Сүлейменов О. Азия алаулары

0ЛЕМ ХАЛЫЦТАРЫНЫЦ 8ДЕБИЕТ1

«Ме н щ ЮО К г г а б ы м »КгтапханасыныцРедакциялык, Кецес1:Роллан С е й сен б а е в (К .азак.стан)Кецес басш ы сыЭ б 1ш К е к 1л 6 а е в (К^аза^стан)Бауыржан Б айбек (К>азак,стан)Болат Ш амш иев (К ы ргы зстан )Владимир Т ол стой (Р есей )Ралымкайыр ]УГутанов (^ а за к .ста н )Джон Ф аридой (^/лыбритания) Евгений П о п о в (Р е се й ) Ерлан Сатыбалдиев (К,азак,стан) Имангали Тасмагамбетов (К^азак.стан) Клара Сер1к6аева (К,азак,стан) Кэндзабуро О э (Ж апония) Марио Варгас Льоса (П ер у ) Мо Ннь (К^ытай) Н^р К,ирабаев (Р е се й ) О лж ас С у л е й м е н о в (Кдзак^стан) Орхон П ам ук (Туркия) Петр Дуткевич (К анада) Рустем Ж а н ^ ож а (Украина) Синтара И си хар а (Ж апония) Эдуардо К анетти (Италия)

М е н щ 100 Кг г а б ы м УЛТТЬЩ РУХАНИ &УНДЫЛЫ1$ ИДЕЯ ИЕЛЕР1: « Н ур О тан» партиясы (Казахстан) МвДЕНИЕТ ЖОНЕ СПОРТ м и н и с трл гп (Казахстан) Бь\]М ЖЭНЕ РЫЛЫМ МИНИСТРЛ1Г1 (К,азак,стан) 0 л -Ф а р а б и а ты н д а гы К,азак ^лтты^ ун и верси тет* мен Х ал ьщ арал ы к Абай клубы ж ан ы н дагы 0ЛЕМ ХАЛЫ&ТАРЫ ЭДЕБИЕТ1Н1Ц ИНСТИТУТЫ (Казакстап)Бу ю л э л е м д ж ен Е Р ж эн е м э д е н и е т А кадем иясы (Америка) 0ЛЕМД1К АУДАРМАШЫЛАР ИНСТИТУТЫ ( V лыбритания) «МОТОВУН» БАСПАГЕРЛЕР1 (Сербия) « К З » БАСПА УЙ1 (Казакстап)

с щ т ы ц ш лы п алдыньь ^ у ^ е й 'М е н ,< }$ 'т ь ь8 0 ж ъш / в^ м ^ ^ е ^ е й '/т & й ы л м тО ^ гм а м а с ъ ш (^ о с , а ^ и а н 6 м ! Еуразия эм элем (щырмандары.

ОлжасСУЛЕИМЕНОВ АЗИЯ АЛАУЛАРЫ КЗ ’ .тт: РОЛЛАН СЕЙСЕНБАЕВ ХАЛЫ КАРАЛЫ К АБАЙ КЛУБЫ Ж И Д Е Б А Й • 2016

ЭОЖ 821.512.122КБЖ 84 (5К,аз)С 90 «М еН 1Н 100 К1ТАБЫМ»ф ---------------------------2 --------------- ;--------- ;--------------# 0лем халы^тарыныц эдебиет1, онер1, тарихы, фЭЛСафаСЫ, 61Л1М1, ЭМ Д1Н1УЛЫ Ж А ЗУШ Ы Л А Р М Е Н ОЙШ Ы ЛДАР К 1ТА П ХА Н А С Ы ОЛЖАС СУЛЕЙМЕНОВ АЗИЯ АЛАУЛАРЫК.ОГАМДБЩ ЭМ КАМЦОРШЫЛАР КЕЦЕС1:Аманды^ Б а та л о в , Арыстанбек М ухамеди^лы , АсланСаринжипов, О с е м М амутова, В ладим ир Ятченко, ДаниилАхметов, Д эул ет Турлыханов, К ец ес Ра^ышев, 1^анатБозымбаев, Н и к о л а Попович, Н у р л а н Ногаев, ОлжасТок,таров, Х а й н ц Вендель.К1ТАП ДЕМЕУШ1ЛЕР1: Алматы облысынын, э к 1МШ1Л1П. Облыс ЭК1М1 — А м а н д ы к Баталов. Ол-Фараби аты ндагы Ц,азак^лттьщ университета Ректор — Р алм м кайы р М^танов.Олжас Сулейменовтын, портретш салган — А . А ^ан аев. К1тапта А. Гурьев,Г. Царжасов, А . Смагулованьщ суретгер. пайдаланылган.с 90 СУЛЕЙМЕНОВ О. «АЗИЯ АЛАУЛАРЫ» — Алматы, К5; Хальч$аралык, Абай клубы, 2015. — 308 б.I8 ВN 978-601 7 2 ЯЛ « п © Олжас Сулейменов «Аргыма^ жырлар», 2013 ® Х алы $ар алы $ Абай клубы, 2015 © ЖК «Я5», 2015

Тиын да жоц,Тецге де жоц кездергОтпеу ушьн ц а р ы зд ы бър,ЕздерЬм,Отп-алауды оил ап т апцан, б а ц сы н ыТцтЫ ушгнОртедщдер ездерщ .Заман емес цасЬреттен солат ы н,Ы нталы да,Талапты да ол болат ын.Т а п ц ан ы ц ды тпабаи астпы жогалтпып,Азиям-ай,Ж атты алауыц гул ат ып.

ЦУНДЫ РУХАНИ ЦАЗЫНА Жаца Ь^азадстанга Жаца Кггаптар сериясы ауа-дай к;ажет. Отандастарымыз эдеби шыгармаларарцылы алем хальщтарыньщ бай салт~дэстур1-нен, улттьщ пайымы мен философиялъщ ойлаужуйесшен хабардар болып, нэр алып, кемелденшотырганы ж он . XXI гасырдьщ аласапыран тгрыплтиде жас-тарымыз ата-бабаларымыздын, рухани ^азына-сынан, к;азак,ы салт-дэстур1м1з бен цазацы тел1м-тэрбиемхзден ь^ол узш цалмауы керек. Ел1м1здеадамгернплттщ цулдырауыыа ж ол бермеген1м1забзал. Сондьщтан Жаца Цазацстанга бугш1М13бен болашагымыз унпн айтары мол, ойы терецжаца кггаптар к;орын жасау ете иг1л1кт1 мшдет. Цазац жер1нде он бес жыл бойы «АМАИАТ»атты элем эдеби етш щ озьщ улг1лерш жариялаптуратын эдеби журнал уш т1лде жарьщ керш ке-лед1. Хальщаральщ Абай клубы мен «К8» бас-па уи1 2000 2015 жылдар аралыгында аталганжурналдын; аясында 200 том дьщ элем хальЩ'

