งานวิจัย

87 ดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ภาคเรียนท่ี 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 30 คน นําผลคะแนนที่ไดท้ังกอน เรียน (Pre-test) และหลังเรียน (Post-test) มาวิเคราะหคาความแตกตางโดยการทดสอบคา t-test dependent โดยผลการเรียนรหู ลงั เรียนสูงกวากอ นเรียน 3. นําแบบประเมินทักษะการคิดแกปญหาหลังเรียนไปทดลองใชจริงกับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปท่ี 4/1 โรงเรียนวัดดอนคลังมิตรภาพที่ 178 ภาคเรียนท่ี 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 30 คน พบวา นกั เรยี นสว นใหญมีทักษะการคดิ แกป ญ หาอยูใ นระดบั มาก 4. นําแบบสอบถามความคิดเห็นไปสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนช้ัน ประถมศึกษาปท่ี 4/1 โรงเรียนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ภาคเรียนท่ี 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 30 คน นํามาหาคา เฉลย่ี (X) และคา สว นเบ่ียงเบนมาตรฐาน (S.D.) พบวา นักเรียนเห็นดวยกบั การใช ชุดฝกทกั ษะการคิดแกป ญหา เร่อื ง สรรพส่งิ ในธรรมชาติ ดวยเทคนคิ หมวก 6 ใบ อยูใ นระดบั มาก 5. การปรับปรุงชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา หลังจากท่ีผูวิจัยไดนําชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปท่ี 4ไปทดลองใชจริงแลวไดพบขอปรับปรุงแกไขเพื่อใหชุดฝกทักษะการคิด แกป ญหามคี วามสมบูรณมากยิ่งขึ้น ซ่ึงไดปรับปรุงแกไขดังนี้ ปรับปรุงการพิมพสะกดคําใหถูกตอง ชัดเจน มีภาพประกอบเนื้อหาและภาพการตูนเพิ่มมากขึ้น และปรับใหเนื้อหามีความกระชับมาก ยง่ิ ขนึ้ ตารางที่ 9 สรปุ วธิ ดี าํ เนนิ การขั้นการประเมินและปรับปรงุ ชดุ ฝก ทักษะการคดิ แกป ญ หา วัตถุประสงค วธิ ีการ กลุม เปาหมาย / เอกสาร เครอื่ งมอื / การวิเคราะห เพื่อประเมินและ ประเมินชุดฝกทักษะการ นักเรียนช้ันประถมศกึ ษา ขอ มลู ปรับปรุงชดุ ฝกทักษะ คดิ แกป ญ หา เรอื่ ง สรรพ ปที่ 4/1 โรงเรียนชุมชน การคิดแกปญ หา สง่ิ ในธรรมชาติ ดวย วดั ดอนคลังมิตรภาพท่ี 1.ชุดฝก ทกั ษะการคิด เทคนิคหมวก 6 ใบ 178 จํานวน 30 คน แกปญหา เรอื่ ง สรรพส่ิง เพอ่ื ประเมินผลการ ในธรรมชาติ ดวยเทคนคิ เรียนรูกอนเรียน (Pre- วัดผลการเรยี นรูทางการ นักเรียนชน้ั ประถมศกึ ษา หมวก 6 ใบ test) และหลงั เรียน (Post เรยี นกอนเรียน (Pre-test) ปท ี่ 4/1 โรงเรียนชุมชน 2.หาคาประสิทธิภาพ -test) ดวยชุดฝก ทักษะ และหลังเรยี น (Post -test) วดั ดอนคลังมิตรภาพที่ E1E2 การคดิ แกปญหา เร่อื ง ดว ยชุดฝก ทักษะการคิด 178 จาํ นวน 30 คน 1.แบบทดสอบวัดผลการ แกปญ หา เรอ่ื ง สรรพสิ่ง เรียนรู เร่อื ง สรรพสงิ่ ใน ธรรมชาติ 2. วิเคราะหข อมูลโดยใช คะแนนคา เฉล่ีย (X)

88 ตารางท่ี 9 (ตอ ) วตั ถปุ ระสงค วธิ ีการ กลมุ เปาหมาย / เอกสาร เครือ่ งมือ / การวิเคราะห ขอ มูล สรรพสิ่งในธรรมชาติ ในธรรมชาติ สวนเบยี่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) และทดสอบคา t-test dependent เพ่ือประเมนิ ทักษะการ วดั ผลทักษะการคิด นกั เรียนชน้ั ประถมศกึ ษา 1.แบบประเมนิ ทกั ษะการ คดิ แกปญ หาของ แกปญหาหลังเรียนดวย นกั เรียนหลังใชชุดฝก ชดุ ฝก ทักษะการคดิ ปท่ี 4/1 โรงเรียนชุมชน คดิ แกปญ หา ทักษะการคดิ แกปญหา แกป ญ หา เพ่ือประเมนิ ความ สอบถามความคิดเหน็ วัดดอนคลังมติ รภาพที่ 2. วิเคราะหเนอื้ หา คิดเห็นของนักเรียน ของนักเรียนหลังเรยี น เกีย่ วกบั การจัดการ ดว ยชุดฝกทักษะการคิด 178 จํานวน 30 คน (Content Analysis) เรยี นรดู ว ยการใชช ดุ ฝก แกป ญ หา ทกั ษะการคดิ แกปญ หา นักเรยี นชน้ั ประถมศกึ ษา 1.แบบสอบถามความ ปที่ 4/1 โรงเรยี นชุมชน คิดเห็น วัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 2.วเิ คราะหค วามคดิ เหน็ 178 จํานวน 30 คน โดยใชคา เฉล่ีย (X) และ สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ปรับปรุงแกไข ชดุ ฝกทักษะการคดิ 1.ชุดฝกทกั ษะการคดิ แกปญหา แกป ญ หา 2.วิเคราะหขอมูลโดยการ วเิ คราะหเน้ือหา(Content Analysis) การวิเคราะหขอ มูล 1. การตรวจสอบประสิทธภิ าพเคร่ืองมอื สําหรับการวิจยั ครัง้ น้ี มีรายละเอยี ดดังนี้ 1.1 ตรวจสอบและหาประสทิ ธิภาพของชดุ ฝก ทกั ษะการคิดแกปญหา 1.1.1 หาคาดัชนีความสอดคลองของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดว ยเทคนิคหมวก 6 ใบ (Index of Item Objective Congruence: IOC) จากสูตร IOC = ΣR N IOC แทน ดัชนคี วามสอดคลอ งระหวางเนอื้ หากบั จดุ ประสงคการเรียนรู

89 ΣR แทน ผลรวมของคะแนนความคดิ เห็นของผเู ช่ียวชาญ N แทน จํานวนผูเช่ยี วชาญ 1.1.2 หาประสระสิทธิภาพของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิง ในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ แบบรายบุคคล (Individual Tryout) แบบกลุมเล็กหรือกลุม ยอย (Small Group Tryout) เพื่อคาํ นวณคาประสทิ ธภิ าพ E1/E2 1.1.3 หาประสระสิทธิภาพของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่ง ในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ แบบกลุมใหญหรือภาคสนาม (Field Tryout) เพ่ือคํานวณคา ประสทิ ธภิ าพ E1/E2 ตามเกณฑ 80/80 โดยใชสตู ร ดงั นี้ สตู รท่ี 1 E1 = Σx N × 100 A E1 หมายถึง คาเฉลี่ยรอยละของคะแนนผูเรียนทั้งหมดท่ีไดจากการทําแบบทดสอบ ระหวา งเรยี น Σx หมายถึง คะแนนรวมของแบบทดสอบวดั ผลการเรียนรูระหวางเรยี น A หมายถึง คะแนนเต็มของทดสอบวดั ผลการเรยี นรูระหวางเรียน N หมายถงึ จาํ นวนนกั เรียน สตู รที่ 2 E2 = ΣF N × 100 B E2 หมายถึง คาเฉล่ียรอยละของคะแนนทั้งหมดที่ไดจากการทําแบบทดสอบวัดผลการ เรียนรูหลงั เรียนดวยชดุ ฝกทกั ษะการคดิ แกป ญ หา ΣF หมายถึง คะแนนรวมของนักเรียนท้ังหมดท่ีไดจากการทําแบบทดสอบวัดผลการ เรียนรูหลังเรยี น B หมายถงึ คะแนนเต็มของแบบทดสอบวดั ผลการเรียนรหู ลังเรยี น N หมายถงึ จํานวนนกั เรียน

90 1.2 ตรวจสอบแบบประเมินทกั ษะการคดิ แกป ญหา ดําเนินการดังนี้ 1.2.1 หาคาดัชนีความสอดคลองของแบบประเมินทักษะการคิดแกปญหากับ จุดประสงค (Index of Item Objective Congruence : IOC) จากสูตร IOC = ΣR N IOC แทน ดัชนคี วามสอดคลอ งระหวางเน้อื หากับจุดประสงคการเรียนรู ΣR แทน ผลรวมของคะแนนความคิดเหน็ ของผเู ชย่ี วชาญ N แทน จํานวนผเู ชยี่ วชาญ 1.3 ตรวจสอบแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู ดาํ เนินการดังนี้ 1.3.1 หาคาดัชนีความสอดคลองของแบบทดสอบวัดผลการเรียนรูกับ จุดประสงคการเรียนรู (Index of Item Objective Congruence : IOC) จากสูตร IOC = ΣR N IOC แทน ดชั นคี วามสอดคลองระหวา งเน้ือหากับจดุ ประสงคการเรียนรู ΣR แทน ผลรวมของคะแนนความคดิ เหน็ ของผเู ชยี่ วชาญ N แทน จํานวนผเู ชี่ยวชาญ 1.3.2 หาคาความยากงา ยของแบบทดสอบวดั ผลการเรยี นรู คา (p) สตู รดงั นี้ R p= N p = คาความยากงายของขอ คาํ ถาม R = จาํ นวนนกั เรียนผูตอบถกู ในแตละขอ N = จาํ นวนนกั เรยี นท้ังหมด

91 1.3.3 หาคาอํานาจจําแนกของแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู คา (r) สูตรดังน้ี r = Ru – Re N/2 r = คา อาํ นาจจําแนกเปน รายขอ Ru = จาํ นวนผทู ตี่ อบถูกในขอ น้ันในกลุม เกง Re = จาํ นวนผทู ี่ตอบถกู ในขอ นั้นในกลมุ ออน N = จํานวนคนในกลุมตัวอยางทงั้ หมด 1.3.4 หาคาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู โดยใชวิธีของ คเู ดอร ริชารด สนั 20 (Kuder-Richardson Formular) สูตรดงั นี้ n Σpq rtt = 1 n-1 S2 t rtt = คาความเช่อื มนั่ P = สัดสวนของคนที่ทาํ ถูกในแตละขอ q = สดั สวนของคนที่ทาํ ผิดในแตละขอ = 1- p S2t = ความแปรปรวนของคะแนนทัง้ ฉบบั n = จาํ นวนนกั เรยี นทงั้ หมด 1.4 ตรวจสอบแบบสอบถามความคิดเหน็ ดําเนนิ การดงั น้ี 1.4.1 หาคาดัชนีความสอดคลองของแบบสอบถามความคิดเห็น (Index of Item Objective Congruence : IOC) จากสตู ร IOC = ΣR N IOC แทน ดัชนคี วามสอดคลอ งระหวา งขอคาํ ถามกับจุดประสงคการเรียนรู ΣR แทน ผลรวมของคะแนนความคิดเหน็ ของผเู ช่ียวชาญ

92 N แทน จาํ นวนผเู ชี่ยวชาญ 2. การทดสอบสมมุติฐาน 2.1 การวิเคราะหความสามารถในการคิดแกปญหาและผลการเรียนรูใชคาสถิติ คาเฉลี่ย ( Χ ) และคาสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การเปรียบเทียบกอนและหลังใชชุดฝกทักษะ การคดิ แกปญ หา วเิ คราะหค วามแตกตา งโดยการทดสอบคา t-test dependent 2.2 การวิเคราะหความคิดเห็นของนักเรียนที่มีตอชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ จากแบบสอบถาม การวิเคราะหขอมูลจากแบบสอบถามความคิดเห็น แบบประเมินคา (Rating scale) 3 ระดับ ใชคาเฉลีย่ ( Χ ) คา สวนเบย่ี งเบนมาตรฐาน (S.D.) สรุป การวิจัยเรื่อง การพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวย เทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 เปนการวิจัยและพัฒนา (Research & Development) โดยมีนักเรียนโรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอ ดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี สังกัดสํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติ สํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษาราชบุรี เขต 2 จํานวน 30 คน เปนหนวยวิเคราะห (Unit of Analysis) ผูวิจัย ดําเนินการวิจัยและเก็บรวบรวมขอมูลดวยตนเอง จากน้ันนํามาวิเคราะหขอมูลเพ่ือหาประสิทธิภาพ ของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ ตามเกณฑ 80/80 ศึกษาผลการเรียนรูกอนเรียนและหลังเรียน เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ โดยใชชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 ใชการทดสอบคา t-test dependent ขอมูลที่ไดจากแบบสอบถามความคิดเห็นใช คาเฉล่ีย ( Χ ) และคาสวนเบ่ียงเบน มาตรฐาน (S.D.)

บทที่ 4 ผลการวเิ คราะหข อ มูล การพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 4 ผูวิจัยไดนําเสนอผลการวิเคราะหขอมูล โดยมี รายละเอยี ดตามขัน้ ตอนการดําเนินการวจิ ยั ตามลาํ ดับ ดังตอไปน้ี 1. ขน้ั การศกึ ษาขอ มลู พ้นื ฐานในการพฒั นาชุดฝกทกั ษะการคดิ แกป ญ หา 2. ข้นั การพฒั นาและหาประสิทธิภาพของชุดฝกทักษะการคดิ แกปญ หา 3. ข้ันการทดลองใชและศึกษาความคิดเห็นของนักเรียนท่ีมีตอการจัดการเรียนรูดวย ชุดฝกทกั ษะการคดิ แกป ญหา 4. ขนั้ การประเมนิ และปรบั ปรุงชดุ ฝกทักษะการคดิ แกปญ หา ขัน้ การศึกษาขอ มูลพน้ื ฐานในการพัฒนาชดุ ฝก ทักษะการคดิ แกป ญหา ขอมูลพ้ืนฐานในการพฒั นาชดุ ฝก ทักษะการคดิ แกป ญหา มรี ายละเอยี ดดังตอ ไปน้ี 1. ผลการศึกษาและวิเคราะหหลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐานสถานศึกษาโรงเรียน ชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพที่ 178 ในกลุมสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ในชวงชั้นท่ี 2 ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4 พบวาตองการใหนักเรียนมีทักษะกระบวนการคิดการแกปญหา ดังน้ี 1) ทักษะการคิด เชน การสรุปความคิด การแปลความ การวิเคราะหหลักการ การนําไปใชตลอดจน การคิดอยางมีวิจารญาณ และ 2) ทักษะการแกปญหา ตามกระบวนการทางสังคมศาสตร เชน ความสามารถในการต้ังคําถาม และการตั้งสมมุติฐานอยางมีระบบ และจากการศึกษาสาระและ มาตรฐานการเรียนรูกลุมสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม พบวาในสาระวิชาภูมิศาสตรในหนวย การเรียนรูที่ 8 เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ สามารถนํามาใชในการพัฒนาชุดฝกทักษะการคิด แกปญหาได เพราะเปนเร่ืองเก่ียวกับส่ิงแวดลอมทางธรรมชาติที่มนุษยตองใชในการดําเนินชีวิตจึง ทําใหเกิดปญหาตาง ๆ ข้ึนตามมาและเมื่อเกิดปญหาข้ึนจําเปนตองหาวิธีในการแกไขปญหา เพื่อ รักษาหรืออนุรักษส่ิงแวดลอมทางธรรมชาติน้ันใหอยูกับเราไปนานๆ ผูวิจัยจึงไดนําเน้ือหาในสาระ ภูมิศาสตรหนวยการเรียนรูท่ี 8 เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ มาใชเปนสื่อกลางในการพัฒนาชุดฝก ทักษะการคิดแกปญหา ซึ่งสอดคลองกับมาตรฐาน ส. 5.2 : เขาใจปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับ สิ่งแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรควัฒนธรรม และจิตสํานักอนุรักษทรัพยากรและ 93

