งานวิจัย

237 แบบทดสอบวดั ผลการเรยี นรู เรอื่ ง การอนุรักษทรัพยากรธรรมในทองถ่นิ คําสั่ง ใหนกั เรียนทําเครอื่ งหมาย X ทบั ตัวอกั ษรที่ถูกตอ งทส่ี ดุ เพียงขอ เดยี ว 1. นํ้ามคี วามสาํ คญั มากมาย ยกเวน 4. การแกไ ขปญ หาการตัดไมท ําลายปาทดี่ ที ่สี ดุ ขอ ใด? คือ? ก.ใชลางรถ ก. ชว ยกนั ปลกู ปา ข.ใชในการบรโิ ภค ข. จัดนิทรรศการการอนุรกั ษปาไม ค.ใชในการคมนาคม ค. ใชวตั ถุอืน่ แทนผลิตภัณฑท ี่ทาํ จากไม ง. ใชผลิตกระแสไฟฟา ง. สรางจติ สํานึกที่ดใี นการใชทรัพยากรปา ไม 2. วธิ ีการในขอ ใดใดสามารถปอ งกนั 5. วธิ ีการในขอ ใดชว ยปองกนั การเกดิ นํา้ ทว ม ดินเสอื่ มสภาพได? ไดดีท่สี ดุ ? ก. ปลอ ยทด่ี นิ วางเปลา ก. ปลกู ปา ข. พรวนดนิ สมํ่าเสมอ ข. สรา งเข่ือน ค. ปลกู พชื หมนุ เวยี น ค. ขดุ คลองเพ่ิมขึน้ ง. เพ่มิ ปยุ เคมบี ํารุงดิน ง. สรา งคันดินรมิ แมนาํ้ 3.โครงการปา รกั ษนํ้าเปน โครงการ ชว ยแกปญหาดานใด? ก. ประหยดั นา้ํ ข. ปลูกปา ในน้าํ ค. การอนุรักษป า ง. การบําบัดนาํ้ เสีย รนู ะคดิ อะไรอยู แตเด็กดีตอ งมี ความซ่อื สัตยน ะจะ

238 เฉลย 1. ก 2. ค 3. ค 4. ง 5. ข ถกู กนั ทุกขอ เลยละซิ เกง จงั

239 ชุดฝกทักษะการคดิ แกป ญ หา เรอ่ื ง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดว ยเทคนิคหมวก 6 ใบ สาํ หรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท ่ี 4 ชดุ ท่ี 5 เร่อื ง ส่ิงแวดลอ มทางสงั คมและวฒั นธรรม โดย นางสาวนฤมล มโี สภา

240 คําชี้แจงสาํ หรบั นกั เรียน ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ชุดท่ี 5 เรื่อง ส่ิงแวดลอมทางสังคมและ วัฒนธรรมชุดนี้ประกอบดวย วัตถุประสงค ใบความรู ใบกิจกรรม แบบประเมินทักษะ การคิดแกปญหา และแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู เวลาในการใชชุดฝกทักษะการคิด แกปญหา 2 ชวั่ โมง ข้นั ตอนในการปฏบิ ตั ิ 1. นกั เรยี นศึกษาวัตถปุ ระสงคข องการใชช ดุ ฝก 2. นักเรียนศึกษาใบความรู เรื่อง สิ่งแวดลอมทางสังคมและวัฒนธรรม และ ปฏบิ ตั กิ ิจกรรมตามใบกิจกรรมท่กี าํ หนดให 3. หลังจากศึกษาแลวใหนักเรียนทําแบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา เรอ่ื ง สิง่ แวดลอ มทางสงั คมและวัฒนธรรมจํานวน 5 ขอ และแบบทดสอบวดั ผลการเรียนรู เรอื่ ง สง่ิ แวดลอมทางสงั คมและวัฒนธรรม จาํ นวน 5 ขอ 4. นักเรียนตรวจแบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา และแบบทดสอบ วัดผลการเรยี นรทู า ยแบบทดสอบ วัตถุประสงค 1. เพื่อใหน ักเรยี นบอกความแตกตางของสง่ิ แวดลอมทางสงั คมและ วฒั นธรรมได 2. เพอื่ ใหน กั เรยี นบอกถงึ ความสัมพนั ธแ ละวิธกี ารรกั ษาสง่ิ แวดลอมทาง สงั คมและวัฒนธรรมได

241 ใบความรู เรื่อง ส่ิงแวดลอ มทางสังคมและวัฒนธรรม สิง่ แวดลอมทางสังคมและวฒั นธรรม หมายถงึ ส่งิ แวดลอ มท่มี นษุ ยสรา งขน้ึ ไดแก วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี ภมู ปิ ญ ญา ศลิ ปกรรม ซึ่งสิ่งเหลาน้เี ปน สิง่ ท่ีมคี ุณคา ตอชมุ ชน 1. ความแตกตางของส่ิงแวดลอ มทางสังคมในภาคตา ง ๆ 1) สิง่ แวดลอ มทางสังคมภาคเหนอื การประกอบอาชีพ ภูมิประเทศในภาคเหนือเปนภูเขาที่ราบสูงระหวางภูเขา ทําใหมีอากาศ หนาว อาชีพที่สําคัญ คือ การเพาะปลูก การทําสวนผลไม การทําอุตสาหกรรมในครัวเรือน เชน การปนถวยชาม การแกะสลกั เปนตน ท่ีอยูอาศัย คนภาคเหนือนิยมปลูกเรือนไมสูง เพราะสรางเรือนอยูตามดอย ชองหนาตาง ไมกวางเพื่อไมใหลมเขามาก ตัวเรือนมีลักษณะเดนท่ียอดหลังคาทําเปนไมไขวกัน 2 แฉก เรยี กวา “กาแล” อาหารการกิน นิยมรับประทานขาวเหนียวกับน้ําพริกตางๆ เชน น้ําพริกออง น้ําพริกหนุม นอกจากน้ียังมแี กงฮงั เล แกงโฮะ ขาวซอย แคบหมู เปนตน ภาษาและการแตงกาย ภาษาเหนือมีลักษณะท่ีออนหวาน นุมนวล การแตงกายท่ัวไป หญิงสวมเส้ือแขนกระบอกนุงผาซ่ิน ชายนิยมสวมเส้ือมอฮอม แตถาชาวเขาจะแตงตัวแตกตาง กนั ตามเผา ประเพณี ภาคเหนือมีประเพณีที่สําคัญ ๆ เชน งานนมัสการพระธาตุดอยตุงที่เชียงราย งานนมัสการพระบรมธาตุหรภิ ุญชัยท่ลี าํ พูน เปนตน ภูมิปญญาทองถิ่น ภาคเหนือมีการทําเคร่ืองเงิน งานหัตถกรรมประเภทเครื่องจักสาน เครื่องปน ดินเผา แกะสลกั ไม และการทาํ รม ซง่ึ ผลงานเหลา นีถ้ อื เปน ทภ่ี าคภูมิใจของชาวเหนอื

242 2) สงิ่ แวดลอมทางสงั คมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การประกอบอาชีพ เน่ืองจากเปนพ้ืนที่ราบสูงเหมาะแกการเล้ียงสัตว มีการทํานา การเพาะปลูก นอกจากน้ียังมีการปลูกหมอนเลี้ยงไหม และการทําอุตสาหกรรมในครัวเรือน เชน การทอผาไหม ท่ีอยูอาศัย การสรางบานเรือนสวนใหญมีลักษณะเปดโลง มีฝากั้นในสวนที่เปนพ้ืนท่ีนอน และใตถนุ ยกสูง เพอ่ื ใหลมพัดผานสะดวก บรเิ วณใตถ นุ ใชทํากจิ กรรมในการเล้ยี งสัตว อาหารการกิน ชาวอีสานนิยมบริโภคขาวเหนียวเปนหลักโดยรับประทานกับแจว อาหาร อ่ืนๆ เชน สม ตาํ ลาบ น้ําตก ภาษาและการแตงกาย ภาษาที่ใชคือ ภาษาถิ่นอีสาน ซึ่งมีจังหวะการพูดเร็วกวาภาคเหนือ การแตงกายนยิ มใชผ าท่ที าํ จากเสนใยธรรมชาติ เชน ผาฝา ย ผาไหม ประเพณี ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีประเพณีที่สําคัญ เชน งานสมโภชพระธาตุเชิงชุมและ งานแหป ราสาทผงึ้ ทีส่ กลนคร และงานไหลเรือไฟที่นครพนม เปน ตน ภูมิปญญาทองถ่ิน มีการทอผาตางๆ เชนผาแพรวาของจังหวัดกาฬสินธุ การทําหัตถกรรม เครอื่ งจกั สาน การทําเครอ่ื งดนตรพี ้ืนบา น เปน ไงครับ เขา ใจกนั หรือเปลา ถาไมเ ขา ใจลองอานใหมอ ีกรอบ ไดนะคนเกง

