ວິຊາບັນຊີແລະການເງິນ

90 บญั ชี ...................... เลขทีบ่ ัญชี ..... พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต .......... บญั ชี บาท - ........... บัญชี บาท - 2. เขียน ปีพุทธศักราช เดือน และ หน้าแรกคือหน้าท่ี 1และ 2 ตามลําดับ ในสมุดรายวัน ทั่วไป สมุดรายวันทวั่ ไป หนา้ 1 พ.ศ. รายการ เลขท่บี ญั ชี เดบิต เครดิต 2556 ธ.ค. ตง้ั ชื่อบญั ชี และเลขทบ่ี ัญชี ตามที่กาํ หนดไว้ในผงั บัญชีตามลาํ ดบั หมวดท่ี 1 ถึงหมวดท่ี 5 บญั ชี เงินสด เลขทบ่ี ัญชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - บัญชี ลูกหนี้ เลขทีบ่ ัญชี 102 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท -

91 3. บันทกึ บัญชีในสมุดรายวนั ท่ัวไป โดยยังไมเ่ ขยี นเลขทบ่ี ัญชีในชอ่ งเลขท่ีบัญชี สมุดรายวนั ทัว่ ไป หน้า 1 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต 2556 บญั ชี 35,300 - 30,000 - ธ.ค. 1 เงนิ สด 5,300 - อุปกรณเ์ ครื่องใช้ ทนุ -นายทดิ นายทดิ นาํ สนิ ทรัพย์มาลงทุน 4. เม่ือบันทกึ บญั ชใี นสมุดรายวันท่ัวไปแล้ว จะต้องนําข้อมูลที่ได้บันทึกไว้มาบันทึกอีกคร้ัง หน่ึงในสมุดแยกประเภททว่ั ไป เรียกว่า “การผา่ นรายการ” ดงั น้ี รายการแรกในสมุดรายวันทั่วไปคือ เดบิตเงินสด ให้เขียนเลขที่บัญชีของเงินสดคือ 101 ในช่องเลขท่ีบัญชี ให้เขียนวันท่ี 1 เดือน ธ.ค. เลยี นแบบสมุดรายวนั ทั่วไปลงในสมดุ แยกประเภททั่วไป รายการเดบิต “เงินสด” จะถูกนําไปบันทึก ด้านเดบติ เชน่ เดิมในสมุดแยกประเภทท่ัวไป แต่ให้เขียนในช่องรายการว่า “ทุน” เน่ืองจากต้องการ สอ่ื ให้รวู้ ่า “เงนิ สด” ทีก่ จิ การได้มาน้ัน ได้มาจากการลงทุนโดยเจ้าของกิจการ ในช่องหน้าบัญชีต้อง ระบวุ า่ รายการนมี้ าจากสมุดรายวันทวั่ ไปหนา้ ท่ี 1 ใหใ้ ช้อกั ษรย่อ “รว. 1” เพ่ือจะได้ทราบว่ารายการ น้ีมาจากสมุดเล่มใด หน้าใด สุดท้ายให้เขียนจํานวนเงินของเงินสด “30,000” บาท ลงไปในช่องเด บิต ดังนี้ สมดุ รายวันท่ัวไป หนา้ 1 เดบิต เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ 2556 ธ.ค. 1 บญั ชี เงินสด 101 30,000 - 5,300 - อุปกรณเ์ ครอื่ งใช้ ทนุ -นายทดิ 35,300 - นายทิดนาํ สินทรพั ยม์ าลงทุน

92 บัญชี เงนิ สด เลขทบ่ี ญั ชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 1 ทนุ รว.1 30,000 - รายการตอ่ ไปคือ เดบิต อปุ กรณ์เคร่อื งใช้ ดังน้ี ใหป้ ฏบิ ตั ิตามหลักการเดมิ สมดุ รายวันทั่วไป หน้า 1 เดบิต เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ 2556 บัญชี ธ.ค. 1 เงนิ สด 101 30,000 - 5,300 - อุปกรณเ์ คร่ืองใช้ 104 ทนุ -นายทดิ 301 35,300 - นายทดิ นาํ สินทรพั ยม์ าลงทนุ พ.ศ. รายการ บัญชี อุปกรณเ์ ครอ่ื งใช้ เลขที่บญั ชี 104 2556 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ธ.ค. 1 ทนุ บัญชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - รว.1 5,300 - บญั ชีทุน-นายทิด เลขทีบ่ ญั ชี 301 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 1 เงินสด รว.1 30,000 - อปุ กรณ์เคร่อื งใช้ รว.1 5,300 - เมอ่ื ผา่ นรายการจนครบแลว้ ในสมุดแยกประเภทท่วั ไปไมต่ ้องขดี เส้นใต้

93 5. รายการจากสมุดรายวันท่ัวไปจะถูกผ่านรายการไปยังสมุดแยกประเภททั่วไป จนครบ ทุกรายการ โดยสังเกตได้จากช่องเลขท่ีบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไป หากในช่องเลขท่ีบัญชีช่องใดยัง ว่างอยู่ แปลว่ายังไม่ได้ผ่านรายการมายังสมุดแยกประเภททั่วไป เช่น รายการของวันท่ี 20 ธ.ค. ดงั นี้ สมุดรายวันทว่ั ไป หน้า 1 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2556 บัญชี ธ.ค. 1 เงินสด 101 30,000 - อุปกรณเ์ ครือ่ งใช้ 104 5,300 - ทนุ -นายทดิ 301 35,300 - นายทดิ นาํ สนิ ทรัพยม์ าลงทุน 2 เงนิ สด 101 10,000 - เจา้ หนี้ 201 10,000 - ยมื เงินมาไวใ้ ชใ้ นกิจการ 20 เงินสด 10,000 - รายไดจ้ ากการนวด 10,000 - รบั เงินสดเปน็ รายได้จากการนวด บัญชี เงนิ สด เลขท่บี ัญชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 1 ทนุ 2 เจ้าหน้ี รว.1 30,000 - รว.1 10,000 - บัญชี อุปกรณ์เคร่อื งใช้ เลขทบ่ี ัญชี 104 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 1 ทนุ รว.1 5,300 -

94 บญั ชี เจ้าหนี้ เลขทบ่ี ัญชี 201 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 2 เงนิ สด รว. 1 10,000 - บัญชี รายไดจ้ ากการนวด เลขที่บัญชี 401 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - 6. เม่ือผ่านรายการเรียบร้อยในวันที่ 31 ธันวาคม 2556 ให้หายอดคงเหลือด้วยดินสอ โดยรวมจํานวนเงินด้านเดบิตได้ 50,000 บาท และจํานวนเงินรวมด้านเครดิตได้ 3,800 บาท ให้ นาํ มาลบกนั ดงั นี้ 50,000 – 3,800 = 46,200 บาท บัญชี เงนิ สด เลขท่บี ญั ชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 ธ.ค. 1 ยอดยกมา บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - 2 เจา้ หน้ี รว.1 30,000 - ธ.ค. 30 คา่ วสั ดุ รว.1 800 - 20 รายได้จากการ รว.1 10,000 - สิน้ เปลอื ง - นวด รว.1 10,000 - ค่าน้าํ ค่าไฟฟ้า รว.1 3,000 - 46,200 3,800 50,000 ให้เขยี นผลลพั ธ์ 46,200 ไวด้ ้านเดบิต เพราะ ด้านเดบิตมียอดรวมของจํานวนเงินมากกว่า ดา้ นเครดติ และวงกลมจาํ นวน 46,200 บาทไว้ จะได้ทราบวา่ ไดม้ ีการประมวลผลแล้ว ดังนี้

95 บญั ชี เงนิ สด เลขทีบ่ ัญชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 1 ยอดยกมา รว.1 30,000 - ธ.ค.30 คา่ วสั ดุ รว.1 800 - รว.1 10,000 - 2 เจ้าหน้ี สน้ิ เปลอื ง 20 รายได้จากการ รว.1 10,000 - ค่าน้ําคา่ ไฟฟา้ รว.1 3,000 - นวด 3,800 50,000 46,200 7. นาํ ยอดคงเหลือในแตล่ ะดา้ นท่ีประมวลผลได้เช่น บญั ชีเงินสด 46,200 มียอด คงเหลือด้านเดบิต มาจัดทํา “งบทดลอง” ซ่ึงเป็นยอดคงเหลือจากแต่ละบัญชีโดยเรียงตามลําดับ จากสมุดแยกประเภทท่ัวไป หมวด 1 ถึงหมวดท่ี 5 ตามลําดับ รายการใดไม่มียอดคงเหลือไม่ต้อง นาํ มาบันทกึ ในงบทดลอง เช่น บญั ชีลกู หนแ้ี ละเครือ่ งตกแต่ง ใหข้ ้ามไปได้เลย ดังนี้ ทิดบริการนวดแผนไทย งบทดลอง วันท่ี 31 ธนั วาคม 2556 ชือ่ บญั ชี เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี บาท - บาท - เงินสด 101 46,200 - อุปกรณ์เครือ่ งใช้ 104 5,300 - 8. เม่ือจบข้อมูลของเดือน ธันวาคม 2556 กิจการดําเนินงานต่อเน่ืองต่อไปในวันที่ 1 มกราคม 2557 กิจการจะนํา สินทรัพย์ หน้ีสิน ส่วนของเจ้าของ ที่ยังคงเหลืออยู่มาดําเนินงานต่อ ซง่ึ บญั ชรี ายได้และค่าใชจ้ า่ ยจะถกู สรปุ เป็นบญั ชีทนุ ของกิจการ ดังนี้ ทนุ = ส่วนของเจ้าของ = 35,300 รายได้ = รายได้จากการนวด = 10,000 (สง่ ผลให้บญั ชีทุนเพิม่ ขึน้ ) ค่าใชจ้ ่าย = ค่านาํ้ คา่ ไฟฟ้า = 800 (สง่ ผลให้บัญชีทุนลดลง) ดงั น้นั ทุน = 35,300 +10,000-800 = 44,500 บาท

96 พ.ศ. รายการ สมดุ รายวนั ทวั่ ไป เดบิต หน้า 1 เลขที่ เครดิต 2557 บญั ชี 46,200 - 101 5,300 - 10,000 - ม.ค. 1 เงินสด 104 44,500 - อปุ กรณเ์ ครอ่ื งใช้ 201 เจา้ หน้ี ทนุ -นายทดิ 301 ยอดยกมาจากปี 2556 การอธิบายรายการในวันท่ี 1 มกราคม 2557 ในสมดุ รายวันทั่วไป ให้ใช้คําว่า “ยอดยกมา” และการผ่านรายการในวันท่ี 1 มกราคม 2557 ในสมุดแยกประเภททั่วไปให้ใช้คําว่า “ยอดยกมา” เช่นเดียวกัน ในช่องหน้าบัญชีใส่เคร่ืองหมาย  เพราะเป็นการดําเนินงานต่อเนื่องจากปี 2557 ไมไ่ ดเ้ ปดิ กิจการใหม่ บญั ชี เงนิ สด เลขทีบ่ ัญชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 1 ยอดยกมา  46,200 - บัญชีทนุ -นายทดิ เลขท่ีบญั ชี 301 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 1 ยอดยกมา  44,500 - การบันทกึ บัญชีกจิ การให้บรกิ าร กรณีห้างหุน้ ส่วน ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (2558 : 358) บัญญตั ิไวว้ า่ มาตรา 1012 อันว่าสัญญาจัดต้ังห้างหุ้นส่วนหรือบริษัทน้ัน คือสัญญาซึ่งบุคคลต้ังแต่สอง คนข้นึ ไปตกลงเขา้ กนั เพอื่ กระทํากจิ การร่วมกัน ด้วยประสงค์จะแบ่งปันกําไรอันจะพึงได้แต่ กิจการ ที่ทาํ น้นั

97 นุชจรี พิเชฐกุล (2556: 148) ให้ความหมายว่า เมื่อจัดตั้งห้างหุ้นส่วน ผู้เป็นหุ้นส่วน อาจจะนําเงินสด หรือสินทรัพย์อ่ืนที่มิใช่เงินสดมาลงทุน นอกจากสินทรัพย์แล้วผู้เป็นหุ้นส่วนอาจ โอนหน้ีสินมาด้วยก็ได้ สินทรัพย์และหนี้สินท่ีมิใช่เงินสดจะต้องบันทึกด้วยมูลค่ายุติธรรม (Fair Value) ณ วนั ท่ีนํามาลงทุน ตามท่ีกฎหมายกําหนดไว้และความเห็นขา้ งต้น การดาํ เนินธุรกจิ ในรูปแบบห้างหุ้นส่วน คือ กิจการที่มีคนตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปร่วมกันเป็นเจ้าของกิจการ เรียกว่า ผู้เป็นหุ้นส่วน ผู้เป็นหุ้นส่วน สามารถนําสินทรัพย์และหน้ีสินมาลงทุนในกิจการได้ โดยมีวัตถุประสงค์ท่ีจะนําผลกําไรที่เกิดขึ้น จากการดาํ เนินงานมาแบ่งกัน ตัวอย่าง 2-6 นางสาวอุดร และนายธานีได้เปิดกิจการรับเล้ียงเด็กเล็ก ชื่อ “ ห้างหุ้นส่วนจํากัด อดุ รธานีรกั เด็ก ” โดยได้นาํ สินทรพั ยแ์ ละหนีส้ นิ ต่างๆมาลงทนุ ในวนั ที่ 1 ม.ค. 2557 ดงั นี้ ม.ค. 1 นางสาวอุดรนํา เงินสด 50,000 บาท อาคาร 800,000 บาท ท่ีดิน 1,500,000 บาท เงินกู้-ธนาคารกรุงไทย 100,000 บาท ส่วนนายธานี นํา เงินสด 1,450,000 บาท อุปกรณส์ าํ นกั งาน 800,000 บาท สมุดรายวันท่วั ไป หน้า 1 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2557 บัญชี ม.ค. 1 เงินสด 500,000 - อาคาร 800,000 - ทด่ี นิ 1,500,000 - เงนิ กู้ 100,000 - ทนุ -นางสาวอดุ ร 2,700,000 - นายสาวอุดรนําสินทรัพย์และหนี้สินมา ลงทนุ 1 เงินสด 1,450,000 - อุปกรณส์ ํานักงาน 1,250,000 - ทนุ -นายธานี 2,700,000 - นายธานนี าํ สินทรัพย์มาลงทนุ

