Усан замын тээврийн бодлогын баримт бичиг

ын Аялал, жуулчлал, загасчлалд шаардлагатай усан онгоцны төрөл, овор хэмжээ, тавигдах шаардлагыг тодорхойлж, завь, усан онгоцыг шинэчлэх бодлого баримтлах д Дэмжлэг үзүүлэхэд тавих стандарт, Эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн, аюулгүй, с шаардлагыг гаргах, дэмжлэг үзүүлэх байгаль ээлтэй, эрчим хүчний эг арга механизмыг тодорхойлох, хэмнэлттэй усан онгоц болон завиар эхлүүлэх аялал жуулчлал, загасчлалын үйл ажиллагаа явуулах Завь усан онгоцыг импортлох үеийн хяналт, усан онгоцыг угсрах, барих, н ашиглах үед техникийн, ариун цэврийн болон аюулгүй байдлын хяналт, үзлэг хэмжилтүүдийг хийх системийг бий болгох ч бэлтгэх, мэргэшүүлэх, ажлын байр нэмэгдүүлэх Их дээд сургууль, мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүд дээр д шаардлагатай мэдлэг, ур чадварыг олгох сургалтын шинэ хөтөлбөрийг Шат шатны усан замын тээврийн боловсруулах, одоо байгаа аялал удирдлага, зохион байгуулалтыг жуулчлалын удирдлагын хангалттай тооны, салбарын хөтөлбөрүүдэд өөрчлөлт оруулах, мэргэшсэн ажилтнууд хариуцан мэргэжилтэн бэлтгэх ажиллах Гадаадын их дээд сургууль, мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төвд багш сургагч болон мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх Их дээд сургууль, мэргэжил сургалт Мэргэшсэн, ур чадвартай ажилтнууд үйлдвэрлэлийн төвүүд дээр аюулгүй, байгальд ээлтэй, үр ашигтай шаардлагатай мэдлэг, ур чадварыг усан зам дээрх үйл ажиллагааг эрхлэн олгох сургалтын шинэ хөтөлбөрийг явуулах боловсруулж, мэргэжилтэн бэлтгэх 95

2. Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд шинэ залуу боловсон хүчнийг татах эрхзүй 25 захиргааны болон хөнгөлөлт урамшууллын арга механизмуудыг ашиглах, 1. Мэргэжилтэн бэлтгэхэд шаардлагатай дадлагын болон усан замын тээврийн симуляци 26 хийх лаборатори, технологи, 6.3 Тус салбарын хүний нөөцийн дадлагын талбай, хөвөгч, завь мэргэжил, ур чадварыг байнга зэргээр хангах дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн бүтээмж, аюулгүй байдлыг нэмэгдүүлэхэд 2. Мэргэжил дээшлүүлэх, шинэ техник, технологийн дэвшлийг стандарт, шинэ технологи, ашиглаж байх 27 инновацийг нэвтрүүлэх тасралтгүй сургалтын систем боловсруулах ДОЛОО. Усан замын тээврийг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоо өөрчлөлтөд зохицсон, аюулгүй бай 7.1 Усан замын тээврийн үйл 1. Усан зам дээр үйл ажиллагаа ажиллагааны бүсүүдэд байгаль явуулж буй бүс нутгийн байгал 28 орчны хэмжилт, үнэлгээ, хяналт орчны хяналтын бүтэц, шалгалтыг тогтмол хийх системийг бий болгох 19

Усан замын тээврийн үйл ажиллагааг таниулан сутралчлах, шинэ залуу йн, боловсон хүчнийг татах эрхзүйн, захиргааны болон хөнгөлөлт урамшууллын арга механизмуудыг ашиглах Энэ чиглэлээр харьцуулсан судалгаа и хийж, олон улсын сургалтын байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, дотоодод туршлага нэвтрүүлэх Аюулгүй, үр ашигтай, байгальд э Тасралтгүй сургалтын системийг ээлтэй, шинжлэх ухаан, шинэ удирдан явуулах нэгж буюу технологи болон практикийг салбарын сургалт, судалгааны хослуулсан усан зам дээрх үйл институти байгуулах, институти нь ажиллагааг эрхлэн явуулах усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, үйл ажиллагаатай холбоотой шинэ мэдлэг, мэдээлэл, ур чадварыг олгох үйл ажиллагааг явуулах ос сэргийлж, стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны йдлыг хангасан үйл ажиллагаа явуулах а Усны чанар, ашиглалт, геологи, газар Байгаль орчны хяналтын системийн ль ашиглалт, хог хаягдал, агаар, ойн дагуу тогтмол үнэлгээ хийж, зөрчлийг төлөв, усан доторх амьтан, ургамлын арилгах, нөхцөл байдлыг шийдвэрлэх байдалд хяналт, шалгалт хийх арга замыг цаг тухайд нь авч, заавар, системийг бий болгож ашиглах, зөвлөгөө өгөх, загас агнуурын хувьд тогтмол үнэлгээ хийх, нөхцөл агнах загасны төрөл, хэмжээг байдлыг сайжруулах тогтоосон тусгай зөвшөөрлийг олгож байх 96

2. Экологийн тогтмол хяналт, шалгалтын үр дүнд байгаль 29 орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөг шийдвэрлэсэн, байгаль орчинд ээлтэй усан замын үйл ажиллагааг явуулж хэвших 30 1. Усан замууд дээр аюулгүй аялал, жуулчлал, загасчлал хий 7.2 Усан замаар зорчигч, агнуур нөхцлийг бүрдүүлэх хийж буй хүмүүс, жуулчдын аюулгүй байдлыг хангах 2. Усан зам дээрх аюулгүй байдлын хяналтын системийг 31 бий болгох 32 7.3 Судалгаа, шинжилгээний үр дүнг 1. Усан зам дээрх үйл ашиглах, шинэ технологи, ажиллагаатай холбоотой сургал инновацийг аюулгүй байддыг судалгааны институти байгуулж дээшлүүлэхэд, байгаль орчны шинжилгээ, судалгааны ажлыг өөрчлөлтөд дасан зохицох, усан дэмжих, үр дүнг практикт тээврээс байгальд үзүүлэх хор нэвтрүүлэх хөнөөлийг бууруулахад ашиглах 19

Усан замын үйл ажиллагаанд Байгаль орчны хяналт шалгалт, оролцож буй холбоотой талуудад зөвлөмжийн үр дүнд байгаль орчинд байгаль орчны хамгааллын үзүүлэх сөрөг нөлөөг шийдвэрлэсэн, системийн талаар ойлгуулах, байгаль орчинд ээлтэй усан замын үйл стандарт, норм, нормативыг ажиллагааг явуулж хэвших биелүүлэхэд чиглүүлэх, зөвлөх, хяналт тавих Аюулгүй байдлын шаардлага хангасан усан зам, дэд бүтэц дээр зохих мэдлэг, Усан замууд дээр шаардлагатай бэлтгэлтэй аялагч, загасчлагчид тэмдэг, тэмдэглэгээ, гэрэлтүүлэгч зорчиж хэвших зэргийг байршуулах, тэдгээрийн йх талаар аялагч, загасчлагчдад Судалгаа, шинжилгээний үр дүнд таниулах гарын авлага, зөвлөмж, гарсан шинэ технологи, инновцаи, холбооны хэрэгсэл зэргийг бэлтгэж арга туршлагыг хэрэгжүүлж хэвших хангах Усан зам, түүн дээрх дэд бүтэц, завь, хэрэгсэл болон аялагч, загасчлагчид аюулгүй байдлын шаардлагыг хангасан эсэхэд хяналт тавих, усан зам дээрх эргүүл, хяналтыг тогтмол ажиллуулах Сургалт, судалгааны институти нь лт, олон улсын холбогдох байгууллага, ж, холбоодтой хамтран ажиллаж, шинэ мэдлэг, технологи, инновацийг турших, дотоодод ашиглах боломжтой шинэ арга, туршлагыг гаргах 97

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. БОДЛОГЫН ҮР НӨЛӨӨ, БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТ Бодллогын баримт бичгийн 7 зорилтын хүрээнд 21 дэд зорилтуудад дараах 69 шалгуур үзүүлэлтийг тодорхойлов. Үүнд: 1. Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, аюулгүй байдал, хяналт шалгалтын эрхзүйн орчныг бүрэн гүйцэд тодорхойлох, хуульд заасан эрх үүргийн хэрэгжилтийг хангах, оролцогч талуудын үйл ажиллагааны чиг үүргийг тодорхойлох зорилтын хүрээнд дараах дэд зорилтуудыг хэрэгжүүлнэ. 1.1 Усан замын тээврийн үйл ажиллагааны чиглэл тус бүрээр /аялал, жуулчлал, агнуур, зорчигч болон ачаа тээвэр/ удирдлага, зохицуулалт, хяналт шалгалт болон аюулгүй байдлын стандартын цогц эрхзүйн баримт бичгүүдийг боловсруулах, шинэчлэх 1.1.1 Хуулийн шинэчилсэн найруулгатай холбогдон гарах дүрэм журмыг шинэчлэн батлах 1.1.2 Бодлогын баримт бичиг боловсруулж мөрдөх 1.1.3 Шинээр норм стандартуудыг нэвтрүүлэх 1.2 Усан замын тээврийн үйл ажиллагаатай холбоотой эрх үүргийг хариуцах талуудыг тодорхойлох, оролцогч талуудын чиг үүрэг хоорондын уялдааг хангах 1.2.1 Усан замын тээвэр, аялал жуулчлалтай холбоотой яам агентлагуудын чиг үүргийн давхацлыг арилгах, 1.2.2 Орон нутгийн засаг захиргааны үйл ажиллагааг сайжруулах 1.2.3 Хувийн хэвшлийн аж ахуй нэгжүүдтэй хамтийн ажиллагааг сайжруулах 1.2.4 Усан замын тээвэртэй холбоотой гадаад хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх 1.3 Усан замын тээврийн үйл ажиллагаатай холбогдох хууль, дүрэм, журамд заасан эрх үүргийн хэрэгжилтийг хангах 1.3.1 Хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах 1.3.2 Холбогдох дүрэм журмын хэрэгжилт 1.3.3 Усан замын тээврийн стандартын хэрэгжилт 1.4 Хууль, дүрэм, журам, стандартыг мөрдөх талаар мэдээлэл, тайлбар, зөвлөмж бэлтгэх, сургалт явуулах, сурталчлах зэрэг олон нийтэд ойлгуулан таниулах 1.4.1 Хууль, дүрэм, журмыг сурталчлах сургалтыг тогтмол хийх 198

1.4.2 Мэдээллийн технологи ашиглан онлайн сурталчилгаа, сургалтыг зохион байгуулж байх 1.4.3 Стандартыг таниулах сургалтыг тогтмол явуулах 2. Усан замын тээврийн хөгжлийн талаар орон нутгийн хөгжлийн бодлого төлөвлөлтөд тусгаж өгөх зорилтын хүрээнд дараах дэд зорилтуудыг хэрэгжүүлнэ. 2.1 Орон нутгийн хөгжлийн бодлого төлөвлөлтөд усан замыг ашиглах, хөгжүүлэх талаар тусгах 2.1.1 Усан замын тээвэр хөгжих боломжтой аймгуудын хөгжлийн бодлогын баримт бичигт усан замын тээврийг хөгжүүлэх талаар бодлого тусгуулах 2.2 Хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийн дагуу хэрэгжүүлэх арга хэмжээг нарийвчлан гаргах 2.2.1 МУТХҮБ 2030-д заасан тээврийн хөгжлийг хангах, заалтыг хэрэгжүүлэх 2.2.2 Бодлогоо Алсын хараа 2050-д Монгол Улсын хөгжлийн бодлоготой цаашид уялдуулах 3. Салбарын хөгжилд шаардлагатай хөрөнгө оруулалтаар хангах, цаашид зохистой санхүүжилтийн системийг бүрдүүлэх зорилтын хүрээнд дараах дэд зорилтуудыг хэрэгжүүлнэ. 3.1 Салбарын хөгжлийн төлөвлөлтийг улсын хөрөнгө оруулалтын бодлого, төлөвлөлттэй уялдуулж, дэвшүүлсэн зорилтуудыг хэрэгжүүлэх 3.1.1 Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх 3.1.2 Аюулгүй байдлын хяналт, холбооны системийг бий болгох 3.1.3 Усан замын тэмдэг тэмдэглэгээг нэмэгдүүлэх 3.1.4 Усан замын тээвэрт гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх 3.2 Салбарт хувийн хөрөнгө оруулалт татах боломжийг бий болгох 3.2.1 Усан замын том болон дунд оворын усан онгоцтой болох 3.2.2 Эвент арга хэмжээг зохион байгуулах, нэмэгдүүлэх 3.2.3 Хогны болон бохирын машинтай болох 3.3 Салбар өөрийгөө санхүүжүүлэх чадварыг дээшлүүлэх санхүүжилтийн арга механизмыг хөгжүүлэх 3.3.1 Усан замын тээвэр эрхлэгчдийн орлогыг нэмэгдүүлэх 3.3.2 Çорчигч эргэлтийг нэмэгдүүлэх 199

4. Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай дэд бүтцийг чиглэл тус бүрээр хангах зорилтын хүрээнд дараах дэд зорилтуудыг хэрэгжүүлнэ. 4.1 Аялал жуулчлал, загас агнуурын чиглэлээр хөгжүүлэх боломжтой гол ба нуурууд дээр нарийн хэмжилт, судалгаа хийж, мэдээллийн сан бий болгох 4.1.1 Цаг уур орчны хүрээнлэнтэй хамтран ажиллаж, мэдээлэл судалгааг нь тогтмол авч ашигладаг болох 4.1.2 Томоохон гол нурууд дээр хэмжилт судалгаа хийдэг болох 4.2 Ачаа тээвэр болон орон нутгийн зорчигч тээврийн чиглэлээр тээвэр хийх боломжтой усан замуудыг судлах, зураг гаргах, тэдгээр усан зам дээр тээвэр хийх хэрэгцээ шаардлагыг судлах 4.2.1 Хөвсгөл аймгийн Ханх болон Хатгал сумдуудыг холбосон усан замын ачаа болон зорчигч тээврийн техниê эдийн засгийн үнэлгээ (ТЭÇҮ) хийлгэх 4.2.2 Томоохон гол, нууруудад түшиглэсэн ачаа болон зорчигч тээврийн ТЭÇҮ хийлгэх. 4.2.3 Том голууд дээрх бирвазын тоог нэмэгдүүлэх 4.3 Усан зам дагуух дэд бүтцүүд болох хяналтын байр, шатахуун түгээгүүр, зорчигч бууж суух зогсоол, завины зогсоол, завь хадгалах байр, уснаас гадуурх автомашин зогсоол, ариун цэврийн байгууламж зэргийг байгуулах 4.3.1 Ариун цэврийн байгууламж байгуулах 4.3.2 Шатахуун түгээс станц байгуулах 4.3.3 Çавины зогсоол байгуулах 4.3.4 Çавь хадгалах байх байгуулах 4.4 Усан замын баталгаат хэмжээсийг хадгалах болон дэд бүтцүүдийг байнгын засварлаж шинэчлэх ажлыг эрхлэх бүтэц, системийг бий болгох 4.4.1 Усан замын тээврийн хэрэгслийн засварын төв 4.4.2 Дотооддоо завь угсардаг болох 4.4.3 Çавины сэлбэгийн дэлгүүртэй болох 5. Салбарын хүний нөөц, ажиллах хүч бэлтгэх, мэргэшүүлэх 5.1 Усан замын тээврийн удирдлага, зохион байгуулалт болон бизнесийн үйл ажиллагааг зохих мэдлэг, ур чадвартай хүний нөөцөөр хангах 5.1.1 Çам тээвэр хөгжлийн яамнаас усан замын тээврийн менежметээр сургах 5.1.2 Çам тээврийн хөгжлийн яам болон далайн захиргаанаас том болон дунд оворын усан онгоцны инженер техниêийн ажилтан бэлтгэх 200

5.2 Усан замын тээвэрт боловсон хүчнийг татах арга механизмыг ашиглах, мэргэшүүлэх 5.2.1 Гадаадын мэргэжлийн сургуульд тэтгэлэг олгож боловсон хүчнээ сургаж авах 5.2.2 Усан замын тээврийн хэрэгслийн жолооны сургалт хөтөлбөрийг шинэчлэх 5.3 Тус салбарын хүний нөөцийн мэргэжил, ур чадварыг байнга дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн бүтээмж, аюулгүй байдлыг нэмэгдүүлэхэд техниê, технологийн дэвшлийг ашиглаж байх 5.3.1 Усан замын тээврийн хэрэгслийн засварчин бэлтгэх 5.3.2 Улсын байцаагчийн тоо нэмэгдүүлэх 6. Усан замын тээврийг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоос сэргийлж, стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны өөрчлөлтөд зохицсон, аюулгүй байдлыг хангасан үйл ажиллагаа явуулах. 6.1 Усан замын тээврийн үйл ажиллагааны бүсүүдэд байгаль орчны хэмжилт, үнэлгээ, хяналт шалгалтыг тогтмол хийх 6.1.1 Усан замын тээвэр хийж буй гол мөрнүүдэд хэмжилт хийх 6.1.2 Усан замын тээвэр хийж буй гол, нууруудад бохирдлын хэмжилт хийдэг байх 6.2 Усан замаар зорчигч, агнуур хийж буй хүмүүс, жуулчдын аюулгүй байдлыг хангах 6.2.1 Усны тухай хууль нэмэлт өөрчлөлт оруулах санал өгөх 6.2.2 Çорчигчдыг албан журмын даатгалд хамруулах 6.3 Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд аюулгүй, байгаль орчинд ээлтэй усан онгоц, завийг ашиглах нөхцлийг бүрдүүлэх 6.3.1 Завины стандартыг дээшлүүлэх 6.3.2 Завины насжилтаар тээврийн үзлэгийн төлбөрийг ялгавартай тогтоодог болох 6.3.3 Дөрвөн тагттай завины эзлэх хувийг нэмэгдүүлэх 7. Усан замын тээврийг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоос сэргийлж, стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны өөрчлөлтөд зохицсон, аюулгүй байдлыг хангасан үйл ажиллагаа явуулах зорилтын хүрээнд дараах дэд зорилтуудыг хэрэгжүүлнэ. 201

7.1 Усан замын тээврийн үйл ажиллагааны бүсүүдэд байгаль орчны хэмжилт, үнэлгээ, хяналт шалгалтыг тогтмол хийх 7.1.1 Íуурын хэмжилт, орчны үнэлгээ хийх 7.1.2 Гол мөрний хэмжилт, орчны үнэлгээ хийх 7.2 Усан замаар зорчигч, агнуур хийж буй хүмүүс, жуулчдын аюулгүй байдлыг хангах 7.2.1 Усан тээвэртэй холбоотой осол аваар гарах эрсдлийг бууруулах 7.2.2 Усан замын тээвэртэй холбоотой бусад аваар ослыг бууруулах 7.3 Судалгаа, шинжилгээний үр дүнг ашиглах, шинэ технологи, инновацийг аюулгүй байддыг дээшлүүлэхэд, байгаль орчны өөрчлөлтөд дасан зохицох, усан тээврээс байгальд үзүүлэх хор хөнөөлийг бууруулахад ашиглах 7.3.1 Усан замын тээврийн бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилтыг хангах 7.3.2 Усан замын тээврийн салбарын орлого зардлын судлагааг тогтмол хийдэг болох Дээрх шалгуур үзүүлэлтүүдийг бүрэн хангасан нөхцөлд усан замын тээвэрт баримтлах бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилт хангагдана. Мөн түүнчлэн судалгаа, шинжилгээний үр дүнг ашиглах, шинэ технологи, инновацийг аюулгүй байддыг дээшлүүлэхэд, байгаль орчны өөрчлөлтөд дасан зохицох, усан тээврээс байгальд үзүүлэх хор хөнөөлийг бууруулахад бодлогын баримт бичгийн шалгуур үзүүлэлт оршиж байна. 202