243 3) สงิ่ แวดลอ มทางสงั คมภาคกลาง การประกอบอาชีพ ภาคกลางเปน ทร่ี าบลมุ ขนาดใหญ มีน้ําทวมถึง ประชาชนจึงมีอาชีพทาง เกษตรกรรม เชน การทาํ นา ทําไร ทําสวน เล้ยี งสตั ว ทาํ ประมงโดยเฉพาะประมงนาํ้ จดื ท่ีอยูอาศัย ชาวภาคกลางนิยมสรางเรือนท่ีมีใตถุนสูงมากเพ่ือไมใหน้ําทวมถึงตัวเรือน ลกั ษณะหลังคาเปนจั่วแหลมเพ่อื ใหน้าํ ฝนไหลลงไดเร็ว อาหารการกิน ภาคกลางนิยมบริโภคขาวเจา เน่ืองจากภาคกลางเปนแหลงปลูกขาว สวน อาหารมีมากมายหลายชนิด เพราะเปนแหลงท่ีมีความอุดมสมบูรณ อาหารที่นิยมรับประทาน เชน น้าํ พริกปลาทู แกงจดื แกงสม แกงเผ็ด อาหารประเภทผดั และทอด ภาษาและการแตงกาย ชาวภาคกลางมีสําเนียงใกลเคียงกับภาษาราชการ การแตงกายนิยม ผาฝา ยสเี ขม ซง่ึ ระบายความรอนไดดี ประเพณี ภาคกลางมชี ีวิตทีเ่ กี่ยวพันกับนํ้า ประเพณีจึงเก่ียวของกับนํ้า เชน ประเพณีแขงเรือ ที่ จ. พิษณโุ ลก ประเพณลี อยกระทงเผาเทยี นเลน ไฟท่ี จ. สุโขทยั เปนตน ภูมิปญญาทองถ่ิน มีการทําโองที่ราชบุรี การทํามีดอรัญญิกที่อยุธยา เครื่องจักสานพ้ืนบาน การทํากลองยาว และการทอผา อานแลว รูหรือยังวาราชบรุ ีของ เราก็มีอะไรดีๆ เหมอื นกัน

244 4) สิ่งแวดลอมทางสงั คมภาคใต การประกอบอาชีพ ในภาคนี้มีฝนตกชุกจึงมีทรัพยากรธรรมชาติคอนขางสมบูรณ ประชาชนประกอบอาชีพการทําสวนยาง สวนมะพราว ทําสวนผลไม ทําเหมืองแร ทําประมง ประชาชนในภาคน้ีจึงมเี ศรษฐกจิ ดี ท่ีอยูอาศัย ในภาคใตมีฝนตกชุกและประสบปญหาภัยธรรมชาติ บานเรือนในภาคน้ีจึงมี หลังคาเต้ียและลาดชัน เพื่อไมใหตานลมมากไป เสาเรือนจะไมนิยมฝงเสาลงดิน แตจะวางบน ไมเนื้อแขง็ หรือซเี มนตห ลอ เพ่อื ไมใหเ สาผุ อาหารการกิน ภาคใตบริโภคขาวเจา กับอาหารตางๆ เชน แกงไตปลา แกงเหลือง และยังมี อาหารพื้นเมือง เชน ขา วยาํ บูดหู ลน ผัดสะตอ ลูกเนียง อาหารทะเลชนิดตา ง ๆ ภาษาและการแตงกาย ภาษาท่ีใชคือ “ภาษาปกษใต” มีสําเนียงส้ัน ๆ เร็ว ๆ กระชับ การแตงกายแตกตางกันไปตามกลุม เชน ชาวไทยมุสลิม หญิงนุงผาปาเตะ ชายนุงโสรงหรือ กางเกง ประเพณี มีงานสมโภชหลักเมืองที่ยะลา งานสมโภชเจาแมล้ิมกอเหนี่ยวท่ีปตตานี งานประเพณีบุญสารทเดอื นสบิ และงานแหผ า ขึน้ พระธาตุทีน่ ครศรีธรรมราช เปนตน ภูมิปญญาทองถ่ิน ภาคใตมีงานหัตถกรรมที่มีชื่อเสียง เชน เคร่ืองจักสานยานลิเภา ซ่ึงเปน พืชท่ีมีมากทางภาคใต เสือ่ กระจดู การแกะสลกั ตวั หนงั ตลุง ภาคใตกม็ อี ะไรนา สนใจใช ไหมเดก็ ๆ

245 2. ความสมั พนั ธร ะหวา งส่ิงแวดลอ มทางธรรมชาติกบั สง่ิ แวดลอมทางสงั คม 1) สิ่งแวดลอมทางธรรมชาติมีอทิ ธพิ ลตอ การดาํ รงชีวิตของคนในหลาย ๆ ดา น เชน คนท่ี อยภู าคเหนืออากาศหนาวเยน็ การแตง กายก็แตกตา งจากภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ซง่ึ มีอากาศ รอ นและแหงแลง หรือคนทอี่ ยใู นเขตรอ นที่มีฝนตกชกุ สามารถเพาะปลกู ไดในบางฤดกู าล เทาน้ัน เวลาที่เหลอื ก็มกั จะประกอบกจิ กรรมอน่ื ๆ ขณะทค่ี นอยูในเขตอบอนุ หรอื บรเิ วณท่มี ี แหลงน้ําอุดมสมบูรณก็สามารถเพาะปลูกไดต ลอดป ตางจากคนทีอ่ ยูในบรเิ วณแหงแลง ฃ การทาํ เกษตรกรรมตองขนึ้ อยูกบั ฤดกู าล เปนตน 2) ส่งิ แวดลอมทางสังคมท่มี อี ิทธิพลตอ การเปลยี่ นแปลงสง่ิ แวดลอ มทางธรรมชาติ เพราะ คนเราเปน ผูด ดั แปลง ปรุงแตง และใชประโยชนจ ากสิง่ แวดลอ มทางธรรมชาติ รวมทงั้ ทาํ ลาย และสรา งสรรคสง่ิ แวดลอมทงั้ โดยตรงและออม ดงั นนั้ กจิ กรรมตา ง ๆ ของคนจงึ มีผลกระทบ ตอการเปล่ยี นแปลงของสง่ิ แวดลอมทางธรรมชาติ เชน การนาํ เทคโนโลยมี าใชใ นการผลติ ทาํ ใหมกี ารนาํ ทรัพยากรมาใชอยางรวดเรว็ การเพิ่มของประชากรทาํ ใหเ กดิ ปญ หาสิง่ แวดลอ ม เปน ตน 3. การอนรุ ักษแ ละรักษาสิ่งแวดลอ มทางสังคมและวฒั นธรรม สงิ่ แวดลอ มทางสังคมและวฒั นธรรม เชน วัฒนธรรม ประเพณี ขนบธรรมเนยี ม ศลิ ปกรรม ภูมิปญญาตา ง ๆ ของคนในทอ งถิ่น ลว นมคี วามสําคัญ และควรแกก ารอนรุ กั ษ ไว ซึ่งควรปฏบิ ัติดงั น้ี 1) ถา ยทอดเพอื่ ใหมีการสืบตอ คนรนุ หลงั เพ่อื ไมใหส ูญหาย 2) สรา งความตระหนกั ใหค นในทอ งถิ่นใหเ กดิ ความรักและความหวงแหน ในทอ งถน่ิ 3) ชว ยกนั รกั ษาดแู ลส่งิ เหลา นน้ั ใหค งอยู 4) สงเสรมิ นาํ มาจดั แสดงในงานตาง ๆ เปนการเผยแพรแ กคนทว่ั ไป 5) จดั ใหมกี ารเรียนรเู กย่ี วกับสง่ิ แวดลอมทางสงั คมและวฒั นธรรมในทอ งถน่ิ เมอื่ อานจบแลวอยา ลืมทํากิจกรรม ตอจนเสรจ็ นะครับ

