ວິຊາບັນຊີແລະການເງິນ

366 งบทดลองหลังปรบั ปรุง บริษทั ปญั ญาชน จากัด งบทดลอง (หลังปรับปรุง) วันที่ 31 มกราคม 2557 ชือ่ บญั ชี เลขที่ เดบติ เครดิต เงนิ สด บัญชี บาท - บาท - เงินฝากธนาคาร สินคา้ คงเหลอื (ปลายงวด) 101 46,910 - วัสดสุ านักงาน อปุ กรณส์ านกั งาน 102 50,000 - ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อุปกรณ์สานกั งาน เจ้าหนอ้ี ืน่ 104 1,385 - คา่ สาธารณปู โภคค้างจ่าย ทนุ หนุ้ สามัญ 105 1,500 - กาไร(ขาดทุน)สะสม รวม 106 30,000 - 106.1 500 - 202 30,000 - 203 2,000 - 301 100,000 - 302 2705 - 132,500 - 132,500 -

367 ตัวอย่าง 5-15 ต่อไปน้ีเป็นรายการท่ีเกิดขึ้นของบริษัท ปัญญาชน จากัด ดาเนินงานในการซ้ือขาย สินคา้ กจิ การบันทกึ บญั ชีสินคา้ อยา่ งต่อเนอ่ื ง ดงั น้ี 2557 จดทะเบียนและออกจาหน่ายหุ้นสามัญ 1,000 หุ้น ในราคาตามมูลค่าหุ้นละ ม.ค. 1 100 บาท และในวันนน้ี าเงนิ สดไปฝากธนาคาร 90,000 บาท ซอื้ อุปกรณส์ านักงานเปน็ เงนิ เชือ่ 30,000 บาท 2 ซือ้ วัสดสุ านักงานเป็นเงนิ สด 5,000 บาท 3 7 ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อจากบริษัท เอมิกา จากัด จานวน 51,000 บาท ได้รับส่วนลด การค้า 1 % เง่ือนไขในการชาระหนี้ 1/15, n/45 โดยตกลงว่ากิจการจะรับผิดชอบค่า 11 ขนสง่ สินค้าเอง จานวน 150 บาท ซึง่ กจิ การได้จา่ ยเงินแล้ว ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือให้ น.ส.อรวิลาศ ราคาทุน 30,000 บาท ราคาขาย 41,200 13 บาท ใหส้ ่วนลดการค้า 3 % เง่อื นไขในการชาระหน้ี 3/10,n/60 โดยตกลงว่ากิจการจะ 21 รบั ผดิ ชอบ ค่าขนสง่ สนิ ค้าเอง กิจการจ่ายค่าขนสง่ สินค้าเปน็ เงนิ สดแล้ว 120 บาท 22 ขายสนิ คา้ เป็นเงินสดให้ นายวเรศ ราคาทุน 18,750 บาท ราคาขาย 25,000 บาท 30 รับชาระหน้ีจาก น.ส. อรวลิ าศ ท้งั หมด 31 ชาระหน้ีให้บรษิ ทั เอมกิ า จากดั ทงั้ หมด จ่ายเงินเดอื นใหพ้ นักงาน 12,000 บาท รับใบแจ้งหนี้ค่าสาธารณูปโภค 2,000 บาท ขอ้ มลู เพ่ิมเตมิ ในวันสิ้นงวด 1. คิดค่าเส่อื มราคาอปุ กรณ์ 20 % ต่อปี 2. ตรวจนบั วัสดสุ านกั งาน พบวา่ คงเหลือ 1,500 บาท

368 ผังบัญชี ชื่อบญั ชี เลขท่บี ัญชี ชอื่ บัญชี เลขท่บี ญั ชี เงินสด 401 เงนิ ฝากธนาคาร 101 ขายสนิ คา้ 402 ลูกหนี้การคา้ 403 ค่าเผื่อหน้สี งสัยจะสูญ 102 รับคืนสินค้าและส่วนลด 501 สนิ คา้ คงเหลอื 502 วสั ดสุ านกั งาน 103 ส่วนลดจ่าย 503 อุปกรณส์ านักงาน 504 103.1 ต้นทุนขาย ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อปุ กรณส์ านกั งาน 505 104 ค่าขนส่งออก 506 เจา้ หนกี้ ารคา้ เจา้ หน้ีอน่ื 105 เงินเดอื น คา่ สาธารณปู โภคคา้ งจ่าย ทนุ หุน้ สามัญ 106 คา่ เสือ่ มราคา-อุปกรณ์ กาไรสะสม กาไรขาดทุน สานกั งาน 106.1 ค่าสาธารณูปโภค 201 วัสดุสานักงานใช้ไป 202 203 301 302 303

369 การบันทึกรายการในสมดุ รายวนั ทั่วไป สมุดรายวนั ทัว่ ไป หน้า 1 เดบิต เครดิต วนั เดือนปี รายการ เลขท่ี 100,000 - 2557 บัญชี 100,000 - ม.ค. 1 เงินสด 101 ทนุ หนุ้ สามัญ 301 จดทะเบียน 1,000 หุ้น ห้นุ ละ 100 บาท เงินฝากธนาคาร 102 50,000 - 50,000 - เงนิ สด 101 นาเงนิ สดฝากธนาคาร 2 อปุ กรณส์ านักงาน 106 30,000 - 30,000 - เจา้ หนี้อนื่ 202 ซื้ออุปกรณส์ านักงานเปน็ เงนิ เชอ่ื 3 วัสดุสานกั งาน 105 5,000 - เงินสด 101 5,000 - ซอ้ื วัสดสุ านกั งานเปน็ เงินสด 7 สินค้าคงเหลือ (51,000 - (51,000x1%)) 104 50,490 - 50,490 - เจ้าหนีก้ ารคา้ 201 ซ้อื สนิ ค้าเปน็ เงนิ เชื่อ สนิ คา้ คงเหลือ 104 150 150 เงินสด 101 จา่ ยค่าขนส่งสนิ ค้าท่ีซื้อ 11 ลูกหนี้การค้า 103 40,376 - 40,376 - ขายสินค้า 401 ขายสินคา้ เปน็ เงินเช่อื

370 สมุดรายวันท่วั ไป หน้า 2 เดบิต เครดิต วันเดอื นปี รายการ เลขที่ บัญชี 30,000 - 2557 501 30,000 - 104 ม.ค. 11 ต้นทนุ ขาย 120 - สินค้าคงเหลือ 502 101 120 - บันทกึ ตน้ ทุนสินค้าทีข่ าย คา่ ขนส่งออก 101 25,000 - 401 25,000 - เงินสด จา่ ยคา่ ขนส่งสนิ ค้าที่ขาย 501 18,750 - 13 เงินสด 104 18,750 - ขายสินคา้ 101 39,165 ขายสนิ ค้าเปน็ เงนิ สด 403 1,211 ต้นทุนขาย 103 40,376 สินค้าคงเหลือ 201 บนั ทึกตน้ ทุนสินค้าท่ีขาย 101 50,490 21 เงนิ สด (40,376- (40,376 x 3%) ) 104 ส่วนลดจ่าย (40,376 x 3%) 49,985 505 ลูกหนกี้ ารคา้ รบั ชาระหนจี้ ากลูกหนี้ให้ส่วนลดจ่าย 3% 22 เจา้ หนีก้ ารค้า เงินสด(50,490-(50,490x1%)) สนิ คา้ คงเหลอื (50,490 x 1%) จ่ายชาระหนี้ได้ส่วนลดรับ 1 %

371 สมุดรายวันท่วั ไป หน้า 3 เครดิต วันเดอื นปี รายการ เลขที่ เดบิต 2557 บญั ชี 12,000 503 12,000 ม.ค. 30 เงนิ เดือน 101 2,000 เงินสด 505 2,000 500 203 จา่ ยเงินเดือนให้พนกั งาน 3,500 504 500 31 ค่าสาธารณูปโภค 106.1 คา่ สาธารณูปโภคคา้ งจา่ ย 506 3,500 105 บันทกึ คา่ สาธารณปู โภคค้างจ่าย คา่ เสื่อมราคา-อปุ กรณ์สานกั งาน ค่าเสือ่ มราคาสะสม-อุปกรณ์ สานักงาน บันทกึ คา่ เสือ่ มราคา วัสดสุ านกั งานใชไ้ ป วสั ดุสานกั งาน บันทึกวสั ดุสานกั งานใชไ้ ป

372 สมดุ แยกประเภททั่วไป บัญชี เงนิ สด เลขท่ี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบติ พ.ศ. รายการ หนา้ เครดติ 2557 บัญชี บาท - บัญชี บาท - 2557 ม.ค. 1 หุ้นสามัญ รว.1 100,000 - ม.ค. 1 เงนิ ฝากธนาคาร รว.1 50,000 - 13 ขายสนิ คา้ รว.2 รว.1 5,000 - 21 ลกู หน้กี ารคา้ รว.2 25,000 - 3 วัสดสุ านกั งาน รว.1 รว.2 150 - 39,165 - 7 สินคา้ คงเหลอื รว.2 120 - รว.2 49,985 - 164,165 11 คา่ ขนสง่ ออก 12,000 - 22 เจ้าหน้กี ารคา้ 30 เงินเดอื น 46,910 117,255 บญั ชี เงินฝากธนาคาร เลขที่ 102 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - 2557 ม.ค. 1 เงินสด รว.1 50,000 50,000 บญั ชี ลูกหนี้การคา้ เลขที่ 103 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 11 ขายสนิ ค้า รว.1 40,376 - ม.ค. 21 เงินสด รว.0 40,376 - 40,376 40,376 0

373 พ.ศ. รายการ หนา้ บญั ชี สนิ ค้าคงเหลอื เลขที่104 บญั ชี เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - รว.1 บาท - 2557 ม.ค. 7 เจา้ หนกี้ ารค้า รว.1 50,490 - ม.ค. 11 ต้นทนุ ขาย รว.1 30,000 - เงนิ สด รว.2 18,750 - 150 - 13 ต้นทนุ ขาย รว.2 505 - 50,640 - 22 เจ้าหนก้ี ารคา้ 49,255 1,385 บัญชี วสั ดุสานักงาน เลขที่ 105 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 3 เงนิ สด รว.1 5,000 - ม.ค. 31 วสั ดสุ านักงานใช้ไป รว.3 3,500 - 5,000 - 1,500 พ.ศ. รายการ บัญชี อุปกรณส์ านกั งาน เลขท่ี 106 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ ม.ค. 1 เจ้าหน้อี ่นื บญั ชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต บัญชี บาท - 30,000 รว.1 30,000 - 30,000

374 บัญชีค่าเสื่อมราคาสะสม-อุปกรณส์ านกั งาน เลขท่ี 106.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 31 ค่าเส่อื มราคา รว.3 500 - 500 พ.ศ. รายการ บญั ชี เจา้ หนก้ี ารคา้ เลขท่ี 201 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ม.ค. 22 เงินสด บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - รว.2 50,490 - ม.ค. 7 สนิ คา้ คงเหลือ รว.1 50,490 - 50,490 50,490 0 บญั ชี เจ้าหนอ้ี ่ืน เลขท่ี 202 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 2 อปุ กรณ์ รว.1 30,000 - สานกั งาน 30,000

375 บญั ชี คา่ สาธารณปู โภคคา้ งจ่าย เลขที่ 203 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 31 คา่ สาธารณูปโภค รว.3 2,000 2,000 บัญชี ทนุ หนุ้ สามญั เลขท่ี 301 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 1 เงนิ สด รว.1 100,000 - 100,000 บญั ชี ขายสินคา้ เลขที่401 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 11 ลูกหน้ีการคา้ รว.1 40,376 - 13 ลกู หน้กี ารคา้ รว.2 25,000 - 65,376 65,376