Усан замын тээврийн бодлогын баримт бичгийн шалгуур үзүүлэлт (Уса № Зорилт Шалгуур ү НЭГ. Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, аюулгүй байдал, хянал үүргийн хэрэгжилтийг хангах, оролцогч талуудын үйл ажиллагааны чиг үүрг 1.1 Усан замын тээврийн үйл ажиллагааны Хуулийн шинэчилсэн най гарах журам, дүрмүүдийг чиглэл тус бүрээр /аялал, жуулчлал, агнуур, Усан замын тээврийн бод 1 зорчигч болон ачаа тээвэр/ удирдлага, боловсруулах зохицуулалт, хяналт шалгалт болон аюулгүй Норм, стандартууд байдлын стандартын цогц эрхзүйн баримт бичгүүдийг боловсруулах, шинэчлэх 1.2 Усан замын тээврийн үйл ажиллагаатай Яамдуудын чиг үүргийн д 2 холбоотой эрх үүргийг хариуцах талуудыг Орон нутгийн хамтын аж тодорхойлох, оролцогч талуудын чиг үүрэг ААН-үүдтэй хамтийн ажи хоорондын уялдааг хангах Гадаадын хамтын ажилла 1.3 Усан замын тээврийн үйл ажиллагаатай Хуулийн хэрэгжилт 3 холбогдох хууль, дүрэм, журамд заасан эрх Холбогдох дүрэм, журмы Стандартын хэрэгжилт үүргийн хэрэгжилтийг хангах 1.4 Хууль, дүрэм, журам, стандартыг мөрдөх Хууль, дүрэм, журмыг су талаар мэдээлэл, тайлбар, зөвлөмж бэлтгэх, Мэдээллийн технологи аш 4 сургалт явуулах, сурталчлах зэрэг олон нийтэд сурталчилгааг тогтмол хи ойлгуулан таниулах, арга механизмыг тогтмол YouTube, Twitter) ашиглах Стандартын таниулах сур ХОЁР. Усан замын тээврийн хөгжлийн талаар орон нутгийн хөгжлийн бодлог 2.1 Орон нутгийн хөгжлийн бодлого Аймгийн хөгжлийн бодло 5 төлөвлөлтөд усан замыг ашиглах, хөгжүүлэх усан замын тээврийг хөгж талаар тусгах 6 МУТХҮБ 2030-д заасан т хангах заалтыг хэрэгжүүл 20

ан замыг аялал жуулчлал болон спорт-агнуурын чиглэлээр хөгжүүлэх) Хэмжих Суурь Зорилтот түвшин нэгж түвшин үзүүлэлт 2020 он 2025 он 2030 он хүртэл хүртэл лт шалгалтын эрхзүйн орчныг бүрэн гүйцэд тодорхойлох, хуульд заасан эрх гийг тодорхойлох йруулагтай холбогдон Тоо 15 18 20 г гүйцээж батлах длогын баримт бичиг Тоо 1- 1 давхацлыг арилгах Тоо 4 8 10 жиллагааг сайжруулах Хувь 10 50 илгааг хөгжүүлэх агаа Хувь 50 80 100 ын хэрэгжилт Хувь 80 90 100 Хувь 10 80 90 урталчилах сургалт Хувь 70 90 100 шиглан сургалт Хувь 80 90 100 ийх (Facebook, Хувь 80 90 100 Тоо 1 12 Тоо 1 12 ргалт Тоо 1 12 20 50 70 го төлөвлөлтөд тусгаж өгөх 85 95 100 огын баримт бичигт Хувь жүүлэх талаар тусгах тээврийн хөгжлийг Хувь лэх 03

2.2 Хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийн дагуу Алсын хараа 2050 Монго хэрэгжүүлэх арга хэмжээг нарийвчлан гаргах, хугацааны хөгжлийн бодл хэрэгжүүлэх ГУРАВ. Салбарын хөгжилд шаардлагатай хөрөнгө оруулалтаар хангах, зохист 3.1 Салбарын хөгжлийн төлөвлөлтийг улсын Улсын төсвийн хөрөнгө о нэмэгдүүлэх 7 хөрөнгө оруулалтын бодлого, төлөвлөлттэй уялдуулж, дэвшүүлсэн зорилтуудыг Аюулгүй байдал, хяналты хэрэгжүүлэх Тэмдэг тэмдэглэгээтэй са Усан замын тээвэрт гадаа оруулалтыг нэмэгдүүлэх 8 3.2 Салбарт хувийн хөрөнгө оруулалт татах Усан замын дун болон то боломжийг бүрдүүлэх худалдан авах Хогны болон бохирын ма Эвент арга хэмжээг зохио 3.3 Салбар өөрийгөө санхүүжүүлэх чадварыг Усан замын тээвэр эрхлэг 9 дээшлүүлэх санхүүжилтийн арга механизмыг нэмэгдүүлэх хөгжүүлэх Зорчигч эргэлтийг нэмэгд ДӨРӨВ. Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай дэд бүтцийг чи Цаг уур, орчны хүрээлтэй 4.1 Аялал жуулчлал, загас агнуурын чиглэлээр мэдээлэл судалгааг нь тог хөгжүүлэх боломжтой гол ба нуурууд дээр 10 нарийн хэмжилт, судалгаа хийж, мэдээллийн болох сан бий болгох Томоохон голууд дээр хэ хийдэг болох 4.2. Ачаа тээвэр болон орон нутгийн зорчигч Хатгал Ханхыг холбосон тээврийн чиглэлээр тээвэр хийх, боломжтой болон ачаа тээврийн ТЭЗ 11 усан замуудыг судлах, зураг гаргах, тэвгээр усан замууд дээр тээвэр хийх хэрэгцээ Томоохон голуудад түши шаардлагыг судлах тээврийн ТЭЗҮ хийлгэх томоохон гол дээр бирваз 4.3 Усан зам дагуух дэд бүтцүүд болох Ариун цэвэрийн байгуула Шатахуун түгээх станц 12 хяналтын байр, шатахуун түгээгүүр, зорчигч Завины зогсоол бууж суух зогсоол, завины зогсоол, завь хадгалах байр, автомашин зогсоол, ариун 20

ол улсын урт Хувь 0 30 50 лого той санхүүжилтийн системийг бүрдүүлэх оруулалтын сая төг 242.0 1,500.0 3,500.0 570.0 1,000.0 ын систем болох сая төг - 100 айжруулах Тоо 35 70 2,000.0 адын хөрөнгө 1,000.0 сая төг - 10000.0 1000.0 450.0 ом оворын завь сая төг - 300.0 2 1,422.0 ашинтай болох сая төг 150.0 2 2,300.0 он байгуулах Тоо 0 740.0 гчдийн орлогыг сая төг 377.0 1,300.0 дүүлэх хүн/км 643.0 12 иглэл тус бүрээр хангах Удаа 0 12 й хамтран ажиллах, гмол авч ашигладаг 37 эмжилт, судалгаа Удаа 0 59 69 н усан замын зорчигч Тоо 0 11 ЗҮ хийх 36 иглэсэн усан замын Тоо 1 69 Тоо 4 зын тоог нэмэгдүүлэх Тоо 1 амж Тоо 0 Тоо 4 04

цэврийн болон бусад шаардлагатай Завь хадгалах байр байгууламжуудыг байгуулах 13 4.4 Усан замын баталгаат хэмжээсийг хадгалах Усан замын тээврийн хэр болон дэд бүтцүүдийг байнгын засварлаж байгуулах шинэчлэх ажлыг эрхлэх бүтэц, системийг бий Дотооддоо завь үйлдвэрл болгох Завины сэлбэгийн дэлгүү ТАВ. Салбарын хүний нөөц, ажиллах хүч бэлтгэх, мэргэшүүлэх 5.1 Усан замын тээврийн удирдлага, зохион Тээврийн менементээр су байгуулалт болон бизнесийн үйл ажиллагааг 14 зохих мэдлэг, ур чадвартай хүний нөөцөөр Том оворын усан онгоцны хангах буюу инженер бэлтгэх Гадаадын мэргэжлийн су 15 5.2 Усан замын тээвэрт боловсон хүчнийг бодлогоор дэмжиж тэтгэл татах арга механизмыг ашиглах, мэргэшүүлэх Усан замын тээврийн хэр сургалт, хөтөлбөрийг ши 5.3 Тус салбарын хүний нөөцийн мэргэжил, ур Усан замын тээврийн хэр чадварыг байнга дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн бэлтгэх бүтээмж, аюулгүй байдлыг нэмэгдүүлэхэд 16 техник, технологийн дэвшлийг ашиглаж байх Улсын байцаагчийн тоог ЗУРГАА. Усан замын тээврийг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоос сэрги өөрчлөлтөд зохицсон, аюулгүй байдлыг хангасан үйл ажиллагаа явуулах 6.1 Усан замын тээврийн үйл ажиллагааны Усан замын тээвэр гүйцэт 17 бүсүүдэд байгаль орчны хэмжилт, үнэлгээ, мөрнүүдэд түвшингийн х хяналт шалгалтыг тогтмол хийх Усан замуудад бохирдлы болох Хог хаягдлын менежмент 6.2 Усан замаар зорчигч, агнуур хийж буй Усны тухай хуульд нэмэл 18 хүмүүс, жуулчдын аюулгүй байдлыг хангах санал оруулах 19 Зорчигчдыг албан журмы хамруулах Завьны стандартыг дээшл 20

Тоо 1 2 4 рэгслийн засварын төв Тоо 0 1 2 лэх үйлдвэртэй болох Тоо 0 1 1 үр болох Тоо 0 1 2 ургах Тоо 0 36 Тоо 0 36 ы жолоочийнг сургах сая төг 0 26 Тоо 1 11 ургуульд төгсөгчдийн Тоо 0 10 20 лэг олгох рэгслийн жолооны нэчлэх рэгслийн засварчин нэмэгдүүлэх Тоо 4 5 6 ийлж, стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны тгэж буй гол Тоо 0 1 1 хэмжилт хийх ын хэмжилт хийдэг Тоо 0 1 1 тийг авч хэрэгжүүлэх Тоо 50 80 90 лт өөрчлөлт оруулах Тоо 0 11 ын даатгалд Хувь 0 50 100 лүүлэх Тоо 3 56 05

6.3 Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд Насжилтаар нь төлбөр ха аюулгүй, байгаль орчинд ээлтэй усан онгоц, тогтоох завийг ашиглах нөхцлийг бүрдүүлэх 4 тагттай завины эзлэх ху ДОЛОО. Усан замын тээврийг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоос с өөрчлөлтөд зохицсон, аюулгүй байдл 7.1 Усан замын тээврийн үйл ажиллагааны Нуурын хэмжилт, орчны 20 бүсүүдэд байгаль орчны хэмжилт, үнэлгээ, Гол мөрний хэмжилт, орч хяналт шалгалтыг тогтмол хийх 7.2 Усан замаар зорчигч, агнуур хийж буй Осол аваар гарах эрсдлий хүмүүс, жуулчдын аюулгүй байдлыг хангах 21 Усан замын тээвэртэй хол эндэглийг бууруулах 7.3 Судалгаа, шинжилгээний үр дүнг ашиглах, Усан замын тээврийн бод шинэ технологи, инновацийг аюулгүй байддыг бичгийн хэрэгжилт 22 дээшлүүлэхэд, байгаль орчны өөрчлөлтөд дасан зохицох, усан тээврээс байгальд үзүүлэх Усан замын тээврийн орл хор хөнөөлийг бууруулахад ашиглах судалгааг тогтмол хийх 20