94 ส่ิงแวดลอม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน กอใหเกิดการสรางสรรควัฒนธรรม และจิตสํานักอนุรักษ ทรพั ยากรและส่ิงแวดลอม เพื่อการพฒั นาท่ียัง่ ยนื 2. ผลจากการศึกษาแนวคิด หลักการ และผลงานวิจัยที่เกี่ยวของกับการพัฒนาชุดฝก พบวา ขั้นตอนในการพัฒนาชุดฝกนั้นตองประกอบดวย 1) ศึกษาปญหาและความตองการ 2) วิเคราะหปญหาหรือทักษะท่ีเปนปญหา 3) พิจารณาวัตถุประสงค รูปแบบข้ันตอนในการพัฒนา ชุดฝก 4) พัฒนาชุดฝก 5) ทดลองใช และ 6) ปรับปรุงแกไข โดยพบวาหลักในการพัฒนาชุดฝกนั้น ตองใหเหมาะสมกับวัยของนักเรียน คือ ตองสอดคลองกับหลักจิตวิทยาและพัฒนาการของนักเรียน มีภาพประกอบที่เหมาะสมเพื่อใชจูงใจนักเรียน มีเนื้อหาเรียงลําดับจากงายไปยาก มีจุดประสงค ที่แนนอนในการฝกทักษะดานใดดานหน่ึง ซ่ึงตองคํานึงถึงความแตกตางของบุคคลชวงเวลาใน การฝกน้ันควรมีระยะเวลาในการฝกสั้นๆ เพื่อมิใหเกิดความเบื่อหนาย กิจกรรมที่ใชควรมี หลากหลายเพื่อใหเกิดความนาสนใจ ชุดฝกที่ดีตองมีคําช้ีแจงงายๆ สั้นๆ เมื่อนักเรียนไดอานแลว เกิดเขาใจสามารถทําชุดฝกไดดวยตนเอง ดังน้ันชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาท่ีผูวิจัยไดสรางข้ึน ประกอบดวย 1) คํานํา 2) คําชี้แจงสําหรับครู 3) คําชี้แจงสําหรับนักเรียน 4) วัตถุประสงค 5) ใบความรู 6) ใบกิจกรรม 7) แบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา และ 8) แบบทดสอบวัดผล การเรียนรู จากการศึกษาผลงานวิจัยท่ีเก่ียวของกับการพัฒนาชุดฝกยังพบวา ชุดฝกมีประโยชนทั้ง ตอครูและนักเรียนชวยใหนักเรียนไดฝกฝนทักษะกระบวนการคิด การใชภาษาไดดีข้ึน ประหยัดเวลาและแรงงาน ผูวิจัยจึงไดนําผลการวิเคราะหแนวคิด หลักการท่ีเกี่ยวของกับการพัฒนา ชุดฝกมาเปนแนวทางในการพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวย เทคนิคหมวก 6 ใบ 3. ผลจากการศึกษาแนวคิด หลักการ และผลงานวิจัยที่เกี่ยวของกับทักษะการคิด แกปญหา พบวาการคิดแกปญหานั้นมีความสําคัญตอมนุษยเรา เพราะวาสังคมเกิดความ เปล่ียนแปลงอยางรวดเร็วอยูตลอดเวลา ฉะน้ันการศึกษาจึงเปนกลไกสําคัญในการพัฒนาและ สงเสริมทักษะการคิดแกปญหาใหกับนักเรียน ในการที่จะสงเสริมทักษะการคิดแกปญหาของ นักเรียนใหประสบผลสําเร็จไดนั้น ตองคํานึงถึงองคประกอบที่สําคัญ คือ ตัวผูเรียน สถานการณ ระดับสติปญญา การใชเหตุผล เพ่ือใหนักเรียนพัฒนาความคิดนําไปสูการแกปญหาไดอยางถูกตอง และรวดเร็ว แตทั้งน้ีก็ขึ้นอยูกับประสบการณเดิมของนักเรียนดวย เพราะการท่ีจะแกปญหาไดนั้น ตอ งรูจ ักและเขาใจปญ หาทีเ่ กิดขนึ้ แลวจงึ หาวิธกี ารในการแกไ ขปญ หาดงั กลา ว ดังนั้นครูจึงเปนผูท่ีมี บทบาทสําคัญในการพิจารณาขอจํากัดในเรื่องตางๆ เพราะครูจะเปนผูเสนอปญหาหรือสถานการณ ขึ้นมา เพื่อใหนักเรียนทําความเขาใจกับปญหาหรือสถานการณนั้น ๆ แลวใหนักเรียนพิจารณา สาเหตุของปญหาเพื่อหาแนวทางในการแกปญหาที่เกิดขึ้น โดยสามารถสังเคราะหขั้นตอนในการ

95 พฒั นาทกั ษะการคิดแกป ญ หาได 3 ขัน้ ตอน คอื 1) ระบุปญ หา 2) ระบุสาเหตุของการเกิดปญหา และ 3) เสนอแนวทางในการแกไขปญหา ผูวิจัยจึงไดนําผลการวิเคราะหแนวคิด หลักการ และ ผลงานวิจัยท่ีเก่ียวของกับทักษะการคิดแกปญหามาเปนแนวทางในการพัฒนาชุดฝกทักษะการคิด แกปญ หา 4. ผลจากการศึกษาแนวคิด หลักการและผลการวิจัยที่เก่ียวของกับเทคนิคหมวก 6 ใบ พบวา การนําเทคนิคหมวก 6 ใบ ไปใชในการพัฒนาทักษะการคิดแกปญหาสําหรับเด็กนั้นสามารถ ทาํ ได เพราะการใชเทคนิคหมวก 6 ใบ เปนการใชสีของหมวกเปนสัญลักษณของการคิดในลักษณะ ตาง ๆ 6 ลักษณะ ไดแก หมวกสีขาว เปนการระบุขอเท็จจริง หมวกสีแดง เปนการแสดงความรูสึก ตอส่งิ ทีก่ าํ ลงั พจิ ารณา หมวกสดี าํ เปนการระบุขอบกพรองหรือจุดออน หมวกสีเหลือง เปนการระบุ ประโยชนจุดดี ขอดี หมวกสีเขียว เปนการคิดสรางสรรคคิดแกปญหาสิ่งตาง ๆ ท่ีเกิดขั้น สวน หมวกสีฟา เปนการจัดระบบความคิด โดยสามารถนําไปใชไดงายเนื่องจากไมมีความซับซอน ซ่ึงจะชวยใหผูเรียนไดพยายามคิดและเปนการคิดอยางรอบคอบ คิดท้ังจุดดี จุดดอย จุดท่ีนาสนใจ และความรสู ึกท่ีมตี อสิง่ น้ันแทนทจ่ี ะยึดติดความคิดเพยี งดานเดียว หรือรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง และ การคิดดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ น้ันสามารถคิดไดครั้งละหนึ่งใบโดยจะใชใบใดกอนหรือหลังไมมี ขอกําหนดที่ตายตัว อาจใชเปนระบบหรือเปนคร้ังคราวแตการใชขึ้นอยูกับประเภทของการคิด แตตองเปนไปตามลําดับเพื่อเปนแนวทางในการนําไปสูการคิด สูเปาหมายที่ตองการ โดยการคิด แกปญหาจะเริ่มจาก อะไรคือปญหาเพ่ือหาวิธีการแกปญหา โดยพิจารณาเลือกวิธีที่ดีท่ีสุดแลวสรุป วิธีการแกปญหา กลาวคือ การคิดดวยเทคนิคดวยหมวก 6 ใบ ในสถานการณหน่ึงเพ่ือใหสามารถ แกไ ขปญ หาไดอยา งถกู ตองชัดเจน ขน้ั การพัฒนาและหาประสิทธภิ าพของชดุ ฝกทักษะการคิดแกปญ หา จากการศึกษาขอมูลพื้นฐานในขั้นตอนที่ 1 ผูวิจัยไดดําเนินการพัฒนาและหา ประสิทธิภาพของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา โดยแบงได 4 ข้ันตอน ดังตอไปนี้1) พัฒนาชุดฝก ทักษะการคิดแกปญหา 2) การหาคุณภาพชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา 3) การหาประสิทธิภาพ ชุดฝกทกั ษะการคิดแกปญ หา และ 4) การปรับปรุงแกไ ขชุดฝกทักษะการคิดแกปญ หา 1. การพัฒนาชดุ ฝก ทักษะการคิดแกปญ หา จากการผลการวิเคราะหขอมูลในข้ันการศึกษาขอมูลพื้นฐานสําหรับการพัฒนา ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ผูวิจัยไดนํามาสังเคราะห เพ่ือใชในการพัฒนาชุดฝกทักษะการคิด แกปญหา และขอคําแนะนําจากอาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธในการพัฒนาชุดฝกทักษะการคิด แกปญหา เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา

96 ปท่ี 4 โดยชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาประกอบดวย คํานํา คําช้ีแจงสําหรับครู คําชี้แจงสําหรับ นักเรียน วัตถุประสงค ใบความรู ใบกิจกรรม แบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา และ แบบทดสอบผลการเรียนรู ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาที่ผูวิจัยไดสรางขึ้นใชเปนส่ือในการจัดการ เรียนรู โดยใชช ดุ ฝก ทกั ษะการคดิ แกป ญหา โดยชดุ ฝก ทกั ษะการคดิ แกปญหาที่พัฒนาข้ึนมีจํานวน 6 ชุด คือ ชดุ ฝก ทักษะการคดิ แกป ญหา ชดุ ท่ี 1 เร่อื ง ปฐมนเิ ทศการคิดดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ ชุดฝก ทักษะการคดิ แกปญหา ชดุ ท่ี 2 เร่อื ง สภาพแวดลอ มทางธรรมชาติ ชุดฝก ทกั ษะการคิดแกปญ หา ชุดที่ 3 เรอื่ ง มลพษิ ที่มีผลตอทรัพยากรธรรมชาติใน ทองถ่นิ ชุดฝก ทักษะการคิดแกป ญ หา ชดุ ท่ี 4 เร่ือง การอนรุ กั ษทรพั ยากรธรรมชาติ ชดุ ฝกทกั ษะการคดิ แกป ญหา ชดุ ท่ี 5 เรื่อง สง่ิ แวดลอมทางสงั คมและวฒั นธรรม ชุดฝก ทักษะการคิดแกป ญ หา ชุดที่ 6 เรอื่ ง ประชากรกับสิง่ แวดลอ ม โดยชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาท่ีสรางข้ึนในแตละชุดประกอบดวย คํานํา คําช้ีแจงสําหรับครู คําชี้แจงสําหรับนักเรียน วัตถุประสงค ใบความรู ใบกิจกรรม แบบประเมิน ทกั ษะการคิดแกป ญ หา และแบบทดสอบวัดผลการเรยี นรู 2. การหาคณุ ภาพชดุ ฝกทักษะการคดิ แกปญ หา ผูวิจัยไดนําชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิค หมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาชั้นปท่ี 4 ใหอาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธตรวจสอบ ความเท่ียงตรงเชิงเนื้อหา (Content Validity) นําผลจากการตรวจสอบมาปรับปรุงแกไขตาม คําแนะนําแลวจึงนําไปใหผูท่ีเช่ียวชาญ 3 ทาน ไดแก ผูเช่ียวชาญทางดานเนื้อหา ภาษา ผูเชี่ยวชาญ ทางดานส่ือการเรียนรู และผูเชี่ยวชาญทางดานการวัดและการประเมินผล ตรวจสอบความถูกตอง เหมาะสมของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา นําผลที่ไดมาหาคาดัชนีความสอดคลอง (IOC)โดย ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาไดคาดัชนีความสอดคลองอยูระหวาง 0.67–1.00 ถือวามีความ สอดคลอ งในเกณฑท่ยี อมรับไดส ามารถนําไปทดลองเพื่อหาคา ประสิทธิภาพตอ ไปได 3. การหาประสิทธภิ าพของชดุ ฝกทกั ษะการคิดแกปญ หา การหาประสิทธิภาพของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนคิ หมวก 6 ใบ สําหรบั นักเรียนช้นั ประถมศกึ ษาชั้นปท ่ี 4 มีรายละเอยี ดดังนี้ 1) ทดลองใชแบบรายบุคคล (Individual Tryout) โดยทดลองใชกับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ที่ไมใชกลุมตัวอยางและมีความรู

97 ตา งกันคอื เกง ปานกลาง ออน อยางละ 1 คน รวม 3 คน เพ่ือพิจารณาความสอดคลองเหมาะสมของ ชุดฝกในดานเนื้อหา ภาษา กิจกรรมการจัดการเรียนรู แบบประเมินทักษะการคิดแกปญหาและ แบบทดสอบวัดผลการเรียนรู เพื่อนํามาหาคาประสิทธิภาพ E1/E2 ไดคาประสิทธิภาพเทากับ 70.66/74.44 ซงึ่ สูงกวาเกณฑทก่ี าํ หนดไวค อื 60/60 (รายละเอียดภาคผนวก ง หนา 153) 2) ทดลองใชแบบกลุมเล็กหรือกลุมยอย (Small Group Tryout) โดยทดลองใชกับ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพที่ 178 ที่ไมใชกลุมตัวอยางและ มีความรูตางกันคือ เกง ปานกลาง ออน อยางละ 3 คน รวม 9 คน เพื่อพิจารณาความสอดคลอง เหมาะสมของชุดฝกในดานเน้ือหา ภาษา กิจกรรมการจัดการเรียนรู แบบประเมินทักษะการคิด แกปญหาและแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู เพ่ือนํามาหาคาประสิทธิภาพ E1/E2 ไดคาประสิทธิภาพ เทา กบั 72.44/76.66 ซึง่ สงู กวาเกณฑทีก่ าํ หนดไวค อื 70/70 (รายละเอียดภาคผนวก ง หนา 153) 3) ทดลองใชแบบกลุมใหญหรือภาคสนาม (Field Tryout) โดยทดลองใชกับ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 โรงเรียนวัดตาลเรียง จํานวน 32 คน เพ่ือหาประสิทธิภาพ E1/E2 ได คาประสิทธภิ าพเทา กับ 81.50/85.42 ซ่ึงสูงกวา เกณฑทกี่ ําหนดไวค ือ 80/80 (รายละเอียดภาคผนวก ง หนา 154) 4) ทดลองใชจริงกับกลุมตัวอยาง โดยทดลองใชกับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4/1 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี จํานวน 30 คน เพอ่ื หาประสิทธภิ าพ E1/E2 ไดค า ประสทิ ธิภาพเทากับ 81.60/82.40 ซึ่งสูงกวาเกณฑที่ กําหนดไวคือ 80/80 (รายละเอียดภาคผนวก ง หนา 156) สามารถสรุปผลการหาประสิทธิภาพของ ชุดฝก ทักษะการคิดแกปญหาตามข้นั ตอนดังตารางที่ 10 ตารางท่ี 10 สรปุ ผลการหาประสิทธิภาพของชดุ ฝก ทกั ษะการคิดแกป ญ หา เรื่อง สรรพสิง่ ใน ธรรมชาติ ดวยเทคนคิ หมวก 6 ใบ การหาประสทิ ธภิ าพ N คา ประสทิ ธภิ าพ คา ประสิทธภิ าพ ความหมาย ท่ีตง้ั ไว (E1/E2) ทีไ่ ด (E1/E2) สงู กวาเกณฑ แบบรายบคุ คล (Individual Tryout) 3 60/60 70.66 / 74.44 แบบกลมุ เล็กหรอื กลมุ ยอ ย (Small Group Tryout) 9 70/70 72.44 / 76.66 สงู กวา เกณฑ แบบกลุมใหญห รอื ภาคสนาม (Field Tryout) 32 80/80 81.50 / 85.42 สงู กวาเกณฑ