376 พ.ศ. รายการ บญั ชี สว่ นลดจ่าย เลขที่ 403 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ ม.ค. 21 ลกู หนกี้ ารคา้ บัญชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต บัญชี บาท - รว.2 1,211 - 1,211 พ.ศ. รายการ บัญชตี ้นทุนขาย รายการ เลขที่ 501 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 11 สนิ ค้าคงเหลือ 17 สินค้าคงเหลือ รว.2 30,000 - รว.2 18,750 - 48,750 บัญชคี า่ ขนสง่ ออก รายการ เลขที่ 502 หนา้ เดบิต พ.ศ. พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 11 เงินสด รว.2 120 - 120 บัญชเี งินเดือน รายการ เลขที่ 503 หนา้ เดบิต พ.ศ. พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 30 เงนิ สด รว.3 12,000 - 12,000

377 พ.ศ. รายการ บญั ชคี ่าสาธารณูปโภค เลขท่ี 504 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ ม.ค. 31 คา่ สาธารณปู โภค บญั ชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต บญั ชี บาท - ค้างจ่าย รว.3 2,000 - 2,000 พ.ศ. รายการ บัญชีคา่ เส่อื มราคา-อปุ กรณ์สานกั งาน เลขที่ 505 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 31 ค่าเสือ่ มราคา สะสม รว.3 500 - 500 พ.ศ. รายการ บญั ชวี ัสดสุ านกั งานใช้ไป เลขท่ี 506 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. ม.ค. 31 วัสดุสานักงาน บัญชี บาท - 2557 รายการ หนา้ เครดิต บัญชี บาท - รว.3 3,500 - 3,500

378 กระดาษทาการ 10 ช่อง บรษิ ัท ป กระ สาหรบั ระยะเวลา 1 เดือน ชอ่ื บญั ชี เลขท่ี งบทดลองกอ่ น ราย บญั ชี ปรบั ปรงุ ปร เดบติ เครดติ เดบติ เงนิ สด 101 46,910 เงนิ ฝากธนาคาร 102 สินค้าคงเหลือ(ปลายงวด) 104 50,000 วสั ดุสานักงาน 105 อปุ กรณ์สานกั งาน 106 1,385 คา่ เส่ือมราคาสะสม 106.1 เจ้าหนอ้ี นื่ 202 5,000 คา่ สาธารณปู โภคคา้ งจ่าย 203 ทนุ หุน้ สามัญ 301 30,000 ขายสินคา้ 401 ส่วนลดจ่าย 403 30,000 501 2,000 ต้นทุนขาย 100,000 65,376 1,211 48,750

378 ปัญญาชน จากัด ะดาษทาการ น ส้ินสุดวันท่ี 31 มกราคม 2557 ยการ งบทดลองหลัง งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะ รบั ปรุง ปรับปรงุ เดบติ เครดิต การเงนิ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดิต 46,910 46,910 50,000 1,385 50,000 1,500 30,000 1,385 500 3500 1,500 30,000 2,000 30,000 100,000 500 500 30,000 2,000 100,000 65,376 65,376 1,211 1,211 48,750 48,750

ชื่อบัญชี เลขท่ี งบทดลองกอ่ น ราย ค่าขนสง่ ออก บัญชี ปรบั ปรงุ ปร เงนิ เดือน คา่ สาธารณูปโภค เดบิต เครดิต เดบิต คา่ เส่อื มราคา-อุปกรณ์สานักงาน 502 120 วัสดสุ านกั งานใช้ไป 503 12,000 505 2,000 ขาดทนุ สทุ ธิ 197,376 197,376 507 500 506 3,500 4,000 อธิบายเพม่ิ เตมิ 1. การจัดทากระดาษทาการ สามารถจัดทาได้ตามปกติโด ของกิจการนัน่ เอง 2. กจิ การไม่จาเป็นต้องคานวณ ซ้อื สุทธแิ ละต้นทุนขายจาก ของกิจการตามปกติและเมื่อกิจการขายสินค้ากิจกา

379 ยการ งบทดลองหลัง งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะ รับปรงุ ปรับปรุง การเงนิ เดบิต เครดิต เครดติ เดบิต เครดิต 120 เดบติ เครดิต 120 12,000 12,000 2,000 2,000 0 500 500 0 3,500 3,500 0 4000 197,876 197,876 68,081 65,376 129,795 132,500 2,705 2,705 68,081 68,081 132,500 132,500 ดยไม่ต้องเพิ่มเติมรายการใดๆ เพราะบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือเป็นสินทรัพย์ กสูตรแต่อย่างใด เนื่องจากกิจการได้บันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือเป็นสินทรัพย์ ารได้บันทึกต้นทุนสินค้าท่ีขายแล้ว สามารถจัดทางบกาไรขาดทุนได้เลย 379

380 บรษิ ัท ปญั ญาชน จากัด หน่วย : บาท งบกาไรขาดทุน 65,376 1,211 สาหรบั ระยะเวลา 1 เดอื น ส้ินสุดวันท่ี 31 มกราคม 2557 64,165 48,750 ขายสนิ ค้า 15,415 หกั ส่วนลดจ่าย ขายสุทธิ 120 หกั ตน้ ทนุ ขาย 12,000 กาไรขั้นตน้ 2,000 หกั คา่ ใชจ้ ่ายในการขายและบรหิ าร 500 ค่าขนส่งออก 3,500 เงินเดือน 18,120 คา่ สาธารณปู โภค 2,705 คา่ เส่อื มราคา-อุปกรณ์สานักงาน วัสดสุ านักงานใช้ไป รวมค่าใชจ่ ่ายในการขายและบรหิ าร ขาดทุนสทุ ธิ

บรษิ ทั ปญั ญาชน จากัด 381 งบแสดงฐานะการเงนิ วนั ท่ี 31 มกราคม 2557 หน่วย : บาท สินทรพั ย์ 46,910 สินทรพั ยห์ มนุ เวยี น : 50,000 1,500 เงินสด 1,385 เงนิ ฝากธนาคาร 99,795 วัสดสุ านกั งาน สินคา้ คงเหลือ (ปลายงวด) 30,000 รวมสนิ ทรัพย์หมุนเวยี น 500 สินทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น : อุปกรณส์ านกั งาน 29,500 หกั ค่าเสอ่ื มราคาสะสม –อุปกรณ์สานักงาน 129,295 รวมสินทรัพย์ไม่หมุนเวยี น รวมสนิ ทรพั ย์ 30,000 2,000 หนี้สินและสว่ นของผถู้ อื หุ้น 32,000 หน้สี นิ หมนุ เวยี น : 32,000 เจ้าหน้ีอื่น 100,000 คา่ สาธารณปู โภคค้างจ่าย 2,705 รวมหนสี้ นิ หมนุ เวียน 97,295 รวมหนีส้ ิน ส่วนของผถู้ ือหุ้น : 129,295 ทนุ หนุ้ สามัญ ขาดทุนสะสม (ขาดทุนสทุ ธิ) รวมส่วนของผู้ถอื หุ้น รวมหน้สี นิ และสว่ นของผถู้ ือหุ้น

382 การปดิ บญั ชีในสมดุ รายวันทวั่ ไป วนั เดือนปี สมุดรายวนั ทว่ั ไป เลขท่ี เดบิต หนา้ 4 2557 รายการ บญั ชี 65,376 - เครดิต 401 66,870 - ม.ค. 31 ขายสนิ คา้ 403 1,211 - ส่วนลดจา่ ย 305 2,705 - 64,165 - กาไรขาดทนุ 303 48,750 - ปิดบัญชีรายได้และบัญชีที่เกี่ยวข้องเข้าบัญชี 501 12,000 - กาไรขาดทุน 503 2,000 - กาไรขาดทนุ 505 502 120 - ตน้ ทุนขาย 507 500 - เงินเดือน 506 3,500 - คา่ สาธารณปู โภค ค่าขนสง่ ออก 302 2,705 - คา่ เสอ่ื มราคา-อปุ กรณส์ านักงาน 303 วสั ดสุ านักงานใช้ไป ปิดบัญชีค่าใช้จ่ายและบัญชีท่ีเก่ียวข้องเข้า บัญชีกาไรขาดทุน กาไรสะสม กาไรขาดทนุ ปิดบัญชกี าไรขาดทุนเขา้ บัญชกี าไรสะสม

383 การผ่านรายการจากสมุดรายวันทั่วไปไปสมุดแยกประเภทท่ัวไป จะยกตัวอย่างเพียง บัญชี สนิ คา้ คงเหลอื บญั ชตี ้นทนุ สินค้าที่ขายและบัญชีกาไรขาดทนุ บญั ชี สินคา้ คงเหลือ เลขท่ี 104 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บญั ชี บาท - รว.2 30,000 - 2557 บัญชี บาท - 2557 รว.2 18,750 - รว.2 505 - ม.ค. 7 เจา้ หน้กี ารค้า รว.1 50,490 - ม.ค. 11 ตน้ ทุนขาย  1,385 เงินสด รว.1 150 - 13 ตน้ ทนุ ขาย 50,640 22 เจา้ หนี้การคา้ 31 ยอดยกไป 50,640 บัญชี กาไรขาดทุน เลขที่ 305 หน้า เครดิต พ.ศ. รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - บัญชี บาท - 2557 รว.4 65,376 - 2557 รว.4 2,705 - ม.ค. 31 สว่ นลดจา่ ย รว.4 1,211 - ม.ค. 31 ขายสินค้า ตน้ ทุนขาย 68,081 - เงนิ เดือน รว.4 48,750 - กาไรขาดทุน ค่าสาธารณูปโภค ค่าขนสง่ ออก รว.4 12,000 - ค่าเส่อื มราคา วสั ดสุ านกั งานใช้ไป รว.4 2,000 - รว.4 120 - รว.4 500 - รว.4 3,500 - 68,081 -

384 บญั ชี ต้นทนุ ขาย เลขที่ 501 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 11 สินค้าคงเหลือ รว 2 30,000 - ม.ค. 31 กาไรขาดทนุ รว.4 48,750 - 17 สนิ ค้าคงเหลือ รว.2 18,750 - 48,750 - 48,750 - งบทดลองหลังปรับปรงุ บรษิ ทั ปัญญาชน จากัด งบทดลอง (หลังปรับปรุง) วันท่ี 31 มกราคม 2557 ชือ่ บญั ชี เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี บาท - บาท - เงนิ สด 46,910 - เงนิ ฝากธนาคาร 101 50,000 - 500 - สนิ คา้ คงเหลือ (ปลายงวด) 102 30,000 - วัสดสุ านักงาน 104 1,385 - 2,000 - อุปกรณ์สานักงาน 105 1,500 - 100,000 - คา่ เสอื่ มราคาสะสม-อปุ กรณส์ านักงาน 106 30,000 - 132,500 - เจ้าหนี้อื่น 106.1 ค่าสาธารณปู โภคค้างจา่ ย 202 2705 - ทนุ หนุ้ สามญั 203 132,500 - กาไรสะสม 301 302 รวม