246 กจิ กรรมท่ี 1 เร่ือง สิ่งแวดลอ มทางสงั คมและวฒั นธรรม คาํ ส่ัง ใหนกั เรยี นตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ใหถ ูกตอ ง นึกไมออกกก็ ลบั ไปอา นใหมไดนะครับ 1. ส่งิ แวดลอมทางธรรมชาติกบั ส่งิ แวดลอ มทางสงั คมมีความสมั พนั ธกนั อยา งไร (หมวกสีขาว) …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …..................................................................................................................................................... 2. ชาวจังหวดั ราชบรุ มี ีภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ อะไรท่ีขึ้นช่อื ใชใ สนํา้ ไวก ิน เปน อันดบั หนงึ่ (หมวกสขี าว)……………………………………………… …………………………………………………………………………….. 3. ประโยชนท ช่ี าวสวน ชาวไรไ ดรบั จากการนาํ เคร่อื งมือทที่ ันสมัยมาใชม ีอะไรบาง ตอบใหไดมาก ท่สี ดุ (หมวกสเี หลือง) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 4. ผลกระทบทีช่ าวสวน ชาวไรไดรับจากการนําเคร่อื งมอื ท่ที ันสมัยมาใชม อี ะไรบาง ตอบใหไดมาก ทส่ี ุด (หมวกสดี ํา) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… เดก็ ก็ชวยอนุรกั ษว ฒั นธรรมไทยไดนะครบั

247 5. นกั เรยี นชวยอนุรักษแ ละรกั ษาสิง่ แวดลอมทางสังคมและวฒั นธรรมไดอ ยา งไรบาง ตอบให ไดม ากท่สี ุด (หมวกสเี ขยี ว) ………………………………………………………...…………………………………………… ………………..……………………….……………………………………………………..…… เด็กเกงทําไดอ ยูแลว สๆู ๆ 6. วิธีการอนรุ กั ษส่ิงแวดลอมทางสังคมและวฒั นธรรมวธิ ใี ด เหมาะสมกบั ทอ งถิน่ ของนกั เรียนมากท่สี ุด (หมวกสฟี า) …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………....… 7. นกั เรยี นไดเ ปนตวั แทนของโรงเรยี นไปแสดงรําไทยใหน ักทองเทย่ี วชาวตางชาตดิ ู นกั เรียนจะ รสู กึ อยางไร (หมวกสแี ดง) ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… เสร็จแลวใชไ หม ! เห็นไหม ไมมอี ะไรยากเลย

248 แบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา เรอ่ื ง สงิ่ แวดลอมทางสงั คมและวัฒนธรรม คําส่งั ใหนกั เรยี นอา นสถานการณท ก่ี าํ หนดใหแ ลว ตอบคาํ ถามใหถ กู ตอง มานพใหล ูกนอ งจดั ซือ้ ทดี่ ินบรเิ วณดงมะตอ งทงั้ หมดเพือ่ จะนาํ มาสรางสนาม กอลฟ และใหช าวบานในทอ งถ่ินมาเปนลูกจางในสนามกอลฟ แทนการทําสวน ทํานา ตอมาชาวบา นตองซ้อื ขา วและผกั ผลไมมาทานเองในราคาทแี่ พง และไมมีรายไดเ พยี ง พอที่จะใชจ ายเหมือนตอนทที่ ํานาขา วเอง 1. ประเดน็ สาํ คญั ของเรอ่ื งคือ? 3. สาเหตุสําคัญทีท่ าํ ใหเ กดิ ปญ หาคอื ? ก. ท่ดี นิ มรี าคาถูก ก. ชาวบานขายทท่ี ําไร ทํานากันหมด ข. ขาวและผกั ผลไมมรี าคาแพง ข. ชาวบา นตอ งเขาไปหางานทําในเมือง ค. มานพตองการซื้อทด่ี นิ เพอื่ สราง ค. ไมมีประชากรปลกู ขา วและผกั ผลไม สนามกอลฟ ง. ประชากรหนั ไปทํางานเปน ลกู จางกนั หมด ง. ชาวบานเปลยี่ นอาชพี การทําไร ทํานามาเปน ลูกจาง 4. จากปญหาทเี่ กิดขน้ึ ควรแกไ ขปญหาอยา งไร? ก. ไมข ายที่ไร ท่ีนา 2. ปญหาทส่ี าํ คัญทเี่ กดิ ขึ้นคอื ? ข. ปลกู พืชหลาย ๆ ชนดิ ก. ทดี่ ินถกู ซือ้ จนหมด ค. ปลกู พืชผกั เพ่มิ มากขึน้ ข. ขา ว และผกั ผลไมม รี าคาแพง ง. ประชากรหนั มาปลกู ขาวและผลไม ค. มานพตอ งการซือ้ ทีด่ ินเพอื่ สราง ตามเดิม สนามกอลฟ ง. ชาวบานเปลย่ี นอาชพี การทําไร 5. จากวธิ กี ารแกป ญ หาดังกลาว ผลที่ไดรบั จาก ทาํ นามาเปน ลกู จาง การแกป ญหาคอื ? ก. มสี ถานทีใ่ ชท าํ ไร ทาํ นาอยู ข. ชาวบานไมต องยายที่ทํางาน ค. ขา วและผกั ผลไมมีราคาถูกลง ง. มีขา วและผกั ผลไมนานาชนิดเพม่ิ ขน้ึ ทําเสรจ็ แลว ไปดูเฉลย พรอ ม ๆ กนั เลย

249 1. ข 2. ข เฉลย 5. ค 3. ก 4. ง ทําไดกนั หรือเปลา จะคนเกง

250 แบบทดสอบวดั ผลการเรยี นรู เร่อื ง สงิ่ แวดลอมทางสังคมและวัฒนธรรม คําส่ัง ใหนกั เรยี นทําเครื่องหมาย X ทับตวั อักษรท่ถี กู ตอ งที่สดุ เพียงขอ เดียว 1. “กาแล” เปน ลักษณะเฉพาะของเรือน 3. อาหารในขอ ใดเปน อาหารพ้นื เมอื งของภาคใต? ทางภาคใด? ก. สมตาํ ก. ภาคใต ข. แกงฮงั เล ข. ภาคเหนอื ค. ผดั สะตอ ค. ภาคกลาง ง. นาํ้ พรกิ ปลาทู ง. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือภาคใต 4. งานหตั ถกรรมท่ีมชี อื่ เสียงของ 2. ส่งิ แวดลอ มทางสังคมในขอใดทสี่ ง ผล ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือคอื ? ใหค นในแตล ะภาคมกี ารดาํ รงชีวิต ก. การทาํ เหมอื งแร ทด่ี ?ี ข. การทําสวนยางพารา ก. เปนท่รี าบสงู ค. การทาํ รม กระดาษสา ข. อากาศหนาว ง. การทาํ เครื่องจกั สาน ค. อากาศแหง แลง 5. ใครมีสว นรว มในการอนุรกั ษสิ่งแวดลอมทาง ง. มที รพั ยากรธรรมชาติทสี่ มบูรณ สงั คม และวฒั นธรรมในทอ งถน่ิ ? ก. เกง ชอบเลน เปย โน ข. แกว สะสมตกุ ตาบารบ ี้ ค. ฝายชอบฟง เพลงสากล ง. นกสมคั รเขา ชมรมดนตรไี ทย มั่นใจแลว ไปดูเฉลยพรอมๆ กนั เลย

251 เฉลย 1. ข 2. ง 3. ค 4. ง 5. ง ตอบถกู กนั ทุกขอเลยละซิ เกงกันจังเลย

252 ชดุ ฝก ทักษะการคดิ แกป ญ หา ดวยเทคนคิ หมวก 6 ใบ สําหรบั นกั เรียนชั้นประถมศึกษาปท่ี 4 ชดุ ท่ี 6 เรื่อง ประชากรกับสิง่ แวดลอ ม โดย นางสาวนฤมล มโี สภา

253 คาํ ชแี้ จงสาํ หรับนกั เรียน ชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา ชุดท่ี 6 เร่ือง ประชากรกับส่ิงแวดลอม ชุดนี้ ประกอบดวย วัตถุประสงค ใบความรู ใบกิจกรรม แบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา และแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู เวลาในการใชช ุดฝกทักษะการคิดแกป ญ หา 2 ชวั่ โมง ขั้นตอนในการปฏิบัติ 1. นกั เรยี นศกึ ษาวตั ถปุ ระสงคของการใชช ดุ ฝก 2. นักเรียนศึกษาใบความรู เรื่อง ประชากรกับสิ่งแวดลอม และปฏิบัติ กิจกรรมตามใบกจิ หรรมทกี่ าํ หนดให 3. หลังจากศึกษาแลวใหนักเรียนทําแบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง ประชากรกับสิ่งแวดลอม จํานวน 5 ขอ และแบบทดสอบวัดผลการเรียนรู เร่ือง ประชากรกบั สงิ่ แวดลอม จํานวน 5 ขอ 4. นักเรียนตรวจแบบประเมินทักษะการคิดแกปญหา และแบบทดสอบ วัดผลการเรียนรทู า ยแบบทดสอบ วัตถุประสงค 1. เพอ่ื ใหน กั เรยี นบอกลกั ษณะการตงั้ ถ่ินฐานและการเปลี่ยนแปลงของ ประชากรได 2. เพอ่ื ใหน กั เรยี นบอกลกั ษณะการอพยพยายถ่ินของคนในทองถ่นิ ได 3. เพ่ือใหน กั เรยี นบอกถึงผลกระทบท่เี กิดขนึ้ จากการยายถ่ินของ ประชากรได

