อภิธานศัพท์เทคนิคด้านการชลประทานและการระบายน้ำ

อตั ราสว่ นของความลึก depth scale ratio อัตราสว่ นของเวลา time scale อตั ราสว่ นของอตั ราการไหล discharge scale ratio อัตราสว่ นชอ่ งวา่ ง void ratio อัตราส่วนดูดซบั โซเดียม sodium absorption ratio (SAR) อัตราสว่ นไหลซึมถ่วงนำ้ หนัก weighted creep ratio อาคารกระจายน้ำ distributor อาคารควบคุม regulating structure อาคารจา่ ยนำ้ แบบความตา่ งระดบั นำ้ คงท่ี constant head orifice turnout อาคารจดุ หกั โคง้ bend structure อาคารชลประทาน irrigation structure อาคารทดนำ้ check อาคารทอ่ ลอดคูส่งน้ำ ditch-drain crossing structure อาคารทางเข้า inlet structure อาคารทางระบายน้ำลน้ spillway อาคารทางระบายนำ้ ลน้ แบบรางเท chute spillway อาคารทางระบายนำ้ ลน้ ข้นั บันได cascade spillway อาคารทางระบายน้ำล้นขั้นบันได stepped spillway อาคารทางระบายน้ำลน้ แบบกาลกั นำ้ siphon spillway อาคารทางระบายนำ้ ล้นแบบบานโคง้ radial-gate spillway อาคารทางระบายนำ้ ลน้ แบบมีบาน gated spillway อาคารทางระบายนำ้ ลน้ แบบมบี าน controlled spillway อาคารทางระบายนำ้ ลน้ ปกติ service spillway อาคารทางระบายนำ้ ล้นแยก separate spillway อาคารทางระบายน้ำลน้ เสริม auxiliary spillway 294

อาคารน้ำตก drop อาคารน้ำตก vertical drop อาคารนำ้ ตกทดน้ำ check drop อาคารน้ำตกแบบท่อ pipe drop อาคารน้ำตกเอียง inclined drop อาคารบงั คับนำ้ regulator อาคารบงั คับนำ้ ปลายคลอง tail regulator อาคารบังคบั นำ้ ปากคลอง head regulator อาคารบงั คบั น้ำปากคลอง offtake regulator อาคารบังคับน้ำปากคลอง offtake structure อาคารแบ่งนำ้ division box อาคารประกอบ appurtenant structures อาคารปลายคสู ง่ น้ำ ditch tail structure อาคารปากคซู อย ditch turnout อาคารปากคซู อยขนาดเลก็ ditch inlet อาคารแผ่นพื้นทางข้าม walkway plank อาคารระบายตะกอน blowoff อาคารระบายตะกอน sluice อาคารระบายน้ำข้าม cross drainage อาคารระบายน้ำล้นชนิดน้ำไหลข้าม overflow spillway อาคารรบั น้ำ intake อาคารรับน้ำเขา้ แปลงนา farm inlet อาคารรับน้ำแบบจมน้ำ submerged intake อาคารลำเลยี งนำ้ aqueduct อาคารลำเลียงนำ้ conveyance structure 295

อาคารสง่ นำ้ จากเขอื่ น outlet works อ่างเกบ็ น้ำ reservoir อ่างเก็บนำ้ ใต้ดิน groundwater reservoir อา่ งเก็บนำ้ เอนกประสงค์ multi-purpose reservoir อา่ งชะลอน้ำ retarding basin อ่างนำ้ น่งิ แบบน้ำวน roller type stilling basin อินฟิลโตรมเิ ตอร์ Infiltrometer อินวาร์ invar อุณหภมู ิวกิ ฤติ critical temperature อุตนุ ิยมวทิ ยา meteorology อุตุนิยมวิทยาอุทก hydrometeorology อุทกธรณีวทิ ยา hydrogeology อุทกธรณีสณั ฐานวทิ ยา hydrogeomorphology อทุ กพลศาสตร์ hydrodynamics อุทกวทิ ยา hydrology อุทกภยั flood อทุ กภยั ร้ายแรง flood disaster อปุ กรณต์ รวจวัดระยะไกล remote terminal unit (RTU) อปุ กรณแ์ ปลงสญั ญาณเครอ่ื งวดั ระดบั นำ้ ฟองอากาศ bubble gauge transducer อปุ กรณ์วัดแรงดนั ดิน earth pressure cell อโุ มงค์ผันนำ้ diversion tunnel อโุ มงค์เพ่ือการอัดฉีด grouting galleries เอลนีโญ El Niño แอง่ , ทลี่ ุ่มต่ำ depression แอง่ น้ำกระแทก impact basin 296