385 การขายสินค้าดว้ ยบัตรเครดิต ผลงานวจิ ัย การใชบ้ ตั รกบั การเตบิ โตทางเศรษฐกิจ โดยธนาคารแห่งประเทศไทย ไตรมาส ท่ี 1 ปี 2556 (อา้ งอิงจากรายงานของ Moody’s analytics. (2013)) ระบุว่า การเปลี่ยนพฤติกรรมจากการใช้จ่ายด้วยเงินสดเป็นการใช้ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ โดยเฉพาะ การใช้บัตรน้ันนอกจากจะเป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภคในด้านความสะดวก ปลอดภัย สามารถ เลือกใช้บริการท่ีหลากหลายให้เหมาะกับความต้องการ และเป็นประโยชน์ต่อร้านค้าในด้านการ ขยายฐานลูกค้า การบริการจัดการข้อมูลการทาธุรกิจ และการขายท่ีมีประสิทธิภาพแล้ว ยังเป็น ประโยชน์อย่างยิ่งต่อระบบเศรษฐกิจโดยรวม เพราะจานวนเงินสดหมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจท่ี ลดลงน้ัน จะสามารถลดต้นทุนในการพิมพ์ธนบัตรและเหรียญกษาปณ์ รวมถึงต้นทุนในการจัด การเงินสดอ่ืนๆ ได้เป็นอย่างมาก นอกจากน้ี การใช้บัตรยังช่วยให้ระบบเศรษฐกิจมีการหมุนเวียน โดยการใช้จ่ายที่สะดวกรวดเร็ว จะเป็นแรงกระตุ้นหนึ่งให้มีความต้องการใช้จ่ายที่มากข้ึน ส่งผล เป็นวฏั จักรการเพ่มิ ปริมาณการผลิตสนิ คา้ การจา้ งงาน และย้อนกลับมาเป็นรายได้และการใช้จ่าย ท่มี ากขึน้ ” ธารินี พงศ์สุพัฒน์ ( 2552: 3-27) กล่าวถึง การขายสินค้าด้วยบัตรเครดิต ว่าแม้ว่าบริษัท เครดิตการ์ดอย่างเช่น วีซ่าหรือมาสเตอร์ จะไม่ใช่ Factor โดยตรง แต่กิจกรรมท่ีบริษัทเหล่านี้ ดาเนินงานอยู่ ก็ถูกพิจารณาเสมือนว่าเป็นแหล่งจัดหาเงินจากบัญชีลูกหน้ีน่ันเอง ประโยชน์ของ ร้านค้าท่ียอมรับบัตรเครดิตคือ (1) ร้านค้าจะได้รับเงินสดทันทีจากการขายซึ่งมิฉะนั้นแล้วจะต้อง ขายเปน็ เงนิ สนิ เช่ือ (หรือขายไม่ได้เลย) และ (2) ช่วยลดต้นทุนในการคัดเลือกลูกค้าและค่าใช้จ่าย ในการบริการ สาหรับร้านค้าที่ออกบัตรเครดิตของตนเองหรือที่รับบัตรเครดิตของต่างประเทศ ในทางปฏิบัติ ร้านค้าจะรวบรวมสลิปบัตรเครดิตที่ขายได้นาเข้าฝากในธนาคารซ่ึงทาหน้าท่ีเป็น เสมือนตวั แทนของบริษัทเครดติ การ์ด โดยร้านคา้ จะถกู หกั คา่ ธรรมเนยี มจากบรษิ ทั เครดิตการ์ด จากผลการวิจัยและบทความข้างต้นจะเห็นว่า คนเราได้เปล่ียนพฤติกรรมจากการจับจ่าย ด้วยเงินสดมาเป็นการใช้บัตรเครดิตแทนเงินสด เนื่องจากการคานึงถึงความสะดวกและปลอดภัย จากการต้องพกเงินสดเป็นจานวนมากซ่ึงไม่จาเป็นต้องพกเป็นจานวนมากอีกต่อไป หากมองด้าน ความสะดวกของผู้ขาย การเก็บข้อมูลลูกค้า การพยากรณ์ยอดขาย ทาให้เกิดความสะดวกแก่ ผู้ขายด้วยเช่นเดียวกัน การใช้บัตรเครดิตเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่นิยม ซึ่งมีลักษณะเช่นเดียวกับการ ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือ แตกตา่ งกนั เพียงเล็กน้อย ดังนี้

386 1. กิจการต้องมีบัญชีเงินฝากธนาคารประเภทออมทรัพย์หรือ ประเภทเดินสะพัด กับ ธนาคารท่ีกิจการต้องการใช้บริการ โดยกิจการต้องมีคุณสมบัติตรงตามที่ธนาคารนั้นๆกาหนด เอาไว้ เชน่ รา้ นค้ามปี ระวตั ิร้านค้าดี ไมเ่ คยเป็นหนีม้ ปี ญั หา เปน็ ต้น (ทีม่ า : http://www.scbcreditcard.com/merchant.aspx) 2. เม่ือกิจการขายสินค้าเป็นเงินเช่ือ กิจการจะออกหลักฐานให้กับลูกค้าของกิจการคือ ” สลิปบัตรเครดิต” และกจิ การจะเก็บหลักฐานเอาไวเ้ องดว้ ย 3. กิจการจะต้องรวบรวมหลักฐานที่กิจการมีลูกหนี้การค้า คือสลิปบัตรเครดิต ไปฝาก ธนาคาร กจิ การจะถกู หกั ค่าธรรมเนียมจากธนาคาร 1 สลิปบัตรเครดิต ต่อ 1 คร้ังค่าธรรมเนียม จะ ทาใหก้ จิ การได้รบั เงนิ จากธนาคารทันที 4. ส่วนลกู หนกี้ ารคา้ ของกจิ การ ธนาคารจะเป็นผ้เู รยี กเก็บเอง ตัวอย่าง 5-15 บริษัท โตวันโตคืน จากัด กิจการรับบัตรเครดิตจากการขายสินค้าตามปกติของ กิจการ ในวันท่ี 3 มิถุนายน 2557 กิจการได้ขายสินค้าขายสินค้าให้กับลูกค้ามูลค่า 15,000 บาท โดยลกู ค้าใช้บัตรเครดิตของธนาคารกรุงไทยศรี เพ่ือชาระค่าสินค้า ซึ่งตามข้อตกลงที่กิจการได้ทา ไว้กับธนาคารกรุงไทยศรี ก็คือกิจการจะเสียค่าธรรมเนียมในอัตรา 3% ของมูลค่าที่ใช้ให้แก่ ธนาคารกรุงไทยศรี บนั ทกึ บัญชีในสมดุ รายวันโดย 2557 ม.ิ ย. 3 เดบิต ลกู หนี้ (ธนาคารกรุงไทยศรี) 14,550 เดบิต ค่าธรรมเนยี มบตั รเครดติ (15,000 x 3 %) 450 เครดติ ขายสนิ ค้า 15,000 บันทกึ การขายสนิ ค้าผา่ นบตั รเครดติ โดยมีสลปิ บตั รเครดติ เปน็ หลักฐาน (กจิ การขายสินคา้ เป็นเงนิ เชื่อจะมีลูกหน้ี แตล่ ูกหนจี้ ะเปน็ ลกู หนี้ของธนาคารไม่ใช่ลูกหน้ีของกิจการ เพราะลกู หน้ตี ้องนาเงินไปจ่ายใหธ้ นาคาร) ม.ิ ย. 4 เดบติ เงนิ ฝากธนาคาร 14,550 เครดิต ลกู หนี้ (ธนาคารกรุงไทยศร)ี 14,550 บันทกึ นาสลปิ บัตรเครดติ ฝากธนาคาร (กิจการเพยี งนาสลปิ บัตรเครดิตที่เป็นหลักฐานในการขายสินค้าเป็นเงินเช่ือไปฝากธนาคาร กิจการ จะไดร้ บั เงนิ จากธนาคาร) ตามตวั อย่างขา้ งตน้ การขายสินคา้ โดยผา่ นบัตรเครดิต พิจารณาได้ ดังนี้ 1. กิจการไมต่ ้องพจิ ารณาสินเชอ่ื ของลกู คา้ ดว้ ยตัวเอง (ธนาคารเป็นผูพ้ ิจารณา)

387 2. กจิ การมียอดขายเพิม่ ข้ึน 3. กิจการได้รับเงินจากธนาคารในทนั ทที ก่ี ิจการนาสลิปบัตรเครดิตฝากธนาคาร 4. กิจการมีค่าใช้จ่าย คือค่าธรรมเนียมที่ต้องเสียให้กับธนาคาร 1 ค่าใช้จ่ายต่อ 1 สลิป บัตรเครดิต 5. กิจการต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขท่ีธนาคารกาหนด ซ่ึงแล้วแต่ธนาคารว่าแต่ละธนาคาร จะมีข้อกาหนดอยา่ งไรบา้ ง อย่างไรก็ตาม การขายสินค้าโดยผ่านบัตรเครดิตทาให้ยอดขายสินค้าของกิจการเพ่ิมขึ้น และมีความสะดวกในเรือ่ งการควบคุมภายในเกย่ี วกบั เงินสดของกจิ การอีกด้วย สรปุ กิจการซอื้ สนิ คา้ มาขายจะมีวิธีการบันทึกบัญชที ซ่ี บั ซอ้ นกวา่ กิจการให้บริการ คือกิจการจะ มีสินค้าไว้เพ่ือขาย จะเรียกว่า “สินค้าคงเหลือ” เร่ิมต้ังแต่การสั่งซื้อสินค้า การซ้ือสินค้า การตกลง เร่ืองค่าขนส่ง การให้ส่วนลดจ่าย การได้ส่วนลดรับ การจัดเก็บสินค้าเพื่อป้องกันการสูญหาย การ ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือ การพิจารณารายการท่ีเก่ียวข้องกับการซื้อสินค้า การจูงใจให้เกิดการชาระ หนี้โดยเร็ว มีวิธีการบันทึกบัญชี 2 วิธี เพ่ือให้เหมาะกับสินค้าท่ีกิจการขายและสะดวกแก่การ ดาเนินงาน คือ วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าอย่างต่อเนื่อง และวิธีการบันทึกบัญชีสินค้าเม่ือถึงวันสิ้น งวด ทั้ง 2 วธิ ีมีความแตกต่างกนั กจิ การต้องคานวณหารายการซ้ือสุทธิ รายการต้นทุนสินค้าที่ขาย ไปแล้ว รายการขายสุทธิและรายการกาไรขั้นต้น รวมไปถึงการตรวจนับและตีราคาสินค้าคงเหลือ ไมว่ า่ จะเป็นวิธีราคาเจาะจง วิธีถัวเฉลี่ย วิธีเข้าก่อนออกก่อน สินค้าคงเหลือเป็นรายการที่มีสาคัญ สาหรับกิจการ เพราะเป็นส่วนหนึ่งของค่าใช้จ่ายในงบกาไรขาดทุนและเป็นส่วนหน่ึงของสินทรัพย์ หมุนเวียนในงบแสดงฐานะการเงิน ทุกอย่างที่กล่าวมาล้วนมีความหมายต่อกิจการ ทาให้กิจการ ต้องวางแผน มีระบบบริหารจัดการสินค้าให้มีประสิทธิภาพ ในบทต่อไปจะกล่าวถึง กิจการผลิต สนิ ค้าเพอ่ื ขาย ที่มคี วามซับซอ้ นมากขึ้นกว่ากิจการทัง้ 2 รปู แบบ

388 แบบฝกึ หดั บทที่ 5 การบนั ทึกบัญชีสาหรับกิจการซอื้ ขายสนิ ค้า ขอ้ 1. บรษิ ทั เทนนสิ การคา้ จากดั มีรายการซอื้ ขายสนิ ค้าในเดือน มกราคม 2557 2557 ม.ค. 1 ซอื้ สนิ คา้ เปน็ เงนิ สด 5,000 บาท เงื่อนไขการส่งมอบ F.O.B Shipping Point กจิ การจ่ายเงนิ สดเปน็ คา่ ขนส่ง 400 บาท 6 ขายสินค้าเป็นเงินสด 8,000 บาท สินค้ามีราคาทุน 5,000 บาท เง่ือนไขการส่ง มอบ F.O.B Destination กิจการจ่ายเงนิ สดเปน็ ค่าขนสง่ 300 บาท 10 ซ้อื สนิ ค้าจากรา้ นราฟาเอล 10,000 บาท เงือ่ นไขการสง่ มอบ F.O.B Destination เงอ่ื นไขการชาระหนี้ 2/10, n/30 12 กิจการจา่ ยค่าขนสง่ แทนร้านราฟาเอล จานวน 430 บาท 20 จา่ ยชาระหนใ้ี ห้ร้านราฟาเอลท้งั สน้ิ 22 ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือให้ร้านดนัย จานวน 15,000 บาท กิจการให้ส่วนลดการค้า 10 % สินค้ามรี าคาทนุ 10,000 บาท เงอ่ื นไขการชาระหน้ี 2/10, n/60 25 ออก Credit Memo เลขที่ 115 ให้ร้านดนัย สาหรับสินค้าท่ีรับคืนจานวน 800 บาท ในราคาหักส่วนลดการคา้ แล้ว ให้ทา บันทึกบญั ชีในสมดุ รายวนั ทว่ั ไปโดย 1.1 บนั ทกึ บญั ชีสินค้าเมือ่ ถงึ วันส้ินงวด 1.2 บนั ทึกบัญชีสินค้าอย่างต่อเน่ือง