арилцан адилгүй Хувь 0 100 100 увийг нэмэгдүүлэх Тоо 80 90 100 сэргийлж, стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны лыг хангасан үйл ажиллагаа явуулах үнэлгээ хийх Тоо 10 5 0 чны үнэлгээ хийх Тоо 0 1 1 йг бууруулах Хувь 100 50 0 лбоотой бусад осол Хувь 100 50 0 длогын барим Хувь 0 80 100 лого зардалын Тоо 0 1 1 06

ТАВДУГААР БҮЛЭГ. БОДЛОГЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ШААРДАГДАХ ХӨРӨНГИЙН ХЭМЖЭЭ, САНХҮҮЖИЛТИЙН ЭХ ҮҮСВЭР Төлөвлөсөн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд нийтдээ 10.1 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт шаардагдана. Бодлогын баримт бичиг хэрэгжүүлэх болон дүгнэх хугацааг 2020-2025 он, 2025-2030 он гэсэн хоёр хугацаанд авч үзнэ. 2020-2025 онд 3.8 тэрбум төгрөг, 2025-2030 онд 6.3 тэрбум төгрөг зарцуулагдана. Нийт шаардагдах хөрөнгө оруулалт: - Улсын төсөв - Орон нутгийн төсөв - Гадаадын зээл тусламж - Гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулалт - Концессын гэрээ - Бусад эх үүсвэрээс тус тус бүрэлдэх юм. Хүснэгт 51. Бодлогыг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах санхүүжилтийн тооцоо Санхүүжилтийн эх Нийт дүн 2020-2025 онд Урсгал Хөрөнгө 2025-2030 онд Урсгал Хөрөнгө үүсвэр 10,169.50 зарцуулагдах зардал оруулалтын зарцуулагдах зардал оруулалтын 83.50 173.00 Нийт шаардагдах 2,454.50 зардал зардал зардал зардал хөрөнгийн хэмжээ 1,100.00 3,810.50 68.50 173.00 6,186.00 Санхүүжилтийн эх - 3,727.00 6,359.00 - үүсвэр - 1,085.50 - - 1,196.00 6,100.00 360.00 - 1,017.00 1,369.00 - 740.00 Улсын төсөв - 360.00 740.00 - - - 0 - Орон нутгийн 1,850.00 1,850.00 - төсөв 4,250.00 4,250.00 Гадаадын зээл, - - тусламж - Гадаад, дотоодын 500.00 хөрөнгө оруулалт Концессын гэрээ Бусад эх үүсвэр 1,015.00 515.00 15.00 500.00 500 Нийт хөрөнгө оруулалтын 47.0 хувийг гадаад болон дотоодын хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг татахаар төлөвлөсөн. Энэ нь хэрэгжүүлэх бодлого дан ганц төрийн ажил биш, хувийн хэвшил, төрийн хоёрын харилцан уялдаатай хамтын ажиллагааны үр дүнд байна гэдгийг концепцийг илтгэнэ. ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ. БОДЛОГЫН ХЭРЭГЖИЛТИЙН ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ Бодлогын баримт бичгийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний зорилго нь тусгагдсан зорилтуудын хэрэгжилт, гарч буй үр дүнд үнэлгээ өгч хүндрэл, бэрхшээл, тасалдлыг арилгаж хэрэгжих таатай нөхцлийг бүрдүүлэхэд чиглэгдэнэ. 207

Усан замын тээврийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага бодлогын хэрэгжилтэд хоёр жил тутамд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийнэ. Бодлогын баримт бичигт хяналт шинжилгээ, үнэлгээний ажлыг салбарын мэргэжлийн төрийн бус байгууллагаар хийлгэх ба 4 жилд 1 удаа хэрэгжилтэд хяналт- шинжилгээ, үнэлгээ хийлгүүлнэ. Салбарын мэргэжлийн төрийн бус байгууллагыг ажлын туршлага, хүний нөөцийн мэргэшсэн байдлыг харгалзан сонгож, гэрээ байгуулсны үндсэн дээр гүйцэтгүүлнэ. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний дүнгээр тухайн бодлогын баримт бичгийг хэрэгжүүлэх хугацааны эхний хагаст шалгуур үзүүлэлтийн зорилтот түвшний 30 хүртэлх хувийг хангаагүй нь тогтоогдсон тохиолдолд уг бодлогыг цаашид үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх эсэхийг тухайн бодлогын баримт бичгийг баталсан эрх бүхий этгээд шийдвэрлэнэ. Усан замын тээврийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага бодлогын хэрэгжилтийн тайланг жил бүр гаргаж, дараа оны эхний улиралд багтаан Засгийн газарт танилцуулна. Бодлогын хэрэгжилтэд хийсэн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланд үндэслэн гаргасан дүгнэлт, зөвлөмжид тулгуурлан бодлогын зорилт, үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, шалгуур үзүүлэлтэд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж болно. Зураг 43. Бодлогын хэрэгжилтийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ “Усан замын тээврийн талаар төрөөс баримтлах бодлогын баримт бичиг”-т тусгагдсан зорилго, зорилт, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг ЗТХЯ, Далайн захиргаа болон 208

бусад холбогдох байгууллагууд үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, тогтоол шийдвэрүүд, бодлогын хүрээнд гарах бусад дэд хөтөлбөрүүд, мастер төлөвлөгөө, төслүүдэд тусган хэрэгжүүлнэ. ЗТХЯ, Далайн захиргаа нь бодлогын хэрэгжилтийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тасралтгүй явагдах нөхцлийг ханган ажиллана. 209

АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛЫН ЖАГСААЛТ Англи хэл дээр: ADB Promoting Inland WaterWay Transport in the People's Republic of China [Report]. - 2016. ADB Technical Assistance Consultant’s Report: \"Strategy for Restructuring Inland Waterway Transport and Multimodal Logistics in Chongqing\" [Report]. - 2015. BMVI Federal Ministry of Transport and Digital Infrastructure [Online] // www.bmvi.de. - May 30, 2017. - 2 8, 2020. - https://www.bmvi.de/SharedDocs/EN/Articles/WS/waterways-as- transport-routes.html. BMVI Inland Waterway Transport Masterplan 2030. - Berlin : [s.n.], 2019. BMVI Maritime Transport Forecast 2030 [Report]. - 2014. BMVI National Strategy for Sea and Inland Ports 2015 [Report]. - 2015. BMVI The 2030 Federal Transport Infrastructure Plan [Report]. - 2018. CCNR Inland Navigation in Europe: Market Insight, November 2019. - 2019. CCNR Inland Navigation in Europe: Market Observation Annual Report 2019 [Report]. - 2019. CEN EN standards [Report]. CLIA Ocean and River Cruise Review:2018 [Report]. - 2019. DIN DIN standards [Report]. ELWIS https://www.elwis.de/DE/Schifffahrtsrecht/Schifffahrtsrecht-node.html [Online] // www.elwis.de. - 2 21, 2020. European Court of Auditors Inland Waterway Transport in Europe: No significant improvements in modal share and navigability conditions since 2001 [Report]. - Luxembourg : [s.n.], 2015. Global Market Insights Global Inland Waterways Vessels Market Report [Report]. - Selbyville : GMI, 2018. Grzelakowski Andrzej.S Assessment of the current state of the EU inland shipping development and its perspectives from the policy and transport market point of view [Journal]. - Poland : Gdynia Maritime University, 2019. ILO Living and working conditions in inland navigation in Europe. - Geneva : ILO, 2014. ITF Inland Waterways, Transport Corridors and Urban Waterfronts [Report]. - Paris : OECD Publishing, 2018. ITF ITF Transport Outlook 2019 [Report]. - 2019. ITF Key Transport Statistics. - Paris : [s.n.], 2018. 210

Klein Bastian and Meissner Dennis Vulnerability of Inland Waterway Transport and Waterway Management on Hydro-meteorological Extremes [Journal]. - [s.l.] : IMPREX, 2016. MOT www.mot.gov.cn [Online] // http://www.mot.gov.cn/jiaotonggaikuang/201804/t20180404_3006639.html. - 2019. - 2 23, 2020. PIANC Inland Waterborne Transport: Connecting Countries [Report]. - Paris : United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, 2009. The World Bank Inland Waterways Transport: Good Practice Manual and Reference Guide. - Rotterdam : [s.n.], 2015. The World Factbook https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/ [Online]. - 2 6, 2020. UNECE Inventory of Main Standards and Parameters of the E Waterway Network-Blue Book [Report]. - 2017. UNECE White paper: Efficient and Sustainable Inland Water Transport in Europe. - 2011. Wettengel Julian Germany’s dependence on imported fossil fuels [Online] // www.cleanenergywire.org. - April 2019. - https://www.cleanenergywire.org/factsheets/germanys-dependence-imported-fossil-fuels. World Bank Sustainable Development of Inland Waterway Transport In China [Report]. - 2009. WSV https://www.gdws.wsv.bund.de/DE/schifffahrt/verkehrsrecht/verkehrsrecht-node.html [Online]. - 2019. Xinhuanet http://www.xinhuanet.com/ [Online] // http://www.xinhuanet.com/english/2018- 05/19/c_137191603.htm. - 2018. - 2 23, 2020. БНХАУ Холбогдох хууль, тогтоомжууд [Report]. Европын Холбоо Европын Холбооны Тээврийн салбар: Өнөөгийн байдал болон тулгарч буй асуудлууд [Report]. - Брьюсел : [s.n.], 2018. Европын Холбоо Холбогдох тогтоол, удирдамжууд [Report]. Морфлот [Online] // www.Morflot.ru. - 2018. ОХУ Холбогдох хууль, тогтоомжууд [Report]. ОХУ-ын дотоодын усан замын тээврийн стратеги 2030 [Report]. ОХУ-ын Тээврийн Салбарын Стратеги - 2030 [Report]. ХБНГУ Холбогдох хууль, тогтоомжууд [Report]. Toward systematic and contextual priority setting for implementation the 2030 Agenda An introduction to the policy process: theories, concepts, and models of public policy making 211

Integrated Approaches for Sustainable Development Goals Planning: case of Goal 6 on Water and Sanitation\" Монгол хэл дээр:  Даваа Г. 2015. “Монгол орны гадаргын усны горим, нөөц”, Улаанбаатар  Цэнгэл Т., Даваа Г., 2010. Ус хэмжихүй ухаан. Улаанбаатар  “Монгол оронд усны нөөцийн нэгдсэн менежментийг бэхжүүлэх нь” төсөл Туул голын сав гарын усны нөөцийн нэгдсэн менежментийн төлөвлөгөө. УБ, 2012 он  БОАЖЯ., Монгол орны Байгаль орчны төлөв байдлын тайдан. 2017-2018 УБ, 2017 он  Монгол Улсын Далайн Захиргаа. (n.d.). www.monmarad.gov.mn. Retrieved from https://monmarad.gov.mn/index  Монгол Улсын Засгийн Газар . (n.d.). Холбогдох тогтоолууд .  Үндэсний Хөгжлийн Газар . (2018). Монгол Улсын Дунд Хугацааны (2020-2025) Тогтвортой Хөгжлийн Бодлогын Тэргүүлэх Чиглэлүүд: Тайлан III.  Үндэсний Хөгжлийн Газар. (2018). Монгол Улсын Хөгжлийн Бодлогын уялдаа холбоонд үнэлгээ хийх, бодлогын хүрэх түвшинг тодорхойлох аргазүй.  Үндэсний Хөгжлийн Газар. (2018). Монгол Улсын Хөгжлийн Нэгдсэн Төлөвлөлтийг хийх Нийтлэг Аргачлал: Тайлан V. 212

ХАВС Хавсралт 1. TOWS матриц, боломжит үйл ажиллагааны чиглэлүүд буюу з TOWS матриц - Орон нутгийн Боломж (O) ж Боломжит үйл бодлого, хөтөлбөрт ажиллагааны чиглэлүүд Агнуурын тусгах чиглэлээр ашиглах (SO maxi-maxi) Давуу тал дээр тулгуурлан бо ашиглах Харьцангуй шинэ Усан замын тээврийн Загас агнуурын Аял бөгөөд нээлттэй зах хөгжлийг ОН-ын чигл зээл бодлого, чиглэлээр ажи хөтөлбөрөөр дэмжих нэм нууруудыг ашиглах Орон нутаг дах ОН- хүчи Давуу тал (S) Орон нутагт Орон нутгийн ажиллах хүчийг аяла хөгж ажиллах хүч бий бодлогод тусгах загас агнуур хөгжүүлэхэд ашиглах аши Аялал жуулчлалыг Орон нутгийн аялал Аялал жуулчлал, жуулчлалын загас агнуур дагаж хөгжих бодлогод тусгах боломжтой (WO Mini-Maxi) Сул талыг бууруулахад боломж Сул тал Дэд бүтэц нь ОН-ийн бодлогод дэд Загас агнуурын Аял (W) хараахан хөгжөөгүй бүтцийг хөгжүүлэх чигл зорилтуудыг тусгах чиглэлээр дэд бүтц бүтцийг хөгжүүлэх 21

СРАЛТ зорилтууд Аялал Хөрөнгө оруулалт Аюул занал (T) Иргэний жуулчлалаар дутмаг хөдөлгөөний Үйл ажиллагаа хөгжүүлэх улирлын тэмцэл чанартай оломжуудыг (ST maxi-mini) Давуу талаа ашиглан аюул заналыг бууруулах лал жуулчлалын Усан замын лэлээр үйл тээврийг иллагааг хөгжүүлэхэд мэгдүүлэх байгаль орчны -ийн ажиллах бохирдлоос ийг усан замын сэргийлж, ал жуулчлал стандартад жүүлэхэд нийцсэн, ээлтэй иглах технологи ашиглах, Аялал жуулчлалд үйл ажиллагаа шинэ хөтөлбөр, явуулах, бодлого шинэ туршлага тодорхойлоход нэвтрүүлэх иргэний хөдөлгөөн замаар ү/а бусад ТББ, явуулах улирлыг мэргэжлийн уртасгах байгууллагын оролцоог хангах жийг ашиглах (WT Mini-Mini) Сул талыг бууруулах, аюул заналаас сэргийлэх лал жуулчлалын Хөрөнгө Дэд бүтцийн оруулалтыг хөгжлөөр ү/а-ны лэлээр дэд нэмэгдүүлж, дэд хугацааг цийг хөгжүүлэх бүтцийг хөгжүүлэх нэмэгдүүлэх 13

Боловсон хүчин З/агнуурын ү/а-нд Уса дутмаг холбогдох жуу шаардлагатай холб боловсон хүчнийг шаа бэлтгэх боло бэлт Агнуурын чиглэлээр Аял усан Хууль, эрх зүйн Орон нутгийн нарийн чиглэсэн чигл орчин дутмаг эрхз бодлогод тусгах хууль, эрхзүйн бүрд орчин бүрдүүлэх 21

ан замын аялал Боловсон хүчний Ур чадвартай улчалд чиглэлд хөрөнгө боловсон хүчний богдох оруулалт хийх хангамжаар ардлагатай улирлын овсон хүчнийг Хууль эрх зүйн чанартай байгаа тгэх орчинд хөрөнгө усан замын оруулалтын тээвэрт өөрчлөлт лал жуулчлалд асуудлыг тусгаж оруулах н замын өгөх лэлээр хууль, Хууль, эрхзүйн зүйн орчин орчинд оролцогч дүүлэх талуудын хоорондын харицааг зохицуулж өгөх 14

Хавсралт 2. Усан замын тээврийн салбарыг хөгжүүлэх зорилтууд /эхний хувилбар/ 1 Усан замын тээврийг аялал жуучлал, загас агнуурын чиглэлээр хөгжүүлэх Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай дэд бүтцийг чиглэл тус 2 бүрээр хангах Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, аюулгүй байдал, хяналт 3 шалгалтын эрхзүйн орчныг бүрэн гүйцэд тодорхойлох, хуульд заасан эрх, үүргийн хэрэгжилтийг хангах Усан замын тээврийн хөгжлийн талаар орон нутгийн хөгжлийн бодлого 4 төлөвлөлтөд тусгаж өгөх Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, хяналт болон бизнесийн үйл 5 ажиллагааг зохих ур чадвартай боловсон хүчнээр хангах Усан замын тээврийн үйл ажиллагааг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоос 6 сэргийлж, стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны өөрчлөлтөд зохицсон, аюулгүй байдлыг хангасан байх нөхцлийг бүрдүүлэх Үйл ажиллагаа явуулах, бодлого тодорхойлоход иргэний хөдөлгөөн бусад ТББ, 7 мэргэжлийн байгууллагын оролцоог хангах Салбарын хөгжилд шаардлагатай хөрөнгө оруулалтаар хангах, цаашид зохистой 8 санхүүжилтийн системийг бүрдүүлэх 9 Оролцогч талуудын үйл ажиллагааны уялдаа холбоог сайжруулах Эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн, чанартай, эко завь, усан онгоцыг нэвтрүүлэх, 10 шинэчлэл хийх Боломжит зарим усан зам дээр зорчигч болон ачаа тээврийн үйл ажиллагааг 11 явуулах боломжийг эрэлхийлэх 215

Хавсралт 3. Боловсруулж байгаа бодлогын баримт бичгийн зорилтуудын Боловсруулж буй БББ-ийн зорилтууд 1 Усан замын тээврийг аялал жуучлал, загас агнуурын чиглэлээр хөгж 2 Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай дэд бүтцийг ч бүрээр хангах 3 Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, аюулгүй байдал шалгалтын эрхзүйн орчныг бүрэн гүйцэд тодорхойлох, хэрэгжилтий Усан замын тээврийн хөгжлийн талаар орон нутгийн хөгжлийн 4 төлөвлөлтөд тусгаж өгөх Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, хяналт болон бизне 5 ажиллагааг зохих ур чадвартай боловсон хүчнээр хангах Усан замын тээврийг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоос с 6 стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны өө зохицсон үйл ажиллагаа явуулах 7 Үйл ажиллагаа явуулах, бодлого тодорхойлоход иргэний хөдөлгө ТББ, мэргэжлийн байгууллагын оролцоог хангах 8 Салбарын хөгжилд шаардлагатай хөрөнгө оруулалтаар хангах, зохистой санхүүжилтийн системийг бүрдүүлэх 9 Оролцогч талуудын үйл ажиллагааны уялдаа холбоог сайжруулах Эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн, чанартай, эко завь, усан онгоцыг нэ 10 шинэчлэл хийх Боломжит зарим усан зам дээр зорчигч болон ачаа тээврийн үйл аж 11 явуулах боломжийг эрэлхийлэх 21

хоорондын нөлөөллийг үнэлэх хүснэгт Зорилт 1 ДҮН Зорилт 2 Зорилт 3 Зорилт 4 Зорилт 5 Зорилт 6 Зорилт 7 Зорилт 8 Зорилт 9 Зорилт 10 Зорилт 11 жүүлэх 0000000000 0 11 чиглэл тус 3 110300003 18 16 л, хяналт 3 2 12312232 10 йг хангах 6 11 н бодлого 1223112 15 320 есийн үйл 200011 3211 сэргийлж, 00012 өрчлөлтөд 2 2 0 0 0 өөн бусад 2 1 2 1 0 3 0002 , цаашид 3 3 2 0 3 1 0 033 21330222 22 17 14 эвтрүүлэх, 3 0 312113000 жиллагааг 0000000000 16

Хавсралт 4. Бусад бодлогын баримт бичгийн зорилтуудын хэрэгжилтэд ү Урт болон дунд хугацааны бодлогын баримт бичгүүд байгаа бодлогын баримт Боловсруулж МУТХҮБ-2030 холбогдох зорилтууд байгаа БББ-ийн Аялал зорилтууд жуулчлал: Зорилт 1 Дэд бүтэц: Зорилт 3 Дэд бүтэц: Зорилт 4 Байгаль орчин: 2.3.1: Зорилт 1 Байгаль орчин: Зорилт 1 2 0 2 -1 1 Зорилт 2 3 3 3 -1 1 Зорилт 3 3 3 3 3 3 Зорилт 4 3 3 3 2 2 Зорилт 5 2 2 2 2 2 Зорилт 6 2 0 2 3 3 Зорилт 7 0 0 0 2 2 Зорилт 8 2 2 2 2 2 Зорилт 9 2 2 2 3 3 Зорилт 10 3 3 3 -1 2 Зорилт 11 0 3 3 -1 1 21

үзүүлэх нөлөөллийг үнэлэх хүснэгт дийн холбогдох зорилтуудын хэрэгжилтэд тухайн боловсруулж бичгийн нөлөөлөх байдлыг үнэлнэ. ДҮН 2.3.2: Зорилт 2 Тээврийн салбарт баримталж буй чиглэл Төрөөс аялал жуулчлалын салбарт баримталж буй бодлогын зорилго Төрөөс байгаль орчинд баримталж буй бодлого 0 3 -1 6 3 3 1 16 2 2 2 21 2 2 2 19 2 2 2 16 2 2 3 17 0 0 26 1 1 1 13 3 3 3 21 3 3 3 19 3 1 -1 9 17

Хавсралт 5. БББ-ийн “Усан замыг аялал жуулчлал, спорт-агнуурын” чи ерөнхий төлөвлөгөө Д/д Үйл ажиллагаа/ дэд зорилт Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ НЭГ. Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, аюулгүй байдал, хян үүргийн хэрэгжилтийг хангах, оролцогч талу 1. Хууль эрхзүйн орчинг 1 1.1 Усан зам дээрх үйл ажиллагааны шинэчлэх чиглэл тус бүрээр /аялал, жуулчлал, спорт-агнуур/ удирдлага, зохицуулалт, хяналт шалгалт болон аюулгүй байдлын стандартын цогц эрхзүйн баримт бичгүүдийг 2. Манай улсын усан зам дээрх боловсруулах, шинэчлэх аялал жуулчлал, загас агнуурын 2 онцлогт тохирсон аюулгүй байдлын стандарт, норм, нормативыг боловсруулах 3 1.2 Усан зам дээрх үйл ажиллагаатай 1. Усан зам дээрх үйл холбоотой эрх үүргийг хариуцах ажиллагааны талаарх бодлого, талуудыг тодорхойлох, оролцогч удирдлага, хяналт, шалгалттай талуудын чиг үүрэг хоорондын холбоотой төрийн захиргааны уялдааг хангах байгууллагуудын эрх үүрэг, хариуцлагыг тодорхой болгох 21

иглэлээр хөгжүүлэх хувилбарыг хэрэгжүүлэх үе шат, үйл ажиллагааны Үе шат I үе шат II үе шат 2021-2025 2026-2030 налт шалгалтын эрхзүйн орчныг бүрэн гүйцэд тодорхойлох, хуульд заасан эрх уудын үйл ажиллагааны чиг үүргийг тодорхойлох Усны тухай хууль, аялал Усан замууд дээр аялал жуулчлал, жуулчлалын тухай хууль, байгаль загас агнуур хийхтэй холбоотой орчныг хамгаалах тухай хууль болон хуулийн цогц орчинг бүрдүүлж, дүрэм, журам спорт-загас агнууртай мөрдлөг болгох холбоотой дүрэм журам хоорондын уялдаа холбоо болон орхигдсон зүйлсийг судалж тодруулах, шинэчлэл, өөрчлөлт оруулах х Шинэчлэх болон шинээр Манай улсын нөхцөл, тэр дундаа н боловсруулах стандарт, норм, дүрэм, тухайн усан замын онцлог, түүн дээрх журмын талаар харьцуулсан судалгаа үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон хийж, холбоотой талуудын санал стандарт, норм, нормативыг зөвлөмжийг авч, боловсруулж, боловсруулж батлуулж, мөрдлөг батлуулах болгох ЗТХЯ, БОАЖЯ, ХНЯХ, ОБЕГ, Холбогдох яамд болон орон нутгийн МХЕГ болон орон нутгийн захиргааны байгууллагууд ажил захиргааны байгууллагуудын усан үүргийн давхардал болон зам дээрх үйл ажиллагааны орхигдолгүйгээр уялдаа, холбоотой, удирдлагад оролцох оролцоог үр ашигтай ажиллах судалж, тодорхойлох 18

1. Усан зам дээрх үйл ажиллагаатай холбоотой төрий 4 захиргааны төв байгууллагууды түвшинд хууль тогтоомж, дүрэ журмын хэрэгжилтийг хариуца 1.3 Усан зам дээрх үйл ажиллагаатай алба нэгжийг байгуулах холбогдох хууль, дүрэм, журамд заасан эрх үүргийн хэрэгжилтийг 2. Усан зам дээрх үйл ажиллага хангах анхан шатны удирдлагаар хангагч, зохицуулагч болохын хувьд орон нутгийн түвшинд 5 хууль, эрхзүйн хэрэгжилтийг биелүүлэх алба нэгж, мэргэжилтнийг ажиллуулах, эр үүргийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх 1.4 Хууль, дүрэм, журам, стандартыг мөрдөх талаар мэдээлэл, 1. Усан зам дээрх үйл тайлбар, зөвлөмж бэлтгэх, сургалт ажиллагаатай холбоотой хууль 6 явуулах, сурталчлах зэрэг олон дүрэм, журам, стандарт нормыг нийтэд ойлгуулан таниулах, арга олон нийтэд таниулж, мөрдүүл механизмыг тогтмол ашиглах ХОЁР. Усан замын тээврийн хөгжлийн талаар о 1. Бүс нутаг бүр хөгжлийн бодлого төлөвлөлтдөө усан 2.1 Орон нутгийн хөгжлийн бодлого замын хөгжлийн цогц бодлогы 7 төлөвлөлтөд усан замыг ашиглах, тусгах, үүнд Хөвсгөл, Увс, Хов хөгжүүлэх талаар тусгах Архангай, Сэлэнгэ, Булган, Дорнод, Орхон, Хэнтий зэрэг аймгууд 21

Аялал жуулчлал, загас агнуур, Усан зам дээрх үйл ажиллагааны зорчигч тээвэр, байгаль орчин зэрэг бодлого ерөнхий удирдлага, йн олон талыг хамарч байгаа учир яамд зохицуулалт, хууль эрхзүйн ын болон судалгааны байгууллагаас хэрэгжилтийг үр ашигтай хангах эм, төлөөлөл оруулсан тусгай нэгжийг тогтолцоо бүрдэх ах аль нэг яамны харьяанд байгуулах боломжийг судлах, хариуцсан алба нэгжийг байгуулах ааг Орон нутгийн засаг даргын удирдлагад усан замын үйл Усан зам дээрх үйл ажиллагаанд, ажиллагааг хариуцсан, мэргэжлийн хууль, эрхзүй, дүрэм, журам, стандартыг үр дүнтгэйгээр мөрдүүлж, шаардлага хангасан хүний нөөц өдөр тутмын үйл ажиллагааны удирдлага зохицуулалтаар хангах бүхий нэгж, албыг бий болгох, орон анхан шатны тогтолцоо бүрдэх нутгийн түвшний онцгой байдлын рх алба болон мэргэжлийн хяналтын х албуудтай хамтран хяналт, шалгалтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх Дүрэм, журам, стандарт, нормыг Усан зам дээрх үйл ажиллагаанд хэрэгжүүлэх талаар зөвлөмж, оролцогч талууд холбогдох хууль, тайлбар, мэдээллийг сурталчлах, дүрэм, журам, стандартыг мөрдлөг ь, сургалт явуулах, нэн ялангуяа болгож хэвших г аялагч, жуулчдад зориулсан гарын лэх авлага бэлтгэх, цахим хэрэгслийг ашиглах зэргээр олон нийтэд түгээх, таниулах орон нутгийн хөгжлийн бодлого төлөвлөлтөд тусгах Усан замын өнөөгийн нөхцөл байдал, Усан замыг хөгжүүлэх цогц бодлого ыг ирээдүйн боломжийн үнэлгээ хийж, буюу байгаль орчинд ээлтэй, тухайн вд, хөгжлийн чиглэл, стратегийг бүс нутгийн эдийн засаг, нийгэмд тодорхойлж бүс нутгийн хөгжлийн эерэг үр дүн авчрах бодлого бодлогод тусгах хэрэгжсэн байх 19

2. Усан замыг аялал жуучлал, загас агнуур чиглэлээр 8 хөгжүүлэхийн тулд аялагч, жуулчдын анхаарлыг татах шин чиглэл, хөтөлбөр, арга хэмжээг боловсруулж тусгах 9 2.2 Хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийн 1. Усан замын төлөвлөсөн дагуу хэрэгжүүлэх арга хэмжээг хөгжлийн бодлогын хүрээнд нарийвчлан гаргах, хэрэгжүүлэх хийх арга хэмжээг нарийвчлан гаргаж, батлуулж, хэрэгжүүлэх ГУРАВ. Салбарын хөгжилд шаардлагатай хөрөнгө оруул 1. Салбарын дэд бүтэц, хүний 10 нөөцийн төслүүдэд хөрөнгө 3.1 Салбарын хөгжлийн оруулах төлөвлөлтийг улсын хөрөнгө 2. Салбарын үйл ажиллагаанд оруулалтын бодлого, төлөвлөлттэй шаардлагатай хөрөнгийг уялдуулж, дэвшүүлсэн зорилтуудыг холбогдох байгууллагын жил 11 хэрэгжүүлэх бүрийн төсөвт тусгаж, тасралтгүй тогтвортой үйл ажиллагаа явуулах боломжийг хангах 3.2 Салбарт хувийн хөрөнгө 1. Салбарт хувийн хөрөнгө 12 оруулалт татах боломжийг оруулалт татах бүрдүүлэх 1. Усан замыг аялал жуулчлал, 3.3 Салбар өөрийгөө санхүүжүүлэх загас агнуурын чиглэлээр 13 чадварыг дээшлүүлэх ашиглуулснаас орж буй орлого санхүүжилтийн арга механизмыг өөрийгөө санхүүжүүлэх хөгжүүлэх чадварыг дээшлүүлэх боломжи нэмэгдүүлэх 22

Усан замын аялал жуулчлал, загас Усан замын аялал жуулчлал, загас агнуурыг идэвхжүүлж буй агнуурын боловсруулсан чиглэл, туршлагын талаар харьцуулсан хөтөлбөр, арга хэмжээ нь аялагч, судалгаа хийж, усан зам дээр үйл жуулчдад танигдаж, олон нийтийн нэ ажиллагаа явуулах хувийн анхааралд хүрсэн байх буюу аялал, г хэвшилтэй хамтран сонирхол татах жуулчлалын зах зээлд байр сууриа чиглэл, хөтөлбөр арга хэмжээг олсон байх боловсруулах х Усан зам дээр аялал жуулчлал, загас- Усан зам дээр аялал жуулчлал, загас- агнуурын үйл ажиллагааг хөгжлийн агнуурын үйл ажиллагаа нь байгальд бодлогод чиглүүлэн удирдахдаа дэд ээлтэй, үр ашигтай, хэмнэлттэй, бүтэц, хүний нөөц, аюулгүй байдал, аюулгүй байх нөхцөл байдлыг байгаль орчин зэрэг талуудыг хангасан байх цогцоор нь авч үзэх лалтаар хангах, зохистой санхүүжилтийн системийг бүрдүүлэх Салбарын төслүүдийг үнэлж, Салбарын хөгжлийг хөрөнгө тэргүүний ач холбогдолтой оруулалтаар дэмжиж дэвшүүлсэн төслүүдийг эхлүүлэх зорилтуудад хүрэх Усан зам дээрх үйл ажиллагаанд ашиглагдаж буй дэд бүтцийг байнгын засварлан, сэлбэх, усан замын аюулгүй байдалд шаардлагатай хэрэгслийг ашиглах зэргээр тогтвортой, аюулгүй үйл ажиллагаа явуулах боломжийг бүрдүүлэх Салбарт хувийн хөрөнгө оруулалт Салбарт хувийн хөрөнгө оруулалтыг татах боломжийг судлах, эрхзүйн татах орчинг шинэчлэх оор Салбарын өөрийгөө санхүүжүүлэх Салбар үйл ажиллагаанаас олж буй чадварыг дээшлүүлэх арга орлогоор үйл ажиллагааны зардлын тодорхой хэсгийг нөхөх чадвартай ийг механизмыг судлах болох 20

ДӨРӨВ. Усан зам дээрх үйл ажиллагаанд ша 1. Аялал жуулчлал, загас агнуу 14 хийх боломжтой усан замуудыг 4.1 Аялал жуулчлал, загас агнуурын /нуур, гол/ тодорхойлж, нарийн чиглэлээр хөгжүүлэх боломжтой гол хэмжилт судалгаа хийх ба нуурууд дээр нарийн хэмжилт, судалгаа хийж, мэдээллийн сан бий 2. Олон улсын жишгийн дагуу мэдээ, мэдээллийг дижиталчлах 15 болгох буюу усан замуудын мэдээллий системийг бий болгож, ашиглах 16 1. Усан зам дагуу аюулгүйн 4.3 Усан зам дагуух дэд бүтцүүд тэмдэг, тэмдэглэгээ, хөвөгч болох хяналтын байр, шатахуун хэрэгсэл, хяналтын байр, завин түгээгүүр, зорчигч бууж суух зогсоол, зорчигч бууж суух зогсоол, завины зогсоол, завь зогсоол, завь хадгалах талбай хадгалах байр, автомашин зогсоол, байгууламж, шатахуун түгээгүү ариун цэврийн болон бусад зэрэг шаардлагатай дэд бүтций шаардлагатай байгууламжуудыг бий болгох байгуулах 2. Усан замаас гадуурх 17 шаардлагатай байгууламжууд буюу автомашин болон завины чиргүүлийн зогсоол, ариун цэврийн байгууламж, аялагчды байр зэргийг байгуулах болон зөвшөөрөл олгох 4.4 Усан замын баталгаат 1. Усан замын баталгаат хэмжээсийг хадгалах болон дэд хэмжээсийг хадгалах болон дэд 18 бүтцүүдийг байнгын засварлаж бүтцүүдийг байнгын засварлаж шинэчлэх ажлыг эрхлэх бүтэц, шинэчлэх ажлыг эрхлэх бүтэц, системийг бий болгох системийг бий болгох ТАВ. Эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн, чанартай, тохиромжтой 22

аардлагатай дэд бүтцийг чиглэл тус бүрээр хангах ур Аялал жуулчлал, загас агнуур хийх Усан замуудын зураглалыг гаргаж, г боломжтой усан замуудыг мэдээллийн сан бий болгох н тодорхойлж, нарийн хэмжилт судалгаа хийх х Усан замуудын мэдээллийг системд Усан замын мэдээллийн санг йн оруулах, ашиглах удирдлага, зохицуулалтын зорилгоор х болон аялал, жуулчлал, загасчлалын төлөвлөлт хийхэд ашигладаг болох ны Бүс нутгийн хөгжлийн төлөвлөлтөд Аюулгүй, үр ашигтай усан замын тусгасан нэн тэргүүнд шаардлагатай аялал жуулчлал, загасчлал хийх усан замын дагуух дэд бүтцийг бий нөхцлийг хангасан дэд бүтэц бүхий усан замуудтай болох үр болгох йг Гол, мөрөн, нуурын эргэн тойронд Аялагчдын хэрэгцээ, шаардлагад ы барих байгууламжуудыг зохистой нийцсэн эко байгууламжууд бүхий орчныг бий болгох төлөвлөх, тэдгээрт байгаль ын экологийн болон бусад тавигдах шаардлагыг тодорхойлж хангуулах д Усан замын баталгаат хэмжээсийг Системийн дагуу байнгын засвар, ж хадгалах болон дэд бүтцүүдийг сайжруулалт хийж, дэд бүтцийн байнгын засварлаж шинэчлэх ажлыг аюулгүй, бүрэн бүтэн байдлыг хангах эрхлэх бүтэц, системийг бий болгох хэмжээ бүхий завь, усан онгоцыг ашиглах нөхцлийг бүрдүүлэх 21

1. Аялал, жуулчлал, загасчлалы 19 эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн чанарын шаардлага хангасан 5.1 Эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн, завь, усан онгоц ашиглах чанартай, байгаль орчинд ээлтэй завь, усан онгоцыг ашиглах, шинэчлэл хийх нөхцлийг бүрдүүлэх 2. Завь, усан онгоцыг дотоодод барих, шинэчлэх болон гаднаас 20 худалдан авахад төрөөс дэмжлэ үзүүлэх 21 5.2 Усан зам дээр ашиглах завь, усан 1. Ус, агаар, хөрсийг онгоц, хөвөгч хэрэгслийн хяналт бохирдуулахаас сэргийлж, усан шалгалтыг сайжруулах онгоц, завины үзлэг, хяналт шалгалтыг сайжруулах ЗУРГАА. Салбарын хүний нөөц, ажиллах хүч 1. Боловсон хүчний хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлж, түүнд 22 чиглэсэн сургалтын бодлого, 6.1 Усан замын тээврийн удирдлага, хөтөлбөрийг дотоодод бий зохион байгуулалт болон бизнесийн болгох үйл ажиллагааг зохих мэдлэг, ур чадвартай хүний нөөцөөр хангах 23 2. Гадаад улсад мэргэжилтэн, сургагч багш бэлтгэх 6.2 Усан замын тээвэрт боловсон 1. Усан замын тээврийн үйл 24 хүчнийг татах арга механизмыг ажиллагааг явуулж буй ажилтнуудад тавигдах ашиглах, мэргэшүүлэх мэргэжил, ур чадварын шаардлагуудыг тодорхойлж, мэргэшүүлэх 22

ын Аялал, жуулчлал, загасчлалд шаардлагатай усан онгоцны төрөл, овор хэмжээ, тавигдах шаардлагыг тодорхойлж, завь, усан онгоцыг шинэчлэх бодлого баримтлах д Дэмжлэг үзүүлэхэд тавих стандарт, Эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн, аюулгүй, с шаардлагыг гаргах, дэмжлэг үзүүлэх байгаль ээлтэй, эрчим хүчний эг арга механизмыг тодорхойлох, хэмнэлттэй усан онгоц болон завиар эхлүүлэх аялал жуулчлал, загасчлалын үйл ажиллагаа явуулах Завь усан онгоцыг импортлох үеийн хяналт, усан онгоцыг угсрах, барих, н ашиглах үед техникийн, ариун цэврийн болон аюулгүй байдлын хяналт, үзлэг хэмжилтүүдийг хийх системийг бий болгох ч бэлтгэх, мэргэшүүлэх, ажлын байр нэмэгдүүлэх Их дээд сургууль, мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүд дээр д шаардлагатай мэдлэг, ур чадварыг олгох сургалтын шинэ хөтөлбөрийг Шат шатны усан замын тээврийн боловсруулах, одоо байгаа аялал удирдлага, зохион байгуулалтыг жуулчлалын удирдлагын хангалттай тооны, салбарын хөтөлбөрүүдэд өөрчлөлт оруулах, мэргэшсэн ажилтнууд хариуцан мэргэжилтэн бэлтгэх ажиллах Гадаадын их дээд сургууль, мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төвд багш сургагч болон мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх Их дээд сургууль, мэргэжил сургалт Мэргэшсэн, ур чадвартай ажилтнууд үйлдвэрлэлийн төвүүд дээр аюулгүй, байгальд ээлтэй, үр ашигтай шаардлагатай мэдлэг, ур чадварыг усан зам дээрх үйл ажиллагааг эрхлэн олгох сургалтын шинэ хөтөлбөрийг явуулах боловсруулж, мэргэжилтэн бэлтгэх 22

2. Усан замын тээврийн үйл ажиллагаанд шинэ залуу боловсон хүчнийг татах эрхзүй 25 захиргааны болон хөнгөлөлт урамшууллын арга механизмуудыг ашиглах, 1. Мэргэжилтэн бэлтгэхэд шаардлагатай дадлагын болон усан замын тээврийн симуляци 26 хийх лаборатори, технологи, 6.3 Тус салбарын хүний нөөцийн дадлагын талбай, хөвөгч, завь мэргэжил, ур чадварыг байнга зэргээр хангах дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн бүтээмж, аюулгүй байдлыг нэмэгдүүлэхэд 2. Мэргэжил дээшлүүлэх, шинэ техник, технологийн дэвшлийг стандарт, шинэ технологи, ашиглаж байх 27 инновацийг нэвтрүүлэх тасралтгүй сургалтын систем боловсруулах ДОЛОО. Усан замын тээврийг хөгжүүлэхдээ байгаль орчны бохирдлоо өөрчлөлтөд зохицсон, аюулгүй бай 7.1 Усан замын тээврийн үйл 1. Усан зам дээр үйл ажиллагаа ажиллагааны бүсүүдэд байгаль явуулж буй бүс нутгийн байгал 28 орчны хэмжилт, үнэлгээ, хяналт орчны хяналтын бүтэц, шалгалтыг тогтмол хийх системийг бий болгох 22

Усан замын тээврийн үйл ажиллагааг таниулан сутралчлах, шинэ залуу йн, боловсон хүчнийг татах эрхзүйн, захиргааны болон хөнгөлөлт урамшууллын арга механизмуудыг ашиглах Энэ чиглэлээр харьцуулсан судалгаа и хийж, олон улсын сургалтын байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, дотоодод туршлага нэвтрүүлэх Аюулгүй, үр ашигтай, байгальд э Тасралтгүй сургалтын системийг ээлтэй, шинжлэх ухаан, шинэ удирдан явуулах нэгж буюу технологи болон практикийг салбарын сургалт, судалгааны хослуулсан усан зам дээрх үйл институти байгуулах, институти нь ажиллагааг эрхлэн явуулах усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, үйл ажиллагаатай холбоотой шинэ мэдлэг, мэдээлэл, ур чадварыг олгох үйл ажиллагааг явуулах ос сэргийлж, стандартад нийцсэн, ээлтэй технологи ашиглах, байгаль орчны йдлыг хангасан үйл ажиллагаа явуулах а Усны чанар, ашиглалт, геологи, газар Байгаль орчны хяналтын системийн ль ашиглалт, хог хаягдал, агаар, ойн дагуу тогтмол үнэлгээ хийж, зөрчлийг төлөв, усан доторх амьтан, ургамлын арилгах, нөхцөл байдлыг шийдвэрлэх байдалд хяналт, шалгалт хийх арга замыг цаг тухайд нь авч, заавар, системийг бий болгож ашиглах, зөвлөгөө өгөх, загас агнуурын хувьд тогтмол үнэлгээ хийх, нөхцөл агнах загасны төрөл, хэмжээг байдлыг сайжруулах тогтоосон тусгай зөвшөөрлийг олгож байх 23

2. Экологийн тогтмол хяналт, шалгалтын үр дүнд байгаль 29 орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөг шийдвэрлэсэн, байгаль орчинд ээлтэй усан замын үйл ажиллагааг явуулж хэвших 30 1. Усан замууд дээр аюулгүй аялал, жуулчлал, загасчлал хий 7.2 Усан замаар зорчигч, агнуур нөхцлийг бүрдүүлэх хийж буй хүмүүс, жуулчдын аюулгүй байдлыг хангах 2. Усан зам дээрх аюулгүй байдлын хяналтын системийг 31 бий болгох 32 7.3 Судалгаа, шинжилгээний үр дүнг 1. Усан зам дээрх үйл ашиглах, шинэ технологи, ажиллагаатай холбоотой сургал инновацийг аюулгүй байддыг судалгааны институти байгуулж дээшлүүлэхэд, байгаль орчны шинжилгээ, судалгааны ажлыг өөрчлөлтөд дасан зохицох, усан дэмжих, үр дүнг практикт тээврээс байгальд үзүүлэх хор нэвтрүүлэх хөнөөлийг бууруулахад ашиглах 22

Усан замын үйл ажиллагаанд Байгаль орчны хяналт шалгалт, оролцож буй холбоотой талуудад зөвлөмжийн үр дүнд байгаль орчинд байгаль орчны хамгааллын үзүүлэх сөрөг нөлөөг шийдвэрлэсэн, системийн талаар ойлгуулах, байгаль орчинд ээлтэй усан замын үйл стандарт, норм, нормативыг ажиллагааг явуулж хэвших биелүүлэхэд чиглүүлэх, зөвлөх, хяналт тавих Аюулгүй байдлын шаардлага хангасан усан зам, дэд бүтэц дээр зохих мэдлэг, Усан замууд дээр шаардлагатай бэлтгэлтэй аялагч, загасчлагчид тэмдэг, тэмдэглэгээ, гэрэлтүүлэгч зорчиж хэвших зэргийг байршуулах, тэдгээрийн йх талаар аялагч, загасчлагчдад Судалгаа, шинжилгээний үр дүнд таниулах гарын авлага, зөвлөмж, гарсан шинэ технологи, инновцаи, холбооны хэрэгсэл зэргийг бэлтгэж арга туршлагыг хэрэгжүүлж хэвших хангах Усан зам, түүн дээрх дэд бүтэц, завь, хэрэгсэл болон аялагч, загасчлагчид аюулгүй байдлын шаардлагыг хангасан эсэхэд хяналт тавих, усан зам дээрх эргүүл, хяналтыг тогтмол ажиллуулах Сургалт, судалгааны институти нь лт, олон улсын холбогдох байгууллага, ж, холбоодтой хамтран ажиллаж, шинэ мэдлэг, технологи, инновацийг турших, дотоодод ашиглах боломжтой шинэ арга, туршлагыг гаргах 24

Хавсралт 6. БББ-ийн “Усан замыг тээвэр, аялал жуулчлал, спорт-а ажиллагааны ерөнхий төлөвлөгөө Д/д Үйл ажиллагаа/ дэд зорилт Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ НЭГ. Усан замын тээврийн удирдлага, зохицуулалт, аюулгүй байдал, хяна эрх үүргийн хэрэгжилтийг хангах, оролцогч талуу Усн туха туха 1 1. Хууль эрхзүйн орчинг хуул шинэчлэх агну хоо орх шин 1.1 Усан зам дээрх үйл 2 ажиллагааны чиглэл тус 2. Манай улсын усан зам дээрх Ши бүрээр /зорчигч болон ачаа аялал жуулчлал, загас агнуурын стан онцлогт тохирсон аюулгүй харь тээвэр, аялал, жуулчлал, байдлын стандарт, норм, талу спорт-агнуур/ удирдлага, нормативыг боловсруулах бол зохицуулалт, хяналт шалгалт болон аюулгүй байдлын стандартын цогц эрхзүйн баримт бичгүүдийг 3. Ачаа тээвэр ба орон нутгийн Ши боловсруулах, шинэчлэх зорчигч тээвэр хийх боломжтой стан 3 усан замууд дээр баримтлах харь стандарт, норм, нормативыг талу боловсруулж, шинэчилж гүйцээх бол 4. Усан замын ачаа болон зорчигч Уса 4 тээвэрлэлтэд оролцогч талуудын тээв хоорондох харицааг зохицуулах хари эрхзүйн орчинг бий болгох бич 22

агнуурын” чиглэлээр хөгжүүлэх хувилбарыг хэрэгжүүлэх үе шат, үйл Үе шат I үе шат II үе шат 2021-2025 2026-2030 алт шалгалтын эрхзүйн орчныг бүрэн гүйцэд тодорхойлох, хуульд заасан удын үйл ажиллагааны чиг үүргийг тодорхойлох ны тухай хууль, аялал жуулчлалын Усан замууд дээр аялал жуулчлал, ай хууль, байгаль орчныг хамгаалах загас агнуур хийхтэй холбоотой ай хууль, усан замын тээврийн тухай хуулийн цогц орчинг бүрдүүлж, ль болон дүрэм, журам спорт-загас мөрдлөг болгох ууртай холбоотой дүрэм журам рондын уялдаа холбоо болон хигдсон зүйлсийг судалж тодруулах, нэчлэл, өөрчлөлт оруулах инэчлэх болон шинээр боловсруулах Манай улсын нөхцөл, тэр дундаа ндарт, норм, дүрэм, журмын талаар тухайн усан замын онцлог, түүн дээрх ьцуулсан судалгаа хийж, холбоотой үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон уудын санал зөвлөмжийг авч, стандарт, норм, нормативыг ловсруулж, батлуулах боловсруулж батлуулж, мөрдлөг болгох инэчлэх болон шинээр боловсруулах ндарт, норм, дүрэм, журмын талаар Манай улсын нөхцөл, тэр дундаа ьцуулсан судалгаа хийж, холбоотой тухайн усан замын онцлог, түүн дээрх уудын санал зөвлөмжийг авч, үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон ловсруулж, батлуулах стандарт, норм, нормативыг боловсруулж батлуулж, мөрдлөг болгох ан замаар ачаа тээвэрлэгч, Усан замын ачаа тээвэрлэлтэд вэрлүүлэгч талуудын хоорондын оролцогч талуудын харилцаа хууль, илцааг зохицуулах эрхзүйн баримт эрхзүйн хүрээнд оновчтой зөв чгүүдийг боловсруулж, батлуулах зохицуулагдаж байх 25

1. Усан зам дээрх үйл ЗТХ бол ажиллагааны талаарх бодлого, байг ажи 5 удирдлага, хяналт, шалгалттай оро 1.2 Усан зам дээрх үйл холбоотой төрийн захиргааны ажиллагаатай холбоотой эрх байгууллагуудын эрх үүрэг, үүргийг хариуцах талуудыг хариуцлагыг тодорхой болгох тодорхойлох, оролцогч 2. Усан замын ачаа болон зорчигч ЗТХ талуудын чиг үүрэг тээврийн талаарх удирдлага, ОБЕ хоорондын уялдааг хангах хяналт, шалгалттай холбоотой захи 6 төрийн захиргааны дагу байгууллагуудын эрх үүрэг, зохи хариуцлагыг тодорхой болгох суда 7 1. Усан зам дээрх үйл Аял ажиллагаатай холбоотой төрийн тээв 1.3 Усан замын тээврийн үйл захиргааны төв байгууллагуудын хам ажиллагаатай холбогдох түвшинд хууль тогтоомж, дүрэм, суда хууль, дүрэм, журамд заасан журмын хэрэгжилтийг хариуцах ору эрх үүргийн хэрэгжилтийг алба нэгжийг байгуулах харь хангах хари 8 2. Усан зам дээрх үйл ажиллагааг Оро анхан шатны удирдлагаар усан хангагч, зохицуулагч болохын мэр хувьд орон нутгийн түвшинд нөө хууль, эрхзүйн хэрэгжилтийг оро биелүүлэх алба нэгж, алба мэргэжилтнийг ажиллуулах, эрх албу үүргийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх үр д 22