ວິຊາ ບັນຊີຂັ້ນຕົ້ນ

31 8.3 ขอ้ มลู ประกอบแต่ละรายการทแ่ี สดงในงบแสดงฐานะการเงนิ งบกําไรขาดทุน เบด็ เสรจ็ งบกําไรขาดทุนทแ่ี สดงแยกต่างหาก งบแสดงการเปลย่ี นแปลงส่วนของเจา้ ของ และ งบกระแสเงนิ สด โดยจดั เรยี งลาํ ดบั ตามงบการเงนิ และตามลาํ ดบั ของแต่ละรายการทน่ี ําเสนอใน งบการเงนิ 8.4 การเปิดเผยขอ้ มลู อ่นื ๆ รวมถงึ หน้ีสนิ ทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ ภาระผกู พนั ตามสญั ญาซง่ึ ยงั ไม่ได้รบั รู้ และการเปิดเผยขอ้ มูลท่ไี ม่ใช่ขอ้ มลู ทางการเงนิ เช่น วตั ถุประสงค์และนโยบาย การบรหิ ารความเสย่ี งทางการเงนิ ของกจิ การ รายการย่อที่ต้องมีในงบการเงิน กรมพฒั นาธรุ กจิ การคา้ ไดอ้ อกประกาศกรมพฒั นาธุรกจิ การคา้ เรอ่ื ง กาํ หนดรายการ ยอ่ ทต่ี อ้ งมใี นงบการเงนิ พ.ศ. 2554 ลงวนั ท่ี 28 กนั ยายน 2554 ไดก้ ําหนดใหง้ บการเงนิ ของผู้ มหี น้าทจ่ี ดั ทาํ บญั ชตี อ้ งมรี ายการยอ่ ดงั ต่อไปน้ี 1. หา้ งหุน้ ส่วนจดทะเบยี น ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามแบบ 1 2. บรษิ ทั จาํ กดั ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามแบบ 2 3. บรษิ ทั มหาชนจาํ กดั ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามแบบ 3 4. นติ บิ คุ คลทต่ี งั้ ขน้ึ ตามกฎหมายต่างประเทศ ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามแบบ 4 5. กจิ การรว่ มคา้ ตามประมวลรษั ฎากร ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามแบบ 5 ในเอกสารประกอบการสอนเล่มน้จี ะนําเสนอเฉพาะรายการยอ่ ทต่ี อ้ งมงี บการเงนิ ของ บรษิ ทั จาํ กดั เท่านนั้ บทท่ี 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

32 ตวั อยา่ ง งบการเงนิ ของบรษิ ทั จาํ กดั หน่วย : บาท บริษทั ตวั อย่าง จากดั 25X1 25X0 งบแสดงฐานะการเงิน สินทรพั ย์ หมายเหตุ 1. สินทรพั ยห์ มนุ เวียน 1.1 เงนิ สดและรายการเทยี บเท่าเงนิ สด 1.2 เงนิ ลงทนุ ชวั่ คราว 1.3 ลกู หน้กี ารคา้ และลกู หน้อี ่นื 1.4 เงนิ ใหก้ ูย้ มื ระยะสนั้ 1.5 สนิ คา้ คงเหลอื 1.6 สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี นอ่นื รวมสินทรพั ยห์ มนุ เวียน 2. สินทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวียน 2.1 เงนิ ลงทนุ เผอ่ื ขาย 2.2 เงนิ ลงทุนในบรษิ ทั รว่ ม 2.3 เงนิ ลงทุนในบรษิ ทั ยอ่ ย 2.4 เงนิ ลงทนุ ในการรว่ มคา้ 2.5 เงนิ ลงทุนระยะยาวอ่นื 2.6 เงนิ ใหก้ ยู้ มื ระยะยาว 2.7 อสงั หารมิ ทรพั ยเ์ พอ่ื การลงทุน 2.8 สนิ ทรพั ยไ์ ม่หมนุ เวยี นทถ่ี อื ไวเ้ พอ่ื ขาย 2.9 ทด่ี นิ อาคาร และอุปกรณ์ 2.10 สนิ ทรพั ยไ์ มม่ ตี วั ตน 2.11 สนิ ทรพั ยภ์ าษเี งนิ ไดร้ อการตดั บญั ชี * 2.12 สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี นอ่นื รวมสินทรพั ยไ์ ม่หมนุ เวียน รวมสินทรพั ย์ บทที่ 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

33 หน่วย : บาท 25X1 25X0 หมายเหตุ หนี้สินและส่วนของผถู้ อื ห้นุ สุริสา จตั ชุ ยั 3. หนี้สินหมนุ เวียน 3.1 เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชแี ละเงนิ กยู้ มื ระยะสนั้ จากสถาบนั การเงนิ 3.2 เจา้ หน้กี ารคา้ และเจา้ หน้อี ่นื 3.3 สว่ นของหน้สี นิ ระยะยาวทถ่ี งึ กําหนดชาํ ระภายในหน่งึ ปี 3.4 เงนิ กยู้ มื ระยะสนั้ 3.5 ภาษเี งนิ ไดค้ า้ งจา่ ย 3.6 ประมาณการหน้สี นิ ระยะสนั้ 3.7 หน้สี นิ หมนุ เวยี นอ่นื รวมหนี้สินหมนุ เวียน 4. หนี้สินไม่หมนุ เวียน 4.1 เงนิ กยู้ มื ระยะยาว 4.2 หน้สี นิ ภาษเี งนิ ไดร้ อการตดั บญั ชี * 4.3 ภาระผกู พนั ผลประโยชน์พนกั งาน 4.4 ประมาณการหน้สี นิ ระยะยาว 4.5 หน้สี นิ ไมห่ มนุ เวยี นอ่นื รวมหนี้สินไม่หมนุ เวียน รวมหนี้สิน 5. ส่วนของผถู้ อื ห้นุ 5.1 ทุนเรอื นหนุ้ 5.1.1 ทุนจดทะเบยี น 5.1.1.1 หุน้ บุรมิ สทิ ธิ 5.1.1.2 หนุ้ สามญั 5.1.2 ทนุ ทช่ี ําระแลว้ 5.1.2.1 หนุ้ บุรมิ สทิ ธิ 5.1.2.2 หุน้ สามญั 5.2 สว่ นเกนิ มลู ค่าหุน้ 5.2.1 ส่วนเกนิ มลู คา่ หนุ้ บุรมิ สทิ ธิ 5.2.2 ส่วนเกนิ มลู ค่าหุน้ สามญั บทที่ 2 งบการเงิน

34 หมายเหตุ หน่วย : บาท หนี้สินและส่วนของผถู้ ือห้นุ (ต่อ) 25X1 25X0 5.3 กําไร (ขาดทนุ ) สะสม 5.3.1 จดั สรรแลว้ 5.3.1.1 ทนุ สาํ รองตามกฎหมาย 5.3.1.2 อ่นื ๆ 5.3.2 ยงั ไมไ่ ดจ้ ดั สรร 5.4 องคป์ ระกอบอ่นื ของส่วนของผถู้ อื หุน้ รวมส่วนของผ้ถู ือห้นุ รวมหนี้สินและส่วนของผถู้ อื ห้นุ * กรณใี ชแ้ นวทางทอ่ี าจเลอื กปฏบิ ตั ติ ามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาํ หรบั กจิ การทไ่ี มม่ ี ส่วนไดเ้ สยี สาธารณะ (NPAE) บทท่ี 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

35 งบกาไรขาดทนุ จาแนกค่าใช้จ่ายตามลกั ษณะของค่าใช้จ่าย หน่วย : บาท หมายเหตุ 25X1 25X0 1. รายไดจ้ ากการขายหรอื การใหบ้ รกิ าร 2. รายไดอ้ ่นื รวมรายได้ 3. การเปลย่ี นแปลงของสนิ คา้ สาํ เรจ็ รปู และงานระหวา่ งทาํ 4. งานทท่ี ําโดยกจิ การและบนั ทกึ เป็นสนิ ทรพั ย์ 5. วตั ถุดบิ และวสั ดสุ น้ิ เปลอื งใชไ้ ป 6. ค่าใชจ้ ่ายผลประโยชน์พนกั งาน 7. คา่ เส่อื มราคาและค่าตดั จาํ หน่าย 8. ค่าใชจ้ ่ายอ่นื รวมค่าใช้จ่าย 9. กาไร (ขาดทุน) ก่อนต้นทุนทางการเงินและค่าใช้จ่ายภาษีเงินได้ 10. ตน้ ทุนทางการเงนิ 11. กาไร (ขาดทุน) ก่อนค่าใช้จ่ายภาษีเงินได้ 12. ค่าใชจ้ า่ ยภาษเี งนิ ได้ 13. กาไร (ขาดทนุ ) สทุ ธิ บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

36 งบกาไรขาดทุน จาแนกค่าใช้จ่ายตามหน้าที่ - ขนั้ เดียว หน่วย : บาท หมายเหตุ 25X1 25X0 1. รายได้ 1.1 รายไดจ้ ากการขายหรอื การใหบ้ รกิ าร 1.2 รายไดอ้ ่นื รวมรายได้ 2. ค่าใช้จ่าย 2.1 ตน้ ทุนขายหรอื ตน้ ทุนการใหบ้ รกิ าร 2.2 คา่ ใชจ้ ่ายในการขาย 2.3 คา่ ใชจ้ ่ายในการบรหิ าร 2.4 คา่ ใชจ้ า่ ยอ่นื รวมค่าใช้จ่าย 3. กาไร (ขาดทนุ ) ก่อนต้นทุนทางการเงินและค่าใช้จ่ายภาษีเงินได้ 4. ตน้ ทนุ ทางการเงนิ 5. กาไร (ขาดทุน) ก่อนค่าใช้จ่ายภาษีเงินได้ 6. คา่ ใชจ้ า่ ยภาษเี งนิ ได้ 7. กาไร(ขาดทนุ ) สทุ ธิ บทที่ 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

37 งบกาไรขาดทนุ จาแนกค่าใช้จ่ายตามหน้าที่ – หลายขนั้ หน่วย : บาท หมายเหตุ 25X1 25X0 1. รายไดจ้ ากการขายหรอื การใหบ้ รกิ าร 2. ตน้ ทนุ ขายหรอื ตน้ ทุนการใหบ้ รกิ าร 3. กาไร (ขาดทนุ ) ขนั้ ต้น 4. รายไดอ้ ่นื 5. กาไร (ขาดทุน) ก่อนค่าใช้จ่าย 6. คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย 7. ค่าใชจ้ า่ ยในการบรหิ าร 8. คา่ ใชจ้ ่ายอ่นื 9. รวมค่าใช้จ่าย 10. กาไร (ขาดทุน) ก่อนต้นทนุ ทางการเงินและค่าใช้จ่ายภาษีเงินได้ 11. ตน้ ทนุ ทางการเงนิ 12. กาไร (ขาดทุน) ก่อนค่าใช้จ่ายภาษีเงินได้ 13. คา่ ใชจ้ า่ ยภาษเี งนิ ได้ 14. กาไร(ขาดทนุ ) สทุ ธิ บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

38 งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของผถู้ อื ห้นุ หน่วย : บาท หมาย ทนุ ท่ี สว่ นเกนิ ผลกําไร ผลต่าง กาํ ไร รวม เหตุ ชาํ ระ มลู คา่ หนุ้ (ขาดทนุ ) จากการ (ขาดทนุ ) แปลง สะสม แลว้ ทย่ี งั ไม่ คา่ งบ เกดิ ขน้ึ การเงนิ จรงิ 1. ยอดคงเหลอื ณ ตน้ ปี 25X0 2. ผลกระทบของการเปลย่ี นแปลงนโยบายการบญั ชี * 3. ผลสะสมจากการแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทางการบญั ชี * 4. ยอดคงเหลือท่ีปรบั ปรงุ แล้ว 5. การเปลีย่ นแปลงในส่วนของผ้ถู ือห้นุ สาหรบั ปี 25X0 5.1 การเพม่ิ (ลด) หนุ้ สามญั 5.2 การเพม่ิ (ลด) หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิ 5.3 กาํ ไร (ขาดทนุ ) สทุ ธิ 25X0 5.4 เงนิ ปนั ผล 5.5 องคป์ ระกอบอน่ื ของส่วนของผถู้ อื หนุ้ : 5.5.1 ผลต่างของอตั ราแลกเปลย่ี นจากการ แปลงค่างบการเงนิ 5.5.2 ผลกาํ ไร(ขาดทนุ )จากการวดั มลู คา่ เงนิ ลงทนุ เผ่อื ขาย 5.5.3 ผลกาํ ไร(ขาดทนุ ) ทย่ี งั ไมเ่ กดิ ขน้ึ จรงิ อน่ื 6. ยอดคงเหลือ ณ สิ้นปี 25X0 7. ผลกระทบของการเปลย่ี นแปลงนโยบายการบญั ชี ** 8. ผลสะสมจากการแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทางการบญั ชี ** 9. ยอดคงเหลือท่ีปรบั ปรงุ แลว้ 10. การเปล่ียนแปลงในส่วนของผถู้ อื ห้นุ สาหรบั ปี 25X1 10.1 การเพมิ่ (ลด) หนุ้ สามญั 10.2 การเพมิ่ (ลด) หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิ 10.3 กําไร(ขาดทนุ ) สุทธิ 25X1 10.4 เงนิ ปนั ผล 10.5 องคป์ ระกอบอ่นื ของสว่ นของผถู้ อื หนุ้ : 10.5.1 ผลต่างของอตั ราแลกเปลย่ี นจากการ แปลงคา่ งบการเงนิ 10.5.2 ผลกําไร(ขาดทนุ )จากการวดั มลู คา่ เงนิ ลงทนุ เผอ่ื ขาย 10.5.3 ผลกําไร(ขาดทนุ ) ทย่ี งั ไมเ่ กดิ ขน้ึ จรงิ อ่นื 11. ยอดคงเหลือ ณ สิ้นปี 25X1 * ผลกระทบสะสมทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการปรบั งบการเงนิ ยอ้ นหลงั สุริสา จตั ชุ ยั ** กรณที ไ่ี มส่ ามารถปรบั ขอ้ มลู ยอ้ นหลงั ไดต้ ามรายการท่ี 2 หรอื 3 บทที่ 2 งบการเงิน