389 ข้อ 2. ต่อไปน้ีเป็นรายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ของห้างหนุ้ สว่ นจากัดตลกซึง่ ดาเนินกจิ การซ้ือขายสินค้า ดงั นี้ 2557 ซื้อสนิ คา้ เปน็ เงินสดจากรา้ นหม่า จานวน 15,000 บาท ไดร้ ับส่วนลดการค้า 3 % ม.ี ค. 5 เง่ือนไขในการขนส่งสินค้ากับร้านหม่า คือ F.O.B. Shipping Point และกิจการ จ่ายเงินสดแล้ว 150 บาท 6 ซ้อื สนิ คา้ เป็นเงินเชื่อจากบรษิ ัท เหยิน จากัด จานวน 30,000 บาท เงื่อนไขการชาระหนี้ 1/15,n/45 7 ขายสินค้าเป็นเงินสดให้นาย เท่ง ในราคาทุน 10,000 บาท ราคาขาย 16,250 8 ขายสนิ ค้าเปน็ เงนิ เชอ่ื ใหร้ า้ นโหนง่ ราคาทนุ 25,000 บาท ราคาขาย 40,000 บาท บาท เงอ่ื นไขการชาระหนี้ 3/10,n/60 เงื่อนไขในการขนส่งสินคา้ ใหก้ บั รา้ น โหนง่ คอื F.O.B. Destination 11 และกจิ การจา่ ยเงนิ สดแลว้ 120 บาท รบั คืนสนิ ค้าทีข่ ายใหน้ ายเทง่ จานวน 100 บาท 12 สง่ คนื สินค้าท่ีชารุดให้ร้านหม่า จานวน 300 บาท (เป็นราคาสุทธิจากส่วนลดแล้ว 15 รับชาระหนท้ี งั้ หมดจากรา้ น โหนง่ 17 จา่ ยชาระหนี้ท้ังหมดให้บรษิ ัท เหยิน จากดั ) 21 22 ให้ทา บนั ทกึ บญั ชีในสมุดรายวันท่วั ไปโดย 2.1 บันทกึ บัญชีสนิ ค้าเมอ่ื ถึงวันส้ินงวด 2.2 บนั ทึกบัญชีสนิ ค้าอย่างต่อเน่ือง

390 ขอ้ 3. รา้ นนักรอ้ งการคา้ มรี ายการคา้ ระหว่างเดอื นกรกฎาคม 2557 2557 ซ้อื สนิ ค้าเป็นเงนิ สด 12,000 บาท ส่วนลดการค้า 10 % ส.ค. 1 ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือให้ร้าน คีรีบูน ราคาขาย 20,000 บาทสินค้ามีราคาทุน 12,000 บาท เง่ือนไขการส่งมอบ F.O.B. Destination เง่ือนไขในการชาระหนี้ 10 1/15, n/30 ร้านคีรบี ูน แจง้ ว่าได้ จา่ ยคา่ ขนส่งแทนกจิ การเปน็ เงิน 500 บาท 13 ซ้ือสินค้าเป็นเงินเช่ือจากร้านบร่ันดี จานวน 9,000 บาท เง่ือนไขการชาระหนี้ 18 2/10, n/30 เง่ือนไขการส่งมอบ F.O.B. Shipping Point ร้านบรน่ั ดี แจ้งว่า ไดจ้ ่ายคา่ ขนส่งแทนกิจการเปน็ เงนิ 350 บาท 20 ได้รับ Credit Note เลขที่ 116จากร้านบร่ันดีสาหรับสินค้าท่ีส่งคืนจานวน 700 22 บาท รบั ชาระหนจ้ี ากร้าน คีรีบูน ท้งั ส้ิน 25 28 จา่ ยชาระหนี้ใหร้ า้ นบรน่ั ดี ทคี่ า้ งทง้ั สน้ิ ใหท้ า บนั ทึกบญั ชีในสมดุ รายวนั ทว่ั ไปโดย 2.1 บนั ทกึ บญั ชีสนิ ค้าเมอ่ื ถงึ วันส้ินงวด 2.2 บันทึกบญั ชีสนิ ค้าอย่างต่อเนื่อง

391 ขอ้ 4. บรษิ ทั นางฟา้ จากดั ขายของเล่นเสริมพัฒนาการให้เด็ก ในระหว่างเดือน ตุลาคม 2557 มรี ายการดงั ต่อไปนี้ ต.ค. 1 ยอดยกมา 10,000 อันๆละ 50 บาท 8 ขายสนิ ค้า 5,000 อันๆละ 100 บาท 10 ซื้อสนิ คา้ 3,000 อนั ๆละ 55 บาท 18 ขายสินคา้ 2,000 อนั ๆละ 100 บาท 20 ซอื้ สนิ คา้ 4,000 อนั ๆละ 60 บาท 28 ขายสนิ คา้ 4,000 อนั ๆละ 100 บาท 4.1 คานวณหาจานวนสนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวด 4.2 คานวณหาราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวด ตามวธิ ี ถวั เฉลย่ี ถว่ งนา้ หนัก 4.3 คานวณหาราคาสนิ คา้ คงเหลอื ตามวธิ ี เข้าก่อน ออกกอ่ น ของวิธีอย่างต่อเน่อื ง 4.4 คานวณหาราคาสินค้าคงเหลือ ตามวิธี เข้ากอ่ น ออกกอ่ น ของวิธีส้นิ งวด ข้อ 5. จากสมดุ บญั ชแี ยกประเภททั่วไปของบริษทั มีความสขุ จากดั ระยะเวลาดาเนินงาน 6 เดือน กิจการปิดบัญชีปีละ 2 คร้ัง คือ 30 มิ.ย. และ 31 ธ.ค. ของทุกปี และ มียอดคงเหลือในบัญชีบาง บัญชเี ม่ือวันที่ 31 ธ.ค. 2557 ดงั นี้ สินคา้ คงเหลอื 1 ก.ค. 2557 5,500 บาท สินค้าคงเหลอื 31 ธ.ค. 2557 52,000 บาท ค่าขนส่งเขา้ 2,000 บาท ส่งคืนและส่วนลด 14,500 บาท ซอ้ื สินคา้ 223,000 บาท สว่ นลดรับ 5,000 บาท ขายสนิ คา้ 323,000 บาท รับคืนและส่วนลด 9,000 บาท สว่ นลดจา่ ย 4,000 บาท ค่าขนสง่ ออก 3,000 บาท ใหท้ า 5.1. คานวณหาต้นทนุ ขาย ประจางวด วันที่ 31 ธ.ค. 2557 5.2 คานวณหากาไรข้นั ตน้ ประจางวด วันที่ 31 ธ.ค. 2557

392 ข้อ 6. งบทดลอง สาหรับระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 บริษัท ความทรงจา จากดั งบทดลอง วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 ชอื่ บัญชี เลขที่ เดบิต เครดิต บาท - บญั ชี บาท - 10,000 เงนิ สด 101 732,894 - 278,900 - 1,200,000 - สินคา้ คงเหลือ (ต้นงวด) 102 274,000 - 1,551,960 - 317,400 - เครอ่ื งใชส้ านกั งาน 103 183,400 - 12,800 - คา่ เส่ือมราคาสะสม-เคร่อื งใชส้ านักงาน 103.1 4,824 - ทด่ี ิน 104 1,797,400 - 3,375,884 - เจ้าหนีก้ ารคา้ 201 เงนิ กูร้ ะยะยาว 202 ทนุ ห้นุ สามัญ 301 ขายสินคา้ 401 รับคืนและสว่ นลด 402 7,040 - ส่วนลดจ่าย 403 2,490 - ซ้ือสนิ ค้า 501 322,400 - ค่าขนส่งเขา้ 502 2,500 - ส่งคนื และสว่ นลด 503 สว่ นลดรบั 504 คา่ ขนสง่ ออก 505 2,760 - เงนิ เดือน 506 26,000 - คา่ เสอื่ มราคา-เครื่องใชส้ านกั งาน 507 10,000 - ค่าโฆษณา 508 3,000 - ดอกเบี้ยจ่าย 509 7,200 - คา่ นา้ คา่ ไฟฟ้า 510 4,800 - 3,375,884 -

393 เพมิ่ เตมิ วนั สิ้นงวดเดอื นธันวาคม 2557 ตรวจนบั สินค้าปลายงวดไดเ้ ทา่ กับ 373,810 บาท คาส่ัง พิจารณาว่างบทดลองนี้เป็นการบันทึกบัญชีด้วยวิธีใดและนาข้อมูลจากงบทดลองไปจัด กระดาษทาการและงบการเงนิ

394 ขอ้ 7. งบทดลองสาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สนิ้ สุดวันที่ 31 ธันวาคม 2557 บรษิ ทั ความทรงจา จากดั งบทดลอง วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 ชื่อบญั ชี เลขท่ี เดบิต เครดิต บัญชี บาท - บาท - เงนิ สด 101 732,894 - 10,000 278,900 - สินคา้ คงเหลอื (ต้นงวด) 102 373,810 - 1,200,000 - 1,551,960 - เครือ่ งใชส้ านกั งาน 103 183,400 - 317,400 - คา่ เสือ่ มราคาสะสม-เคร่อื งใชส้ านักงาน 103.1 3,358,260 - ทด่ี ิน 104 1,797,400 - เจ้าหน้กี ารคา้ 201 เงินกรู้ ะยะยาว 202 หนุ้ สามญั 301 ขายสินคา้ 401 รับคืนและสว่ นลด 402 7,040 - สว่ นลดจา่ ย 403 2,490 - ตน้ ทุนขาย 501 207,466 ค่าขนสง่ ออก 502 2,760 - เงินเดือน 503 26,000 - คา่ เสอ่ื มราคา-เครื่องใช้สานกั งาน 504 10,000 - ค่าโฆษณา 505 3,000 - ดอกเบีย้ จา่ ย 506 7,200 - ค่านา้ คา่ ไฟฟ้า 507 4,800 - 3,358,260 - คาสั่ง พิจารณาว่างบทดลองนี้เป็นการบันทึกบัญชีด้วยวิธีใดและนาข้อมูลจากงบทดลองไปจัด กระดาษทาการและงบการเงนิ

