วกเขามีความเขมแข็งตอศาสนาอิสลามแลวกลาววา” ฉันขอกลาวกับพวกทานวา พวกทาน จะใหคําสัญญาวาจะปกปแงฉัน เหมือนกับที่พวกทานจะปกปองลูกหลานละครอบครัวของพวก ทาน(๑๙๙) ทันใดนั้นบัรรอหไดลุกข้ึนอีกคร้ังและกลาววา “พวกเราเปนลูกลานของนักรบและตอสูใน สงครามกันมาและคุณลักษณะพิเศษนี้ไดสืบทอดเปนมรดก (ในการเปนนักรบ) และเมื่อไหรก็ตาม เสียงแหงการตอสไดอุบัติข้ึน พวกทานจะไดยินเสียงของนักรบมาจากเผาค็อซร็อจที่มีความ ปรารถนาอยางนาอัศจรรย (ตอการตอสู)” ทานอับบาส ไดยกมือของทานศาสดาขึ้นแลวกลาววา ได มีสายลับอยูรอบๆ ดังน้ันตองพูดเสียงคอยๆและในขณะนั้นทานบัรรอห บินมะรูร และทานอะบุฮัย ซัม บินตัยฮาน และทานอัสอัด บินซุรอเราะฮฺ ไดลุกข้ึนจากท่ีของพวกเขาแลวมาใหบัยอะฮฺตอทาน ศาสดา หลงั จากนนั้ ทงั้ หมดทนี่ ง่ั อยไู ดลุกมาใหบ ยั อะฮฺ” ปฏกิ ริ ยิ าพวกกุเรชตอสญั ญสอกุ บะฮฺ พวกกุเรชไดนอนอยางหลับใหล และไมรูถึงการเคลื่อนไหวและความกาวหนาของอิสลาม ไดคิดวาอิสลามไดลดลงไมมีใครใหความสนใจ ไมเทาไหรไฟแหงอิสลามไดลุกโชด ดวยกับ การบยั อะฮอฺ ุกบะฮฺคร้ังทสี่ องเหมอื นกับเสยี งระเบิด ไดเ กดิ ขน้ึ ทําใหพวกกุเรชเขาใจวา ม่ือคืนที่พวก เขาหลับใหลนั้นไดมีชาวยัษริบมาใหการบัยอะฮฺทานศาสดาถึงเจ็ดสิบสามคน และพวกขําดสัญญา วาจะปกปองทา นศาสดาเหมือนกับลกู และครอบครัวของพวดเขาน่ีคือขาวรายท่ีทําใหพวกกุเรชรูสึก กลัวตัวส่นั พวกเขาไดพดู กบั ตัวเองวา ขณนั ช้ี าวมุสลมิ ไดยึดฐานทัพหัวใจคาบสมุทรอาหรับเสียแลว ลําดขมขูไปท่ัวสารทิสวาจะเผยแพรศาสนาแหวงตัวฮีด และดวยเหตุนพวกบูชาเจว็ดไดมีความ หวาดกลัวตอสงครามอยางมาก

เพอ่ื หาขอ มลู ทีช่ ดั เจนกวา นี้ เมือ่ รงุ อรณุ พวกกุเรชมาพบกับชาวกัซรอจ และกลาววา ดมีสาย รายงานวา เมื่อคืนพวกทานบัยอะฮฺอุกบะฮฺกับมุฮัมมัดวาจะปกปองเขาหรือและตกลงวาจะตอตาน พวกเราใชหรือไม?พวกเขากลาววา ขอสาบานเราไมตองารจะสรางสงครามระหวางเรกับพวกทาน เลย คาราวานฮัจญจากเมืองยัษริบจํานวนหารอยกวาคน แตมีเจ็ดสิบสามคนที่เท่ียงคืนวันกอน ไดไปบยั อะฮกฺ บั ทา นศาสดา สว นคนอื่นๆไดนอนหลับใหลไมรูเรื่องอะไรเลย ดังนั้นผูที่ไมใชมุสลิม ไดสาบานวา ไมไดเปบเหมืนท่ีพวกทานไดยิน ( วาเราจะทําสงครามกับพวกทาน) และแนนอนการ กลา วเชนนน้ั เปน ส่ิงโกหก ทานอบั ดุลลอฮฺ บินอบุ ยั เปน เผาค็อซรอ็ จ ซ่งึ เขาไดถูกเสนอจากชาวยัษริบ ใหเปนหัวหนา กลาววา เปนไปไมไดที่เกิดเรื่องชนนั้นกลุมพวกค็อซร็อจจะไมกระทําส่ิงใดโดย ปราศจากการปรึกษาตอ ฉัน” หลังจากนั้นหัวหนาพวกกุเรชไดลุกข้ึนยืนและลุกออกไป เพื่อจะไดตรวจสอบขอมูล มากกวาน้ี บรรดามุสลิมท่ีไดอยูรวมท่ีประชุมนั้นเขาใจถึงความในใจของพวกกุเรช ดังนั้นจึงถือวา เปนโอกาส ไดกลาวกับกันเองวา สําหรับบุคคลท่ีรูจัก จําเปนท่ีเราจะตองไปปดทางเขามืองยัษริบ เพ่ือทจ่ี ะขจดั การจัดตง้ั รฐั ของชาวมักกะฮฺออกไป การเรง รีบของบางกลมุ ชาวยัษริบ เน่ืองจากการเขาใจผิดตอพวกกุเรชในเร่ืองสัญญาอุกบะฮฺ ของมุสิมไดเพิ่มหนักย่ิงขึ้น พวกเขาเขาใจวาเปรการรายงานที่ถูกตอง ดังนั้นพวกเขาไดเขาควนคุม ชาวยัษริบท้ังหมดแตเม่ือไดเริ่มการปฏิบัตินั้น กองคาราวานฮัจญไดออกไปจากรัฐของมักกะฮฺไป แลว ยกเวน ทานซะอดั บินอิบาดะฮฺเพียงคนเดยี วที่ถกู จบั แตทวาความเช่ือของทานอิบนิฮิชาม กุเรชไดจับชาวยัษริบไดสองคนคนหนึ่งคือทานสะอัด บินอะบาดะฮฺ และอีกทานคือ ทานมุนซีรบินอุมัร แตคนท่ีสองไดหนีไปได แตสะอัดไดถูกจับไวได เนื่อง พวกกุเรชไดดึงผมของเขาจนลมลง พวกกุเรชไดรูสึกเจบ็ ปวดแคนอยางมากไดเดินมาหาสะ อัดแลวกลาววา เจาดวยไมใชหรือท่ีมามักกะฮฺแลวใหบัยอะฮฺแกเขา “สะอัดกลาววา ทําไมละ ฉันได ใหบยั อะฮฺกบั มุฎอิมบนิ อีดดใี นการปกปองเขา

เพราะวาการคาขายของเขา เราจะรักษาใหเมื่อผานเมืองยัษริบ และเราจึงขอความคุมครองจากเขา” ชายกุเรชผูน้ันไดนําสะอัดมาหามุฎอิม เพ่ือใหเขาไดรับความปลอดภัยและกลาววา ชายผูน้ีมาจาก เผาค็อซร็อจ ไดรับความเดือดรอน และพวกกุเรชไดทรมานเขาอยางหนัก เขามาหาทานเพื่อใหทาน ชว ยเขาดวย และรอการชวยเหลือทาอยูมุฎอิมไดมาและเห็นสะอัด บินอิบาดะฮฺ ซึ่งเปนบุคคลที่ทุกๆ ปไดคุมครองสินคากองคาราวานของเขาอยางแลอดภัยจนถึงท่ีหมายดังน้ันเขาจึงพยายามจะใหการ ปลดปลอยทานสะอัดและใหเดินทางไปยังยัษริบ บรรดาสหายสะอัดและบรรดามุสลิมไดรูขาวการ เดือดรอนของสะอัดไดตัดสินใจในเท่ียงคืนจะกลับไปชวยสะอัดและใหอิสรภาพแกสะอัด ในขณะ ท่ีพวกเขาครุนคิดอยูน้ัน ทันใดเห็นสะอัดเดินเขามาแตไกล และสะอัดไดเลาถึงเหตุการณที่นา หวาดกลัวและนาเศราใหพ วกสหาย ฟง (๒๐๐) อิทธพิ ลทางจิตวญิ ญาณของอสิ ลาม นั ก โ บ ร า ณ ค ดี พ ย า ย า ม ที่ จ ะ นํ า เ ส น อ ต อ ศ า ส น า อิ ส ล า ม ไ ด รั บ ค ว า ม รุ ง เ รื อ ง แ ล ะ มี ความกาวหนาไปทัวสารทิศดวยคมหอกและคมดาบ ในขณะที่ผลพวงของมันอาจมีอยูบาง แตทวา ตอไปนี้จะพิสูจนใหเห็นวาคํากลาวของนักบูรพาคดีเปนส่ิงทํ่าฃไรท่ีมาและไมเปนความจริง สวน ตัวอยา งในเร่ือวงน้ี ทานผุอานสามารถมองถึงเหตุการณเหลา นั้นอยางละเอียดจะสามารถพิสูจนไดดี วาพลังของอิสลามและความเจริญกาวหนาไดเ ริ่มข้ึนจากจุดแรกมาจากเร่ืองของความนาประทับใจ และนาเลอ่ื มใสตา งหาก ซ่ึงเราขอนําเหตการณบางตอนน้นั มากลา วพอสังเขปดงั นี้ มุศอับ บินอุมัยรฺ เปนนักเผยแพรและนักพูดที่เรืองนามของอิสลามคนหน่ึง ซ่ึงทานอัซซัด บินซุรอเราะฮฺไดรองขอตอทานศาสดาใหสงเขามาตับลีฆ ณ มะดีนะฮฺ ดังน้ันคนท้ังสองไดมี ความคิดวาในการจะใหหัวหนาผูหลักผูใหญของเมืองยัษริบยอมรับอิสลาม ตองใชกลยุทยทางดาน ตรรกะและเหตผุ ล

ที่นาเช่ือถือ วันหนึ่งเขาไดเขาไปในสวน ซ่ึงไดเห็นบรรดามุสลิมรวมตัวักันอยูและ ณ ท่ีนั้นมีทาน สะอัด บนิ มะอาซ อละทา นอซุ ยั ดฺ บนิ ฮะฎีร ซ่งึ ปนหัวหนาเผาของชาวบนอี ับดุลอัชฮัล ทานสะอัดได หนั ไปมองทานอไุ ซดแ ละกลา ววา ใหทานเอาดาบออกจากฝกซิ และไปสนทนาและดตตอบกับพวก เขาเพือ่ พวกเขาจะไดหยุดการเผยแพรศาสนาอิสลาม และใหเจาใชคําพูดลการอธิบายที่นาฟงงายๆที่ ไมห ลอกพวกเรา และ ณ ท่นี ั้นทา นอซั อดั บนิ ซุรอเราะฮฺเปนลกู ของปา ฉนั น่งั อยู ฉนั รูสึกอายท่ีจะเขา ไปเผชญิ หนากบั เขา ( ในการสนทนา) ทานอุชัยดฺ ไดเริ่มการสนทนาอยางดุเดือด เหมือนกับไดฟาดฟนเขาใสคนท้ังสอง แตทาน มุศอับ บินอุมัยร ไดใชคําพูดและมีวาทศิลปในการ สนทนาซึ่งไดรับการอบรมและประสบการณ จากทานศาสดามากอน ไดหันไปยังอุซัยดุแลวกลาวตอบวา “เปนไปไดมั้ยท่ีจะเชิญทานนั่งลงกอน แลวมาสนทนากนั อยา งฉนั มิตร เม่อื ไหรก ต ามส่งิ ทขี่ า พเจานําเสนอไมตรงกับปญญาและตรรกะของ ทา น เราจะอกจากหนทางนน กลบั ไปยงั ศาสนาเดิม ทานมุซอับไดนาํ โองการ จํานวนหน่ึงอานใหเขา ฟง ทําใหความนาท่ึงของอัลกุรอานและคําสอนที่เปนตรรกะแลมีปรัชญา ทําใหเขามีความเลื่อมใส และรุสึกท่ึงในตัวบทโองการเหลานั้น ทําใหเขากลาวข้ึมนาโดยไมไดตั้งตัววา “หนทางในการเปน มุสลิมตองทําอะรบาง? เขาตอบวา “ เพียงคกลาวปฏิญาณในการยอมรับความปนเอกะของพระเจา ชําระลา งตวั ทานในนา้ํ อละดํารงนมาซ” ทา นอวุ ัยดฺ ไดมายังกลมุ มสุ ลิมเพื่อตองการจะฆาและสังหารพวกเขาแตดยพลังของสารัตถะ แหงคําสอนิสลาท่ีนาเลื่อมใส แลดวยใบหนาที่ยิ้มแยมของมุสลิม ทําใหเขาไดปฏิญาณตนตอความ เปนเอกะของพระเจาและศรัทธาตอความเปนศาสดาของมุฮัมมัด และเขาไดลงไปชําระลางรางกาย ในบอนํ้า และในขระชําระลางตัวทานอยูนั้น ทนไดกลาวคําปฏิญาณ และไดกลับไปยังทานสะอัด และทา นสะอดั ไดร อเขาอยแู ทบจะไมไ หว เมอื่ เหน็ ใบหนา