98 ตารางที่ 10 (ตอ ) การหาประสิทธภิ าพ N คา ประสิทธิภาพ คาประสทิ ธภิ าพ ความหมาย ทดลองใชจ ริงกบั กลมุ ตัวอยา ง ทต่ี ้ังไว (E1/E2) ท่ไี ด (E1/E2) สูงกวา เกณฑ 30 80/80 81.60/82.40 ขั้นการนําชดุ ฝกทักษะการคดิ แกปญ หาไปทดลองใชจริงและศึกษาความคดิ เหน็ ของนักเรยี นท่มี ีตอ การจัดการเรียนรโู ดยใชช ดุ ฝก ทกั ษะการคดิ แกป ญ หา ผูวิจัยไดนําชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบไปทดลองใชกับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 4/1 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพที่ 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี สังกัดสํานักงานคณะกรรมการ การประถมศกึ ษาแหง ชาติ สํานักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษาราชบรุ ีเขต 2 จํานวน 30 คน ใชระยะเวลาใน การทดลอง 5 สัปดาห สัปดาหละ 2 ชั่วโมง และใชเวลาในการปฐมนิเทศชุดฝกทักษะการคิด แกปญหา ชุดท่ี 1 เรื่อง การคิดดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ จํานวน 1 ช่ัวโมง ใชระยะเวลารวมทั้งสิ้น 11 ชั่วโมง ข้ันตอนในการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา 1) ช้ีแจงทําความเขาใจกับนักเรียนเกี่ยวกับ ขั้นตอนและวิธีการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา 2) นักเรียนทําแบบทดสอบกอนเรียน เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ จํานวน 25 ขอ 3) จัดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา 4) นักเรียนทําแบบทดสอบวัดผลการเรียนรูหลังเรียน เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ จํานวน 25 ขอ 5) นักเรียนทาํ แบบประเมินทกั ษะการคดิ แกป ญ หาหลังเรียนจํานวน 20 ขอ และ 6) นักเรียนประเมิน ทักษะการคิดแกปญหาดวยตนเองเปนรายบุคคล นักเรียนสามารถทราบผลทักษะการคิดแกปญหา ของนักเรียนไดเลยวาอยูระดับใดใน 3 ระดับ คือ มาก ปานกลาง นอย และนําคะแนนจาก แบบทดสอบวัดผลการเรียนรูไปหาคาประสิทธิภาพ E1/E2 โดยชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาท่ีสราง ขึน้ ไดคาประสิทธิภาพเทากับ 81.60 / 82.40 ซ่ึงสูงกวาเกณฑที่ตั้งไว 80/80 (รายละเอียดภาคผนวก ง หนา 156) ซึง่ ยอมรับสมมุตฐิ านทไ่ี ดต ง้ั ไวในขอ ท่ี 1 ขน้ั การประเมินและปรับปรงุ แกไ ขชดุ ฝก ทกั ษะการคดิ แกป ญหา ผูวิจัยไดทําการประเมินและปรับปรุงแกไขชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา การวิเคราะห ขอมูลแบงเปน 2 ตอนคือ 1) การประเมินหลังการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาดวยแบบทดสอบ ผลการเรียนรู เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ และสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนท่ีมีตอการจัด

99 การเรียนรู โดยใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา 2) การปรับปรุงแกไขชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ใหม ีความสมบูรณโ ดยมีรายละเอียดดังตอ ไปน้ี 1. ผลการประเมินหลังการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา จากการทดสอบผล การเรียนรูของนักเรียนกอนเรียนและหลังเรียน ดวยชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพส่ิง ในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4/1 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอ ดําเนนิ สะดวก จงั หวัดราชบรุ ี จาํ นวน 30 คน และไดนําผลการทดสอบมาวเิ คราะหขอมูลดงั แสดงใน ตารางท่ี 11 ดังนี้ ตารางท่ี 11 แสดงผลการเรียนรูกอ นเรียนและหลังเรียนของนกั เรยี นช้ันประถมศึกษาปที่ 4/1 ผลการเรยี นรู จํานวน คะแนนเต็ม x S.D. t-test Sig นกั เรยี น (2tailed) กอ นเรยี น หลังเรยี น 30 25 11.26 3.95 13.55 .000 30 25 20.60 2.01 จากตารางท่ี 11 โดยภาพรวมพบวาคะแนนเฉลี่ยของแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ กอนเรียนและหลังเรียน แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05โดยคาวิกฤต t ท่ีระดับนัยสําคัญ 0.05, df 29 ไดคา t = 2.045 สวนคา t-test ที่คํานวณได = 13.55 ถือวา Sig. ซึ่งคา t จากการคํานวณมากกวาคา t จากตาราง ซ่ึงสอดคลองกับสมมุติฐานการวิจัยขอ 2 โดยผลการเรยี นรูหลังเรยี นสูงกวา กอ นเรียน 2. ผลการประเมินหลังการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา จากการทําแบบประเมิน ทักษะการคิดแกปญหาของนักเรียนหลังเรียนดวยชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงใน ธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปท่ี 4 ของนักเรียนช้ัน ประถมศึกษาปท่ี 4/1 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอ ดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี จํานวน 30 คน พบวา นักเรียนมีทักษะการคิดแกปญหาอยูในระดับ มากเปน สวนใหญ ดงั แสดงในตารางท่ี 12 ดงั นี้ ตารางที่ 12 แสดงระดบั คะแนนทกั ษะการคดิ แกปญ หาของนักเรียนชน้ั ประถมศึกษาปที่ 4/1

100 ระดบั คะแนนทักษะการคิดแกป ญหา จาํ นวน / คน 1 - 20 คะแนน - 21 - 40 คะแนน 2 41 - 60 คะแนน 28 รวม 30 จากตารางที่ 12 พบวา นักเรียนมีทักษะการคิดแกปญหาอยูในระดับคะแนน 21-40 คะแนน จํานวน 2 คน และมีทักษะการคิดแกปญหาอยูในระดับคะแนน 41-60 คะแนน จํานวน 28 คน (รายละเอยี ดภาคผนวก จ หนา 161) 3. ผลการสอบถามความคิดเห็นของนักเรียน ผลจากการวิเคราะหความคิดเห็นของ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4/1 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพที่ 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอ ดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี จํานวน 30 คน หลังเรียนรูโดยใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสง่ิ ในธรรมชาติ ดว ยเทคนคิ หมวก 6 ใบ ความคดิ เหน็ ของนกั เรียนท่มี ตี อการจัดการเรียนรูดวย ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหามาวิเคราะหขอมูลโดยใชคาเฉลี่ย ( Χ ) และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) รายละเอยี ดดงั ตารางที่ 13 ตารางที่ 13 แสดงความคิดเห็นของนกั เรยี นชัน้ ประถมศึกษาปท ี่ 4/1 ทีม่ ีตอ การจัดการเรียนรโู ดยใช ชดุ ฝก ทักษะการคิดแกป ญ หา เร่ือง สรรพสิง่ ในธรรมชาติ ดวยเทคนคิ หมวก 6 ใบ ระดับความคดิ เหน็ Χ S.D. แปลผล อนั ดับ รายการประเมิน มาก ปานกลาง นอย ดา นเนือ้ หา (3) (2) (1) 1. เนอ้ื หามกี ารแบง หัวขอ อยา งชัดเจน 2. เนื้อหามคี วามนา สนใจ 29 1 - 2.93 0.36 มาก 3. เน้อื หามีความเหมาะสมกับวัยของ 28 2 - 2.93 0.25 มาก ผูเรยี น 25 5 - 2.83 0.37 มาก รวม 2.90 0.27 มาก 1 ดา นกิจกรรมการเรยี นรู 4. กจิ กรรมการเรียนรมู ีความนาสนใจ 27 3 - 2.90 0.30 มาก 5. กจิ กรรมเปนไปตามลําดับขน้ั ตอน 24 6 - 2.80 0.40 มาก 6. นักเรียนสามารถเรยี นรไู ดดวยตนเอง 24 6 - 2.80 0.34 มาก รวม 2.83 0.34 มาก 3

101 ตารางท่ี 13 (ตอ) ระดับความคดิ เหน็ Χ S.D. แปลผล อนั ดับ รายการประเมนิ มาก ปานกลาง นอย (3) (2) (1) ดานประโยชน 7. ชดุ ฝก ชวยพฒั นาทักษะการคิด 25 5 - 2.83 0.37 มาก แกป ญหาของนักเรียนใหเพมิ่ มากข้นึ 8.การเรียนดวยชุดฝกทําใหส นุกสนาน 27 3 - 2.90 0.30 มาก 9. ชดุ ฝก สามารถนาํ ไปทบทวนได 26 4 - 2.86 0.34 มาก หลาย ๆ ครง้ั 10. นักเรียนมีความพอใจในกิจกรรมที่ 27 3 - 2.90 0.30 มาก จดั ข้ึนในกิจกรรมการเรียนรู รวม 2.86 0.32 มาก 2 รวมทงั้ 3 ดาน 2.87 0.29 มาก ผลการวิเคราะหขอมูลจากตารางที่ 12 พบวา จากการตอบแบบสอบถามความคิดเห็น ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 4 ที่มีตอชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ โดยภาพรวมพบวาอยูในระดับมาก ( Χ = 2.87, S.D. = 0.29) เมื่อพิจารณา เปนรายดานพบวานักเรียนมีความคิดเห็นดานเน้ือหามากเปนอันดับหน่ึง อยูในระดับมาก ( Χ = 2.90, S.D. = 0.27) ลําดับท่ีสองคือ ดานประโยชนอยูในระดับมาก ( Χ = 2.86, S.D. = 0.32) ลําดับที่ สามคอื ดานกิจกรรมการเรียนรูอ ยใู นระดบั มาก ( Χ = 2.83, S.D. = 0.34) ตามลําดับ จากตารางที่ 13 นักเรียนไดใหขอเสนอแนะในการทําชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดังน้ี 1) อยากใหท าํ ชดุ ฝก ในรายวชิ าวทิ ยาศาสตร 2) อยากใหมรี ูปการตนู เยอะ ๆ และนาจะเปน ภาพสี 4. การปรับปรุงชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา หลังจากที่ผูวิจัยไดนําชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหา เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปท่ี 4ไปทดลองใชจริงแลวไดพบขอปรับปรุงแกไขเพ่ือใหชุดฝกทักษะการคิด แกป ญ หามคี วามสมบูรณมากย่ิงขึ้น ซึ่งไดปรับปรุงแกไขดังน้ี ปรับปรุงการพิมพสะกดคําใหถูกตอง ชัดเจน มีภาพประกอบเน้ือหามากขนึ้ และปรับใหเ นอื้ หามคี วามกระชับมากย่งิ ข้ึน

บทที่ 5 สรุป อภิปรายผล และขอ เสนอแนะ การวิจัยเรื่อง การพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวย เทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 มีวัตถุประสงคเพ่ือ 1) เพ่ือพัฒนาชุดฝก ทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ัน ประถมศึกษาปท่ี 4 ใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 80/80 2) เพ่ือศึกษาผลการเรียนรูกอนเรียนและ หลังเรียน เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ โดยใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ 3) เพื่อศึกษาทักษะการคิดแกปญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 โดยใชชุดฝกทักษะการคิด แกป ญ หา ดว ยเทคนคิ หมวก 6 ใบ และ 4) เพอื่ ศึกษาความคิดเหน็ ของนักเรยี นทมี่ ีตอ ชดุ ฝก ทกั ษะการ คดิ แกปญ หา ดวยเทคนคิ หมวก 6 ใบ ประชากรท่ใี ชใ นการวจิ ยั คร้ังนี้ คือ นักเรียนช้ันประถมศึกษาป ท่ี 4 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพ 178 อําเภอดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี จํานวน 2 หองเรียน มีนักเรียน 58 คน ซึ่งกําลังศึกษาในภาคเรียนท่ี 2 ปการศึกษา 2550 กลุมตัวอยางที่ใชใน การวิจัยครั้งน้ี คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4/1 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี จํานวน 1 หองเรียน มีนักเรียน 30 คน ซึ่งไดมา จากการสุมอยางเจาะจง (Purposive Sampling) เนื่องจากโรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 มีนักเรียนระดับช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 เพียง 2 หองเรียน นักเรียนในหองประถมศึกษาปท่ี 4/1 มี จาํ นวน 30 คน สว นนักเรียนในหอ งประถมศึกษาปท่ี 4/2 มีจาํ นวนนอ ยกวา คอื 28 คน เครอื่ งมอื ทีผ่ ูว จิ ัยสรา งข้นึ เพอื่ ใชใ นการวิจยั ครั้งนี้ ไดแ ก 1. ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรบั นกั เรยี นชน้ั ประถมศึกษาปที่ 4 ซงึ่ มีจํานวน 6 ชดุ ไดแ ก ชดุ ฝกทกั ษะการคดิ แกป ญหาชดุ ท่ี 1 เรื่อง ปฐมนเิ ทศการคิดดว ยเทคนิคหมวก 6 ใบ ชดุ ฝก ทักษะการคิดแกปญ หาที่ 2 เรื่อง สภาพแวดลอมทางธรรมชาติ ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาท่ี 3 เรื่อง มลพิษท่ีมีผลตอทรัพยากรธรรมชาติใน ทอ งถ่ิน ชดุ ฝกทักษะการคดิ แกป ญหาที่ 4 เรอ่ื ง การอนรุ กั ษท รพั ยากรธรรมชาติในทองถ่ิน ชดุ ฝกทักษะการคิดแกปญ หาที่ 5 เรือ่ ง สิ่งแวดลอมทางสงั คมและวฒั นธรรม ชดุ ฝกทกั ษะการคิดแกปญหาท่ี 6 เรอื่ ง ประชากรกับส่งิ แวดลอม 102