395 บทที่ 6 การบญั ชีสาหรับกจิ การผลติ สินค้าเพือ่ ขาย การผลิตส่ิงใดจากวัตถุดิบให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่สามารถนามาขายเพื่อสร้างรายได้ให้กับ ครอบครัว นับได้ว่าเป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สาคัญของประเทศเป็นอย่างมาก ซึ่งในประเทศไทยมี การดาเนินงานในรูปแบบน้ีอย่างแพร่หลาย เป็นการผลิตที่แตกต่างกันตามวัตถุดิบในแต่ละพ้ืนท่ีตาม ภูมิภาคต่างๆของประเทศไทย อาจเป็นการผลิตส่ิงของไว้ใช้เองในครอบครัว อาจใช้เวลาว่างจากการ ประกอบอาชพี หลกั มาทาการผลติ หรืออาจเป็นการลงทนุ สูง ใช้แรงงาน มเี คร่ืองจักรอุปกรณ์การผลิตท่ี ทนั สมัย หรอื อาจเป็นการผลิตที่ต้องใช้เทคโนโลยีท่ีมีระบบการบริหารงานท่ีทันสมัย และมีขั้นตอนของ การผลิตหลายขั้นตอน ต่างก็ต้องอาศัย เงิน แรงงาน เคร่ืองจักร กรรมวิธีการผลิต การบริหารจัดการ การตลาด เปน็ ต้น กิจการผลิตสินค้าเพื่อขาย หมายถึง กิจการท่ีจัดหาวัตถุดิบ แรงงานและส่ิงท่ีเกี่ยวข้อง เพื่อ นามาผลิตใหเ้ ป็นสนิ ค้าสาเรจ็ รูป และนาสนิ ค้าสาเร็จรูปนัน้ ไปขาย สามารถเรยี กไดว้ า่ ผลิตเพอื่ ขาย ในการผลิตสินค้าสาเร็จรูปจะข้ึนอยู่กับชนิดของวัตถุดิบว่าจะต้องใช้แรงงานมากหรือน้อย จะต้องมีสิ่งท่ีเกี่ยวข้องมากหรือน้อย เช่น การผลิต น้าตาลของโรงงานน้าตาล จะต้องเริ่มต้ังแต่จัดซ้ือ วัตถดุ ิบคือ อ้อย การใช้เคร่ืองจักร เพ่ือแปรรูปจากอ้อยเป็นน้าตาล การใช้แรงงานคน การนาอ้อยเข้าสู่ กระบวนการผลิต จนกระทัง่ ผลติ เสร็จเป็นสินค้าสาเรจ็ รูปแล้วนาไปขาย สมนึก เอ้ือจิระพงษ์พันธ์ (2553: 11) ได้ให้ความหมาย ดังนี้ต้นทุน (Costs) หมายถึง มูลค่า ของทรัพยากรท่ีสูญเสียไปเพ่ือให้ได้สินค้าหรือบริการ โดยมูลค่านั้นจะต้องสามารถวัดได้เป็นหน่วย เงินตรา ซ่ึงเป็นลักษณะของการลดลงในสินทรัพย์หรือเพิ่มขึ้นในหน้ีสิน ต้นทุนท่ีเกิดข้ึนอาจจะเป็น ประโยชน์ในปัจจุบันหรืออนาคตก็ได้ เม่ือต้นทุนใดเกิดข้ึนแล้วและกิจการได้ใช้ประโยชน์ไปทั้งสิ้นแล้ว ต้นทุนน้ันก็จะถือเป็น ค่าใช้จ่าย (Expense) ดังน้ัน ค่าใช้จ่ายจึงหมายถึงต้นทุนที่ได้ให้ประโยชน์และ กิจการไดใ้ ช้ประโยชนไ์ ปหมดแลว้ ในขณะน้นั และสาหรบั ตน้ ทุนทก่ี จิ การสญู เสียไป แตจ่ ะใหป้ ระโยชน์ แก่กิจการในอนาคตเรยี กวา่ สนิ ทรัพย์ (Assets)

396 จากความหมายขา้ งต้นจะเห็นว่าคาศพั ท์ 3 คานมี้ ีความหมายใกล้เคียงกนั ดงั ภาพ ต้นทุนหรือรายจา่ ย “สิง่ ท่ีกจิ การตอ้ งเสยี ไป” คา่ ใชจ้ า่ ย สินทรัพย์ “กิจการได้รบั ประโยชน์แลว้ ณ ขณะนั้น” “กจิ การจะไดร้ ับประโยชน์ในอนาคต” ภาพท่ี 6.1 ความหมายของต้นทนุ ค่าใชจ้ ่ายและสินทรพั ย์ ต้นทุน หรือรายจ่ายที่เกิดข้ึนกับกิจการนั้น หมายถึง ส่ิงที่กิจการต้องเสียไปเพื่อให้เกิด ประโยชนก์ บั กจิ การ สามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ ถ้าเกิดประโยชน์ในอนาคต หมายถึง สินทรัพย์ ถ้า เกิดประโยชน์ ณ ขณะนั้น หมายถึง ค่าใช้จ่าย ซึ่งในขั้นตอนการผลิตกิจการต้องเกิดรายจ่ายเพ่ือจัดหา วัตถุดิบ แรงงานและค่าใช้จ่ายอ่ืนที่เกี่ยวข้องซ่ึงรายจ่ายน้ีเป็นได้ทั้งค่าใช้จ่ายและสินทรัพย์ จากน้ันจะ ทาการผลิตเรียกว่า เข้าสู่กระบวนการผลิต เม่ือผลิตเสร็จ เรียกว่า ”สินค้าสาเร็จรูป” จัดเป็นสินทรัพย์ ของกิจการ โดยรายจ่ายที่เกิดขึ้นทั้งหมดจนกระทั่งเป็น ”สินค้าสาเร็จรูป” เรียกว่า”ราคาต้นทุนของ สินค้าสาเร็จรูป” ซ่ึงกิจการต้องกาหนดราคาขายของ ”สินค้าสาเร็จรูป” ต่อไป ”สินค้าสาเร็จรูป” เป็น สินทรัพย์ท่ีมีไว้เพื่อขาย ดังนั้นประโยชน์ที่กิจการจะได้รับจากสินทรัพย์รายการน้ี คือ “กาไรข้ันต้น” ทา ใหก้ จิ การตอ้ งให้ความสาคัญกบั การคานวณราคาทนุ ของสนิ คา้ สาเรจ็ รปู การผลติ สนิ ค้าเพือ่ นามาขายหรือ กิจการอุตสาหกรรม เต็มไปด้วยขั้นตอนการผลิต จากนั้นจึง นาสินค้าสาเร็จรูปไปขายเป็นรายได้ที่เกิดจากการขายสินค้า แต่ในกิจการซื้อสินค้ามาเพื่อขายจะมี เพียงต้นทุนของการซ้ือสินค้ามาขาย จากน้ันจึงนาไปขายเป็นรายได้จากการขายสินค้า ส่วนกิจการ ใหบ้ ริการคอื กจิ การท่ีใหบ้ รกิ ารตามความต้องการของลูกค้า โดยที่กิจการอุตสาหกรรมนี้เป็นกิจการท่ีมี ความซับซ้อนมากท่ีสุดคือ กิจการต้องจัดซ้ือวัตถุดิบ แล้วนาวัตถุดิบมาทาการผลิตเป็นผลิตภัณฑ์แล้ว จึงนาไปขาย เพ่ือความเข้าใจในเบ้ืองต้น จึงต้องทราบความแตกต่างระหว่างกิจการซื้อสินค้ามาเพื่อ ขายกับกิจการผลติ สินค้าเพื่อขายได้ 2 ประเด็น ดังน้ี

397 1. ความแตกต่างของต้นทุนขายระหว่างกิจการซ้ือสินค้ามาเพื่อขาย กับกิจการผลิต สินค้าเพอ่ื ขาย กิจการซอ้ื สินค้ามาเพือ่ ขาย ซื้อสนิ คา้ จากบคุ คลภายนอก ค่าใช้จา่ ยทเ่ี สยี ไปเกดิ ขึน้ เกดิ จาก นาสินคา้ ไปขาย การซอ้ื สนิ คา้ เมอ่ื ไดข้ ายสินคา้ ออก ไป จงึ เรยี กวา่ ตน้ ทุนขาย กิจการผลิตสนิ ค้าเพ่ือขาย นาปัจจยั การผลติ เขา้ เมอื่ ผลติ เสรจ็ เป็นสินค้า กระบวนการผลติ สาเรจ็ รูป เตรียมปจั จยั การผลิต ได้แก่ วตั ถดุ ิบ คา่ แรงงาน คา่ ใชจ้ า่ ยทเี่ สยี ไปเกิดขน้ึ เกดิ ค่าใช้จา่ ยในการผลติ จากการผลิต เมื่อไดข้ าย สินคา้ ออกไป จงึ เรียกวา่ ตน้ ทนุ ขาย นาสนิ ค้าสาเร็จรูปไปขาย ภาพที่ 6.2 การเปรียบเทียบตน้ ทุนขายของกิจการทั้งสองประเภท จากการเปรียบเทียบข้างต้นถึงความแตกต่างของกิจการซ้ือสินค้ามาเพื่อขายกับกิจการซื้อ วัตถุดิบมาผลิตสินค้าเอง พบว่ากิจการที่ซ้ือสินค้ามาเพ่ือขาย เพียงแค่ซื้อสินค้ามาแล้วมาวางขายได้ เลย แต่กิจการทที่ าการผลิตเองต้องหาซื้อวัตถุดิบมาทาการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์แล้วจึงนาไปวางขาย ได้

398 2. ความแตกต่างของสินค้าคงเหลือระหว่างกิจการซื้อสินค้ามาเพื่อขาย กับกิจการ ผลติ สนิ คา้ เพ่ือขาย กิจการซอ้ื สินค้ามาเพื่อขาย ต้นงวด ระหว่างงวด สน้ิ งวด กระดาษทิชชู่ สบู่ ยาสฟี ัน สินคา้ คงเหลือ คือสินคา้ ทีซ่ ื้อมาเพ่ือขาย เรยี กว่า “สินคา้ คงเหลอื ” สนิ้ งวด กิจการผลติ สินค้าเพ่อื ขาย ระหวา่ งงวด วตั ถดุ บิ ปลายงวด ต้นงวด สินค้าระหวา่ งผลิตปลายงวด สินค้าสาเรจ็ รปู ปลายงวด สินคา้ ระหวา่ งผลติ ตน้ งวด สินคา้ ระหวา่ งผลิต วัตถดุ ิบต้นงวด+ ซอ้ื วัตถุดบิ (สินคา้ ท่เี ข้าสู่ ค่าแรงงาน กระบวนการผลติ ) คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลิต ภาพที่ 6.3 สนิ ค้าคงเหลือของกิจการท้งั สองประเภท สินคา้ คงเหลอื ของกจิ การผลิตสนิ คา้ เพ่ือขาย กิจการซื้อสินค้ามาเพื่อขายถ้าขายสินค้าไม่หมด สินค้าท่ีคงเหลืออยู่ท้ังหมด คือ สินค้าท่ีมีไว้ เพ่ือขายเพียงชนิดเดียว เรียกว่า “สินค้าคงเหลือปลายงวด” แต่ถ้าเป็นกิจการอุตสาหกรรมสินค้า คงเหลอื จึงประกอบไปดว้ ย 1. วตั ถุดบิ ปลายงวดและวัสดปุ ลายงวด (วสั ดุในโรงงานต่างๆทีย่ งั ใชไ้ มห่ มด) 2. สินคา้ ระหวา่ งผลติ ปลายงวด (สนิ ค้าท่ีเข้าสูก่ ระบวนการผลติ แลว้ แต่ยงั ผลติ ไมเ่ สร็จ) 3. สินค้าสาเรจ็ รปู ปลายงวด(ท่ผี ลติ เสรจ็ แลว้ แตข่ ายไม่หมด)