98 ตวั อย่าง 2-7 สมมติว่า นายทิดเปิดร้านนวดแผนไทยในวันที่ 1 ธันวาคม 2556 โดยนายทิดได้ชวน เพ่ือนคือนายมากมาเป็นหุ้นส่วน โดยจะแบ่งกําไรขาดทุนคนละๆเท่ากัน ต้ังช่ือกิจการว่า “ห้าง หุ้นส่วนจํากัด ทิดและมากบริการนวดแผนไทย” โดยได้กําหนดราคาเอาไว้ว่า เวลาท่ีให้บริการ 60 นาที ราคาครั้งละ 200 บาท ถ้านวดครบ 10 คร้ัง แถมนวดให้ฟรี 2 ครั้ง โดยนายทิดกําหนดว่าทุกๆ 1 เดอื น กจิ การจะสรปุ ผลการดาํ เนินงานของกิจการ ไดน้ ําสนิ ทรพั ยต์ า่ งๆมาลงทนุ ในกิจการ ดังนี้ 2556 ธ.ค. 1 นายทดิ นาํ สนิ ทรัพย์ต่างๆมาลงทนุ ในกิจการของตน 30,000 บาท หมอน 500 บาท เบาะนวด 4,000 บาท โต๊ะวางเท้า 800 บาท ส่วนนายมากนําเงินสด 30,000 บาทหมอน 500 บาท เบาะนวด 4,000 บาท โต๊ะวางเท้า 800 บาท เช่นกนั 2 นายทิดไปยืมเงินสดมาเพื่อซ้ือลูกประคบและอื่นๆอีกจํานวน 10,000 บาท สําหรับให้บรกิ ารลูกคา้ 20 มลี กู ค้ามานวดมีรายได้ 10,000 บาท เป็นเงนิ สด 28 นายมากนําเงินสดของกิจการไปใช้สว่ นตวั 500 บาท 30 มีค่าไฟฟ้าเกิดขึ้น 800 บาท และซ้ือลูกประคบ สมุนไพรต่างๆ 3,000 บาท นาย ทิดจ่ายเป็นเงนิ สด รวม 3,800 บาท ผังบัญชี – ห้างหุ้นส่วนจาํ กัด ทิดและมากบริการนวดแผนไทย 1. สนิ ทรพั ย์ เงินสด 101 ลูกหนี้ 102 วัสดสุ น้ิ เปลอื ง 103 อปุ กรณ์เครอื่ งใช้ 104 2. หนส้ี นิ เจ้าหน้ี 201 3. สว่ นของเจ้าของ ทนุ -นายทดิ 301 ทนุ -นายมาก 302 กระแสทุน-นายทิด 303 กระแสทุน-นายมาก 304 4.รายได้ รายไดจ้ ากการนวด 401 5.ค่าใชจ้ า่ ย ค่าน้ําค่าไฟฟา้ 501

99 การบนั ทึกบัญชีในสมดุ รายวันทวั่ ไป สมุดรายวนั ทัว่ ไป หนา้ 1 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต 60,000 - 35,300 - 2556 บญั ชี 10,600 - 35,300 - ธ.ค. 1 เงนิ สด 101 10,000 10,000 - 10,000 10,000 อปุ กรณเ์ ครอื่ งใช้ 104 500 - 500 ทนุ -นายทิด 301 800 - 800 - ทนุ -นายมาก 302 3,000 - 3,000 - นายทิดและนายมากนําสินทรัพย์มา ลงทุนในหา้ งหุน้ สว่ นจาํ กดั 2 เงนิ สด 101 เจ้าหน้ี 201 ยืมเงินมาไว้ใชใ้ นกจิ การ 20 เงินสด 101 รายได้จากการนวด 401 รับเงนิ สดเป็นรายได้จากการนวด 28 กระแสทุน-นายมาก 304 เงนิ สด 101 น า ย ม า ก นํ า เ งิ น ส ด ข อ ง กิ จ ก า ร ไ ป ใ ช้ ส่วนตัว 30 ค่านํา้ ค่าไฟฟ้า 501 เงินสด 101 จา่ ยค่านํา้ คา่ ไฟฟ้า เปน็ เงินสด วสั ดุส้นิ เปลือง 502 เงนิ สด 101 จ่ายค่าลูกประคบ เป็นเงนิ สด

100 การผา่ นรายการจากสมุดบัญชีข้ันต้น (สมุดรายวันทั่วไป) มายังสมุดบัญชีข้ันปลาย (สมุด แยกประเภททว่ั ไป) สมุดแยกประเภททวั่ ไป บญั ชี เงินสด เลขทบ่ี ัญชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 1 ทนุ -นายทดิ รว.1 30,000 - ธ.ค. 28 กระแสทุน-นาย รว.1 500 - ทนุ -นายมาก รว.1 30,000 - มาก 2 เจา้ หนี้ รว.1 10,000 - 30 คา่ นา้ํ ค่าไฟฟ้า รว.1 800 - 20 รายได้จากการ รว.1 10,000 - วสั ดุสน้ิ เปลือง รว.1 3,000 - นวด 80,000 4,300 75,700 บัญชี ลูกหนี้ เลขที่บญั ชี 102 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท - พ.ศ. รายการ บญั ชี วัสดสุ ้ินเปลือง เลขที่บญั ชี 103 2556 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ ห น้ า เครดติ ธ.ค. 30 เงนิ สด บัญชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - รว.1 3,000 3,000 เลขท่ีบัญชี 104 3,000 ห น้ า เครดติ บัญชี บาท - พ.ศ. รายการ บญั ชี อุปกรณ์เครื่องใช้ 2556 ห น้ า เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2556 ธ.ค. 1 ทนุ -นายทดิ รว.1 5,300 - ทนุ -นายมาก รว.1 5,300 10,600 10,600

101 บญั ชี เจา้ หน้ี เลขทบ่ี ัญชี 201 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 2 เงินสด รว. 1 10,000 - 10,000 10,000 บัญชีทุน-นายทดิ เลขที่บัญชี 301 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 1 เงนิ สด รว.1 30,000 - อุปกรณ์ รว.1 5,300 35,300 35,300 บญั ชีทุน-นายมาก เลขที่บญั ชี 302 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 1 เงนิ สด รว.1 30,000 - อุปกรณ์ รว.1 5,300 - 35,300 35,300 บญั ชกี ระแสทนุ -นายทิด เลขท่ีบญั ชี 303 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - บญั ชกี ระแสทนุ -นายมาก เลขที่บญั ชี 304 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - 2556 ธ.ค. 28 เงนิ สด รว.1 500 500 500

102 บญั ชี รายได้จากการนวด เลขท่บี ญั ชี 401 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 20 เงนิ สด รว.1 10,000 - 10,000 พ.ศ. รายการ บัญชี คา่ นํา้ ค่าไฟ 10,000 เลขทบ่ี ญั ชี 501 2556 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ธ.ค. 30 เงนิ สด บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - รว.1 800 - 800 800 ห้างหุ้นสว่ นจาํ กัด ทิดและมากบริการนวดแผนไทย งบทดลอง (ก่อนปิดบัญช)ี วันท่ี 31 ธนั วาคม 2556 ชื่อบัญชี เลขท่ี เดบติ เครดิต บญั ชี บาท - บาท - เงินสด วัสดสุ น้ิ เปลอื ง 101 75,700 - อปุ กรณ์เครอื่ งใช้ เจา้ หน้ี 103 3,000 ทนุ -นายทดิ ทนุ -นายมาก 104 10,600 - กระแสทนุ -นายมาก รายได้จากการนวด 201 10,000 - ค่านํา้ ค่าไฟฟา้ รวม 301 35,300 - 302 35,300 - 304 500 - 401 10,000 - 501 800 - 90,600 90,600

103 การบนั ทกึ บัญชกี จิ การให้บริการ กรณีบรษิ ทั จากดั ประมวลกฎหมายแพง่ และพานติ ย์ (2558: 384) บัญญัตวิ า่ มาตรา 1096 อันว่าบริษัทจํากัดน้ัน คือบริษัทประเภทซ่ึงต้ังขึ้นด้วยแบ่งทุนเป็นหุ้นมีมูลค่า เท่าๆ กัน โดยมีผู้ถือหุ้นต่างรับผิดจํากัดเพียงไม่เกินจํานวนเงินที่ตนยังส่งใช้ไม่ครบมูลค่าของหุ้นท่ี ตนถือ การจัดตั้งบริษัทจํากัดต้องทําตามท่ีกฎหมายได้กําหนดไว้ และไม่มีเร่ืองส่วนตัวเข้ามา เก่ียวข้อง จะไม่มีบัญชี “ถอนใช้ส่วนตัว” หรือบัญชี “กระแสทุน” ในรูปแบบของบริษัทจํากัด ดังน้ี (นุชจรี พเิ ชฐกุล, 2556: 381) ตามท่ีกฎหมายกําหนดและตามความเห็นข้างต้น การจัดต้ังกิจการในรูปบริษัทจํากัด โดย เจ้าของกิจการจะมีตั้งแต่ 3 คนข้ึนไป เรียกว่า “ผู้ถือหุ้น” จะมีการแบ่งเงินทุนออกเป็นหุ้นแต่ละหุ้น จะต้องมีมูลค่าเท่ากัน ความรับผิดชอบของผู้ถือหุ้นจะมีจํากัด เท่ากับจํานวนเงินที่ผู้ถือหุ้นยังส่งใช้ ไมค่ รบตามท่ีผู้ถอื หุ้นได้ลงทนุ และไม่มีเรอื่ งส่วนตัวมาเกีย่ วข้องกับการดาํ เนนิ ธุรกจิ ในรูปแบบนี้ ตัวอย่าง 2-8 สมมติว่านายทิดเปิดร้านนวดแผนไทยในวันที่ 1 ธันวาคม 2556 โดยนายทิดได้ชวน เพื่อนคือนายมากและนางนาคมาเป็นผู้ถือหุ้น โดยจัดต้ังชื่อกิจการว่า “บริษัท ทิด มากและนาค บริการนวดแผนไทย จาํ กัด” กิจการไดก้ ําหนดราคาเอาไว้ว่า เวลาทีใ่ ห้บริการ 60 นาที ราคาคร้ังละ 200 บาท ถ้านวดครบ 10 ครั้ง แถมนวดให้ฟรี 2 คร้ัง โดยกิจการกําหนดว่าทุกๆ 1 เดือน กิจการจะ สรปุ ผลการดาํ เนนิ งาน 2556 บริษัท ทิดและมากบริการนวดแผนไทย จํากัด จดทะเบียนหุ้นสามัญ 1,000 หุ้น ธ.ค. 1 ราคาตามมลู คา่ หุ้นละ 100 บาท 2 จาํ หนา่ ยห้นุ สามญั ใหผ้ ถู้ อื หุน้ ทัง้ 3 คน ในราคาห้นุ ละ 100 บาท 3 นายทิดไปยืมเงินสดมาเพ่ือซ้ือลูกประคบและอ่ืนๆอีกจํานวน 10,000 บาท สาํ หรับให้บริการลูกคา้ 4 ซอ้ื เบาะนวด 12,000 บาท โต๊ะวางเท้า 3,000 บาท และหมอน 1,500 บาท 20 มีลูกคา้ มานวดมีรายได้ 10,000 บาท เป็นเงินสด 30 มีค่าไฟฟ้าเกิดข้ึน 800 บาท และซื้อลูกประคบ สมุนไพรต่างๆ 3,000 บาท นาย ทดิ จา่ ยเปน็ เงินสด รวม 3,800 บาท

104 ผงั บญั ชี – บรษิ ัท ทิด มากและนาคบริการนวดแผนไทย จํากัด 1. สนิ ทรพั ย์ เลขที่บญั ชี 101 ชือ่ บญั ชี 102 เงนิ สด 103 ลูกหน้ี 104 วสั ดุสิ้นเปลือง 201 อปุ กรณ์เครื่องใช้ 2. หนส้ี นิ 301 เจ้าหนี้ 302 3. สว่ นของเจา้ ของ หุ้นสามญั 401 กําไรสะสม 4.รายได้ 501 รายไดจ้ ากการนวด 5.ค่าใชจ้ า่ ย คา่ นา้ํ ค่าไฟฟา้

105 การบันทกึ บญั ชใี นสมดุ รายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 สมุดรายวนั ท่ัวไป เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต - 100,000 100,000 - 2556 บัญชี 10,000 16,500 - 10,000 ธ.ค. 1 บนั ทึกทรงจํา : จดทะเบียนหุ้นสามัญ 1,000 10,000 - หุ้น ราคาตามมลู ค่าหนุ้ ละ 100 บาท 800 16,500 2 เงินสด (1,000 x 100) 101 3,000 - 10,000 ทนุ หุ้นสามัญ 301 - จาํ หนา่ ยหุ้นสามัญเทา่ กบั ราคาตามมูลค่า 800 - 3 เงนิ สด 101 3,000 - เจา้ หน้ี 201 ยมื เงินมาไวใ้ ชใ้ นกจิ การ 4 อุปกรณเ์ คร่ืองใช้ 104 เงนิ สด 101 ซื้อเบาะนวด โตะ๊ วางเท้า และหมอน 20 เงนิ สด 101 รายได้จากการนวด 401 รบั เงินสดเป็นรายได้จากการนวด 30 ค่านา้ํ ค่าไฟฟ้า 501 เงนิ สด 101 จา่ ยคา่ นาํ้ คา่ ไฟฟ้า เปน็ เงนิ สด วัสดสุ ้ินเปลอื ง 502 เงนิ สด 101 จา่ ยคา่ ลกู ประคบ เป็นเงนิ สด

106 บญั ชี เงินสด เลขท่ีบัญชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 2 หุ้นสามัญ รว.1 100,000 - ธ.ค. 4 อุปกรณ์ รว.1 16,500 - 3 เจา้ หนี้ รว.1 10,000 - เครอ่ื งใช้ - 20 รายได้จากการ รว.1 10,000 - 30 ค่านา้ํ ค่าไฟฟา้ รว.1 800 - นวด วสั ดสุ น้ิ เปลือง รว.1 3,000 - 120,000 20,300 99,700 บัญชี ลกู หน้ีการค้า เลขทบี่ ัญชี 102 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - พ.ศ. รายการ บัญชี วสั ดสุ ้ินเปลอื ง เลขท่บี ัญชี 103 2556 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ธ.ค. 30 เงนิ สด บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - รว.1 3,000 - 3,000 เลขทบ่ี ญั ชี 104 3,000 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2556 บญั ชี อุปกรณ์เครอื่ งใช้ ธ.ค. 4 เงนิ สด หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2556 16,500 รว.1 16,500 - 16,500

107 บัญชี เจา้ หน้ี เลขทีบ่ ญั ชี 201 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 2 เงนิ สด รว. 1 10,000 - 10,000 10,000 บญั ชีทนุ หุ้นสามัญ เลขท่บี ัญชี 301 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 1 เงนิ สด รว.1 100,000 - 100,000 100,000 บญั ชี รายได้จากการนวด เลขท่บี ญั ชี 401 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บัญชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 20 เงนิ สด รว.1 10,000 - 10,000 10,000 บัญชี คา่ นา้ํ ค่าไฟ เลขทบ่ี ัญชี 501 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 30 เงินสด รว.1 800 - 800 800

108 บรษิ ัท ทดิ มากและนาคบริการนวดแผนไทย จํากดั งบทดลอง (ก่อนปิดบญั ชี) วนั ที่ 31 ธันวาคม 2556 ชือ่ บัญชี เลขท่ี เดบติ เครดติ บญั ชี บาท - บาท - เงนิ สด 101 99,700 - 10,000 - 100,000 - วสั ดุสน้ิ เปลอื ง 103 3,000 - 10,000 - อปุ กรณ์เคร่ืองใช้ 104 16,500 - 120,000 - เจา้ หน้ี 201 ทนุ ห้นุ สามัญ 301 รายได้จากการนวด 401 ค่านํ้าคา่ ไฟฟา้ 501 800 - รวม 120,000 - ตัวอย่าง 2-9 กรณที ี่กิจการใช้สมดุ แยกประเภททวั่ ไปแบบแสดงยอดคงเหลอื ตอ่ ไปนเ้ี ปน็ รายการค้าของห้างหุน้ ส่วนจาํ กัด ปีเตอร์บรกิ ารพิมพ์ 2557 ม.ี ค. 1 นายปีเตอร์และนางสาวพลอยพรรณนําเงินสดคนละ 100,000 บาท และอุปกรณ์ ในการพิมพค์ นละ 40,000 บาท มาลงทนุ 4 จา่ ยค่าเช่ารา้ น 1,500 บาท อธบิ ายเพิ่มเติม ในกรณีน้ีหากกิจการนาํ สมดุ แยกประเภทแบบแสดงยอดคงเหลอื มาใช้ กิจการจะ ทาํ การผ่านรายการจากสมุดรายวันท่ัวไปมายังสมุดบัญชีแยกประเภทตามปกติ และเม่ือกิจการจะ จัดทํางบทดลอง (ก่อนปิดบัญชี) กิจการไม่ต้องหายอดคงเหลือด้วยดินสอ กิจการสามารถทราบ ยอดคงเหลือของแต่ละบัญชีได้ และนําจํานวนเงินในช่องยอดอดคงเหลือไปจัดทํางบทดลองได้ ทนั ที การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทั่วไป มดี งั นี้

109 สมุดรายวันทวั่ ไป หนา้ 1 เครดิต พ.ศ.2557 รายการ เลขทบ่ี ญั ชี เดบิต ม.ี ค. 1 200,000 140,000 - เงนิ สด 101 80,000 - 140,000 4 - อุปกรณก์ ารพมิ พ์ 104 1,500 1,500 - - ทนุ -นายปเี ตอร์ 301 ทนุ -นางสาวพลอยพรรณ 302 หนุ้ สว่ นนาํ สินทรัพย์มาลงทุน คา่ เช่ารา้ น 503 เงนิ สด 101 จา่ ยคา่ เชา่ รา้ นเป็นเงินสด การผา่ นรายการไปสมดุ แยกประเภทท่ัวไปโดยใช้แบบแสดงยอดคงเหลือ บัญชี เงินสด เลขทบ่ี ญั ชี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต เครดิต ยอดคงเหลือ 2557 บญั ชี บาท สต บาท สต บาท สต มี.ค. 1 ทนุ -นายปเี ตอร์ รว.1 100,000 - - 100,000 - ทนุ -นางสาวพลอยพรรณ รว.1 100,000 - - 200,000 - 4 ค่าเชา่ รา้ น รว.1 1,500 - 198,500 - บัญชี อปุ กรณ์การพิมพ์ เลขที่บญั ชี 104 เครดิต ยอดคงเหลอื พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต บาท สต บาท สต 2557 บญั ชี บาท สต 40,000 80,000 มี.ค. 1 ทนุ -นายปเี ตอร์ รว.1 40,000 - ทุน-นางสาวพลอยพรรณ รว.1 40,000 - พ.ศ. รายการ บญั ชี ทุน-นายปเี ตอร์ เลขทบ่ี ญั ชี 301 2557 เครดิต ยอดคงเหลือ หนา้ เดบิต บาท สต บาท สต ม.ี ค. 1 เงนิ สด บัญชี บาท สต 100,000 - 100,000 - อปุ กรณก์ ารพิมพ์ 40,000 - 140,000 - รว.1 รว.1

110 บญั ชี ทนุ -นางสาวพลอยพรรณ เลขทีบ่ ัญชี 302 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต เครดิต ยอดคงเหลือ 2557 บญั ชี บาท สต บาท สต บาท สต ม.ี ค. 1 เงนิ สด อุปกรณก์ ารพมิ พ์ รว.1 100,000 - 100,000 - รว.1 40,000 - 140,000 - พ.ศ. รายการ บัญชี ค่าเชา่ รา้ น เครดิต เลขที่บัญชี 503 2557 หนา้ เดบิต บาท สต ยอดคงเหลือ มี.ค. 4 เงินสด บัญชี บาท สต บาท สต รว.1 1,500 - 1,500 - สรปุ กระบวนการทางบัญชีเป็นข้อมูลท่ีเก่ียวกับตัวเลข เป็นเร่ืองราวทางการบัญชี ซึ่งผู้ท่ี เก่ียวขอ้ งตอ้ งการรู้ขอ้ มูลเพ่อื ทําการตัดสนิ ใจ ขน้ึ อย่กู ับว่าผูใ้ ช้ขอ้ มูลเป็นใครและจะต้องนําข้อมูลไป ตัดสินใจอย่างไร ข้อมูลทางการบัญชีจะถูกรวบรวมและบันทึกและสรุปเป็นรายงานทางการเงิน หรือ “งบการเงิน” ซึ่งในทนี่ หี้ มายถึงงบกาํ ไรขาดทุนและงบแสดงฐานะการเงิน สงิ่ สําคัญสาํ หรับการทําความเขา้ ใจในบทนี้ตอ้ งสามารถระบุว่ารายการและเหตุการณ์ทาง บัญชีท่ีเกิดขึ้นนั้นเป็นประเภทใดคือต้องระบุให้ได้ว่าเป็นสินทรัพย์ หนี้สิน ส่วนของเจ้าของรายได้ และค่าใช้จ่าย เช่น เงินสดเป็นสินทรัพย์ ค่าไฟฟ้าค้างจ่าย เป็นหนี้สิน เป็นต้น โดยจะต้องศึกษา ขั้นตอนทางการบัญชี ตั้งแต่ต้นเหตุคือ รายการค้า ขั้นตอนต่อไปการวิเคราะห์รายการค้า โดยใช้ สมการบัญชีมาเปน็ ตัวช่วยในการวิเคราะห์ให้มีความแม่นยํามากข้ึน การบันทึกรายการค้าในสมุด บัญชีขั้นต้นคือสมุดรายวันทั่วไปตามหลักการบัญชีคู่ การนําข้อมูลจากสมุดบัญชีข้ันต้นมาจัด ระเบียบด้วยการผ่านรายการ (Posting) ไปยังสมุดบัญชีข้ันปลายคือสมุดแยกประเภทท่ัวไป จากนั้นตรวจสอบความถูกต้องของข้ันตอนด้วยการจัดทํางบทดลอง เพื่อป้องกันความผิดพลาดท่ี อาจจะเกิดข้ึนในขั้นตอนต่อไป ในบทต่อไปจะเป็นการปรับปรุงรายการและการปิดบัญชีเพ่ือความ สมบูรณ์แบบของข้อมลู กอ่ นท่จี ะจดั ทาํ งบการเงนิ

111 แบบฝึกหัด บทที่ 2 กระบวนการทางการบัญชี ข้อ 1. รายการต่อไปนี้ให้ระบุว่า รายการใดเป็นสินทรัพย์หมุนเวียน (CA) สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน (NCA) หน้ีสินหมุนเวียน (CL) หนี้สินไม่หมุนเวียน (NCL)ส่วนของเจ้าของ (OE) รายได้ (R) ค่าใชจ้ า่ ย (E)โดยให้ใชอ้ ักษรยอ่ เป็นภาษาองั กฤษแทน ........CA....1. วัสดุสน้ิ เปลือง .................2. อาคารสาํ นกั งาน .................3. คา่ ไฟฟ้าค้างจา่ ย .................4. ลกู หนี้การคา้ .................5. เครอื่ งปรับอากาศ .................6. รายได้จากการนวด .................7. ต๋วั เงินจ่ายอายุ 6 เดือน .................8. ต๋วั เงินรับอายุ14 เดอื น .................9. อปุ กรณส์ ํานกั งาน ................10. เงนิ สด .................11. รถยนต์ ................12. ทด่ี ิน .................13. เงนิ ฝากธนาคาร ................14. อาคารสํานักงาน .................15. เงนิ ลงทุนช่ัวคราว ................16. สนิ คา้ คงเหลอื .................17. เครอื่ งจักร ................18. คา่ นํ้าประปาคา้ งจ่าย .................19. ค่าวัสดสุ ้นิ เปลือง ................20. รายไดจ้ ากการกาํ จัดหนู .................21. ถอนใชส้ ่วนตัว ................21. ดอกเบ้ยี รับ ข้อ 2. น.ส.นวลพรรณได้เปิดกิจการให้บริการขนส่ง ชื่อ “นวลพรรณ ทรานสปอร์ต” โดยได้นํา สนิ ทรัพย์ต่างๆมาลงทุนในวนั ท่ี 1 ม.ิ ย. 2557 และมรี ายการคา้ ตา่ งๆเกิดขน้ึ ใหท้ า 1. วเิ คราะหร์ ายการคา้ โดยใสเ่ ครื่องหมาย (เพิม่ ข้ึน) หรือ  (ลดลง) ระบุชอื่ บญั ชีและ จํานวนเงิน 2. บันทกึ รายการในสมุดขั้นตน้ (สมุดรายวนั ท่ัวไป) 2557 ม.ิ ย. 1 เงินสด 200,000 บาท รถบรรทุก 875,000 บาท เจา้ หน้ี 100,000 บาท วเิ คราะห์ สินทรัพย์..... จํานวน...2...รายการ ช่ือบัญชีคือ.....เงินสด 200,000 บาท รถบรรทุก 875,000 บาท รวม 1,075,000 บาท หน้ีสนิ .....จาํ นวน..1....รายการช่ือบัญชีคือ.....เจา้ หนี้ 100,000 บาท............... ส่วนของเจ้าของ....จาํ นวน...1.. รายการช่อื บญั ชีคอื ........ทนุ 975,0000 บาท

112 6 รบั เงนิ สดเปน็ รายได้จากการขนส่ง 10,000 บาท วิเคราะห์ สินทรัพย.์ ..... จาํ นวน........รายการ ชื่อบญั ชีคือ............................................... หนี้สนิ ......จํานวน........รายการ ชื่อบญั ชีคอื ..................................................... 15 สว่ นของเจ้าของ......จํานวน........รายการ ช่ือบญั ชคี ือ....................................... วเิ คราะห์ ซ้ือเคร่ืองคอมพิวเตอร์และเครื่องพิมพ์เพ่ือเก็บข้อมูลลูกค้า 50,000 บาทจ่ายเงิน สด 35,000 บาท ที่เหลอื 15,000 บาท ขอค้างไว้ ม.ิ ย. 28 สินทรพั ย์...... จํานวน........รายการ ช่อื บัญชคี ือ.............................................. วเิ คราะห์ สินทรัพย.์ ..... จํานวน........รายการ ช่ือบญั ชคี ือ............................................... หนสี้ นิ ...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบัญชีคือ................................................... 28 สว่ นของเจา้ ของ...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบัญชีคือ..................................... วิเคราะห์ ชําระหนใ้ี หเ้ จ้าหนีท้ ค่ี ้างจากวนั ท่ี 15 มิ.ย. เปน็ เงินสด สนิ ทรัพย.์ ..... จํานวน........รายการ ชื่อบัญชีคือ............................................... 2557 หนส้ี นิ ...... จํานวน........รายการ ช่ือบัญชีคอื ................................................... มิ.ย. 30 สว่ นของเจ้าของ...... จํานวน........รายการ ช่ือบัญชีคือ...................................... วิเคราะห์ จ่ายคา่ นํา้ มันรถ 2,500 บาท เปน็ เงนิ สด สินทรัพย์...... จํานวน........รายการ ชอ่ื บัญชคี ือ............................................... หนี้สนิ ......จํานวน........รายการ ช่ือบัญชีคอื ..................................................... สว่ นของเจา้ ของ...... จํานวน........รายการ ช่ือบัญชีคอื ..................................... จ่ายเงนิ เดือนพนกั งาน 2 คน เปน็ เงินสด 25,000 บาท สินทรัพย.์ ..... จาํ นวน........รายการ ช่อื บัญชคี ือ............................................... หนส้ี ิน......จํานวน........รายการชื่อบญั ชีคือ..................................................... สว่ นของเจ้าของ...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบัญชีคอื ..................................... ข้อ 3. ถ้านายประจินมีสินทรัพย์ท้ังส้ินจํานวน 20,000 บาท หน้ีสินทั้งส้ินจํานวน 19,999 บาท ถามวา่ นายประจนิ จะมสี ่วนของเจา้ ของอยู่จํานวนเทา่ ไร ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