ท่ีแปลกและดูตลก สะอัดบินมะอาซ ไดมองไปยังคนท่ีน่ังอยูแลวกลาววา “ขอสาบานตอพระเจา อุ ซัยดฺเปล่ียนไป เขาเปล่ียนความเช่ือไปแลว” เขาเดินไปดวยกันไมทันถึงไหน อุซัยดฺก็อธิบายถึง เหตุการณอยางละเอียดในสภาวะท่ีเพื่อนของเขาโมโหตัวสั่นไปท้ังตัว เขาไดตัดสินใจหามคนท้ัง สองเผยแพรศาสนา ตรงขามกลับเห็นส่ิงที่เกิดข้ึนกับทานอุซัยดฺ และไดเกิดขึ้นกับเขาดวย ทําใหเ ขา ตองยอมสยบและยอมรับตอคําสนทนาและคํากลาว ท่ีสมเหตุสมผลและอยูบนพ้ืนฐานของตรรกะ และนาเลื่อมใสของถอยคําของมุศอับและทําใหเขารูสึกเสียใจตอส่ิงท่ีตัดสินใจกระทําลงไป (จะฆา มสุ ลมิ ) และทาํ ใหเ ขาตองยอมรบั อิสลามและจาํ นนตอหลักการทเ่ี ท่ียงธรรม ในท่ีสุดเขาก็คือคนหนึ่ง ที่ไดลงไปชําระลางรางกายในบอน้ํา (เพื่อใหตัวสะอาดในการยอมรับอิสลาม) และหลังจากน้ันเขา ไดก ลับไปยังเผา ของเขาและเขาไดกลาวกับเผาของเขาวา “ฉนั มีฐานะอะไรในหมูพวกทา น” ทัง้ หมด กลาววา “ทานเปนหัวหนาของพวกเราและหัวหนาเผาของเรา” เขากลาววา “ฉันจะกลาวอะไรตอ พวกทา น ไมวาชายหรอื หญิง นอกจากใหพ วกทานยอมรับอิสลาม” คําพูดของหัวหนาเผาผูนี้ไดถูกนําไปกลาวปากตอปากแกเผาของเขา ผานไปไมนานนัก ทํา ใหเผาของเขาบนีอับดุลอัชฮัล ไดยอมรับอิสลาม กันหมดกอนท่ีพวกเขาจะเห็นทานศาสดาเสียอีก และพวกเขาเปนผูหนง่ึ ทีไ่ ดปกปอ งทานศาสดา(๒๐๑) เรามีตัวอยางทางประวัติศาสตรอีกมาก ท่ีจะแสดงใหบรรดานักบูรพาคดีไดเห็นวาอิสลาม ไมไ ดเผยแพรดวยคมหอกคมดาบ และถอื วา คําพูดของพวกเขาเปนคําพูดที่ไรความเปนธรรมและไม มีพ้นื ฐานความเปนจริงเพราะวาตัวอยางขางตน พวกเรายังไมพบวาทานศาสดาและมุสลิมบีบบังคับ พวกเขาในการรับอิสลาม ยกเวนเพียงคําสอนท่ีสอดคลองกับปญญาและตรรกะ นาประทับใจและ นา เลอ่ื มใสตางหาก

ความวิตกและความกลวั ของพวกกเุ รช จากการลุกข้ึนมาของชาวยัษริบ ในการปกปองมุสลิม ทําใหกระแสวันน้ันพวกกุเรชตอง นอนไมหลบั อีกครง้ั และตน่ื จากการหลับใหลอยขู ้ึนมา พวกเขาไดเ ตรยี มแผนการทําลายอิสลามโดย การกลั่นแกลง และกดดันบรรดามสุ ลิมเพอ่ื จะสกดั ก้นั ไมใ หอทิ ธิพลของอิสลามไดขยายออกไป บรรดาสาวกทานศาสดาไดเลาถึงการกดดันและการกล่ันแกลงของชาวกุเรชตอมุสลิมให ศาสดาฟง ดังนั้นพวกเขาไดรองขอตอ ทานศาสดาท่ีจะอพยพเดินทางไปยังเมืองอื่น ทานศาสดาของ ใหพวกเขาประวิงเวลาไวกอนหลังจากนั่นทานศาสดากลาววา “สถานท่ีดีที่สุดสําหรับพวกทานคือ เมืองยัษริบน่ันแหละ พวกทานสามารถจะอพยพไปยังสถานท่ีท่ีมีความสบายใจและสงบน่ิงและ ปลอดภัยเทานนั้ ” หลังจากคําสั่งการอพยพไดเกิดข้ึน บรรดามุสลิม ไดหาขออางตางๆ นานาในการท่ีจะออก จากมักกะฮฺและมุงหนาไปยังเมืองยัษริบ และนี่คือเริ่มตนของการฮิจญเราะฮฺ และพวกกุเรชได ติดตามการเดินทางของมุสลิมอยางไมคลาดสายตา และไดสกัดกั้นการโยกยายสําภาระและส่ิงของ ใชตางๆ และถาพบใครระหวางทางจะนํากลับยังมักกะฮฺทันที และถาหากใครที่ไดอพยพพาลูกพา เมียไปดวย และถาภรรยาของเขาเปนชาวกุเรช ถือวาตองหามในการจะนําภรรยาของเขาไป และ พวกเขาไดยังไดขมขูจะเขนฆาผูอพยพอีกดว ยและจะทรมานและกักขัง แตโชคดีที่แผนการรายของ กเุ รชไมป ระสบความสาํ เรจ็ (๒๐๒) ในทสี่ ุดมกี ลุมหนึง่ จํานวนมากพอสมควรปลอดภัยจากเงื้อมมือของ พวกกุเรช และไดเดินทางไปสูเมืองยัษริบไดสําเร็จ จนไปถึงสถานท่ีท่ีบรรดามุสลิมมักกะฮฺได รวมตัวกัน ยกเวนทานศาสดาและทานอะลีบางสวนจากมุสลิม และการอพยพของมุสลิมไปยัง เมืองยัษริบทําใหพวกกุเรชเกิดความกลัวและวิตกอยางย่ิง พวกเขาจึงนัดหมายประชุมระหวางเผา ตางๆ ณ ดารุลนัดวะฮ เพ่ือวางแผนตางๆ ในการทําลายลางทานศาสดามุฮัมมัดและสาวก ในท่ีสุด ทา นศาสดาก็ไดอพยพมาถงึ มะดีนะฮฺ ในเดือนรอ บอี ลุ เอาวัล ปท่ี ๑๔ นับจากการแตง ตัง้ ทา นศาสดา

พวกกเุ รชไดมีความหวาดกลัวและวิตกเพมิ่ ข้ึนอีก เพราะทานศาสดาไดยึดพ้ืนที่อีกแหง หน่ึง มีแนวรวมเพ่ิมขึ้นของชาวยัษริบ พวกเขาก็ไมรูจะทําอยางไร เพราะวาทุกแผนที่ไดวางไว ไรผลไม ประสบความสาํ เร็จเลย ทานศาสดาไดมีคําสั่งใหบรรดาสาวกของทานอพยพยังเมอื งยัษริบและได อยูรวมกับพ่ีนอง ชาวอนั ศอร (ชาวมะดีนะฮ)ฺ และทานศาสดาไดก ลา ววา “พระเจา ไดก ําหนดใหพ ีน่ องทด่ี แี กพวกทาน แลว และพวกเขาไดเตรียมพรอมบานท่พี กั อาศัยใหแ กพวกทานอีกดว ย”

19 เรอื่ งราวของการอพยพ (ฮิจญเ ราะฮ)ฺ บรรดาผูนําเผากุเรชมักจะชุมนุมกันในสถานท่ีแหงหนึ่งซึ่งมีช่ือวา “ดารุลนัดวะฮ” ในการ แกไขปญหาตางๆ และพวกเขาจะปรึกษาหารือ และรวมแสดงความคิดเห็นกันในเรื่องสําคัญ ทั้งหลายทเี่ กดิ ข้ึน ในปที่สบิ สองและปท ี่สิบสามของการแตงตัง้ ศาสดา ประชาชนชาวมักกะฮฺไดเผชิญหนากับ อันตรายอันใหญหลวง สถานท่ีม่ันอันย่ิงใหญซ่ึงบรรดามุสลิมไดจัดตั้งข้ึนในเมืองยัษริบ และการท่ี ประชาชนชาวยษั รบิ ไดใ หการปกปอ งและคมุ ครองทานศาสดาน้ัน เปนเคร่ืองหมายอันชัดแจงท่ชี ้ีถึง การคุกคามดังกลา ว ในเดือนรอบีอุลเอาวัล ปท่ีสิบสามของการแตงต้ังทานศาสดาซึ่งการอพยพของทานศาสดา ไดเกิดขึ้นในปดังกลาว ในเมืองมักกะฮฺน้ัน ประชาชนชาวมุสลิมไดถูกจับกุมตัว ยกเวนทานศาสดา ทานอะลี อบูบักร และมสุ ลิมอีกจาํ นวนเล็กนอยเทานัน้ บางกป็ วยและแกชรา จนทําใหเหลืออยูเพียง ไมกี่คนและเปนไปไดวา บุคคลจํานวนที่เหลืออยูนี้ก็อาจจะละท้ิงนครมักกะฮฺไปยังเมืองยัษริบ ดวย เหตนุ ี้เองบรรดาชาวกุเรชจงึ ไดตัดสินใจกระทาํ การอันรายแรงและอาจหาญอยา งหน่ึงโดยไมรอชา การประชุมปรึกษาหารือกันของบรรดาผูนํากุเรช จึงไดเกิดขึ้นในดารุลนัดวะฮฺ ในชวง เริ่มตนผูดําเนินการประชุมของกลุมไดกลาวบรรยายถึงการรวมศูนยกําลังตางๆ ของอิสลามในเมือง มะดนี ะฮฺ และการทําสัญญา

ขอตกลงกันระหวางชาวเผา เอาซ และชาวเผา คอ็ ซร็อจญ และไดกลาวเสรมิ ขนึ้ วา “เราหมูชนชาวฮะร็อมมักกะฮฺ เปนผูมีเกียรติ ณ บรรดาเผาชน ทั้งหลาย แตมุฮัมมัดไดหวาน เมล็ดพันธุแหงความแตกแยกขึ้นระหวางพวกเรา และไดสรางอันตรายอันใหญหลวงใหแกเรา บัดนี้ ความอดทนอดกล้ันของพวกเราไดมาถึงขีดสุดแลวหนทางของความรอดพนก็คือวา เราจะตอง คัดเลือกผูกลาหาญคนหน่ึงจากหมูพวกเรา เพ่ือทําการสังหารเขา และถาหากบนีฮาซิมลุกขึ้นตอตาน และเผชญิ หนา กับพวกเรา พวกเราก็จะจายคา สนิ ไหมทดแทนชีวิตของเขา” บุรุษผูไมเปนท่ีรูจักคนหน่ึงจากท่ีประชุมน้ัน ซ่ึงแนะนาํ ตนเองวา เปนชาวนัจญดไี ดคัดคาน ทัศนะดังกลา ว พรอ มกบั พูดข้นึ วา “ทศั นะเชน น้ไี มอ าจปฏบิ ัติจริงได เพราะบนีฮาซิมน้ันจะไมปลอย ใหผูสังหารมุฮัมมัดมีชีวิตอยูตอไป และการจายคาสินไหมทดแทนเลือดของมุฮัมมัดนนั้ ก็ไมอาจทํา ใหพวกเขาพึงพอใจไดเลย และใครก็ตามที่เสนอตัวในการปฏิบตั ิแผนการณดังกลาว อันดบั แรกเขา จะตอ งพรอ มสละชวี ิตของตนเอง ในขณะทีใ่ นหมพู วกทา นน้นั ไมม บี คุ คลเชน น้อี ยเู ลย” ผูน าํ กุเรช อกี คนหนึ่งซ่งึ มนี ามวา อบลุ บคุ ตรุ ี ไดกลา ววา “สิง่ ท่เี หมาะสมท่ีสุดก็คือ เราจะจับ ตัวมุฮัมมัดมาคุมขัง และจะใหอาหารและน้ําแกเขาทางชองหนาตางเล็กๆ โดยวิธีดังกลาวเราก็ สามารถยบั ยงั้ การเผยแพรศาสนาของเขาไดแลว” ชายชราแหงนจั ญดีผูน นั้ ไดกลาวขึ้นอีกคร้ังหนึ่งวา “ทัศนะน้ีก็ไมแตกตางอะไรกับทัศนแรก เพราะโดยวิธีดังกลาวน้ี จะทําใหบนีฮาซิมลุกข้ึนทํา สงครามกับพวกทาน และในที่สุดแลว พวกเขาก็จะปลดปลอยมุฮัมมัดใหเปนอิสระ แตถาหากพวก เขาไมประสบความสําเร็จในครั้งน้ีในเทศกาลฮัจญ พวกเขาก็จะขอความชวยเหลือจากเผาอ่ืนๆ และ จะทาํ ใหเขาไดรบั อิสระโดยการชวยเหลอื ของเผาเหลานนั้ ” บุคคลทส่ี ามจากพวกเขาไดเสนอทัศนะอีกอยางหนึ่งโดยกลาววา “สิ่งที่ดีกวาก็คือ เราจะจับ มุฮัมมัด มัดมือมัดเทา และใหน่ังบนหลังอูฐที่พยศและเราจะไลอูฐไป เพื่อวามันจะทําใหเขาถูก กระแทกกับภูเขาและกอนหิน