399 ปจั จัยการผลิต ในการผลติ ตอ้ งประกอบไปดว้ ยสิ่งตา่ งๆ ดังนี้ 1. วตั ถุดิบ (Material) คือ “สงิ่ ท่จี ดั หามาเพื่อใช้ผลิตสินค้าสาเร็จรูป” ได้แก่ หนัง พื้นรองเท้า พียู เป็นต้น 2. วัสดุโรงงาน (Factory supply) คือ “ส่ิงท่ีจัดหามาเพ่ือใช้ผลิตสินค้าสาเร็จรูป แต่ใช้ใน ปริมาณท่ีนอ้ ย” ได้แก่ น้ามนั เคร่ืองหลอ่ ล่นื ดา้ ย กาวติดรองเท้า เปน็ ต้น 3. สินค้าระหว่างผลิต (Goods in process) คือ “การนาส่ิงท่ีจัดหามา มาเข้ากระบวนการ ผลติ ” ได้แก่ สินคา้ ระหวา่ งผลติ ของโรงงานผลติ รองเท้า คอื รองเทา้ ท่ยี งั ไม่ไดต้ ดิ พ้ืนรองเท้า สินค้าระหว่างผลติ ของโรงงานเฟอรน์ เิ จอร์ คือ ตู้เสอ้ื ผา้ ท่ียงั ไมไ่ ด้ติดมอื จบั สนิ ค้าระหว่างผลติ ของโรงงานผลิตรถยนต์ คือ รถยนตท์ ย่ี ังไมไ่ ด้ตดิ ประตรู ถ 4. สินค้าสาเร็จรูป (Finished goods) “สินค้าสาเร็จรูปท่ีผลิตเสร็จแล้ว สามารถนาไปขาย ได้” ไดแ้ ก่ สนิ คา้ สาเร็จรปู ของการผลติ รองเท้า คือ รองเทา้ ท่ผี ลิตเสร็จเรียบร้อย สินคา้ สาเร็จรูปของโรงงานเฟอร์นเิ จอร์ คือ ตู้เสอ้ื ผ้าท่ีผลติ เสรจ็ เรียบรอ้ ยแล้ว กิจการอุตสาหกรรมจะต้องจัดหาวัตถุดิบเพื่อมาผลิต จัดหาแรงงานเพื่อผลิตสิ่งต่างๆ และ จดั หาทุกส่ิงทกุ อย่างท่มี คี วามจาเป็นต่อการผลิต ทาให้ในการผลิตประกอบไปด้วย วัตถุดิบ ค่าแรงงาน และค่าใช้จ่ายท่ีเกี่ยวข้องกับการผลิต โดยในการผลิตจะต้องใช้วัตถุดิบบางชนิดเป็นจานวนมาก ใช้ วัตถุดิบบางชนิดจานวนน้อย ค่าแรงงานท่ีเกี่ยวข้องโดยตรงกับการผลิตมีจานวนมาก ค่าแรงงานที่ไม่ เกี่ยวข้องโดยตรงกับการผลิตแต่มีส่วนสนับสนุนการผลิตมีจานวนน้อย ค่าใช้จ่ายอีกหลายรายการที่ เกี่ยวข้องกับการผลิต ฉะนั้นในขั้นตอนการผลิตจึงได้แบ่งลาดับข้ันตามความสาคัญของมูลค่าในการ ผลติ อธบิ ายได้ดงั น้ี 1. วัตถุดิบทางตรง (Direct Materials) เป็นวัตถุดิบท่ีนามาใช้ในการผลิต จะต้องเป็น วัตถุดิบที่เป็นส่วนสาคัญของผลิตภัณฑ์นั้นๆและสามารถคานวณหาจานวนหน่วยที่ใช้และมูลค่าของ วตั ถุดิบทางตรงทีใ่ ชใ้ นการผลิตต่อหน่ึงหน่วยผลิตภณั ฑไ์ ดอ้ ย่างชดั เจน เช่น โรงงานผลิตเฟอร์นิเจอร์ วตั ถดุ ิบทางตรง คอื ไม้ โรงงานผลิตขนมคกุ กี้ วตั ถุดิบทางตรง คือ ไขไ่ ก่ เป็นต้น

400 โรงงานผลติ รองเทา้ วัตถุดิบทางตรง คอื หนัง พน้ื รองเท้าพียู 2. ค่าแรงงานทางตรง (Direct Labor) คือ ค่าตอบแทนที่กิจการจ่ายให้กับแรงงานที่ใช้ใน การผลิตสินค้าสาเร็จรูป จะต้องเป็นค่าแรงงานท่ีเก่ียวข้องกับการแปรรูปของวัตถุดิบให้เป็นผลิตภัณฑ์ เท่านั้น เพราะมูลค่าของค่าแรงงานทางตรงในการผลิตผลิตภัณฑ์มีมูลค่ามาก เช่น ค่าแรงงานช่างตัด หนังทารองเท้า ค่าแรงงานพนกั งานตดั เส้ือ เป็นต้น 3. ค่าใช้จ่ายการผลิต (Manufacturing Overhead) ค่าใช้จ่ายซึ่งจาเป็นในการผลิต เป็น ค่าใช้จ่ายท่ีเกี่ยวข้องกับโรงงาน เป็นค่าใช้จ่ายท้ังหมดที่เกิดขึ้นในการผลิต ยกเว้นวัตถุดิบทางตรงและ ค่าแรงงานทางตรง เช่น ค่าเสื่อมราคา-เคร่ืองจักร ค่าสาธารณูปโภคโรงงาน เป็นต้น ส่วน วัตถุดิบ ทางอ้อม คา่ แรงงานทางอ้อม มีรายละเอียด ดังน้ี 3.1 วัตถุดิบทางอ้อมหรือวัสดุโรงงาน (Indirect Materials) เป็นวัตถุดิบท่ีนามาใช้ใน การผลติ เปน็ วตั ถุดบิ ท่ีไม่เป็นส่วนสาคัญของผลิตภัณฑ์น้ันๆ ใช้วัตถุดิบในจานวนน้อย การคานวณหา มูลค่าของวัตถุดบิ ทางอ้อมทใ่ี ชใ้ นการผลิตตอ่ หนง่ึ หน่วยผลิตภัณฑไ์ มส่ ามารถระบุไดช้ ัดเจน เชน่ โรงงานผลิตเส้ือผ้าสาเร็จรปู วัตถดุ บิ ทางอ้อม คอื ดา้ ย โรงงานผลติ รองเทา้ วัตถดุ บิ ทางออ้ ม คือ กาวติดรองเทา้ โรงงานทาขนมเค้ก วัตถุดิบทางออ้ ม คอื กลิ่นวานิลลา กล่ินนมเนย 3.2 ค่าแรงงานทางอ้อม (Indirect Labor) เป็นค่าตอบแทนท่ีกิจการจ่ายให้กับแรงงาน ที่ไม่เก่ียวข้องในการผลิตผลิตภัณฑ์โดยตรงแต่มีส่วนสนับสนุนในการผลิต เช่น เงินเดือนของผู้จัดการ แผนกผลิต เงินเดือนของแมบ่ า้ นโรงงาน เปน็ ตน้ วัตถดุ ิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง ค่าใชจ้ า่ ยทงั้ หมดทเ่ี ก่ียวขอ้ งกับการผลิต กระบวนการผลติ (วัตถดุ ิบทางออ้ ม+ค่าแรงงานทางอ้อม) สินคา้ สาเรจ็ รูป ภาพท่ี 6.4 แสดงเส้นทางการผลติ สินค้าสาเรจ็ รูปตามความสาคญั ของมูลคา่ ในการผลติ

401 ตารางที่ 6.1 การวเิ คราะหร์ ายการทีเ่ กี่ยวข้องกับการผลิตของกิจการผลิตรองเทา้ หนังสงั เคราะห์ ดังนี้ รายการ วตั ถดุ บิ ค่าแรงงาน คา่ ใช้จา่ ย คา่ ใชจ้ า่ ยใน เหตผุ ล ทางตรง ทางตรง การผลติ การดาเนนิ งาน หนังสงั เคราะห์  หามลู คา่ ไดง้ ่าย พ้นื รองเท้า พยี ู  หามูลค่าไดง้ ่าย กาวตดิ รองเทา้  หามลู ค่าไดย้ าก ดา้ ยเย็บรองเทา้  หามลู ค่าได้ยาก ช่างตัดหนงั  เก่ียวข้องกับการผลิต ชา่ งเยบ็ หนัง  เกีย่ วข้องกบั การผลิต ค่าไฟฟา้ ของโรงงาน  เก่ยี วขอ้ งกับการผลิต เงินเดือนพนักงานรักษา  เก่ียวขอ้ งกับการผลติ ความปลอดภยั โรงงาน คา่ เส่อื มราคา-เครอื่ งจกั ร  เก่ียวข้องกับการผลิต ค่าเสื่อมราคา-เคร่ืองใช้ใน  ไม่เก่ียวข้องกับการ สานกั งาน ผลิต เคร่ืองมือหรืออปุ กรณต์ ่างๆที่ใช้ในการผลติ อาจมีการใช้งานสินทรัพย์ที่มีขนาดเล็ก ราคาไม่สูง มากนัก แตอ่ ายุการใช้งานเกิน 1 ปี เมอ่ื ใชง้ านสินทรพั ยเ์ หลา่ น้ีกิจการจะไม่คานวณค่าเสื่อมราคาแต่จะ ใช้วิธีการตรวจนบั มูลคา่ คงเหลอื ของสินทรพั ย์ ในวนั สนิ้ งวดแทน เชน่ สว่าน เลื่อย แผ่นเจยี ร เป็นต้น เช่น กจิ การซอ้ื สว่านมาใช้งาน 5,000 บาท และเม่ือถึงวนั สนิ้ งวด กิจการได้พิจารณามูลค่าของ สวา่ นคงเหลอื 3,000 บาท บนั ทกึ บัญชี ดงั นี้ เดบิต เครอ่ื งมือใช้ไป 2,000 เครดิต เครื่องมือ 2,000 บนั ทึกใช้เคร่อื งมือไปในการผลติ ส่วนการผลิต กิจการมีได้รับสิทธิตามกฎหมายเพ่ือทาการผลิตและจาหน่ายสินค้าสาเร็จรูป เชน่ กิจการไดร้ ับสทิ ธิบัตรในการผลิต 500,000 บาท อายสุ ทิ ธบิ ตั ร 5 ปี บันทกึ บญั ชี ดังนี้ เดบติ สิทธิบตั รตัดจาหนา่ ย 100,000 เครดติ สิทธิบัตร 100,000 บนั ทกึ ใชส้ ทิ ธิบัตรในการผลิตปีท่ี 1 (500,000 / 5 ป)ี

402 ไม่ว่าจะเป็นบัญชีเคร่ืองมือใช้ไปหรือบัญชีสิทธิบัตรตัดจาหน่าย เม่ือกิจการบันทึกบัญชีแล้ว กจิ การตอ้ งบนั ทกึ รายการนเ้ี ขา้ บัญชีค่าใช้จา่ ยการผลิตเพ่อื โอนเขา้ ส่กู ระบวนการผลิต ทั้งเคร่ืองมือใช้ ไปจานวน 2,000 บาทและ บัญชีสิทธิบัตรตัดจาหน่าย 100,000 บาท ซ่ึงมีความหมายว่า 2 รายการน้ี เป็นส่วนหนง่ึ ในการผลติ กิจการต้องคานวณต้นทุนการผลิตของผลิตภัณฑ์ในงวดนั้นๆอย่างถูกต้องเพ่ือท่ีจะได้ทราบ ต้นทุนท่ีแท้จริงของผลิตภัณฑ์ ส่วนค่าใช้จ่ายที่ไม่เก่ียวข้องกับการผลิต ไม่ต้องนามารวมคานวณ ให้ คานวณเป็นคา่ ใช้จา่ ยในการดาเนนิ งานของกิจการแทน เช่น ค่าเสื่อมราคา-เครื่องใช้สานักงาน เป็นต้น ซ่งึ มีใชใ้ นสานกั งาน ไม่เกีย่ วขอ้ งกับการผลิต งบตน้ ทุนการผลิต กิจการอุตสาหกรรมต้องจัดทา งบต้นทุนการผลิต เพื่อแสดงรายละเอียดของต้นทุนการผลิต สินค้า ทาให้ทราบราคาทุนของสินค้าท่ีผลิตเสร็จว่ามีราคาทุนเท่าใด งบต้นทุนการผลิตจะมี สว่ นประกอบดงั นี้ งบต้นทนุ การผลติ สินคา้ ระหว่างผลิตต้นงวด XXX สว่ นที่ 1 บวก วัตถดุ ิบทางตรงใชไ้ ป XXX สว่ นท่ี 2 บวก คา่ แรงงานทางตรง XXX บวก ค่าใชจ้ ่ายการผลิต (ค่าแรงงานทางออ้ ม+วัตถดุ ิบทางอ้อม) XXX รวมต้นทนุ ผลติ XXX หกั สินค้าระหว่างผลติ ปลายงวด (XX) ส่วนท่ี 3 ต้นทนุ สินคา้ ท่ผี ลติ เสร็จ XXX

