top hits ความรู้สุขภาพจิต ฉบับนักสื่อสาร

4. ครอบครัวควรมีการส่ือสารกันอย่างสร้างสรรค์ โดยเฉพาะ การกำ�หนดกฎเกณฑ์ การตำ�หนิติเตียนหรือการกล่าวโทษกัน ที่ควรเป็น ไปในทางสร้างสรรค์ มีความเป็นธรรม ปฏิบัติกับลูกทุกคนอย่างเท่าเทียม ไมเ่ ปรยี บเทยี บระหวา่ งพน่ี อ้ งหรอื กบั บคุ คลอน่ื เนน้ เรอ่ื งทคี่ วรปรบั ปรงุ แกไ้ ข และสามารถแก้ไขได้จริง พึงระลึกเสมอว่า การกล่าวโทษกันอย่างมีอคติ จะน�ำ ไปสกู่ ารทารณุ ทางจติ ใจอยา่ งตอ่ เนอื่ ง เพม่ิ ความเกบ็ กดและเกดิ ปมดอ้ ย ในจิตใจ 5. พอ่ แมต่ อ้ งรจู้ กั การจดั การความเครยี ดของตนเอง เนอื่ งจากยคุ สมยั น้ี พ่อแม่ต้องทำ�งานนอกบ้าน จึงไม่ใช่เร่ืองง่ายที่จะรับมือกับปัญหาภายใน และภายนอกบ้านที่ทั้งเครียดและกดดัน พ่อแม่จึงควรมีวิธีในการจัดการ กบั ความเครยี ดของตนเองใหไ้ ด้ ซง่ึ อาจมกี ารทบทวนการกระทำ�ตา่ งๆ บ้าง และท่สี ำ�คัญ ตอ้ งไมล่ ะเลยทจ่ี ะรับฟังความคดิ เหน็ ของลูก  “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจติ ” 175 ฉบบั นักสอ่ื สาร

“ความรุนแรงตอ่ เด็กและสตร”ี ความรนุ แรงเปน็ เรอ่ื งทส่ี รา้ งความทกุ ขท์ รมานทางใจใหก้ บั สตรแี ละเดก็ ตลอดจนเป็นปัญหาท่ีสร้างความสูญเสียและผลกระทบต่อการพัฒนา ศักยภาพเด็ก และสตรี ส่งผลให้ครอบครัวต้องแบกรับภาระที่ยาวนาน ทั้งการดำ�เนินคดี การรักษาพยาบาล การบำ�บัดฟื้นฟูท้ังผู้กระทำ�และ ผู้ถกู กระทำ� รวมถึงสมาชิกในครอบครวั ความรุนแรงต่อเด็กและสตรี ไม่ใช่แค่การทำ�ร้ายร่างกาย เพียง เท่าน้ัน ยังมีรูปแบบการใช้ความรุนแรงอีกหลายรูปแบบ เช่น การด่าทอ ดถู กู เหยยี ดหยาม ท�ำ ใหอ้ บั อาย เศรา้ เสยี ใจ กกั ขงั หนว่ งเหนย่ี ว ทอดทง้ิ หรอื การท�ำ ใหเ้ กดิ การตงั้ ครรภท์ ไี่ มพ่ งึ ประสงค์ การแทะโลมดว้ ยสายตาและวาจา การอนาจาร ข่มขู่ การนอกใจ การบงั คบั ให้คา้ ประเวณี การเพกิ เฉยไมส่ นใจ ไยดี เป็นต้น ผลกระทบทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ กบั ผทู้ ถ่ี กู กระท�ำ ความรนุ แรงมที ง้ั ทางกายและทางใจ ย่ิงถูกกระทำ�ความรุนแรงมากก็จะส่งผลให้เกิดภาวะซึมเศร้า เสี่ยงต่อการ ฆ่าตวั ตายได้ ในผู้หญิง บาดแผลภายในจิตใจถือว่าไม่อาจลบเลือนไปได้ง่ายๆ ส่งผล ตอ่ อารมณ์ บคุ ลกิ ภาพและการด�ำ เนนิ ชวี ติ ประจ�ำ วนั อาการทป่ี รากฏ ไดแ้ ก่ ต่นื ตระหนก หวาดกลัว รู้สกึ วา่ สู้ไมไ่ ด้ หนีไม่ได้ สน้ิ หวัง สญู เสยี ความมั่นใจ 176 “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจติ ” ฉบบั นักสอื่ สาร

หรือความภาคภูมิใจรู้สึกโดดเด่ียว ด้อยค่า เก็บกด เก็บตัว หลายคนเกิด โรควิตกกังวล โรคซึมเศร้า มีความคิดฆ่าตัวตาย รวมทั้ง มีการดื่มสุรา ใชส้ ารเสพติด หรอื บางคนอาจมีอาการรุนแรงถึงข้ันเหน็ ภาพ หรอื มโนภาพ ของความรนุ แรงนน้ั ซาํ้ ๆ ฝนั รา้ ย หวาดผวา พยายามหลกี เลย่ี งทจี่ ะพบบคุ คล หรอื หลกี เลยี่ งทจี่ ะไปยงั สถานทที่ ท่ี าํ ใหห้ วนคดิ ถงึ เหตกุ ารณน์ น้ั อกี ตลอดจน อาจกลายเปน็ ผกู้ ระทํารนุ แรงต่อบคุ คลอน่ื ได้ ส่วนเด็กท่ีถูกกระทํารุนแรง จะมีปัญหาพฤติกรรมและอารมณ์ บางคน แสดงอาการก้าวร้าวรุนแรง หลายคนซึมเศร้า มีปัญหาการเรียน อาจหา ทางออกของปญั หาโดยการหนอี อกจากบ้าน เร่รอ่ น ขอทาน ก้าวรา้ ว และ มีโอกาสคบเพ่ือนไมด่ ี กระทาํ ผิดกฎหมายหรือใช้สารเสพติด นอกจากนี้ เด็กท่ีเห็นเหตุการณ์ความรุนแรงในครอบครัว ย่อมเกิด ผลกระทบทางจิตใจไม่ต่างกับเด็กที่ถูกทารุณกรรมทางร่างกายและทาง เพศโดยตรง ในเด็กผู้หญิง มีแนวโน้มที่จะยอมรับความรุนแรงมาเป็น ส่วนหนึ่งของชีวิตคู่ ขณะท่ีเด็กผู้ชายมีแนวโน้มจะใช้ความรุนแรงต่อภรรยา เมอื่ เตบิ โตเปน็ ผใู้ หญ่ มคี รอบครวั ของตวั เอง เนอื่ งจาก เดก็ ทถี่ กู ทบุ ตี ท�ำ รา้ ย หรอื ไดเ้ หน็ ความรนุ แรงเสมอๆ จะฝงั ใจเรอ่ื งความรนุ แรง และจะเขา้ ใจผดิ วา่ ปัญหาแก้ไขได้ด้วยความรุนแรง รวมท้ัง การอยู่ในภาวะแวดล้อมท่ีมี ความรนุ แรง เดก็ กจ็ ะซมึ ซบั และเลยี นแบบพฤตกิ รรมความรนุ แรงโดยไมร่ ตู้ วั เด็กจะกระทำ�ความรุนแรงต่อเพื่อน และเม่ือเติบโตเป็นผู้ใหญ่ก็จะกระทำ� รนุ แรงต่อครอบครวั ของตนเอง “Top Hits ความรู้สุขภาพจิต” 177 ฉบับนักสื่อสาร

กบั ดกั ทางความคดิ ทศั นคติ และความเชอื่ บางประการทเ่ี ปน็ อปุ สรรค ส�ำ คญั ท�ำ ใหส้ ตรแี ละเดก็ ตอ้ งตกเปน็ เหยอ่ื ของความรนุ แรงอยเู่ รอ่ื ยไป ไดแ้ ก่ 1. ชอบตดั สนิ โดยมคี วามเชอื่ หรอื เขา้ ใจวา่ เพศชายนนั้ มสี ทิ ธโิ ดยชอบ ธรรมในการใช้ความรนุ แรงตอ่ เพศหญิง 2. ชอบแกต้ ัว/ใชข้ ้ออ้าง ให้กบั การกระทำ�รุนแรงของผูช้ าย เชน่ มอง วา่ เกดิ จากความเครยี ด โดยมกั คิดวา่ ผชู้ ายไม่สามารถจดั การกบั พฤติกรรม รุนแรงได้ 3. ไมเ่ หน็ ความส�ำ คญั ของผลกระทบทเ่ี กดิ จากความรนุ แรง ไมต่ ระหนกั วา่ ควรจัดการเม่ือตัวเองถูกกระทำ�ความรุนแรง มักคิดว่าเป็นเรื่องส่วนตัว นา่ อับอาย หลีกหนี ไมก่ ล้าบอก 4. ไมย่ อมรบั วา่ มคี วามรนุ แรงเกดิ ขน้ึ มองวา่ พฤตกิ รรมหรอื การกระท�ำ ดังกล่าวไม่ใช่พฤติกรรมรนุ แรง 5. ความคิดกล่าวโทษ มองว่าเป็นความผิดของตัวเองที่ก่อให้เกิด พฤตกิ รรมรุนแรง ปัญหาความรุนแรงท่ีเกิดข้ึน เกิดจากปัญหาด้านความสัมพันธ์ท่ีไม่ดี ในครอบครวั ซ่งึ แนวทางปอ้ งกันหรือลดความรุนแรงที่สามารถท�ำ ได้ คอื ต้องเรมิ่ จากครอบครัวและตวั เราก่อน พน้ื ฐานทด่ี ขี องครอบครวั ถอื เปน็ การแกป้ ญั หาระยะยาว โดยการสรา้ ง ความสัมพันธ์ท่ีดีให้เกิดขึ้นกับสมาชิกในครอบครัว มีการสื่อสารทางบวก ยอมรับบทบาทของกันและกัน เคารพและให้เกียรติ ให้ความรัก เอาใจใส่ ไม่นอกใจกัน ควบคุมอารมณ์ ให้อภัยซึ่งกันและกัน หันหน้าหารือกัน 178 “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจิต” ฉบับนกั สื่อสาร

เพ่ือแลกเปลี่ยนและหาข้อยุติของปัญหา รวมท้ัง อบรมเลี้ยงดูและปลูกฝัง คณุ ธรรม คา่ นยิ ม ทงั้ ลกู ผหู้ ญงิ และลกู ผชู้ ายใหม้ คี วามเสมอภาคชายหญงิ เทา่ เทียมกัน สอนใหร้ จู้ กั ช่วยเหลอื เกอ้ื กลู เคารพซง่ึ กันและกัน ไมใ่ ช้อำ�นาจ ไม่ เอาเปรยี บ สอนทกั ษะระงับความโกธร หรอื เมอ่ื จะลงโทษลูกควรเลอื กใช้วิธี อืน่ แทนการเฆีย่ นตี เชน่ ให้ทำ�งานบา้ นชดเชย ตลอดจนเปน็ ตัวอย่างทด่ี ใี ห้ ลูกหลาน ยดึ หลกั ศาสนา พฒั นาจิตตัวเอง เหน็ ถึงบทบาททด่ี ีของหญงิ ชาย เปน็ ตัวอย่างของการลด ละ เลกิ อบายมุขทงั้ ปวง เช่น เครื่องด่ืมแอลกอฮอล์ ยาเสพตดิ และการพนัน ทเี่ ป็นตัวกระตุน้ ให้เกิดความรุนแรง ระดบั สงั คม ควรยอมรบั ในความเสมอภาคระหวา่ งหญงิ และชาย เคารพ ในศกั ดศ์ิ รแี ละคณุ คา่ ความเปน็ มนษุ ย์ ไมย่ อมรบั การแกป้ ญั หาดว้ ยการท�ำ รา้ ย อกี ฝา่ ย และหากพบความรนุ แรงเกดิ ขน้ึ ตอ้ งไมเ่ พกิ เฉย รบี ใหค้ วามชว่ ยเหลอื ตามก�ำ ลงั ความสามารถ เชน่ โทรศัพทแ์ จง้ ตำ�รวจ ใหก้ �ำ ลังใจ ใหค้ �ำ ปรึกษา แนะนำ�แหล่งข้อมูลหรือหน่วยงานให้ความช่วยเหลือ รวมทั้งช่วยกันสอด ส่องดูแลไม่ให้เกิดการใช้ความรุนแรงภายในชุมชน สร้างความสัมพันธ์ที่ดี ภายในชุมชน เพื่อนำ�ไปสู่การสร้างระบบเฝ้าระวังการป้องกันความรุนแรง ท่ีจะเกิดข้ึนได้ เพราะความรุนแรงท่ีเกิดข้ึนไม่ใช่เรื่องของคนใดคนหนึ่งหรือ เรือ่ งส่วนตวั ของใคร นอกจากน้ี การดื่มสุรา พบว่า เป็นอีกปัจจัยกระตุ้นสำ�คัญที่นำ�ไปสู่ การกระทำ�ความรุนแรงต่อทั้งสตรีและเด็ก จำ�เป็นต้องร่วมกันรณรงค์ เชิญชวนให้ลด ละ เลิกกันมากข้ึน เน่ืองจากสุราจะมีผลกับสมองส่วนที่ ทำ�งานเกี่ยวกับการคิด การตัดสินใจ และการใช้เหตุผล โดยจะไปมีฤทธ์ิ “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจิต” 179 ฉบบั นักส่อื สาร