ตางๆ จะทําใหรา งกายของเขาแหลกเปนชิ้นๆ แตถาหากเขารอดชีวิตไปไดและไปหยุดอยูในแผนดิน ของเผาตางๆ ท่ีไมรูจัก โดยที่พวกเขาจะเผยแพรแนวทางศาสนาของตนในหมูพวกเหลานั้น ชาวเผา เหลานั้นเองซ่ึงเปนผูยึดม่ันอยูกับการสักการะบูชาเทวรูปก็จะคิดบัญชีกับเขา และพวกเขาก็จะทําให พวกเราและครอบครวั ของพวกเราหลุดพน จากความช่ัวรายของเขาได” ชายชราชาวนัจญดีไดกลาวคัดคานทัศนะน้ีข้ึนอีกเปนคร้ังท่ีสามวา “คําพูดท่ีหวานหู และ มายากลในการพูดของมุฮัมมัด ก็เปนสิ่งที่ชัดเจนอยูสําหรับพวกทาน เขาจะทําใหเผาอื่นๆ รวมมือ กบั คนดวยความนิ่มนวลและโวหารแหงคาํ พูด และเขาจะโจมตีพวกทา นในท่ีสุด” ความหวาดกังวล และความเงียบไดปกคลุมเหนือสถานท่ีประชุมน้ัน ทันใดน้ันเอง อบู ญะฮัล และบางรายงานกลาววา ชายชราชาวนัจญดี ผูนั้นเองไดเสนอทัศนะข้ึนโดยกลาววา “วิธีการ เดียวท่ีปราศจากปญหาและอุปสรรคใดๆ ก็คือ ใหคัดเลือกบุคคลจํานวนหนึ่งจากทุกๆ เผา โดยให พวกเขา แตละคนจโู จมเขา ไปในบานของมุฮมั มดั และสบั เขาใหเ ปนชิน้ ๆ เพ่อื ใหคาสินไหมทดแทน เลอื ดของเขานั้นถกู กระจายไปและมสี วนรว มกนั ในทกุ ๆ เผา แนน อนท่ีสุดวา บนีฮาซิมน้ันไมมีกําลัง ความสามารถพอท่ีจะทําสงครามกับทุกเผาได” ทัศนะน้ีไดถูกยอมรับจากบุคคลทั้งหมด และบรรดา ผูที่จะทําการลอบสังหารนั้นก็ไดถูกคัดเลือก พรอมกับไดตกลงกันวา เมื่อยามราตรีไดมาถึง บุคคล เหลา นนั้ จะลงมือปฏบิ ตั ติ ามภารกจิ ของตนเอง การชว ยเหลอื ทเ่ี รนลับ พวกอุบาทวเหลาน้ันคาดคิดวา ความเปนศาสดาของมุฮัมมัดซึ่งไดรับการคุมครองจากพระ ผูเปนเจาผูทรงย่ิงใหญนั้น จะตองถูกทําลายลงดวยกับแผนการเหลานี้ โดยท่ีพวกเขาไมไดคิดเลยวา มุฮัมมัด ก็เหมือนกับศาสดาทานอ่ืนๆ ท่ีไดรับการชวยเหลือจากโลกแหงความเรนลับ และพระหัตถ ซ่ึงไดพิทักษคุมครองดวงประทีปอันสวางไสวนี้ไวจากพายุรายของเหตุการณตางๆ ท่ีเกิดขึ้นตลอด ระยะเวลาสบิ สามปทผี่ านมานัน้ จะสามารถ

ทําใหแ ผนการอันช่วั รา ยนีล้ มสลายไป บรรดานักอรรถาธิบายคัมภีรอัลกุรอาน กลาววา “มะลาอิกะฮฺผูนําวะฮฺยู (ญิบรออีล) ไดลง มาและไดแจงขาวแกทานศาสดาใหทราบถึงแผนการอันช่ัวชา สามาลยของบรรดามุชิรีกีน (ผูตั้ง ภาค)ี โดยส่ืออลั กรุ อานโองการนคี้ อื “และเม่ือบรรดาผูปฏิเสธไดวางแผนทําลายเจาเพื่อกักขังเจา หรือฆาเจา หรือขับไลเจา และ พวกเขาวางแผนขณะท่ีอัลลอฮก็ทรงวางแผน (เชนกัน) และอัลลอฮฺน้ันทรงเปนเลิศยิ่งในหมูผู วางแผนทั้งมวล”(๒๐๓) ทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ซ.บ.) ไดรับพระบัญชาจากพระผูเปนเจาใหทําการอพยพ (ฮิจญ เราะฮ)ฺ ไปยังเมอื งยัษรบิ แตทวา การทีจ่ ะรอดพน ไปจากนํ้ามอื ของบรรดาสมุนรับใชผูไรความเมตตา ของรัฐบาลแหงพวกบูชาเจว็ด ซึ่งคอยเฝาระวังเปนอยางดีนั้นเปนเร่ืองท่ีไมงายดายนัก โดยเฉพาะ อยางย่ิงระยะทางระหวางนครมักกะฮฺ กับเมืองมะดีนะฮฺ ก็หางไกลกันเปนอยางมาก หากออก เดินทางจากนครมักกะฮฺไปโดยไมมีการวางแผนท่ีรัดกุมและถูกตอ งแลว คาดคะเนไดวา บรรดาชาว มักกะฮฺจะติดตามทันกอนท่ีจะไปถึง ยังบรรดาผูชวยเหลือของตน พวกเขาจะจับกุมตัว และสังหาร ทา นไดใ นท่ีสดุ เก่ียวกับวิธีการอพยพของทานศาสดานั้น บรรดานักประวัติศาสตร และนักเขียนชีวประวัติ ศาสตรไดบันทึกไวในลักษณะตางๆ ที่หลากหลาย และความขัดแยงซ่ึงพบเห็นไดในหมูพวกเราใน รายละเอียดปลีกยอยของเหตุการณนั้นกลาวไววา เคยปรากฏเชนนี้มากอนในเร่ืองอื่นๆ ผูเขียน หนังสือ อัซซีรอ ตุลฮะละบียะฮฺ สามารถทําใหการรายงานเหลานั้นสอดคลองกลมกลืน กันไดใน ระดบั หน่งึ ดว ยคาํ อธบิ ายตา งๆ แตใ นอกี หลายๆ กรณี เขากย็ งั ไมสามารถขจัดความขัดแยงและความ ไมสอดคลองกนั ใหห มดไปได ประเด็นท่ีนาสนใจก็คือวา สวนมากของบรรดานักรายงานฮะดีษ (มุฮัดอิษีน) ทั้งฝายซุนนี และชีอะฮ ไดรายงานวิธีการอพยพไวในลักษณะหนึ่งซ่ึงโดยสรุปแลวพวกเขาเช่ือวา ความรอดพน และความปลอดภัยของทานศาสดาน้ันเกิดจากมุอญิซะฮ (ความมหัศจรรย) และมีลักษณะของความ เปนกะรอมัต (ความมหัศจรรย) โดยที่หากพิจารณาและใครครวญถึงรายละเอียดปลีกยอยของ เร่อื งราว จะพบวาการรอดพน ของทานศาสดาน้นั เกดิ จากการมอง

การณไกล การคิดใครครวญและความระมัดระวังตางๆ และพระประสงคของพระผูเปนเจา ก็ เปนไปในลักษณะท่ี พระองคจะทรงทําใหศาสนาของพระองคปลอดภัยโดยวิธีทางธรรมชาติ มิใช โดยวิธีการใชมุอญิซาต (สิ่งมหัศจรรย) แตอยางใด ประจักษพยานในเร่ืองนี้ก็คือ ทานศาสดาได พึ่งพาอาศัยปจจัยตางๆทางธรรมชาติ และสาเหตุตางๆ ที่สอดคลองกับปญญา เชน การนอนแทนท่ี ของทานอะลี (อ.) การหลบซอนตัวของทานอยูในถํ้า และอื่นๆ ซึ่งจะไดกลาวถึงตอไป โดยวิธีการ เหลาน้ีเองท่ที านไดทาํ ใหตวั เองปลอดภยั เทวทูตผนู าํ วะฮยฺ ไู ดแจงขาวแกทานศาสดา ญิบรออีล ไดแจงขาวทานศาสดาใหลวงรูถึงแผนการณอันชั่วรายของพวกมุชริก และ เรียกรองใหท านอพยพ และตกลงกันวาเพ่อื ท่ีจะอําพรางการติดตาม ทานน่ันจําเปนจะตองมีบุคคลผู หน่ึงนอนแทนที่ทานเพ่ือบรรดามุชริกีนจะไดคิดวาทานศาสดายังอยูในบาน และมิไดออกไปไหน ในทายท่ีสุดแลว พวกเขาจะไดเฝาระวังอยูแคเพียงรอบบานทาน และปลอยใหเสนทางสัญจรตาม ตรอกซอยและรอบๆ เมอื งมักกะฮนฺ น้ั เปนอสิ ระ ประโยชนข องการกระทําดงั กลา วกค็ ือวา บรรดาผูปฏิบัตกิ ารรายนั้นจะมุงเฝาระวังบานของ ทานศาสดาเพียงเทาน้ัน และในชวงโอกาสนั้นเอง ทานศาสดาจะสามารถหลบออกไปทางจุดหนึ่ง ไดซ งึ่ ไมมมี ชุ ิริกนี คนใดลวงรู ณ จุดน้ีจําเปนจะตองมาดูกันวา ผูใดท่ีพรอมจะนอนแทนที่ทานศาสดา และยอมสละชีวิต ของตนเองแทนทาน ? แนนอนย่ิงผูอานจะตองกลาววา บุคคลแรกท่ีไดศรัทธาม่ันตอทาน และนับ จากวันแรกของการแตงตั้งทานศาสดา เขาไดใชชีวิตผูกพันอยูกับทานมาโดยตลอด เขาผูน้ันจะตอง พลีชีวิตของตนเองในหนทางน้ี และผูพรอมยอมพลีดังกลาวจะเปนใครไปไมไดนอกจากทานอะลี (อ.) ดวยมุมมองดังกลาวนี้เอง ทานศาสดาจึงหันหนาไปยงั ทานอะลี (อ.) และกลาววา “ในคํ่าคืนนี้ เจาจงนอนบนที่นอนของฉันและจงใชผาหมสีเขียวที่ฉันเคยใชหมกายเปนประจําในชวงเวลาหลับ นอนหมกายเจา ท้ังนี้เนือ่ งจากวา มุชิรกิ นี ไดวางแผนท่จี ะสงั หารฉนั และฉัน

จําเปน ตองอพยพไปยงั เมอื งมะดนี ะฮ”ฺ ทานอะลี ไดนอนลงบนท่ีนอนของทานศาสดาต้ังแตหัวค่ํา เมื่อชวงเวลาหน่ึงของยาม กลางคืนไดผานไป การปดลอมบานของทานศาสดาไดเริ่มตนขึ้นโดยผูปฏิบัติการรายจํานวนสี่สิบ คน พวกเขาไดม องผานรอยแยกของหนาตางเขาไปในบาน และไดเห็นสภาพการภายในบานดําเนิน ไปอยา งเปน ปกติ และตางคาดคดิ กนั วา บุคคลทนี่ อนอยูบนทนี่ อนของทา นศาสดา ก็คอื ตวั ทานเอง ในชวงเวลานี้เอง ทานศาสดา ไดตัดสินใจออกจากบาน บรรดาศัตรูไดปดลอมอยูรอบบาน และคอยเฝา ระวงั ความเคลอ่ื นไหวอยอู ยา งไมคลาดสายตาในอีกดานหนึ่งน้ัน อัลลอฮทรงประสงคที่ จะใหผนู ําแหง อิสลามรอดพนจากองุ มอื ของบรรดาคนช่ัวชาสามานย ทานศาสนทูตแหงอัลลอฮฺ (ศ.) ไดอานโองการตางๆ จากสวนแรกของซเู ราะห ยาซีน จนกระท่ังถึงโองการที่กลาววา “แลวพวกเขา ก็มองไมเห็น” และทันใดน้ันทานก็ออกมานอกบาน ตรงไปที่บริเวณหนึ่งซ่ึงเราจะอธิบาย รายละเอียดเร่ืองน้ีในภายหลัง ยังไมเปนที่กระจา งชัดนักวาทานศาสดาทําอยางไรที่จะไมใหคนที่จะ มาลอมบานของทานนั้นรูตัว แตจากรายงานหนึ่งซ่ึงนักอรรถาธิบายอัลกุรอานท่ีมีชื่อเสียง เชน ทานอะลี บินอิบรอฮีม ไดนํามาอธิบายโองการ “เม่ือบรราดผูปฏิเสธที่วางแผนรายตอเจา” เขาใจได วาเม่ือทานศาสดาออกมาจากบานน้ัน ทุกคนหลับอยูและรอคอยท่ีจะจูโจมเขาไปในบานของทาน ศาสดาในชวงเวลาเชา ตรโู ดยทพี่ วกเขาไมไดคิดวาทา นศาสดารูถึงแผนการของพวกเขา แตบรรดานักประวัติศาสตรทานอื่นๆ(๒๐๔) ไดกลาววา “พวกเขามิไดหลับ จวบจนถึง ชวงเวลาที่ทานศาสดาออกจากบานไป และทานศาสดาไดใชมุอฺญิซาต (สิ่งอันพนญาณวิสัย) และกะ รอมาต (คณุ วิเศษ) ขณะออกจากบานไปโดยท่พี วกเขามองไมเหน็ ทา น ความเปนไปไดในการเกิดข้ึนของมุอฺญิซาต ในลักษณะเชนน้ีนั้นไมมีขอเคลือบแคลงสงสัย ใดๆ แตทวามีความจําเปนหรือไมที่จะตองกระทําการดังกลาว ? จากการตรวจสอบอยางละเอียดใน เรอ่ื งราวของการอพยพนั้นทําให

