Yörünge Akademi Türkçe SoruBankası

SÖZCÜKTE ANLAM

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE BÖLÜM 1 4. Anlam KötüleĢmesi 1 ANLAM BĠLGĠSĠ Önceleri iyi anlam taşıyan bir sözcüğün zamanla anlamının kötüleşmesidir. GENEL YETENEK Dil: İletişimi sağlayan bir araçtır.  Eskiden ―güzel, alımlı‖ anlamında kullanılan KPSS GENEL KÜLTÜR Sözcük: En küçük anlaşma birimi ―yosma‖ sözcüğü şimdi ―kötü‖ anlam kazanmış- tır. Bir veya birkaç heceden oluşan anlamlı ses veya ses birliğidir. Özel Anlamlı Sözcük Bir sözcüğün karşıladığı kavramların kapsamı dar- DĠLDE ANLAM DEĞĠġĠMLERĠ sa sözcük özel anlamlıdır.  Bardak - kalem - köpek… 1. Anlam GeniĢlemesi Bir sözcüğün süreç içerisinde yeni anlamlar kazana- Çok Anlamlılık rak çok anlamlı sözcük durumuna gelmesine denir. Bir sözcüğün temel, yan ve mecaz anlamlarının  Alıcı (müşteri, ahize) karşılamasıdır. Başlangıçta tek anlamlı olan bu  Diş ( organ, testere ağzı, sarımsak parçası). sözcükler zaman içerisinde benzerlik yoluyla yeni  Ayak (insan ayağı, masanın ayağı.). anlamlar kazanmıştır: El, göz, baş, ayak...  ―Yüz‖ sözcüğü; 2. Anlam Daralması Sözcüğün süreç içerisinde anlamlardan birini veya ―adamın yüzü‖ (temel anlam), birkaçını zamanla yitirmesi ve tek anlama gelmesi- ―suyun yüzü‖ (yan anlam), dir ―adamda yüz yok‖ (mecaz).  ―oğlan‖ sözcüğü önceleri ―kız-erkek‖ çocukları  ―Burun‖ sözcüğü; ―arkadaşın burnu‖ (temel anlam), anlamında kullanılırken, şimdi yalnız ―erkek‖ ço- ―ayakkabının burnu‖ (yan anlam), cukları için söylenmektedir. ―burnu büyüdü‖ (mecaz anlam).  ―yemiş‖ sözcüğü önceleri bütün meyveler için kullanılırken, şimdi ise yalnızca ―incir‖ meyvesi Tek Anlamlılık yemiş olarak adlandırılmaktadır. Tek anlamlılık özelliği gösteren sözcükler genelde somut varlıkların adıdır. Bu sözcükler ilk anlamlarını 3. Anlam ĠyileĢmesi korumuşlardır. Bu sözcükler yiyecek, içecek, giye- Sözcüğün önceleri kötü bir anlam taşırken zamanla cekle araç gereç adlarıdır. daha güzel bir anlam kazanmasıdır.  Masa, bardak, kalem, defter, domates, elma  ―Yavuz‖ sözcüğü önceleri ―arsız, edepsiz‖ an- Anlamsız Sözcükler lamında kullanılırken, şimdi ―güçlü, cesur‖ anla- Hiçbir anlamı olmayan sözcüklerdir. (İlgeç ve Bağ- mında kullanılmaktadır. laçlar ve, veya, ya da, ile, çünkü…)  ―Mareşal‖ sözcüğü önceleri ―at bakıcısı‖ an- lamında kullanılırken, şimdi ‗‘saray unvanı‘‘ ol- muştur. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE Güzel Adlandırma Örnek Soru Kimi kavramların doğrudan söylenmesi insanları ra- AĢağıdaki cümlelerin hangisinde geçen altı çizili hatsız eder. Böyle kavramlar kendi adları yerine sözcük, temel anlamda kullanılmamıĢtır? 2 daha güzel sözlerle ifade edilir. Kişide; tiksinti, üzün- A) Belediye başkanı, yol çalışmalarının en kısa tü yaratan sözcükler yerine daha anlamlı ve güzel sürede tamamlanacağının müjdesini vermiştir. sözcüklerin kullanılmasıdır. B) Övgü dolu sözleriniz için size teşekkür ederim GENELKPSS YETENEK  ―âmâ, kör‖ yerine ―görme özürlü‖, ama bunları hak ettiğimi düşünmüyorum. GENEL KÜLTÜR  ―verem‖ yerine ―ince hastalık‖, C) Küçük bir büfeye uğrayıp gazete ve bir paket kibrit alacağım.  ―ölüm‖ yerine ―rahmete kavuşmak‖, D) Çirkin davranışlarından kaçınan, etrafında iyi  ―gömülmek‖ yerine ―toprağa verilmek‖, yürekli biri olarak tanınan biridir.  ―Sakat‖ yerine, ―bedensel özürlü‖... E) Deyimler sözlüğünü açıp bu deyimin anlamını bulmaya çalıştım. SÖZCÜKLERDE ANLAM DEĞĠġĠMLERĠ Çözüm D seçeneğinde verilen ―yürekli‖ sözcüğü ―karakterli‖ A- GERÇEK ANLAM anlamında kullanıldığı için temel anlamında değil- Bir sözcüğün en yaygın anlamına gerçek anlam de- dir. Diğerlerinde geçen bütün sözcükler ise temel nir. Sözcüğün belleğimizde uyandırdığı ilk anlamdır. anlamda kullanılmıştır. Gerçek anlam, sözcüğün temel anlamı ile bu anlam çevresinde oluşan yan anlamlardan meydana gelir. Cevap D 1. TEMEL ANLAM (KonuluĢ Anlam) Örnek Soru Sözcüğün günlük konuşma dilinde en çok kullanılan AĢağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerden anlamına temel anlam denir. Sözcüğün sözlükteki hangisi gerçek anlamında kullanılmıĢtır? ilk anlamıdır. A) İlk damlalardan sonra yağmur birden coştu. ―Tutmak‖ sözcüğünün ilk anlamı ―elle kavramak‖tır. B) Bu söze, gençlerden biri ince bir karşılık verdi.  Yaşlı kadın çocuğun kolunu tutmuş eve getiri- C) Serindi; ama tatlı bir ilkyaz akşamıydı. D) Havalar ısınınca ağaçların tomurcukları patladı. yordu. E) Gölün kıyısını yapraksız bodur ağaçlar süsle-  Gazetelerin ilk sayfalarını okumaktan zevk alı- mişti. yordu.  Parkta, oturan çocuklarla konuşuyor. Çözüm Yukarıdaki cümlelerde yer alan altı çizili sözcükler A, B, C ve D şıklarındaki coştu, ince, tatlı ve patladı ilk anlamlarıyla kullanılmıştır. kelimeleri gerçek anlamları dışında kullanılmıştır. E seçeneğindeki bodur kelimesi, alçak boylu, kısa anlamındadır. Cümlede de aynı anlamda kullanıl- mıştır. Cevap E www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE Örnek Soru Örnek Soru 3 AĢağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz- AĢağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük cük temel anlamıyla kullanılmıĢtır? yan anlamıyla kullanılmıĢtır? GENEL YETENEK A) Gazetenin son haberi bomba etkisi yarattı. A) İzleyicilerin beğenisini kazanan bir filmdi. B) Kanadı kırılan o kuşa kimse yardım etmedi. B) Cüzdanı çalan çocuk hemen yakalandı. KPSS GENEL KÜLTÜR C) Ne dolaplar döndüğünü ben de bilmiyorum. C) Komedi filmlerini izlemekten hoşlanıyor. D) Bu tür işler beni pek sarmaz. D) Oğlunun ateşi yükselince onu hastaneye götür- E) Kendini bir türlü işine veremiyordu. dü. Çözüm E) Bu kadar iyi insanlar kaldı mı dünyada? ―Bomba, dolap, sarmaz, veremiyordu‖ sözcükleri ilk anlamının dışında kullanıldığı için mecaz anlamlıdır. Çözüm ―Kanat‖ sözcüğü ise ilk anlamıyla kullanıldığı için te- ―İzleyici, çalan, komedi, insanlar‖ sözcükleri ilk anla- mel anlamlıdır. mıyla kullanıldığı için temel anlamlıdır. ―Ateş‖ söz- cüğü ise ―ısı‖ anlamıyla temel anlama yakın kullanıl- Cevap B dığı için yan anlam kazanmıştır. 2. YAN ANLAM (YakıĢtırma Anlam) Yanıt D Bir sözcüğün yakıştırma yolu ile kazandığı anlama yan anlam denir. Yan anlam ile temel anlam ara- B- MECAZ ANLAM (DeğiĢmece Anlam) sında benzerlik ve ilgi bulunur. Sözcüğün anlam Bir sözcüğün, bir ilgi ya da benzerlik sonucu temel genişlemesi yoluyla başka bir kavramı karşılaması- ve yan anlamı dışında kullanılmasına mecaz (de- dır. ğiĢmece) anlam denir. Mecaz anlamlı sözcük ger-  Uçağın kanadı kırıldı, (yan) çek anlamından tamamıyla uzaklaşmıştır. Bir söz-  Oltayla balık tutmayı seviyor, (yan) cüğün gerçek anlamının dışında kullanılmasıdır. ! UYARI  ―Bakmak‖ sözcüğü ―gözle görmek‖ anlamında İnsan organ adları doğaya aktarıldığında yan anlam kullanılırsa gerçek anlam kazanır. kazanır. ―Yaşlı kadına yıllardır büyük oğlu bakıyor.‖  Mahallenin göbeği cümlesinde ―bakmak‖ sözcüğü ―ilgilenmek,  Dağ başını duman almış yardımcı olmak‖ anlamıyla mecaz anlam ka-  Geminin burnu sağa kaymış zanmıştır.  Yolun ağzında buluşalım  Bu ders beni sarmıyor, (sevmemek)  Herkes Beşiktaş‘ı tutuyor, (taraf olmak, destek- lemek)  Giydiği gömlek onu açmış (Yakışmak)  Deniz, uçağa yetişemeyince bileti yandı. (Ge- çersiz olmak) www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE Örnek Soru Örnek Soru I. Onun pişkinliğine bir anlam veremedik. Yaşadığımız dünya bizi duyarsızlaştırabiliyor. Bu- II. Çoğunluk sağlanamadığı için toplantı ertelendi. nun çarelerinden biri de şiirdir. Şiirin ideolojisi, siya- 4 seti yoktur. Şiir, kafesteki kuş gibidir. Ancak güzel III. Cesaretinin kırılmasına sen sebep oldun. ve temiz bir dünyada kanat çırpar. IV. Çevre temizliğine önem vermek gerekir. Bu parçada geçen altı çizili sözün anlamı, aĢağı- Bu cümlelerin hangilerinde altı çizili sözcükler dakilerden hangisi olamaz? gerçek anlamlarının dıĢında kullanılmıĢtır? A) gelişir C) yaşar B) ilerler GENELKPSS YETENEK A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) özgür olur E) saklanır GENEL KÜLTÜR D) II. ve IV. E) III. ve IV. Çözüm Çözüm II. ve IV. cümlelerdeki çoğunluk ve temizlik kelime- ―Kanat çırpmak‖ sözü son derece olumlu bir anlamı leri gerçek anlamlarında kullanılmıştır. I. cümledeki çağrıştırmaktadır. Bu söz ―saklanır‖ sözcüğünü asla pişkinlik kelimesi saygısızca, hata yaptığı hâlde hata akla getirmez. Diğerleri ise bunun yerine kullanılabi- yapmamış gibi davranmak; III. cümledeki kırılmak lir. kelimesi de üzülmek, incinmek anlamıyla mecaz anlam kazanmıştır. Yanıt E Yanıt B TÜMCE (Cümle) ĠÇĠNDE VERĠLEN SÖZÜN Örnek Soru ANLAMI AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―almak‖ sözcü- Parça veya cümle içinde verilen bir sözün anlamı is- ğü, ―sarıp bürümek‖ anlamında kullanılmıĢtır? tendiğinde verilen sözün anlamı cümledeki anlamı A) Kendine yepyeni ve çok gösterişli bir araba al- düşünülerek bulunur. mıştı.  Çoğu kez olaylara at gözlüğüyle bakar. B) Bütün tarlayı zararlı dikenler, ayrık otları almış- (Tek taraflı düşünmek) tı.  Bu kitapla tomurcuğa durmuş genç bir yazarın C) Karşıdan gelen ikindi güneşi, gözlerimizi alıyor- çiçek açtığını görüyoruz. (Yeni başlamak) du. D) Sepet, on kilo kadar buğday unu almıştı. E) Verdiğimiz bütün hediyeleri danışmanı almış. Çözüm A‘da ―satın almak‖, C‘de ―kamaştırmak‖, D‘de ―ka- pasitesi yetmek‖, E‘de ―teslim almak‖ anlamındadır. B‘de ise ―sarıp, bürümek‖ anlamında kullanılmıştır. Yanıt B www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE Örnek Soru Örnek Soru AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―çevirmek‖ söz- Şehrimizde bugünlerde gözle görülür bir değişim cüğü ―bir varlığın yönünü değiştirmek‖ anlamında- 5 var. Göl kenarına beş yıldızlı oteller kuruluyor, şeh- dır? rin birçok yerinde arkeolojik kazılar yapılıyor, resto- A) Kaptan gemiyi güneye doğru çevirmişti. rasyonlar tüm hızıyla devam ediyor. B) Dilimize çok sayıda öykü ve şiir çevirdi. C) Çocuklar arka bahçede topaç çeviriyor. Bu parçada geçen altı çizili sözün yerine, aĢağı- D) Teklifimizi korkarım ki geri çevirecek. dakilerden hangisi getirilirse parçanın anlamın- E) Seninkiler bu bilgisayarı oyuncağa çevirdi. da önemli bir daralma olmaz? Çözüm A) benzeri olmayan B) tuhaf biçimde Bu söz B‘de ―tercüme etmek‖, C‘de ―oynamak ama- GENEL YETENEK cıyla döndürmek‖, D‘de ―reddetmek‖, E‘de ―benzet- C) ciddi biçimde D) sonradan anlaşılan mek‖ anlamındadır. A‘da ise tümce ‗‗bir varlığın KPSS GENEL KÜLTÜR yönünü değiştirmek‘‘ anlamında kullanılmıştır. E) farklılıklarla dolu Yanıt A Çözüm Örnek Soru ―Gözle görülür‖ deyimi dilimizde ―somut hale gelmiş, 19. yy. değerli sözlük yazarlarımızdan Şemsettin ortaya çıkmış, belirginleşmiş‖ anlamındadır. Bunlara Sami‘nin — kazandırdığı Türkçe-Fransızca sözlükle- en yakın anlam C‘de verilmiştir. Diğerleri getirildi- ri, bu alanda zamanın — ve ihtiyaca cevap veren ğinde cümlenin anlamı çok değişir. yapıtlarıydı. Bugünkü — ise daha bilimsel ve daha geniş sözlüklere olan ihtiyacı artırmıştır. Yanıt C Bu parçada boĢ bırakılan yerlere, aĢağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? Örnek Soru A) Türkçemize - yetersiz - eserler Öğrencilere sınavdan önce fiziksel ve zihinsel bir B) edebiyatımıza - muhteşem - edebiyatçılar aktiviteye girişmeden, doğal bir ortamda ve kalabalı- C) dilimize - beğenilen - gelişmeler ğın az olduğu bir yerde dinlenmelerini tavsiye ediyo- D) kütüphanemize - akıllıca - şiirler ruz. Sınavla ilgili konuşmaların ve beklentilerin na- E) tarihimize - tutarlı - sözlükler dasa yatırılması, zihnin ve duyguların dinginleşme- sine yardımcı olur. Çözüm Bu parçada geçen altı çizili sözün anlamı, aĢağı- C seçeneğinde verilenler sırasıyla getirildiği zaman dakilerden hangisidir? cümle düzgün hale gelmektedir. A‘da ―yetersiz‖, B‘de ―edebiyatçılar‖, D‘de ―şiirler‖, E‘de ise ―sözlük- A) Herkesle her ilişkinin kesilmesi ler‖ kelimeleri bu parçaya asla uymaz. B) Sonsuza dek unutulması C) Her açıdan iyi irdelenmesi Yanıt C D) Üzerinde uzun uzun konuşulması E) Geçici bir süreliğine terk edilmesi Çözüm ―Nadasa yatırmak‖ tarlalar için kullanılır ve ―tarlayı bir yıllığına boş bırakmak, kullanmamak‖ anlamına gelir. Buna en yakın anlam da E seçeneğinde veril- miştir. Yanıt E www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE Örnek Soru Örnek Soru Bakıyorum da ben aslında kitaplardan öğrendiğim- AĢağıdaki tümceleri hangisinde altı çizili sözcük den çok daha fazlasını yollardan, hayatı ve insanları gerçek anlamının dıĢında kullanılmıĢtır? 