กดสมองส่วนน้ี ทำ�ให้ผู้ที่ดื่มขาดการยับยั้งชั่งใจ ใช้เหตุใช้ผลได้ไม่ดีนัก ไม่รับรู้ว่า ส่ิงใดผิดหรือถูก ประกอบกับทำ�ให้เกิดความรู้สึกคึกคะนอง และกา้ วรา้ ว การกระท�ำ ความรนุ แรงจงึ เกดิ ขนึ้ กบั บคุ คลทอี่ ยรู่ อบขา้ งไดง้ า่ ย ข้อแนะน�ำ 5 ไม่ ในการปอ้ งกันตัว ส�ำ หรับผทู้ เ่ี ส่ยี งตอ่ การถูกผู้ดืม่ สรุ าท�ำ รา้ ย 1. ไม่น่ิงนอนใจ โดยตรวจสอบว่ามอี าวุธอยูก่ ับตวั ของ ผู้เมาสรุ า หรือ บรเิ วณใกลเ้ คยี งหรอื ไม่ ถา้ มี และไมม่ น่ั ใจวา่ ปลอดภยั ใหโ้ ทรศพั ทแ์ จง้ ต�ำ รวจ 2. ไมใ่ ชก้ �ำ ลงั ในการยตุ คิ วาม เวน้ แตจ่ ะเปน็ การกระท�ำ ไปเพอื่ ปอ้ งกนั ตวั ตามเหตุผลที่สมควร 3. ไมส่ รา้ งบรรยากาศ ขม่ ขู่ ต�ำ หนิ หรอื กดดนั ไมย่ ม้ิ เยาะหรอื หวั เราะ ไมโ่ ตแ้ ยง้ หรอื ทา้ ทาย หรอื ตะโกนใส่ เพราะจะยงิ่ เพมิ่ ความโกรธและหงดุ หงดิ ใหเ้ ขามากข้ึน จงึ ควรยุติการสนทนาลง 4. ไม่ให้บุคคลน้นั เขา้ ใกล้เครอื่ งยนต์กลไกหรือขบั ข่ียานพาหนะ 5. ไมเ่ ขา้ ไปใกลบ้ คุ คลนนั้ มากเกนิ ไป เพราะจะเปน็ อนั ตรายได้ จงึ ควร มรี ะยะหา่ ง ตลอดจนหลีกเล่ยี งการจ้องตาหรอื การมองตาอยา่ งต่อเน่ือง  180 “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจิต” ฉบบั นกั สื่อสาร

“เคล็ดลบั การคนื ดีกันในครอบครัว” ครอบครัวอยู่ร่วมกันย่อมมีเร่ืองที่คิดต่างกัน มีเวลาท่ีขัดแย้งกันเป็น ธรรมดา โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในเวลาท่ีต่างฝ่ายต่างก็เครียดและรู้สึกกดดัน เชน่ ในกรณนี า้ํ ท่วมใหญท่ ่ีผา่ นมา แมเ้ หตกุ ารณจ์ ะผ่านพน้ ไปแล้ว แตใ่ นใจของเรายังอาจรู้สกึ วา่ มชี ่องวา่ ง ระหว่างกนั วธิ ที ด่ี ที ส่ี ดุ ในสถานการณเ์ ชน่ น้ี คอื การคนื ดกี นั หนั กลบั มาใสใ่ จกนั รว่ ม กนั ต่อสกู้ บั ปญั หาทีอ่ ยู่ตรงหนา้ เริ่มต้นด้วยการให้อภัยกัน ยอมรับว่าไม่มีใครสมบูรณ์แบบ คนเราอาจ คิดต่างกันได้ และในบางคร้ังก็อาจพูดและทำ�สิ่งท่ีผิดใจกันได้ แต่ไม่มีอะไร สำ�คญั เท่ากบั ความรกั ความเข้าใจ และความหว่ งใยกนั ภายในครอบครวั ยอมรับในสิ่งที่เขาเป็น ปรับตัวเข้าหากัน ยึดหลัก “ยกย่อง ยินยอม ยืดหยนุ่ แยกแยะ และยนื หยดั ” ยกยอ่ ง คอื ใหเ้ กยี รติและยอมรับซ่ึงกันและกนั ยนิ ยอม คือ ยอมรับฟังกนั แมค้ วามคิดเหน็ จะตา่ งกนั ยดื หยนุ่ คอื รจู้ กั ผอ่ นปรน ไมย่ ดึ ตดิ กบั ความคดิ เหน็ ของตวั เอง แยกแยะ คือ ใช้เหตุผลในการคิดแก้ไขปญั หา ยดื หยดั คอื ม่นั คงในการแกป้ ัญหาร่วมกนั “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจิต” 181 ฉบบั นกั สอ่ื สาร

การมองปัญหาด้วยใจเป็นกลาง ใช้เหตุผลมากกว่าอารมณ์ จะช่วยให้ ปัญหาตา่ งๆ คล่ีคลายไดง้ ่ายขึ้น อยา่ เกบ็ สง่ิ เล็ก ๆ นอ้ ย ๆ ท่ีเขาพูดหรือทำ� ทที่ �ำ ใหเ้ ราผดิ หวงั เสยี ใจหรอื หงุดหงิดรำ�คาญใจไว้กับตัว แต่ควรปล่อยมันท้ิงไป อย่าเก็บไว้ให้รกสมอง เพราะเร่ืองใหญ่ๆ ยังรอเราอยู่ขา้ งหน้า ให้เวลากับการพูดคุยกัน แลกเปลี่ยนความรู้สึกนึกคิด รับฟังซ่ึงกัน และกัน คดิ ถึงส่ิงดีๆ ของแตล่ ะคน และประสบการณ์ความสุขทผ่ี ่านมา ท้ังหมด เพอ่ื ให้ครอบครัวของเรา ไปสจู่ ดุ หมายร่วมกนั คอื ความรม่ เยน็ เปน็ สุขของทุกคน  182 “Top Hits ความรูส้ ุขภาพจติ ” ฉบบั นกั สื่อสาร

“รกั ๆ เลกิ ๆ กบั การหย่ารา้ ง ของดารานกั แสดง” บคุ คลสาธารณะ เชน่ ดารานกั แสดง ศลิ ปนิ นกั รอ้ ง ถอื เปน็ บคุ คลทอี่ ยใู่ น ความสนใจของสาธารณชน การกระท�ำ ของเขามผี ลกระทบตอ่ สาธารณะ เชน่ การเป็นแบบอยา่ ง การสรา้ งกระแสค่านยิ ม การบ่งบอกแนวโน้มดา้ นตา่ ง ๆ ให้กับผู้คนในสังคม ให้ความสนใจตั้งแต่การโด่งดังหรือการเข้าวงการ ของดารานกั แสดง จนถงึ การตกอบั ของดารานกั แสดงแมแ้ ตเ่ รอ่ื งสว่ นตวั อยา่ งการ เป็นคู่รัก การแต่งงาน การแยกทาง หรือการหย่าร้าง โดยเฉพาะประเด็น หลงั น้ี สงั คมเรม่ิ ใหค้ วามสำ�คญั พดู คุยกันนานเป็นสปั ดาห์หรือเปน็ เดอื น สงิ่ ทน่ี า่ กงั วลใจของสงั คมไทย คอื ชวี ติ รกั ทไี่ มเ่ หมาะสมของดารานกั แสดง เช่น รัก ๆ เลิก ๆ แต่งเร็วหย่าเร็ว มีก๊ิก คบคู่หลายคน นอกใจ อาจเป็น ตัวอยา่ งอย่างของวยั รนุ่ หรือผ้ใู ชช้ วี ติ ค่ทู ีอ่ าจถอื เปน็ เรื่องปกติ สาเหตุหรือปัจจัยกระตุ้นที่เก่ียวข้องกับการหย่าร้างของดารานักแสดง โดยทั่วไปหากเป็นคนธรรมดามิใช่บุคคลสาธารณะแล้ว สาเหตุการหย่าร้าง กค็ งไมต่ า่ งกนั เชน่ การนอกใจ เรยี นรกู้ นั ไมเ่ พยี งพอ ไมม่ เี วลาใหก้ นั ไมแ่ กไ้ ข ปญั หาภายในครอบครัวร่วมกนั การบกพรอ่ งต่อหน้าทคี่ ู่ครอง เป็นต้น “Top Hits ความรูส้ ขุ ภาพจติ ” 183 ฉบบั นักสือ่ สาร

แนวทางปฏบิ ัตทิ เ่ี หมาะสมเพ่ือป้องกนั ปญั หาการหย่ารา้ ง ตวั ดารานักแสดง ควรใสใ่ จตนเองและสงั คมรอบข้างให้มากขึ้น เชน่  ควรศกึ ษาเรยี นรกู้ นั ใหม้ ากหรอื นานเพยี งพอทง้ั สองฝา่ ย และศกึ ษา ใหร้ อบด้านหลาย ๆ แงม่ ุม ชีวติ ความเปน็ บุคคลสาธารณะ เชน่ ฐานะ เวลา เปา้ หมายชีวิต ความเป็นสว่ นตัวที่อาจแตกต่างกันมาก เปน็ ต้น  ควรตระหนกั วา่ ตนเองนัน้ เป็นแบบอย่างใหก้ ับคนอกี หลาย ๆ คน ท่ีคอยตดิ ตามอยู่ โดยเฉพาะเด็กและวัยรนุ่ การเปน็ แบบอย่างทีด่ ีของการมี ความรักหรอื ใชช้ ีวิตคู่ จะช่วยสรา้ งค่านิยมทเ่ี หมาะสมให้กับสงั คมไทยได้  ควรคดิ ถงึ ผลกระทบทางลบตอ่ สมาชกิ ครอบครวั โดยเฉพาะลกู หรอื พอ่ แมข่ องแต่ละฝา่ ย ว่า จะรบั ภาระหนกั ในเรอื่ งการตอบคำ�ถามทางสงั คม มากนอ้ ยเพยี งใด ในการคบหาดูใจ การครองคู่ หรอื การแยกทาง หรือการ หยา่ ร้าง  ลดการพดู น�ำ เสนอชวี ติ สว่ นตวั ลง เพราะการใหข้ า่ วสว่ นตวั มากไป จะทำ�ให้ผู้ส่ือข่าวจะไม่ตระหนักถึงการทำ�หน้าที่ลํ้าสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล และอาจขยายผลกับดารานักแสดงคนอน่ื ๆ ดว้ ย ประชาชนผู้ติดตามข่าว ควรมีมาตรการสำ�หรับครอบครัว เช่น การ สรา้ งความสัมพันธ์ การพัฒนาความเข้มแขง็ การแกไ้ ขค่านิยมและปัญหา  ไม่นำ�มาเป็นสาระสำ�คัญในชีวิตของตนเอง ไม่ควรตามกระแส บันเทิงมากเกนิ ไป  ควรเขา้ ใจวา่ ความเปน็ ดารานกั แสดงนนั้ มใิ ชธ่ รรมชาตขิ องตวั ดารา นักแสดงเอง จะเอามาเปรียบเทยี บกบั ตัวเองมิได้ท้งั หมด ต้องแยกแยะดว้ ย เหตุผลเป็นสำ�คญั 184 “Top Hits ความร้สู ุขภาพจิต” ฉบบั นกั สื่อสาร