แอ่งนำ้ กระแทก impact stilling basin แอง่ น้ำโจน hydraulic jump basin แอ่งน้ำโจน hydraulic jump dissipator แอ่งนำ้ น่ิง stilling basin แอ่งนำ้ นง่ิ แบบน้ำพุ่งอิสระ free jet stilling basin; free jet basin แอ่งน้ำบาดาลมีแรงดัน artesian basin แอง่ พักน้ำ depression storage แอ่งภายในแผน่ ดนิ inland basin แอ่งระหวา่ งภูเขา intermontane basin แอ่งลสู่ กี ski-jump bucket แอนตี้ไซโคลน anti-cyclone แอสฟัลตกิ คอนกรีต asphaltic concrete โอโดกราฟ odograph โอปีโซมิเตอร์ opisometer ฮ เฮด head เฮดความดนั pressure head เฮดความเรว็ velocity head เฮดพลงั งาน energy head เฮดรวม total head เฮดรวมของปั๊ม total dynamic head ไฮโดรโฟน hydrophone ไฮโดรมิเตอร์ hydrometer 297

คณะผู้จดั ทำอภธิ านศัพท์เทคนิคดา้ นการชลประทาน และการระบายน้ำ ฉบับปรบั ปรุง พุทธศักราช 2553 ที่ปรึกษา อธิบดกี รมชลประทาน นายชลติ ดำรงศักด์ิ นายวรี ะ วงศ์แสงนาค รองอธิบดฝี ่ายบำรุงรักษา นายส่ีพร มณีโชต ิ รองอธบิ ดฝี ่ายก่อสรา้ ง นายมงคล วิเชียรชติ รองอธิบดฝี ่ายบรหิ าร นายประสงค์ เส่ยี งโชคอยู ่ รองอธบิ ดฝี ่ายวชิ าการ ทปี่ รกึ ษาคณะทำงาน/ผทู้ รงคณุ วุฒ ิ นายเลิศวโิ รจน์ โกวัฒนะ ผตู้ รวจราชการกระทรวงเกษตรและสหกรณ ์ นายวสนั ต์ บญุ เกิด ทปี่ รึกษาผู้ทรงคุณวุฒปิ ระจำสถาบนั พัฒนาการชลประทาน นายมณเฑยี ร กังศศเิ ทียม อดตี รองอธบิ ดฝี า่ ยวิชาการ นายสุรพล ชุณหะวัต อดีตวศิ วกรใหญท่ ีป่ รกึ ษาวชิ าชีพ เฉพาะด้านวศิ วกรรมโยธา นายบญุ ยง ปยิ ะศิรินนท ์ อดีตผู้เชยี่ วชาญดา้ นทป่ี รึกษาอทุ กวิทยา นายวิทยา สมาหาร อดตี ผ้อู ำนวยการสำนักอุทกวิทยาและบริหารน้ำ นายสุเมธ กลมเกลย้ี ง อดีตผูอ้ ำนวยการสำนักโครงการขนาดใหญ ่ รศ. ดร. กัมปนาท ภักดกี ลุ คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ดร. โฆษิต ล้อศริ ิรัตน์ ผูเ้ ช่ียวชาญดา้ นท่ปี รึกษาอุทกวทิ ยา 298

คณะทำงานปรบั ปรงุ อภธิ านศพั ทเ์ ทคนคิ ดา้ นการชลประทานและการระบายนำ้ ประธานคณะทำงาน นายสพุ ตั ร วัฒยุ ผูอ้ ำนวยการสำนักอุทกวทิ ยาและบริหารน้ำ คณะทำงาน นายชัชวาล ปญั ญาวาทนี นั ท์ ผู้อำนวยการสำนักสำรวจวิศวกรรมและธรณวี ิทยา นายศภุ ชัย ร่งุ ศรี ผู้อำนวยการสำนักวิจัยและพฒั นา นายสุรสิทธ์ิ อนิ ทรประชา ผเู้ ช่ยี วชาญดา้ นวิศวกรรมโยธา (ดา้ นออกแบบและคำนวณ) นายสาธติ มณีผาย ผเู้ ชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมโยธา (ดา้ นออกแบบและคำนวณ) ดร. สมเกยี รติ ประจำวงษ์ ผู้อำนวยการสำนักบริหารโครงการ ดร. สมภพ สุจรติ ผเู้ ชย่ี วชาญด้านวิศวกรรมชลประทาน (ด้านจัดสรรนำ้ และบำรุงรักษา) วา่ ที่ ร.ต. พล รกั ษท์ อง อดตี ผอู้ ำนวยการสำนกั สำรวจวศิ วกรรมและ ธรณีวิทยา นายชยั รัตน์ เก้อื อรุณ ผอู้ ำนวยการศูนย์สารสนเทศ ดร. ทองเปลว กองจันทร์ ผอู้ ำนวยการสว่ นอุทกวิทยา ดร. วัชระ เสอื ดี ผู้อำนวยการสถาบนั พัฒนาการชลประทาน นายชยพล เตชะฐิตินันท์ ผูอ้ ำนวยการส่วนปฐพีกลศาสตร์ นายธนา สวุ ฑั ฒน ผูอ้ ำนวยการสว่ นวางโครงการ นายสมชาย พฤตพิ รกจิ ผอู้ ำนวยการส่วนวิศวกรรม สำนักโครงการขนาดใหญ ่ นายมนสั กำเนดิ มณี ผอู้ ำนวยการสำนกั ส่งเสริม การมีส่วนรวมของประชาชน นายเชวงศักด์ิ ขตั ตยิ ะสวุ งศ์ ผู้อำนวยการกองกฎหมายและทดี่ นิ นายกรรณชงิ ขาวสะอาด ผู้อำนวยการโครงการสง่ นำ้ และ บำรงุ รักษาพลายชุมพล 299

