หนังสือคำแปลมหาปรินิพพานสูตร

ไปถงึ ใจของฅถาคฅควยใจของคนแล้วรวู้ า่ *พระผู้มพี ระ- ภาคเจ่ามศี ลี อย่างน, คํงน์ ํ้บำง ว่า ‘พระผมู้ ีพระภาคเจท มีธรรมอย่างน มีบญญาอยา่ งน มธี รรมเบ็1นเครอื่ งสำเรจ็ อิรยิ าบถอยอู่ ยา่ งน, คํงนป้ํ าง วา่ ‘.พระผู้มีพระภาณจำ เบ่็นผหู้ ลุดพไนเลวจากกิเลสอยา่ งน! ’ คงนบาง หรอื ?” ส์า. “ คณุ ธรรมของพระผูม้ พี ระภาคเจไนง้นํ ้ํน ข่าพระบาทมไิ ค้แล่นเขาไปถึงใจของพระผมู้ พี ระภาคเจไ ควยใจของคนแลวรอู้ ย่างน้ํนเลย พระเจไขไ ” ภ. “ ดูก่อนสารบี ุฅร กพ็ ระอรหนคสมมา- สมพทุ ธเจาทงหลายน เบนผูม้ เี จโคปรยิ ญาณ แค่เธอมิไค้ มเี จโคปรยิ ญาณ (ญาณทแี่ ลน่ เฃไไปถงึ ซงึ่ ใจ) ท่ีพระ- อรหนคสมมาสมพทุ ธเจำทีง่ หลาย ที่งที่ล่วงไปแล้ว ทง่ี ฑยี งมิไค้มา ทง่ี ทบ่ี งเกดิ ขนแล้วเฉพาะหนาเลย สารืบฅร เ3(เอญาณเซ่นนนมิไคม้ แี กเ่ ธอ แค่เพราะเหคุไร เธอจึง ไค้กล่าวอาสภิวาจาท่ปี ระเสริJ u เธอจึงไค้บนลอื สีหนาท ทีถกู จบเนอความท่ีเดน่ ชดไคเ้ องนวา่ ‘ ขา่ แด่พระผู้มี พระภาคเจไผูท้ รงเจรญิ ข่าพระบาทเล่อื มใสแลว้ อย่างน ในพระผ้มู ีพระภาคเจำ เพราะสมณะ หรอื พราหมณผ์ ู้อนื่

ทีมอภญิ ญาในลมํ โพธญิ าณน ที่ยวคยงกวา่ พระผู้มพี ระ- ภาคเจไ ไม่เคยไคม้ ขี ็นแลวในอดตี กาล จํกไม่มีขนใน อนาคตกาล และในบจจบุ ไ4นีก็มไิ ค้มอี ย’ู่ ด งิ น เล า่ ?” สา. “ ขำแตพ่ ระผ้มู ีพระภาคเจไผ้ทู รงเจรญิ ขำพระบาทมิไคม้ ีเจโฅปริยญาณ ทพ่ี ระอรหนฅสมมา- สมพิ ทุ ธเจไทงหลาย ทงี่ ท่ลี ่วง’ใปแห่ว ทีง่ ทย่ี ง้ มไิ คม้ า ท้งํ ที่บงเกิคขนแลวเฉพาะหนา่ เลย แต่วา่ ขำพระบาทรู้จก การสง่ ใจไปในธรรม (ทค่ี นไคร้ ู้) แลวถอื เอาโดยนํย ขำแตพ่ ระผมู้ พี ระภาคเจาผทู้ รงเจรญิ ราชนครท่ตี !งอยู่ ปลายเฃฅแคน ทมี่ ีเชิงกำแพงมนี คง ท่ีมกี ำแพงและ เสาระเนยี ดแขง็ แรง ท่ีมีประฅูเคยี ว ทหารท,ี เผาประตู แหง่ นกรนน กเ็ บ1็ นคนฉลาด มคี วามสามารถ มบี ญญา ย่อมหไมคนท่ฅี นมไิ ค้รูจ้ ก่ ไม่ให้เขไไปในนกรนนํ้ แต่ ปลอ่ ยกน่ทฅี่ นรจู้ ไาใหเ้ ขไไป.ในนครนน เขาเดนิ ฅรวจ คราตามเสนทางขไงกำแพงที่โอบไปโดยรอบแห่งนครนน ไม่ไคเ้ หน็ กำแพงมีรอยรไว หรอื มีช่อง■ ทะลเุ ลย แมท้ ่ีสุด จนชอ่ งเพียงเบ่น็ ท่ีลอดเขา — ออกแห่งแมว ก็มไิ ค้เห็น เขาพงึ มคี วามมีน,ใจดง์นวา่ ‘สฅวช์ นิดทใ่ี หญ่ ไม่ว่าจะ

cnb เบนช'แคใ่ ร ทุ ทเ่ี ขาไปสูน่ กรน หรอื ท่ีออกจากนกรน ลวิ นกองเข,า ลิองออกทางประฅูน้เํ ท่านน ’ แมฉ้ ํนใค ขำแคพ่ ระผมู้ ีพระภาคเจา่ ผ้ทู รงเจริญ ขำพระบาทกฉ็ *นนน เหมือนกนเทียว รู้จกิ การสง่ ใจไปในธรรม (ทฅี่ นไคร้ )ู้ แลวถือเอาโดยนยวา่ ‘ พระผ้มู พื ระภาคเจาิ ผพู้ ระอรหินก­ ลมมาส*มพทธเจิาทงหลาย ท่ีไคบ้ *งเกิคฃํน้ แลวิ ในอคคี กาล นน ทงหมด ทรงละนวิ รณ์ท1ง ๕ ทยี่ *งใจให้เศรำหมอง ทก่ี ระทำบญญาใหท้ ุรพล แลวิ ทรงฅ้งํ จิฅไว้ลวิ ยคีทีสดิ- บฏJ านทง ๔ ทรงย*งโพชฌงค์ ๙ ให้บ่งเกดิ ขนมาคามท,ี เบนอย่างไร แลิวไคฅ้ ร*สรูซ้ ึ่งพระอนุฅรลิมมาส*มโพธิญาณ แม้พระผู้มพี ระภาคเจาิ ผูพ้ ระอรหนฅส*ม้มาสมพทุ ธเจิา ทงหลาย ทจี่ *กบ*งเกดิ มีขนมาในอนาคฅกาลน1น ท1งหมด ก็จิกละนวิ รณ์ท1ง ๕ ทีย่ *งจิฅใหเ้ กรำหมอง ท่ที ำบญญาให้ ทุรพลแสว่ จกิ ทิ รงฅะงจฅิ ไว้ลิวยดที ี่สดิบฏ^านทง่ี ๔ จกิ ย*ง โพชฌงก์ ๗ ให้บ่งเกดิ ขน ดามท่เี บ,็ นอย่าง'ใรแลิว จกิ ฅรสร้พู ระอนุดรสมมาสมโพธิญาณ ขำแคพ่ ระผูม้ ืพระ- ภากผ้ทรงเจรญิ แมพ้ ระผม้ ีพระภาคเจ่าผู้'พระอรหนิ ด-

'' ๓«i สมมาสมํ พุทธเจไในบํดน้ํ กท็ รงละนิวรณฑ์ ง ๕ ที่ยํงจฅ ให้เศฑ้หมอง ทีก่ ระทำบญญาให้ทุรพล แลวทรงฅ้งํ จติ ไวส้ ้วยิ คที ่ีสติบฏJ านทงี่ ๔ ทรงยง้ โพชฌงค์ ๗ ให้บงเกิด ขนมาตามทเี่ บ็่นแส้วอิ ยา่ งไร แลวทรงไค้ตรสรูพ้ ระ- อนุฅรล่มมาส้มโพธญิ าณ ” ไค้ยินว่า พระผ้มู ีพระภาคเจา เม่อื ประทบอยู่ ในวดอมพวนของปาวารณิ ศรษ3 ใกลเ้ มืองนาฬนทา แมใ้ นตอนน1น กท็ รงกระทำธรรมืกถาส่วนมากแกภ่ ิกษุ ท่ีงหลายอยา่ งนวา่ “ ศีล มีเจตนารมณ์ มอี าการแม้ อยา่ งน สมาธิ มเี จตนารมณ์ มอี าการแม้อย่างนํ้ บญญา มเี จตนารมณ์ มีอาการแมอ้ ยา่ งน สมาธทิ ่มี ีศลี เบนJ าน เบนท่?ี าง เบนที่เบนไป ยอ่ มเบ่น็ ธรรมมีผลใหญ่ มี อานสิ งสใ์ หญ่ บญญาทมี่ ีสมาธเิ บ่็น;ฐานเบน่็ ที่ฅง เบนท่ี เบนไ,ป ย่อมเบ็น่ ธรรมมีผลใหญ่ มีอานงิ สใ์ หญ่ จิฅที่ ถกู บญญาบม่ ใหค้ ีถึงขนาดแสว้ ย่อมหลุดพนโดยชอบ อย่างแท้จรงิ จากอาสวะฑง้สํ ามน คือ จากกามาสวะ1 จากภวาสวะ จากอวชิ ชาสวะ --------------------------------------------- ----

๓e i เสดจไปประทบในหมบู่ านปาฏลิ พระผู้มพี ระภาคเจไประทบอย่ใู นเมอื งนาฬนทา ดามพระอ''ธยาศยแลว ในคระงนนไฅฅ้ รสสงํ พระอานนทะ ผมู้ ีอายวุ ่า “ คกู ่อ.นอานนทะ เรามาไปก่นเถิด เราจกเขา ไปยไภูมภิ าคซ่งึ เบนทีฅ่ ํ้งอยูแ่ ห่งหมบู่ านปาฏลิ ” พระ- อานนทะ ผ้มู อี ายรุ บสนองพระดำรสส่ง,ว่า “ พรอมท่ี'จะ ดามเสดจ็ แลว ” ในคร้ํงน้ํน พระผมู้ พี ระภาคเจาพรอม ควยภกิ ษุหมใู่ หญ่ ไค้เสด็จเขไไบย่ ไภูมภิ าคอนเบ็่นทดี่ 1ง อยแู่ หง่ หมู่บานปาฏลิ ชาวปาฏลิฅวายเรอื นแรม อุบา สก อุบา สิ กาใน หมู่ บาน ปาฏ ลิไค้ สค’บ วา่ “ พระผมู้ ีพระภาคเจไไคเ้ สดจ็ เขไมาท่ีหมู่บานปาฏลิแลว ” คา่ งไคเ้ ขไไปยิงภูมภิ าค ท่ีพระผู้มี พระภาค เจไ ประทบ อยู่ กรนเขาไปถงึ ถวายอภวิ าทพระผูม้ พี ระภาคเจไแส่ว ไค้ นงเผา ณ สว่ นสุดคานหนีง แสว่ ไค้กราบทูลถวายเรือน แรมว่า ขาแค่พระผมู้ พี ระภาคเจไผู้ทรงเจริญ ขอพระผ-ู้ มพระภาคเจาโปรครบเรอื นแรมของขไพระบาททาหลาย”

พระผมู้ ีพระภาคเจไทรงร”บเรือนแรมทช่ี าวปาฏลถิ วายน1น ควยอาการนึ่ง อุบาสกอุบาสิกาทงนน ทราบว่าพระผมู้ พี ระภาค เจไทรงรบเรือนแรมนนแลว ในฅอนท่ยี ”งประทบนงนึง่ อยูน่ 1น ตา่ งไคล้ กุ ขน้ํ จากที่น”ง ถวายอภวิ าท กระทำ ปท”กษณิ พระผู้มีพระภาคเจไแลํว ไค้เฃไไปย”งภมู ภิ าคท,ี เรือนแรมคงอยู่ ครนเขไไปถึงแลว ต่างไคช้ ่วยกนปลู าค เรือนแรม ใหเ้ บนสถานทีถ่ กู ปลู าคควยเครอื่ งลาคในทท่ี ี่ ควรจะปูลาคทุกแห่ง จ”ดฅํง้ อาสนะ ฅ้งํ คนโทนึา่ ยกขน ฅงํ้ ไวซ้ ่ึงฅะเกยี งนาม”น แล1วไค้กลบมาย”งสถาน ที่พระผู้ มีพระภาคเจไประทบอยู่ และได้กราบทลู ถงึ การจ”คสถานท่ี ท่ีเสร็จแลว็ นนํ้ ว่า “ ขไแต่พระผ้มู พี ระภาคเจไผูท้ รงเจรญิ เรอื นแรมไคถ้ ูกปลู า-คแลวควยเคร่อื งลาค ในสถาน ท่คี วร ปูลาคทกุ แห่ง อาสนะ กีไค้ถกู จค่ ฅง้ํ ไวแ้ ลว คนโทนา ก็ถูกคงไว้แลว คะเกยี งนามน กถ็ กู ยกฃนฅํง้ ไวแ้ ลว ขไ แต่พระผู้มพี ระภาคเจไผูท้ รงเจรญิ บ”คน เบนเวลาแห่ง การอะไร พระผม้ ีพระภาคเจไยอ่ มทรงทราบเอง ”

