รายงานวิจัย-หลักกฎหมายสิทธิมนุษยชนฯ - อ.ทศพล

ชน วธิ ีการเยยี วยาสิทธิแก่ปัจเจกชน ผลผกู พนั ทางกฎหมาย 1. คาํ พพิ ากษา คาํ สังศาล 1. ผกู พนั รัฐภาคี 2. คาํ พพิ ากษา คาํ สังศาล 2. ผกู พนั รัฐภาคี 3. คาํ พพิ ากษา คาํ สังศาล 3. ผกู พนั รัฐภาคี 1. รับเรื องร้องทุกขจ์ ากปัจเจกชน สืบสวนหาขอ้ มลู 1. ผกู พนั รัฐภาคี แต่ตอ้ ง ออกมติ ความเห็น หรื อขอ้ เสนอแนะ ใหส้ ภามนตรี รับรอง ก่อน 2. รับเรื องร้องทุกขจ์ ากปัจเจกชน สืบสวนหาขอ้ มลู 2. ผกู พนั รัฐภาคี ออกมติ ความเห็น หรื อขอ้ เสนอแนะ ธิ 3. รับเรื องร้องทุกขจ์ ากปัจเจกชน สืบสวนหาขอ้ มลู 3. ผกู พนั รัฐภาคี ออกมติ ความเห็น หรื อขอ้ เสนอแนะ 99

ตารางกลไกสิ ทธิ มนุ ษยชน ตาราง 3-4 กลไกสิทธิมนุษยชนในระดบั ภายในประเทศ มาตรการ / ลกั ษณะทาง กม. ช่องทางเรี ยกร้องสิทธิของปัจเจกช กฎหมายภายใน 1. มี แลว้ แต่รัฐธรรมนูญจะกาํ หนดว 1. รัฐธรรมนูญ ผา่ นกระบวนการใด เช่น ต่อศาล ผตู้ รวจการฯหรื อ คณะกรรมการสิ ทธิ 2. กฎหมายนโยบายความสิทธิมนุษยชน 2. มี ผา่ นศาล หรื อหน่วยงานที รับผดิ ชอบโดยตรง 20

นในระดบั ภายในประเทศ ผลผกู พนั ทางกฎหมาย ชน วธิ ีการเยยี วยาสิทธิแก่ปัจเจกชน วา่ 1. รับรองสิทธิดา้ นอาหารของปัจเจกชน และสร้าง 1. มีผลผกู พนั ต่อทุก กระบวนการเยยี วยาสิทธิมารองรับ องคก์ ร และสร้าง บรรทดั ฐานในการ บงั คบั ใชส้ ิทธิใน กฎหมายทุกระดบั รวมถึงในชนั ศาล 2. รับรองสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชน และกาํ หนด 2. มีผลผกู พนั ต่อองคก์ ร อาํ นาจหนา้ ทีใหห้ น่วยงานรัฐตอ้ งเยยี วยาสิทธิ ทีมีอาํ นาจหนา้ ที เกียวขอ้ งกบั กฎหมาย ทงั หมด สามารถอา้ งอิง ในชนั ศาลได้ 00

มาตรการ / ลกั ษณะทาง กม. ช่องทางเรี ยกร้องสิทธิของปัจเจกช 3. กฎหมายสิทธิมนุษยชน 3. มี ผา่ นศาล หรื อหน่วยงานที รับผดิ ชอบโดยตรง การบงั คบั ใชส้ ิทธิในศาล 1. มี ตามทีรัฐธรรมนูญของแต่ละ 1. การบงั คบั ใชส้ ิทธิในศาลรัฐธรรมนูญ ประเทศกาํ หนด 2. มี ตามทีระบบกฎหมายรัฐธรรมน 2. การบงั คบั ใชส้ ิทธิในศาลสูงสุด ของแต่ละประเทศกาํ หนด 3. มี ตามทีกฎหมายเฉพาะแต่ละฉบ 3. การบงั คบั ใชส้ ิทธิในศาลยตุ ิธรรม กาํ หนดวา่ ใหใ้ ชช้ ่องทางใด 20

ชน วธิ ีการเยยี วยาสิทธิแก่ปัจเจกชน ผลผกู พนั ทางกฎหมาย 3. รับรองสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชน และกาํ หนด 3. มีผลผกู พนั ต่อองคก์ ร อาํ นาจหนา้ ทีใหห้ น่วยงานรัฐตอ้ งจดั มาตรการ ทีมีอาํ นาจหนา้ ที คุม้ ครองสิทธิมนุษยชน เกียวขอ้ งกบั กฎหมาย ทงั หมด สามารถอา้ งอิง ในชนั ศาลได้ 1. การพพิ ากษาคดี การออกคาํ สังใหก้ ระทาํ หรื องด 1. มีผลผกู พนั ในเชิง เวน้ บรรทดั ฐาน นูญ 2. การพิพากษาคดี การออกคาํ สังใหก้ ระทาํ หรื องด 2. มีผลผกู พนั ในเชิง เวน้ บรรทดั ฐาน บบั 3. การพพิ ากษาคดี การออกคาํ สังใหก้ ระทาํ หรื องด 3. มีผลผกู พนั ต่อคู่กรณี เวน้ รวมถึงคาํ สงั ใหม้ ีกระบวนการเยยี วเพมิ เติม เช่น และสามารถนาํ ไป การชดใช้ ชดเชยความเสียหาย เทียบเคียง ตีความคดีอืน ทีมีขอ้ เทจ็ จริ งเหมือนกนั 01

มาตรการ / ลกั ษณะทาง กม. ช่องทางเรี ยกร้องสิทธิของปัจเจกช กลไกระดบั ชาติ 1. มี ตามทีรัฐธรรมนูญ หรื อกฎหมา 1. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ จดั ตงั องคก์ รกาํ หนด 2. ผตู้ รวจการแผน่ ดินรัฐสภา 2. มี ตามทีรัฐธรรมนูญ หรื อกฎหมา จดั ตงั องคก์ รกาํ หนด 3. กรรมการสิทธิ/ผตู้ รวจการสิทธิมนุษยชน 3. มี ตามทีรัฐธรรมนูญ หรื อกฎหมา โดยตรง จดั ตงั องคก์ รกาํ หนด 20

ชน วธิ ีการเยยี วยาสิทธิแก่ปัจเจกชน ผลผกู พนั ทางกฎหมาย าย 1. รับเรื องร้องทุกข์ สืบสวน ออกคาํ สัง หรื อ 1. มีผลผกู พนั ต่อ ขอ้ เสนอแนะไปยงั หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง ตามบทบญั ญตั ิกฎหมาย าย 2. รับเรื องร้องทุกข์ สืบสวน ออกคาํ สัง หรื อ ทีจดั ตงั องคก์ ร ขอ้ เสนอแนะไปยงั หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง ส่งเรื อง เขา้ สู่รัฐสภา 2. มีผลผกู พนั ต่อ หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง าย 3. รับเรื องร้องทุกข์ สืบสวน ออกคาํ สัง หรื อ ตามบทบญั ญตั ิกฎหมาย ขอ้ เสนอแนะไปยงั หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง ส่งเรื อง ทีจดั ตงั องคก์ ร เขา้ สู่รัฐสภา รัฐบาล 3. มีผลผกู พนั ต่อ หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง ตามบทบญั ญตั ิกฎหมาย ทีจดั ตงั องคก์ ร 02

ตารางเปรียบเทยี บวตั ถุประสงค์ตาม ในระดบั ระห ตาราง3-5 เปรี ยบเทียบวตั ถุประสงคต์ ามกฎหมายกบั กรณีศึกษาทีเกิดขึนในระดบั ระห มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย กฎหมาย 1. ปฏิญญาสากลวา่ ดว้ ยสิทธิมนุษยชน 1. อาศยั กระบวนการขององคก์ รอืนที แตกต่างกนั ไป 2. กติกาสากลวา่ ดว้ ยสิทธิทางเศรษฐกิจ 2. การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ สังคม และวฒั นธรรม รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ 3. อนุสัญญาสิทธิเด็ก 3. การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ 4. อนุสัญญาขจดั เลือกประ-ติบตั ิต่อสตรี 4. การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ ฯ รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะรับเรื องร้องทุกข 20

มกฎหมาย กบั กรณศี ึกษาทเี กดิ ขนึ หวา่ งประเทศ หวา่ งประเทศ กรณี ศึกษาทีเกิดขึน 1. มีการอา้ งอิงสิทธิมนุษยชน ในหลายกรณีทงั มติขององคก์ รดา้ นสิทธิมนุษยชน และองคก์ ารระหวา่ งประเทศ า 2. มีการอา้ งอิงสิทธิมนุษยชน ในหลายกรณีทงั มติขององคก์ รดา้ นสิทธิมนุษยชน และองคก์ ารระหวา่ งประเทศ และมีการตรวจตรารายงานของรัฐภาคีในประเดน็ สิ ทธิ มนุ ษยชน า 3. มีการคาํ นึงถึงสิทธิมนุษยชนในลกั ษณะสิทธิของเด็ก า 4. มีการคาํ นึงถึงสิทธิมนุษยชนในลกั ษณะสิทธิดา้ นสาธารณสุขและโภชนาการ ข์ ของสตรี กลุ่มเสียง และสิทธิในการไดร้ ับค่าตอบแทนการทาํ งานอยา่ งเป็ นธรรม และเขา้ ถึงโครงการต่างๆ 03

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 5. กติกาสากลวา่ ดว้ ยสิทธิพลเมือง และ 5. การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ การเมืองฯ รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ รับเรื องร้องทุก 6. อนุสญั ญาต่อตา้ นการทรมาน 6.การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ รับเรื องร้องทุก 7.อนุสญั ญาต่อตา้ นการเลือกประติบตั ิ 7.การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ ต่อเชือชาติ รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ รับเรื องร้องทุก 8.อนุสัญญาสิทธิผพู้ ิการ 8.การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ รับเรื องร้องทุก 9.อนุสญั ญาต่อตา้ นการบงั คบั ใหบ้ ุคคล 9.การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการทาํ สู ญหาย รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ รับเรื องร้องทุก 10.อนุสัญญาสิทธิแรงงานต่างดา้ วและ 10.การตรวจรายงานของรัฐภาคี และการท ครอบครัว รายงานพร้อมขอ้ เสนอแนะ รับเรื องร้องทุก 11. อนุสญั ญาเจนีวา 1949 และพิธีสารฯ 11. การพพิ ากษาคดีในชนั ศาล และคาํ สงั ศา 20

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน า 5. มีการตีความของคณะกรรมาธิการฯ ใหส้ ิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนอยใู่ น กข์ ขอบเขตอาํ นาจของคณะกรรมาธิการฯ เพือตรวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิมนุษยชน 6.มีการตีความของคณะกรรมาธิการฯ ใหส้ ิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนอยใู่ น กข์ ขอบเขตอาํ นาจของคณะกรรมาธิการฯ เพอื ตรวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิมนุษยชน 7.มีการตีความของคณะกรรมาธิการฯ ใหส้ ิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนอยใู่ น กข์ ขอบเขตอาํ นาจของคณะกรรมาธิการฯ เพอื ตรวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิมนุษยชน 8.มีการตีความของคณะกรรมาธิการฯ ใหส้ ิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนอยใู่ น กข์ ขอบเขตอาํ นาจของคณะกรรมาธิการฯ เพือตรวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิมนุษยชน กข์ 9.มีการตีความของคณะกรรมาธิการฯ ใหส้ ิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนอยใู่ น ทาํ ขอบเขตอาํ นาจของคณะกรรมาธิการฯ เพอื ตรวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิมนุษยชน กข์ 10.มีการตีความของคณะกรรมาธิการฯ ใหส้ ิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนอยใู่ น ขอบเขตอาํ นาจของคณะกรรมาธิการฯ เพอื ตรวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิมนุษยชน าล 11. มีการคาํ นึงถึงสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนทีเป็ นกลุ่มเสียงในยามสงคราม 04

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 1977 ใหเ้ ยยี วยาผเู้ สียหาย 12. ธรรมนูญศาลอาญาระหวา่ งประเทศ 12. การพพิ ากษาคดีในชนั ศาล และคาํ สงั ศา ใหเ้ ยยี วยาผเู้ สีหาย การบงั คบั ใชส้ ิทธิในชนั ศาล 1. การพพิ ากษาคดีขอ้ พพิ าทในชนั ศาล และ 1. ศาลยตุ ิธรรมระหวา่ งประเทศ (ICJ) คาํ สังใหค้ ู่กรณีปฏิบตั ิตาม 2. ศาลอาญาระหวา่ งประเทศ (ICC) 2. การพิพากษาคดีในชนั ศาล และคาํ สงั ศาล ใหเ้ ยยี วยาผเู้ สียหาย โดยมีกองทุนเยยี วยา ผเู้ สียหาย 20

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน เช่น กรณีอิสราเอล กบั ปาเลสไตน์ ก็คาํ นึงถึงความจาํ เป็ นทางการทหารกบั การ ลิดรอนสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนในเขตกกั บริ เวณ าล 12. แมย้ งั ไม่มีคดีทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชนโดยตรงขึนสู่ศาล แต่ก็เป็ นทีแน่ชดั วา่ หากเกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนจริ งก็อยใู่ นเขตอาํ นาจของธรรมนูญศาลอาญา ระหวา่ งประเทศ ะ 1. ไม่ปรากฏกรณีศึกษา ล 2มีคดีทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชนโดยตรงขึนสู่ศาล และก็เป็ นทีแน่ชดั วา่ หากเกิด การละเมิดสิทธิมนุษยชนจริ งก็อยใู่ นเขตอาํ นาจของธรรมนูญศาลอาญาระหวา่ ง ประเทศ 05

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย กลไกบงั คบั ใชส้ ิทธิ 1. ออกมติ คาํ สัง หาขอ้ เทจ็ จริ ง 1. คณะมนตรี ความมนั คง(SC) 2. ออกมติ ความเห็น รายงาน 2. ทีประชุมใหญ่สมชั ชา(GA) 3. สืบสวนลบั ออกรายงาน ความเห็น 3. กระบวนการ 1503 ขอ้ เสนอแนะ 4. หาขอ้ เทจ็ จริ งเปิ ดเผย ตงั ผตู้ รวจการ และ 4. กระบวนการ 1235 คณะทาํ งาน เพอื ทาํ รายงาน ขอ้ เสนอแนะ 20

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน 1. การออกมติต่างๆของคณะมนตรี คาํ นึงสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนมากขึน โดยงดการลงโทษทางเศรษฐกิจทีกระทบต่อสิ ทธิ มนุ ษยชนของปั จเจกชนใน กรณีมติต่ออิหร่าน เกาหลีเหนือ 2. มีการออกมติ หรื อรับรองรายงานของกลไกตรวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิ มนุษยชน เช่น การรับรองรายงานและขอ้ เสนอแนะของผตู้ รวจการสิทธิ มนุษยชน 3. เนืองจากระบวนการลบั จึงไม่ปรากฏคดีทีไม่เสร็จสินวา่ มีกรณีการละเมิด สิทธิมนุษยชนหรื อไม่ ส่วนคดีทีสาํ เร็จก็มีเรื องสิทธิมนุษยชน ะ 4. มีรายงานและขอ้ เสนอแนะของผตู้ รวจการพิเศษในพนื ทีต่างๆ ซึงคาํ นึงถึง สิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนในหลายกรณี อาทิ สิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนใน เกาหลีเหนือ 06

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 5. ผตู้ รวจการสิทธิมนุษยชน 5. รับเรื องร้องทุกข์ หาขอ้ มลู เพอื ทาํ รายงาน และเสนอแนะ 6. คณะกรรมาธิการสิทธิทางเศรษฐกิจ 6. ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพือทาํ รายงาน สังคม วฒั นธรรม ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 7. คณะกรรมาธิการสิทธิมนุษยชน 7. ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพอื ทาํ รายงาน (HRC) ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 8. คณะกรรมาธิการขจดั การเลือกประ 8. ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพอื ทาํ รายงาน ติบตั ิต่อสตรี ฯ(CEDAW) ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 9. คณะกรรมาธิการต่อตา้ นการทรมาน 9.ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพือทาํ รายงาน ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 20

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน น 5. แมไ้ ม่ปรากฏกรณีทีปัจเจกชนส่งเรื องร้องทุกขแ์ ต่ก็มีช่องทางเปิ ดไว้ และ ผตู้ รวจการฯก็ไดเ้ ขา้ ไปตรวจตราสิทธิมนุษยชนในหลายประเทศ เช่น อินเดีย บราซิล นิคารากวั ไนเจอร์ ฯ 6. มีการตรวจตรารายงานของหลายประเทศทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชน เช่น รายงานของญีป่ ุน รวมถึงมีการออกความเห็นทวั ไปฉบบั ที 12 ทีเกียวกบั การ เยยี วยาสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชน 7.ปรากฏกรณีทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชนโดยตรง และกระบวนการก็เปิ ดโอกาสให้ ปัจเจกชนร้องทุกขไ์ ดโ้ ดยตรง 8. ปรากฏกรณีทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชนโดยตรง และกระบวนการก็เปิ ดโอกาส ใหป้ ัจเจกชนร้องทุกขไ์ ดโ้ ดยตรง 9.มีการตรวจตรารายงานของหลายประเทศทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชน รวมถึงมี การออกความเห็นเพือการเยยี วยาสิทธิมนุษยชนของรัฐและเหยอื 07

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 10.คณะกรรมาธิการต่อตา้ นการเลือก 10.ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพอื ทาํ รายงาน ประติบตั ิต่อเชือชาติ ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 11.คณะกรรมาธิการสิทธิผพู้ กิ าร 11.ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพือทาํ รายงาน ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 12.คณะกรรมาธิการต่อตา้ นการบงั คบั ใหบ้ ุคคลสูญหาย 12.ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพอื ทาํ รายงาน ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 13.คณะกรรมาธิ การสิ ทธิ แรงงานต่าง 13.ตรวจรายงานของรัฐภาคี เพือทาํ รายงาน ดา้ วและครอบครัว ความเห็น และขอ้ เสนอแนะ 14. องคก์ ารอาหารและเกษตร (FAO) 14. ใหข้ อ้ มูล ความรู้ เทคนิคแก่หน่วยงาน ต่างๆ 20

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน น 10.มีการตรวจตรารายงานของหลายประเทศทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชน รวมถึงมี การออกความเห็นเพือการเยยี วยาสิทธิมนุษยชนของกลุ่มเชือชาติ น 11.มีการตรวจตรารายงานของหลายประเทศทีเกียวกบั สิทธิมนุษยชน รวมถึงมี การออกความเห็นเพอื การเยยี วยาสิทธิมนุษยชนของผพู้ กิ าร น 12. มีการตรวจตรารายงานของหลายประเทศทีเกียวกบั สิ ทธิมนุษยชน รวมถึงมี การออกความเห็นเพือการเยยี วยาสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนและญาติผสู้ ูญ หาย น 13. มีการตรวจตรารายงานของหลายประเทศทีเกียวกบั สิ ทธิมนุษยชน รวมถึงมี การออกความเห็นเพือการเยยี วยาสิทธิมนุษยชนของแรงงานต่างดา้ วและ ครอบครัว 14. จดั การประชุมระหวา่ งประเทศทีเกียวกบั การเยยี วยาสิทธิมนุษยชนในทุก ระดบั และจดั ระบบขอ้ มูล FIVIMS GIEWS 08

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 15. องคก์ ารการคา้ โลก(WTO) 15. ลดการบิดเบือนตลาดสินคา้ เกษตร กาํ หนดกรอบรักษาความมนั คงดา้ นสงั คม การกระตุน้ ความรับรู้สิทธิ และเพมิ และการอนุรักษท์ รัพยากรร่ วม ความสามารถกลุ่มเสี ยง 1. การกระตุน้ ใหป้ ระชาชนรับรู้สิทธิ 1. การใหค้ วามรู้สิทธิมนุษยชน และการ แลกเปลียนประสบการณ์ 2. การเพิมความสามารถใหก้ ลุ่มเสียง 2. การทาํ งานขององคก์ ารระหวา่ งประเทศ เพอื ช่วยเหลือกลุ่มเสียงใหไ้ ดร้ ับการเยยี วยา 20

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน 15. มาตรการลดการอุดหนุนและเปิ ดตลาดในรอบอุรุ กวยั การเปิ ดใหส้ ่ง ช่วยเหลือดา้ นอาหารได้ ปรากฏคดีปลาโลมา-ทูน่า และคดีเต่า-กงุ้ ทีช่วย ส่งเสริ มการอนุรักษท์ รัพยากรร่วม มีความพยายามนาํ ประเด็นความมนั คงดา้ น อาหารเขา้ สู่การเจรจา 1. การทาํ งานของ FAO ร่วมกบั รัฐ เช่น โครงการร่วกบั บราซิล หรื อกบั องคก์ ร อืน เช่น WAGGGS เพือใหค้ วามรู้กบั ประชาชน การประชุมเพือแลกเปลียนประสบการณ์ของ FIAN, Foodfirst, Via Campesina 2. การทาํ งานขององคก์ ารกาชาดสากล ICRC ในพนื ทีวกิ ฤตเพือใหม้ ีการส่ง า ความช่วยเหลือดา้ นมนุษยธรรม และปกป้ องกลุ่มเสียงในพืนทีภยั พบิ ตั ิ 09

ในระดบั ตาราง3-6 เปรี ยบเทียบวตั ถุประสงคต์ ามกฎหมายกบั กรณีศึกษาทีเกิดขึนในระดบั ภูมิภ มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย กฎหมาย 1. กฎบตั รสิทธิมนุษยชนยโุ รป 1. รับรองสิทธิเพอื การตรวจตราการบงั คบั ใ สิทธิ และทาํ ขอ้ เสนอแนะ 2. พธิ ีสารฯ ซานซลั วาดอร์ 2. รับรองสิทธิเพอื การตรวจตราการบงั คบั ใ สิทธิ และทาํ ขอ้ เสนอแนะ 3. กฎบตั รสิทธิมนุษยชน และสิทธิ ประชาชนอฟั ริ กนั 3. รับรองสิทธิเพอื การตรวจตราการบงั คบั ใ สิทธิ และทาํ ขอ้ เสนอแนะ และบงั คบั ใชส้ ิท ในชนั ศาลในอนาคต 21

บภมู ิภาค ภาค กรณี ศึกษาทีเกิดขึน ใช้ 1. รับรองสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนโดยตรง ในประเด็นสิทธิพลเมืองฯ ปัจเจก ชนจึงฟ้ องร้องต่อศาลโดยตรงได้ และสามารถร้องทุกขต์ ่อคณะกรรมการสิทธิฯ ไดโ้ ดยตรง ใช้ 2. รับรองสิทธิมนุษยชนโดยตรง ในประเด็นสิทธิพลเมืองฯปัจเจกชนฟ้ องร้อง ต่อศาลโดยตรงได้ และไม่สามารถร้องทุกขต์ ่อคณะกรรมการสิทธิฯไดโ้ ดยตรง ใช้ 3. รับรองสิทธิมนุษยชน โดย ในประเด็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนทงั หลาย ทธิ ปัจเจกชนสามารถร้องทุกขต์ ่อคณะกรรมการสิทธิฯไดโ้ ดยตรง และในอนาคต สามารถอา้ งอิงในศาลไดเ้ มือการจดั ตงั ศาลมีผลบงั คบั ใช้ 10

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย การบงั คบั ใชส้ ิทธิในชนั ศาล 1. คาํ พพิ ากษา คาํ สังศาล 1. ศาลสิทธิมนุษยชนยโุ รป 2. ศาลสิทธิมนุษยชนอเมริ กา 2. คาํ พพิ ากษา คาํ สังศาล 3. คาํ พิพากษา คาํ สังศาล 3. ศาลสิทธิมนุษยชน และสิทธิ ประชาชนอฟั ริ กนั 1. รับเรื องร้องทุกขจ์ ากปัจเจกชน สืบสวนห ขอ้ มลู ออกมติ ความเห็น หรื อขอ้ เสนอแนะ กลไกบงั คบั ใชส้ ิทธิ 1. คณะกรรมการสิทธิทางสังคมยโุ รป 2. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่ง 2. รับเรื องร้องทุกขจ์ ากปัจเจกชน สืบสวนห อเมริ กา ขอ้ มูล ออกมติ ความเห็น หรื อขอ้ เสนอแนะ 21

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน 1. ปัจเจกชนเรี ยกร้องสิทธิมนุษยชนต่อศาลโดยตรงได้ เช่น มีคดี Hatton & others V. United Kingdom ทีศาลชีวา่ การขาดช่องทางเยยี วยาสิทธิของปัจเจก ชนในชนั ศาลถือเป็ นการละเมิดสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวฒั นธรรม 2. ปัจเจกชนเรี ยกร้องสิทธิมนุษยชนต่อศาลโดยตรงได้ มีกรณีศึกษาสิทธิพลเมือง 3. ในอนาคตปัจเจกชนสามารถเรี ยกร้องสิทธิมนุษยชนในศาลไดเ้ มือการจดั ตงั ศาลมีผลบงั คบั ใช้ จึงยงั ไม่มีกรณีศึกษา หา 1. ปัจเจกชนสามารถร้องทุกขต์ ่อคณะกรรมการสิทธิฯไดโ้ ดยตรง และมีกรณีที ะ เกียวขอ้ ง คือ คดี Jon Kristinssons V. Iceland ทีทาํ ใหป้ ระเทศจดั ตงั ศาลภายใน เพือประกนั การเยยี วยาสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนในประเทศ หา 2. ปัจเจกชนสามารถร้องทุกขต์ ่อคณะกรรมการสิทธิฯไดโ้ ดยตรง และมีกรณีที ะ เกียวขอ้ ง คือ คดีเงินบาํ นาญประเทศเปรู คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนภมู ิภาค อเมริ กาวนิ ิจฉยั วา่ รัฐบาลเปรู ละเมิดสิทธิของผรู้ ับเงินบาํ นาญถือวา่ เป็ นการละเมิด 11

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 3. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชน และ 3. รับเรื องร้องทุกขจ์ ากปัจเจกชน สืบสวนห สิทธิประชาชน อฟั ริ กนั ขอ้ มูล ออกมติ ความเห็น หรื อขอ้ เสนอแนะ มาตรการกระตุน้ ความรับรู้สิ ทธิ และ 1. การใหค้ วามรู้สิทธิมนุษยชน และการ เพิมความสามารถกลุ่มเสี ยง แลกเปลียนประสบการณ์ 1. การกระตุน้ ใหป้ ระชาชนรับรู้สิทธิ 2. การทาํ งานขององคก์ ารระหวา่ งประเทศ 2. การเพิมความสามารถใหก้ ลุ่มเสียง เพอื ช่วยเหลือกลุ่มเสียงใหไ้ ดร้ ับการเยยี วยา 21

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน ต่อหลกั การพฒั นาสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวฒั นธรรม หา 3. ปัจเจกชนสามารถร้องทุกขต์ ่อคณะกรรมการสิทธิฯไดโ้ ดยตรง มีกรณีศึกษา ะ คือ 3.1 กรณี 4 NGOs V. Former Zaire คณะกรรมการชีวา่ รัฐบกพร่องต่อการประกนั สิทธิของปัจเจกชนในการเขา้ ถึงนาํ ดืม และเรี ยกร้องใหร้ ัฐมีมาตรการเยยี วยาสิทธิ ใหแ้ ก่ปัจเจกชนทีไดร้ ับความทีถูกละเมิด 3.2 กรณี ชาวโอโกนี คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งภูมิภาคอฟั ริ กา ชีวา่ รัฐมี หนา้ ทีงดเวน้ การแทรกแซงการเขา้ ถึงอาหารของประชาชน 1. การใหร้ ู้ดา้ นสิทธิมนุษยชน และสิทธิมนุษยชนในระดบั อุดมศึกษา เช่น สถาบนั กฎหมายสหภาพยโุ รป 2. กรณีองคก์ รพฒั นาเอกชน 4 องคก์ ร ไดน้ าํ เรื องการละเมิดสิทธิมนุษยชนใน า ประเทศซาอีร์ (เดิม) เขา้ สู่กระบวนการของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งอฟั ริ กา 12

ในระดบั ภาย ตาราง3-7 เปรี ยบเทียบวตั ถุประสงคต์ ามกฎหมายกบั กรณีศึกษาทีเกิดขึนในระดบั ภาย มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย กฎหมาย 1. รับรองสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชน และ 1. รัฐธรรมนูญ สร้างกระบวนการเยยี วยาสิทธิมารองรับ 2. กฎหมายนโยบายความมนั คงทาง 2. รับรองสิทธิในความมนั คงดา้ นสงั คมของ สังคม ปัจเจกชน และกาํ หนดอาํ นาจหนา้ ทีให้ หน่วยงานรัฐตอ้ งเยยี วยาสิทธิ 3. กฎหมายภายในเพอื มนุษย์ และ ชุมชน 3. รับรองสิทธิในทีทาํ กินของปัจเจกชนและ ชุมชน 21

ยในประเทศ ยในประเทศ กรณี ศึกษาทีเกิดขึน ะ 1. มีจาํ นวนประเทศทีรับรองสิทธิมนุษยชนเขม้ ขน้ ต่างกนั ไป โดย รัฐธรรมนูญอฟั ริ กาใตร้ ับรองสิทธิอยา่ งชดั แจง้ คดี PUCL ศาลสูงอินเดียตีความ วา่ รัฐธรรมนูญรับรองสิทธิมนุษยชนในฐานะสิทธิในการมีชีวติ ง 2. ประเทศนอรเวยไ์ ดผ้ ลกั ดนั ใหม้ ีแผนปฏิบตั ิการสิทธิมนุษยชนเขา้ ผนวกกบั นโยบายในการบริ หารประเทศโดยออกเป็ น พรบ. มลรัฐควเี บคแห่งแคนาดาได้ ออก พรบ.แกไ้ ขความยากจนทีมีสิทธิมนุษยชนเป็ นแกนกลาง ะ 3. ประเทศอินเดียมีรัฐบญั ญตั ิคุม้ ครองสิทธิชนพนื เมืองในการใชส้ อยทรัพยากร ดงั เดิมของชุมชน - ประเทศญีป่ ุนไดอ้ อกกฎหมายและมาตรการพิเศษเพือส่งเสริ มเกษตรกร ควบคู่ ไปกบั การปฏิรูปทีดินเพือการเกษตร 1946 13

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 4. กฎหมายกระบวนวธิ ีเยยี วยาสิทธิ 4. จดั ตงั กระบวนการยตุ ิธรรมเพือเยยี วยา ปัจเจกชน สิ ทธิ ของปั จเจกชน การบงั คบั ใชส้ ิทธิในชนั ศาล 1. การพิพากษาคดี การออกคาํ สังใหก้ ระทาํ 1. การบงั คบั ใชส้ ิทธิในศาลรัฐธรรมนูญ หรื องดเวน้ 21

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน 4. คดี Hatton & others V. United Kingdom การขาดช่องทางเยยี วยาสิทธิของ ปัจเจกชนในชนั ศาลถือเป็ นการละเมิดสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวฒั นธรรม คดี Jon Kristinssons V. Iceland ทาํ ใหร้ ัฐจดั ตงั ศาลภายในเพือประกนั การ เยยี วยาสิทธิมนุษยชนของปัจเจกชนในประเทศ า 1.1 คดี สามผอู้ พยพชาวเช็ค รัฐบาลทอ้ งถินไม่อนุญาตให้คนทงั สามหางาน และ ไม่จดั บริ การขนั พืนฐานใหก้ บั บุคคลทงั สาม ศาลสหพนั ธรัฐวนิ ิจฉยั วา่ ศาลไม่มี อาํ นาจในการจดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั ในการจดั สวสั ดิการเพือตอบสนองสิทธิของ ปัจเจกชนเอง แต่ชีวา่ รัฐตอ้ งเปิ ดโอกาสใหท้ งั สามเขา้ ถึงสวสั ดิการของรัฐได้ ส่วนจะเป็ นโครงการรูปแบบใดก็แลว้ แต่รัฐ 1.2 คดี Grootboom Case ศาลรัฐธรรมนูญอฟั ริ กาใตพ้ จิ ารณาความสมเหตุสมผล ของโครงการทีรัฐจดั ใหแ้ ก่กลุ่มผไู้ ดร้ ับผลกระทบจากการเวนคืน สงั ใหร้ ัฐ ประสานงานกบั หน่วยงานต่างๆเพือจดั โครงการทีอยอู่ าศยั ทีตอบสนองกลุ่มเสียง ทีสุดก่อน โดยคาํ นึงถึงความสมเหตุสมผลดว้ ย วา่ กลุ่มนนั สามารถเขา้ ถึง โครงการไดแ้ ละเนน้ วา่ ศาลรับรองสิทธิของปัจเจกชนดว้ ยคาํ พิพากษา แต่รัฐเป็ น ผเู้ ลือกรูปแบบ และจดั ทาํ โครงการ 14

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 2. การบงั คบั ใชส้ ิทธิในศาลสูงสุด 2. การพพิ ากษาคดี การออกคาํ สังใหก้ ระทาํ หรื องดเวน้ กลไกบงั คบั ใชส้ ิทธิ 1. รับเรื องร้องทุกข์ สืบสวน ออกคาํ สัง หรื อ 1. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชน ขอ้ เสนอแนะไปยงั หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง แห่งชาติ 21

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน า 2.1. คดี PUCL ศาลสูงอินเดียตดั สินใหค้ ุม้ ครองสิทธิมนุษยชนเท่าเทียมกบั สิทธิ ในการมีชีวติ สงั ใหร้ ัฐบาลออกมาตรการต่างๆ เพือป้ องกนั การหิวโหยของกลุ่ม เสียงใหร้ ัฐดูแล กลุ่มเดก็ สตรี ผพู้ กิ าร ผทู้ ีไม่อาจช่วยเหลือตนเองได้ ฯลฯ จดั มาตรการทีหลากหลายตอบสนองต่อกลุ่มเป้ าหมายทีต่างกนั เช่น โครงการ อาหารกลางวนั สาํ หรับเดก็ และชีวา่ ฝ่ ายบริ หารตอ้ งปฏิบตั ิตามคาํ สงั ศาล เนืองจากรัฐมีหนา้ ทีในการจดั โครงการต่างๆตามทีกรอบรัฐธรรมนูญกาํ หนดอยู่ แลว้ และใหม้ ีคณะกรรมการคอยตรวจตราการบงั คบั ใชด้ ว้ ย 2.2 Aquaculture Case ทีศาลสูงอินเดียยนื ยนั สิทธิของชนพืนเมืองในการใชส้ อย ทรัพยากรริ มชายฝังทาํ ประมงแบบดงั เดิมเพือความมนั คงดา้ นอาหาร 2.3 คดี Samatha Case ทีศาลสูงอินเดียตดั สินใหช้ นพืนเมืองมีสิทธิในทีดินดงั เดิม อ 1.1 คดี Grootboom case คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งอฟั ริ กาใตเ้ ป็ นผรู้ ับ เรื องราวร้องทุกข์ แลว้ นาํ คดีเขา้ สู่กระบวนการเยยี วยาของศาล จนศาลมีคาํ พพิ ากษาใหค้ ณะกรรมการเป็ นผตู้ รวจตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิตามคาํ พพิ ากษา 1.2 คดี PUCL คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนอินเดียไดผ้ ลกั ดนั ประเด็นความขาด แคลนอาหารเขา้ สู่กระบวนการพจิ ารณาของศาลสูง จนศาลตดั สินใหร้ ัฐตอ้ งหา มาตรการรองรับกลุ่มเสียงทีไดร้ ับความเดือดร้อนจากการแปรรูปรัฐวสิ าหกิจดา้ น 15

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย 2. ผตู้ รวจการแผน่ ดินรัฐสภา 2. รับเรื องร้องทุกข์ สืบสวน ออกคาํ สัง หรื อ 3. กรรมการสิทธิ/ผตู้ รวจการสิทธิ ขอ้ เสนอแนะไปยงั หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง มนุษยชนโดยตรง และรัฐสภา 3. รับเรื องร้องทุกข์ สืบสวน ออกคาํ สัง หรื อ ขอ้ เสนอแนะไปยงั หน่วยงานทีเกียวขอ้ ง ส่ง เรื องเขา้ สู่การพิจารณาของรัฐสภา หรื อ รัฐบาล 21

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน อาหาร อ 2. ผตู้ รวจการประเทศกวั เตมาลาไดร้ วมเอาสิทธิมนุษยชนเขา้ มาอยใู่ นเขตอาํ นาจ การทาํ งานของตน อ 3.1 ผแู้ ทนพเิ ศษสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ทีแต่งตงั โดยกระทรวงยตุ ิธรรมของ ง บราซิล 3.2 การจดั ตงั การประชุมเกียวกบั ความมนั คงดา้ นอาหารแห่งชาติขึนมาเพือ ส่งเสริ มการพฒั นาสิทธิมนุษยชนดา้ นอาหารในประเทศ (CNPDA) ในบราซิล และโบลิเวยี 3.3 เซียร์ราลีโอน ก็ไดแ้ ต่งตงั เลขาธิการสิทธิมนุษยชนขึนเพือประสานรัฐบาลกบั ผใู้ หค้ วามช่วยเหลือดา้ นอาหารทีเกียวขอ้ ง 3.4 คดี PUCL ศาลสูงอินเดียสงั ใหม้ ีคณะกรรมการสองคนคอยทาํ หนา้ ทีตรวจ ตราการบงั คบั ใชส้ ิทธิตามคาํ พิพากษา 16

มาตรการ / สิงทีปรากฏ วตั ถุประสงคต์ ามกฎหมาย การกระตุน้ ความรับรู้สิทธิ และเพมิ 1. การใหค้ วามรู้สิทธิมนุษยชน และการ ความสามารถกลุ่มเสี ยง แลกเปลียนประสบการณ์ 1. การกระตุน้ ใหป้ ระชาชนรับรู้สิทธิ 2. การเพิมความสามารถใหก้ ลุ่มเสียง 2. การทาํ งานขององคก์ ารระหวา่ งประเทศ เพอื ช่วยเหลือกลุ่มเสียงใหไ้ ดร้ ับการเยยี วยา 21

กรณี ศึกษาทีเกิดขึน 1.1 การจดั ตงั คณะวชิ า หรื อสถาบนั ดา้ นสิทธิมนุษยชนโดยเฉพาะสิทธิมนุษยชน ในมหาวทิ ยาลยั ออสโล และมหาวทิ ยาลยั ในอฟั ริ กาใต้ 1.2 การใหค้ วามรู้สิทธิมนุษยชนของ รายการวทิ ยุ Radio Gaya ในไนเจอร์ 1.3 การรณรงคใ์ หป้ ระชาชนรับรู้สิทธิมนุษยชนของขบวนการ Zero Hunger ใน บราซิล 2.1 โครงการของสมาคมเพือปกป้ องสิทธิมนุษยชนในประเทศไนเจอร์ ซึงได้ า ดาํ เนินกิจกรรมใหค้ วามรู้ทางกฎหมายกบั ประชาชน การฝึ กอบรมเจา้ หนา้ ที 2.2 การตงั คณะมนตรี ความมนั คงดา้ นอาหาร (CONSEA) ซึงองคป์ ระชุมของ คณะมนตรี ประกอบไปดว้ ยองคก์ รพฒั นาเอกชนกวา่ ครึ งผสานกบั หน่วยงานของ รัฐในบราซิล 2.3 คดี PUCL องคก์ ร PUCL (People’s Union for Civil Liberties)ไดน้ าํ เรื อง ความหิวโหยเขา้ สู่กระบวนการศาลจนมีมาตรการเยยี วยาสิทธิของกลุ่มเสียงใน ทีสุ ด 2.4 เครื อข่ายชาวนา Via Campesina ซึงเป็ นองคก์ รทีเริ มตน้ เคลือนไหวในการ เรี ยกร้องสิทธิในทีทาํ กินในประเทศบราซิล 17

21

18

เอกสารอ้างองิ เอกสารอ้างองิ ทเี ป็ นรายงานของสหประชาชาติ รายงานทีรับรองโดย คณะมนตรีเศรษฐกิจและสังคมแห่งสหประชาชาติ (ECOSOC) 1) E/CN.4/2001/53 2) E/CN.4/2002/54 3) E/CN.4/2002/58 4) E/CN.4/Sub.2/2002/18 5) E/2003/73 6) E/CN.4/2003/117 7) E/CN.4/2003/54 8) E/CN.4/2003/54 Add.1 9) E/CN.4/2004/10 10) E/CN.4/2005/47 รายงานทีรับรองโดย สมชั ชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ (GA) 1) A/56/210 2) A/57/356 3) A/58/330 4)A/59/385 รายงานทีรับรองโดย องคก์ ารอาหารและเกษตร (FAO) 1) Voluntary Guidelines to support the progressive realization of The Right to Adequate Food in the context of National Food Security/ 2004 2) IGWG RTFG INF/2 3) IGWG RTFG /INF4 4) IGWG RTFG INF/1 5) IGWG RTFG /INF4/APP.2 6) IGWG RTFG /INF4/APP.3 7) IGWG RTFG /INF4/APP.5 219

บรรณานุกรม Compilation of human rights treaties and other instruments, Bangkok: Asian Forum for Human Rights and Development, 2005 Human rights law-making in the United Nations: a critique of instruments and process, Theodor Meron, Oxford : Clarendon Press, 1986 International human rights in context : law, politics, morals : text and materials, Henry J. Steiner, Philip Alston, Ryan Goodman, Oxford [UK] : Oxford University Press, 2008 Remedies in international human rights law, Dinah Shelton, New York : Oxford University Press, 2005 International human rights law : a practical approach, Javaid Rehman, Harlow : Longman, 2003 The judicial application of human rights law : national, regional and international jurisprudence, Nihal Jayawickrama, Cambridge : Cambridge University Press, 2002 The legalization of human rights : multidisciplinary perspectives on human rights and human rights law, edited by Saladin Meckled-Garcia and Basak Cali, London : Routledge, 2006 ความรับผิดชอบในการปกป้ อง = The responsibility to protect, ปราณี ทิพย์รัตน์ ; ผู้แปล, กรุงเทพฯ : สถานทูตแคนาดาประจาํ ประเทศไทย, 2549 ชนกลุ่มน้อยตามกฎหมายระหว่างประเทศ, วชิ ช์ จีระแพทย์, นนทบุรี : สถาบนั พระปกเกลา้ , 2548 พันธกรณรี ะหว่างประเทศด้านสิทธิมนุษยชนของไทย, เรียบเรียงโดย อจั ฉรา ฉายากุล ... [และคน อนื ๆ], กรุงเทพฯ: สาํ นกั งานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, 2548 มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา, ชาติ ชัย เดชสุริยะ, [กรุงเทพฯ] : เดือนตุลา, 2549 สิทธิมนุษยชน, อุดมศักดิ สินธิพงษ์, กรุงเทพฯ: วญิ ูชน, 2550 สิทธิมนุษยชนในสังคมโลก, กุลพล พลวนั , กรุงเทพฯ : นิติธรรม, 2547 สิทธิมนุษยชนไร้พรมแดน : ปรัชญา กฎหมายและความเป็ นจริงทางสังคม, จรัญ โฆษณานันท์, กรุงเทพฯ : นิติธรรม, 2545 220

หลกั กฎหมายระหว่างประเทศทวั ไปเกยี วกบั สนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน, กรุงเทพฯ : สาํ นกั งาน คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, [2551] หลักกฎหมายระหว่างประเทศทวั ไป เกียวกับสนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน และสาระสําคัญของ อนุสัญญาว่าด้วยการขจัดการเลือกปฏิบัติทางเชือชาติทุกรูปแบบ, กรุงเทพฯ : สํานกั งาน คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติฯ, 2546 หลักกฎหมายระหว่างประเทศทวั ไป เกียวกับสนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน และ สาระสําคัญของ อนุสัญญาว่าด้วยการขจัดการเลือกปฏิบัติต่อสตรีในทุกรูปแบบ, กรุงเทพฯ สํานักงาน คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, 2546 หลกั กฎหมายระหว่างประเทศทัวไป เกียวกับสนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน และสาระสําคัญของ กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม, กรุงเทพฯ : สาํ นกั งานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, 2546 หลักกฎหมายระหว่างประเทศทัวไปเกียวกับสนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน และกติการะหว่าง ประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง, กรุงเทพฯ : สํานกั งานคณะกรรมการ สิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, 2546 หลักกฎหมายระหว่างประเทศทัวไป เกยี วกับสนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน และอนุสัญญาว่าด้วย สิทธิเดก็ , กรุงเทพฯ : สาํ นกั งานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, 2546 221