 ควรน�ำ มาเปน็ อทุ าหรณเ์ ตอื นใจในชวี ติ คขู่ องตนเอง หรอื ไวส้ อนลกู สอนหลานในการศกึ ษาเรยี นรู้เรือ่ งชีวิตคู่  ควรหมั่นสร้างสัมพันธภาพ ความเข้าอกเข้าใจกับคู่ครองอยู่เสมอ ตามหลกั การใชช้ วี ติ คู่ เชน่ สมาชกิ ในครอบครวั ใหเ้ วลาในการพบปะ พดู คยุ กนั อย่างสม่ําเสมอ ใช้เวลาให้มีประสิทธิภาพ เรียนรู้กันให้มากกว่าตอนที่ คบหาดใู จ เขา้ ใจ ให้อภัยและแบง่ ปนั ความรกั ซ่งึ กันและกนั ใสใ่ จคนใกลต้ ัว ให้มาก เพราะคนส่วนใหญ่จะไม่สนใจดูแลคนใกล้ตัว หากปล่อยให้เกิดข้ึน บอ่ ย ๆ ก็จะกลายเป็นความหมางเมนิ ไมใ่ สใ่ จ และจะน�ำ ไปสกู่ ารหยา่ รา้ ง สือ่ มวลชน  ควรตระหนักถึงสิทธิส่วนบุคคลให้มาก รวมถึงผลกระทบต่อ ครอบครัวของดารานักแสดง โดยเฉพาะลูก หรอื พอ่ แม่ของพวกเขา  ควรตระหนักถึงผลกระทบต่อสังคม โดยเฉพาะวัยรุ่นที่อาจเลียน แบบหรือนำ�ไปเปน็ คา่ นยิ มหรือแนวทางการใช้ชวี ติ คู่ในอนาคต  “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจิต” 185 ฉบบั นกั สื่อสาร

\"5 สุข 5 มอบ\" ผู้สูงอายุเป็นทรัพยากรบุคคลท่ีมีคุณูปการย่ิงต่อครอบครัว สังคมและ ประเทศชาติ เป็นผู้ท่ีได้เรียนรู้และสั่งสมประสบการณ์จนมีความรอบรู้ มที กั ษะและความชำ�นาญด้านต่างๆ ท่ที รงคุณคา่ ควรท่บี ุตรหลานไดเ้ รียนรู้ และสบื ทอดตอ่ มา ครอบครวั ตลอดจนหนว่ ยงานภาครฐั และภาคประชาชน จงึ ควรตอบแทนคุณความดี ทที่ ่านท้งั หลายได้สั่งสมมาตอ่ เนอื่ งยาวนาน ทั้งนี้ ต้องทำ�ดว้ ยใจ ดว้ ยความรักและความปรารถนาดี ไม่ใชท่ �ำ เพราะ หนา้ ที่ เพราะถา้ ท�ำ ดว้ ยหนา้ ที่ สงิ่ ทที่ �ำ นนั้ จะไมอ่ อ่ นโยน นมุ่ นวล ไมเ่ กดิ ความ ร้สู ึกทด่ี ี ซงึ่ ส่ิงต่างๆเหลา่ นี้ ผสู้ งู อายสุ ามารถรบั รไู้ ด้ และถ้าเราท�ำ ดว้ ยความ ปรารถนาดีจากใจจริงแลว้ ความรกั ความผกู พนั และความสุข ย่อมเกิดขึ้น ในครอบครวั เป็นการช่วยลดชอ่ งว่างระหว่างวัยได้เป็นอยา่ งดี 186 “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจิต” ฉบับนักสือ่ สาร

ขอ้ แนะน�ำ สำ�หรับผสู้ ูงอายุ จำ�เป็นต้องเอาใจใส่ดูแลตนเองให้มากข้ึน โดยเฉพาะการสร้างคุณค่า ใหก้ บั ตนเอง สามารถพ่ึงพาตนเองได้ เพอ่ื จะได้ด�ำ รงชีวิตไดอ้ ยา่ งมคี ณุ ภาพ เกดิ ความสขุ ในชีวิต เปน็ ร่มโพธ์ิร่มไทรให้กบั ลูกหลาน เปลยี่ นจากภาระเป็น พลังของสังคม สรา้ งคุณค่าให้กบั ตนเอง ดว้ ยคติการสรา้ ง “5 สุข” ใหเ้ กิด ข้ึนในชีวิต เพื่อสานสัมพันธ์ความรักความอบอุ่นในครอบครัวไทย ให้เกิด ความ แน่นแฟ้นมากย่งิ ข้นึ “5 สุข” สขุ สบาย คอื การสรา้ งความสขุ กายสบายใจดว้ ยหลกั 3 อ. (อารมณ์ อาหาร และ ออกกำ�ลังกาย) เข้าใจและยอมรับการเปลี่ยนแปลงตามวัย เลือกรับ ประทานอาหารทย่ี อ่ ยงา่ ย ออกก�ำ ลงั กายอยา่ งสมาํ่ เสมอตามความเหมาะสม เมอื่ เจ็บปว่ ยตอ้ งบอกลกู หลานแต่เนนิ่ ๆ สขุ สนกุ คอื การสรา้ งความสนกุ ใหก้ บั ชวี ติ ไมเ่ กบ็ ตวั เขา้ สงั คม สงั สรรค์ กับเพอื่ นๆ ท�ำ งานอดิเรก มอี ารมณข์ นั และมองโลกในแง่ดี สุขสง่า คือ สร้างความสง่างาม เพื่อให้ความร่มเย็นแก่ลูกหลาน มคี ณุ ธรรมยดึ มน่ั ในความดี พรอ้ มใหค้ �ำ ปรกึ ษา ชว่ ยเหลอื คนรนุ่ หลงั เปน็ คลงั สมอง ของครอบครวั และสงั คม ท่สี �ำ คัญ ใช้เงนิ ท่ีเกบ็ ออมมาอยา่ งรอบคอบ สุขสงบ คอื การท�ำ ใจให้สงบแมอ้ ยู่ในส่งิ แวดล้อมท่ีไมพ่ งึ ประสงค์ ดว้ ย การปฏบิ ตั ติ ามหลกั ศาสนาทตี่ นเองนบั ถอื มอี ารมณท์ หี่ นกั แนน่ มนั่ คง ใชช้ วี ติ อยา่ งเรยี บงา่ ย สุขสว่าง คือ การมีสติเห็นทุกอย่างตามความเป็นจริง ใช้ปัญญากำ�กับ ตัวเอง “Top Hits ความรู้สุขภาพจิต” 187 ฉบบั นกั สื่อสาร

ข้อแนะน�ำ สำ�หรบั บตุ รหลาน “5 มอบ” มอบความรกั ดว้ ยการเคารพยกยอ่ ง ใหเ้ กยี รติ หว่ งใย เออื้ อาทร ทงั้ ค�ำ พดู และการกระท�ำ มอบความเขา้ ใจ ด้วยการยอมรบั ธรรมชาติของผูส้ ูงอายทุ ี่มีความเสอ่ื ม ไปตามวยั เชน่ การหลงลมื การพดู ซํ้าๆ มอบสัมผัส ดว้ ยการกอด จับมอื บีบนวด เพ่ือถา่ ยทอดความรัก มอบเวลา ดว้ ยการพาไปวัด ไปเทยี่ ว รับประทานอาหาร หรอื โทรศพั ท์ พดู คยุ ถามทกุ ขส์ ุข เช่น ความเปน็ อยู่หรอื การเจ็บไขไ้ ดป้ ่วย เปน็ ต้น มอบโอกาส ด้วยการเปิดโอกาสให้ท่านพูดถึงประสบการณ์ที่ภูมิใจ โดยรับฟังด้วยความสนใจ ใส่ใจ ในเรื่องราวที่ท่านเล่า และนำ�มาปรับใช้ กบั ชวี ติ รวมถงึ เปดิ โอกาสใหท้ า่ นไดท้ �ำ งานหรอื กจิ กรรมตา่ งๆ ทท่ี า่ นสามารถ ท�ำ ได้  188 “Top Hits ความรสู้ ุขภาพจิต” ฉบบั นักส่อื สาร



ทป่ี รึกษาและคณะท�ำ งาน ทีป่ รกึ ษา น.ต.นพ.บุญเรือง ไตรเรอื งวรวฒั น์ อธิบดกี รมสุขภาพจติ นายแพทยช์ ิโนรส ลส้ี วัสดิ์ รองอธบิ ดีกรมสขุ ภาพจิต นายแพทยพ์ งศเ์ กษม ไขม่ กุ ด์ รองอธิบดีกรมสุขภาพจติ นายแพทยส์ มยั ศิริทองถาวร รองอธิบดีกรมสขุ ภาพจิต นางนันทนา รตั นากร ผูอ้ ำ�นวยการ กองสขุ ภาพจติ สังคม แพทย์หญิงวมิ ลรัตน์ วนั เพ็ญ สถาบนั สขุ ภาพจติ เดก็ และวยั รนุ่ ราชนครนิ ทร์ นายแพทย์อภิชาต ิ แสงสนิ สถาบันกลั ยาณร์ าชนครนิ ทร์ แพทยห์ ญิงศทุ รา เอื้ออภิสทิ ธ์ิวงศ ์ สถาบนั สขุ ภาพจติ เดก็ และวยั รนุ่ ราชนครนิ ทร์ แพทยห์ ญงิ อาภาภรณ ์ พ่งึ ยอด สถาบันราชานุกลู คณะท�ำ งาน ทบั ทมิ เจอื กองสุขภาพจิตสังคม นางสาวปิยฉัตร สุวรรณานนท์ สถาบนั ราชานุกลู นางณัฐชนก นาทะพันธ ุ์ กองสขุ ภาพจติ สังคม นายชนนิ ทร ์ ฉัตรทอง กองสุขภาพจิตสังคม นายอานนท ์  190 “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจิต” ฉบบั นกั สอื่ สาร





สุขภาพจติ กับความรนุ แรง ทางสงั คมและโลกออนไลน์ “การจดั การอารมณ์โกรธ” เรอื่ งราวเก่ยี วกบั ความขดั แย้ง การทะเลาะเบาะแว้ง ทำ�ร้ายร่างกาย ทั้ง ผอู้ นื่ และตนเองไปจนถงึ การมงุ่ ท�ำ ลายชวี ติ กนั ในสงั คมทกุ วนั น้ี มกั จะมาจาก สภาพอารมณ์ทเ่ี รียกว่า “โทสะ” หรอื “อารมณ์โกรธ” ของมนษุ ยน์ ั่นเอง ความโกรธเป็นหนึ่งในอารมณ์ต่างๆ ที่เกิดข้ึนกับทุกคนเป็นธรรมดา เราสามารถรู้สึกได้เม่ือมีอารมณ์โกรธ สภาวะร่างกายมีการเปลี่ยนแปลง หลายๆ อย่าง เช่น หัวใจเตน้ แรงและเรว็ ข้นึ กล้ามเน้ือตึงเครียด เนื้อตวั ส่ัน ปน่ั ปว่ นในทอ้ ง รา่ งกายเหมอื นกบั มแี รงสง่ สงู ขนึ้ และพรอ้ มจะพงุ่ พลงั ออกไป บางคนเปรยี บวา่ ความโกรธเสมอื นหนงึ่ กบั ไฟ คนท่ี “เจา้ โทสะ” มกั จะท�ำ ให้ คนอนื่ รู้สึกรอ้ นไม่อยากอย่ใู กล้ คนที่มีอารมณ์โกรธมักแสดงความโกรธ เช่น ใช้คำ�พูดเชือดเฉือนผู้อื่น หรือแสดงการกระท�ำ ที่ก้าวร้าวรุกราน ทำ�ให้มีปัญหาความสัมพันธ์กับผู้อ่ืน เพราะความรสู้ กึ ไมเ่ ปน็ มติ ร มกั ตดั สนิ ใจผดิ พลาดเพราะขาดความระมดั ระวงั ก่อให้เกิดอุบัติเหตุและการทำ�ความผิดได้ง่าย ความโกรธท่ีเรื้อรังยังเป็น สาเหตุของปัญหาสุขภาพ อาทิ ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคกระเพาะ และอาการปวดศีรษะเป็นประจ�ำ “Top Hits ความรสู้ ุขภาพจติ ” 191 ฉบบั นกั สื่อสาร

สาเหตุของอารมณ์โกรธ ทพี่ บไดบ้ อ่ ย ได้แก่  ความคบั ขอ้ งใจท่ีไมส่ ามารถท�ำ บางสิ่งบางอย่างไดด้ ังใจ  ความร�ำ คาญ หงุดหงดิ จากสิ่งแวดล้อมตา่ งๆ ความรสู้ กึ ไม่สะดวก ในการด�ำ เนนิ ชวี ติ ประจ�ำ วัน  การถูกรบกวนความเปน็ ส่วนตวั  ความเสยี ใจ ความกลัวทีแ่ ปรเปลย่ี นกลายเปน็ ความโกรธ  ความผดิ หวงั ความรสู้ กึ วา่ ตนเองโชครา้ ย ประสบเคราะหก์ รรม หรอื เผชิญความสูญเสีย  การถูกคุกคาม รสู้ ึกถูกเหยยี ดหยาม ดูหม่นิ  ความอิจฉาริษยาผ้อู น่ื เปน็ ตน้ ถ้าควบคุมอารมณ์ไม่ได้ก็อาจก่อพฤติกรรมรุนแรง โดยความโกรธนั้น อาจพงุ่ เขา้ หาตนเองดว้ ยการท�ำ รา้ ยตนเอง หรอื พงุ่ ไปสคู่ นอนื่ ท�ำ รา้ ยผอู้ นื่ กไ็ ด้ วธิ หี าทางออกใหก้ บั อารมณ์โกรธ  ยอมรับว่ากำ�ลังรู้สึกโกรธ พิจารณาว่ากำ�ลังเกิดอะไรขึ้นกับตนเอง ไมจ่ ำ�เปน็ ต้องรู้สกึ ผิดหรือละอายที่ร้สู ึกโกรธ  พิจารณาสาเหตุของความโกรธ ที่เกิดข้ึนโดยไม่เข้าข้างหรือตำ�หนิ ตนเองเกินเหตุ  พยายามเปิดความคิดใหก้ วา้ งและยืดหย่นุ  ตัดสินใจท�ำ การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์แลว้ ลองปฏิบตั ิ 192 “Top Hits ความรสู้ ุขภาพจิต” ฉบบั นักสอื่ สาร