103 2. แบบทดสอบวัดผลการเรียนรูกอนเรียน (Pre-test) และหลังเรียน (Post-test) เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ โดยเปนแบบทดสอบปรนัยชนิด 4 ตัวเลือก จํานวน 25 ขอ เกณฑในการให คะแนน คือ เมื่อตอบถูกได 1 คะแนน ตอบผิดได 0 คะแนน ซึ่งเปนแบบทดสอบชุดเดียวกันโดยใช การสลับตวั เลือก เพ่ือใชวดั ผลการเรยี นรใู นหนวยการเรยี นรูท่ี 8 เร่ือง สรรพส่งิ ในธรรมชาติ 3. แบบประเมินทักษะการคิดแกปญหาหลังเรียน (Post-test) โดยแบบประเมินทักษะ การคิดแกปญหามีลักษณะเปนแบบทดสอบประเภทปรนัยชนิด 4 ตัวเลือก จํานวน 20 ขอ ประเมิน ทกั ษะการคดิ แกปญหา 3 ดาน คือ 1) ระบุปญหา 2) ระบุสาเหตุของปญหา และ 3) เสนอแนวทางใน การแกไขปญหาโดยใชแบบประเมินทักษะการคิดแกปญหาเพ่ือมุงวัดพฤติกรรมการคิดแกปญหา ของนักเรยี นภายในโรงเรยี นและชวี ิตประจาํ วนั ทเ่ี กิดข้นึ แตล ะขอมเี กณฑใ นการใหค ะแนน 4 ระดบั คอื 3 2 1 0 มรี ายละเอยี ดดังนี้ 3 หมายถงึ นกั เรียนมีทกั ษะในการคดิ แกป ญ หาในระดบั มาก 2 หมายถงึ นกั เรียนมที ักษะในการคดิ แกปญ หาในระดบั ปานกลาง 1 หมายถึง นกั เรียนมที ักษะในการคดิ แกปญหาในระดับนอ ย 0 หมายถึง นักเรยี นไมม ที กั ษะในการคิดแกป ญหาเลย เม่ือนักเรียนทําครบทั้ง 20 ขอ นักเรียนสามารถประเมินทักษะการคิดแกปญหาได ดวยตนเอง นกั เรียนจะทราบวา ตนเองมที ักษะในการแกปญหาในแตละสถานการณไดดีหรือไมและ ในแตละขอนั้นไดก่ีคะแนนแลวนําคะแนนในแตละขอมารวมกัน เมื่อรวมคะแนนเรียบรอยแลว นักเรียนสามารถทราบผลไดทันทวี าตนเองมีทักษะการคดิ แกป ญหาอยใู นระดับใด 4. แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนที่มีตอชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพส่งิ ในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สาํ หรบั นักเรียนชัน้ ประถมศึกษาปที่ 4 การพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปท่ี 4 วิเคราะหขอมูลเพื่อหาประสิทธิภาพของชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหา ตามเกณฑ 80/80 ศึกษาผลการเรียนรูกอนเรียนและหลังเรียน เร่ือง สรรพส่ิงใน ธรรมชาติ โดยใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ัน ประถมศึกษาปท่ี 4 ใชการทดสอบคา t-test dependent ขอมูลที่ไดจากแบบสอบถามความคิดเห็นใช คาเฉล่ีย ( Χ ) และคาสวนเบีย่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) สรปุ ผลการวจิ ยั การวิจัยเร่ือง การพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวย เทคนคิ หมวก 6 ใบ สําหรบั นกั เรยี นชน้ั ประถมศึกษาปท ่ี 4 สรุปผลการวจิ ัยได ดังน้ี

104 1. ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4ที่ผูวิจัยสรางขึ้นมีจํานวน 6 ชุด ไดแก 1) ปฐมนิเทศการคิด ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ 2) เรื่อง สภาพแวดลอมทางธรรมชาติ 3) เรื่อง มลพิษที่มีผลตอ ทรัพยากรธรรมชาติในทองถิ่น 4) เรื่อง การอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติในทองถ่ิน 5) เร่ือง ส่ิงแวดลอมทางสังคมและวัฒนธรรม และ 6) เรื่อง ประชากรกับสิ่งแวดลอม โดยชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหาที่สรางข้ึนในแตละชุดประกอบดวย คําชี้แจงสําหรับนักเรียน วัตถุประสงค ใบความรู ใบกิจกรรม แบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา และแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู ผลการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับ นักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 4 พบวามีประสิทธิภาพเทากับ 81.60/82.40 ซ่ึงยอมรับสมมุติฐาน การวจิ ยั ขอ ที่ 1โดยสูงกวา เกณฑทก่ี าํ หนดไว 80/80 2. ผลการเรียนรูเรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ กอนเรียนและหลังเรียนโดยใชชุดฝก ทกั ษะการคดิ แกปญ หา ดว ยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปท่ี 4 ที่ผูวิจัยจัดทํา ข้ึนพบวา ผลการเรียนรูกอนเรียนและหลังเรียนดวยชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งใน ธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ซ่ึงยอมรับ สมมุติฐานการวิจัยขอที่ 2 โดยผลการเรียนรูเรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ หลังเรียนโดยใชชุดฝก ทักษะการคดิ แกป ญหา ดวยเทคนคิ หมวก 6 ใบสงู กวา กอนการจดั การเรยี นรู 3. จากการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิค หมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4/1 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพท่ี 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี จํานวน 30 คน พบวา นักเรียนมีทักษะการคิด แกปญ หาอยใู นระดบั มากเปน สวนใหญ 4. ความคิดเห็นของนักเรียนที่มีตอชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ พบวา โดยภาพรวมนักเรียนเห็นดวยตอการจัดการเรียนรูโดยใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ อยูในระดับมาก เม่ือพิจารณาเปนรายดานพบวา นักเรียนสวนใหญเห็นดวยในดานเน้ือหาอยูในระดับมากเปนอันดับหน่ึง ลําดับท่ีสองคือ เห็นดวย ในดานประโยชนของการใชชุดฝกอยูในระดับมาก และเห็นดวยในดานกิจกรรมการเรียนรู ท่ีนาํ มาใชในชดุ ฝกทักษะการคิดแกป ญ หาอยใู นระดบั มากเปนลาํ ดับสดุ ทาย อภิปรายผลการวิจยั การวิจัยเรื่อง การพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวย เทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 ผลการวิจัยเปนไปตามสมมุติฐานท่ีตั้งไว ผวู ิจยั ขออภิปรายผลการวิจัย ดงั นี้

105 1. จากผลการวจิ ยั พบวา ชดุ ฝกทักษะการคิดแกปญ หา เร่อื ง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดว ย เทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 พบวาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ ที่นําไปใชกับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 4 โรงเรียนชุมชนวัดดอนคลังมิตรภาพที่ 178 ตําบลดอนคลัง อําเภอดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี สงั กัดสาํ นักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติ สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาราชบุรีเขต 2 ในภาคเรียนท่ี 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 30 คน มีคาประสิทธิภาพเทากับ 82.02/82.40 ซึ่งสูงกวา เกณฑที่ตั้งไวคือ 80/80 ท้ังน้ีเปนเพราะวา การพัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ผูวิจัยไดศึกษา เอกสาร แนวคิด หลักการ งานวิจัยที่เกี่ยวของและไดสังเคราะหขั้นตอนในการพัฒนาชุดฝกอยาง ชัดเจน เร่ิมจากการศึกษาขั้นตอนในการพัฒนาชุดฝกใหมีประสิทธิภาพของ ชิลส และกลาสโกว (Seals and Glasgow 1990 : 50) สํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติ (2531 : 174) ผูวิจัยเสนอขั้นตอนในการพัฒนาชุดฝกดังนี้ 1) ศึกษาปญหาและความตองการ 2) วิเคราะหปญหา หรือทักษะที่เปนปญหา 3) พิจารณาวัตถุประสงค รูปแบบ ข้ันตอนในการพัฒนาชุดฝก 4) สราง ชุดฝก 5) ทดลองใช และ 6) ปรับปรุงแกไข และไดศึกษาลักษณะของชุดฝกท่ีดีของ ริเวอร (River 1970 : 97-105) สามารถ มีศรี (2530 : 28) โรจนา แสงรุงระวี (2531 : 22) ซ่ึงมีความคลายกัน คือ ชุดฝกที่ดีตองมีลักษณะดังนี้ 1) ชุดฝกตองมีคําส่ังและคําแนะนําในการใชชุดฝกที่ชัดเจนและเขาใจ งาย มีรูปแบบที่นาสนใจ 2) เปนชุดฝกส้ัน ๆ ใชเวลาในการฝกไมนาน มีกิจกรรมท่ีหลากหลาย 3) ฝกใหผูเรียนสามารถนําไปใชในชีวิตประจําวันได และ 4) สามารถใชสิ่งท่ีเรียนมาแลวติดตอกับ ผูอื่นได และผูวิจัยไดนําหลักการในการสรางชุดฝกท่ีดีมาเปนแนวทางในการสรางชุดฝกทักษะการ คิดแกปญหา คือ ชุดฝกมีคําสั่งและคําแนะนําในการใชท่ีอานแลวเขาใจงาย เปนชุดฝกสั้น ๆ ใช ระยะเวลาในการฝกไมนาน มีกจิ กรรมทห่ี ลากหลาย และนักเรียนสามารถนําไปใชใ นชีวิตประจําวัน ได นอกจากนี้ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาที่สรางข้ึนยังมีความเหมาะสมกับสภาพของนักเรียน โดยผูวิจัยไดศึกษาหลักจิตวิทยาในการพัฒนาชุดฝกของ เกสร รองเดชา (2522 : 36-37, อางถึงใน อารี บัวคุมภัย 2540 : 20) รัชนี ศรไี พวรรณ (2527 : 42, อางถงึ ในอารี บัวคุมภัย 2540 : 21) กลา ววา การพัฒนาชุดฝกใหมีประสิทธิภาพนั้นตองสอดคลองกับหลักจิตวิทยาในการพัฒนาชุดฝก กลาวคือ 1) การสรางชุดฝกตองคํานึงถึงความแตกตางระหวางบุคคลเหมาะสมกับวัยของนักเรียน คือ ไมงาย ไมยากจนเกินไป 2) เรียงลําดับเนื้อหาจากงายไปหายาก 3) ชุดฝกตองอาศัยรูปภาพประกอบในการ จูงใจนักเรียน 4) ตองมีจุดประสงคท่ีแนนอนวาตองการพัฒนาทักษะในดานใด 5) ตองมีคําชี้แจง งาย ๆ สั้น ๆ ท่ีนักเรียนสามารถอานแลวเขาใจและสามารถทําชุดฝกไดดวยตนเอง และ 6) การทํา ชดุ ฝก ในแตล ะครัง้ ตองเหมาะสมกับเวลาและความสนใจของนักเรียน และผูวิจัยไดนําหลักจิตวิทยา ดังกลาวมาเปน แนวทางในการสรางชดุ ฝกทักษะการคดิ แกป ญหา คือ ชดุ ฝก ท่ีสรางขน้ึ คาํ นงึ ถึงความ

106 แตกตางระหวางบุคคล เหมาะสมกับวัยของนักเรียน คือ ไมงายไมยากจนเกินไป เรียงลําดับเน้ือหา จากงายไปหายาก มีภาพประกอบที่นาสนใจ มีจุดประสงคท่ีแนนอน มีคําชี้แจงงายๆ ส้ัน ๆ ที่ นักเรียนอานแลวสามารถลงมือปฏิบัติไดดวยตนเอง และชุดฝกท่ีสรางขึ้นยังเหมาะสมกับเวลาและ ความสนใจของนักเรียน นอกจากนี้ผูวิจัยยังไดศึกษาหลักในการใชชุดฝกใหมีประสิทธิภาพของ สํานักคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติ (2532 : 167) ศศิธร อินตุน (2535 : 27) กลาวคือ 1) การฝกควรใหผูเรียนทราบการฝกท่ีถูกตอง 2) การฝกผูฝกควรไดรับการฝกฝนตามขั้นตอนที่ ถูกตอง 3) ชวงเวลาในการฝกควรเปนเวลาส้ัน ๆ 4) กิจกรรมท่ีฝกควรมีความหลากหลาย 5) การฝก ท่ีมีจุดมุงหมายจะมีประโยชนและคุณคาอยางมากในการใชชุดฝก และ 6) เวลาท่ีใชในการฝก สามารถยืดหยุนไดตามความเหมาะสม และผูวิจัยไดนําหลักการดังกลาวไปใชกับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปท่ี 4 โดยผูวิจัยไดอธิบายข้ันตอนการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาใหนักเรียน เขาใจ และปฏิบัติตามไดอยางถูกตอง โดยชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาที่ผูวิจัยสรางขึ้นมีกิจกรรมที่ หลากหลาย ใชระยะเวลาในการฝกสั้น ๆ และสามารถยืดหยุนไดตามความเหมาะสม ตลอดจนนํา ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหานําเสนอตออาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ ผูเช่ียวชาญ เพ่ือตรวจสอบ ปรับปรุง แกไข กอนนําไปหาคาดัชนีความสอดคลอง คาประสิทธิภาพแบบรายบุคคล (Individual Tryout) คาประสิทธิภาพแบบกลุมเล็กหรือกลุมยอย (Small group Tryout) และคาประสิทธิภาพ แบบกลุมใหญหรือภาคสนาม (Field Tryout) มีการปรับปรุงแกไข จึงทําใหชุดฝกทักษะการคิด แกปญหามีประสิทธิภาพตามเกณฑท่ีตั้งไวในสมมุติฐานการวิจัยในขอท่ี 1 สอดคลองกับ ชัยยงค พรหมวงค (2520 : 146-147) สนิท สันโยภาส (2533 : 15) กลาววา ชุดฝก คือ ส่ือการเรียนการสอน ประเภทหน่ึงที่เปนเครื่องมือท่ีใหนักเรียนใชควบคูกับการเรียนท่ีคลอบคลุมทั้งเนื้อหา และกิจกรรม การเรียนรูเพื่อใหนักเรียนไดฝกฝนไดดวยตนเองจนเกิดทักษะการเรียนรูวิชาตาง ๆ เมื่อไดกระทํา ซํา้ ๆ จนเกดิ ความชาํ นาญและจะชว ยใหนักเรียนประสบผลสําเรจ็ ในการเรยี น สอดคลองกับงานวจิ ยั ของ ศิริพร กอนวงศ (2548) ไดสรางชุดฝกทักษะการอานเพ่ือความเขาใจ / แผนภาพโครงเร่ือง / สําหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 วัตถุประสงคเพ่ือสรางชุดฝกทักษะการอานเพื่อความเขาใจ โดยใชแผนภาพโครงเรื่อง สําหรับนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปที่ 1 ตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 โดยได ศึกษาขั้นตอนในการสรางชุดฝกทักษะการอานเพื่อความเขาใจ / แผนภาพโครงเรื่อง ดังน้ี 1) ศึกษา จุดมุงหมายของหลักสูตร 2) ศึกษาแนวทางการพัฒนาชุดฝกจากตํารา เอกสาร และงานวิจัยที่ เก่ียวของ 3) สรางชุดฝก 4) ทดลองใช และ 5) ปรับปรุงแกไข และไดศึกษาหลักจิตวิทยาในการ สรางและการนําชุดฝกไปใช ดังน้ี 1) สรางชุดฝกใหเหมาะสมกับวัยและความสนใจของนักเรียน 2) มีกิจกรรมท่ีหลากหลาย 3) มีภาพประกอบที่นาสนใจ 4) มีคําชี้แจงสั้น ๆ ท่ีอานแลวเขาใจงาย และ 5) ใชระยะเวลาในการฝกส้ัน ๆ เพื่อไมใหเกิดความเบื่อหนาย ดังนั้นผลการวิจัย พบวา ชุดฝก