тары эд еби е Т1Н1Н; Елтапханасын шыгарды.Хальщаралык; А б а й клубы Ж а ц а 1^азак;станнын,мэдени, р у х а н и ер есш элемд1к б и г к к е кетергенталгамы о з ь щ к;убылые бол ган ы н атап айтуы-мыз керек. Енд1 м1не, со н ь щ цатарын « М е т в ; 100 Шта-бым» атты э л е м эдебиетш щ жауЬарларынансурыпталган ж:ан;а Штапхана с е р и я с ы жалгас-тырып оты р. Бул Ш т а п х а н а арнайы Ь^аза^стан жастарынаарналган. К 1тапханага енген а д еби , пвлсафальщшыгармалар жастардьщ ой э л е м т е , ма^сат-мудделерше с а й 1р1ктелген. Ж а с о^ы рм ан оганенг1з1лген ш ы гармаларм ен к 1 т а п т у р 1нде де,электрондьщ К 1тап ^алпында да тан ы са алады.Штаптар х^аза^, оры с жене а г ы л ш ы н т1лдершдешыгады. Ютап сериясы ны н; кей том д а р ы н а уш-терт0ЙГ1Л1 ж а з у ш ы л а р мен ойш ы лдарды н; шыгарма-лары цатар б е р !л ге н . Бул тэсл.л ж а с оцырмандык1тап э л е м т е терецдей енуге ба у л и д ы . Унатцанж азуш ы сы ны ц едбегш одан эр 1 е з бетъмен 1здептауып оцуга ж е т е л е й д ь Аталган сер и я д а келем1 улкен классикальщкхтаптардан т у ц г ы ш рет к е се к -к е се к узшдшерусынылган. М у н ы да жас оц ы рм ан н ьщ назарынжацсы к !т а п т а р г а аудару, оган р у х а н и ^азынацацпасынын, к 1л т ш устату о р а й ы н д а жасалган1^утты 1^адам д е п багалаган д ур ы с. «Менщ 10 0 Кхтабыма» енг1з1лген авторлармен ш ы га р м а л а р 61лш т1 маманны н; жацсы тал-гамымен т у з 1л ген 1 аньщ таны л а д ы . Жогарыда

аталган 1С1т а п х а н а л а р с е р и я с ы к©рнект1 дазацжазушысы Роллан Сейсенбаевтыц цажырлыецбег! мен а за м а т т ь щ бел сен д 1л 1г 1ы1ц н эти ж ес1н-де ем 1рге к е л г е н ш р и з а ш ы л ь щ п е н эр 1 ал гы ссез1ммен а т а п а й ту д ы о р ы н д ы с а н а ды м .<<АМАN А Т » ж урн ал ы д азак ; жерл.нде де, езгежерде де ж а с таланттарды т а л м а й гздеп, эдебиортага ек ел геш цуанарлыц ж в й т .1Глы Д а л а д а элемн1ц о з ь щ о д е б и е т ул г1л ер тентуратын « М е т ц 100 К 1т а б ы м » К1тапханасытуцгыш рет ж ас оцырманга ж о л тартып отыр.Уадыт ете к е л е опын, со ц ы н а н м ы ц к1тап еред1деп ум 1т а р т а м ы з .Ж аца К,азацстанныц ж а ста р ы н а арналгаы«Мен1ц ЮО КИтабым» Ш т а п х а н а с ы ц у т т ы болсы н!Дуние б а й л ы г ы таусы лар, а л к 1тап сы й л ай -тын ой б а й л ы гы са р ц ы л м а й ты н мол к;азынаекен!н ж а д ы м ы зд а н ш ы га р м а й ьщ .Ж)ак,сы к хта п та р ж а н д а р ы ц ы з г а серл.к болсы н!ЭКан а з ы г ы кггапты ардац тутайы ц, УлыДаланыц тврхн е ерк1н к в тер гл геы ул агатты ЮОкггаптыц ж а ц а , жас оцырманы!Нурсултан НАЗАРБАЕВ 3 у ЪА#1^азацстан Р есп убл и к асы н ы цПрезидент!А ст ан а, А.к;орда,2015 ж ы л г ы 6 ьиЬлде

ЖЕТ1СУ ОЙ МЕН ЖЫРДЫЦ Б А Л БУЛАГЫБуг1нг1 к у н г е , о й ы дауыл, с ез ! д а н а бабалары-мыз ата ж у р ты м ы зд ы н , енер1 м ен та р и хы н , ауызедебиетхмен-ац ж е т т з д ь Бул Д а л а цивилиза-циясы еркен ж а й г а н т у р т тл.лдес хальщ тардьщбацытты к е м а са у ем 1р кезен,дер1н 1д сыры десеболар.Сушнбай ба ба м ы зд а н басталатыы ай ты с енер!-нщ дайнар б у л а г ы , жыр а л ы б ы Ж ам бы л ата-мыздын; а д у ы н д ы мурасымен ж а л г а с ы н тапты.Ац^ан ж у л д ы зд а й аз гана гу м ы р ы н д а гуламагалымга а й н а л г а н Шсщан У эл и х а н о в т ь щ телтарихымызга д осл ан улес1 уш ан тендз.Цулагер а ц ы н 1лиястьщ ж ы р ж а у Ь а р ы , музартшьщньщ м у зб а л а гы атанган Мук; ага ли адын­ный; цара елен,1м ен ундесш кеттх.Кесем с е з д 1н; аж ары н аш ы п, цазак; талшщбайлыгын ц а р а п а й ы м ецг1м елерхм ен еспеттепкеткен С а й ы н Муратбеков, цазак; едебиетшелемдш д ен ;гей ге кетерген Э н у а р Ол1мжанов— барлыгы да Ж етгсу ещ р тд егг руханияттьщКайнар бул а р ы .