:' \" ■ Vf • ๔๐ ในฅอนนน ยงํ เบ1็ นเวลาเช่า พระผมู้ ีพระภาค- เจไทรงนุ่งเรียบรไ)ยแลว ไค้ทรงถือบา?ารและจวี ร เสคีจ เช่าไปยงิ ภูมภิ าคท่เี รอื นแรมฅํง้ อยพู่ รไ)มกบหมูภ่ กิ ษุ กรน เช่าไปถงึ แลว ทรงเชค็ พระบาทแลว่ ไคเ้ สดจ็ เขไไปสู่ เรือนแรม ประทบนงพงิ เสากลาง หนพระพกฅรไ์ ปทาง ทศิ ฅะว*นออก แมห้ มูภ่ กิ ษุ เชค็ เทา่ แลว่ กเ็ ชา่ ไปย*ง เรือนแรม นํงพงิ ฝาทางทิศคะวนฅก หนหนไไปทางทศิ ฅะว“นออก กระทำพระผมู้ ีพระภาคเจไพระองคเ์ คยี วไว้ ทางเบองหนำ แม้อุบาสกอบุ าสกิ าชาวหม่บู า่ นปาฏลิ เช็ด เทา่ แล่ว คา่ งก็เช่าไปยงิ เรือนแรม นงพงิ ฝาทางทิศ คะวนออก หนหนำไปทางทศิ คะว*นคก กระทำพระผู้มี พระภาคเช่า,ไว ้ทางเบองหนำ ฝล็ วมิ ่ตมีโทษ ๔ อยา่ ง ในคอนที่ประท่บนํงอยู่ในเรอื นแรมนน พระผมู้ -ี พระภาคเจไไค้ฅริสบอกชนชาวหมู่บไนปาฏลิท่งี หลายว่า ด ูก อ่ น พ ่อ -แม ่เจไเรอื นท่งหลาย คนทุศลี ทีช่ อื่ วา่ ผู้มี ศลี วบิ ฅํ แลว ยอ่ มคไ}งประสบโทษ ๕ อย่างน โทษ ๕ อยา่ งเบ1็ นไฉน ? โทษ ๕ อย่างเบนฉะนํ คอื

๔® คกู ่อนพอ่ -แมเ่ จำเรอื นทงหลาย คนทุศลี ที่ ชื่อวา่ ผู้มีศีลวบิ ฅแล่ว ย่อมเขไถงึ ความเสอื่ มแหง่ โภคะ ท่ีใหญ่ ท่ีมกี วามประมาทเบนเหตุ คนทศุ ีล ทีช่ อ่ื ว่า ผมู้ ีศีลวิบ้ฅแล่ว ย่อมประสบโทษน ทเี่ บ่น็ ฃ่อที่ ๑ คูก่&นพอ่ — แม่เจาเรือนทงหลาย โทษอย่างอ่ืน ทพ่ึ ระฅถากฅควรกล่าวยิงมีอยู่อีก กิฅฅศิ พท์ทลี่ ามกแห่ง บคุ คลทศุ ลี ทช่ี อวา่ ผ้มู ศี ลี วบิ ฅแลว ย่อมพุงกระจายไป คนทศุ ลี ท่ีชื่อวา่ ผมู้ ีศลี วบิ ดํ แลว่ ย่อมประสบโทษน ที่ เบนขอ่ ท่ี ๒ คกู ่อนพ่อ — แม่เจไเรอื นที่งหลาย โทษอย่างอนื่ ทพี่ ระฅถาคฅควรกล่าวย*งมอยูอ่ ีก กนทศุ ลี ท่ีชอื่ ว่าผู้มี ศลี วบิ ฅแลว ทเี่ ขไไปส่ปู ระชุมคน ไมว่ า่ จะเบ่น็ ประชุม แห่งกษฅริย์ จะเบนประชุมแหง่ พราหมณ์ จะเบนประชุม แหง่ คฤหบดี จะเบน่็ ประชมุ แห่งสมณะ ย่อมเขาไปอยา่ ง หวาดสะดงุ้ เกอเขิน คนทุศลี ทีชือวา่ ผู้มศีลวบิ ฅ่ แล่ว ย่อมประสบโทษน ท่เี บนขิอที่ ๓ คูก่อนพ่อ — แม่เจไเรอื นทีง่ หลายุ' โทษอย่างอ่ืน ที่พระฅถากดควรกลา่ วยงิ มอี ยอู่ ีก กนทศุ ีล ทีช่ ่อื วา่ ผ้มู ศี ีล

วิบฅํ แลวํ ยอ่ มมีสฅพิ ืน้ เพอึ นกระทำมรณกรรม คนทศุ ลี ทีช่ อ่ื ว่าผูม้ ศี ีลวบิ ไทแล1ว ย่อมประสบโทษน ทีเบนขอท่ี ๔ คูกอ่ นพ่อ — แม่เจไเรอื นท1งหลาย โทษอยา่ งอน่ื ที'่ พระฅถาคฅควรกล่าวยไ)มอี ยอู่ ีก คนทศุ ลี ฑชี อวา่ ผู้มี ศีลวบิ ฅํ แลว่ ยอ่ มเขาถงึ อบาย ทุคฅิ วนิ บิ าฅ นรก ใน ภายหลงจากการฅาย เพราะรา่ งกายแฅกคบ คนทศุ ลี ทชี่ ่ือว่าผู้มีศลี วบิ ฅํ แลว ยอ่ มประสบโทษน ทเ่ี บนขอที่ ๕ คกู อ่ นพ่อ — แม่เจาเรอื นท1งหลาย คนทศุ ีล ที่ชอื่ ว่ามีศีลวบิ ฅํ แลว่ ยอ่ มประสบโทษ ๕ อย่างเหล่านแล ส์ลสํมปฑามีอานิส์รส ๕ คูกอ่ นพอ่ — แม่เจาเรอื นท1งหลาย คนมีศีล ทีซอ วา่ มศี ลี สมบรู ณ-แล่ว ยอ่ มไดป้ ระสบอานสิ งส์ ๕ อยา่ งน อานิสงส์ ๕ อย่างเบน,ไฉน ใ อานิสงส์ ๕ อย่างเบ่็นฉะน คอื คูก่อนพ ่อ -แ ม ่เจ ไ เรอื นฑงหลาย คนมศี ีล ทชี่ ื่อ ว่ามีศีลสมบูรณแ์ ลว ยอ่ มเขไถงึ กองแห่งโภคะที่ใหญ่ ที่มี ความไม่ประมาทเบ็น่ เหค (สเี ลน โภคสมปทา) คนมศี ีล

ทช่ี ่อึ ว่ามศี ลี สมบูรณแ์ ล5ว ย่อมไค้ประสบอานสิ งสน์ ทเ่ี บน ข่อท่ี ๑ คกู อ่ นพ่อ — แมเ่ จาเรือนท1งหลาย อานสิ งสอ์ ยา่ ง อืนทีพระฅถากคควรกลา่ วยิงมอี ยู่อีก กฅิ ฅิศพํ ท์อนดีงาม แห่งบกุ คลผมู้ ีศีล ที่ชื่อวา่ มศี ลี สมบรู ณแ์ ลว ยอ่ มพุง กระจายไป คนมีศลี ที่ขื่อวา่ ผมู้ ีศีลสมบูรณแ์ ลว ยอ่ มไค้ .ประสบอานิสงสน์ ทีเ่ บนขอ่ ที่ ๒ คูกอ่ นพอ่ — แมเ่ จาเรอื นท1งหลาย อานสิ งส์อย่าง อน่ื ท่พี ระฅถาคฅควรกล่าวยไ3มีอยอู่ ีก คนมีศีล ทช่ี ่ือวา่ ผูม้ ศี ลี สมบรู ณ์แล่ว ท่เี ขำไปสู่ทีป่ ระชมุ คน ไมว่ ่าจะเบน ประชมุ แห่งกษฅริย์ จะเบนประชุมแหง่ พราหมณ์ จะเบน ประชุมแห่งคฤหบศี จะเบนประชมุ แห่งสมณะ ยอ่ มLรท ไปอย่างองอาจ ไมเ่ ก1อเขิน คนมีศลี ท่ีช่ือว่าผู้มีศีล สมบรู ณ์แล่ว ย่อมไคป้ ระสบอานสิ งส์น ทเ่ี บนขอ่ ที่ ๓ คูก่อนพ่อ — แม่เข่าเรือนทงํ หํ๋ ลาย อานสิ งส์อย่าง อ่ืนทพี่ ระฅถาคฅควร:กลา่ 'วยํงมอี ยอู่ ีก คนมศี ีล ทช่ี อื่ ว่า ผ้มีศลี สมบรณ์แลว่ ย่อมมีสฅสิ ำนกึ ฅนคีกระทำมรณกรรม

กนมีศลี ท่ี1ชือ่ ว่าผู้มศี ลี สมบูรณ์แล่ว ย่อมไค้ประสบ อานสิ งสน์ ท่ีเบ็น่ ฃอท่ี ๔ ดูกอ่ นพอ่ — แม่เจาเรอื น.ที่งหลาย อานิสงสอ์ ย่าง อ่ืนท่ีพระฅถาคฅควรกลา่ วยไ)มอี ย่อู กี คนมีศลี ทีช่ ่อื ว่า ผมู้ ีศีลส่ มบูรณแ์ ล่ว ยอ่ มเขไถงึ สุคติ โลกสวรรค์ ในภาย หลง่ แด่การดาย เพราะร่างกายแฅกดบิ คนมีศลี ทช่ี อ่ื วา่ ผมู้ ีศลี สมบรณ์แล1ว ย่อมไค้ประสบอานสิ งสน์ ที่เบน่็ ขอที่ ๕ ดูกอ่ นพอ่ -แมเ่ จไเรือนที่งหลาย กนมีศลี ที่ชอ่ื ว่าผูม้ ีศลี สมบรู ณแ์ ล่ว ยอ่ มไคป้ ระสบอานิสงส์ ๕ อย่าง เหลา่ นแล ” ตรส'ให้ชาวหมบู่ านปาฏลกิ ลบํ ในคร1งนน พระผูม้ ีพระภาคเจา ไคท้ รงดงิ อุบาสก อบุ าสกิ า ชาวหมู่บานปาฏลิ ใหเ้ ห็นอยา่ งถกู ดอิ ง ให้ สมาทาน ให้อาจหาญ ให้ร่าเรงิ ดวยธรรมกี ถา ส้นํ ราฅรื มากเทียว แลวล่งกลบดิวยพระฅำรสํ วิ า่ “ คูกอ่ นพ่อ — แม่เจไเรอื นทง่ี หลาย ราฅรหื มคส์นแลว บคนเบนเวลา แหง่ การอะไร ท่านท1งหลายจงรเ้ อาเองเถดิ ” ซาวหม่

บทิ นปาฏลฑิ ํง้ นนํ้ รบพระพุทธคำรสว่า “ ทราบเกลา แลว ’ ไค้ลุกขํ้นจากทน่ี ง ถวายอภิวาท กระทำปทํกษิณ พระผมู้ พี ระภาคเจไแล่วหลีกไป ในดอนน8น เมอื่ อุบาสก อุบาสกิ า ชาวหมู่บไนปาฏลหิ ลกี ไปแลไไมน่ าน พระผู้ม-ี พระภาคเจา’ไค้เสค็จเขำ!ปยํงเรือนรำง มหาอมาตอแหง่ มคธส์ร'ํ างเมือ3*1นหมู่บาิ นปาฏลิ กใ็ นฅอนน1น พราหมณ๒์ คน ทเ่ี บนมหาอมาฅย์ แหง่ แควนมคธ ชอื สุนีธะ และช่ือวรรษการะสรไง เมอื งขนในหมบู่ ไนปาฏลิ เพอ่ื การดคความเจริญ (ทาง เศรษฐ กิจ ) แห่งชาววชชี และในฅอนนน เฑวคาเบ็่น อนมาก ก็ยึคพนื่ ที่อนเบ็่นทีฅ่ 1งอาคารไวเ้ บน่็ จำนวนพน พุ เทวดาท*งหลาย ผมู้ เหส่กข์ ( มหา + อีส + ฃ ==ผู้อ*น บคุ คลกล่าววา่ เบ่น็ กนใหญผ่ ใู้ หญ่โด คือเบ็น่ คนมเื คช มาก มยศใหญ่ ) ยึดพ่นื ทอี่ ินเบ่น็ ท่ีด1งอาการในภูมิภาค สว่ นใดไว้ จิฅของสถาปนกิ ท8งหลายด่างก็นอมลงไป เพอื่ การสรไงอาคาร เพ่อื ราชน เพ่ือราชมหาอมาฅยท์ 8งหลาย ผมู้ เหสกฃ์ลง ณ ภูมิภาคสว่ นนงแ เทวดาท8งหลายชนกลาง