107 ทักษะการอานเพ่ือความเขาใจโดยใชแผนภาพโครงเร่ือง สําหรับนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปที่ 1 ท่ี สรางข้นึ มีประสิทธภิ าพ 87.50/85.00 ซ่งึ สงู กวา เกณฑมาตรฐาน 80/80 ท่กี าํ หนดไว 2. จากผลการวิจัยพบวา ผลการเรียนรูของนักเรียนกอนและหลังการจัดการเรียนรูโดย ใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ แตกตางกัน อยา งมนี ยั สําคญั ทางสถติ ิทรี่ ะดับ 0.05 โดยความสามารถของนักเรียนหลังเรียนรูโดยใชชุดฝกทักษะ การคิดแกปญ หา เรือ่ ง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบสูงกวากอนเรียน ซึ่งยอมรับใน สมมุติฐานการวิจัยในขอที่ 2 ท้ังนี้เปนเพราะวาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพสิ่งใน ธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ ผูวิจัยไดศึกษาเอกสาร แนวคิด หลักการ และผลงานวิจัยที่ เก่ียวของกับเทคนิคหมวก 6 ใบ และสังเคราะหความมุงหมายและลําดับขั้นตอนของการใชเทคนิค หมวก 6 ใบ อยางละเอียดชัดเจน เพ่ือประยุกตใชกับทักษะการคิดแกปญหาท่ีตองการพัฒนาซ่ึง สอดคลอ งกบั เดอ โบโน (2536 : 25-27) ทกี่ ลาวถึงความมงุ หมายของการคิดดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ ดังนี้ 1) การทําใหการคิดงาย ดวยการชวยใหผูคิดเร่ืองใดเร่ืองหนึ่งในเวลาหน่ึง ๆ แทนท่ีจะตองให ความสนใจทั้งอารมณ เหตุผล ขอมูล ความหวังและความคิดสรางสรรคในเวลาเดียวกัน ผูคิด สามารถจัดการแตละสวนได น่ันคือ แทนที่ผูคิดจะใหเหตุผลมาสนับสนุนส่ิงที่คอนขางจะเปน อารมณ ผูคิดจะสามารถเผชิญกับอารมณลวน ๆ ดวยหมวกสีแดง 2) แนวความคิดของหมวก 6 ใบ คือ การอนญุ าตใหม ีการสับเปลี่ยนวธิ คี ิด ชวยใหเ ราสามารถขอใหใครคนใดคนหน่ึงคิดแบบใดแบบ หนึ่ง ถา ในการประชมุ หนง่ึ ๆ ใครคนใดคนหนึง่ มีทัศนะในทางลบอยางเหนียวแนน เราสามารถรอง ขอใหถอดหมวกสีดําออกและถูกขอรองใหสวมหมวกสีเหลืองบาง เปนการขอรองอยางมีทิศทาง 3) การเลนไปตามบทบาทท่ีถูกกําหนดไวแลว การจํากัดความคิดไวอยางเครงครัดจะชวยปกปอง “ตัวตน” ของเราอันเปนสาเหตุสวนใหญของการผิดพลาดในเชิงปฏิบัติของการคิด แตหมวกจะชวย ใหเ ราคิดและพดู ถึงสิง่ ตาง ๆ ไดโ ดยทเี่ ราไมต องเอาตัวของเราเขา ไปเส่ียง 4) การพุง ความสนใจ หาก วาการคิดของเรามีความหมายมากกวาการมีปฏิกิริยาตอบสนองเราก็ควรจะมีวิธีการพุงความสนใจ ไปทีละดานและหมวกจะเปดทางใหเราพุงความสนใจไปในการใครครวญในเรื่องแตละเรื่องถึง 6 ดานดวยกัน 5) ความสะดวก สัญลกั ษณของหมวกทค่ี ดิ แตกตางกัน 6 ใบ จะเปดทางใหเ ราสามารถ ขอใหใคร บางคนมองในแงล บ หรือใหมองในแงบ วก หรอื ใหแ สดงความคิดเหน็ ดว ยอารมณล ว น ๆ 6) พ้นื ฐานที่เก่ียวกับสารเคมีในสมอง ซ่ึงหมวกความคิดท่ีมีลักษณะเดนทั้ง 6 ใบ ถาใชใบใดใบหน่ึง นานไปจะกลายเปนสัญญาณหรือเง่ือนไขทีก่ ระตนุ ใหเ กิดความเปล่ียนแปลงดา นสมดุลเคมีในสมอง ของเราในดานปฏิกิริยาเคมีเฉพาะในสมองท่ีสงผานตอการคิด และ 7) การต้ังกฎเกณฑของเกม การเลน ผูคนจะเกงในเร่ืองของการรูกฎของการเลน การเรียนรูกฎของเกมเปนการเรียนรูท่ีคน สามารถทําไดอยางยอดเยี่ยม และมีประสิทธิภาพท่ีสุด และพรอมท่ีจะสวมหมวกท้ัง 6 ใบ

108 สอดคลองกับ ประภาศรี รอดสมจิตต (2542 : 33) ทิศนา แขมมณี (2544 : 70) กลาวถึงลําดับ ขั้นตอนของการคิดดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ วา การใชหมวกท้ัง 6 ใบ ไมมีลําดับขั้นตอนที่ตายตัววา จะตองใชหมวกสีใดกอนหมวกสีใดหลัง แตการเรียงลําดับของสีหมวกน้ัน ขึ้นอยูกับประเภทของ การคิดท่ีตองการพัฒนาใหเกิดข้ึนกับผูเรียน ซ่ึงสอดคลองกับ สุนันทา สายวงค (2544 : 81) กลาววา กระบวนการคิดจะชวยพัฒนาการคิดของผูเรียนไดเพราะ แตละกระบวนการจะมีข้ันตอน ของการคิดตามลําดับโดยใชเหตุผลในการพิจารณา จะไดคิดและตัดสินใจไดอยางถูกตองซ่ึงการจัด กจิ กรรมการเรยี นรโู ดยใชเทคนิคหมวก 6 ใบ นัน้ แตกตางจากการจัดการเรียนรูแบบปกติที่ครูผูสอน เปนผูปอนขอมูลใหนักเรียนเปนสวนใหญเปนการตีกรอบความคิดของนักเรียน ทําใหนักเรียนไมมี โอกาสที่จะฝกคิดอยางมีอิสระเทาที่ควร นักเรียนจึงคิดไดเพียงมุมเดียวคือคิดตามท่ีครูผูสอนชี้นํา เทานั้น จึงทําใหบางครั้งนักเรียนไมสามารถจะหาเหตุผลมาสนับสนุนความคิดของตนไดอยาง เพียงพอ ดังนั้นการจัดการเรียนรูดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ จะตองเปนการจัดกิจกรรมการเรียนรูที่ให นกั เรียนลงมือปฏบิ ัตกิ ิจกรรมดวยตนเอง ซ่ึงจะชวยใหนักเรียนมีความกระตือรือรนที่จะเรียนอยางมี ชีวิตชีวา ทําใหนักเรียนเกิดประสบการณการเรียนรูโดยตรง กลาคิด กลาตัดสินใจกับปญหาที่จะ เกิดข้ึนในชีวิตประจําวันไดอยางถูกตอง เน่ืองจากไมมีผลงานวิจัยท่ีเก่ียวของโดยตรงกับทักษะการ คิดแกปญหาที่ใชเทคนิคหมวก 6 ใบ แตมีผลงานวิจัยท่ีใกลเคียงของ สุนันทา สายวงค (2544) ท่ีได ศกึ ษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและการคิดอยางมีวิจารญาณของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปที่ 1 ที่เรียน วิชาสังคมศึกษาดวยการสอนใชเทคนิคการคิดแบบหมวก 6ใบ และแบบการสอนแบบซินดิเคท ผลการวิจัยพบวา นักเรียนท่ีเรียนวิชาสังคมศึกษาดวยการสอนโดยใชเทคนิคหมวก 6 ใบ มี ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงกวานักเรียนท่ีเรียนดวยการสอนแบบซินดิเคท และนักเรียนท่ีเรียนวิชา สังคมศึกษาดวยการสอนโดยใชเทคนิคการคิดแบบหมวก 6 ใบมีการคิดอยางมีวิจารญาณสูงกวา นกั เรยี นที่เรียนดวยการสอนแบบซินดิเคท แสดงวาการสอนใหคิดแบบแกปญหาหรือการคิดอยางมี วจิ ารณญาณ ดว ยชดุ ฝกชว ยใหนกั เรียนมีทักษะการคดิ แกปญ หาสูงขึน้ 3. จากผลการวจิ ยั พบวา ชดุ ฝกทักษะการคดิ แกปญหา เรือ่ ง สรรพสง่ิ ในธรรมชาติ ดวย เทคนคิ หมวก 6 ใบ สาํ หรับนกั เรยี นชน้ั ประถมศกึ ษาปที่ 4 นน้ั สามารถพัฒนาทกั ษะการคดิ แกป ญ หา ของนักเรียนใหเพิ่มสูงขึ้น ท้ังน้ีเปนเพราะวา เทคนิคหมวก 6 ใบ ที่นํามาใชในการจัดการเรียนรูเปน เทคนิคที่มีคุณภาพ ชวยใหนักเรียนไดฝกคิดอยางเปนระบบและคิดไดอยางหลากหลาย ฝกคิดได หลายดาน ทําใหนักเรียนมีอิสระในการคิด ไมเปนการตีกรอบความคิดของนักเรียนเห็นไดจากการ ใชสีของหมวกเปนส่ือแทนการคิดในแตละดาน ดังที่ เดอ โบโน (De Bono 2000 : 22) กลาววา มนุษยสามารถคิดไดหลายแบบ และมีความสามารถที่จะเลือกวิธีคิดแบบใดก็ได ยิ่งรูวิธีคิดแบบ ตาง ๆ มากขึ้นเทาใดก็ย่ิงเปนนายความคิดของตนมากข้ึนเทานั้น สามารถเลือกไดวาสถานการณใด

109 ควรใชความคิดแบบใด มีลําดับกอนหลังอยางไร โดยไมผูกติดกับความคิดใดความคิดหน่ึงมาก เกินไปจึงชวยใหนักเรียนมีความสามารถในการคิดแกปญหาเพ่ิมสูงข้ึน ประกอบกับชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหา เปนสื่อท่ีดีชวยใหนักเรียนเรียนรูไดอยางเปนระบบและมีข้ันตอน เมื่อมีการฝก อยา งถูกตอง ตอเนือ่ งก็จะชว ยใหนักเรยี นเรียนรูท ักษะการคดิ แกปญ หาไดเ รว็ ข้ึนและมีประสทิ ธภิ าพ มากยงิ่ ขนึ้ พรอ มทั้งชดุ ฝกยังชวยใหน กั เรยี นไดทราบคะแนนทกั ษะการคิดแกปญหาไดทันที เพื่อให นักเรียนมองเห็นความกาวหนาและขอบกพรองของตนเองในการคิดแกปญหา เพ่ือที่จะไดนํามา ปรับปรุงแกไขในการใชช ดุ ฝกทกั ษะการคดิ แกป ญหาในชุดตอไป เพราะการฝกคิดดวยชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหานั้นจําเปนตองฝกซ้ํา ๆ หลาย ๆ ครั้ง ยิ่งมีโอกาสฝกมากเทาไดก็ยิ่งเพิ่ม ความสามารถในการคดิ แกป ญ หามากขึน้ นอกจากนเ้ี นอ้ื หาในรายวิชา ส 21101:สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ในหนวยการเรยี นรทู ี่ 8 เร่ือง สรรพสิ่งในธรรมชาติ มีเน้ือหาเก่ียวกับสภาพแวดลอม ทางธรรมชาติ มลพิษที่มีผลตอทรัพยากรธรรมชาติในทองถ่ิน การอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติใน ทองถ่ิน ส่ิงแวดลอมทางสังคมและวัฒนธรรม และประชากรกับส่ิงแวดลอม ซึ่งเปนเร่ืองที่ใกลตัว นักเรียน นักเรียนสามารถพบเห็นไดในชีวิตประจําวันไมวาจะเปนที่โรงเรียนหรือในทองถิ่นของ ตนเอง โดยเฉพาะปญหาส่ิงแวดลอมที่เส่ือมโทรมลงเรื่อย ๆ ไมวาจะเปนปญหาเก่ียวกับดิน ซึ่ง สาเหตุสวนใหญมาจากการตัดไมทําลายปา การใชดินอยางผิด ๆ เปนตน ปญหาเก่ียวกับมลพิษทาง น้ํา ซ่ึงสาเหตุสวนใหญมาจากการกระทําของมนุษย เชน การปลอยนํ้าเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม การใชสารเคมีในการทําการเกษตร เปนตน ตลอดจน ปญหามลพิษทางอากาศ ซึ่งเกิดจากการที่ อากาศมีปริมาณออกซิเจนนอย แตมีสวนผสมของฝุนละอองและสารอ่ืน ๆ ปะปนอยูมากจึงทําให เกิดปญหามลพิษทางอากาศขึ้นหรือท่ีเรียกกันวา “ภาวะเรือนกระจก หรือ ภาวะโลกรอน” ท่ีเกิดข้ึน ในปจจุบัน สงผลใหท้ังภาครัฐบาลและเอกชนรวมท้ังประชาชนท่ัวไปใหความสนใจ และหา แนวทางในการแกปญหาส่ิงแวดลอมท่ีเกิดข้ึน ดังนั้นการแกปญหาท่ีถูกตองน้ันเร่ิมจากการพัฒนา ทรัพยากรมนุษยใหมีคุณภาพและตระหนักถึงคุณคาของสิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ โดยจัดกิจกรรม การเรียนรูที่สงเสริมและพัฒนาศักยภาพทางความรู ความคิดใหกับนักเรียน โดยใหนักเรียนได เรียนรูวิธีการคิด การพิจารณาไตรตรองถึงปญหาและหาแนวทางแกไขปญหาแลวลงมือปฏิบัติได จริง ดังน้ันกลวิธีการจัดการเรียนรูเพ่ือพัฒนาทักษะการคิดแกปญหาโดยใชสีของหมวกเปนส่ือการ คิดตามแนวคิดของ เดอ โบโน (De Bono) ซ่ึงเปนกลวิธีท่ีทําใหเกิดพัฒนาการทางการคิด อารมณ ความรูสึกอยางเปนข้ันตอน และสามารถพัฒนาความคิดของนักเรียนไดโดยไมจํากัดเช้ือชาติและ วัฒนธรรม นําไปใชไดงาย เปนกิจกรรมที่ไมซับซอน เดอ โบโน (De Bono 1992 : 176) ท่ีชวยให นักเรียนมีทักษะการคิดแกปญหาเพิ่มสูงขึ้น สอดคลองกับงานวิจัยของ สุภาพร สายสวาท (2548) ไดพัฒนาความสามารถในการคิดแกปญหาของเด็กปฐมวัย โดยการจัดประสบการณแบบใชปญหา

110 เปนหลัก โดยมีขั้นตอนในการจัดการเรียนการสอนแบบใชปญหาเปนหลักที่เหมาะสมกับการจัด ประสบการณเด็กปฐมวัย ดังน้ี 1) ครูกําหนดสถานการณปญหา โดยการใชของจริง ภาพถาย วิดีโอ หรือการศึกษานอกหองเรียน 2) ครูใชคําถามกระตุนใหนักเรียนไดแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ สถานการณปญ หารวมกนั เปนกลมุ 3) นักเรียนในกลุมรวมกันตั้งสมมุติฐานการแกปญหาใหไดมาก ที่สุด 4) นักเรียนตัดสินใจเลือกวิธีการแกปญหาที่เหมาะสมท่ีสุด และ 5) นักเรียนแตละกลุม ประเมินผลการแกปญหาท่ีกลุมเสนอ พรอมบอกเหตุผลประกอบการประเมิน ดีหรือไม เพราะ เหตุใด ดังนั้นผลการวิจัย พบวา ความสามารถในการแกปญหาของเด็กปฐมวัย โดยการจัด ประสบการณแบบใชปญหาเปนหลัก กอนและหลังไดรับการจัดประสบการณมีความแตกตางกัน อยางมีนยั สําคญั ทางสถติ ทิ ีร่ ะดบั .01 4. ความคิดเห็นของนักเรียนท่ีมีตอชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งใน ธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ พบวา นักเรียนเห็นดวยตอการจัดการเรียนรูโดยใชชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ อยูในระดับมาก เมื่อพิจารณา เปนรายดาน พบวา นักเรียนสวนใหญเห็นดวยดานเน้ือหามากเปนอันดับหนึ่ง เพราะ เน้ือหาท่ี นํามาใชในการสรางชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาไดผานการตรวจพิจารณาจากประธาน กรรมการ อาจารยท่ีปรึกษาวิทยานิพนธ รวมท้ังเน้ือหาท่ีใชในชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาไดมีการศึกษา เอกสาร แนวคิดหลักจิตวิทยาในการสรางชุดฝกของ เกสร รองเดชา (2522 : 36-37, อางถึงใน อารี บัวคุมภัย 2540 : 20) กลาววา เนื้อหาท่ีนํามาใชในการสรางชุดฝกนั้นตองเรียงลําดับเน้ือหาจากงาย ไปหายาก เพ่ือใหนักเรียนไมรูสึกทอตอการใชชุดฝก ประกอบกับเน้ือหาท่ีนํามาใชในชุดฝกทักษะ การคิดแกปญหาไดมีการแบงเน้ือหาออกเปนหัวขอใหญ หัวขอยอยอยางชัดเจน ในลําดับตอมา นักเรียนเห็นดวยในดานประโยชนของการใชชุดฝก เพราะ ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดวย เทคนิคหมวก 6 ใบ ท่ีสรางขึ้นไดมีการศึกษาเอกสาร แนวคิด หลักการในการสรางชุดฝกทักษะการ คดิ แกปญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ อยางละเอียดชัดเจน ตลอดจนนําชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เสนอตออาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ ผูเชี่ยวชาญตรวจสอบ แกไข ปรับปรุงและนําไปหาคาดัชนี ความสอดคลอง และหาประสิทธิภาพของชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ และมีการปรับปรุงแกไข จึงทําใหชุดฝกทักษะการคิดแกปญหามีประโยชนตอการเรียนรูของ นักเรียนเพราะชวยใหนักเรียนมีผลการเรียนรูท่ีเพ่ิมสูงข้ึน และในลําดับสุดทายนักเรียนเห็นดวยใน ดานกิจกรรมการเรียนรูท่ีนํามาใชในชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เพราะ กิจกรรมท่ีใชมีความ หลากหลาย มีการฝก ใหนักเรียนรจู กั การคดิ วเิ คราะห การใชเหตุผล สามารถแยกแยะความคิดพรอม กับแสดงความคิดเห็นไดอยางเปนระบบ ชวยใหนักเรียนไมสับสนในเวลาเรียนเพราะกิจกรรมท่ี นาสนใจน้ัน ตองใชทักษะในการคิดในการตอบคําถาม การใชเทคนิคหมวก 6 ใบ สามารถชวยให