39 หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน หมายเหตุประกอบงบการเงนิ ตอ้ งจดั ทําใหส้ อดคลอ้ งกบั มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาํ หรบั กจิ การทไ่ี มม่ สี ว่ นไดเ้ สยี สาธารณะ (NPAE) โดยมี 2 สว่ น คอื 1. สรปุ นโยบายการบญั ชที ส่ี ําคญั 2. ขอ้ มลู เพมิ่ เตมิ อ่นื บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

40 งบแสดงฐานะการเงิน (Statement of financial position) มผี ใู้ หค้ วามหมายของงบแสดงฐานะการเงนิ ไวห้ ลายความหมาย ดงั น้ี งบแสดงฐานะการเงนิ คอื งบทแ่ี สดงฐานะการเงนิ ของกจิ การ ณ วนั ใดวนั หน่งึ วา่ กจิ การมสี นิ ทรพั ยห์ น้สี นิ และทุน (สว่ นของเจา้ ของเท่าใด) (เสนยี ์ พวงยาณ,ี 2557 : 33) งบแสดงฐานะการเงนิ เป็นรายการทแ่ี สดงขอ้ มลู เกย่ี วกบั ฐานะการเงนิ ของกจิ การ ณ วนั ใดวนั หน่งึ รายการในงบแสดงฐานะการเงนิ จงึ เป็นรายการทเ่ี กย่ี วขอ้ งโดยตรงกบั การวดั ฐานะ ทางการเงนิ ของกจิ การ โดยเสนอขอ้ มลู ประกอบดว้ ย สนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ (วฒั นา ศวิ ะเกอ้ื , ดษุ ฏี สงวนชาต,ิ และนนั ทพร พทิ ยะ, 2556 : 17) งบแสดงฐานะการเงนิ หรอื งบดุล เป็นรายงานทจ่ี ดั ทาํ ขน้ึ มาเพ่อื แสดงฐานะทางการเงนิ ของกจิ การ ณ เวลาใดเวลาหน่งึ (อญั ชลี พพิ ฒั นเสรญิ , 2554 : 14) งบดลุ หรอื งบแสดงฐานะการเงนิ คอื รายงานทางการเงนิ ทท่ี าํ ขน้ึ ตามหลกั การบญั ชที ่ี รบั รองทวั่ ไปเพอ่ื แสดงใหเ้ หน็ ฐานะการเงนิ ของกจิ การ ณ วนั ใดวนั หน่งึ วา่ มสี นิ ทรพั ยแ์ ละหน้สี นิ ประเภทอะไร เป็นมลู ค่าเท่าใด และมเี งนิ ทนุ เท่าใด (ผกาพรรณ พรหมสาขา ณ สกลนคร, 2554 : 1-36) The Statement of financial position, of balance sheet, is a financial statement that describes where the enterprise stands at a specific date. It is sometimes described as a snapshot of the business in financial of dollar terms (that is, what the enterprise “looks like” at a specific date). (Williams, et al., 2015 : 40) จากความหมายขา้ งต้น สามารถสรุปความหมายของงบแสดงฐานะการเงนิ ไดว้ ่า งบแสดงฐานะการเงนิ หรอื งบดุล เป็นรายงานทางการเงนิ ทจ่ี ดั ทําขน้ึ ตามหลกั การบญั ชี ทร่ี บั รองโดยทวั่ ไป เพอ่ื แสดงใหเ้ หน็ ขอ้ มลู เกย่ี วกบั ฐานะทางการเงนิ ของกจิ การ ณ วนั ใดวนั หน่งึ วา่ กจิ การมสี นิ ทรพั ย์ หน้สี นิ ประเภทอะไร เป็นมลู คา่ เท่าใด และมที ุนหรอื ส่วนของเจา้ ของ เทา่ ใด สรปุ สาระสาํ คญั ของงบแสดงฐานะการเงนิ ไดด้ งั น้ี 1. แสดงฐานะการเงนิ ของกจิ การ ณ วนั ใดวนั หน่งึ 2. ประกอบดว้ ยสนิ ทรพั ยป์ ระเภทใด จาํ นวนเงนิ เท่าใด 3. ประกอบดว้ ยหน้สี นิ ประเภทใด จาํ นวนเงนิ เท่าใด 4. มที นุ หรอื สว่ นของเจา้ ของเท่าใด งบแสดงฐานะการเงนิ ประกอบดว้ ยรายการต่าง ๆ ของสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และส่วนของ เจา้ ของ ดงั น้ี บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

41 1. สินทรพั ย์ (Assets) สนิ ทรพั ย์ หมายถงึ ทรพั ยากรท่อี ย่ใู นความควบคุมของกจิ การ ทรพั ยากรดงั กล่าว เป็นผลของเหตุการณ์ในอดตี ซง่ึ กจิ การคาดว่าจะไดร้ บั ประโยชน์เชงิ เศรษฐกจิ จากทรพั ยากรนนั้ ในอนาคต (สภาวชิ าชพี บญั ช,ี 2557) สนิ ทรพั ยแ์ บง่ ออกเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ 1.1 สินทรพั ยห์ มนุ เวียน (Current assets) สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น หมายถงึ เงนิ สดและรายการเทยี บเท่าเงนิ สด สนิ ทรพั ยท์ ่ี คาดวา่ จะไดร้ บั ประโยชน์ หรอื ตงั้ ใจจะขายหรอื ใชภ้ ายในรอบระยะเวลาการดําเนินงานตามปกติ ของกจิ การ สนิ ทรพั ยท์ ถ่ี อื ไวเ้ พอ่ื คา้ และสนิ ทรพั ยท์ ค่ี าดว่าจะไดร้ บั ประโยชน์ภายในรอบ ระยะเวลา 12 เดอื นนบั จากรอบระยะเวลารายงาน สนิ ทรพั ยห์ มุนเวยี นประกอบดว้ ย 1.1.1 เงินสดและเงินฝากธนาคาร (Cash on hand and at banks) หมายถงึ เงนิ สดในมอื และเงนิ ฝากธนาคารทุกประเภท แต่ไม่รวมเงนิ ฝากประเภททต่ี อ้ งจา่ ยคนื เมอ่ื สน้ิ ระยะเวลาทก่ี าํ หนด เช่น ธนบตั ร เหรยี ญกษาปณ์ เงนิ สดย่อย ธนาณตั ิ ตวั ๋ แลกเงนิ ไปรษณยี ์ เงนิ ฝากธนาคารประเภทกระแสรายวนั เงนิ ฝากธนาคารประเภท ออมทรพั ย์ บตั รเงนิ ฝากทอ่ี อกโดยธนาคารพาณิชยแ์ ละสถาบนั การเงนิ อ่นื เชค็ ท่ถี งึ กําหนด ชาํ ระแต่ยงั มไิ ดน้ ําฝาก เชค็ เดนิ ทาง ดราฟตข์ องธนาคาร 1.1.2 เงินลงทนุ ชวั่ คราว (Temporary investments) หมายถงึ เงนิ ลงทุนทก่ี จิ การตงั้ ใจจะถอื ไวไ้ ม่เกนิ 1 ปี เช่น เงนิ ลงทุนใน หลกั ทรพั ยเ์ พ่อื ค้า เงนิ ลงทุนในหลกั ทรพั ยเ์ ผ่อื ขาย เงนิ ลงทุนทวั่ ไป และตราสารหน้ีทจ่ี ะครบ กําหนดภายใน 1 ปี 1.1.3 ลกู หนี้การค้า (Account receivable) หมายถงึ เงนิ ทล่ี กู คา้ คา้ งชาํ ระคา่ สนิ คา้ หรอื คา่ บรกิ ารทก่ี จิ การไดข้ าย หรอื ใหบ้ รกิ ารตามปกตขิ องกจิ การ 1.1.4 ตวั ๋ เงินรบั (Notes receivable) หมายถงึ สญั ญาทเ่ี ป็นลายลกั ษณ์อกั ษร โดยปราศจากเงอ่ื นไขทบ่ี ุคคล อ่นื รบั จะชําระเงนิ จาํ นวนหน่ึงใหแ้ ก่กจิ การภายในระยะเวลาทก่ี าํ หนด 1.1.5 ค่าใช้จ่ายล่วงหน้า (Prepaid expenses) หมายถงึ คา่ ใชจ้ า่ ยทก่ี จิ การไดจ้ า่ ยไปก่อนสาํ หรบั สนิ ทรพั ยห์ รอื บรกิ ารทก่ี จิ การจะไดร้ บั ประโยชน์ในอนาคตอนั ใกลม้ กั จะเกดิ ขน้ึ จากการดาํ เนินงานตามปกติ ของกจิ การ เชน่ ค่าเบย้ี ประกนั จา่ ยลว่ งหน้า ค่าเช่าจ่ายล่วงหน้า บทท่ี 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

42 1.1.6 รายได้ค้างรบั (Accrued revenue) หมายถงึ รายไดอ้ ่นื ของกจิ การทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ แต่กจิ การยงั ไมไ่ ดร้ บั ชาํ ระ เงนิ ในวนั สน้ิ งวดบญั ชี เชน่ ดอกเบย้ี คา้ งรบั 1.1.7 เงินให้ก้ยู ืมระยะสนั้ (Short-term loans) หมายถึง เงนิ ท่ีกิจการให้ผู้อ่ืนกู้ยืม ซ่ึงมขี ้อตกลงท่ีจะเรียกชําระคืน ภายใน 12 เดอื นนับจากวนั ทใ่ี นงบแสดงฐานะการเงนิ รวมถงึ ลูกหน้ีในลกั ษณะอ่นื ซง่ึ จดั เป็น สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น นอกจากลกู หน้กี ารคา้ ทเ่ี กดิ จากการขายสนิ คา้ หรอื บรกิ ารและลกู หน้อี ่นื 1.1.8 สินค้าคงเหลือ (Inventories) หมายถงึ สนิ คา้ สําเรจ็ รปู งานระหว่างทาํ หรอื สนิ คา้ ระหว่างผลติ วตั ถุดบิ และวสั ดทุ ใ่ี ชใ้ นการผลติ เพอ่ื ขายหรอื ใหบ้ รกิ ารตามปกตขิ องกจิ การ 1.1.9 วสั ดสุ านักงานหรือวสั ดสุ ิ้นเปลือง (Office supplies or supplies) หมายถงึ วสั ดุทใ่ี ชใ้ นสาํ นกั งาน หรอื กจิ การ ซง่ึ จะใชห้ มดไปในระยะเวลา อันสนั้ และเม่อื กิจการใช้วสั ดุหมดไป ส่วนท่หี มดไปจะถือเป็นค่าใช้จ่ายในงบกําไรขาดทุน เบด็ เสรจ็ เชน่ กระดาษ สมดุ ปากกา ดนิ สอ 1.1.10 สินทรพั ยห์ มนุ เวียนอ่ืน (Other current assets) หมายถงึ สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี นอ่นื ทน่ี อกเหนือจากทก่ี ําหนดไวข้ า้ งตน้ 1.2 สินทรพั ยไ์ มห่ มุนเวียน (Non - current Assets) สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น หมายถงึ สนิ ทรพั ยท์ ม่ี ตี วั ตน สนิ ทรพั ยท์ ไ่ี มม่ ตี ัวตน สนิ ทรพั ยท์ างการเงนิ ทม่ี ลี กั ษณะเป็นสนิ ทรพั ยร์ ะยะยาวและไมม่ ขี อ้ หา้ มในการใช้ สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มุนเวยี นประกอบดว้ ย 1.2.1 เงินลงทนุ เผอ่ื ขาย (Available-for-sale investment) หมายถึง เงนิ ลงทุนในตราสารหน้ีทุกชนิด หรอื ตราสารทุนในความ ตอ้ งการของตลาดซ่งึ ไมถ่ อื หลกั ทรพั ยเ์ พ่อื คา้ และไม่ถอื เป็นตราสารหน้ีทจ่ี ะถอื จนครบกําหนด หรอื เงนิ ลงทุนในบรษิ ทั รว่ ม เงนิ ลงทุนในบรษิ ทั ยอ่ ย หรอื เงนิ ลงทนุ ในการรว่ มคา้ 1.2.2 เงินลงทนุ ในบริษทั ร่วม (Investment in associated) หมายถงึ เงนิ ลงทุนในกจิ การอ่นื ซง่ึ กจิ การมอี ทิ ธพิ ลอยา่ งมนี ยั สาํ คญั ใน กจิ การนัน้ 1.2.3 เงินลงทนุ ในบริษทั ย่อย (Investment in subsidiaries) หมายถงึ เงนิ ลงทนุ ในการซอ้ื หนุ้ สามญั ในกจิ การอ่นื โดยมวี ตั ถุประสงค์ ทจ่ี ะควบคุมกจิ การอ่นื นนั้ บทที่ 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