มั่นใจตอประเดน็ นี้ไดท่ีวา ทานศาสดาไดลวงรูถึงแผนการของบรรดาศัตรูกอนการปดลอมบานของ ทานแลว และแผนการที่ทานไดวางเพ่ือการรอดพนออกไปของตัวเองนั้นก็เปนเรื่องปกติธรรมดา มากโดยไมมีลักษณะของความเปนมุอญิซาตแตอยางใด ทานมีความประสงคท่ีจะใหตัวเองรอดพน จากเงื้อมมือของพวกบูชาเจว็ด โดยปราศจากการใชมุอฺญิซาต ดวยการมอบหมายใหทานอะลี (อ.) นอนแทนที่ทา นตามวิธีการธรรมดา ดังนั้นทานก็ยอมสามารถที่จะออกมาจากบานกอนการปดลอม ของพวกมุชริกนี ไดโดยไมจาํ เปนตองอาศยั มอุ ญิซาตแตอ ยางใด แตก็คาดคะเนไดวา การที่ทานศาสดา (ศ.) อดทนและรอคอยอยูในบานจนกระท่ังการปด ลอมไดเกิดข้ึนนั้น มีเหตุผลบางประการซ่ึงยังไมเปนที่เปดเผยสําหรับพวกเราในปจจุบัน ดวยเหตุน้ี เองเน้ือหาเกี่ยวกบั ประเด็นน้ี (การออกจากบานของทานศาสดาในยามคํ่าคืน) จึงยังไมเปนท่ีชัดเจน นักสําหรับทุกคน ทั้งนี้เน่ืองจากบางคน(๒๐๕) มีความเชื่อวาทานศาสดาออกจากบานไปกอนการปด ลอมและกอนดวงอาทติ ยตกดนิ การจูโ จมของพวกมุชิริกีน ยงั บา นของทานศาสดา (ศ.) กองกําลังของผูปฏิเสธไดปดลอมอยูรอบบานทานศาสดา และกําลังรอคอยคําสั่งท่ีจะจูโจม เขาสับรางของทานศาสดา ใหแหลกเปนช้ินๆ บนท่ีนอนของทาน บุคคลจํานวนหน่ึงรบเราท่ีจะ ดําเนินแผนการของตนเองในชวงกลางดึกนั้น อบูละฮับ ไดลุกข้ึนในทามกลางพวกเขาและกลาววา “บรรดาสตรีและลูกหลานของบนีฮาชิมอยูในบานน้ัน เปนไปไดวาปฏิบัติการดังกลาวจะกอใหเกิด อันตรายแกพวกเขา บางทีอาจมีผูกลาววาสาเหตุการประวิงเวลาของพวกเขา เน่ืองจากพวกเขา ประสงคท่ีจะสังหารทานศาสดาในยามเชาท่ีมีแสงสวางปรากฏข้ึนตอหนาสายตาของบนีฮาชิม เพื่อ ใหบนีฮาชิมไดรับรูวาผูสังหารมุฮัมมัดนั้นมิใชใครเพียงคนเดียว ในที่สุดพวกเขาจึงตัดสินใจรอคอย ท่ีจะดําเนินแผนการของตนในยามเชา ตร”ู (๒๐๖) ชว งเวลาอนั มืดสนิทของยามคํ่าคืนคอยๆ ผานไปจนกระท่ังแสงสวางของยามรุงอรุณไดทอ แสงขน้ึ ความระทกึ ใจอนั นาประหลาดไดปรากฏข้นึ ใน

หมูพวกมุชริกีน และตางคาดคิดกันวาอีกไมนานนักพวกเขาก็จะไดบรรลุสูเจตนารมณของตนเอง แลว พวกเขาไดจูโจมเขาไปยังหองนอนของทานศาสดาดวยความลําพองใจในสภาพที่มือถือดาบ ในชวงเวลาน้ีเองที่ทานอิมามอะลี (อ.) ไดลุกขึ้นจากที่นอน และไดแหวกผาคลุมกายสีเขียวออก พรอมกบั กลา วขึน้ ดวยความเยือกเย็นวา “พวกทานจะพูดอะไร ?” พวกเขากลาววา “พวกเราตองการ ตัวมุฮัมมัด และเขาอยูที่ไหน ?” ทานอะลี กลาววา “พวกทานฝากเขาไวกับฉันกระนั้นหรือ เพ่ือพวก ทา นจะไดทวงหาตวั เขาจากฉัน ? บดั นเ้ี ขาไมไดอยูในบา น” ในหนาของบรรดามุชริกีนไดสอแสดงถึงความโกรธจัดจนทําใหพวกเขาพูดอะไรไมออก พวกเขารูสึกผิดหวังจากการอดทนและการเฝารอคอยจนถึงยามเชา และไดโยนความผิดใหแกอบู ละฮบั ทยี่ บั ย้งั พวกเขาจากการจูโจมในยามคา่ํ คืน บรรดาผูนําชาวกุเรช รสู ึกโกรธแคนท่ีแผนการของพวกเขาไดลมสลายและตองประสบกับ ความพา ยแพอยางชัดเจน และพวกเขาตางคาดคิดกันวาในชวงเวลาส้ันๆ นี้ มุฮัมมัดยังไมสามารถจะ ออกพน ไปจากเขตของนครมกั กะฮฺไดเ ขาจะตองหลบซอนในมักกะฮฺนี้ หรือไมก็กําลังมุงหนาสูนคร มะดนี ะฮฺ ดว ยเหตนุ ี้เองพวกเขาจงึ เตรยี มการท่ีจะจบั กมุ ตวั ทา นศาสดา ทานศาสดาในถาํ้ ษรู ส่ิงที่ชัดเจนย่ิงก็คือ ในคํ่าคืนแรกของการอพยพ (ฮิจญเ ราะฮฺ) และอีกสองคํ่าคืนหลังจากน้ัน ทานศาสดาไดหลบซอนตัวอยูกับอบูบักรในถํ้าษูรซึ่งต้ังอยูทางทิศใตของนครมักกะฮฺ (จุดตรงขาม กับนครมะดีนะฮฺ) แตไมเปนที่ชัดเจนนักวา การรวมทางกันของบุคคลท้ังสองน้ีเกิดขึ้นไดอยางไร ? ประเด็นดังกลาวน้ียังเปนส่ิงคลุมเครือในประวัติศาสตร กลุมหนึ่งเชื่อวา การรวมทางกันคร้ังนี้ เกิดข้ึนโดยบังเอิญ เม่ือทา นศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ศ.) พบเขาในระหวางทางจงึ ไดนําตัวเขาไปพรอม กับตน บางคนอางวาในค่ําคืนนั้นทานศาสนทูตไดไปยังบานของอบูบักร และในชวงดึกของคืน ดังกลา ว บุคคลทั้งสอง

จึงไดออกจากบานโดยมุงหนาสูถํ้าซูร อีกกลุมหน่ึงกลาววาอบูบักรไดมาหาทานศาสนทูต และอะลี ไดช ีน้ ําเขาไปยังสถานท่ซี อ นตัวของทา น”(๒๐๗) ชาวกุเรช ไดคน หาทานศาสดาอยางไมลดละ ความลมเหลวของบรรดามุชริกีน ไดทําใหพวกเขาเปลี่ยนแผนการ พวกเขาไดปดเสนทาง ตางๆ และมอบหมายใหบุคคลจํานวนหนึ่งเฝาระวังอยูในเสนทางสูเมืองมะดีนะฮฺทั้งหมด และ มอบหมายใหบ รรดาบคุ คลท่มี ีความเชย่ี วชาญในการแกะรอยเทา ของบุคคลติดตามรอยเทา ของทาน ศาสดาอยางสุดความสามารถ เพื่อจะไดรูถึงท่ีหลบซอนตัวของทาน พรอมกันนั้นพวกเขาได ประกาศวา บคุ คลใดก็ตามท่ีแจงเบาะแสสถานที่ซอนตัวของมุฮัมมัดไดอยางถูกตองนั้น จะไดรับอูฐ หนึ่งรอยตัวเปนรางวัลตอบแทน กลุมหน่ึงจากบรรดาชาวกุเรชไดลงมือปฏิบัติการ และสวนใหญ แลวพวกเขาจะปฏิบัติการในสวนตางๆ ที่อยูทางทิศเหนือของนครมักกะฮฺ ซงึ่ เปนเสน ทางสูนครมะ ดีนะฮฺ ในขณะที่ทานศาสดาไดออกไปทางทิศใตของนครมักกะฮฺ เพื่อสกัดก้ันแผนการของพวกเขา และไดหลบซอนตัวอยูในถ้ําษูร ซึ่งอยูในจุดตรงขามกับนครมะดีนะฮฺ อบูกะรัช นักแกะรอยผูมี ชื่อเสยี งของชาวมักกะฮฺ ไดลวงรูถึงรอยเทาของทานศาสดา เขาจึงไดต ิดตามไปจนใกลจะถึงถ้ํา และ กลาววา “เสนทางเดินของมุฮัมมัดไดมาส้ินสุดในบริเวณน้ี คิดวาเขานาจะหลบซอนตัวอยูในถ้ํา” ดังนั้น เขาจึงมอบหมายใหบุคคลผูหนึ่งเขาไปดูในถํ้า บุคคลผูนั้นเมื่อมาถึงบริเวณหนาปากถ้ําไดพบ เห็นใยแมงมุมปกคลุมอยูอยางหนาแนนบริเวณปากถํ้าและบรรดานกพิราบปาก็ฟกไขอยูในบริเวณ ดังกลาว(๒๐๘) เขาจึงไดกลับไปโดยมิไดเขาไปในถ้ํา พรอมกับกลาววา “มีใยแมงมุมจํานวนมากอยูที่ ปากถ้ํา แสดงใหเห็นวาไมมีใครอยูในน้ัน” ปฏิบัติดังกลาวไดดําเนินไปติดตอกันถึงสามวันสามคืน และภายหลังจากสามวันผานไปไดทําใหความอุตสาหะพยายามของบุคคลท้ังหมดพบกับความสิ้น หวงั พวกเขาจึงไดหยดุ ปฏิบัติการดงั กลา ว

ผูพลีอุทศิ ในหนทางของสัจธรรม ประเด็นที่สําคัญย่ิงในประวัติศาสตรหนาน้ี ก็คือ การพลีอุทิศของทานอิมามอะลี (อ.) ใน หนทางของสจั ธรรม การพลชี วี ิตในหนทางของสจั ธรรมคอื คุณลักษณะประการหนึ่งของปวงบุรุษท่ี มีความผูกพันและทุมเทหัวใจใหกับสัจธรรมนั้น บรรดาบุคคลท่ีสละชีวิต ทรัพยสิน และฐานะ ตําแหนงของตนเองและทุมเทตนทุนแหงจิตวิญญาณและวัตถุท้ังมวลของตนไปในหนทางของการ จรรโลงสัจธรรมน้ัน พวกเขาจะเขาอยูในกลุมของบรรดาปวงผูมีความหลงใหลตอสัจธรรม ความ สมบูรณ และความผาสุกไพบูลยท่ีพวกเขาไดมองเห็นในจุดหมายปลายทางของตนเองน้ัน คือ เหตผุ ลทที่ าํ ใหพวกเขาลา งมอื จากการดาํ เนินชีวิตท่ีไมจีรังย่ังยืน และมุงหาการดํารงชีวิตอยูอยางเปน นริ นั ดร การนอนของทา นอะลี (อ.) แทนที่ทานศาสดา (ศ.) ในคาํ่ คืนท่ีเตม็ ไปดว ยความโกลาหลและ ความนาสะพรึงกลัวนั้น คือ ตัวอยางท่ีชัดเจนประการหนึ่งของความมีหัวใจผูกพันตอสัจธรรม ดังกลาว ไมมีสิ่งใดเปนแรงบันดาลใจสําหรับการกระทําที่เต็มไปดวยพยันอันตรายนี้เลย นอกเสีย จากความปรารถนาอันแรงกลาที่จะใหอิสลามอันเปนหลักประกันความผาสุกไพบูลยของสังคม ดํารงอยตู อไป การพลีอทุ ศิ ตนในลักษณะนี้มีคุณคาท่สี ูงสงยง่ิ ถงึ ข้นั ทีพ่ ระผเู ปนเจา ไดทรงยกยองสรรเสริญ ไวใ นคัมภีรอ ลั กรุ อาน และไดเ รียกมนั วา การพลอี ทุ ิศในหนทางของการแสวงหาความพงึ พอพระทัย จากพระผูเปนเจา และโองการน้ีตามการรายงานของบรรดานักอรรถาธิบายคัมภีรอัลกุรอาน สวน ใหญถือวาถูกประทานลงมาในเรือ่ งน้ีโดยตรง “และจากหมูมนุษยนั้น มีบางคนพลีอุทิศชีวิตของเขาเพื่อแสวงหาความพึงพอพระทัย ของอัลลอฮ และอัลลอฮ นน้ั ทรงปรานยี ่งิ นกั ตอปวงบา วของพระองค” (อลั บะกอเราะฮฺ / 208) คุณคาและความประเสริฐของการกระทํานี้ ไดกลายเปนสาเหตุทําใหบรรดานักวิชาการผู ยงิ่ ใหญข องอิสลามยอมรบั วา เปน สว นหนง่ึ จากบรรดาความประเสริฐที่ย่ิงใหญท่ีสุดของทานอะมีรุล มอุ ม ินีน (อ.) และแนะนาํ