254 ใบความรู เรอ่ื ง ประชากรกบั ส่งิ แวดลอม ประชากร หมายถึง ประชาชนหรือส่ิงมีชีวิตชนิดเดียวกัน ท่ีอาศัยอยูในบริเวณเดียวกัน บรเิ วณใดมีประชากรนอย ก็เปน ชมุ ชนขนาดเล็ก เชน หมูบา น ตําบลแตถาบริเวณใดมีประชากรมาก กเ็ ปน ชมุ ชนขนาดใหญ เชน จงั หวัด ประเทศ การเปลี่ยนแปลงของประชากร หมายถึง การเปล่ียนแปลงขนาดหรือจํานวนประชากรใน บรเิ วณใดบรเิ วณหนึง่ ในระยะเวลาทกี่ าํ หนด การเปลี่ยนแปลงดงั กลาว ไดแก 1. การเกิด เปนผลใหประชากรเพิ่มขน้ึ ปจ จยั ท่ีมีผลตอการเกดิ ไดแ ก 1) อายุแรกสมรส และการอยรู วมกันของคสู มรส ทมี่ โี อกาสมีลกู หลายคน 2) ความสมบูรณของรางกายและจิตใจของคูสมรส 3) คา นยิ มเกยี่ วกับจํานวนบตุ รและเพศของบุตร 4) ขนบธรรมเนียมประเพณแี ละความเชอ่ื ทางศาสนา 5) ภาวะเศรษฐกจิ และสังคม ในประเทศทพ่ี ัฒนาแลวจะมภี าวการณเ กดิ ตาํ่ ประเทศทีก่ ําลงั พัฒนาจะมีภาวการณเ กิดสงู 2. การตาย เปน ผลใหประชากรลดลง ปจ จัยท่ีมอี ทิ ธิพลตอ การตาย ไดแ ก 1) รายไดแ ละอาชีพ ผทู ่ีมรี ายไดด มี โี อกาสดูแลรักษาสขุ ภาพไดด ีกวา บุคคลท่มี รี ายไดนอย 2) สถานภาพการสมรส คนทส่ี มรสมีอตั ราการตายนอยกวา บุคคลเปน โสด 3) สภาพของสงิ่ แวดลอม ชมุ ชนทีอ่ ยอู าศยั ผทู ่ีอยูในสภาพแวดลอ มทม่ี ี มลพษิ เปน พษิ จะมอี ตั ราการตายสูงกวาผทู อ่ี ยใู นสภาพแวดลอมที่ดี 4) การแพทยแ ละสาธารณสุขอยหู างไกลหรือไมเพียงพอตอจาํ นวน ประชากร 5) อายุ เพศ เชอ้ื ชาติ จะสงผลตอ อตั ราการตาย เชน ทารกวยั แรกเกดิ จะมี อตั ราการตายสงู เชน เดยี วกบั ผทู ่มี ีอายมุ าก 3. การยา ยถน่ิ คอื การยา ยท่อี ยูจากแหงหน่ึงไปยงั อกี แหงหนึง่ โดยยา ยออกนอก เขตการปกครอง เชน ตาํ บล อําเภอ จงั หวดั หรือ ออกนอกพรมแดนไปสตู างประเทศ

255 ปจ จยั ทีส่ ง ผลตอ การยายถน่ิ เขาและออก ปจจัยทีผ่ ลกั ดนั ใหเกดิ การยา ยถน่ิ ปจจัยในการดงึ ดดู ใหค นยา ยถิ่นเขา ออก ไดแก ไดแ ก 1. การลดลงของทรัพยากรธรรมชาตทิ ํา 1.โอกาสของการมงี านทําสูงกวา และ ใหต องหาแหลงทรพั ยากรทมี่ ีมากกวา มีอาชีพใหเลือกมากกวา 2. ปญ หาดา นรายไดแ ละอาชพี ทําใหตอ ง 2.โอกาสท่จี ะยกฐานะทางเศรษฐกิจและ ยายถิน่ ไปหาถิน่ ท่ีทํารายไดเพิ่มมากขนึ้ สงั คมใหก บั ตัวเอง 3. เกิดภัยธรรมชาตทิ ี่ทาํ ใหบ านเรอื น 3.โอกาสในดา นการศกึ ษาและการฝกฝน เรอื กสวนไรนาเสยี หายจงึ ทําใหต อง อาชพี ยา ยทอี่ ยใู หม 4. ความดงึ ดดู ในสภาพแวดลอ มและ 4. ปญ หาการขาดความปลอดภัยและ ความเปนธรรม ความปลอดภัย 5. ปญหาการขาดแคลนสถานศกึ ษา 5. การยายตามคสู มรส บุตร บดิ ามารดา ทําใหต องยา ยไปหาแหลง ท่ีมี สถานศึกษาที่ดีกวา ปจ จัยสาํ คัญทที่ าํ ใหเ กดิ การยา ยถนิ่ ปจ จยั สาํ คญั ทท่ี ําใหเ กดิ การยายถ่นิ ของประชากร มหี ลายสาเหตดุ ว ยกัน แตใ นทนี่ จ้ี ะ ยกตวั อยางปจ จัยหลกั ทีส่ าํ คญั ดังนี้ 1. ทรพั ยากรและสิง่ แวดลอม เปนปจจยั สาํ คญั ทีท่ าํ ใหเกดิ การเปลีย่ นแปลงจาํ นวน ประชากร โดยเฉพาะการยา ยถิน่ กลาวคอื ทอ งถ่ินใดมที รพั ยากรสมบูรณ มชี อ งทางทาํ มา หากินทด่ี ีกวา ที่เดิม ก็เปน เหตจุ ูงใจใหค นในทองถิ่นอืน่ เขามาอยอู าศัย 2. ความหนาแนน ของประชากร ทองถิ่นใดมีประชากรอยูอ ยางหนาแนน ยอมเกดิ ปญ หาการแยง งาน แยง ที่ทํากนิ ขาดแคลนท่อี ยอู าศัย กเ็ ปน สาเหตุของการอพยพยา ยถนิ่ ของประชากร 3. คุณภาพของคน บคุ คลทม่ี ีความรู ความชํานาญ และประสบการณ ยอมไดเ ปรยี บ ในการเลอื กอาชีพท่ีดีกวา มีคณุ ภาพชวี ิตและความเปน อยทู ่ีดกี วา

256 ผลกระทบจากการยา ยถิน่ ของประชากร 1. พื้นทที่ มี่ ีประชากรยา ยออก 2. พื้นท่ที ี่ประชากรยา ยเขา มาก 1) ทําใหข าดแคลนแรงงาน ในวัย 1) เกิดปญหาดา นเศรษฐกจิ เชน หนุมสาว ซ่ึงเปน อปุ สรรคในการพฒั นา ขาดแคลนพื้นทีเ่ พาะปลูก ทอ งถนิ่ 2) เกิดปญหาดา นสังคม เชน 2) วฒั นธรรมและประเพณที อ งถิ่น ปญ หาความยากจน ปญ หาการวางงาน บางอยางเปลย่ี นแปลงไป เพราะไมมีผสู บื 3) เกิดปญหาดา นสงิ่ แวดลอม ทอด เชน ปญ หาขยะมลู ฝอย น้ําเสยี อากาศ เปนพษิ ถายากก็ลองอา นทวนอีกครั้ง กอนทํานะจะคนดี อยา ทอ นะจะ

257 กจิ กรรมที่ 1 เรอ่ื ง ประชากรกับส่ิงแวดลอ ม คาํ ส่ัง ใหนกั เรยี นจับคูขอ ความตอไปนใี้ หถ กู ตอง โดยตอบซา้ํ ขอ กนั ได ______ 1. การเกดิ การตาย และการยายถน่ิ มผี ลตอ การ ก. หมวกสขี าว เปลย่ี นแปลงของประชากร ข. หมวกสแี ดง ค. หมวกสีดํา ______ 2. การสาธารณสขุ ท่ีมีไมเ พยี งพอมผี ลตอ การตายของประชากร ง. หมวกสเี หลอื ง ______ 3. ความแหง แลง และความยากจน เปน เหตุใหป ระชากร จ. หมวกสเี ขยี ว ฉ. หมวกสฟี า เกดิ การยายถิ่น ______ 4. การตาย ทําใหจ าํ นวนประชากรลดลง ______ 5. มีลูกมาก จะยากจน ______ 6. กรุงเทพฯ มมี หาวทิ ยาลยั ดงั ๆ หลายแหง ______ 7. กรุงเทพฯ มีแหลงงานใหเ ลอื กทาํ จาํ นวนมาก ______ 8. ปญ หาชมุ ชนแออัด ______ 9. ปญ หามลพษิ ทางอากาศ ______ 10. พอ กบั แมของแมวตอ งไปทาํ งานตา งจงั หวัด แมวตองอยู กบั ตากบั ยาย ทาํ ใหแ มวไมมีความสขุ ถา ไมเขา ใจลองทบทวนความหมาย ของสหี มวกดูนะครบั สูๆๆ

258 เฉลย 1. ก 2. ก 3. ค 4. ก 5. ค 6. ง 7. ง 8. ค 9. ค 10. ข เกง กนั ทดุ คนแบบน้ี คงถูก หมดทุกขอ ละซิ

259 แบบประเมนิ ทกั ษะการคิดแกป ญ หา เรื่อง ประชากรกบั สง่ิ แวดลอ ม คําส่ัง ใหน กั เรยี นอา นสถานการณท ี่กาํ หนดใหแ ลว ตอบคาํ ถามใหถ ูกตอ ง คนในตางจงั หวัดทยี่ ายเขา มาอยใู นกรงุ เทพฯ ไมว าจะยากดมี จี น ไรก ารศึกษา หรือมีความรสู ูง ลวนมีเหตผุ ลเดียวกนั คอื โอกาสในการแสวงหาส่งิ ตางๆ ลวนรวมอยู กรุงเทพฯ ไมว า จะเปน โอกาสทางการศึกษา การหางานทาํ การมีโอกาสประสบผลสําเรจ็ ทางธรุ กจิ หรอื ชีวติ ทางราชการ ซงึ่ ท้ังหมดน้ีถกู ปกครองแบบผูกขาดไวใ นเมืองหลวง 1. ประเดน็ สําคัญของเร่อื งคือ? 3. สาเหตุสาํ คญั ที่ทาํ ใหเกดิ ปญ หาคือ? ก. เขา มาเทย่ี วในกรงุ เทพฯ ก. ความยากจน ข. การหางานทาํ ท่กี รุงเทพฯ ข. ความแหง แลง ค. การศึกษาตอ ทีก่ รงุ เทพฯ ค. การวา งงานในตางจงั หวดั ง. การยา ยเขา มาในกรุงเทพฯ ง. คนตางจังหวัดมีการศกึ ษาตาํ่ 2. ปญ หาท่ีสาํ คญั ทีเ่ กิดข้นึ คอื ? 4. จากปญหาที่เกดิ ขน้ึ ควรแกไ ขปญหาอยา งไร? ก. ความยากจน ก. จัดต้งั โรงงานในตางจังหวดั ข. การวา งงานในตา งจังหวดั ข. สรา งสถานศึกษาในตา งจงั หวัด ค. การดอ ยโอกาสทางการศกึ ษา ค. สง เสรมิ คนตางจังหวัดมกี ารศึกษาสงู ขึน้ ง. การยา ยเขามาหางานในกรงุ เทพฯ ง. จัดตัง้ สํานักงานจดั หางานในตางจงั หวดั 5. จากวิธีการแกป ญหาดงั กลา ว ผลท่ีไดร บั จากการแกป ญหาคอื ? ก. สงั คมมีความเทา เทยี มกนั ข. ทาํ ใหไ ดง านทําทมี่ ีรายไดส ูง ค. การยา ยเขากรุงเทพฯจะลดนอยลง ง.ทาํ ใหก ารวางงานในตา งจังหวัดลดลง เสร็จแลว เราไปดูเฉลย พรอมกันเลย

260 เฉลย 1. ง 2. ง 3. ค 4. ก 5. ค ชัยโย! แกปญ หาเกง กัน ทกุ คนเลย

261 แบบทดสอบวดั ผลการเรยี นรู เรื่อง ประชากรกบั ส่งิ แวดลอ ม คําส่ัง ใหน กั เรียนทาํ เครื่องหมาย X ทบั ตัวอักษรท่ถี กู ตอ งทีส่ ุดเพียงขอ เดียว 1. สาเหตุในขอ ใดท่ีทําใหประชากร 3. ประชากรในภาคใดของประเทศไทยที่มอี ตั รา มจี ํานวนเพมิ่ มากขน้ึ ? การอพยพเขา มาในกรงุ เทพฯ มากทส่ี ุด? ก. เกดิ มาก ยา ยออกมาก ก. ภาคใต ข. เกิดมาก ยา ยเขา มาก ข. ภาคกลาง ค. ตายมาก เกดิ นอ ย ค. ภาคเหนือ ง. ตายมาก เกดิ มาก ง. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ 2. สาเหตใุ นขอ ใดทีท่ ําใหจ าํ นวน 4. ขอใด ไมใช ปจจัยทท่ี าํ ใหเกดิ การยายถ่ินของ ประชากรลดลงได? ประชากร? ก. ความทนั สมัย ก. การศกึ ษา ข. ความแหงแลง ข. สภาพอากาศ ค. ความอดุ มสมบูรณ ค. ความยากจน ง. ความเจรญิ ทางเทคโนโลยี ง. การจราจรคบั คงั่ 5. สถานทใ่ี ดท่ีมกั มีประชากรอาศยั อยูอ ยา ง หนาแนน ? ก. ในเมอื ง ข. นอกเมอื ง ค. ชายแมน ํา้ ง. บนภูเขา ใครแอบดูเฉลยขอใหสอบ

262 1. ข 2. ข เฉลย 4. ง 5. ก 3. ง เกงกันแบบน้ี สงสัยตอบกัน ถูกทุกขอ แนเ ลย

263 แบบประเมินทกั ษะการคดิ แกป ญ หาหลงั เรียน คําสั่ง: ใหนักเรยี นอา นสถานการณทก่ี ําหนดใหแลว นกั เรยี นตอบตามความคิดเหน็ ของนกั เรียนทคี่ ิด วาดที ี่สดุ แลว ทําเครื่องหมาย ( X ) ลงในกระดาษคาํ ตอบ 1. วันนี้ครใู หท าํ แบบฝกหดั ในช่ัวโมง 4. ในวิชาพลศกึ ษา ทกุ คนตองวิง่ รอบสนาม แตน กั เรยี นลืมนําสมุดมาจากบาน แตเพื่อนของนกั เรยี นวง่ิ หกลม นกั เรยี น นักเรยี นจะทาํ อยางไร? จะทาํ อยา งไร? ก. ขอยืมสมดุ เพือ่ นกลับบาน ก. ยนื ดเู ฉย ๆ ข. ทาํ ใสส มดุ เลมอื่นไปกอ น ข. วง่ิ ไปบอกคณุ ครู ค. ไมทาํ งาน แตช วนเพอื่ นคุย ค. พาเพือ่ นไปทําแผล ง. บอกครูวาลืมนําสมุดมาจากบา น ง. วง่ิ เขา ไปมงุ ดวู าเปน อะไรบา ง 2. นกั เรยี นเหน็ เพอ่ื นทิง้ เศษกระดาษ 5. นักเรยี นกําลงั เดินทางไกลอยูในปา ลงบนพน้ื นกั เรียนจะทาํ อยางไร? มสี มาชกิ ในกลุมเกิดลม เทา แผลง นกั เรียน ก. วาเพ่ือน จะทาํ อยางไร? ข. ไมส นใจ ก. ชวยพยงุ เพอื่ นเดินตอไป ค. เก็บไปทงิ้ เอง ข. หาไมใ หเพอ่ื นใชค ้าํ เดนิ ง. บอกเพ่อื นใหเก็บไปทง้ิ ทถี่ ังขยะ ค. ท้ิงเพื่อนไวเ พอื่ ใหครมู ารบั ง. ตอ วา เพ่อื นวา เดนิ ไมร ะวงั 3. ครูใหนกั เรยี นนําผา ขนาด 5 x 5 ซ.ม. มาคนละ 3 ผนื แตน ักเรยี นไมม ีผา ผืนใหม 6. นกั เรยี นเหน็ คนจดุ ไฟเผาหญา ขางถนน นักเรียนจะทาํ อยา งไร? จนควนั โขมง นักเรยี นจะทําอยา งไร? ก. ขอแบง จากเพ่อื น ก. ไมสนใจๆ ข. ไมน ําไป บอกวา ไมมี ข. ไปบอกใหห ยดุ เผา ค. ใหแ มซอ้ื ผา ผืนใหมให ค. เดนิ ผานไปใหเรว็ ที่สุด ง. ตดั เศษผาจากเส้อื ตวั ที่ไมไ ดใ ช ง. แจง ใหผ ใู หญบา นทราบ