ТецдеЫз а к ;ы л гей ак;ын, дана п эл са ф а ш ы Жун1сБаласагун бабамы зды н, ^ а л ы ц о й мен ашьщацидитца т о л ы елецдерш , м е м л е к е т цайраткер1,гажайып т а р и х ш ы К^адыррали Жалайырдын,ец б ек тер т, д а л а даналары Е с к е л д ! би мен Бал-пык; бидщ а т а л ы сездерш цазак; халцы ардак,тутады.Узак; га сы р л а р б о й ы ж 1бек ж о л ы н д а кун кеш-кен Ж ет1су е л ш щ улы енерпаз тул гал ары цазакултынын; м ац та н ы ш ы н а а й н а л га л ы цашан?!.Х альщ аральщ А б а й клубы м е н Р ол л ан Сейсен-баев баспа уЙ 1 арнайы Ц азац стан экастарына ар-нап елем х а л ь щ та р ы н ы ц озьщ э д е б и е т ш 1н, жацасериясын ем грге экелдь «Менщ 100 К 1табы м » ата л аты н , бул айрьщшаКггапханага К,азак;стан Р есп у б л и к а сы н ы ц Пре­зидент! Н у р с у л т а н Назарбаев е р е к ш е мешрьм-мен, аск;ан э д 1л д 1кпен ал гы сез ж а зы п ты . БуныЦазацстан ж а ст а р ы н а арнаган б а т а сы деуге бо­лады.Енд1г1 ж ер де э л е м н щ б!р туар жазушыларынын,ш ы гарм ал ары н ан туратын б у л К 1тапханагатурк1 тглдес хал ьщ тар д ьщ р у х а н и , эдеби, салт- дестурлхк о з ь щ туы нды лары а р н а й ы енг1з1ледх. Б1здер К е ц е с т е р Одагы к езш д е Е в р о п а едебиетшрана о ц ы г а н б ы з . А л енд1 т у н ,г ы ш рет елем эдеби етш щ Ш ы г ы с пен Б а т ы с т ь щ 100 К1тап- тан туздлген Ш тап хан асы ДештдХКыпшак дала- сында д ун и еге к ел д 1.

«Менщ 100 К 1 т а б ы м » Ш тап ха н асы е л е м д 1к брендболатыны 613дл.ц журег1м13Д1 ц у а н ы ш ^ а белейдьОсы К ггап хаы ага Ж етгсу ел1 а с ц а ц ойш ы лдарымен а ц ы н д а р ы н ы ц ш ы га р м а л ар ы н алгашцы-лардыц б1р1 б о л ы п енгхзгешн м а ц т а н тутам ы з.Нурсултан Н азарбаев алгы с е з т д е : «Ж ацаЦазацстаннын, зкастарына арн ал ган «М енщ 100Штабым» К гтап хан асы ц утты бол сы н ! Дуниебайлыгы т а у с ы л а р , ал кггап сы й л а й т ы н ойбайлыгы са р ц ы л м а й ты н мол ц а зы н а екенш жа-дымыздын ш ы гарм айьщ » — дсп агы нан жары-лады.Кггап б а й л ы г ы н а деген ы н та за р л ы гы м ы зд ы ас-^ацтатар м е н д 1 о й -т е б 1реш стер.Бул суй с1н е р л 1к сездер ж а ц а 1^азацстанны цжастарына д еген м ол сешм бол м ац .Амандьщ Б А Т А Л О ВАлматы облы сы ны ц ек1М19 цараша 2 0 1 5 ж ы лТалдыцоргаи ц а л а сы

ЖУЗ К1ТАП АРЦАЛАРАН АМАНАТ 1 Соцгы он бес жыл ем1р1м Хальщаральщ Абай клу-бын елемдт децгейге кетеруге, «АМАЫАТ» журналымен оныц 200 томдьщ елем хальщтарыныц эдебиетшОтанымызда кещнен таратуга арналды. 0з жазуым жайына цалды. «К^ум кезген ел1ктер»романынан сод ештеце жазбадым. Жазута купимде жетпед!. Ъойдагы бар куатты сол роман алыптынгандай болган. ШаЬкэрхм даж ы туралы романда стол тартпасында отыз жыл бойы аяк;сыз жатыред1. О дуниедеш Н1аЬкер1м бабамныд маган решилиде 1штей с е з е т т м 1н. «АМАНАТ»-тай елемдш журнал шыгарудын,таук;ымет1 зор ед1. Элем жазушыларымен шыгарма-шыльщ келшсезде болу да квп куш-ж1гер кажетететш. Оган доса 2 0 0 томдьщ серияда кептеген улыжазушылардыц к1таптарына соцгы свз жазуга туракелген. Ол да талай уацытты унс1з жутып жатты.Б1рак; емгрден еткен улы жазушылар туралы ой ай-туды 0з1ме парыз санадым. У й ткеш соцгы кырьщжылда кггап елем1нен адасып к;алган оцырмангаулы тулгаларды жаца кезк;араспен, ерекше мешр1м-мен таныстыру керек болатын. Ол унпн цудыретт!

тулгалардын; кггаптарын к;айта ок;уга, олардын, ем1р жолдарына цайтадан ущ л уге т у р а келген. Со- нан да жан да, т эн де, к;иналган к езд ер кегг болды.Доцыр столды к;ушак;тап ак к;агазга тусгруге сезтаба алмай циыалган сэттер1мде, сол улы тул­галардын, м ен1 айналшьщтап ж елеп-ж ебегендертсан рет сезд1м. Олардын, белме 1Ш1н д е г1 сулбелершде кергендей бол д ы м . Эс1ресе есте цалатыны, сес-кенд1рет1н1, олардын; менщ т у с1м е е н т , е р к тсейлейт1ндер1 е д 1. Б1рак; мен олардын, айткан сез-дерш оянган с э т т е ес1мнен ж огал ты п алатынмын.Цайтып таппайты нм ы н. Таптырмайтын. Жойцынкуш деп соны а й т!.. 2 «АМ АКАТ» журналынын, ек1 ж у з томдьщ кггап-ханасын ш ы га р ы п болысымен, е з романдарымаотыру унпн к,агаз-к;аламдарымды, ертеде бастагандолжазбаларымды б!р ретке келт1р ген сетте, маганшет елде ок;иты н бес жас Ж1Г1Т сэл е м бере келд1.Сез де, жен де б 1летл.н жастар екен, эн,г1мем1з жа-расты. Семей, Караганды, Орал, П авлодар, Алматыцалаларынын, тум алары кершедх. Олар Америкада,Англияда, Сауд Арабиясында, Т у р к и я д а , К^ытайдаок;иды екен. Олардын, маган ай тцан екх т1лектер!болды. Бгртшг т ьл ек т ер г: жастарга а р н а п ж еке эдебиКЬтапхана ж а с а у . О и ы мен ж асауы ж к е р е к екен. Екшшг т г л е к т е р и бгр т ом дыц ц ы с ц а цазац та-рихын ж азу. О н ы цазац, орыс, а гы л ги ы н тпьлдертдешыгару. Жастар м аган с е т м артып к е л т о т ы р ед1. — Шет елд1н; университеттертде цазакта тарихЖОК, — деп аузы мы зды жабады. Олардьщ гайбат