6 kitap gibi okumaktan öğreniyorum. A) Geçen gün köprünün ayakları boyandı. GENELKPSS YETENEK Bu cümlede geçen altı çizili sözün anlamı, aĢa- B) Soğuk su içince çocuğun boğazı ağrıdı. GENEL KÜLTÜR ğıdakilerden hangisidir? C) Geminin burnu rüzgardan sağa kaymış. A) Herkese bildiklerini aktarmak için uğraşmak D) Türkçe dersi beni iyi sardı. B) Bakış açısını duruma göre değiştirmek E) Denizin yüzü petrol yağı ile dolmuş. C) Gözlem ve iletişim yoluyla anlamaya çalışmak D) Duyduklarını, yazılarında kullanmak için çaba- Çözüm lamak A, B, C ve E seçeneklerinde altı çizili sözcükler ger- çek anlamda kullanılmış. D seçeneğinde ise ‗‗sardı‘‘ E) Öğrendiği her şeyi not etmek sözcüğü ‗‗kavramak, anlamak, beğenmek‘‘ anlamın- da kullanılmış. Mecaz anlam. Çözüm Hayatı ve insanları kitap gibi okumak, onları göz- Yanıt D lemlemek, onlarla konuşmak ve onları anlamaya çalışmak anlamındadır. Buna en yakın anlam da C SÖZCÜĞE MECAZ (DEĞĠġMECE) ANLAM KA- seçeneğinde verilmiştir. Diğerleri parçayla ilgisiz ZANDIRMA YOLLARI sözlerdir. MECAZ (DeğiĢmece) TÜRLERĠ Yanıt C Örnek Soru 1. BENZETME (TeĢbih) Benzetme; aralarında ortak özellik bulunan iki un- Ne yazık ki sözünü ettiğiniz sanatçının eserlerini be- surdan zayıf yönü güçlü yöne benzetmektir. Ben- ğendiğimi söyleyemeyeceğim. Bence onun kitapları zetme yapılabilmesi için benzetme yönünün bilin- mumyalar müzesinde yerini almaya hazır durumda. mesi gerekir. Benzetmede dört öge bulunur. Bunlar; Bunu söylerken abarttığımı sanmayın sakın. Zaman,  Benzeyen benim haklılığımı ortaya koyacak.  Benzetilen Bu parçada geçen altı çizili sözün anlamı, aĢağı-  Benzetme yönü dakilerden hangisi olabilir?  Benzetme edatıdır. A) Yazıldığı zamanda dahi son derece eski Arı gibi çalışkan çocuk. B) İçerik bakımından başarıyı yakalayamayan C) Eleştirmenlerce beğenilmekten son derece Benzetilen Benzetme uzak edatı D) Toplumsal dertleri yansıtmakta yetersiz kalan Benzetme E) Eski çağların karanlığına ışık tutan yönü Benzeyen Çözüm Nar gibi kızarmış ekmek. Parçada geçen ―mumyalar müzesi‖ sözü bize eskili- ği hatırlatmaktadır. Buna en yakın anlam da yalnız- Benzetilen ca A seçeneğinde vardır. Benzetme Yanıt A edatı Benzetme yönü Benzeyen www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 2. GÜZEL BENZETME (TeĢbih-i Beliğ) 5. KĠġĠLEġTĠRME (TeĢhis) 7 Bir benzetmede dört unsur bir arada bulunmayabilir. (Ġnsandan doğaya aktarım.) Yalnızca benzeyen ve benzetilenin bulunduğu ben- İnsana özgü özelliklerin insan dışındaki varlıklara GENEL YETENEK zetmelerdir. aktarımıdır. (İnsandan doğaya aktarım)  ipek saçlım  Ağaçlar baharda bayramlıklarını giyerler. KPSS GENEL KÜLTÜR  elma yanaklım  Boynu bükük bayraklar.  selvi boylum  Neden düşman görünürsünüz, yıllar yılı dost  inci dişlim  Zeytin gözlüm sana meylim nedendir. bildiğim aynalar.  Kediler kıskansın gözlerindeki güzelliği. 3. EĞRETĠLEME ( Ġstiare) Bir tümcede yalnızca benzeyen veya yalnızca benze- ! UYARI tilenin bulunmasıdır. İki gruba ayrılır. Sınavlarda bu konu ‗‗İnsandan doğaya aktarım‘‘ şeklinde soruluyor. a) Kapalı Eğretileme: Yalnızca benzeyenin bulun- duğu benzetmelerdir. 6. DOĞADAN ĠNSANA AKTARIM  Gözlerin doğuyor gecelerime Doğaya özgü bir özelliğin insana aktarımıdır.  Laf anlamıyor, odun gibi adam. (Benzeyen göz, benzetilen ay söylenmemiş)  Amcası çok sert bir insandır.  Çocuk sınıfta birden kükredi.  Türkçe konusunda iyi piştik.  Fırtına gibi bir çocuktu. (Benzeyen çocuk, benzetilen aslan söylenme- miş) 7. DOĞADAN DOĞAYA AKTARIM Doğaya özgü bir özelliğin, başka bir doğa olayına ! UYARI aktarımıdır. İnsandan doğaya aktarımda kapalı eğretileme vardır.  Bir aslan miyav dedi.  Çiçekler sevinçten havaya uçtu.  Bizim köpek bir köşede yılan gibi kıvrıldı yattı.  Kedi avını yakalamak için kuş gibi uçtu. (Benzeyen çiçek, benzetilen insan söylenmemiş.) 8. DUYU AKTARIMI b) Açık Eğretileme: Yalnızca benzetilenin bulunduğu Bir duyuya ilişkin bir özelliğin başka bir duyuya akta- benzetmelerdir. rımıdır.  Şakaklarıma kar mı yağdı ne var.  Odada keskin bir koku vardı. (Benzetilen kar, benzeyen beyaz saç söylen- (Dokunma duyusundan koklama duyusuna aktarım) memiş.)  O kızın sıcak bakışları vardı.  Aslanlarımız yurda döndü. (Benzetilen aslan, benzeyen sporcular söylen- (Dokunma duyusundan görme duyusuna aktarım) memiş.)  Tatlı sesiyle kulağıma fısıldadı. 4. DEYĠM AKTARIMI (Tat alma duyusundan işitme duyusuna aktarım) İnsandan doğaya, doğadan insana, doğadan doğaya ve duyu aktarımına deyim aktarım denir. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE 9. AD AKTARMASI (Mecaz-ı Mürsel, Düz DeğiĢ- Örnek Soru mece) AĢağıdaki cümlelerden hangisinde bir sözcük, Bir sözcüğün benzetme amacı düşünülmeden baş- benzetme amacı olmaksızın baĢka bir sözcüğün 8 ka bir sözcüğün yerine kullanılmasıdır. yerine kullanılmıĢtır? GENELKPSS YETENEK ! UYARI A) Denizlerin en güzel hayvanının nesli tükenmek GENEL KÜLTÜR Bu aktarımda genellikle iç söylerken dış, dış söyler- üzere. ken iç; parça söylerken bütün, bütün söylerken parça; yön söylerken insan, yazar söylerken eser B) Çok geçmeden o da gelir ve kavga başlar. vurgulanır. C) Bütün şehir bu yangından nasıl kurtulacağını  Bütün sınıf o kızı konuşuyor, (öğrenciler) düşünüyor. D) Çocukluklar plastik bir top alıp sahada maç yaptılar.  Tencere sabahtan beri kaynıyor, (tencerenin E) Sert esen rüzgâr çatıları uçurup ağaçları kökle- içindeki) rinden söktü.  Dün akşam Nazım Hikmet‘i okudum (eser-şiir)  Bu konuda Batı bizden çok ilerde (halk-insan) Çözüm  Cumhuriyet Bayramında Ankara yollara döküldü C seçeneğinde ―bütün şehirden kastedilen― şehir- (halk) deki insanlardır. Bu anlam olayıyla ad aktarması ya- pılmıştır.  Ünlü raketler ülkemize geldi (tenisçiler)  Herkes ceplerini kapatsın (telefon) Yanıt C  Uçak Ġstanbul‘a indi. (havaalanı) 10. DEĞĠNMECE (Kinaye) Örnek Soru Bir sözcüğün hem değişmece (mecaz) hem de gerçek Benzetme amacı gütmeden bir sözcük başka bir anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır. Burada genel- sözcük yerine kullanılırsa ad aktarması olur. likle değişmece (mecaz) anlam vurgulanır. AĢağıdakilerden hangisinde bu açıklamaya ör- ! UYARI nek bir kullanım yoktur? Değinmece (kinaye) genellikle deyimlerde ve atasözle- rinde görülür. A) Uçak gecikmeli olarak saat 12.10‘da Bursa‘ya inecek.  Bu antlaşmayla iki ülke arasındaki duvar yıkıldı. Duvar: Gerçek anlamda bir duvarın yıkılması B) Sen beni merak etme, ben seni cepten ararım. Duvar: Mecaz anlamda iki ülkenin barışması C) Okuldan izin almadan, sakın maça gitmeye kal-  Küçük çocukların elinden tutma gerekir. kışma.  Gözü açık bir gençtir. D) Yıllarca bize hitap etmeyen kitapları okuyup  Ona bir söz söyledin mi hemen yüzü kızarır. durduk. E) Tekerlekler yollara bir şeyler anlatıyor. Çözüm  Bizim kapımız herkese açıktır. A‘ da Bursa‘daki havaalanı, B‘ de cep telefonu, C‘  Kimse, kimsenin kamburunu taşımaz (yük-dert- de okul idaresi, E‘ de arabalar anlamları ile ad ak- tarması yapılmıştır. sıkıntı)  Mum dibine ışık vermez. Yanıt D  Hamama giren terler, derler. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE Örnek Soru Çözüm 9 AĢağıdakilerden hangisinde hem gerçek hem C seçeneğinde sevdanın güneşten bile yakıcı oldu- mecaz anlamlı bir sözcük öbeği kullanılmıĢtır? ğu belirtilip abartma yapılmıştır. GENEL YETENEK A) Bir ara o da gidecek diye çok korkmuştum. B) Atlet, maratonun sonlarına doğru yoruldu ve Yanıt C KPSS GENEL KÜLTÜR yarışı bıraktı. 12. DOKUNDURMACA - ĠĞNELEMECE (Ta‘riz) C) Uzun bir romanı okumak biraz sabır ve emek Bir kimseyi hissettirtmeden kibar bir biçimde dalga geçmek, alaya almaktır. ister.  O kadar çok yemek yiyor ki kemikleri sayılıyor. D) Her hafta sonu bu parka mutlaka gelirdi.  Çok başarılıdır, her sınıfı iki yılda bir geçiyor. E) Bu ağır yükü o çocuk kaldıramaz. ! UYARI Çözüm Ünlem imi (işareti) ayraç içinde kullanıldığında dokun- E seçeneğinde ―ağır yük‖ mecaz anlamıyla sorumlu- durmaca anlamı verir. luk, gerçek anlamıyla yük anlamını vereceği için  Çok zeki bir öğrencidir (!) (zeki değil) hem gerçek hem mecaz anlamda kullanılır. 13. TEZAT – KARġITLIK (Zıtlık) Yanıt E Birbirine karşıt sözcükleri bir arada kıllanmaktır.  Gülerim ağlanacak halimize. 11. ABARTMA (Mübalağa)  Konuyu az çok anladık. Bir olayı, durumu veya olguyu olduğundan çok daha  İyi kötü geçinip gidiyoruz. büyük veya olduğundan çok daha küçük göstermeye  Neden düşman görünürsünüz yıllar yılı dost bildi- abartma denir.  Onu dünyalar kadar çok severdim. ğim aynalar.  Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır.  Parmak kadar çocukla neden uğraşıyorsun. ! UYARI  Ayrıldığımda gözyaşlarım sel oldu gitti. Sözcüklerin olumsuz biçimleri karşıt anlamlılığı gös- termez. Örnek Soru  Üzülmenin karşıtı - üzülmemek değil, sevinmektir AĢağıdaki cümlelerin hangisinde herhangi bir  Gülmenin karşıtı - gülmemek değil, ağlamaktır. olay ya da durum abartılarak verilmiĢtir? A) Üç saate yakın spor yapınca her tarafı ağrıma- ! UYARI Sözcüklerin karşıt biçimleri aynı anlam çerçevesinde ya başladı. kullanılması gerekir. B) Şiir okumak ayrı bir yetenek ve beceri ister.  Acı sözlerine karşın tatlı elmayı yedi. (Buradaki C) Sevdamın ateşi güneşi bile yakar, kül eder. D) Benim için dünyanın en güzel kadını sensin. acı- tatlı sözcükleri karşıt anlamlığı göstermez. Acı E) Denizden esen rüzgâr, havayı biraz olsun söz, mecaz; tatlı elma, gerçek anlamlıdır.)  Acı sözlerine karşın tatlı bakışları vardı. (Mecaz- serinletiyordu. Karşıt)  Acı biberle tatlı elmayı yedi. (Gerçek-Karşıt) www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE C- TERĠM ANLAM Soyutlama: Somut bir kavramı, soyut anlamda Bilim, sanat, politika, spor veya herhangi bir alanda kullanmaktır. belli bir kavramı karşılayan özel anlamlı sözcüklerdir.  Çalışmanın yolunu bilen öğrenci başarılı olur. 10  Türkçe dersinde uyak konusunu gördük. (terim) (Yol sözcüğü somutken burada ilke, yöntem an-  Üçgenlerin iç açıları hesaplayalım. (terim) lamında kullanılıp soyutlaşmıştır.)  Oyunda sahne çok güzel düzenlenmiş. (terim)  Onda hiç kafa yok, anlayamaz seni.  Tiyatrolar perdelerini açtı. (terim) (Kafa sözcüğü somutken burada düşünce an-  Annem evin perdelerini yıkadı. (terim değil) lamında kullanılıp soyutlaşmıştır.) GENELKPSS YETENEK  Olayı bu açıdan irdeleyelim. (terim değil) GENEL KÜLTÜR F- NĠCEL VE NĠTEL ANLAM D- SOMUT ANLAM Bazı kelimeler ölçülebilen, sayılabilen değerleri bildi- rir, ölçülebilen değerleri ifade eden anlama nicel, Duyu organlarıyla algılanabilen varlık ve nesneleri ölçülemeyen özelliğin bildirildiği anlama ise nitel ifade eden sözcüklere (ekmek, kitap, otomobil gibi) anlam denir. somut anlamlı sözcükler denir.  Yeni evleri oldukça büyüktü. (Nicel anlam)  Herkesin büyük hedefleri var. (Nitel anlam)  Ağaçlardaki maymunlar yapraklarla besleniyor.  GeniĢ bir sınıfta ders gördük. (Nicel anlam) Somutlama: Soyut bir duyguyu, bir kavramı somut  Bu konuda çok geniĢ davrandı. (Nitel) anlamlı sözcüklerle aktarmaktır.  Büyük lokma ye, büyük konuşma. (Nicel-nitel  Sevgi, gönülde büyüyen bir çiçektir. anlam) (Soyut bir sözcük olan sevgi, çiçeğe benzetile- G- GENEL VE ÖZEL ANLAM ĠLĠġKĠSĠ rek somutlaştırılmıştır.) Anlam kapsamı geniş olan sözcükler genel; dar olan sözcükler ise özel anlamlıdır.  Düşünceleri bıçak gibi yüreğime saplandı.  Deniz - öğrenci - erkek - insan - canlı - varlık (Düşünce, sözcüğü soyutken, bıçağa benzetile- ( Özelden genele - Tümevarım ) rek somutlaştırılmıştır.)  Varlık - canlı - hayvan - köpek - Karamel E- SOYUT ANLAM ( Genelden özele - Tümdengelim ) Duyu organlarıyla algılanamayan, belleğimizce  Birçok yazar Yaşar Kemal‘i örnek alıyor, kabul edilen sözcüklere soyut anlamlı sözcükler denir. (Genelden özele)  Sevgi, rüya, kin, özgürlük, aşk, nefret, adalet,  Sefiller adlı roman, her yönüyle romanlar içinde  Sevgilerimizi anlatacak dost bulmak zor artık. ayrı bir yere sahip, (Özelden genele)  Her öğretmen gibi ben de öğrencilerimi düşün- meliyim (Genelden özele)  Sözcük anlam, Türkçe dersinin en zevkli konu- sudur. (Özelden genele) www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE ! UYARI H - YANSIMA ANLAM 11 Kimi sözcükler tümcedeki anlamlarına göre hem Doğadaki seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcük- özel hem genel bir özellik taşıyabilirler. lerdir. Bu sözcükler güçlü bir ses-anlam ilişkisine GENEL YETENEK  Kitap, insanın en yakın dostudur. (genel) sahiptir ve doğaya dayalı olduklarından yansıma  Kitap, az önce yere düştü. (özel) sözcükler birçok dilde benzerlik gösterir. KPSS GENEL KÜLTÜR  Rüzgâr ağaçları çatır çatır kırdı. Örnek Soru  Sokakta şiddetli bir patlama oldu. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde özelden genele  Adamın horultusundan uyuyamadım bir anlam ilgisi vardır? A) Bazı şeyleri oluruna bırakmayı öğrenmelisin DOLAYLAMA Bir varlığın adlandırılmasında varlığın adı tek söz- yoksa başın çok ağrır. cükle anlatılabilecekken onun bir özelliği dikkate alı- B) Sıcak bir yaz gününde nerede tatil yapılacağını narak veya genel kabul görmüş birkaç sözcükle ad- landırılmasına dolaylama denir. iyi bilirim ben de.  Beyaz perdeye olan ilgi azalıyor. (sinema) C) Geniş düşünürsen hoşgörünün insan için vaz-  Bu yıl derya kuzuları ucuzlayacak. (balık)  Meşin yuvarlak yavaşça kaleye girdi. (top) geçilmez olduğunu anlarsın.  Kışın kara elmas zor bulunur. (kömür) D) Tunus diğer Afrika ülkelerine göre daha geliş-  Geçen gün sanat güneşimizi andık. (Zeki Müren)  Yazın tatilimi yavru vatanda geçireceğim. (Kıbrıs) miş bir yapıya sahip.  Bacasız sanayi ülkenin dinamiğidir.(turizm) E) İki saattir bekliyorum; ama ne gelen var ne giden. Örnek Soru Çözüm AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―dolaylama‖ D seçeneğinde Tunus özeli, ülkeler ise geneli ver- yapılmıĢtır? mektedir. A) Yerinden kalkıp karşı sokaktaki banka oturdu. B) Hayatının büyük bir bölümünü demir parmaklık- Yanıt D lar arkasında geçirdi. C) Sinemanın kat ettiği yol gerçekten şaşırtıcı. D) Dostlarımızla güzel bir gün geçirelim dedik; ama olmadı. E) Yarışın son anlarına kadar önde olan atlet son düzlükte sakatlandı. Çözüm Demir parmaklık sözü hapishane için kullanılır. B seçeneğinde dolaylama yapılmıştır. Yanıt B www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE Örnek Soru SÖZCÜKLER ARASI ANLAM ĠLĠġKĠLERĠ (I) Burası yıllardan beri turizmin pençesinden ken- Eġ ANLAMLI (ANLAMDAġ) SÖZCÜKLER dini kurtarmayı başarmış, hüzünlü evlerle dolu bir Yazılış ve okunuşları farklı, ancak anlamları aynı 12 kasaba. (II) Tatilini burada geçirmek isteyenlere bir olan sözcüklere eĢ anlamlı sözcük denir. Bu söz- öğüdüm var: (III) Burada lüks oteller, eğlence mer- cükler arasında anlam birliği bulunur. GENELKPSS YETENEK kezleri, restoranlar aramayın. (IV) Teknolojinin ni- Has – özgü GENEL KÜLTÜR metlerinden yararlanmayı da çok düşünmeyin. (V) Yöntem – metot Tertemiz kumsal, adeta içmek isteyeceğiniz berrak Sözcük – kelime suyuyla deniz, yumurtlamaya gelen kaplumbağalar Okul – mektep Öğrenci – talebe ise sizi bekliyor. Bu parçadaki numaralanmıĢ cümlelerin hangi- Yanıt – cevap sinde kiĢileĢtirme söz konusudur? Olasılık – ihtimal A) l. B) II. C) III. D) IV. E) V.  Bu araba da çok güzelmiş. Çözüm  Bu otomobil de çok güzelmiş. ―Hüzünlü‖ insana ait bir özelliktir. Bu cümlede ise ! UYARI evler için kullanılmış ve kişileştirme yapılmıştır. Anlamdaş sözcüklerin aynı cümlede kullanılması Yanıt A anlatım bozukluğuna neden olur. SÖZ SANATLARIYLA ĠLGĠLĠ ÖRNEKLER  Böylesine neşeli, şen bir insan görmedim.  Bu ağır yükü küçük çocuk kaldıramaz.  Doktor istirahat edip, dinlenmesini söyledi. (………………………………………..) Örnek Soru  Sınava girmek için okuldan izin aldı. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz- (………………………………………..) cükler, anlamca birbirine en yakındır?  Kızın inci gibi dişleri vardı. A) Emirlere itaat, hız son derece önemli kavram- (………………………………………..) lardır.  Bütün apartman sokağa dökülmüştü. B) Gövdesi iri, kaslı bir ayı bahçeden içeri daldı. (………………………………………..) C) Okuma ihtiyacı ve isteği çok olan bir çocuktu o.  Ona bunları yaptığın için başın göğe erdi mi? D) Son derece gözü pek, cesur bir çocuktur karde- (………………………………………..) şim.  Yazarlarımız öyle birikimli ki ilk kitaplarından E) Gönderdiğiniz giysiler, ev eşyaları işimize çok sonra sönüyorlar. yaradı. (………………………………………..) Çözüm  Kara elmas birçok insanın iş kapısı oldu. Türkçemizde ―gözü pek‖ deyimi ―korkusuz, cesur, (………………………………………..) zorluklardan yılmayan‖ anlamındadır. Dolayısıyla D‘ deki sözcükler birbirleriyle neredeyse aynı anlam- dadır. Yanıt D www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE Eġ SESLĠ (SESTEġ) SÖZCÜKLER Örnek Soru 13 Yazılış ve okunuşları aynı fakat anlamları farklı olan AĢağıdaki cümlelerden hangisinde yansıma söz- sözcüklere eş sesli (sesteş) sözcük denir. cük kullanılmamıĢtır? GENEL YETENEK  gül : Gülmek fiilinin emir kipindeki çekimi A) Fokur fokur kaynayan yeryuvarlağı volkanların  gül : Bir çiçek adı KPSS GENEL KÜLTÜR  bağ : Büyük bahçe habercisi.  bağ : Düğüm, ip B) Odadan bir zırıltı duyuluyordu ama neden oldu-  Ak gerdanında ben olaydım  Yaz (mak-eylem) - yaz (mevsim-ad) ğunu bilmiyordu.  Al (mak-eylem) - al (kırmızı-ad) C) Kuşlar ötüyor pencerenin kenarında. D) İçeri girerken bir hışırtı duyup tekrar dışarı çıktı. KARġIT ANLAM E) Kadın, tıngır mıngır sallıyordu beşiği. Anlamları birbirinin karşıtı (zıddı) olan sözcüklere (büyük- küçük, zayıf- şişman gibi) karĢıt anlamlı Çözüm sözcük denir. Bu kelimeler arasında ses ve anlam A seçeneğinde, fokur fokur, B seçeneğinde zırıltı, D benzerliği yoktur. seçeneğinde hışırtı, E seçeneğinde tıngır mıngır  Bu ev de çok küçükmüş. Bu ev de çok büyük- sözcükleri yansımadır. müş. Yanıt C  Çok kibar bir insan. Çok kaba bir insan.  Sana çirkin demişler güzel kız. ANLAM PEKĠġTĠRMESĠ Bir konuda anlatımı etkili kılmak amacıyla sözcükle- YAKIN ANLAMLI SÖZCÜKLER rin anlamlarına pek, çok aşırı, fazla gibi anlamlar Eş anlamalı gibi görünmelerine karşın aralarında katmaya anlam pekiĢtirmesi denir. Anlam pekiş- biraz fark bulunan sözcüklerdir. tirmesi üç şekilde yapılır: 1. Bir sözcüğün ilk ünlüsüne kadar olan bölümüne İstemek – dilemek Küsmek – gücenmek ‗‗m, p, r, s‘‘ pekiştirme ekleri getirilerek sözcü- Gezmek – dolaşmak ğün baş tarafına eklenir (kıpkırmızı, yemyeşil, dapdar, kıpkısa, sapsarı gibi). Dalmak – girmek 2. Sözcükler -cek, -ce, -cik ekleriyle anlamca  Edebiyatı kendine dert edinmişti. güçlendirilir, (sıcacık, daracık, küçücük gibi).  Gece gündüz edebiyatın sorunlarını düşünü- 3. İkilemeler pekiştirme anlamı verir, (yavaş ya- vaş, düşe kalka, güle oynaya gibi). yordu. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE SÖZ ÖBEKLERĠ ! UYARI ĠKĠLEME İkilemenin anlamsal kuruluşu ya da yapılışı sorul- Anlatımı güçlendirmek, zenginleştirmek veya farklı duğunda, ikilemeyi oluşturan sözcüklerin nasıl oluş- 14 anlam ilgileri oluşturmak amacıyla iki sözün bir turulduğuna bakarız. araya getirilmesiyle oluşan söz öbeğidir.  Sınıfa giren çıkan belli değildi. (Zıt anlamlı) 1. Aynı sözcüğün yan yana kullanılmasıyla oluĢ-  Eğri büğrü bir yolda ilerliyordu. (Biri anlamlı, biri turulan ikilemeler anlamsız) GENELKPSS YETENEK  ağır ağır, güzel güzel... ! UYARI GENEL KÜLTÜR  Koca koca paketleri kaldırıyor. İkilemeler bir adın önüne geldiklerinde sıfat; bir eylemin önüne geldiklerinde zarf olurlar. (İkilemele- 2. Yakın anlamlı sözcüklerin kullanılmasıyla olu- rin tür bakımından farklılığı sorulduğunda, sıfat veya Ģan ikilemeler zarf olup olmadığına bakılacak)  Yalan yanlış, doğru dürüst...  Bayramda eş dost ziyaretine gidiyoruz.  Eski püskü giysileri çöpe atınız. (Giysi sözcüğü ad olduğu için, eski püskü ikile- mesi sıfat.) 3. Zıt anlamlı sözcüklerle oluĢan ikilemeler  Komşumuz hep eski püskü giyinirdi.  Aşağı yukarı, irili ufaklı...  Bu konuda az çok bilgisi var. (Giyinme sözcüğü eylem olduğu için, eski püs- kü ikilemesi zarftır.) 4. Ġki anlamsız sözcükle oluĢan ikilemeler Örnek Soru  Abuk sabuk, eciş bücüş...  Devamlı abur cubur yiyor. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme cümle- ye ―yetersiz‖ anlamı katmıĢtır? 5. Biri anlamlı, biri anlamsız sözcükten oluĢan ikilemeler A) Ağır ağır ilerleyen kamyon, yokuş aşağı inerken  Eğri büğrü, sıra mıra... birden hızlandı.  Eve kap kaçak almayı düşünüyor. B) Turist, kırık dökük İngilizcesiyle satıcıya bir şey- 6. Yansıma seslerle oluĢan ikilemeler ler anlatıyordu.  Şırıl şırıl, tıktık...  Tenceredeki su fokur fokur kaynıyor. C) İçeri paldır küldür giren çocuklara ben de biraz sinirlenmiştim. D) Paraları teker teker inceledikten sonra kasaya yerleştirmişti. E) Yüzüme aval aval bakacağına bana yardım et, demişti annem. Çözüm ―Kırık dökük‖ ikilemesi dilimizde ―yetersiz‖ anlamın- da kullanılan bir ikilemedir. Yanıt B www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE Örnek Soru ! UYARI 15 AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme ―an- Deyimler cümle içinde yanlış anlamda kullanılabilir. lamsal kuruluĢ‖ yönünden diğerlerinden farklı- ―Sevinçten kızın etekleri tutuşmuştu.‖ cümlesinde de- GENEL YETENEK dır? yim yanlış anlamda kullanılmıştır. Cümlenin anlamına A) Artık kimsede ar namus kalmamış dedi. göre gelecek deyim ―etekleri zil çalmak‖ olmalıydı. KPSS GENEL KÜLTÜR B) Dağcılar sonunda sağ salim zirveye ulaştılar. C) Saçma sapan konuşup duruyor. Örnek Soru D) Delik deşik olmuş pardösünün düğmeleri hâlâ AĢağıdakilerden hangisinde ―el‖ sözcüğü deyim içinde kullanılmamıĢtır? yepyeniydi. A) El etek çektiği bir işe yeniden başlamak istemi- E) Malı mülkü çok olan biriydi. yordu. Çözüm B) Komisyonun el altından yürüttüğü soruşturma ―Ar namus‖, ―sağ salim‖, ―delik deşik‖, ―mal mülk‖ iki- lemeleri yakın anlamlı sözcüklerle kurulmuştur. sonuçlandı. ―Saçma sapan‖ ise biri anlamlı (saçma), diğeri an- C) Konuyu elimden geldiğince ayrıntılı anlattım. lamsız (sapan) sözcüklerden oluşmuştur. D) Ele avuca sığmaz çocukları dilediği gibi yönlen- Yanıt C diriyordu. E) Heykelciliğimiz yeni ellerle farklı bir çizgiye gire- DEYĠM Anlamı güçlendirmek ve anlatıma akıcılık kazandır- cek. mak için kullanılan söz gruplarıdır. Çözüm  Karar vermeden önce enine boyuna düşündü. ―El kelimesi; A‘ da ―el etek çekmek‖, B‘ de ―el altın-  Yeni aldığım kitabı okuyamadım, ama şöyle bir dan-gizlice‖, C‘ de ―elimden geldiğince‖, D‘ de ―ele avuca sığmaz‖ deyimleri içinde ―el‖ kelimesi kulla- göz attım. nılmıştır. E şıkkında ise heykel tıraşlar kastedilerek  Bu sıralar başında yeller esiyor. kullanılan ―eller‖ kelimesi, başka bir kelimeyle an- lamca kaynaşmamıştır. Deyimlerin Özellikleri  En az iki sözcükten oluşur. Tek bir sözcükten Yanıt E Örnek Soru deyim olmaz. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―dil‖ sözcüğü  Kalıplaşmış söz gruplarıdır. Deyimi oluşturan bir deyimin içinde kullanılmamıĢtır? A) Büyüklerine dil uzatan toplumların geleceği gü- sözcüklerin yerleri değiştirilemez, yerine başka sözcük kullanılamaz. vende değildir.  Deyimlerin çoğu mecaz anlam kazanmıştır. B) Dilimi değdirince biberin zehir gibi acı olduğunu (Pabucu dama atılmak - Dil dökmek gibi)  Bazı deyimler gerçek anlamlıdır. (Ġyi gün dos- anladım. tu, canı sağ olsun...) C) Dilin kemiği yok, bu nedenle her an ve her  Bazı deyimler mecaz anlamlıdır. (Çam devir- mek, çantada keklik, eli maĢalı.) yerde dikkatli olmalısın. D) Dilimin ucunda olduğu halde şarkının sözlerini bir türlü hatırlayamıyorum. E) Dillere destan olan bu başarı daha çok uzun yıl- lar unutulmayacaktır. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE Çözüm  Ayrıca atasözünü oluşturan kelimeler kendi an- A‘ da ―dil uzatmak‖, C‘ de ―dilin kemiği yok‖, D‘ de lamlarıyla kullanılabilir. Anlatılmak istenen ne ise ―dilinin ucunda olmak‖, E‘ de ―dillere destan olmak‖ kelimelerin karşıladığı anlamlar da odur. 16 sözleri birer deyimdir. B seçeneğinde ise ―dil‖ söz-  Ak akçe kara gün içindir. cüğü kalıplaşmış bir sözün içinde değildir.  Laf torbaya girmez. Yanıt B  Ayağını yorganına göre uzat. GENELKPSS YETENEK Örnek Soru  Sakla samanı gelir zamanı. GENEL KÜLTÜR AĢağıdaki cümlelerin hangisinde yanlıĢ kullanıl-  Ev alma komşu al. mıĢ bir deyim vardır?  Atasözünü meydana getiren kelimeler bazen de A) Günden güne gelişti, serpildi, kocaman bir hem kendi anlamıyla düşünülebilir hem de keli- adam oldu. melere farklı anlamlar yüklenebilir. Yani hem gerçek anlamlıdır, hem de mecazlı bir söyleyişe B) Kaç gündür bekliyoruz, ondan hâlâ haber çık- sahiptir. madı. C) Siz merak etmeyin ben onların hakkından geli-  Ağaç yaşken eğilir. rim.  Dikensiz gül olmaz.  Ateş düştüğü yeri yakar. D) Son dönemdeki çalışmalarıyla göz doldurdu. E) Onun öyle dik kafalı olduğunu herkes bilir. Çözüm Atasözlerinin Özellikleri Gelişmek, serpilmek sözcükleri kız çocuklar için kul-  Kalıplaşmış sözlerdir. lanılır. Adam olmak anlamında kullanıldığı için yan-  Söyleyen belli değildir. lış kullanılmıştır.  Kısa ve özlü anlatımlardır.  Genel kural niteliğindedir. Yanıt A  Ders verme, öğütte bulunma amacı vardır.  Milli değerleri yansıtır. ATASÖZÜ İnsanların deneyimleri sonucu ortaya koydukları Zıt Anlamlı Atasözleri kısa ve özlü anlatımlara atasözü denir. Atasözlerin-  Damlaya damlaya göl olur. / Taşıma suyla de- de kısa ve özlü bir anlatım vardır. Az sözle çok şey ifade edilir. Atasözleri bir hüküm (yargı) bildiren ğirmen dönmez. cümlelerdir. Bu özelliği ile deyimlerden farklılık gös-  İyi insan lafının üstüne gelir. / İti an çomağı ha- terir.  Atasözleri kendi başlarına bir anlam ifade eder. zırla.  Bir elin nesi var iki elin sesi var. / Nerede çokluk  Gülü seven dikenine katlanır.  Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. orda zorluk.  Kervan yolda düzelir. / Balık baştan kokar. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE AÇIKLAMALI ATASÖZLERĠ Örnek Soru 17  Abanın kadri yağmurda bilinir. AĢağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı bir söyleyiĢ yoktur? GENEL YETENEK Her şeyin bir değeri vardır. Bir şeyin gerçek de- A) Dağ başında duman eksik olmaz. ğeri (kadri) ise, ona gerçekten ihtiyaç duyuldu- B) Tek kanatla kuş uçmaz. KPSS GENEL KÜLTÜR ğu zaman ortaya çıkar. C) Zarardan korkan kâr etmez. D) Taşıma suyla değirmen dönmez.  Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur. E) Meyveli ağacı taşlarlar. Büyüklerin küçükler üzerinde büyük bir etkisi vardır. Çocuklar, çoklukla büyüklerini örnek alır- Çözüm lar. A‘ da ―önemli insanların sürekli sorunları olur.‖, B‘ de ―Kişi tek başına başarılı olamaz.‖, D‘ de ―Küçük  Bağlı koyun yerinde otlar. olanaklarla büyük işler yapılamaz‖, E‘ de ise ―Üret- Nasıl ki bağlı koyun, bağlı olduğu ipin izin verdi- ken insanlar eleştirilir.‖ mecaz anlamı vardır. C se- ği sınırların dışına çıkıp otlayamıyorsa, kimi in- çeneğinde ise yalnız gerçek anlam vardır. sanlar da ellerinde olan imkânın dışına çıkıp iş göremezler; ellerindeki imkân ne kadarsa o ka- Yanıt C dar başarılı olurlar. ! UYARI  Bedava sirke baldan tatlıdır. Atasözlerinin kalıplarının bozulması anlatım bozuk- Emek verilmeden, karşılığı ödenmeden ele ge- luğuna neden olur. çirilen şeylerin kıymeti ne kadar düşük olursa  Abanın kıymeti yağmurda bilinir. (Yanlış) olsun kişinin pek hoşuna gider.  Abanın kadri yağmurda bilinir. (Doğru)  Cambaz ipte, balık dipte gerek. ÖZDEYĠġ (Vecize) Niteliği gereği hemen her varlık farklı bir yerde Bilim, sanat, politika, spor veya herhangi bir alan- bulunur, barınır ve iş yapar. Niteliğine uygun ol- da tanınmış kişilerin söylemiş olduğu kalıplaşmış, mayan yerin şartları onu zor durumda bırakabi- özlü sözlerdir. lir.  Sanatsız kalan bir ulusun yaşam damarlarından  Çatal kazık yere çakılmaz. biri kopmuş demektir. (K. Atatürk) Bir işe, çok başlılık zarar verir. Çünkü her kafa-  Giyiminle karşılanır; konuşmanla uğurlanırsın dan bir ses çıkar. Bir o yana, biri bu yana çeker. Dedikleri birbirini tutmadığı için iş bir türlü orta- (Mevlana) ya gelemez. Yapılmamış olarak öylece kalaka-  Gölge etme, başka ihsan istemem. (Diojen) lır.  Düşünüyorum o halde varım. (Descartes ) www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE ÇÖZÜMLÜ TEST SÖZCÜK VE SÖZÜN ANLAMI 1. İnsanlar arasında çıkan anlaşmazlıkları, kırgın- 3. Halk edebiyatında niçin didaktik şiir az? Halk lıkları, küskünlükleri sona erdirmeye çalışmak şiiri, öğretmek gibi bir kaygı taşımıyor; çünkü 18 bir erdemdir. Elbette ki insanların aralarını bul- duygu en güzel uğraş. GENELKPSS YETENEK mak her zaman kolay olmayabilir. Ama zor da Bu cümlede altı çizili sözcüklerle anlatılmak GENEL KÜLTÜR olsa böyle bir şey için uğraşmak güzeldir. istenen aĢağıdakilerden hangisidir? Bu parçada geçen ―aralarını bulmak‖ sözüyle A) Dert etmemek - keyif alınarak yapılan iş anlatılmak istenen aĢağıdakilerden hangisi- B) Sorumluluk almak - estetik değer ortaya dir? A) İki insanın arasına girip dostluklarını boz- koymak C) Üzüntüye katlanmak - halletmeye çalışmak mak D) Amaçlamamak - beklenti içinde olmak B) Herhangi bir sebeple birine gücenmek E) Bilerek değinmemek - ilgiyi artırmak C) Birbirleriyle çok samimi olmaları için uğraş- mak D) İki tarafı uzlaştırmak, barıştırmak E) İki kişi arasındaki işe karışmak 2. Babalarından pek bir şey kalmadı onlara; iki 4. Hiçbir maddi olanak iç zenginlik kadar insana mut- kardeş sırt sırta verip hem işlerini büyüttüler luluk ve huzur veremez, ayrıca maddi olanakların hem annelerine baktılar. I Bu parçadaki altı çizili sözün cümleye kattığı verdiği mutluluk da geçicidir. Oysa iç zenginliğin anlam aĢağıdakilerden hangisinde vardır? II verdiği mutluluk ve iç huzur kalıcıdır. İç zenginlikten A) Arkalarında dayıları olmasa böyle girişken III olamazlardı. yoksun insan zengin olabilir ama mutlu olamaz. B) Yıllarca kardeşinin sırtından geçinmekten IV geri durmadı. İç zenginliğe sahip insan ise hem zengin olabilir C) Bahçedeki çiçekleri yardımlaşarak büyüttü- hem de mutlu olabilir, hem zenginliği, hem de ler. mutluluğu ikisini birlikte yaşayabilirler. D) Küçük olsa da bazı sorumlulukları almalı ar- V tık. Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangi- E) Arkadaşının bu garip küskünlüğüne bir an- leri anlamca birbirine karĢıttır? lam veremedi. A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) III. ve V. E) IV. ve V. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 5. ―Kazanmak‖ sözcüğü aĢağıdaki cümlelerin 8. ―Yok‖ sözcüğü aĢağıdaki cümlelerin hangisi- 19 hangisinde diğerlerinden farklı anlamda kul- ne ―onaylama, kabullenme, beğenme‖ anlamı lanılmıĢtır? katmıĢtır? GENEL YETENEK A) O, bu işten çok iyi para kazanıyor. B) Bu malları satsam bir ev parası kazanırım. A) Burada onun kimsesi yoktu. KPSS GENEL KÜLTÜR C) İşte bu manevi kuvvet sayesinde savaş ka- B) Verdiler ne âlâ, yok vermediler, döner gelirsin. zanılacaktır. C) Yok, doğrusu iyi adam, kim ne derse de- D) Bu tarladan kazandığım para bana yetiyor. E) Günde yirmi TL kazanıyormuş. sin. D) Onun hiçbir eksiği yok. E) Sert bir tavırla, burada yok yok, dedi. 6. İnsanlar fert ve toplu olarak daha hareketli ve 9. Bu işi, aksilik olmazsa bir ayda bitireceğim. gelişmiş yaşam tarzlarını artırmayı tercih ettiği AĢağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sürece, atmosferde ısıyı tutan gazların miktarı- sözcükle aynı anlama gelebilecek bir sözcük nın artışına neden olmuş ve bu gazların artışıy- kullanılmıĢtır? la insanoğlu doğal sera etkisinin ısınma kapasi- tesini artırmıştır. Bu durum şehirleşmenin de A) Cephanemiz bitmek üzere, askere su ve katkısıyla, dünyanın yüzey sıcaklıklarının art- ekmek yetiştiremiyoruz. masına neden olmuştur. B) Böyle giderse kitabın yazım işini on güne AĢağıdakilerden hangisi bu parçadaki altı çi- yetiştireceğim. zili sözcüklerden birinin anlamını içermez? C) Bu şiiri her seferinde okumayı sever. A) hapseden B) kabul eden D) Bu çorak toprakta, emek vererek her şeyi C) biçimini D) yükselten bitireceğim. E) kalıcı yapan E) Sana yapamayacağın işe girişme, deme- dim mi? 7. Bu kitapta yazdıklarım, liderlik ve yöneticilik ko- 10. nularında sahip olduğum bilgi ve tecrübeler neti- I. Ocaktaki odunlar birden yandı. cesinde benim zihin haritamın bir ürünüdür. Bu II. Yemeğin bir bölümü yanmıştı. anlamda liderlik konusunda kendi tespitlerimi içeren bir zihin jimnastiğidir. III. Bu oyunda sen yandın, oyunu bırakacaksın, Bu parçadaki altı çizili sözün anlamı aĢağıda- dedi. kilerden hangisidir? A) Düşüncelerinin yansıması IV. Bu devirde mesleği olmayan kişi yandı, de- B) Özgürlüğü yakalaması mektir. C) Bireyi göz ardı etmesi D) Yeni oluşumlara fırsat vermesi ―Yanmak‖ sözcüğü numaralı cümlelerin E) Geçmişi bu güne taşıması hangi ikisinde ―mecaz‖ anlamıyla kullanıl- mıĢtır? A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV. D) II. ve IV. E) III. ve IV. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE 11. 13. Düşünen her insanımız gibi ben de hayatımızın I. O zaman basından aşkındı derdi Kaç yanık değişmesi için sabırsızdım. Fakat canlı hayata, yolcuya soğuk su verdi yaşayan ve okuyan insana, cansız madde kar- 20 II. Çoktandır tekneyi aldı sular Çoktandır ümit- şısındaki bir mühendis gibi değil, bir kalp adamı ler sende ölüm olarak yaklaşmayı isterdim. III. Nicedir uyku girmez gözüme Geçer gider Bu parçada geçen ―kalp adamı‖ sözüyle anla- yüreğindeki sevgim diye tılmak istenen, aĢağıdakilerden hangisidir? GENELKPSS YETENEK IV. Başındayım sanki bir mucizenin Su sesin- A) Huzuru, saadeti insan sevgisinde bulan GENEL KÜLTÜR den ve kanat şakırtısından B) İnsanlar hakkında bilgi ve tecrübe sahibi Bu dizelerde altı çizili sözlerden hangi ikisi olan yakın anlamlıdır? C) Hayata, olaylara olumlu ve duygusal yön- A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III den bakan D) II. ve IV. E) III. ve IV. D) İnsanlığa ilmiyle hizmet eden E) Halktan gelen veya halka yakın kalmayı bi- len 12. ―Bilgisiz, anlayışsız, beceriksiz insanların bu- 14. Sanatçısının teri damlamamış bir eser, günü- lunduğu bir yerde, çok az bilgi, anlayış ve bece- müzden geleceğe ne taşıyabilir ki? risi bulunan kişiler başa geçip yönetimi ele alır- Bu cümlede geçen altı çizili sözün cümleye lar.‖ anlamını veren atasözü aĢağıdakilerden kattığı anlam, aĢağıdakilerin hangisinde var- hangisidir? dır? A) Katıra ―baban kim?‖ demişler, ―dayım attır‖ A) Yazar, hayali öğelerle yüklü yapıtlarında da demiş. kendini anlatır. B) Körler memleketinde şaşılar padişah olur. B) Sanatçının zorla ürettikleri okuyucuyu sar- maz. C) Köpeğe gem vurma kendisini at sanır. C) Sanatçı özgün olmadıkça kendi sesini bu- D) Kel ölür sırma saçlı olur, kör ölür badem lamaz. gözlü olur. D) Emek verilmeden üretilmiş yapıtlar geçmişi E) Kardeş kardeşi atmış, yar başında tutmuş. geleceğe taşıyamaz. E) Hayal gücü kısır sanatçının tıkanması nor- maldir. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 15. ―Bakarsın sonuç beklediğimizden daha iyi gelir.‖ 17. Her şeyi kalın bir sis tabakasının arkasından 21 Bu cümlede geçen altı çizili sözün cümleye gösteren yazarın eserlerinde hayat, büyük man- kattığı anlam, aĢağıdakilerden hangisinde şetlerle sunulmaz. GENEL YETENEK vardır? A) Tedarikli bulunalım, olur ki bir misafir gelive- Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak iste- KPSS GENEL KÜLTÜR rir. nen aĢağıdakilerden hangisidir? B) Sen onlara göre daha başarılısın. C) Bazı güzellikler birdenbire gözükmez. A) Gündelik hayatın sıradan olaylarının ele D) Bakalım bu saatte tren var mı? alınması E) Korkma bu işi senin yaptığın hiç belli olmu- yor. B) Yaşamın, toplumu sıkmayacak biçimde güzelleştirilerek anlatılması C) Hayatın acı gerçeklerinin toplumdan sak- lanması D) Anlatılanların toplumun büyük bir bölümü- nü ilgilendirmeyen şeyler olması E) Toplumsal gerçeklerin açık bir şekilde anla- tılmaması 16. Geçen gün, Zeynep Kadını, sokak kapısının 18. Gecenin karanlığında tepeden tırnağa silahlan- önünde benden yakınırken yakaladım. Bir insa- mış üç genç hırsla dağa tırmanıyordu. na çok yakışmış bir elbise, başkasına o derece Bu cümledeki altı çizili sözün anlamı aĢağı- yakışmaz. Gel bahar gel bahar yakınlarda gül dakilerden hangisidir? Deniz renginden armağan bırak. Beni İstanbul‘a A) Oldukça sinirli konuşmuştu toplantıda üniversiteye göndermediği için zaman zaman B) Yağmurda kalmış, tamamen ıslanmıştı. babama sızlanırdım. C) Bu oyunu da baştan sona kadar ben yönet- tim. Yukarıdaki numaralanmıĢ cümlelerde geçen D) İkimiz etle tırnak gibiydik o yıllarda. altı çizili sözcüklerden hangi ikisi yakın an- E) Evinde sorunsuz yaşamak ne güzel... lamlıdır? A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV. D) II. ve IV. E) III. ve IV. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE GENELKPSS YETENEK 19. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili GENEL KÜLTÜR sözcük gerçek anlamında kullanılmamıĢtır? A) Azında bal olan arının kuyruğunda iğnesi 22 vardır. B) Ağızla pilav pişmez, yağla pirinç gerek. C) Bu da dördüncü ordu kumandanı için ağır bir darbe olmuştu. D) Son günüm yaklaştı görünesiye kalmadı bir adım yol ileriye. E) Söz oyunlarında öyle açmazlar olur ki in- san iki dakikada mat olur. 20. I. Kimselere benzemeyen o hâli birden aklı- ma geldi. II. Onu seyrederken gördüğünde öylesine şaşırıyordu ki... III. İçimden bir an derin bir pişmanlık sızısı yükseldi. IV. Giderken ansızın dönüp pencereme bakar- dı bazen. Yukarıda numaralanmıĢ cümlelerin hangi ikisinde altı çizili sözcükler anlamca birbirine en yakındır? A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE ÇÖZÜMLER 1. ―aralarını bulmak‖ sözü dilimizde olumlu bir söz- 8. ―kim, ne derse desin‖ sözünden, bir onaylama, 23 dür ve ―iki kişiyi anlaştırmak, barıştırmak‖ anla- beğenme, kesin doğru kabul etme anlamı açık mında kullanılır. biçimde anlaşılmaktadır. Yanıt D Yanıt C 2. ―Sırt sırta vermek‖ deyimi Türkçemizde ―yardım- 9. Bu cümlede geçen ―bitirmek‖ sözcüğü ―yetiştir- GENEL YETENEK laşmak‖ anlamında kullanılan kalıplaşmış bir mek, tamamlamak‖ anlamındadır. Bu anlama sözdür. Bu da C‘de geçmektedir. da B seçeneğinde verilmiştir. KPSS GENEL KÜLTÜR Yanıt C Yanıt B 3. Altı çizili sözlerin anlamları A‘da doğru olarak ve- 10. III. cümlede ―yanmak‖, ―oyunu kaybetmek‖, IV. rilmiştir. Bu sözler, sırasıyla altı çizili sözlerin cümlede ise ―perişan olmak‖ anlamındadır. Bu yerine getirildiğinde cümlenin anlamında önemli sözcükler tamamen mecaz anlamlıdır. I. ve II. bir değişme, daralma veya bozulma olmaz. cümlelerde ise gerçek anlamdadır. Yanıt A Yanıt E 4. Parçada geçen ―geçici‖ ve ―kalıcı‖ sözcükleri, 11. II. ve III. cümlelerde geçen altı çizili sözcükler, birbirleriyle tam olarak karşıt anlamlı sözcükler- anlamca birbirine çok yakındır. Bunların yerleri dir. Diğerlerinde böyle bir durum yoktur. değiştirildiğinde cümlelerin anlamlarında bir da- Yanıt C ralma veya bozulma söz konusu olmaz. Yanıt C 5. A, B, D ve E‘de ―kazanmak‖ sözcükleri ―parasal gelir elde etmek‖ anlamındadır. C‘de ise ―düş- 12. Parçada verilen açıklamayı tam olarak karşıla- manı yenmek‖ anlamında kullanılmıştır. yan atasözümüz B seçeneğinde doğru olarak Yanıt C verilmiştir. Diğerleri parçaya uzak anlamlıdır. Yanıt B 6. ―tarzını‖ sözcüğü C‘de, ―tercih ettiği‖ sözü B‘de, ―tutan‖ sözcüğü A‘da, ―artmıştır‖ sözcüğü D‘de 13. Parçadaki sözde geçen ―kalp‖ sözcüğü insanın verilmiştir. E‘deki sözcüğün anlamı, parçada yok- aklına ―duygu‖ kelimesini getirmektedir. Buna en tur. yakın anlam da C‘de verilmiştir. Yanıt E Yanıt C 7. Parçadaki sözün anlamı A‘da doğru olarak ve- 14. Cümlede geçen ―teri damlamak‖ sözü birinin fi- rilmiştir. Özellikle ―zihin‖ sözcüğü ipucudur. Bu ziksel ve zihinsel olarak güç harcaması anlamını sözcük ―düşünce‖yi akla getirmektir. akla getirmektedir. Buna en yakın anlam da D Yanıt A seçeneğinde ―emek vermek‖ sözüdür. Yanıt D www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE GENELKPSS YETENEK 15. Cümlede geçen ―bakarsın‖ sözünün anlamı A GENEL KÜLTÜR seçeneğinde geçen ―olur ki‖ sözüdür. Bunlar bir- birinin yerine kullanıldığı zaman cümlelerin an- 24 lamlarında önemli bir değişme olmaz. Yanıt A 16. I. cümlede geçen ―yakınmak‖ ve IV. cümlede geçen ―sızlanmak‖ sözcükleri yakın anlamlıdır. Bunların her ikisi de ―şikayet etmek‖ anlamında kullanılmıştır. Yanıt C 17. Örnek cümlede verilen sözün anlamına en yakın cümle E seçeneğinde doğru olarak veril- miştir. Diğerlerinin anlamı altı çizili sözden son derece uzaktır. Yanıt E 18. ―Tepeden tırnağa‖ ikilemesi Türkçemizde ―ta- mamen, baştan aşağı‖ anlamlarına gelmektedir. Bu anlam da B seçeneğinde verilmiştir. Yanıt B 19. ―Oyun‖ sözcüğü burada ―hile‖ anlamında kulla- nıldığından mecaz anlamlıdır. Diğerlerinde ise altı çizili sözcükler, tamamen gerçek anlamda kullanılmıştır. Yanıt E 20. I. sözcükte geçen ―birden‖ ve IV. sözcükte ge- çen ―ansızın‖ sözcükleri, anlamca birbirine en yakındır. Bunlar birbiriyle yer değiştirdiğinde cümlenin anlamında bir daralma veya değişme söz konusu olamaz. Yanıt B www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE YANITLI TEST SÖZCÜK VE SÖZÜN ANLAMI 1. 3. I. Kemiklerine biraz yağmur, biraz gün ışığı sızsın I. Sendeleyen kızı elinden kavrayıp, yarı sü- 25 II. Kavuğundan sızan sular solgun yüzüne rükler, yarı taşırcasına ileriye götürdüm. akıyordu III. Başladım uykuya, lâkin ne gezer II. Yenemediğim bir merak beni, iki sefilin ya- GENEL YETENEK Sızmışım bir aralık neyse, yorulmuş da nına kadar sürükledi. meğer KPSS GENEL KÜLTÜR IV. Gözden sızan yaş olsam ölüme yoldaş III. Sürükleniyor rüzgârda sararmış yapraklar. olsam V. Gözlerimin önünde hep aynı beyaz ev IV. Her gün sürüklenip yaşamak ruha yük olur. Gece pencerelerinden sızacak ışık Yukarıdaki numaralanmıĢ cümlelerde geçen Bu cümlelerin/dizelerin hangisinde, ―sızmak‖ altı çizili sözcüklerden hangi ikisi, gerçek sözcüğü diğerlerinden farklı anlamda kulla- anlamının dıĢında kullanılmıĢtır? nılmıĢtır? A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV. A) l. B) II. C) III. D) IV. E) V. 2. ―Bastırmak‖ sözcüğü aĢağıdaki cümlelerin 4. Bugün bir hayli yağmur yağdı, toprak suya hangisinde ―birdenbire ortaya çıkmak, oluver- kanmıştır. mek‖ anlamında kullanılmıĢtır? Bu cümlede geçen altı çizili sözün cümleye kattığı anlam, aĢağıdakilerden hangisinde A) Kitabı bastırmadan önce son kez gözden vardır? geçirmelisin. A) Bahçedeki ağaca küçük bir kedi çıkmış. B) Çocuğun tüm kabahatleri bastırıldığından B) Yanaklarındaki şirin gamzeleriyle tıpkı an- çocuk şımarmış. nesine benziyor. C) Açlığımı bastırmak için bir parça ekmek al- C) Çocukların dilinden anlamak önemli bir me- dım ağzıma ziyettir. D) Ufaklık cevabı bastırınca anne kız birbirleri- D) Derslerindeki başarısı düzenli çalışmasın- ne bakakaldılar. dan kaynaklanıyor. E) Vakitsiz bastıran kar fırtınası, tüm planla- E) Maçtan sonra pikniğe gidince iyice yorul- rımı altüst etti. muştu. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE 5. ―Dünyayı Kurtaran Adam‖ı izlemeyeniniz yoktur 7. I I. Çekerek dizlerinin üstüne eski bir aba sanırım. Cüneyt Arkın başka bir gezegende dün- Sürünüp mangala yaklaştı bizim Seyfi Baba. 26 ya dışı varlıklarla savaşarak gezegenimizi II. İki üç metre kadar süründüm, bir daha kı- II mıldayamadım, öyle kaldım. kurtarır. Aslında bu film çekilirken gayet ciddi III IV III. Evet, sen el kapısında sürün işin yoksa bir şekilde, Süperman gibi filmler örnek alınarak Getir bu sarhoşa yutsun, getir paran çoksa. GENELKPSS YETENEK çekilmişti. Fakat sonuç bir bilim - kurgu değil, IV. Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya GENEL KÜLTÜR komedi filmi olmuştu. Yüz üstü çok süründün, ayağa kalk Sakarya V Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangi ikisin- Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangile- de, ―sürünmek‖ sözcüğü mecaz anlamda kul- ri anlamca birbirine karĢıttır? lanılmıĢtır? A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) IV. ve V. D) II. ve IV. E) III. ve IV. 6. ―Çenem kuvvetlidir, şiddet uygulamak gerekirse 8. çeneyle idare ederim. Ama benim bile sözüm I. Kuş, havada geniş bir kavis çizdikten sonra tükenmişse, bayağı şey yaşanmış demektir. yere iniyordu. Benzer durumda Türk erkeği yumruk ya da silah kullanırdı. Bende o iki opsiyon da mevcut değil- II. İkide bir Karasu‘nun yanından bir pelikan di. böyle oldu.‖ kalkıyordu. Bu parçadaki altı çizili sözlerle anlatılmak is- tenen, aĢağıdakilerden hangisinde sırasıyla III. İki kere ikinin dört etmesi, insanı hayallerin- verilmiĢtir? den uzaklaştırır. A) konuşmayı bilmek - uzun kalmak IV. Kalbim sık sık bu haberlerle burkulur. B) güçlü olmak - ne olacağını bilmek Yukarıdaki numaralanmıĢ cümlelerdeki altı çizili sözlerden hangi ikisi anlamca birbirine C) çok konuşmak - var olmamak en yakındır? D) kendine güvenmek - yıpranmak A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. E) bilinmek - göze görünmek D) II. ve IV E) III. ve IV. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 9. ―Patlamak‖ sözcüğü, aĢağıdaki cümlelerin 12. Pencerenin yanında duran iki kâtip, ağız ağıza 27 hangisinde ―çok sıkılmak‖ anlamında kulla- bir şeyler konuşuyor, — ara sıra bize bakıyorlar- nılmıĢtır? dı. GENEL YETENEK A) Kanalizasyon çukurları yer yer patlamıştı. Bu cümlede boĢ bırakılan yere, aĢağıdaki B) Öyle bir şey beklemiyorduk, bir anda fırtına deyimlerden hangisi getirilirse, cümle ―belli KPSS GENEL KÜLTÜR patladı. etmeden‖ anlamı kazanır? C) Onu uzun uzun beklerken patlayacak gibi A) göz ucuyla oluyordu. B) gözünü kırpmadan D) Benim suçum yokken gelip bana patladı. E) Patlama, sakin ol, geldim işte! C) gözünü açmış D) gözünü karartıp E) gözüne kestirmiş 10. ―Orijinal olmanın yolunu, kendi kalmakta bulan 13. ―Rahat‖ sözcüğü aĢağıdaki cümlelerin hangi- düşünürlerimiz gittikçe artıyor.‖ cümlesindeki sinde ―aldırmaz, gamsız‖ anlamında kullanıl- altı çizgili sözün anlamı aĢağıdakilerden mıĢtır? hangisidir? A) Eniştem de üşengeç bir adamdır, rahatı ka- A) Değişmeyen çar diye üstüne düşmedi. B) Farklı yönleri arayan C) Unutulmayan B) Şimdi rahat mısın? Ben rahat değilim. D) Özgür olan E) Taklit eden C) Ben kendime rahat ve düzgün bir oda ha- zırlattım. 11. AĢağıdaki dizelerin hangisinde ―süzülmek‖ sözcüğü ―zayıflamak, incelmek‖ anlamında D) İnanamıyorum, ne kadar da rahat bir kullanılmıĢtır? adam! A) Yolun geçidini kar kesti ve aç kurtlar. Bah- çeden içeri süzülür geceleri E) Acele etmenize gerek yok, bir saatte rahat B) Yine rüyalara dalmış kayalar, toprak uyur. varırız. Süzülür gizlice ay, gökteki tahtından iner. C) Ben bu gurbet ele düştüm düşeli. Her gün 14. biraz daha süzülmekteyim. I. Büyük fikirler milletlerin ruhlarından fışkırırlar. D) Dostum misk çalınmış siyah saçına. Sü- II. İki gül fidanı âdeta bahçeyi kaplamıştı. zülmüştür bir kadehin içine. III. İçimde şimdi sana bir fırtına var kinden. E) Dilim tetiği buruldu, canım gövdeden üzül- IV. Güzel fikir doğru olmasa bile hoşa gider. dü. İşte gözlerim süzüldü, Allah sana sun- Bu cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangi dum elim. ikisi mecaz anlamda kullanılmıĢtır? A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE 15. ―Hızla üzerine gelen arabayı görünce yüreği 17. Ağız dil vermeyen köylüler hop. etti.‖ cümlesindeki altı çizili sözün cüm- Odun mu, tuz mu, hasta mı götürürler leye kattığı anlam aĢağıdakilerden hangisin- Ağır ağır kağnılar gider 28 de vardır? Sivas yollarında geceleri A) Elindeki iğne ile hemşire içeri girince çocu- Bu dizelerde geçen ―ağız dil vermemek‖ deyi- ğun yüreği ağzına geldi. minin anlamı aĢağıdakilerden hangisidir? B) Çok da yüreksiz adamsın be! A) Konuşamayacak kadar ağır hasta olmak GENELKPSS YETENEK C) Çocuğunun başarıları yüreğine yağ bağlat- B) Kararlaştırılandan başka bir şekilde konuş- GENEL KÜLTÜR tı. D) Arkadaşının durumuna yüreği yandı. mak E) Bu yürekler acısına kim dayanır. C) Yüzünde yorgunluk, kızgınlık, öfke ifadesi bulunmak D) Aynı şeyi söylemek konusunda ağız birliği etmek E) Hiçbir konuda konuşmamak 16. Ünlü edebiyatçılardan çoğu beğenir, onların da 18. AĢağıdaki ikili dizelerin hangisinde, ―örmek‖ başarılı olduğunu savunurdu. Kendisi ile dolu sözcüğü ―süslemek, işlemek, donatmak, kapla- olduğu için, ona göre, hiç kimse onun düzeyine mak‖ anlamında kullanılmıĢtır? erişemezdi. A) Bir ruh gülümsüyor gibi derinden. Beton Bu parçada geçen ―kendisi ile dolu olmak‖ sö- duvarları sarmaşıklar örmüş. züyle anlatılmak istenene en yakın anlam aĢağıdakilerin hangisinde vardır? B) ipek saçlarını elimle ördüm. Ve bir kement gibi taktım boynuma. A) Edebiyatı basite alma C) Zülüflerin tel eyleyip. Saçların örmeye gel- B) Birçok türe ilgi duyma dim. C) Hep kendisinden söz etme D) Saçlarını çözerek hülya dizinde tel tel. Hep yeniden örmek isterdim. D) Yapıtlarında çok ve değişik konuları işledi- ğini savunma E) Bugün ayın on dördü. Kız saçını kim ördü. E) Kendi yapıtlarının değerli olduğunu kanıtla- maya çalışma www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 29 19. ―‗Tanımak‖ sözcüğü, aĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―bir şeyi benzerlerinden ayırt et- GENEL YETENEK mek‖ anlamında kullanılmıĢtır? A) Yeni ilan edilen devleti bakalım ilk kim tanı- KPSS GENEL KÜLTÜR yacak. B) Hayvanlar genelde kendilerine zarar vere- cek otları tanırlar. C) Yılların çok şey götürmesine karşın onu yi- ne de tanımıştım. D) Odaya girer girmez eski iş yerinden tanıdı- ğım ihsan‘ı gördüm. E) Verdiği sözü yerine getirmesi için kendisine iki gün süre tanıdım. 20. AĢağıdakilerin hangisinde ―hani‖ sözcüğü Cevap Anahtarı 9. C 13. D 17. E ―yerine getirilmeyen bir vaadi sitemle hatırlat- 1. C 5. E 10. A 14. B 18. A mak‖ için kullanılmıĢtır? 2. E 6. C 11. C 15. A 19. B A) Sana geçen yaz aldığımız terlikler hani? 3. D 7. E 12. A 16. C 20. C 4. E 8. D B) Hani bir gün seninle okuldan geliyorduk. C) Hani beni asla bırakmayacaktın! D) Neden küstüğümü anlasa hani içim yan- mazdı. E) Birlikte hayal kurup gezdiğimiz günler ha- ni? www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE ÇÖZÜMLÜ TEST SÖZCÜKLER ARASI ANLAM ĠLĠġKĠLERĠ 1. Dereyi görmeden paçaları sıvayanlar her zaman 3. Bazen bir kavramı tek bir sözcükle anlatmak yanlış yapar ve bu yanlışın cezasını da çok ağır mümkünken, onu birden fazla sözcükle anlatı- 30 bedellerle öder. rız. Buna dolaylama denir. Bu cümledeki altı çizili sözün anlamı aĢağı- Buna göre aĢağıdaki cümlelerin hangisinde dakileri hangisinde vardır? dolaylama vardır? GENELKPSS YETENEK A) Kıymetli mallarımızı çok iyi korumak lazım. A) Bu konuyu hangi kitapta bulacağımı bilemi- GENEL KÜLTÜR yorum. B) Kişinin düşüncesi hangi doğrultuda ise, uy- gulamaları da aynı doğrultuda olur. B) O, ancak kırk yaşında yuva kurabildi. C) İnsan yaşamı süresince iyi niyetli, olumlu C) Yolcular vapur iskelesine tam zamanında olursa, olayları da iyi yorumlar. gelmişlerdi. D) Doğru dürüst plânlamadan harekete geç- D) Arkadaşım gece filmlerini kaçırmaz. mek insanı yanıltır. E) Bu yörede ekip biçmek çok para kazandır- E) Bir iş yaptırmak istiyorsak onun ustasını mıyor. bulmalıyız. 2. 4. Kocası onu bırakıp da Almanyalara gidince I. Eve dönerken iş arkadaşlarıyla karşılaştı. kendi ekmeğini kazanmaya çalışan kanaat sahi- II. Yüzü kırmızıdan mora dönerken utancını bi biri oluverdi. gizleyemiyordu. Bu cümlede geçen ―kanaat sahibi olmak‖ sö- III. Verdiğin sözden dönersen bir daha konuş- züyle anlatılmak istenen aĢağıdakilerden mam seninle! hangisidir? IV. İnadından dönmezsen onu kaybedeceksin. A) İnançlı olmak V. Bahçemiz cennetten bir köşeye döndü. B) Gönül zengini olmak ―Dönmek‖ sözcüğü bu cümlelerin hangilerin- C) Kısmetine razı olmak de aynı anlamda kullanılmıĢtır? D) Fikir sahibi olmak A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. E) Doyumsuz olmak D) III. ve IV. E) IV. ve V. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 5. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde insandan 8. Oraya vaktinde — bu iş daha başka bir biçim 31 doğaya aktarma yapılmıĢtır? alırdı. A) Masa üstünde boynu bükük kaldı kağıt ka- Bu cümlede boĢ bırakılan yere aĢağıdakiler- GENEL YETENEK lem. den hangisi getirilemez? B) Senden ayrıldığına inanamıyorum, şaka A) yetişseydim KPSS GENEL KÜLTÜR gibi geliyor bana B) ulaşsaydım C) Onun kadar merhametsiz, taş yürekli bir adam görmedim. C) gidebilseydim D) Birbirlerine öyle yakışmışlar ki tencere yu- D) arasaydım varlanmış kapağını bulmuş sanki E) Sana çeyiz alınacak diye turşum çıktı, çok E) varabilseydim yoruldum. 6. Bilim, teknik, sanat, meslek alanlarında özel 9. AĢağıdaki tümcelerin hangisinde terim an- kavramları karşılayan sözcüklere ―terim‖ denir. lamlı bir sözcük kullanılmamıĢtır? AĢağıdaki cümlelerin hangisinde terim kulla- A) Güreşçimiz rakibini kündeye getirerek tuş nılmamıĢtır? etti. A) Doğu Anadolu Bölgesi‘nde kaç platomuz B) Bu kitap yıldızlar ve gezegenler hakkında var? ayrıntılı bilgi veriyor. B) Hepiniz iç açıların toplamının kaç olduğunu C) Psikoloji insanların ruh yapısını inceler. biliyorsunuz. D) Annesinin doğum gününde yanında olmak C) Bu cümlenin öznesi bir isim tamlamasıdır. istiyordu. D) Perdeyi çek de dışarıyı seyredeyim doya E) Gökyüzünün katmanları arasında iklim doya. farkları vardır. E) Bu derste de suda ışığın kırılmasını incele- yeceğiz. 7. ―Yumuşak‖ sözcüğü aĢağıdaki cümlelerin 10. ‗‘Bu hareketi size yakıştıramadım.‘‘ tümcesin- hangisinde ―Dikkat et, bu plastik parça sert, kı- de ‗‘yakıştıramamak‘‘ anlatılmak istenen aĢa- rılabilir.‖ cümlesindeki ―sert‖ sözcüğünün ğıdakilerden hangisidir? karĢıtı olarak kullanılmıĢtır? A) Uygun ve yerinde görmemek A) Bugün hava, düne göre daha yumuşak. B) Umulanın aksini istemek B) Bu yumuşak sözler onu yatıştırdı. C) İlgisiz bulmak C) Yaş dallar yumuşak olur. D) Karşı çıkarak önermek D) Ağrıyan boynunu yumuşakça ovdu. E) E) Koşula bağlanmak E) Onun yüzü yumuşak, kimseye bir şey diye- miyor. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE 11. AĢağıdaki tümcelerin hangisinde ―terim‖ 14. AĢağıdaki tümcelerde geçen altı çizili söz- kullanılmıĢtır? cüklerden hangisi somut anlamlı değildir? A) Kalemi olmadığı için söylediklerimi yaza- A) Işık gözlerimi iyice kamaştırdı. 32 mıyordu. B) Bir ses duydum, baktım kimse yok. B) Bu işi yapmak için para bulmam gerek. C) Bu elbisenin rengini beğenmedim. C) Düşman kuvvetleri ani bir saldırı yaptı. D) Bu sevinç sözlerle anlatılamaz. D) Nedim, şarkılarıyla Divan şiirine renk kat- E) Hava olmazsa insan yaşayamaz. mıştır. GENELKPSS YETENEK E) Bu soruyu bir de sen çöz. GENEL KÜLTÜR 12. AĢağıdaki tümcelerde geçen altı çizili söz- 15. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde genelden cüklerden hangisi eĢsesli (sesteĢ) değildir? özele bir sıralama yapılmıĢtır? A) Bu yol sizi istediğiniz köye götürür. A) Bu kişilikteki insanlarla hiç uyuşamam. B) Bu dal yola uzandığı için kesilecek. B) Ülkemizin en yüksek dağlarından biri de C) Bu şiiri tam üç kez okudum. Nemrut Dağı‘dır. D) Bu yaz tatilimi Mersin‘de geçirmek istiyo- C) Su kesintisi bir ay içinde başlayacak. rum. D) Yapısıyla herkesin dikkatini çeken bir er- E) Ben bu sorunu çözebilirim kekti. E) Bu yöredeki evler dikkatimi çekti. 13. AĢağıdaki tümcelerin hangisinde karĢıt an- 16. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―Bolu dün lamlı sözcükler bir arada kullanılmamıĢtır? geceyi ayakta geçirdi.‖ cümlesindeki altı çizili A) Gidip geleceksin, işte tüm yapacağın bu. sözcükte görülen bir anlam olayı vardır? B) Benim ak dediğime o kara der her zaman. A) İzmir‘e her yaz uçakla gidiyorum. C) Karanlık gecelerde aydınlık günleri düşün- B) O yıl Ankara, Atatürk‘ü bağrına basmış. mezsek nefes alamayız. C) Bu dağların hepsi sanki asker. D) Varlıklılar yoksulların halinden anlamaz ki. D) Gönlüm bomboş kaldı sen gidince. E) Yoksul bir kentte güler yüzlü insana rast- E) ―Gülüm‖ diyordu sevgilisine. lamak mümkün değil. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 17. (I) Derenin kenarında uzanan çocukların yanına 20. Anadolu‘nun küçük bir kasabasında eğitimsiz 33 gittim. (II) ikisi de devamlı gülüyordu, merak et- I II tim, ne oldu diye sordum. (III) Çocuklardan biri GENEL YETENEK balıklar bugün çok neşeliler, suda oynayıp du- bir çevrede kısıtlı imkanlar içinde yetişmesine ruyorlar dedi. (IV) Ben de suya baktım; ancak III KPSS GENEL KÜLTÜR balık falan yoktu. (V) Beni görünce kaçmış olma- lıydılar. rağmen edebiyatta önemli bir yere geldi ve IV Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangi- sinde insandan doğaya aktarma yapılmıĢtır? ölçülü tutumuyla takdir topladı. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. V Bu cümlede numaralanmıĢ sözcüklerin han- gisinde ―yetersiz, sınırlı, dar‖ anlamı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 18. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma bir sözcük kullanılmıĢtır? A) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı. B) Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar. C) Gidiyorum, gurbeti gönlümde duya duya. D) Gök sarı, toprak sarı, çıplak ağaçlar sarı... E) Sonra döner, dönerken inleyen tekerlekler. 19. AĢağıda yer alan ikilemelerden hangisi yan- sıma sözcüklerden oluĢmamıĢtır? A) Üst kattan takur tukur sesler geliyordu. B) Abur cubur ne bulursa yiyor. C) Düğünde saatlerce şıkır şıkır oynadı. D) Babaannem bizi şapur şupur öperdi. E) Şırıl şırıl akan suları vardır köyümüzün www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE ÇÖZÜMLER 1. Parçada geçen kalıplaşmış söz ―doğru dürüst 7. Soru kalıbında ve C seçeneğinde geçen ―yu- planlamadan harekete geçmek‖ anlamındadır. muşak‖ sözcükleri, tamamen gerçek anlamda- Bu anlam D‘de doğru olarak verilmiştir. dır. 34 Yanıt D Cevap C GENELKPSS YETENEK 2. III. ve IV. tümcelerde ―dönmek‖ sözcükleri 8. Dilimizde ―Oraya vaktinde arasaydım.‖ diye bir GENEL KÜLTÜR ―vazgeçmek, caymak‖ anlamındadır. Dolayısıy- kullanım söz konusu olamaz. Bu bakımdan la bu iki tümcede de bu sözcükler birbirine çok D‘de verilen sözcüğün bu cümleye getirilmesi yakındır. olanaksızdır. Diğerleri ise kullanılabilir. Yanıt D Cevap D 3. B seçeneğinde geçen ―yuva kurmak‖ sözü, 9. A‘da ―künde‖, B‘de ―yıldızlar, gezegenler‖, C‘de dilimizde ―evlenmek‖ anlamındadır. Dolayısıyla ―psikoloji, ruh yapısı‖, E‘de ―katman, iklim‖ söz- bu sözde dolaylama söz konusudur. Çünkü do- cükleri terim anlamlıdır. D seçeneğinde ise te- laylama, bir sözcükle anlatılabilecek bir kavra- rim anlamlı bir sözcük yoktur. mı, birden fazla sözcükle anlatmaktır. Cevap D Cevap B 10. ―yakıştıramamak‖ sözcüğü dilimizde tam olarak 4. ―kanaat‖ sözcüğü, dilimizde ―razı olmak‖ anla- ―uygun, yerinde görmemek‖ anlamına gelmek- mındadır. Bu sözün anlamı, C seçeneğinde tedir. Bu anlam A seçeneğinde doğru olarak ve- doğru olarak verilmiştir. rilmiştir. Cevap C Cevap A 5. ―Boynunu bükmek‖, insana özgü bir özelliktir. 11. D seçeneğinde geçen ―şarkı‖ sözcüğü edebiyat- Bu söz, insan dışı bir varlık olan ―kağıt kalem‖e ta bir nazım biçimidir. Dolayısıyla bu sözcük, te- aktarılarak kişileştirme sanatı yapılmıştır. rim anlamlı bir sözcüktür. Cevap A Yanıt D 6. A‘da ―plato‖, B‘de ―açı‖, C‘de ―özne, isim tam- 12. Dilimizde ―okumak‖ sözcüğünün yan ve mecaz laması‖, E‘de ―ışığın kırılması‖ sözleri terim an- anlamı vardır ancak sesteşi yoktur. Diğerlerinin lamlıldır. D seçeneğinde ise terim anlamlı bir ise sesteşi vardır. sözcük kullanılmamıştır. Yanıt C Cevap D www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 13. E seçeneğindeki hiçbir sözcük birbiriyle karşıt 19. ―Abur cubur‖ ikilemesi yansımayla oluşan bir iki- 35 değildir. A‘da ―gidip-gelmek‖, B‘de ―ak-kara‖, leme değil, ikisi de anlamsız sözcüklerle oluştu- C‘de ―karanlık-aydınlık‖, D‘de ―varlıklı-yoksul‖ rulan ikilemedir. GENEL YETENEK sözcükleri karşıt anlamlıdır. Yanıt B Yanıt E KPSS GENEL KÜLTÜR 20. Dilimizde ―kısıtlı‖ sözcüğü ―yetersiz, sınırlı ve 14. ―sevinç‖ sözcüğü soyut anlamlıdır. Çünkü bu dar‖ anlamlarını taşır. sözcük, beş duyu organından herhangi biriyle Yanıt C algılanamaz. Diğerleri ise somut anlamlı sözcük- lerdir. Yanıt D 15. B‘de ―dağlar‖ genel anlamlı, ―Nemrut Dağı‖ ise özel anlamlıdır. Dolayısıyla bu seçenekte ge- nelden özele doğru bir sıralama söz konusudur. Yanıt B 16. Soruda geçen ―Bolu‖ ve B‘de geçen ―Ankara‖ sözcüklerinde ad aktarması vardır. Bu sözcük- ler ―oraların halkı‖ anlamında kullanılmıştır. Yanıt B 17. ―neşeli‖ sözcüğü insan için kullanılır. III. cümle- de ise ―balıklar‖ için kullanılmıştır. Bu durumda insandan doğaya aktarma, yani kişileştirme sa- natı söz konusudur. Yanıt C 18. Yansıma sözcükler, tabiat taklidi sözcüklerdir. A‘da geçen ―şakladı‖ sözcüğü bir yansımadır. Di- ğerlerinde yansımadan türemiş bir sözcük yok- tur. Yanıt A www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE ÇÖZÜMLÜ TEST DEYĠM, ATASÖZÜ, ĠKĠLEME 1. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme 4. AĢağıdaki dizelerin hangisinde ―Herkesin yoktur? ölüm tehlikesi karşısında bulunduğu ve kendini 36 A) Bu işin yolunu yordamını bilmek lazım. kurtarmaya çalıştığı durum‖ anlamında bir de- B) Aç susuz yollarda perişan olduk saatlerdir. yim kullanılmıĢtır? C) Dostları çağırdığında koşa koşa gider. A) Savunur kovanı can pahasına D) Yana yakıla aradığı parayı sonunda buldu. Arı kuyruğundan sokar demişler E) İki eli kanda da olsa bana yardım ederdi. B) Bu savaş değildir can pazarıdır GENELKPSS YETENEK Ser verip meydana gelebilmezsin GENEL KÜLTÜR 2. Bir malın ucuz olması bir takım nedenlere daya- C) Hem güzelsin hem de cana yakınsın nır: Ya modası geçmiştir, ya çürüktür, ya kaba Sevgilim sevgilim ayrılma benden ve kullanışsızdır, ya da bol bulunan bir nesne- dir. Pahalı olmasının da nedenleri vardır: Ya D) Tanışıklık vermemiş gezmiş benimle yeni çıkmıştır, ya sağlamdır, ya biçimli ve kulla- Can yoldaşı imiş öz canım ile nışlıdır ya da az bulunan bir nesnedir. Alışveriş- te bütün bunlar göz önünde bulundurulmalıdır. E) Terlemeden mal kazanan zalimler Can verirken soluması zor imiş Bu açıklamayı en iyi özetleyen söz aĢağıda- kilerden hangisidir? A) Dostlar alışverişte görsün. B) Ucuz mal alacak kadar zengin değilim. C) Ucuzdur vardır illeti (sakatlığı), pahalıdır vardır hikmeti. D) Ucuz etin yahnisi olmaz. E) Ucuz mal çabuk eskir. 3. AĢağıdakilerin hangisinde kullanılan deyi- 5. AĢağıdakilerden hangisinde ―Bir şeyi elde et- min açıklaması yoktur? me veya bir şeyin gerçekleşmesini çok isteme‖ anlamında bir deyim kullanılmıĢtır? A) Toplantıya katılanların aksine bir görüş be- A) Tane tane benleri var yüzünde lirtince şimşekleri üstüne çekti. Can alıcı bakışları gözünde B) Tomurcuk gül olsan, har (diken) olamazsın B) Arabamızın lastiği patlayınca onu bir kena- Azrail olsan can alamazsın ra terk ettik ve tabana kuvvet deyip yolu yürüdük. C) Fakat onlar da bizim gibi bir an evvel Can atıyorlardı geçmek için Anadolu‘ya C) Uzun çöl yolculuğunun açlık ve susuzluğu- na dayanamaz hale gelmiş, sabrı tüken- D) İkimizi birbirine veren dosta mişti. Ödenecek bir can borcumuz var D) Bilmediğimiz konularda bizi aydınlatacak, E) Tutuşup şevk ile ta can evinden bize yol gösterecek birini arıyorduk. Geçerler bu kudsi aşk devinden E) Cimrinin birinden borç para istemiş, olma- yacak bir şey için yanlış kapı çalmıştık. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 6. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―Gerçekleş- 9. AĢağıdaki dizelerin hangisinde deyi kulla- 37 tirilmesi imkânsız işi denemeye girişmek‖ anla- nılmamıĢtır? mında bir deyim kullanılmıĢtır? A) Eğil de kulak ver bu sessiz yığına. GENEL YETENEK A) Lületaşı çıkarmak, iğneyle kuyu kazmak B) Gözünün yaşına bakmadan gider. gibi zor bir iştir. C) Sana dün bir tepeden baktım, aziz İstan- KPSS GENEL KÜLTÜR B) Onun olayları değerlendirişi, iğne deliğin- bul. den Hindistan‘ı seyretmek gibidir. D) Aşkınla dile düştüm, ne yapsam bilmiyo- C) Gözü kararan delikanlı önüne geleni vuru- rum. yordu. E) Bana niçin yüz vermedi, anlayamadım. D) Timur, Sivas‘ı zorla alarak pek çok cana kıydı ve şehri iğneden ipliğe yağmalattı. 10. Yüzyıllarca ayakta kalmış, birçok savaştan E) O hastalıktan sonra zavallı adam bir iğne zaferle çıkan bu kale, kentin tarihsel çekirdeğini ipliğe dönmüştü. oluşturuyordu. Bu cümledeki ―kentin tarihsel çekirdeğini oluş- 7. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―can‖ söz- turmak‖ sözüyle anlatılmak istenen aĢağıda- cüğü deyim içinde kullanılmamıĢtır? kilerden hangisidir? A) Eğer bu geziye katılmak istemiyorsa benim A) İnsanları etkilemek canıma minnet. B) Örnek bir mimarlık ürünü olmak B) Artık canıma yetti, bir gün daha katlana- C) Geçmişe kaynaklık etmek mam ben ona. D) Herkesi kendine hayran bırakmak C) Sınav nasıl geçecek diye öyle canım sıkılı- E) Farklı özellikler taşımak. yor ki anlatamam. D) Hiç kimseyi gözü görmüyor, kendi canının derdine düşmüş. E) Canımın içinde candın bir zamanlar, şimdi el mi olduk? 8. ―Kulak‖ sözcüğü aĢağıdaki cümlelerin hangi- 11. AĢağıdaki atasözlerinden hangisi ―Gözden sinde deyim oluĢturmuĢtur? ırak olan gönülden de ırak olur‖ atasözüne an- A) Kulak hastalıkları uzmanına gitmelisin, de- lamca en yakındır? di. A) Göz görmeyince gönül katlanır. B) Kulak kabarttım; ama bir şey duyamadım. B) Gördün mü deli, savul geri. C) Kulağından tutup çektim, yüzü kızardı. C) Gelen geçer, konan göçer. D) Kulağını deldirmek istedim; ama korktuğu D) Göz görür, gönül çeker. için vazgeçtim. E) Gel demek kolay git demek güç. E) Sağ kulağım akşam çok ağrıdı. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE 12. AĢağıdaki açıklamalardan hangisi, karĢısın- 14. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ―bir‖ söz- da verilen deyime uygun değildir? cüğü deyim içinde kullanılmıĢtır? A) İçerisinden çıkılması zor bir hale düşmek: A) Söz konusu dersler olunca bir yolunu bulup 38 İki ateş arasında kalmak. kaytarıyorsun. GENELKPSS YETENEK B) Bir tartışmayı yatıştıracak yerde şiddetlen- B) Hep birlikte bir çay bahçesine gidip sohbet GENEL KÜLTÜR direcek şekilde davranmak: Ateşle barut bir edelim. arada durmaz. C) Yıl sonu balosuna bizim tanımadığımız bir C) Rahatsız, tedirgin bir halde bulunmak, çok arkadaşıyla gelecekmiş. acelesi olmak: Ateş üstünde oturmak. D) Huzurevine gidecektim ama hiç uygun bir D) Çok fazla kızmak, öfkelenmek: Ateş püs- vakit olmadı. kürmek. E) Hakkında konuşulanları bir duyarsa fena E) Bir tehlike veya kötülüğün önüne geçilmez olur. hale gelmek: Ateş bacayı sardı. 15. AĢağıdaki cümlelerde yer alan ikilemeler an- lamsal kuruluĢları bakımından ikiĢerli grup- landırılsa hangisi dıĢta kalır? A) Adam paldır küldür girdi içeri. B) Eğri büğrü yollardan geçerek gidiyorduk. C) Aşağı yukarı beş yıldır burada kalıyorum. D) Karşımıza ufak tefek bir çocuk çıktı. E) Çocuk gece gündüz sınavlara hazırlanıyor. 13. 16. AĢağıdaki cümlelerde geçen deyimlerden hangisi mecaz anlam taĢımamaktadır? I. Kömürcünün evine giren, yüzü kara çıkar. II. Aslanla gezen başa, kurtla gezen leşe A) Delikanlı kıza abayı yakınca, köy ayağa kalktı. konar. III. İsin yanına varan is, misin yanına konan B) Sen hâlâ burada mısın, atı alan Üsküdar‘ı geçti. mis kokar. IV. Karga ile konuşanın yeri, çöplük yeridir. C) Temelin büyük bir bölümünü bitirdik; çoğu V. Ev satan bir yıl bey olur, ev alan bir yıl gitti azı kaldı. züğürt. D) Sorma, müdürle konuşurken öyle bir çam devirdim ki! Yukarıdaki numaralanmıĢ atasözlerinden hangisi, savunduğu düĢünce bakımından E) Bu işte bir bit yeniği olduğunu anlamıştım diğerlerinden farklıdır? zaten. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 17. Hemşerilerim bana büyük bir sevgi ve em- 19. AĢağıdaki deyimlerden hangisi yanlıĢ açık- I. niyetle kucak açmışlardı. lanmıĢtır? II. Liderin dehasına gerçekten inanmış olanlar A) Dişinden tırnağından arttırmak: Her türlü 39 parmakla sayılacak kadar azdı. güçlüğe, sıkıntıya katlanmak. III. Koca Osman sabahın erken saatlerinden B) Diş göstermek: Birine karşı gücünü göster- GENEL YETENEK akşamın karanlığına kadar böylece yürüdü. mek. KPSS GENEL KÜLTÜR IV. Zamanını biraz yanlış seçtin, hemen taban- C) Dişini sıkmak: Zor bir durum karşısında sa- ları yağlamazsan polis gelir. bır göstermek, dayanmak. V. Ali Bey‘in damadı biraz çekingen, biraz içi- D) Gözü kalmak: Güzel bir şeyden gözünü ne kapanık, tuttuğunu koparan bir gençti. ayıramamak, hayranlıkla bakmak, çok be- ğenmek. Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde deyim kullanılmamıĢtır? E) Göz yummak: Yapılan bir hareketi görmez- likten gelmek. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 18. 20. AĢağıdaki atasözlerinden hangisi konuya I. Yırtık pırtık çorapla gezerdi. bakıĢ açısı yönünden diğerlerinden farklı- II. Eğri büğrü bir yoldaydık. dır? III. Sonunda iyi kötü bir iş buldum. IV. Adam karşısında süklüm püklüm oturuyor. A) Akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır. V. İrili ufaklı taş topluyordu sahilde. B) Akılsız başın cezasını ayaklar çeker. Yukarıdaki ikilemeleri anlamsal kuruluĢları- C) Akıl olmayınca başta, ne kuruda biter ne na göre ikiĢerli eĢleĢtirilirse hangisi dıĢta kalır? yaşta. D) Akıllı köprü arayıncaya kadar, deli suyu A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. geçer. E) Akıl, adama sermayedir. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE ÇÖZÜMLER 1. A‘da ―yol yordam‖, B‘de ―aç susuz‖, C‘de ―koşa 7. A‘da ―canıma minnet‖, B‘de ―canına yetmiş‖, koşa‖, D‘de ―yana yakıla‖ sözleri ikilemedir. E C‘de ―canı sıkılmak‖, D‘de ―canının derdine düş- seçeneğinde ise ikileme kullanılmamıştır. mek‖ sözleri deyimdir. 40 Yanıt E Yanıt E GENELKPSS YETENEK 2. Bu parçada ucuz ve pahalı mallardan söz edil- 8. B‘de geçen ―kulak kabartmak‖ deyimi birini veya GENEL KÜLTÜR mektedir. Dolayısıyla parçayı en iyi özetleyen birilerini gizlice dinlemek anlamındadır. Diğerle- atasözü, C seçeneğindeki atasözüdür. rinde böyle bir durum yoktur. Yanıt C Yanıt B 3. A seçeneğinde geçen ―şimşekleri üzerine çek- 9. A‘da ―kulak vermek‖, B‘de ―gözünün yaşına mek‖ deyimi ―büyük tepki almak‖ anlamındadır. bakmamak‖, D‘de ―dile düşmek‖, E‘de ―yüz ver- Ancak cümlede böyle bir açıklama yoktur. mek‖ sözleri deyimdir. C‘de ise deyim yoktur. Yanıt A Yanıt C 4. Soru kökünde verilen açıklamaya en uygun de- 10. Bu cümlede geçen altı çizili sözde en büyük yim, B‘de verilen dizede geçen ―can pazarı‖ de- ipucu ―çekirdek‖ sözcüğüdür. Bu sözcük C‘deki sözü akla getirmektedir. Ayrıca ―tarihsel‖ söz- yimidir. cüğü de ―geçmişi‖ hatırlatmaktadır. Yanıt C Yanıt B 11. Soru kökünde verilen atasözüne en yakın ata- 5. Soru kökünde verilen açıklamaya en yakın de- sözü A‘da verilmiştir. Her iki atasözü de ―sevdi- yim, C seçeneğindeki dizede geçen ―can atmak‖ ğinden uzak olmak‖ anlamındadır. Yanıt A deyimidir. 12. B‘de verilen açıklamaya uygun olan deyim Yanıt C ―yangına körükle gitmek‖ deyimidir. ―Ateşle ba- rut yan yana durmaz.‖ deyimi değildir. 6. A seçeneğinde geçen ―iğneyle kuyu kazmak‖ Yanıt B deyimi aşırı zor, zahmetli, uzun ve imkansız iş- ler için kullanılan bir deyimdir. Yanıt A www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 13. İlk dört atasözü, ―İnsanın arkadaşlarından, çev- 19. A‘daki deyim ―tutumluluk‖ anlamındadır. Açık- 41 resinden, ailesinden, yakında olanlardan etkile- lamaya uygun deyim ise ―dişini sıkmak‖ deyimi- nir.‖ anlamındadır. Son atasözü ise ev alım sa- dir. tımı ile ilgili bir öğüttür. Yanıt A Yanıt E 14. A‘da verilen ―bir yolunu bulmak‖ sözü bir deyim- 20. A, B, C ve E‘deki deyimler akıl kavramını övüp GENEL YETENEK dir. Oysa diğerlerinde ―bir‖ sözcüğü kalıplaşmış onu öne çıkarırken D seçeneğindeki deyim ise bir söz grubunda değildir. aşırı akılcılığı kötülemektedir. Bu bakımdan KPSS GENEL KÜLTÜR Yanıt A D‘deki atasözü farklıdır. Yanıt D 15. B ve D‘de biri anlamlı biri anlamsız ikileme, C ve E‘de zıt anlamlı sözcüklerle yapılan ikileme kullanılmıştır. A seçeneğinde geçen ikileme ise yansıma sesleriyle yapılan ikilemedir. Yanıt A 16. C‘de geçen ―Çoğu gitti, azı kaldı.‖ deyimi ger- çek anlama çok yakın bir deyimdir. Diğerleri ise mecaz anlamlıdır. Yanıt C 17. I. cümlede ―kucak açmak‖, II. cümlede ―parmak- la sayılacak kadar az‖, IV. cümlede ―tabanları yağlamak‖, V. cümlede ―tuttuğunu koparmak‖ sözcükleri deyimdir. III. cümlede ise deyim yok- tur. Yanıt C 18. I. ve II. cümledeki ikilemeler, biri anlamlı biri an- lamsızdır. III. ve V. cümledeki ikilemeler ise kar- şıt anlamlı sözcüklerle yapılan ikilemelerdir. IV. cümledeki ikileme ise biri anlamlı biri anlamsız sözcüklerle yapılmıştır. Yanıt D www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE YANITLI TEST DEYĠM, ATASÖZÜ, ĠKĠLEME 1. 3. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde deyim I. Evinin en ücra köşelerini bile her gün temiz- açıklamasıyla birlikte verilmiĢtir? 42 lemek ona keyif verir, (titiz) A) Maaş kuyruğundaki bir emekli diline dola- II. Çocuk eğitiminde başkalarının yolundan nan son sözcükleri söylemeye fırsat bulma- gitmemiş, kendi eğitim sistemini oluştur- dan can verdi. muştur, (özgün) B) Olay anında yanında olsaydınız bana mut- GENELKPSS YETENEK III. Ailesine ek bir kazanç oluşturmak için yıllar- laka hak verir, yaptığımın doğru olduğunu GENEL KÜLTÜR ca bağ bahçe işiyle uğraşmıştır, (vefakâr) kabul ederdiniz. IV. Her gün neler yapacağını bir ya da birkaç C) Bütün varlığını kötü yollarda kaybedinceye gün öncesinden ayarlayarak her işinde ba- kadar hiç kimse ona akıl vermeye çalışma- şarı sağlamıştır, (planlı) dı. V. Sonunda asılacağını da bilse doğru olanı D) Kendisini bildi bileli varlık içinde yaşamış, söylemekten asla geri durmamıştır, (dürüst) bir gün yokluğa düşeceğini düşünmemişti. Bir anneyle ilgili yukarıdaki açıklamalardan E) Şöyle bir göz ucuyla baktım, görebildiğim hangisi ayraç içindeki özellikle uyuĢmamak- kadarıyla göz oyukları daha da çukurlaş- tadır? mıştı. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 4. Işıklar gözünü alıyor ama rolünü iyi yapa- I. bilmek için bakışlarını seyircilerin üzerinden ayırmamaya çalışıyordu. 2. AĢağıdakilerin hangisinde deyim açıklama- sıyla birlikte verilmiĢtir? II. Seyirciler, yaşlı kral rolündeki oyuncunun konuşmalarına kulak kesilmiş, onu dikkatle A) Bazı yaşlı yazarlar, kendilerini genç yazar- dinliyorlardı. lara göz kulak olma zorunluluğunda hisse- derler. III. Oyuncuların tanıdıklarına davetiye gönder- me isteğini yönetmen ağırdan almış, hemen B) Benim de kapalı şiire göz kırptığım oldu, kabul etmek istememişti. ama okurlarımın uyarısıyla bundan vazgeç- tim. IV. Sahneye çıkan genç oyuncular göz doldu- ruyor, seyircinin beğenisini kazanıyorlardı. C) Bir yazar size ne kadar yakın olursa olsun, onun yanlışlarına göz yumamazsınız. V. Oyun bitiminde kaymakam oyunculara, çam sakızı çoban armağanı diyerek birer küçük D) Yeni sergilerde öyle kendisine hayran kalı- hediye verdi. nacak nitelikte, göz kamaştırıcı tablo bula- mıyoruz. Yukarıdaki numaralanmıĢ cümlelerin hangi- sinde deyim açıklamasıyla birlikte verilmemiĢ- E) Gerçekten üstün bir eser vermek isteyen, tir? toplumun tepkisini göze almalıdır. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 5. AĢağıdakilerin hangisinde ikinci cümle bi- 7. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde cümlede 43 rinci cümlede bulunan deyimin anlamını kullanılan deyimin açıklaması yoktur? içermez? A) Onunla konuşmak istemiyorum artık, bulut- GENEL YETENEK tan nem kapıyor, en küçük şeyden alınıyor. A) Bilmez misin onun dediği dedik çaldığı dü- B) Hiç üzülme sen, çatlasalar da patlasalar da KPSS GENEL KÜLTÜR düktür. bu sınavı kazanacağım. C) Adam memleketine dönünce canına can Yine söylediğinden dönmedi, bildiğinden geldi, canlandı, güçlendi sanki. şaşmadı. D) Çocuğun bu terbiyesiz tavrı beni çileden çı- kardı, çok öfkelendim. B) Milleti bırak da kendi derdine yan. E) Eline geçene hiç memnun olmaz, hep daha fazlasını ister, buldukça bunar. Sanki sen çok iyi bir haldesin, sen kendine üzül. 8. AĢağıdakilerden hangisinde ikilemeyi oluĢ- turan sözcükler tek baĢlarına kullanılamaz? C) Son günlerin en dikkate değer olayı bu dü- A) Adamdan ses seda çıkmıyor, öldü mü yok- ğündü. sa? B) Adamın saçı sakalı birbirine karışmış. İnsanlarda ilgi uyandırmak için her şeyi C) Gurbet ellerde eşe dosta fazla güvenme. yapmışlar. D) Artık, oraya gide gele usandım. E) Ortalık yine allak bullak olmuş. D) Benim oğlum işine dört elle sarılır. İşini canla başla, samimiyetle yaptığından hep başarılıdır. E) İşine gelmeyince duymazlıktan gelirsin be- ni. Duymamış gibi hareket ederek hiçbir şeyi halledemezsin. 6. AĢağıdakilerin hangisinde ―az‖ sözcüğü 9. AĢağıdakilerden hangisi atasözü değildir? baĢka bir sözcükle deyimleĢmiĢtir? A) Besledik büyüttük danayı, tanımaz oldu A) Bu çocuğu ne kadar övsem, ne kadar sev- anayı. sem azdır. B) Bostana dadanan eşeğin kuyruğu, kulağı B) Verdiğim harçlığı az bulmuş beyefendi. olmaz. C) O kadar az yiyor ki kilo alması imkansız. C) Atın ölümü, itin bayramıdır. D) Malın azını büyük çocuğa, çoğunu küçük D) Dilin kendi küçük, cürmü büyüktür. çocuğa vermişler. E) Akıl olmayınca başta, ne kuruda biter ne E) Oda çok havasız camı az açar mısın? yaşta. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 facebook: Kpss Döküman Arşivi YÖRÜNGE TÜRKÇE 10. AĢağıdakilerden hangisinde her iki sözcüğü 13. ―Göz‖ sözcüğü aĢağıdaki cümlelerin hangi- de anlamsız ikileme vardır? sinde bir deyim içinde ver almamıĢtır? A) Üzerinde eski püskü bir elbise vardı. A) Onu bütün gün göz hapsine aldım. 44 B) Biz de burada ufak tefek işler çeviriyoruz. B) Öğretmenin gözüne girmek için çalıştı. C) Ahmet, çarpık çurpuk bir araba almış. C) Konuya şöyle bir göz at, anlarsın D) Laga luga yapma, kafamı da bozma. D) Gözünü budaktan sakınmaz. E) Adam, caddede düşe kalka ilerliyordu. E) Mikrobik göz hastalıkları bulaşıcıdır. GENELKPSS YETENEK 11. AĢağıdakilerden hangisinde anlamsal kuru- 14. Cümlede deyimlerin kalıbının bozulması anla- GENEL KÜLTÜR luĢ yönünden farklı bir ikileme kullanılmıĢtır? tım bozukluğuna neden olur. A) Yaptığın hatayı er geç anlayacaksın. AĢağıdaki cümlelerden hangisinde deyimin B) Sabahları kahvaltıda börek çörek yerdik. kalıbının bozulmasından kaynaklanan anla- C) Kendine doğru dürüst bakamayan bana hiç tım bozukluğu vardır? bakamaz. A) Öğüttür verdiğim tut benim sözümü. D) Kadın inleye sızlaya dertlerini anlattı. B) Severim demeye tutmadı yüzüm. E) Öğrenci utana sıkıla içeri girdi. C) Küçük oğlu için saçını süpürge yaptı. D) Hazır mezarın ölüsü olduğu her halinden belliydi. E) Yüzü dünyada yiğit yüzlerinin en güzeli. 12. AĢağıda yer alan ikilemelerden hangisi yan- 15. Yazarın burnu büyüdükçe kalemi küçülür. sıma sözcüklerden oluĢmamıĢtır? Bu cümledeki anlam aĢağıdaki atasözlerin- den hangisinde vardır? A) Elmalar ağaçtan patır patır döküldü. A) Kiraz güzelliğine hayran olduğu için kurt- B) Ağaçların arasından çıtır çıtır sesler geli- lanmış. B) Kol kesilirken parmak acımaz. yor. C) Yangınla suyun önüne geçilmez. C) Uçsuz bucaksız bir denizde saatlerce yüz- D) Akan çay her zaman kötülük getirmez. E) Eğri bacanın dumanı doğru çıkar. dük. D) İçerden takır tukur gelen sesler bizi uyut- madı. E) Tencere merdivenlerden aşağı şangur şun- gur yuvarlandı. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 16. AĢağıdaki ikilemelerden hangisi anlamsal 19. AĢağıdakilerin hangisinde mecazlı bir söyle- 45 kuruluĢ yönünden diğerlerinden farklıdır? yiĢe baĢvurulmamıĢtır? A) Gece yarısı çoluk çocuk yollara düştü. A) Dosta düşmana karşı bu işi başarıyla bitir- GENEL YETENEK B) Odaya giren ufak tefek adam, çabucak kol- melisin. tuğa oturdu. B) Olanların danışıklı dövüş olduğu belli olu- KPSS GENEL KÜLTÜR C) Üzerinde eski püskü bir elbise vardı. yordu. D) Ormanda eğri büğrü bir yoldan ilerliyordu. C) Tanıdığım kadarıyla karda yürüyüp izini E) Uzaktan belli belirsiz bir ışık görünüyordu. belli etmeyen bir adamdı. D) İş onun için bir ömür törpüsüydü. E) İçten pazarlıklı biri olduğu belli oluyordu. . 17. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde pekiĢtiril- 20. AĢağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme, miĢ bir sözcük yoktur? cümleye ―ayrıntılarına girerek‖ anlamı katmıĢ- A) Çok uzaklara gitmeliyim kendimi bulmak tır? için. B) Yavaş yavaş upuzun şiirini yazıyor. A) Komutan, kasaba halkını yavaş yavaş tanı- C) Dün pazarda güpegündüz adamı soymuş- yordu. lar. D) Usulca yitirişin bembeyaz kaynağına sızı- B) Kasaba halkı içindeki yanardöner kişileri bir yor. araya topladı. E) Utancından mosmor oldu yanakları. C) Farklı görüşü olanların bu görüşlerini öğ- renmek için onları güzel güzel konuşturdu. D) Herkesin kendisiyle aynı görüşte olduğunu öğrenince sessiz sedasız ayrıldı. E) Karargâh çadırında, kasabalılara taarruz planını uzun uzadıya anlattı. 18. AĢağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı Cevap Anahtarı 9. A 13. E 17. A bir söyleyiĢ yoktur? 1. C 5. C 10. D 14. C 18. E A) Körle yatan şaşı kalkar. 2. D 6. B 11. A 15. A 19. A B) Yel kayadan ne koparır. 3. B 7. B 12. C 16. E 20. E C) Dereyi görmeden paça sıvanmaz. 4. A 8. E D) Güneş balçıkla sıvanmaz. E) Akşam ise yat, sabah ise git. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE ÇIKMIġ SORULAR SÖZCÜKTE ANLAM 1. AĢağıdaki dizelerin hangisinde yakın anlamlı 3. Ünlü Macar besteci ve piyanist Franz Liszt, İs- iki sözcük vardır? tanbul‘a geldiğinde, hem sarayda padişahın hu- 46 A) Hiç deveyle takas etmedik zurunda hem de Boğaziçi‘nde verdiği konserler- de, Batı müziğinin ülkemizde filizlenmesini sağ- Acılardan oluştu hörgücümüz ladı. 1847‘de İstanbul‘a gelen Liszt, bu görkemli B) Her yer şuracıkta, her yer yakın kentten, hayal ettiğinin çok ötesinde etkilendi. Gel gör ki uzaklık büyümede yüreklerde Bu parçadaki altı çizili sözlerin anlamı aĢa- C) Bir çiçek dermeden sevgi bağından ğıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiĢ- GENELKPSS YETENEK GENEL KÜLTÜR Huduttan hududa atılmışım ben tir? D) Ne aldımsa onu doğadan aldım A) Öğretilmeye başlamak - Düşlerindeki gibi Neyim varsa yine vereceğim doğaya B) Uygulamaya karar vermek - Söylendiği gibi E) Aşkı sulara saldım, yürüdüm ayrılık köprü- C) Dinlenmek - Hiçbir şeyde olmadığı kadar süne D) İlgi görmeye başlamak - Düşündüğünden Yalnızlığı suladım, hüznü ben yaratmadım fazla E) Beğenilmek - Duyguları yoğunlaşarak 2. 4. AĢağıdaki cümlelerde altı çizili sözlerden hangisi ―ikileme‖ değildir? (I) İhtiyar adamın evi çam ağaçlarının süslediği A) Gördüklerini iki gözü iki çeşme anlattı. bir dağın yamacındaydı. (II) Yatağından, karşı- B) Duyduklarını güle oynaya anlattı. sındaki dağların sis basmış zirvelerini ve güneş C) İçine karıştığı olayları isteksiz isteksiz anlattı. vurduğunda kristal avizelere dönüşen çamları D) Başına gelenleri enine boyuna anlattı. görebiliyordu. (III) Sabahları penceresinin önü- E) Düşündüklerini açık seçik anlattı. ne gelip karşı tepelere baktığında gözleri kama- şırdı. (IV) Ağaçların üzerindeki kar taneleri gü- neşi yansıtarak, simli boncuklar gibi parıldardı. (V) Her taraf ve her şey ne kadar temiz ve be- yazdı anlatamam! Bu parçada numaralanmıĢ cümlelerin hangi- lerinde ―benzetme‖ yapılmıĢtır? A) I. ve IV. B) II. ve III. C) II. ve IV. D) III. ve IV. E) III. ve V. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 5. Kimi ülkelerde çocuklara yönelik etkinlikler 7. Her yazıyı, her kitabı sözcük sözcük okumak 47 hafife alınıyor. Tiyatrolarda çocuklara seslenen I I GENEL YETENEK dramalar küçümsenivor, çocuk yazını gerekli mi? Yazıdan yazıya, kitaptan kitaba de- II ğişir bu. Onlar arasında öyleleri vardır ki okuya- KPSS GENEL KÜLTÜR ciddiye alınmıyor, dergilerde onlarla ilgili yazılar yım diye kendimizi sıkmak gereksizdir. Ama öyle III kabul görmüyor. Kısacası çocuk eğitimi II IV yazılar, kitaplar da vardır ki sözcükleri tada tada önemsenmiyor. V III Bu parçadaki numaralanmıĢ sözlerden han- okuruz. Bu tür yazılarda bizi kendine çeken gisinin anlamı ötekilerden farklıdır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. IV nedir? Yazarın kişiliği, ustalığı ve 6. AĢağıdaki cümlelerin hangisinden, ayraç bizi ne ölçüde gerçeklerle yüzleştirdiğidir. içinde verilen anlam çıkarılamaz? A) Yeni kredi kartınızı kullanmaya başlama- V dan, eski kartınızı keserek yok etmeniz her- hangi bir sorunla karşılaşmanızı engelleye- Bu parçadaki numaralanmıĢ sözlerle ilgili cektir. (Uyarma) aĢağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıĢtır? B) Yeni kredi kartınızın kullanım limiti ile hesap kesim tarihi, eski kartınızla aynıdır. (Eşitlik) A) I. söz: Özenle, anlamlarını düşünerek C) Yeni kartınızda yer alan cip, sahtecilik iş- lemlerini büyük ölçüde ortadan kaldıracak- B) II. söz: Bir işi yapabilmek için onun zorluğu- tır. (Önlem) na katlanmak D) Alışverişleriniz ve nakit çekme işlemleriniz- de yeni kartınızı eski kartınız gibi güvenle C) III. söz: Yerinde kullanılmanın verdiği güzel- kullanabilirsiniz. (Benzerlik) liğin ayrımına vararak E) Yeni kartınızla yapacağınız bir işlem, eski kartınızın otomatik olarak kullanıma kapa- D) IV. söz: Cesaretlendiren, güçlendiren tılmasını sağlayacaktır, (Öncelik) E) V. söz: Doğruları yansıtıp yansıtmadığı 8. I. Pülümür‘ün bir dağ köyünde gördüm onu Yaşını sordum, kimi seksen dedi kimi yüz II. Önüme düştü konukseverce Soluk kadife mantosu sırtında III. Beni tek odalı köy yapısı kulübesine götür- dü En soylu yoksulluğun toprak döşeli sarayına IV. Zamanı onda yitirdim ben Yitik zamanlara onda eriştim Yukarıdaki numaralanmıĢ dizelerin hangile- rinde birbirine karĢıt çağrıĢımlar içeren söz- ler kullanılmıĢtır? A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV. www.yorungeakademi.com.tr

SÖZCÜKTE ANLAM BÖLÜM 1 YÖRÜNGE TÜRKÇE 9. Elbette her yazar okunmak ister. Ama eğer okur 11. Halkımız günlük konuşmalarında, insana özgü için yazmak gibi bir kaygısı varsa, okurunu ço- birçok durumu, ―yüz‖ sözcüğüyle kurulan sözsel ğaltmak, onun hoşuna gitmek ya da ünlenmek bağdaştırmalarla anlatmıştır. Söz gelimi, övünmeyi 48 için yazıyorsa, gerçek edebiyat okuru onu dışla- gerektiren bir duruma yüz akı, ortaya çıkan utanıla- yacaktır, ister bin, isterse yüz bin okuru olsun, .I edebiyat, vize vermek için okurun niceliğine cak duruma yüz karası demektedir. Bir kimsenin bakmaz, yetkinliğine bakar. II Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak iste- çirkinliğini belirtmek için yüzüne bakılmaz,karşısın- GENELKPSS YETENEK nen aĢağıdakilerden hangisidir? III GENEL KÜLTÜR A) Edebiyatta başarı, okurların sayısıyla değil, dakini utanacak duruma düşürenler için düzeyiyle ölçülür. yüzünün derisi kalın sözünü kullanmaktadır. B) Çok sayıda okura ulaşabilmek için toplum- IV sal değerlere ters düşmemek gerekir. Bir kimsenin çok güzel olduğunu vurgulamak için C) Okurları düşünerek yazanlar, kendi gerçek duygularını yansıtamazlar. de yüzüne bakmaya kıyamazsın deyimini… . D) Tanınma amacıyla yazanlar, çıkarlarını dü- V şünenlerdir. Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisinin, E) Kimi okur, kendi görüşlerine uymayan yapıt- kendinden önce verilen açıklaması yanlıĢtır? A) II. B) IV. C) V. D) VI. E) VII. ları başarısız sayar. 10. (I) Ev havalansın diye açtığım pencereyi kapa- 12. Titizlikle, kılı kırk yararak ortaya koyduğu ürün- tırken derin bir soluk aldım. (II) Körfezden bem- lerini kitaplaştırmak için yıllarca bekler; kendi beyaz bir gemi geçiyor. (III) Canım dışarı çık- deyişiyle, ―onların sirkeleşip sirkeleşmediğini‖ mak istedi. (IV) Uzun bir yürüyüş yapsam... (V) görmek ister. Bu yürüyüş sırasında İzmir‘ in sabırsız baharını Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak iste- selamlasam, imbatı koklasam... (VI) Ardından nen aĢağıdakilerden hangisidir? kıyıya oturup denizi seyrederken çayımı yu- A) İstenilen yetkinliğe ulaşıp ulaşamama dumlasam, gazetemi okusam... (VII) Sonra, okuduğum heyecanlı romanın son bölümünü bi- B) Eskiyip unutulma tirsem... C) Olumlu ya da olumsuz yönlerden algılanma D) Zamanla çekiciliğini yitirip yitirmeme Bu parçadaki numaralanmıĢ cümlelerin han- E) Başkalarınca örnek alınma gisinde insana ait bir özellik doğaya aktarıl- mıĢtır? A) II. B) IV. C) V. D) VI. E) VII. www.yorungeakademi.com.tr

YÖRÜNGE BÖLÜM 1 SÖZCÜKTE ANLAM TÜRKÇE 13. Bu sanatçımız daha kitabın başlarında uyarıyor 15. Okur için yazmıyorum. Evet, ama okura yazdı- 49 okurunu: ―Ötekini oku; derinde, dipte duranı; in- ğım da bir gerçek. Demem şu ki okur için yaz- ce şevler bunlar.‖ Bu sözler, onun şiirlerinin an- mak başka şeydir, okura yazmak başka... Birin- GENEL YETENEK laşılması için kendisinin cömertçe önümüze kat- de özgürlük vardır, öteki ise sizin elinizi kolunu- tığı kılavuzlardır. Bunlara dikkat edilmezse yan- zu bağlar, sizi bağımlı kılar. Ben böyle düşünü- KPSS GENEL KÜLTÜR lış anlaşılabilir onun şiiri, tekdüze bir tekrarlanış yorum. sanılabilir. Bu parçadaki altı çizili cümleyle yazar aĢağı- dakilerden hangisini anlatmak istemiĢtir? Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak iste- nen aĢağıdakilerden hangisidir? A) Beğenilecek konuları işlediğini A) Ancak şiirsel birikimi olanların kavrayabile- B) Kendi düşüncesini okurlara benimsetmeye ceği anlamlar taşıma çalıştığını B) Açıkça söylenmemiş gizli anlamlar içerme C) Okurların beklentilerine göre değil, kendi is- tediği gibi yazdığını C) Şairin istemediği yönde yorumlara yol açma D) Toplumu ilgilendiren konulara değindiğini D) Farklı olmaya çalışırken anlaşılmaz olma E) Belli bir kitleye seslenmek istediğini E) Karşıt anlamlar taşıma 14. Onun, yazma ve yaratma eylemindeki büyük 16. Ülkemizde çok iyi oyuncular var ama ne yazık değişme ve gelişme, kendisinin hem okuru hem ki bunlar yabancı dile gereken önemi vermiyor- de eleştirmeni olmasıyla başladı. Söz gelimi, ilk lar. Ana dilleri gibi Fransızca ve İngilizce bilse- denemelerinde sıfat kullanma tutkusundan kay- ler yabancı ülkelerdeki oyuncuları bile gölgede naklanan sanatlı bir anlatımı vardı. Kendisiyle bırakırlar. ilk denemeleri üzerinde konuşurken bu tutumu- Bu parçada geçen ―gölgede bırakmak‖ sözüy- na değinir, ―Yine sözcükleri renklerle donatıp le anlatılmak istenen aĢağıdakilerden hangi- onları köpürtmüşsün.‖ diye takılırdım ona. Kimi- sidir? leyin bunun gerekliliğini savunur kimileyin sesini çıkarmaz, yalnızca gülümser geçerdi. Belli ki bir A) Başkalarından üstün duruma gelmek öz eleştiri sürecine girerdi. B) Eğitim yoluyla kendini geliştirmek C) Çağın gereklerine uymak Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak iste- D) Yeni oyun teknikleri geliştirmek nen aĢağıdakilerden hangisidir? E) Bilgi dağarcığını zenginleştirmek A) Söylenenleri okurun gözünde canlandıra- cak anlatımlara başvurmak Cevap Anahtarı 9. A 13. B 1. B 5. D 10. C 14. C B) Sözcüklere yeni, çağrışımsal anlamlar yük- 2. C 6. E 11. D 15. C lemek 3. D 7. D 12. A 16. A 4. A 8. E C) Söyleyiş yönünden süslü, gösterişli, kof bir yapıyı yeğlemek D) Sözcüğün birkaç anlamını birlikte kullanmak E) Kolay anlaşılır, yalın nitelikte ürün vermek www.yorungeakademi.com.tr