7. นกั เรยี นไดห นังสอื เรียนเกา ของพ่สี าว 264 มาใชต อ แตห นาปกหนงั สอื ขาด นกั เรียน จะทาํ อยางไร? 11.นกั เรยี นไปเทย่ี วทะเลกบั ครอบครัว ก. ไมใ ช นกั เรียนเหน็ นักทองเทย่ี วท้งิ ขยะลงบน ข. ซื้อใหม ชายหาด นกั เรยี นจะทาํ อยา งไร? ค. ใชตอ ได ก. นงั่ มองเฉย ๆ ง. หอ ปกหนังสือใหม ข. ตะโกนบอกไมใหท ิ้ง ค. เดนิ ไปเก็บทง้ิ ถงั ขยะเอง 8. นักเรยี นไปเลนนาํ้ คลองชลประทานกบั ง. เดินไปบอกใหเขาเกบ็ ไปทง้ิ ถังขยะ เพ่ือน แตเพอื่ นของนกั เรยี นจมน้ํา และ นักเรยี นกว็ า ยน้าํ ไมเปน นักเรยี นจะทาํ 12. ขา งบานของนกั เรยี นเปด เพลงเสียงดงั อยางไร? มากจนเปน การรบกวนชาวบานแถวนน้ั ก. รองใหคนชว ย นักเรยี นจะทําอยางไร? ข. กระโดดลงไปชว ย ก. โทรแจง ตาํ รวจ ค. หาไมยาว ๆ ใหเ พอื่ นเกาะ ข. ตะโกนวา แรงๆ ง. ยนื ดเู ฉย ๆ ไมรูจ ะทําอยา งไร ค. ทําเปนไมส นใจ ง. ไปบอกใหเ ปด เบา ๆ 9. นกั เรยี นกาํ ลงั เดนิ ซื้อของอยู นกั เรยี นเหน็ โจรกระชากกระเปา ของคนขา ง ๆ 13. คลองขางบานนกั เรยี นเกิดน้ําเนาเสีย นักเรียนจะทําอยา งไร? ซง่ึ เกดิ จากการปลอ ยนํา้ เสยี จากครวั เรือน ก. วิ่งตามโจรไป ตา ง ๆ นกั เรยี นจะทําอยางไร? ข. รองใหค นชว ย ก. แจงใหผูใหญบานทราบ ค. ตกใจ ทําอะไรไมถกู ข. เลิกท้งิ น้ําเสียลงคลอง ง. แจง ตาํ รวจท่ีอยบู ริเวณนน้ั ค. ไมใ สใ จไมใ ชเรอื่ งของเรา ง. บอกใหช าวบา นหยดุ ทง้ิ นาํ้ เสีย 10. นักเรียนปน จกั รยานไปโรงเรยี นใน ลงคลอง ตอนเชา แตร ถจกั รยานกลับยางรั่ว นกั เรยี นจะทาํ อยางไร? 14. บริเวณบานของนักเรยี นมีบอขยะ ทาํ ให ก. จูงกลบั บาน เกดิ เปน มลภาวะ “อากาศเปนพษิ ” ข. จงู ไปโรงเรียน นักเรียนจะทาํ อยา งไร? ค. จูงไปรา นซอมจักรยาน ก. ยายบา นหนี ง. จูงไปฝากไวบานของคนท่ีรูจ ักแถวน้ัน ข. ปลูกตนไมเยอะ ค. ตดิ เครือ่ งกรองอากาศ ง. แจง เจาหนาท่ใี หร บั ทราบ

15. นักเรยี นกาํ ลังนอนดูทวี อี ยูแ ลว เกิด 265 ไฟไหมใ นครัวบา นของนักเรยี น นักเรยี น จะทําอยางไร? 18. ขณะนีร้ าคาน้ํามนั เพม่ิ สูงขึน้ มาก นักเรยี น ก. หานํ้าไปดบั จะปฏิบตั ิตนอยางไรในการใชร ถ? ข. รอ งใหค นชว ย ก. ไปกบั เพ่ือน ค. วิ่งออกจากบา น ข. ใชรถเฉพาะที่จําเปน ง. สับสะพานไฟลง ค. ขบั รถไปเองตามปกติ ง. นั่งรถเมลไ ปโรงเรียน 16. มีขา วเตอื นใหจ ังหวัดของนักเรียนระวงั การเกดิ นาํ้ ทวม นกั เรียนจะทาํ อยางไร? 19. ขณะท่ีนกั เรียนน่งั รถไปโรงเรยี น ไดพ บ ก. อยเู ฉย ๆ ไมทาํ อะไร เห็นเพลงิ ไหมขา งทาง นกั เรียนจะทาํ ข. เก็บขา วของเตรยี มพรอ ม อยางไร? ค. หากระสอบทรายกั้นนาํ้ ก. จอดรถดู ง. ยา ยไปอยบู า นญาตจิ งั หวดั อ่ืน ข. โทรแจง 199 ค. รอ งใหค นอน่ื รวู าไฟไหม 17. นักเรยี นไปเทย่ี วนา้ํ ตกกบั ครอบครวั ง. หยบิ โทรศพั ทขนึ้ มาถายรปู ปรากฏวา เกิดนํา้ ปาไหลหลาก นักเรยี น จะทาํ อยา งไร? 20. ในฤดฝู นของทกุ ปบ านของนักเรยี นจะ ก. วิง่ หนีใหไกลที่สุด เกิดน้ําทว ม นักเรยี นจะทําอยา งไร? ข. ยืนดู ถา ยรปู เกบ็ ไว ก. ถมดนิ ใหส งู ข้นึ ค. หาทห่ี ลบทค่ี ดิ วาปลอดภยั ข. ขุดบอกักเกบ็ นาํ้ ง. ตะโกนดงั ๆ ใหท กุ คนหนี ค. ยา ยไปอยูท อี่ ืน่ ง. อยูเฉย ๆ เพราะนาํ้ ยงั ไมท ว ม ขอใหทุกคนโชคดี นะจะ ขอใหทุกคนโชคดี นะจะ

266 แบบประเมนิ ทกั ษะการคดิ แกป ญ หานี้ มลี กั ษณะเปนสถานการณท กี่ าํ หนดข้ึนมาเพอื่ ให นกั เรียนเลอื กตอบในส่งิ ท่นี กั เรยี นคดิ วาจะกระทาํ เมือ่ ประสบกับปญ หาเหลา นนั้ โดยในแตล ะ ตวั เลอื กจะมีคะแนนทกุ ขอ แตข นึ้ อยูวา นักเรยี นจะมที กั ษะในการคิดแกป ญหามากหรอื นอ ย โดย มเี กณฑใ นการใหคะแนนในแตล ะขอคอื 0 1 2 3 ดังน้ี เกณฑใ นการใหคะแนน 3 = นกั เรียนมที กั ษะในการคิดแกปญหามาก 2 = นักเรียนมีทกั ษะในการคดิ แกปญหาปานกลาง 1 = นักเรียนมที ักษะในการคิดแกป ญ หานอ ย 0 = นักเรียนไมมที กั ษะในการคิดแกปญ หาเลย อยากรกู ันแลว ละซิ วาตัวเองมี ทักษะในการคดิ แกป ญหามากนอย แคไ หน เร็วๆ ไปดพู รอมๆ กันเลย

1. ก. 2 ระดับคะแนน 267 2. ก. 1 3. ก. 2 ข. 3 ค. 0 ง. 1 4. ก. 0 ข. 0 ค. 2 ง. 3 5. ก. 3 ข. 0 ค. 1 ง. 3 6. ก. 0 ข. 2 ค. 3 ง. 1 7. ก. 0 ข. 2 ค. 1 ง. 0 8. ก. 2 ข. 3 ค. 1 ง. 2 9. ก. 1 ข. 1 ค. 2 ง. 3 10. ก. 1 ข. 1 ค. 3 ง. 0 11. ก. 0 ข. 3 ค. 0 ง. 2 12. ก. 1 ข. 0 ค. 3 ง. 2 13. ก. 1 ข. 1 ค. 2 ง. 3 14. ก. 0 ข. 0 ค. 2 ง. 3 15. ก. 2 ข. 3 ค. 0 ง. 2 16. ก. 0 ข. 3 ค. 1 ง. 2 17. ก. 3 ข. 1 ค. 0 ง. 3 18. ก. 2 ข. 2 ค. 3 ง. 1 19. ก. 0 ข. 0 ค. 1 ง. 2 20. ก. 3 ข. 1 ค. 0 ง. 3 ข. 2 ค. 3 ง. 1 ข. 2 ค. 1 ง. 0

268 แปลผลจากคะแนน คะแนนระหวา ง 1-20 แสดงวาคณุ เปน บคุ คลที่มี ความสามารถในการนาํ ความรู ความคิด และประสบการณเดิมมาใช ในการแกป ญหาเฉพาะหนา ได และ เปนบุคคลทส่ี ามารถแกป ญหาใน ชีวติ ประจําวันไดใ นระดบั นอ ย คะแนนระหวาง 21-40 คะแนนระหวาง 41-60 แสดงวา คณุ เปน บคุ คลทีม่ ี แสดงวาคณุ เปน บุคคลท่ีมี ความสามารถในการนาํ ความรู ความสามารถในการนาํ ความรู ความคิด และประสบการณเ ดมิ มาใช ความคดิ และประสบการณเดมิ มาใช ในการแกปญ หาเฉพาะหนาได และ ในการแกปญ หาเฉพาะหนา ไดดี เปนบุคคลที่สามารถแกป ญ หาใน และเปน บคุ คลทีก่ ลาคิด กลา ชีวิตประจําวันไดในระดบั ปานกลาง ตัดสนิ ใจในปญ หาท่เี กดิ ขน้ึ จริงใน ชีวติ ประจาํ วันไดใ นระดับมาก เปน อยางไรกนั บาง มีทักษะการ คดิ แกป ญหาอยูในระดบั ใดกนั บา งจะ

269 แบบทดสอบวดั ผลการเรียนรูก อนเรียน และหลงั เรยี น เรอ่ื ง สรรพส่ิงในธรรมชาติ กลุม สาระการเรียนรู สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ชั้นประถมศึกษาปที่ 4 จาํ นวน 25 ขอ เวลา 30 นาที คะแนน 25 คะแนน คําสัง่ : ใหนักเรียนเลอื กคาํ ตอบทถี่ กู ตอ งทีส่ ดุ เพยี งขอเดยี วแลวทาํ เคร่ืองหมาย (X) ลงใน กระดาษคําตอบ 1. ทรพั ยากรธรรมชาตสิ ามารถแบงออก 4. “ดิน” สามารถแบง ออกไดเ ปนกป่ี ระเภท? ไดเปนก่ปี ระเภท? ก. 2 ประเภท ก. 2 ประเภท ข. 3 ประเภท ข. 3 ประเภท ค. 4 ประเภท ค. 4 ประเภท ง. 5 ประเภท ง. 5 ประเภท 5. ทรัพยากรธรรมชาตใิ นขอ ใดทีใ่ ชแ ลวหมดไป? 2. ปจ จยั ในขอ ใดมผี ลตอ การประกอบ ก. ดนิ อาชีพของคนไทยมากท่ีสุด? ข. น้าํ ก. นโยบายของรฐั บาล ค. แรธาตุ ข. วัฒนธรรมประเพณี ง. อากาศ ค. ลักษณะทางภูมศิ าสตร 6. ความหมายของทรพั ยากรธรรมชาติในขอใด ง. องคก ารบรหิ ารสวนทองถ่ิน ถกู ตอ ง? 3. สิ่งแวดลอ มและทรัพยากรธรรมชาติ ก. สง่ิ ท่ีเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ในแตล ะทอ งถิน่ มคี วามแตกตางกนั ข. ทกุ สิง่ ทกุ อยา งท่ีอยรู อบตวั เรา หรอื ไม เพราะอะไร? ค. สงิ่ ทมี่ นษุ ยส รา งขนึ้ เพอื่ ประโยชนใ น ก. แตกตา ง เพราะ มกี ารใชชวี ติ ท่ี การดํารงชวี ติ แตกตางกนั ง. ส่งิ ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ หรอื สง่ิ ที่ ข. แตกตาง เพราะ มีลกั ษณะท่ีต้ัง มนษุ ยสรางขน้ึ เพ่อื ประโยชนใ น ทางภูมศิ าสตรแตกตา งกนั การดํารงชวี ติ ค. ไมแ ตกตา ง เพราะ มีการใชช วี ิต ทคี่ ลายคลึงกนั ง. ไมแ ตกตา ง เพราะ มีทรพั ยากรธรรมชาตทิ ีเ่ หมือนกัน

7. สาเหตุทางธรรมชาติในขอ ใดเปน 270 ตน เหตทุ ําใหเ กดิ ปญหาสภาพดนิ เส่ือมโทรม? 11. การปฏิบัตติ นในขอใดเรยี กไดว าเปน การ ก. ความแหงแลง “อนรุ ักษด นิ ”? ข. การใชยาฆา แมลง ก. สมพรใชปยุ เคมบี าํ รุงดิน ค. การตดั ไมท าํ ลายปา ข. วภิ าปลูกพชื หมนุ เวยี น ง. การเผาหลงั การเพาะปลกู ค. ราตรปี ลอ ยดนิ ใหวา งเปลา ง. นารีรตั นป ลกู พืชชนดิ เดียวกนั ซํา้ ๆ 8. สาเหตุในขอ ใดทที่ าํ ใหเกดิ ปญหา มลพษิ ทางอากาศ? 12. การอนุรักษท รพั ยากรธรรมชาติ หมายถึง ก. การฉดี ยาฆา แมลง ขอ ใด? ข. การตดั ไมท าํ ลานปา ก. ใชเ ฉพาะทจ่ี ําเปน ค. การท้ิงขยะในแมน ํ้าลําคลอง ข. ใชอ ยางประหยดั ง. การปลอยควนั เสียจากโรงงาน ค. ใชทรพั ยากรทส่ี ามารถใชทดแทนกนั ได อตุ สาหกรรม ง. ใชอยางรคู ณุ คา โดยไมส งผลกระทบตอ สิ่งแวดลอม 9. สาเหตสุ าํ คัญในขอใดที่เปนตนเหตุ ทําใหเกิดปญ หามลพิษทางนํา้ ? 13. ปญหาสภาวะเรือนกระจกเปนปญ หาทเี่ กิดข้ึน ก. ผักตบชวา จากมลพิษทางดา นใด ? ข. การทิ้งขยะลงแมน ้ํา ก. น้ํา ค. สารเคมีทีใ่ ชใ นการเกษตร ข. อากาศ ง. นา้ํ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม ค. ปา ไม ง. แรธ าตุ 10. ขอ ใด ไมใช สาเหตขุ องการ เปล่ียนแปลงสิ่งแวดลอ มท่ีเกดิ ขนึ้ 14. นักเรยี นเหน็ ดวยกับการออกกฎหมายบงั คบั จากธรรมชาต?ิ ไมใหมกี ารลกั ลอบตัดไมทาํ ลายปา ก. แผน ดนิ ไหว หรอื ไม เพราะเหตใุ ด? ข. นํา้ กดั เซาะตลง่ิ ก. เห็นดวย เพราะคนกระทาํ ผิดจะถกู ลงโทษ ค. การทรดุ ตัวของแผนดิน ข. เห็นดว ย เพราะตน ไมจะไดเพมิ่ จาํ นวนขึ้น ง. การสรา งเข่อื นกักเก็บนํ้า ค. ไมเห็นดว ย เพราะตนไมมจี ํานวนมาก อยูแลว ง. ไมเ ห็นดว ย เพราะตนไมตอ งใชใน ชีวติ ประจาํ วัน

15. วิธีการในขอ ใดชว ยปอ งกนั ปญ หาดนิ 271 เสือ่ มสภาพไดดีที่สุด? ก. ใชปุยเคมีบํารุงดิน 19. เพราะเหตใุ ดเรือนทางภาคใตจึงไมนยิ มฝง ข. พรวนดนิ สมาํ่ เสมอ เสาเรือนลงดนิ ? ค. ปลกู พืชหมนุ เวยี น ก. ทําใหเ รือนดูเต้ยี ง. ปลอ ยท่ีดินวา งเปลา ข. ปองกันนา้ํ ทวม ค. เคลือ่ นยายลําบาก 16. ถาคนในทอ งถิ่นไมชวยกนั ดแู ลรักษา ง. ปอ งกันน้ําทะเลกัดเซาะ ปาไมกจ็ ะเกิดปญหาตามมามากมาย แต ยกเวน ขอ ใด? 20. ในภาคใดของประเทศไทยทสี่ ามารถ ก. ทาํ ใหเ กิดนา้ํ ทวม เพาะปลกู พชื ไดตลอดทง้ั ป? ข. เกิดความแหงแลง ก. ภาคใต ค. ปา ไมมีจาํ นวนมากขน้ึ ข. ภาคกลาง ง. กาซคารบอนไดออกไซดเพมิ่ ขน้ึ ค. ภาคเหนือ ง. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื 17. “กาแล” เปน ลกั ษณะเฉพาะของเรือน ทางภาคใด? 21. งานหัตถกรรมที่มชี ือ่ เสียงของ ก. ภาคใต ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื คอื ? ข. ภาคเหนือ ก. การทาํ เหมอื งแร ค. ภาคตะวันออก ข. การทาํ สวนยางพารา ง. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ค. การทาํ รมกระดาษสา ง. การทําเครือ่ งจกั สาร 18. เพราะเหตใุ ดชาวภาคกลางจึงนยิ ม สรา งเรือนทม่ี ใี ตถนุ สงู ? 22. ใครมีสวนรว มในการอนรุ ักษส่ิงแวดลอมทาง ก. ใชใ นการเลย้ี งสตั ว สังคมและวัฒนธรรม? ข. ใชเปน สถานท่พี ักผอน ค. ใชในการปอ งกนั ปญ หานา้ํ ทว ม ก.เกง ชอบเลน เปย โน ง. ใชเปน สถานที่เกบ็ ผลผลติ ทาง ข.แกว สะสมตุกตาบารบ ี้ การเกษตร ค.ฝายชอบฟง เพลงสากล ง.นกสมัครเขา ชมรมดนตรีไทย 23. ปจ จัยในขอ ใดทไี่ มส ง ใหเกดิ การยายถ่ินของ ประชากร ก.การศึกษาตอ ข.สภาพอากาศ ค.หนาทีก่ ารงาน ง.ความเจรญิ ทางการแพทย

272 24. ประชากรในภาคใดของประเทศไทย ท่ีมอี ตั ราการอพยพเขามาในกรงุ เทพฯ มากทส่ี ุด? ก. ภาคใต ข. ภาคกลาง ค. ภาคเหนอื ง. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 25. การอพยพยายถิน่ แรงงานในชนบท มักเกิดขนึ้ ในชว งใดมากทสี่ ุด? ก. ฤดูแลง ข. ฤดกู ารปลกู ขา ว ค. หลงั ฤดกู ารเกบ็ เกย่ี ว ง. ระหวา งรอการเกบ็ เกย่ี ว ขอใหนกั เรียนทกุ คนโชคดี

273 เฉลยแบบทดสอบวดั ผลการเรียนรกู อนเรียนและหลังเรยี น เรื่อง สรรพสิง่ ในธรรมชาติ 1. ข 2. ค 3. ข 4. ข 5. ค 6. ง 7. ก 8. ง 9. ง 10. ง 11. ข 12. ง 13. ข 14. ข 15. ค 16. ค 17. ข 18. ค 19. ง 20. ข 21. ง 22. ง 23. ค 24. ง 25. ก

274 แบบสอบถามความคดิ เหน็ ของนักเรียนตอ ชุดฝก ทกั ษะการคดิ แกป ญ หา สําหรับนกั เรียนชั้นประถมศึกษาปท ี่ 4 ............................ คําช้ีแจง แบบสอบถามฉบับน้ี เปนแบบสอบถามเก่ียวกับความคิดเห็นของนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปที่ 4 ในการใชชุดฝกทักษะการคิดแกปญหา เรื่อง สรรพสิ่งในธรรมชาติ ดวยเทคนิค หมวก 6 ใบ ดังน้ันผูวิจัยจึงใหนักเรียนตอบแบบสอบถามตามความเปนจริง แบบสอบถามฉบับน้ี แบง ออกเปน 2 ตอน จํานวน 10 ขอ ตอนท่ี 1 ขอมูลทั่วไปของนกั เรยี น จาํ นวน 1 ขอ ตอนที่ 2 ความคดิ เหน็ ของนกั เรยี นในการใชชุดฝก ทักษะการคดิ แกป ญหาจาํ นวน 10 ขอ ใหนักเรียนทําเคร่ืองหมาย 3 ลงในชองวางท่ีแทจริงของนักเรียนเพียงชองเดียว คําตอบ ท่ีนักเรียนตอบน้นั ไมม ถี ูกไมม ผี ิด โดยในแตล ะชอ งทน่ี ักเรยี นแสดงความคดิ เหน็ มีความหมายดงั น้ี 3 หมายถงึ นักเรียนเห็นดวยตอ การใชช ดุ ฝก ทักษะการคิดแกป ญหาในระดบั มาก 2 หมายถึง นกั เรยี นเหน็ ดว ยตอ การใชชดุ ฝกทักษะการคดิ แกป ญ หาในระดบั ปานกลาง 1 หมายถึง นักเรยี นเหน็ ดว ยตอการใชชดุ ฝก ทักษะการคดิ แกป ญหาในระดบั นอ ย ผูวจิ ยั นางสาวนฤมล มีโสภา นักศกึ ษาปรญิ ญาโท สาขาการสอนสังคมศกึ ษา บัณฑติ วทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั ศลิ ปากร

275 ตอนที่ 1 ขอมูลทว่ั ไปของนกั เรยี นจํานวน 1 ขอ 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญิง ตอนที่ 2 ความคดิ เห็นของนกั เรยี นทม่ี ตี อการใชช ุดฝกทกั ษะการคิดแกป ญหา จํานวน 10 ขอ ขอ ความ ระดบั ความคดิ เหน็ สาํ หรับ 3 2 1 ผูวิจยั ดานเนื้อหา 1. เนอ้ื หามกี ารแบงหวั ขอ อยา งชัดเจน 2. เน้อื หามคี วามนาสนใจ 3. เน้ือหามคี วามเหมาะสมกบั วัยของผูเ รียน ดา นกจิ กรรมการเรียนรู 4. กิจกรรมการเรียนรมู คี วามนาสนใจ 5. กจิ กรรมเปน ไปตามลําดบั ข้นั ตอน 6. นกั เรยี นสามารถเรียนรไู ดด ว ยตนเอง ดานประโยชน 7. ชุดฝก ชวยพฒั นาทักษะการคดิ แกป ญหาของนักเรียนใหเ พ่มิ มากข้ึน 8. การเรยี นดว ยชดุ ฝก ทาํ ใหส นกุ สนาน 9. ชดุ ฝก สามารถนําไปทบทวนไดหลายๆ ครัง้ 10. นักเรยี นมคี วามพอใจในกิจกรรมทจ่ี ดั ขึน้ ในกจิ กรรม การเรียนรู ขอ เสนอแนะ………………………………………………………… …………………………………………………………………. ขอบคณุ นักเรยี นทุกคน ขอใหส มหวงั ในการเรยี น

276 ประวัตผิ ูวิจยั ชอ่ื นางสาวนฤมล มีโสภา ท่ีอยู บา นเลขท่ี 4 หมู 6 ต.บานเลอื ก อ.โพธาราม จ.ราชบุรี 70120 ประวตั ิการศกึ ษา พ.ศ. 2544 สาํ เร็จการศกึ ษาระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรยี นโพธาวฒั นาเสนี อ.โพธาราม จ.ราชบรุ ี พ.ศ. 2548 สาํ เรจ็ การศกึ ษาปรญิ ญาศกึ ษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการสอนสงั คมศกึ ษา จากมหาวทิ ยาลัยราชภัฎนครปฐม พ.ศ. 2548 ศกึ ษาตอ ระดบั ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการสอนสังคมศึกษา บัณฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร พ.ศ. 2550 สําเร็จการศึกษาในระดับปรญิ ญามหาบณั ฑิต สาขาวชิ าการสอนสังคมศึกษา บณั ฑิตวิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร

276 ประวัตผิ ูวิจยั ชอ่ื นางสาวนฤมล มีโสภา ท่ีอยู บา นเลขท่ี 4 หมู 6 ต.บานเลอื ก อ.โพธาราม จ.ราชบุรี 70120 ประวตั ิการศกึ ษา พ.ศ. 2544 สาํ เร็จการศกึ ษาระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรยี นโพธาวฒั นาเสนี อ.โพธาราม จ.ราชบรุ ี พ.ศ. 2548 สาํ เรจ็ การศกึ ษาปรญิ ญาศกึ ษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการสอนสงั คมศกึ ษา จากมหาวทิ ยาลัยราชภัฎนครปฐม พ.ศ. 2548 ศกึ ษาตอ ระดบั ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการสอนสังคมศึกษา บัณฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร พ.ศ. 2550 สําเร็จการศึกษาในระดับปรญิ ญามหาบณั ฑิต สาขาวชิ าการสอนสังคมศึกษา บณั ฑิตวิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร