ວິຊາ ບັນຊີຂັ້ນຕົ້ນ

231 ตวั อย่างที่ 6.2 จากบญั ชแี ยกประเภทของรา้ นเสรมิ สวยรฐั พร ในตวั อย่างท่ี 6.1 สามารถหา ยอดดลุ ของบญั ชที ย่ี งั ไมไ่ ดป้ ิด ไดด้ งั น้ี บญั ชเี งนิ สด เลขท่ี 11 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 รว.1 30,000 - ธ.ค. 7 คา่ เชา่ อาคาร รว.1 5,000 - รว.1 8,000 - ธ.ค. 1 ทนุ รว.1 19,000 - 18 เจา้ หน้ีการคา้ รว.1 1,000 - 10 รายไดค้ ่าบรกิ าร รว.1 15,000 - 21 รายไดค้ า่ บรกิ าร รว.1 2,000 - 25 ถอนใชส้ ่วนตวั 27 ลกู หน้กี ารคา้ √ 24,500 - รว.1 2,500 - 31 เงนิ เดอื น 53,500 - 31 ยอดยกไป 53,500 - 25x2 √ 24,500 - ม.ค. 1 ยอดยกมา บญั ชอี ุปกรณ์เสรมิ สวย เลขท่ี 12 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 25x1 √ 30,000 - ธ.ค. 1 ทนุ รว.1 20,000 - ธ.ค. 31 ยอดยกไป รว.1 10,000 - 30,000 - 12 เจา้ หน้ีการคา้ 30,000 - 25x2 ยอดยกมา √ 30,000 - ม.ค. 1 บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

232 บญั ชวี สั ดุในการเสรมิ สวย เลขท่ี 13 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 เจา้ หน้ีการคา้ 25x1 √ 15,000 - ธ.ค. 3 รว.1 15,000 - ธ.ค. 31 ยอดยกไป 15,000 - 15,000 - 25x2 ยอดยกมา √ 15,000 - ม.ค. 1 บญั ชลี กู หน้ีการคา้ เลขท่ี 14 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 25x1 รว.1 2,500 - ธ.ค. 21 รายไดค้ ่าบรกิ าร รว.1 6,000 - ธ.ค. 27 เงนิ สด √ 3,500 - 6,000 - 31 ยอดยกไป 6,000 - 25x2 ยอดยกมา √ 3,500 - ม.ค. 1 วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชเี จา้ หน้ีการคา้ รายการ เลขท่ี 21 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 25x1 รว.1 15,000 - ธ.ค. 18 เงนิ สด รว.1 10,000 - รว.1 8,000 - ธ.ค. 3 วสั ดุในการเสรมิ ฯ 31 ยอดยกไป 25,000 - √ 17,000 - 12 อปุ กรณ์เสรมิ สวย √ 17,000 - 25,000 - 25x2 ม.ค. 1 ยอดยกมา บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

233 วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชที นุ รายการ เลขท่ี 31 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 25x1 รว.1 30,000 - ธ.ค. 31 ถอนใชส้ ่วนตวั รว.1 20,000 - รว.3 1,000 - ธ.ค. 1 เงนิ สด รว.- 7,000 - 31 ยอดยกไป √ 56,000 - อปุ กรณ์ 57,000 - 31 กาไรขาดทนุ √ 56,000 - 57,000 - 25x2 ยอดยกมา ม.ค. 1 งบทดลองหลงั ปิ ดบญั ชี เมอ่ื กจิ การบนั ทกึ รายการปิดบญั ชใี นสมุดรายวนั ทวั่ ไป และผ่านรายการไปยงั บญั ชแี ยก ประเภท เรยี บรอ้ ยแลว้ เพ่อื เป็นการทดสอบว่า ยอดดุลรวมของบญั ชแี ยกประเภทต่าง ๆ ด้าน เดบติ และดา้ นเครดติ มจี านวนเงนิ ทเ่ี ท่ากนั เป็นไปตามหลกั การบญั ชคี ่หู รอื ไม่ กจิ การอาจจดั ทา งบทดลองหลงั การปิดบญั ชี เพ่อื ตรวจสอบยอดดุลดงั กล่าว นอกจากน้ีการทางบทดลองหลงั การ ปิดบญั ชี ยงั ชว่ ยใหก้ จิ การไดท้ ราบวา่ มบี ญั ชใี ดบา้ งทม่ี ยี อดคงเหลอื ยกไปในงวดบญั ชถี ดั ไป และ มจี านวนเงนิ คงเหลอื เท่าใด งบทดลองหลงั การปิดบัญชจี ะแสดงเฉพาะบญั ชที ่มี ยี อดคงเหลอื เท่านนั้ ไดแ้ ก่ บญั ชปี ระเภทสนิ ทรพั ย์ บญั ชปี ระเภทหน้สี นิ และบญั ชที นุ หรอื สว่ นของเจา้ ของ การทางบทดลองหลงั การปิดบญั ชี แสดงไดต้ ามตวั อยา่ งท่ี 6.3 ต่อไปน้ี บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

234 ตวั อย่างท่ี 6.3 จากยอดดุลของบญั ชแี ยกประเภทของรา้ นเสรมิ สวยรฐั พร ในตวั อย่างท่ี 6.2 สามารถจดั ทางบทดลองหลงั ปิดบญั ชี ไดด้ งั น้ี ร้านเสริมสวยรฐั พร งบทดลองหลงั ปิ ดบญั ชี ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท ชื่อบญั ชี เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี บาท สต. บาท สต. เงนิ สด 11 24,500 - 17,000 - อุปกรณ์เสรมิ สวย 12 30,000 - 56,000 - วสั ดุในการเสรมิ สวย 13 15,000 - ลกู หน้ีการคา้ 14 3,500 - เจา้ หน้กี ารคา้ 21 ทนุ 31 73,000 - 73,000 - บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

235 การจดั ทางบการเงิน หลงั จากท่กี ิจการได้ทาการปิดบญั ชเี รยี บร้อยแล้ว ขนั้ ตอนต่อไปจะเป็นการจดั ทางบ การเงนิ เพอ่ื นาเสนอฐานะการเงนิ ของกจิ การ และผลการดาเนินงานของกจิ การ รวมไปถงึ แสดง การเปลย่ี นแปลงสว่ นของเจา้ ของของกจิ การ ซง่ึ เป็นประโยชน์ต่อผใู้ ชง้ บการเงนิ หากกจิ การใช้ กระดาษทาการ ขอ้ มูลท่นี ามาจดั ทางบการเงนิ จะใช้ขอ้ มูลในกระดาษทาการ แต่หากกิจการ ไมไ่ ดจ้ ดั ทากระดาษทาการ อาจจะใชข้ อ้ มลู จากงบทดลองหรอื บญั ชแี ยกประเภท งบการเงนิ ท่กี จิ การต้องจดั ทาได้แก่ งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงนิ งบแสดง การเปลย่ี นแปลงส่วนของเจา้ ของ งบกระแสเงนิ สด และหมายเหตุประกอบงบการเงนิ ดงั ท่ไี ด้ กลา่ วไวแ้ ลว้ ในบทท่ี 2 การจดั ทางบการเงนิ สามารถแสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 6.4 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 6.4 จากยอดดลุ คงเหลอื ของบญั ชแี ยกประเภทรา้ นเสรมิ สวยรฐั พร สามารถนาจดั ทา งบการเงนิ ไดด้ งั น้ี ร้านเสริมสวยรฐั พร งบกาไรขาดทุน สาหรบั งวดเดือน สิ้นสดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท รายได้ : รายไดค้ า่ บรกิ าร 27,000 ค่าใชจ้ า่ ย : คา่ เชา่ อาคาร 5,000 เงนิ เดอื น 15,000 รวมค่าใชจ้ า่ ย 20,000 กาไรสทุ ธิ 7,000 บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

236 หน่วย : บาท ร้านเสริมสวยรฐั พร 24,500 งบแสดงฐานะการเงิน 15,000 ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1 3,500 43,000 สินทรพั ย์ สินทรพั ยห์ มนุ เวียน 30,000 30,000 เงนิ สด 73,000 วสั ดุในการเสรมิ สวย ลกู หน้ีการคา้ 17,000 รวมสนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น 17,000 สินทรพั ยไ์ ม่หมนุ เวียน อุปกรณ์เสรมิ สวย 50,000 รวมสนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น 7,000 รวมสนิ ทรพั ย์ 57,000 1,000 หนี้สินและส่วนของเจ้าของ หนี้สินหมนุ เวียน 56,000 73,000 เจา้ หน้กี ารคา้ รวมหน้สี นิ ส่วนของเจ้าของ ทุน บวก กาไรสุทธิ หกั ถอนใชส้ ว่ นตวั รวมส่วนของเจา้ ของ รวมหน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

237 วงจรบญั ชี วงจรบญั ชี (Accounting cycle) หมายถงึ ขนั้ ตอนการบนั ทกึ บญั ชที เ่ี กดิ ขน้ึ เหมอื นๆ กนั ในแต่ละงวดบญั ชี (พชั ราณี อุตมวฒุ กิ าจร, 2555 : 84) วงจรการบนั ทกึ บญั ชเี รมิ่ ต้นจาก เม่อื มรี ายการค้าเกดิ ขน้ึ ในกจิ การซง่ึ พจิ ารณาไดจ้ าก เอกสารทางธุรกจิ แลว้ นาเอกสารนัน้ มาวเิ คราะห์ว่ามผี ลกระทบอย่างไรต่อสมการบญั ชี โดย บนั ทกึ ขอ้ มลู การลงรายการคา้ ในเอกสารประกอบ จากนนั้ บนั ทกึ รายการคา้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ดงั กล่าวใน สมุดรายวนั ทวั่ ไป แลว้ ผ่านรายการจากสมุดรายวนั ทวั่ ไป ไปยงั บญั ชแี ยกประเภท เม่อื ส้นิ รอบ ระยะเวลาหน่ึงพนักงานบญั ชจี ะหายอดดุลคงเหลอื ในบญั ชแี ยกประเภทดว้ ยดนิ สอ แลว้ นายอด คงเหลอื น้ีไปจดั ทางบทดลองเพ่อื ตรวจสอบความถูกต้องของการบนั ทกึ บญั ชี หลงั จากนนั้ หาก มกี ารรายการท่ยี งั ไม่ถูกต้องตามหลกั การบญั ชใี หบ้ นั ทกึ รายการปรบั ปรุงในสมุดรายวนั ทวั่ ไป และผา่ นรายการไปยงั บญั ชแี ยกประเภททเ่ี กย่ี วขอ้ ง พรอ้ มทงั้ จดั ทากระดาษเพ่อื เตรยี มขอ้ มลู ใน การจดั ทางบการเงนิ ขนั้ ตอนต่อมาให้บนั ทกึ รายการปิดบญั ชีในสมุดรายวนั ทวั่ ไปและผ่าน รายการไปบญั ชแี ยกประเภท แลว้ จดั ทางบทดลองหลงั การปิดบญั ชเี พ่อื ตรวจสอบความถูกตอ้ ง ของการปิดบญั ชี ขนั้ ตอนสุดทา้ ยในวงจรบญั ชคี อื การนารายการต่าง ๆ ไปจดั ทางบการเงนิ เพ่อื นาเสนอใหผ้ ใู้ ช้ขอ้ มลู ต่อไป เม่อื เรม่ิ ตน้ งวดบญั ชใี หม่ ใหบ้ นั ทกึ รายการเปิดบญั ชใี นสมุดรายวนั ทวั่ ไปซง่ึ ประกอบดว้ ยรายการ สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และส่วนของเจา้ ของ ทม่ี ยี อดดุลคงเหลอื ยกมา จากงวดบญั ชกี ่อน หลงั จากนัน้ จงึ ค่อยบนั ทกึ รายการคา้ ท่เี กดิ ขน้ึ ในงวดบญั ชใี หม่ แล้วปฏบิ ตั ิ ตามขนั้ ตอนเช่นเดมิ เป็นวงจรแบบน้ีไปเร่อื ย ๆ จนกว่าจะเลกิ กจิ การ ดงั แสดงไดต้ ามภาพท่ี 6.1 ดงั ต่อไปน้ี บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

238 1. บนั ทกึ รายการ 2.บันทึกข้อมูล เปิ ดบัญชเี ม่อื เก่ียวกับรายการ เร่ิมต้นงวดบัญชี ค้าลงในเอกสาร ใหม่ ประกอบ 9.จัดทางบ การเงิน 3.บนั ทึกรายการ 8.จัดทางบทดลอง ค้าใน หลังปิ ดบัญชี สมุดรายวันท่วั ไป 7.ปิ ดบญั ชีในสมุด 4.ผ่านรายการไป รายวันท่วั ไป และ บัญชีแยก ผ่านรายการไป ประเภท บญั ชีแยกประเภท 5.หายอดคงเหลือ 6.บนั ทึกรายการ ด้วยดินสอ และ ปรับปรุง จดั ทางบทดลอง และจดั ทา กระดาษทาการ ภาพท่ี 6.1 วงจรบญั ชี ทม่ี า : ปรบั ปรงุ จาก ธารี หริ ญั รศั มี และคณะ (2557 : 111) บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

239 บทสรปุ การปิดบญั ชี คอื การบนั ทกึ ทางการบญั ชี เพ่อื ทาใหบ้ ญั ชที ต่ี อ้ งการจะปิดมยี อดดุลเป็น ศูนย์ ซง่ึ มขี นั้ ตอนการปิดบญั ชคี อื 1. ปิดบญั ชรี ายไดใ้ หเ้ ป็นศูนย์ 2. ปิดบญั ชคี ่าใชจ้ า่ ยใหเ้ ป็น ศนู ย์ 3. โอนยอดกาไรหรอื ขาดทนุ ไปยงั บญั ชที ุน 4. ปิดบญั ชถี อนใชส้ ่วนตวั การปิดบญั ชจี ะทา การบนั ทกึ ในสมุดรายวนั ทวั่ ไปแล้วผ่านรายการไปยงั บญั ชแี ยกประเภท เม่อื กจิ การบนั ทกึ ปิด บญั ชรี ายได้ และค่าใชจ้ า่ ยเรยี บรอ้ ยแลว้ จะมบี ญั ชอี ่นื ทม่ี ยี อดดุลคงเหลอื ทย่ี งั ไมไ่ ดป้ ิดบญั ชี คอื บญั ชปี ระเภทสนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และส่วนของเจา้ ของ ใหก้ จิ การหายอดดุลคงเหลอื ยกไปในงวด บญั ชถี ดั ไป ของบญั ชเี หล่านัน้ แล้วนายอดดุลคงเหลอื ดงั กล่าวไปจดั ทางบทดลองหลงั การปิด บญั ชี เพ่ือตรวจสอบความถูกต้องของการปิดบัญชี หลังจากท่ีกิจการได้ทาการปิดบญั ชี เรยี บร้อยแล้ว ขนั้ ตอนสุดทา้ ยคอื การจดั ทางบการเงนิ เพ่อื นาเสนอฐานะการเงนิ และผลการ ดาเนินงานของกจิ การ บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

240 แบบฝึ กหดั ข้อ 1. จากขอ้ มลู เกย่ี วกบั บญั ชตี ่าง ๆ ในสมดุ บญั ชแี ยกประเภท ของสานกั งานบญั ชแี ละ ทนายความสุรสิ า ให้ทา 1. หายอดคงเหลอื ของบญั ชตี ่าง ๆ ดว้ ยดนิ สอ 2. บนั ทกึ รายการปิดบญั ชใี นสมดุ รายวนั ทวั่ ไป และผ่านรายการไปยงั บญั ชแี ยกประเภท 3. หายอดดลุ ของบญั ชที ย่ี งั ไมไ่ ดป้ ิด 4. จดั ทางบทดลองหลงั การปิดบญั ชี วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชเี งนิ สด รายการ เลขท่ี 101 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 √ 27,700 - ธ.ค. 4 วสั ดสุ านกั งาน รว.1 7,000 - รว.2 4,500 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา ร.ว 2 17,600 - 10 คา่ โฆษณา รว.2 8,950 - 8 รายไดค้ ่าวา่ ความ รว.2 6,450 - รายไดจ้ ากการทา ร.ว 2 9,000 - 11 คา่ น้าค่าไฟฟ้า รว.3 850 - บญั ชี ร.ว 3 70,000 - คา่ รบั รองและคา่ รว.3 1,750 - ร.ว 3 4,550 - รว.3 2,980 - 25 เงนิ ฝากธนาคาร 14 พาหนะ ค่ารบั รองและคา่ 27 รายไดค้ า่ ว่าความ รายไดจ้ ากการทา 18 พาหนะ บญั ชี ร.ว 3 1,850 - 26 คา่ ใชจ้ า่ ยอ่นื ๆ 30 ลกู หน้กี ารคา้ ร.ว 4 5,000 - ค่ารบั รองและคา่ 28 พาหนะ บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

241 บญั ชเี งนิ ฝากธนาคาร เลขท่ี 102 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 ธ.ค. 1 ยอดยกมา √ 459,900 - ธ.ค. 2 วสั ดุสานกั งาน รว.1 100,000 - 3 ลกู หน้กี ารคา้ รว. 1 33,000 - 5 ถอนใชส้ ว่ นตวั รว.1 50,000 - 16 คา่ โฆษณา รว.3 2,000 - 6 รายไดค้ า่ วา่ ความ รว. 2 73,500 - รายไดจ้ ากการทา รว. 2 24,000 - 20 เจา้ หน้ีการคา้ รว.3 120,000 - 70,000 - 7 บญั ชี 48,400 - 25 เงนิ สด รว.3 31 เงนิ เดอื นและคา้ จา้ ง รว.4 วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชลี กู หน้ีการคา้ รายการ เลขท่ี 103 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 √ 43,800 - ธ.ค. 3 ธนาคาร รว.1 33,000 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา 30 เงนิ สด รว.4 5,000 - บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

วนั เดอื น ปี รายการ 242 รายการ เลขท่ี 104 25x1 บญั ชวี สั ดุสานกั งาน หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต ธ.ค. 1 ยอดยกมา หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี 2 ธนาคาร บญั ชี บาท สต - 4 เงนิ สด - √ 15,200 - รว.1 100,000 - รว.1 7,000 - วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชที ด่ี นิ และอาคาร รายการ เลขท่ี 104 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 √ 800,000 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชเี คร่อื งใชส้ านกั งาน รายการ เลขท่ี 105 25x1 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ ธ.ค. 1 ยอดยกมา บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 4 เจา้ หน้ีการคา้ √ 114,000 - - รว.1 50,000 - บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

วนั เดอื น ปี รายการ 243 รายการ เลขท่ี 106 25x1 บญั ชเี คร่อื งตกแตง่ หน้า เครดติ ธ.ค. 1 ยอดยกมา บญั ชี บาท สต หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี 4 เจา้ หน้ีการคา้ บญั ชี บาท สต - √ 75,000 - รว.1 20,000 - บญั ชเี จา้ หน้ี เลขท่ี 201 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 25x1 ธ.ค. 20 ธนาคาร รว.3 120,000 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา √ 169,500 - 4 เคร่อื งใชส้ านกั งาน รว.1 50,000 - เครอ่ื งตกแตง่ รว.1 20,000 - บญั ชเี งนิ กจู้ านอง เลขท่ี 202 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 √ 500,000 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

244 บญั ชที ุน – นางสรุ สิ า เลขท่ี 301 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 √ 866,100 - ธ.ค. 1 ยอดยกมา วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชถี อนใชส้ ว่ นตวั รายการ เลขท่ี 302 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 รว.1 50,000 - ธ.ค. 5 ธนาคาร วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชกี าไรขาดทนุ รายการ เลขท่ี 303 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

245 บญั ชรี ายไดค้ า่ ว่าความ เลขท่ี 401 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 รว.2 73,500 - รว.2 17,600 - ธ.ค. 6 ธนาคาร รว.3 4,550 - 8 เงนิ สด 27 เงนิ สด บญั ชรี ายไดจ้ ากการทาบญั ชี เลขท่ี 402 วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 รว.2 24,000 - รว.2 9,000 - ธ.ค. 7 ธนาคาร รว.3 1,850 - 8 เงนิ สด 27 เงนิ สด วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชเี งนิ เดอื นและค่าจา้ ง รายการ เลขท่ี 501 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 รว.4 48,400 - ธ.ค. 31 เงนิ ฝากธนาคาร บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

246 วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชคี ่ารบั รองและคา่ พาหนะ รายการ เลขท่ี 502 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 รว.2 6,450 - รว.2 850 - ธ.ค. 14 เงนิ สด รว.3 2,980 - 18 เงนิ สด 28 เงนิ สด วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชคี ่าโฆษณา รายการ เลขท่ี 503 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต 25x1 รว.2 4,500 - ธ.ค. 10 เงนิ สด รว.3 2,000 - 16 เงนิ สด วนั เดอื น ปี รายการ บญั ชคี ่าน้าค่าไฟ รายการ เลขท่ี 504 รายการ 25x1 หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี หน้า เครดติ ธ.ค. 11 เงนิ สด บญั ชี บาท สต บญั ชี บาท สต วนั เดอื น ปี รายการ รว.2 8,950 - เลขท่ี 505 บญั ชคี ่าใชจ้ า่ ยอน่ื หน้า เครดติ บญั ชี บาท สต หน้า เดบติ วนั เดอื น ปี 25x1 บญั ชี บาท สต ธ.ค. 26 เงนิ สด รว.3 1,750 - บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

247 ข้อ 2. สานกั งานทนายความ พชิ ชาอร เรม่ิ เปิดดาเนนิ งาน เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x3 งบทดลอง ณ สน้ิ ปี 25x3 เป็นดงั น้ี ช่อื บญั ชี เดบติ เครดติ เงนิ สด 2,500 ลกู หน้ีการคา้ 2,000 หกั คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 15 วสั ดสุ น้ิ เปลอื ง 500 คา่ โฆษณาจา่ ยลว่ งหน้า 800 อุปกรณ์สานกั งาน 4,800 หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม - อุปกรณ์ 480 ทด่ี นิ 22,000 เจา้ หน้กี ารคา้ 6,500 รายไดค้ ่าว่าความรบั ล่วงหน้า 4,500 เงนิ กรู้ ะยะยาว 10,000 ทุน 7,155 ถอนใชส้ ่วนตวั 300 รายไดค้ ่าวา่ ความ 8,900 รายไดอ้ ่นื ๆ 1,400 เงนิ เดอื น 3,900 คา่ เชา่ รา้ น 1,800 คา่ ไฟฟ้า 450 ค่าใชจ้ า่ ยเบด็ เตลด็ 900 38,950 38,950 ข้อมลู เพ่ิมเติม 1) ตงั้ คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 3% ของยอดลกู หน้ี 2) คดิ คา่ เส่อื มราคาอุปกรณ์สานกั งาน 10% 3) วสั ดุสน้ิ เปลอื งคงเหลอื 100 บาท 4) มคี ่าไฟฟ้าคา้ งจา่ ย 250 บาท 5) คา่ โฆษณาจา่ ยล่วงหน้าเป็นของระยะเวลา 8 เดอื น เรม่ิ ตงั้ แต่ 1 ตุลาคม 25x3 6) รายไดค้ า่ วา่ ความรบั ลว่ งหน้าเป็นของระยะเวลา 3 เดอื น เรม่ิ ตงั้ แต่ 1 ธนั วาคม 25x3 ให้ทา 1. บนั ทกึ รายการปรบั ปรงุ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

248 2. กระดาษทาการ 10 ชอ่ ง 3. งบกาไรขาดทุน สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สน้ิ สุด วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x3 4. งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x3 5. บนั ทกึ รายการปิดบญั ชใี นสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ข้อ 3. สานกั งานกฎหมาย “ปรดี าทนายความ” เรม่ิ เปิดดาเนนิ งาน เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x6 งบทดลอง ณ สน้ิ ปี 25x6 เป็นดงั น้ี ชื่อบญั ชี เดบิต เครดิต 7,500 เงนิ สด 3,000 ลกู หน้ีการคา้ หกั คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 100 วสั ดสุ น้ิ เปลอื ง 1,500 คา่ เบย้ี ประกนั จา่ ยลว่ งหน้า 9,000 อุปกรณ์ 30,000 หกั ค่าเสอ่ื มราคาสะสม - อปุ กรณ์ ทด่ี นิ 1,500 เจา้ หน้กี ารคา้ 40,000 เงนิ กรู้ ะยะยาว ทุน 2,800 ถอนใชส้ ่วนตวั 9,000 รายไดค้ า่ วา่ ความ 50,000 ดอกเบย้ี รบั 2,000 เงนิ เดอื น 45,000 ค่าเชา่ 1,900 ค่าไฟฟ้า 7,000 คา่ โฆษณา 3,000 4,800 2,500 110,300 110,300 บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

249 ข้อมลู เพิ่มเติม 1) ตงั้ คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 10% ของยอดลกู หน้ี 2) คดิ คา่ เส่อื มราคาอุปกรณ์ 5% 3) วสั ดุสน้ิ เปลอื งคงเหลอื 500 บาท 4) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x6 ไดร้ บั บลิ ค่าไฟฟ้าจานวน 1,800 บาท ยงั มไิ ดจ้ า่ ยเงนิ 5) ค่าเบย้ี ประกนั จา่ ยลว่ งหน้าเป็นของระยะเวลา 9 เดอื น เรมิ่ ตงั้ แต่ 1 สงิ หาคม 25x6 6) รายไดค้ า่ วา่ ความทป่ี รากฏในบญั ชี เป็นรายไดค้ ่าวา่ ความรบั ล่วงหน้าจานวน 5,000 บาท ให้ทา 1. บนั ทกึ รายการปรบั ปรงุ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 2. กระดาษทาการ 10 ช่อง 3. งบกาไรขาดทุน สาหรบั ระยะเวลา 1 ปี สน้ิ สุด วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x6 4. งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x6 5. บนั ทกึ รายการปิดบญั ชใี นสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ข้อ 4. บรษิ ทั อุดรธานี จากดั ซง่ึ ดาเนนิ กจิ การใหบ้ รกิ ารซกั แหง้ โดยมที ุนแบ่งเป็นหนุ้ จานวน 10,000 หุน้ มลู ค่าหนุ้ ละ 100 บาท เมอ่ื วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 มยี อดคงเหลอื ในบญั ชแี ยก ประเภทดงั น้ี เงนิ สด 35,000 บาท ลกู หน้กี ารคา้ 14,000 บาท อาคาร 60,000 บาท ค่าเสอ่ื มราคาสะสม – อาคาร 12,000 บาท อุปกรณ์สานกั งาน 30,000 บาท ค่าเส่อื มราคาสะสม – อุปกรณ์ 3,000 บาท ทด่ี นิ 98,000 บาท เจา้ หน้กี ารคา้ 15,000 บาท เงนิ เดอื นคา้ งจา่ ย 5,000 บาท ทุนเรอื นหุน้ 100,000 บาท กาไรสะสม 102,000 บาท บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

250 ในระหว่างเดอื นมกราคม 25x2 มรี ายการคา้ เกดิ ขน้ึ ดงั น้ี 25x2 ม.ค. 2 จา่ ยเดอื นพนกั งานทค่ี า้ งอยู่ จานวน 3,000 บาท 4 เกบ็ เงนิ จากลกู หน้กี ารคา้ จานวน 10,000 บาท 5 รบั เงนิ สดเป็นค่าบรกิ ารซกั แหง้ จานวน 23,000 บาท 6 จา่ ยเงนิ ซอ้ื วสั ดสุ น้ิ เปลอื ง จานวน 7,000 บาท 8 จา่ ยค่าเบย้ี ประกนั ภยั อาคาร จานวน 12,000 บาท 10 จา่ ยค่าโฆษณา จานวน 9,000 บาท 12 ส่งบลิ เรยี กเกบ็ เงนิ จากลกู คา้ ทร่ี บั บรกิ ารซกั แหง้ จานวน15,000 บาท 14 จา่ ยชาระหน้เี จา้ หน้กี ารคา้ 12,000 บาท 19 รบั เงนิ สดเป็นค่าบรกิ ารซกั แหง้ จานวน 20,000 บาท 21 จา่ ยคา่ สาธารณูปโภค จานวน 6,000 บาท 23 รบั ชาระหน้ีจากลกู หน้ี จานวน 5,000 บาท 25 ซอ้ื วสั ดุสน้ิ เปลอื งจานวน 17,000 บาท จา่ ยเงนิ สดในวนั น้เี พยี ง 7,000 บาท 31 จา่ ยเงนิ เดอื นพนกั งาน 9,000 บาท รายการปรบั ปรงุ 1. คา่ เบย้ี ประกนั ภยั อาคารทจ่ี า่ ยไป เป็นคา่ เบย้ี ประภยั อาคารของเดอื นมกราคม จานวน 2,000 บาท 2. บรษิ ทั ยงั ไมไ่ ดจ้ า่ ยเงนิ เดอื นพนกั งานอกี จานวน 8,000 บาท 3. เมอ่ื วนั ท่ี 31 มกราคม 25x2 ตรวจนบั วสั ดสุ น้ิ เปลอื งไดจ้ านวน 20,000 บาท 4. คดิ คา่ เส่อื มราคาอาคารในอตั รา 5% ต่อปี และคดิ คา่ เส่อื มราคาอุปกรณ์สานกั งานใน อตั รา 10% ต่อปี ให้ทา 1. บนั ทกึ รายการเปิดบญั ชใี นวนั เรม่ิ งวดบญั ชใี หม่ 2. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในเดอื นมกราคม 25x2 ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 3. ผา่ นรายการไปบญั ชแี ยกประเภท 4. หายอดคงเหลอื ดว้ ยดนิ สอในบญั ชแี ยกประเภท และจดั ทางบทดลอง 5. บนั ทกึ รายการปรบั ปรงุ วนั ท่ี 31 มกราคม 25x2 ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป และผา่ น รายการไปบญั ชแี ยกประเภท 6. กระดาษทาการ 10 ชอ่ ง บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

251 7. บนั ทกึ รายการปิดบญั ชใี นสมดุ รายวนั ทวั่ ไป และผ่านรายการไปบญั ชแี ยกประเภท 8. งบกาไรขาดทุน สาหรบั ระยะเวลา 1 เดอื น สน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 มกราคม 25x2 9. งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ท่ี 31 มกราคม 25x2 บทท่ี 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

252 เอกสารอ้างอิง ธารี หริ ญั รศั ม,ี และคณะ. (2557). การบญั ชีขนั้ ต้น. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 2. กรงุ เทพฯ : วทิ ยพฒั น์. พชั ราณี อุตมวุฒกิ าจร. (2555). หลกั การบญั ชี. กรงุ เทพฯ : เสมาธรรม. วฒั นา ศวิ ะเกอ้ื , ดษุ ฏี สงวนชาต,ิ และนันทพร พทิ ยะ. (2556). การบญั ชีขนั้ ต้น. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 7 กรงุ เทพฯ : ว.ี พรน้ิ ท(์ 1991). อญั ชลี พพิ ฒั น์เสรญิ . (2554). การบญั ชีขนั้ ต้น. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. กรงุ เทพฯ : ธนาเพลส. บทที่ 6 การปิ ดบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

253 แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินค้า หวั ข้อเนื้อหาประจาบท 1. การดาเนนิ งานของกจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ 2. เอกสารทเ่ี กย่ี วกบั การซอ้ื ขายสนิ คา้ 3. ระบบบญั ชเี กย่ี วกบั สนิ คา้ คงเหลอื 4. เปรยี บเทยี บการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวดและแบบต่อเน่อื ง 5. การวดั ผลการดาเนนิ งานของกจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ 6. การจดั ทากระดาษทาการของกจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ 7. งบการเงนิ สาหรบั กจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ 8. การปิดบญั ชสี าหรบั กจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ 9. บทสรปุ 10. แบบฝึกหดั วตั ถปุ ระสงค์ เชิงพฤติกรรม 1. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายลกั ษณะการดาเนินงานของกจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ ได้ 2. ผเู้ รยี นสามารถบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวดและแบบต่อเน่อื งได้ 3. ผเู้ รยี นสามารถจดั ทากระดาษทาการของกจิ การซอ้ื ขายสนิ คา้ ได้ 4. ผเู้ รยี นสามารถจดั ทางบการเงนิ ของกจิ การซอ้ื ขายสนิ คา้ ได้ 5. ผเู้ รยี นสามารถบนั ทกึ รายการปิดบญั ชสี าหรบั กจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ ได้ วิธีการสอนและกิจกรรมการเรยี นการสอนประจาบท 1. การบรรยายเน้อื หา 2. ถามตอบในชนั้ เรยี น 3. การคน้ ควา้ หาความรจู้ ากแหลง่ ขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนิกสเ์ กย่ี วกบั เอกสารทเ่ี กย่ี วกบั การ ซอ้ื ขายสนิ คา้ 4. ทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

254 ส่ือการเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน เรอ่ื ง การบญั ชสี าหรบั กจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ 2. ชดุ การสอน PowerPoint 3. แหลง่ ขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนกิ สท์ เ่ี กย่ี วขอ้ ง 4. แหล่งความรจู้ ากวารสารและหนงั สอื พมิ พต์ ่าง ๆ การวดั ผลและการประเมินผล 1. สงั เกตความสนใจขณะฟงั บรรยายและการตอบคาถาม 2. สงั เกตจากการทาแบบฝึกหดั ในชนั้ เรยี น 3. สงั เกตจากพฤตกิ รรมความสนใจ และการรว่ มกจิ กรรมในชนั้ เรยี น 4. ประเมนิ ผลจากการทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

255 บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินค้า ตามทบ่ี ทท่ี 3 ถงึ บทท่ี 6 ได้อธบิ ายถงึ การบนั ทกึ บญั ชี การปรบั ปรงุ รายการ การปิด บญั ชี รวมถึงการจดั ทางบการเงนิ ของกิจการประเภทให้บรกิ าร เช่น กิจการให้เช่ารถยนต์ กจิ การใหบ้ รกิ ารซกั รดี กจิ การรา้ นเสรมิ สวย สานักงานบญั ชี สานักงานทนายความ ในบทน้ีจะ ได้อธบิ ายถงึ การบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกบั กจิ การทซ่ี ้อื ขายสนิ ค้า การดาเนินงานของกจิ การซอ้ื ขาย สนิ คา้ การส่งคนื สนิ คา้ และการไดร้ บั ส่วนลด รวมไปถงึ การจดั ทางบการเงนิ สาหรบั กจิ การทซ่ี ้อื ขายสนิ คา้ การดาเนิ นงานของกิจการท่ีซื้อขายสินค้า การดาเนินงานของกจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ จะดาเนินงานโดยการซ้อื สนิ คา้ มาแลว้ นาไป จาหน่าย ซ่งึ อาจมีการจดั ตงั้ ในรูปของกจิ การเจ้าของคนเดยี ว ห้างหุ้นส่วน หรอื บรษิ ัทจากัด กจิ การซอ้ื ขายสนิ คา้ แบง่ ไดเ้ ป็น 2 ลกั ษณะคอื ผคู้ า้ ส่ง (Wholesalers) และผคู้ า้ ปลกี (Retailers) โดยผู้ค้าส่งจะซ้อื สนิ ค้าเป็นจานวนมากโดยตรงจากผู้ผลิตแล้วนาไปจาหน่ายให้กบั ผู้ค้าปลีก ส่วนผู้ค้าปลกี จะซ้อื สนิ ค้าจากผู้ค้าส่งแล้วนาไปจาหน่ายให้กบั ผู้บรโิ ภค กจิ การซ้อื ขายสนิ ค้า ไดแ้ ก่ รา้ นสะดวกซอ้ื รา้ นขายยา หา้ งสรรพสนิ คา้ เป็นต้น วงจรการปฏบิ ตั งิ านของกจิ การทซ่ี อ้ื สนิ คา้ มาขาย เรม่ิ ตน้ ดว้ ยการซอ้ื สนิ คา้ จากผผู้ ลติ หรอื ผขู้ ายส่ง โดยอาจจะมกี ารซอ้ื ทเ่ี ป็นเงนิ สดหรอื ซอ้ื ทเ่ี ป็นเงนิ เช่อื หลงั จากนนั้ กเ็ ป็นการขน ยา้ ยสนิ คา้ กลบั ไปทก่ี จิ การ เมอ่ื สนิ คา้ มาถงึ กจิ การแลว้ หากปรากฏว่าสนิ คา้ นนั้ ชารดุ เสยี หาย กจิ การอาจจะใหผ้ ขู้ ายรบั ผดิ ชอบผลเสยี หายทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ ทาการสง่ คนื สนิ คา้ นนั้ ใหแ้ ก่ผขู้ าย เมอ่ื สนิ คา้ พรอ้ มทจ่ี ะขายแลว้ กจ็ ะเรมิ่ ตน้ กระบวนการขาย โดยอาจจะมกี ารขายเป็นเงนิ สดหรอื เงนิ เช่อื กไ็ ด้ หลงั จากการขายลกู คา้ จะทาการขนสนิ คา้ ไป และเมอ่ื สนิ คา้ ไปถงึ กจิ การลกู คา้ แลว้ หากสนิ คา้ นนั้ เกดิ การชารดุ กจิ การอาจจะรบั ผดิ ชอบโดยการรบั คนื สนิ คา้ แต่หากสนิ คา้ ทข่ี าย นนั้ ไมม่ กี ารรบั คนื กจิ การจะไดร้ บั เงนิ จากลกู คา้ แลว้ นาเงนิ นนั้ ไปซ้อื สนิ คา้ มาขายหมนุ เวยี น เช่นน้เี รอ่ื ยไป ในการซอ้ื หรอื ขายทเ่ี ป็นเงนิ เช่อื จะมกี ารกาหนดเงอ่ื นไขการชาระหน้แี ละการใหส้ ว่ นลด เมอ่ื ชาระหน้ี หากกจิ การจา่ ยชาระหน้ใี หผ้ ขู้ ายแลว้ ไดร้ บั ส่วนลดกจ็ ะเกดิ ส่วนลดรบั แต่หาก กจิ การไดร้ บั ชาระหน้จี ากลกู คา้ แลว้ กจิ การใหส้ ว่ นลดลกู คา้ กจ็ ะเกดิ ส่วนลดจ่าย ดงั จะไดอ้ ธบิ าย ในหวั ขอ้ ต่อไป บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

256 วงจรการปฏบิ ตั งิ านของกจิ การทซ่ี อ้ื สนิ คา้ มาขาย แสดงไดต้ ามภาพท่ี 7.1 ดงั น้ี ซอ้ื สนิ คา้ ขายสนิ คา้ สง่ คนื สนิ คา้ รบั คนื สนิ คา้ ผผู้ ลิตหรือผขู้ าย กิจการที่ซื้อสินค้ามาขาย ผซู้ ื้อ จ่ายชาระเงนิ ,ไดส้ ว่ นลด (สว่ นลดรบั ) รบั ชาระเงนิ ,ใหส้ ว่ นลด (สว่ นลดจา่ ย) ภาพท่ี 7.1 วงจรการปฏบิ ตั งิ านของกจิ การทซ่ี อ้ื มาขายไป ทม่ี า : ปรบั ปรงุ จาก นิตยา งามแดน (2552 : 160) เอกสารที่เก่ียวกบั การซื้อขายสินค้า ในการดาเนินงานของกจิ การซอ้ื ขายสนิ คา้ จะมเี อกสารทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ดงั ต่อไปน้ี (เสนีย์ พวงยาณ,ี 2557 : 235) 1. ใบสงั่ ซื้อสินค้า (Purchase order) ใบสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ เป็นเอกสารทผ่ี ซู้ อ้ื จดั ทาขน้ึ เมอ่ื ตอ้ งการซอ้ื สนิ คา้ โดยผซู้ อ้ื สนิ คา้ จะ เขยี นรายละเอยี ดเกย่ี วกบั สนิ คา้ ทต่ี นเองตอ้ งการ เช่น ชนดิ ของสนิ คา้ ราคา ปรมิ าณ ลงใน ใบสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ แลว้ สง่ ไปใหผ้ ขู้ ายสนิ คา้ หรอื ผผู้ ลติ โดยอาจจะจดั ส่งทางไปรษณีย์ ทางโทรสาร ทางโทรศพั ท์ หรอื ทางอนิ เตอรเ์ นต 2. ใบกากบั สินค้า (Invoice) และใบกากบั ภาษี (Tax invoice) ใบกากับสินค้าและใบกากบั ภาษีเป็นเอกสารท่ผี ู้ขายจดั ทาข้นึ และนาส่งให้ผู้ซ้อื พรอ้ มกบั สนิ คา้ ทผ่ี ซู้ อ้ื สงั่ ซอ้ื ตามใบสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ เมอ่ื ผซู้ อ้ื ไดร้ บั แลว้ กจ็ ะตรวจสอบสนิ คา้ ทไ่ี ดร้ บั ว่า เป็นไปตามท่สี งั่ ซ้อื หรอื ไม่และตรงตามใบกากบั สินค้าและใบกากบั ภาษีท่ผี ู้ขายแนบมาด้วย หรอื ไม่ หากถูกต้องก็นาสนิ คา้ นัน้ ไปเก็บยงั คลงั สนิ คา้ และนาใบกากบั สนิ คา้ และใบกากบั ภาษี ไปบนั ทกึ บญั ชตี ่อไป โดยผขู้ ายจะบนั ทกึ รายการขายสนิ คา้ สว่ นผซู้ อ้ื จะบนั ทกึ รายการซอ้ื สนิ คา้ บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