ยึคพ่ืนท,ี อไนบ่็นท่ีฅ1งอาคารในภมู ภิ าคสว่ นใดไว้ จดิ ของ สถาปนิกท1งหลาย ก็นอิ มไปเพื่อการสรไงอาคาร เพอ่ื เจไ เพอ่ื ราชมหาอมาคยช์ 1นกลางลง ณ ภมู ิภาคส่วนนน เทวดา ท้ํงหลายช1นฅ่ํา ยึดพ่นื ที่อนิ เบน็่ ทฅ้งํ อาคารในภูมภิ าคสว่ น ใดไว้ จฅิ ฃองสถาปนิกทงหลายก็นอมไปเพ่อื การสราง อาคาร เพ่ือเจไ เพือ่ ราชมหาอมาฅยช์ นดำ ลง ณ ภมู ิภาค สว่ นน1น ในครํงนน พระผู้มีพระภาคเจไไดท้ รงเห็น เทวดาเหล่านนผูย้ คึ อย'ู่ ซึง่ พ่นื ที่อ0นเิ บ็น่ ท่ีฅงํ้ อาคาร ในหมู่ บ่านปาฏลิไว้ เบนพน ‘ภู ดวยทพิ ยจกษทุ บี ริสทุ ธ ทีลว่ ง จกํ ษอุ นิ เบนของมนษุ ย์ ในครงนน้ํ ในฅอนอรณุ จวนฅ1งฃน พระผู้ทิ- พระภาคเจ่าทรงลุกขนแลํว ได้ฅรสถามพระอานนทะ ผูม้ ีอายวุ า่ “ ใครหนอ สร่างเมอื งข้นในหม่บู า่ นปาฏลิ?” อ. “ ขไ แด่ พระผู้ ทิพระ ภาค เจไ ผู้ ทรง เจรญิ พราหมณ์ ๒ คน ผูเ้ บนมหาอมาฅย์แหง่ มคธ ชึอ่ สุนธี ะ และชอื่ วรรษการะ สร่างเมอื งขน้ ในหมบู่ า่ นปาฏลิ เพอื่ การอิดความเจริญ (ทางเศรษ^กิ'จ) แหง่ ชาววชํ ชี”

ทรงหยากรณสถานการณ์ใ,นอนาคตแหง่ เมอื งใหม่ ภ. “ ดกู ่อนอานนทะ มหาอมาฅยแ์ หง่ มคธ คือ สนุ ีธะ และวรรษการะ สรไงเมืองขนในหมบู่ ไนปาฏลิ เพอื การฅคความเจรญิ (ทางเศรษ^เกจิ ) แห่งชาววชชี เหมอื นเมืองท'ี หา่ วสกกะ ปรกึ ษากบหมู่เทพชนดาวคึงส์ สรางขนแม้ฉะนน คกู ่อนอาน,นทะ ค่วยทิพยจ้กษุที่ บริสุทธ ทลี่ ่วงจไไษขุ องมนุษย์เสยี พระฅถากฅไค้เห็น เทวดาเทนอ”ใ4มาก ยดึ พนที่อ*นเบน็่ ทฅี่ ง้ํ อาคาร’ไว้เบ่็น พน ‘ดู ภมู ิภาคใคมืพนท'ี อ,นเบนท่ดี งอาคาร ถูกเทวดา ผู้มเหสกฃยดึ ไว้ จิฅของสถาปนิกท่งี หลาย ก็นอมไปเพื่อ การสร2า' งอาคาร เพAอราชจนร เพAอราชมหาอมาฅย๙ ผS'ู มเหสกข์ ลงในภูมิภาคนน ภูมภิ าคใด มพี ืน่ ท่อี นํ เบ่น็ ที่ ด1งอาคาร ถกู เทวดาช1นกลางยดึ ไว้ จิฅฃองสถาปนกิ ทงหลาย ก็นอมไปเพื่อการสรไงอาคาร เพอื่ เจไ เพอื่ ราชมหาอมาฅย์ชนกลาง ลงในภมู ภิ าคน1น ภูมภิ าคใด มพื นทอี่ ินเบ1็ นที่ฅง้ํอาคาร ถกู เทวดาชนฅ่ํายึคไว้ จฅิ ฃอง สถาปนกิ ทงหลาย กน็ อิ มไปเพือ่ การสรไงอาคาร เพือ่ เจไ เพอ่ื .ราชมหาอมาฅย์ ผู้นอย ลงในภมู ภิ าคน1น ดก่อน ขฺ

๔ฝ อานนทะ พีนที่เพยี งประมาณเท่าที่เบนยา่ นเบน่็ ท่ปี ระชุม อยู่แหง่ อารยชน เพยี งประมาณเท่าท่ีเบ็่นย่านซอ—ขายน จ*ณ บีนนครท่ีรงุ่ เรอื ง'ชนยออเยยี่ ม ทมี่ ีชือ่ วา่ “ ปาฏล­ิ บฅร ” ที่เบนี ชุมทางเบนี ทก่ี ระจายออกซ่งึ หอ่ สนิ ล่าไปย*ง แหลง่ ท่ีลอ่ งการ คกู ่อนอาน*นทะ อ*นครายจากไฟบา่ ง จากนาบา่ ง จากการแฅกแยกกนแห่งคนคงแคส่ องคนขน ไปบา่ ง จ*กเกดิ มีแกน่ ครปาฏลบิ คร ,’ ลุนธี ะและวรรษการะลวายภตตาหาร ในคอนน1น สนุ ีธะ และวรรษการะ มหาอมาฅย์ แห่งมคธ ไค้เขไไป ณ ภูมิภาคทีพ่ ระผูม้ พี ระภาคเจไ ประท*บอยู่ ครน้ํ เขำไปถึงแลว ไค้แสคงอาการปรคี า ปราโมทย์กบพระผมู้ พี ระภาคเจา กล่าวคำที่แสคงความ หว่ งใย ท่ีทำใหเ้ กดิ ความแชม่ ชื่นเบิกบาน และถอยคำที่ แสคงความปรารถนาดี ทีช่ วนให้ระลกึ ถึงซ่งึ ก*นและกน แล่วไค้ยืนเผา ณ สว่ นสคุ ดไนหนงึ่ และไค้กราบทลู คำ อาราธนานวึ่ ่า “ ขำแค่พระโคคมผทู้ รงเกียรฅิท่ีเการพ ขอพระโคคมผ้เจริญพรอมก*บหมภ่ ิกษโุ ปรครบภ่ฅคาหาร

dd สำหลบ้ ในว*นน ของขำพระบาททีง่ สอง ” พระผมู้ ีพระ- ภาคเลา้ ทรงล้บนิมนต์ดวยอาการนง่ึ มหาอม'าฅย์ท้งํ สองน่ึน ทราบอาการทรงริบ นมิ นตข์ องพระผมู้ ีพระภาคเล้าแลว้ ในท*นทนี ่ึนไคก้ ล*บ ไปย*งที่พกอาศ*ยของ?ใน คทเไปถึงแล้ว ไค้ใหก้ นจคทา ของเกยว ของบรโิ ภค ชนิดทป่ี ระณีฅ ในท่พี กนน แล2วให้คนไปกราบทูลเวลาแหง่ ภ'ฅฅาหาร แค่พระผูม้ -ี พระภาคเจไวา่ “ ล้าแค่พระโคดมผู้ทรงเจริญ เบนเวลา แลว้ ภ*คฅาหารสำเรจ็ แล้ว ” ในกรงน,น' ในคอนเซไ พระผมู้ ีพระภาคเลา้ ทรง นงุ่ อ'นครวาสกคามสมณล้ฅรแลว้ ทรงถือบาครและจีวร เสดจ็ เล้าไปลง้ ทพ่ี ำนํกของมหาอมาฅยทงสองน1นพล้อมลบ้ หม่ภู กิ ษุ ครนเสด็จเล้าไปถงึ แลว้ ไค้ประทีบน*งลง ณ อาสนะ ที่ไค้ถูกปไู ว้แลว้ ในคอนทปี่ ระทบี น”งเรยี บล้อยแล้วนน้ํ อมาฅย ท1งสองนน้ํ ไค้อ'งคาสภกิ ษสุ งฆ์มีพระพทุ ธเล้าเบนประธาน ลว้ ยของเคยว คว่ ยของฉนํ ชนดิ ทปี่ ระณฅี ใหอ้ ่มี หนำ ให้บอกวา่ พอแลว้ ลว้ ยมือของคน ในคอนทีภ่ กิ ษุที่งหลาย

๔0 ทำภํฅกจิ เสร็จแลวนน เพราะได้เห็นพระผู้มพี ระภาคเจา เสวยเสร็จ แกพระหฅถอ์ อกจากบาครแลิว มหาอมาฅย์ ทง้ํ ๋สํ องนน จึงไดเ้ ลือกเอาอาสนะท่ฅี า่ํ แหง่ ใดแหง่ หนีง นงลง ณ ดานสดุ ด้านหนึ่ง พระผ้มู พี ระภาคเจา'ได้ทรง อนโุ มทนามหาอมาดย์ท่นี ํงอยู่ ณ ที่น,น ดว้ ยคาถาเหล่านึ่ (ซ่งึ แปลกวาม) วา่ “ บุคคลผูท้ ีเ่ กดิ เบนบ่ณฑฅิ แลิว เลํ้ยงคบู รรพชดิ ผมู้ ีศีล ผ้ทู ่ืคอยสำรวมระว่งอนิ ทรยี ม์ ิให้กเิ ลสบ่งเกิดขน เทวดาทม่ี อี ยใู่ นถนน1น เทวดาท1งหลาย ท่บี ํณฑิฅนนบชู า แลวิ นํบถอื แลวิ ทงี่ นํน ย่อมบูชา ย่อมนบถอื บณฑดิ น1น คงแค่น1นใป เทวดาทีง่ นน ยอ่ มอนุเคราะหบ์ ณฑิด นึ่นเหมือนมารคาอนเุ คราะห์บฅุ รท่เี กดิ ในคน คนท่ีเทวดา อนุเคราะห์แล’ว ย่อมประสบแคส่ งท่ีคีงามเสมอไป ” เหตุที่มชี ือร่าประตโู คตมะ กร1นทรงอนุโมทนาสนีธะและวรรษการะ มหา- รมาดย์ทงสองแห่งมคธุเสรจ็ แลิว พระผมู้ ีพระภาคเจํๅได้

ทรงลุกขนจากอาสนะ เสด็จหลีกออกไปจากท่ีนนในทนิ ที่ กใ็ นฅอน ที่พระผู้ มีพระ ภากเจไ กำลิง ทรง กำเนนิ ไปนน. มหาอมาฅย์ทง่ี สองน้นํ ไค้คดิ ฅามพระผมู้ พี ระภาคเจาไป ทางเบองพระปฤษฎางค์ 'ลุ ควยดำริว่า “ ประคูซ่งึ 'จกํ เบนทเ่ี สดจ็ ออกของพระสมณะโคดมในว'นน จํกมีซอ่ื 'ว่า “ ประคโู คฅมะ ” ท่า'ซ่ึงจํกเบนท่เี สด็จขาม-แม่นํา้ คงคาของ พระสมณะโคคมในวนน จ'กมีช่ือวา่ “ ท่าโคคมะ” ประคู ซึง่ เบ่น็ ท่ีเสดจ็ ออกของพระผมู้ พี ระภาคเจาในครงน้นํ ไค้ เกดิ มชี ือ่ วา่ “ ประคโู คคมะ” กใ็ นครงนํน้ พระผ้มู พี ระภาคเจไไค้เสด็จเขาไป ทางภมู ภิ าคอ'นเบ่น็ ทีฅ่ ไ]อย่แู หง่ แม่นาคงคา กใ็ นสมยํ ืนน แมน่ าคงคา มนี ามาก มีนาเคม็ ถึงขอบผง กาท่ียืนอยู่ บนผงค่มื นาใค้ มนษุ ยท์ งํ้ ห๋ํ ่ลาย ท่ีประสงคจ์ ะขไมจากผง นไปยงผืงโนน บางพวกทอ่ งแสวงหาเรือ บางพวกท่อง แสวงหาแพโบเะ บางพวกท่องผูกแพลกู บวบ ในเวลาที่ แมน่ ไคงคามีนไเคม็ ผงอยู่นนแหละ พระผ้มู ีพระภาคเจไ พรอมฑํ้งหมูภ่ ิกษุ ไคห้ ายพระองคท์ ผี่ ั๋งในของแมน่ ำคงคา ไปปราก!]พระองคท์ ี่ผงื้ นอกของแมน่ าคงคา แมเ้ หมือน

แซนท,ี งอเขาไว้ พงึ ถกู เหยียดออกไป หรอื เหมอื นแขน ทถี ูกเหยยี ดไว้ พงึ ถกู งอเขไมา โดยชายฉกรรจ์ ฉะน1น พระผูม้ ีพระภาคเจไ ไดท้ รงเห็นพวกมนุษย์ท่ีใครจ่ ะขำม แม่นาจากผืงนไปยง้ ผืงโนน ซึ่งบางพวกกำล*งแสวงหา เรอื อยู่ บางพวกกำล่งแสวงหาแพโ!เะอยู่ บางพวกกำล่ง ผกู แพลูกบวบอยู่ เหลา่ น8น ในดอนท่ีหมชู่ นกำลํงฃวก ไขว่ขามฟากอย่นู นฺ พระผมู้ ีพ่ระภาคเจทิ กรนทรงทราบ เหกุนนแลว ไคท้ รงเปล่งอทุ านนขน ในเวลาน1น-วา่ “ ชนทง่ี ^ลาย ผู้ที,จะขำมแม่นา จะขำมสระ กระทำสะพานกร่อมแอ่งน1าแลว ย่อมขำมได้ ผ้ทู ผ่ี ูกแพ ลูกบวบฃนึ กย็ อ่ มขำมไค้ และชนที่มีบฌฒาก็ย่อมขำม ไปไค้,’ ภาณวารท่ี ๒ ตรส์อรยิ ส์จจะหีห่ มู่บานโกฏิ กรงนน้ํ พระผู้มีพระภาคเจ*าฅรส้ สํงท่านผู้มีอายุ อานนทะวา่ “ อานนทะ เรามาไปกนเกิด เราจกไปยุง

diCT) ภมู ภิ าคซ่ึงเบ็น่ ทท่ี ีง่ อยูแ่ ห่งหมู่บานโกฏิ ” พระอานนทะ ผ้มู ีอายุ กราบทูลรบพระพุทธคำรสลง่ ว่า “ พรอมจะ ฅามเสดจ็ แลว่ พระเจไขไ ' หล่งจากการได้ทรงสคบคำกราบทูลรบพระพทุ ฐ- คำรํสนนํ พระผ้มู พี ระภาคเจไพรคมคไยหมุ่ภกิ ษุ ไค้ เสด็จ'ไปย'งภูมิภาคอนเบนทที ่ีงอยูแ่ ห่งหมู่บ5านโ่ กฏิ ไคย้ ิน วา่ ในฅิ อนนน หมูบ่ านโกฏิไดเ้ บนทีป่ ระทบอยู่ของ พระผ้มู พี ระภาคเจา ในคอนทีป่ ระทบอยู่ ณ หมู่บานโกฏิ น8นแหละ พระผ้มู พี ระภาคเจา'ไค้ครสบอกภิกษทุ ง่ี หลาย วา่ “ เพราะการที่อรยิ สจจะ ๔ ยํงมไิ ด้ถูกรู้ท'วถงึ ยํงมิ ได้ถกู แทงคลอค ทงี่ พระฅถาคฅ ทีง่ เธอที่ง้หํ ลาย จึงได้ มีการแลน่ ไป จงึ ไดม้ กี ารท่องเทย่ี วไปสูภ่ พอื่นจากภพน อยู่คลอคกาลนานอย่างนน อรยิ สไ)จะ ๔ ที่มิไดถ้ ูกร้ทู วถึง มิได้ถกู แทงคลอด เบน่็ ไฉน ? เพราะการทอี่ ริยสํจจะ คอื ทกุ ข์ ม ิไดถ้ กู แท งคลอค ทง่ี พระฅถาคฅ ที่งเธอ ท1งหลาย จงึ ไดม้ ีการแล่นไป จงึ ได้มีการท่องเทย่ี วไปสู่ ภพอ่นื จากภพนอยู่ คลอคกาลนานอย่างนนํ้ ดูก่อนภกิ ษุ ท1งหลาย เพราะการที่อริยส้จจะคือฑกฃสมท*ย ( ธรรมเบน

แคนคงขนมาแห่ง'ทกุ ข)์ เพราะการท่ีอรยิ สจํ จะคอื ทุกข- นโรธ ( การหมคการท่องเทีย่ วไปแห่งทุกขโ์ คยสํน้ เชิง) เพราะการทอี่ ริยสํจ-จะคือทุกฃนิโรธกามนิ ปี ฏปิ ทา ( ขอ ปฏิบไทเบน่็ เครอื่ งส่งผปู้ ฏบิ ิฅให้บรรลุถึงการหมดการท่อง เที่ยวไปแหง่ ทกุ ข์ ) ยงมไิ ดถ้ ูกรู้ท่วถึง ทุ ยงิ มิไค้ถูกแทง ฅลอค ทุ ทีง่ พระฅถากค ทงเธอทีง่ หลาย จึงได้มกี าร แลน่ ไป จงึ ไค้มีการทอ่ งเท่ียวไปสภู่ พอน่ื จากภพน้อํ ยู่ คลอดกาลนานอย่างนนิ ิ คกู อ่ นภิกษุที่งหลาย อริยลไ)จะ คอื ทุกขนน1น อริยลไจะคอื ทุกฃสมุทใ) อริยสไ)จะคือ ทุกขนโิ รธ อริยสจ่ จะคอื ทกุ ฃนโิ รธคามินีปฏปิ ทาน้ํนน ทุ อ'นบคุ คลใด ทุ ร้ทู ว่ ถึงแลว่ - ทุ แทงคลอคแล1ว ทุ บุคคล นน ทุไทุ้คิดขาดแส่วช่ึงภวคิณหา , (คิณหาทีเ่ บนไปกบ คิวยสส่ ฅทฏิ ;ฐ)ิ คิณหาเบนเคร่ืองแล่นไปสภู่ พอ่ืนจาก ภพนิของบคุ คลน8น ทุ หมดสนแลว่ ในคอนนิ ภพใหม่ ไม่มแี ก่บคพครละนสนูฅรๆนนฺ เแป๘ส!นว่ พ” ทุ ธภาษ«ค พระลุกฅผูพระ- ศาสดา คร*นิฅรสิ พระสฅู รที่เบนคำรอยแกวนจิ บลงแส่ว ในอนคบน1น ไคฅ้ รไเกำริอยกรองอยา่ งอ่ืนนิอีกวา่

' dd “ เพราะการทอ่ี ริยสไเจะ ๔ มิไดถ้ ูกเห็น่ ฅามค่ วาม เบนจรงิ การแลน่ เขไไปในชาฅิมากหลายนน ทุ นนเทยี ว จึงไค;้ บ*งเกิคมอี ยูฅ่ ลอคกาลนาน อริยสจั จะ ๔ นน ถกู ใคร เหน็ ตามความเบ่น็ จรงิ แลว่ พนู้ 8นไคก้ ำ'จ'ดอยา่ งหมคสน แลวิ ชง่ึ ฅณํ หาเบนเคร่อื งนำไปสูภ่ พอื่นจากภพน เหตุเบน ที่ฅง้ํ ขน และเบน็่ ทเี่ บ็่นไปแหง่ ทุกข์ ไดถ้ กู พนู้ ,นฅํคขาค แล่ว ในตอนน ภพใหมม่ ไิ ดม้ แี ก่เขาแล่ว” ฬหลุ านสุ า์ สนเมอื ประท*บท่ีโกฏิคาม ไดย้ ินวา่ พระพู้มีพระภาคเจาึ เมือ่ ประทบอย:ู่ ในหมบู่ ไนโกฏิน1น สำหรบภิกษทุ งหลายยอ่ มทรงกระทำ ธรรมีกถา น เพียง อยา่ ง เคียว เบ่็น อ'น มาก กว่า “ ศลี มี เจตนารมณ์ มีอาการเบน็่ อยา่ งน สมาธมิ เี จตนารมณ์ มีอาการเบนอยา่ งน บญญามเี จตนารมณ์ มอี าการเบน อย่างนํ้ สมาธทิ ี่มีศีลเบ่็นฐานเบ็่นที่ฅง เบนทเี่ บนไป ยอ่ มมผี ลใหญ่ มีอานสิ งสใ์ หญ่ บญญาทม่ี ีสมาธเิ บ่น็ ฐาน เบนที่ตง เบนท่ีเบนไป ยอ่ มมผี ลใหญ่ มีอานิสงสใ์ หญ่ จฅิ ที่ถกู บญญาบม่ ใหค้ ีถึงขนาคแล่ว ย่อมหลคุ พนี โคยชอบ

๕๖ อยา่ งแทจ้ รงิ จากอาสวะทง่ี ๓ น คึอ จากกามาสวะ จาก ภวาสวะ จากอวชิ ชาสวะ” ไปประทไ]ทีหม่!ู ทนนาทีกา กรนน1น พระผูม้ ีพระภาคเจำ กรนประทบอยู่ ณ หมโู่ กฏิกามพระอธยาศยแลว่ ไค้กรสสง่ ท่านผมู้ อี ายุ อานนทะว่า “ อานนทะ เรามาไปกินเถกิ เราจกเขาไป ยงภมู ิภาคซ่งึ เบ็น่ ทีฅ่ ง้ํ อย่แู หง่ หมู่บานนาทิกา ” ทา่ นผมู้ ี อายุอานนทะรบสนองพระพุทธคำรํล่สงํ่ วา่ “ พริอม์จะ กามเสดจ็ แลว พระเจไขา” ครุ นน1นพระผู้มีพระภาคเจา ไคเ้ สดจ็ ไปยงํ ภูมภิ าคท่หี มบู่ ไนนาทกี าก1งอยู่ พรอมกบ ภิกษหุ มู่ใหญ่- ไค้ยินวา่ ในครงนน เรอื นแรมท่ีเบน กกึ ในหมบู่ านนาทิกา เบน็่ ทีพ่ ำนกิอ-าศํยิของพระผู้มีพระ- ภาคเจา ทรงบอทลติฃอรสาวกผู้กระทำกาละ ในกร1ง้ํนน ท่านผมู้ 'ี อายอุ านนทะ ไคเ้ ขา'ไปยงิ กกึ แรม ซึงเบนทพี ำนกอยูข่ องพระผมู้ ีพระภาคเจๅํ ครน เขาเปถงึ แลว ถวายอภวิ าทพระผ้มพี ระภาคเจํๅแลว ไค้

\\ • ' .ไ '/:- :‘ 'พ ''! * ? ? ^ p diฟ้ น'งเผา ณ ที่สุคคำนหนึ่งแลวไค้ทูลถามถึงคฅิฃองสาวกท'ี กระทำกาละ นึ่ว่า “ขไแคพ่ ระผมู้ พี ระภาคเจไผูเ้ บน่็ ท่เี การพ ภกิ ษุช่อื วา่ สาฬหะ ๑ ภกิ ษณุ ีช่ือว่านนิ ทา ๑ อุบาสกิ า ชอ่ื ว่าสุชาคา ๑ ในหมบู่ านนาทกี า ไคก้ ระทำกาละแลว อบุ าสกชื่อว่าสุทํฅฅะ ๑ ช่ือว่ากกุธะ ๑ ช่ือว่าการพมภะ ๑ ช่ือว่านิฏกะ ๑ ช่อื ว่กฏิสสหะ ๑ ชือ่ วา่ อุฏJ ะ© ช่ือสนิ อฏุ - ^ะ ๑ ชื่อวา่ ภฏะ ๑ ช่ือวา่ สุภฏะ ๑ ในหมูบ่ ่านนาทกี า สวิ นแฅไ่ ค้กระทำกาละแลว คนทกี่ ระทำกาละแลวเหล่านึ่ มีกฅเิ บน่็ อย่างไรมีอภสิ มปรายภพเบนอย่างไร ? ” พระผู้มพี ระภาคเจาครสบอกวา่ “ด ูก่อนอานนทะ สาฬหภกิ ษุ เพราะอาสวะหมคสนแลว จงึ ครสรู้ กระทำ ให้แจง เขาถงึ ซงึ่ เจโควม่ ุฅิ ซึง่ บญญาวิมุฅิ ในบจจบุ นน่ึ สำเร็จอริ ยิ าบถอยู่ นินทาภิกษุณี เพราะสญิ โญชนท์ ี่มีใน สว่ นเบองฅา่ํ ๕ อย่างหมดสน จงึ เบนโอปปาฅิกา (คอื เกดิ ขนในพรหมโลกในทนํ ที ) จะปรนิ ิพพานในสทุ ธาวาส- พรหมโลกน1น มีสภาวะไมไ่ ปจากพรหมโลกนน ส่วน อุบาสิกาสชุ าดา เพราะสญิ โญชนึ่ ๓ หมดสนไป จึงเบน พระโสดาบน ไมม่ ีวินิบาฅ (นรกช1นเบา) โดยแนน่ อน

เบน็่ ผู้เท่ียง เบนผู้จะไคฅ้ รสรใู้ นเบองหนไ อบุ าสก สทุ ฅฅะ เพราะสไบโญชน์ ๓ หมดสนแลวิ เพราะราคะ โทสะ และโมหะมีอาการอ่อน จึงเบ็น่ พระสกทาคามี มาสู่ โลกนอีกครํ้งเคียวเท่านน กจ็ กบรรลถุ งึ นพิ พานซ่งึ เบน่็ ุ ท่ีสดุ แห่งทุกข์ อุบาสกกกุธะ เพราะสไบโญชน์มใี นสว่ น เบองฅาํ่ ๕ อยา่ งหมดสนแลว จงึ เบนโอปปาติกะ จะ นพิ พานในสุทธาวาสพรหมโลกนน มสี ภาวะไมอ่ อ่ งกลบ มาส่โู ลกอน่ื จากพรหมโลกนน อุบาสกการฬมิ ภะ่ อุบาสก นิฏกะ อบุ าสกกฏิสสหะ อุบาสกทุฏ5 ะ อบุ าสกสนทฏุ ^ อุบาสกภฏะ และอบุ าสกสุภฏะ เพราะสไบโญชนม์ ีใน ส่วนเบ้ํองดาํ่ หมดสํน้ แลว ทกุ คนจงึ เบน็่ โอปปาตกิ ะ จะ นพิ พานในสทุ ธาวาสพรหมโลกน้นํ มสี ภาวะไม่ไปจาก พรหมโลกนน ” “ คูก่อนอานนทะ อบุ าสกในนาทกิ ากวา่ ๕๐ คน กระทำกาละแลว อุบาสกทํง้ นํ้น เพราะสไบโญชนม์ ีใน สว่ นเบองฅำ ๕ หมดสนแสว่ จงึ เบน'โอปปาตกิ ะ จะ นิพพานในสทุ ธาวาสพรหมโลกนน มสี ภาวะไมไ่ ปจาก พรหมโลกนน อบุ าสกในนาทิกา ๙๖ คน กระทำกาละ