111 นักเรียนเปล่ียนความคิดไดอยางไมสับสนเพราะนักเรียนสามารถคิดไดอยางเปนข้ันตอน ทําให เขาใจงายและรูจักการจัดระบบความคิดไดเปนอยางดี นอกจากนี้ผูวิจัยยังไดสงเสริมใหนักเรียนได แสดงความคิดเห็นอยางอิสระตามแนวคิดของหมวก 6 ใบ ซ่ึงสิ่งเหลานี้ทําใหนักเรียนมีความสนใจ ในการเรียน มีความกระตือรือรนในการทํากิจกรรม โดยไมรูสึกเบ่ือและไมตึงเครียดกับเน้ือหาที่ นํามาใชในชุดฝกทกั ษะการคดิ แกป ญหา สวนปญหาที่ผูวิจัยพบในการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ คือนักเรียนลืมใสหมวกเวลาตอบคําถามและบางครั้งนักเรียนยังสับสนในการใชหมวกท้ัง 6 ใบ ซ่ึงอาจเกิดจากความไมเคยชินของนักเรียนกับการใชเทคนิคหมวก 6 ใบ เน่ืองจากการจัด การเรียนรูโดยการใชเทคนิคหมวก 6 ใบ ถือวาเปนส่ิงใหมสําหรับนักเรียน โดยนักเรียนตองใชเวลา ในการปรบั ตัว ผูวิจัยไดทําการแกปญหาโดยหม่ันทบทวนความหมายของหมวกในแตละใบ เพือ่ ใหน ักเรยี นเกดิ ความเคยชินและสามารถใชหมวกท้ัง 6 ใบ ไดอยางถูกตอง ประกอบกับผูวิจัยได พัฒนาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาโดยคํานึงถึงความแตกตางระหวางบุคคลวานักเรียนแตละคน มีความรูความสามารถ และความสนใจตางกัน จึงสรางชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาท่ีไมยากและ ไมงายเกินไป พรอมทั้งคํานึงถึงกฎแหงผลคือ ใหนักเรียนไดทราบผลของการทํากิจกรรมได ในชุดฝก ซ่ึงสอดคลองกับคํากลาวของ สุจริต เพียรชอบ และสายใจ อินทรัมพรรย (2538 : 53) ท่ีกลาวไววา ในการสรางชุดฝกทักษะท่ีดีตองอาศัยทฤษฎีการเรียนรูทางจิตวิทยาเปนสําคัญ และ ประเด็นสําคัญท่ีสุดคือ ผูวิจัยคํานึงถึงประโยชนที่เกิดขึ้นกับนักเรียน ซ่ึงจากผลงานวิจัยในคร้ังนี้ คะแนนทดสอบหลังเรียนสูงกวากอนเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05 เปนผลมาจาก การที่นักเรียนทําชุดฝกทักษะการคิดแกปญหาแลวเกิดพัฒนาการเรียนรูในทักษะการคิดแกปญหาที่ ดีข้ึน ซ่ึงสอดคลองกับงานวิจัยของ มณีวรรณ วริทุม (2544) ไดพัฒนาชุดฝกทักษะการอาน ภาษาไทย เพื่อจับใจความของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 ผลงานวิจัยพบวา ผลสัมฤทธิ์การอาน ภาษาไทยเพ่ือจับใจความ ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 4 หลังเรียนสูงกวากอนเรียนอยางมี นัยสําคญั ทางสถติ ทิ ่ีระดบั 0.01 5. จากการทดลองใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพส่ิงในธรรมชาติ ดวย เทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 4 น้ันพบวาชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สามารถพัฒนาผลการเรียนรูของนักเรียนใน กลุมออ นไดมากกวา กลมุ เกง จากการสังเกตของผูวิจัยในการทดลองใชชุดฝก ทักษะการคดิ แกป ญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ แบบรายบุคคล (Individual Tryout) แบบกลุม เล็กหรือกลุมยอย (Small group Tryout) และแบบกลุมใหญหรือภาคสนาม (Field Tryout) น้ัน

112 เด็กในกลุมออนมีผลการเรียนรูสูงกวาเด็กในกลุมเกง นอกจากน้ีในเร่ืองของเวลาที่ใชในการทํา ชุดฝกมีเวลามากพอที่นักเรียนสามารถกลับไปทบทวนเนื้อหาใหมอีกครั้งเพ่ือความมั่นใจในการทํา แบบทดสอบวัดผลการเรียนรู และนอกจากน้ีในชุดฝกยังมีภาพการตูนคอยจูงใจใหนักเรียนกลับไป ทบทวนเน้ือหาอีกคร้ังเมื่อไมแนใจในคําตอบ ดังน้ันจึงสงผลใหผลการเรียนรูของนักเรียนใหกลุม ออนสูงกวากลุมเกง ทั้งน้ีอาจเปนเพราะวา นักเรียนในกลุมออนคอนขางเปนเด็กที่มีสมาธิสั้น จําเน้ือหาไดไมดีเทาที่ควร เมื่อไมเขาใจในการทํากิจกรรมก็จะยอนกลับไปทบทวนเนื้อหาใหมอีก คร้ังจึงทําใหมีความถูกตองในเนื้อหา และสามารถตอบคําถามในแบบทดสอบวัดผลการเรียนรูได อยางถูกตอง จึงสงผลใหมีผลการเรียนรูดีและสูงกวาเด็กในกลุมเกงท่ีคอนขางจะมีความม่ันใจใน ตนเอง กลา คิด กลาตัดสินใจในการทํากิจกรรมและทําแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู โดยไมกลับไป ทบทวนเน้ือหาใหมอีกครัง้ จึงสง ผลใหมผี ลการเรียนรไู มดีเทา ท่คี วร ขอ เสนอแนะ การวิจัยคร้ังนี้ผูวิจัยไดมีขอเสนอแนะในการจัดการเรียนรูและในการทําวิจัยครั้งตอไป ดงั นี้ ขอเสนอแนะในการจัดการเรยี นรู 1. จากผลการวิจัยและการสังเกตการณใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดวยเทคนิค หมวก 6 ใบ ในระยะแรกนักเรียนยังเกิดความสับสนในความหมายและวิธีในการใชหมวกในแตละ สี เพราะยงั เปนความรูใ หมทน่ี กั เรยี นยงั ไมคนุ เคย ดงั น้ันครูผสู อนควรใชสื่อท่นี กั เรียนเห็นไดชัดเจน และจดจําไดงา ย เชน จดั ทําตารางความหมายของสีหมวกในแตละสีไวหนาช้ันเรียน เพ่ือใหนักเรียน มองเห็นไดอยางชัดเจน และสามารถทบทวนความจาํ ไดตลอดเวลา 2. จากผลการวจิ ัยพบวา นักเรียนเห็นดว ยกับดา นกิจกรรมการเรยี นรเู ปนอันดับสุดทาย ดังน้ันในการจัดกิจกรรมการเรียนรูดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ นั้นควรมีกิจกรรมที่หลากหลาย เหมาะสมกบั วยั และความตองการของนกั เรียนตลอดจนดา นการดําเนนิ การจัดกิจกรรมโดยใชชุดฝก ครูผูส อนควรอธิบายหลักการและวิธกี ารใชชุดฝกใหน ักเรยี นเรียนเขา ใจถงึ วธิ ีการเรียนรูอยางชดั เจน ขอเสนอแนะเชิงนโยบาย จากผลการวิจัยพบวา การจัดการเรียนรูโดยใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เร่ือง สรรพ สิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ ทําใหนักเรียนสามารถเรียนรูดวยตนเองตามศักยภาพ ทํา ใหผลการเรียนรูของนักเรียนสูงข้ึน โรงเรียนควรสงเสริมใหครูสรางชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ในกลุมสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ในสาระอื่น ๆ เชน สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม

113 จริยธรรม สาระที่ 2 หนาท่ีพลเมือง วัฒนธรรมและการดําเนินชีวิตในสังคม เปนตน หรือในกลุม สาระอ่ืน ๆ เชน กลุมสาระภาษาไทย กลุมสาระคณิตศาสตร กลุมสาระวิทยาศาสตร โดยยึด กระบวนการวิจยั และพฒั นา เพ่ือนาํ ไปปรบั ใชในการพฒั นาการจัดการเรยี นรู ขอ เสนอแนะในการทาํ วิจยั ครั้งตอไป 1. ควรมีการวิจัยเกี่ยวกับการทําชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ ในกลุมสาระวิชาอ่ืน ๆ เชน กลุมสาระคณิตศาสตร กลุมสาระวิทยาศาสตร และกลุมสาระภาษาไทย เปน ตน 2 ควรมีการวิจัยเปรียบเทยี บทักษะการคิดแกป ญหา ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ กับทักษะ การคิดอยา งมวี จิ ารณญาณ ทักษะการคดิ วิเคราะห เปน ตน

114 บรรณานุกรม ภาษาไทย กระทรวงศกึ ษาธกิ าร.กรมวชิ าการ. การสงั เคราะหงานวิจยั เกยี่ วกบั รปู แบบการจัดการเรียน ทเ่ี นนผเู รียนเปนสาํ คัญ. กรงุ เทพมหานคร : โรงพมิ พครุ สุ ภาลาดพราว, 2544. _________. การสังเคราะหร ปู แบบการพัฒนาศกั ยภาพของเด็กไทยดา น: ทกั ษะการคดิ . กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพองคก ารรบั สงสินคา และพัสดภุ ณั ฑ, 2542. _________. แนวทางการวดั ผลและประเมนิ ผลการเรียน. กรุงเทพมหานคร : การศาสนา, 2544. _________. หลกั สูตรการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2544. กรงุ เทพมหานคร : โรงพมิ พ องคการรับสง สนิ คา และพัสดภุ ณั ฑ, 2544 กมลรัตน หลาสุวงษ. จิตวทิ ยาการศึกษา. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพมหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒ, 2528. กญุ ชรี คาขาย. จิตวยิ าการเรยี นการสอน. กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พส ถาบันราชภฎั สวนสนุ นั ทา, 2540. กุลยา ตันติผลาชวี ะ. “การใชการคิดแบบหมวกหกใบในการสอนเดก็ ปฐมวัย.” การศึกษาปฐมวัย 7, 3 (กรกฎาคม 2546) : 14-22. กนั ตดนยั วรจิตติพล. “การพฒั นาแบบฝกทักษะการเขยี นภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสาร สาํ หรบั นักเรยี นชั้นมัธยมศึกษาปท ี่ 1 โรงเรยี นสาธิตราชภัฎนครปฐม จงั หวดั นครปฐม.” วทิ ยานพิ นธป รญิ ญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนภาษาองั กฤษในฐานะ ภาษาตางประเทศ บัณฑติ วทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลัยศิลปากร, 2542. กิตติพงษ จาํ ปา. “การเปรยี บเทียบความสามารถในการแกปญหาของนกั ศกึ ษาทใี่ ชก ิจกรรม การสอนการทดลองแบบแกป ญ หากบั แบบปกต.ิ ” วทิ ยานพิ นธป ริญญามหาบัณฑติ สาขาวิชาวิศวกรรมไฟฟาสื่อสาร บัณฑติ วิทยาลัย มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกลา ธนบรุ ี, 2543. คชาภรณ คลงั ชํานาญ. “ผลของการสอนคดิ โดยใชเ ทคนคิ หมวกหกใบ ดวยวธิ สี อนตางกัน ทม่ี ีตอ การคดิ วจิ ารณญาณของนักเรยี นชวงชนั้ ท่ี 3.” วทิ ยานพิ นธป รญิ ญามหาบัณฑติ สาขาวชิ าเทคโนโลยีการศึกษา บณั ฑิตวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม, 2547. จิต นวนแกว . “การพัฒนาความสามารถดานการคิดขน้ั สงู ในวชิ าวิทยาศาสตรข องนักเรียน ระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปที่ 1.” วิทยานิพนธป รญิ ญาดุษฎบี ัณฑติ สาขาวชิ าวิทยาศาสตร ศึกษา มหาวทิ ยาลยั ศรีนครนิ ทรวโิ รฒ ประสานมติ ร, 2543.

115 จริ วรรณ พงศส วุ รรณสนิ . “ผลการใชชุดฝกการคดิ ตามหลกั โยนิโสมนสกิ ารทมี่ ตี อ การตดั สนิ ใจ แกปญ หาของนักเรียนชัน้ ประถมศึกษาปท ี่ 6 โรงเรยี นวดั ทา กฤษณา (สชุ ัยประชาสรรค) จังหวดั ชัยนาท.” วิทยานพิ นธปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาการศกึ ษาและการ แนะแนว บัณฑิตวทิ ยาลยั หาวทิ ยาลัยเชยี งใหม, 2542. จาํ นง วิบูลยศริ ิ. อทิ ธิพลของภาษาตอ การคดิ เชงิ เหตุผลในเดก็ ไทย. พมิ พค รั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานชิ , 2536. จําเริญ จติ รหลัง. “นกั เรยี นกบั การปฏริ ูปการศึกษา.” วารสารวทิ ยาจาร 99, 5 (สงิ หาคม 2544) : 121-134. เจษฎา ศภุ างคเสน. “การศึกษาความคดิ สรางสรรคและการแกป ญ หาเฉพาะหนา ของเด็กปฐมวัย.” ปรญิ ญานิพนธป รญิ ญามหาบัณฑติ สาขาวชิ าการศกึ ษาปฐมวัย บณั ฑติ วทิ ยาลัย มหาวิทยาลัย ศรนี ครินทรวโิ รฒ ประสานมิตร, 2530. ฉนั ทนา ภาคบงกช. เขียนใหค ดิ : โมเดลกับการพัฒนาทักษะการคิดเพอ่ื คณุ ภาพชีวติ และสงั คม. กรงุ เทพมหานคร : มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ ประสานมติ ร, 2528. ชม ภมู ภิ าค. จิตวิทยาการเรยี นการสอน. กรงุ เทพมหานคร : ไทยวฒั นาพานิช, 2523. ชาตรี สาํ ราญ. หลากหลายวธิ ีสอนทีไ่ มห ลอกหลอนวิธีเรยี นร.ู กรงุ เทพมหานคร : มูลนธิ ิ สดศร-ี สฤษดิว์ งศ, 2542.. ชยั ยงค พรหมวงศ. ระบบส่อื การสอน. กรงุ เทพมหานคร : จฬุ าลงกรณมหาวทิ ยาลยั , 2520. ชยั ยงค พรหมวงศ และคณะ. ระบบสื่อการสอน. กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2523. _________. เทคโนโลยแี ละการสอ่ื สารการศกึ ษา หนว ยท่ี 1-5. นนทบุรี : มหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัย ธรรมาธริ าช, 2523. _________. เอกสารการสอนวชิ าวิทยาการสอน หนวยท่ี 1 การสอนในฐานะวิทยากร. พิมพครั้งที่ 4. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพธ รรมดา, 2538. ดารณี เทยี มเมือง. “การพัฒนาชดุ ฝกเสรมิ ทักษะการพดู ในที่ชุมชนสําหรบั นักเรยี นชั้นมธั ยมศกึ ษา ปท ี่ 6.” วทิ ยานพิ นธป รญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวิชาหลกั สูตรและการนเิ ทศ บัณฑิต วทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลัยศิลปากร, 2545. เดโช สวนานนท. จติ วทิ ยาการศกึ ษา. กรงุ เทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช, 2510. ตรเู นตร อัชชสวัสด์ิ. “การคิดแบบหมวกหกใบ (Six thinking Hats) เอกสารประกอบการสอน.” วิทยานพิ นธปริญญามหาบัณฑติ สาขาวชิ าการประถมศึกษา มหาวิทยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒ ประสานมิตร, 2545.

116 ทศิ นา แขมมณ.ี วทิ ยาการดา นการคิด. กรงุ เทพมหานคร : สาํ นักพิมพม าสเตอรก รุปแมเนจเมน ท, 2544. นภเนตร ธรรมบวร. การพฒั นากระบวนการคดิ ในเดก็ ปฐมวัย. กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ มหาวทิ ยาลยั , 2545. นารี เจนสารกิ า. “ผลการสอนโดยการใชก จิ กรรมหมวกคิดหกใบของ เดอ โบโน ทมี่ ีตอ ผลสัมฤทธิท์ างการเรยี นวิชาสงั คมศึกษา และความสามารถในการคิดอยา งมีวจิ ารณญาณ ของนักเรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปท่ี 1.” วิทยานิพนธป รญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าหลกั สตู ร และการสอน บัณฑติ วทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั ราชภัฎนครสวรรค, 2547. นตุ อนงค ทดั บัวขาว. “การศึกษาบทบาทของครใู นการพัฒนาทกั ษะการแกป ญ หาของเด็ก วยั อนบุ าลในโรงเรยี นสังกัดสาํ นกั งานการประถมศกึ ษาจงั หวดั นนทบรุ .ี ” วทิ ยานพิ นธ ปรญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าการศกึ ษาปฐมวัย บณั ฑติ วทิ ยาลัย จฬุ าลงกรณ มหาวิทยาลัย, 2540. นริ นั ดร ศรีวรกุล. “การใชช ุดฝกการคดิ ทม่ี งุ เนนคณุ ธรรมโดยใชส ถานการณจ าํ ลอง สาํ หรับ นกั เรียนช้นั ประถมศกึ ษาปที่ 4.” วทิ ยานพิ นธปรญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวิชาประถม ศกึ ษา บณั ฑติ วทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม, 2540. บงกชกร ทบั เทีย่ ง. “การใชชดุ ฝก ทกั ษะการคดิ วิจารณญาณ เรื่อง ประชากรกับสภาพแวดลอม ในทองถิ่น ของนักเรียนช้ันมธั ยมศกึ ษาปที่ 3 โรงเรียนบานโปงนอ ย อาํ เภอเมือง เชียงใหม. ” วิทยานพิ นธปริญญามหาบัณฑติ สาขาวิชาการสอนสังคมศกึ ษา บณั ฑติ วิทยาลยั มหาวิทยาลัยเชียงใหม, 2546. บงั อร เสรรี ตั น. “แบบแผนการแกป ญหาของนักเรยี นชน้ั ประถมศึกษาปท่ี 6 : การศึกษาพหุกรณี ในจงั หวดั สมุทรปราการ.” วิทยานิพนธป รญิ ญาดุษฎีบณั ฑติ สาขาวชิ าหลกั สูตรและ การสอน บัณฑิตวทิ ยาลัย จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั , 2539. บญุ ชม ศรีสะอาด. วิธีการทางสถติ สําหรับการวจิ ยั . กรุงเทพมหานคร : สุวีรยิ าสาสน , 2538. บุญเลย้ี ง พลวธุ . “การเรียนรกู บั การแกป ญหา.” มติ รครู 2, 2 (พฤษภาคม 2526) : 2-3. บญุ สม ครฑุ ทา. “การสรา งแบบวดั การคดิ เปน .” วิทยานพิ นธป รญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวิชา หลักสตู รและการนิเทศ จฬุ าลงกรณมหาวทิ ยาลยั , 2525. บญุ ทวิ า สิรชิ ยานกุ ุล. “ผลการใชก ระบวนการพฒั นาความคิดของ เดอ โบโน ในการสอนวรรณคดี ไทยสําหรับนกั เรยี นชนั้ มัธยมศกึ ษาตอนตน .” วิทยานพิ นธปริญญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าการสอนภาษาไทย บัณฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม, 2546.

117 บญุ สุพร เพง็ ทา. “ความสามารถในการคิดแกป ญ หาของเดก็ ปฐมวยั ทไ่ี ดรบั การจัดประสบการณ ตามแนวคดิ คอนสตรคั ตวิ ิสตและการจดั ประสบการตามปกต.ิ ” วทิ ยานพิ นธปริญญา มหาบณั ฑติ สาขาวิชาหลกั สตู รและการนเิ ทศ บัณฑติ วทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลัยศิลปากร, 2544. ปย วรรณ สนั ชมุ ศร.ี “ความสามารถในการคดิ เชงิ เหตุผลของเดก็ ปฐมวัยทไ่ี ดร ับการจดั กจิ กรรม การเรยี นรตู ามแนวคดิ ของเดอ โบโน.” ปริญญานพิ นธปริญญามหาบัณฑติ สาขาวิชา การศกึ ษาปฐมวยั บณั ฑติ วิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรนี ครินทรวโิ รฒ ประสานมิตร, 2547. ประณีต ภโู อบ. “การสรา งแบบวดั ความสามารถในการแกป ญหาของนักเรียนช้ันประถมศึกษา ปท ี่ 1.” วิทยานพิ นธปรญิ ญามหาบัณฑติ สาขาวชิ าหลักสูตรและการสอน บัณฑติ วิทยาลัย มหาวิทยาลยั ขอนแกน , 2532. ประทีป ชูหมน่ื ไวย. “การศึกษาไทยในยุคโลกาภิวตั น. ” จดหมายขาว 4, 3(ตลุ าคม 2523) : 3-7. ประพันธ สุเสารัจ. คิดเกง สมองไว. กรงุ เทพมหานคร : โปรดคั ทีฟบุค , 2541. ประภาศรี รอดสมจิตต. “การพัฒนาโปรแกรมสงเสรมิ ความสามารถในการคิดอยางมวี ิจารณญาณ สาํ หรบั นักเรยี นชั้นประถมศกึ ษาปท ี่ 6 โดยใชแนวคดิ แบบหมวก 6 ใบ ของ เดอ โบโน.” วทิ ยานพิ นธปริญญามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการประถมศึกษา บณั ฑิตวิทยาลัย จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย, 2542. ประสาร มาลากุล ณ อยุธยา. “บทสนทนาเกี่ยวกบั การสอนคดิ .” วารสารครุศาสตร 1, 7 (มกราคม- มิถุนายน 2523) : 121-126. เปลว ปรุ สิ าร. “การศกึ ษาความสามารถในการคดิ แกปญ หาของเด็กปฐมวยั ทไี่ ดร บั การจดั ประสบการณแ บบโครงการ.” ปริญญานพิ นธป รญิ ญามหาบัณฑติ สาขาวิชาเอก การศกึ ษาปฐมวยั บณั ฑติ วทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลัยศรนี ครนิ ทรวิโรฒ ประสานมติ ร, 2543. ไผท สิทธิสุนธร. “วิธคี ิดแบบหมวกหกใบ.” สารปฏริ ูป 3, 27 (มิถุนายน 2543) : 24-26. พธู ทงั่ แดง. “เปรียบเทยี บผลสมั ฤทธิ์ทางการเขยี นสะกดคาํ ของนักเรยี นระดบั ประกาศนยี บตั ร วชิ าชีพช้นั ปท ่ี 1 ทีเ่ รียนโดยใชแบบฝก วิทยาลัยอาชีวศกึ ษาเลย.” วิทยานพิ นธ ปริญญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าการสอนภาษาไทย บณั ฑติ วทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร, 2534. พรพิมล สุวรรณรตั น. “ผลของการใชชุดฝก กิจกรรมเพอ่ื สงเสรมิ ความคิดสรา งสรรคทาง วทิ ยาศาสตรของนกั เรยี นชัน้ ประถมศกึ ษาปที่ 5.” วทิ ยานพิ นธป ริญญามหาบณั ฑติ สาขาวิชาวิทยาศาสตร บณั ฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม, 2537.

118 พรรณี ชูทยั . จิตวทิ ยาการเรยี นการสอน (จิตวทิ ยาการศกึ ษาสาํ หรบั ครูใชใ นชั้นเรียน). พิมพครงั้ ท่ี 2. กรุงเทพมหานคร : มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร, 2522. พวงรตั น ทวรี ตั น. วธิ กี ารวจิ ัยทางพฤติกรรมศาสตรแ ละสังคมศาสตร. พิมพค รง้ั ที่ 7. กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลยั , 2540. _________. วิธกี ารวจิ ยั ทางพฤตกิ รรมศาสตรแ ละสังคมศาสตร. พมิ พครั้งท่ี 8. กรงุ เทพมหานคร : จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย, 2543. พวงผกา โกมตุ ิการนนท. “การเปรียบเทยี บผลของการระดมพลังสมองและเทคนิคการคดิ แบบหมวกหกใบทม่ี ีตอ ความคดิ สรางสรรคของนักเรยี นชน้ั ประถมศึกษาปท ่ี 4 โรงเรยี นชุมทางตล่งิ ชนั เขตตลง่ิ ชัน กรงุ เทพมหานคร.” ปรญิ ญานิพนธป ริญญา มหาบัณฑติ สาขาวิชาจติ วทิ ยาการศึกษา มหาวิทยาลยั ศรีนครนิ ทรวโิ รฒ ประสานมิตร, 2544. พมิ ใจ อทุ ิศ. “ผลการใชช ุดฝก สมรรถภาพดานกระบวนการแกปญ หา สาํ หรบั นกั เรยี นชนั้ ประถมศกึ ษาปที่ 5.” วิทยานพิ นธป ริญญามหาบัณฑติ สาขาวิชาการประถมศกึ ษา บัณฑิตวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม, 2538. เพราพรรณ เปลี่ยนภู. จติ วทิ ยาการศกึ ษา. กรุงเทพมหานคร : มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยี พระจอมเกลาธนบุรี, 2542. มาณิช ถาอา ย. “ความสามารถในการแกป ญหาและความคิดเหน็ ของนกั เรยี นมัธยมศึกษาตอนตน ทม่ี ีผลมาจากการเรียนรโู ดยใชปญ ญาเปน ฐาน.” วทิ ยานพิ นธป ริญญามหาบัณฑติ สาขาวชิ าหลกั สตู รและการสอน บณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั แมโจ, 2540. มณีวรรณ วรทิ มุ . “การพฒั นาชุดฝกทกั ษะการอานภาษาไทยเพ่อื จับใจความของนกั เรียนชนั้ ประถม ศึกษาปท่ี 4.” วทิ ยานพิ นธป รญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าหลักสูตรและการสอน บัณฑิตวทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช, 2546. มาเรียม นิลพนั ธุ. วธิ วี ิจยั ทางพฤตกิ รรมศาสตรแ ละสงั คมศาสตร. นครปฐม ภาควิชาหลกั สตู ร และวธิ ีสอนและวธิ ีสอน คณะศกึ ษาศาสตร มหาวิทยาลยั ศลิ ปากร วทิ ยาเขตพระราชวงั สนามจนั ทร, 2547. ยรุ วัฒน คลายมงคล. “การพฒั นากระบวนการเรยี นการสอนโดยการประยุกตแ นวคดิ การใชป ญหา เปนหลกั ในการเรยี นรเู พอ่ื สรา งเสริมสมรรถภาพทางคณติ ศาสตรของนักเรยี นชนั้ ประถมศกึ ษาปท ี่ 5 ท่มี ีความสามารถพิเศษทางคณติ ศาสตร. ” วิทยานพิ นธปรญิ ญา มหาบณั ฑติ สาขาวชิ าประถมศกึ ษา บณั ฑิตวิทยาลัย จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย, 2545.

119 เยาวพา เดชะคปุ ต. กิจกรรมสําหรับเดก็ กอ นวยั เรยี น. กรุงเทพมหานคร : สาํ นกั พิมพ โอเดียนสโตร, 2528. โรจนา แสงรุงระวี. “ผลสมั ฤทธกิ์ ารเขียนสะกดคาํ ดว ยการใชแบบฝก ของนักเรียนชัน้ ประถม ศกึ ษาปที่ 3 โรงเรยี นสาธิตแหง มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร.” วทิ ยานพิ นธปรญิ ญา มหาบัณฑติ สาขาวิชาการประถมศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร, 2531. ลัดดา กติ ตวิ ภิ าท. จิตวทิ ยาการเรียนการสอน. กรงุ เทพมหานคร : โอเดียนสโตร, 2526. วนิดา เกอ้ื แกว . “การศึกษาความคดิ สรา งสรรคของเด็กทีม่ ีความสามารถพิเศษระดับปฐมวัย จากการใชช ดุ ฝกความคิด.” ปรญิ ญานิพนธป รญิ ญามหาบัณฑติ สาขาวิชาการศกึ ษา พิเศษ บณั ฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวิโรฒ ประสานมติ ร, 2546. วชั รา เลาเรียนดี. เทคนิคและยทุ ธวธิ ีพฒั นาทกั ษะการคดิ การจดั การเรยี นรูท่ีเนน ผเู รียนเปน สาํ คัญ. นครปฐม : คณะศกึ ษาศาสตร มหาวทิ ยาลัยศลิ ปากร วทิ ยาเขตพระราชวงั สนามจันทร, 2549. ศศิธร อินตุน. “การพฒั นาแบบฝก การอานจับใจความสาํ คญั สําหรบั นักเรียนชนั้ ประถมศึกษา ปท่ี 3.” วทิ ยานพิ นธปรญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าการสอนภาษาไทย บณั ฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม, 2535. ศิริพร กอนวงค. “ชดุ ฝกทักษะการอานเพื่อความเขาโดยใชแ ผนภาพโครงเร่อื ง สําหรับนักเรยี น ชน้ั มัธยมศึกษาปท ี่ 1.” วิทยานพิ นธป รญิ ญามหาบัณฑติ สาขาวิชาหลกั สูตรและการสอน บณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั บรู พา, 2543. ศรีสุรางค ทีนะกุล. การคดิ และการตัดสินใจ. กรุงเทพมหานคร : สํานักพิมพเ ธริ ด เวฟ-เอ็ดดเู คชน่ั , 2542. สกุ ัญญา ชาญพนา. “การพฒั นาแบบวัดการคิดวจิ ารณญาณตามแนวคดิ ของเดอโบโน สาํ หรับ นักเรียนช้ันมธั ยมศึกษาปท ่ี 1.” วทิ ยานพิ นธป รญิ ญามหาบณั ฑิต สาขาวชิ าการวัดและ ประเมินผลการศกึ ษา บัณฑติ วิทยาลยั จฬุ าลงกรณมหาวทิ ยาลยั , 2545. สกุ ัญญา ยตุ ธิ รรมนนท. “ผลการใชเ ทคนคิ การคดิ แกปญ หาอนาคตตามแนวคดิ ของทอรแ รนซ ทีม่ ตี อความสามารถในการคิดแกปญ หาของนักเรยี นชนั้ ประถมศกึ ษาปท่ี 6.” วทิ ยานพิ นธป ริญญามหาบณั ฑิต สาขาวิชาการประถมศกึ ษา บณั ฑิตวทิ ยาลยั จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2539. สนทิ สนั โยภาส. การสอนภาษาไทย. กรงุ เทพมหานคร : ทพิ ยอ ักษร, 2533.

120 สมเจตน ไวยาวจั กรณ. “รูปแบบการสอนเพอื่ พฒั นาความสามารถดานการใชเ หตผุ ล.” ปรญิ ญา นพิ นธป รญิ ญาดุษฎบี ณั ฑติ สาขาวชิ าการวจิ ยั และพัฒนาหลกั สตู ร บณั ฑติ วิทยาลัย มหาวทิ ยาลัยศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ ประสานมติ ร, 2530. สมบัติ กาจนารกั พงศ. เทคนิคการสอนใหผูเรยี นเกิดทกั ษะการคิด. กรุงเทพมหานคร : ธารอกั ษร, 2545. สมพงษ จติ ระดับ. “หยุดกอ นการศกึ ษาไทย (ภาคจบ).” วทิ ยาศาสตรก าวไกล 5, 11 (มนี าคม 2538) : 68-69. สมศักดิ์ สินธรุ ะเวชญ. มงุ สคู ุณภาพการศกึ ษา. กรุงเทพมหานคร : ไทยวฒั นาพาณิช, 2542. สามารถ มีศรี. “การศกึ ษาความกาวหนา ดา นคุณภาพลายมอื ของนกั เรยี นชัน้ ประถมศกึ ษาปท ี่ 3 โรงเรยี นวดั สวุ รรณาราม กรงุ เทพมหานคร หลังการสอนซอมเสริมโดยการใชแ บบฝก .” วิทยานพิ นธปรญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวิชาการสอนภาษาไทย มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร, 2530. สาํ นกั งานคณะกรรมการการประถมศกึ ษาแหง ชาต.ิ เทคนคิ การสอนกลมุ สรา งเสรมิ ประสบการณ ชวี ิต : ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพค ุรุสภา ลาดพราว, 2531. _________. เทคนิคการสอนกลมุ สรา งเสริมประสบการณช วี ติ : ทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพคุรสุ ภาลาดพราว, 2532. _________. การปฏิรปู การเรียนรูตามแนวคิด 5 ทฤษฎี. กรุงเทพมหานคร : สาํ นักพิมพ โอเดยี นสโตร, 2541. สาํ นกั งานคณะกรรมการการประถมศกึ ษาแหง ชาต.ิ คมู ือการอบรมเลี้ยงดูเดก็ ระดับกอน ประถมศกึ ษา. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพค ุรุสภาลาดพรา ว, 2541. _________. พระราชบัญญัตกิ ารศกึ ษาแหง ชาติ 2542. กรงุ เทพมหานคร : โรงพมิ พค รุ สุ ภา ลาดพรา ว, 2542. สุจรติ เพยี รชอบ และสายใจ อินทรัมพรรณ. วิชาสอนภาษาไทยระดบั มัธยมศึกษา. กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพาณชิ , 2523. _________. วิชาสอนภาษาไทยระดับมัธยมศกึ ษา. พิมพค รง้ั ท่ี 3. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั , 2538.

121 สนุ ันทา สายวงค. “การศึกษาผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนและการคิดอยางมวี ิจารณญาณของนักเรยี น ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปท่ี 1 ทเ่ี รยี นวชิ าสงั คมศึกษาดว ยการสอนโดยใชเ ทคนคิ การคิดแบบ หมวกหกใบและการสอนซินดิเคท.” วิทยานิพนธปริญญามหาบณั ฑติ สาขาวิชา การมธั ยมศกึ ษา บณั ฑิตวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลัยศรนี ครินทรวโิ รฒ ประสานมติ ร, 2544. สุภาพร สายสวาท. “การพฒั นาความสามารถในการคดิ แกปญ หาของเด็กปฐมวยั โดยการจดั ประสบการณแ บบใชปญหาเปน หลัก.” วทิ ยานพิ นธป ริญญามหาบณั ฑิต สาขาวิชา หลกั สตู รและการนเิ ทศ บัณฑิตวทิ ยาลัย มหาวิทยาลยั ศลิ ปากร, 2548. สุวิทย มูลคาํ . กลยุทธการสอนคดิ แกป ญ หา. กรงุ เทพมหานคร : หางหุนสวนจาํ กดั ภาพพิมพ, 2547. หงสส ุนีย เอ้ือรัตนรกั ษา “การพฒั นาความสามารถในการคดิ แกป ญหาเชิงสรางสรรค ของนักเรยี น ชน้ั ประถมศึกษาปท่ี 4 โดยใชกระบวนการแกปญ หาเชงิ สรา งสรรคตามแนวคดิ ทอรแ รนซ. ” วทิ ยานิพนธป ริญญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าจิตวทิ ยาศกึ ษา บณั ฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั , 2536. อมุ าพร รังสิยานนท. “การศกึ ษาความสามารถในการคิดสรางสรรคแ ละคดิ แกปญหาของเด็กทม่ี ี ความสามารถพเิ ศษดา นคณติ ศาสตร ชนั้ ประถมศกึ ษาปท ่ี 5 จากการใชชดุ ฝกความคิด แกป ญ หาเชิงสรา งสรรค. ” ปริญญานพิ นธม หาบณั ฑติ สาขาวิชาการศึกษาพิเศษ บณั ฑิต วทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครนิ ทรวิโรฒ, 2546. อารีย บัวคมุ ภยั . “การสรางแบบฝกเพื่อเสริมทกั ษะการใชถ อยคําในงานเขยี นรอ ยแกว สาํ หรบั นกั เรยี นชั้นมธั ยมศกึ ษาปท ่ี 5.” วิทยานพิ นธป รญิ ญามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการสอน ภาษาไทย บณั ฑติ วิทยาลยั มหาวิทยาลัยศลิ ปากร, 2540. อรพรรณ พรสีมา. การคิด. กรุงเทพมหานคร : สถาบันพัฒนาทักษะการคดิ , 2543. อุบลรัตน เพง็ สถติ ย. จติ วทิ ยาการเรียนรู. กรงุ เทพมหานคร : มหาวิทยาลัยรามคาํ แหง, 2532. เอ็ดเวริ ด เดอ โบโน. รองเทา 6 ปฏิบตั ิการ 6 แบบ. แปลโดย สรุ ชยั รัตนกิจตระกลู . กรุงเทพมหานคร : ซีเอ็ดยเู คชัน่ , 2535 _________. หมวก 6 ใบ คิด 6 แบบ : มองปญหา มองชีวติ ดว ยวธิ คี ิดแบบใหม. แปลโดย นุชรีย ชลคุป กรุงเทพมหานคร : มูลนธิ ิโกมลคีมทอง, 2536. ภาษาตางประเทศ De Bono, Edward. Six thing hats. London : Clays, 1990. _________. Teach your child how to think. London : Clays, 1992.

122 De Bono, Edward. Six Thinking Hats for Schools. London : Haeker Brown low Education, 1992. _________. Teach Yourself to Think. England : Penguin Book, 1996. _________. Six Thinking Hats. London : Penguin Book, 2000. Beyer, Barry K. “Critical Thinking What is it ?.” Social Education 25 (October 1985) : 297-303. Eysenck, H.J. and other. Encyclopedia of Psychologist. Vd 3. New York : Harder Harder, 1972. Guildford, J.P. The Nature of Human Intelligence. New York : Mc Grew-Hill, 1967. Hart, Lynn C. “Same Factors That Impede or Enhance Performance in Mathematical Problem Solving.” Journal for Research in Mathematics Education 2 (March 1993) : 24. Hilgard, E.R. Introduction to psychology. New York : Harcourt Brace and Word, 1962. Jayaswal, S. Foundation of Education Psychology. New Delphi : Hiene Manum, 1974. John, K.W. “A Comparison of two method of teaching eight grad generalscience.” In Traditional and structured problem solving, 1966. Lustie, Suzanna Jan Dawkins. “Metphorical Thinking : Contructing Cognitive Classrooms.” Dissertation Abstracts International 1981 (December 1998) : 59-80A Modgil, C., and Modgil S. The Development of Thinking and Fontana. New York : Basil Blackwell, 1984 Petty, G. “Language Workbook and Practice Material.” In Development Language Skills in The Elementary School. New York: Ally and Bacon Inc, 1963. Predersen, Jane. “Cognitive Modeling During : Problem-Based Learning : The Effect A Hypemedia Expert Tool. Doctoral Dissertation, The University of Texas A Austin.” Dissertation Abstracts International 25 (May 2000) : 61-80 A. River, Willga M. Teaching Foreign Language Skills. New York : The University of Chicago Press, 1970. Seals, B., and Z.Glasgow. Exercises in Instructional Design. Ohio : Merrill Publishing Company, 1990. Shaklee, B.D. “The Effectiveness of Teaching Creative Problem Solving Techniques to Enhance the Problem Solving of Kindergarten Student.” Dissertation Abstract International 46 (April 1985) : 2915A.

123 Shaw, Terry J. “The effect of problem solving training in science upon utilization of problem solving in science and social studies.” Dissertation Abstract International 38,9A (1978) : 5227-A Shepherd, Glenn. “The Problem Method ; A Problem-Based Learning Model,s Affect On Critical Thinking of Fourth and Filthy grads Social Studies Students. Doctoral Dissertation, North Caroling State University.” Dissertation Abstracts International 1981 (August 1998) : 59-03A. Tuckman, O.W. “Conducting Educational Research.” In Harcourt Brace Collect : Publishers. New Your : Fort Worth Philadelphia, 1999. Vancleave (pseud). Janice Vancleave,s Rocks and Minerals : Mind-Boggling Experiments You can Turn into Science Fair Projects. New York : John Wiley & Sons, Inc., 1996.

ภาคผนวก

125 ภาคผนวก ก รายช่อื ผเู ช่ยี วชาญตรวจสอบเครือ่ งมือวิจยั

126 รายช่ือผเู ชยี่ วชาญตรวจสอบเคร่ืองมอื วิจยั ................................... 1. อาจารย จีระศกั ด์ิ ซังพกุ ผูอํานวยการโรงเรยี นวดั ตาลเรียง ต. บวั งาม อ.ดาํ เนนิ สะดวก จ.ราชบรุ ี 70130 2. อาจารย สุรินทร แจม จนั ทร ตําแหนง ครอู นั ดับ ค.ศ.2 หัวหนา กลุมวชิ าสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ระดับประถมศึกษาประจําโรงเรยี นวดั ตาลเรียง ต. บวั งาม อ.ดําเนินสะดวก จ.ราชบุรี 70130 3. อาจารย วรางคณา ศริ ธิ ญั ญารัตน ตําแหนง ครูอนั ดับ ค.ศ.3 ครปู ระจาํ โรงเรยี นวดั คหู าสวรรค ต. ส่ีหม่ืน อ.ดาํ เนินสะดวก จ.ราชบุรี 70130

127 ภาคผนวก ข 1. จดหมายเชญิ เปน ผูต รวจเครอื่ งมอื วิจัย 2. จดหมายขอทดลองใชเ ครอ่ื งมอื วจิ ัย 3. จดหมายขอความอนเุ คราะหใ นการเก็บรวบรวมขอ มูล

128

129

130

131

132

133

134 ภาคผนวก ค เครอ่ื งมือท่ใี ชใ นการวจิ ัย 1. แบบประเมินชุดฝก ทักษะการคดิ แกป ญ หา 2. แบบประเมนิ ทกั ษะการคิดแกป ญ หา 3. แบบทดสอบวดั ผลการเรียนรู 4. แบบสอบถามความคดิ เห็น

135 แบบประเมนิ ความสอดคลอ งของผูเชี่ยวชาญทม่ี ีตอชดุ ฝก ทักษะการคิดแกป ญ หา เร่อื ง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิคหมวก 6 ใบ สําหรบั นักเรียนชนั้ ประถมศกึ ษาปท ่ี 4 คําชี้แจง ผูวิจัยขอความอนุเคราะหจากทานโปรดเขียนผลการพิจารณาความสอดคลองของทานท่ี มตี อชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา โดยใสเคร่ืองหมาย 3 ลงในชองวางท่ีตรงกับความคิดเห็นของ ทาน เพ่ือเปนแนวทางในการปรับปรุงแกไขชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา โดยพิจารณาวาชุดฝก ทกั ษะการคิดแกปญหา เรอื่ ง สรรพส่งิ ในธรรมชาติ สําหรับนักเรยี นชัน้ ประถมศึกษาปท่ี 4 ชดุ น้ี มีความเหมาะสม สอดคลองและครอบคลุมเนื้อหาในดานตาง ๆ ตามท่ีกําหนดไวหรือไม โดยมี เกณฑการใหคะแนนดังนี้ ความหมายของคะแนน ใหค ะแนนเทา กับ +1 เม่อื แนใ จวา มคี วามเหมาะสมและสอดคลอ ง ใหค ะแนนเทา กบั 0 เม่อื ไมแ นใจวา มคี วามเหมาะสมและสอดคลอ ง ใหค ะแนนเทากบั -1 เม่ือแนใ จวาไมม ีความเหมาะสมและสอดคลอ ง ลาํ ดบั รายการประเมิน คะแนนความคิดเหน็ หมายเหตุ +1 0 1 คาํ ชแี้ จง 1.1 มคี วามชัดเจนและเขาใจงาย 1 1.2 มีความถกู ตอ งตามจุดประสงค 1.3 มีความเหมาะสมกบั วยั ของนักเรียน 1.4 มีประโยชนตอนักเรยี น วัตถปุ ระสงค 2 2.1 สามารถประเมินวตั ถปุ ระสงคได 2.2 ขอความมีความชดั เจนเขา ใจงาย 2.3 สอดคลองกับเนอื้ หาวิชา

ลาํ ดับ รายการประเมิน 136 คะแนนความคดิ เหน็ หมายเหตุ +1 0 1 สาระการเรียนรู 3 3.1 สอดคลอ งกับวตั ถปุ ระสงค 3.2 เหมาะสมกบั ระดบั ชน้ั 3.3 มคี วามนาสนใจ กิจกรรมการเรยี นรู 4.1 สอดคลอ งกับวตั ถปุ ระสงค 4.2 สอดคลอ งกบั กระบวนการจดั การเรยี นรู 4 4.3 เหมาะสมกับเนอ้ื หา และวยั ของนกั เรยี น 4.4 มีความนา สนใจ 4.5 ชว ยพฒั นาทักษะการคดิ แกป ญหา 4.6 ชว ยพฒั นาผลการเรียนรขู องนกั เรียนให สงู ขึ้น การวดั และการประเมนิ 5.1 สอดคลองกบั วัตถปุ ระสงค 5 5.2 สอดคลอ งกับเนื้อหา 5.3 สอดคลอ งกับกิจกรรมการเรยี นรู 5.4 เหมาะสมกับวยั ของนักเรยี น 5.5 ชว ยพัฒนาทกั ษะการคดิ แกป ญหา ขอ เสนอแนะอ่นื ๆ ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ลงชอื่ …………………….. (…………………………) ผปู ระเมนิ