ทา นในฐานะผพู ลีชีวิตและอทุ ิศตนในหนทางของพระผูเปนเจาในหนังสือ ตัฟซีร (อรรถาธิบายอัลกุ รอาน) และหนังสือประวัติศาสตรทุกครั้งท่ีดําเนินเนื้อหามาถึงจุดน้ีจะตองช้ีใหเห็นทุกครั้งไปวา โองการดงั กลาวน้ันถูกประทาน ลงมาในเร่อื งของทา นอมิ ามอะลี (อ.)(๒๐๙) เรื่องราวตอเน่อื งของการอพยพของทานศาสดา (ศ.) ขั้นตอนเร่ิมตนตางๆ ของความรอดพนของทานศาสนทูตไดถูกดําเนินไปตามแผนการที่ ถูกตองและรัดกุม ทานศาสดาไดไปหลบซอนตัวในถํ้า “ษูร” ในชวงยามดึกของกลางคืนและไดทํา ใหแผนการรายของบรรดามุชริกีนลมเหลว ทานไมรูสึกหวาดหวั่นและกังวลใจใดๆ เลยแมแตนอย แมกระท่ังในชวงเวลาที่เต็มไปดวยวิกฤต ทานยังไดปลอบขวัญผูรวมทางของตนดวยประโยคคําพูด ท่ีวา “เจาอยาไดทุกขระทมไปเลย แทจริงอัลลอฮฺทรงอยูกับเรา” (อัตเตาบะฮฺ / 40) ระยะเวลาสามวัน สามคืนท่ีทานไดอยูในความคุมครองของพระผูเปนเจาผูทรงย่ิงใหญ ทานอะลีและฮินด บินอะบีฮา ละฮบุตรชายของทานหญิงคอดีญะฮฺ (ตามรายงานของทานเชคฎซี ในหนังสือ อัล-อามาลี) และอับ ดุลลอฮบิน อบีบักร และอามิร บินฟะฮีเราะฮ คนเลี้ยงแกะของอบูบักร (ตามรายงานของนัก ประวตั ิศาสตรจ ํานวนมาก) ไดม โี อกาสไปพบทานศาสดามุฮมั มัด (ศ.) อิบนุอะษ้ีร(๒๑๐) ไดเขียนไววา บุตรชายของอบูบักรในคํ่าคืนท้ังหลายน้ัน จะรายงานถึงการ ตัดสินใจตางๆ ของชาวกุเรชใหทานศาสนทูตและบิดาของตนเองไดรับรู ในชวงเวลาของยําค่ําคืน เหลานั้น เขาจะกําหนดเสนทางเดินของฝูงแกะไปในลักษณะท่ีพวกมันจะผานเขาไปใกลถ้ําแหงนั้น เพ่อื ทจ่ี ะใหท า นศาสนทูตและผูร วมทางของทานไดด่ืมกินนมของแกะ และในชวงเวลาของการกลับ อบั ดุลลอฮจฺ ะเดนิ ลว งหนา ฝูงแกะไป เพอ่ื วารอยเทา ของเขาจะไดถ กู ลบเลอื น ทานเชคฏซีไดกลาวไวในหนังสือ อัลอามาลีวา ในคํ่าคืนหน่ึง (หลังจากคํ่าคืนของการ อพยพ) ซึ่งทานอะลี (อ.) และฮินดไดไปพบทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ซ.บ.) ทานศาสดาไดออก คําส่ังตอ ทานอะลี (อ.) จงจัดหา

อูฐสองตัวใหแกเขา (ทานศาสนทูตและผูรวมทางของทาน) ในชวงเวลาน้ันเอง อบูบักรไดกลาววา “ขาพเจาไดจัดเตรียมอูฐสองตัวไวแลวสําหรับทาน” ทานศาสนทูตกลาววา “ฉันจะยอมรับมันก็ ตอ เมอ่ื ฉันไดจ ายราคาของมัน” จากน้นั ทานไดใ ชใ หทา นอะลี จา ยเงินคาอฐู สวนหน่ึงจากคําสั่งเสียของทานศาสนทูตในคํ่าคืนน้ันคือ ในวันรุงขึ้นใหทานอะลีประกาศ แจงวา ผูใ ดกต็ ามท่มี ีของฝากและความไววางใจ (อะมานะฮ) อยูกับมุฮัมมัด หรือ เปนเจาหนี้ของเขา จงมารบั มนั กลับไปจากน้ันทานไดสงเสียเก่ียวกับการเดินทางของฟะวาฎิม (หมายถึง ทานหญิงฟาฏิ มะฮฺ บุตรของทา น ฟาฏิมะฮฺ บินติอะซัด และฟาฏิมะฮฺ บินติซุบัยร) และไดส่ังใหทานอะลีจัดเตรียม ปจจัยตางๆ สําหรับการเดินทางของบุคคลทั้งสามและบุคคลอ่ืนๆ จากบนีฮาชิม ที่ปรารถนาจะ อพยพ การออกจากถาํ้ ทานอะลี (อ.) ไดสงอูฐสามตัวพรอมดวยผูนําทางที่ซื่อสัตวคนหน่ึงซ่ึงมีนามวา “อุร็อยกิฎ” ไปยังถ้ําในชวงค่ําคืนที่ส่ีตามคําส่ังของทานศาสดา (ศ.) เสียงรองของอูฐ หรือ เสียงที่แผวเบาของ ผูนําทางอูฐเหลาน้ันไดดังไปถึงหูของทานศาสดา (ศ.) ทานไดลงมาจากถ้ําพรอมดวยผูรวมทางของ ทานและไดขึ้นข่ีอูฐ และจากสวนลางของนครมักกะฮฺ นั้นเอง ทานไดออกเดินทางมุงสูเมืองยัษริบ โดยใชเสนทางคูขนานตามแนวทางชายฝงทะเลมุงผานตําบลตางๆ ไป ซึ่งรายละเอียดทั้งหมดของ การเดินทางคร้ังนี้ ไดถูกกลาวถึงในหนังสือ ซีเราะห อิบ นิฮิชาม และเชิงอรรถของหนังสือ ตารีค อิบนุอะษร้ี (๒๑๑) หนาแรกของศกั ราช ความมืดมิดของยามราตรีไดมาถึง และแสงสวางของดวงอาทิตยไดเคล่ือนตัวมุงสูอีกซีก โลกหน่ึง ประชาชนกลุมหนึ่งจากชาวกุเรช ซึ่งไดใชเวลาสามวันสามคืน เพ่ือคนหาทานศาสดา ภายในนครมักกะฮฺและรอบๆ เมืองน้ัน ตางแยกยายกันกลับสูบานเรือนของตนเองดวยความเหน็ด เหน่ือยเมือ่ ยลา

และส้ินหวังจากการที่จะไดรับรางวัลจํานวนมหาศาส (คือ อูฐ 100 ตัว) ท่ีถูกกําหนดไวสําหรับการ จับกุมตัวทานศาสดา ในที่สุดเสนทางตางๆ ท่ีมุงสูนครมะดีนะฮฺ ซ่ึงไดถูกปดก้ันไวโดยบรรดามุช ริกนี ชาวกุเรชน้นั กไ็ ดถกู เปด ใหเ ปนอสิ ระอีกคร้งั หน่งึ (๒๑๒) ในชว งเวลานเี้ อง เสียงอันแผวเบาของผูนําทางซ่งึ มาพรอมกับอูฐจํานวนสามตัว และเสบียง อาหารอกี จาํ นวนหนงึ่ ไดดังมาถึงทานศาสดา (ศ.) และผูรวมทางของทานในถ้ําแหงนั้น เขาไดกลาว ขึ้นดวยเสียงที่แผวเบาวาจําเปนตองใชประโยชนจากค่ําคืนอันมือสนิทน้ีเพื่อเดินทางออกไปใหพน เขตของชาวมักกะฮฺ ใหเร็วที่สุดเทาที่จะทําได และจะตองเลือกเสนทางท่ีการสัญจรไปมาของผูคน นอ ยทส่ี ดุ จุดเรม่ิ ตน ศกั ราชของประชาชาติมุสลมิ ไดเริม่ ตนข้ึนในคํ่าคืนนน้ั เอง และประชาชาติมุสลิม จะกาํ หนดและเทยี บเคียงการเกิดข้นึ ของเหตุการณตางๆ โดยอาศัยปฮ จิ ญเราะฮศฺ ักราชนี้ ทําไมการอพยพของทา นศาสดา (ศ.) จึงเปนจุดเริม่ ตน ของศกั ราช ในประวตั ศิ าสตรของประชาชาตอิ ิสลามไมมีอัจฉรยิ ะบคุ คลใดๆ ทจ่ี ะมคี วามย่ิงใหญไปกวา ทานศาสนทูต (ศ.) และไมมีเหตุการณใดที่จะสรางความระทึกขวัญและความภาคภูมิใจมากไปกวา การอพยพ (ฮิจญเราะฮฺ) ทั้งน้ีเนื่องจากโดยส่ือของการอพยพของทานศาสนทูต ในหนา ประวัติศาสตรแหงมนุษยชาติไดถูกเปดข้ึน และทานศาสนทูตแหงอิสลามพรอมดวยประชาชาติ มุสลิมไดยางกาวออกจากสภาพแวดลอมที่เต็มไปดวยการบีบคั้นมาสูสภาพท่ีสุขสบายและเปน อิสระ ประชาชนชาวพ้ืนเมืองของนครมะดีนะฮฺไดตอนรับผูนําปวงมุสลิมดวยการใหเกียรติ และได มอบกําลังและความสามารถทั้งหมดใหอยูในอํานาจของพวกเขา ระยะเวลาผานไปไมนานนัก ดวย ความจําเริญของการอพยพครั้งนี้นั่นเองท่ีทําใหอิสลามสามารถจัดตั้งระบบตางๆ ทางดานการเมือง และการทหารสาํ หรับตนเองได และไดก ลายเปนรฐั การปกครอง

ที่ทรงอํานาจในคาบสมุทรอาหรับ และในระดับโลกในเวลาตอมา อีกท้ังยังไดวางรากฐานอารย ธรรมอันยิ่งใหญ ซึ่งสายตาของมนุษยชาตินั้นไมเคยไดพบเห็นมากอนเลย หากการอพยพ (ฮิจญ เราะฮฺ) น้ีไมเกิดขึ้น อิสลามก็คงตอ งถูกฝงลงในแผนดินมักกะฮฺ และโลกมนุษยเราคงตองถูกปดก้ัน จากความเจรญิ อนั ยง่ิ ใหญน้ีอยางแนน อน ดวยเหตุนเี้ อง ประชาชาตมิ สุ ลิมจึงยดึ เอาการอพยพเปน จดุ เริม่ ตน ของประวตั ศิ าสตร จากวัน น้ันจนถงึ วันนี้ ระยะเวลาไดผานพนไปแลวประมาณ 1,400 ป และประชาชาตินี้ไดดําเนินชีวิตท่เี ต็ม เปย มไปดว ยความภาคภูมิใจเปนระยะเวลาสิบสศี่ ตวรรษ ใครคอื ผูกาํ หนดเอาการอพยพเปน จุดเริ่มตนของศักราช ? ในหมูบรรดานักประวัติศาสตรน้ันเช่ือกันวา คอลีฟะฮที่สองไดกําหนดเอาการอพยพของ ทานศาสนทูตแหงอิสลาม เปนจุดเร่ิมตนศักราชอิสลามตามคําช้ีแนะและการคัดเลือกของทาน อะมี รุลมุอมินีน อะลี บิน อบีฏอลิบ (อ.) และเขาไดออกคําส่ังใหลงทายจดหมายและหนังสือตางๆ ของ รัฐโดยใชวนั เดือนปต ามศักราชน้ัน ตรงขามกับทัศนะขางตนน้ี หากเราพิจารณาและตรวจสอบดูจดหมายตางๆ ของทานศาสน ทูตซ่ึงสวนใหญของมันไดมีปรากฏอยูในหนังสือประวัติศาสตร หนังสือฮะดีษและหนังสือ ชีวประวัติทั้งหลาย รวมท้ังแหลงอางอิงอ่ืนๆ จะพิสูจนใหเห็นอยางชัดเจนวา ทานศาสนทูตแหง อิสลาม (ศ.) คอื บุคคลแรกที่ถือเอาการอพยพ (ฮิจญเราะฮฺ) ของตนเปนจุดเร่ิมตนของศักราชและได ลงวันท่ีจดหมายรวมท้ังหนังสือของทานท่ีมียังหัวหนา เผาและบุคคลสําคัญท้ังหลายของอาหรับบน พืน้ ทา นดังกลาว แผนการเดินทาง เสน ทางทที่ า นศาสนทูตแหง อัลลอฮ (ซ.บ.) จะตองมุงหนา ผานไปน้ันมีระยะทางประมาณส่ี รอ ยกิโลเมตร การเดินทางไปภายใตอากาศท่รี อนจัด

น้ีจําเปนตองอาศัยการเตรียมแผนการท่ีถูกตองและเหมาะสม อีกดานหน่ึงน้ันหวั่นเกรงไปไดจาก การผานไปมาของชาวอาหรับชนบทซึ่งพวกเขาจะรายงานถึงเสนทางการเดินทางของพวกทานให ชาวกุเรชไดรับรู เพื่อความปลอดภัยจากกรณีเหลาน้ีจําเปนท่ีจะตองเดินทางในยามค่ําคืน และหยุด พักในยามกลางวัน ผูข่ีอูฐคนหน่ึงไดมองเห็นแตไกลวานาจะเปนทานศาสดาและผูรวมเดินทางของทานเขาจึง ไดนําพาตัวเองกลับไปยังสถานที่ชุมนุมของชาวกุเรชและรายงานใหรูถึงเสนทางการเดินทางของ ทานศาสดา ซะรอเกาะฮฺ บินมาลิก บินญะอฺซัม อัลมัดละญี ดวยความมุงหวังท่ีจะรับเอารางวัลตอบ แทนเพียงคนเดียว เขาไดทําใหบุคคลอื่นๆ เลิกลมความต้ังใจในการติดตามโดยกลาวกับพวกเขาวา บุคคลเหลานั้นเปนกลุมชนอื่น (ไมใชพวกของมุฮัมมัด) จากน้ันเขาไดกลับไปบา นและไดควบขี่มา ฝเทาจัดของตนเองพรอมดวยอาวุธครบมือออกไป เขาไดรีบรุดไปยังจุดท่ีทานศาสนทูต และผูรวม ทางของทา นไดหยุดพกั อยูทนี่ ั่น ดวยความเร็วเทาท่จี ะทําได อบิ นุอะษร้ี (๒๑๓) ไดเขียนวา ภาพเหตกุ ารณด ังกลาวไดส รางความหวาดหว่นั อยา งรุนแรงแกผู รวมทางของทานศาสนทูต ทานศาสนทูตจึงไดกลาวข้ึนกับเขาอีกคร้ังหน่ึงเพ่ือปลอบขวัญวา “เจา อยาไดท ุกขระทมไปเลย แทจรงิ อัลลอฮนนั้ ทรงอยูกับเรา” ซะรอเกาะฮ ลําพองตนในพละกําลังและอาวุธอันคมกริบของตนเอง โดยคิดวาไมมี อุปสรรคประการใดจะสามารถยับยั้งเขาไดจากการหล่ังเลือดทานศาสนทูต เพ่ือท่ีจะรับเอารางวัล จํานวนมหาศาลจากชาวกุเรช ในชวงเวลานี้เอง ทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ศ.) ไดวิงวอนขอตอพระ ผูเปนเจาดวยหัวใจที่เปยมไปดวยความศรัทธา และความสงบม่ันโดยกลาววา “โออัลลอฮไดโปรด บันดาลใหพ วกเราปลอดภยั จากความชั่วรายของ บุรุษผูน้ีดวยเถิด” ระยะเวลาผานไปไมนานแลว มา ของซะรอเกาะฮไดพยศ จนทําใหเขาตกกระแทกลงกับพ้ืนดินอยางรุนแรง ซะรอเกาะฮเช่ือม่ัน ในทันทีวา สิ่งนีจ้ ะตองเกิดจากการชวยเหลอื ของสงิ่ เรนลับและปรากฎการณด งั กลา วท่ปี ระสบ

กับเขาเปนผลมาจากเจตนารายที่เขามีตอมุฮัมมัด (ศ.)(๒๑๔) ดวยเหตุนี้เอง เขาจึงหันหนาไปยังทานศา สนทูต พรอมกบั พูดขึ้นเปนการรองขอวา “ฉนั จะมอบเด็กรบั ใชแ ละอูฐของฉันใหแกทาน และจะให ฉนั ทําสงิ่ ใด ฉันก็พรอม” ทานศาสนทูตแหงอัลลอฮฺ (ศ.) ไดกลาวตอบวา “ฉันไมตองการสิ่งใดจาก เจา” แตตามคํารายงานของทาน มัรฮูมมัจญลิซี(๒๑๕) ทานศาสนทูตไดกลาวกับเขาวา “เจาจงกลับไป เถิด และจงเบี่ยงเบนบุคคลอ่ืนๆ จากการติดตามพวกเรา” ดวยเหตุนี้เอง ซะรอเกาะฮเม่ือไปพบใคร เขากจ็ ะกลา ววา “ไมม ีรอ งรอยของมฮุ มั มัดอยใู นเสน ทางน้ีเลย” บรรดานักเขียนชีวประวัติทั้งฝายชีอะฮฺและซุนนี ไดรายงานปาฏิหาริย (กะรอมะฮฺ) ตางๆ ของทา นศาสนทูต (ศ.) ที่เกิดขึ้นในเสนทางระหวางนครมักกะฮฺและมะดีนะฮฺเอาไว เราจะชี้ใหเห็น ถึงบางสว นของมัน อุมมุมอุ ับบดั เปน สตรที ีม่ คี วามกลาหาญและมีเกียรติผูหน่ึง เน่ืองจากความแหงแลงและเปน ปท่ีกันดาลมาก แกะท้ังหมดของนางจึงผอม และไมยอมใหนม ใกลๆ กับกระโจมของนางมีแกะตัว หน่ึงเนอ่ื งจากความออนแอทาํ ใหมนั ไมสามารถตามฝูงของมันออกไปได ทานศาสนทูตแหงอลั ลอฮฺ (ซ.บ.) ไดกลา วกบั นางวา “โอ อุมมุมุอบั บัด ! แกะตวั นีม้ ีนา้ํ นมหรอื ไม ?” หญิงผูน้ันตอบวา “สภาพของมันยํ่าแยเกินกวาที่จะใหน้ํานมได” ทานศาสนทูตได กลาว นามของพระผูเปนเจา พรอมกับวิงวอนขอวา “โออัลลอฮ! ไดโปรดบันดาลใหแกะตัวนี้ยังความ จําเริญแกสตรีผูน้ีดวยเถิด!” ดวยผลแหงดุอาอ (การขอพร) ของทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ซ.บ.) น้ํานมไดไหลพวยพุงออกมาจากเตานมของแกะ ทานศาสนทูตไดนําภาชนะและรีดนมแกะตัวน้ัน จากนั้นไดสงภาชนะท่ีเต็มไปดวยนํ้านมใหแก อุมมุมุอับบัด เปนคนแรกเพ่ือใหนางไดดื่มมัน ตอจากนั้นไดสงใหผูรวมทางของตน และหลังจากทุกคนแลว ทานจึงไดด่ืมนมนั้น พรอมกับกลาว วา “ในทุกๆ กลุมชน ผูใหน้ําจะตองเปนผูด่ืมคนสุดทายจากพวกเขา” จากน้ันทานไดรีดนมแกะอีก คร้ังหน่ึงและวางภาชนะท่ีบรรจุน้ํานมจนเต็มน้ันไวกับอุมมุอุอับบัด หลังจากนั้นจึงไดออกเดินทาง มุง สูนครมะดนี ะฮฺ

การมาถึงตาํ บลกบุ า ตําบลกุบาต้ังอยูหางจากเมืองมะดีนะฮฺประมาณสิบสองกิโลเมตรเปนศูนยรวมของ ตระกูลบนอี มั ร อบิ นิ เอาวฟ ทา นศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ศ.) และผูรวมทางของทานไดมาถึงยังตําบล แหงนี้ในวันจันทรท่ี 12 ของเดือนรอบิอุลเอาวัล และไดเขาพักในบานหลังใหญของตระกูล กุลษูม อิบนิล ฮะดัม” ชาวมุฮาญิรีน (บรรดาผูอพยพ) และชาวอันศอร (บรรดาผชู วยเหลอื ) กลุมหน่ึงไดรอ คอยการมาถงึ ของกองคาราวานของทา นศาสดา (ศ.) ทานศาสดามุฮัมมัด (ศ.) ไดหยุดพักอยูในสถานที่แหงนั้นจวบจนถึงชวงทายของสัปดาห และในชวงเวลาดังกลาวนี้ ทานไดวางรากฐานมัสญิดหลังหน่ึงไว สําหรับ ตระกูล “บนี อัมร อิบนิ เอาวฟ” มีบุคคลบางกลุม ไดรบเราใหทานศาสดามุฮัมมัด (ศ.) เขาสูนครมะดีนะฮฺโดยเร็วที่สุด แต ทวาทานกําลังรอคอยบุตรแหงลุงของทา นคอื อะลี (อ.) ภายหลังจากการอพยพของทานศาสดา (ศ.) ทานอะลีไดข้ึนไปอยูบนจุดท่ีสูงของเมืองมัก กะฮฺ พรอมกับปาวประกาศวา “ผูใดก็ตาม ที่มีอะมานะห (ความไววางใจ) และของฝากไวท่ีมุฮัมมัด ก็จะมารับคืนไปจากเรา”(๒๑๖) บรรดาบุคคลท่ีมอบอะมานะฮไวกับทานศาสดาไดมารับอะมานะฮ ตางๆ ของตนเองพรอมกับแสดงหลักฐานและสัญลักษณ หลังจากน้ันเปนไปตามคําส่ังเสียของทาน ศาสดา ทานอะลี จําเปนตองนําพาบรรดาสตรีแหง บนีฮาชิม ซึ่งไดแกทานหญิงฟาฏิมะฮฺ บุตรีของ ทานศาสดา (ศ.) ทานหญิงฟาฏิมะฮฺ บินติอะซัด มารดาของทานอะลีเอง และฟาฏิมะอ บิน ติซุบัยร พรอมดวยชาวมุสลิมอีกจํานวนหน่ึงที่ไมสามารถอพยพไดกอนหนาน้ี เดินทางมุงสูนครมะดีนะฮฺ ในยามค่ําคนื โดยใชเ สนทาง “ซีฎวา” ทานเชคฏซี ไดบันทึกไวในหนังสือ อัลอะมาลี(๒๑๗) ของทานวา : บรรดาสายลับของชาว กุเรช ไดลวงรูถึงการเดินทางของกองคาราวานทานอะลี ดวยเหตุนี้พวกเขาจึงออกติดตามไปและได ไปเผชิญหนากับทานอะลีในตําบลดัจญนาน การเจรจาไดเกิดขึ้นระหวางพวกเขากับทานอะลี เสียง ร่าํ ไห คร่ํา

ครวญของบรรดาสตรีไดดังระงมไปท่ัวบริเวณน้ัน ทานอะลี ไดเล็งเห็นวา ไมมีหนทางเลือกอ่ืน นอกจากจะตองปกปองจากส่ิงหวงแหนของอิสลาม และปวงมุสลิม ทานจึงไดหันหนาไปยังพวก เหลานั้น พรอมกับกลาววา “ผูใดปรารถนาที่จะใหรางของเขาถูกสับเปนชิ้นๆ และเลือดของเขาได ถูกหล่ังลงแลว ก็จงเขามาใกลฉันเถิด”(๒๑๘) รองรอยตางๆ ของความโกรธไดปรากฏข้ึนบนใบหนา ของทาน บรรดาสมุนรบั ใชของพวกมชุ ริกนี แหง กุเรช มองเห็น เรื่องราววาจะตองรุนแรงใหญโตแน พวกเขาจึงไดอ อนขอลง และยอมกลับไปตามเสน ทางทพี่ วกเขามา อิบนุอะษ้ีร ไดบันทึกวา “ขณะที่ทานอะลีไดมาถึงยัง “กุบา” น้ัน เทาทั้งสองของทานมี อาการบาดเจ็บฟกชํ้าอยางรุนแรง พวกเขาไดแจงขาวตอทานศาสนทูต (ศ.) วา ทานอะลีมาถึงแลว แตไมสามารถที่จะมาพบทานได ทานศาสดาไดออกไปยังสถานที่ทานอะลีหยุดอยู และไดประคอง ทา นอะลีขนึ้ แตทันทีท่สี ายตาของทานไดมองไปเห็นเทาท้ังสองของทานอะลี ที่ไดรับบาดเจ็บ หยาด นํา้ ตาไหลพร่งั พรอู อกมาจากดวงตาท้งั สองของทา น(๒๑๙) ทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ศ.) ไดมาถึงตําบลกุบา ในวันท่ีสิบสองของเดอื นรอบิอุลเอาวัล และทานอะลี (อ.) ไดติดตามมาทันทานศาสนทูตในชวงกลางเดือนเดียวกันน้ัน”(๒๒๐) ส่ิงท่ีมา สนับสนุนคําพูดนี้ก็คือ เน้ือหาซ่ึงทานฏ็อบรี ไดบันทึกไวในหนังสือประวัติศาสตรของตนวา “ทานอะลีไดพํานักอยูในนครมักกะฮฺ เปนเวลาสามวันภายหลังจากการอพยพของ ทานศาสดา (ศ.) และในชว งเวลาดังกลา วน้ี ทานไดม อบคืนอะมานะฮแฺ ละของฝากตา งๆ ของประชาชนใหกับเจาของ มนั ”(๒๒๑) คล่ืนแหง ความปต ยิ นิ ดีในนครมะดีนะฮฺ บรรดาประชาชนผูซ่ึงไดศรัทธาตอทานศาสดาเปนระยะเวลาถึงสิบสามป และในทุกๆ ป พวกเขาไดสงคณะผูแทนของตนเองไปยังทานและในทุกๆ การนมาซประจําวันหาเวลา พวกเขาได กลาวนามช่ืออันจําเริญของทาน ลองจินตนาการดูเถิดวา หากพวกเขาไดยินวาบัดน้ี ผูนําผูย่ิงใหญ ของ

พวกเขาไดหยุดพักอยู ณ ตําบล “กุบา” ในระยะทางสิบสองกิโลเมตรจากนครมะดีนะฮฺ และอีกไม นานนกั ทา นจะเดินทางเขา มายังเมืองของพวกเขาแลว น้ัน พวกเขาจะรสู กึ ปลมื้ ปต ขิ นาดไหน ? บางที การบรรยายถึงสิ่งน้นี ัน้ อาจเกินความสามารถของเราท่ีจะกระทาํ ได บรรดาคนหนุมแหงชาวอันศอร เปน ผูกระหายตออิสลามและหลักคําสอนอันสูงสงของมัน ท่ีจะใหจิตวิญญาณแหงพวกเขา เพื่อท่ีจะทําใหเมืองมะดีนะฮฺสะอาดบริสุทธไปจากความแปดเปอน ของการต้ังภาคีและการบูชาเทวรูป เทาท่ีจะกระทําไดกอนการมาถึงของทานศาสดา พวกเขาจึงได ชวนกันเผารูปเจว็ดตางๆ และทําความสะอาดบานเรือน ตลาด และถนนหนทางจากสัญลักษณของ การบชู าเทวรปู ทั้งหลาย สมควรทเี ดียวทเ่ี ราจะอา งอิงตัวอยางเล็กๆ ของความถวิลหาของชาวอันศอร ที่มีตอทา นศาสดาไว ณ ทน่ี ี้ อัมรว บินุมูฮฺ หน่ึงจากบรรดาผูนําของตระกูลบนีซะละมะฮฺ เขามีเทวรูปบูชาอยูในบาน ของตนเอง บรรดาชายหนุมแหงตระกูลของเขา ประสงคจะทําใหเขาไดเขาใจวา เทวรูปท่ีทําจากไม นี้ไมสามารถยังประโยชนอันใดตอเขาได พวกเขาจึงไดลักขโมยเอาเทวรูปของอัมร ไปโยนท้ิงใน หลุมแหงหน่ึงของเมืองมะดีนะฮฺ ซึ่งในยุคสมันน้ันมันไดถูกขุดไวสําหรับการถายทุกข เขาไดต่ืน นอนขนึ้ มาในยามเชา และภายหลังจากการคน หาอยา งมากมาย เขาจึงพบวา เทวรปู บชู าของตนเองอยู ในหลุมดังกลาว จึงไดทําความสะอาดและนํากลบั ไปตั้งไวท่ีเดิม เหตุการณดังกลาวไดเกิดข้ึนซ้ํากัน ถึงสามคร้ัง ในคร้ังสุดทาย “อัมร” ไดนําดาบไปแขวนไวที่ตนคอของเทวรูปพรอมกับกลาววา ถา หากในโลกนี้ทานเปนผูที่สามารถใหคุณใหโทษใดๆ ไดแลว ก็จงปกปองตัวเองเถิด แตการกระทํา ดังกลาวก็ไมไดใหประโยชนอะไรเชนกัน ในเชาวันรุงข้ึน เขาไดไปคนหาเทวรูปของตนเองในบอ แหง หน่ึง และไดพบวา มันถูกผูกตดิ อยกู ับซากของสุนัข โดยที่ดาบทีห่ ายไปจากตัวเทวรูปน้ันเม่ือเขา ไดเห็นสภาพการณดังกลาว เขาจึงเริ่มเขา ใจไดวา สถานภาพของมนุษยน้ันสูงสงกวาการท่ีเขาจะกม หัวลงเพื่อการเคารพบูชาตอ หิน ไม และดินเหนียวทุกชนิด ซึ่งถูกนํามา ทําเปนรูปเคารพบูชา จากน้ันเขาไดรําพันบทกวีข้ึน ซ่ึงทานผูอานจะพิจารณา ดูสามบาทของมันไดในเชิงอรรถขางลางน้ี ความหมายของบทกวีทงั้ สามบาท นคี้ อื วา

ขอสาบานตอ พระเจา มาตรวาพระองคเปน พระเจาโดยแทจรงิ แลว พระองคยอ มจะไมอยรู ว มกบั สุนัขใจกลางของบอน้าํ นี้เปนแน มวลการ สรรเสริญเปน สิทธิแดอ ลั ลอฮผูท รงสูงสง ผูท รงไวซ งึ่ ความกรุณาทงั้ ปวง ผทู รงมอบใหผ ทู รงประทานปจจยั อีกทงั้ เปน ผูทรงตอบแทนผลรางวัล พระผูซงึ่ ไดท รงทาํ ใหข าพระองครอดพน กอ นจากการ ทีข่ าพระองคจากถกู พันธนาการ ในความมดื มิดของหลุมฝงศพ”(๒๒๒) ทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ศ.) ไดเดินทางเขาสูนครมะดีนะฮฺ เม่ือสัตวพาหนะของทานศา สนทูตไดลงมาจาก “ซะนียะตุลวะดาอ” (ชื่อสถานท่ีแหงหนึ่งซึ่งอยูใกลกับนครมะดีนะฮฺไ และได ยางเทาเขาสูแผนดินยัษริบ บรรดาคนหนุมและประชาชนชาวมุสลิมทั้งหลายไดถือเอาการถึงของ ทานศาสดาเปนความจําเริญ และไดทําใหบรรยากาศของเมืองกุมมะดีนะฮฺน้ันปกคลุมไปดวยเสียง กึกกอ งของบทโครงแหงความปตยิ ินดี ตอ ไปนีค้ ือ เนอ้ื หาของบทโครงดงั กลาว “ดวงจนั ทรว ันเพญ็ ไดทอแสงข้นึ เหนือเรา จากแผนดินแหง “ซะนยี ะตุลวะดาอ” การขอบคณุ (ตอ ความโปรดปรานอันยง่ิ ใหญน ี)้ จําเปนเหนือเรา ตราบเทา ท่ียงั มผี วู งิ วอนขอพรคนหนงึ่ วงิ วอนขอพรตอ พระผูเปนเจา โอผูซ ึ่งไดถ กู สง มาจากพระผูเปนเจา เพอื่ การชี้นําทางแกเรา คําบัญชาทง้ั มวลทที่ านนาํ มาน้นั ยอมไดร บั การปฏิบัติตาม”(๒๒๓) ตระกูล บนี อัมร อิบนิเอาวฟไดรบเราใหทานอยูในตําบล “กุบา” นี้ โดยที่พวกเขากลาววา “ทานจงใชชีวิตอยกู ับพวกเราเถิด พวกเราเปนหมชู นที่จริงจังแขง็ ขนั ยืนหยัด และมีความสามารถใน การปกปอ ง”(๒๒๔) แตท านศาสนทูตแหง อลั ลอฮฺ (ศ.) ไมย อมรับขอเสนอของชนเผาเอาวซฺ และเผาค็อ ซรอจญ ไดรูขาวการอพยพมาจากทา นศาสนทตู แหงอัลลอฮ (ศ.) พวกเขา

จึงไดแตงตัวและติดอาวุธ และรีบเรงออกไปตอนรับทานศาสดา พวกเขาไดหอมลอมอูฐของทาน ศาสดาไว ในระหวางเสนทางนั้น บรรดาผูนําของกลุมชนตางๆ ไดจับสายเชือกบังเหียนของอูฐไว แตละคนตางก็รบเราใหทานศาสดาเขาสูถิ่นฐานของพวกเขา แตทานศาสนทูตไดกลาวกับบุคคล ทั้งหมดวา ทานทั้งหลายจงอยางขวางทางอูฐ(๒๒๕) ท่ีใดก็ตามท่ีมันคุกเขาลง ฉันกจ็ ะหยุดลง ณ ท่ีน้ัน อูฐของทานศาสนทูตไดมาคุกเขาลงในบริเวณทุงกวางแหงหนึ่ง สถานที่ดังกลาวเปนของเด็กกําพรา สองคน ซึ่งมีนามวา “.ซะฮัล” และ “ซุฮัยล” ทั้งสองอยูภายใตการอุปการเล้ียงดูของอัซอัด บินซุรอ เราะฮ(๒๒๖) บริเวณทุงกวางดังกลาวนี้ เปนสถานท่ีใชตากอินทผาลัมและผลผลิตทางการเกษตรบาน ของทา น “อบูอยั ยูบ” อยูใกลผืนดินแหงน้ี มารดาเขาจึงฉวยโอกาสนําเอาสัมภาระของทานศาสนทูต (ศ.) ไปไวยังบานของตนเอง การโตเถียงและการรบเราที่จะนําทานศาสนทูตไปยังบานของตนเอง ไดเร่ิมตนข้ึน ทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ศ.) ไดหยุดการโตเถียงกันของพวกเขาลง โดยกลาววา “สัมภาระเดินทางของฉันอยูท่ีไหน?” พวกเขาตอบวา มารดาของ อบูอัยยูบไดนําไปแลว ทานศาสน ทูตจึงกลา ววา “คนเรานน้ั ตอ งอยกู ับสมั ภาระเดนิ ทางของตนเอง” และอัซอัด บนิ ซรุ อเราะฮ ไดนําอูฐ ของทานศาสดา ไปไวท บ่ี านของตน ตนตอของความกลับกลอก (นฟิ าก) อับดุลลอฮฺ บินอุบัย ซ่ึงเปนหัวโจกของบรรดามุนาฟกีน (ผูกลับกลอก) เผาเอาวซฺและ เผาค็อซร็อจญ กอนท่ีจะรวมทําพันธสัญญา กับทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ (ศ.) น้ันพวกเขาได ตัดสินใจที่จะแตงตั้ง เขาเปนผูปกครองสูงสุดของเมืองมะดีนะฮฺ แตดวยสาเหตุของความสัมพันธ ตางๆ ท่ีเผาเอาวซ และเผาค็อซร็อจญ มีตอทานศาสดาจึงทําใหการตัดสินใจ ดังกลาวน้ีถูกยกเลิกไป โดยปริยาย จากเหตุผลดังกลาวนี้เอง ความพยาบาท และความเปนศัตรูตอผูนําผูยิ่งใหญของอิสลาม จึงฝงแนนอยูในหัวใจของอิบนุ อุบัยย และจวบจนวาระสุดทายแหงอายุขัย เขาไมยอมศรัทธาตอ อิสลาม จากการมองเห็นภาพการตอ นรับทบี่ รรดาชาวเอาซฺ และชาว

คอ็ ซรอ็ จญ ไดแ สดงออกตอทา นศาสดานั้น ทําใหเขารูสึกเจ็บปวดย่ิงนัก จนกระทั่งไมสามารถยับย้ัง ตนเองจากการพูดคําพูดประโยคหนง่ึ ซ่ึงสอ แสดงใหเหน็ ถึงความอจิ ฉารษิ ยา และความอาฆาตรมาต รายอยางเหลือลนของเขาได อับดุลลอฮ อิบนุอุบัยย ไดมองไปยังทานศาสดา พรอมกับกลาวขึ้นวา “เจาจงไปยังพวกที่หลอกลวงเจา และไดนําพาเจามายังท่ีน้ีเถิด จงไปอยูกับพวกเขา และจงอยามา หลอกลวงเราในบานเรอื นของเราเลย”(๒๒๗) ซะอัด บินอิบาดะฮฺ เน่ืองจากหว่ันเกรงวาทานศาสดาจะหลงเชื่อในคําพูดของเขา หรือไมก็ อาจทําใหทานรูสึกเสียใจ เขาจึงกลาวขอโทษทานจากคําพูดของ อิบนิอุบัยห และไดกลาวตอทาน ศาสดาวา “ชายผูน้ีไดกลาวคําพูดเชนนั้นออกมา จากเลหเพทุบายและความเปนศัตรู ท้ังน้ีเน่ืองจาก เปนที่ตกลงกันไววา เขาจะไดเปนผูนําสูงสุดของสองเผา คือ เอาซฺ และ ค็อซร็อจญ แตบัดน้ีดวยกับ การมาของทาน ประเด็นการเปนผูน ําของเขา จึงส้ินสลาย บรรดานกั บนั ทึกประวตั ิศาสตรสว นใหญ กลา ววา “ทานศาสนทตู แหงอัลลอฮ (ศ.) ไดมาถึง นครมะดนี ะฮฺ ในวันศุกร และไดทําการนมาซวันศุกร (ุมอะฮ) พรอมกับบรรดาสาวกของทาน ใน สถานท่ีซ่ึงเปนใจกลางของตระกูลบนีซาลิม ทานไดกลาวคุฏบะฮ (คําปราศรัย) ท่ีฉะฉาน ซึ่งจับจิต จับใจของพวกเขาเหลาน้ันโดยท่ีจวบจนถึงวันนั้น พวกเขายังไมเคยรับฟงคําพูดและเน้ือหาเชนนี้มา กอนเลย อิบนุ ฮิชามไดอางอิงคําคุฏบะฮนี้ไวในหนังสือซีเราะฮ (ชีวประวัติ) ของตน และทานมัจญ ลีซีไดอางไวใ นหนังสือบิฮารุลอันวาร(๒๒๘) แตสํานวนและเน้ือหาตางๆ ในซีเราะฮ อิบนิ ฮิชาม นั้นแตกตางจากสิ่งท่ีทานมัจญิลิซีได รายงานไวเ พอ่ื การรับรูเพิม่ เติม จะพจิ ารณาดูในหนงั สอื อา งองิ ทีถ่ ูกกลาวถึง

20 การกระทําทีเ่ ปน ประโยชนประการแรก ของทานศาสดา มัสญิดศูนยก ลางการเคล่ือนไหวตางๆ ของอิสลาม : ใบหนาท่ียิ้มแยมและเบิกบานของบรรดาคนหนุมชาวอันศอรและการตอนรับอันยิ่งใหญ ซึ่งประชาชนสวนใหญจากชาวเผาเอาวซ และเผาค็อซร็อจญไดแสดงออกในชวงการมาถึงของทาน ศาสดาเปนแรงบันดาลใจใหทานศาสดาตองตัดสินใจท่ีจะสรางศูนยกลางแหงหน่ึงข้ึน สําหรับชาว มุสลิมกอนที่จะกระทําการอ่ืนๆ น่ันก็คือ “มัสญิด” ซึ่งกิจการงานทางดานการเรียนการสอน การ อบรมขัดเกลาการเมืองและการตัดสินคดีความจะถูกดําเนินไปในสถานที่แหงน้ัน จากเหตุผลที่วา การศรัทธาตอ พระผูเปนเจา และการยอมรับในเอกภาพ (เตาฮดี ) ของพระองค คือหัวใจ สําคัญของ ภารกิจของทา นศาสดา (ศ.) แหง อสิ ลาม ทา นจึงมองเห็น ความจาํ เปน กอนสิ่งอน่ื ใดทัง้ มวลที่จะสราง มัสญิดแหงหน่ึงข้ึน เพ่ือบรรดามุสลิมจะไดใชสถานท่ีแหงน้ันในการรําลึก และเคารพภักดีพระเจา ในชว งเวลา นมาซท้งั หลาย นบั เปน ความจาํ เปน ทท่ี านจะสรา งศูนยก ลางแหงหน่ึงขึ้น เพอื่ สมาชิกของพรรคแหงอิสลาม (ฮิซบุลลอฮ) ทั้งหลายจะไดรวมตัวกันในสถานที่แหงน้ันสัปดาหละหนึ่งคร้ังในวันที่ถูกกําหนดไว และปรกึ ษาหารือกันในเรื่องราวตา งๆ ท่เี ปนผลประโยชนข องอสิ ลามและปวงมุสลิม นอกเหนือจาก การรวมตวั ในแตล ะวัน และแตละสปั ดาหแลว ประชาชนชาวมุสลมิ จะไดน มาซอดี รวมกัน ณ

ทนี่ ั่นปล ะสองครง้ั มัสญิดน้ันไมใชเปนศูนยกลางสําหรับการทําอิบาดะฮ (เคารพภักดี) ตอพระผูเปนเจาเพียง อยางเดียว ทวาหลักคําสอนและบทบัญญัติทั้งมวลของอิสลามจะตองถูกปฏิบัติในท่ีแหงน้ัน ความรู เก่ียวกับศาสนาและศาสตรทุกๆ สาขา หรือแมแตกิจการตางๆ ท่ีเก่ียวกับการอานและการเขียนลวน จะตอ งถูกดําเนินไปในสถานที่แหงนั้นท้ังสิ้น จวบจนถึงชวงเริ่มตนของศตวรรษที่สี่ของอิสลามน้ัน โดยทั่วไปแลวในชวงเวลาอื่นๆ จากการนมาซนน้ั บรรดามัสญิดอยูในฐานะของโรงเรียน(๒๒๙) และ ตอมาภายหลังศูนยกลางตางๆ ของการเรียนการสอนไดถูกสรางขึ้นโดยเฉพาะ แตบรรดาผูทรง ความรูท ่สี าํ เรจ็ การศึกษาออกมาแลว นัน้ กจ็ ะมาจดั การเรยี นการสอนขน้ึ ในมสั ญิดทงั้ หลาย บางคร้ัง มัสญิด “มะดีนะฮฺ” น้ันก็จะกลายเปนศูนยกลางของวรรณคดีบรรดากวีผูยิ่งใหญ ของชาวอาหรับ ซึ่งไดแตงบทโคลงตางๆ ของตนเองใหสอดคลองกับเน้ือหาทางจริยธรรมและการ อบรมขดั เกลาแบบอิสลามนั้น ก็จะอานบทโคลงของตนในมัสญิดตอหนาทานศาสดา (ศ.) ดังท่ี “กะ อบั บินซุเฮร” ไดรําพันบทกวีที่มีชื่อเสียงของตนในการสรรเสริญทานศาสดาแหงอิสลามใน มัสญิด น้ันตอหนาทานศาสดา และไดรับรางวัลตอบแทนเปนเส้ือคลุมจากทาน และ “ฮัซซาน บินษาบิต” ไดอ า นบทกวีของตนในมัสญิดของทา นศาสดา มฮุ มั มดั เชน กัน การเรียนการสอนในสมัยของทานศาสดา (ศ.) ในมัสญิด “มะดีนะฮฺ” น้ันมีความนาสนใจ เปน อยางยิ่งถงึ ข้ันท่ี บรรดาตวั แทนของเผา “ษะกีฟ” ตองตะลึงงนั จากการมองเห็นภาพดังกลาว และ รูสึกประทับใจตอความอุตสาหพยายามของชาวมุสลิมในการศึกษาเรียนรูขอบัญญัติ และหลักคํา สอนตา งๆ กิจการเกี่ยวกับการตัดสินความ การแกไขปรับปรุงความขัดแยงตางๆ และการลงโทษ ผูกระทําผิด ถูกดําเนินไปในมัสญิดทั้งสิ้น มัสญิดในชวงสมัยน้ันเปนเหมือนศาลสถิตยยุติธรรม ยงิ่ กวา น้ัน ทานศาสนทูต (ศ.) เมื่อตองการสงประชาชนออกไปตอสูสงครามกับบรรดาผูปฏิเสธและ ผูต้ังภาคี ทานมักจะกลาวสุนทรพจนข้ึนภายในมัสญิด เพื่อเปนการปลุกเรา และเปนเหตุประการ หน่งึ ของการรวมเอากจิ การตางๆ ทางดานศาสนา และการเรียนการสอน

เขาไวในมัสญิด ก็เนื่องจากทานศาสดาแหงอิสลามตองการชี้ใหเห็นในทางปฏิบัติวา ความรูกับ ความศรัทธานั้นตองอยูควบคูกัน ที่ใดก็ตามท่ีเปนศูนยร วมของความศรัทธาท่ีน่ัน ก็จะตองเปนศนู ย รวมของความรูและวิชาการและกิจการตางๆ ทางดานการตัดสินความ การรับใชบริหารสังคม และ การตัดสินใจเกี่ยวกับการสงครามไดถูกปฏิบัติในมัสญิด นั่นก็เพ่ือตองการชี้ใหเห็นวา ศาสนา อิสลามมิใชศาสนาท่ีมุงเนนไปในเร่ืองของจิตวิญญาณ เพียงอยางเดียว โดยไมใสใจกิจการตางๆ ทางดานวัตถุ และการดําเนินชีวิตทางโลกนี้ ทวามัน คือศาสนาซึ่งเรียกรองมนุษยไปสูความยําเกรง และความศรัทธามั่นตอพระผูเปนเจา ขณะเดียวกันก็ไมหลงลืมจากการบริหารการตางๆ ทางดาน การดําเนินชวี ติ และการแกไขปรับปรงุ สภาพทางสังคมของพวกเขา ความประสานกลมกลืนกันของความรูและความศรัทธานี้ จวบจนถึงปจจุบัน ยังคงเปนคํา ขวัญของประชาชนชาวมุสลมิ แมกระท่ังในยุคตอมาที่ศูนยกลางตางๆ ของการศึกษาไดถูกสรางขึ้น เปน การเฉพาะ แตท วา สถาบนั การเรียนการสอนน้ัน สว นใหญแลว ยงั คงอยูเคียงคูกับมัสญิดทัง้ หลาย เพ่ือเปนการพิสูจนใหชาวโลกทั้งมวลไดรับรูวา ปจจัยแหงความสําเร็จและความไพบูลยสอง ประการน้ี ไมอาจท่จี ะแยกออกจากกนั ไดตลอดไป เรอ่ื งราวของอัมมาร พืน้ ดินท่ีอูฐของทานศาสดา (ศ.) คกุ เขาลงไดถูกซ้ือในราคาสบิ ดีนารเพ่ือสรางอาคารมัสญิด บรรดามุสลิมทั้งหมดตางรวมแรงรวมใจกันในการสรางและการจัดหาวัสดุตางๆ ของอาคาร แมแต ทานศาสดาเองก็เชนเดียวกับ มุสลิมคนอื่นๆ ทานไดแบกหินมาจากบริเวณรอบๆ น้ัน “อะซีด อิบนุ ฮะฎรี ” ไดเดินเขา ไปขางหนาพรอมกับกลาววา “โอทานศาสนทูตแหงอัลลอฮ ! ไดโปรด ใหขาพเจา แบกหินน้ันแทนทานเถิด ทานกลาววา “เจาจงไปแบกกอนอื่น(๒๓๐) ดวยคําพูดดังกลาวทานได ช้ีใหเห็นถึงหลักการอันสูงสงของทานวา ฉันคือผูปฏิบัติไมใชผูพูดแตเพียงอยางเดียว ในชวงเวลา นนั้ เอง มุสลมิ ผหู น่ึงไดกลา วบทกวีข้นึ วา

“หากเรานงั่ ดดู ายขณะท่ที านศาสดาทํางานนั้น พฤติกรรมดังกลาวจาก เรานั้น คือ การกระทําที่จะทํา ใหห ลงทาง” ทานศาสดา และบรรดามสุ ลิมจะกลาวคาํ พูดประโยคนี้ในขณะทํางานวา “ไมมีชีวิตที่เที่ยงแทใดๆ นอกจากชวี ิตแหงปรโลก โออัลลอฮ ! ไดโปรดทรงเมตตาแกช าว อนั ศอรและชาวมฮุ าญริ ีน” “อุษมาน บินอฟั ฟาน” เปนบุคคลทเ่ี จา สาํ อางคนหน่ึงในขณะสรางมัสญิดน้ัน เนื่องจากเกรง วา เสื้อผาจะเปรอะเปอนฝุน เขาจึงยับย้ังตนจากการทํางาน “อัมมาร บินยาซีร” ไดอานกวีบทหน่ึง ซึ่งไดเรียนรูมาจากทานอะลี เน้ือหาของมันเปนการตําหนิบรรดาผูที่ไมยอมทํางานและกลัวความ เปรอะเปอน เขาไดอานกวบี ทนี้ โดยมเี จตนาท่จี ะตาํ หนิการกระทาํ ของอษุ มานวา “ยอ มไมเทาเทียมกัน บคุ คลทสี่ รา งบาํ รงุ มัสญิดทง้ั หลาย ดว ยความขมกั เขมน ทั้งในยามยนื และยามน่ัง กับบุคคลท่ถี กู พบวาเปนผูหลบเลีย่ งจากการเปรอะเปอ นฝนุ ดิน”(๒๓๑) เน้ือหาของกวีบทนี้ไดสรางความไมพอใจตออุษมาน เขาไดหยิบ ไมเทาข้ึนมาพรอมกับ กลาววา อยากดูไหมวา ฉันจะท่ิมจมูกของเจาดวย ไมเทาน้ีอยางไร ? ทานศาสนทูต (ศ.) ไดเห็น เหตุการณจึงกลาวขึ้นวา “พวกทานจะทําอะไรกับอัมมาร เขากําลังเชิญชวนพวกเขาไปสูสวรรค ในขณะทพี่ วกเขากาํ ลังเชิญชวนเขาไปสนู รก” อัมมัร บินยาซีร ชายหนุมผูท่ีมีพลังของอิสลาม เขาจะเรียงหิน จํานวนหลายกอนรวมกัน และจะแบกมันไปสําหรับการสรางอาคารมัสญิด บุคคลกลุมหนึ่งชอบที่จะแกลงเขาเน่ืองจากความ เปนคนงายๆ และมีจิตใจ ที่ซ่ือสัตย โดยวางกอนหินใหเขาเกินปริมาณท่ีเขาสามารถจะแบกไหว อมั มัร กลาวขึน้ วา “ฉันจะแบกหนิ กอนหนงึ่ สําหรับตวั เอง และกอ นอื่นๆ แทนทา น ศาสนทูต วันหนึ่งทานศาสนทูต (ศ.) มาพบเขาอยูในสภาพที่กําลังแบกหินขนาดใหญสามกอนอยูบน หลัง อัมมรั ไดก ลา วโอดครวญขึ้นวา “บรรดาสาวกของ ทานประสงครายตอ ขาพเจา พวกเขาตองการ ฆาขาพเจาใหตาย พวกเขาแบกหินกันคนละกอนๆ แตวางใสหลังขาพเจาทีละสามกอน” ทานศาสน ทตู