43 1.2.4 เงินลงทุนในการรว่ มค้า (Investment in joint ventures) หมายถงึ เงนิ ลงทุนเพ่อื การประกอบกจิ กรรมเชงิ เศรษฐกจิ ของบุคคล หรอื กจิ การตงั้ แต่สองรายขน้ึ ไป โดยมกี ารควบคมุ รว่ มกนั ตามทก่ี ําหนดไวใ้ นสญั ญา 1.2.5 เงินลงทนุ ระยะยาวอื่น (Other long-term investments) หมายถงึ เงนิ ลงทุนระยะยาวในกจิ การอ่นื นอกเหนอื จากทก่ี ล่าวมาแลว้ ขา้ งตน้ 1.2.6 เงินให้ก้ยู ืมระยะยาว (Long-term loans) หมายถงึ เงนิ ทก่ี จิ การใหผ้ อู้ ่นื กูย้ มื ซง่ึ มขี อ้ ตกลงทจ่ี ะเรยี กชาํ ระคนื เกนิ กว่า 12 เดอื นนบั จากวนั ทใ่ี นงบแสดงฐานะการเงนิ 1.2.7 อสงั หาริมทรพั ยเ์ พ่ือการลงทุน (Investment property) หมายถงึ ทด่ี นิ หรอื อาคาร ทก่ี จิ การซอ้ื ไวเ้ พ่อื หาประโยชน์จากรายได้ คา่ เชา่ หรอื จากการเพมิ่ ขน้ึ ของมลู คา่ สนิ ทรพั ย์ 1.2.8 ที่ดิน อาคารและอปุ กรณ์ (Property, plant and equipment) หมายถงึ สนิ ทรพั ยท์ ่มี ตี วั ตนท่กี จิ การมไี ว้เพ่อื ใชป้ ระโยชน์ในการผลติ เพอ่ื ใชใ้ นการจาํ หน่ายสนิ คา้ หรอื ใหบ้ รกิ าร เพ่อื ใหเ้ ช่า หรอื เพ่อื ใชใ้ นการบรหิ ารงาน โดยกจิ การ คาดว่าจะใช้ประโยชน์สินทรพั ย์นัน้ เกินกว่าหน่ึงรอบระยะเวลารายงาน ตวั อย่างเช่น ท่ดี ิน อาคาร โรงงาน อุปกรณ์ เครอ่ื งใชส้ าํ นกั งาน เครอ่ื งตกแต่ง เครอ่ื งจกั ร ยานพาหนะ 1.2.9 สินทรพั ยไ์ มม่ ีตวั ตน (Intangible assets) หมายถงึ สนิ ทรพั ยท์ ไ่ี มเ่ ป็นตวั เงนิ ทส่ี ามารถระบุได้ และไมม่ รี ปู ร่าง หรอื ไมม่ ตี วั ตน ซง่ึ กจิ การสามารถวดั มลู ค่าสนิ ทรพั ยน์ นั้ ได้ และสนิ ทรพั ยน์ นั้ จะใหป้ ระโยชน์เชงิ เศรษฐกจิ แก่กจิ การในอนาคต ตวั อยา่ งเช่น ลขิ สทิ ธิ ์สทิ ธบิ ตั ร สมั ปทาน เครอ่ื งหมายการคา้ 2. หนี้สิน (Liabilities) หน้ีสนิ หมายถงึ ภาระผกู พนั ในปจั จบุ นั ของกจิ การ ซง่ึ เป็นผลของเหตุการณ์ในอดตี โดยการชําระภาระผกู พนั นัน้ คาดวา่ จะส่งผลใหก้ จิ การสญู เสยี ทรพั ยากรทม่ี ปี ระโยชน์เชงิ เศรษฐกจิ (สภาวชิ าชพี บญั ช,ี 2557) หน้สี นิ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ 2.1 หนี้สินหมนุ เวียน (Current liabilities) หน้ีสนิ หมุนเวยี น หมายถึง หน้ีสนิ ท่ีกิจการคาดว่าจะมกี ารชําระภายในรอบ ระยะเวลาการดําเนินงานตามปกตขิ องกิจการ หรอื ภายใน 12 เดอื นนับจากรอบระยะเวลา บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

44 รายงาน รวมถงึ ส่วนของหน้ีสนิ ระยะยาวทจ่ี ะครบกําหนดชําระภายใน 12 เดอื น รายการท่ี จดั เป็นหน้สี นิ หมนุ เวยี นไดแ้ ก่ 2.1.1 เงินเบิกเกินบญั ชีธนาคารและเงินก้ยู ืมระยะสนั้ จากสถาบนั การเงิน (Bank overdrafts and short-term borrowing from financial institutions) หมายถงึ เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชธี นาคาร และหน้สี นิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการกูย้ มื เงนิ ระยะสนั้ จากธนาคารพาณชิ ยห์ รอื สถาบนั การเงนิ อ่นื รวมถงึ การขายหรอื ขายลดช่วงตวั ๋ เงนิ กบั สถาบนั การเงนิ ทจ่ี ดั เป็นหน้ีสนิ หมนุ เวยี น 2.1.2 เจ้าหนี้การค้า (Payables) หมายถงึ เงนิ ท่กี จิ การคา้ งชําระค่าสนิ ค้าหรอื บรกิ าร ท่ีกจิ การซ้อื มาเพ่อื ขาย หรอื เพอ่ื ใชใ้ นการผลติ สนิ คา้ หรอื เพ่อื ใหบ้ รกิ ารตามปกติ 2.1.3 ตวั ๋ เงินจ่าย (Note payables) หมายถงึ สญั ญาทม่ี กี ารกําหนดเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรซง่ึ กจิ การไดร้ บั รอง ใหไ้ วต้ ่อบุคคลอ่นื ว่ากจิ การจะชาํ ระเงนิ จาํ นวนหน่งึ ใหแ้ ก่บคุ คลนนั้ ภายในเวลาทก่ี ําหนด โดย ปราศจากเงอ่ื นไข ซง่ึ อาจจะเป็น ตวั ๋ แลกเงนิ หรอื ตวั ๋ สญั ญาใชเ้ งนิ 2.1.4 ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย (Accrued expenses) หมายถงึ มลู คา่ ของสนิ คา้ หรอื บรกิ ารทก่ี จิ การไดร้ บั ประโยชน์แลว้ แต่ใน วนั ทก่ี จิ การจดั ทาํ งบแสดงฐานะการเงนิ กจิ การยงั ไมไ่ ดช้ าํ ระเงนิ คา่ สนิ คา้ หรอื บรกิ ารนนั้ เชน่ ค่า ไฟฟ้าคา้ งจา่ ย คา่ โทรศพั ทค์ า้ งจ่าย คา่ แรงงานคา้ งจ่าย ดอกเบย้ี คา้ งจา่ ย 2.1.5 รายได้รบั ล่วงหน้า (Unearned revenue) หมายถงึ หน้สี นิ ทเ่ี กดิ จากการทก่ี จิ การไดร้ บั เงนิ ไวล้ ว่ งหน้าสาํ หรบั คา่ สนิ คา้ หรอื บรกิ ารทย่ี งั มไิ ดใ้ หบ้ รกิ ารแก่ลกู คา้ จงึ เกดิ เป็นภาระผกู พนั ทก่ี จิ การจะตอ้ งสง่ มอบ สนิ คา้ หรอื บรกิ ารใหแ้ ก่ลกู คา้ ต่อไป เชน่ ค่าเชา่ รบั ลว่ งหน้า 2.1.6 หนี้สินระยะยาวที่ถึงกาหนดชาระภายในหน่ึงปี (Current portion of Long-term liabilities) หมายถงึ หน้สี นิ ระยะยาวในส่วนทจ่ี ะตอ้ งชาํ ระคนื ภายในหน่งึ ปีนบั จากวนั สน้ิ รอบระยะเวลารายงาน 2.1.7 เงินก้ยู ืมระยะสนั้ (Short-term borrowings) หมายถงึ เงนิ ทก่ี จิ การกู้ยมื จากผอู้ ่นื โดยมกี ําหนดชําระคนื ภายใน 1 ปี รวมถงึ หน้สี นิ ในลกั ษณะอ่นื นอกเหนอื จากหน้สี นิ ทเ่ี กดิ จากการซอ้ื สนิ คา้ บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

45 2.2 หนี้สินไม่หมุนเวียน (Non-current liabilities) หน้สี นิ ไมห่ มนุ เวยี น หมายถงึ หน้สี นิ ทม่ี รี ะยะเวลาการชาํ ระหน้นี านเกนิ กว่ารอบ ระยะเวลาการดาํ เนินงานตามปกตขิ องกจิ การ หรอื เกนิ กว่า 1 ปี นับจากวนั สน้ิ รอบระยะเวลา รายงาน รายการทจ่ี ดั เป็นหน้สี นิ ไมห่ มนุ เวยี นไดแ้ ก่ 2.2.1 เงินก้ยู ืมระยะยาว (Long-term borrowings) หมายถงึ เงนิ ทก่ี จิ การกยู้ มื จากผอู้ ่นื โดยมกี าํ หนดชาํ ระคนื เกนิ กวา่ 1 ปี นบั จากวนั สน้ิ รอบระยะเวลารายงาน 2.2.2 ภาระผกู พนั ผลประโยชน์พนักงาน (Employee benefit obligation) หมายถงึ หน้สี นิ ตามโครงการผลประโยชน์พนกั งาน เช่น บํานาญ ผลประโยชน์เมอ่ื ออกจากงาน ประกนั ชวี ติ หลงั ออกจากงาน และค่ารกั ษาพยาบาลหลงั ออกจาก งาน 3. ส่วนของเจ้าของ สว่ นของเจา้ ของ หมายถงึ ส่วนไดเ้ สยี คงเหลอื ในสนิ ทรพั ยข์ องกจิ การหลงั จากหกั หน้สี นิ ทงั้ สน้ิ ออกแลว้ (สภาวชิ าชพี บญั ช,ี 2557) สว่ นของเจา้ ของสามารถแยกอธบิ ายตาม ลกั ษณะของกจิ การ ได้ 3 ลกั ษณะ 3.1 กิจการเจ้าของคนเดียว สว่ นของเจา้ ของของกจิ การเจา้ ของคนเดยี วจะเรยี กวา่ สว่ นของเจา้ ของ โดย ประกอบดว้ ย เงนิ ทุนทน่ี ํามาลงทุนบวกดว้ ยผลกําไรหรอื หกั ดว้ ยผลขาดทุน และหกั ดว้ ยส่วนท่ี เจา้ ของถอนทุนออกไป การแสดงสว่ นของเจา้ ของในงบแสดงฐานะการแสดงไดด้ งั น้ี ส่วนของเจ้าของ (Owner’s equity) XXX ทนุ XXX บวก(หกั ) กาํ ไร(ขาดทุน)สุทธิ XXX XXX หกั ถอนใชส้ ่วนตวั XXX รวมส่วนของเจา้ ของ บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

46 3.2 ห้างห้นุ ส่วน สว่ นของเจา้ ของในกรณที เ่ี ป็นหา้ งหุน้ สว่ น จะเรยี กวา่ ส่วนของผเู้ ป็นหุน้ ส่วน โดยจะประกอบดว้ ยทุนของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นแต่ละคนและกําไรขาดทุนส่วนทย่ี งั ไมไ่ ดจ้ ดั สรร การ แสดงส่วนของผเู้ ป็นหุน้ ส่วนในงบแสดงฐานะการแสดงไดด้ งั น้ี ส่วนของผเู้ ป็นห้นุ ส่วน (Partner’s equity) XXX ทนุ – นาย ก XXX XXX ทนุ – นาย ข XXX กาํ ไร(ขาดทุน)สะสมทย่ี งั ไม่ไดแ้ บ่ง รวมสว่ นของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ น 3.3 บริษทั ส่วนของเจ้าของในกรณีท่ีเป็นบรษิ ัท จะเรียกว่า ส่วนของผู้ถือหุ้น โดยจะ ประกอบดว้ ย ทุนเรอื นหุน้ ส่วนเกนิ มลู ค่าหุ้น และกําไรสะสม การแสดงส่วนของผเู้ ป็นหุน้ ส่วน ในงบแสดงฐานะการแสดงไดด้ งั น้ี ส่วนของผ้ถู ือห้นุ (Shareholder’s equity) XXX ทนุ เรอื นหุน้ XXX XXX ทนุ จดทะเบยี น ทนุ ทอ่ี อกและชาํ ระแลว้ XXX สว่ นเกนิ มลู ค่าหุน้ XXX XXX กาํ ไร(ขาดทุน)สะสม จดั สรรแลว้ XXX XXX XXX สาํ รองตามกฎหมาย XXX สาํ รองอ่นื ยงั ไมไ่ ดจ้ ดั สรร องคป์ ระกอบอ่นื ของสว่ นของผถู้ อื หนุ้ รวมสว่ นของผถู้ อื หนุ้ บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

47 รปู แบบของงบแสดงฐานะการเงิน งบแสดงฐานะการเงนิ สามารถจดั ทาํ ได้ 2 รปู แบบ คอื 1. แบบบญั ชี (Accounting form) งบแสดงฐานะการเงนิ ในรปู แบบบญั ชี เป็นรปู แบบทน่ี ํามาใชใ้ นการอธบิ ายการจดั ทํา งบการเงนิ ใหง้ า่ ยขน้ึ ใชใ้ นการเรยี นการสอนเท่านนั้ แต่ไม่ใช่รปู แบบของการนําเสนอทก่ี ําหนด ตามกฎหมาย โดยจะแสดงรายการสนิ ทรพั ยท์ างดา้ นซา้ ยมอื และแสดงรายการหน้ีสนิ และส่วน ของเจา้ ของทางดา้ นขวามอื ซง่ึ ในทน่ี ้ีจะนําเสนอตวั อย่างงบแสดงฐานะของกจิ การเจา้ ของคน เดยี วก่อนเพ่อื ให้ผู้เรยี นได้เรมิ่ เรยี นรู้จากกิจการท่มี ขี นาดเล็กแล้วค่อยศึกษางบการเงนิ ของ บรษิ ทั ทม่ี ขี นาดใหญ่ต่อไป งบแสดงฐานะการเงนิ ในรปู แบบบญั ชแี สดงไดด้ งั น้ี ร้านจตั ชุ ยั การค้า งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท สินทรพั ย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ XX สินทรพั ยห์ มนุ เวียน หนี้สินหมนุ เวียน XX XX เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชธี นาคาร XX เงนิ สด XX เจา้ หน้กี ารคา้ XX เงนิ ฝากธนาคาร XX หน้สี นิ หมนุ เวยี นอ่นื ลกู หน้ีการคา้ XX สนิ คา้ คงเหลอื XX รวมหน้สี นิ หมนุ เวยี น XX สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี นอ่นื XX หนี้สินไม่หมนุ เวียน รวมสนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น XX เงนิ กยู้ มื ระยะยาว สินทรพั ยไ์ ม่หมนุ เวียน หน้สี นิ ไมห่ มุนเวยี นอ่นื ทด่ี นิ อาคารและอุปกรณ์ XX รวมหน้สี นิ XX สนิ ทรพั ยท์ ไ่ี มม่ ตี วั ตน XX ส่วนของเจ้าของ XX ทนุ XX สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี นอ่นื XX บวก กําไรสทุ ธิ XX รวมสนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น XX รวมสนิ ทรพั ย์ หกั ถอนใชส้ ่วนตวั XX รวมส่วนของเจา้ ของ XX XX รวมหน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ XX บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