257 3. ใบลดหนี้ หรอื ใบรบั คืนสินค้า (Credit memorandum หรอื Credit note) ใบลดหน้หี รอื ใบรบั คนื สนิ คา้ เป็นเอกสารทผ่ี ขู้ ายจดั ทาขน้ึ เพ่อื ลดหน้ใี หก้ บั ผซู้ อ้ื ใน กรณตี ่าง ๆ เช่น สนิ คา้ ชารดุ หรอื สนิ คา้ ทไ่ี ดร้ บั ไมต่ รงตามใบสงั่ ซอ้ื โดยผขู้ ายจะเขยี น รายละเอยี ดของสนิ คา้ และจานวนเงนิ ทล่ี ดให้ แลว้ ส่งไปใหผ้ ซู้ อ้ื หลงั จากนนั้ ผขู้ ายจะนาสาเนาใบ ลดหน้หี รอื ใบรบั คนื สนิ คา้ ไปบนั ทกึ บญั ชรี บั คนื สนิ คา้ 4. ใบขอลดหนี้ หรือใบส่งคืนสินค้า (Dredit memorandum หรือ Dredit note) ใบขอลดหน้หี รอื ใบสง่ คนื สนิ คา้ เป็นเอกสารทผ่ี ซู้ อ้ื จดั ทาขน้ึ เพอ่ื แจ้งใหผ้ ขู้ ายทราบ ว่าสนิ คา้ ทต่ี นไดร้ บั นนั้ ชารดุ และขอใหผ้ ขู้ ายลดหน้ีให้ หลงั จากนนั้ ผซู้ อ้ื จะนาสาเนาใบขอลดหน้ี หรอื ใบส่งคนื สนิ คา้ ไปบนั ทกึ บญั ชสี ่งคนื สนิ คา้ 5. ใบเสรจ็ รบั เงิน (Receipt) ใบเสรจ็ รบั เงนิ เป็นเอกสารทผ่ี ู้ขายจดั ทาขน้ึ เม่อื ไดร้ บั เงนิ สดจากผซู้ อ้ื ในกรณีทข่ี าย เป็นเงินสด และในกรณีท่ีผู้ซ้ือนาเงินมาชาระค่าสินค้า ภายหลังจากท่ีซ้ือเป็นเงินเช่ือ ใบเสรจ็ รบั เงนิ น้ีจะนาไปเป็นหลกั ฐานในการบนั ทกึ บญั ชีทงั้ ด้านผซู้ อ้ื และดา้ นผูข้ าย โดยดา้ นผู้ ซอ้ื บนั ทกึ รายการวา่ ไดม้ กี ารจา่ ยชาระเงนิ แลว้ ส่วนดา้ นผขู้ ายบนั ทกึ วา่ ไดม้ กี ารรบั ชาระเงนิ แลว้ ระบบบญั ชีเกี่ยวกบั สินค้าคงเหลือ สง่ิ สาคญั ในการดาเนินงานของกจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ คอื จะตอ้ งมสี นิ คา้ คงเหลอื ไวท้ ่ี กจิ การเพ่อื ขายใหล้ กู คา้ อยา่ งเพยี งพอกบั ความตอ้ งการของลกู คา้ ซง่ึ ระบบการบนั ทกึ บญั ชี เกย่ี วกบั สนิ คา้ คงเหลอื สามารถจดั ทาไดเ้ ป็น 2 ระบบ ดงั น้ี (Horngren, Harrison, and Oliver, 2012 : 281) 1. ระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด (Periodic inventory system) 2. ระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื ง (Perpetual inventory system) 1. ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินค้าเมอ่ื สิ้นงวด ระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด เมอ่ื มกี ารซอ้ื สนิ คา้ จะบนั ทกึ ในบญั ชซี อ้ื สนิ คา้ เมอ่ื มกี ารส่งคนื สนิ คา้ จะบนั ทกึ ในบญั ชสี ่งคนื สนิ คา้ และส่วนลด และจะมกี ารบนั ทกึ บญั ชี ต่าง ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั รายการซอ้ื สนิ คา้ สว่ นบญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื จะบนั ทกึ เมอ่ื ทาการปิดบัญชี เพ่อื คานวณตน้ ทุนขาย ระบบการบญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด จะใชใ้ นกรณที ก่ี จิ การดาเนินธรุ กจิ บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

258 จาหน่ายสนิ คา้ หลายชนดิ และราคาต่อหน่วยของสนิ คา้ แต่ละชนิดมรี าคาไมส่ งู เชน่ รา้ นขายยา หา้ งสรรพสนิ คา้ รา้ นขายของชา วธิ กี ารบนั ทกึ บญั ชใี นระบบบญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด มวี ธิ ปี ฏบิ ตั ดิ งั ต่อไปน้ี 1.1 การซื้อสินค้า การซอ้ื สนิ คา้ กจิ การอาจจะซอ้ื เป็นเงนิ สดหรอื เงนิ เชอ่ื กไ็ ด้ ขน้ึ อยกู่ บั วา่ ผขู้ ายมี นโยบายขายเป็นเงนิ เช่อื หรอื ไม่ เอกสารทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การซอ้ื ทก่ี จิ การจะนามาใชใ้ นการบนั ทกึ บญั ชไี ดแ้ ก่ ใบกากบั สนิ คา้ หรอื ใบกากบั ภาษี ใบเสรจ็ รบั เงนิ นอกจากน้ใี นวนั ทก่ี จิ การซอ้ื สนิ คา้ ผขู้ ายอาจมกี ารลดราคาสนิ คา้ จากราคาทต่ี งั้ ไวเ้ ดมิ เพอ่ื การเป็นการจงู ใจใหผ้ ซู้ อ้ื ซอ้ื สนิ คา้ มากขน้ึ ซง่ึ สว่ นลดทผ่ี ขู้ ายลดใหน้ ้เี รยี กว่า “ส่วนลดการค้า” ในการบนั ทกึ บญั ชจี ะไมม่ กี ารบนั ทกึ บญั ชี สว่ นลดการคา้ น้ี แต่ใหบ้ นั ทกึ ดว้ ยราคาหลงั หกั ส่วนลดการคา้ แลว้ เมอ่ื มกี ารซอ้ื สนิ คา้ จะบนั ทกึ บญั ชซี อ้ื สนิ คา้ ดา้ นเดบติ ส่วนดา้ นเครดติ จะบนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั วา่ กจิ การซอ้ื เป็นเงนิ สด หรอื ซอ้ื เป็นเงนิ เชอ่ื หากซอ้ื เป็นเงนิ สดจะเครดติ บญั ชี เงนิ สด แต่ถา้ ซอ้ื เป็นเงนิ เช่อื จะเครดติ บญั ชเี จา้ หน้ี ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต ซอ้ื สนิ คา้ xx เครดิต เงนิ สด/เจา้ หน้กี ารคา้ xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารซอ้ื สนิ คา้ แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.1 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 7.1 เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 กจิ การซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื ราคาสนิ คา้ 10,000 บาท ผขู้ ายใหส้ ่วนลดการคา้ 10% ส่วนลดการคา้ = ราคาสนิ คา้ 10,000 บาท x สว่ นลดการคา้ 10% = 1,000 บาท ราคาสุทธิ = ราคาสนิ คา้ 10,000 บาท - สว่ นลดการคา้ 1,000 บาท = 9,000 บาท การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 ซอ้ื สนิ คา้ 51 9,000 - ม.ค. 1 เจา้ หน้กี ารคา้ 21 9,000 - บนั ทกึ ซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

259 1.2 การจ่ายค่าขนส่งสินค้า เม่อื กจิ การซ้อื สนิ ค้าเรยี บร้อยแล้ว ขนั้ ตอนต่อไปคอื การขนส่งสนิ ค้าจากร้าน ผูข้ ายไปยงั ร้านผู้ซอ้ื ซง่ึ ค่าใช้จ่ายการขนส่งสนิ คา้ น้ี จะถอื เป็นค่าใช้จ่ายของผู้ขายหรอื ผูซ้ ้อื ข้ึนอ ยู่กับเง่ือ นไขข้อ ต กลงเก่ียว กับการขนส่ งว่าระหว่างผู้ขา ยกับผู้ซ้ือ ว่าใครจะเป็ นฝ่า ย รบั ผดิ ชอบ ซง่ึ ในท่นี ้ีจะกล่าวถงึ เง่อื นไขการขนส่งสนิ คา้ 2 เง่อื นไข ดงั น้ี (ผกาพรรณ พรหม สาขา ณ สกลนคร, 2554 : 5-9) 1.2.1 F.O.B Shipping point (Free on board at the shipping point) หมายความว่า เป็นราคา ณ จดุ ขาย ดงั นนั้ ภาระการขนสง่ ไปยงั รา้ นผู้ ซอ้ื จงึ เป็นภาระของผซู้ อ้ื ทเ่ี รยี กวา่ “ค่าขนส่งเข้า” ซง่ึ ถอื เป็นตน้ ทนุ ของสนิ คา้ ทซ่ี อ้ื เมอ่ื มกี ารจา่ ยคา่ ขนส่งเขา้ เป็นเงนิ สด จะบนั ทกึ บญั ชคี า่ ขนสง่ เขา้ ดา้ น เดบติ สว่ นดา้ นเครดติ จะบนั ทกึ บญั ชเี งนิ สด ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต ค่าขนส่งเขา้ xx เครดิต เงนิ สด xx 1.2.2 F.O.B Destination (Free on board at destination) หมายความวา่ เป็นราคา ณ จดุ ปลายทาง ดงั นนั้ ภาระการขนส่งไปยงั รา้ นผซู้ อ้ื จงึ เป็นภาระของผขู้ าย ทเ่ี รยี กว่า “ค่าขนส่งออก” ซง่ึ ถอื เป็นค่าใชจ้ า่ ยในการ ดาเนินงาน เมอ่ื มกี ารจา่ ยคา่ ขนส่งออกเป็นเงนิ สด จะบนั ทกึ บญั ชคี า่ ขนสง่ ออกดา้ น เดบติ ส่วนดา้ นเครดติ จะบนั ทกึ บญั ชเี งนิ สด ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต คา่ ขนส่งออก xx เครดิต เงนิ สด xx การบนั ทกึ บญั ชจี า่ ยคา่ ขนสง่ เขา้ แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.2 ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.2 จากการซอ้ื สนิ คา้ ตามตวั อยา่ งท่ี 7.1 มเี งอ่ื นไขการขนสง่ F.O.B Shipping point เมอ่ื วนั ท่ี 2 มกราคม 25x1 กจิ การจา่ ยค่าขนส่งเป็นเงนิ สดจานวน 500 บาท การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี หน้า 5 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป 25x1 ค่าขนส่งเขา้ 52 500 - ม.ค. 2 เงนิ สด 11 500 - จา่ ยค่าขนสง่ เป็นเงนิ สด บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

260 1.3 การส่งคืนสินค้าและส่วนลดท่ีได้รบั เมอ่ื สนิ คา้ มกี ารขนสง่ มาถงึ รา้ นของผซู้ อ้ื เรยี บรอ้ ยแลว้ ผซู้ อ้ื กจ็ ะตรวจสอบวา่ สนิ คา้ นนั้ เป็นไปตามทไ่ี ดส้ งั่ ซอ้ื หรอื มสี นิ คา้ ใดชารดุ เสยี หายหรอื ไม่ หากไมต่ รงตามทส่ี งั่ ซอ้ื หรอื สนิ คา้ นนั้ ชารดุ เสยี หาย ผูซ้ อ้ื อาจขอสง่ คนื สนิ คา้ นนั้ จะเรยี กว่า “การส่งคืนสินค้า” หรอื หากไมส่ ง่ สนิ คา้ คนื แต่อาจขอลดราคาจากผขู้ าย จะเรยี กวา่ “ส่วนลดท่ีได้รบั ” การส่งคนื สนิ คา้ หรอื การไดส้ ว่ นลดนนั้ หากมกี ารซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ สด ผขู้ ายจะตอ้ งจา่ ยเงนิ สดคนื ใหก้ ับผซู้ อ้ื แต่ ถา้ หากการซอ้ื สนิ คา้ นนั้ ซอ้ื เป็นเงนิ เช่อื ผขู้ ายจะตอ้ งลดหน้ใี หก้ บั ลกู หน้ี ซง่ึ จะตอ้ งทาเอกสารท่ี เรยี กวา่ ใบลดหน้หี รอื ใบรบั คนื สนิ คา้ เมอ่ื มกี ารส่งคนื สนิ คา้ หรอื ไดร้ บั สว่ นลดจะบนั ทกึ บญั ชสี ง่ คนื สนิ คา้ และสว่ นลด ดา้ นเครดติ สว่ นดา้ นเดบติ จะบนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั ว่ากจิ การซอ้ื เป็นเงนิ สด หรอื ซอ้ื เป็นเงนิ เช่อื หากซอ้ื เป็นเงนิ สดจะเดบติ บญั ชเี งนิ สด แต่ถา้ ซอ้ื เป็นเงนิ เช่อื จะเดบติ บญั ชเี จา้ หน้ี ดงั แสดง ไดด้ งั น้ี เดบิต เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx เครดิต ส่งคนื สนิ คา้ และส่วนลด xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารส่งคนื สนิ คา้ แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.3 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 7.3 จากการซอ้ื สนิ คา้ ตามตวั อยา่ งท่ี 7.1 เมอ่ื วนั ท่ี 3 มกราคม 25x1 มสี นิ คา้ ชารดุ จานวน 2,000 บาท กจิ การจงึ ทาการสง่ คนื ผขู้ าย การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 ม.ค. 3 เจา้ หน้กี ารคา้ 21 2,000 - ส่งคนื สนิ คา้ และส่วนลด 53 2,000 - ส่งคนื สนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มาเมอ่ื วนั ท่ี 2 ม.ค. 25x1 บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