сездер1 б1зд1ц намысымызга тиедл.. Сондьщтан к;а-зактьщ тар и х к 1табыы ш ы гары п беруге кемекжасацыз... — 0з1 э д 1л болсын, ©31 ш агы н болсын... — дед1жастау ж 1г1т. — Ж 1г1ттер , мен тарихшы е м е с т н гой... — С1з тар и хш ы болмасацыз да тарихты жак,сыб1лес1з. Е ртеде Американыц Принстон универси-тетшде л ек ц и я окыганыцызда цазак; тарихы тура­лы келел! о й айтданыцызды ест!ген б1з, — дед1 топ1Ш1ндег1 ересеш Сэрсен. — Ол оц тай ы келген кезде к есек ту екен ойлар гой.Ал тарих к1табы — гылым. Оны б1л1мд1 тарихшы жа-зуы керек. Ж у р е г т д е намысы бар тарихш ы керек, — де-Д1 Серсен. Тарихшылармен сейлеспед1ц 1здер ме?.. Олар б1зден ащиа сурады... А ц ш а емес, демеунп табыцдар!.. — дед1 дептузед! тагы б 1рз.. Мен ойланайын, жлтхттер, — дед!м. — Ерте­де жастарга арнап жуз кггап ш ыгарсам деген ойымболган... Ж астар унпн дедщ1з бе?.. Тек ж астар унпн гана. Б1рак ол жобаныкетеруге елден ниеттес адамдар таппагам. Жэнемен кеп ж ы л бойы жазу столы м нан ажырап кет-кен адаммын гой. Жалгасын таппай умыт калганколжазбаларымды да к;айта карап жатыр ем. С1з-дерге ж астарга арнайы лайьщталган елемшц уздшжуз кггабы ны ц т1з1мш жасап берейш, тарихшы-лар туралы да ойланайын... — деп эн;п.ме аясынузд1м де, олармен жиырма б1р1н ш 1 гасырдагы ^азакжастарыныц т гр н п л т туралы к е ц кецеске кешт1М. Осы ец г!м ед ен сон,, цазаь^тыц жастарга арнапкыск;аша тари хы н жазатын тарихшыларды 1зде-

д1м. Ж ацсы тарихш ы ларды ц е ц б е к т е р т де сщы-дым. Б1рак; оларды н, стил1 кеп с е з д ! К ецес Одагы-ньщ ТЭС1Л1 е к е н . Олардын, о й ы н ы ц басы цайда,аягы цайда у г у к;иын кер1нд1. Цазак; тарихшыла-рын ыж даратпен оц ы п уццаным, бу л а р д ы ц 1шшдежастарга арн ап цысцаш а тарих ж а з а алатын адам-ды таппадым. Б^ысца, нацты ж а за т ы н тарихшы эл1тумаган с ы я д т ы . Кеп томдьщ т а р и х жазатындарбар. Ш агын т о м г а цазак; тарихын сы йды раты н та­рихшы ж оц. С о н д а й эмбебап т а р и х ш ы н ы ел11здепжурмш. О ндай талантты тари хш ы н ы б1лсещздер,хабарласыцыздар, жас оцырман д ос. 100 к1таптын, т1з1м1н т!зш ж а ста р га берген ед1м,олар демеуш! таба алмады ма, эл д е цырт шал-кемшрлерден кенДлдерш узд! ме, ц а й т ы п хабарлас-пады. Бул уацига зменщ журейме ж арацат, кец1л1ме на­ла уйелетт!. 3 «Менщ ЮО К ггабы м» деген айдар т а гы п , Цазацстанжастарына арн ап ж аца к1тап сер и я сы н шыгаруга белбайладым. 031м сы й л а й ты н , жацсы керет1н Бауыржан Бай-бекпен к езд есу ге умтылдым. Кез1нде Бауыржан дашетте оцыган ад а л , ак; кещл, б1лг1р азам ат ед1. «Нур Отан» партиясыныц ж етекш 1с1 БауыржанВайбек м е т ж ы л ы ьщыласпен ц а б ы л алды , сез1мд1тыцдады, о й ы м д ы уцты, сонан сон, ж ы л ы жымиып,сабырлы ц а л п ы н д а мына сездерд1 а й т т ы : — Ага, бул ад а л ниет екен. Б1з цолдайм ы з! Саз 1с-ке дайын б о л га н к у т жумысты бастауы м ы зга бола­ды. Сез1 1С, 1С1 с е з болар Жаца Ц азацстанны ц ЖацаУланыныц ж уз1н керш, сезш е с т т цуанды м.

Б1з м ам ы р айында 1ске к1р1ст те кеттш. Ал мен1н; жалгасын таба алмай жатцан цолжазба-романдарым, пьесаларым, аштык,, ядрольщ сынац-тар туралы оцг!мелер1м, толып жатцан эсселер менпублицистика тагы да жайына цалды. Менщ онжастагы ф утболист немерем Аск;ар Роллан: — Ата, 613 С1зд1ц цазац балаларына арнап 100К1тап цурастырганыцызды цуптаймыз. З^азак;тарихын да жаздырыцыз. Б1з с!зге сенем1з. Роман-дарыцыз сел куте турар, а?.. — деп эз1лдейд1. Ш ынында да мен цолжазбаларымды кешнге ысы-рып тастап, элем хальщтары эдебиетш щ 100 уздшкггабын ш ы гаруга бел шешш отырдым. Бул ж астарды ц маган артцан аманаттары ед1. Ал сол к1таптарды мудият ок;ып, 61л1мд1 дазацболуга ум ты л у, менщ жастарга артцан аманатымболсын. 4 Уацыт пен к ец к тк тщ цуатты демл.н жетьазе аларжалгыз ган а куш бар. Ол — елм ейтш сез енер1. Адам-зат ем1ртэ.н; цайталанбас езект! ернегш жетшзе ала-тын да сез к;уд1рет1. Улы ойш ылдар, асдац ацындар, ой-талгамдарынелмейтш сезбен жетк1зген. А л елмейтш сездщ ал­тын сандыгы — К 1т а п. Адамзат бал асы езшщ не б1р асыл ойларын,куаныштарын, муцдарын, цайгыларын, арманда-рын сол К1тапца т1зш сацтауга асьщцан. Кггап ок;итын жас, армандауды уйренед1. Соганбауыр басады. Сана да, журек те саналы от боп жа-нып турады. Сол саналы от Ацик;аттан хабар бередьАцицатты тап басып танитын ж ур ек цана. А^ицатАдамды Адамгерпил1гшен айырмайды. Адамзатбаласын асцарга кетеретш де А ц и ц ат цана.

Сонау V II— V III гасьтрларда Т урк 1 халды алыпдастандарын таск;а дашап жазган. К ул тегш , Тоны-кек жырлары с о н ь щ айгагы. «... Тунде циыцтпамадым, кцндъз ошырмадым,цызыл цанымдш аеыздым, цара шергждъ тпектпгм, сенушш Туркг халт^ы!..» — деп Т оны кек бабамы з шалдижырлаган бол а ты н . Твндр1м бабамыздын, жанын ж а н н а тта рахатдабелесш! Сол бабалардын, рухына он терт гасы рдан сон, басшп, сургылт д а л а н ы д тесшде буг!н м ен турмын. Моцгол дал асы н дагы алып тас к1таптагы жазу-лар журег1н;д1 тулатады ! Мерейщд1 ес1ред1! Рухьщдыас^адтатады. Н ам ы сы ц ды тулетедь С ол кездегл.турк1журтына бас иес!н;! Олар ел1мнен де сескенбеген ер б о л га н екен! М13бадпастан ел 1м барда дордыныш ж ок;, дейд1 сарбаз-дар. Ж ары ^тьщ , Дешт1-Цыпшак;тын; твуекелпнлдасиет! гой о н ы айтдызы п турган. Ал X X I г а с ы р д а г ы туркглер б1здер к1мб1з?.. Б13-Д1Ц долдан не келд1?.. деген су р а ц м е т ж т маза-лайды. Ец б о л м а с а осыдан он т© р т-он жет1 гасырбурын ем1р с у р г е н ежет бабал ары м ы з, адамзатдапайдалы к е р е м е т дуниелер ж а с а г а н еркениетт1ем!рлерт сак.тап цалуга не д а й ы р ж а са п жатыр-мыз?.. Ал о н ы ж а д г ы р т у уцпн не 1с т е м е к керек?.. Осы 613 X X I гасы р да дазад х а л д ы б о л ы п дала ала-мыз ба?.. Б1зден ж а у а п жок;. Цан татыган т е г е у р т д 1 сурад-тардын, ж а уа бы н таба алмай саск;алак;тап, келерурпад бере ж а т а р дейм1з. Сонда к эрг кек1ректен сезшыдпай сан дал м ам ен кун кешесхн,. Ест1 ж а у а п ты жастар бере ал ар м а екен?.. —деген ты н ы м сы з сурад та бой к е т е р е д ь Оган да

жауап таба алмай, квзще ж ас уй1р1лед1. Кемейщетас тыгылады. Жауабы жок; заманда, ж ауапсы з вм!р суруденасх^ан трагедия жоц-ау осы... 5 Мысыр ел1н цыпшак;тар у ш гасыр билеп тур-ды. Ол елде мемлекеттш т1л цыпшац Т1Л1 бола-тын. Г ул ам а иран акыны Эб1лцасым Фирдоуси-дщ тен;десс1з «Шахнаме» дастаны н XVI гасырда^ыпшактар к.ыпшак, типне аударган. Бул хабар д ы мен X X гасырдын, жетшсш-ш1 ж ы л дары н да ест1гем. О н ы маган МескеудеПалестинаыын, атак;ты ак;ыны М уин Бсису айтыпед1. Сол К1тапты елем кггапханаларынан кырьщжыл 1здед1м. X X I гасырдын; басында таптым-ау ацы ры . Алым-жулым б ол га н факсимиле к;ол-жазбаны Л ондон да жендетт1м. Цурыс-тырысынжаздым. С ол 950-бетт1к ф аксим илен! Туркиядацальщ к ггап цылып басты рды м . Осы ецбекке де-меунп б о л га н к;азак;тын, бхртуар азаматы, мем-лекетт1к цайраткер Имангали Тасмагамбетовкемьщ ал гы сы м д ы айтамын. К,ыпшак; т1лшдег1 «Ш ахнаме» дастаны к;азак;тын 1^ыпшак;тану гы-лымына к,осылган тецдесс1з у л е с деп бглемш. 6 Тэндр 1Пыгыск,а 1^уран тус1рш , Мухаммедт1 Ана-Жерге Пайгамбар цылып ж1бергенде оган енер мен ш л ы м д ы цоса ер1ткен. Сонан да Ана-Жерде енер мен гы л ы м еуел1 Ш ыгыста тез ©рби кетер1лген. Батые сол Шырыстьщ жем1С1н 1д демш таткдндар. Шыгыс енер1 мен гылымынан сусындагандар. Ш ыгыс гуламалары Батые ойшылдарына айтцан мына бгр сезге назар сал, оцырман.

«Егер цйлергцнщ терезелергньц тым болма-са бгреуг Ш ы еы сц а царап тпцрса, опда цмътсъземессщдер», — деген болатын. Бгрыеше гасырларИ1Н1 еткен сон,, Батые Ш ыгыстыц о й ы н да, юш дегылымдагы, ©дебиеттег! тецдесс1з ж ацальщ тары менулыльщтарын да тас буркеп жауып тастаган. Б1рак; А ц и ц а т ты влт1ру к1мнщ ^ ол ы н а н келсш?!.Бер1 де эумес1рл1К цой!.. Ал бугш Ш ы гы с Батыстыц озык; технология-сына с у й е н т 1р 1 ©нд1р1с орындарын 1ск е цосуда. 1р1ры л ы м и ж ет1с т 1ктерге де жетуде. Аумалы-текпел1заман д е ц г е л е т айналады-ай келгп?!. Бул уацытымен ыцгайы к е з е к келш, кезек ти1п ж атар дуние ат-ты сайтан гой . Ь^айтерсщ?!. Ал к,азак; е л !н е Ш ыгыстыц да, Баты сты н, даулг1л1енегелершен у л а га т ала отырып, ©з сал т-дестур1м1зд1талак; тастамай, т 1рпплш аямызды бары нш а кец де,терец дам ы туды б1р сетке де естен шыгармауымызкерек. Тец1р берген Т1л 1м 1зд1, дархан с а л т “дэстур1м1зд1жогалтып алсак; Куне! Енщашаы кеш1р1лмейт!нмецкурттгк б о л м ац. Тэщр 613Д1 с о д а н сацтасын!031М13 де са ц та н у д ы естен ш ы гар м ай ьщ . СанамызСа^тануды ардак; тутсын! Намысымыздьщ , рухымыздын,, арманымыздыцасцак;тауын ©31М13 де цалт ж х б е р м е т к . Тэщрденхалцымыздын; ар-намысына, сан а-сез1мл.не цамцорболуын ж ал бары н а сураудан ж ал ьщ п ай ьщ . «Бел1нгенд1 б©р1 жейд1» деген к;азац, X X I гасыр­да элдек1м дерд1н, тацымында кетгл сорлап цалыпжурмейгк. Улттык, б1р л 1Г1М1зд1 КОЗД1Ццараш ы гы ндай сацтайбшешк. Олай бол м аган жагдайда, Ана-НСерде цазац хал-к;ы цурып к е т у ! бек мумкш.