113 ข้อ 4. นายเกียรติศักดิ์ ได้เปิดร้านบริการเช่ารถยนต์ ชื่อ “ซิโก้ คาร์เร้นท์” โดยได้นําสินทรัพย์และ หน้สี นิ ตา่ งๆมาลงทุนในวันท่ี 1 พ.ย. 2557 และมรี ายการคา้ ตา่ งๆเกิดขึน้ ดังน้ี ให้ทา 1. วเิ คราะห์รายการค้าโดยใสเ่ ครอ่ื งหมาย (เพม่ิ ข้ึน) หรือ  (ลดลง) ระบุชอ่ื บญั ชแี ละ จํานวนเงิน 2. บนั ทึกรายการในสมดุ ขน้ั ต้น (สมดุ รายวนั ทัว่ ไป) 2557 พ.ย. 1 เงินสด 600,000 บาท เงินฝากธนาคาร 20,000 บาท อาคาร 800,000 บาท ทดี่ ิน 1,000,000 บาท เงนิ ก-ู้ ธนาคารไทยกรุง 1,000,000 บาท วเิ คราะห์ สนิ ทรัพย.์ ..... จาํ นวน........รายการ ชอ่ื บญั ชีคือ.............................................. …………………………………………………………………………………….. หนส้ี ิน......จํานวน........รายการ ชอ่ื บญั ชีคือ.................................................... สว่ นของเจ้าของ...... จํานวน........รายการ ชื่อบญั ชีคือ..................................... 4 ซื้อรถยนต์ 2 คนั ๆละ 600,000 บาท เปน็ เงนิ เช่ือ วิเคราะห์ สินทรัพย์...... จาํ นวน........รายการ ชือ่ บญั ชีคือ............................................... หนี้สิน...... จาํ นวน........รายการ ชื่อบัญชีคือ................................................... สว่ นของเจา้ ของ...... จํานวน........รายการ ชื่อบัญชีคือ..................................... 8 ซ้อื เครื่องตกแต่งสาํ นักงานเป็นเงินสด 50,000 บาท วเิ คราะห์ สินทรัพย.์ ..... จํานวน........รายการ ชอื่ บญั ชคี ือ............................................... สนิ ทรัพย์...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบัญชคี ือ............................................... หนส้ี ิน...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบญั ชีคือ................................................... ส่วนของเจ้าของ...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบัญชีคือ..................................... พ.ย. 15 รบั เงินเปน็ รายได้จากการเช่ารถ 50,000 บาท วเิ คราะห์ สนิ ทรัพย.์ ..... จาํ นวน........รายการ ชื่อบญั ชคี ือ............................................... หน้ีสิน......จํานวน........รายการ ชือ่ บญั ชีคือ..................................................... ส่วนของเจา้ ของ...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบัญชีคือ..................................... 20 จ่ายชําระหนี้ค่ารถยนต์ 200,000 บาท เป็นเช็ค วิเคราะห์ สินทรพั ย์...... จาํ นวน........รายการ ช่ือบัญชคี ือ............................................... หนีส้ ิน......จํานวน........รายการ ชื่อบญั ชีคือ..................................................... สว่ นของเจ้าของ......จํานวน........รายการ ชอื่ บญั ชคี ือ.......................................

114 ข้อ 5. นายชาญได้เปิดกิจการรับกําจัดหนูช่ือร้าน “หนูหาย” ในวันท่ี 1 ม.ค. 2557 หนูเป็นพาหะ ของโรคร้ายหลายชนิดอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของสมาชิกในครอบครัว การให้บริการ กาํ จัดหนอู ยา่ งมอื อาชพี ทจี่ ะชว่ ยปอ้ งกันอนั ตรายจากหนูได้ โดยกําหนดเลขท่ีบัญชีไวด้ ังนี้ ชือ่ บญั ชี เลขท่บี ัญชี ชอื่ บญั ชี เลขท่บี ญั ชี เงินสด 101 ลกู หนี้ 102 วสั ดุส้นิ เปลือง 103 อปุ กรณ์ 104 เจ้าหนี้ 201 ทนุ -นายชาญ 301 ถอนใช้ส่วนตวั 302 รายได้กําจัดหนู 401 คา่ เชา่ ร้าน 501 รายไดอ้ ืน่ 402 ค่าพาหนะ 502 คา่ นํา้ คา่ ไฟฟา้ 503 2557 ม.ค. 1 นายชาญไดน้ าํ เงนิ สด 250,000 บาท และเจ้าหนี้ 99,000 มาลงทนุ 2 ซอื้ เครอื่ งไลห่ นูในนาและไลห่ นูในหอ้ งเครอ่ื งยนต์ เปน็ เงนิ สด 60,000 บาท 4 จา่ ยเงนิ สดซ้ือเหยือ่ กาํ จัดหนู 22,000 บาท (วัสดสุ ้นิ เปลือง) 5 ชําระหนี้ให้เจ้าหน้ี 50,000 บาท 6 จ่ายค่าเชา่ ร้าน 1,500 บาท 10 จา่ ยค่าพาหนะ 2,000 บาท 25 รับเงนิ สดจากการใหบ้ ริการกาํ จัดหนู 22,000 บาท 30 นายชาญนาํ เงินสดของรา้ นไปซ้ือของใช้ส่วนตัวจาํ นวน 1,500 บาท 31 มลี กู คา้ มาใชบ้ รกิ ารกาํ จัดหนจู ํานวน 1,000 บาท แต่ยังไม่จา่ ยเงนิ ใหท้ า 1. บนั ทึกรายการในสมุดขัน้ ต้น (สมุดรายวนั ท่ัวไป) 2. ผ่านรายการจากสมดุ ขัน้ ต้น (สมดุ รายวนั ทวั่ ไป)ไปยงั สมดุ ขน้ั ปลาย (สมุดแยกประเภท ทวั่ ไป) 3. งบทดลอง

115 ข้อ 6. นางสาวรชั นกไดเ้ ปดิ กิจการช่ือ “เมย์บรกิ าร” เพ่ือใหบ้ รกิ ารจัดงานต่างๆ มรี ายการค้า ดงั นี้ 2557 ม.ค. 1 นางสาวรัชนกนาํ เงินสด 200,000 บาท มาลงทนุ 2 ซอื้ เครื่องใชส้ าํ นกั งานเป็นเงนิ เชื่อ 25,000 บาท จากร้านทรพั ย์สริ ี 8 กจิ การนําเงินสดของกจิ การไปฝากธนาคารจํานวน 50,000 บาท 10 จา่ ยคา่ เช่ารา้ น 2,000 บาท และซื้อวสั ดสุ าํ นกั งาน 500 บาท 15 รับเงินสดเป็นรายได้จากการจัดงานบวช 2,500 บาท และนําเงินสดไปฝาก ธนาคารทันที 19 จา่ ยชาํ ระหนค้ี ่าเคร่อื งใชส้ ํานักงานเป็นเชค็ มลู ค่า 25,000 บาท 20 จ่ายค่าพาหนะเพือ่ ไปตดิ ต่องานกบั ลูกคา้ 200 บาท 26 ส่งใบเรียกเก็บเงินไปให้นางสาวณิชชาอร เป็นรายได้จากการรับจ้างจัดงานข้ึน บ้านใหม่ จํานวน 12,000 บาท กิจการได้รับเงินสดมา 4,000 บาท ที่เหลือ นางสาวณิชชาอร ขอค้างไว้ก่อน 25 จา่ ยคา่ นํา้ -ค่าไฟฟา้ 850 บาท 31 นางสาวรัชนก นําเงนิ สด 4,000 บาท ไปใช้ส่วนตัว และในวันน้ีกิจการได้รับชําระ หนี้จากนางสาวณิชชาอรจํานวนเงิน 8,000 บาท และได้นําเงินที่ได้จากนางสาว ณชิ ชาอร ไปฝากธนาคาร ผงั บัญชขี อง “เมยบ์ รกิ าร” เงินสด 101 เจ้าหน้ี 201 301 เงินฝากธนาคาร 102 ทนุ -เมย์ 302 ลูกหน้ี 103 ถอนใชส้ ่วนตัว 401 402 วัสดสุ ํานกั งาน 104 รายไดจ้ ากการรบั จ้าง 502 เครอ่ื งใช้สํานักงาน 105 รายได้อ่นื 504 ค่าเช่ารา้ น 501 คา่ พาหนะ ค่านา้ํ ค่าไฟฟ้า 503 คา่ ใช้จ่ายเบด็ เตล็ด ให้ทา 1. บนั ทกึ บญั ชใี นสมดุ รายวนั ทั่วไป 2. ผา่ นรายการจากสมุดรายวันทวั่ ไป ไปสมดุ แยกประเภททวั่ ไป 3. จดั ทํางบทดลอง

บทที่ 3 การปรับปรุงรายการและการจดั ทากระดาษทาการ เม่ือกิจการไดจ้ ัดทาบัญชีตามข้นั ตอนจนกระท่ังมาถึงการจัดทางบทดลอง ซึ่งการจัดทางบ ทดลองทาขึ้นเพื่อพิสูจน์ความถูกต้องในการบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีคู่ และหากมี ข้อผิดพลาดเกิดข้ึนจะได้แก้ไขได้ในทันทีก่อนท่ีจะดาเนินการในข้ันตอนต่อไป ในการจัดทางบ ทดลองนั้นจะนายอดคงเหลือจากสมุดบัญชีแยกประเภทท่ัวไป มาเรียงตามลาดับตามเลขที่บัญชี เริ่มจากหมวดสินทรัพย์ หน้ีสิน ส่วนของเจ้าของ รายได้ สิ้นสุดท่ีค่าใช้จ่าย จากน้ันรวมจานวนเงิน ในแต่ละด้าน ด้านเดบิตจะต้องมียอดรวมเท่ากับด้านเครดิต ซ่ึงงบทดลองมีประโยชน์คือพิสูจน์ ความถูกตอ้ งในการบันทึกบญั ชีตามหลกั การบญั ชีคู่ หลังจากท่ีงบทดลองลงตัวแล้ว จะมีรายการหลายรายการของกิจการท่ีอาจยังไม่สมบูรณ์ หรอื ยังไม่ไดบ้ ันทึกบญั ชี กิจการต้องตรวจสอบและทาการบนั ทึกบัญชีให้ถูกต้องเป็นปัจจุบัน ฉะน้ัน ข้ันตอนหลังจากจัดทางบทดลองแล้ว คือการปรับปรุงรายการ เพ่ือให้เกิดความสมบูรณ์ของข้อมูล ทางบญั ชกี อ่ นที่จะสรปุ ผลการดาเนินงานและฐานะทางการเงินของกิจการ การปรบั ปรงุ รายการทางบัญชี เด็กหญิงรักเรียนซ้ือปากกามาไว้ใช้เขียน โดยจ่ายเงินสด 20 บาทในวันที่ 15 พฤษภาคม 2557 ซึ่งเป็นวันเปิดภาคเรียน สามารถวิเคราะห์รายการค้านี้ได้ว่า สินทรัพย์เพิ่มขึ้นคือปากกา 20 บาท และสินทรพั ยล์ ดลงคือเงนิ สด 20 บาท และเมื่อถึงวันปิดภาคเรียนคือวันที่ 30 กันยายน 2557 ปากกายังสามารถใช้งานได้ ณ ขณะนี้คือวันปิดภาคเรียน ปากกายังคงมีมูลค่า 20 บาท เหมือน เมอื่ วันเปดิ ภาคเรียนหรอื ไม่ เดก็ หญงิ รกั เรยี นได้รับรถจกั รยานสีชมพูเป็นของขวัญวนั เกดิ จากคณุ พ่อคณุ แม่ เด็กหญิง รกั เรียนดีใจมาก เพราะรถจักรยานสวยและใหม่เอี่ยม เด็กหญิงรักเรียนขับขี่มันทุกวันหลังเลิกเรียน จนกระท่ังเวลาผ่านไป 1 ปี เด็กหญิงรักเรียนสังเกตเห็นว่า รถจักรยานของเธอสีซีดลง มีรอยถลอก ณ ขณะนี้คือวันท่ีครบ 1 ปีหลังจากได้รับรถจักรยาน รถจักรยานยังคงสภาพใหม่เอ่ียมเหมือนเดิม ทุกประการหรือไม่

117 Charles T. Horngren, Walter T. Harrison, Jr. and M. Suzanne Oliver. (2012: 159) ให้ความเห็นว่า รายการปรับปรุงเป็นตัวกาหนดรายได้ในช่วงเวลาที่กิจการได้รับรู้แล้วและ ค่าใช้จ่ายที่เกิดข้ึนในช่วงเวลานั้น รายการปรับปรุงยังทาให้บัญชีสินทรัพย์และบัญชีหนี้สินเป็น ปัจจบุ ันดว้ ย การปรบั ปรุงมีความจาเป็นท่จี ะต้องวดั 2 อย่าง คอื 1. กาไรสุทธิ (ขาดทนุ ) ในงบกาไรขาดทนุ และ 2. สนิ ทรพั ยแ์ ละหนี้สนิ ในงบดุล จากความหมายข้างต้นจะเห็นได้ว่า การปรับปรุงรายการทางบัญชีมีความจาเป็นมาก โดยเฉพาะกับผลกาไรหรือขาดทุนสุทธิ จะต้องพิจารณาจากบัญชีรายได้และบัญชีค่าใช้จ่ายของ กิจการ ซง่ึ จะสง่ ผลไปยงั สินทรพั ย์ หนสี้ ินและส่วนของเจา้ ของในงบแสดงฐานะการเงิน เนื่องจากว่ากจิ การต้องบันทึกบญั ชที ันทีท่เี กดิ การเปลย่ี นแปลงในมูลคา่ ของบัญชีสินทรัพย์ บัญชีหน้สี ิน บญั ชีส่วนของเจา้ ของ บัญชีรายได้และบัญชีค่าใช้จ่าย ถึงแม้จะยังไม่ได้รับเงินสดหรือ ยังไม่ได้จ่ายเงินสดก็ตาม ส่งผลให้กิจการต้องปรับปรุงรายการให้ถูกต้องตรงตามความเป็นจริงที่ เกดิ ข้ึน กอ่ นที่จะทาการปิดบัญชี ถ้าหากไม่ได้ปรับปรุงรายการผลกาไรหรือขาดทุนของกิจการก็จะ ไม่ถกู ต้องดว้ ยเชน่ กนั ซึง่ การบนั ทึกข้อมูลทางบัญชีจะต้องบันทึกตามเกณฑ์คงค้าง คือบันทึกบัญชี ตามเหตกุ ารณ์ท่เี กิดข้นึ จริงไมว่ ่าจะไดร้ บั เงินสดหรือจ่ายเงนิ สดหรอื ไม่ เม่ือถึงเวลาที่กิจการต้องสรุปข้อมูล กิจการต้องตรวจสอบข้อมูลทั้งหมดว่า มีรายการใดที่ ยังไม่ได้บันทึกบัญชีหรือมีรายการใดที่บันทึกบัญชีไว้แล้วแต่ยังไม่สมบูรณ์หรือไม่ กิจการต้องนา ขอ้ มูลดงั กลา่ วมาทาการปรบั ปรุงรายการเพื่อความสมบูรณข์ องข้อมูล รายการปรับปรุง รายการปรับปรุง หมายถึง การบันทึกบัญชีรายการต่างๆให้สมบูรณ์ในวันส้ินงวดก่อนท่ี จะทาการปิดบัญชี ซึ่งหมายถึง รายการท่ีได้บันทึกบัญชีไว้แล้วหรือรายการที่ยังไม่ได้บันทึกบัญชี โดยเฉพาะบัญชีรายได้และบัญชีค่าใช้จ่าย ซ่ึงส่งผลโดยตรงไปยังการรายงานผลการดาเนินงานที่ ถูกต้องของกจิ การ เจ้าของกจิ การจะต้องกาหนดว่า ช่วงเวลานานเท่าใดท่ีเจ้าของกิจการต้องการทราบข้อมูล ที่เกิดข้ึนจากการดาเนินงานและฐานะการเงินของกิจการ เจ้าของกิจการจะต้องกาหนดช่วง ระยะเวลาน้ีข้ึนมา อาจเป็น 1 เดือน 3 เดือน 6 เดือน หรือ 12 เดือน ตามความเหมาะสมและตาม ความจาเปน็ เพ่ือสรุปผลจากการดาเนินงานและฐานะการเงินของกิจการ เช่น กิจการหนึ่งกาหนด ระยะเวลาท่ีจะสรุปผลเป็นเวลา 12 เดือน โดยเริ่มเปิดดาเนินงานในวันที่ 1 มกราคม 2557 กิจการ จะดาเนินงานตามปกติ จนถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2557 กิจการจะนาข้อมูลที่เกิดข้ึนเฉพาะใน

118 ช่วงเวลาน้ีมาสรุปว่า การดาเนินงานเป็นอย่างไรและมีฐานะการเงินเป็นอย่างไรบ้าง การสรุปนี้ หมายถึง “การปิดบญั ช”ี ข้นั ตอนการปรบั ปรงุ รายการในวันส้ินงวด รายการค้า วิเคราะห์รายการค้า รายการเปดิ บญั ชี บันทึกรายการค้าใน สมุดรายวนั ทั่วไป ปิดบญั ชใี นสมุด ผา่ นรายการจาก รายวันทั่วไปและ สมุดรายวนั ทั่วไปไป สมดุ แยกประเภท สมดุ แยกประเภท ทวั่ ไป ท่วั ไป งบการเงนิ งบทดลอง กระกาษทาการ ปรับปรงุ รายการใน 10 ช่อง สมุดรายวนั ทัว่ ไปและ ผา่ นรายการไปสมุด แยกประเภทท่วั ไป ภาพท่ี 3.1 ขนั้ ตอนการปรับปรุงรายการในวันสิน้ งวด การปรับปรุงรายการ มขี ั้นตอน ดงั นี้ 1. บันทึกรายการปรับปรงุ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 2. นารายการที่ได้ปรับปรุงแล้วจากสมุดรายวันท่ัวไปผ่านรายการไปสมุดบัญชีแยก ประเภททัว่ ไป 3. คานวณหายอดคงเหลือของบัญชีต่างๆในสมุดบัญชีแยกประเภททั่วไปใหม่อีกคร้ัง ด้วยดินสอ และนายอดคงเหลอื นนั้ ไปจดั ทา “กระดาษทาการ 10 ช่อง” หากเป็นเช่นน้ีแล้ว ปากกาและรถจักรยานของเด็กหญิงรักเรียนหลังจากถูกใช้งานไปแล้ว มูลค่าจะต้องลดลงและมูลค่าที่ลดลงน้ีคือประโยชน์ที่เด็กหญิงรักเรียนได้รับแล้ว หมายความว่า มูลค่าการใช้งานท่ีลดลงของปากกาและรถจักรยานคือการเกิดข้ึนของค่าใช้จ่าย ตัวอย่างนี้คือ

119 ความจาเป็นท่ีจะตอ้ งมกี ารปรับปรุงรายการทัง้ ปากกาและรถจักรยาน เพ่ือให้ได้มูลค่าที่แท้จริงของ สินทรัพย์ทั้งสองรายการนั่นเอง การดาเนินธุรกิจก็มีความจาเป็นต้องปรับปรุงรายการในลักษณะ เช่นน้ี เพอ่ื ความถกู ตอ้ งและเปน็ ปจั จุบันของข้อมลู ตัวอย่าง 3-1 กิจการหน่ึงเริ่มเปิดดาเนินงานในวันท่ี 1 มกราคม 2557 โดยกิจการได้กาหนดว่า เมื่อดาเนินงานครบ 1 ปี กิจการจะต้องสรุปผลว่าการดาเนินงานเป็นอย่างไรและมีฐานะการเงิน เปน็ อยา่ งไรบ้าง วนั ต้นงวด วันส้ินงวด รอบระยะเวลาดาเนนิ งานที่ 1 วันท่ี 1 มกราคม 2557 วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2557 รอบระยะเวลาดาเนนิ งานท่ี 2 วนั ที่ 1 มกราคม 2558 วันท่ี 31 ธันวาคม 2558 ตามตัวอย่างนี้ วนั เปิดกิจการเปน็ วนั แรกมีเพียงวันเดยี วคือ วันที่ 1 มกราคม 2557 เจ้าของ กิจการนาสินทรัพย์ หน้ีสินต่างๆมาลงทุน จากน้ันกิจการจะดาเนินงานตามปกติ จนกระท่ังถึงวันท่ี 31 ธันวาคม 2557 ซ่ึงเป็นวันสิ้นงวด กิจการต้องปิดบัญชี เพ่ือสรุปข้อมูลในปี 2557 ว่า ผลการ ดาเนินงานเป็นอย่างไรและมีฐานะการเงินเป็นอย่างไรบ้างจากน้ันกิจการจะดาเนินงานต่อในรอบ ระยะเวลาท่ี 2 คือ วันที่ 1 มกราคม 2558 โดยเจ้าของกิจการนาสินทรัพย์ หน้ีสินและส่วนของ เจ้าของจากปี 2557 มาดาเนินงานต่อในปี 2558 กิจการจะดาเนินการตามปกติ จนกระท่ังถึงวันที่ 31 ธนั วาคม 2558 กจิ การตอ้ งปดิ บญั ชี เพือ่ สรปุ ข้อมูลในปี 2558 และจะเป็นเช่นนี้ไปเร่ือยๆ ในบท นี้จะอธิบายถงึ การปรับปรุงรายการก่อนท่จี ะทาการปดิ บัญชี ประเภทของรายการปรบั ปรุง 2. รายไดร้ บั ลว่ งหน้า 4. รายได้คา้ งรบั 1. ค่าใช้จา่ ยจ่ายล่วงหนา้ 6. คา่ เส่ือมราคา 3. ค่าใชจ้ ่ายคา้ งจ่าย 5. หนี้สงสัยจะสูญ 7. วัสดสุ ิน้ เปลอื งใชไ้ ป คา่ ใช้จา่ ยจ่ายลว่ งหนา้ (Prepaid Expenses) ดวงสมร อรพินท์, กชกร เฉลิมกาญจนา, แพร กีระสุนทรพงษ์, ปริญดา มณีโรจน์ และ สมพงษ์ พรอุปถัมภ์ (2556: 105) แสดงความเห็นว่า ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า หมายถึง รายการท่ี กจิ การจา่ ยเงินสดออกไปลว่ งหนา้ กอ่ นเพอื่ ประโยชนท์ กี่ ิจการจะได้รับในอนาคต ค่าใช้จ่ายล่วงหน้า ถอื เปน็ สนิ ทรัพย์หมุนเวยี นท่จี ะปรากฏในงบแสดงฐานะการเงิน วิธีการปรับปรุงรายการน้ีข้ึนอยู่กับ

120 วิธีการบันทึกบัญชีรายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า ซึ่งมีอยู่ 2 วิธี คือ 1)บันทึกเป็นสินทรัพย์ 2) บันทกึ เป็นคา่ ใช้จ่าย ตามความหมายข้างตน้ หากพิจารณาความหมายของ คา่ ใช้จา่ ย จะพบวา่ ค่าใชจ้ า่ ย หมายถงึ “การท่สี ินทรพั ย์ลดลงเพอ่ื ให้ได้รับประโยชน์ ณ ขณะนัน้ ส่งผลให้ส่วน ของเจา้ ของลดลง แตต่ อ้ งไมใ่ ชก่ ารลดทนุ ของเจ้าของ” เม่อื ค่าใช้จ่าย มีคาว่า “จ่ ายล่วงหน้า” จะมี ความหมาย ดังนี้ ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า หมายถึง รายการที่กิจการได้จ่ายเงินไปแล้วเพ่ือที่จะได้รับ ประโยชน์จากสิ่งน้ันในอนาคต ให้ต้ังช่ือรายการนี้โดยใช้ชื่อของค่าใช้จ่ายท่ีเกิดข้ึน และมีคาว่า “จ่ายล่วงหน้า” ต่อทา้ ยเปน็ “ค่าใช้จ่ายจ่ายลว่ งหน้า” เม่ือถึงวันส้ินงวดหากกิจการยังไม่ได้รับประโยชน์หรือได้รับประโยชน์แล้วแต่ยังรับ ประโยชนไ์ ม่ครบ ต้องปรับปรงุ รายการเพื่อความถูกต้องของข้อมูล พิจารณาได้ 2 รปู แบบ ดังน้ี รูปแบบที่ 1 กิจการจ่ายเงินสดไปแล้ว เพ่ือจะได้รับประโยชน์จากสิ่งนั้นในอนาคต โดย บนั ทกึ บัญชีไวเ้ ป็นค่าใชจ้ า่ ยจา่ ยลว่ งหนา้ ซงึ่ มคี วามหมายเปน็ สนิ ทรพั ย์ ดังนี้ สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 11 เครดิต พ.ศ.25x7 รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต บญั ชี บาท สต xxx - วนั จ่าย ค่าใชจ้ ่ายจา่ ยลว่ งหนา้ 1xx xxx - เงนิ สด เงินสด 1xx บันทกึ จา่ ยค่าใชจ้ ่ายลว่ งหนา้ วันส้นิ งวด ค่าใชจ้ า่ ย (ระบชุ ่ือของค่าใช้จา่ ย) 5xx xxx - คา่ ใชจ้ ่ายจ่ายลว่ งหน้า 1xx xxx - บันทึกค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจริงตั้งแต่ วันทจ่ี า่ ยเงินถึงวนั สน้ิ งวด เม่อื ถึงวนั สนิ้ งวดกิจการต้องตรวจสอบว่าตั้งแต่วันที่กิจการจ่ายเงินสดจนถึงวันสิ้นงวดของ กิจการนับเป็นระยะเวลาเท่าใด เพ่ือกิจการจะได้บันทึกบัญชีจานวนเงินที่กิจการได้รับประโยชน์ แลว้ เปน็ ค่าใชจ้ ่ายทเี่ กิดข้ึนจริงของกิจการและบันทึกบัญชีว่าค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้าท่ีบันทึกไว้เป็น สนิ ทรพั ยน์ นั้ มมี ลู คา่ ลดลงเทา่ ใด

121 ตวั อย่าง 3-1 บริษัท หนูหาย จากัด รับจ้างจากัดหนู บริษัทตกลงทาสัญญาว่าจ้างกิจการแห่งหนึ่ง ให้เป็นท่ีปรึกษาด้านการบัญชีให้กับกิจการเป็นเวลาหนึ่งปี ในวันที่ 1 สิงหาคม 2557 จนถึงวันท่ี 1 สงิ หาคม 2558 โดยกจิ การจ่ายเงนิ สดในวนั นี้ 24,000 บาท กิจการปดิ บัญชใี นวันท่ี 31 ธนั วาคม 5 เดือน 7 เดอื น 1 ส.ค. 57 31 ธ.ค. 57 1 ส.ค. 58 สมดุ รายวันทว่ั ไป หนา้ 20 เดบิต เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ บาท สต บาท สต 24,000 - 2557 บัญชี 24,000 - ส.ค. 1 คา่ ปรึกษาจ่ายลว่ งหน้า 111 10,000 - เงินสด 101 10,000 - จ่ายเงินเปน็ ค่าปรึกษาเป็นเวลา 1 ปี (1 ส.ค. 57- 1 ส.ค. 58) ธ.ค. 31 ค่าปรึกษา 511 ค่าปรกึ ษาจา่ ยลว่ งหน้า 111 บันทกึ ค่าปรกึ ษาท่เี กดิ ข้ึนจริง 5 เดือน (1 ส.ค. 57- -31 ธ.ค. 57) การผา่ นรายการจากสมดุ รายวันทว่ั ไปมาบันทึกในสมุดบญั ชแี ยกประเภทท่ัวไป พ.ศ. รายการ บญั ชี ค่าปรกึ ษาจ่ายล่วงหน้า เลขท่ีบญั ชี 111 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ส.ค. 1 เงินสด บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - รว.10 24,000 - ธ.ค. 31 คา่ ปรึกษา รว.20 10,000 - 14,000 บญั ชี ค่าปรกึ ษา เลขทีบ่ ัญชี 511 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 ค่าปรึกษา รว.20 10,000 - จ่ายล่วงหน้า 10,000

122 การแสดงรายการบางส่วนในงบการเงิน บรษิ ทั หนูหาย จากัด งบกาไรขาดทนุ สาหรับงวด 1 ปี ส้ินสุดวนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 รายได้ : หน่วย : บาท คา่ ใชจ้ า่ ย : 10,000 ค่าปรกึ ษา หนว่ ย : บาท 14,000 บรษิ ทั หนูหาย จากัด งบแสดงฐานะการเงิน วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 สินทรัพยห์ มนุ เวียน : สินทรัพย์ คา่ ปรกึ ษาจา่ ยลว่ งหน้า อธบิ าย กจิ การจ่ายเงนิ สดสาหรับอนาคต 1 ปี 24,000 บาท ต้องคานวณหาว่า 1. ค่าปรึกษาท่เี กดิ ข้นึ จรงิ ต้ังแตว่ นั ท่ี 1 ส.ค. 2557 - 31 ธ.ค. 2557 เป็นเวลา 5 เดือน = 24,000 x 5/12 = 10,000 บาท 2. คา่ ปรึกษาจ่ายลว่ งหน้าสาหรับอนาคต ตงั้ แตว่ ันท่ี 1 ม.ค.2558 - 1 ส.ค. 2558 เป็นเวลา 7 เดือน = 24,000 x 7/12 = 14,000 บาท 3. กจิ การบันทกึ บญั ชไี ว้แลว้ ในวันท่ี 1 ส.ค. 2557เป็นค่าปรึกษาจ่ายล่วงหน้า (สินทรัพย์) เป็นเวลา 1 ปี หรือ 12 เดือน เวลาผ่านมาจนถึงวันส้ินงวด คือ 1 ส.ค. 2557 ถึง 31 ธ.ค. 2557 ต้อง บันทึกบัญชีด้านเดบิตว่าเกิดค่าปรึกษาเป็นค่าใช้จ่ายท่ีข้ึนจริง 5 เดือน และบันทึกด้านเครดิตลด จานวนค่าปรกึ ษาจา่ ยลว่ งหน้าทบี่ ันทึกไว้ 12 เดอื น ให้ลดลง 5 เดอื น ดว้ ยเชน่ กัน 4. สรุปวา่ ในวันสน้ิ งวด วนั ที่ 31 ธ.ค. 2557 กิจการมีค่าใช้จ่ายท่ีเกิดขึ้นจริงคือค่าปรึกษา = 10,000 บาท และ สนิ ทรัพยท์ ่ียงั ได้รบั บริการไม่ครบ คือ คา่ ปรึกษาจ่ายล่วงหน้า = 14,000 บาท

123 รูปแบบท่ี 2 กิจการจ่ายเงินสดไปแล้วในขณะที่ยังไม่ได้รับประโยชน์ แต่กิจการได้บันทึก บัญชวี ่าเป็นค่าใชจ้ ่ายของกิจการ ดังนี้ สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 11 เดบิต เครดิต พ.ศ.25x7 รายการ เลขท่ี บาท สต บาท สต บญั ชี xxx - วันจ่ายเงิน คา่ ใชจ้ ่าย (ระบชุ อ่ื ของค่าใชจ้ า่ ย) 5xx xxx - สด เงินสด 1xx xxx - xxx - บั น ทึ ก จ่ า ย ค่ า ใ ช้ จ่ า ย ล่ ว ง ห น้ า แ ต่ บนั ทกึ ไวเ้ ป็นค่าใช้จ่าย วันสนิ้ งวด ค่าใช้จ่ายจา่ ยลว่ งหน้า 1xx คา่ ใช้จ่าย 5xx บันทึกค่าใช้จ่ายที่เกิดข้ึนจริงต้ังแต่ วนั ทจี่ า่ ยเงนิ ถึงวันสน้ิ งวด เมอื่ กจิ การไดบ้ ันทกึ การจา่ ยเงนิ สดสาหรับการได้รับประโยชน์ในอนาคตแล้ว แต่กิจการยัง ไม่ได้รับประโยชน์จากค่าใช้จ่ายนี้แต่อย่างใด จึงยังไม่ควรบันทึกเป็นค่าใช้จ่ายในทันที ดังน้ัน กจิ การตอ้ งตรวจสอบว่าต้ังแต่วันที่กิจการจ่ายเงินสดจนถึงวันส้ินงวดของกิจการนับเป็นระยะเวลา เท่าใด และตั้งแต่วันส้ินงวดจนถึงวันที่ครบกาหนดของการจ่ายล่วงหน้าเป็นระยะเวลาเท่าใด เพื่อ กิจการจะได้บันทึกบัญชีจานวนเงินที่กิจการได้รับประโยชน์ในอนาคตเป็นสินทรัพย์และบันทึก บญั ชีลดจานวนค่าใชจ้ า่ ยท่ไี ดบ้ ันทึกไว้แลว้ ตัวอย่าง 3-2 บริษัท หนูหาย จากัด รับจ้างจากัดหนู ได้ตกลงทาสัญญาว่าจ้างกิจการแห่งหนึ่งให้ เป็นที่ปรึกษาด้านบัญชีให้กับกิจการเป็นเวลาหน่ึงปี ในวันท่ี 1 สิงหาคม 2557 ถึงวันที่ 1 สิงหาคม 2558 โดยกจิ การจา่ ยเงนิ สด 24,000 บาท กิจการปดิ บญั ชีในวันท่ี 31 ธนั วาคม ของทกุ ปี 5 เดอื น 7 เดือน 1 ส.ค. 57 31 ธ.ค. 57 1 ส.ค. 58

124 สมุดรายวนั ท่ัวไป หนา้ 10 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต บาท สต 24,000 - 2557 บัญชี 24,000 - 14,000 - ส.ค. 1 ค่าปรึกษา 511 14,000 - เงนิ สด 101 จ่ายเงนิ เป็นค่าปรกึ ษาเป็นเวลา 1 ปี (1 ส.ค. 57- 1 ส.ค. 58) ธ.ค. 31 ค่าปรึกษาจ่ายลว่ งหน้า( 24,000*5 / 12 ) 111 ค่าปรึกษา 511 บันทึกค่าปรึกษาจ่ายล่วงหน้าสาหรับ อนาคตอีก 7 เดือน การผา่ นรายการจากสมดุ รายวันทัว่ ไปมาบนั ทึกในสมดุ บญั ชีแยกประเภทท่วั ไป บญั ชี ค่าปรกึ ษาจา่ ยลว่ งหนา้ เลขท่ีบญั ชี 111 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ธ.ค. 31 ค่าปรึกษา รว.10 14,000 - - 14,000 บญั ชี คา่ ปรกึ ษา เลขท่ีบญั ชี 511 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ส.ค. 1 เงินสด รว.10 24,000 - ธ.ค. 31 คา่ ปรึกษา รว.1 14,000 - 10,000 จา่ ยล่วงหน้า

125 การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงนิ บรษิ ทั หนูหาย จากัด งบกาไรขาดทุน สาหรับงวด 1 ปี สนิ้ สุดวนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 หนว่ ย : บาท รายได้ : ค่าใช้จ่าย : คา่ ปรึกษา บริษัท หนหู าย จากัด 10,000 งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 หน่วย : บาท สนิ ทรพั ย์ สนิ ทรัพยห์ มุนเวยี น : คา่ ปรกึ ษาจา่ ยล่วงหนา้ 14,000 อธบิ าย กิจการจ่ายเงินสดสาหรบั อนาคต 1 ปี 24,000 บาท ตอ้ งคานวณหาว่า 1. ค่าปรึกษาท่ีเกิดขึ้นจริงต้ังแต่วันท่ี 1 ส.ค. 2557- 31 ธ.ค. 2557 เป็นเวลา 5 เดือน = 24,000 x 5/12 = 10,000 บาท 2. คา่ ปรกึ ษาจ่ายล่วงหน้าสาหรบั อนาคตต้ังแต่วันท่ี 1 ม.ค.2558- 1 ส.ค. 2558 เป็นเวลา 7 เดือน = 24,000 x 7/12 = 14,000 บาท 3. กิจการบันทึกบัญชีไว้แล้วเป็นค่าปรึกษา (ค่าใช้จ่าย) เป็นเวลา 1 ปี หรือ 12 เดือน เวลาผ่านมาตงั้ แต่ 1 ส.ค. 2557 จนถึงวันสิ้นงวดวันที่ 31 ธ.ค. 2557 ต้องบันทึกบัญชีด้านเดบิตว่า เกดิ ค่าปรกึ ษาจา่ ยลว่ งหน้าสาหรบั อนาคตอกี 7 เดือน ทีก่ ิจการยงั ไม่ได้รับประโยชน์และบันทึกด้าน เครดิตลดจานวนค่าปรกึ ษาที่ไดบ้ ันทึกบัญชไี ว้เปน็ คา่ ใชจ้ า่ ยเป็นเวลา 7 เดือน เพ่ือที่จะได้เหลือเป็น ค่าใชจ้ า่ ย 5 เดอื น 4. สรุปว่า วันส้ินงวด ณ วันท่ี 31 ธ.ค. 2557 กิจการมี ค่าใช้จ่าย คือค่าปรึกษาท่ีเกิดขึ้น จรงิ = 10,000 บาทและ สินทรพั ย์ คือ คา่ ปรกึ ษาจา่ ยลว่ งหนา้ = 14,000 บาท ข้อสังเกต จะเห็นว่าไม่ว่าจะได้บันทึกบัญชีไว้ตามรูปแบบท่ี 1 หรือรูปแบบที่ 2 เม่ือได้ปรับปรุง รายการในวันสน้ิ งวดแล้ว ผลลัพธจ์ ะมีค่าเท่ากนั

126 รายได้รับลว่ งหน้า (Deferred Income) สมนึก เอ้อื จริ ะพงษพ์ ันธ์ และ สมเดช โรจนค์ รุ เี สถียร (2552: 205) ให้ความเห็นว่า รายได้รับล่วงหน้า หมายถึง รายได้ท่ีกิจการได้รับมาไม่ว่าจะเป็นเงินสดหรือเงินฝากธนาคาร หรือ เงินมัดจาค่าบริการ โดยท่ีจานวนเงินท่ีได้รับนั้นมีภาระผูกพันกับกิจการท่ีจะต้องให้บริการหรือ ผลประโยชน์กับบุคคลอ่ืนในงวดบัญชีถัดไป ซ่ึงในส่วนที่เป็นภาระผูกพันกับกิจการในงวดบัญชี ตอ่ ๆไป นั้นกค็ ือ รายไดท้ ก่ี จิ การไดร้ ับล่วงหนา้ ตามความหมายขา้ งตน้ หากพิจารณาความหมายของ รายได้ จะพบว่า รายได้ หมายถงึ “การท่ีสนิ ทรัพยเ์ พิ่มขน้ึ เพราะการให้บรกิ ารหรือจากการขายสินค้า ส่งผล ให้สว่ นของเจ้าของเพ่ิมขึน้ แต่ต้องไม่ใช่ทุนท่ีเจ้าของนามาลง” เมื่อรายได้มีคาว่า “รับล่วงหน้า” จะ มีความหมาย ดังน้ี รายได้รับล่วงหน้า หมายถึง รายการท่ีกิจการได้รับเงินสดมาแล้วในขณะท่ีกิจการยัง ไม่ได้ให้บริการจะถือเป็นรายได้ไม่ได้ ให้บันทึกบัญชีเป็นภาระ (หนี้สิน) ของกิจการ โดยเครดิต รายได้รับล่วงหน้า หมายความว่า กิจการมีภาระท่ีจะต้องให้บริการในอนาคต ให้ตั้งชื่อรายการน้ี ตามรายไดท้ ่เี กดิ ขนึ้ และเตมิ คาวา่ “รบั ลว่ งหนา้ ” ตอ่ ทา้ ย พจิ ารณาได้ 2 รูปแบบ ดงั น้ี รปู แบบท1ี่ กิจการรับเงินสดมาแลว้ แต่ยงั ไม่ได้ให้บรกิ าร กิจการบนั ทกึ บญั ชีเป็นหนส้ี ินของกิจการ สมุดรายวันทัว่ ไป หน้า 1 พ.ศ.25xx รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี บาท สต บาท สต วันรับเงินสด เงินสด 1xx xxx - รายไดร้ บั ล่วงหน้า (หน้ีสิน) 2xx xxx - บนั ทกึ รายได้รบั ล่วงหนา้ วนั สน้ิ งวด รายได้รับลว่ งหนา้ 2xx xxx - รายได้ (รายได)้ 4xx xxx - บันทึกรายไดท้ เ่ี กิดข้ึนจริงต้ังแต่วันที่รับ เงนิ ถงึ วันส้ินงวด เม่ือถึงวันสิ้นงวดกิจการต้องตรวจสอบว่าต้ังแต่วันท่ีกิจการได้รับเงินสดจนถึงวันสิ้นงวด ของกิจการนับเป็นระยะเวลาเท่าใด เพื่อกิจการจะได้บันทึกบัญชีจานวนเงินที่กิจการได้ให้บริการ แล้วเป็นรายได้ทเ่ี กดิ ข้นึ ตามจรงิ ของกจิ การและบันทึกบญั ชีว่ารายได้รับล่วงหน้าท่ีเคยบันทึกไว้เป็น ภาระ (หนี้สิน) มมี ลู คา่ ลดลง

127 ตัวอย่าง 3-3 บริษัท หนูหาย จากัด รับจ้างจากัดหนู ได้รับเงินสด 6,000 บาทจากการทาสัญญา ว่าจ้างให้กาจัดหนูเป็นเวลา 6 เดือน กิจการปิดบัญชีวันที่31 ธันวาคม ของทุกปี สัญญาจ้างเริ่ม วันที่ 1 กันยายน 2557 ดงั นี้ 4 เดือน 2 เดอื น 1 ก.ย. 57 31 ธ.ค. 57 1 มี.ค. 58 สมุดรายวันท่วั ไป หน้า 11 พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 2557 บัญชี บาท สต บาท สต ก.ย. 1 เงินสด 111 6,000 - รายไดก้ าจัดหนรู ับลว่ งหนา้ 211 6,000 - รับเงินเป็นรายได้กาจัดหนูสาหรับ ระยะเวลา 6 เดือน (1ก.ย.57-1ม.ี ค.58) ธ.ค. 31 รายได้กาจัดหนรู บั ลว่ งหน้า 211 4,000 - รายไดก้ าจัดหนู 411 4,000 - บันทึกรายได้ท่ีเกิดข้ึนจริงจานวน 4 เดอื น (1ก.ย.57-31ธ.ค.57) การผา่ นรายการจากสมุดรายวันทวั่ ไปมาบนั ทึกในสมุดบัญชแี ยกประเภททั่วไป บัญชี รายได้กาจดั หนูรับล่วงหน้า เลขทบ่ี ญั ชี 211 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 รายไดก้ าจดั หนู รว.11 4,000 - ก.ย. 1 เงนิ สด รว.1 6,000 - 2,000 บัญชี รายได้กาจดั หนู เลขท่บี ญั ชี 411 พ.ศ. รายการ ห น้ า เดบิต พ.ศ. รายการ ห น้ า เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - - ธ.ค. 31 รายได้กาจัดหนู รว.11 4,000 - รับลว่ งหนา้ 4,000

128 การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงิน หน่วย : บาท 4,000 บริษทั หนหู าย จากัด งบกาไรขาดทนุ สาหรับงวด 1 ปี สิ้นสดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 รายได้ : รายไดก้ าจัดหนู บริษทั หนูหาย จากัด งบแสดงฐานะการเงนิ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 สนิ ทรพั ย์ หน่วย : บาท หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หุ้น 2,000 หนีส้ นิ หมุนเวียน : รายไดก้ าจัดหนูรบั ล่วงหน้า อธิบาย กิจการรับเงนิ สดสาหรับอนาคต 6 เดอื น จานวน 6,000 บาท ตอ้ งคานวณว่า 1. รายได้ท่ีเกิดข้ึนจริงตั้งแต่วันที่ 1 ก.ย. 2557- 31 ธ.ค. 2557 เวลา 4 เดือน = 6,000 x 4/6 = 4,000 บาท 2. รายได้รับล่วงหน้าสาหรับอนาคต ตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค.2558 - 1 มี.ค. 2558 เป็นเวลา 2 เดอื น = 24,000 x 7/12 = 2,000 บาท 3. กจิ การบันทกึ บัญชีไว้แลว้ เป็นรายไดร้ ับล่วงหน้า (หน้ีสิน) เป็นเวลา 6 เดือน ในวันท่ีรับ เงินสด เวลาผ่านมาจนถึงวันสิ้นงวด ต้องบันทึกบัญชีด้านเดบิตว่ารายได้รับล่วงหน้าลดลง 4 เดือน และบันทึกด้านเครดิตว่าเกิดรายได้ค่าปรึกษาขึ้นจริงเป็นรายได้ที่เกิดขึ้นจริง จานวน 4 เดือน เช่นกัน 4. สรปุ ว่า วนั สิน้ งวด วันที่ 31 ธ.ค. 2557 กิจการมีรายได้กาจัดหนู = 4,000 บาท ถือเป็น รายได้ของกิจการ กิจการมีภาระ (หนี้สิน) ท่ีต้องให้บริการในอนาคตอีก 2 เดือน คือ รายได้รับ ลว่ งหน้า = 2,000 บาท

129 รูปแบบที่ 2 กิจการรบั เงนิ สดมาแลว้ แต่ยงั ไม่ไดใ้ ห้บรกิ าร แต่บนั ทึกบญั ชไี ว้เป็นรายได้ของกิจการ สมดุ รายวันท่ัวไป หน้า 1 เดบิต เครดิต พ.ศ. 25xx รายการ เลขที่ บาท สต บาท สต บญั ชี xxx - วนั รบั เงนิ สด เงินสด 1xx xxx - รายได้ (ระบุช่ือของรายได้) 4xx xxx - xxx - บันทกึ รายได้ วนั สิน้ งวด รายได้ (ระบุชื่อของรายได)้ 4xx รายได้รับล่วงหน้า 2xx บันทึกรายได้ที่จะต้องให้บริการใน อนาคต เม่ือถึงวันส้ินงวดกิจการต้องตรวจสอบว่าต้ังแต่วันที่กิจการได้รับเงินสดจนถึงวันสิ้นงวด ของกิจการนับเป็นระยะเวลาเท่าใด เพื่อกิจการจะได้บันทึกบัญชีรายได้รับล่วงหน้าที่กิจการต้อง ใหบ้ ริการในอนาคตเป็นจานวนเท่าใดและบันทึกลดยอดบัญชีรายได้ที่ได้บันทึกบัญชีเป็นรายได้ไว้ แลว้ ท้งั จานวน ตัวอย่าง 3-4 บริษัท หนูหาย จากัด รับจ้างกาจัดหนู ได้รับเงินสด 6,000 บาท จากการทาสัญญา ว่าจ้างให้กาจัดหนูเป็นเวลา 6 เดือน กิจการปิดบัญชีในวันท่ี 31 ธันวาคม สัญญาจ้างเริ่มวันที่ 1 กันยายน 2557 ถงึ วันท่ี 1 มนี าคม 2558 ดังน้ี 4 เดือน 2 เดือน 31 ธ.ค. 57 1 ก.ย. 57 1 ม.ี ค. 58

130 พ.ศ. สมดุ รายวันทัว่ ไป เลขที่ เดบิต หนา้ 11 2557 รายการ บญั ชี บาท สต เครดิต ก.ย. 1 111 6,000 - บาท สต เงินสด 411 ธ.ค. 31 รายไดก้ าจัดหนู 2,000 - 6,000 - 411 รับเงินเปน็ รายได้สาหรับเวลา 6 เดอื น 211 2,000 - รายไดก้ าจดั หนู รายไดก้ าจดั หนูรบั ล่วงหนา้ บันทึกรายไดท้ ่ีต้องให้บริการอีก 2 เดอื น การผ่านรายการจากสมดุ รายวันท่วั ไปมาบันทึกในสมุดบัญชีแยกประเภททวั่ ไป บัญชี รายไดก้ าจดั หนูรบั ล่วงหนา้ เลขท่บี ญั ชี 211 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 รายได้กาจัดหนู รว.11 2,000 - 2,000 บัญชี รายได้กาจดั หนู เลขทบี่ ญั ชี 411 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ 2557 บญั ชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต ธ.ค. 31 ร า ย ไ ด้ ก า จั ด รว.11 2,000 - ก.ย. 1 เงินสด บัญชี บาท - หนูรับล่วงหน้า รว.11 6,000 - 4,000

131 การแสดงรายการบางส่วนในงบการเงนิ หนว่ ย : บาท บรษิ ทั หนูหาย จากัด 4,000 งบกาไรขาดทุน สาหรับงวด 1 ปี ส้นิ สุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 รายได้ : รายไดก้ าจดั หนู บรษิ ัท หนหู าย จากัด หน่วย : บาท งบแสดงฐานะการเงนิ 2,000 วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 สินทรพั ย์ หนี้สินและส่วนของผูถ้ ือหนุ้ หนี้สนิ หมนุ เวียน : รายได้กาจัดหนรู บั ลว่ งหนา้ อธิบาย กจิ การรับเงินสดสาหรับอนาคต 6 เดอื น จานวน 6,000 บาท ตอ้ งคานวณหาว่า 1. รายได้ที่เกิดขึ้นจริงต้ังแต่วันท่ี 1 ก.ย. 2557 - 31 ธ.ค. 2557 เป็นเวลา 4 เดือน = 6,000 x 4/6 = 4,000 บาท 2. รายได้รับล่วงหน้าสาหรับอนาคต วันที่ 1 ม.ค.2558 - 1 มี.ค. 2558 เป็นเวลา 2 เดือน = 24,000 x 7/12 = 2,000 บาท 3. กจิ การบันทึกบญั ชไี ว้แลว้ เปน็ รายได้ (รายได)้ ในวันที่รับเงินสดเป็นเวลา 6 เดือน เวลา ผ่านมาจนถึงวันส้ินงวด ต้องบันทึกบัญชีด้านเดบิตว่ารายได้ลดลง 2 เดือน และบันทึกด้านเครดิต ว่าเกดิ รายไดร้ บั ล่วงหนา้ (หนส้ี นิ ) สาหรบั อนาคต 2 เดือน 4. สรุปว่า วันส้ินงวด วันที่ 31 ธ.ค. 2557 กิจการมี รายได้ คือรายได้ = 4,000 บาทและ หนส้ี ิน คอื รายได้รบั ล่วงหนา้ = 2,000 บาท ข้อสังเกต จะเห็นว่าไม่ว่าจะได้บันทึกบัญชีไว้ตามรูปแบบท่ี 1 หรือรูปแบบที่ 2 เม่ือได้ปรับปรุง รายการแลว้ ผลลพั ธ์จะมีค่าเท่ากัน

132 ค่าใชจ้ ่ายค้างจ่าย (Accrued Expenses) สมนึก เอื้อจิระพงษ์พันธ์ และ สมเดช โรจน์คุรีเสถียร (2552: 207) ให้ความเห็นว่า คา่ ใชจ้ ่ายค้างจา่ ย หมายถึง บริการหรอื สิทธิประโยชน์อ่ืนที่กิจการได้รับหรือได้ใช้ประโยชน์แล้ว ใน งวดบัญชีน้ันแต่กิจการก็ยังมิได้ทาการบันทึกรายการไว้ในสมุดบัญชี ดังน้ัน เมื่อถึงวันสิ้นงวด กิจการจึงต้องทาการปรับปรุง โดยบันทึกค่าใช้จ่ายและค่าใช้จ่ายค้างจ่าย ซ่ึงค่าใช้จ่ายค้างจ่ายน้ี จะถือเป็นหนส้ี นิ หมุนเวยี นชนดิ หน่งึ ของกจิ การ ตามความเห็นข้างต้น จะเห็นว่า ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย หมายถึง ค่าใช้จ่ายท่ีเกิดข้ึนในงวด นน้ั ซ่งึ กิจการได้รับประโยชน์แลว้ แตก่ ิจการยังไมไ่ ดจ้ า่ ยเงนิ และยังไม่ได้บันทึกบัญชี หมายความว่า กิจการมีค่าใช้จ่ายเกิดขึ้นพร้อมกับหน้ีสิน และการบันทึกบัญชีรายการหน้ีสิน กิจการควรตั้งช่ือ หน้สี นิ โดยใช้ช่อื ค่าใชจ้ ่ายนัน้ ๆ เพยี งแคเ่ ติมคาว่า “ค้างจ่าย” ต่อท้ายลงไป เช่น ค่าไฟฟ้า จะเป็น ค่า ไฟฟ้าคา้ งจ่าย ค่าเช่า จะเปน็ ค่าเช่าคา้ งจ่าย เปน็ ต้น ปรบั ปรุงรายการ ดงั น้ี สมดุ รายวันทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 25xx บญั ชี บาท สต บาท สต วันส้นิ งวด คา่ ใชจ้ า่ ย (ระบุชอ่ื ของค่าใช้จ่าย) 5xx xxx - คา่ ใชจ้ า่ ยค้างจา่ ย 2xx xxx - บันทึกค่าใช้จ่ายค้างจ่าย(ระบุชื่อของ ค่าใชจ้ ่าย) ตัวอย่าง 3-5 บริษัท นราพรสปากระเป๋า จากัด รับจ้างดูแลทาความสะอาดกระเป๋า พบว่า เม่ือ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 ซึ่งเป็นวันปิดบัญชีของกิจการ พบว่ากิจการยังไม่ได้จ่ายค่าไฟฟ้าจานวน 1,500 บาท และกจิ การยังไมไ่ ดบ้ นั ทึกบญั ชีรายการน้ี สมดุ รายวนั ทั่วไป หน้า 15 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2557 บญั ชี บาท สต บาท สต ธ.ค. 31 ค่าไฟฟ้า 505 1,500 - ค่าไฟฟา้ ค้างจ่าย 204 1,500 - บนั ทึกคา่ ไฟฟา้ ค้างจ่าย

133 การผ่านรายการจากสมุดรายวนั ทั่วไปมาบันทึกในสมุดบญั ชีแยกประเภทท่วั ไป บญั ชี ค่าไฟฟ้าค้างจ่าย เลขทบ่ี ญั ชี 204 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 ธ.ค. 31 คา่ ไฟฟา้ รว.15 1,500 - พ.ศ. รายการ บญั ชี คา่ ไฟฟา้ พ.ศ. 1,500 เลขทบ่ี ญั ชี 505 2557 2557 รายการ หนา้ เดบิต หนา้ เครดิต ธ.ค. 31 ค่าไฟฟา้ คา้ งจา่ ย บัญชี บาท - บัญชี บาท - รว.15 1,500 - 1,500 หนว่ ย : บาท การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงนิ xxxx 1,500 บรษิ ัท นราพรสปากระเป๋า จากดั งบกาไรขาดทนุ หนว่ ย : บาท สาหรบั งวด 1 ปี ส้ินสดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 1,500 รายได้ : รายไดท้ าความสะอาดกระเป๋า คา่ ใชจ้ า่ ย : ค่าไฟฟา้ บรษิ ัท นราพรสปากระเป๋า จากดั งบแสดงฐานะการเงิน วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 สนิ ทรัพย์ หน้สี นิ และส่วนของผู้ถือหุ้น หน้สี นิ หมุนเวยี น ค่าไฟฟ้าค้างจ่าย

134 อธิบาย กิจการยังไม่ได้บันทึกค่าไฟฟ้าและยังไม่ได้ชาระเงินสด จึงเกิด ค่าไฟฟ้า (ค่าใช้จ่าย)= 1,500 บาท และคา่ ไฟฟา้ ค้างจา่ ย (หนส้ี นิ ) = 1,500 บาท ตัวอย่าง 3-6 วันท่ี 1 มีนาคม 2557 บริษัท นราพรสปากระเป๋า จากัด ได้ขอยืมเงินนายประยุช 120,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 6 % ต่อปี เป็นเวลา 3 ปี โดยกิจการจะต้องจ่ายดอกเบี้ยให้กับนาย ประยุชปีละ 2 คร้ัง คือทุกวันที่ 1 มีนาคม และวันที่ 1 กันยายน และวันท่ี 1 กันยายน 2557 กิจการ ไดจ้ า่ ยดอกเบีย้ งวดแรกแล้ว 3,600 บาท กิจการปิดบัญชใี นวันที่ 31 ธนั วาคม วิเคราะห์โจทย์ กิจการต้องจ่ายดอกเบี้ยให้นายประยุช คือ “ดอกเบี้ยจ่าย” เป็นค่าใช้จ่ายของ กจิ การ คานวณดอกเบี้ยต่อปีโดย 120,000 x 6 % = 7,200 บาทจ่ายดอกเบ้ียปีละ 2 ครั้งๆ ละ 7,200 / 2 = 3,600 บาท จ่ายงวดแรกแล้ววันท่ี 1 กันยายน 2557=7,200 / 2 = 3,600 บาท กิจการ ได้จ่ายดอกเบ้ียไปแล้วในวันท่ี 1 ก.ย. 2557 แต่เมื่อถึงวันสิ้นงวด 31 ธ.ค. 2557 กิจการต้องบันทึก บัญชีดอกเบี้ยจ่ายท่ีเกิดขึ้นตามจริง คือ ท่ีเกิดข้ึนตั้งแต่วันที่ 1 ก.ย. 2558 ถึงวันท่ี 31 ธ.ค. 2557 เปน็ เวลา 4 เดือน แต่กจิ การยงั ไม่ไดจ้ า่ ยเงนิ เพราะยังไม่ถึงกาหนดตามท่ีตกลงกันไว้กิจการจึงต้อง บนั ทึกบัญชดี อกเบย้ี คา้ งจา่ ย (หน้สี ิน) คานวณโดย 7,200x 4 / 12 = 2,400 บาท ปรับปรุงดงั น้ี สมดุ รายวันทั่วไป หนา้ 25 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต บาท สต 2557 บญั ชี 2,400 - 2,400 - ธ.ค. 31 ดอกเบ้ยี จา่ ย 503 ดอกเบยี้ ค้างจ่าย 203 บันทึกดอกเบ้ียจ่ายท่ีเกิดข้ึนจริง 4 เดอื น ( 1 ก.ย. ถึง 31 ธ.ค. 2557) การผ่านรายการจากสมดุ รายวันทัว่ ไปมาบันทึกในสมุดบญั ชแี ยกประเภททั่วไป บัญชี ดอกเบ้ยี ค้างจา่ ย เลขท่บี ญั ชี 203 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 ดอกเบี้ยจา่ ย รว.25 2,400 - 2,400

135 พ.ศ. รายการ บญั ชี ดอกเบ้ียจ่าย รายการ เลขทบ่ี ัญชี 503 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต ก.ย. 1 เงนิ สด บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 ดอกเบีย้ คา้ งจ่าย รว.20 3,600 - รว.25 2,400 - 6,000 การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงิน หน่วย : บาท บรษิ ัท นราพรสปากระเป๋า จากัด xxxx งบกาไรขาดทนุ 6,000 สาหรับระยะเวลา 1 ปี ส้ินสดุ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 รายได้ : รายได้ทาความสะอาดกระเปา๋ คา่ ใชจ้ ่าย : ดอกเบย้ี จ่าย (3,600+2,400) บรษิ ทั นราพรสปากระเป๋า จากัด งบแสดงฐานะการเงิน วันท่ี 31 ธนั วาคม 2557 สินทรพั ย์ หน่วย : บาท หน้ีสินและส่วนผู้ถือห้นุ 2,400 หน้ีสนิ หมนุ เวียน ดอกเบ้ียคา้ งจา่ ย อธิบาย ดอกเบี้ยจ่าย (ค่าใช้จ่าย) ที่เกิดขึ้นจริง = 2,400 บาท แต่กิจการยังไม่ได้จ่ายดอกเบ้ียค้าง จ่าย (หนส้ี นิ ) = 2,400 บาท

136 รายไดค้ ้างรบั (Accrued Revenues) อรุณี อย่างธารา, อรสา วีระประดิษฐ์, สุพิชญ์ชญา เหล่าธรรมทัศน์ และ วิภาดา ตันติ ประภา (2557: 5-2) ให้ความหมายว่า รายได้ค้างรับคือบริการท่ีกิจการได้ให้ลูกค้าเสร็จเรียบร้อย แล้ว แต่ลูกค้ายังมิได้ชาระเงิน ซ่ึงในกรณีน้ีทางบัญชีถือว่ารายได้เกิดขึ้นแล้วแต่ลูกค้าติดหน้ี ถ้า กิจการสง่ ใบแจง้ หน้ขี อเรยี กเกบ็ เงนิ จากลูกค้าแล้ว จากความหมายข้างตน้ จะเหน็ ว่า รายได้ค้างรับ หมายความว่า รายได้ท่ีกิจการได้ให้บริการแล้วแต่กิจการยังไม่ได้รับเงิน ดังนั้น ผู้ท่ียังไม่จ่ายเงินให้กิจการจะต้องกลายมาเป็นลูกหนี้ของกิจการซ่ึงถือเป็นบัญชีสินทรัพย์ บันทึกบัญชีด้านเดบิตและบันทึกบัญชีด้านเครดิตว่ากิจการได้ให้บริการแล้วเป็นบัญชีรายได้ของ กิจการ เพื่อความสะ ดวก จึงควรตั้ง ชื่อบัญชีลูกหนี้ตามรายไ ด้น้ันๆแล้วเติมคาว่า “คา้ งรบั ” ลงไปเปน็ “รายไดค้ า้ งรับ” ปรบั ปรุง ดังนี้ สมุดรายวันทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 25xx บญั ชี บาท สต บาท สต วนั สน้ิ งวด รายได้ค้างรับ(ระบุช่ือของรายได้+ค้างรับ) 1xx xxx - รายได้ (ระบชุ อ่ื ของรายได้) 4xx xxx - บนั ทึกรายไดท้ ใ่ี หบ้ รกิ ารแลว้ แต่ยังไม่ได้รับ เงิน ตัวอย่าง 3-7 ในปี 2557 บริษัท หนูหาย จากัด ได้แบ่งบริเวณหน้าร้านให้ผู้อื่นเช่า แต่กิจการยัง ไม่ได้รับค่าเช่า 2,000 บาท และกิจการยังไม่ได้บันทึกบัญชีรายการน้ี กิจการปิดบัญชีทุกวันท่ี 31 ธนั วาคม สมดุ รายวนั ทว่ั ไป หน้า 11 พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 2557 บัญชี บาท สต บาท สต ธ.ค. 31 รายได้ค่าเช่าคา้ งรบั 111 2,000 - รายไดค้ ่าเช่า 411 2,000 - บันทึกรายได้ท่ีให้บริการแล้วแต่ยังไม่ได้ รับเงิน

137 พ.ศ. รายการ บัญชี รายไดค้ า่ เช่าค้างรับ รายการ เลขที่บัญชี 111 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต ธ.ค. 31 รายไดค้ า่ เชา่ บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - รว.11 2,000 - 2,000 บัญชี รายไดค้ ่าเชา่ เลขที่บญั ชี 411 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - - ธ.ค.31 รายได้ค่าเช่า รว.11 2,000 - คา้ งรับ 2,000 อธิบาย กิจการมีรายค่าเชา่ (รายได)้ =2,000 บาท และรายไดค้ ่าเช่าคา้ งรบั (สนิ ทรัพย์)=2,000 บาท การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงนิ บรษิ ัท หนูหาย จากัด งบกาไรขาดทนุ สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สน้ิ สดุ วันที่ 31 ธันวาคม 2557 หน่วย : บาท รายได้ : รายไดค้ ่าเช่า 2,000 ค่าใชจ้ ่าย : บรษิ ทั หนูหาย จากัด งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 หน่วย : บาท สนิ ทรัพย์ สนิ ทรพั ย์หมนุ เวยี น : รายไดค้ า่ เชา่ คา้ งรบั 2,000

138 ตัวอย่าง 3-8 วันที่ 1 มีนาคม 2557 บริษัท นราพรสปากระเป๋า จากัด นาเงินสดไปฝากธนาคาร 120,000 บาท อัตราดอกเบย้ี 3% ต่อปี โดยธนาคารจะจ่ายดอกเบี้ยให้กับกิจการปีละ 2 ครั้งคือทุก วันท่ี 1 มกราคม และวันท่ี 1 กรกฎาคม กิจการปิดบญั ชที ุกวันที่ 31 ธันวาคม วิเคราะห์โจทย์ กิจการนาเงินสดไปฝากธนาคาร ดังนั้นกิจการจะได้รับผลตอบแทนคือ “ดอกเบ้ียรับ” คานวณดอกเบ้ียต่อปีโดย 120,000 x 3 % = 3,600 บาท รับดอกเบย้ี ปีละ 2 ครัง้ = 3,600 / 2= 1,800 บาท งวดแรก วันที่ 1 กรกฎาคม 2557 รับดอกเบ้ีย = 1,200 บาท เพราะกิจการนาเงินสดไป ฝากตั้งแตว่ ันท่ี 1 ม.ี ค. – 1 ก.ค.=120,000 x 3 %x 4/12 แต่เม่ือถึงวันสิ้นงวด 31 ธ.ค. 2557 กิจการต้องบันทึกบัญชี รายได้ท่ีเกิดข้ึนจริง คือ “ดอกเบ้ียรับ” ท่ีเกิดขึ้นต้ังแต่วันท่ี 1 กรกฎาคม 2557 ถึงวันท่ี 31 ธันวาคม 2557 เป็นเวลา 6 เดือน แต่กิจการยังไม่ได้รับเงินสดในวันน้ี เพราะยังไม่ถึงกาหนดตามที่ตกลงกันไว้ แต่กิจการต้องบันทึก บัญชรี ายการน้ีโดย สมดุ รายวันทว่ั ไป หน้า 25 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต บาท สต 2557 บญั ชี 1,800 - 1,800 - ธ.ค. 31 ดอกเบี้ยคา้ งรบั 105 ดอกเบ้ยี รับ 402 บันทึกดอกเบ้ียรับท่ีเกิดขึ้นจริงเป็นเวลา 6 เดือน ( 1 ก.ค. – 31 ธ.ค. 2557 ) การผ่านรายการจากสมดุ รายวันท่ัวไปมาบนั ทึกในสมุดบัญชแี ยกประเภทท่วั ไป พ.ศ. รายการ บญั ชี ดอกเบ้ียคา้ งรับ รายการ เลขท่บี ญั ชี 105 2557 ธ.ค. 31 ดอกเบ้ยี รบั หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - 1,800 รว.25 1,800 -

139 บัญชี ดอกเบ้ียรับ เลขทบ่ี ญั ชี 402 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ก.ค. 1 เงินสด รว.15 1,200 - ธ.ค. 31 ดอกเบ้ียค้าง รว.25 1,800 - รบั 3,000 การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงนิ บรษิ ัท นราพรสปากระเป๋า จากดั งบกาไรขาดทุน สาหรับระยะเวลา 1 ปี สน้ิ สุดวนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 รายได้ : หนว่ ย : บาท ดอกเบยี้ รบั (1,200+1,800) 3,000 คา่ ใช้จ่าย : บริษทั นราพรสปากระเป๋า จากดั งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 31 ธันวาคม 2557 สินทรพั ย์ หน่วย : บาท สินทรพั ย์หมุนเวียน : xx เงนิ สด 1,800 ดอกเบยี้ คา้ งรบั