261 1.4 การจ่ายชาระหนี้ค่าซื้อสินค้า เมอ่ื กจิ การซอ้ื สนิ คา้ เป็นเชอ่ื ผขู้ ายจะกาหนดเงอ่ื นไขการชาระหน้คี ่าซอ้ื สนิ คา้ ว่าผซู้ อ้ื ตอ้ งชาระหน้ีภายในกว่ี นั และนอกจากน้ผี ขู้ ายอาจจะกาหนดใหส้ ว่ นลดเพมิ่ อกี เพอ่ื เป็น การจงู ใจใหผ้ ซู้ อ้ื ชาระหน้เี รว็ ขน้ึ ซง่ึ สว่ นลดทผ่ี ขู้ ายยอมลดใหผ้ ซู้ อ้ื เมอ่ื ชาระเงนิ ภายในกาหนดน้ี เรยี กวา่ “ส่วนลดเงินสด” สว่ นลดเงนิ สดน้ดี า้ นผซู้ อ้ื จะบนั ทกึ บญั ชเี ป็น “ส่วนลดรบั ” ซง่ึ ส่วนลดรบั น้ีจะทาใหต้ น้ ทนุ ของสนิ คา้ ลดลง ลกั ษณะของเงอ่ื นไขการชาระเงนิ แสดงไดด้ งั น้ี (วฒั นา ศวิ ะเกอ้ื , ดษุ ฎี สงวน ชาติ และนนั ทพร พทิ ยะ, 2556 : 150) 2/10,n/30 อ่านว่า “two ten, net thirty” หมายถงึ กาหนดชาระเงนิ ตามราคา สทุ ธใิ นใบกากบั สนิ คา้ เป็นเวลา 30 วนั หากชาระภายใน 10 วนั จะไดส้ ่วนลด 2% 2/E.O.M., n/60 อ่านวา่ “two end of month, net sixty” หมายถงึ กาหนดชาระ เงนิ ตามราคาสทุ ธใิ นใบกากบั สนิ คา้ เป็นเวลา 60 วนั หากชาระภายในเดอื นทซ่ี อ้ื สนิ คา้ จะได้ สว่ นลด 2% เมอ่ื มกี ารจา่ ยชาระหน้ดี ว้ ยเงนิ สดและไดร้ บั ส่วนลดจะบนั ทกึ บญั ชโี ดยเดบติ บญั ชเี จา้ หน้เี ครดติ บญั ชเี งนิ สด และบญั ชสี ่วนลดรบั ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต เจา้ หน้กี ารคา้ xx เครดิต สว่ นลดรบั xx เงนิ สด xx ต่อไปน้ี การบนั ทกึ บญั ชกี ารจ่ายชาระหน้ีและได้รบั ส่วนลดแสดงได้ดงั ตวั อย่างท่ี 7.4 ตวั อย่างที่ 7.4 จากการซอ้ื สนิ คา้ ตามตวั อย่างท่ี 7.1 หากผูข้ ายกาหนดเง่อื นไขการชาระเงนิ 2/10,n/30 เมอ่ื วนั ท่ี 10 มกราคม 25x1 กจิ การจา่ ยชาระหน้เี จา้ หน้ีทค่ี า้ งอย่ทู งั้ หมด ยอดเจา้ หน้คี งเหลอื = มลู ค่าหน้ี ณ วนั ทซ่ี อ้ื 9,000 – สง่ คนื สนิ คา้ และสว่ นลด 2,000 = 7,000 บาท ส่วนลดรบั = เจา้ หน้ี 7,000 บาท x สว่ นลด 2% = 140 บาท เงนิ สดทจ่ี า่ ย = เจา้ หน้ี 7,000 บาท - ส่วนลดรบั 140 บาท = 6,860 บาท บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

262 การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี หน้า 5 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป 140 - 25x1 เจา้ หน้กี ารคา้ 21 7,000 - 6,860 - ม.ค. 10 สว่ นลดรบั 54 เงนิ สด 11 จา่ ยชาระหน้แี ละไดร้ บั สว่ นลด 1.5 การขายสินค้า เมอ่ื มสี นิ คา้ พรอ้ มทจ่ี ะขายแลว้ ขนั้ ตอนต่อไปคอื การขายสนิ คา้ โดยการขาย สนิ คา้ อาจจะมกี ารขายเป็นเงนิ สดหรอื ขายเป็นเงนิ เชอ่ื กไ็ ดข้ น้ึ อยกู่ บั นโยบายของกจิ การ ในการ ขายเป็นเช่อื กจ็ ะตอ้ งมกี ารกาหนดเงนิ เงอ่ื นไขการชาระเงนิ เช่นเดยี วกบั กรณกี ารซอ้ื สนิ คา้ เมอ่ื มกี ารขายสนิ คา้ จะบนั ทกึ บญั ชขี ายสนิ คา้ ดา้ นเครดติ ส่วนดา้ นเดบติ จะ บนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั ว่ากจิ การขายสนิ คา้ เป็นเงนิ สด หรอื ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื หากขาย สนิ คา้ เป็นเงนิ สดจะเดบติ บญั ชเี งนิ สด แต่ถา้ ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื จะเครดติ บญั ชลี กู หน้ี ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต เงนิ สด/ลกู หน้ีการคา้ xx เครดิต ขายสนิ คา้ xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารขายสนิ คา้ แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.5 ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.5 เมอ่ื วนั ท่ี 15 มกราคม 25x1 กจิ การขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื สนิ คา้ มรี าคา 20,000 บาท โดยสนิ คา้ มรี าคาทนุ 12,000 บาท เงอ่ื นไขการชาระเงนิ 2/10,n/30 การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 ลกู หน้ีการคา้ 12 20,000 - ม.ค. 15 ขายสนิ คา้ 41 20,000 - ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

263 1.6 การจ่ายค่าขนส่งสินค้าเม่ือขาย ตามทไ่ี ดม้ กี ารอธบิ ายไปก่อนหน้าน้ี วา่ ระหวา่ งผซู้ อ้ื และผขู้ ายฝา่ ยใดจะเป็น ผรู้ บั ผดิ ชอบค่าขนสง่ นนั้ ขน้ึ อยกู่ บั เงอ่ื นไขการขนสง่ ซง่ึ ถา้ หากเป็นเงอ่ื นไข F.O.B Destination ผขู้ ายตอ้ งรบั ผดิ ชอบค่าขนส่ง ดงั แสดงไดต้ ามตวั อยา่ งท่ี 7.6 ดงั ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.6 เมอ่ื วนั ท่ี 16 มกราคม 25x1 กจิ การจา่ ยค่าขนส่งเป็นเงนิ สด จานวน 1,000 บาท ตามเงอ่ื นไข F.O.B Destination การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 ม.ค. 16 ค่าขนส่งออก 55 1,000 - เงนิ สด 11 1,000 - จา่ ยค่าขนส่งออก 1.7 การรบั คืนสินค้าและส่วนที่ยอมลดให้ เมอ่ื กจิ การขายสนิ คา้ และมกี ารขนส่งสนิ คา้ ไปใหล้ กู คา้ แลว้ ภายหลงั หาก ปรากฏว่าสนิ คา้ นนั้ ไมเ่ ป็นไปตามทล่ี กู คา้ ตอ้ งการ หรอื สนิ คา้ มกี ารชารดุ เสยี หาย กจิ การผขู้ าย อาจจะรบั ผดิ ชอบโดยการรบั คนื สนิ คา้ นนั้ ซง่ึ เรยี กวา่ “รบั คืนสินค้า” หรอื ผขู้ ายอาจจะตอ้ งลด ราคาสนิ คา้ ใหล้ กู คา้ ซง่ึ เรยี กวา่ “ส่วนลดที่ยอมลดให้” การรบั คนื สนิ คา้ หรอื การทก่ี จิ การยอม ใหส้ ว่ นลดนนั้ หากมกี ารขายสนิ คา้ เป็นเงนิ สด ผขู้ ายจะตอ้ งจา่ ยเงนิ สดคนื ใหก้ บั ผซู้ อ้ื แต่ถา้ หาก การขายสนิ คา้ นนั้ ขายเป็นเงนิ เชอ่ื ผขู้ ายจะตอ้ งลดหน้ใี หก้ บั ลกู หน้ี ซง่ึ จะตอ้ งทาเอกสารท่ี เรยี กว่าใบลดหน้หี รอื ใบรบั คนื สนิ คา้ เมอ่ื มกี ารรบั คนื สนิ คา้ หรอื สว่ นทย่ี อมลดให้ จะบนั ทกึ บญั ชรี บั คนื สนิ คา้ และ สว่ นลดดา้ นเดบติ สว่ นดา้ นเครดติ จะบนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั ว่ากจิ การขายสนิ คา้ เป็นเงนิ สด หรอื ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื หากขายเป็นเงนิ สดจะเครดติ บญั ชเี งนิ สด แต่ถา้ ขายเป็นเงนิ เช่อื จะ เดบติ บญั ชลี กู หน้ี ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต รบั คนื สนิ คา้ และส่วนลด xx เครดิต เงนิ สด/ลกู หน้ีการคา้ xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารรบั คนื สนิ คา้ แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.7 ต่อไปน้ี บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

264 ตวั อย่างที่ 7.7 จากการขายสนิ คา้ ตามตวั อยา่ งท่ี 7.5 เมอ่ื วนั ท่ี 17 มกราคม 25x1 มสี นิ คา้ ชารดุ จานวน 2,000 บาท ลูกคา้ จงึ นาสนิ คา้ ดงั กล่าวมาคนื กจิ การ ซง่ึ สนิ คา้ ทร่ี บั คนื มามรี าคาทนุ 1,200 บาท การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 รบั คนื สนิ คา้ และสว่ นลด 21 2,000 - ม.ค. 17 ลกู หน้ีการคา้ 53 รบั คนื สนิ คา้ ทข่ี ายไปเมอ่ื วนั ท่ี 17 ม.ค. 25x1 2,000 - 1.8 การรบั ชาระหนี้ค่าขายสินค้า เมอ่ื กจิ การขายสนิ คา้ เป็นเชอ่ื กจิ การจะตอ้ งกาหนดเงอ่ื นไขการชาระหน้ีของ ลกู หน้วี ่าจะตอ้ งชาระหน้ีภายในกว่ี นั และอาจจะมกี ารใหส้ ่วนลดแก่ลกู หน้เี พม่ิ อกี เพ่อื เป็นการจงู ใจใหล้ กู หน้มี าชาระหน้เี รว็ ขน้ึ ซง่ึ สว่ นลดทล่ี ดใหน้ ้ดี า้ นผขู้ ายจะบนั ทกึ บญั ชเี ป็น “ส่วนลดจ่าย” ซง่ึ ถอื เป็นบญั ชปี รบั มลู ค่าของยอดขายในงบกาไรขาดทุน โดยลกั ษณะของเงอ่ื นไขการชาระหน้ี จะมลี กั ษณะเดยี วกนั กบั การซอ้ื สนิ คา้ ดงั ทก่ี ล่าวไปแลว้ เม่อื มกี ารรบั ชาระหน้ีด้วยเงนิ สดและให้ส่วนลดแก่ลูกหน้ีจะบนั ทกึ บญั ชโี ดย เดบติ บญั ชเี งนิ สด และบญั ชสี ่วนลดจ่าย ส่วนดา้ นเครดติ จะบนั ทกึ ไปท่บี ญั ชลี ูกหน้ี ดงั แสดงได้ ดงั น้ี เดบิต เงนิ สด xx ส่วนลดจา่ ย xx เครดิต ลกู หน้ีการคา้ xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารรบั ชาระหน้ีและการให้ส่วนลดแสดงได้ดงั ตวั อย่างท่ี 7.8 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 7.8 จากการขายสนิ คา้ ตามตวั อย่างท่ี 7.5 หากกจิ การกาหนดเง่อื นไขการชาระเงนิ 2/10,n/30 เมอ่ื วนั ท่ี 25 มกราคม 25x1 กจิ การไดร้ บั ชาระหน้ีจากลกู หน้ที ค่ี า้ งอย่ทู งั้ หมด ยอดลกู หน้คี งเหลอื = มลู คา่ หน้ี ณ วนั ทข่ี าย 20,000 – รบั คนื สนิ คา้ และส่วนลด 2,000 = 18,000 บาท สว่ นลดจา่ ย = ลกู หน้ีการคา้ 18,000 บาท x ส่วนลด 2% = 360 บาท บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

265 เงนิ สดทไ่ี ดร้ บั = ลกู หน้ีการคา้ 18,000 บาท - ส่วนลดจา่ ย 360 บาท หน้า 5 = 17,640 บาท การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป 25x1 ม.ค. 25 เงนิ สด 11 17,640 - ส่วนลดจา่ ย 43 360 - ลกู หน้ีการคา้ 12 18,000 - รบั ชาระหน้ีจากลกู หน้ีการคา้ และใหส้ ่วนลด 2. ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินค้าต่อเน่ือง ระบบการบันทึกบญั ชีสินค้าต่อเน่ือง จะมีการบันทึกการเคล่อื นไหวของสินค้า คงเหลอื ในแต่ละครงั้ ทซ่ี อ้ื สนิ คา้ และขายสนิ คา้ รวมถงึ มกี ารบนั ทกึ การเปลย่ี นแปลงในต้นทุนของ สนิ คา้ คงเหลอื อยา่ งต่อเน่ือง และเม่อื มกี ารขายสนิ คา้ จะบนั ทกึ โอนต้นทุนของสนิ ค้าคงเหลอื ไป ยงั บญั ชตี น้ ทนุ ขายทกุ ครงั้ ทม่ี กี ารขาย ในระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่ืองนิยมใชใ้ นธุรกจิ ทม่ี ี ราคาทุนต่อหน่วยสงู และมคี วามถ่ใี นการขายสนิ คา้ ไมม่ าก เช่น กจิ การขายรถยนต์ กจิ การขาย เคร่อื งใชไ้ ฟฟ้า โดยบญั ชที ใ่ี ช้บนั ทกึ ราคาตน้ ทุนของสนิ คา้ ได้แก่ “บญั ชีสินค้าคงเหลือ” และ บญั ชที ใ่ี ชบ้ นั ทกึ ตน้ ทุนของสนิ คา้ ทข่ี ายไปไดแ้ ก่ “บญั ชีต้นทุนขาย” วธิ กี ารบนั ทกึ บญั ชใี นระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื ง มวี ธิ ปี ฏบิ ตั ดิ งั ต่อไปน้ี 2.1 การซื้อสินค้า เมอ่ื มกี ารซอ้ื สนิ คา้ จะบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื เพม่ิ ขน้ึ ดา้ นเดบติ ส่วนดา้ น เครดติ จะบนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั วา่ กจิ การซอ้ื เป็นเงนิ สด หรอื ซอ้ื เป็นเงนิ เชอ่ื หากซอ้ื เป็นเงนิ สดจะเครดติ บญั ชเี งนิ สด แต่ถา้ ซอ้ื เป็นเงนิ เชอ่ื จะเครดติ บญั ชเี จา้ หน้ี ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต สนิ คา้ คงเหลอื xx เครดิต เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารซอ้ื สนิ คา้ ในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื งแสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.9 ต่อไปน้ี บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

266 ตวั อย่างท่ี 7.9 เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 กจิ การซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื ราคาสนิ คา้ 10,000 บาท ผขู้ ายใหส้ ่วนลดการคา้ 10% การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 สนิ คา้ คงเหลอื 15 9,000 - ม.ค. 1 เจา้ หน้กี ารคา้ 21 9,000 - บนั ทกึ ซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื 2.2 การจ่ายค่าขนส่งสินค้า เมอ่ื มกี ารจ่ายค่าขนสง่ เขา้ เป็นเงนิ สด จะบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื เพม่ิ ขน้ึ ดา้ น เดบติ เพราะถอื ว่าค่าขนสง่ เขา้ เป็นตน้ ทุนของสนิ คา้ งคงเหลอื สว่ นดา้ นเครดติ จะบนั ทกึ บญั ชเี งนิ สด ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต สนิ คา้ คงเหลอื xx เครดิต เงนิ สด xx การบนั ทกึ บญั ชจี า่ ยค่าขนส่งเขา้ ในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื งแสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.10 ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.10 เมอ่ื วนั ท่ี 2 มกราคม 25x1 กจิ การจ่ายคา่ ขนสง่ เป็นเงนิ สดจานวน 500 บาท ตามเงอ่ื นไขการขนส่ง F.O.B Shipping point การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 สนิ คา้ คงเหลอื 15 500 - ม.ค. 2 เงนิ สด 11 500 - จา่ ยค่าขนส่งเป็นเงนิ สด 2.3 การส่งคืนสินค้าและส่วนลดที่ได้รบั เมอ่ื มกี ารส่งคนื สนิ คา้ หรอื ไดร้ บั ส่วนลด จะทาใหต้ น้ ทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ลดลง ดงั นนั้ จะบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื ดา้ นเครดติ สว่ นดา้ นเดบติ จะบนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั วา่ บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

267 กจิ การซอ้ื เป็นเงนิ สด หรอื ซอ้ื เป็นเงนิ เช่อื หากซอ้ื เป็นเงนิ สดจะเดบติ บญั ชเี งนิ สด แต่ถา้ ซอ้ื เป็น เงนิ เชอ่ื จะเดบติ บญั ชเี จา้ หน้ี ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx เครดิต สนิ คา้ คงเหลอื xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารสง่ คนื สนิ คา้ ในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื งแสดงไดด้ งั ตวั อยา่ ง ท่ี 7.11 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 7.11 จากการซอ้ื สนิ คา้ ตามตวั อยา่ งท่ี 7.9 เมอ่ื วนั ท่ี 3 มกราคม 25x1 มสี นิ คา้ ชารดุ จานวน 2,000 บาท กจิ การจงึ ทาการสง่ คนื ผขู้ าย การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี หน้า 5 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป 25x1 ม.ค. 3 เจา้ หน้ีการคา้ 21 2,000 - สนิ คา้ คงเหลอื 53 2,000 - ส่งคนื สนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มาเมอ่ื วนั ท่ี 2 ม.ค. 25x1 2.4 การจ่ายชาระหนี้ค่าซื้อสินค้า เมอ่ื มกี ารจ่ายชาระหน้ดี ว้ ยเงนิ สดและไดร้ บั สว่ นลด ส่วนลดทไ่ี ดร้ บั น้จี ะทาให้ ตน้ ทุนสนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มาลดลง ดงั นนั้ จะบนั ทกึ บญั ชโี ดยเดบติ บญั ชเี จา้ หน้ี เครดติ บญั ชเี งนิ สดและ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต เจา้ หน้กี ารคา้ xx เครดิต สนิ คา้ คงเหลอื xx เงนิ สด xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารจ่ายชาระหน้ีและไดร้ บั ส่วนลดในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่ือง แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.12 ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.12 จากการซอ้ื สนิ คา้ ตามตวั อย่างท่ี 7.9 เมอ่ื วนั ท่ี 10 มกราคม 25x1 กจิ การจา่ ย ชาระหน้เี จา้ หน้ที ค่ี า้ งอยทู่ งั้ หมด โดยมเี งอ่ื นไขการชาระเงนิ 2/10,n/30 การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

268 25x1 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 ม.ค. 10 เจา้ หน้กี ารคา้ 21 7,000 - สนิ คา้ คงเหลอื 15 140 - เงนิ สด 11 6,860 - จา่ ยชาระหน้แี ละไดร้ บั สว่ นลด 2.5 การขายสินค้า เมอ่ื มกี ารขายสนิ คา้ จะบนั ทกึ บญั ชขี ายสนิ คา้ ดา้ นเครดติ ส่วนดา้ นเดบติ จะ บนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั วา่ กจิ การขายสนิ คา้ เป็นเงนิ สด หรอื ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื หากขาย สนิ คา้ เป็นเงนิ สดจะเดบติ บญั ชเี งนิ สด แต่ถา้ ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื จะเครดติ บญั ชลี กู หน้ี นอกจากน้ใี นการขายสนิ คา้ ทกุ ครงั้ จะตอ้ งบนั ทกึ ตน้ ทนุ ของสนิ คา้ ทข่ี าย โดยเดบติ บญั ชตี น้ ทุน ขาย เครดติ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต เงนิ สด/ลกู หน้ีการคา้ xx เครดิต ขายสนิ คา้ xx เดบิต ตน้ ทุนขาย xx เครดิต สนิ คา้ คงเหลอื xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารขายสนิ คา้ ในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื งแสดงไดด้ งั ตวั อยา่ ง ท่ี 7.13 ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.13 เมอ่ื วนั ท่ี 15 มกราคม 25x1 กจิ การขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื สนิ คา้ มรี าคา 20,000 บาท โดยสนิ คา้ มรี าคาทุน 12,000 บาท เงอ่ื นไขการชาระเงนิ 2/10,n/30 การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 ลกู หน้ีการคา้ 12 20,000 - ม.ค. 15 ขายสนิ คา้ 41 20,000 - ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื 51 12,000 - 15 12,000 - ตน้ ทุนขาย สนิ คา้ คงเหลอื บนั ทกึ ตน้ ทุนสนิ คา้ ทข่ี าย บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

269 2.6 การจ่ายค่าขนส่งสินค้าเม่ือขาย การจา่ ยคา่ ขนส่งสนิ คา้ เมอ่ื ขาย หากเป็นเง่อื นไข F.O.B Destination ผขู้ าย ตอ้ งรบั ผดิ ชอบคา่ ขนส่ง สามารถบนั ทกึ ไดเ้ ช่นเดยี วกนั กบั ระบบบญั ชสี นิ คา้ สน้ิ งวด โดยเดบติ บญั ชคี า่ ขนสง่ ออก และ เครดติ บญั ชเี งนิ สด ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต คา่ ขนสง่ ออก xx เครดิต เงนิ สด xx การบนั ทกึ บญั ชกี ารจา่ ยคา่ ขนสง่ เมอ่ื ขายในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื งแสดงได้ ดงั ตวั อยา่ งท่ี 7.14 ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.14 เมอ่ื วนั ท่ี 16 มกราคม 25x1 กจิ การจา่ ยค่าขนสง่ เป็นเงนิ สด จานวน 1,000 บาท ตามเงอ่ื นไข F.O.B Destination การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 คา่ ขนส่งออก 55 1,000 - ม.ค. 16 เงนิ สด 11 1,000 - จา่ ยคา่ ขนสง่ ออก 2.7 การรบั คืนสินค้าและส่วนท่ียอมลดให้ เมอ่ื มกี ารรบั คนื สนิ คา้ หรอื ส่วนทย่ี อมลดให้ จะบนั ทกึ บญั ชรี บั คนื สนิ คา้ และ ส่วนลดดา้ นเดบติ ส่วนดา้ นเครดติ จะบนั ทกึ บญั ชใี ดขน้ึ อยกู่ บั ว่ากจิ การขายสนิ คา้ เป็นเงนิ สด หรอื ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื หากขายเป็นเงนิ สดจะเครดติ บญั ชเี งนิ สด แต่ถา้ ขายเป็นเงนิ เชอ่ื จะ เดบติ บญั ชลี กู หน้ี นอกจากน้เี มอ่ื ลกู คา้ นาสนิ คา้ มาคนื จะทาใหก้ จิ การไดส้ นิ คา้ คงเหลอื คนื มา และตน้ ทุนของสนิ คา้ ทข่ี ายกจ็ ะลดลง ดงั นนั้ จงึ ตอ้ งบนั ทกึ รายการรบั คนื สนิ คา้ ดงั กล่าว โดย เดบติ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื และเครดติ บญั ชตี น้ ทุนขาย ดงั แสดงไดด้ งั น้ี เดบิต รบั คนื สนิ คา้ และสว่ นลด xx เครดิต เงนิ สด/ลกู หน้ีการคา้ xx เดบิต สนิ คา้ คงเหลอื xx เครดิต ตน้ ทุนขาย xx บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

270 การบนั ทกึ บญั ชกี ารรบั คนื สนิ คา้ ในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื งแสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.15 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 7.15 จากการขายสนิ คา้ ตามตวั อยา่ งท่ี 7.13 เมอ่ื วนั ท่ี 17 มกราคม 25x1 มสี นิ คา้ ชารดุ จานวน 2,000 บาท ลกู คา้ จงึ นาสนิ คา้ ดงั กล่าวมาคนื กจิ การ ซง่ึ สนิ คา้ ทร่ี บั คนื มามรี าคาทุน 1,200 บาท การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 5 25x1 ม.ค. 17 รบั คนื สนิ คา้ และส่วนลด 21 2,000 - 1,200 - ลกู หน้ีการคา้ 53 2,000 - 1,200 - รบั คนื สนิ คา้ ทข่ี ายไปเมอ่ื วนั ท่ี 17 ม.ค. 25x1 สนิ คา้ คงเหลอื 15 ตน้ ทุนขาย 51 บนั ทกึ ลดยอดตน้ ทนุ สนิ คา้ ทข่ี าย 2.8 การรบั ชาระหนี้ค่าขายสินค้า การบนั ทกึ บญั ชกี ารรบั ชาระหน้ีและการใหส้ ่วนลดในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่ือง บนั ทกึ เช่นเดยี วกนั กบั ระบบบญั ชสี นิ คา้ สน้ิ งวด แสดงไดด้ งั ตวั อยา่ งท่ี 7.16 ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.16 จากการขายสนิ คา้ ตามตวั อยา่ งท่ี 7.13 เมอ่ื วนั ท่ี 25 มกราคม 25x1 กจิ การ ไดร้ บั ชาระหน้จี ากลกู หน้ที ค่ี า้ งอยทู่ งั้ หมด ตามเงอ่ื นไขการชาระเงนิ 2/10,n/30 การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปแสดงไดด้ งั น้ี หน้า 5 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป 25x1 เงนิ สด 11 17,640 - ม.ค. 25 43 360 - ส่วนลดจา่ ย 12 18,000 - ลกู หน้ีการคา้ รบั ชาระหน้ีจากลกู หน้แี ละใหส้ ว่ นลด บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