Т^азак; бола алмаган халыц, езге де болып Ана-Жердх квгертпейд!. Б1з Ана-Жерде цазак болып ^ана мемлекет устайаламыз. Мемлекет устасак, к;ана к,азак, бола аламыз. Эйтпесе тент1реп кун кешет1н бейшараларгаайналамыз. Оны айту туг!л1, ойлау ь^ор^ынышты. 7 Улттыц улттьщ белгнп — т1л1. Эр улт ез т1лш сую!керек. Сол т1лде жаза, оци, сейлей, тамылжыта енайта б!лулер1 парыз. Т1л жогалган жерде, улт та, халык; та, мемлекетте жогалады. Сонан да эр цазак; ТэнДр берген ТШ уппн, ТенДрберген 1Глты унпн, Тендр берген Мемлекет1 уппнжанпидага дайын туруы тшс. Осыны умытпайьщ, Жас Дос — Жаца Оцырман! Осыныц бэрш умытпауга б!зд1 тербиелейтш,эуел1 Тэцгр, сонан соц эл1 дасиетш жогалтып бол-маган А сы л От Басы, сонан соц к;удырет1 мэцг!ешпейтш Сез енершщ Алтын сандыгы — Кггап. Сол к!тапца адалдыгымыздыц, махаббаты-мыздын; арта беруш тглейш. Турк1 бабаларымыздыц аманаты: узац сапаргаезщмен бгрге арманыдды ала жур, жас улан! Ар­ман сен1 кек аспандагы асдар би1кке кетеретш цосцанатыц гой! Сол киел! т1лекке тагзым еткен — Роллан СЕЙСЕНБАЕВ Жидебай 20 нплде 2015 жыл.





АРРЫМАЦДала цандай!Даладагы ат цандай!Несер ш еп ке белшесшен батцандай.]^уйгытсам б1р,Дала,ЦалаБолады-ауКез ал д ы м да аунап бара ж атцандай.От тигендейАсау цанга,Етще,Аргымагым,Ш ыгып ж елдщ етше,Ш абуылдап,Цурыш-болат туякденПерг1леш1Ж алтац жолдын, бетше!

ЦАСЦЫРДЫЦ КУШ1КТЕР1Ж ол ауш ы ма?В1р1 ме елде м а л ш ы н ы ц ?Ж а й кезбе ме?Нгле алмадым дол ш ы ны н.К е л е жатып к ер ш д а л д ы кас^ырды.Д урью айтсац,А р л а н ы емес,З^аншыгын.Ж о р т ы п ескен та гы т у з д щ тагы ацыЖ а т ы р екен ж о са д а й боп тамагы.К урен; х^ызыл,К ,ы зы л курен; 1^а^ т у р г а н^ а л ы ц кеде,Б оз жусанга ^аны агы п.Ю .М К1Н0Л1?А й уан дар ма?А ц ш ы ма?К1м жыгыпты оны сойыл-кдмшыга?А ш кугшктер та л а сы п кеп емед1А к, емш ект1 беккен ц ы з ы л тамшыга.НСа^ын туг1л аяр е д 1 ж а т теп,

О я н б а й т ы н б1р уйцы ра б а т т ы елл.к.Ж арацатты н; аузын ж а л а п кушактер,П1ешес1н1д жылы даны н ж а тты емш.Б1рте-б1рте музга ай налы п о т дене,К е к ж а л дэурен етт1 ба ста ыЭттегеы !..К^анмен бгрте куш1ктерд!н; бой ы н аС1н;е б е р д 1 аш у-ыза,Кек деген.О лг1 К1С1 к е з ш ж урген ^ и я н д ыЦас экауы екен ^ас^ырлардын; зиянды.Б1ра!^ т а олА н а сы н ан айрылганЖ ет1мдерд10лт1руге уялды.

ТЕПТЩ-АУ СЕН Т0БЕТТ1Б1реу болса,031 сол б!р еркект1н,Д еп журупп ем,Т1реу1ндей ж ер-кектгд;Талдан болдыц,Ашуландыд,Ол ашуА з дегендей тебет1мд1 б1р тептщ.Нвр1М 13Д1,Барымызды берсек те,Б1р арс етш,А уы з салдыц тарсекке.О уре болма босда ет1р1к келпрсш,Ес1к анау,1^арадды енд! керсетпе! К ед Ъ п м ш д далуы т е к б у гш бе?! ^ндемесем, К е т пес едЬау туг1м де. А й тары м ды айтпай дойм ан б!рак та,

К 1М 61Л1ПТ1,Саба^ бол ар тубшде.Ес1н;де м е алые ^ыстау,Цойлы ауыл?Солк;ы лдаты п согып ед!-ау, ой , дауыл!Ц ас^ы р шауып,М ылтык; атыпДурл1ккенГаламат тун?Ж у р у к ер ек ойда бул!Есд.н;де м е,А л а алм ады ц арбасып,К ез а л д ы ц д ы кеттг ак; ц у й ы н к;ар басып,Б уы п салды дыл ш ы лбы ры урейдщ ,внДр1ые азулы аяц ж а р м а сы п ,Р у х ы в д ы албасты б1р б а с т ы м а ,Берл.ге т у к 1стемедщ,С а сты ц , 0?!Дэл сол сэттеН айзагайдай атылып,Ц а с д ы р д ы к 1м алып т у с т ! а ст ы н а ?!А тьщ тулап жыгып кетт1,Ок 1н д 1н;,К е м 1п с а л д ы ^арлы г^уйын б е т 1д д 1.Б олды -ау сондаБер1,Тебет,Ж эне адамБ1р т^азанда к;айнап ж а т ^ а н секзлд!.

Ж ындандырып ж е р мен кектщ арасын,1 Глып-улып,ЭКалады жел ж арасы н.Ж а м а н уйдщ 1ргес1нен ундлш,С огады тек жаяу га н а борасын.Ж ундей тутш бац са керек жау, <лрэ.Т1л1 жок К^й,Бллер едж хал сурап.А п п а к карга ды п -ц ы зы л б!р жол салып,О ред жеттЬау к эр 1 цанш ы ц кансырап.Т ы н ы ш тапсын д е се к сорлы елш б!р,Жалбарынды-ау,Цьщсылады-ау к е л т 61р...Куш1ктер1 кактап ыстык; желшш,К езш де онын, бара ж а тты с е т и нур. Ш алгайыца ж армас^анда жуз ел1м, С ен! ажалдан алы п далган 131 онын,. 1^анды 1збенен к е л д !д де сен. К1д1рмей Тартып бердщ Сагынгандай цыз ел ш . Б у гш мше, тептщ иттд., Теппе сен! С ен щ онда кег1ц де жо:к. К ек десен;. Ба^ытыц гой, Байцамады шопандар, Байкаганда, Булай аман кетпес ен,!

С аган босг^а усы ны ппы н т е р 1м д 1,Ит ит емес,Сен и т болдыц,Ж ер1нд1м.Мен1н, отты ,Мен1н; к е к т 1 кез1ме,Содан шыгар,1^ордау болы п кершдщ.

БАЛАЛЬЩ. Б А У -Б А Щ А . АПТАПБ1р мушелге толган ж оц п ы н мен ©Л1.А л ы е ауыл.ТШлде —тамыз.Балальщ.Кешеменен зулап ©ткен ат арба.Ш а ц басцан бац.Ж о ц басца б1р ж а ц а л ьщ .ЭКатк;ан шагы майдан-ты лдьщ к;ансырап,Б1р кел1ншек турды бхзденХ а л сурап.Кулхмдесе,К,ызарацдап цалуш ы ем, О н у ш жасца шык,к;ан кезхм ол, С1рэ. ©31 ед1м мен тамбай к етк ен жауыннын,, 031 ед1м мен унсгз е т к е н дауылдын,. Ол буладца жуынганда, К ,ууш ы ем Сык,сын,даган бузьщ тары н ауылдын,.

Ол к ул геы д е к е т у п п едг ж а й н а п к;ы р,Сонын, б е р 1 к©к1ректе сайрап ту р *Эл1 есхмде —0 йнег1н 1н; т у б т д еТурганым барА з у ы м д ы ^ а й р а п 61р.Сияцты б1р неке туш ,Той УСТ1.Маган г а н а б1р дара булт о й ы ст ы .Ер1 кел1п ,Ол ер1н1н, м о й н ы н аАсылды да1^уш а ^ т а с т ы ,СуЙ1СТ1.Б1рте-б1рте ы м ы р т туст1,Кеш 0ТТ1.Салды э й е л !Оттай ы сты к ; тесект1...Ш ам ды ©Ш1р 1п,Кубгрлесе бергендеТерезеге эк1берд1м-ай кесектИМешн; б а р л ь щ ^ы зы гы м ды т о н а г а нБул у й ге м е ?Енд1 к ,а й ты п ж олам ан!- Сен бе ед1н;?—деп атып ш ь щ ц а н кезгнде,—Сайк;ал н е м е , ж огал!—д е п п !н м е н оган .Осы ш ы га р ертеш мнщ е л г е т ,Сынып ты н д ы ашуымньщ ш ел м еп .

—А йы алайы н ац ы м агы м ,—д еп ,- акымагым!Б ауы р ы н а басып ту р д ы -а у ол менНМен доцызбын,Мен адаммын оцбаган!Уйхм болсы н бул уй м е т н , к;онбаган.У яты м ды далай ж уы п-ш аям ы н,К^алай тура к;арай алам м ен оган?!Ол б1р кез де еттЬкетт1,К©3 1Л Д 1.Ж а с ы р а алмай саган д еген сез1мд1.Керш1 бала суз1лгенде,Сэулеппм,Ц оя р га ж ер таба а л м ай м ы н езгмдьБайк;айсын, ба,Осы —сенщ «ацымагыд».Ренж:ггпе,Б е т т е н бгр дадпагын.А я м а й д ы ол езщнен ж у р е г!н ,Балалырын,Бау-бацшасын,Аптабын! М.

***К1м-к1мнен де аямайсын; ц о л уш ы н ,Б и я зы деп ардадтайды ел 1Ш1.Ж у р т у ш ш сен к 1Ш1пеЙ1л ,У яц сы ц ;Б ай сал ды сы ц ,Т эк а п п а р сы ц мен унпн.Е л ге д е г е н 1зет сщ ген ^ а н ь щ а ,М а га н ©рс1н„О ган бграк; налыман.Ж у р т алдында тэкаппар боп ,Ал маган1^ул б о п т у р са ц ,Сол батпай ма жаныма!К1ш1л1кт1 улылывда бал ай м ы н ,О й тсе де, еске салма ж ен1н малайдьщ .Ел алды н да тл-буг!л,Ал маганШ а л т а я блл,Мен сон ы ц ды цалаймын!

ЕРТЕГ1Есщде ме, беймаза ана, м ен щ туцгыш ертепм?Уят болды-ау, сол б1р ж ы л ы кузге к;алып тентегщ.Десе керек мектеп саган: «Ж ен деп уйрет мьщтыца!»Сен бхр к1тап алып келд!д,Сол есгднен шыдты ма?Содан к е й ш меш багып, у ш -т е р т сагат тырп етпей,Б 1рдедет тшкен болып д о й д ы д узап б1р кетпей.Дос балалар тау хппнде ж у р д 1 ол кезде дем алып,Сенщ у л ы д ертегх ок;ып, о т ы р д ы уйде к;амалып.Аттай у ш кун кузеттщ-ау,1^айыспадын; болаттай. Секеддеген жас кыздарды дойды ц жакын жолатпай. Кулк1с1 ортак курбыларын тез умытып ацгалыц, Оки бер д 1, батырларга есг к е т ш , тан, к;алып. Жер тарпыган тайбурыл да, дыран канат пырак; та Е л1кт1рт алып кетт1 м ен! алысда, жыракца. Содан дайтып оралмадым, Оралг а м жок; мен ел!.

Уш-терт са га т се л т етпедгм,Неге керек о б а л ы м !Содан кейл.ы а т ы п туры п , аты п ш ы г ы п далага,Ойнап к е т т 1м ,Тойлап к е т т 1м ,Бала деген б а л а да!Батыр бол ы п ш ы г а келдгм,Менен де к е п « ж а у » даш ты.Агаш к;ылыш к;олыма алып к ер ш ! ауламен ш айцасты м .Шщкллдегеп дауысыммен уран дады м ж уз дуркш,Элс1здерге т т с п е д 1 м ,Аман далды кыз-^ырцын.Ал сен болсан, цаж ып-ш арш ап ж урд1н, уйде жабыга.Мен ой ы н н а н к е л е сала тагы о ц ы д ы м , тагы да.Тусгме е т п м а й д а н , давд, сул1к 1^ара сэй гу л ш ,Арман д а д ы м , д и я л д а д ы м ж е т е м ш д е п к;ай к у т .Содан тагы е р т е туры п, тагы ок;уга кгрхстгм,Ак;ырында «ок ;ы !» демей, «о^ ы м а !» деп; урыстын,.— Ж аман ба л а жайында оцып бггпеп пе едщ?Не м ы нау?Тауга бары п а у а ж у тса ц цайтер ед1, ж аным-ау!— Кеп оц ы га н ж одпы н, мама.Бар бол ганы б1р-ак; бет.Тагы б1раз о ^ и ы н ш ы ! Урьщсат п а ? Рак;мет!Ара ж а й л ы э д е м 1 ж ы р екен, 61т 1п ц а л с ы н да!—Д егетм де ж ы л а м сы р а п ш ьщ са к е р е к даусым да.Сейтш ж у р !п бхр ж ы л еттл.,Ж ы рсы з к;а л а й ш ы дарм ы н!Керпе а сты н д а бу гы п ж атып о ц и т ы н д ы ш ы гарды м .

Н е т к ер сем соны окы ды м , б1р болар деп теркшь«Капиталмен» отырганда байк;ап калдын, б!р кун!.Ол б!р га ж а п кез ед1 гой,Кез ед1 гой гажайып!Ж ы л ауш ы едщ «кезщ м а й ы кетед1 деп азайып».У рсуш ы едщ «сок;ыр бол ы п даласын,» деп ашынып,Цайран ана!Ш таптан сол кезтм к;айта ашылды. м.





АТА-БАБА А Р У А ГЫ ***Ш ы цгы стауга жатыр тая у сазарып,Саргалдак;пен шегеленген м аз ары.Осы ж ерде жолыгады т у ы е р т ,Тарк;агандар к;ызьщ д у м а ы -б а за р ы .1^айгы-шерден басталм агаы жок; свр1.Ц уарган шеп, тамбай к©кт1д кэусэрьЗ в р СеК1ЛД1, у СеК1ЛД1 К0Д1МГ1Гул атаулы сап-сары...Ш ы цгы стауда жатыр м азар сазарып.

Жыр толгагыА д а м цылган ерекеттл.н, нур сэулес1 —С ез дер ем.Сезде уйцылы-ояу болы п,Б о я у болып©згерем.О тк ен заманЖ адсы-жаман,1Грыс-кер1с к ез!н деА т д у б 1р1,Бак, Д 1Р 1Л 1Ж ацгырыгар сез1н;де.Б у л жолы даОлжалымын,Куэгергм — дос ту н !м ;.А й ды н дагыА й д ы ц -д агыК у б 1 р т мен ест1д1м.

Д ы бы с багып,Сыбыс багып,У н д ем ей д 1 сак; элем.1Гзын т у н д е1^ы зы л Т1лгеО р а л а д ы ак; елец.Керегйн менТеренДмненТ ап ты м , с!ра, таптым мен.Сырлы сезге.Нурлы сезгеБалдып-ш алдьш жатты м мен.Д т г е келмей,Т1лге кен бей ,К е т к е н бе сез дала ауып.Румыр бойыКуб1рлей1нБет1мде ойнап алауым. М.

***О , С Э Й Г У Л 1К !О, арманым,Уайымым!А т а к;аздыц м о й ы н ы н д а й мойыныц!Т ер 1зд1 б1р ж а н а р та у д ьщ туысыО ттан бетер,© р ттен бетер ты ы ы сы .1^ас жауымдыЬхом жылцысын б1р табы нСол сэйгулш уш1н-ак; менЦуртамыи!О, дулд!л-ай! арадым да д1р етт1 м ,Бексен; сети; —Бейнестдей ж урект1д!^р ей толы,Н эп с1 толы кеудес11ш1 К У Й 1П 0 Л С 1Н ц ы з д а р

Мен дес1п!Бул ем тр ге тоюдай-ак; т о й га н м ы н !^ а б ы р га сы н куйретш бхр, ой , ханныц.Тепк1лесем,К е р е г! де оган сол!Суйегхне дерет алып,Содан сон,Керег1 жок; меш жок;тап,Мен1 хздеп,1^ы лы ш сермеп жетер ем к е к тендзге...Э кел б ер м ен сейгул1кт1!Бермесен,0 к1нерс1н;,0к1рерс1н; керде сен!

Тар кезецде кемек берсе,—Н ес! бар?! —Диюмен де достасам ы н ес1 бар.Б э р т байцап.Б э р т де 1степ б а га м ы н ,Кул1г1мд1 курбаыдык;к;а шаламын.А й ы р жолда, —Б1р тамшы жас там ы зб а! —0 з цолыммен берем оыы бауыздап.Ь^олда цанжар,Басталмак; б1р зо б а л а ц ,Ак; селеуге с1дем1н де жогалам!ЭКук;арган А й —Лыпылдаган к;ан п ы ш ак; —Квкт1д к;арнын ж а р ы п салар мен кусап.Остермш мен ж е ту у ш !н мурат^а,Зулымдьщца бер1лм:есп1н б1рак; та!

Батыр Мембеттщ влер алдындагы сез! Б1С1М 1ЛЛ©!Ж ор ы к ;та р д а ©ткен к ун д 1 © л ш ем ен ,Ж у р ек т о л ы ашу-ыза,Мол ш ем ен .А т у ст 1 ы д е ту га н ерд1,Д у н и е-а й ,Ш р т т а р р ы п айдап еттЬау кеш ем ен!Е^ош т у л п а р ы м , болган т а л а й а ^ кебш !Ж а ты р м ы н мен кер-зынданра ш ац кенш.Ш а у ы п -ш а у ы п буралк;ы и т к е тастайды-ау,Цайран бастыЖ у р г е н к е ш е бац к;онып!0 т т 1- к е т т 1 ж а у га салган с у р е н д м ,А л м а с к ;ы л ы ш сияк;ты ед !-а у тур-ондм .Т от-© к1Н1ш кем1ред1К ем ей геШ а б ы н а д ы ок; ж ы ландай ж у р е т м !

Т1фе! Т1фэ!1^айда барсан, —б!р е л !м !Ж у н 1н жулган ц ы р ги — менщ ж уретм .У м ы ты л а ма асыл д у г а м ,Арманым!У м ы ты л а ма дан ды м айдан,2Кыр-ел1м!О , аруак;!1ш1мд1 кек ты рналар.ЭКуз1мд1 ертен к;убы лага туралар.Ом1р болса б а я гы ш а :1^ум кезш,Бара жатыр аруаыалар,Буралар.А й р ан ашып тег1лед1Сабадан.Таласады ецшец тв б е т набаган...М ен зынданда,А л тольщ Ай аспанда,—К улш е нандай,К^ол созамын мен о г а н ! ПЛ.

Куман жырыУа, ар уад !Б ейбгг к ун н ен елмейд1 ер,Жебед1н, бе,Рцан м а й д а н д а жебей гор !М ей л ! м аган жасын лак;тыр,Ж ай таста!Бас са у га л а п керген смен айк;аста.Б1р1нш1 боп ж ы гы лм аспы н,Ж ы гы лсам,Ж ы г ы л а р м ы н ец ац ы ргы ш айцаста.А г ы п ту ск е н жулдызды м ен ©рт керем.А р у л а р д ы суй1п турып,Серт берем.Б о л а т о н га барар ж олды сЛлтесен;,Уа, ар уа^ ,А й г ы р ы м д ы ерттер ем.А ял аган ,Э лдилеген жан цурсын!