48 2. แบบรายงาน (Report form) งบแสดงฐานะการเงินแบบรายงาน เป็นรูปแบบของการนําเสนอท่ีเป็นไปตาม รปู แบบของกฎหมาย โดยจะแสดงรายการสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของ ตามแนวตงั้ งบแสดงฐานะการเงนิ ในรปู แบบรายงานแสดงไดด้ งั น้ี รา้ นจตั ชุ ยั การค้า งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท สินทรพั ย์ สินทรพั ยห์ มนุ เวียน เงนิ สด XX เงนิ ฝากธนาคาร XX ลกู หน้กี ารคา้ XX ตวั ๋ เงนิ รบั การคา้ XX สนิ คา้ คงเหลอื XX สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี นอ่นื XX รวมสนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น XX สินทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวียน ทด่ี นิ อาคารและอุปกรณ์ XX สนิ ทรพั ยท์ ไ่ี มม่ ตี วั ตน XX สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มุนเวยี นอ่นื XX รวมสนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น XX รวมสนิ ทรพั ย์ XX หนี้สินหมนุ เวียน หนี้สินและส่วนของเจ้าของ เงนิ เกนิ บญั ชธี นาคาร XX เจา้ หน้กี ารคา้ XX เงนิ กยู้ มื ระยะสนั้ XX หน้สี นิ หมนุ เวยี นอ่นื XX รวมหน้สี นิ หมนุ เวยี น XX บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

49 หนี้สินไมห่ มนุ เวียน XX เงนิ กยู้ มื ระยะยาว XX หน้สี นิ ไมห่ มนุ เวยี นอ่นื XX รวมหน้สี นิ XX ส่วนของเจ้าของ XX ทนุ XX บวก กาํ ไรสทุ ธิ XX หกั ถอนใชส้ ่วนตวั XX รวมสว่ นของเจา้ ของ XX รวมหน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ งบกาไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ (Statement of comprehensive income) งบกําไรขาดทุนหรอื งบกําไรขาดทุนเบด็ เสรจ็ คอื งบทแ่ี สดงผลการดาํ เนนิ งานของ กจิ การในการดาํ เนินงานสาํ หรบั รอบระยะเวลาใดเวลาหน่งึ ว่ามรี ายได้ ค่าใชจ้ ่าย และผลต่าง ของรายไดก้ บั คา่ ใชจ้ ่ายเท่าใด ส่วนน้เี รยี กวา่ กาํ ไรสุทธหิ รอื ขาดทุนสทุ ธิ (เสนีย์ พวงยาณ,ี 2557 : 35) งบกาํ ไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ เป็นรายงานทแ่ี สดงผลการดําเนนิ งานของกจิ การสําหรบั งวด เวลาหน่งึ เพ่อื สรปุ ใหเ้ หน็ ว่า เมอ่ื เปรยี บเทยี บรายไดก้ บั ค่าใชจ้ า่ ยของรอบระยะเวลาบญั ชนี นั้ แลว้ กจิ การมผี ลกําไรหรอื ขาดทุนสทุ ธเิ ทา่ ใด (วฒั นา ศวิ ะเกอ้ื , ดุษฏี สงวนชาต,ิ และนนั ทพร พทิ ยะ, 2556 : 26) งบกําไรขาดทุน เป็นงบท่ีแสดงถึงผลการดําเนินงานของกิจการสําหรับรอบงวด ระยะเวลาใดเวลาหน่ึงโดยการสรุปว่ากจิ การมรี ายได้(Revenues) และค่าใช้จ่าย (Expenses) รวมทงั้ กาํ ไรหรอื ขาดทนุ สทุ ธเิ ท่าใด (อญั ชลี พพิ ฒั นเสรญิ , 2554 : 75) งบเฉพาะกําไรขาดทุน หมายถึง รายงานทางการเงินท่ีทําข้ึนเพ่ือแสดงผลการ ดําเนินงานของกิจการสําหรบั งวดเวลาหน่ึง เพ่ือสรุปให้เห็นว่าเม่อื เปรยี บเทยี บรายได้กับ ค่าใชจ้ ่ายของงวดเวลานัน้ แล้ว จะมผี ลกําไร เสมอตวั หรอื ขาดทุนเท่าใด (ผกาพรรณ พรหม สาขา ณ สกลนคร, 2554 : 1-29) บทที่ 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

50 งบกาํ ไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ อ่นื หมายถงึ รายการรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ า่ ย (รวมถงึ การ ปรบั ปรงุ การจดั ประเภทรายการใหม)่ ซง่ึ ไมอ่ นุญาตใหร้ บั รใู้ นงบเฉพาะกาํ ไรขาดทุน โดย มาตรฐานการายงานทางการเงนิ (ผกาพรรณ พรหมสาขา ณ สกลนคร, 2554 : 1-29) An income statement is an activity statement that depicts the revenues and expenses for a designated period of time. (Williams, et al., 2015 : 40) จากความหมายขา้ งต้น สามารถสรปุ ความหมายของงบกําไรขาดทุน ไดเ้ ป็น 2 ส่วน ดงั น้ี งบกาํ ไรขาดทนุ หมายถงึ รายงานทแ่ี สดงผลการดาํ เนินงานของกจิ การสําหรบั รอบ ระยะเวลาใดเวลาหน่งึ เพอ่ื สรปุ ใหเ้ หน็ วา่ เมอ่ื เปรยี บเทยี บรายไดแ้ ละค่าใชจ้ า่ ยสาํ หรบั รอบ ระยะเวลานนั้ แลว้ ผลต่างนนั้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ นนั้ กจิ การมผี ลกําไรสุทธหิ รอื ขาดทนุ สุทธิ หรอื เสมอตวั เป็นจาํ นวนเท่าใด งบกาํ ไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ หมายถงึ รายการรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ ่าย ท่มี าตรฐานการ รายงานทางการเงนิ ไมอ่ นุญาตใหร้ บั รใู้ นงบเฉพาะงบกําไรขาดทุน สรปุ สาระสาํ คญั ของงบกําไรขาดทุนเบด็ เสรจ็ ไดด้ งั น้ี 1. แสดงผลการดาํ เนินงานสาํ หรบั รอบระยะเวลาใดเวลาหน่ึง 2. แบ่งออกเป็น 2 สว่ น คอื งบกําไรขาดทุน และ งบกาํ ไรขาดทุนเบด็ เสรจ็ 3. งบกําไรขาดทนุ ประกอบดว้ ย รายได้ คา่ ใชจ้ ่าย และกําไรหรอื ขาดทุนสทุ ธิ 4. งบกําไรขาดทุนเบด็ เสรจ็ ประกอบดว้ ย รายการรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ า่ ยทน่ี อกเหนอื จาก ในงบกาํ ไรขาดทุน งบกาํ ไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ ประกอบดว้ ยรายการต่าง ๆ ดงั น้ี 1. รายได้ รายได้ หมายถงึ การเพมิ่ ขน้ึ ของประโยชน์เชงิ เศรษฐกจิ ในรอบระยะเวลาบญั ชใี นรปู กระแสเขา้ หรอื การเพม่ิ ค่าของสนิ ทรพั ย์ หรอื การลดลงของหน้สี นิ อนั ส่งผลใหส้ ว่ นของเจา้ ของ เพม่ิ ขน้ึ ทงั้ น้ไี ม่รวมถงึ เงนิ ทนุ ทไ่ี ดร้ บั จากผมู้ สี ว่ นรว่ มในส่วนของเจา้ ของ (สภาวชิ าชพี บญั ช,ี 2557) รายไดแ้ บง่ ออกเป็น 2 ประเภท คอื 1.1 รายได้จากการขายหรอื ให้บริการ (Revenues from sales or revenues from services) หมายถึง รายได้ท่ีเกิดจากการขายสินค้าหรอื บรกิ าร ซ่งึ เป็นธุรกิจหลกั ของ กจิ การเพ่อื แลกเปลย่ี นกบั เงนิ สด สทิ ธเิ รยี กรอ้ งใหช้ าํ ระเงนิ หรอื สง่ิ อ่นื ทม่ี มี ลู ค่าเป็นเงนิ ได้ โดย บทที่ 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

51 ให้แยกแสดงเป็นรายได้หลกั แต่ละประเภท เช่น รายได้จากการขายสินค้า รายได้จากการ ใหบ้ รกิ าร 1.2 รายได้อื่น (Other income) หมายถงึ รายไดจ้ ากการดําเนินงานอ่นื นอกเหนือจากรายไดจ้ ากการขายสนิ คา้ หรอื บรกิ าร รวมถงึ ผลกําไรอ่นื เช่น ผลกําไรจากการขายเงนิ ลงทุน ผลกําไรจากการขายทด่ี นิ อาคารและอุปกรณ์ 2. ค่าใช้จ่าย ค่าใชจ้ า่ ย หมายถงึ การลดลงของประโยชน์เชงิ เศรษฐกจิ ในรอบระยะเวลาบญั ชใี น รปู กระแสออกหรอื การลดค่าของสนิ ทรพั ย์ หรอื การเพม่ิ ขน้ึ ของหน้สี นิ อนั สง่ ผลใหส้ ่วนของ เจา้ ของลดลง ทงั้ น้ีไมร่ วมถงึ การแบ่งปนั ใหก้ บั ผมู้ สี ่วนร่วมในส่วนของเจา้ ของ(สภาวชิ าชพี บญั ช,ี 2557) ค่าใชจ้ ่ายสามารถจดั แบง่ เป็นประเภทใหญ่ ๆ ไดด้ งั น้ี 2.1 ต้นทนุ ขาย (Cost of sales) หมายถงึ ตน้ ทนุ ของสนิ คา้ หรอื บรกิ ารทข่ี าย โดยตน้ ทุนขายประกอบไปดว้ ย ราคาซอ้ื สนิ คา้ ตน้ ทุนการผลติ สนิ คา้ และคา่ ใชจ้ า่ ยอ่นื เพ่อื ใหส้ นิ คา้ อยใู่ นสภาพพรอ้ มทจ่ี ะขาย แต่ถา้ เป็นกจิ การใหบ้ รกิ าร จะเรยี กตน้ ทุนน้วี ่า ตน้ ทุนการใหบ้ รกิ าร 2.2 ค่าใช้จ่ายในการขายและการบริหาร (Operating expense) ค่าใชจ้ า่ ยในการขาย หมายถงึ คา่ ใชจ้ า่ ยทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการขายสนิ คา้ หรอื บรกิ าร ของกจิ การ เช่น คา่ นายหน้า คา่ โฆษณา คา่ ขนส่งเมอ่ื ขายสนิ คา้ เงนิ เดอื นพนกั งานขาย คา่ ใชจ้ ่ายในการบรหิ าร หมายถงึ คา่ ใชจ้ า่ ยทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการบรหิ ารงานของ กจิ การโดยทวั่ ไป เชน่ ค่าน้ํา คา่ ไฟ ค่าเช่า เงนิ เดอื นพนกั งานทวั่ ไป คา่ เส่อื มราคาอาคาร 2.3 ต้นทนุ ทางการเงิน (Finance costs) หมายถงึ คา่ ใชจ้ ่ายหรอื ตน้ ทุนทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการก่อหน้สี นิ ของกจิ การ เช่น ดอกเบย้ี จ่าย และคา่ ธรรมเนียมธนาคารทเ่ี กดิ จากการกเู้ งนิ 2.4 ค่าใช้จ่ายอื่น (Other expenses) หมายถงึ ค่าใชจ้ า่ ยทไ่ี มไ่ ดเ้ กดิ จากกจิ กรรมตามปกตขิ องกจิ การ เช่น ขาดทุน จากการจาํ หน่ายเงนิ ลงทนุ ขาดทุนจากการจาํ หน่ายทด่ี นิ อาคารและอุปกรณ์ 2.5 ภาษีเงินได้ (Income tax) หมายถงึ ภาษเี งนิ ไดน้ ติ บิ ุคคลตามประมวลรษั ฎากร หากกจิ การจดั ตงั้ ธุรกจิ โดยจดทะเบยี นเป็นนิตบิ ุคคล เช่น บรษิ ทั จาํ กดั หรอื หา้ งหุน้ ส่วนจาํ กดั บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

52 3. กาไรสทุ ธิ (Net profit) กาํ ไรสุทธิ หมายถงึ ผลต่างระหว่างรายไดท้ งั้ หมดและค่าใชจ้ ่ายทงั้ หมดของกจิ การ ในกรณีท่รี ายไดส้ ูงกว่าค่าใชจ้ า่ ยจะถอื เป็นกําไรสุทธิ โดยกําไรสุทธจิ ะส่งผลใหส้ นิ ทรพั ยส์ ุทธิ และสว่ นทุนของกจิ การในรอบระยะเวลาบญั ชหี น่งึ เพมิ่ ขน้ึ 4. ขาดทนุ สทุ ธิ (Net loss) ขาดทุนสุทธิ หมายถึง ผลต่างระหว่างรายได้ทงั้ หมดและค่าใช้จ่ายทงั้ หมดของ กจิ การ ในกรณีทค่ี ่าใช้จ่ายสูงกว่ารายได้จะถอื เป็นขาดทุนสุทธิ โดยขาดทุนสุทธจิ ะส่งผลให้ สนิ ทรพั ยส์ ุทธแิ ละสว่ นทุนของกจิ การในรอบระยะเวลาบญั ชหี น่งึ ลดลง 5. กาไร (ขาดทุน) เบด็ เสรจ็ อ่ืน (Other comprehensive income) หมายถึง รายการรายได้และค่าใช้จ่ายท่ีมาตรฐานการรายงานทางการเงินไม่ อนุญาตให้รบั รใู้ นกําไรหรอื ขาดทุน รวมถงึ การปรบั ปรุงการจดั ประเภทรายการใหม่ เช่น ผล กําไรและขาดทุนจากการวดั มูลค่าเงนิ ลงทุนเผ่อื ขาย ผลกําไรและขาดทุนจากการแปลงค่างบ การเงนิ ของการดําเนินงานในต่างประเทศ การเปลย่ี นแปลงมลู ค่าของสนิ ทรพั ยจ์ ากการตมี ลู ค่า สนิ ทรพั ยใ์ หม่ บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

53 รปู แบบของงบกาไรขาดทนุ รปู แบบของงบกําไรขาดทุนต่อไปน้จี ะนําเสนองบการเงนิ ของกจิ การเจา้ ของคนเดยี ว เพ่อื ใหง้ า่ ยต่อการศกึ ษา ซง่ึ สามารถจดั ทําได้ 2 รปู แบบ คอื 1. แบบบญั ชี (Accounting form) งบกําไรขาดทุนแบบบญั ชเี ป็นรปู แบบทน่ี ํามาใช้ในการอธบิ ายการจดั ทาํ งบการเงนิ ให้ง่ายข้นึ ใช้ในการเรียนการสอนเท่านัน้ แต่ไม่ใช่รูปแบบของการนําเสนอท่กี ําหนดตาม กฎหมาย โดยงบกําไรขาดทุนในรปู แบบน้ีจะแสดงรายการค่าใชจ้ า่ ยทางดา้ นซา้ ยมอื และแสดง รายการรายไดด้ ้านขวามอื ผลต่างระหว่างรายได้และค่าใชจ้ ่าย หากรายได้มากกว่าจะแสดง เป็นกําไรสุทธไิ วท้ างด้านซ้ายมอื แต่หากรายได้น้อยกว่าค่าใชจ้ ่ายจะแสดงเป็นขาดทุนสุทธไิ ว้ ทางดา้ นขวามอื ซง่ึ ในท่ีน้ีจะนําเสนอตวั อย่างงบกําไรขาดทุน ของกจิ การเจา้ ของคนเดยี วก่อน เพ่อื ให้ผู้เรยี นได้เรมิ่ เรยี นรู้จากกิจการท่มี ขี นาดเล็กแล้วค่อยศึกษางบการเงนิ ของบรษิ ัทท่มี ี ขนาดใหญ่ต่อไป ร้านจตั ชุ ยั การค้า หน่วย : บาท งบกาไรขาดทนุ XX สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1 XX XX ตน้ ทุนขาย XX รายไดจ้ ากการขาย ตน้ ทุนการใหบ้ รกิ าร XX รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร XX เงนิ เดอื น XX รายไดอ้ ่นื ค่าสาธารณูปโภค XX ค่าขนสง่ ออก ค่าโฆษณา XX คา่ เส่อื มราคา วสั ดสุ น้ิ เปลอื งใชไ้ ป XX ดอกเบย้ี จ่าย กําไรสทุ ธิ XX XX XX XX XX บทท่ี 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

54 2. แบบรายงาน (Report form) งบกาํ ไรขาดทุนแบบรายงาน เป็นรปู แบบของการนําเสนอทเ่ี ป็นไปตามรปู แบบของ กฎหมาย ซง่ึ สามารถจดั ทาํ ได้ 2 ลกั ษณะ คอื 2.1 แบบขนั้ เดียว (Single step) งบกําไรขาดทนุ แบบขนั้ เดยี ว จะแบ่งรายการออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คอื กลุ่มของ รายการรายได้ และกลุ่มของรายการค่าใช้จ่าย แล้วนําค่าใช้จ่ายไปหกั ออกจากรายได้ หาก รายได้มากกว่ายอดคงเหลอื จะเป็นกําไรสุทธิ และหากรายได้น้อยกว่า ยอดคงเหลอื จะเป็น ขาดทุนสทุ ธิ งบกาํ ไรขาดทนุ แบบขนั้ เดยี วแสดงไดด้ งั น้ี ร้านจตั ชุ ยั การค้า งบกาไรขาดทุน สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท รายได้ : รายไดจ้ ากการขาย XX รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร XX รายไดอ้ ่นื XX รวมรายได้ XX คา่ ใชจ้ า่ ย : ตน้ ทุนขาย XX ตน้ ทนุ การใหบ้ รกิ าร XX เงนิ เดอื น XX ค่าสาธารณูปโภค XX ค่าขนส่งออก XX คา่ โฆษณา XX ค่าเสอ่ื มราคา XX วสั ดสุ น้ิ เปลอื งใชไ้ ป XX รวมคา่ ใชจ้ ่าย XX กาํ ไร(ขาดทุน) ก่อนหกั ดอกเบย้ี จ่าย XX หกั ดอกเบย้ี จา่ ย XX กาํ ไร(ขาดทุน)สทุ ธิ XX บทที่ 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

55 2.2 แบบหลายขนั้ (Multiple step) งบกําไรขาดทนุ แบบหลายขนั้ จะแยกแสดงความสมั พนั ธข์ องรายการทเ่ี กดิ จาก การดาํ เนินงานตามปกติ และกจิ กรรมอ่นื ออกจากกนั งบกําไรขาดทนุ แบบหลายขนั้ แสดงไดด้ งั น้ี ร้านจตั ชุ ยั การค้า งบกาไรขาดทุน สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท รายไดจ้ ากการขาย หรอื ใหบ้ รกิ าร XX หกั ตน้ ทุนขาย หรอื ตน้ ทุนการใหบ้ รกิ าร XX กําไรขนั้ ตน้ XX หกั ค่าใชจ้ า่ ยในการขายและบรหิ าร XX เงนิ เดอื น XX คา่ สาธารณูปโภค XX ค่าขนสง่ ออก XX ค่าโฆษณา XX ค่าเส่อื มราคา XX วสั ดสุ น้ิ เปลอื งใชไ้ ป XX XX กาํ ไร(ขาดทุน) จากการดาํ เนนิ งาน XX บวก รายไดอ้ ่นื XX ดอกเบย้ี รบั XX XX หกั คา่ ใชจ้ า่ ยอ่นื XX ดอกเบย้ี จ่าย XX XX กําไร(ขาดทุน)ก่อนหกั ภาษเี งนิ ได้ XX หกั ภาษเี งนิ ได้ XX กาํ ไร(ขาดทุน) สทุ ธิ XX บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

56 บทสรปุ การจัดทํางบการเงินมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้ข้อมูลเก่ียวกับฐานะการเงิน ผลการ ดําเนินงานทางการเงินของกิจการ และกระแสเงินสดของกิจการ โดยงบการเงินให้ข้อมูล เก่ยี วกบั สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ ส่วนของเจา้ ของ รายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่าย รวมถงึ ผลกําไรและขาดทุน เงนิ ทุนทไ่ี ดร้ บั จากผเู้ ป็นเจา้ ของ และการจดั สรรทุนใหผ้ เู้ ป็นเจา้ ของในฐานะทเ่ี ป็นเจา้ ของ และ กระแสเงนิ สดของกจิ การ งบการเงนิ ท่สี ําคญั ประกอบด้วย งบแสดงฐานะการเงนิ งบกําไร ขาดทุนและกําไรขาดทุนเบด็ เสรจ็ อ่นื สําหรบั งวด งบแสดงการเปล่ยี นแปลงส่วนของเจา้ ของ สาํ หรบั งวด งบกระแสเงนิ สด และหมายเหตุประกอบงบการเงนิ งบแสดงฐานะการเงนิ สามารถจดั ทาํ ได้ 2 รปู แบบคอื แบบบญั ชี และแบบรายงาน งบ แสดงฐานะการเงนิ ในรูปแบบบญั ชี เป็นรปู แบบทน่ี ํามาใชใ้ นการอธบิ ายการจดั ทาํ งบการเงนิ ให้ งา่ ยขน้ึ ใชใ้ นการเรยี นการสอนเทา่ นนั้ แต่ไมใ่ ช่รปู แบบของการนําเสนอทก่ี ําหนดตามกฎหมาย ส่วนงบแสดงฐานะการเงนิ แบบรายงาน เป็นรูปแบบของการนําเสนอทเ่ี ป็นไปตามรปู แบบของ กฎหมาย โดยจะแสดงรายการสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของ ตามแนวตงั้ งบกาํ ไรขาดทุนสามารถจดั ทาํ ได้ 2 รปู แบบคอื แบบบญั ชี และแบบรายงาน งบกําไร ขาดทุนแบบรายงานทําได้ 2 ลกั ษณะคอื แบบขนั้ เดยี วและแบบหลายขนั้ บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

57 แบบฝึ กหดั ข้อ 1. จงพจิ ารณาว่ารายการดงั ต่อไปน้ี รายการใดเป็นสนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ ทุน รายได้ หรอื ค่าใชจ้ ่าย ของกจิ การ โดยใส่ A เม่อื เป็นสนิ ทรพั ย์ ใส่ L เมอ่ื เป็นหน้ีสนิ ใส่ C เมอ่ื เป็นทุน ใส่ R เมอ่ื เป็นรายได้ ใส่ E เมอ่ื เป็นค่าใชจ้ า่ ย และใส่ N เมอ่ื ไมเ่ ป็นทงั้ 5 อยา่ ง A 1) เงนิ สดและเงนิ ฝากธนาคาร R 11) รายไดจ้ ากการขาย A 2) ตวั ๋ เงนิ รบั N 12) พนกั งานของกจิ การ A 3) วสั ดสุ าํ นกั งาน E 13) ตน้ ทนุ ขาย C 4) ทุนของเจา้ ของกจิ การ L 14) เจา้ หน้กี ารคา้ A 5) อุปกรณ์สาํ นกั งาน L 15) เงนิ กยู้ มื จากธนาคาร L 6) ดอกเบย้ี คา้ งจ่าย E 16) เงนิ เดอื นของพนกั งาน E 7) คา่ ไฟฟ้า A 17) รถยนต์ประจาํ ตําแหน่งผจู้ ดั การ N 8) บา้ นของเจา้ ของกจิ การ A 18) ลกู หน้กี ารคา้ A 9) ค่าเบย้ี ประกนั ภยั จา่ ยล่วงหน้า L 19) ตวั ๋ เงนิ จา่ ย L 10) ค่าไฟฟ้าคา้ งจ่าย A 20) ลขิ สทิ ธิ ์ ข้อ 2. จงพิจารณาว่ารายการดงั ต่อไปน้ี รายการใดเป็นสนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ ทุน รายได้ หรอื คา่ ใชจ้ า่ ย ของกจิ การ โดยใส่ A เมอ่ื เป็นสนิ ทรพั ย์ ใส่ L เม่อื เป็นหน้ีสนิ ใส่ C เมอ่ื เป็นทุน ใส่ R เมอ่ื เป็นรายได้ ใส่ E เมอ่ื เป็นคา่ ใชจ้ า่ ย และใส่ N เมอ่ื ไมเ่ ป็นทงั้ 5 อยา่ ง A 1) เงนิ ฝากธนาคาร L 11) คา่ เชา่ คา้ งจา่ ย A 2) รถบรรทุก A 12) เงนิ ลงทนุ ชวั่ คราว A 3) สนิ คา้ คงเหลอื L 13) เงนิ กจู้ าํ นอง L 4) ตวั ๋ เงนิ จา่ ย C 14) ถอนใชส้ ว่ นตวั A 5) ลกู หน้กี ารคา้ A 15) เครอ่ื งตกแต่ง C 6) ทุนหนุ้ สามญั L 16) เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชธี นาคาร L 7) เจา้ หน้กี ารคา้ A 17) เครอ่ื งหมายการคา้ A 8) เงนิ ลงทุนระยะยาว A 18) ดอกเบย้ี คา้ งรบั C 9) กําไรสะสม C 19) สว่ นเกนิ มลู คา่ หุน้ C 10) ทุน – นางสรุ สิ า L 20) รายไดร้ บั ล่วงหน้า บทที่ 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

58 ข้อ 3. จงพจิ ารณาว่ารายการดงั ต่อไปน้ี รายการใดเป็นสินทรพั ย์หมุนเวยี น สินทรพั ย์ไม่ หมุนเวยี น หน้ีสนิ หมุนเวยี น หน้ีสนิ ไม่หมุนเวยี น หรอื ส่วนของเจา้ ของ โดยใส่เคร่อื งหมาย √ ในช่องทต่ี อ้ งการ สินทรพั ย์ สินทรพั ยไ์ ม่ หนี้สิน หนี้สินไม่ ส่วนของ หมนุ เวียน หมนุ เวียน หมนุ เวียน หมนุ เวียน เจ้าของ อุปกรณ์สาํ นกั งาน ลกู หน้ีการคา้ เจา้ หน้กี ารคา้ ทุน คา่ ใชจ้ ่ายคา้ งจา่ ย เงนิ สด รถยนต์ ตวั ๋ เงนิ รบั ตวั ๋ เงนิ จา่ ย อาคาร เงนิ กรู้ ะยะยาว ถอนใชส้ ่วนตวั เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชี วสั ดสุ าํ นกั งาน ทด่ี นิ คา่ ใชจ้ ่ายจา่ ยล่วงหน้า สนิ คา้ คงเหลอื ทนุ หุน้ สามญั กาํ ไรสะสม เงนิ กยู้ มื ระยะสนั้ สนิ ทรพั ยท์ ไ่ี มม่ ตี วั ตน เครอ่ื งตกแต่ง รายไดร้ บั ล่วงหน้า รายไดค้ า้ งรบั บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

59 ข้อ 4. เมอ่ื วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x8 รา้ นเสรมิ สวยสมหญงิ มบี ญั ชตี ่าง ๆ ของกจิ การดงั ต่อไปน้ี คา่ รบั รอง 1,450 บาท คา่ สาธารณูปโภค 1,500 บาท ค่าโฆษณา 2,000 บาท ดอกเบย้ี รบั รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร 500 บาท รายไดอ้ ่นื ๆ 10,000 บาท 5,000 บาท เงนิ เดอื นพนกั งาน ค่าเบย้ี ประกนั ภยั 3,400 บาท คา่ เส่อื มราคา-อาคาร 700 บาท ค่าเชา่ 1,000 บาท 3,000 บาท ให้ทา งบกําไรขาดทุนแบบบญั ชี สาํ หรบั ปีสน้ิ สุด วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x8 ของรา้ นเสรมิ สวย สมหญงิ ข้อ 5. นายสมชาย ประกอบกจิ การอ่ซู ่อมรถยนต์ ในวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x8 นายสมชาย มี สนิ ทรพั ยแ์ ละหน้สี นิ ดงั ต่อไปน้ี เงนิ ฝากธนาคาร 15,000 บาท เงนิ สด 20,000 บาท ค่าเชา่ จา่ ยลว่ งหน้า(จนถงึ เดอื นกุมภาพนั ธ์ 25x9) 1,200 บาท ตวั ๋ เงนิ จา่ ย 11,000 บาท ค่าแรงคนงานคา้ งจา่ ย 5,000 บาท ลกู หน้ี(ค่าซอ่ มรถทย่ี งั เกบ็ เงนิ ไมไ่ ด้) 3,500 บาท เครอ่ื งมอื เครอ่ื งใชใ้ นการซ่อมรถ 13,000 บาท อะไหลค่ งเหลอื 6,000 บาท ทุน ? บาท ให้ทา งบแสดงฐานะการเงนิ แบบบญั ชี ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x8 ของอ่ซู อ่ มรถนายสมชาย บทท่ี 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

60 ข้อ 6. เมอ่ื วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x8 บรษิ ทั นะโม จาํ กดั มรี ายการรายไดแ้ ละค่าใชจ้ า่ ยทเ่ี กดิ ขน้ึ ในระหว่างปี ดงั ต่อไปน้ี 55,000 บาท รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร คา่ สาธารณูปโภค 4,500 บาท ดอกเบย้ี จา่ ย 1,600 บาท คา่ ขนส่งออก 1,600 บาท คา่ เส่อื มราคา 5,000 บาท เงนิ เดอื น 12,000 บาท ตน้ ทุนการใหบ้ รกิ าร 15,000 บาท คา่ โฆษณา 9,000 บาท รายไดอ้ ่นื 2,000 บาท วสั ดุสน้ิ เปลอื งใชไ้ ป 6,000 บาท ให้ทา งบกาํ ไรขาดทุนแบบขนั้ เดยี ว สาํ หรบั ปีสน้ิ สุดวนั ท่ี 31ธนั วาคม25x8 ข้อ 7. เมอ่ื วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x5 บรษิ ทั คติ ต้ี จาํ กดั มรี ายการรายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่ายทเ่ี กดิ ขน้ึ ในระหว่างปี ดงั ต่อไปน้ี รายไดจ้ ากการขาย 47,000 บาท ตน้ ทุนขาย 10,000 บาท เงนิ เดอื น 9,000 บาท คา่ โฆษณา 5,000 บาท ดอกเบย้ี จา่ ย 2,400 บาท คา่ เบย้ี ประกนั ภยั 8,000 บาท ภาษเี งนิ ได้ 2,000 บาท ค่าเส่อื มราคา – อุปกรณ์ 3,000 บาท วสั ดุสาํ นกั งานใชไ้ ป 1,500 บาท ดอกเบย้ี รบั 12,000 บาท คา่ น้ํา คา่ ไฟ 3,300 บาท ค่าพาหนะ 6,000 บาท ให้ทา งบกําไรขาดทุนแบบหลายขนั้ สาํ หรบั ปีสน้ิ สุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x5 สรุ ิสา จตั ชุ ยั บทที่ 2 งบการเงิน

61 ข้อ 8. จากงบกําไรขาดทุนของ บรษิ ทั ซมั ซงุ จาํ กดั ต่อไปน้ี จงหาว่าตวั เลขทห่ี ายไปคอื อะไร บริษทั ซมั ซงุ งบกาไรขาดทนุ สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท รายได้ : รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร 50,000 รายไดอ้ ่นื ?(1) รวมรายได้ 63,000 คา่ ใชจ้ ่าย : ตน้ ทุนการใหบ้ รกิ าร 24,000 เงนิ เดอื น ?(2) คา่ สาธารณูปโภค 12,500 รวมค่าใชจ้ ่าย 47,500 กําไรก่อนหกั ดอกเบย้ี จา่ ย 15,500 หกั ดอกเบย้ี จา่ ย ?(3) กําไรสุทธิ 10,000 บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

62 ข้อ 9. จากงบแสดงฐานะการเงนิ ของรา้ นศริ นิ ุชการคา้ จงเตมิ จาํ นวนเงนิ ทห่ี ายไปใหส้ มบรู ณ์ รา้ นศิรินุชการค้า งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 หน่วย : บาท สินทรพั ย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ สินทรพั ยห์ มุนเวียน หนี้สินหมนุ เวียน เงนิ สด 7,000 เจา้ หน้กี ารคา้ 33,000 เงนิ ฝากธนาคาร 39,000 คา่ ไฟฟ้าคา้ งจา่ ย 4,000 ลกู หน้ีการคา้ ? (1) รวมหน้สี นิ หมนุ เวยี น 37,000 วสั ดสุ าํ นกั งาน 5,000 รวมสนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น ? (2) ส่วนของเจ้าของ สินทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวียน ทุน ? (3) บวก กําไรสทุ ธิ 20,000 ทด่ี นิ 50,000 120,000 อาคารและอุปกรณ์ 35,000 หกั ถอนใชส้ ว่ นตวั 9,000 รวมสนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น 85,000 รวมส่วนของเจา้ ของ ? (4) รวมสนิ ทรพั ย์ 148,000 รวมหน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ ? (5) บทท่ี 2 งบการเงิน สรุ ิสา จตั ชุ ยั

63 ข้อ 10. ต่อไปน้เี ป็นงบกําไรขาดทุนสาํ หรบั ปี สน้ิ สุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x2 ซง่ึ พนกั งานบญั ชี ของรา้ นกระบ่ี ไดจ้ ดั ทาํ ไว้ รา้ นกระบี่ งบกาไรขาดทุน สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x2 หน่วย : บาท รายได้ : รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร 95,000 รายไดอ้ ่นื 35,000 รวมรายได้ 130,000 คา่ ใชจ้ า่ ย : ตน้ ทนุ การใหบ้ รกิ าร 55,000 เงนิ เดอื น 38,000 เงนิ กู้ 70,000 ค่าเส่อื มราคา 5,000 ค่าโฆษณา 9,000 วสั ดสุ าํ นกั งาน 4,500 คา่ สาธารณูปโภค 3,800 รวมคา่ ใชจ้ า่ ย 185,300 ขาดทุนสุทธิ (55,300) ให้ทา งบกาํ ไรขาดทุนทถ่ี กู ตอ้ งสมบรู ณ์ บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

64 เอกสารอ้างอิง กรมพฒั นธุรกจิ การคา้ . ประกาศกรมพฒั นาธรุ กิจการค้า เรื่อง รายการย่อท่ีต้องมใี นงบ การเงิน พ.ศ. 2554. (2554). กรงุ เทพฯ : กรมพฒั นาธรุ กจิ การคา้ กระทรวงพาณชิ ย์ ผกาพรรณ พรหมสาขา ณ สกลนคร. (2554). การบญั ชี 1. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 5. กรงุ เทพฯ : เสมาสาสน์ . วฒั นา ศวิ ะเกอ้ื , ดุษฎี สงวนชาต,ิ และนนั ทพร พทิ ยะ. (2556). การบญั ชีขนั้ ต้น. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 7. กรงุ เทพฯ : วี พรน้ิ ท(์ 1991). สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ.์ (2557). มาตรฐานการบญั ชีฉบบั ที่ 1 (ปรบั ปรงุ 2557) เรือ่ ง การนาเสนองบการเงิน [ออนไลน์]. เขา้ ถงึ ไดจ้ าก : http://www.fap.or.th/index.php?lay=show&ac=article&Id=539863468&Ntype=58 (30 พฤศจกิ ายน 2557) เสนยี ์ พวงยาณ.ี (2557). หลกั การบญั ชีขนั้ ต้น. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 5. กรงุ เทพฯ : ทรปิ เพล้ิ กรปุ๊ . อญั ชลี พพิ ฒั น์เสรญิ . (2554). การบญั ชีขนั้ ต้น. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. กรงุ เทพมหานคร : ธนาเพลส. Williams, J.R., and others. (2015). Financial accounting. 2thed. Singapore : McGraw-Hill. บทท่ี 2 งบการเงิน สุริสา จตั ชุ ยั

65 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า หวั ข้อเนื้อหาประจาบท 1. รายการคา้ 2. สมการบญั ชี 3. ผลกระทบของรายการคา้ ทม่ี ตี ่อสมการบญั ชี 4. หลกั การบนั ทกึ บญั ชี 5. กฎของการบนั ทกึ ดา้ นเดบติ และดา้ นเครดติ 6. การวเิ คราะหร์ ายการคา้ โดยใชห้ ลกั การบญั ชคี ู่ 7. บทสรปุ 8. แบบฝึกหดั วตั ถปุ ระสงค์ เชิงพฤติกรรม 1. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายความหมายของรายการคา้ ได้ 2. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายสมการบญั ชไี ด้ 3. ผเู้ รยี นสามารถวเิ คราะหผ์ ลกระทบของรายการคา้ ทม่ี ตี ่อสมการบญั ชไี ด้ 4. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายกฎของการบนั ทกึ บญั ชดี า้ นเดบติ และดา้ นเครดติ ได้ 5. ผเู้ รยี นสามารถวเิ คราะหร์ ายการคา้ โดยใชร้ ะบบบญั ชคี ไู่ ด้ วิธีการสอนและกิจกรรมการเรยี นการสอนประจาบท 1. การบรรยายเน้อื หา 2. ถามตอบในชนั้ เรยี น 3. ฝึกปฏบิ ตั กิ ารวเิ คราะหร์ ายการคา้ 4. ทาํ แบบฝึกหดั ทา้ ยบท 4. ส่ือการเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน เรอ่ื ง หลกั การบนั ทกึ บญั ชแี ละการวเิ คราะหร์ ายการคา้ 2. ชุดการสอน PowerPoint 3. แหล่งขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

66 4. แหล่งความรจู้ ากวารสารและหนงั สอื พมิ พต์ ่าง ๆ การวดั ผลและการประเมินผล 1. สงั เกตความสนใจขณะฟงั บรรยายและการตอบคาํ ถาม 2. สงั เกตจากการทาํ แบบฝึกหดั ในชนั้ เรยี น 3. สงั เกตจากพฤตกิ รรมความสนใจ และการรว่ มกจิ กรรมในชนั้ เรยี น 4. ประเมนิ ผลจากการทําแบบฝึกหดั ทา้ ยบท บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

67 บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า รายการท่เี กดิ ข้นึ ในธุรกิจแต่ละวนั ย่อมมรี ายการหรอื เหตุการณ์ต่าง ๆ เกิดข้นึ เป็น จํานวนมาก ไม่ว่าจะเป็นการซ้อื สนิ ค้าไว้เพ่อื ขาย การขายสนิ ค้าใหล้ ูกค้า การจดั ตกแต่งร้าน การตอ้ นรบั ลูกคา้ ซง่ึ รายการเหล่าน้ีบางรายการมตี วั เงนิ เขา้ มาเก่ยี วขอ้ ง และบางรายการกไ็ ม่ มตี วั เงนิ มาเกย่ี วขอ้ ง ในบทน้ีจะอธบิ ายถงึ รายการคา้ ทต่ี อ้ งนํามาบนั ทกึ บญั ชีและการวเิ คราะห์ รายการคา้ รวมไปถงึ การบนั ทกึ รายการคา้ เหล่านนั้ บญั ชี รายการค้า (Business transaction) มผี ใู้ หค้ วามหมายของรายการคา้ ไวห้ ลายความหมาย ดงั น้ี รายการคา้ หมายถงึ เหตุการณ์ทางเศรษฐกจิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั กจิ การทก่ี ่อใหเ้ กดิ การ แลกเปลย่ี น หรอื การโอนอนั สงิ่ ทม่ี มี ลู ค่าเป็นตวั เงนิ ระหวา่ งกจิ การกบั บคุ คลภายนอก (พชั ราณี อุดมวุฒกิ ําจร, 2555 : 17) รายการคา้ หมายถงึ เหตุการณ์ทางเศรษฐกจิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในกจิ การ อนั มผี ลทาํ ใหเ้ กดิ การ เปลย่ี นแปลงในสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของ (นติ ยา งามแดน, 2552 : 22) รายการคา้ คอื เหตุการณ์ทางเศรษฐกจิ ซง่ึ เป็นผลทาํ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงใน สนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของกจิ การ รายการคา้ อาจจะเป็นการรายการทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั บคุ คลภายนอก เชน่ การซอ้ื ขายสนิ คา้ การกยู้ มื เงนิ และการจ่ายค่าบรกิ าร หรอื อาจจะเป็น รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ภายในกจิ การ เช่น การเปลย่ี นแปลงอนั เกดิ จากการใชส้ นิ ทรพั ยถ์ าวร ใน ลกั ษณะของการคดิ ค่าเส่อื มราคา (อญั ชลี พพิ ฒั นเสรญิ , 2554 : 18) รายการคา้ คอื เหตุการณ์ทางเศรษฐกจิ ซง่ึ เป็นผลทาํ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงใน สนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของกจิ การ รวมถงึ รายการทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั บุคคลภายนอก (ผกาพรรณ พรหมสาขา ณ สกลนคร, 2554 : 2-1) รายการคา้ หมายถงึ รายการทก่ี จิ การจะนํามาบนั ทกึ บญั ชเี พ่อื เป็นขอ้ มูลในการจดั ทาํ งบการเงนิ ซง่ึ ในทางการบญั ชอี าจเรยี กว่า รายการทางการบญั ชี การพจิ ารณาว่ารายการใดทจ่ี ะ ถอื ว่าเป็นรายการทางการบญั ชไี ด้ จะประกอบดว้ ย 2 ลกั ษณะดว้ ยกนั คอื ตอ้ งเป็นรายการทว่ี ดั ค่าเป็นหน่วยเงนิ ตราได้ และตอ้ งสามารถนํามาบนั ทกึ ในบญั ชไี ด้ เหตุการณ์ทส่ี ามารถบนั ทกึ บญั ชไี ดต้ อ้ งเป็นเหตุการณ์ทเ่ี มอ่ื เกดิ ขน้ึ แลว้ ก่อใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงในสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และ ส่วนของเจา้ ของกจิ การ (วฒั นา ศวิ ะเกอ้ื , ดษุ ฏี สงวนชาต,ิ และนนั ทพร พทิ ยะ, 2556 : 34) บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สุริสา จตั ชุ ยั

68 จากความหมายขา้ งตน้ สามารถสรุปความหมายของรายการคา้ ไดว้ ่า “รายการคา้ หมายถงึ เหตุการณ์ทางเศรษฐกจิ ทก่ี ่อใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงในสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของ เจา้ ของกจิ การ อนั จะนํามาซง่ึ ขอ้ มลู ในการจดั ทาํ งบการเงนิ ซง่ึ รายการคา้ นนั้ จะตอ้ งเป็นรายการ ทส่ี ามารถวดั ค่าเป็นหน่วยเงนิ ตราได้ และเป็นรายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ภายในกจิ การเอง หรอื อาจจะ เป็นรายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ระหว่างกจิ การกบั บคุ คลภายนอก” ตวั อยา่ งของรายการคา้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ โดยทวั่ ไปมดี งั น้ี 1. การนําเงนิ สดหรอื สนิ ทรพั ยอ์ ยา่ งอ่นื มาลงทุนในกจิ การ 2. การถอนเงนิ ทุนไปจากกจิ การ 3. การซอ้ื สนิ ทรพั ยม์ าไวใ้ ชใ้ นกจิ การโดยเงนิ สด และเงนิ เชอ่ื 4. การซอ้ื สนิ คา้ มาไวข้ ายโดยเงนิ สดและเงนิ เช่อื 5. การรบั ชาํ ระหน้ีจากลกู หน้ี 6. การจา่ ยชําระหน้ี 7. การใหบ้ รกิ ารลกู คา้ ไดร้ บั เป็นเงนิ สด หรอื คา้ งชาํ ระ 8. การขายสนิ คา้ เป็นเงนิ สด หรอื เงนิ เช่อื 9. การจา่ ยค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ 10. การกยู้ มื เงนิ จากแหลง่ เงนิ ทนุ สมการบญั ชี (Accounting equation) สมการบญั ชี เป็นสมการท่ีแสดงความสัมพนั ธ์ ของรายการท่ีอยู่ในงบแสดงฐานะ การเงนิ ซ่งึ ประกอบไปด้วย สนิ ทรพั ย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ โดยสนิ ทรพั ย์จะแสดง ทางดา้ นซา้ ยมอื ของสมการ ส่วนหน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของจะแสดงทางดา้ นขวามอื ดงั น้ี สินทรพั ย์ (Assets) = หนี้สิน (Liabilities) + ส่วนของเจ้าของ (Owner’ s equities) บทท่ี 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

69 ผลกระทบของรายการค้าที่มีต่อสมการบญั ชี เมอ่ื มรี ายการคา้ เกดิ ขน้ึ ในกจิ การ แสดงว่าเกดิ การเปลย่ี นแปลงในสนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และ ส่วนของเจา้ ของกจิ การ แต่ไม่ว่าจะเกดิ การเปล่ยี นแปลงไปอย่างไร สมการบญั ชที งั้ สองข้าง จะตอ้ งเทา่ กนั เสมอ ในตวั อยา่ งท่ี 1 จะอธบิ ายใหเ้ หน็ ถงึ การเปลย่ี นแปลงทม่ี ผี ลต่อสมการบญั ชี โดยแบ่งเป็น การเปลย่ี นแปลงทม่ี ผี ลต่อ สนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ ดงั น้ี ตวั อย่างท่ี 3.1 นางใจใสเรม่ิ ตงั้ กจิ การเจา้ ของคนเดยี วเพ่อื ใหบ้ รกิ ารเสรมิ ความงามช่อื “ใจใส สวยด”ี เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 ต่อไปน้เี ป็นรายการคา้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในเดอื นมกราคม 25x1 รายการท่ี 1 นางใจใสนําเงนิ สดส่วนตวั มาลงทุนในกจิ การ จาํ นวน 100,000 บาท รายการน้ที าํ ใหก้ จิ การมสี นิ ทรพั ยเ์ พม่ิ ขน้ึ คอื เงนิ สดจาํ นวน 100,000 บาท และไมม่ ผี ล ต่อการเกดิ ขน้ึ ของหน้สี นิ เน่อื งจากไมม่ ภี าระผกู พนั ทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั บุคคลภายนอกกจิ การ ดงั นนั้ เมอ่ื สนิ ทรพั ยข์ องกจิ การเพม่ิ ขน้ึ 100,000 บาท จงึ ทําใหส้ ่วนของเจา้ ของ คอื ทุน เพมิ่ ขน้ึ จาํ นวน 100,000 บาท ดว้ ยเชน่ กนั ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด = + ทุน-นางใจใส รายการท่ี 1 +100,000 = +100,000 รายการที่ 2 ซอ้ื อุปกรณ์เสรมิ สวยเพ่อื ใชใ้ นการใหบ้ รกิ ารเสรมิ ความงาม โดยจ่ายเงนิ สดจาํ นวน 30,000 บาท รายการน้ีทําใหก้ จิ การมสี นิ ทรพั ยเ์ พม่ิ ขน้ึ คอื อุปกรณ์เสรมิ สวย จํานวน 30,000 บาท และในขณะเดยี วกนั ทําใหส้ นิ ทรพั ยล์ ดลง คอื เงนิ สด จาํ นวน 30,000 บาท ส่วนหน้ีสนิ และส่วน ของเจา้ ของรายการน้ไี มท่ าํ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงแต่อยา่ งใด บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สรุ ิสา จตั ชุ ยั

70 ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด +อปุ กรณ์ = + ทุน-นางใจใส ยอดยกมา +100,000 = +100,000 รายการท่ี 2 -30,000 +30,000 = ยอดคงเหลือ +70,000 +30,000 = +100,000 รายการท่ี 3 ซ้อื วสั ดุในการเสรมิ สวยโดยวนั น้ีกจิ การยงั ไม่ได้จ่ายเงนิ ให้รา้ นแชมพู จาํ นวน 15,000 บาท รายการน้ที ําใหก้ จิ การมสี นิ ทรพั ยเ์ พมิ่ ขน้ึ คอื วสั ดุในการเสรมิ สวย จาํ นวน 15,000 บาท และ กจิ การมหี น้สี นิ เพม่ิ ขน้ึ คอื มเี จา้ หน้ที ก่ี จิ การจะตอ้ งจา่ ยชําระในภายหลงั เป็นเงนิ จาํ นวน 15,000 บาท และรายการน้ไี มไ่ ดท้ ําใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงในส่วนของเจา้ ของแต่อยา่ ง ใด ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด +อปุ กรณ์ +วสั ดุ = เจ้าหนี้ + ทนุ -นางใจใส ยอดยกมา +70,000 +30,000 การค้า = +100,000 รายการท่ี 3 +15,000 = +15,000 ยอดคงเหลือ +70,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +100,000 บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สรุ ิสา จตั ชุ ยั

71 รายการท่ี 4 จา่ ยค่าเชา่ รา้ นเป็นเงนิ สด จาํ นวน 1,000 บาท รายการน้ที าํ ใหส้ นิ ทรพั ยล์ ดลงคอื เงนิ สดจาํ นวน 1,000 บาท และการจา่ ยค่าเช่าถอื เป็น คา่ ใชจ้ ่ายทาํ ใหส้ ่วนของเจา้ ของลดลงจาํ นวน 1,000 บาท รายการน้ไี มท่ าํ ใหเ้ กดิ การ เปลย่ี นแปลงในหน้สี นิ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด +อปุ กรณ์ +วสั ดุ = เจ้าหนี้ + ทนุ -นางใจใส การค้า ยอดยกมา +70,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +100,000 รายการท่ี 4 -1,000 = -1,000 ยอดคงเหลือ +69,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +99,000 รายการที่ 5 กจิ การใหบ้ รกิ ารเสรมิ สวยแก่ลกู คา้ โดยไดร้ บั เงนิ สดจาํ นวน 20,000 บาท รายการน้ที ําใหส้ นิ ทรพั ยเ์ พม่ิ ขน้ึ คอื เงนิ สดจาํ นวน 20,000 บาท และมรี ายไดเ้ กดิ ขน้ึ ซง่ึ รายไดท้ เ่ี กดิ ขน้ึ จะทาํ ใหส้ ่วนของเจา้ ของเพมิ่ ขน้ึ จาํ นวน 20,000 บาท รายการน้ีไมท่ าํ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงในหน้สี นิ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด +อปุ กรณ์ +วสั ดุ = เจ้าหนี้ + ทุน-นางใจใส การค้า ยอดยกมา +69,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +99,000 รายการท่ี 5 +20,000 = +20,000 ยอดคงเหลือ +89,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +119,000 บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สรุ ิสา จตั ชุ ยั

72 รายการท่ี 6 กจิ การไดน้ ําเงนิ สดไปชําระหน้เี จา้ หน้รี า้ นแชมพบู างสว่ นจาํ นวน 12,000 บาท รายการน้ที ําใหส้ นิ ทรพั ยล์ ดลง คอื เงนิ สดจาํ นวน 12,000 บาท และหน้สี นิ ลดลงคอื เจา้ หน้กี ารคา้ จาํ นวน 12,000 บาท ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ เงินสด +อปุ กรณ์ +วสั ดุ + ทุน-นางใจใส = เจ้าหนี้ การค้า +119,000 ยอดยกมา +89,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +119,000 รายการท่ี 6 ยอดคงเหลือ -12,000 = -12,000 +77,000 +30,000 +15,000 = +3,000 รายการท่ี 7 กจิ การไดใ้ หบ้ รกิ ารเสรมิ สวยแก่ลกู คา้ เสรจ็ เรยี บรอ้ ยแลว้ แต่ลกู คา้ ยงั ไมไ่ ดช้ าํ ระ เงนิ ใหใ้ นวนั น้ี จาํ นวน 8,000 บาท ซง่ึ ลกู คา้ จะนําเงนิ มาชาํ ระใหก้ จิ การภายใน 30 วนั รายการน้กี จิ การไดใ้ หบ้ รกิ ารแก่ลกู คา้ เสรจ็ สน้ิ แลว้ แสดงว่ากจิ การมรี ายไดจ้ ากการ ใหบ้ รกิ ารเกดิ ขน้ึ รายการน้ีจงึ ทาํ ใหส้ ว่ นของเจา้ ของเพม่ิ ขน้ึ จาํ นวน 8,000 บาท เชน่ เดยี วกนั กบั รายการท่ี 5 ขณะเดยี วกนั กจิ การยงั ไมไ่ ดร้ บั เงนิ สดจากลูกคา้ จงึ ทาํ ใหก้ จิ การมสี นิ ทรพั ยเ์ พม่ิ ขน้ึ คอื ลกู หน้ีการคา้ จาํ นวน 8,000 บาท ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี ยอดยกมา เงินสด สินทรพั ย์ +วสั ดุ = หนี้สิน + ส่วนของ รายการท่ี 7 +77,000 +15,000 เจ้าของ ยอดคงเหลือ +77,000 +ลกู หนี้ +อปุ กรณ์ +15,000 = เจ้าหนี้ การค้า การค้า + ทนุ -นางใจ ใส +30,000 = +3,000 +119,000 +8,000 = +8,000 +30,000 = +3,000 +8,000 +127,000 บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

73 รายการท่ี 8 นางใจใสเจา้ ของกจิ การนําเงนิ สดของกจิ การไปใชส้ ่วนตวั จาํ นวน 2,000 บาท รายการน้ที าํ ใหส้ นิ ทรพั ยข์ องกจิ การลดลง คอื เงนิ สดจาํ นวน 2,000 บาท และไม่มผี ล ต่อหน้สี นิ ของกจิ การ แต่การทเ่ี จา้ ของนําเงนิ สดของกจิ การไปใชส้ ่วนตวั จะส่งผลใหท้ นุ หรอื สว่ น ของเจา้ ของของกจิ การลดลงจาํ นวน 2,000 บาท ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของ เจ้าของ เงินสด +ลกู หนี้ +อปุ กรณ์ +วสั ดุ = เจ้าหนี้ + ทนุ -นางใจ การค้า การค้า ใส ยอดยกมา +77,000 +8,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +127,000 รายการท่ี 8 -2,000 = -2,000 ยอดคงเหลือ +75,000 +8,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +125,000 รายการที่ 9 กจิ การไดร้ บั เงนิ สดจากลกู คา้ ทค่ี า้ งชําระค่าบรกิ ารในรายการท่ี 7 จาํ นวน 5,000 บาท รายการน้ที ําใหส้ นิ ทรพั ยข์ องกจิ การเพม่ิ ขน้ึ คอื เงนิ สดจาํ นวน 5,000 บาท และ สนิ ทรพั ยข์ องกจิ การลดลงคอื ลกู หน้ีการคา้ จาํ นวน 5,000 บาท รายการน้ไี มส่ ่งผลกระทบต่อ รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร เพราะรายไดท้ งั้ หมดถอื วา่ เกดิ ขน้ึ แลว้ ในวนั ทก่ี จิ การใหบ้ รกิ ารเสรจ็ คอื ในรายการท่ี 7 ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี บทท่ี 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สรุ ิสา จตั ชุ ยั

74 สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของ เจ้าของ เงินสด +ลกู หนี้ +อปุ กรณ์ +วสั ดุ = เจ้าหนี้ + ทุน-นางใจ การค้า การค้า ใส ยอดยกมา +75,000 +8,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +125,000 รายการท่ี 9 +5,000 -5,000 = ยอดคงเหลือ +80,000 +3,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +125,000 รายการท่ี 10 กจิ การจ่ายค่าสาธารณูปโภคเป็นเงนิ สด จาํ นวน 2,000 บาท รายการน้ที ําใหส้ นิ ทรพั ยล์ ดลง คอื เงนิ สด จาํ นวน 2,000 บาท และการจา่ ยคา่ สาธารณูปโภคถอื เป็นค่าใชจ้ า่ ยทาํ ใหส้ ว่ นของเจา้ ของลดลดจาํ นวน 2,000 บาท รายการน้ไี มท่ าํ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงในหน้สี นิ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ แสดงในรปู ของสมการบญั ชี ไดด้ งั น้ี สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของ เจ้าของ เงินสด +ลกู หนี้ +อปุ กรณ์ +วสั ดุ = เจ้าหนี้ + ทนุ -นางใจ การค้า การค้า ใส ยอดยกมา +80,000 +3,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +125,000 รายการท่ี 10 -2,000 -5,000 = -2,000 ยอดคงเหลือ +78,000 +3,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +123,000 บทท่ี 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สุริสา จตั ชุ ยั

75 จากรายการคา้ ทงั้ 10 รายการ เมอ่ื มกี ารวเิ คราะหร์ ายการคา้ แลว้ พบวา่ รายการคา้ แต่ ละรายการจะสง่ ผลกระทบต่อ สนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของ แต่ไมว่ า่ รายการจะ เปลย่ี นแปลงไปอยา่ งไร สมการบญั ชกี ย็ งั คงแสดง สนิ ทรพั ยเ์ ท่ากบั หน้สี นิ บวกส่วนของเจา้ ของ จากการวเิ คราะหร์ ายการทงั้ หมดจากรายการท่ี 1 ถงึ รายการท่ี 10 สามารถนํามา วเิ คราะหร์ วมกนั แสดงเป็นตารางสรุปไดด้ งั น้ี หน่วย : บาท รายการ สินทรพั ย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจา้ ของ ท่ี เงินสด ลกู หนี้ อปุ กรณ์ วสั ดุ = เจา้ หนี้ ทนุ -ใจใส การค้า การค้า 1 +100,000 = +100,000 ทุน-ใจใส คงเหลือ +100,000 = +100,000 2 -30,000 +30,000 = ซ้อื อุปกรณ์เสรมิ สวย คงเหลอื +70,000 +30,000 = +100,000 3 +15,000 = +15,000 ซ้อื วสั ดุเสรมิ สวย คงเหลอื +70,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +100,000 4 -1,000 = -1,000 คา่ เช่า คงเหลือ +69,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +99,000 5 +20,000 = +20,000 รายไดค้ ่าบรกิ าร คงเหลือ +89,000 +30,000 +15,000 = +15,000 +119,000 6 -12,000 = -12,000 จ่ายชาํ ระหน้ี คงเหลอื +77,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +119,000 7 +8,000 = +8,000 รายไดค้ ่าบรกิ าร คงเหลอื +77,000 +8,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +127,000 8 -2,000 = -2,000 ถอนใชส้ ว่ นตวั คงเหลอื +75,000 +8,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +125,000 9 +5,000 -5,000 = รบั ชาํ ระหน้ี คงเหลือ +80,000 +3,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +125,000 10 -2,000 = -2,000 คา่ สาธารณูปโภค คงเหลอื +78,000 +3,000 +30,000 +15,000 = +3,000 +123,000 บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการคา้ สรุ ิสา จตั ชุ ยั

76 จากการวเิ คราะหร์ ายการขา้ งตน้ สามารถจดั ทาํ งบการเงนิ ไดด้ งั น้ี 1. งบกําไรขาดทุน เป็นรายงานทแ่ี สดงผลการดาํ เนินงานของกจิ การสําหรบั งวดเวลาใด เวลาหน่งึ โดยแสดงใหเ้ หน็ ถงึ รายได้ คา่ ใชจ้ า่ ย และกําไรขาดทุนของกจิ การว่าเป็นจาํ นวน เทา่ ใด การแสดงรายการในงบกําไรขาดทุนของ “รา้ นใจใสสวยด”ี ประจาํ เดอื นมกราคม แสดง ไดด้ งั น้ี ร้านใจใสสวยดี งบกาไรขาดทุน สาหรบั ระยะเวลา 1 เดือน สิ้นสดุ วนั ที่ 31 มกราคม 25x1 หน่วย : บาท รายได้ : รายไดจ้ ากการบรกิ ารเสรมิ ความงาม 28,000 รวมรายได้ 28,000 คา่ ใชจ้ ่าย : ค่าเชา่ 1,000 คา่ สาธารณูปโภค 2,000 รวมคา่ ใชจ้ ่าย 3,000 กาํ ไรสุทธิ 25,000 2. งบแสดงการเปลย่ี นแปลงส่วนของเจา้ ของ เป็นรายงานทแ่ี สดงถงึ การเปลย่ี นแปลงใน สว่ นของเจา้ ของของกจิ การ โดยแสดงการเปลย่ี นแปลงจากวนั ตน้ งวดไปหาวนั ปลายงวด งบ แสดงการเปลย่ี นแปลงส่วนของเจา้ ของ ของรา้ นใจใสสวยดี แสดงไดด้ งั น้ี รา้ นใจใสสวยดี งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของเจ้าของ สาหรบั ระยะเวลา 1 เดือน สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 มกราคม 25x1 หน่วย : บาท ทุน-ใจใส รวม ยอดคงเหลอื ณ วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 100,000 100,000 บวก กําไรสทุ ธปิ ระจาํ งวด 25,000 25,000 หกั ถอนใชส้ ว่ นตวั (2,000) (2,000) ยอดคงเหลอื ณ วนั ท่ี 31 มกราคม 25x1 123,000 123,000 บทท่ี 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สรุ ิสา จตั ชุ ยั

77 3. งบแสดงฐานะการเงนิ เป็นรายงานทแ่ี สดงฐานะการเงนิ ของกจิ การ ณ วนั ใดวนั หน่งึ วา่ กจิ การมี สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และส่วนของเจา้ ของเป็นจาํ นวนเทา่ ใด งบแสดงฐานะการเงนิ ของรา้ นใจใสสวยดี แสดงไดด้ งั น้ี รา้ นใจใสสวยดี งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี 31 มกราคม 25x1 หน่วย : บาท สินทรพั ยห์ มุนเวียน สินทรพั ย์ เงนิ สด 78,000 ลกู หน้กี ารคา้ 3,000 วสั ดเุ สรมิ สวย 15,000 รวมสนิ ทรพั ยห์ มุนเวยี น 96,000 สินทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวียน ทด่ี นิ อาคารและอุปกรณ์ อุปกรณ์เสรมิ สวย 30,000 รวมสนิ ทรพั ยห์ มุนเวยี น 30,000 รวมสนิ ทรพั ย์ 126,000 หนี้สินหมนุ เวียน หนี้สินและส่วนของเจ้าของ เจา้ หน้กี ารคา้ 3,000 ส่วนของเจ้าของ ทนุ -ใจใส 123,000 รวมหน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ 126,000 บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สุริสา จตั ชุ ยั

78 หลกั การบนั ทึกบญั ชี หลกั การบนั ทกึ บญั ชี หมายถงึ วธิ ปี ฏบิ ตั ทิ ใ่ี ชใ้ นการบนั ทกึ รายการคา้ หรอื รายการทาง บญั ชที เ่ี กดิ ขน้ึ ในกจิ การ ซง่ึ หลกั การทเ่ี ป็นทย่ี อมรบั กนั โดยทวั่ ไปคอื “หลกั การบญั ชคี ่”ู (Double- entry accounting) ซง่ึ หลกั สาํ คญั ของหลกั บญั ชคี มู่ าจากสมการบญั ชี คอื สนิ ทรพั ยเ์ ท่ากบั หน้สี นิ บวกส่วนของเจา้ ของ เมอ่ื มกี ารวเิ คราะหร์ ายการคา้ ใดกต็ าม สมการบญั ชจี ะตอ้ งเท่ากนั เสมอ โดยในทางปฏบิ ตั จิ ะใชเ้ ครอ่ื งมอื ทเ่ี รยี กว่า “บญั ชี (Account)” ซง่ึ แสดงในรปู ตวั ที (T-account) เพอ่ื บนั ทกึ การเพม่ิ ขน้ึ หรอื ลดลงของ สนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และสว่ นของเจา้ ของ (Williams, et al., 2015 : 91) ตวั อยา่ งของบญั ชรี ปู ตวั ทแี สดงไดด้ งั น้ี ช่ือบญั ชี ด้านเดบิต ด้านเครดิต Debit Credit (Dr.) (Cr.) ดา้ นซา้ ยของบญั ชเี รยี กวา่ “ดา้ นเดบติ (Debit)” สามารถเขยี นตวั ยอ่ ว่า “Dr.” ดา้ นขวา ของบญั ชเี รยี กว่า “ดา้ นเครดติ (Credit)” สามารถเขยี นตวั ยอ่ วา่ “Cr.” นกั บญั ชใี ชด้ า้ นหน่งึ ใน การบนั ทกึ การเพมิ่ ขน้ึ และใชอ้ กี ดา้ นหน่งึ สาํ หรบั การบนั ทกึ การลดลง ส่วนการบนั ทกึ ว่ารายการ ใดจะบนั ทกึ เพมิ่ ขน้ึ หรอื ลดลงดา้ นใด ขน้ึ อยกู่ บั ว่ารายการนัน้ อยดู่ า้ นใดของสมการบญั ชี กฎของการบนั ทึกด้านเดบิตและด้านเครดิต จากการวเิ คราะหร์ ายการคา้ จะทาํ ใหเ้ ราทราบว่ารายการนนั้ มผี ลกระทบต่อสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ เพมิ่ ขน้ึ หรอื ลดลงอยา่ งไร แลว้ จงึ บนั ทกึ บญั ชตี ามกฎการบนั ทกึ บญั ชดี า้ นเดบติ และดา้ นเครดติ ดงั น้ี 1. สินทรพั ย์ สนิ ทรพั ยใ์ ดทเ่ี พม่ิ ขน้ึ ใหบ้ นั ทกึ ไวด้ า้ นเดบติ หรอื ดา้ นซา้ ยมอื ของบญั ชี แต่ถา้ สนิ ทรพั ยใ์ ดทล่ี ดลงใหบ้ นั ทกึ ไวด้ า้ นเครดติ หรอื ดา้ นขวามอื ของบญั ชี บญั ชีสินทรพั ย์ เดบิต (Dr.) เครดิต (Cr.) เพ่ิมขึ้น (+) ลดลง (-) บทที่ 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สุริสา จตั ชุ ยั

79 2. หนี้สิน หน้สี นิ ใดทเ่ี พมิ่ ขน้ึ ใหบ้ นั ทกึ ไวด้ า้ นเครดติ หรอื ดา้ นขวามอื ของบญั ชี แต่ถา้ หน้ีสนิ ใด ทล่ี ดลงใหบ้ นั ทกึ ไวด้ า้ นเดบติ หรอื ดา้ นซา้ ยมอื ของบญั ชี บญั ชีหนี้สิน เดบิต (Dr.) เครดิต (Cr.) เพ่ิมขึน้ (+) ลดลง (-) 3. ส่วนของเจ้าของ ส่วนของเจา้ ของใดทเ่ี พม่ิ ขน้ึ ใหบ้ นั ทกึ ไวด้ า้ นเครดติ หรอื ดา้ นขวามอื ของบญั ชี แต่ถา้ สว่ นของเจา้ ของใดทล่ี ดลงใหบ้ นั ทกึ ไวด้ า้ นเดบติ หรอื ดา้ นซา้ ยมอื ของบญั ชี บญั ชีส่วนของเจ้าของ เดบิต (Dr.) เครดิต (Cr.) เพ่ิมขึน้ (+) ลดลง (-) 4. รายได้ รายไดท้ าํ ใหส้ ่วนของเจา้ ของเพมิ่ ขน้ึ ดงั นนั้ รายการใดทท่ี าํ ใหร้ ายไดเ้ พม่ิ ขน้ึ ให้ บนั ทกึ ไวด้ า้ นเครดติ หรอื ดา้ นขวามอื ของบญั ชี ส่วนรายการทท่ี าํ ใหร้ ายไดล้ ดลงใหบ้ นั ทกึ ไวด้ า้ น เดบติ หรอื ดา้ นซา้ ยมอื ของบญั ชี บญั ชีรายได้ เดบิต (Dr.) เครดิต (Cr.) เพิ่มขึน้ (+) ลดลง (-) บทท่ี 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการค้า สุริสา จตั ชุ ยั

80 5. ค่าใช้จ่าย ค่าใชจ้ า่ ยทาํ ใหส้ ่วนของเจา้ ของลดลง ดงั นนั้ รายการใดทท่ี าํ ใหค้ า่ ใชจ้ า่ ยเพม่ิ ขน้ึ ให้ บนั ทกึ ไวด้ า้ นเดบติ หรอื ดา้ นซา้ ยมอื ของบญั ชี สว่ นรายการทท่ี าํ ใหค้ ่าใชจ้ า่ ยลดลงใหบ้ นั ทกึ ไว้ ดา้ นเครดติ หรอื ดา้ นขวามอื ของบญั ชี บญั ชีค่าใช้จ่าย เดบิต (Dr.) เครดิต (Cr.) เพ่ิมขึ้น (+) ลดลง (-) การวิเคราะหร์ ายการค้าโดยใช้หลกั การบญั ชีคู่ เมอ่ื มรี ายการคา้ เกดิ ขน้ึ ในกจิ การ จะตอ้ งทาํ การวเิ คราะหร์ ายการคา้ เหล่านนั้ ก่อนวา่ รายการคา้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ มผี ลกระทบต่อสนิ ทรพั ยเ์ พมิ่ ขน้ึ หรอื ลดลง หน้สี นิ เพม่ิ ขน้ึ หรอื ลดลง และส่วน ของเจา้ ของเพม่ิ ขน้ึ หรอื ลดลง แลว้ นําไปบนั ทกึ บญั ชตี ามกฎการบนั ทกึ บญั ชดี า้ นเดบติ และดา้ น เครดติ ดงั แสดงไดต้ ามตวั อยา่ งท่ี 3.2 ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 3.2 ใชข้ อ้ มลู รายการคา้ ของรา้ นใจใสสวยดี ทงั้ 10 รายการ จากตวั อยา่ งท่ี 3.1 รายการท่ี 1 นางใจใสนําเงนิ สดส่วนตวั มาลงทนุ ในกจิ การ จาํ นวน 100,000 บาท การวิเคราะห์ กฎของการบนั ทึกบญั ชี สนิ ทรพั ยเ์ พมิ่ ขน้ึ คอื เงนิ สด สนิ ทรพั ยเ์ พมิ่ ขน้ึ บนั ทกึ ดา้ นเดบติ สว่ นของเจา้ ของเพมิ่ ขน้ึ คอื ทุน ส่วนของเจา้ ของเพมิ่ ขน้ึ บนั ทกึ ดา้ นเครดติ เดบิต (Dr.) บญั ชีเงินสด เครดิต (Cr.) +100,000 (1) บญั ชีทนุ เครดิต (Cr.) เดบิต (Dr.) +100,000 (1) บทท่ี 3 หลกั การบนั ทึกบญั ชีและการวิเคราะหร์ ายการคา้ สุริสา จตั ชุ ยั