271 เปรียบเทียบการบนั ทึกบญั ชีสินค้าเม่ือสิ้นงวดและแบบต่อเน่ือง การบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สนิ คา้ สน้ิ งวดและแบบต่อเน่อื ง มคี วามแตกต่างกนั ดงั น้ี 1. เมอ่ื มกี ารซอ้ื สนิ คา้ แบบสน้ิ งวดจะบนั ทกึ ไปทบ่ี ญั ชซี อ้ื สนิ คา้ สว่ นแบบต่อเน่อื งจะ บนั ทกึ ไปทบ่ี ญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื 2. เมอ่ื มกี ารจา่ ยค่าขนสง่ เขา้ แบบสน้ิ งวดจะบนั ทกึ ไปทบ่ี ญั ชคี ่าขนสง่ เขา้ สว่ น แบบต่อเน่อื งจะบนั ทกึ ไปทบ่ี ญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื 3. เมอ่ื มกี ารส่งคนื สนิ คา้ หรอื สว่ นลดทไ่ี ดร้ บั แบบสน้ิ งวดจะบนั ทกึ ไปทบ่ี ญั ชสี ่งคนื สนิ คา้ และสว่ นลด สว่ นแบบต่อเน่อื งจะบนั ทกึ ไปทบ่ี ญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื 4. เมอ่ื มกี ารจา่ ยชาระหน้แี ละไดร้ บั ส่วนลด แบบสน้ิ งวดจะบนั ทกึ ส่วนลดทไ่ี ดร้ บั ไปท่ี บญั ชสี ่วนลดรบั สว่ นแบบต่อเน่อื งจะบนั ทกึ ไปทบ่ี ญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื 5. เมอ่ื มกี ารขายสนิ คา้ แบบสน้ิ งวดจะบนั ทกึ รายการขายเพยี งรายการเดยี ว แต่ แบบต่อเน่อื งจะบนั ทกึ ตน้ ทุนของสนิ คา้ ทข่ี ายเพม่ิ อกี หน่ึงรายการ 6. เมอ่ื มกี ารรบั คนื สนิ คา้ แบบสน้ิ งวดจะบนั ทกึ รายการรบั คนื สนิ คา้ เพยี งรายการเดยี ว แต่แบบต่อเน่อื งจะบนั ทกึ ลดยอดตน้ ทนุ ของสนิ คา้ ทข่ี ายอกี หน่งึ รายการ การเปรยี บเทยี บการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เม่อื ส้นิ งวดและแบบต่อเน่ืองแสดงไดด้ งั ตารางท่ี 7.1 ดงั ต่อไปน้ี ตารางที่ 7.1 แสดงการเปรยี บเทยี บการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวดและแบบต่อเน่อื ง รายการ ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินค้า ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินค้า เมื่อสิ้นงวด แบบต่อเน่ือง 1.การซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ Dr. ซอ้ื สนิ คา้ xx Dr. สนิ คา้ คงเหลอื xx สดหรอื เงนิ เช่อื Cr. เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx Cr.เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx 2.การจ่ายคา่ ขนสง่ เขา้ Dr. คา่ ขนสง่ เขา้ xx Dr. สนิ คา้ คงเหลอื xx Cr. เงนิ สด xx Cr. เงนิ สด xx 3.การสง่ คนื สนิ คา้ และ Dr. เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx Dr. เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx สว่ นลดทไ่ี ดร้ บั Cr.สง่ คนื สนิ คา้ และสว่ นลด xx Cr.สนิ คา้ คงเหลอื xx 4.การจ่ายชาระหน้คี ่า Dr. เจา้ หน้ีการคา้ xx Dr. เจา้ หน้ีการคา้ xx ซอ้ื สนิ คา้ Cr. สว่ นลดรบั xx Cr. สนิ คา้ คงเหลอื xx เงนิ สด xx เงนิ สด xx 5. การขายสนิ คา้ เป็น Dr. เงนิ สด/ลกู หน้ีการคา้ xx Dr. เงนิ สด/ลกู หน้ีการคา้ xx เงนิ สดหรอื เงนิ เช่อื Cr. ขายสนิ คา้ xx Cr. ขายสนิ คา้ xx Dr. ตน้ ทนุ ขาย xx Cr. สนิ คา้ คงเหลอื xx บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

272 ตารางที่ 7.1 แสดงการเปรยี บเทยี บการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวดและแบบต่อเน่อื ง (ต่อ) รายการ ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินค้า ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินค้า เมอ่ื สิ้นงวด แบบต่อเน่ือง 6.การจ่ายคา่ ขนสง่ Dr. คา่ ขนสง่ ออก xx Dr. คา่ ขนสง่ ออก xx ออก Cr. เงนิ สด xx Cr. เงนิ สด xx 7. การรบั คนื สนิ คา้ และ Dr. รบั คนื สนิ คา้ และสว่ นลด xx Dr.รบั คนื สนิ คา้ และสว่ นลด xx สว่ นทย่ี อมลดให้ Cr. เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx Cr.เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx Dr. สนิ คา้ คงเหลอื xx Cr. ตน้ ทุนขาย xx 8.การรบั ชาระหน้คี า่ Dr. เงนิ สด xx Dr. เงนิ สด xx ขายสนิ คา้ สว่ นลดจา่ ย xx สว่ นลดจา่ ย xx Cr. ลกู หน้ีการคา้ xx Cr. ลกู หน้ีการคา้ xx 9.เม่อื มกี ารนาสนิ คา้ Dr. ค่าโฆษณา xx Dr. ค่าโฆษณา xx ไปแจกเพอ่ื โฆษณา Cr. ซอ้ื สนิ คา้ xx Cr. สนิ คา้ คงเหลอื xx การวดั ผลการดาเนินงานของกิจการท่ีซื้อขายสินค้า การวดั ผลการดาเนนิ งานของกจิ การทซ่ี อ้ื ขายสนิ คา้ สามารถวดั ไดจ้ ากการนารายได้ จากการขายหกั ดว้ ยตน้ ทุนของสนิ คา้ ทข่ี าย และค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนินงานต่าง ๆ หากรายได้ สงู กวา่ แสดงวา่ กจิ การมผี ลกาไร หรอื หากรายไดต้ ่ากวา่ แสดงว่ากจิ การมผี ลขาดทนุ ดงั แสดงได้ ตามงบกาไรขาดทนุ แบบงา่ ยดงั ต่อไปน้ี รา้ น ................................. งบกาไรขาดทุน สาหรบั ระยะเวลา………สน้ิ สุดวนั ท.่ี ................................. รายไดจ้ ากการขาย xxx หกั ตน้ ทุนขาย xxx กาไรขนั้ ตน้ xxx หกั คา่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนินงาน xxx กาไรสทุ ธ(ิ ขาดทุนสทุ ธ)ิ xxx การวดั ผลการดาเนินงานของกจิ การซอ้ื ขายสนิ คา้ จะตอ้ งมกี ารคานวณรายไดจ้ ากการ ขาย คานวณตน้ ทุนขาย และการตรี าคาสนิ คา้ เหลอื ดงั ต่อไปน้ี บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

273 1. การคานวณรายได้จากการขาย รายไดจ้ ากการขายจะตอ้ งเป็นรายไดจ้ ากการขายสุทธิ นนั้ คอื จะตอ้ งนารายการรบั คนื สนิ คา้ และสว่ นลด พรอ้ มดว้ ยสว่ นลดจา่ ยมาหกั ออก ซง่ึ สามารถแสดงรายการขายสนิ คา้ ในงบ กาไรขาดทุนไดด้ งั น้ี รา้ น ................................. งบกาไรขาดทุน(บางสว่ น) สาหรบั งวด………สน้ิ สดุ วนั ท.่ี ................................. รายไดจ้ ากการขาย xxx หกั รบั คนื สนิ คา้ และสว่ นลด xxx ส่วนลดจา่ ย xxx xxx รายไดจ้ ากการขายสุทธิ xxx 2. การคานวณต้นทุนขาย การคานวณตน้ ทุนขายนนั้ จะมคี วามแตกต่างกนั สาหรบั การบนั ทกึ บญั ชใี นแต่ละ ระบบ ดงั น้ี 2.1 ระบบบนั ทึกบญั ชีสินค้าเม่อื สิ้นงวด ในระบบบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด ตน้ ทนุ ขายคานวณไดจ้ ากนาสนิ คา้ ทม่ี ไี ว้ เพอ่ื ขายทงั้ สน้ิ หกั ดว้ ยสนิ คา้ ทเ่ี หลอื ในตอนสน้ิ งวด ทม่ี าจากการตรวจนบั ในวนั สน้ิ งวด ส่วน สนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พ่อื ขายประกอบดว้ ยสนิ คา้ ทค่ี งเหลอื จากงวดก่อน รวมกบั สนิ คา้ ทม่ี กี ารซอ้ื มาเพมิ่ ในระหว่างงวด ซง่ึ สนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มาเพม่ิ ในระหวา่ งงวด หากไดจ้ ากยอดซอ้ื สนิ คา้ บวกดว้ ยค่าขนส่ง เขา้ หกั ส่งคนื สนิ คา้ และสว่ นลด และหกั ส่วนลดทไ่ี ดร้ บั ดงั แสดงไดด้ งั น้ี การคานวณต้นทนุ ขาย : xxx สนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวด xxx บวก ซอ้ื สุทธิ xxx xxx สนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พ่อื ขาย xxx หกั สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด ตน้ ทนุ ขาย บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

274 การคานวณซื้อสทุ ธิ : xxx ซอ้ื สนิ คา้ xxx บวก ค่าขนสง่ เขา้ xxx xxx หกั ส่งคนื สนิ คา้ และส่วนลด xxx xxx สว่ นลดรบั xxx ซอ้ื สทุ ธิ 2.2 ระบบบนั ทึกบญั ชีสินค้าต่อเนื่อง ในระบบบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื ง จะมกี ารบนั ทกึ ตน้ ทุนขายทุกครงั้ ทม่ี กี าร ขายสนิ คา้ ดงั นนั้ ในวนั สน้ิ งวดหากตอ้ งการทราบจานวนตน้ ทุนขาย ก็จะสามารถทราบไดท้ นั ที โดยดจู ากบญั ชที ม่ี กี ารจดบนั ทกึ ไว้ 3. การคานวณสินค้าคงเหลือ การคานวณสนิ คา้ คงเหลอื จะมคี วามแตกต่างกนั สาหรบั การบนั ทกึ บญั ชใี นแต่ละ ระบบ ดงั น้ี 3.1 ระบบบนั ทึกบญั ชีสินค้าเมอื่ สิ้นงวด กจิ การทใ่ี ชร้ ะบบบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด จะบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื ณ วนั สน้ิ งวด เพ่อื บนั ทกึ จานวนสนิ คา้ ทม่ี อี ยใู่ นวนั สน้ิ งวด ดว้ ยราคาทุน ซง่ึ สนิ คา้ คงเหลอื น้ถี อื เป็น สนิ ทรพั ยอ์ ยา่ งหน่งึ ของกจิ การ โดยในการกาหนดราคาของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด มวี ธิ กี าร ดงั ต่อไปน้ี 1. ตรวจนบั สนิ คา้ แต่ละชนดิ ทเ่ี หลอื อยใู่ นกจิ การในวนั สน้ิ งวดบญั ชี 2. หาราคาทนุ ต่อหน่วยของสนิ คา้ แต่ละชนดิ โดยวธิ กี ารต่าง ๆ ดงั จะไดอ้ ธบิ าย ต่อไป แลว้ นาไปคณู กบั จานวนสนิ คา้ คงเหลอื ทต่ี รวจนบั ได้ 3. รวมราคาทุนของสินค้าทุกชนิดเข้าด้วยกัน จานวนท่ีได้คือราคาสินค้า คงเหลอื ปลายงวดในราคาทุน เมอ่ื ไดร้ าคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดแลว้ ใหบ้ นั ทกึ บญั ชโี ดยเดบติ สนิ คา้ คงเหลอื และเครดติ บญั ชกี าไรขาดทนุ เพ่อื ปิดบญั ชหี าผลการดาเนนิ งาน บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

275 ในงวดบญั ชถี ดั ไปสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดน้ี จะกลายเป็นสนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวด ของงวดถดั ไป สนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวดน้จี ะมยี อดคงทไ่ี ปจนถงึ วนั สน้ิ งวดบญั ชี เมอ่ื ถงึ วนั สน้ิ งวด บญั ชใี หบ้ นั ทกึ ปิดบญั ชไี ปยงั บญั ชกี าไรขาดทุน โดยเดบติ บญั ชกี าไรขาดทุนและเครดติ บญั ชี สนิ คา้ คงเหลอื เพอ่ื นาไปรวมกบั ตน้ ทุนของสนิ คา้ ทม่ี กี ารซอ้ื ในระหว่างงวด 3.2 ระบบบนั ทึกบญั ชีสินค้าต่อเน่ือง กจิ การทใ่ี ชร้ ะบบบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื ง จะมกี ารบนั ทกึ การเปลย่ี นแปลง ของตน้ ทนุ สนิ คา้ คงเหลอื ทกุ ครงั้ ดงั นนั้ ยอดดลุ ของบญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื จงึ แสดงถงึ จานวนสนิ คา้ ทก่ี จิ การมใี นขณะนนั้ ณ วนั สน้ิ งวด จะตอ้ งนาไปแสดงในงบแสดงฐานะการเงนิ ถอื เป็นสนิ ทรพั ย์ หมนุ เวยี นอยา่ งหน่งึ ของกจิ การ ตามระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื ง จะมกี ารบนั ทกึ รบั และจา่ ยสนิ คา้ ทุก ครงั้ ทม่ี กี ารเปลย่ี นแปลง โดยจะใชบ้ ญั ชยี ่อย เพ่อื ลงรายการรบั จา่ ยสนิ คา้ ในแต่ละชนิด พรอ้ มทงั้ หายอดคงเหลอื ทุกครงั้ เพ่อื จะไดท้ ราบวา่ มยี อดคงเหลอื เท่าใด โดยมรี ปู แบบทใ่ี ชบ้ นั ทกึ ตามภาพ ท่ี 7.2 ดงั น้ี ชอ่ื สนิ คา้ ........................................... เลขทส่ี นิ คา้ .................. รบั จา่ ย คงเหลอื ว.ด.ป. จานวน ตน้ ทนุ จานวน จานวน ตน้ ทุน จานวน จานวน ตน้ ทนุ จานวน หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย หน่วย หน่วย ภาพท่ี 7.2 รปู แบบการบนั ทกึ สนิ คา้ ในระบบบญั ชสี นิ คา้ ต่อเน่อื ง ทม่ี า : อญั ชลี พพิ ฒั นเสรญิ (2554 : 101) บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

276 3.3 การตีราคาสินค้าคงเหลือ การตรี าคาสินค้าคงเหลือตามราคาทุนมหี ลายวธิ ีซ่งึ จะได้ศึกษาในวิชาการ บญั ชใี นระดบั สูงต่อไป ในบทน้ีจะไดก้ ล่าวถงึ การตรี าคาสนิ คา้ คงเหลอื ท่นี ิยมใชก้ นั ไดแ้ ก่ วธิ ี ราคาทุนถวั เฉลย่ี แบบถ่วงน้าหนัก วธิ รี าคาทุนถวั เฉลย่ี เคล่อื นท่ี วธิ รี าคาทุนแบบเขา้ ก่อนออก ก่อนและ วธิ รี าคาทุนแบบเขา้ หลงั ออกก่อน ซง่ึ ในแต่ละวธิ มี วี ธิ ปี ฏบิ ตั ดิ งั น้ี 3.3.1 วิธีราคาทุนถวั เฉล่ียแบบถ่วงน้าหนัก(Weighted average method) วิธรี าคาทุนถัวเฉล่ยี แบบถ่วงน้าหนักจะใช้สาหรบั กิจการท่ีใช้ระบบ บนั ทกึ สนิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด ในการคานวณราคาทุนถวั เฉลย่ี ต่อหน่วยจะคานวณโดยการ นาจานวน สนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พ่อื ขายไปหารดว้ ยจานวนต้นทุนสนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พ่อื ขาย แลว้ นาราคาทุนถวั เฉลย่ี ต่อ หน่วยทไ่ี ดค้ ณู ดว้ ยจานวนสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด กจ็ ะได้ราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด ดงั แสดงไดด้ งั น้ี ราคาทนุ ถวั เฉลย่ี ต่อหน่วย = ตน้ ทุนสนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พ่อื ขาย จานวนสนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พอ่ื ขาย ราคาทนุ ของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด = จานวนสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด x ราคาทนุ ถวั เฉลย่ี ต่อหน่วย การคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดตามวธิ รี าทนุ ถวั เฉลย่ี แบบถ่วงน้าหนกั แสดงไดต้ ามตวั อยา่ งท่ี 7.17 ดงั ต่อไปน้ี ตวั อย่างท่ี 7.17 บรษิ ทั พงษ์ศริ ิ จากดั ไดเ้ ปิดกจิ การขายเส้อื กนั หนาว ในระหวา่ งเดอื น ธนั วาคม 25x6 มรี ายการเกย่ี วกบั การซอ้ื และการขายเสอ้ื ดงั น้ี ธ.ค. 1 ยอดยกมาจากงวดทแ่ี ลว้ จานวน 120 ตวั ราคาทุน ตวั ละ 5 บาท 3 ขายเสอ้ื ไป จานวน 40 ตวั ราคาขาย ตวั ละ 20 บาท 5 ซอ้ื เสอ้ื มาเพม่ิ จานวน 60 ตวั ราคาทุน ตวั ละ 6 บาท 8 ขายเสอ้ื ไป จานวน 100 ตวั ราคาขาย ตวั ละ 20 บาท 10 ซอ้ื เสอ้ื มาเพมิ่ จานวน 90 ตวั ราคาทุน ตวั ละ 7 บาท 15 ขายเสอ้ื ไป จานวน 90 ตวั ราคาขาย ตวั ละ 20 บาท 20 ซอ้ื เสอ้ื มาเพมิ่ จานวน 70 ตวั ราคาทุน ตวั ละ 8 บาท บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

277 การคานวณจานวนสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด = สนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวด + สนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มา – สนิ คา้ ทข่ี ายไป = 120 ตวั + 220 ตวั – 230 ตวั = 110 ตวั การคานวณราคาทุนต่อหน่วย = ตน้ ทนุ สนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พอ่ื ขาย จานวนสนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พอ่ื ขาย = (120 x 5) + (60 x 6) + (90 x 7) + (70 x 8) 340 = 600 + 360 + 630 + 560 340 = 2,150 340 = 6.32 บาท/ตวั การคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด = จานวนสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด x ราคาทุนถวั เฉลย่ี ต่อหน่วย = 110 ตวั x 6.32 บาท = 695.20 บาท 3.3.2 วิธีราคาทนุ ถวั เฉลี่ยเคลื่อนท่ี (Moving average method) วธิ รี าคาทุนถวั เฉลย่ี เคลอ่ื นทจ่ี ะใชส้ าหรบั กจิ การทใ่ี ชร้ ะบบบนั ทกึ สนิ คา้ เมอ่ื สน้ิ งวด โดยในวธิ นี ้ีจะมกี ารคานวณราคาทุนถวั เฉลย่ี ต่อหน่วยทกุ ครงั้ ทม่ี กี ารซอ้ื สนิ คา้ เขา้ มา เพมิ่ และเมอ่ื มกี ารขายสนิ คา้ จะใชร้ าคาเฉลย่ี ต่อหน่วยทค่ี านวณได้ ไปคานวณตน้ ทุนของสนิ คา้ ทข่ี าย และสนิ คา้ ทเ่ี หลอื อยใู่ นขณะใดขณะหน่ึง และเม่อื มกี ารซอ้ื สนิ คา้ เขา้ มาใหม่ กจ็ ะคานวณ ราคาทุนถวั เฉลย่ี ใหม่ ดงั แสดงไดด้ งั น้ี ราคาเฉลย่ี ต่อหน่วยเคล่อื นท่ี = ตน้ ทุนสนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พอ่ื ขายในขณะใดขณะหน่งึ จานวนสนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พ่อื ขายในขณะใดขณะหน่งึ บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการที่ซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

278 การคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดตามวธิ รี าคาทนุ ถวั เฉลย่ี เคลอ่ื นทแ่ี สดง ไดต้ ามตวั อยา่ งท่ี 7.18 ดงั ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 7.18 จากขอ้ มลู ในตวั อยา่ งท่ี 7.17 สามารถแสดงการคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดไดด้ งั น้ี ชอ่ื สนิ คา้ ..............เสอ้ื กนั หนาว................... เลขทส่ี นิ คา้ .....100.......... รบั จา่ ย คงเหลอื ว.ด.ป. จานวน ตน้ ทุน จานวน จานวน ตน้ ทนุ จานวน จานวน ตน้ ทุน จานวน หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย หน่วย หน่วย 25x6 ธ.ค. 1 120 5 600 3 40 5 200 80 5 400 5 60 6 360 140 5.43* 760 8 100 5.43 543 40 5.43 217 10 90 7 630 130 6.52* 847 15 90 6.52 587 40 6.52 260 20 70 8 560 110 7.45* 820 *การคานวณราคาทุนถวั เฉลย่ี ต่อหน่วย วนั ท่ี 5 ธ.ค. = (400 + 360) / (80 + 60) = 760 / 140 = 5.43 วนั ท่ี 10 ธ.ค. = (217 + 630) / (40 + 90) = 847 / 130 = 6.52 วนั ท่ี 20 ธ.ค. = (260 + 560) / (40 + 70) = 820 / 110 = 7.45 ราคาทนุ ของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด = 820 บาท 3.3.3 วิธีราคาทนุ แบบเข้าก่อนออกก่อน (First in, first out หรอื FIFO method) การคานวณราคาสนิ คา้ คงเหลอื ตามวธิ เี ขา้ ก่อนออกก่อน มขี อ้ สมมตวิ ่า สนิ คา้ ใดทซ่ี อ้ื มาก่อนจะถกู ขายออกไปก่อน ดงั นนั้ ราคาสนิ คา้ ทค่ี งเหลอื ตอนปลายงวดจงึ เป็น ราคาสนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มาครงั้ หลงั ๆ การคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดตามวธิ รี าคาทุน แบบเขา้ ก่อนออกก่อนสามารถจดั ทาได้ 2 กรณี ดงั น้ี บทท่ี 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

279 (1) ระบบบนั ทึกบญั ชีสินค้าเม่ือสิ้นงวด ในกรณีกจิ การใช้ระบบบนั ทกึ บญั ชสี นิ ค้าเม่อื ส้นิ งวด ขอ้ สมมติ ตามวธิ เี ขา้ ก่อนออกก่อน คอื สนิ คา้ ใดท่ซี อ้ื มาก่อนจะถูกขายออกไปก่อน ดงั นนั้ สนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวด จงึ ประกอบดว้ ยสนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มาครงั้ หลงั สุดตามลาดบั ไล่ขน้ึ ไป ดงั แสดงการคานวณได้ ตามตวั อยา่ งท่ี 7.19 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 7.19 จากขอ้ มลู ในตวั อยา่ งท่ี 7.17 สามารถแสดงการคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดไดด้ งั น้ี ราคาทนุ ของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด ประกอบดว้ ย สนิ คา้ ทซ่ี อ้ื เมอ่ื วนั ท่ี 20 ธ.ค. 70 ตวั ๆ ละ 8 บาท = 560 บาท สนิ คา้ ทซ่ี อ้ื เมอ่ื วนั ท่ี 10 ธ.ค. 40 ตวั ๆ ละ 7 บาท = 280 บาท รวมสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดทงั้ สน้ิ 110 ตวั = 840 บาท (2) ระบบบนั ทึกบญั ชีสินค้าแบบต่อเนื่อง ในกรณที ก่ี จิ การใชร้ ะบบบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ แบบต่อเน่อื ง จะมกี าร คานวณตน้ ทนุ ขายและสนิ คา้ คงเหลอื ทุกครงั้ ทม่ี กี ารขาย โดยราคาต้นทุนของสนิ คา้ ทข่ี ายจะเป็น ราคาทซ่ี อ้ื มาครงั้ แรกๆ ส่วนต้นทุนของสนิ คา้ คงเหลอื จะเป็นราคาทซ่ี อ้ื มาครงั้ หลงั ๆ ดงั แสดง การคานวณไดต้ ามตวั อยา่ งท่ี 7.20 ต่อไปน้ี บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สุริสา จตั ชุ ยั

280 ตวั อย่างท่ี 7.20 จากขอ้ มลู ในตวั อยา่ งท่ี 7.17 สามารถแสดงการคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดไดด้ งั น้ี ช่อื สนิ คา้ ..............เสอ้ื กนั หนาว................... เลขทส่ี นิ คา้ .....100.......... รบั จ่าย คงเหลอื ว.ด.ป. จานวน ตน้ ทุน จานวน จานวน ตน้ ทนุ จานวน จานวน ตน้ ทุน จานวน หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย ต่อ เงนิ หน่วย หน่วย หน่วย 25x6 ธ.ค. 1 120 5 600 3 40 5 200 80 5 400 5 60 6 360 80 5 400 60 6 360 8 80 5 400 20 6 120 40 6 240 10 90 7 630 40 6 240 90 7 630 15 40 6 240 50 7 350 40 7 280 20 70 8 560 40 7 280 70 8 560 ราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด = 280 + 560 = 840 บาท 3.3.4 วิธีราคาทุนแบบเข้าหลงั ออกก่อน (Last in, first out หรอื LIFO methot) การคานวณราคาสนิ คา้ คงเหลอื ตามวธิ เี ขา้ หลงั ออกก่อน มขี อ้ สมมตวิ ่า สนิ คา้ ใดทซ่ี อ้ื มาทหี ลงั จะถูกขายออกไปก่อน ดงั นนั้ ราคาสนิ คา้ ทค่ี งเหลอื ตอนปลายงวดจงึ เป็น ราคาสนิ คา้ ทซ่ี อ้ื มาครงั้ แรก ๆ การคานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดตามวธิ รี าคาทุน แบบเขา้ หลงั ออกก่อนสามารถจดั ทาได้ 2 กรณี ดงั น้ี บทที่ 7 การบญั ชีสาหรบั กิจการท่ีซื้อขายสินคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั