ວິຊາບັນຊີແລະການເງິນ

140 หนส้ี งสยั จะสญู (Doubtful Account) คาชี้แจงกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เร่ือง กาหนดรายการย่อท่ีต้องมีในงบการเงิน (2554: 3-1) ให้ความหมายของ ลูกหนี้การค้าและลูกหนอ้ี ืน่ (Trade and other receivables) ดังนี้ ลูกหน้ีการค้า หมายถึงเงินท่ีลูกค้าค้างชาระค่าสินค้าหรือค่าบริการที่กิจการได้ขายหรือ ให้บริการตามปกติ และลกู หน้ตี ามตัว๋ เงินรบั อนั เกิดจากค่าสนิ ค้าหรือบริการดังกลา่ ว ลูกหนี้อื่น หมายถึง ลูกหน้ีอ่ืนที่ไม่ใช่ลูกหน้ีการค้าเช่น ค่าใช้จ่ายล่วงหน้า รายได้ค้างรับ เงนิ ทดรองจา่ ย เปน็ ตน้ ตามความหมายขา้ งตน้ ลูกหน้ี จงึ หมายถึง ลกู หน้ี (Receivables) หมายถึง ผู้ท่ีมาซื้อสินค้าหรือมาใช้บริการแล้วแต่ยังไม่ได้ชาระเงิน ให้กับกิจการ หรือผู้ที่ยืมเงินของกิจการไป ส่งผลให้กิจการมีสิทธิเรียกร้องให้ผู้น้ันชาระเงินให้กับ กิจการ ลูกหน้ีแบ่งได้เปน็ 2 ประเภท คือ ลูกหน้กี ารคา้ และลูกหนอ้ี นื่ ดังน้ี ลูกหน้กี ารค้า หมายถงึ หมายถึง ผทู้ ม่ี าซอ้ื สนิ ค้าหรอื มาใช้บรกิ ารแลว้ แตย่ งั ไม่ได้ชาระเงิน ให้กับกิจการ ซ่ึงเกิดจากการดาเนินงานตามปกติของกิจการ เช่น กิจการดาเนินธุรกิจเป็นการซ้ือ ขายสินค้า ลูกหนี้การค้าคือลูกหน้ีท่ีไม่ได้ชาระเงินในการซื้อสินค้าให้กับ ลูกหนี้การค้าจึงจัดเป็น สินทรัพย์หมุนเวียน เพราะส่วนใหญ่แล้ว กิจการให้เวลาไม่นานในการเป็นลูกหน้ี เช่น 30 วัน เป็น ต้น ลูกหนี้อ่ืน หมายถึง ผู้ท่ียืมเงินของกิจการไป ซึ่งไม่ได้เกิดจากการดาเนินงานตามปกติ ของกจิ การ เช่น พนักงานของกิจการไดย้ ืมเงินจากกจิ การ จะเป็น “ลกู หน-้ี พนักงาน” เป็นต้น กิจการต้องกาหนดระยะเวลาในการชาระหน้ีให้กับลูกหน้ีและเม่ือครบกาหนดชาระหน้ี หากลกู หนม้ี าชาระหน้ี กิจการมกั จะไดร้ บั ชาระหนจี้ ากลกู หน้ีการค้า ดงั นี้ พ.ศ. รายการ สมุดรายวนั ทัว่ ไป เดบิต หนา้ 1 เลขที่ บาท สต เครดิต 2557 บัญชี บาท สต 50,000 - ม.ี ค. 1 เงนิ สด 101 50,000 - ลกู หน้ี 105 รับชาระเงินสดจากลกู หน้ี

141 ตามปกติถือว่าไม่มีปัญหาแต่อย่างใด แต่อาจมีกรณีที่ลูกหน้ีบางรายไม่สามารถชาระหนี้ ได้ และกจิ การจะไม่สามารถทราบได้เลยว่าลูกหนี้รายใดจะไม่ชาระหนี้จนกว่าจะครบกาหนดชาระ เมือ่ กจิ การไมไ่ ด้รบั ชาระหนี้จากลูกหน้ี ถือวา่ เกดิ ความเสียหายข้ึนแก่กิจการซ่ึงส่งผลให้บัญชีลูกหน้ี มจี านวนสงู กวา่ ความเปน็ จรงิ เม่ือครบกาหนดชาระหนี้ เม่ือกิจการมีนโยบายว่าจะให้สินเช่ือกับลูกค้า ส่งผลให้ลูกค้ากลายเป็นลูกหนี้ กิจการควร วางแผนว่าหากกิจการไม่สามารถเก็บเงินจากลูกหนี้ได้กิจการมีวิธีปฏิบัติอย่างไร ตามที่มาตรฐาน การบัญชี ฉบับท่ี 101 เร่ือง หนี้สงสัยจะสูญและหนี้สูญ กาหนดว่า กิจการควรใช้วิธีต้ังค่าเผ่ือหนี้ สงสัยจะสูญ หมายความว่า เม่ือถึงวันสิ้นงวด กิจการต้องคาดการณ์ว่า จานวนเงินที่จะไม่ได้รับ ชาระจากลูกหน้ี มีมูลค่าเท่าใดแล้วนาไปบันทึกบัญชีเป็นประมาณการที่คาดว่าจะเก็บเงินจาก ลูกหน้ีไม่ได้ โดยที่การคาดการณ์จะต้องใช้ข้อมูลในอดีตมาเป็นตัวช่วย หรืออาจใช้สภาพของ เศรษฐกจิ ในขณะน้ันได้ การคาดการณ์จานวนเงินข้ึนมาน้ี สามารถทาได้ 3 วิธี ตามที่มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 101 เร่ือง หน้ีสงสยั จะสญู และหนสี้ ญู กาหนดไว้ สามารถเลือกปฏิบตั ไิ ด้ตามความเหมาะสม ดงั น้ี 1. คานวณจากรายได้ ซึ่งส่วนมากแล้วคือบัญชีขายสินค้า บัญชีขายสินค้าไม่มีความ ต่อเนื่องจากงวดหนึ่งไปอีกงวดหน่ึง เม่ือคานวณการคาดการณ์ได้แล้ว นาผลลัพธ์ไปบันทึก บัญชีไดเ้ ลย 2. คานวณจากบัญชีลูกหน้ีการค้าท้ังหมดของกิจการ บัญชีลูกหน้ีการค้ามีความ ต่อเนื่อง จากงวดหนึ่งไปอีกงวดหนึ่ง เมื่อคานวณการคาดการณ์ได้แล้ว จะต้องพิจารณาว่า กิจการไดเ้ คยคาดการณ์ไว้จากงวดทีแ่ ล้ว นามามาคานวณหาผลต่าง จงึ นาผลลัพธไ์ ปบนั ทึกบญั ชี 3. คานวณโดยนาลกู หนีแ้ ต่ละรายมาพิจารณา เม่ือกิจการกาหนดว่าจะใช้วิธีใดมาปฏิบัติ กิจการต้องคานวณและนาผลการคานวณไป บันทึกบญั ชี รายการปรบั ปรงุ ได้ ดงั นี้ สมุดรายวนั ทั่วไป หนา้ 1 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต บาท สต 25XX บญั ชี xx - xx - วันสิน้ งวด หนี้สงสัยจะสญู (คา่ ใชจ้ า่ ย) 5xx คา่ เผื่อหนีส้ งสัยจะสูญ(สนิ ทรัพย์) 1xx บันทึกประมาณค่าเผือ่ หนี้สงสยั จะสญู

142 ตัวอย่าง 3-9 บริษัท หนูหาย จากัด รับกาจัดหนู เปิดกิจการในวันที่ 1 ม.ค. 2556 และมี นโยบายให้ประมาณการหนี้สงสัยจะสูญ 1 % ของบัญชีขายสินค้า (ขายกรงดักหนู) ในแต่ละปี และในปี 2556 มีบัญชีขายสินค้า 20,000 บาท และบัญชีลูกหนี้ 10,000 บาท กิจการปิดบัญชีใน วนั ส้นิ งวดคอื วนั ท่ี 31 ธนั วาคม การคานวณ นโยบายของกจิ การ = 1 % ของบัญชขี ายสนิ ค้า ดังนนั้ = 20,000 x 1/100 = 200 บาท จากนน้ั นาจานวนเงินทค่ี านวณไดไ้ ปบันทึกบัญชีในวนั ส้ินงวด ดงั น้ี สมดุ รายวันทวั่ ไป หน้า 11 เดบิต เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ บาท สต บาท สต บัญชี 2556 ธ.ค. 31 หน้สี งสยั จะสูญ 505 200 - ค่าเผื่อหนสี้ งสัยจะสญู 105.1 200 - บันทึกประมาณหน้ีสงสัยจะสูญ 1 % ของบัญชขี ายสินคา้ การผา่ นรายการจากสมดุ รายวนั ทว่ั ไปมาบนั ทึกในสมดุ บัญชแี ยกประเภททัว่ ไป บัญชี ค่าเผอ่ื หน้ีสงสัยจะสูญ เลขทีบ่ ญั ชี 105.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 31 หน้ีสงสยั จะสูญ รว.11 200 - 200 บัญชี หนส้ี งสยั จะสญู รายการ เลขทีบ่ ญั ชี 505 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 2556 บญั ชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต ธ.ค. 31 ค่าเผ่ือหนี้สงสัย รว.11 200 - บัญชี บาท - จะสญู 200

143 การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงนิ บริษัท หนหู าย จากัด หนว่ ย : บาท งบกาไรขาดทนุ 20,000 สาหรับระยะเวลา 1 ปี ส้ินสุดวนั ท่ี 31 ธันวาคม 2556 200 รายได้ : ขายสนิ คา้ คา่ ใช้จ่าย : หน้สี งสัยจะสญู บริษัท หนูหาย จากัด หน่วย : บาท งบแสดงฐานะการเงิน วันท่ี 31 ธันวาคม 2556 10,000 200 สินทรพั ย์ 9,800 สินทรพั ยห์ มนุ เวียน : ลกู หน้ีการค้า หกั ค่าเผื่อหนสี้ งสัยจะสูญ ลกู หนีก้ ารค้า – สุทธิ อธิบาย กิจการมีบัญชีลูกหนี้การค้า 10,000 บาท กิจการประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจาก บัญชีขายสนิ ค้าได้จานวน 200 บาท ทาใหล้ กู หนกี้ ารค้าทค่ี าดว่าจะเก็บเงนิ ได้มีจานวน 9,800 บาท - ปีต่อมา วันท่ี 31 ธ.ค. 2557 ซึ่งเป็นวันสิ้นงวด กิจการมีนโยบายให้ประมาณหนี้สงสัย จะสูญ1 % ของบัญชีขายสินค้าในแต่ละปี และในปี 2557 มีบัญชีขายสินค้า 25,000 บาท บัญชลี ูกหน้ี 12,000 บาท

144 การคานวณ นโยบายของกจิ การ = 1 % ของบญั ชขี ายสนิ คา้ ดังนั้น = 25,000 x 1/100= 250 บาท นาจานวนเงนิ ที่คานวณได้ไปบันทึกบญั ชี ในวันสน้ิ งวด ดงั น้ี สมุดรายวนั ทวั่ ไป หนา้ 11 เดบิต เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ บาท สต บาท สต 2557 บัญชี 250 - ธ.ค. 31 หน้ีสงสยั จะสญู 505 250 - ค่าเผื่อหน้ีสงสยั จะสูญ 105.1 บันทึกประมาณหนี้สงสัยจะสูญ 1 % ของบัญชีขายสนิ คา้ การนาข้อมลู จากสมุดรายวันท่วั ไปมาบนั ทึกในสมุดบัญชแี ยกประเภททัว่ ไป บัญชี ค่าเผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญ เลขทบี่ ัญชี 105.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 1 ยอดยกมา  200 - ธ.ค. 31 หนส้ี งสยั จะสญู รว.11 250 - 450 450 บัญชี หน้สี งสยั จะสญู รายการ เลขท่บี ัญชี 505 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 ค่าเผ่ือหน้ีสงสัย รว.11 250 - จะสูญ 250

145 การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงิน บริษัท หนูหาย จากัด หน่วย : บาท งบกาไรขาดทนุ 25,000 250 สาหรับระยะเวลา 1 ปี ส้นิ สดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 รายได้ : ขายสินคา้ ค่าใช้จา่ ย : หนสี้ งสยั จะสูญ บริษทั หนูหาย จากัด หน่วย : บาท งบแสดงฐานะการเงิน วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2557 12,000 450 สนิ ทรัพย์ สินทรัพยห์ มนุ เวียน : 11,550 ลูกหนี้การคา้ หกั ค่าเผื่อหนส้ี งสัยจะสญู (ปี 2556=200+ปี 2557=250) ลูกหนี้การคา้ – สทุ ธิ อธิบาย กิจการมีบัญชีลูกหนี้การค้า 12,000 บาท กิจการได้ประมาณการค่าเผื่อหน้ีสงสัยจะสูญ จากบัญชีขายสินค้าได้จานวน 450 บาท ทาให้ลูกหนี้การค้าท่ีคาดว่าจะเก็บเงินได้มีจานวน 11,550 บาท

146 ตัวอย่าง 3-10 บริษัท หนูหาย จากัด รับกาจัดหนู เปิดกิจการในวันที่ 1 ม.ค. 2556 กิจการมี นโยบายให้ประมาณหนี้สงสัยจะสูญ 1% ของบัญชีลูกหน้ีและในปี 2556 มีบัญชีขายสินค้า 20,000 บาทและบัญชลี ูกหนี้ 10,000 บาท ปิดบญั ชใี นวันส้นิ งวดคือวันท่ี 31 ธันวาคม การคานวณ นโยบายของกจิ การ = 1 % ของบญั ชีลกู หนี้ ดงั น้นั = 10,000 x 1/100 = 100 บาท นาจานวนเงินท่ีคานวณได้ไปบนั ทึกบญั ชี ในวันสิน้ งวด ดงั น้ี สมุดรายวนั ทว่ั ไป หน้า 11 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต บาท สต 2556 บัญชี 100 - 100 - ธ.ค. 31 หนี้สงสัยจะสูญ 505 ค่าเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญ 105.1 ประมาณหนี้สงสัยจะสูญ 1 % ของ ลกู หน้ี การผ่านรายการจากสมดุ รายวันทวั่ ไปมาบันทึกในสมุดบัญชีแยกประเภททวั่ ไป บัญชี คา่ เผอื่ หน้ีสงสยั จะสญู เลขท่ีบัญชี 105.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บัญชี บาท - ธ.ค. 31 หนสี้ งสัยจะสญู รว.1 100 - บัญชี หนี้สงสัยจะสูญ 100 เลขที่บญั ชี 505 รายการ พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต 2556 บญั ชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 ค่าเผ่ือหน้ีสงสัย รว.1 100 - จะสูญ 100

147 การแสดงรายการบางส่วนในงบการเงนิ บรษิ ัท หนูหาย จากัด งบกาไรขาดทนุ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิ้นสดุ วันที่ 31 ธันวาคม 2556 รายได้ : หน่วย : บาท ขายสนิ คา้ 20,000 ค่าใชจ้ ่าย : 100 หนี้สงสยั จะสูญ หน่วย : บาท บริษทั หนูหาย จากัด งบแสดงฐานะการเงิน 10,000 วันที่ 31 ธันวาคม 2556 100 สินทรัพย์หมุนเวยี น : สนิ ทรพั ย์ 9,900 ลกู หน้ีการค้า หกั ค่าเผอ่ื หนส้ี งสยั จะสญู ลกู หนี้การค้า – สทุ ธิ ปีตอ่ มา วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 ซึ่งเป็นวันส้ินงวด กิจการใช้นโยบายเดิมให้ประมาณหน้ี สงสัยจะสูญ 1 % ของบัญชีลูกหนี้และสิ้นปี 2557 กิจการมีบัญชีขายสินค้า 25,000 บาท บญั ชีลกู หน้ี 12,000 บาท การคานวณ นโยบายของกิจการ = 1 % ของบัญชีลูกหน้ี= 12,000 x 1/100= 120 บาท เน่ืองจากว่า กิจการใช้นโยบายลูกหน้ี ลูกหน้ีเป็นสินทรัพย์มียอดคงเหลือ มีความต่อเนื่องจึง ต้องพิจารณาความตอ่ เน่ืองของการคาดการณ์เดิมว่ามเี ทา่ ใด บญั ชคี า่ เผอ่ื หนี้สงสยั จะสูญที่มี ยอดคงเหลือจากปี 2556 มีจานวน 100 บาทหมายความว่า กิจการได้มีการคาดการณ์อยู่แล้ว 100 บาท แต่ ในปีน้ี 2557 กิจการคานวณใหม่ได้ 120 บาท จึงต้องคานวณหาผลต่างของ = 120 – 100 = 20 ซึ่งเป็นผลต่างที่จะทาให้การคาดการณ์เดิมเท่ากับการคาดการณ์ใหม่ ซ่ึงในปีน้ี บัญชีค่าเผื่อ หนี้สงสัยจะสูญจะต้องเป็น 120 บาท เท่านั้น จากน้ันนาจานวน 20 บาท ไปบันทึกบัญชีในวันสิ้น งวด ดังนี้

148 สมุดรายวันท่วั ไป หน้า 11 เดบิต เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี บาท สต บาท สต 2557 บัญชี 20 - ธ.ค. 31 หนี้สงสัยจะสญู 505 20 - คา่ เผ่ือหนส้ี งสัยจะสูญ 105.1 ประมาณหน้ีสงสัยจะสูญ 1 % ของ บัญชีลกู หน้ี การนาขอ้ มลู จากสมุดรายวนั ท่วั ไปมาบนั ทึกในสมุดบญั ชแี ยกประเภททว่ั ไป บญั ชี คา่ เผอ่ื หนีส้ งสยั จะสญู เลขทบี่ ญั ชี 105.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 1 ยอดยกมา  100 - ธ.ค. 31 หนี้สงสยั จะสูญ รว.11 20 - 120 พ.ศ. รายการ บัญชี หน้ีสงสัยจะสูญ รายการ เลขที่บญั ชี 505 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ธ.ค. 31 คา่ เผื่อหนี้ รว.11 20 - สงสัยจะสญู 20

149 การแสดงรายการบางส่วนในงบการเงิน บรษิ ทั หนหู าย จากัด งบกาไรขาดทุน สาหรับระยะเวลา 1 ปี สน้ิ สุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 หนว่ ย : บาท รายได้ : 25,000 ขายสินค้า 20 ค่าใชจ้ า่ ย : หน่วย : บาท หนี้สงสัยจะสูญ 12,000 บริษัท หนหู าย จากัด 120 งบแสดงฐานะการเงนิ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 11,880 สนิ ทรพั ย์ สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น : ลูกหน้ีการค้า หกั คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู ลูกหน้ีการคา้ – สทุ ธิ การไดร้ บั ประโยชนจ์ ากรายจ่าย ศัพทบ์ ัญชี ไดใ้ หค้ วามหมายของคาตา่ งๆ ดงั นี้ รายจ่าย (Expenditure) (2538 : 45) หมายถึง จานวนเงินหรือสินทรัพย์ท่ีได้จ่าย หรอื จะจ่ายเพอ่ื ชาระค่าบรกิ ารหรือสนิ ทรัพย์ สินทรัพย์ คือ (asset) (2538 : 15) ในทางบัญชี หมายถึง สิทธิและทรัพยากรท่ี กิจการมีอยู่ซึ่งเกิดจากการประกอบการ สามารถแสดงค่าเป็นตัวเงินได้จะให้ประโยชน์ใน อนาคต ซ่ึงได้แก่ ทรัพย์สินท่ีเป็นตัวเงิน เช่น เงินสด หลักทรัพย์ในความต้องการของตลาด และลูกหนี้ เป็นต้น ทรัพย์สินท่ีมีรูปร่าง เช่น สินค้าคงเหลือ ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ หรือ

150 สินทรัพย์ถาวร เป็นต้น ต้นทุนท่ีคาดว่าจะก่อให้เกิดประโยชน์และรายได้ในอนาคต เช่น สนิ คา้ คงเหลอื คา่ สิทธิต่างๆ ค่าใชจ้ า่ ยล่วงหน้าและรายจ่ายรอการตัดบญั ชี เปน็ ตน้ ค่าใช้จ่าย (Expense) (2538 : 45) คือ ต้นทุนส่วนที่หักออกจากรายได้ในรอระยะเวลา การดาเนินงานหนึง่ วัสดุ (supply) (2538 : 87) เป็นรายการหน่ึงในของคงเหลือ ซ่ึงมักจะมีมูลค่าไม่มาก พอท่ีจะจัดจาแนกเป็นประเภทวัตถุดิบได้ในบางครั้งมักจะตัดเป็นค่าใช้จ่ายทันทีเม่ือซื้อ ส่วนใหญ่ เป็นของสน้ิ เปลืองในสานักงานหรือในโรงงาน เชน่ เครอ่ื งเขยี น แบบพมิ พ์ต่างๆ ตามความหมายข้างต้น เม่ือกิจการมีรายการท่ีต้องจ่ายเงินเกิดข้ึน (รายจ่าย) กิจการต้อง พิจารณาว่า รายจ่ายที่เกิดข้ึนนั้นเป็นส่ิงท่ีทาให้กิจการได้รับประโยชน์ในอนาคตหมายถึงเป็น สินทรัพย์ หรือเป็นส่ิงท่ีทาให้กิจการได้รับประโยชน์เพียงขณะน้ันหมายถึงเป็นค่าใช้จ่าย ซ่ึงจะ นาไปสู่การบันทึกบญั ชไี ดอ้ ย่างถกู ต้อง ดังน้ี 1. สินทรัพย์ เมื่อกิจการมีสินทรัพย์ในการดาเนินงานไว้เพื่อก่อให้เกิดประโยชน์กับ กิจการ และเมื่อกิจการได้รับประโยชน์จากสินทรัพย์แล้วจะส่งผลให้มูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์ ลดลง ฉะน้ัน กิจการต้องคานวณหาว่ามูลค่าของประโยชน์ที่ได้รับมีจานวนเท่าใด ประโยชน์ที่ กิจการได้รับนี้จะถูกนาไปบันทึกบัญชีเป็นค่าใช้จ่ายของกิจการอีกครั้งหน่ึงในวันส้ินงวดเพื่อความ ถกู ตอ้ งจากการใช้งานจรงิ ซ่ึงขึ้นอยู่กับว่าเปน็ สนิ ทรพั ยห์ มุนเวยี นหรือสินทรัพยไ์ มห่ มุนเวยี น 1.1 สินทรัพย์หมุนเวียน กิจการต้องพิจารณาว่าประโยชน์ที่กิจการได้รับจากการใช้ งานสนิ ทรัพย์เป็นจานวนเทา่ ใด ในวนั สิ้นงวดตอ้ งบันทึกบัญชี การใช้งานสินทรัพย์ไปเป็นค่าใช้จ่าย โดยมีคาว่า “ใช้ไป” ต่อท้ายช่ือของสินทรัพย์นั้น หรือมี คาว่า “ค่า” อยู่ด้านหน้าสินทรัพย์น้ัน เนื่องจากว่าสนิ ทรพั ยห์ มุนเวียนท่ีกลา่ วมาน้มี มี ลู ค่านอ้ ยและมลี ักษณะส้ินเปลือง ใช้แล้วหมดไป จึง ใช้คาว่า พิจารณาประโยชน์ท่ีได้รับ เช่น ปากกาท่ีใช้งานในสานักงาน ถือเป็นวัสดุสิ้นเปลืองใน สานักงาน เรยี กว่า “วสั ดสุ านกั งาน” เปน็ ต้น 1.2 สินทรพั ยไ์ มห่ มุนเวียน กจิ การต้องคานวณว่าประโยชน์ที่กิจการได้รับจากการใช้ งานสินทรัพย์เปน็ จานวนเทา่ ใด เน่ืองจากสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนมีมูลค่ามาก มีลักษณะคงทนถาวร จึงต้องทาการคานวณ ในวันสิ้นงวดต้องบันทึกบัญชี การใช้งานสินทรัพย์ไปเป็นค่าใช้จ่าย โดยใช้ ช่ือว่า “ค่าเสื่อมราคา” และระบุช่ือสินทรัพย์ท่ีคานวณค่าเส่ือมราคาน้ัน สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน ได้แก่ รถยนต์ เครื่องจักร เป็นต้น ยกเว้นเพียงรายการเดียวท่ีไม่คานวณค่าเสื่อมราคา คือ ทดี่ ิน

151 2. คา่ ใช้จ่าย เปน็ รายการทีก่ จิ การไดร้ ับประโยชน์ในขณะน้ัน เช่น คา่ รถโดยสาร เป็นต้น รายจ่าย สินทรพั ย์ หมุนเวียน ...ใช้ไป, ค่า..... ไดร้ บั ประโยชน์ ไม่หมุนเวยี น คา่ เสือ่ มราคา ค่า.. (ระบุช่ือ) ในอนาคต คา่ ใช้จา่ ย ไดร้ บั ประโยชน์ ใน ขณะนน้ั ภาพท่ี 3.2 แสดงความหมายของรายจ่าย วสั ดสุ ิ้นเปลอื งใชไ้ ปหรอื ค่าวัสดสุ นิ้ เปลือง (Supplies used Expenses) จันทนา สาขากร และ ศิลปพร ศรีจ่ันเพชร (2556: 5-11) กล่าวว่า วัสดุสิ้นเปลืองเป็น สินทรัพย์ที่กิจการซื้อมาใช้ และหมดสภาพไปทันทีเม่ือมีการเบิกมาใช้งาน เช่น วัสดุสานักงาน (เคร่ืองเขียนแบบพมิ พ์ต่างๆ) จากความหมายข้างต้น วสั ดุ เปน็ สนิ ทรพั ยท์ ่กี จิ การไว้มเี พอื่ กอ่ ใหเ้ กิดประโยชน์กับกจิ การ ในรอบระยะเวลาการดาเนินงาน ดังนั้น วัสดุสิน้ เปลือง หมายถึง “การนาสนิ ทรัพย์ทใ่ี ห้ประโยชน์ในรอบระยะเวลาการดาเนินงาน คือ 12 เดือน หรือสินทรัพย์หมุนเวียน มาใช้และเม่ือกิจการได้รับประโยชน์แล้ว กิจการต้องบันทึก บัญชีว่ากิจการได้รับประโยชน์จากสินทรัพย์เป็นมูลค่าเท่าใดในวันสิ้นงวด มูลค่าของประโยชน์ที่ กิจการได้รับสามารถประมาณได้จากการตรวจสอบมูลค่าสินทรัพย์ที่ยังคงเหลือหลังจากได้รับ ประโยชน์แล้ว ซ่ึงเหตุการณ์นี้ส่งผลให้สินทรัพย์ลดลงและเกิดเป็นค่าใช้จ่ายขึ้น” ได้แก่ ปากกา กระดาษ เคร่ืองเขียนตา่ งๆ เปน็ ต้น อาจมชี อ่ื เรยี กต่างๆวา่ วัสดุสานักงาน วัสดุโรงงาน วัสดุก่อสร้าง วัสดสุ นิ้ เปลอื ง เป็นตน้ โดยช่ือของคา่ ใชจ้ า่ ยนี้ ให้ใช้คาว่า “ใช้ไป” ต่อท้ายวัสดุ หรือเติมคาว่า “ค่า” หน้าชอื่ บญั ชี วัสดุ เชน่ ช่ือบัญชี วสั ดสุ านักงาน (สินทรัพย)์ เป็น ช่อื บญั ชี วสั ดสุ านักงานใชไ้ ป (ค่าใชจ้ ่าย) หรือ ชอ่ื บญั ชี วสั ดสุ านกั งาน (สนิ ทรพั ย์) เปน็ ชอ่ื บัญชี คา่ วสั ดุสานกั งาน (คา่ ใชจ้ า่ ย) บนั ทึกรายการปรบั ปรงุ โดย

152 สมดุ รายวนั ทัว่ ไป หนา้ ...30 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต บาท สต 25xx บัญชี xx xx วนั สิน้ งวด วัสดุส้นิ เปลอื งใชไ้ ป (คา่ วัสดุส้ินเปลือง) 5xx วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง 1xx บันทกึ วัสดุสิ้นเปลอื งทใ่ี ช้ไปจรงิ ตัวอย่าง 3-13 บริษัท นราพรสปากระเป๋า จากัด รับทาความสะอาดกระเป๋า ได้ซ้ือวัสดุส้ินเปลือง 9,000 บาท ในวันที่ 13 ม.ค. 2557 เมื่อถึงวันท่ี 31 ธ.ค. 2557 ตรวจพบว่าวัสดุส้ินเปลือง ท่ียังคง เหลอื อยมู่ จี านวนเทา่ กับ 2,000 บาท สมุดรายวนั ทว่ั ไป หน้า....30 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2557 บญั ชี บาท สต บาท สต ม.ค. 13 วัสดุสิ้นเปลอื ง 109 9,000 - เงินสด 101 9,000 - ซ้อื วัสดสุ นิ้ เปลืองตา่ งๆ ธ.ค. 31 วัสดสุ ้ินเปลอื งใช้ไป 509 7,000 - วัสดุส้ินเปลือง 109 7,000 - บนั ทึกวัสดุสน้ิ เปลืองที่ใชไ้ ปจรงิ บัญชี วัสดสุ น้ิ เปลอื ง เลขทีบ่ ญั ชี109 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 ม.ค. 13 เงนิ สด บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2,000 รว.10 9,000 - ธ.ค. 31 วัสดุสิ้นเปลือง รว.30 7,000 - ใช้ไป

153 พ.ศ. รายการ บญั ชี วัสดสุ ้ินเปลอื งใช้ไป เลขที่บัญชี 509 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ธ.ค. 31 วัสดุส้นิ เปลอื ง บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - รว.30 7,000 - 7,000 การแสดงรายการบางสว่ นในงบการเงนิ บริษทั นราพรสปากระเป๋า จากดั งบกาไรขาดทุน สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิน้ สุดวันท่ี 31 ธนั วาคม 2557 รายได้ : หนว่ ย : บาท ค่าใช้จ่าย : 7,000 วสั ดสุ ้ินเปลอื งใช้ไป บรษิ ทั นราพรสปากระเป๋า จากัด หนว่ ย : บาท งบแสดงฐานะการเงิน วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 xxx xxx สินทรัพย์หมนุ เวียน : สนิ ทรพั ย์ 2,000 เงนิ สด ลกู หนี้ วัสดุส้ินเปลือง

154 ตัวอย่าง 3-14 กิจการทาความสะอาดกระเป๋า “นราพรสปากระเป๋า” ได้ซื้อวัสดุส้ินเปลือง 9,000 บาท ในวันท่ี 13 ม.ค. 2557 เมื่อถงึ วนั ท่ี 31 ธ.ค. 2557 ตรวจพบวา่ วสั ดสุ ้นิ เปลอื งถกู ใชไ้ ปจนหมด สมดุ รายวนั ท่วั ไป หนา้ ....30 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2557 บัญชี บาท สต บาท สต ม.ค. 13 วสั ดุส้ินเปลอื ง 109 9,000 - เงนิ สด 101 9,000 - ซอื้ วสั ดสุ ิ้นเปลืองต่างๆ ธ.ค. 31 วสั ดสุ ิ้นเปลอื งใชไ้ ป 509 9,000 - วัสดุส้นิ เปลอื ง 109 9,000 - บนั ทึกวสั ดุส้ินเปลอื งทีใ่ ช้ไปจริง บญั ชี วสั ดุส้ินเปลือง เลขทบี่ ญั ชี109 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 13 เงินสด รว.1 9,000 - ธ.ค. 31 วัสดุส้ินเปลือง รว.30 9,000 - ใช้ไป 0 บัญชี วสั ดสุ น้ิ เปลืองใชไ้ ป เลขที่บญั ชี 509 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 ธ.ค. 31 วัสดสุ น้ิ เปลอื ง รว.30 9,000 - 9,000

155 การแสดงรายการบางส่วนในงบการเงิน หนว่ ย : บาท บรษิ ทั นราพรสปากระเป๋า จากัด 9,000 งบกาไรขาดทนุ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิ้นสุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 รายได้ : คา่ ใช้จ่าย : วสั ดสุ น้ิ เปลืองใชไ้ ป บริษัท นราพรสปากระเป๋า จากัด งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 31 ธันวาคม 2557 สนิ ทรพั ย์หมุนเวียน : สินทรพั ย์ หน่วย : บาท เงนิ สด ลูกหนี้ xxx xxx วัสดสุ น้ิ เปลอื ง - อธบิ าย กจิ การซ้ือวสั ดุสิ้นเปลอื งมา 9,000 บาท และนามาใชง้ านไปแลว้ 9,000 บาท ส่งผลให้วัสดุสิ้นเปลืองไม่มียอดคงเหลือ และแสดงเป็นค่าใช้จ่ายชื่อว่า วัสดุใช้ไปจานวน 9,000 บาท แสดงในงบกาไรขาดทุน คา่ เสอ่ื มราคา (Depreciation) ตามที่มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 16 (ปรับปรุง 2557) เร่ืองที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ กาหนดว่า กิจการจะบันทึกบัญชีรายการใดเป็นสินทรัพย์ของกิจการ สิ่งน้ันจะต้องมีประโยชน์ต่อ กิจการในลักษณะของการนามาผลิต ให้เช่า หรือนามาใช้ในการดาเนินงาน โดยกิจการต้องได้รับ ประโยชนม์ ากกว่า 12 เดือน สินทรัพย์ คือ ส่ิงของท่ีกิจการมีไว้ใช้ในการดาเนินธุรกิจเพื่อจะได้รับประโยชน์ในอนาคต อย่างเต็มที่จากสิ่งของน้ัน และทุกกิจการจะต้องมีสินทรัพย์ไว้ใช้ในการดาเนินงาน ซึ่งสินทรัพย์ท่ีมี

156 ไวใ้ ช้ในการดาเนินงานส่วนใหญ่ก็คือ ที่ดนิ อาคารและอุปกรณ์ ซึง่ เปน็ สินทรัพย์ที่มีตัวตนที่กิจการมี ไวเ้ พอื่ จะไดร้ ับประโยชนจ์ ากการใช้ซ่ึงกจิ การคาดว่าจะไดร้ บั ประโยชน์มากกว่าหน่ึงรอบระยะเวลา” ประโยชนท์ กี่ จิ การได้รับจากสินทรัพย์ ได้แก่ - ประโยชน์ท่ีได้รับจากการนาสินทรัพย์มาผลิตสินค้า เช่น บริษัท เพรสซิเดนท์เบ-เกอรี จากัด (มหาชน) มีเคร่ืองจกั รทน่ี ามาผลติ ขนมปัง เพื่อจาหนา่ ย - ประโยชนท์ ี่ได้รับจากการนาสินทรพั ยม์ าใชใ้ นการจาหน่ายสินคา้ เช่น ร้านสะดวกซื้อ 7- 11นาตูน้ ึ่งซาลาเปามานึง่ ซาลาเปา เป็นต้น - ประโยชน์ท่ีได้รับจากการนาสินทรัพย์มาให้บริการ เช่น ร้านเสริมสวย มีเครื่องอบไอ น้าไวใ้ ห้บรกิ ารแกล่ ูกคา้ เป็นต้น - ประโยชน์ท่ีได้รับจากการนาสินทรัพย์มาให้เช่า เช่น กิจการท่ีมีอพาร์ทเม้นท์ให้เช่า รายวันหรือรายเดอื น เป็นตน้ - ประโยชนท์ ่ีไดร้ บั จากการนาสินทรัพยม์ าใชใ้ นการบริหารงาน เช่น มหาวิทยาลัยราชภัฏ อดุ รธานมี ี รถกอลฟ์ ไวใ้ ช้ในการตรวจตราดแู ลความเรยี บร้อยภายในมหาวทิ ยาลยั เป็นตน้ รายการทีข่ ีดเสน้ ใต้ ไดแ้ ก่ เครอ่ื งจกั ร ต้นู ึง่ ซาลาเปา เครอ่ื งอบไอน้า อพาร์ทเม้นท์ รถกอล์ฟ คือ สินทรัพย์ท่ีกิจการมีไว้เพ่ือก่อให้เกิดประโยชน์แก่กิจการ สินทรัพย์ท่ีกิจการมีไว้เพ่ือให้เกิด ประโยชน์กับกิจการส่วนใหญ่คือ ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ ซ่ึงจะให้ประโยชน์มากกว่าหนึ่งรอบ ระยะเวลารายงาน ก็คือ ให้ประโยชน์มากกว่า 12 เดือน เม่ือกิจการได้รับประโยชน์จากสินทรัพย์ แล้วกิจการต้องคานวณออกมาเป็นจานวนเงินว่ามูลค่าของประโยชน์ท่ีได้รับมีจานวนเท่าใด ประโยชน์ท่ีกิจการได้รับน้ีจะเรียกว่า“ค่าเส่ือมราคา” เป็นบัญชีค่าใช้จ่ายของกิจการ เมื่อกิจการ ได้รับประโยชน์จากสินทรัพย์ส่งผลให้มูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์ลดลง กิจการต้องคานวณว่า ประโยชน์ทกี่ ิจการได้รับนี้เป็นจานวนเงินเทา่ ใด เพื่อจะได้ปฏิบัตใิ หถ้ ูกต้องว่า เม่ือนาสินทรัพย์มาใช้ งานกิจการไดร้ ับประโยชน์จากการใช้งานสินทรัพย์นน้ั ส่งผลให้มลู คา่ ตามบัญชสี ินทรพั ยล์ ดลง ในการคานวณคา่ เส่ือมราคา จะต้องเขา้ ใจความหมายของคาตา่ งๆ ดังน้ี มลู ค่าตามบัญชี หมายถึง มูลค่าของสินทรัพย์หลังจากท่ีกิจการไดร้ ับประโยชน์จากการใช้ งานสนิ ทรัพยแ์ ล้ว ราคาทุน หมายถึง มูลค่าที่กิจการจ่ายไปเพ่ือให้ได้มาซ่ึงสินทรัพย์ให้อยู่ในสภาพที่พร้อม ใช้งานไดต้ ามทีก่ จิ การต้องการ

157 มูลค่าคงเหลือ หมายถึง มูลค่าท่ีคาดว่าจะได้รับจากการจาหน่ายสินทรัพย์หลังจาก กิจการไดใ้ ชง้ านสินทรพั ย์แลว้ อายุการให้ประโยชน์ หมายถึง ระยะเวลาที่กิจการคาดว่าจะได้รับประโยชน์จากการนา สนิ ทรัพย์มาใช้ การนามาใช้อาจกาหนดเป็นปี เปน็ จานวนผลผลิตหรือเปน็ ชั่วโมงการทางาน ค่าเส่ือมราคา จึงหมายถึง ค่าใช้จ่ายที่เกิดจากการท่ีกิจการนาสินทรัพย์ที่มีอายุการให้ ประโยชน์มากกว่า 12 เดือน มาใช้ในการดาเนินงาน ส่งผลให้สินทรัพย์ที่ถูกใช้งานแล้วเส่ือมค่าลง กิจการต้องคานวณการเส่ือมค่าออกมาเป็นจานวนเงินว่ามีมูลค่าเท่าใด จัดเป็นค่าใช้จ่ายของ กจิ การ พระราชกฤษฎีกา (ฉบับที่ 145) มาตรา 4 กาหนดว่า การหักค่าสึกหรอและค่าเสื่อมราคา ของทรพั ยส์ นิ ให้คานวณหกั ตามระยะเวลาทีไ่ ดท้ รพั ย์สินนั้นมาในแต่ละรอบระยะเวลาบัญชีในกรณี ท่ีรอบระยะเวลาใดไม่เต็มสิบสองเดือนให้เฉลี่ยตามส่วนสาหรับรอบระยะเวลาบัญชีนั้น ท้ังน้ี ไม่ เกินอัตราร้อยละของมูลค่าต้นทุนตามประเภทของทรัพย์สิน ดังต่อไปนี้ (1) อาคารถาวร ร้อยละ 5 (2) ทรัพย์สินอย่างอ่ืน ซ่ึงโดยสภาพของทรัพย์สินนั้นสึกหรอหรือเส่ือมราคาได้นอกจากท่ีดินและ สนิ ค้า รอ้ ยละ 20 จากความหมายข้างตน้ ในการคานวณหาจานวนค่าเส่ือมราคาน้ัน ต้องใช้ข้อมูลจาก (บุญ เสริม วิมกุ ตะนนั ท์, ดุษฎี สงวนชาติ, นนั ทพร พทิ ยะ และ พิมพพ์ นา ปตี ธวัชชยั , 2556: 244) 1. ราคาทุนของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน ราคาทุนของสินทรัพย์ประกอบด้วย ราคาท่ีซื้อมา และค่าใช้จ่ายอื่นๆ ท่ีเก่ียวข้องกับการได้สินทรัพย์นั้นมาเพ่ือให้สินทรัพย์สามารถนามาใช้ได้ตามที่ กจิ การต้องการ 2. อายุการใช้งานโดยประมาณของสินทรัพย์ คือ ระยะเวลาท่ีคาดว่าจะได้รับประโยชน์ จากการใช้งานสินทรัพยน์ ั้น 3. มูลค่าคงเหลือของสินทรัพย์ คือ จานวนเงินที่คาดว่าจะได้รับหลังจากที่นาสินทรัพย์ที่ ไมใ่ ชแ้ ลว้ ไปขาย มาตรฐานการบญั ชี ฉบับท่ี 16 (ปรับปรุง 2557) เรื่อง ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ กาหนดว่า วธิ ีการคิดค่าเสือ่ มราคามีหลายวธิ ี เชน่ วิธีเส้นตรง วธิ ีเส้นตรงมีผลทาให้ค่าเสื่อมราคามีจานวนคงที่ ตลอดอายกุ ารใหป้ ระโยชนข์ องสนิ ทรัพยห์ ากมลู ค่าคงเหลือของสินทรพั ย์น้ันไมเ่ ปลี่ยนแปลง

158 อานาจ รัตนสุวรรณ และ อรรถพล ตริตานนท์ (2554: 62) ให้ความเห็นว่า การคานวณค่า เส่ือมราคามีหลายวิธี แต่ที่จะนามากล่าวในเบื้องต้นนี้ คือ วิธีการคานวณค่าเส่ือมราคาโดยวิธี เสน้ ตรง ซ่ึงคานวณได้ ดังน้ี คา่ เสื่อมราคาตอ่ ปี = ( ราคาทนุ – มลู ค่าซาก ) / อายกุ ารใช้งาน จากความหมายข้างต้น การคานวณค่าเสื่อมราคาตามวิธีเส้นตรงน้ี มีความหมายว่า กิจการได้รับประโยชน์จากสินทรัพย์เท่ากันทุกรอบระยะเวลาซ่ึงอาจเป็นไปได้ยาก แต่สามารถ กระจายประโยชน์ท่ีได้รับได้อย่างลงตัว จึงนิยมใช้วิธีเส้นตรงกันอย่างกว้างขวาง และตามท่ี พระ ราชกฤษฎีกา (ฉบับท่ี 145) มาตรา 4 กาหนดให้คานวณค่าเสื่อมราคา“อาคารถาวร ร้อยละ 5 (2) ทรัพย์สนิ อย่างอ่ืนนอกจากทด่ี นิ และสินค้า ร้อยละ 20” ซ่งึ มีความหมายเปน็ วธิ เี ส้นตรงเช่นกนั วิธกี ารคานวณค่าเสื่อมราคานั้น กิจการสามารถนามาใช้ให้เหมาะกับการใช้งานสินทรัพย์ และสภาพของสินทรัพย์ คือวิธีเส้นตรง เพราะวิธีนี้สามารถเฉลี่ยการใช้งานได้อย่างลงตัว เมื่อ คานวณออกมาแล้วจะมีมูลค่าเท่ากันทุกงวดตลอดอายุการให้ประโยชน์ ซึ่งมีสูตรในการคานวณ ดังนี้ 1. คา่ เส่ือมราคาต่อปี = (ราคาทุน – มลู คา่ คงเหลือ) / อายุการให้ประโยชน์ 2. คา่ เสอ่ื มราคาต่อปี = (ราคาทุน – มูลคา่ คงเหลือ ) x อัตราคา่ เสื่อมราคา เม่ือได้ผลลัพธ์จากการคานวณจะต้องนาผลลัพธ์น้ีไปบันทึกบัญชีในวันส้ินงวด ตาม จานวนระยะเวลาที่ใชง้ านสินทรพั ย์น้นั จริง สมดุ รายวันทว่ั ไป หน้า....30 เครดิต พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต บาท สต 25xx บัญชี xx xx วันส้นิ งวด ค่าเสือ่ มราคา-ระบชุ ื่อสนิ ทรพั ย์ 5xx ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-ระบุชอื่ สินทรพั ย์ 1xx บนั ทกึ ค่าเสื่อมราคาสินทรัพยต์ ามระยะเวลา ท่ใี ชง้ านจริงต้งั แตว่ ันตน้ งวดถงึ วนั สิ้นงวด ตัวอย่าง 3-11 กิจการทาความสะอาดกระเป๋า “นราพรสปากระเป๋า” ซื้ออุปกรณ์ในการทาความ สะอาดกระเป๋ามูลค่า 40,000 บาท ในวันท่ี 1 ม.ค. 2557 อายุการให้ประโยชน์โดยประมาณ 5 ปี หลังจากน้นั จะมีมูลคา่ คงเหลือ 2,000 บาท ปิดบญั ชีทุกวันที่ 31 ธ.ค.

159 อธบิ าย กจิ การใชง้ านสินทรัพย์ท่ีมีอายกุ ารใช้งานเกนิ 1 ปี คือ อปุ กรณ์ จากสูตร ค่าเส่ือมราคาต่อปี = ราคาทุน – มลู คา่ คงเหลือ อายกุ ารใหป้ ระโยชน์ แทนค่า = 40,000 –2,000 = 7,600 บาท 5 หน้า....30 สมุดรายวนั ท่ัวไป พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 2557 บัญชี บาท สต บาท สต ธ.ค. 31 ค่าเสอื่ มราคา-อุปกรณ์ 511 7,600 - ค่าเสอื่ มราคาสะสม-อปุ กรณ์ 105.1 7,600 - บั น ทึ ก ค่ า เ ส่ื อ ม ร า ค า อุ ป ก ร ณ์ ท่ี ใ ช้ ง า น มาแล้วเปน็ เวลา 1 ปี (1 ม.ค.- 31 ธ.ค.) การผ่านรายการจากสมดุ รายวนั ทว่ั ไปมาบันทึกในสมดุ บญั ชีแยกประเภทท่ัวไป บัญชี คา่ เสือ่ มราคาสะสม-อปุ กรณ์ เลขทบ่ี ญั ชี 105.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ธ.ค. 31 คา่ เสื่อม รว.30 7,600 - ราคา-อุปกรณ์ 7,600 พ.ศ. รายการ บญั ชี คา่ เสื่อมราคา-อุปกรณ์ เลขทีบ่ ญั ชี 511 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ธ.ค. 31 คา่ เส่ือมราคา บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - สะสม-อุปกรณ์ รว.30 7,600 - 7,600

160 ตัวอย่าง 3-12 บริษัท นราพรสปากระเป๋า จากัด ซ้ืออุปกรณ์ในการทาความสะอาดกระเป๋ามูลค่า 40,000 บาท ในวันท่ี 1 ม.ค. 2557 อัตราค่าเสื่อมราคา 20% ต่อปี หลังจากนั้นจะมีมูลค่าคงเหลือ 2,000 บาท ปดิ บัญชที ุกวนั ที่ 31 ธ.ค. อธบิ าย กจิ การใช้งานสนิ ทรพั ย์ท่ีมีอายกุ ารใชง้ านเกนิ 1ปี คอื อปุ กรณ์ กจิ การตอ้ งคานวณ จากสตู ร คา่ เสอ่ื มราคาตอ่ ปี = ( ราคาทุน – มลู ค่าคงเหลอื ) * อตั ราค่าเสอื่ มราคา แทนค่า = ( 40,000 –2,000 ) x 20 / 100 = 7,600 บาท สมุดรายวันทว่ั ไป หน้า....30 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2557 บญั ชี บาท สต บาท สต ธ.ค. 31 ค่าเส่อื มราคา-อปุ กรณ์ 511 7,600 - คา่ เสื่อมราคาสะสม-อปุ กรณ์ 105.1 7,600 - บั น ทึ ก ค่ า เ สื่ อ ม ร า ค า อุ ป ก ร ณ์ ท่ี ใ ช้ ง า น มาแล้วเปน็ เวลา 1 ปี (1 ม.ค.- 31 ธ.ค.) การผ่านรายการจากสมดุ รายวนั ท่วั ไปมาบันทึกในสมดุ บญั ชแี ยกประเภทท่ัวไป บัญชี ค่าเสอื่ มราคาสะสม-อปุ กรณ์ เลขท่บี ัญชี 105.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ธ.ค. 31 ค่าเส่ือมราคา- รว.30 7,600 - เครื่องจักร 7,600 เลขทบ่ี ญั ชี 511 บัญชี ค่าเสื่อมราคา-อปุ กรณ์ หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 ธ.ค. 31 คา่ เส่อื มราคา รว.30 7,600 - สะสม-เคร่ืองจักร 7,600

161 จากตัวอย่างท่ี 3-11 และ 3-12 จะเห็นว่าเมื่อกิจการคานวณค่าเส่ือมราคาจากสูตรได้แล้ว คาตอบท่ีไดจ้ ะเทา่ กนั เพราะคานวณจากวิธีเส้นตรง เช่นกัน กิจการต้องนาจานวนเงิน 7,600 บาท ไปบันทึกบัญชีในวันส้ินงวด วันที่ 31 ธันวาคม 2557 เพื่อบันทึกค่าเสื่อมราคาที่เกิดจากการใช้งาน จริง บญั ชีคา่ เสือ่ มราคา (คา่ ใชจ้ า่ ย) = 7,600 บาท บัญชีคา่ เส่ือมราคาสะสม (สินทรัพย์) = 7,600 บาท การแสดงรายการในงบการเงินบางส่วน บรษิ ัท นราพรสปากระเป๋า จากดั งบกาไรขาดทนุ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิน้ สุดวันที่ 31 ธนั วาคม 2557 หน่วย : บาท รายได้ : ค่าใช้จ่าย : ค่าเส่ือมราคา-อุปกรณ์ 7,600 บรษิ ทั นราพรสปากระเป๋า จากดั งบแสดงฐานะการเงิน วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 หนว่ ย : บาท สนิ ทรัพย์ สินทรัพย์หมนุ เวยี น : เงนิ สด xxx สินทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น : อปุ กรณ์ 40,000 หกั คา่ เส่อื มราคาสะสม-อุปกรณ์ 7,600 อุปกรณ์-สุทธิ(มลู คา่ ตามบญั ชี) 32,400 อธิบาย อุปกรณ์จัดเป็นสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนของกิจการ เน่ืองจากมีอายุการให้ประโยชน์ มากกวา่ 1 ปี กจิ การตอ้ งคานวณหาคา่ เสอ่ื มราคาของอปุ กรณ์ โดยใช้วิธีเส้นตรง =7,600 บาทต่อปี ดงั นั้น ความหมายของรายงานในงบกาไรขาดทุน คือ ค่าเส่ือมราคาเป็นบัญชีค่าใช้จ่าย ส่วนในงบ แสดงฐานะการเงิน คือ อุปกรณ์ ถูกแสดงในราคาทุน หัก ด้วยค่าเส่ือมราคาสะสม หมายความว่า

162 กิจการไดร้ บั ประโยชน์จากการใช้งานอปุ กรณ์มาแล้ว 1 ปี =7,600 บาท ส่งผลให้บัญชีอุปกรณ์สุทธิ มูลค่าตามบัญชีของอุปกรณ์ หรือสภาพท่ีแท้จริงของอุปกรณ์หลังจากถูกใช้งานมาแล้ว 1 ปี มี มลู ค่าเท่ากับ 32,400 บาท บัญชคี า่ เสอื่ มราคาเปน็ บญั ชีคา่ ใช้จา่ ย = 7,600 บาท ที่แสดงในงบกาไรขาดทุน และบัญชี ค่าเสื่อมราคาสะสม ) = 7,600 บาท เป็นบัญชีสินทรัพย์ แต่เป็นสินทรัพย์ท่ีถูกบันทึกบัญชีด้าน เครดิต แสดงในงบแสดงฐานะการเงิน เพ่ือให้สินทรัพย์ท่ีนามาคานวณค่าเส่ือมราคานั้นแสดงมูล ค่าทีแ่ ทจ้ รงิ จากการถูกใชง้ านแล้ว แสดงในงบการเงนิ ปแี รกดงั น้ี แสดงในงบการเงิน ปที ีส่ องดังนี้ สมุดรายวนั ทั่วไป หน้า....30 พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2558 บญั ชี บาท สต บาท สต ธ.ค. 31 คา่ เสอ่ื มราคา-อปุ กรณ์ 511 7,600 - 7,600 - คา่ เส่ือมราคาสะสม-อุปกรณ์ 105.1 บั น ทึ ก ค่ า เ ส่ื อ ม ร า ค า อุ ป ก ร ณ์ ที่ ใ ช้ ง า น มาแล้วเปน็ เวลา 1 ปี (1 ม.ค.- 31 ธ.ค.) อธิบาย ค่าเสื่อมราคาเป็นบัญชีค่าใช้จ่ายในปีที่ 2 ในงบกาไรขาดทุนจะถูกแสดง = 7,600 บาท ส่วนในงบแสดงฐานะการเงิน คือ อุปกรณ์ ถูกแสดงในราคาทุน หัก ด้วยค่าเส่ือมราคาสะสม แปลว่า กิจการได้รับประโยชน์จากการใช้งานอุปกรณ์มาแล้ว 2 ปี = 15,200 บาทส่งผลให้บัญชี อุปกรณ์สุทธหิ รือสภาพที่แท้จริงของอุปกรณ์หลังจากถูกใช้งานมาแล้ว 1 ปี มีมูลค่าเท่ากับ 24,800 บาท บญั ชีค่าเส่ือมราคาจะเป็นคา่ ใช้จา่ ยของกิจการไปทุกปีๆ ละ 7,600 บาทไปจนครบ 5 ปี ส่วนบัญชีค่าเสื่อมราคาสะสมจะถูกสะสมทาให้มูลค่าเพ่ิมข้ึนทุกปีๆ ละ 7,600 บาท จนครบ 5 ปี จะสะสมจนมีมูลค่าเท่ากับ 38,000 บาท ทาให้อุปกรณ์เหลือมูลค่าเท่ากับ 2,000 บาท ซึ่งจะมี เทา่ กับมลู คา่ คงเหลอื ของอุปกรณ์นนั่ เอง

163 การผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ทั่วไปมาบนั ทกึ ในสมดุ บัญชีแยกประเภททว่ั ไป บัญชี คา่ เส่ือมราคาสะสม-อุปกรณ์ เลขทบ่ี ญั ชี 105.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2558 บัญชี บาท - ม.ค. 1 ยอดยกมา  7,600 - ธ.ค. 31 คา่ เส่อื มราคา รว.30 7,600 - เครอ่ื งจักร 15,200 เลขท่บี ัญชี 511 บญั ชี ค่าเสือ่ มราคา-อปุ กรณ์ หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2558 บัญชี บาท - 2557 ธ.ค. 31 คา่ เสอื่ มราคา รว.30 7,600 - สะสม-เครื่องจักร 7,600 หนว่ ย : บาท 7,600 บรษิ ทั นราพรสปากระเป๋า จากดั งบกาไรขาดทนุ สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิน้ สดุ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2558 รายได้ : คา่ ใชจ้ า่ ย : คา่ เสอ่ื มราคา-อุปกรณ์

164 บรษิ ทั นราพรสปากระเป๋า จากดั หน่วย : บาท งบแสดงฐานะการเงิน วันท่ี 31 ธันวาคม 2558 xxx สนิ ทรพั ย์ 40,000 สินทรัพยห์ มนุ เวยี น : 15,200 24,800 เงนิ สด สนิ ทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น : อุปกรณ์ หกั คา่ เสือ่ มราคาสะสม-อุปกรณ์ อปุ กรณ์-สุทธิ (มูลค่าตามบญั ช)ี การกลบั รายการปรบั ปรงุ เมื่อกิจการได้ทาการปรับปรุงรายการทั้งหมดแล้ว รายการปรับปรุงจะส่งผลให้ผลการ ดาเนินงานของกจิ การถูกตอ้ งในงวดน้ี และจะมีบางรายการท่ีมียอดยกไปในงวดถัดไป กิจการต้อง ไม่ลืมบันทึกบัญชีในงวดถัดไปให้ถูกต้อง แต่หากกิจการกลัวว่าจะลืมรายการที่ต้องบันทึกบัญชีใน งวดถดั ไป กิจการสามารถเลอื กวิธีปฏบิ ตั ิ ดงั นี้ 1. ไม่ต้องบันทึกบัญชีกลับรายการปรับปรุง แต่กิจการต้องทราบว่ารายการที่ได้เคย ปรับปรุงเอาไว้ในงวดท่ีแล้วว่าเป็นอย่างไร และในงวดบัญชีถัดไปจะต้องบันทึกบัญชีให้สอดคล้อง กบั ในงวดทแ่ี ล้ว 2. ตอ้ งบันทกึ บญั ชกี ลับรายการปรับปรุงท่ีได้บันทึกบัญชีไว้ในงวดท่ีแล้วซึ่งจะต้องบันทึก บัญชีกลับรายการในวันต้นงวดของงวดถัดไป เพื่อความสะดวกเมื่อรายการปรับปรุงนั้นครบ กาหนดตามระยะเวลาที่จะเกิดข้ึนในงวดปัจจุบัน รายการปรับปรุงที่ต้องกลับรายการ มี 4 รายการ ดังน้ี 2.1 คา่ ใชจ้ า่ ยจา่ ยล่วงหนา้ กิจการจะบันทึกบัญชีกลับรายการปรับปรุงนี้เมื่อกิจการ ได้บันทึกไวเ้ ป็นค่าใชจ้ ่ายในวันทจ่ี ่ายเงนิ สด เดบิต ค่าใชจ้ า่ ย xx เครดิต เงินสด xx กิจการยงั ไมไ่ ดร้ ับประโยชนใ์ นวันที่จา่ ยเงนิ สด

165 และในวนั ส้ินงวด กจิ การได้ปรับปรงุ โดย เดบิต คา่ ใชจ้ า่ ยจา่ ยล่วงหนา้ xx เครดิต คา่ ใช้จา่ ย xx ตอ่ มาในวันต้นงวดของรอบระยะเวลาถดั ไป กจิ การต้องบันทกึ กลบั รายการ ดงั นี้ เดบติ ค่าใช้จ่าย xx เครดิต คา่ ใช้จา่ ยจ่ายลว่ งหน้า xx ในวันต้นงวดจะมียอดยกมาด้านเดบิตของบัญชี ค่าใช้จ่ายล่วงหน้า ให้กลับรายการ ปรับปรุงในวันต้นงวดใหม่ทันที จะส่งผลให้ บัญชีค่าใช้จ่ายล่วงหน้าถูกหักล้างไป เหลือแต่บัญชี ค่าใชจ้ ่ายด้านเดบิต ซึ่งจะถอื เปน็ คา่ ใชจ้ ่ายของงวดน้ี เชน่ วนั ท่ี 1 พ.ย. 57 เดบติ ค่าโทรศพั ท์ 300 เครดิต เงนิ สด 300 บันทึกจา่ ยคา่ โทรศพั ทส์ าหรับ 3 เดอื นๆละ 100 บาท (เร่ิม 1 พ.ย. 57-1 ก.พ. 58) วันท่ี 31 ธ.ค. 57 เดบติ ค่าโทรศพั ทจ์ า่ ยลว่ งหนา้ 100 เครดติ ค่าโทรศพั ท์ 100 บันทึกค่าโทรศัพท์สาหรับ 1 เดือนข้างหน้า (คือเดือน ม.ค. 58 การบันทึกบัญชี รายการนีท้ าให้เกดิ ค่าโทรศัพทข์ องปี 2557 = 200 บาท และ ค่าโทรศัพทส์ าหรับอนาคต 1 เดอื น =100 บาท คอื เดือนมกราคมของปี 2558) วันที่ 1 ม.ค. 58 ยอดยกมา คือบญั ชี คา่ โทรศัพท์จา่ ยลว่ งหน้า (ดา้ นเดบิต) เป็นสินทรัพย์ เดบิต ค่าโทรศัพท์ 100 เครดติ คา่ โทรศพั ทจ์ ่ายล่วงหนา้ 100 บนั ทกึ กลบั รายการทเ่ี คยปรับปรงุ เม่อื ปี 2557 ถ้าไม่กลับรายการในวันท่ี 1 ม.ค. 58 กิจการต้องบนั ทกึ บญั ชีในวนั ท่ี 1 ก.พ. 58 ดงั น้ี เดบิต คา่ โทรศพั ท์ 100 เครดติ คา่ โทรศพั ท์จา่ ยล่วงหน้า 100 บนั ทกึ ค่าโทรศัพท์ของปี 2558 จานวน 100 บาท

166 พ.ศ. รายการ บญั ชี ค่าโทรศัพทจ์ ่ายลว่ งหนา้ เลขที่บัญชี 105 2558 ม.ค. 1 ยอดยกมา หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต บัญชี บาท - 2558 บญั ชี บาท - 0  100 - ม.ค. 1 คา่ โทรศัพท์ รว.1 100 - บัญชี คา่ โทรศพั ท์ เลขทีบ่ ัญชี 511 พ.ศ. รายการ ห น้ า เดบิต พ.ศ. รายการ ห น้ า เครดติ บญั ชี บาท - 2558 บญั ชี บาท - 2557 ม.ค. 1 ค่าโทรศัพท์จ่าย รว.1 100 - ลว่ งหน้า 100 วนั ที่ 1 ม.ค. 58 จะมียอดยกมาดา้ นเดบติ ของบัญชี ค่าโทรศัพท์จ่ายล่วงหน้า 100 บาท ให้ กลับรายการปรับปรุงในวันต้นงวดใหม่ทันที จะส่งผลให้ บัญชีค่าโทรศัพท์จ่ายล่วงหน้า 100 บาท ถกู หักล้างไป เหลอื แตบ่ ญั ชี คา่ โทรศพั ทด์ ้านเดบติ 100 บาท ซึง่ จะถอื เป็นค่าโทรศัพท์ของปี 2558 2.2 รายรบั ล่วงหนา้ กจิ การจะบันทกึ บัญชีกลบั รายการปรบั ปรุงนกี้ ็ตอ่ เมื่อกจิ การได้ บนั ทึกไวเ้ ปน็ รายได้ในวนั ทีไ่ ด้รบั เงินสด เดบิต เงินสด xx เครดติ รายได้ xx และในวนั สนิ้ รอบระยะเวลากิจการไดป้ รบั ปรุงโดย เดบิต รายได้ xx เครดิต รายได้รับล่วงหนา้ xx ต่อมาในวนั เร่มิ รอบระยะเวลาใหม่ กจิ การตอ้ งบนั ทึกบญั ชีการกลับรายการปรับปรงุ ดังน้ี เดบติ รายได้รับล่วงหนา้ xx เครดิต รายได้ xx

167 ในวันต้นงวดจะมียอดยกมาด้านเครดิตของบัญชีรายได้รับล่วงหน้า ให้กลับรายการ ปรับปรุงในวันต้นงวดใหม่ทันที จะส่งผลให้ บัญชีรายได้รับล่วงหน้า ถูกหักล้างไป เหลือแต่บัญชี รายได้ด้านเครดิต ซง่ึ จะถือเป็นรายได้ของงวดนี้ เช่น วันท่ี 1 พ.ย. 57 เดบิต เงินสด 300 เครดติ รายได้ 300 บนั ทกึ รายไดส้ าหรบั 3 เดือนๆละ 100 บาท เริม่ 1 พ.ย. 57- 1 ก.พ. 58 วนั ท่ี 31 ธ.ค. 57 เดบิต รายได้ 100 เครดิตรายได้รบั ลว่ งหน้า 100 บันทกึ รายได้สาหรับ 1 เดือนคือเดือน ม.ค. 58 วนั ท่ี 1 ม.ค. 58 ยอดยกมา คอื บญั ชี รายไดร้ ับลว่ งหนา้ (ดา้ นเครดิต) เปน็ หนสี้ นิ เดบติ รายไดร้ บั ล่วงหนา้ 100 เครดิต รายได้ 100 บนั ทกึ กลบั รายการรายไดร้ บั ล่วงหน้า ถ้าไม่กลับรายการในวนั ท่ี 1 ม.ค. 58 กิจการต้องบนั ทกึ บญั ชใี นวนั ท่ี 1 ก.พ. 58 ดงั นี้ เดบิต รายไดร้ ับลว่ งหนา้ 100 เครดิต รายได้ 100 บันทึกรายไดข้ องปี 2558 บัญชี รายได้รบั ล่วงหน้า เลขทบ่ี ญั ชี 211 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2558 บัญชี บาท - 2558 บญั ชี บาท - ม.ค. 1 รายได้ รว.1 100 - ม.ค. 1 ยอดยกมา  100 - 0 บญั ชี รายได้ เลขทบี่ ัญชี 411 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต บัญชี บาท - 2558 บัญชี บาท - 2558 - ม.ค. 31 รายไดร้ ับ รว.1 100 - ลว่ งหน้า 100

168 ในวันต้นงวด 1 ม.ค. 58 จะมียอดยกมาด้านเครดิตของบัญชีรายได้รับล่วงหน้า 100 บาท ให้กลบั รายการปรบั ปรุงในวันต้นงวดใหม่นี้ทันที จะส่งผลให้ บัญชีรายได้รับล่วงหน้า ถูกหักล้างไป เหลอื แต่บัญชี รายได้ด้านเครดิต 100 บาท ซึง่ จะถอื เปน็ รายได้ของปี 2558 2.3 ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย เม่ือกิจการได้ใช้ประโยชน์หรือใช้บริการแล้วแต่กิจการยัง ไมไ่ ด้ชาระเงนิ สด เชน่ วันที่ 31 ธ.ค. 57 เดบิต ค่าใช้จ่าย 200 เครดติ ค่าใช้จา่ ยค้างจ่าย 200 บนั ทกึ รายการปรบั ปรุง วันที่ 1 ม.ค. 58 ยอดยกมาคอื บัญชี คา่ ใช้จา่ ยค้างจ่าย (ดา้ นเครดิต) เปน็ หน้ีสิน เดบิต คา่ ใชจ้ ่ายค้างจา่ ย 200 เครดติ คา่ ใช้จา่ ย 200 บนั ทึกกลบั รายการคา่ ใช้จา่ ยค้างจา่ ย วนั ท่ี 9 ม.ค. 58 เมือ่ จ่ายเงินที่ค้างจ่ายในปี 2558 เดบติ ค่าใช้จ่าย 200 เครดติ เงนิ สด 200 บนั ทึกจา่ ยเงนิ สาหรบั คา่ ใช้จา่ ยทีค่ า้ งจา่ ยจากปี 2557 ถา้ ไมก่ ลบั รายการในวันที่ 1 ม.ค. 58 กิจการตอ้ งบนั ทกึ บญั ชีในวนั ที่ 9 ม.ค. 58 ดงั น้ี เดบติ ค่าใช้จ่ายคา้ งจ่าย 200 เครดิต เงินสด 200 บนั ทึกจ่ายเงนิ สาหรบั คา่ ใช้จ่ายท่ีค้างจา่ ยจากปี 2557 พ.ศ. รายการ บญั ชี คา่ ใชจ้ า่ ยค้างจา่ ย เลขที่บญั ชี 211 2558 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ ม.ค. 1 คา่ ใชจ้ ่าย บัญชี บาท - 2558 หนา้ เครดิต รว.1 200 - ม.ค. 1 ยอดยกมา บัญชี บาท - 0  200 -

169 พ.ศ. รายการ บัญชี คา่ ใชจ้ ่าย เลขทบ่ี ัญชี 511 2558 ม.ค. 9 เงินสด หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต บญั ชี บาท - 2558 บัญชี บาท - 0 รว.1 200 - ม.ค. 1 คา่ ใช้จา่ ย รว.1 200 - ค้างจา่ ย วันที่ 1 ม.ค. 2558 บัญชคี า่ ใชจ้ า่ ยค้างจ่ายจะมียอดยกมาด้านเครดิต ให้กลับรายการทันที บัญชีค่าใช้จ่ายค้างจ่ายจะถูกหักล้างบัญชี จะเหลือบัญชีค่าใช้จ่ายด้านเครดิต และเมื่อกิจการ จ่ายเงินสดเพื่อชาระรายการท่ีค้างจ่ายและบันทึกบัญชีเครดิต ค่าใช้จ่าย จะทาให้ปี 2558 ไม่มี บญั ชีคา่ ใช้จา่ ยเกดิ ขน้ึ ในปีน้ี เพราะความจริงแลว้ คา่ ใชจ้ ่ายจานวนนีต้ อ้ งเปน็ ของปี 2557 2.4 รายได้ค้างรับ เม่ือกิจการได้ให้บริการแล้วกิจการต้องบันทึกบัญชีว่ามีรายได้ เกิดข้ึนด้านเครดิต แต่ถ้ายังไม่ได้รับเงิน ต้องบันทึกบัญชีด้านเดบิตเป็นสินทรัพย์คือบัญชี รายได้ ค้างรับ เป็นสินทรัพย์หรือบัญชีลูกหนี้ของกิจการนั่นเอง เม่ือถึงวันต้นงวดใหม่ กิจการต้องกลับ รายการนี้ เชน่ วันท่ี 31 ธ.ค. 57 เดบิต รายได้ค้างรับ 100 เครดิต รายได้ 100 บนั ทึกรายไดข้ องเดอื น ธนั วาคม 2557 ยงั ไมไ่ ด้รับเงนิ วนั ท่ี 1 ม.ค. 58 ยอดยกมา คือบัญชีรายได้คา้ งรับ ดา้ นเดบติ เป็นสินทรพั ย์ เดบิต รายได้ 100 เครดิต รายไดค้ ้างรับ 100 บันทกึ กลับรายการรายได้คา้ งรับ วันที่ 9 ม.ค. 58 วนั ทร่ี ับเงนิ เดบติ เงินสด 100 เครดิต รายได้ 100 บนั ทึกรับเงินสดจากรายไดท้ ไี่ ดใ้ ห้บริการแลว้ ตง้ั แต่ ปี 2557 ถา้ ไม่กลับรายการในวันท่ี 1 ม.ค. 58 กจิ การต้องบนั ทกึ บญั ชีในวนั ท่ี 9 ม.ค. 58 ดังนี้ เดบติ เงินสด 100 เครดติ รายได้ค้างรบั 100 บันทึกรบั เงนิ สดจากรายไดท้ ไี่ ด้ใหบ้ ริการแลว้ ตง้ั แต่ ปี 2557

170 พ.ศ. รายการ บัญชี รายได้ค้างรบั เลขทบี่ ัญชี 111 2558 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต ม.ค. 1 ยอดยกมา บญั ชี บาท - 2558 บัญชี บาท -  100 - ม.ค. 1 รายได้ รว.1 100 - พ.ศ. รายการ 0 เลขทบ่ี ญั ชี 411 2558 บัญชี รายได้ หนา้ เครดิต ม.ค. 9 รายได้คา้ งรบั หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - บญั ชี บาท - 2558 รว.1 100 - ม.ค. 1 เงินสด รว.1 100 - 0 วันท่ี 1 ม.ค. 2558 มียอดยกมาของบัญชีรายได้ค้างรับด้านเดบิต กิจการจะต้องกลับ รายการปรับปรุงทันที ส่งผลให้บัญชีรายได้ค้างรับถูกหักล้างไป เหลือเพียงบัญชีรายได้ด้านเดบิต เมื่อกิจการได้รับเงินสดที่ค้างรับอยู่ จะเดบิตเงินสด เครดิต รายได้ ซ่ึงบัญชีรายได้จะไปหักล้างกับ บัญชรี ายได้ดา้ นเดบิต ปี 2558 จะไมม่ บี ญั ชีรายได้เกิดขึน้ เพราะบัญชีรายได้นต้ี อ้ งเปน็ ของปี 2557 นกั บัญชไี ดส้ รา้ งเครือ่ งมืออกี ชนดิ หน่ึงขนึ้ เพ่ือคานวณผลการดาเนินงานและฐานะทางการ เงินก่อนท่ีจะจัดทางบการเงิน เคร่ืองมือนั้นคือ “กระดาษทาการ” ซึ่งจะจัดทาหลังจากปรับปรุง รายการแล้ว รายการปรับปรุงจะต้องถูกบันทึกลงในสมุดรายวันท่ัวไปและผ่านรายการไปสมุดแยก ประเภทท่ัวไปตามปกติ จากนั้นให้หายอดคงเหลือด้วยดินสออีกครั้งเพ่ือจัดทางบทดลองหลัง ปรับปรุง จากนั้นให้นายอดคงเหลอื ด้วยดนิ สอมาจัดทากระดาษทาการกอ่ น ดงั นี้ กระดาษทาการ (Working Paper or Work Sheet) Jerry J. Weygandt et al., (2013: 158) ให้ความเหน็ วา่ กระดาษทาการคือแบบฟอร์มท่ีมีหลายคอลัมน์ท่ีใช้ในกระบวนการปรับปรุงรายการและ การเตรียมจัดทางบการเงิน กระดาษทาการเปน็ เครอ่ื งมอื ในการทางาน ไม่ได้ทาหน้าท่ีบันทึกข้อมูล ไมเ่ ปน็ ทัง้ สมุดรายวันหรือส่วนหนึ่งของบัญชแี ยกประเภททั่วไป กระดาษทาการเป็นเพียงอุปกรณ์ที่ ใช้ในการจัดทารายการการปรับปรุงและงบการเงิน บริษัทท่ัวไปใช้งานกระดาษทาการใน คอมพิวเตอรโ์ ดยใช้โปรแกรมสเปรดชีต เช่น Excel

171 จากความเห็นข้างต้น กระดาษทาการคือ เคร่ืองมือท่ีมีลักษณะเป็นแบบฟอร์มที่นามาใช้ ในการปรับปรุงรายการและเตรียมจัดทางบการเงิน ซึ่งไม่ใช่การบันทึกบัญชี ไม่ใช่สมุดรายวันและ ไม่ใช่สมุดแยกประเภท กิจการส่วนใหญ่จะทากระดาษทาการบนโปรแกรมท่ีมีลักษณะเป็นตาราง เชน่ เอกเซล กระดาษทาการ จึงหมายถึง กระดาษเปล่าท่ีนามาขีดเส้นคล้ายตาราง แบ่งออกเป็นคู่ๆ ตามความต้องการทราบข้อมูล เป็นคู่ของเดบิตกับเครดิต โดยนาข้อมูลของบัญชีต่างๆมาจากงบ ทดลอง เมื่อทาเสร็จแล้วจานวนเงินในแต่ละคู่จะต้องเท่ากัน จะทาให้การจัดทางบการเงินซึ่งเป็น ขั้นตอนต่อไปถกู ต้องมากที่สุด กระดาษทาการที่จัดทาข้ึนสามารถจัดทาได้ตามความต้องการใช้ข้อมูล เช่น กระดาษทา การ 6 ช่อง 8 ช่อง 10 ช่อง และ 12 ช่อง ดังน้ี (สมนึก เอ้ือจิระพงษ์พันธ์ และ สมเดช โรจน์คุรี- เสถียร, 2552: 148) กระดาษทาการ 6 ช่อง จะมีช่อง งบทดลอง งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน มีไว้ เพื่อคานวณหาผลการดาเนินงานในเบื้องต้นเท่าน้ัน ซึ่งเป็นรายการที่กิจการยังไม่ได้ปรับปรุง รายการแตอ่ ยา่ งใด ทาให้ผลการดาเนนิ งานทีค่ านวณได้ ไมถ่ ูกตอ้ งเทา่ ใดนัก กระดาษทาการ 8 ช่อง จะมีช่อง งบทดลอง รายการปรับปรุง งบกาไรขาดทุน งบแสดง ฐานะการเงิน มีไว้เพื่อคานวณหาผลการดาเนินงานหลังจากได้ปรับปรุงรายการทางบัญชีแล้ว ทา ใหไ้ ดผ้ ลการดาเนินงานถูกต้อง กระดาษทาการ 10 ช่อง จะมีช่องงบทดลอง รายการปรับปรุง งบทดลองหลังปรับปรุง งบ กาไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงิน การท่ีมีจานวนช่องเป็นจานวนมากทั้งๆที่สามารถใช้เพียง กระดาษทาการ 8 ช่องก็ได้น้ัน (คือตัดช่องงบทดลองหลังปรับปรุงออกไป) ยิ่งจะทาให้การคานวณ มีความแมน่ ยาและละเอียดมากกว่า กระดาษทาการ 10 ช่อง อีกรูปแบบหนึ่ง จะมีช่องงบทดลอง รายการปรับปรุง งบต้นทุน การผลิต งบกาไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงิน มักใช้กับกิจการที่ทาการผลิตสินค้า ที่จะต้อง จดั ทางบต้นทนุ การผลิตเพิม่ ข้ึนมาอีก แสดงรายละเอยี ดของวตั ถุดบิ ใช้ไป ค่าแรงงานและค่าใช้จ่าย ทีเ่ ก่ียวข้องกับการผลิต เพื่อความสะดวกในการจัดทาและได้ข้อมูลตรงตามความต้องการอย่างครบถ้วน ในการ แสดงวธิ ที าต่อไปนี้ จะนากระดาษทาการ 10 ช่อง มาใช้ เน่ืองจากมีความละเอียดมากกว่า รูปแบบ ของกระดาษทาการ 8 ช่อง

172 รปู แบบกระดาษทาการ 10 ชอ่ ง ชื่อกิจการ..................... กระดาษทาการ สาหรับระยะเวลา............................ส้ินสดุ วันท.่ี ............................ ช่ือ รายการ งบทดลองหลงั งบแสดงฐานะ บัญชี เลขที่ งบทดลอง ปรับปรุง ปรบั ปรุง งบกาไรขาดทนุ การเงิน บัญชี เดบิต เครดิต เดบติ เครดติ เดบิต เครดติ เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต ภาพท่ี 3.3 รปู แบบกระดาษทาการ 10 ช่อง (ดัดแปลงจาก สมนกึ เอ้ือจิระพงษ์พันธ์ และ สมเดช โรจนค์ ุรเี สถยี ร, 2552 :243) เม่อื นากระดาษทาการมาเป็นตัวช่วยทาให้ทราบผลการดาเนินงานได้ในทันทีและเป็นการ ลดขอ้ ผดิ พลาดก่อนท่จี ะทางบการเงนิ ซึง่ เป็นขัน้ ตอนตอ่ ไป ขอยกตวั อยา่ ง กระดาษทาการ 10 ช่อง การจัดทากระดาษทาการ 10 ชอ่ ง 1. ส่วนแรกของกระดาษทาการจะมี 3 บรรทัด บรรทัดแรกให้เขียนช่ือกิจการท่ีจัดทา บรรทัดที่สองกระดาษทาการ และบรรทัดที่สามระบุช่วงเวลาและวันท่ีสิ้นสุดของช่วงเวลาน้ันท่ี จัดทากระดาษทาการ 2. เขียนช่ือบัญชลี งในชอ่ งชอื่ บัญชี และเลขท่บี ญั ชีลงในช่องเลขที่บัญชีโดยเขียนตามงบ ทดลองท้ังหมด 3. ช่องแรกของกระดาษทาการคอื ช่องงบทดลอง 3.1 ให้ลอกจานวนเงินตามงบทดลองท่ีได้จัดทาไว้แล้วมาลงในกระดาษทาการอีก ครงั้ หนง่ึ ท้งั ชอ่ งจานวนเงนิ ที่เปน็ เดบิต และช่องจานวนเงินที่เป็นเครดิต และรวมจานวนเงินทั้งสอง ด้านให้เรยี บร้อย 4. ชอ่ งรายการปรับปรุง ให้นารายการที่ได้ปรับปรุงไว้แล้วในสมุดรายวันท่ัวไปมาลอกลง ไปในช่องรายการปรับปรุง โดยเขียนเฉพาะจานวนเงินให้ตรงกับช่ือบัญชีและเลขที่บัญชีท่ีทาการ ปรับปรุง ช่ือบัญชีไหนท่ีไม่มีเขียนไว้ให้เขียนเพิ่มในช่องช่ือบัญชีและเลขท่ีบัญชีได้ เมื่อครบท้ัง หมดแล้วใหร้ วมจานวนเงนิ ลงมาในแนวดง่ิ ใหเ้ รียบร้อย

173 5. ชอ่ งงบทดลองหลังปรับปรุง ในช่องน้ีให้ทาการประมวลผลจานวนเงินใหม่อีกคร้ังหน่ึง โดยนาจานวนเงินจากช่องงบทดลองและช่องรายการปรับปรุงมาพิจารณา หากจานวนเงินของ บัญชใี ดไม่มกี ารเปลย่ี นแปลงจะมจี านวนเทา่ เดิม พจิ ารณาดังนี้ 5.1 หากจานวนเงินของชื่อบัญชีใดมีจานวนเงินด้านเดบิตในช่องงบทดลอง และ จานวนเงินในช่องรายการปรับปรุงอยู่ด้านเดบิต ให้นามาบวกกันแล้วเขียนจานวนเงินใหม่ด้านเด บิตในชอ่ งงบทดลองหลังปรับปรุง 5.2 หากจานวนเงินของชื่อบัญชีใดมีจานวนเงินด้านเครดิตในช่องงบทดลอง และ จานวนเงินในช่องรายการปรับปรุงอยู่ด้านเครดิต ให้นามาบวกกันแล้วเขียนจานวนเงินใหม่ด้าน เครดิตในช่องงบทดลองหลงั ปรบั ปรุง 5.3 หากจานวนเงินของช่ือบัญชีใดมีจานวนเงินในช่องงบทดลองคนละด้านกับช่อง รายการปรับปรุง ให้นามาลบกันแล้วเขียนยอดใหม่ด้านท่ีมีจานวนเงินมากกว่าในช่องงบทดลอง หลังปรบั ปรุง 5.4 จากนน้ั รวมตวั เลขทงั้ หมดในแนวดิ่งลงมาใหเ้ รียบร้อย 6. ช่องงบกาไรขาดทุน ให้ลอกจานวนเงินมาจากชอ่ งงบทดลองหลังปรับปรงุ เทา่ นั้น 6.1 ชอ่ งเดบติ ลอกจานวนเงินของบัญชีในหมวดค่าใชจ้ ่ายเลขที่บญั ชีคือเลข 5 6.2 ช่องเครดิต ลอกจานวนเงินของบัญชีในหมวดรายได้ เลขทบ่ี ัญชีคือเลข 4 6.3 จากน้ัน ให้รวมตัวเลขลงมาในแนวด่ิงในทั้งด้านเดบิตและด้านเครดิตซ่ึงจานวน เงินรวมของด้านเดบิตคือ “รวมค่าใช้จ่าย” และจานวนเงินรวมของด้านเครดิตคือ “รวมรายได้” ให้ พจิ ารณาวา่ จานวนเงินรวมใดมากกวา่ กนั และหาผลตา่ งระหวา่ งสองดา้ น แบ่งเป็น 2 กรณี 6.3.1 หากจานวนเงินรวมด้านเดบิตมากกว่า คือเกิด“ขาดทุนสุทธิ” (รวม ค่าใช้จ่ายมากกว่ารวมรายได้) และให้เขียนในบรรทัดถัดมาในช่องชื่อบัญชีว่า“ขาดทุนสุทธิ”และ เขียนจานวนเงนิ ของผลตา่ งลงในช่องเครดิตในบรรทัดเดียวกันกับคาว่าขาดทุนสุทธิและในบรรทัด ถัดมาใหร้ วมตัวเลขซ้าอกี คร้งั หนง่ึ โดยยอดรวมดา้ นเดบติ คือ “รวมค่าใช้จ่าย”บวกกับศูนย์และเขียน จานวนเงินรวมไว้ในบรรทัดถัดมา ส่วนจานวนเงินรวมในด้านเครดิตให้นาจานวน “รวมรายได้” บวกกบั “ขาดทนุ สทุ ธิ” สดุ ทา้ ยจานวนเงนิ ของทง้ั สองด้านจะตอ้ งเทา่ กัน 6.3.2 หากจานวนเงินรวมด้านเครดิตมากกว่าคือเกิด“กาไรสุทธิ” (รวมรายได้ มากกว่ารวมค่าใช้จ่าย) และให้เขียนในบรรทัดถัดมาในช่องช่ือบัญชีว่า “กาไรสุทธิ” และเขียน จานวนเงนิ ของผลต่างลงในชอ่ งเดบิตในบรรทดั เดยี วกันกับคาว่า “กาไรสุทธิ” และในบรรทัดถัดมา ให้รวมตัวเลขซ้าอีกครั้งหนึ่ง โดยจานวนเงินรวมด้านเดบิตคือ “รวมค่าใช้จ่าย”บวกกับยอดกาไร

174 สทุ ธแิ ละเขยี นจานวนเงินรวมไวใ้ นบรรทัดถัดมา ส่วนจานวนเงินรวมด้านเครดิตให้นา “รวมรายได้” บวกกบั ศนู ย์ สุดท้ายจานวนเงนิ ของทั้งสองดา้ นจะตอ้ งเทา่ กัน 7. ช่องงบแสดงฐานะการเงนิ ใหล้ อกจานวนเงนิ จากงบทดลองหลงั ปรบั ปรงุ เทา่ น้นั 7.1 ช่องเดบิต ลอกจานวนเงินของบัญชีในหมวดสินทรัพย์ เลขท่ีบัญชีคือเลข 1 และ หมวดส่วนของเจ้าของ เลขที่บัญชีคือเลข 3 (เฉพาะบัญชี ถอนใช้ส่วนตัว ถ้าเป็นกิจการเจ้าของคน เดียว หากเป็นห้างหุ้นสว่ น จะเปน็ บัญชกี ระแสทุน) 7.2 ช่องเครดิต ลอกจานวนเงินของบัญชีในหมวดหน้ีสินเลขท่ีบัญชีคือเลข 2 และ หมวดส่วนของเจ้าของ เลขที่บญั ชีคอื เลข 3 7.3 จากน้ันให้รวมตัวเลขลงมาในแนวด่ิงในทั้งด้านเดบิตและด้านเครดิต จะได้ จานวนเงนิ รวมด้านเดบติ และจานวนเงินรวมดา้ นเครดิตให้หาผลต่างระหว่างสองด้าน ซึ่งผลต่างน้ี จะต้องเท่ากันกบั ผลต่างของจานวนเงินในชอ่ งงบกาไรขาดทนุ แบ่งเป็น 2 กรณี 7.3.1 กรณีผลต่างเกิด “กาไรสุทธิ” ให้นาตัวเลขของกาไรสุทธิจากงบกาไร ขาดทุนลอกลงด้านเครดิตในบรรทัดเดียวกับคาว่า กาไรสุทธิและรวมตัวเลขอีกคร้ังหน่ึงโดยบวก จานวนเงินด้านเดบิตกับศูนย์ บวกยอดด้านเครดิตกับผลกาไรสุทธิ โดยเขียนจานวนเงินรวมใน บรรทัดถัดมา สุดทา้ ยจานวนเงนิ ของทงั้ สองดา้ นจะต้องเทา่ กนั 7.3.2 กรณีผลต่างเกิด“ขาดทุนสุทธิ”ให้นาตัวเลขของขาดทุนสุทธิลอกลงใน ด้านเดบิต ในบรรทัดเดียวกันกับคาว่า ขาดทุนสุทธิและรวมตัวเลขอีกครั้งหน่ึงโดยบวกจานวนเงิน ด้านเดบิตกับผลขาดทุนสุทธิ บวกจานวนเงินรวมด้านเครดิตกับศูนย์ โดยเขียนยอดรวมในบรรทัด ถดั มา สดุ ทา้ ยจานวนเงนิ ของทง้ั สองด้านจะตอ้ งเท่ากัน ตวั อย่าง 3-14 ตอ่ ไปนเ้ี ปน็ งบทดลองก่อนปดิ บญั ชีของ “ทดิ บรกิ ารนวดแผนไทย” จากตัวอย่าง 2-5 หน้า 89 ซ่ึงกิจการปิดบัญชีในวันท่ี 31 มีนาคม 2557 กิจการดาเนินงานมาอย่างต่อเนื่องต้ังแต่ปี 2556 งวด 3 เดือน ส้นิ สดุ วนั ท่ี 31 มนี าคม 2557 สมมตเิ ป็นกรณีกาไรสทุ ธิ ดงั นี้ ข้อมลู เพิ่มเติม 1. คิดค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์เคร่ืองใช้ 20 % ต่อปี ซ่ึงอุปกรณ์เครื่องใช้ซ้ือมาใช้เม่ือ 2 มกราคม 2557 2. ประมาณคา่ เผื่อหน้สี งสัยจะสญู 1 % จากบัญชีลกู หน้ี 3. วสั ดสุ น้ิ เปลือง กิจการใช้ไปจนหมด

175 ชื่อบญั ชี ทดิ บริการนวดแผนไทย - เครดิต งบทดลอง (ก่อนปิดบญั ชี) บาท - เงนิ สด วันที่ 31 มีนาคม 2557 ลูกหน้ี 60,700 - วัสดสุ นิ้ เปลอื ง เลขที่ เดบิต 44,500 - อุปกรณ์เครือ่ งใช้ บัญชี บาท 26,000 เจา้ หนี้ 131,200 - ทนุ -นายทิด 101 47,700 - ถอนใชส้ ว่ นตวั รายไดจ้ ากการนวด 102 2,000 คา่ นา้ ค่าไฟฟา้ รวม 103 13,000 104 60,000 - 201 301 302 5,000 401 501 3,500 - 131,200 - ใหท้ า 1. ใหบ้ นั ทกึ รายการปรบั ปรงุ ในสมดุ รายวันท่ัวไป 2. ผา่ นรายการปรับปรุงไปสมดุ แยกประเภทท่ัวไป 3. จดั ทากระดาษทาการ 10 ช่อง

176 1. การบันทกึ รายการปรับปรงุ ในสมุดรายวันท่วั ไป สมดุ รายวนั ทัว่ ไป เลขท่ี เดบิต หน้า 3 พ.ศ. รายการ บญั ชี 3,000 - เครดิต 502 3,000 - 2557 104.1 20 - 13,000 - 20 - ม.ี ค. 31 ค่าเสือ่ มราคา-อุปกรณ์เคร่อื งใช้ 503 ค่าเสื่อมราคาสะสม-อุปกรณ์เครือ่ งใช้ 102.1 13,000 - บนั ทึกค่าเสื่อมราคาอปุ กรณ์ประจาปี 504 (60,000 x 20% x 3/12) 103 หน้สี งสยั จะสญู คา่ เผอื่ หนีส้ งสัยจะสญู บันทึกคา่ เผือ่ หน้สี งสยั จะสญู (2,000 x 1%) วัสดุสิน้ เปลอื งใชไ้ ป วัสดุสน้ิ เปลือง วสั ดุสน้ิ เปลืองใช้ไปจนหมด 2. การผ่านรายการจากสมุดรายวนั ทั่วไปมายงั สมดุ แยกประเภทท่ัวไป เลขท่ีบญั ชี 101 บัญชี เงินสด หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บญั บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 ชี ม.ค. 1 ยอดยกมา  46,200 - ม.ค. 2 วสั ดสุ ้ินเปลอื ง รว.1 10,000 - 25 รายไดจ้ ากการนวด รว.1 8,000 - เจา้ หน้ี รว.1 4,000 - ก.พ. 28 รายไดจ้ ากการนวด รว.2 8,000 - 30 คา่ น้าค่าไฟฟ้า รว.2 1,000 - มี.ค.25 รายไดจ้ ากการนวด รว.2 8,000 - ก.พ. 28 ค่าน้าคา่ ไฟฟ้า รว.2 1,200 - 70,200 มี.ค. 5 ถอนใชส้ ว่ นตวั รว.2 5,000 - 30 คา่ น้าคา่ ไฟฟา้ รว.2 1,300 - 22,500 - 47,700

177 พ.ศ. รายการ บญั ชี ลูกหนี้ รายการ เลขที่บญั ชี 102 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. บญั ชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต ม.ค. 25 รายได้จากการ รว.1 2,000 - บญั ชี บาท - นวด 2,000 2,000 บญั ชี ค่าเผอ่ื หนสี้ งสยั จะสูญ เลขท่บี ญั ชี 102.1 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 ม.ี ค. 31 หนี้สงสัยจะ รว.3 20 - สญู 20 บัญชี วสั ดุสนิ้ เปลือง เลขทีบ่ ญั ชี 103 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 ม.ค. 1 ยอดยกมา บัญชี บาท - 2556 บญั ชี บาท - 2 เงินสด  3,000 - มี.ค. 31 วัสดุสิ้น- รว.3 10,000 - รว.1 10,000 - 3,000 เปลืองใช้ไป 10,000 พ.ศ. รายการ 13,000 2557 ม.ค. 1 ยอดยกมา บัญชี อปุ กรณ์เครอ่ื งใช้ รายการ เลขท่บี ัญชี 104 หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต 2 เจา้ หนี้ บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท -  5,300 - 60,000 รว.1 54,700 - 60,000

178 บัญชี คา่ เส่ือมราคาสะสม-อปุ กรณ์ เลขทีบ่ ญั ชี 104.1 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 รว.3 3,000 - มี.ค. 31 ค่าเส่ือม เลขที่บัญชี 201 ราคา- หนา้ เครดิต อปุ กรณ์ บญั ชี บาท -  10,000 - 3,000 รว.1 54,700 - พ.ศ. รายการ บัญชี เจา้ หนี้การค้า 64,700 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ ม.ค.10 เงินสด บัญชี บาท - 2557 รว. 1 4,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 4,000 อุปกรณ์ 60,700 บัญชีทุน-นายทดิ เลขท่บี ญั ชี 301 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - พ.ศ. รายการ 2557 ม.ค. 1 ยอดยกมา  44,500 - ม.ี ค. 5 เงนิ สด 44,500 44,500 บัญชถี อนใชส้ ่วนตัว เลขท่ีบญั ชี 302 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต รว.2 5,000 - บัญชี บาท - 5,000 5,000

179 พ.ศ. รายการ บัญชี รายได้จากการนวด เลขท่ีบัญชี 401 2557 หนา้ เครดิต หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2557 รว.1 8,000 - 2557 รว.1 2,000 - ม.ค. 30 เงนิ สด ม.ค. 25 เงินสด รว.2 8,000 - ก.พ. 28 เงินสด ลูกหน้ี รว.2 8,000 - มี.ค. 30 เงินสด ก.พ. 25 เงนิ สด 26,000 มี.ค. 25 เงนิ สด เลขท่บี ัญชี 501 บัญชี คา่ น้าคา่ ไฟ 26,000 หนา้ เครดิต รายการ บญั ชี บาท - หนา้ เดบิต พ.ศ. บญั ชี บาท - 2557 รว.2 1,000 - รว.2 1,200 - รว.2 1,300 - 3,500 บญั ชี ค่าเสอ่ื มราคา-อุปกรณ์ เลขท่ีบญั ชี 502 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 รว.3 3,000 - มี.ค. 31 ค่าเส่อื มราคา สะสม-อุปกรณ์ 3,000 รายการ เลขทบี่ ญั ชี 503 บัญชี หนีส้ งสยั จะสูญ หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - 2557 มี.ค. 31 คา่ เผ่ือหน้ีสงสัยจะ รว.3 20 - สูญ 20

180 พ.ศ. รายการ บัญชี วัสดุสน้ิ เปลืองใช้ไป รายการ เลขท่ีบัญชี 504 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต มี.ค. 31 วสั ดสุ นิ้ เปลือง บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - รว.3 13,000 - 13,000 3. การจดั ทากระดาษทาการ 10 ชอ่ ง

ชื่อบัญชี ทดิ บริก กระ เงินสด ลูกหนี้ สาหรบั ระยะเวลา 3 เดือ วัสดุสิน้ เปลือง เลขที่ งบทดลองก่อน รายการป อปุ กรณ์เคร่อื งใช้ บญั ชี ปรบั ปรุง เจา้ หน้ี ทนุ -นายทิด เดบิต เครดิต เดบิต ถอนใชส้ ่วนตวั 101 47,700 รายได้จากการนวด คา่ น้าคา่ ไฟฟา้ 102 2,000 103 13,000 104 60,000 201 60,700 301 44,500 302 5,000 401 26,000 501 3,500 131,200 131,200

181 การนวดแผนไทย งบแสดงฐานะ ะดาษทาการ การเงิน อน ส้ินสุดวนั ท่ี 31 มีนาคม 2557 เดบิต เครดิต ปรับปรุง งบทดลองหลงั งบกาไรขาดทนุ ปรบั ปรุง เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 47,700 47,700 2,000 2,000 13,000 0 0 60,000 60,000 60,700 60,700 44,500 44,500 5,000 5,000 26,000 26,000 3,500 3,500 181

182 ช่อื บัญชี เลขท่ี งบทดลองก่อน รายการป บัญชี ปรับปรงุ เดบิต 3,000 เดบิต เครดิต 20 คา่ เส่อื มราคา 502 13,000 ค่าเส่อื มราคาสะสม 104.1 16,020 หนีส้ งสัยจะสูญ 503 ค่าเผื่อหนีส้ งสยั จะสญู 103.1 วัสดสุ น้ิ เปลอื งใชไ้ ป 504 กาไรสุทธิ

182 ปรับปรงุ งบทดลองหลงั งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะ เครดิต ปรับปรุง เดบิต เครดิต การเงนิ เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 3,000 3,000 3,000 3,000 3,000 20 20 20 20 20 13,000 13,000 16,020 134,220 134,220 19,520 26,000 114,700 108,220 6,480 6,480 26,000 26,000 114,700 114,700

183 ตัวอย่าง 3-15 ต่อไปนี้เป็นงบทดลองก่อนปิดบัญชีของ “ทิดบริการนวดแผนไทย” ดัดแปลงจาก ตวั อย่าง 2-5 หน้า 89 ซึ่งกิจการปิดบัญชีในวันที่ 31 มีนาคม 2557 กิจการดาเนินงานมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแตป่ ี 2556 งวด 3 เดือน ส้นิ สุดวันท่ี 31 มนี าคม 2557 สมมติเป็นกรณีขาดทุนสทุ ธิ ดงั น้ี ทดิ บริการนวดแผนไทย งบทดลอง 31 มีนาคม 2557 ชอ่ื บัญชี เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี บาท - บาท - เงินสด 101 97,700 - ลูกหนี้ 102 2,000 วัสดสุ นิ้ เปลือง 103 13,000 อปุ กรณ์เครอ่ื งใช้ 104 60,000 - เจ้าหนี้ 201 60,700 - เงนิ กู้ 202 50,000 - ทนุ -นายทิด 301 44,500 - ถอนใชส้ ว่ นตัว 302 5,000 รายได้จากการนวด 401 26,000 คา่ นา้ คา่ ไฟฟา้ 501 3,500 - รวม 181,200 - 181,200 - ข้อมูลเพ่ิมเตมิ วันที่ 31 มีนาคม 2557 1. คดิ ค่าเสอ่ื มราคาอุปกรณ์ 20 % ตอ่ ปซี ้ือมาเม่อื 2 มกราคม 2557 2. ประมาณค่าเผอ่ื หน้ีสงสัยจะสญู 1 % จากบัญชีลกู หน้ี 3. วสั ดสุ ิน้ เปลอื ง คงเหลือ 3,000 บาท 4. นายทิดไปเช่าสถานที่บนห้างสรรพสินค้าเพื่อโฆษณาและประชาสัมพันธ์กิจการของตน เสียค่าใช้จา่ ย 12,250 บาทยงั ไมไ่ ด้จ่ายเงินและยงั ไมไ่ ด้บันทกึ บญั ชี 5. แบ่งที่หน้ารา้ นใหเ้ ชา่ ยงั ไม่ได้รบั เงนิ สด 500 บาท

184 6. เงินกู้มาเมื่อวันที่ 2 มกราคม 2557 อัตราดอกเบ้ีย 5 % ต่อปี จ่ายดอกเบี้ยงวดแรกวันท่ี 1 กรกฎาคม 2557 ให้ทา 1. ใหบ้ ันทึกรายการปรบั ปรงุ ในสมุดรายวันทัว่ ไป หน้า 3 สมดุ รายวนั ทัว่ ไป พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 2557 บญั ชี ม.ี ค. 31 ค่าเส่อื มราคา-อปุ กรณ์เครือ่ งใช้ 502 3,000 - คา่ เส่ือมราคาสะสม-อุปกรณ์เครอื่ งใช้ 104.1 3,000 - บันทึกคา่ เสอื่ มราคาอปุ กรณ์ประจาปี (60,000 x 20% x 3/12 ) หนีส้ งสัยจะสญู 503 20 - คา่ เผื่อหน้ีสงสยั จะสญู 103.1 20 - บนั ทกึ คา่ เผื่อหนส้ี งสัยจะสญู (2,000 x 1%) วัสดสุ ิ้นเปลอื งใช้ไป 504 10,000 - วสั ดุสนิ้ เปลอื ง 103 10,000 - บันทกึ วัสดสุ ้นิ เปลืองใชไ้ ป คา่ โฆษณา 505 12,250 - คา่ โฆษณาคา้ งจา่ ย 202 ยังไมไ่ ด้จ่ายคา่ โฆษณา 12,250 - รายไดค้ ่าเช่าค้างรับ 105 500 - รายไดค้ ่าเชา่ 402 500 - ยงั ไมไ่ ด้รับค่าเช่าหนา้ รา้ น ดอกเบีย้ จ่าย 506 750 - ดอกเบย้ี คา้ งจา่ ย 203 750 - บนั ทกึ ดอกเบี้ยคา้ งจา่ ย (50,000 x 6%x3/12)

185 2. การผ่านรายการจากสมุดรายวนั ท่ัวไปมายังสมุดแยกประเภททว่ั ไป บัญชี เงินสด เลขทีบ่ ญั ชี 101 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - รว.1 10,000 - 2557 บัญชี บาท - 2557 รว.1 4,000 - รว.2 1,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา  46,200 - ม.ค. 2 วัสดสุ ้ินเปลือง รว.2 1,200 - 2 เงนิ กู้ รว.2 5,000 - 25 รายไดจ้ ากการนวด รว.1 50,000 - เจา้ หนี้ รว.2 1,300 - ก.พ. 28 รายได้จากการนวด รว.1 8,000 - 30 ค่าน้าคา่ ไฟฟ้า 22,500 มี.ค.25 รายได้จากการนวด รว.2 8,000 - ก.พ. 28 ค่านา้ ค่าไฟฟ้า รว.2 8,000 - ม.ี ค. 5 ถอนใชส้ ่วนตัว 120,200 30 คา่ น้าค่าไฟฟา้ 97,700 พ.ศ. รายการ หนา้ บัญชี ลกู หน้ี รายการ เลขทบ่ี ญั ชี 102 2557 บัญชี เดบิต พ.ศ. หนา้ เครดิต บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 25 รายได้จากการ รว.1 นวด 2,000 - เลขทีบ่ ญั ชี 103 หนา้ เครดิต 2,000 บัญชี บาท - รว.3 10,000 - 2,000 บญั ชี วสั ดุสิ้นเปลอื ง พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ 2557 บญั ชี บาท - 2556 ม.ค. 1 ยอดยกมา  3,000 - ม.ี ค.31 วสั ดุสนิ้ เปลือง 2 เงนิ สด รว.1 10,000 - ใชไ้ ป 13,000 3,000

186 พ.ศ. รายการ บญั ชี อปุ กรณเ์ ครือ่ งใช้ รายการ เลขท่ีบญั ชี 104 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. บัญชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต ม.ค. 1 ยอดยกมา  5,300 - บัญชี บาท - 2 เจา้ หนี้ รว.1 54,700 - 60,000 60,000 บญั ชี รายไดค้ า่ เชา่ ค้างรบั รายการ เลขท่บี ญั ชี 105 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - 2557 ม.ี ค.31 รายได้คา่ เช่า เลขทบี่ ญั ชี 201 รว.4 500 - หนา้ เครดิต 500 บัญชี บาท - บญั ชี เจ้าหน้ีการค้า  10,000 - พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ รว.1 54,700 2557 บัญชี บาท - 2557 ม.ค.10 เงนิ สด รว. 1 4,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา เลขท่ีบัญชี 202 หนา้ เครดิต พ.ศ. รายการ 4,000 อุปกรณ์ บญั ชี บาท - 2557 รว.3 12,250 - 60,700 บัญชี คา่ โฆษณาคา้ งจ่าย หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ บัญชี บาท - 2557 ม.ี ค. 31 คา่ โฆษณา 12,250

187 บัญชี ดอกเบ้ยี คา้ งจา่ ย เลขทบี่ ัญชี 203 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บญั ชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ี ค. 31 ดอกเบ้ยี จ่าย รว.3 750 - 750 บัญชี เงินกู้ เลขที่บัญชี 204 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บัญชี บาท - ม.ค. 2 เงินสด รว.1 50,000 - 50,000 บัญชีทุน-นายทดิ เลขทบี่ ัญชี 301 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ หนา้ เครดิต 2557 บัญชี บาท - 2557 บญั ชี บาท - ม.ค. 1 ยอดยกมา  44,500 - 44,500 44,500 พ.ศ. รายการ บญั ชีถอนใชส้ ว่ นตัว เลขที่ 302 2557 หนา้ เดบิต พ.ศ. รายการ ม.ี ค. 5 เงนิ สด บญั ชี บาท - 2557 หนา้ เครดิต รว.2 5,000 - บัญชี บาท - 5,000 5,000