๕d แลว อุบาสกทํ้งนน้ํ เพราะส*ญโญชน์ ๓ อย่างหมดสน้็ แลว เพราะราคะ โทสะ และโมหะมีอาการเบาบาง จงึ เบ็น่ พระสกทาคามี จะมาสู่,โลกนอกี เพยี งกรงเดยี วเทา่ นน ก็จ*กบิ รรลถุ ึงนพิ พานซ่งึ เบน่็ ที่สุดแห่งทกุ ข์ อุบาสกใน นาทีกา ๕๑0 คน กระทำกาละแลว อบุ าสกท่งี นน เพราะสญโญชน์ ๓ อยา่ งหมคสนไป จึงเบน็่ แฅพ่ ระโสดา- บ*น ไมม่ วี ินบิ าดโดยแน่นอน เบน่็ ผู้เท่ยี ง เบ่น็ ผู'้ จะ'ไค้ ดร*สรู้ในเบ่็องหนา่ คูกอ่ นอานนทะ กก็ ารท่ีส*ดว์ทเี่ กดิ เบ็น่ มนษุ ย์แลิวดองดาย เบ่็นสถานการณ์ทไ่ี มแ่ ปลกปลาค อะไรเลย คกู ่อนอานนทะ ฃอทเ่ี ธอท่ีงหลายจกเขิามาหา พระคถากฅแลํวถามเนอกวามนน ในเมื่อมนุษยน์ 1น ๆ ไคค้ ายลงน เบ่็นการรบกวนพระฅถาคดใหล้ ำบากโดยแท้ คูกอ่ นอานนทะ เพราะเหทน1นแล พระฅถาคดจงึ จ*กิแสดง ธรรมบรรยายชือ่ ธรรมอาทาสะ ( แวน่ ขยายทส่ี ำเรจ็ ขน มาจากธรรม ) อ*นเ่ บ็่นเคร่ืองประกอบท่ีชว่ ยอรยิ สาวก ที่หวง่ อยู่ พึงเบ่็นผพู้ ยากรณฅ์ นควยคนเองไค้ว่า ‘ นรก กำเนดิ ส*ฅว์เดรฉาน และเปฅวสิ ย สำหรบเรา ไค้สูญ สลายไปหมดแลว อบาย ทกุ ดิ และวินิบาดสำหรบเรา

ไค้สญู สลายไปหมดแลว เราไคเ้ บ่็นพระโสดาบ่น ผทู้ ไ่ี ม,มี วนิ บิ าดอกี โดยแน่นอน เบนผู้ทแี่ นน่ อน ที-่ จะได้ดร*สรู้ อริยสจํ จะ ๔ ในเบองหนีาแน่ว ’ คกู ่อนอานนทะ กธ็ รรม บรรยายชอ่ื ว่า ธรรมอาทาสะ์ อโนบ็่นเครอื่ งประกอบ ท่ชี ว่ ยใหอ้ ริยสาวกท่หี วงํ อยู่ พึงเบนผู้,พยากรณ์ฅนควย ฅนเองได้ว่า ‘นรก กำเนิดสด•ไเดรฉาน และเปฅวิสย สำหรบเรา ไคส้ ญู สลายไปหมดแลํว อบาย ทคุ ฅิ และ วินิบาด สำหรบเรา ไค้สูญสลายไปหมดแลว เราไค้ เบ็น่ พระ'ใสดาบนผู้ที,ไม่มวี นิ บิ าดอกี 'ใดยแนน่ อน เบนผู้ แนน่ อน ทจ่ี ะ'ไค้ดร’สรอู้ รยิ สํจจะ ๔ ในเบองหน่าแลว ’ ดงนํ้ เบนไฉน ? ” “ ค กู ่อนอานนทะ อรยิ สาวกในธรรมว ิน ย่ น่ ย่อมประกอบควยความเลอ่ื มใสทไ่ี ม่หวนไหวในพระพุทธ เจาว่า ‘ พระผมู้ พี ระภาคเจำพระองค์นน่ ทรงเบนนระ- อรหนต์ แมเ้ พราะเหฅทุ พี่ ระองค์ทรงห่างไกลจากกิเลส ทงปวงอย่าง ๑ ทรงทำลายกเิ ลสทที่ ำให้ดํองเวยี นวา่ ย ดาย — เกิดไคห้ มดสนอยา่ ง ๑ ไม่ทรงทำบาปทกุ ทุ ชนดิ แมใ้ นทเี รนลบอย่าง ๑ ทรงเบนผค้ วรรบิ ของบชามี

ร ■ เ พ ฺ ( ช ุ ท พ ฺ ! พ ? ! 5” \"— -V “V t i w ๆI b© บจจ'ย ๔ เบนฅนํ ของเทพและมนุษยอ์ ย่าง ๑ ทรงเบ่น็ ผ้หู า่ งไกลจากคนเลวอย่าง ๑ ทรงเบนผอู้ ย'ู่ ใกล้กบํ คนดี อยา่ ง ๑ ทรงเบ็่นผไู้ ม่มีบาปทง้ํ ปวงทบ่ี รรคาคนดีทํง้ ปวง ฅองสลดทงํ้ อยา่ ง ๑ ทรงเบ่น็ ผไู้ มม่ ีคนดีบา่ ยหนาหนี อยา่ ง ๑ ทรงเบ็น่ ผู้ไม่มกี รรมท่เี บ็่นเหคใุ ห้ฅองแล่นไป ในกฅิ ในภพไร นุ อีก อยา่ ง ๑ ทรงเบ่็นผู้มคี ณุ ความดี อน บ'่ ณ์ฑิฅไม่อาจ กลา่ ว สรรเสริญ ใหห้ มคสนไค้ อย่าง ๑ พระผมู้ ีพระภาคเจไพระองคน์ 1น ทรงเบึนท ระส่แมา- ส์มนทุ ธเจ็า แมเ้ พราะเหคุท่ีทรงได้ฅรไท้สู จํ ธรรมท1งปวง อยา่ งถูกฅอง คามลำพง่ พระองคเ์ อง พระผ้มู ีพระภาคเจไ พระองค์นนทรงเบึนวิง!ร!าจรณสมบน แมเ้ พราะเหฅทุ ี ทรงสมบูรณค์ วยวชิ ชา และควยธรรมเครอื่ งคำเนินเขไ ไปถึงวิชชา โดยครบถ1วน พระผมู้ ีพระภาคเจไพระองค์ นนทรงเบนท ระสคุ ต แม้เพราะเหคทุ ่ีทรงคำเนินชีวิฅ เอ ือ เพอดวยดี'ซ งึ พ ระองค์เองและผู้อืน กํบทรงคำเนนิ ชีวฅิ บริสุทธ์หา่ งไกลจากบาปทงปวง พระผ้มู พี ระภาคเจไ พระองค์น1นทรงเ บนโลก วิทู แม้เพราะเหฅุทีท่ รงรู้จกิ \"โลก อาการเบน'ใปของ'โลก และพนเพอํธย'าศย่ ของชาว'โลก

h is s เบ็น่ อยา่ งคียี่ง พระผมู้ ีพร ;ภาคเจไพระองค์น1นทรงเบน สารถผี ้ผืกคนทควรผกื ไม่มีสารถีอ่นื ยอดเอยมกว่า แม้เพราะเหคที่ทรงผกคนท,ี ควรผก ควยวธิ ที ่ีถกตอง จข ละมุนละม่อม และทำผ้ทู ่ีไดร้ บผกแลว'ใหเ้ บน่็ คนดีพรไอม ทงส่วนกาย ท1งส่วนวาจา ท่งี สว่ นนาใจ พระผ้มพี ระ- ข ภาคเจาพระองค์นน ทรงเบนพระสาสด์ าของเท‘พและ มนษย ท*งหลาย แม้เพราะ เหฅที่ ทรงช,ก นำเทพและ มนษุ ย์ที่งหลายให้ได้ประพฤติธรรมที่ก่อใหเ้ กิดประโยชน์ ในโลก,น ประโยชนใ์ นโลกหนไ และประโยชน์ทีท่ ำลาย ความคิดเหน็ ทผ่ี ิคลงไคโ้ ดยสนเชงิ พระผมู้ ีพระภาคเจา พระองคน์ นทรงเบนทระพทุ ธเจา แมเ้ พราะเหตทุ ที รง ย'งพระองค์ เองให้ ดน่ื จาก การหลบไหลคิวย อำนาจ กเิ ลส อย่าง ๑ ทรงยงชาวโลกใหด้ ืน่ จากการหลบไหลควิ ยอำนาจ กิเลสอยา่ ง ๑ ทรงยงเวไนยชนใหไ้ ดร้ ้ฑู ํวถึงซึ่งสจํ ธรรม ฅ้งํ 'พทุ ธบริษํทํขํ้น ประคษิ ^านพระพทุ ธศาสนาไว้ ใน โลกอย่าง ๑ พระผ้มู พี ระภาคเจาพระองคน์ 1นทรงเบน พระผมู้ ีพระภาคเจำ แมเ้ พราะเหตุท่ีทุรงมบี ารมธี รรมท,ี เบ็่นเหด'ุ ใหพ้ ระองคถ์ งึ ความเบ่็นผูส้ งู สุคอยา่ ง© ทรงอบรม

พระองคค์ วย พระปรีชาญาณ ทีเ่ บน่็ ฅวเหคใุ ห้พระองคไ์ ค้ เหน็ ความเกิด — คบเบน่็ อย่างคีย่งี อย่าง ๑ ทรงทำลาย กิเลสมารไคห้ มคสนิ อยา่ ง ๑ ทรงคายกณ่ หาทีเ่ บ็น่ เหคใุ ห้ แลน่ ไปในภพท่งี สามออกไคห้ มดอย่าง ๑ ทรงประกอบ ควยภคธรรม คือ อสิ ริยะ ( ความเบ่น็ ใหญ่เหนอื กายและ จิฅของฅน )๑ ธมมะ (โลกฅุ รธรรม)๑ ย ศ ๑ สิร©ิ กามะ ( การสำเร็จฅามความประสงคแ์ ห่งประโยชนท์ ่ีทรง ป รารถน า)๑ ปยฅํ ฅะ (ความเพียร)© อยา่ ง© ทรง สำรอกความรกํ ทํง้ มวลลงในประชานกิ รอยา่ ง ๑ ทรงเบน็่ กลยาณมคิ รทค่ี วรกบอย่าง ๑ ทรงจำแนกพระธรรมรฅํ นะ อย่าง ๑ ” “ ด ูกอ่ นอานนทะ อริยสาวกในธรรมวินยน์ ยอ่ ม ประกอบ ควยความเลื่อมใสที่ไม่หวน่ ไหว ในพระธรรมวา่ ‘ พระธรรมอนพระผู้มีพระภาคเจา่ ประกาศดแี ลว ( เพราะ ประกาศฃอิ ปฏปิ ฅฅงแฅเ่ บองกน่ จนถึงทีส่ ดุ ) เบ่น็ คณุ อ้นผ'ู้ ทีไ่ ดป้ ฏิบฅ้ จะพึงเหน็ ’ไคค้ วิ ยคนเอง เบ็่นคณุ ท่ใี ห้ ผลโดยไม่ก่องรอกอยกาลเวลา ( คือใหผ้ ลถดจากเวลาท,ี คนเกดิ ขอน หมายเฉพาะอาน,นฅรกิ สมาธคิ ืออรยิ มรรค

b cs! หรือแม้โคฅรภญู าณ ) เบนคุณที่มหศจรรย์ทีค่ วรบาว ประกาศซ'กชวนให้ผู้อ่ืนมาคู เบน่็ คุณท่ีควรน๎อมเขไมาใน จิฅฃองคนคิวยอำนาจภาวนา (ห รอื ) เบนคุณทค่ี วรถูก ตอ่ งควิ ยจคิ ควยอำนาจการกระทำใหแ้ จง เบนคุณอิน วญิ พูชนพึงรู้ไดเ้ ฉพาะคน ” “ ค ูกอ่ นอานนทะ อรยิ สาวกในธรรมวนิ ยน ยอ่ ม ประกอบ ควิ ยความ เลอื่ มใสทไ่ี ม่หวํนไหวใน พระสงฆ์ วา่ ‘ พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจไ เบ่็นผู้ปฏิบํฅถูก ค!]งคาม พระธรรม วนิ ยท่ี พระผู้มี พระภาคเจา่ ครสคีแลว พระสงฆส์ าวกของพระผ้มู พี ระภาคเจ่า เบ็่นผปู้ ฏบิ คครง ตอ่ บคุ คล ต่อศาสนธรรม (คอื ไมฉ่ อํ โกง ไม่นอกรีค) พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจา่ เบนผดู้ ำเนนิ ไป แลวํ ในญาณเครอ่ื งเห็นความเกิค — ค'บ พระสงฆส์ าวก ของพระผู้มพี ระภาคเจา่ เบนผปู้ ฏบิ ไทธรรมคามสมควร แก่ธรรม (ปฎบิ ฅํ ธรรมเพ่อื ธรรม) พระสงฆส์ าวกของ พระผู้มพี ระภาคเจ่า ซง่ื เบน่็ ผดู้ ำเนินชีวิฅอยู่บน^านท่ี สงู ๔ คู่ ๘ บุกกลน เบ็น่ ผคู้ วรเพื่อการรบบจจย่ ๔ ท่เี ขา นำมาบูชา เบนผู้ควรเพื่อการรีบสงของเครอ่ื งปฏิสนํ ิถาร

๖๕ แขก เบนผคู้ วรเพือ่ การริบของทำบญุ เบ็น่ ผู-้ ควรแกก่ าร กระทำอญ้ ชลี เบน่็ เนอนาเบ็1นท'ี หว่านเพาะบญุ ของชาว โลกที,ไมม่ นี าบญุ อื่นยวดยงกว่า ” “ คูก่อนอาน*นทะ อริยสาวกในธรรมวิพนั ยอ่ ม ประกอบควยอริยกนฅสลี ทีไ่ มข่ าค ไม่ทะลุ ไมพ่ รอย ไมค่ า่ ง เบ็น่ ไ่ ทยแก่ฅว เบนศลี ท'ี ท่านผูร้ สู้ รรเสริญ ไม่ ถกู มิจฉาทีฏเลบู คลำ เบนศีลท,ี ยงสมาธิให้เบ็1นไป ” “ คูกอ่ นอานนทะ ธรรมบรรยายทชี่ ือ่ ว่าธรรม- อาทาสะนแล ยอ่ มเบ1็ นเครอ่ื งประกอบ ท่ีช่วยให้อรยิ สาวก ผหู้ วงอยู่ พงึ เบนผ้พู ยากรณต์ นคํวยตนเองไค้ว่า ‘ นรก กำเนิคสค่ ์ว์เครฉาน และเปฅวิสย สำหรบเรา ไคส้ ญู สลายไปหมคแลํว อบาย ทคุ ฅิ และวนิ บิ าต สำหรบิ เรา ไค้สญู สลายไปหมคแลว เราไคเ้ บ็1นพระโสคาบน ผทู้ ่ไี ม่ มีวินบิ าตอกี โคยแน่นอนแลํว เบนผู้ที่แน่นอน ที่จะไค้ ฅรไทูอ้ รยิ ส่จจะ ๔ ในเบอ้ํ งหนำแลว” พหลุ านุส์าส์ในมอื ประฑ่บในเมืองนาทกิ า ไคย้ ินว่า พระผู้มพี ระภาคเจ่า เมอื่ ประทบอยู่ ในตึกแรม ในเมอื งนาทกี าแม้น8น สำหริบภิกษุท8งหลาย

? ’ ............................... .......... -■ ■■•■ ■■■ ■ ศ ^ .' ๖๖ ย่อมทรงกระทำธรรมีกถานเพียงอย่างเคียวเบนอ'นมิ ากวา่ “ ศลี มเี จฅนารมณ์ มีอาการเบนอยา่ งน สมาธิ มี เจฅนารมณ์ มีอาการเบนอยา่ งน บญ่ ญามีเจดนารมณ์ มีอาการเบนอย่างนํ้ สมาธิท่มี ศี ีลเบ!็ นJ านเบน็่ ทีฅง์ เบ็น่ ที่เบนไป ยอ่ มมีผลใหญ่ มีอานิสงสใ์ หญ่ บญ่ ญาท่ีมสี มาธิ เบ็น่ ^านเบนท่ีฅ้งํ เบนท่ีเบนไป ย่อมมผี ลใหญ่ มอี านิสงส์ ใหญ่ จฅิ ท่ถี กู บ่ญญาบม่ ให้คถี งึ ขนาดแลว็ ยอ่ มหลุดพน โดยชอบอย่างแทจ้ ริง จากอาสวะท\"ง ๓ นคือ จากกามา­ สวะ จากภวาสวะ จากอวชิ ชาสวะ อนุสาสนีเมือประทบในอมํ นปาลิวน ในกรงน1น พระผมู้ ีพระภาคเฑ้ กรนประทบ อยใู่ นหมู่บไนนาทกี าคามพระอไ๚าศยแลว ได้ฅรํสส์ ง พระอานนทะ ผ มู้ อี ายุวา่ “ ด กู อ่ นอานนทะ เรามาไปกน เถิดเราจนิเขา่ ไปยไภูมภิ าคซึง่ เบน็่ ท่ีคงอยแู่ ห่งกรุงเวสาลี ” พระอานนทะ ผมู้ ีอายุ รบพระพทุ ธคำรสสงํ วา่ “ พระ- เจาขา พรอมทจ่ี ะฅามเสดจ็ แลว ” ในอนดบน1น พระผมู้ ี- พระภากเจาได้เสด็จเขา่ ไปยงกรงุ เวสาลีพร1อมควยภกิ ษหุ มู่ ใหญ่ ไดย้ ินว่า ในกราวนน พระผ้มู พี ระภากเจาประทบ

อยใู นอ'มพปาลวิ 'น ( อทุ ยานของนางอมพปาลี ) ใกล้ กรงุ เวสาลี ในฅอนทีป่ ระทไม่อยทู่ อ่ี ไมพปาลวิ น่ น1น พระผู้มี พระภาคเจาไคด้ รสสอนภิกษทุ ง่ี หลายวา่ “ ดูก่อนภิกษุ ท1งหลาย ภิกษุควรเบน่็ ผมู้ สี ฅริ ูด้ วํ ส่ ำเรจ็ อริ ยิ าบถอยู่ น เบ!็ นคำที่เราพรํา่ สอนพวกเธอ £- มส์ติดํวยทารเจรญิ ส์ตบิ ฏฐาน ££ดูก่อนภิกษุท่งี หลาย ก็ภกิ ษยุ อ่ มเบ็่นผ้มู สี ฅิไค้ อยา่ งไร ? ดกู อ่ นภกิ ษทุ 1งหลาย ภิกษใุ นธรรมวนิ ยํ น เบนผเู้ ห็นอยโู่ ดยไมข่ าคสายซึง่ กายในรูปกาย ประกอบ ควยความเพียรเครอ่ื งแผดเผากเิ ลสทง่ี หลาย รูฅ้ วอยู่ มสี ฅิ นำออกซึงอภิชฌาและโทม.นสํ ในโลก สำเร็จอิรยิ าบถอยู่ เบนผู้ เห็นอย่โู ดยไม่ ขาดสาย ซง่ึ เวทนาในเวทนาท่งี หลาย ประกอบควยความเพยี รเคร่อื งแผดเผากิเลสทีง่ หลาย รู้ ดวอยู่ มีสฅิ นำออกซึง่ อภชิ ฌาและโทิมนส ในโลก สำเรจอริ ิยาบถอยู เบนผูเ,หนอยโู คยไม่ขาคสายซึงจฅิ ใน จฅิ ประกอบคิวยกวามเพียรเคร่ืองแผดเผากเิ ลสท่ีงหลาย ร?ู้ ทอยู่ มสี ฅิ นำออกซ่งึ อภชิ ฌาและโทมนส ในโลก สำเรจอิรยิ าบถอยู่ เบนผ้เห็นอยโู่ ดยไม่ขาดสายซ่งึ ธรรม

ในธรรมฑงหลาย ประกอบคิวยความเพยรเกรองแผคเผา กิเลสท1งหลาย รู้ควิ อยู่ มีสฅิ นำออกซึงอภชิ พาและ โทมนสํ ในโลก สำเรจ็ อิริยาบถอยู่ ดกู อ่ นภิกษุทงหลาย ภิกษุยอ่ มเบ็่นผมู้ ีสดิ ควิ ยการเจริญสฅบิ ฏ3 านอยา่ งน-แล ” มส่มปชญ่ ญะควยการทำความรูตวในทกุ อิรยิ าบท <£ดกู อ่ นภิกษุท้งํ ้หํ ลาย กภ็ ิกษยุ ่อมเบนผู้รู้ควิ ได้ อยา่ งไร ใ ดกู ่อนภิาษุท้ํงหลาย ภิกษุในธรรมวนิ ํยน ย่อมกระทำความรคู้ วิ ในอาการเดินไปขไงหนำ ในอาการ เดนิ ถอยมาขางหลง ยอ่ มกระทำความร้คู วิ ในอาการที่ดู ออกไปขไงหนำ ในอาการที่ดูออกไปขางซไย — ขวา ยอ่ ม กระทำความรคู้ วิ ในอาการทีค่ ้เู ขไ ในอาการท่เี หยียดออก ย่อมกระทำความรคู้ ิวในการใช้ ผไสํงฆาฎิบาฅร และจีวร ย่อมกระทำความรู้คิวในอาการทกี่ นิ ในอาการท่ีดื่ม ใน อาการที่เคยว ในอาการท่ีลม ยอ่ มกระทำความรคู้ วิ ใน การถ่ายอุจจาระและบสสาวะ ยอ่ มกระทำความรคู้ วิ ใน อาการทีเดนิ ในอาการที่นํงล้ ง ในอาการทห่ี ลบลง ใน อาการทดี่ ื่นขน ในอาการทพ่ี ูด ในความเบนผู้อยนู่ งํ ดูก่อนภิกษุทงหลาย ภิกษยุ ่อมเบนผ้รู คู้ ิว คิวยการกระทำ

ความ:ควใ่ นอาการท่ีเบ็1นไป ฅามที่ถกู กลา่ วมาแลวอยา่ ง นแล ” “ ดูกอ่ นภกิ ษุที่งหลาย เร่อื งทถี่ ูกกล่าวมาแลว่ น้ํ เบ็น่ โอวาททเ่ี ราพรํา่ สอนเธอท1งหลาย ” นา!เอมทปาลถวายสว์ !*มะมว่ งเบนอาราม นาง.คณกิ าอมพปาลี ไคส้ คบว่า “ ไคย้ นิ วา่ พระ- ผู้มพี ระภาคเจา เสด็จผ่านเขไมายงนครเวสาลี คามลำดบ ( บ่คน ) กำล่งประทบอยใู่ นสวนมะมว่ งของเรา ท่คี งอยู่ ใกล้นครเวสาลี ถดจากเวลาทไ่ี คส้ คบขา่ วนน นางคณกิ า อมพปาลี ไค้ ให้คนเทยี มยานชนดิ ที่คี ‘ดู ขนยานชนคิ ที่ ดี ‘ดู ออกจากนกรเวสาลคี วยยานชนิดทค่ี ี ‘ดู ขบไปทาง ภมู ภิ าคซงึ่ เบน่็ ท่คี 1งอยู่แห่งสวนของคน ไปควยยานคลอด ภูมิภาคท่ีเบนภมู ขิ องยาน ลงจากยานแลว่ ไค้เดินไปควย เทา เขไไปยง่ ภูมิภาคทพ่ี ระผู้มีพระภาคเจาประทบอยู่ ค รนเขาไปถึง ถวายอภิวาทแลว่ ไคน้ ”1งเผา ณ ชายสุด คานห'นง พระผู้มีพระภาคเจา'ไคย้ งิ นางคณิกาอํมพปาลี พูน้ 'งอยู่ ณ ส่วนสคคำนหนึ่งนนแหละ ให้เห็นชอบ ให้ สมาทาน ใหอ้ าจหาญ ให้ร่าเรงิ ควยธรรมกี ถา คร่ืงนน

ฟ0้ นางอมพปาลนี น ไค้กราบทลู อาราธนา พระผมู้ ีพระภาค- เจไอยา่ งนวํ้ า่ “ ฃไแฅพ่ ระผู้มีพระภาคเจ1าผเู้ บ็น่ ทีค่ ารวะ ขอพระผู้มีพระภาคเจไ พรอมกบภกิ ษุสงฆ์ โปรครบ ภฅฅาหารสำหรบวนพรุง่ น ของฃไพระบาท” พระผูม้ ี- พระภาคเจไทรงรบนมิ นฅ์ควยอาการ'นง ไนกรงน*น นาง คณิกาอมพปาลีทราบการรบนิมนต์ของพระผมู้ พี ระภาค- เจไแล2ว ไคล้ ุกขนจากท่นี งํ ถวายอภวิ าท กระทำปทกษิณ พระผมู้ พี ระภาคเจไแลว ไค้หลีกออกมา เจไลิจฉวที ะงหลายไคส้ คบว่า “ ไค้ยินวา่ พระผ-ู้ มีพระภาคเจไ ไค้เสค้จผ่านเขไมายไกรงุ เวสาลีคามลำคบ (ปคน ) กำลงประทบอยใู่ นสวนของนางอมพปาลี ท่คี ง อยู่ใกล้กรุงเวสาลี ” หลงจากไคส้ คบขา่ วน1น Lจำลจิ -ฉวี ทง่ี นน คา่ งไคเ้ ทยี มยานซนิคทฅี่ ี ๆ ข้นํ ยานชนิคท่คี ี ๆ ออกไปจากกรงุ เวสาลี ควยยานชนิคทคี ี ๆ ในเจไลจิ ฉวีท่ีงนน เจไลิจฉวีบางพวกเบนนลี - พรรก มลี ีนํ้าเงินเบนเคร่ึองแบ่งแยก ทรงเครื่องแบบ ลนี าเงนิ ทรงอล้งการลนี าเงิน เจไลิจฉวีบางพวกเบน บึ๋ฅพรรค มสี ีเหลืองเบนเครือ่ งแบง่ แยก ทรงเคร่ืองแบบ

สเหลอง ทรงเกรองอลงการสเหลอง เจาลจฉวบางพวก เบ่น็ โลหค'พรรค มสี ีแดงเบนเครอ่ื งแบ่งแยก ทรงเคร่อื ง แบบสีแคง ทรงเกรองอล*งการสีแคง เจ่าลจิ ฉวีบางพวก เบน'โอทาฅพรรค มสขี าวเบนเครื่องแบง่ แยก ทรงเครอื่ ง แบบสีขาว ทรงเคร่อื งอลงการสขี าว ในฅอนทย่ี านสวนกนน1น นางคณกิ าอมพปาลี กระทบเพลา วงลอิ แอaของเจไลจิ ฉวีทห่ี นุม่ 'ษุ คํวย เพลา ควยวงลิอ ควยแอก ในทนทที ี่กูกกระทบ เจา ลจิ ฉว -ี ท งี่ นํ๋ น ค่างไค้พากนคอ่ วา่ นางคณิกาอมพปาลีอย่าง นว่า “ แม่อ'มพปาลผูแ้ ช่มซอย ไฉนเธอจึงกระทบเพลา วงลิ!] แอกของเจไลิจฉวที หี่ นมุ่ ๆ ? ” อ'ม. “ ขำแคพ่ ระลกู เจำ โปรคประทานโทษเถิค เพคะ๊ หม่อมฉนิ ไคก้ ราบทูลนมิ นต'์ พระผมู้ พี ระภาคเจา พรอมกบภกิ ษุสงฆ์ เพือ่ การทรงรบิ ภ*คฅาหารสำห.รบิ ใน วนพรงุ่ นแลวิ เพค๊ะ ” ลิจ. “ แม่อํมพปาลผี แู้ ช่มซอย เธอจงแลก เปลย่ี นภคอ*นนนก'บ ๑00,000 กษาปณเถด

อม. “ ขาแทพ่ ระลกู เจท กล็ ำ'จะประทานนคร เวสาลพี รอมทงชนบท แกห่ ม่อมฉินไค้ แม้กระน1น หมอ่ มฉนิ กถ็ วาย (การถวาย) ภฅทยี่ ี่งใหญ่ ไมไ่ ค้ ในทน้ ทนี น เจทลิจฉวที ้ํงน้นํ ทา่ งก็คคี นวมอื พร5อมกบํ คำกล่าวว่า “ ทา่ นผูเ้ จรญิ ท1งหลาย พวกเราแพ้ อุบายของอมพปาลี อย่างบคซบ พวกเราถกู มายาของ อมพปาลหี ลอกลวงไค้ อย่างหมดทา่ ในครงํ้ นน้ํ เจ*าลิจฉวที ํ้ง์นํ้นไคข้ บยานไปทางภมู ิ- ภาคท่ีอุทยานของนางอมพปาลฅี งอยู่ พระผู้มืพระภาคเทา้ ไคท้ รง เหน็ เท้า ลริ ฉวี ท่ีงนนทกี่ ำลงํ มา อยแู่ ท่ท่ไี กลเทยี ว กร1นทรงเหน็ แลว ไคฅ้ ริสบอกภิกษุทงหลายว่ท้ “ คูกอ่ น ภิกษทุ 1งหลาย เธอท1งหลาย ทีว่บ่็นภิกษุพวกทไี มเ่ กยไค้ เห็นเทพชนคาวคึงส์ จงคู จงฅรวจดราคูซ่ึงหมเู่ ท้าลิจฉวี จงนึกนอม'ไป'ซงึ่ หมูเ่ ท้า ลจิ ฉวี ใหเ้ บนเช่นกบเทพ'ชนดาว­ ดงึ ส์ ” ในกรงน1น เทา้ ลจิ ฉวีทง่ี นน เดนิ ทางไปด2วย ยานเพยี งเขฅที่เบน่็ ฏมขิ องยาน ลงจากยานแลว ไค้เดนิ

เขาไปดวยเทำเทียว ไค้เขำไปย*งภูมิภาคท่พี ระผู้มีพระ- ภาคเจไกำลงประทบอยู่ กรนเขไไปถึง ถวายอภิวาท พระผู้มพี ระภาคเจำแล*ว ค่างไค้น'งเผา ณ ริมเขฅในคาน หนึ่ง พระผมู้ ิพระภาคเจไไคท้ รงยงเจไลจิ ฉวีผู้ซ่งึ นงํ เผาอยู่ ณ คานหน่ึงท1งน่ึนให้เหน็ ชอบ ใหล้ มาทาน ให้อาจหาญ ให้ร่าเริง ค่วยธรรมิกถา ในฅอนทน่ี ํงเผาอยู่น่ึน เจา ลจิ ฉวที ง่ี น้ํน'ไค้กราบทลู นิมนท์พระผูม้ ีพระภาคเจทอยา่ งนึ่ ว่า “ ขำแค่พระผู้มิพระภาคเจไผทู้ รงพระเกยี รฅิ ขอ พระผู้มพิ ระภาคเจไพรไ]มกไม่ภกิ ษสุ งฆ์ โปรครบภพไ- หารสำหรบในวนพรุ่ง,นของหมอ่ มฉ*นที่งหลาย ” พระผมู้ พิ ระภาคเจไทรงปฏิเสธว่า “ ทา่ นเจไ ลจิ ฉวที ง่ี หลาย พระฅถากฅไค้รบภฅฅาหารสำหรบในวํน พร่งุ น่ึ ของนางคณกิ าอมพปาลีไว้เสยี แลว ” ในท*นทีนน เจไสิจฉว'ี ท่งี นน ค่างคคี นึว่ มอื พรอ่ ม กบประกาศความไม่สมหวงออกมาวา่ “ ทา่ นผู้เจริญทง หลาย ชาวเราพา่ ยแพ้อุบายของอมพปาลี อย่างบคซบ พวกเราถกมายาของอมพปาลหี ลอกลวงไค้อย่างหมคทา่

ในคราว'แน เจ่กลีจฉวีทง้ํ นํ้นไค้ชน่ื ชม ไค้ อนุโมทนาธรรมทพ่ี ระผู้มพี ระภาคเจ,าไค้ฅร้สแํ ล,ว ลุกขน จากทน่ี \"ง ถวายอภิวาท กระทำปทกษิณพระผมู้ ีพระภาก- เจ่าแล*ว ไค้หลกี ไป ในครงนน นางคณกิ าอมพปาลี ในคอนที่ราฅรี สดุ สนแล*ว ไคใ้ ห้คนไปกราบทูลเวลาแห่งภ'ตฅาหาร แด่พระผมู้ พี ระภาคเจไว่า “ เบนเวลาแลว ภํฅฅาหาร สำเรจ็ แล*ว ” ในกรงน\"น พระผมู้ พี ระภาคเจ*า ทรงนงุ่ ในเวลา เซไแล*ว ไคท้ รงถอื บาฅรและจีวรเสด็จเข*าไป่ยงภูมิภาค ทเ่ี บ็น่ สถานองคาสภกิ ษสุ งฆ์ของนางคณกิ าอมพปาลฅี ้ํงอยู่ พร*อมกบภกิ ษสุ งฆ์ กรนเฃ็าไปในสถานองิ คาสแล*ว ไค้ ประทบน่งํ ลง ณ อาสนะที่เขาไค้คบแค่งไว้แล*ว ในคอน ทพ่ี ระผมู้ ภี าคเจ่าและภกิ ษุสงฆ์น\"งเรยี บรอยแลวนน นาง คณกิ าอิมพปาลีไคอ้ ิงคาสภกิ ษุสงฆ์ ทีม่ ีพระพุทธเจา่ เบน ประมุข ค*วยขาทนียโภชนียาหารทีป่ ระณคี ดว่ ยมอื ของ คน ใหอ้ มหนำ ใหบ้ อกวา่ พอแล*ว ในคอนท่ภี ้ฅกิจเสร็จ แล*วนน นางคณิกาอมิ พปาลีไค้เห็นพระผม้ พี ระภาคเจ่า

ผเู้ สวยแลว ทรงชกพระหฅ่ ถอ์ อกจากบาฅรแลว จึงไค้ เลอื กเอาอาสนะทฅ่ี ่าํ กว่าแหง่ ใคแหง่ หนงึ่ นงึ่ ลงไปใน ชายสุคทางคา้ นหน่งึ แลว'ได ้กล่าวคำถวายสวนนึ่ทอํ พระผมู้ ีพระภาคเจาว่า 44ขไแค่พระองค์ผเู้ บนท่เี การพ สวนแหง่ น่ึ ขำพระบาทถวายแคภ้ กิ ษสุ งฆ์ ทมี พระพทุ ธ- เจไเบนประมขุ ” พระผมู้ พี ระภาคเจไทรงรบอารามแลว ในอนคบน1น ได้ทรงย'งนางคณกิ าอมพปาลี ให้เหน็ ชอบ ใหส้ มาทาน ให้อาจหาญ ให้ร่าเรงิ ค้วยธรรมีกถาแลว ทรงลกุ ขนจากอาสนะ หลกี ออกมา 'พหลุ านุส์าสนUJอประทบในอํมพปาลวิ น ไคย้ นิ วา่ พระผู้มี.พระภาคเจำ เม่ือประทบอยู่ ในอมพปาลิวน ใกลก้ รงุ เวสาลีนึ่น สำหรบภกิ ษุท1งหลาย ย่อมทรงกระทำธรรมีกถานเ่ึ พยี งอย่างเคยี วเบนอนมากว่า “ ศลี มเี จฅนารมณ์ มอี าการเบนอย่างน่ึ สมาธิ มี เจฅนารมณ์ มีอาการเบนอย่างนึ่ บญญา มเี จฅนารมณ์ มีอาการเบน่็ อยา่ งน่ึ สมาธิทีม่ ีศีลเบน่็ 3'านเบนท่คี 1ง เบน ทเี่ บนไป ยอ่ มมีผลใหญ่ มอี านิสงส์ใหญ่ บญญา ท่มี ี สมาธิเบน3 านเบ่น็ ท่ีคง่ เบนทีเบ่็นไป ยอ่ มมผี ลใหญ่

มอี านสิ งสใ์ หญ่ จิฅทถี่ กู บญญาบม่ ให้คีถงึ ขนาดแลิว ยอ่ ม หลดุ พนโคยชอบอย่างนท้จริง จากอาสวะพ8ง ๓ น คอื จากกามาสวะ จากภวาสวะ จากอวชิ ชาสวะ ไปจำหรรษา ณ หมบู่ านนอยเวฬวุ ะ ในคร้ํงนนํ้ พระผ้มู ีพระภาคเจไประทบ ณ อมพ- มา่ ลวิ น คามพระอ*ธยาศยแลวิ ได้คร*สลงิ ท่านผู้มอี ายุ อาน/นทิ ะ-วา่ “ ดูก่อนอานนทะ เรามาไปกนเถิด เราจิก เขไไปลิงภมู ิภาคชึง่ เบ็น้ที่คงอยู่แห่งหมบู่ า้ นนอ้ ยเวฬุวะ ” ทา่ น ผมู้ ี อายุ อานนทะ กราบ ทลู รบ พระพทุ ธ คำรส ส่งวา่ “ พระเจไขไ พรไ)มทีจ่ ะคามเสดจ็ แลว” ในคอนนนํ้ พระผู้มีพระภาคเจไพรอมคไยภิกษหุ มใู่ หญ่ ไดเ้ สดจ็ เขไ ไปลงิ ภูมิภาคอ”นิเบน่็ ที่ค1งอยแู่ หง่ หมู่บ้านน้อยเวฬวุ ะ ได้ ยนิ ว่า ในคราวนน หมบู่ ไนนอ้ ยเวฬุวะได้เบ็น่ ท่ปี ระทบ อยู่ของพระผู้มพี ระภากเจไ ในคอนน1น พระผู้มพี ระภาคเจไครสลงิ ภิกษุ ทงหลายว่า “ ด กู อ่ นภิกษุท่งหลาย เธอท1งหลาย จงไป จงจำพรรษาคามว*คที่มมี ิฅร คามว*คทม่ี ีบคุ คลท่ีเคยเหน็ กน คามว*คท่ีมีบกกลทีเ่ กยกบกํน้ ในบริเวณรอบกรง

เวสาลี ส่วนพระฅถาคคจะจำพรรษาในหม่บู ่านนอย เวฬวุ ะนํน้ ีแ่ หละ ” ภิกษทุ ีง่ นนรไมพระพุทธค'ํ าริสส่ ่งวา่ “ พระเจาขา จไาจำพรรษาในทท่ี ่ีฅรํสสงํ นน้ํ ” แลว จำพรรษาคาม'ว''คทีมมิฅร คามวคท่มี ีบคุ คลที่เคยเหน็ กน คามวคทมี่ บี คุ คลที่เคยกบกน ในบรเิ วณรอบกรุงเวสาลี ” สว่ นพระผูม้ ีพระภาคเจไไดท้ รงจำพรรษาในหมู่ บา่ นนอ็ ยเวฬุวะนนํ้ น0นแหละ ในวลสานสมยิน1น อาพาธ กลาไคบ่งเกิคขนแก'พระผมู้ ีพระภาคเจไผูท้ รงเขาพรรษา แส่ว เวทนากลาท่สี ามารถจะส่งไปสู่สำนกแหง่ ความฅาย เบน่็ ไปแก่พระผมู้ ีพระภาคเจไ ไค้ยนิ ว่า ในฅอนทเ่ี วทนา กลไก่าลไเบนไปอ?]น1น พระผู้มีพระภาคเจไทรงมีสฅิ สํมปชํญญะ ไม่เคือครอิ นรไม่เวทนากลไน1น ในคราวนน พระผู้มพี ระภาคเจไไดเ้ กิคมีความคำรินว่า “ การท่เี รายง มิได้ บอก ผู้ท่ี บำรุง มไิ ด้ อำลา ภิกษุ สงฆ์ ก่อน แล่วพึง ปรินิพพาน เบ็1นการท่ไี มส่ มควรแกเ่ รา'เลย อย่ากระนน เลย เราควรขบไลอ่ าพาธนออกไป ควยวีรยิ ะ (คือ ฃณกิ ผลสมาบไท) แลว่ พึงเข,าผลสมาบ*คเคร่ืองพ?Jงชวี ิฅ ให้คำรงอยู่สำเร็จอริ ยิ าบถอยเู่ ถิค ” ในคอนที,อาพาธกลไ . .................................. ........... 1..1.1

f- . ■ - ■' ' ill:, กำลงเบน'ไปอยนู่ นํ้ พระผ้มุ ีพระภาคเจา่ 'ไคท้ รงขบ'ใส่ อาพาธนนออก ฅวยวรี ิยะ ( คือขณกิ ผลสมาบฅ้ ) แล*ว ทรงเขไผลสมาบํฅเครอื่ งพยงุ ชีวฅิ ใหด้ ำรงอยู่ สำเรจ็ อริ ยิ าบถอยู่ ในคอนทผี่ ลสมาบไทเบนไปอยู่น8น อาพาธ น1นของพระผมู้ พี ระภาคเจา่ ไคส้ งบสญู สลายไป ในกร่งื นนํ้ พระผ้มู พี ระภาคเจาทรงหายจาก อาการไข้ ( ทก่ี ลบเบนข้นั ใหม)่ ทรงหายจากความไข้ แลวไม่นาน ไคเ้ สคจ็ ออกจากวหิ ารไปประทบนงํ ลง ณ อาสนะ ทไี่ ค้ถูกปูไว้ในเงาวหิ ารท่ีแผท่ อคออกไป (เงา ในฅอนกอ่ นเทยี่ งหรือหลงเทย่ี งแล*วมาก ๆ ) ในฅอนท่ี กำล*งประทบนงอยนู่ น พระอานนทะ ผ้มู อี ายุ ไค้เขา ไปทางที่ ท,ี่พระผ้มู พี ระ-ภาคเจ,าประทบน*งอยู่ กรนเขา ไปถงึ ถวายอภิวาทแลว ไค้นงเผา ณ ชายบริเวณคไน หนึง่ แลวํ ไคก้ ราบทูลเรอื่ ง‘แกะพระผู้มพี ระภาคเจไว่า “ ฃไแฅพ่ ระองคผ์ ทู้ รงเบนที่เการพ ขไพระบาทไค้เหน็ ■ พระผ้มู พี วะภากเจ่ามคี วามสบาย ขไพระบาทไคเ้ ห็นพระ- ผู้มพี ระภากเจา่ มีอาการทนท่าน แคก่ ารประชวรแหง่ พระ- ผ้มู ีพระภาคเจ่า กล*บเบ็น่ เหคใุ ห้รา่ งกายของขไพระบาท

เหมือนเกิดระบบประสาทหยุคทำงานข้นํ มา เบนเหตแุ ม้ ใหท้ ศิ ทงํ หํ้ ลาย ไม่ปรากฏแก่ขำพระบาท เบนเหตุแม้ให้ ธรรมทงํ้หลาย ไมก่ ระจ่างแจ1งกะขไพระบาท แด่ขา พระบาทยิงมีสก่ วา่ ความสบายใจเหลอื อยเู่ พยี งนดิ หนอ่ ยวา่ £พระผ้มู พี ระภาคเราจกยิงไมป่ รนิ พิ พาน ฅลอดเวลาทยี ง มไิ ค้ปรารภภิกษุสงฆ์ประทานพระพุทธโอวาทกรงสดุ ทาย ไร พุ เทียวกอ่ น ” ภ. “ ดูก่อนอานนทะ กิพระฅถาคดยิงเบน่็ ที่ จำนงหวงอะไรของภิกษสุ งฆอ์ ยอู่ กี เลา่ ใ เพราะพระ- ดถากดไค้แสดงธรรมใหไ้ มม่ ีส่วนเรนลบ ไม่มีส่วนบดบง แลว กำมืออาจารยใ์ นธรรมท1งหลาย (การบิ'คบงขอ ธรรมบางอยา่ งไว)้ มไิ คม้ ีแก่พระฅถาคฅ ศาสดาคนใด พงึ มคี วามพอใจแนว่ อยา่ งนว่ ่า ‘ เราจกิ ปกครองหมู่ภิกษุ ให้เจริญ’ ดงิ นกิดี ว่า ‘ หมู่ภิกษจุ งมเี ราเบ็่นทีย่ กขนอาง อ ว ด ’ ดงิ นกิดี ศาสดาจารยค์ นน'น พ งึ ดอิ งปรารภหมู่ ภิกษุ ใหโ้ อวาทกรงสุดทำยเพียงเลก็ น*อ.ยแน่ ” “ ด กู ่อนอาน'นทะ กวามพอใจอย่างนวา่ ‘ เราจกิ ปกครองหมภู่ กิ ษใุ หเ้ จรญิ ’ หรือว่า ‘ หมภู่ กิ ษจุ งมีเราเบน I. —

ทยกขนอไงอวค, มิไค้มแี กพ่ ระ?าถาคฅเลย ดกู ่อน อานนทะ ( เพราะการทพ่ึ ระฅถาคฅไมม่ กี วามพอใจอย่าง น1น) เพราะเหดูไรเลา่ พระกถาคกน่นจึงจะปรารภหมู่ ภกิ ษุ ใหโ้ อวาทกรีงสุคทไย ดกู ่อนอานนทะ ก็ในบดน้ํ พระกถาคฅแกแ่ ลว่ เจรญิ เค็มฃีคแลวิ ถอื เอาความเบน ผู้เฒ่าแล่ว ผ่านทางชวี ฅิ มาไกลแล1ว บรรลถุ ึงวย (สาม) มากามลำคบแลว่ วย ๘0 กำลงเบน่็ ไปอยูแ่ กพ่ ระกถากก ดกู อ่ นอานนทะ เกวยี นท่ีชำรุดแลว่ ย่อมยงโครงรปู แห่ง เกวียนใหเ้ บนใปอยู่'ไค้ ควยการกองถกู แซมถูกคามไวค้ วย ไมไ้ ผ่ แม้ฉินใค ร่างกายของพระกถากก ย่อมยงโครง รูปแหง่ สรีระใหเ้ บนไปอยู่ไค้ เหมือนควํ ยอาการท่ถี ูกแซม ถกู คามไว้ควยไม้ไผ่ ฉินน้นั เหมอื นก*นเทยี ว ” “ ดกู อ่ นอานนทะ ในสมยทพ่ี ระกถากกเขไถึง เจโคสมาธิทห่ี านิมคิ มิไค้ เพราะไมม่ นสิการนิมฅิ ทง่ี ปวง เพราะเวทนาบางขนคิ คบ สำเรจ็ อิรยิ บถอยู่ กายของ พระกถากกยอ่ มผาสุกกวา่ ดกู อ่ นอานนทะ เพราะฉะน1น แล เธอท1งหลายจงมคี นเบนเกาะ มกี นเบ่็นกกิ อยา่ มี ผู้อืน่ เบนกกิ สำเร็จอิรยิ าบถอยู่เถดิ จงเบนผมู้ ีสจํ ธรรม

เบน Lกาะ มสี 'จธึ รรมเบนคติ อย่ามมี สุ าธรรมอยา่ งอน่ึ เบน็่ ก?า สำเรจ็ อริ ิยาบถอยเู่ ถิค ” “ ค ูกอ่ นอานนทะ กค็ วยการกระทำอยา่ งไร ภิกษุ จึงช่อื วา่ มีฅนเบน็่ เกาะ มฅี นเบ็1นคฅิ ไม่มผี อู้ ื่นเบนคฅิ สำเร็จอิริยาบถอยู่ จึงช่อื ว่ามีสํจธรรมเบ1็ นเกาะ มีส,จธรรม เบ็นกฅิ ไม่มมี สุ าธรรมอย่างอนื่ เบน็่ คฅิ สำเร็จอิริยาบถ อยู่ ?” “ ค กู ่อนอานนทะ ภกิ ษใุ นธรรมวินยน้ํ เบ็น่ ผ ู้ เห็นอยูโ่ ดยไมฃ่ าคสายซง่ึ กายในรปู กาย ประกอบความ เพยี รเกรองแผดเผากิเลสฑ้งํ หลาย รู้ฅวอยู่ มสี ฅิ นำออก ชงอภชิ พาและโทมนํสํ ในโลก สำเรจ็ อิรยิ าบถอยู่ เบน ผเู้ หน็ อยู่โดยไมข่ าดสายซงึ่ เวทนาในเวทนาทงํ้ หลาย ประ- กอบกวามเพยี รเครอ่ื งแผดเผากิเลสทงหลาย ร?ู้ ทอยู่ มสี ฅิ นำออกซ่ึงอภชิ ฌาและโทมนํสในโลก สำเร็จอิรยิ าบถ อยู่ เบนผเู้ หนโคยไม่ขาค สายซง่ึ จิ?ไในจฅิ ประกอบความ เพยี รเครอื งแผดเผากิเลสทงหลาย รู้?ทอยู่ มีสฅิ นำออก ชงอภชิ ฌาและโทมน*สใน'โลก สำเร็จอริ ยิ าบถอยู่ เบนผู้ เห็นโดยไม่ขาดสายซึง่ ธรรมในธรรมทํง้ หลาย ประกอบ

ฝ 1*5 ความเพยี รเครือ่ งแผด’,ผากิเลสทง้ํ หลาย รฅู้ วอยู่ มีสฅิ นำออกซึ่งอภชิ พาและโทมนส ในโลก สำเร็จอิรยิ าบถอยู่” “ คูก่อนอานนทะ ควยการกระทำทมี่ ปี ระการ อย่างน้แํ ล ภิกษุ'จึงช่ือ'ว่ามีฅนเบน็่ เกาะ มฅี นเบ่็นคติ ไมม่ ผี อู้ ื่นเบน่็ คฅิ สำเรจ็ อิริยาบถอยู่ จงึ ช่อื ,วา่ มสี ไธรรม เบนเกาะ มีสไธรรมเบนคติ ไม่มมี สุ าธรรมอยา่ งอน เบน็่ คติสำเรจ็ อิรยิ าบถอยู่ คกู อ่ นอาน'นทะ กใ็ นคอนน ก็กี ในฅอนท่ีพระฅถาคฅลว่ งล”บไปแลวก็คี บุคคล ผู้ท่จี ่กมฅี นเบนเกาะ มฅี นเบ็1นคติ ไม่มีผอู้ ื่นเบนกฅิ จกมีสํจธรรมเบ็น่ เกาะ มีสไ)ธรรมเบนคติ ไมม่ ีมสุ าธรรม อยา่ งอน่ื เบนคติ สำเรจ็ อิริยาบถอยู่ ไม่วา่ จะเบนชนคิ ไร บุ จ'กเบ1็ นภิกษุของพระฅถากคในส ่วน ท อ่ี ยู่พ 2นจากกวาม มคี จ'กเบนภกิ ษุของพระฅถาคฅ ในสว่ นทเ่ี บ็1นยอคแหง่ ภิกษุ ท่ีใครใ่ นการศึกษา ไมว่ ่าจะเบ1็ นชนดิ ไร บ,ุ ก'ณ์ฑที่กลา่ วถึงหมบู่ ่านในมหาปรินพิ พานสฅู ร จบบริบูรณ์แลไ

ภาณวารท่ี ๓ อิทธิบาทภาวนาช่วยยืดอายุ ในกรงนน ในฅอนเชา่ พระผู้มีพระภาคเจไ ทรงนงุ่ อ'นฅรวาสกแล่ว ทรงถอื บาฅรและจีวรเช่าไปยงิ กรงุ เวสาลี เพอบิณฑบาฅ เสด็จเทยี่ วบิณฑบาฅในกรงุ เวสาลี กลไม่จากบณิ ฑบาตในภายหลไ]ภฅแลว ไคฅ้ รสส่ง พระอานนทะ ผูม้ ีอายุว่า “ ค กู อ่ นอานนทะ เธอจงถอื แผ่นหน'งรองนง เราจไไเชา่ ไปยงิ ภูมภิ าคอนเบ1็ นท่ฅี งอยู่ แหง่ ปาวาลเจคีย์ เพื่อพ,กผอ่ นในกลางวน” พระอานนทะ ผู้มีอายุ กราบทูลรบพระพุทธคำรสส่ง,วา่ “พระเช่าชา่ พรอมท่จี ะฅามเสคีจแสว่ ” ไค้ถอื แผ่นหนไ]รองนงํ เดนิ ฅามเสคจี พระผมู้ ีพระภาคเชา่ ไป ทางเบองพระปฤษฎางค‘์คู ครงนน พระผู้มีพระภาคเชา่ ไค้เสดจ็ เชา่ ไปยิงภูมิภาคที่ ปาวาลเจคยี ฅ์ งอยู่ กรนเชา่ ไปถึงแส่ว ไค้ประทไม่นํง ลงบนอาสนะทเ่ี ขาปูไว้ แม้ทา่ นผู้.มีอายอุ านนทะ ถวาย อภวิ าทพระผมู้ พี ระภาคเชา่ แลว ไค้น'งเผาอยู่ ณ สว่ น สคท่านหนง่ึ พระผ้มพี ระภาคเชา่ ไคค้ รสกำบอกใบ้ กำแยม