403 วธิ ีการคานวณงบตน้ ทุนการผลติ นางานทค่ี า้ งจากงวดที่แล้วท่ียังผลิตไม่เสร็จมาผลิตต่อให้เสร็จในงวดน้ี คือสินค้าระหว่างผลิต ตน้ งวดมาเป็นตัวต้ัง นาวัตถุดิบทางตรงใช้ไปมารวมกับ ค่าแรงงานทางตรงที่เกิดขึ้นและค่าใช้จ่ายการ ผลิต(ค่าใช้จ่ายทุกรายการท่ีเกี่ยวข้องกับการผลิต) เพ่ือคานวณต้นทุนการผลิตงวดน้ี สุดท้ายนาสินค้า ระหว่างผลิตปลายงวดมาหักออก เนื่องจากยังผลิตไม่เสร็จในงวดนี้ จึงต้องหักออก เพื่อนาไปผลิตต่อ ในงวดถดั ไป งบการเงนิ สาหรบั กิจการผลิตสินคา้ เพอื่ ขาย ไม่ว่าจะดาเนินกิจการในรูปแบบใด กิจการมีความจาเป็นที่จะต้องรายงานผลการดาเนินงาน และฐานะการเงิน ซ่ึงการรายงานน้ีมีความจาเป็นต่อผู้ใช้ทั้งภายในและภายนอกกิจการ รายงานท่ี เพ่ิมเติมจากกิจการซ้ือสินค้ามาเพ่ือขายคือ “งบต้นทุนการผลิต” เพ่ือรายงานรายละเอียดของการ ผลิตสินค้าสาเร็จรูปที่ผลิตเสร็จในงวดนี้ หลังจากนั้นจะจัดทา “งบต้นทุนขาย” เพ่ือรายงาน รายละเอยี ดของสนิ คา้ สาเร็จรูปท่ไี ดข้ ายไปแลว้ ดงั น้ี งบต้นทุนการผลิต หมายถึง การรายงานข้อมูลในการผลิตสินค้าสาเร็จรูปท้ังหมดว่ามี จานวนเท่าใด ถือเป็นราคาทุนของสินค้าสาเร็จรูป งบต้นทุนการผลิตประกอบไปด้วย วัตถุดิบ ค่าแรงงาน และค่าใชจ้ า่ ยท้งั หมดที่เกยี่ วข้องกับการผลิต โดยจะตอ้ งรวมสินค้าระหว่างผลิตที่ยังผลิตไม่ เสร็จจากงวดทีแ่ ล้ว และจะตอ้ งไม่นาสนิ ค้าระหว่างผลติ ที่ยงั ผลติ ไม่เสร็จในงวดน้ีมารวมคานวณ งบตน้ ทุนขาย หมายถงึ การรายงานข้อมูลในการขายสินค้าทั้งสิ้นในงวดนี้ว่าสินค้าที่ได้ขาย ไปแลว้ ทงั้ หมดมมี ลู ค่าเท่าใด ซ่งึ จะประกอบไปดว้ ย สินคา้ สาเร็จรูปต้นงวดที่เหลือจากงวดท่ีแล้ว สินค้า สาเร็จรูปที่ผลิตเสร็จในงวดน้ี และต้องหักสินค้าสาเร็จรูปปลายงวดออกไป เพราะว่ายังไม่ได้ขาย ออกไป

404 ตัวอย่าง 7-2 ต่อไปนเ้ี ป็นงบทดลองของ บริษัท บ้านข้าวสารการผลติ จากดั ในวนั สิ้นงวด ดงั นี้ บรษิ ัท บ้านขา้ วสารการผลิต จากดั งบทดลอง วันที่ 30 มถิ ุนายน 2557 ชอ่ื บัญชี เลขทบี่ ัญชี เดบิต เครดิต บาท - บาท - เงินสด 101 วัตถุดิบตน้ งวด 102 10,050 - 21,300 - งานระหวา่ งทาต้นงวด 103 22,650 - สินคา้ สาเร็จรูปต้นงวด 104 20,700 - วสั ดสุ านักงาน 105 8,400 - คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-เคร่อื งจกั ร 106.1 88,950 - ค่าแรงงานคา้ งจา่ ย 201 1,950 - ทนุ หุ้นสามัญ 301 150,000 - กาไรสะสม 302 43,050 - ขายสินคา้ 401 548,400 - รับคืนสินค้า ซอ้ื วัตถุดบิ 402 15,000 คา่ ขนส่งเขา้ สว่ นลดรับ 501 106,500 - ค่าแรงงานทางตรง ค่าแรงงานทางออ้ ม 502 900 ค่านา้ คา่ ไฟฟา้ โรงงาน ค่าเชา่ โรงงาน 503 1,800 - คา่ เบี้ยประกนั ภัยโรงงาน 504 120,000 - ค่าเส่ือมราคา-เครื่องจักร 505 52,200 - คา่ ใชจ้ ่ายในการดาเนนิ งาน 506 34,650 - วัสดุสานักงานใช้ไป 507 23,700 - 508 4,200 - 509 31,350 - 510 91,350 - 511 12,150 - 834,150 - 834,150 -

405 ข้อมูลเพ่ิมเติม คือสินค้าคงเหลือ ได้แก่ วัตถุดิบคงเหลือปลายงวด 20,250 บาท สินค้าระหว่างผลิต ปลายงวด 16,500 บาท และสินคา้ สาเร็จรูปปลายงวด 15,263 บาท งบต้นทุนการผลิต บริษัท บา้ นข้าวสารการผลิต จากัด งบต้นทนุ การผลิต สาหรบั ระยะเวลา 6 เดือน สิ้นสุดวนั ที่ 30 มิถนุ ายน 2557 หนว่ ย : บาท สนิ คา้ ระหวา่ งผลิตต้นงวด 22,650 บวก วตั ถุดบิ ทางตรงใชไ้ ป : วตั ถดุ บิ ตน้ งวด 21,300 บวก ซ้ือวตั ถดุ บิ 106,500 บวก คา่ ขนสง่ เขา้ 900 หกั ส่วนลดรับ 1,800 วัตถดุ ิบที่มีทงั้ ส้นิ 126,900 หกั วตั ถุดบิ ปลายงวด 20,250 106,650 บวก คา่ แรงงานทางตรง 120,000 บวก ค่าใช้จ่ายในการผลติ : คา่ แรงงานทางอ้อม 52,200 ค่าน้าไฟฟ้าโรงงาน 34,650 ค่าเชา่ โรงงาน 23,700 คา่ เบี้ยประกนั ภยั โรงงาน 4,200 คา่ เส่อื มราคา-เครื่องจักร 31,350 146,100 รวมตน้ ทนุ ผลติ 395,400 หกั สินค้าระหว่างผลติ ปลายงวด 16,500 ต้นทุนสินคา้ สาเร็จรูปท่ีผลติ เสรจ็ 378,900

406 งบตน้ ทุนขาย บรษิ ัท บา้ นข้าวสารการผลิต จากดั งบตน้ ทนุ ขาย สาหรับระยะเวลา 6 เดอื น สิ้นสุดวนั ที่ 30 มถิ ุนายน 2557 หน่วย : บาท สินค้าสาเรจ็ รปู ต้นงวด 20,700 บวก ตน้ ทนุ สินค้าสาเร็จรูปท่ีผลิตเสรจ็ 378,900 สินคา้ สาเร็จรปู ท่มี ีเพื่อขาย 399,600 หกั สนิ ค้าสาเร็จรปู ปลายงวด 15,263 ต้นทนุ ขาย 384,337 งบกาไรขาดทุน บรษิ ทั บ้านขา้ วสารการผลิต จากดั งบกาไรขาดทุน สาหรบั ระยะเวลา 6 เดือน ส้ินสดุ วันที่ 30 มถิ นุ ายน 2557 หน่วย : บาท ขายสนิ ค้า 548,400 หกั รับคนื สินค้าและส่วนลด 15,000 ขายสุทธิ 533,400 หัก ต้นทนุ ขาย 384,337 กาไรขั้นต้น 149,063 หกั คา่ ใช้จ่ายในการดาเนนิ งาน 91,350 วสั ดุสานักงานใชไ้ ป 12,150 กาไรสทุ ธิ 45,563

407 งบแสดงฐานะการเงิน บริษทั บ้านขา้ วสารการผลิต จากดั งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 30 มิถุนายน 2557 สินทรัพย์ หนว่ ย : บาท สนิ ทรัพยห์ มุนเวยี น : สินคา้ คงเหลอื ของกิจการผลติ 10,050 เงินสด สนิ ค้าเพ่ือขาย สินค้าคงเหลือ 20,250 16,500 วตั ถดุ บิ ( ปลายงวด ) 15,263 8,400 สนิ คา้ ระหวา่ งผลติ ( ปลายงวด ) 70,463 สินคา้ สาเรจ็ รปู ( ปลายงวด ) 259,050 วสั ดุสานักงาน 88,950 170,100 รวมสนิ ทรัพยห์ มุนเวยี น 240,563 สนิ ทรัพย์ไม่หมุนเวยี น : เครอื่ งจกั ร หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม – เครื่องจกั ร รวมสนิ ทรพั ย์ไม่หมนุ เวยี น รวมสินทรพั ย์

408 หนส้ี นิ หมนุ เวียน : หน้สี ินและสว่ นของผู้ถอื หุ้น 1,950 ค่าแรงงานคา้ งจา่ ย 1,950 43,050 รวมหนสี้ นิ 45,563 150,000 ส่วนของผูถ้ ือหุ้น : 88,613 ทนุ หนุ้ สามญั 238,613 กาไรสะสม 240,563 บวก กาไรสุทธิ รวมสว่ นของผู้ถือหนุ้ รวมหนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ อื หุ้น อธบิ ายเพมิ่ เติม การจดั ทา “งบต้นทุนการผลติ ” นั้นจะแบ่งออกเป็น 3 ส่วนใหญๆ่ 1. นาสินคา้ ระหวา่ งผลติ ตน้ งวดมาผลิตต่อใหเ้ สรจ็ ในงวดนี้ 2. งวดนี้ 1.1 วัตถุดิบทางตรงใช้ไป=วัตถุดิบทางตรงต้นงวด+ซ้ือวัตถุดิบสุทธิ–วัตถุดิบทางตรง ปลายงวด โดย ซ้ือวัตถุดบิ สุทธิ= ซื้อวตั ถุดิบ+ค่าขนส่งเขา้ วัตถุดิบ – ส่งคนื วัตถดุ ิบ –สว่ นลดรับ 1.2 คา่ แรงงานทางตรงใชไ้ ปในการผลิต 1.3 ค่าใช้จ่ายในการผลติ ท้งั หมด (รวมวัตถดุ ิบทางอ้อมและค่าแรงงานทางอ้อม) 2. นาสินค้าระหวา่ งผลติ ที่ยงั ผลติ ไมเ่ สรจ็ ในงวดนมี้ าหักออกเพอื่ นาไปผลติ ต่อในงวดต่อไป การบันทึกบัญชีเก่ียวกบั การผลิตสนิ คา้ มี 2 ระบบ 1. ระบบการบันทกึ บญั ชอี ยา่ งตอ่ เน่ือง 2. ระบบการบันทึกบญั ชเี ม่อื ถึงวันส้ินงวด

409 ระบบการบันทึกบัญชอี ย่างต่อเน่อื ง 1. วตั ถดุ บิ ทางตรง สินคา้ ระหวา่ งผลติ สินคา้ สาเร็จรูป ทางอ้อม ค่าใชจ้ ่ายในการผลติ ขายสินคา้ 2. คา่ แรงงาน ทางตรง ทางออ้ ม 3. ค่าใชจ้ า่ ยทเี่ กย่ี วกับการผลติ ค่าไฟฟ้าโรงงาน คา่ เสือ่ มราคา-เคร่ืองจักร เงินเดือนยามโรงงาน ภาพท่ี 6.5 วงจรการผลิตตามระบบบันทกึ บญั ชอี ย่างต่อเนอื่ ง ตามรูปภาพวงจรการผลติ ขา้ งตน้ ระบบนี้เป็นการบันทึกบัญชีอย่างละเอียด กิจการต้องบันทึก บัญชีวัตถุดิบ ค่าแรงงาน และค่าใช้จ่ายที่เก่ียวกับการผลิต แล้วโอนเข้ากระบวนการผลิต เพื่อคานวณ ต้นทนุ ในการผลิตท้ังหมด จะได้เป็นแนวทางในการกาหนดราคาขายต่อไปได้ ซ่ึงขั้นตอนในการโอนจะ ให้ความสาคัญกับวัตถุดิบทางตรงและค่าแรงงานทางตรงเพราะมีมูลค่ามากโดยโอนเข้าบัญชีสินค้า ระหว่างผลิตได้เลย แต่ถ้าเป็นวัตถุดิบทางอ้อมและค่าแรงงานทางอ้อมและค่าใช้จ่ายในการผลิตจะ รวบรวมกอ่ นแล้วจึงโอนเข้าบัญชีสินค้าระหว่างผลิต พอผลิตเสร็จเป็นสินค้าสาเร็จรูปแล้วจึงนาไปขาย การนาวัตถุดบิ เข้าสกู่ ระบวนการผลติ จะต้องมีขัน้ ตอนการเบิก การผลิตเสร็จเป็นสินค้าสาเร็จรูปจะต้อง นาไปเก็บในคลังสินค้า และการนาสินค้าสาเร็จรูปไปขายจะต้องเบิกมาจากคลังสินค้า ต่อไปจะเป็น วิธีการบนั ทกึ ดงั นี้

410 1. บญั ชีวัตถดุ บิ 1.1 เมือ่ ซอ้ื วัตถุดิบท้ังทางตรงและทางออ้ มเป็นเงนิ สดหรอื เงนิ เช่ือ ชอื่ บัญชีคือ วัตถุดิบ เดบติ วัตถดุ ิบ xx เครดิต เงนิ สด/เจ้าหน้ีการค้า xx 1.2 เม่ือจา่ ยคา่ ขนสง่ เข้าวตั ถุดิบทั้งทางตรงและทางออ้ ม ช่ือบญั ชีคอื วัตถดุ บิ เดบติ วัตถุดบิ xx เครดิต เงินสด xx 1.3 เม่อื สง่ คืนวตั ถดุ ิบทัง้ ทางตรงและทางอ้อมทซ่ี ือ้ เปน็ เงนิ สดหรอื เงินเชื่อ ชื่อบญั ชคี ือ วตั ถุดิบ เดบิต เงินสด/เจ้าหน้ีการคา้ xx เครดิต วัตถดุ บิ xx 1.4 หากซอ้ื วตั ถดุ ิบทงั้ ทางตรงและทางออ้ มเป็นเงินเชื่อเม่ือไปชาระหน้ีเกิดส่วนลดรับ ชื่อบัญชี คอื วัตถดุ บิ เดบติ เจ้าหนก้ี ารคา้ xx เครดิต เงินสด xx เครดิต วตั ถดุ บิ xx 1.5 การนาวัตถดุ บิ ทางตรงเขา้ สู่กระบวนการผลิต เดบิต งานระหว่างทา xx เครดิต วตั ถดุ ิบ xx 1.6 การนาวัตถดุ ิบทางอ้อมเข้าสูก่ ระบวนการผลิต เดบิต คา่ ใช้จา่ ยในการผลติ xx เครดิต วัตถุดิบ xx 2. บัญชีคา่ แรงงาน 2.1 เมื่อเกดิ คา่ แรงงานทง้ั ทางตรงและทางอ้อม โดยจา่ ยเป็นเงินสดหรอื คา้ งจา่ ย เดบิต ค่าแรงงาน xx เครดิต เงินสด/คา่ แรงงานคา้ งจ่าย xx

411 2.2 ในวนั ส้นิ งวดต้องบันทึกโอนบัญชีค่าแรงงานทางตรงไปยงั บญั ชีสนิ ค้าระหว่างผลิต เดบิต สินคา้ ระหว่างผลิต xx เครดติ คา่ แรงงาน xx 2.3 ในวันส้ินงวดต้องบันทกึ บัญชีโอนบัญชีคา่ แรงงานทางอ้อมไปยงั บัญชคี า่ ใชจ้ ่ายการผลติ เดบิต ค่าใช้จา่ ยการผลิต xx เครดติ คา่ แรงงาน xx 3. บญั ชีค่าใชจ้ ่ายในการผลิต 3.1 เมื่อเกิดค่าใช้จ่ายที่เก่ียวข้องกับการผลิตให้บันทึกบัญชีตามปกติ เช่น จ่ายค่าเบี้ย ประกันภัยโรงงาน เดบิต คา่ เบี้ยประกันภยั โรงงาน xx เครดติ เงินสด/ค่าเบย้ี ประกนั ภัยโรงงานค้างจ่าย xx 3.2 วันส้ินงวดต้องบันทึกบัญชีโอนค่าใช้จ่ายท่ีเกี่ยวข้องกับการผลิตไปยังบัญชีค่าใช้จ่ายการ ผลติ เดบิต ค่าใชจ้ า่ ยการผลิต xx เครดติ ค่าเบย้ี ประกันภยั โรงงาน xx 4. บญั ชสี ินคา้ ระหว่างผลติ 4.1 ในวันสน้ิ งวด ต้องบันทึกบัญชีโอนบัญชีวัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรงและค่าใช้จ่าย ทกุ รายทเ่ี ก่ียวข้องกบั การผลิต ไปยงั บญั ชสี นิ ค้าระหวา่ งผลติ (คือเข้าสกู่ ระบวนการผลติ ) เดบติ สนิ ค้าระหว่างผลิต เครดิต วัตถดุ ิบ (ทางตรง) เครดติ คา่ แรงงาน (ทางตรง) เครดิต คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 4.2 และในวันสิ้นงวด ต้องบันทกึ บญั ชโี อนบัญชีสนิ ค้าระหว่างผลติ ไปยงั บัญชีสินค้าสาเร็จรูป (เพราะว่าผลิตเสรจ็ แล้ว) เดบติ สินค้าสาเรจ็ รูป เครดิต สินคา้ ระหวา่ งผลิต

412 5. บญั ชีสินค้าสาเร็จรปู 5.1 เมื่อมีการขายสินค้าตอ้ งบนั ทกึ บัญชีว่าสินค้าสาเร็จรูปลดลงและเกิดเป็นต้นทุนขาย เดบิต ต้นทุนขาย (ราคาทุน) xx เครดิต สินคา้ สาเรจ็ รูป xx 5.2 และบนั ทึกรายไดจ้ ากการขายสินคา้ อาจขายเป็นเงนิ สดหรอื เงนิ เชื่อก็ได้ เดบิต เงนิ สด/ลูกหนี้ xx เครดติ ขายสินคา้ (ราคาขาย) xx ระบบการบนั ทกึ บญั ชเี มื่อถึงวันสิ้นงวด ตามวิธีน้ีจะมีข้ันตอนท่ีไม่ซับซ้อน กิจการสามารถบันทึกบัญชีรายการที่เกิดข้ึนตามเหตุการณ์ ที่เกดิ ขึน้ เชน่ การซ้ือวัตถุดิบ การจ่ายค่าขนส่งเข้า การส่งคืนและส่วนลดรับ ได้ตามปกติ และเม่ือเข้าสู่ กระบวนการผลิต ไม่ต้องทาการบันทึกบัญชีในขั้นตอนน้ี จากนั้น พอถึงวันสิ้นงวด กิจการจึงทาการ ตรวจนับสินค้าคงเหลือ ได้แก่ วัตถุดิบคงเหลือปลายงวด สินค้าระหว่างผลิตคงเหลือปลายงวดและ สินค้าสาเร็จรูปคงเหลือปลายงวด เปน็ สนิ ทรพั ยข์ องกิจการ วันต้นงวด ในระหวา่ งงวด ผลิต เมอื่ ถงึ วนั สิน้ งวด สินคา้ ระหวา่ งผลิตต้นงวด ซื้อวัตถุดบิ เสร็จ ต้องตรวจนบั และ วตั ถดุ ิบตน้ งวด จา่ ยคา่ แรงงาน นาไป วัตถดุ บิ ปลายงวด จา่ ยคา่ ใชจ้ ่ายในการ ขาย สนิ ค้าระหวา่ งผลิตปลายงวด สินคา้ สาเรจ็ รปู ปลายงวด ผลิต ภาพที่ 6.6 วงจรการผลิตตามระบบบันมึกบัญชีเมื่อถงึ วนั สิน้ งวด 1. บญั ชวี ตั ถุดบิ 1.1 เม่อื ซ้อื วัตถุดิบทางตรงเป็นเงินสดหรือเงินเชอ่ื ชือ่ บญั ชี คอื ซอ้ื วตั ถุดิบ เดบิต ซ้ือวัตถดุ บิ xx เครดิต เงนิ สด/เจ้าหนี้ xx 1.2 เมอ่ื จ่ายคา่ ขนสง่ เขา้ วตั ถดุ ิบทางตรง ช่อื บญั ชี คอื ค่าขนส่งเขา้ เดบิต คา่ ขนส่งเข้า xx เครดิต เงนิ สด xx

413 1.3 เมอื่ สง่ คนื วัตถุดิบทางตรงจากการซื้อเป็นเงินสดหรือเงนิ เช่ือชอ่ื บญั ชีคือ สง่ คืนวตั ถดุ บิ เดบิต เงนิ สด/เจา้ หน้ี xx เครดติ สง่ คืน xx 1.4 หากซ้อื วตั ถดุ ิบทัง้ ทางตรงและทางออ้ มเป็นเงินเช่ือเมื่อไปชาระหนี้เกิดส่วนลดรับ ช่ือบัญชี คอื สว่ นลดรบั เดบิต เจา้ หนี้ xx เครดิต เงินสด xx เครดติ สว่ นลดรบั xx 1.5 การนาวัตถุดิบทางตรงเข้าสู่กระบวนการผลิต ไมบ่ ันทึกบัญชี 1.6 การนาวตั ถุดิบทางอ้อมเข้าสู่กระบวนการผลิต ไม่บนั ทึกบัญชี 2. บัญชคี ่าแรงงาน 2.1 เม่อื เกดิ คา่ แรงงานทง้ั ทางตรงและทางออ้ ม โดยจา่ ยเป็นเงินสดหรือค้างจ่าย เดบิต ค่าแรงงานทางตรง xx เดบิต คา่ แรงงานทางออ้ ม xx เครดติ เงินสด/คา่ แรงงานค้างจา่ ย xx 2.2 ในวันส้นิ งวดไม่ตอ้ งบนั ทกึ โอนบัญชคี ่าแรงงานทางตรงไปยงั บัญชีสินคา้ ระหวา่ งผลิต 2.3 ในวันส้ินงวดไม่ต้องบันทึกบัญชีโอนบัญชีค่าแรงงานทางอ้อมไปยังบัญชีค่าใช้จ่ายการ ผลิต 3. บัญชคี ่าใชจ้ ่ายในการผลิต 3.1 เมอื่ เกิดค่าใช้จ่ายท่ีเกี่ยวข้องกับการผลิตบันทึกบัญชีตามปกติ เช่น จ่ายค่าเบ้ียประกันภัย โรงงาน เดบิต คา่ เบ้ียประกันภัยโรงงาน xx เครดติ เงนิ สด/คา่ เบีย้ ประกันภยั โรงงานคา้ งจา่ ย xx 3.2 ในวันสิ้นงวดไม่ต้องบันทึกบัญชีโอนบัญชีค่าใช้จ่ายท่ีเกี่ยวข้องกับการผลิตไปยังบัญชี ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ 3.3 ในวันสิ้นงวดไม่ต้องบันทึกบัญชี โอนบัญชีค่าใช้จ่ายการผลิตไปยังบัญชีสินค้าระหว่าง ผลิต