ขน้ั ตอนทคี่ วรใชเ้ พอ่ื ควบคมุ อารมณ์  ตง้ั สตใิ หม้ ัน่ สงบใจ ระงบั อารมณ์ที่พลุ่งพล่าน ก่อนทำ�ความตกลง หรือลงมือทำ�อะไรเพราะอาจตัดสินใจผิดพลาด หากเจรจาหรือ แก้ปญั หาขณะท่กี �ำ ลังมีอารมณ์  ถามตนเองวา่ “กำ�ลงั ตอ้ งการเอาชนะ” หรอื “ต้องการแก้ปญั หา” ถ้าค�ำ ตอบ คือ การเอาชนะ ใหห้ ยดุ การเจรจาไว้ แลว้ หาทางระงับ อารมณ์ และความคดิ เอาชนะใหไ้ ดก้ อ่ น เพราะไมม่ ที างทจ่ี ะเอาชนะ ไดอ้ ย่างสนั ติเม่ือก�ำ ลงั โกรธ  แสดงความรู้สึกและความต้องการของตนเองด้วยท่าทีไม่ก้าวร้าว ไม่ข่มขู่ หรอื ละเมิดสิทธิของคนอน่ื  หาทางระบายความโกรธออก ถ้าหากไม่สามารถจัดการกับความ โกรธตวั เองได้ อยา่ อายทจ่ี ะพดู คยุ ความรสู้ กึ กบั ผทู้ ใ่ี กลช้ ดิ และเขา้ ใจ  หากทำ�ใจเล่าให้คนอื่นฟังไม่ได้ อาจใช้วิธีเขียนเร่ืองที่โกรธลง บนกระดาษ จะทำ�ใหค้ วามโกรธระบายออกมาบา้ ง  อยา่ เก็บความขุ่นมัว โกรธเคอื งไว้เงียบๆ ตามลำ�พังเพราะจะทำ�ให้ คุณเป็นคนเครียดได้ง่าย และมีความอดทนกับเรื่องต่างๆ รอบตัว นอ้ ยลงเร่อื ยๆ กจิ กรรมท่ีจะชว่ ยระงับเม่ือคณุ โกรธ กีฬาท่ีได้ออกแรง เช่นแบดมินตัน เทนนิส เตะบอล วิ่ง ว่ายน้ํา แตอ่ ยา่ เนน้ การแขง่ ขนั กบั คนอื่นเพราะจะยิ่งเครียดแทนที่จะสงบลง ท�ำ งาน ทีไ่ ด้ออกแรง เช่น การถอนหญ้า ขุดดนิ ปลูกต้นไม้ ซ่อมแซม สิ่งของ จะชว่ ยให้ออกแรงระบายอารมณ์ พรอ้ มกบั ไดผ้ ลงานทนี่ ่าชืน่ ชมขน้ึ มาแทน “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจติ ” 193 ฉบบั นักส่ือสาร

ใชเ้ ทคนคิ การผอ่ นคลาย ทเ่ี หมาะกบั ตนเอง เชน่ นบั ตวั เลขในใจ ก�ำ หนด ลมหายใจ ผอ่ นคลายกลา้ มเนอ้ื หรอื อาจสวดมนต์ ทอ่ งคาถาสน้ั ๆ ทเ่ี ปน็ การ ช่วยผอ่ นคลายและ “ต้ังสติ” พึงระลึกไว้เสมอว่า “ฉันต้ังใจ จะไม่ให้มีเรื่องรุนแรงเกิดขึ้น” หาทาง ปลดปลอ่ ยอารมณอ์ ยา่ งสรา้ งสรรค์ ไมเ่ ปน็ ภยั ทง้ั กบั ตนเองและผอู้ นื่ ดว้ ยการ เรยี นรทู้ จ่ี ะจดั การกบั ความโกรธอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ ฝกึ ตนใหม้ สี ติ ระลกึ ถงึ อารมณ์ของตนเองและเป็นผู้ควบคุมอารมณ์เสียแต่วันน้ี ดีกว่ามานั่งเสียใจ ภายหลัง  194 “Top Hits ความรูส้ ุขภาพจติ ” ฉบับนักสือ่ สาร



ความรนุ แรงบนโลกออนไลน์ “สอ่ื ” ในปจั จบุ นั โดยเฉพาะสอ่ื ออนไลนไ์ ดส้ ง่ ผลกระทบตอ่ ชวี ติ ประจ�ำ วนั และความสัมพันธ์ของคนในสังคมอย่างชัดเจน จนกลายเป็นประเด็นทาง สังคมต่างๆมากมาย ท้ังน้ี เน่ืองจากการไม่มีตัวตนหรือมีตัวตนซ่อนเร้น ในโลกออนไลน์ จึงทำ�ให้มีอิสระในการแสดงความคิดเห็นหรือแสดง “ความแรง”ออกมามากขึ้น ทงั้ ความโกรธ ความโอ้อวด ความอจิ ฉา อคติ และความเกลียดชัง น�ำ ไปส่คู วามขัดแย้งบนโลกออนไลน์ อยา่ งไรกต็ าม สิ่งทเี่ ราสามารถท�ำ ไดใ้ นการปอ้ งกนั คือ การรเู้ ทา่ ทันสอ่ื เข้าใจสภาพของสื่อออนไลน์ว่าเป็นสังคมที่มีทั้งพ้ืนที่ส่วนตัวและพ้ืนท่ี สาธารณะ จงึ ควรมสี ตทิ กุ ครงั้ ในการสอื่ สารหรอื การแสดงความคดิ เหน็ ตา่ งๆ บนโลกออนไลน์ รวมทั้งตรวจสอบทม่ี าของข้อมูล อย่าส่งต่อข้อมลู ที่ไมเ่ กดิ ประโยชน์ ขอใหค้ ิดทกุ ครง้ั กอ่ นโพสต์ ก่อนไลค์ กอ่ นแชร์ อาจกล่าวไดว้ า่ “การรู้เท่าทันส่ือใหม่ ก็เหมือนกับการรู้เท่าทันตัวเราเอง” ความรุนแรง บนโลกออนไลน์ มีท้งั Hate Speech คอื การสรา้ งความแตกตา่ งท่มี ีผล ต่อยอดไปสคู่ วามรุนแรงได้ เช่น เร่อื งของเพศสภาพ เชื้อชาติ ศาสนา ความ คดิ เหน็ ทางการเมอื ง คนพกิ าร สว่ นใหญจ่ ะเปน็ บรบิ ททางสงั คม และ Blame Speech คอื การสรา้ งความรนุ แรงในเร่อื งสว่ นตัว เชน่ กรณี กราบรถกู 196 “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจติ ” ฉบับนกั ส่อื สาร

ดังนั้น การสร้างพลเมืองสื่อดิจิตัล (Digital Citizenship) จึงเป็นส่ิง ส�ำ คญั ซง่ึ ตอ้ งประกอบไปดว้ ย การไมข่ ยายความรนุ แรง จาก Hate Speech โดย ใชห้ ลกั 2 ไม่ 1 เตือน ได้แก่ ไมส่ อื่ สารทางลบ ไม่ส่งตอ่ และเตือน ด้วยถ้อยค�ำ ท่สี ภุ าพ รวมทัง้ ใหข้ ้อมูลทีน่ ่ารบั ฟัง ขณะที่ Blame Speech ซึ่งท�ำ ใหเ้ กิดสังคมดรามา่ เหมือนเชน่ ทกุ วันนี้ ให้ใช้หลักเดินหน้า 3 What ได้แก่ What, So What, What Next หมายถึง อย่าหยุดอย่แู ค่ What เกดิ อะไรขนึ้ แบบทเี่ รยี กวา่ ดรามา่ ซง่ึ ทกุ วนั นเ้ี รามกั จะสนใจอยเู่ พยี งตวั What หรอื ตวั เหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ ขน้ึ ดงั นนั้ เราจงึ ควรกา้ วไปสู่ So What ในการเขา้ ใจ สาเหตวุ า่ ท�ำ ไมเหตกุ ารณน์ จี้ งึ เกดิ ขนึ้ เพราะสาเหตเุ หลา่ นนั้ อาจเกดิ กบั เราได้ ทกุ คนเปน็ ความเครยี ดหรอื การเลยี้ งดใู นครอบครวั และทา้ ยสดุ What Next หาแนวทางเพื่อให้เกิดการเปล่ียนแปลงไปในทางท่ีดีข้ึนทั้งในระดับบุคคล ครอบครัวและสังคม  “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจิต” 197 ฉบบั นกั ส่ือสาร



“การกล่นั แกลง้ ทาง internet” สถานการณก์ ารกลน่ั แกลง้ ผา่ นโลกออนไลน์ (Cyber bullying) ทรี่ นุ แรง ในประเทศไทย ใกลเ้ คยี งกับประเทศญ่ีป่นุ และจนี ท่ีถูกกลน่ั แกลง้ มากกวา่ 40-50% ขณะที่ยุโรปจะอยู่ในกลุ่มที่ปัญหาน้อย (10-20%) ส่วนรัฐต่างๆ ในอเมรกิ ามีปญั หาปานกลาง(10-20%) เยาวชนที่เปน็ เหย่อื จะไดร้ บั ผลกระทบทรี่ นุ แรง ท่พี บบ่อย คือ รูส้ ึกขาด ความเชอ่ื มน่ั ในตนเอง หรอื เสยี self มคี วามคดิ ฆา่ ตวั ตาย และมีปฏิกริ ิยา ทางอารมณ์ เชน่ กลวั กงั วล เศร้า และจะยง่ิ มีผลมากขึ้น ถ้าอายุนอ้ ย หรอื มีปัญหาอยแู่ ลว้ เช่น เป็นเด็กเกบ็ ตัว หรือมีปัญหาสขุ ภาพจิต ขอ้ แนะนำ�/แนวทางแก้ไขปัญหา  เยาวชน จ�ำ นวนมากมกั มองวา่ การกลน่ั แกลง้ เปน็ เรอื่ งลอ้ เลน่ แตอ่ นั ทจ่ี รงิ ผตู้ กเปน็ เหยอื่ จะไดร้ บั ผลรุนแรง จึงควรสรา้ งความเขา้ ในเร่ืองนี้  ครอบครวั จะตอ้ งดแู ลการใช้ internet ใหถ้ กู ทาง ตงั้ แตเ่ ลก็ ๆ ไมค่ วรใหเ้ ดก็ กอ่ นวยั เรยี นมอี ปุ กรณเ์ หลา่ น้ี เพราะเดก็ ควรเรยี นรแู้ ละใชเ้ วลา กับโลกจริง ส่วนวัยเรียนและวัยรุ่นตอนต้น ผู้ปกครองต้องมีกติกา เช่น 3 ต้อง 3 ไม่ “Top Hits ความรูส้ ุขภาพจิต” 199 ฉบบั นกั สือ่ สาร

3 ตอ้ ง 1. ต้องกำ�หนดเวลาในการเล่น ว่าการเล่นในแต่ละวันไม่ควรเกิน 1 ช่วั โมง 2. ต้องสามารถตกลงการเลน่ กบั ลกู ว่าเล่นอะไรได้บ้าง 3. ตอ้ งมีเวลาเล่นอินเตอร์เน็ตกบั ลูก 3 ไม่ 1. ไม่เป็นแบบอย่างในการเล่นท่ีผิด เช่น ใช้เวลาการเล่นมากเกินไป เล่นเกมทม่ี คี วามรนุ แรงก้าวรา้ ว หรือท่องเว็บโป๊ 2. ไม่ให้ลกู มอี นิ เตอร์เนต็ ในหอ้ งนอน 3. ไม่ใชอ้ นิ เตอร์เน็ตในเวลาครอบครวั  โรงเรยี น เปน็ สถาบนั ทส่ี �ำ คญั ทส่ี ดุ ในการปอ้ งกนั ปญั หา โรงเรยี นตอ้ ง มนี โยบายชดั เจนทไ่ี มย่ อมรบั การกลนั่ แกลง้ มกี ารสอนทกั ษะชวี ติ ในการใชส้ อื่ ซงึ่ ชว่ ยใหเ้ ดก็ เขา้ ใจและตระหนักถึงผลรา้ ยของการกลนั่ แกลง้ กัน มีระบบที่ ทำ�ให้เด็กที่ได้รับผลกระทบสามารถขอความช่วยเหลือโดยโรงเรียนร่วมกับ ผปู้ กครอง รวมทั้งดูแลเด็กที่เปน็ ฝา่ ยกล่ันแกลง้ ซ่ึงอาจจะมปี ัญหาเชน่ กนั 200 “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจติ ” ฉบบั นักสอ่ื สาร

 บรษิ ทั ทดี่ แู ลเครอื ขา่ ยและเจา้ ของแพลทฟอรม์ (Platform) จะตอ้ ง รับผิดชอบ กล่นั กรองการใช้อินเตอร์เน็ต ในทางไมเ่ หมาะสมออกไป ซงึ่ เป็น การแกป้ ัญหาที่ตน้ ตอและมีประสิทธภิ าพ  การออกกฎหมายเพ่ือเอาผิดเป็นเรื่องท่ีรัฐบาลต่างๆ ให้ความ สนใจมากขึ้นเร่ือยๆ แต่มักไม่ค่อยมีผลต่อเยาวชน ซ่ึงไม่อยู่ในฐานะและ วยั ท่จี ะไปฟ้องรอ้ งได้ โลกอินเตอร์เน็ต ขยายตัวมากขึ้นเรื่อยๆ หากเราไม่ช่วยกันใช้อย่าง สร้างสรรค์เพื่อการเรียนรู้และเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ ย่อมกลายเป็น ดาบ 2 คม ที่หนั กลับมาทำ�ร้ายเด็ก เยาวชน และสงั คม จงึ ไม่ควรมองขา้ ม ความสำ�คัญในการช่วยกันเป็นพลเมืองสื่อ ดูแลและพัฒนาให้เกิดการใช้ อยา่ งสรา้ งสรรค์  “Top Hits ความรสู้ ุขภาพจติ ” 201 ฉบับนักสอ่ื สาร

“ความรนุ แรงบนท้องถนน” ความรนุ แรงบนท้องถนน เป็นประเภทความรนุ แรงทเี่ ราพบบ่อย นอก เหนือจากความรุนแรงในครอบครัว สาเหตุมาจากความเครียดและการ ควบคมุ ตนเองและจติ ใจ จงึ ตอ้ งเรยี นรจู้ ดั การกบั ความเครยี ดของตนเองและ จัดการอารมณข์ องตนเอง กลุ่มที่มีความเส่ียงทะเลาะวิวาทจากการขับข่ีบนท้องถนนมากที่สุด คอื วยั รนุ่ ซงึ่ เปน็ ผขู้ บั ขที่ ใี่ ชร้ ถจกั รยานยนตม์ ากทส่ี ดุ และยงั เปน็ รถประเภท ยานยนต์ทเี่ กิดอุบตั ิภัยมากทสี่ ดุ สาเหตุที่ทำ�ให้เกิดการทะเลาะวิวาทจากการขับขับข่ีบนท้องถนนมักมา จากตวั บคุ คลทีเ่ ปน็ ผขู้ ับขีห่ รอื คู่กรณเี ป็นสำ�คญั ได้แก่  คณุ ลักษณะผขู้ บั ข่ี เช่น อายุ เพศ ผู้ขับขี่ทท่ี ะเลาะวิวาทมกั เปน็ วยั รุ่น วัยท�ำ งาน และส่วนใหญ่เปน็ เพศชาย ดว้ ยวยั และเพศแล้วจะมีความ รนุ แรงทางอารมณส์ งู อยใู่ นตวั บางครง้ั หากมอี าวธุ ตดิ ตวั หรอื อยใู่ นรถกท็ �ำ ให้ เกิดความรนุ แรงยง่ิ ขน้ึ โดยเฉพาะกลุ่มวัยรุ่นที่มคี วามหุนหัน เมอ่ื เกิดความ ขัดแย้งกนั ก็อาจจะมีเร่อื งได้งา่ ยด้วย  สภาพร่างกายขณะน้ัน เมาขาดสติ หลับใน ความอ่อนลา้ หรือใช้ สารเสพติด ท�ำ ใหร้ ถความสามารถในการขับขใ่ี ห้นอ้ ยลง การควบคุมตนเอง กน็ อ้ ยลง การตัดสนิ ใจจึงไมด่ ี วูว่ าม และถกู กระต้นุ ทางอารมณ์ได้งา่ ย  สภาพอารมณ์ขณะนั้น หากการขับขี่มีอารมณ์ไม่ปกติ (Wean) โกรธแค้น ขุน่ มวั เครยี ดสะสม ท�ำ ให้พรอ้ มท่จี ะระเบดิ อารมณก์ บั ผู้อนื่ อยา่ ง หนุ หนั พลันแลน่ 202 “Top Hits ความรู้สุขภาพจิต” ฉบับนกั สอื่ สาร

 บคุ ลกิ ลกั ษณะของผขู้ บั ขหี่ รอื คกู่ รณี เชน่ เจา้ ระเบยี บ ไมย่ ดื หยนุ่ ไมย่ อมรบั หากคนอ่นื ทำ�ผดิ พลาด ท�ำ อะไรตามใจตัวเอง ชอบท�ำ สิ่งทที่ ้าทาย ชอบเส่ียง ต้องการแสดง วางอ�ำ นาจ เรียกรอ้ งความสนใจ ตคี วามพฤติกรรม ผู้อ่ืนว่าต้องการหาเร่ือง แก้ปัญหาโดยใช้ความรุนแรง อดทนหรือรอคอย ไมเ่ ปน็ ชอบระบายอารมณ์ดว้ ยความรนุ แรงกับคนอ่นื  การเรยี นรกู้ ารใชร้ ถใชถ้ นน การไมใ่ สใ่ จดผู ลทเ่ี กดิ ขน้ึ จากตวั อยา่ ง ทไ่ี มด่ ใี นการใชร้ ถใชถ้ นน การไมเ่ ตอื นใจ/ตระหนกั ไมเ่ กดิ วนิ ยั จราจร ไมย่ อม ใหอ้ กี ฝ่ายถึงแม้เขาทำ�ถกู กฎ หากเดก็ ๆ ไดเ้ รยี นรทู้ จ่ี ะขบั ขตี่ ามกฎระเบยี บไมใ่ ชอ้ ารมณ์ เมอ่ื โตขนึ้ เขากจ็ ะขบั ข่ีด้วยความรับผิดชอบ วิธีการโต้ตอบเมื่อผู้อื่นขับรถไม่เหมาะสมก็เป็นพฤติกรรมที่เรียนรู้ และเลยี นแบบเชน่ การกดแตรเสยี งดงั และยาวการขบั รถไปปาดหนา้ มองหนา้ คนขบั ซึง่ จะกระตุ้นให้เกดิ ความขัดแย้งได้ง่าย  วถิ ชี วี ติ ชวี ติ ในสงั คมเมอื งทผ่ี ขู้ บั ขหี่ รอื คกู่ รณอี าศยั อยู่ ถกู บบี ดว้ ย เวลา เรง่ หารายได้ ถกู มองวา่ ผดิ ตลอด การจัดการความวติ กหรอื ความกลวั ไมไ่ ด้ บางครง้ั ตอ้ งดมื่ สรุ าเนอื่ งจากไปงานสงั สรรค์ บางคนท�ำ งานทมี่ แี ตค่ วาม กดดนั ความเครยี ดและเรง่ รบี คนเหลา่ นก้ี จ็ ะเกดิ การทะเลาะววิ าทไดง้ า่ ยกวา่  ศลี ธรรมจรรยาการใชร้ ถใชถ้ นนรว่ มกนั การละเลยไมป่ ฏบิ ตั ติ าม กฎจราจร ความเห็นแกต่ ัว ใชอ้ �ำ นาจบาตรใหญ่ ขาดจิตส�ำ นึก ความไมร่ ับ ผดิ ชอบทางสังคม มุมมองต่อการขับข่ี คนท่ีคดิ ว่าการขับรถเป็นเร่อื งยงุ่ ยาก กจ็ ะอารมณเ์ สยี งา่ ยกวา่ คนทชี่ อบขบั รถ บางคนมองวา่ ขบั รถตอ้ งเอาเปรยี บ เอาชนะคนอ่ืนจึงจะไปถึงท่ีหมายได้เร็วจะหงุดหงิดง่ายกว่าคนท่ีขับรถแบบ เอือ้ เฟื้อเผอื่ แผใ่ ห้คนอื่น “Top Hits ความรูส้ ุขภาพจติ ” 203 ฉบับนักส่อื สาร

 ความผิดปกติทางจิต มีความผิดปกติบางอย่างที่ทำ�ให้อารมณ์ แปรปรวนงา่ ย ถกู กระตนุ้ ง่ายโดยไม่มีเหตุผลอย่หู ลายกรณี เชน่ โรคลมชัก ความแปรปรวนทางอารมณ์ การดื่มสุรา/ใช้สารเสพติด อาการยํ้าคิดย้ําทำ� โรคเก่ยี วกับความจำ� ความรุนแรงของการทะเลาะววิ าทจากการขับขบี่ นท้องถนน มกั มี 4 วธิ ีน้ี  รุนแรงด้วยค�ำ พูด เชน่ ดุด่า ตอ่ ว่า ติเตียน โวยวาย  รุนแรงด้วยท่าที/การใช้ภาษาท่าทาง เช่น ให้ของลับ กดแตร เรง่ เครือ่ ง ทำ�เสยี งดัง  รุนแรงด้วยการใช้กำ�ลัง/ใช้คนหมู่มาก เช่น ชกต่อย ยกพวก รุมทำ�รา้ ย  รุนแรงดว้ ยการใช้อาวุธ เช่น ไม้ ทอ่ นเหล็ก มีด ปืน ข้อแนะน�ำ /แนวทางการรบั มือ ในการควบคมุ ตนเอง สงิ่ ทส่ี �ำ คญั ทส่ี ดุ คอื สติ เราไมต่ อ้ งไปใหค้ วามส�ำ คญั หรือสนใจว่าใครผิด ใครถูก ควรส่ือสารและเจรจาด้วยคำ�พูดที่สุภาพ ผิดก็ ขอโทษ ห้ามใช้อารมณ์ ในทางจิตวิทยาการส่ือสารท่ีเราจะใช้ต้องเป็นการ ส่ือสารที่บอกความรู้สึกของตัวเรามากกว่าการพูดถึงพฤติกรรมอีกคนหนึ่ง ถ้าเรากลา่ ววา่ เราไมไ่ ด้ตั้งใจ เราขอโทษ จะทำ�ให้ความขดั แยง้ เยน็ ลง 204 “Top Hits ความรู้สุขภาพจิต” ฉบับนักสอ่ื สาร

 การฝกึ สติ 4 ข้นั ตอน สามารถใชไ้ ด้กับทุกสถานการณ์ โดยเฉพาะ อยา่ งยง่ิ ในสถานการณ์คบั ขนั 1. คมุ สติ หายใจเขา้ ออกลกึ ๆ เวลาทเ่ี จอสถานการณอ์ ยู่ตรงหน้า หรอื บคุ คลทเ่ี ขา้ มาหาดว้ ยความโกรธ จะเปน็ การเรยี กสตกิ ลบั มาใหม้ สี ตริ ตู้ วั ตลอดเวลา 2. เจรจาด้วยคำ�ท่ีสุภาพ อ่อนโยน ณ ตอนน้ันผิดหรือไม่ผิด ไมต่ อ้ งสนใจ ให้ขอโทษไว้กอ่ น บอกไปว่าไมไ่ ดต้ งั้ ใจ ห้ามตอบโต้ดว้ ยคำ�พูด ท่ีไม่สุภาพ รุนแรง ให้ใช้เหตุผลในการแก้ปัญหา ห้ามใช้อารมณ์ เพราะจะ กลายเปน็ สง่ิ เรา้ คกู่ รณี กลายเปน็ ฉนวนใหค้ กู่ รณเี กดิ ความขดั แยง้ จนกระทง่ั มปี ญั หาตามมา หรอื อาจกอ่ ใหเ้ กดิ การสญู เสยี ได้ 3. หากอกี ฝ่ายใชค้ วามรนุ แรง ตั้งสตแิ ล้วหาความชว่ ยเหลอื เชน่ ตะโกนออกไปให้คนมาช่วย โทรศัพท์ หรือแจ้งตำ�รวจ 4. ป้องกันตนเอง ไม่ใช้อาวุธใดๆทั้งสิ้น เพราะจะก่อให้เกิด ความรุนแรงมากยิ่งขึ้น และก็ไม่รู้ว่าฝ่ายตรงข้ามมีอาวุธประเภทใดมาด้วย ใหค้ ดิ ว่าจะเกิดผลเสยี ตามมาทุกคร้ัง  “Top Hits ความรูส้ ุขภาพจิต” 205 ฉบับนักส่ือสาร

“หึงหวงท�ำ รา้ ยร่างกาย” ความหึงหวงในทางจิตวิทยา เป็นสภาวะทางจิตใจที่เกิดข้ึนท่ามกลาง ความสงสยั ความระแวง ความวิตกกงั วล และความกลัว วา่ บุคคลทีต่ นเอง นั้นผูกพันจะต้องอยู่และรักษาเอาไว้ไม่ให้เปล่ียนไปเป็นของผู้อ่ืน ความ หึงหวงน้ีจึงเป็นความรู้สึกด้านลบของจิตใจ ซ่ึงบั่นทอนความสัมพันธ์กับ คนรัก และเพ่ิมความเกลียดชังให้กับผู้มาสนิทสนม เรียกว่า ความหึงหวง ทีส่ รา้ งปัญหา แต่หากมองในอกี แงม่ ุมหน่งึ จะพบวา่ ความหึงหวงเปน็ ส่วนดี ที่แสดงถึงความรัก ความเอาใจใส่คนรัก ความหึงหวงที่มีอย่างเหมาะสม จะช่วยให้ความสัมพนั ธม์ ั่นคงและยัง่ ยืนต่อไปได้ อกี ท้ังปกป้องความรักมใิ ห้ นอกใจได้ดว้ ย เรียกวา่ ความหงึ หวงทส่ี ร้างสรรค์ การหงึ หวงจนถงึ ขนั้ ท�ำ รา้ ยรา่ งกายนน้ั สะทอ้ นแนวโนม้ ความเปราะบาง ของครอบครวั ไทย ท่ีมีความซื่อสตั ย์ในการใช้ชวี ิตคนู่ ้อยลง ความหงึ หวง โดยทวั่ ไปจะมผี เู้ กย่ี วขอ้ งอยู่ 3 ฝา่ ย คอื ตนเอง คนทชี่ อบ/ คนทีร่ ักและบุคคลท่ีสาม โดยอาจมีสถานะความสมั พนั ธอ์ ยู่ 6 สถานะ คอื คบหาดใู จ รกั ชอบขา้ งเดยี ว บงั คบั ใหม้ สี มั พนั ธ์ แยกทางกนั แลว้ สมรสกนั และหย่ากันแล้ว ผลของความหึงหวงจนถึงขั้นทำ�ร้ายร่างกายจะมีลักษณะการทำ�ร้าย ร่างกายจิตใจจากเหตุความหึงหวงอยู่ 4 ลักษณะ คือ การข่มขู่ทำ�ร้าย คกู่ รณหี รอื คนทช่ี อบคนทรี่ กั การลงมอื ท�ำ รา้ ยคกู่ รณหี รอื คนทช่ี อบคนทรี่ กั การพยายามท�ำ ร้ายตัวเอง และการลงมือท�ำ รา้ ยตัวเอง ซึ่งมักจะมีผ้ไู ดร้ ับ ผลกระทบจากการท�ำ รา้ ยรา่ งกายจติ ใจจากเหตคุ วามหงึ หวงอยู่ 4 กลมุ่ คอื 206 “Top Hits ความร้สู ขุ ภาพจิต” ฉบบั นกั สือ่ สาร

 ญาตขิ องผกู้ ระท�ำ เชน่ พอ่ แม่ ผปู้ กครอง สมาชกิ ในครอบครวั ของผูก้ ระทำ� เชน่ ลกู หรือคู่ครองตวั จรงิ  ญาติของผู้ถูกกระทำ�/คู่กรณี เช่น คู่รัก/แฟนตัวจริง พ่อแม่ ผปู้ กครอง สมาชิกในครอบครวั ของคกู่ รณี เช่น ลูก หรอื คคู่ รองตวั จรงิ  ผู้ที่ต้องเข้ามาดูแลหรือไกล่เกลี่ย เช่น ญาติผู้ใหญ่หรือ ผูเ้ ข้าไปห้าม ตำ�รวจ ศาล  ผโู้ ดนลูกหลง เช่น คนรอบบรเิ วณที่เกดิ เหตุ ปัจจยั กอ่ ความหงึ หวง  ความตอ้ งการและความปรารถนา อนั ไดแ้ ก่ ความเชอื่ ของผกู้ ระท�ำ ท่วี ่า 1. ความซื่อสัตย์ในการใช้ชีวิตคู่ คนท่ีใช้ชีวิตด้วยกันจำ�เป็นต้อง ซื่อสตั ยใ์ นการอยรู่ ว่ มกนั ให้เกยี รตติ ่อกนั 2. ประเพณีนิยมและค่านิยมทางสังคม สังคมมีมุมมองการเป็น ครอบครัวทผี่ ่านพิธสี มรสหรอื แตง่ งาน ตอ้ งไวเ้ นื้อเชื่อใจกัน สรา้ งครอบครวั ให้มน่ั คง อยรู่ ่วมกันอยา่ งสงบสขุ 3. พฤติกรรมทางอุปนิสัยและบุคลิกลักษณะนิสัย คนท่ีรักกันมี ทัศนะว่าเม่ือแต่งงานกันแล้ว ความรักท่ีมีให้กันจะสามารถเปล่ียนแปลง พฤตกิ รรมท่ีไม่ถูกใจได้  เหตุจูงใจของปัญหาความขัดแย้ง ได้แก่ การนอกใจ การไม่ทำ� ตามสญั ญา การบกพรอ่ งตอ่ หนา้ ทคี่ นรกั /คคู่ รอง การจงใจแยง่ ชงิ ของคกู่ รณี เปน็ ต้น  ภาวะซึมเศรา้ หรือมปี ญั หาสุขภาพจติ “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจติ ” 207 ฉบับนกั สอ่ื สาร

สัญญาณเตือนความก้าวรา้ ว  เขา/เธอเตบิ โตในครอบครัวที่ใช้ความรุนแรงหรอื ไม่  เขา/เธอได้รบั การดแู ลหรอื ใชค้ วามรนุ แรงเพ่อื แกป้ ญั หาบา้ งหรือไม่  เขา/เธอมีพฤตกิ รรมดื่มแอลกอฮอล์หรือใช้สารเสพติดบา้ งหรอื ไม่  เขา/เธอคาดหวังว่าคุณจะต้องทำ�ตามคำ�แนะนำ�หรือคำ�ส่ังของเขา/ เธอบ้างหรอื ไม่  เขา/เธอมคี วามคดิ ฝงั แนน่ ประเภททวี่ า่ ผชู้ ายจะตอ้ งเปน็ อยา่ งนห้ี รอื ผหู้ ญงิ จะตอ้ งเปน็ อย่างน้นั บ้างหรือไม่  เขา/เธอเคยท�ำ ทา่ ทรี ะแวงความสมั พนั ธข์ องคณุ กบั เพอื่ น กบั ผชู้ าย อนื่ หรอื แม้แตค่ รอบครวั ของคุณเองบา้ งหรือไม่  เขา/เธอเวลาโกรธทำ�ให้คุณรู้สึกกลัวบ้างหรือไม่ หรือดูแลคุณอย่าง บังคับหรือไมใ่ หเ้ กียรติคณุ บา้ งหรือไม่  เขา/เธอเคยท�ำ การขม่ ขเู่ พ่อื ให้ไดม้ าซ่งึ สิง่ ที่ตอ้ งการบ้างหรือไม่ ถา้ มบี างขอ้ กค็ วรระวงั ในการปฏบิ ตั ติ วั ของตวั เอง และยง่ิ หากมหี ลายขอ้ ควรขอค�ำ แนะน�ำ จากผเู้ ชย่ี วชาญเพอื่ ปอ้ งกนั ปญั หาการท�ำ รา้ ยจากเหตคุ วาม หงึ หวงนน้ั ขอ้ แนะน�ำ /แนวทางป้องกนั ผกู้ ระทำ�  ควรตระหนกั ว่าการนอกใจมิใช่ทางออกของสาเหตปุ ัญหาทอี่ ยลู่ ึก ๆ จนไปกระทำ�การนอกใจ ต้องหันมาทบทวนแก้ไขปัญหาให้ตรงจุดอย่าง แท้จริง อาจตอ้ งอาศัยผู้มีประสบการณ์หรอื ผู้เชี่ยวชาญเป็นสำ�คญั 208 “Top Hits ความรสู้ ุขภาพจติ ” ฉบับนกั ส่ือสาร

 ควรสร้างคุณค่าและพัฒนาตัวเองให้ดีด้วยการคิดดี ทำ�ดี ขยันทำ� หน้าทที่ รี่ ับผิดชอบให้ส�ำ เร็จมมี นษุ ยสมั พนั ธ์ดี พดู จาไพเราะสุภาพ  ควรพฒั นาความฉลาดทางอารมณห์ รอื อคี วิ ทด่ี ใี นชวี ติ คแู่ ละความรกั อยเู่ สมอ สงิ่ แรกทคี่ วรท�ำ คอื ตอ้ งมที ศั นคตทิ ดี่ ตี อ่ การมชี วี ติ คแู่ ละการปฏบิ ตั ติ วั เร่ิมจากการรู้จักตนเอง รู้จุดเด่น จุดด้อย รวมท้ังจุดอ่อนของตนเอง และ พยายามไมใ่ หจ้ ดุ ออ่ นของตนเองมาเปน็ อปุ สรรคตอ่ การใชช้ วี ติ คู่ รจู้ กั ควบคมุ อารมณ์ของตนเอง ยามดีใจ เสียใจ เศร้าใจ ไม่ให้แสดงออกมากไปหรือ ไมเ่ กบ็ กดมากไป จนเกดิ ปญั หาทางจติ ใจตามมา พยายามควบคมุ อารมณใ์ หไ้ ด้ โดยเฉพาะเมอ่ื รสู้ กึ โกรธผดิ หวงั รอจนอารมณส์ งบแลว้ จงึ คอ่ ยๆแกไ้ ขปญั หาตา่ งๆ โดยใช้ปัญญามากกว่าอารมณ์ รู้จักปลดปล่อยอารมณ์ที่ไม่ดีออกใน รูปแบบของพลังงานท่ีใช้ในการเล่นกีฬา เล่นดนตรี หรือทำ�อะไรก็ได้ ท่ีเป็นการปลดปล่อยพลังงานออกไป รู้จักการเพ่ิมพลัง สร้างแรงจูงใจให้ เห็นสิ่งท่ีดีงามของคนที่เป็นคู่ชีวิต มองอย่างรู้แจ้งเห็นจริง มีทัศนคติท่ีดีต่อ คู่ของตน รวมท้ังมีมานะพยายามท่ีจะทำ�ให้คู่ชีวิตเห็นความดีงามของการ มสี มั พนั ธภาพรว่ มกนั พยายามเขา้ ถงึ จติ ใจของคคู่ รอง ปรบั ปรงุ ตวั เขา้ หากนั ไมส่ รา้ งความแตกแยก รกั ษาสมั พนั ธภาพใหด้ ที ส่ี ดุ เทา่ ทจี่ ะท�ำ ได้ รจู้ กั ยกยอ่ ง ชมเชยคขู่ องตนอยเู่ สมอ และ ควรศกึ ษาหาความรหู้ รอื ขอค�ำ แนะน�ำ ปรกึ ษา จากผ้เู ชย่ี วชาญสขุ ภาพจติ เพม่ิ เติม “Top Hits ความร้สู ขุ ภาพจิต” 209 ฉบบั นกั สอื่ สาร

ผ้ถู ูกกระทำ�หรอื คกู่ รณ/ี ผู้ใกล้ชิด  ผู้ถูกกระทำ�ควรใช้การเจรจาต่อรองหรือการสัญญาเท่าท่ีจำ�เป็น ไม่ควรทำ�จนเคยตัว เพราะน่ันเป็นเพียงการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าเท่าน้ัน แต่การพดู คยุ กัน ท�ำ ความเข้าใจกัน แกไ้ ขมูลเหตทุ ่ที �ำ ใหห้ ึงหวงรว่ มกนั เป็น สงิ่ ส�ำ คญั ทีส่ ุด ควรทำ�เม่อื เรมิ่ เกิดปัญหาระยะแรก ๆ  ผู้ถูกกระทำ�ควรยอมรับผิดท่ีแสดงพฤติกรรมนอกใจ จะโดยต้ังใจ หรือไม่ตัง้ ใจหรือทำ�ให้กำ�กวมสงสยั กต็ าม ขอโทษในสิ่งทก่ี ระท�ำ ตอ่ ผกู้ ระท�ำ พูดคุยถึงเหตุผลที่เกิดขึ้นและหาทางแก้ไขหรือส่ือสารให้เข้าใจเพื่อป้องกัน มใิ ห้เกิดขนึ้ อีก  ผู้ถูกกระทำ�ต้องลดพฤติกรรมท่ีอาจทำ�ให้คนรักคู่ครองเข้าใจผิด จนหงึ หวง เชน่ กลบั บ้านไม่ตรงเวลา หายไปโดยไม่บอกกลา่ ว ปิดโทรศพั ท์ มือถือ ไม่สามารถติดต่อได้ เวลาคุยโทรศัพท์แสดงท่าทีวิตกกังวล และ เดินเลี่ยงไปพูดท่ีอื่น ไม่อาบน้ําก่อนเข้านอน โดยอ้างว่าอาบมาแล้วจาก ทอ่ี น่ื เปน็ ตน้ เหลา่ นลี้ ว้ นเปน็ พฤตกิ รรมทกี่ ระตนุ้ ใหค้ นรกั คคู่ รองแสดงความ หงึ หวงมากขน้ึ ทง้ั ๆ ทค่ี วามจรงิ ตวั เองอาจมไิ ดน้ อกใจคนรกั คคู่ รองเลย  ผู้ถูกกระทำ�ควรหมั่นสังเกตสัญญาณเตือน หรือพฤติกรรมของ ผู้กระทำ� ในยามท่ีมีความวิตกกังวล ความเครียด มีความผิดปกติไป เช่น เกิดง่าย หายช้า หรือมีลักษณะที่รุนแรง ควรขอคำ�ปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ สขุ ภาพจิต เพือ่ ด�ำ เนินการป้องกันแก้ไขทอ่ี าจเกิดขึน้ ในอนาคตได้  ผถู้ กู กระท�ำ ตอ้ งสรา้ งความมน่ั ใจใหเ้ หน็ วา่ เรานน้ั ไวว้ างใจไดท้ จ่ี ะไมม่ ี พฤตกิ รรมนอกใจ หรอื คบหาคนอนื่ ควรแสดงพฤตกิ รรมสมาํ่ เสมอใหค้ งเสน้ คงวา  ผถู้ กู กระท�ำ ควรหมนั่ สรา้ งสมั พนั ธภาพ ความเขา้ อกเขา้ ใจกบั คคู่ รอง อยู่เสมอ 210 “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจติ ” ฉบบั นักสื่อสาร

ครอบครัว ประชาชนท่วั ไป และหนว่ ยงานที่เกี่ยวขอ้ ง  ครอบครัว พ่อแม่ผู้ปกครอง และประชาชนควรป้องกันแก้ไขระยะ ยาวดว้ ยวธิ กี ารเลยี้ งดเู ดก็ ทเี่ หมาะสม ใหเ้ ดก็ มพี ฒั นาการทถ่ี กู ตอ้ งเหมาะสม เตบิ โตด้วยความรกั ความอบอุน่ มีความภาคภูมใิ จในตัวเอง ไมล่ งโทษเดก็ รนุ แรง ท�ำ ใหเ้ ดก็ เกดิ ความรสู้ กึ อา้ งวา้ ง หวาดกลวั หรอื หวาดผวา เชน่ ขม่ ขวู่ า่ จะไม่รักจะเอาไปปลอ่ ย หรอื กกั ขงั เด็กในห้องมดื หรือหอ้ งแคบๆ เป็นต้น  หน่วยงานที่เก่ียวข้องควรทุ่มเทหรือหันมาส่งเสริมความรักความ สมั พนั ธใ์ นครอบครวั และปอ้ งกนั ปญั หาความขดั แยง้ ในครอบครวั ใหม้ ากขน้ึ เข้มขน้ ยิง่ ข้ึน  ส่ือมวลชนควรให้ความสำ�คัญกับแนวทางแก้ไขปัญหาท่ีถูกต้อง เหมาะสม จากผู้เช่ียวชาญ แทนการนำ�เสนอและบรรยายเหตุการณ์ ให้เหน็ ภาพจินตนาการเพียงอยา่ งเดยี ว  “Top Hits ความรูส้ ุขภาพจติ ” 211 ฉบบั นกั สือ่ สาร

“ฆา่ หั่นศพ” วิเคราะหก์ ารกระทำ�  ผู้ท่ีมีพฤติกรรมเช่นน้ีอาจเป็นทั้งกลุ่มคนปกติและกลุ่มคนท่ีมีอาการ ทางจิตได้ กรณีเป็นกลมุ่ คนปกติ อาจมีสาเหตุจากความแคน้ โกรธ เกลียด คนทถ่ี กู ท�ำ รา้ ยเปน็ อยา่ งมาก จนยบั ยงั้ ตวั เองไมไ่ ด้ และใชก้ ารหนั่ ศพเปน็ การ อำ�พรางความผิด ส่วนผู้ที่มีอาการทางจิต โดยเฉพาะเป็นโรคจิตที่รุนแรง และไม่ได้รับการรักษา การฆ่าหั่นศพจึงเป็นการสะท้อนความผิดปกติของ จิตใจโดยตรง ซ่ึงผู้ป่วยกลุ่มน้ีจะแสดงอาการให้เห็นอย่างชัดเจน เช่น การ ตะโกนด่าทอ มีความก้าวร้าวรุนแรง อาการหูแว่ว ประสาทหลอนและ หวาดระแวง เหล่านี้เป็นอาการของคนที่มีแนวโน้มว่ามีความผิดปกติทาง จิตใจ  การฆา่ หน่ั ศพ หากมกี ารวางแผนจงใจ ไตต่ รองมาอยา่ งดี มกี ารปกปดิ มีการอ�ำ พราง ถือเปน็ เรอ่ื งของอาชญากรรม ไมใ่ ชป่ ่วยทางจิต เพราะผู้ปว่ ย ทางจติ จะไมม่ กี ระบวนการคดิ ทซ่ี บั ซอ้ นและมกั จะหลดุ ไปจากโลกของความ เปน็ จรงิ  การท่ีสังคมตั้งค�ำ ถามวา่ ผตู้ อ้ งหามอี าการทางจิตหรือไมน่ ัน้ ต้องสง่ เขา้ สกู่ ระบวนการวนิ จิ ฉยั โดยมี ทมี แพทย์ ประกอบดว้ ย จติ แพทย์ พยาบาล และนกั สงั คมสงเคราะหร์ ว่ มกนั ประเมนิ สงั เกตและทดสอบทางสมอง ตรวจ สภาพจิตวิทยา พฤติกรรมการแสดงออก ซงึ่ ทกุ ขนั้ ตอนตอ้ งตรวจสอบอยา่ ง ละเอียดจึงจะบอกได้ว่ามีอาการทางจิตจริงหรือไม่ ถ้าประเมินว่ามีอาการ 212 “Top Hits ความรสู้ ุขภาพจติ ” ฉบับนกั ส่อื สาร

ปว่ ยทางจติ ตอ้ งไดร้ บั การรกั ษาทนั ที ถอื เปน็ การใหโ้ อกาสและความยตุ ธิ รรม กบั ผูป้ ่วย  การฆา่ หนั่ ศพในกรณสี ว่ นใหญไ่ มไ่ ดเ้ ปน็ ผปู้ ว่ ยทางจติ แตม่ าจากความ แคน้ สว่ นตวั และบคุ ลกิ ภาพในลกั ษณะของการท�ำ ความรนุ แรงโดยไมร่ สู้ กึ ผดิ ท่ีเรยี กวา่ บุคลกิ ภาพแบบต่อต้านสังคม การสงั เกตลักษณะพฤติกรรมแบบบุคลกิ ภาพตอ่ ตา้ นสังคม  บุคลิกภาพและพฤติกรรมท่ีแสดงออก มีหลายลักษณะโดดเด่นกว่า คนท่วั ไป เช่น รูปรา่ ง หนา้ ตาดี แตง่ กายดี มีเสนห่ ์ ใชค้ �ำ พูดรนุ แรง ทำ�ส่ิง ผิดกฎหมาย สร้างสัมพันธภาพกับคนอ่ืนที่มีลักษณะฉาบฉวย ต้องการใช้ ประโยชน์จากบุคคลน้ัน การใช้ยาเสพติด ใช้จ่ายเงินทองอย่างไม่มีความ รับผดิ ชอบ ใช้ความรนุ แรงทง้ั กบั ตวั เองและผูอ้ น่ื พบได้ทั้งผ้ทู ่มี ไี อคิวสงู และ ไอคิวตา่ํ สาเหตุ/ปจั จัย  สภาพครอบครวั และการดแู ลเลย้ี งดใู นวยั เดก็ อาจมปี ญั หาครอบครวั ขาดความอบอนุ่ ได้รบั ความรุนแรง ขาดคนดูแลแนะน�ำ “Top Hits ความรูส้ ขุ ภาพจิต” 213 ฉบับนักสือ่ สาร

ข้อแนะนำ�/แนวทางปอ้ งกนั  พอ่ แม่ ผปู้ กครอง ตอ้ งดแู ลเอาใจใสเ่ ลย้ี งดเู ดก็ ใหเ้ ตบิ โตมาดว้ ยความรกั ความเมตตา ลดความรุนแรงในครอบครัว สร้างความม่ันคงในจิตใจ รู้จักการแก้ปัญหาอย่างถูกวิธี เพราะครอบครัว เป็นพ้ืนฐานสำ�คัญที่สุด ทจ่ี ะลดปญั หาอาชญากรรม  ขอความร่วมมือสื่อมวลชนคัดกรองเร่ืองราวและวิธีการนำ�เสนอ แบบรอบดา้ น ไมใ่ ชจ่ �ำ กดั เพยี งเสนอดา้ นอาชญากรรม ไมท่ �ำ ใหก้ ลายเปน็ เรอ่ื ง ดรามา่ เพ่อื ไม่ใหผ้ ทู้ ยี่ ังขาดวิจารณญาณ เกิดการหลงผิด คดิ ว่า เปน็ ไอดอล เป็นส่ิงท่ีดี ตลอดจนตระหนักถึงสภาพจิตใจและผลเสียท่ีอาจเก่ียวข้องกับ ท้งั ผูต้ าย ผ้ตู อ้ งหารวมถึงญาติของทง้ั 2 ฝา่ ย  ทุกฝ่ายต้องเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับเด็ก ต้องไม่มีส่วนแพร่กระจาย ส่งิ ไมด่ ีออกไปสู่สงั คม  214 “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจิต” ฉบับนกั สื่อสาร

“การสงั หารหม่”ู การสงั หารหม(ู่ Mass murder) หมายถงึ การท�ำ ใหค้ นตายเปน็ หมใู่ นเวลา เดยี วกนั หรือไลเ่ ลีย่ กนั โดยอาจเปน็ การกระทำ�ของบุคคลหนง่ึ /กลุ่มบคุ คล/ องคก์ รหรอื รัฐ สาเหต/ุ แรงจูงใจ/ลักษณะบคุ ลกิ ภาพของฆาตกรสังหารหมู่ การคน้ หาสาเหตหุ รอื การอธิบายในแง่จติ วิทยายงั ไม่ชัดเจนกระจ่างแจง้ หรอื ยงั เปน็ ความลบั ด�ำ มดื สาเหตแุ รงจงู ใจในแตล่ ะกรณลี ว้ นแตกตา่ งกนั การ แบ่งชนิด/ประเภทของสาเหตุแรงจูงใจล้วนหลากหลายแตกตา่ ง ดังนี้  แรงจงู ใจในการสงั หารหมู่ อาจเกดิ ขน้ึ ไดท้ งั้ จากปจั จยั ภายนอก เชน่ การสงั หารหมตู่ ามการชน้ี �ำ ของผนู้ �ำ และปจั จยั ภายใน เชน่ การฆา่ สมาชกิ ใน ครอบครัวหรือแม้แต่ ฆ่าสัตว์เล้ียงในบ้านพร้อมกันในคราวเดียวของผู้เป็น หัวหน้าครอบครัว ของผู้กระทำ�ผิด ฆาตกรที่กระทำ�การมักจะมีความแค้น ในใจและครอบครองอาวุธ มักมีความคิดในการรบ/สงครามซ่อนเร้นอยู่ ภายใน คนเหล่านี้จะมีการเก็บสะสมอาวุธต่าง ๆหลากหลายชนิด ต้ังแต่ มดี พกไปจนถงึ ระเบดิ มอื ลกู เลก็ ๆ เปน็ แรงขบั ภายในและการจนิ ตนาการใน เรอ่ื งการฆา่ ซ่ึงไดพ้ ูดถึงแรงจงู ใจในการสงั หารหมู่ ดังนี้  ฆาตกรสังหารหมู่เป็นพวกกระหายอำ�นาจและต้องการควบคุม คนอื่น ชอบแต่งกายคล้ายนักรบทหาร/ตำ�รวจ ชอบและหลงใหลใน สัญลักษณ์พลังอำ�นาจ และอาวุธจู่โจมอาวุธสงคราม ปืน ระเบิด เป็นต้น “Top Hits ความร้สู ขุ ภาพจิต” 215 ฉบบั นกั ส่ือสาร

 เป็นการล้างแค้น (Revenge killings) คนที่ต่อต้าน/ มีความ แตกตา่ งจากตน จากการถกู ล้อเลียน ถกู ขม่ ขู่ ดูถกู ความเป็นมนุษยข์ องตน การแก้แค้นอาจเป็นกับบุคคล / กลุ่มบุคคล/ หรือคนในสังคม ส่วนมาก การแก้แค้นมักเกิดกับคนในครอบครัว/โรงเรียน/ คนในท่ีทำ�งาน/หัวหน้า/ พนกั งานในท่ที ำ�งานเดยี วกนั  ฆาตกรสังหารหมู่ ท่ีกระทำ�เพ่ือความจงรักภักดี หรือความรักที่ บิดเบือน (Provered Love Killing) เช่น การฆ่ายกครัว ฆ่าเพราะคิดว่า เป็นการปกป้อง/ช่วยเหลือคนท่ีตนรักให้พ้นจากความทุกข์และความยาก ลำ�บากในชีวิต มองว่าตนเป็นผู้รับผิดชอบในความสุข ความทุกข์ของคน ในบ้านฆาตกรมักจะเป็นผู้ชายท่ีเป็นพ่อหรือสามีที่ส้ินหวังกับชะตากรรม ของครอบครวั  อดุ มการณท์ างการเมอื งและความเกลยี ดชงั เชอ้ื ชาติ (Politics and hate) เป็นการก่อการร้ายเพื่อวัตถุประสงค์อุดมการณ์ทางการเมือง และ ศาสนา โดยความคดิ มมุ มองของฆาตกร จ�ำ เปน็ ตอ้ ง ก�ำ จดั /ฆา่ คน(กลมุ่ ชน) ที่แตกต่างจากตน (ความเชื่อ ลัทธิ ศาสนา การเมือง) เพือ่ ลดจำ�นวนชนชาติ ท่ีเป็นศัตรูกับตน เช่น การสังหารหมู่ชาวยิวโดยฮิตเลอร์เป็นการฆ่าล้าง เผ่าพันธุ์ชาวยิว เพราะฮิตเล่อร์มองว่า ยิวคือปัญหาของเยอรมัน หรือ เหตกุ ารณร์ ะเบดิ ฆา่ ตวั ตายในอิสราเอล ฯลฯ  ความเจบ็ ปว่ ยทางจติ ใจ มคี วามเศรา้ และซมึ เศรา้ อยา่ งมาก ในขณะ เดยี วกนั ก็มีความโกรธและหวาดระแวงผู้อื่นจนท�ำ รา้ ยและฆ่าผ้อู นื่ ได้  อทิ ธพิ ลจากสื่อวิดีโอเกม 216 “Top Hits ความรู้สขุ ภาพจติ ” ฉบับนกั ส่อื สาร

ประเภทของผู้ลงมอื สังหารหมู่ การเปน็ สาวก/การเป็นลกู ศิษย์ เปน็ การกระทำ�ตามคำ�ส่ังของหัวหนา้ / ผนู้ �ำ ที่เขาหลงใหล พวกเขาตกอยภู่ ายใตม้ นต์เสนห่ ข์ องผ้นู �ำ ปรารถนาที่จะ ทำ�ให้ผู้นำ�พึงพอใจ เหยื่อจะขึ้นอยู่กับการสุ่มเลือกหรือจากสัญลักษณ์บาง ประการทจ่ี ะรเู้ ฉพาะตวั ผนู้ �ำ เทา่ นนั้ อาวธุ ทใี่ ชอ้ าจเปน็ พวกมดี ปนื หรอื พวก แก๊สพษิ อาวธุ ชีวภาพ หรอื อาวุธอืน่ ๆในการสงั หารคนจ�ำ นวนมากก็เปน็ ได้ กลุ่มคนท่ีคลั่งลัทธิศาสนา การฆ่าเพื่อความจงรักภักดี หรือการกระทำ�เพ่ือ แกง๊ ค์ กถ็ ูกจัดอยูใ่ นประเภทนี้ การท�ำ ลายลา้ งอยา่ งถอนรากถอนโคน แสดงถงึ การมปี ญั หาสขุ ภาพจติ ของฆาตกร การมีพฤติกรรมรุนแรงกับคนที่อยู่ร่วมในครอบครัว ปกติมัก จะเป็นเด็กชายที่อายุมากทส่ี ุดในบา้ น มพี ฤตกิ รรมแปลกๆ มกั จะฆ่าทกุ คน ในครอบครัว รวมท้ังสัตว์เลี้ยงในบ้านในคราวเดียวกัน หลังจากน้ัน มักจะ ฆา่ ตัวตายหรอื ถูกต�ำ รวจยิงตาย พฤติกรรมนยี้ งั หาสาเหตุไมเ่ จอ ลกู จา้ งทข่ี นุ่ เคอื งใจมกั จะเปน็ ลกู จา้ งทถ่ี กู เลกิ จา้ ง สญู เสยี อาชพี การงาน อาจจะถกู ออกเพราะปญั หาทางสขุ ภาพกาย/สขุ ภาพจติ ฆาตกรจะปรากฎตวั และเดินไปรอบๆท่ีทำ�งาน เลือกยิงเหย่ือท่ีคิดไว้ในใจ หรืออาจจะกราดยิง ไม่เลือก อาจเป็นลูกจ้างท่ีจ้างมานาน หรือเข้าทำ�งานไม่นาน เพราะเช่ือว่า ตนไมไ่ ด้รับความยุตธิ รรม นกั รบจ�ำ ลอง ฆาตกรประเภทนมี้ กั จะเกบ็ สะสมอาวธุ เชน่ ปนื ปนื ไรเฟลิ ระเบิดลกู เลก็ ๆ หรอื อาวธุ หลากหลายทมี่ าจากภูมภิ าคต่าง ๆ การจู่โจมจะ มาจากการวางแผนท่ีรัดกุมเพื่อให้โลกเห็นการต่อต้านรุนแรงและความไม่ ถกู ต้องในแนวทางบางอยา่ ง “Top Hits ความรูส้ ขุ ภาพจิต” 217 ฉบับนักสือ่ สาร

แนวทางการดูแลในระดบั โรงเรยี น/ครอบครัว /ชุมชน ที่ผ่านมา การเกิดเหตุการณ์แต่ละคร้ัง เป็นการยากมากที่จะป้องกัน เหตกุ ารณ์ คาดเดาไดย้ ากในเน่อื งจากฆาตกรทลี่ งมอื กระทำ�ไมเ่ คยมีประวัติ ความรุนแรง การวนิ ิจฉัยว่าใครในชุมชน/ในโรงเรยี นจะกอ่ การ ขอ้ มลู มีน้อย มาก แนวทางเบ้อื งตน้ ที่ควรปฏิบัติ คอื 1. มีการคัดกรองและส่งต่อเด็ก/ บุคคลที่มีปัจจัยเส่ียง พบแพทย์ และรกั ษาอาการตอ่ ไป ซ่งึ ปัจจยั เสี่ยงตอ่ พฤตกิ รรมท่ีคนครอบครัว/ คร/ู คนในชุมชน ควรสงั เกตและสง่ ตอ่ ดังน้ี  มีความเบี่ยงเบนทางความคิดคิดฆ่าตัวตาย/ฆ่าผู้อ่ืน/รู้สึกว่า ถูกข่มเหงรังแก/ หวาดระแวง/ โทษคนอื่น/ ไม่ยอมรับความแตกต่างทาง ความคิด/ ไม่ยอมรับคนท่ีมีทัศนคติแตกต่างจากตน/ หลงตนเอง/ มีความ อดทนตอ่ ความคบั ขอ้ งใจตํ่า  แปลกแยกและปฎเิ สธผอู้ น่ื /ชอบอยสู่ นั โดษ/โดดเดย่ี ว/แยกตวั / ไม่มีเพื่อน/ ถูกรังแกข่มเหง/ แต่งตัวหรือแสดงพฤติกรรมแปลกๆ / รู้สึก ถกู ปฎิเสธ/ ล้มเหลว/ ซมึ เศรา้ / รสู้ ึกส้นิ หวงั  สิ่งแวดล้อมที่บ้านไม่ดี มีการใช้ความรุนแรง/ การทำ�หน้าที่ ของครอบครวั บกพรอ่ ง/ ขาดคนเอาใจใสด่ แู ล/ ไมไ่ ดร้ บั ความรกั ความอบอนุ่ จากพอ่ แม่  เข้าแก๊งค์/ เพื่อการการแก้แค้น/ การทำ�ความผิดด้วยการ ยิงปืน) มีการสักตามตัว /การวาดภาพหรือเขียนบนกำ�แพง หรือสีที่เป็น สญั ลักษณข์ องแกง๊ ค์ ใช้สัญญาณมอื 218 “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจติ ” ฉบบั นักสอื่ สาร

 มปี ระวตั ถิ กู กระท�ำ /ประสบความรนุ แรง ความรนุ แรงในบา้ น/ ในชมุ ชน ถกู กระท�ำ ทารณุ กรรมหรอื เปน็ คนใชค้ วามรนุ แรงกบั คนอน่ื / ครู่ กั / สตั ว/์ ขา้ วของ  มพี ฤติกรรมข่มขรู่ ังแกคนอ่ืน ควบคมุ ความโกรธไม่ได้ หลงตัว เอง/ตอ่ ต้านสังคม/หวาดระแวง/มีบุคลกิ ภาพแบบคกุ คาม/กอ่ กวน  ยาํ้ คดิ ในเรอื่ งความรนุ แรง จากดนตรี ภาพยนตร์ วดิ โี อเกม การ เขยี นขอ้ ความ/ศลิ ปะแสดงถงึ ความรนุ แรง การใสเ่ สอ้ื ผา้ /การแตง่ กายทเ่ี นน้ ความรนุ แรง การสะสมอาวธุ ยธุ โธปกรณ์ เปน็ เจา้ ของอาวธุ ปนื มคี วามคดิ ใน การสูร้ บ  มีปัญหาการเรียน/ปัญหาการงาน/ไม่ค่อยสนใจในการงาน/ การเรียน/ ผลการเรียนไม่ดี/ ผลงานน้อย /มีปัญหาเรื่องระเบียบวินัย/หนี โรงเรียน/ละทง้ิ หนา้ ที่การงาน/มีปญั หากบั เพื่อนรว่ มงาน  มีการใช้ยาเสพติด-ดื่มสุรา/กัญชา/ฝิ่น/เฮโรอีน/ยาบ้า/ สารระเหย 2. การใหค้ วามรกู้ บั เจา้ หนา้ ทท่ี เ่ี กย่ี วขอ้ ง/ผปู้ กครอง/ครอบครวั /และ ชมุ ชน การใหค้ วามรกู้ บั เจา้ หนา้ ทผี่ ปู้ กครอง/คนในครอบครวั /คนในชมุ ชน เป็นมาตรการที่ช่วยให้มีการระแวดระวัง/คัดกรองคนท่ีมีความคิดก่อการ ได้มากข้ึน “Top Hits ความรสู้ ขุ ภาพจติ ” 219 ฉบับนกั ส่อื สาร

ที่ปรกึ ษาและคณะทำ�งาน ทปี่ รึกษา อธบิ ดกี รมสขุ ภาพจิต น.ต.นพ.บุญเรือง ไตรเรืองวรวฒั น์ รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต นายแพทยช์ โิ นรส ลส้ี วสั ด์ิ รองอธบิ ดีกรมสุขภาพจิต นายแพทย์พงศเ์ กษม ไขม่ ุกด ์ รองอธิบดีกรมสุขภาพจติ นายแพทยส์ มัย ศริ ทิ องถาวร ที่ปรึกษากรมสุขภาพจิต นายแพทย์ยงยทุ ธ วงศภ์ ริ มย์ศานต ิ์ ผู้อำ�นวยการ นางนนั ทนา รตั นากร กองสุขภาพจิตสังคม สถาบนั กลั ยาณร์ าชนครนิ ทร์ นายแพทยอ์ ภิชาติ แสงสนิ คณะทำ�งาน ทับทมิ เจือ กองสุขภาพจติ สังคม นางสาวปยิ ฉตั ร นาทะพนั ธ์ ุ กองสุขภาพจิตสงั คม นายชนินทร์ ฉัตรทอง กองสุขภาพจติ สงั คม นายอานนท์  220 “Top Hits ความร้สู ุขภาพจิต” ฉบบั นกั ส่ือสาร