ดร. สมเกยี รติ อภิพฒั นวิศว์ วิศวกรโยธาชำนาญการ นายนรนิ ทร ชามทอง วิศวกรเครอื่ งกลชำนาญการ นายนพดล ปยิ ะธรรมธาดา วิศวกรไฟฟา้ ชำนาญการ นางณภทั ร เวยี งคำมา ผู้อำนวยการกลมุ่ ประชาสมั พนั ธ์และเผยแพร ่ คณะทำงานและเลขานุการ ดร. อาทร สทุ ธิกาญจน์ หัวหน้าฝา่ ยโครงการเงนิ ช่วยเหลอื (รก.) ดร. กัมปนาท ขวญั ศริ กิ ุล นกั ธรณวี ทิ ยาชำนาญการ นางสกุนตลา ผาตธิ รรมรกั ษ ์ นักวิเทศสมั พนั ธช์ ำนาญการ นางสาวนนั ทพร เงนิ ฉลาด นักพัฒนาทรพั ยากรบุคคลชำนาญการ คณะทำงานย่อยปรับปรุงอภิธานศัพท์เทคนิคด้านการชลประทานและการ ระบายน้ำ (ดา้ นอทุ กวิทยาและบริหารนำ้ ) ประธานคณะทำงานยอ่ ย นายอัครพงศ์ บุญมาศ ผ้เู ช่ยี วชาญดา้ นวิศวกรรมชลประทาน (ดา้ นจดั สรรน้ำและบำรงุ รักษา) รองประธานคณะทำงานยอ่ ย ดร. สมภพ สุจรติ ผู้เชีย่ วชาญดา้ นวศิ วกรรมชลประทาน (ดา้ นจัดสรรนำ้ และบำรุงรักษา) ดร. ทองเปลว กองจนั ทร์ ผู้อำนวยการส่วนอทุ กวิทยา คณะทำงานยอ่ ย นายสโิ รจน์ ประคุณหังสิต ผอู้ ำนวยการสว่ นการใชน้ ้ำชลประทาน นายเลิศชยั ศรอี นันต์ ผ้อู ำนวยการส่วนบรหิ ารจดั การน้ำ นายชชั ชม ชมประดษิ ฐ์ หัวหนา้ กลุ่มงานจัดสรรน้ำ นายวิชยั สุภาโสด วิศวกรชลประทานชำนาญการพิเศษ นายธรี ะพล ตั๊งสมบุญ วศิ วกรชลประทานชำนาญการพเิ ศษ นางสาวชญานนั ท์ วีระชงิ ไชย นกั อทุ กวทิ ยาชำนาญการพเิ ศษ 300

นายจกั รพล สดุ ชเู กียรติ วศิ วกรโยธาชำนาญการ นางสาวนิโลบล อรัณยภาค นักอุทกวทิ ยาชำนาญการ นางสาววริ ยี า วิทยะ นักอทุ กวิทยาชำนาญการ คณะทำงานและเลขานกุ าร นายนพดล ผากา วิศวกรชลประทานชำนาญการ คณะทำงานย่อยปรับปรุงอภิธานศัพท์เทคนิคด้านการชลประทานและการ ระบายนำ้ (ด้านการออกแบบ) ที่ปรึกษาคณะทำงานยอ่ ย นายประวิทย์ ตลุ าพนั ธ์ ผอู้ ำนวยการสำนักออกแบบวิศวกรรมและ สถาปตั ยกรรม นายสุรสิทธ์ิ อนิ ทรประชา ผ้เู ชยี่ วชาญดา้ นวิศวกรรมโยธา (ด้านออกแบบและคำนวณ) ประธานคณะทำงานย่อย นายสาธิต มณีผาย ผู้เชี่ยวชาญดา้ นวศิ วกรรมโยธา (ด้านออกแบบและคำนวณ) รองประธานคณะทำงานย่อย นายสมเกยี รติ ตงั้ จตุพร ผู้เชยี่ วชาญด้านวิศวกรรมโยธา (ดา้ นออกแบบและคำนวณ) นายบรรพต ทองใบ อดตี หัวหนา้ กลมุ่ วิศวกรรม นายณฐั วฒุ ิ วงศ์แสนสุข อดตี หวั หนา้ กลุ่มคันคูนำ้ และจัดรปู ที่ดนิ นายวิรตั น์ นาคเรือง หัวหน้ากลุ่มงานออกแบบชลประทาน 1 คณะทำงาน นายไกรฤกษ์ อินทช์ ยะนนั ท์ หวั หนา้ กล่มุ มาตรฐานการออกแบบ นายสทุ ธชิ ยั พทุ ธริ ตั น ์ หวั หนา้ กลมุ่ งานออกแบบคนั คนู ำ้ และจดั รปู ทด่ี นิ 4 นายอภวิ ชิ ญ์ นาคดิลก วศิ วกรโยธาชำนาญการ นายธีระพงศ์ พรมนิมติ ร วศิ วกรเคร่ืองกลชำนาญการ 301

คณะทำงานและเลขานุการ ดร. วศพร เตชะพรี พานิช วศิ วกรโยธาชำนาญการ ขอขอบคณุ นายทรงพล กำลงั เก่ง ผ้อู ำนวยการภาคตะวนั ออก นายอำนวย คชวงศ์ หวั หนา้ ฝ่ายนิติกรรมและสญั ญา นายวีระชัย ชูพศิ าลยโรจน์ หวั หน้ากลมุ่ มาตรฐานวางโครงการ นายกาญจดนิ ทร์ สระปทุม หัวหนา้ ฝา่ ยบรหิ ารสญั ญาจ้าง นายชวี ิน อนิ ทรานุกลู หัวหนา้ ฝา่ ยคด ี นางศริ วิ รรณ นิลพันธุ์ หัวหน้างานกฎหมายท่วั ไป นายไพฑรู ย์ กุลไทย วศิ วกรโยธาชำนาญการ นายณัฐพล สิทธิการ วศิ วกรชลประทานชำนาญการ นางสาวอรุณี ชทู ิพย ์ นกั วิเทศสัมพันธช์ ำนาญการ นายญาณภัทร เหมชยั นายช่างโยธาปฏิบัตงิ าน นายไพฑรู ย์ ร่งุ รอด สำนกั งานเลขาธกิ าร THAICID นางสาวปรยี าภรณ์ พูลช่ืน สำนกั บรหิ ารโครงการ ผูแ้ ทนกองพัสด ุ กรมชลประทาน ผแู้ ทนกลมุ่ เศรษฐกิจและสงั คม สำนกั บรหิ ารโครงการ ฝ่ายโครงการเงนิ ช่วยเหลอื สำนกั บริหารโครงการ สำนกั งานเลขาธกิ าร THAICID ข้าราชการกรมชลประทานทเ่ี ก่ยี วขอ้ งทุกทา่ น 302

อภิธานศพั ทเ์ ทคนคิ ด้านการชลประทานและการระบายนำ้ ฉบบั ปรบั ปรงุ พุทธศกั ราช 2553 พิมพ์ครง้ั แรก กันยายน พุทธศักราช 2534 จำนวน 2,000 เล่ม พมิ พค์ ร้งั ที่ 2 (ปรับปรงุ ) กันยายน พุทธศักราช 2553 จำนวน 2,000 เลม่ เลขมาตรฐานสากลประจำหนงั สือ 978-974-403-709-1 สงวนลิขสทิ ธต์ิ ามพระราชบัญญัติ การคดั ลอกส่วนใดๆ ในหนังสอื นีไ้ ปเผยแพรใ่ นทกุ รปู แบบ ตอ้ งไดร้ บั อนญุ าตจากเจา้ ของลิขสทิ ธ์ิ ยกเวน้ การอา้ งองิ เพ่ือการศกึ ษาและการวิจารณ ์ (ขอ้ มูลทางบรรณานุกรมของสำนักหอสมดุ แหง่ ชาต)ิ กรมชลประทาน อภิธานศพั ทเ์ ทคนิคดา้ นการชลประทานและการระบายนำ้ ฉบบั ปรบั ปรงุ พุทธศักราช 2553. -- พิมพค์ รงั้ ที่ 2. -- กรุงเทพฯ : กรมชลประทาน, 2553. 312 หนา้ . 1. ชลประทาน -- คำศพั ท.์ I. ช่อื เร่ือง. 631.58703 จัดพิมพโ์ ดย กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 811 ถนนสามเสน แขวงถนนนครไชยศร ี เขตดสุ ติ กรงุ เทพมหานคร 10300 พมิ พท์ ่ี บริษัท อมรินทรพ์ รนิ้ ตง้ิ แอนดพ์ ับลชิ ชง่ิ จำกดั (มหาชน) 65/16 ถนนชยั พฤกษ์ (บรมราชชนนี) เขตตลงิ่ ชนั กรุงเทพมหานคร 10170 ภาพปก : เขอ่ื นป่าสกั ชลสทิ ธิ์ จงั หวดั ลพบุรี