การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแข่งขันของสินค้าเกษตรที่สำคัญของไทยในตลาดจีน

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรของไทย 123ในการแขงขันลดลง ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 ไทยกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลงอินโดนีเซียกลับมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้น สวนเวียดนามยังคงความสามารถในการแขงขันเชนเดิม (ตารางที่ 4.30) ผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏในเชิงพลวตั จากผลการศึกษาทั้งหมดสรุปไดวา ถึงแมวาในตลาดจีนไทยจะมีสวนแบงการตลาดมากท่ีสุดแตกลับมีความสามารถในการแขงขันในแนวโนมที่ลดลงอยางตอเน่ือง ซึ่งแตกกตางกับเวียดนามที่แนวโนมของความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้นอยางตอเน่ืองตลอด 10 ปท่ีผานมา ดังนั้นประเทศที่นา จบั ตามอง ไดแ ก เวยี ดนามตารางที่ 4.27 มูลคาการนําเขา มนั สําปะหลัง (HS: 071410) ของประเทศจีน หนว ย: ลานดอลลารสหรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 19.23 16.75 4.86 125.00 113.47 150.26 273.15 341.25 479.99 455.84เวยี ดนาม 2.73 4.44 3.24 13.22 18.59 40.62 49.49 50.37 120.34 180.02อนิ โดนีเซีย 9.68 16.55 13.96 15.01 10.89 3.80 21.19 29.20 20.00 23.77ญีป่ นุ - - 0.0034 0.08 - - - - - -พมา - - - - - - - - - 0.07ทงั้ โลก 31.72 37.87 22.07 153.30 142.96 194.67 343.83 420.83 620.37 660.02ท่ีมา: World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.28 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนีประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 35.13 26.35 11.33 42.14 41.87 36.11 38.62 38.26 34.11 29.16เวียดนาม 55.68 54.88 35.53 20.80 34.45 59.25 32.57 31.00 61.79 81.14อินโดนเี ซยี 17.40 23.73 32.36 6.13 5.00 1.40 4.79 5.43 2.66 2.78ญปี่ นุพมา ---------- - - - - - - - - - 0.27ทมี่ า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.29 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทียบทีป่ รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดจีน ประเทศ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย 19.16 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -19.27 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 155.33 114.28 ดาวรงุ พงุ แรง 36.95 18.24 46.46 ควา ไมทัน 98.71 100.58 46.46 ดาวรงุ พุง แรงเวียดนาม -38.14 32.56 114.28 ควาไมทนั 191.04 46.46 ดาวรุง พุงแรง - - 46.46อินโดนีเซยี -71.28 -38.46 114.28 เสยี โอกาส - - 46.46ญ่ีปนุ - - 114.28พมา - - 114.28ทมี่ า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

124 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.30 ท่ีมาของความเจรญิ เติบโตของการนาํ เขาของจนี จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = 240.38 Commodity Effect = 107.55 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 1.39 489.96 -0.36 203.37 579.63 1.04 343.17เวียดนาม 2.29 12.51 2.87 526.16อนิ โดนีเซยี -3.38 - - - - - -ญีป่ นุ -พมา -ที่มา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.2.1.3 ตลาดญป่ี นุ ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคามันสําปะหลังในตลาดญี่ปุนนั้น จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสวนแบง ตลาด การเปล่ยี นแปลงสว นแบง ตลาด และแนวโนมการสง ออก ดงั น้ี ญ่ีปุนมีการนําเขามันสําปะหลังที่ถือวามีแนวโนมเพ่ิมข้ึนในชวงป พ.ศ. 2545-2550 โดยเพิ่มข้ึนจากประมาณ 1.61 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2545 เปน 5.21 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 (ดังตารางท่ี 4.31) โดยคดิ เปน อัตราการเตบิ โตเฉลย่ี ประมาณรอ ยละ 30.45 ตอป ไทยนั้นเปนประเทศผูสงออกรายใหญท่ีมีสวนแบงตลาดสูงสุดในตลาดญ่ีปุนโดยหากพิจารณาตั้งแตป 2541 เปนตนมา ประเทศไทยมีสวนแบงในตลาดนําเขามันสําปะหลังของญี่ปุนมากกวารอยละ90 ทุกป คิดเปนโดยเฉล่ียประมาณรอยละ 95.35 (ดังตารางท่ี 4.31) โดยมีคูแขงสําคัญคือ อินโดนีเซียและฟล ปิ ปนส แตก ็ยงั ถือวา มีสวนแบง ตลาดท่นี อ ยมาก

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรของไทย 125ตารางท่ี 4.31 สว นแบง ตลาดมันสําปะหลงั ของไทยและคูแขง สาํ คัญในตลาดญปี่ นุไทย อนิ โดนีเซีย ฟลปิ ปน ส อนื่ ๆ ท้ังหมดจํานวน สวน จํานวน สวน จาํ นวน สวน จํานวน สวน จํานวน สวนป (ลาน แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลาน แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ)2541 2.40 93.87 0.01 0.43 0.01 0.57 0.13 5.13 2.55 100.002542 2.23 91.84 0.03 1.05 0.01 0.53 0.16 6.58 2.42 100.002543 2.01 92.90 0.05 2.25 0.01 0.60 0.09 4.25 2.16 100.002544 1.91 93.81 0.01 0.62 0.01 0.47 0.10 5.09 2.03 100.002545 1.58 98.14 0.01 0.57 - - 0.02 1.29 1.61 100.002546 2.33 98.70 0.01 0.37 - 0.10 0.02 0.83 2.36 100.002547 3.68 98.86 0.01 0.34 0.01 0.38 0.02 0.43 3.73 100.002548 3.44 97.00 0.03 0.90 0.06 1.82 0.01 0.28 3.54 100.002549 2.98 92.19 0.19 5.81 0.05 1.40 0.02 0.60 3.24 100.002550 5.02 96.21 0.11 2.16 0.09 1.63 - - 5.21 100.00ที่มา: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคามันสําปะหลังในตลาดญี่ปุนนั้น พบวา ในป 2550 ญ่ีปุนนําเขามันสําปะหลังจากประเทศตา งๆ ทงั้ หมดเพียง 3 ประเทศ คือ ไทย อนิ โดนีเซีย และฟลิปปนส เม่ือพิจารณาสวนแบงการครองตลาด1 หนว ยใหญแ รก (CR1) นั่นคือประเทศไทย ไดครองสว นแบงตลาดสูงถึงรอยละ 96.21 ดังตารางที่ 4.32ตารางท่ี 4.32 ผลการวิเคราะหอัตราสวนการกระจกุ ตัวของสนิ คา มันสาํ ปะหลังในตลาดญป่ี ุน ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจุกตัว คาทไี่ ด (รอ ยละ) 96.21CR1 (ไทย) 98.37CR2 (ไทย และอินโดนเี ซยี )ทม่ี า: จากการคาํ นวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา มูลคาการนําเขามันสําปะหลังของตลาดญ่ีปุนมีแนวโนมลดลงในชวงป พ.ศ. 2541-2545 โดยญ่ีปุนมีการนําเขามันสําปะหลังในชวงดังกลาวประมาณ 2 ลานดอลลารสหรัฐฯ แตในชวงป พ.ศ. 2546-2550 ญี่ปุนมีการนําเขามันสําปะหลังเพ่ิมข้ึนอยางตอเนื่องจากประมาณ 2.3 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2546 เปน 5 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550

126 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจนีโดยในชวง 10 ปท่ีผานมา ญ่ีปุนนําเขามันสําปะหลังจากประเทศไทยมากที่สุด และมีแนวโนมเพ่ิมข้ึนในชวง 5 ปหลัง (ตารางท่ี 4.33) สําหรับดัชนีความไดเปรียบท่ีปรากฏ ไดแสดงใหเห็นวา ไทยยังคงมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทยี บสูงกวา ประเทศอ่ืนๆ และมีแนวโนมผันผวนเล็กนอย สวนประเทศท่ีมีดัชนีความไดเปรียบท่ีปรากฎรองลงมาไดแ กป ระเทศฟล ปิ ปนสและอินโดนีเซียตามลําดับ โดยทั้งสองประเทศมีแนวโนมดัชนีความไดเปรียบท่ีปรากฎเพ่ิมขึ้น สวนดัชนีความไดเปรียบที่ปรากฎของบราซิลกลับมีแนวโนมลดลงอยางตอเน่ือง (ตารางท่ี 4.34) และเมื่อวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวาในชวงป พ.ศ. 2541-2545 อัตราการดูดซับมันสําปะหลังของตลาดญ่ีปุนมีแนวโนมลดลง ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกของประเทศไทย ฟลิปปนสและบราซิล ก็มีแนวโนมลดลงเชนเดียวกันและลดลงเร็วกวาอัตราการดูดซับมันสําปะหลังของตลาดญี่ปุน จึงทําใหตกอยูในสถานการณถอยนําท้ังสองประเทศ ซึ่งแตกตางจากอินโดนีเซียท่ีมีความสามารถในการสงออกมันสําปะหลังลดลงแตลดลงในอัตราที่นอยกวาอัตราการดูดซับมันสําปะหลังของตลาดญ่ีปุน จึงทําใหอินโดนีเซียตกอยูในสถานการณต้ังรับปรับตัว ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 อัตราการดูดซับมันสําปะหลังของตลาดญี่ปุนมีแนวโนมเพ่ิมขึ้น ในขณะท่ีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบของไทยฟลิปปนส และอินโดนีเซียเพิ่มขึ้น และมีความสามารถในการสงออกมันสําปะหลังเพิ่มขึ้นในอัตราท่ีมากกวาอัตราการดูดซับมันสําปะหลังของตลาดญี่ปุน จึงทําใหทั้งสามประเทศตกอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรง แตในขณะเดียวกันบราซิลกลับมีความสามารถในการสงออกมันสําปะหลังลดลงซ่ึงสวนทางกลับอัตราการดูดซับมันสําปะหลังของตลาดญี่ปุน บราซิลจึงตกอยูในสถานการณเสียโอกาส(ตารางที่ 4.35) ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 ญ่ีปุนนําเขามันสําปะหลังจากไทยลดลง การลดลงดังกลาวเปนผลมาจากการบริโภคมันสําปะหลังของญี่ปุนลดลง ในขณะที่ญี่ปุนก็นําเขามันสําปะหลังจากฟลิปปนสและบราซิลลดลงเชนกัน เพราะนอกจากการบริโภคมันสําปะหลังของญ่ีปุนลดลงแลว ยังเปนผลจากความสามารถในการแขงขันของฟลิปปนสและบราซิลลดลงดวย ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 ญ่ีปุนนําเขามันสําปะหลังจากไทย ฟลิปปนสและอินโดนีเซียมากขึ้น การเพ่ิมข้ึนดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของการบริโภคมันสําปะหลังของญี่ปุน ในขณะท่ีฟลิปปนสและอินโดนีเซียมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มข้ึน สวนไทยกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลง (ตารางท่ี 4.36) ผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บทีป่ รากฎในเชิงพลวตั จากผลการศึกษาทั้งหมด สรุปไดวา ในตลาดญี่ปุนแมวาประเทศไทยจะมีสวนแบงการตลาดมากที่สุด แตกลับมีความความสามารถในการแขงขันลดลงเล็กนอย ซึ่งแตกตางจากฟลิปปนสและอินโดนเี ซยี ท่ีมคี วามสามารถในการแขง ขันเพิ่มข้นึ อยางชัดเจนและตอ เนอ่ื งตลอด 10 ปท ีผ่ านมา

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรของไทย 127ตารางที่ 4.33 มลู คาการนาํ เขามันสาํ ปะหลัง (HS: 071410) ของประเทศญ่ีปุน หนว ย: ลา นดอลลารสหรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 2.397 2.226 2.007 1.907 1.577 2.332 3.684 3.438 2.984 5.017ฟลปิ ปนส 0.014 0.013 0.013 0.010 - 0.002 0.014 0.064 0.045 0.085อินโดนีเซยี 0.011 0.025 0.049 0.013 0.009 0.009 0.012 0.032 0.188 0.113เวียดนาม - 0.124 0.013 - - - 0.004 0.002 - -บราซิล 0.118 0.028 0.078 0.024 0.021 0.020 - - - -ทั้งโลก 2.554 2.424 2.161 2.033 1.607 2.363 3.727 3.544 3.237 5.215ที่มา: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.34 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดญปี่ ุนประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 32.23 32.19 33.29 31.58 31.53 31.81 31.90 32.12 31.61 32.69ฟล ปิ ปนส 0.36 0.31 0.32 0.26 - 0.05 0.21 1.21 1.02 1.17อนิ โดนีเซยี 0.11 0.26 0.52 0.15 0.14 0.09 0.08 0.22 1.39 0.51เวียดนาม - 8.04 0.89 - - - 0.13 0.07 - -บราซิล 4.47 1.31 4.60 1.62 1.64 1.10 - - - -ท่ีมา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.35 ความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ปี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดญ่ีปุน ประเทศ ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -2.18 -48.87 -47.73 ถอยนาํ 39.78 36.01 ดาวรงุ พงุ แรง 2.77ฟล ิปปน ส -100.00 -100.00 -47.73 ถอยนาํ 2,110.53 2,906.58 36.01 ดาวรุง พุง แรง 487.31อนิ โดนเี ซยี 23.19 -35.60 -47.73 ตง้ั รบั ปรบั ตัว 698.81 36.01 ดาวรุง พุงแรง -เวียดนาม - - -47.73 -100.00 - 36.01บราซลิ -63.36 -80.85 -47.73 ถอยนาํ -100.00 36.01 เสยี โอกาสทม่ี า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

128 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.36 ที่มาของความเจริญเติบโตของการนําเขาของญ่ปี ุน จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 20.41 Growth Effect = 62.27 Commodity Effect = -57.47 Commodity Effect = 58.44 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 0.03 -34.20 -0.06 115.12 -100.00 34.95 3,615.98ฟลปิ ปน ส -0.63 -15.59 10.66 1,187.11อินโดนเี ซยี 0.21 - - - -82.42 -2.21 -100.00เวียดนาม -บราซิล -0.45ทมี่ า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.2.2 สตารช ทาํ จากมันสาํ ปะหลัง สําหรับตลาดสตารชทําจากมันสําปะหลังท่ีสําคัญของโลกท่ีใชในการศึกษาในรายงานฉบับน้ีนอกจากประเทศจีนแลว ยังไดทําการศึกษาตลาดอื่น ไดแก ตลาดไตหวัน และอินโดนีเซียโดยมีหลกั เกณฑใ นการเลือกตลาดทีศ่ ึกษาดงั น้ี - ตลาดไตห วัน เปนตลาดสงออกสตารชท่ที าํ จากมันสาํ ปะหลังที่สาํ คญั ของไทยเปน อนั ดบั 1ในป 2550 - ตลาดอินโดนีเซยี เปนตลาดสง ออกสตารชทที่ าํ จากมนั สาํ ปะหลังที่สําคัญของไทยเปน อนั ดบั3 ในป 2550 ในแตละตลาดจะเลือกประเทศท่ีเปนคูแขงที่สําคัญของไทยมาพิจารณาเปรียบเทียบดวยสวนขอมูลที่ใชในการศึกษาในรายงานฉบับน้ีเปนขอมูลการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลัง (HS:110814) ของตลาดท่ีสําคัญทั้ง 3 แหง ต้ังแตป พ.ศ. 2541–2550 จาก World Trade Atlas โดยมีรายละเอยี ดของผลการศึกษาในแตละตลาดดังนี้ 4.2.2.1 ตลาดจีน ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคาสตารชทําจากมันสําปะหลังในตลาดสหภาพยุโรปน้ัน จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสวนแบงตลาด การเปลี่ยนแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนมการสงออก ดงั น้ี การนาํ เขาสตารชที่ทํามาจากมันสําปะหลังของจีนถือวามีแนวโนมเพ่ิมขึ้น โดยเพิ่มข้ึนจากเพียงประมาณ 8.80 ลานดอลลารสหรฐั ฯ ในป 2541 เปน 173.74 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 (ดังตารางที่4.37 และรูปที่ 4.3) ซึง่ เปน การเพม่ิ ข้ึนโดยเฉลยี่ ประมาณรอยละ 45.88 ตอ ป ประเทศไทยถือเปนผูสงออกหลักของสินคาชนิดนี้ไปยังจีน โดยมีสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียในชวงป พ.ศ.2541-2550 ประมาณรอยละ 53.74 โดยมีคูแขงสําคัญคือเวียดนาม ซ่ึงจากในป 2541 มี

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรของไทย 129สวนแบงตลาดเพียงรอยละ 1.12 ก็เพ่ิมเปนรอยละ 38.68 ในป 2550 จึงถือวาเวียดนามสามารถฉกฉวยโอกาสในการเพม่ิ มลู คา การสวนออกและขยายสวนแบง ตลาดจากอปุ สงคก ารนาํ เขา ท่ขี ยายตัวเพิม่ ข้ึนไดด ีตารางที่ 4.37 สวนแบง ตลาดสตารช ทีท่ าํ จากมันสําปะหลังของไทยและคูแขงสาํ คญั ในตลาดจีน ไทย เวยี ดนาม อินโดนเี ซีย อน่ื ๆ ทัง้ หมด จํานวน สวน จาํ นวน สวน จาํ นวน สวน จาํ นวน สว น จาํ นวน สวน (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบง ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดป สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 6.76 76.82 0.10 1.12 0.09 1.01 1.85 21.06 8.80 100.002542 10.37 55.32 1.94 10.33 0.17 0.88 6.27 33.46 18.75 100.002543 9.80 46.39 3.17 14.98 0.16 0.78 8.00 37.85 21.13 100.002544 16.50 51.23 9.80 30.44 0.01 0.05 5.89 18.28 32.21 100.002545 30.96 49.66 13.76 22.07 0.01 0.02 17.61 28.25 62.34 100.002546 45.33 46.65 29.09 29.94 - - 22.74 23.40 97.17 100.002547 66.05 46.45 43.67 30.71 23.03 16.20 9.44 6.64 142.20 100.002548 58.86 55.22 40.60 38.09 2.55 2.39 4.58 4.30 106.59 100.002549 87.80 49.78 84.96 48.17 0.02 0.01 3.61 2.04 176.39 100.002550 104.05 59.89 67.20 38.68 1.42 0.82 1.07 0.62 173.74 100.00ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008. มูลคาการนําเขา สตารช ทที่ าํ มาจากมนั สาํ ปะหลังลานดอลลา รสห ัรฐฯ 200.00 180.00 160.00 140.00 120.00 100.00 80.00 60.00 40.00 20.00 0.00 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 ป ไทย เวียดนาม อนิ โดนีเซีย ทั้งหมดทมี่ า: World Trade Atlas, 2008.รปู ท่ี 4.3 มูลคาการนาํ เขาสตารชท่ีทําจากมันสาํ ปะหลังของจีนจากไทยและคูแ ขง

130 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคาเกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจนี ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคาสตารชทําจากมันสําปะหลังในตลาดจีนนั้น พบวา ในป 2550 จีนนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากประเทศตางๆ ท้ังหมด 16 ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนาํ เขาสตารชทาํ จากมันสาํ ปะหลังพบวามีระดบั การกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังไปจีน เปน 4รายแรก หรือประมาณรอยละ 25 ของประเทศท่ีสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังไปจีนท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 99.82 ของมูลคานําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของจีนทั้งหมดและเมื่อพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดในตลาดจีนไดครองสวนแบงตลาดสูงคิดเปนรอยละ 59.89 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของเวียดนามซ่ึงจีนไดนําเขาสตารชทําจากมันสาํ ปะหลังเปนอันดับสองจะพบวา มีสว นแบงตลาดรวมกนั ถึงรอ ยละ 98.57 ดงั ตารางท่ี 4.38ตารางที่ 4.38 ผลการวเิ คราะหอตั ราสวนการกระจุกตัวของสินคา สตารช ทาํ จากมันสําปะหลงั ในตลาดจีน ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจุกตัว คาทไ่ี ด (รอยละ) 59.89CR1 (ไทย) 98.57CR2 (ไทย และเวยี ดนาม) 99.38CR3 (ไทย เวียดนาม และอนิ โดนีเซยี ) 99.82CR4 (ไทย เวียดนาม อินโดนีเซีย และไตห วนั )ที่มา: จากการคาํ นวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของจีน มีแนวโนมเพิ่มขึ้นอยางตอเน่ือง แตยังมีมูลคาการนําเขาตํ่ากวา 1รอยลานดอลลารสหรัฐฯ ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 มูลคาการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของจีน ไดขยายตัวเพ่ิมขึ้นเปน 174 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 โดยในรอบ 10 ปที่ผานมา (พ.ศ.2541–2550) จีนยังคงนาํ เขา สตารชทาํ จากมันสําปะหลงั จากไทยมากท่ีสดุ รองลงมาไดแก เวียดนาม และอินโดนีเซีย (ตารางที่ 4.39) เม่ือพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดจีน พบวาเวียดนามเปนประเทศท่มี คี วามไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอื่นๆ และ มีคาเพ่ิมข้ึนอยางตอเนื่อง โดยมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาไทยประมาณเกือบ 5 เทา ซ่ึงไทยน้ันมีคาที่ลดลงในรอบ 10 ปท่ีผานมา (ตารางที่ 4.40) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของตลาดจีนมีแนวโนมท่ีเพิ่มข้ึนสูงมาก ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกของประเทศที่สําคัญอยางไทย

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคา เกษตรของไทย 131และเวียดนามก็เพ่ิมขึ้นเชนเดียวกัน แตสําหรับไทยนั้นเพิ่มขึ้นชากวาการเพิ่มขึ้นของอัตราการดูดซับสตารช ทําจากมนั สําปะหลงั ของตลาดจนี จงึ ทาํ ใหไทยตกอยูในสถานการณควาไมทัน ตางจากเวียดนามทม่ี ีการสงออกเพ่ิมขึ้นในอตั ราท่มี ากกวาอัตราการดดู ซบั สตารชทาํ จากมันสําปะหลังของตลาดจีน ทําใหเวียดนามอยูใ นสถานการณด าวรุงพงุ แรง ตอมาในชว งป พ.ศ. 2546–2550 อัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของจีนกลับมีแนวโนมลดลงเล็กนอย โดยไทยมีการสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังลดลงเชนกัน แตลดลงในอัตราที่นอยกวา ไทยจึงอยูในสถานการณท่ีเรียกวา ต้ังรับปรับตัว สวนเวียดนาม อินโดนีเซีย และไตหวันยังคงมีการสงออกท่ีเพ่ิมขึ้น ทําใหตกอยูในสถานการณสวนกระแส(ตารางที่ 4.41) ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 จีนนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากไทย เวียดนาม และเดนมารกเพิ่มข้ึน การเพ่ิมข้ึนดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดจีนโดยรวม และการเพ่ิมขึ้นของการบริโภคสตารชทําจากมันสําปะหลังของจีน โดยไทยนั้นไมไดเกิดจากความสามารถในการแขงขัน ตางจากเวียดนามและเดนมารกท่ีมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้นดวย ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 จีนยังคงนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากทั้งสามประเทศเพ่ิมข้ึนรวมท้ังไตหวันดวย โดยเปนการเพิ่มข้ึนอันเกิดจากการขยายตัวของตลาดจีนโดยรวม และจากความสามารถในการแขงขันท่ีเพ่ิมขึ้น(ตารางที่ 4.42) ซ่ึงผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏในเชงิ พลวัต จากผลการศึกษาท้ังหมด สรุปไดวา ในตลาดจีน เวียดนามถือวาเปนประเทศท่ีมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันเพ่มิ ขน้ึ อยางตอ เนอ่ื งตลอด 10 ปที่ผานมา ในขณะที่ไทยซ่ึงมีสวนแบงตลาดมากทส่ี ุดกลับมีความสามารถในการแขง ขันลดลงตารางที่ 4.39 มลู คาการนําเขาสตารช ทําจากมันสาํ ปะหลงั (HS: 110814) ของประเทศจีน หนว ย: ลานดอลลารสหรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 6.76 10.37 9.80 16.50 30.96 45.33 66.05 58.86 87.80 104.05เวยี ดนาม 0.10 1.94 3.17 9.80 13.76 29.09 43.67 40.60 84.96 67.20อินโดนีเซีย 0.09 0.17 0.16 0.01 0.01 - 23.03 2.55 0.02 1.42ไตห วัน 0.09 0.23 0.53 0.04 0.03 0.24 2.02 0.98 0.88 0.77เดนมารค 0.02 0.61 0.32 1.05 1.19 1.10 0.33 1.52 0.28 0.06ท้ังโลก 8.80 18.75 21.13 32.21 62.34 97.17 142.20 106.59 176.39 173.74ท่ีมา: World Trade Atlas, 2008.

132 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางที่ 4.40 ความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบทปี่ รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจนีประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 44.51 32.97 23.84 26.48 26.20 21.83 22.58 26.05 21.94 25.28เวียดนาม 7.21 48.33 36.30 73.41 58.46 85.02 69.50 98.64 153.41 115.07อนิ โดนีเซยี 0.58 0.48 0.40 0.03 0.01 - 12.59 1.88 0.01 0.63ไตห วนั 0.08 0.10 0.22 0.01 - 0.02 0.12 0.08 0.05 0.04เดนมารค 0.77 13.36 6.22 12.62 8.83 4.87 1.09 7.89 0.97 0.19ที่มา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.41 ความไดเปรียบโดยเปรียบเทยี บทป่ี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดจนี ประเทศ ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -41.14 98.19 236.74 ควา ไมทนั 15.83 -10.53 -22.76 35.34 ต้งั รับปรับตัวเวยี ดนาม 710.85 2,630.45 236.74 ดาวรุง พงุ แรง 4.54 -22.76 สวนกระแส 22,697.32 สวนกระแสอนิ โดนีเซยี -97.78 -92.52 236.74 เสยี โอกาส 99.58 17,509.19 -22.76 สวนกระแส -96.10 ถอยนําไตห วนั -95.99 -86.50 236.74 เสยี โอกาส 54.16 -22.76เดนมารค 1,052.88 3,782.17 236.74 ดาวรุงพุง แรง -96.99 -22.76ทม่ี า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.42 ที่มาของความเจริญเตบิ โตของการนาํ เขา ของจนี จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = 497.98 Commodity Effect = -52.68 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย -250.40 357.93 50.74 129.55เวยี ดนาม 13,291.07 13,899.40 52.18 130.99อนิ โดนเี ซีย 37,706.61 37,785.42ไตหวัน -694.66 -86.33 136.56 215.36เดนมารค -677.54 -69.20 -173.11 -94.31 7,030.10 7,638.43ทม่ี า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.2.2.2 ตลาดไตห วัน ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคาสตารชทําจากมันสําปะหลังในตลาดไตหวันน้ัน จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสวนแบงตลาด การเปลี่ยนแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนมการสงออก ดังนี้ ไตหวัน มีการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังที่ถือวามีแนวโนมเพิ่มขึ้นในชวงป พ.ศ. 2543-2550 โดยเพ่ิมขึ้นจากประมาณ 50.00 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2543 เปน 97.99 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2550 (ดงั ตารางที่ 4.43) โดยคิดเปน อัตราการเติบโตเฉลี่ย ประมาณรอ ยละ 10.37 ตอ ป

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรของไทย 133 ไทยเปนประเทศผูสงออกรายใหญที่มีสวนแบงตลาดสูงสุดในตลาดไตหวัน โดยหากพิจารณาตงั้ แตป พ.ศ. 2541-2550 ประเทศไทยมีสวนแบงในตลาดนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของไตหวันโดยเฉลี่ยประมาณรอยละ 82.38 (ดังตารางที่ 4.43) โดยมีคูแขงสําคัญคือ เวียดนาม และอินโดนีเซีย ซึ่งจะเห็นวาเวียดนามน้ันมีสวนแบงตลาดท่ีมีแนวโนมสูงขึ้น สวนประเทศคูแขงอ่ืนๆ ยังถือวามีสวนแบงตลาดนอ ยตารางท่ี 4.43 สว นแบงตลาดสตารช ทําจากมนั สาํ ปะหลังของไทยและคแู ขงสาํ คญั ในตลาดไตห วนัไทย เวียดนาม อนิ โดนเี ซีย อืน่ ๆ ทงั้ หมดจาํ นวน สว น จาํ นวน สวน จํานวน สวน จํานวน สว น จาํ นวน สว นป (ลา น แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 43.53 71.72 2.55 4.19 14.26 23.50 0.36 0.59 60.70 100.002542 46.38 79.87 6.09 10.50 5.46 9.40 0.13 0.23 58.07 100.002543 42.33 84.65 6.95 13.91 0.17 0.35 0.55 1.10 50.00 100.002544 46.35 90.00 3.46 6.72 1.29 2.51 0.40 0.77 51.50 100.002545 53.39 93.37 2.69 4.71 0.69 1.21 0.41 0.72 57.19 100.002546 47.10 84.46 8.24 14.77 0.01 0.02 0.42 0.75 55.76 100.002547 51.76 77.02 5.00 7.43 10.01 14.90 0.43 0.64 67.20 100.002548 57.59 79.99 8.51 11.82 5.02 6.98 0.87 1.21 71.99 100.002549 70.23 85.92 10.85 13.28 0.05 0.06 0.61 0.75 81.74 100.002550 75.27 76.82 20.35 20.77 1.80 1.84 0.56 0.58 97.99 100.00ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตวั ของสินคา สตารช ทําจากมันสําปะหลังในตลาดไตหวันนั้น พบวา ในป 2550 ไตหวันนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากประเทศตางๆทั้งหมดเพียง 6 ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังพบวามีระดับการกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศท่ีมีมูลคาการสงออกสตารชทําจากมนั สําปะหลงั ไปไตห วนั เปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 67 ของประเทศที่สงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังไปไตหวันท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 99.89 ของมูลคานําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของไตหวันท้ังหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดน้ันจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบง ตลาดมากทส่ี ุดในตลาดไตหวนั ไดค รองสว นแบง ตลาดสงู คิดเปนรอยละ 76.82 และเม่ือรวมเอา

134 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คา เกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจนีสวนแบงตลาดของเวียดนามซึ่งไตหวันไดนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังเปนอันดับสองจะพบวา มีสว นแบงตลาดรวมกนั ถึงรอยละ 97.59 ดงั ตารางที่ 4.44ตารางที่ 4.44 ผลการวเิ คราะหอตั ราสวนการกระจกุ ตัวของสินคา สตารช ทาํ จากมนั สาํ ปะหลงั ในตลาด ไตหวนั ป พ.ศ. 2550 ดัชนีการกระจุกตวั คา ทไ่ี ด (รอยละ) 76.82 CR1 (ไทย) 97.59 CR2 (ไทย และเวยี ดนาม) 99.43 CR3 (ไทย เวียดนาม และอินโดนเี ซยี ) 99.89 CR4 (ไทย เวยี ดนาม อินโดนีเซยี และญี่ปุน)ที่มา: จากการคํานวณ ในการวเิ คราะหความสามารถในการแขงขันพบวา มูลคาการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของไตหวนั มีความผนั ผวน และมแี นวโนมที่ลดลงในชว งป พ.ศ. 2541–2545 ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 มูลคาการนําเขาแปงมันสําปะหลังของไตหวันไดขยายตัวเพิ่มข้ึนอยางตอเน่ืองเปน 98 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 โดยในรอบ 10 ปที่ผานมา (พ.ศ. 2541–2550) ไตหวันยังคงนําเขาสตารชทําจากมนั สาํ ปะหลังจากไทยมากทส่ี ุด รองลงมาไดแ ก เวียดนาม และอินโดนีเซยี (ตารางที่ 4.45) เม่ือพจิ ารณาความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดไตหวัน พบวาไทยเปนประเทศที่มีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอื่นๆ แมจะมีคาลดลงและผันผวนอยูบาง สวนเวียดนามมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงใกลเคียงกับไทย และมีคาที่เพ่ิมขึ้นมากในชวง 10 ปท่ีผานมา จึงเปนประเทศคูแขงที่นาจับตามอง (ตารางที่ 4.46) และจากการวิเคราะหความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทียบในเชงิ พลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดดู ซับสตารชทําจากมนั สําปะหลงั ของตลาดไตหวันมีแนวโนม ท่ีลดลง ขณะทีค่ วามสามารถในการสงออกของประเทศท่ีสําคัญอยางไทยเพ่ิมสูงข้ึน จึงทําใหไทยตกอยูในสถานการณสวนกระแส ตางจากเวียดนาม และอินโดนีเซียท่ีมีการสงออกลดลง และลดลงในอัตราท่ีมากกวาอัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของตลาดไตหวัน ทําใหท้ังสองประเทศอยูในสถานการณถอยนํา ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อตั ราการดดู ซบั สตารช ทําจากมันสาํ ปะหลงั ของไตห วันกลบั มีแนวโนมเพิ่มขึ้น โดยไทย เวียดนามอินโดนีเซีย และจีน มีการสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังเพ่ิมขึ้นเชนกัน และเพ่ิมข้ึนในอัตราท่ีมากกวาอัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของไตหวัน ทําใหทั้งส่ีประเทศอยูในสถานการณท่ีเรยี กวา ดาวรงุ พุง แรง (ตารางท่ี 4.47) ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 ไตหวันนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากไทย เวียดนาม และญ่ีปุนเพิ่มข้ึน การเพิ่มขึ้นดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดไตหวันโดยรวม และความสามารถใน

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรของไทย 135การแขงขันของท้ังสามประเทศ ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 ไตหวันไดนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากทุกประเทศเพ่ิมขึ้น ซึ่งเปนการเพ่ิมข้ึนอันเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และการเพ่ิมขึ้นของการบริโภคสตารชทําจากมันสําปะหลังของไตหวัน สําหรับประเทศที่สงออกสําคัญอยางไทยอตั ราการเพิม่ ขนึ้ นั้นไมไ ดเกิดจากความสามารถในการแขง ขัน แตกตางจากเวียดนามและอินโดนีเซียที่มีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้นดวย (ตารางท่ี 4.48) ผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏในเชงิ พลวตั จากผลการศึกษาท้ังหมด สรุปไดวา ในตลาดไตหวันน้ัน ถือวาไทยยังคงเปนประเทศท่ีสามารถครองสวนแบงตลาดไดมากท่ีสุด แตมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันที่ลดลง โดยมีประเทศคูแขง ท่ีสาํ คญั และนา จับตามอง คือเวียดนามตารางที่ 4.45 มูลคา การนําเขา สตารช ทําจากมันสําปะหลงั (HS: 110814) ของประเทศไตหวนั หนว ย: ลา นดอลลารสหรัฐฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 43.53 46.38 42.33 46.35 53.39 47.10 51.76 57.59 70.23 75.27เวยี ดนาม 2.55 6.09 6.95 3.46 2.69 8.24 5.00 8.51 10.85 20.35อินโดนีเซีย 14.26 5.46 0.17 1.29 0.69 0.01 10.01 5.02 0.05 1.80ญปี่ นุ 0.04 0.12 0.23 0.39 0.41 0.42 0.39 0.76 0.49 0.46จนี 0.03 - - - - - 0.03 0.11 0.10 0.10ท้งั โลก 60.70 58.07 50.00 51.50 57.19 55.76 67.20 71.99 81.74 97.99ท่มี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.46 ความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทยี บท่ีปรากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาด ไตห วนัประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 38.14 37.10 42.82 44.25 48.38 45.44 46.77 50.66 52.53 46.58เวียดนาม 12.80 29.96 41.51 17.19 11.82 41.45 20.79 31.15 31.80 44.20อินโดนีเซยี 11.70 4.54 0.16 1.07 0.52 0.01 6.09 2.79 0.02 0.69ญ่ปี นุ - 0.01 0.02 0.03 0.03 0.03 0.02 0.04 0.03 0.02จนี 0.01 - - - - - - 0.01 0.01 0.01ที่มา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

136 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรทีส่ ําคัญของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.47 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ีปรากฏเชิงพลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดไตหวัน ประเทศ ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 26.86 10.85 -12.62 สวนกระแส 2.50 5.03 2.47 6.65 ดาวรงุ พุงแรงเวียดนาม -7.67 -19.32 -12.62 ถอยนาํ 9.28 2.47 ดาวรุงพงุ แรง 7,833.68 ดาวรุงพุงแรงอินโดนเี ซยี -95.52 -96.08 -12.62 ถอยนาํ -24.39 8,029.54 2.47 เสยี โอกาส 85.57 ดาวรงุ พุง แรงญี่ปนุ 1,068.50 921.03 -12.62 สวนกระแส -22.52 2.47จนี -100.00 -100.00 -12.62 ถอยนาํ 108.78 2.47ทีม่ า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.48 ทม่ี าของความเจริญเตบิ โตของการนําเขาของไตห วนั จากประเทศตางๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 ประเทศ Growth Effect = 7.82 Growth Effect = 71.48 Commodity Effect = -13.61 Commodity Effect = 4.23 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 28.43 22.64 -15.89 59.82 5.81 71.38 147.09เวยี ดนาม 11.60 -95.16 15,890.38 15,966.10 934.30 -66.88อนิ โดนีเซยี -89.38 -100.00 201.13 8.83 246.94ญป่ี นุ 940.08จีน -94.22ท่ีมา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.2.2.3 ตลาดอนิ โดนเี ซีย ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคาสตารชทําจากมันสําปะหลังในตลาดอินโดนีเซียนั้น จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสวนแบงตลาด การเปล่ียนแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนม การสงออก ดงั น้ี อินโดนีเซีย มีการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังท่ีถือวามีแนวโนมเพิ่มข้ึนในชวงป พ.ศ.2547-2550 โดยเพ่ิมขึ้นจากประมาณ 9.90 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2547 เปน 77.75 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 (ดังตารางที่ 4.49) โดยคดิ เปนอัตราการเตบิ โตเฉลยี่ ประมาณรอ ยละ 114.93 ตอ ป ไทยนั้นเปนประเทศผูสงออกรายใหญที่มีสวนแบงตลาดสูงสุดในตลาดอินโดนีเซีย โดยหากพิจารณาต้ังแตป พ.ศ. 2541–2550 ประเทศไทยมีสวนแบงในตลาดนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของอินโดนีเซียสูงมากกวารอยละ 80 ทุกป คิดเปนโดยเฉลี่ยประมาณรอยละ 92.99 (ดังตารางที่ 4.49)โดยมคี แู ขงสาํ คัญคอื สหรฐั ฯ และเวยี ดนาม แตก็ยังถือวา มีสว นแบงตลาดทีน่ อ ยมาก

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคา เกษตรของไทย 137ตารางท่ี 4.49 สว นแบง ตลาดสตารช ทําจากมนั สําปะหลงั ของไทยและคแู ขง สาํ คัญในตลาดอนิ โดนเี ซียไทย สหรฐั ฯ เวียดนาม อื่นๆ ทงั้ หมดจาํ นวน สวน จาํ นวน สว น จํานวน สว น จาํ นวน สวน จํานวน สวนป (ลา น แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ)2541 17.08 98.72 - - 0.18 1.02 0.05 0.26 17.30 100.002542 1.19 82.14 - - - - 0.26 17.86 1.45 100.002543 30.56 94.48 - - 0.86 2.65 0.93 2.88 32.35 100.002544 8.71 87.35 - - - - 1.26 12.66 9.97 100.002545 4.64 98.30 - - - - 0.08 1.70 4.72 100.002546 30.30 93.86 - - 0.48 1.50 1.50 4.64 32.28 100.002547 9.31 94.12 - - - - 0.58 5.88 9.90 100.002548 23.09 94.61 - - 0.02 0.08 1.30 5.31 24.41 100.002549 68.89 98.25 - - 0.13 0.19 1.09 1.57 70.12 100.002550 68.49 88.08 5.64 7.25 3.12 4.01 0.51 0.66 77.75 100.00ทีม่ า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคาสตารชทําจากมันสําปะหลังในตลาดอินโดนีเซียนั้น พบวา ในป 2550 อินโดนีเซียนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากประเทศตางๆ ท้ังหมดเพียง 5 ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแ รก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคา การนําเขา สตารชทาํ จากมนั สาํ ปะหลงั พบวา มรี ะดับการกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับต่ํา เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังไปอินโดนีเซีย เปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 80 ของประเทศท่ีสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังไปอินโดนีเซียท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดรอยละ 99.94 ของมูลคานําเขาสตารชทําจากมันสาํ ปะหลังของอินโดนีเซีย และเมื่อพิจารณาใหละเอียดน้ันจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดในตลาดน้ีไดครองสวนแบงตลาดสูงคิดเปนรอยละ 88.08 และเมื่อรวมเอาสวนแบงตลาดของสหรัฐฯ ซ่ึงอินโดนีเซียไดนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบง ตลาดรวมกนั ถงึ รอ ยละ 95.34 ดงั ตารางท่ี 4.50

138 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจนีตารางที่ 4.50 ผลการวิเคราะหอ ัตราสว นการกระจกุ ตวั ของสนิ คา สตารช ทาํ จากมนั สําปะหลังในตลาด อินโดนเี ซยี ป พ.ศ. 2550 ดชั นกี ารกระจกุ ตวั คา ที่ได (รอ ยละ) 88.08 CR1 (ไทย) 95.34 CR2 (ไทย และสหรัฐฯ) 99.34 CR3 (ไทย สหรฐั ฯ และเวยี ดนาม) 99.94 CR4 (ไทย สหรัฐฯ เวยี ดนาม และกมั พูชา)ท่มี า: จากการคาํ นวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของอินโดนีเซียมีความผันผวนอยางมาก และมีแนวโนมที่ลดลง ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 มูลคาการนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังของอินโดนีเซียไดขยายตัวเพิ่มข้ึนสูงมากเปน 78 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 แมจะมีความผันผวนแตก็มีแนวโนมท่ีเพ่ิมข้ึนโดยในรอบ 10 ปที่ผานมา (พ.ศ. 2541–2550) อินโดนีเซียยังคงนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากไทยมากทีส่ ดุ รองลงมาไดแก สหรฐั ฯ และเวียดนาม (ตารางท่ี 4.51) เม่ือพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดอินโดนีเซียพบวา ไทยมีคาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบลดลงอยางตอเนื่องตลอดชวง 10 ปที่ผานมา โดยมีประเทศคูแขงคือ กัมพูชา ท่ีมีคาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงท่ีสุด ซึ่งเปนประเทศท่ีเริ่มมีการสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังเม่ือป 2546 สวนเวียดนามนั้นมาเปนลําดับท่ี 3 (ตารางที่ 4.52) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของตลาดอินโดนีเซียมีแนวโนมท่ีลดลง โดยประเทศตางๆ ท่ีสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังไปยังอินโดนีเซียก็มีแนวโนมลดลงดวย และยังลดลงเร็วกวาอัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของตลาดอินโดนีเซีย ทําใหไทย สหรัฐฯ และเวียดนามตกอยูในสถานการณถอยนํา มีเพียงไตหวันเทานั้นท่ีมีความสามารถในการสงออกลดลงชากวาอัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของตลาดอินโดนีเซีย ทําใหไตหวันอยูในสถานการณท่ีเรียกวา ตั้งรับปรับตัว ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อัตราการดูดซับสตารชทําจากมันสําปะหลังของอินโดนีเซียกลับมีแนวโนมเพ่ิมข้ึน โดยสหรัฐฯ และเวียดนามมีการสงออกสตารชทําจากมันสําปะหลังเพ่ิมขึ้นสูงมาก และเพ่มิ ข้นึ ในอัตราทีม่ ากกวาอตั ราการดดู ซบั สตารช ทําจากมันสําปะหลังของอินโดนีเซีย ทําใหท้ังสองประเทศอยูในสถานการณท่ีเรียกวา ดาวรุงพุงแรง สวนไทย กัมพูชา และไตหวันน้ัน มีการสงออกสตารชทาํ จากมนั สาํ ปะหลงั ลดลง จงึ ตกอยใู นสถานการณเสียโอกาส (ตารางท่ี 4.53) ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อินโดนีเซียนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากทุกประเทศลดลงการลดลงดังกลาวเปนผลมาจากการลดลงของการบริโภคสตารชทําจากมันสําปะหลังของอินโดนีเซีย และ

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 139ความสามารถในการแขงขันของทุกประเทศที่ลดลงดวย ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อินโดนีเซียไดนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลังจากไทย สหรัฐฯ และเวียดนามเพิ่มข้ึน ซึ่งเปนการเพ่ิมขึ้นอันเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และการเพม่ิ ข้ึนของการบริโภคสตารช ทําจากมันสําปะหลังของอินโดนีเซียสาํ หรับประเทศทสี่ งออกสําคัญอยางไทย อัตราการเพิม่ ข้ึนนั้นไมไ ดเกิดจากความสามารถในการแขงขันแตกตางจากสหรัฐฯ และเวียดนามท่ีมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้นดวย (ตารางที่ 4.54) ผลลัพธดงั กลา วสอดคลองกบั การวิเคราะหความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏในเชิงพลวัต จากผลการศึกษาท้ังหมด สรุปไดวา ในตลาดอินโดนีเซียนั้น สหรัฐฯ และเวียดนามถือวาเปนประเทศทมี่ แี นวโนม ของความสามารถในการแขง ขนั เพิม่ ขึ้น ในขณะท่ีไทยซึ่งมสี วนแบง ตลาดมากทส่ี ดุกลับมีความสามารถในการแขง ขนั ทีล่ ดลงตารางท่ี 4.51 มูลคาการนาํ เขา สตารช ทาํ จากมันสาํ ปะหลงั (HS: 110814) ของประเทศอนิ โดนีเซีย หนว ย: ลานดอลลารส หรัฐฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 17.08 1.19 30.56 8.71 4.64 30.30 9.31 23.09 68.89 68.49สหรัฐฯ - - - - - - - - - 5.64เวยี ดนาม 0.18 - 0.86 - - 0.48 - 0.02 0.13 3.12กัมพูชา - - - - - 0.96 0.57 0.40 0.64 0.46ไตหวนั - - 0.19 0.18 0.04 0.50 - - 0.03 -ท้ังโลก 17.30 1.45 32.35 9.97 4.72 32.28 9.90 24.41 70.12 77.75ทมี่ า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.52 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาด อนิ โดนเี ซยีประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 31.77 21.12 28.59 27.43 25.83 17.95 15.80 15.84 20.11 15.30สหรฐั ฯ - - - - - - - - - 1.13เวยี ดนาม 0.66 - 2.94 - - 1.18 - 0.11 0.14 3.00กมั พชู า - - - - - 666.36 2,419.96 1,298.06 528.54 350.64ไตห วัน - - 0.16 0.53 0.29 0.58 - - 0.02 -ที่มา: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

140 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางท่ี 4.53 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบทป่ี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดอนิ โดนีเซีย ประเทศ ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -18.69 -80.79 -76.38 ถอยนํา -14.78 -10.27 5.29 เสียโอกาส 301,555,049.15 ดาวรุง พงุ แรงสหรฐั ฯ -98.19 -99.72 -76.38 ถอยนํา 155.46 317,500,662.46 5.29 ดาวรุงพุง แรง -47.38 เสยี โอกาสเวียดนาม -100.00 -100.00 -76.38 ถอยนํา -100.00 168.97 5.29 เสียโอกาสกัมพชู า -- - - -44.60 5.29ไตหวัน 80.87 -71.59 -76.38 ตงั้ รบั ปรบั ตวั -100.00 5.29ทีม่ า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.54 ท่ีมาของความเจริญเติบโตของการนาํ เขา ของอนิ โดนีเซีย จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 ประเทศ Growth Effect = 15.56 Growth Effect = 128.79 Commodity Effect = -88.26 Commodity Effect = 12.10 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย -0.11 -72.82 -14.83 126.06 -99.78 564,020,159.11 564,020,300.00สหรฐั ฯ -14.38 -100.00 402.56 543.45เวียดนาม -27.30 - -193.11 -52.22 -77.56 -240.89 -100.00กมั พชู า -ไตห วัน 7.84ทีม่ า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.4.3 ความสามารถในการแขง ขนั ของการสงออกนํ้าตาลของไทยในตลาดท่ีสาํ คญั ตลาดนํ้าตาลที่สําคัญของโลกท่ีใชในการศึกษาวิจัยนี้ นอกจากประเทศจีนแลว ยังไดทําการศกึ ษาตลาดอนื่ ไดแ ก ตลาดอนิ โดนีเซีย และญป่ี นุ โดยมีหลกั เกณฑในการเลือกตลาดท่ศี กึ ษาดงั น้ี - ตลาดอินโดนีเซีย เปนตลาดสงออกนํ้าตาลท่ีสําคัญของไทยเปนอันดับ 1 ในป 2550 และติดอันดับ 1 ใน 3 ตลอดชวง 10 ปท ีผ่ านมา - ตลาดญปี่ นุ เปน ตลาดสง ออกน้าํ ตาลทสี่ ําคญั ของไทยเปนอันดับ 2 ในป 2550 และติดอันดับ 1ใน 3 ตลอดชวง 10 ปทผ่ี า นมา ในแตละตลาดจะมีประเทศคูแขงท่ีสําคัญของไทยมาพิจารณาเปรียบเทียบดวย สวนขอมูลท่ีใชในการศึกษาวิจัยนี้เปนขอมูลการนําเขาน้ําตาล (HS: 170111) ของตลาดท่ีสําคัญทั้ง 3 แหง ต้ังแตป พ.ศ.2541-2550 จาก World Trade Atlas โดยมรี ายละเอียดของผลการศกึ ษาในแตละตลาด ดังน้ี 4.3.1 ตลาดจนี ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคาน้ําตาลในตลาดจีนนั้น จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสวนแบงตลาด การเปลย่ี นแปลงสว นแบงตลาด และแนวโนมการสงออก ดงั นี้

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรของไทย 141 ในชวงป พ.ศ. 2546-2549 ถือเปนชวงที่การนําเขานํ้าตาลของจีนมีการขยายตัวสูง (ดังตารางท่ี4.55 และรูปที่ 4.4) โดยมีอัตราการเติบโตเฉลี่ย ประมาณรอยละ 48.91 ตอป แตในป 2550 จีนนําเขานํ้าตาลลดลงมากจาก 444.71 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2549 เหลือเพียง 250.07 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2550 ซ่ึงเปน การลดลงมากถึงรอ ยละ 43.77 ในตลาดนี้ ควิ บาครองสว นแบง ตลาดสงู สุด ซง่ึ ในชว งป พ.ศ. 2541-2550 ควิ บามีสว นแบง ตลาดอยูระหวางรอยละ 35-80 สวนไทยน้ันมีสวนแบงตลาดเปนอันดับสอง โดยมีสวนแบงตลาดในชวงเวลาดังกลาวประมาณรอยละ 10-32 (ดังตารางที่ 4.55) นอกจากน้ียังมีกัวเตมาลา ซ่ึงเร่ิมเขามาชิงสวนแบงตลาดต้ังแตป 2547 จนมสี ว นแบง ตลาดประมาณรอ ยละ 12.95 ซง่ึ เปน อนั ดับสามในป 2550ตารางท่ี 4.55 สว นแบงตลาดนา้ํ ตาลของไทยและคูแขงสาํ คัญในตลาดจนีคิวบา ไทย กัวเตมาลา อื่นๆ ทงั้ หมดจํานวน สว น จํานวน สวน จํานวน สวน จาํ นวน สว น จํานวน สว นป (ลาน แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ)2541 88.85 71.84 12.47 10.09 - - 22.35 18.07 123.67 100.002542 55.53 80.46 7.95 11.52 - - 5.53 8.02 69.01 100.002543 67.09 69.54 11.79 12.22 4.10 4.25 13.49 13.99 96.47 100.002544 90.73 35.16 82.42 31.94 - - 84.87 32.89 258.01 100.002545 95.53 46.96 32.05 15.76 - - 75.83 37.28 203.42 100.002546 87.62 64.45 29.90 21.99 - - 18.44 13.56 135.95 100.002547 110.71 49.25 50.93 22.66 19.99 8.89 43.15 19.20 224.78 100.002548 121.14 37.40 39.61 12.23 66.77 20.62 96.35 29.75 323.86 100.002549 195.33 43.92 72.06 16.20 10.59 2.38 166.73 37.49 444.71 100.002550 128.00 51.19 42.61 17.04 32.38 12.95 47.08 18.83 250.07 100.00ท่ีมา: World Trade Atlas, 2008.

142 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคาเกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจีน มูลคาการนาํ เขา ออยและนํา้ ตาลของจนีลานดอลลารสหรัฐฯ 500.00 450.00 400.00 350.00 300.00 250.00 200.00 150.00 100.00 50.00 0.00 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 ป คิวบา ไทย กัวเตมาลา ทั้งหมดทมี่ า: World Trade Atlas, 2008.รปู ที่ 4.4 มูลคา การนําเขานาํ้ ตาลของจนี จากไทยและคแู ขง ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคาน้ําตาลในตลาดจีนนั้น พบวา ในป 2550 จีนนําเขาน้ําตาลจากประเทศตางๆ ทั้งหมด 16ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนําเขานํ้าตาล พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับต่ํา เพราะประเทศที่มีมูลคาการสง ออกนาํ้ ตาลไปจนี เปน 4 รายแรก หรอื ประมาณรอยละ 25 ของประเทศท่ีสงออกน้ําตาลไปจีนท้ังหมดคิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 89.93 ของมูลคานําเขานํ้าตาลของจีนทั้งหมด และเมื่อพิจารณาใหละเอียดน้ันจะเห็นวา คิวบาซึ่งครองสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดจีนไดครองสวนแบงตลาดคิดเปน รอ ยละ 51.19 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของไทยซ่ึงจีนไดนําเขานํ้าตาลเปนอันดับสองจะพบวา มีสว นแบง ตลาดรวมกันรอ ยละ 68.23 ดงั ตารางที่ 4.56ตารางที่ 4.56 ผลการวิเคราะหอ ัตราสว นการกระจุกตัวของสนิ คา นาํ้ ตาลในตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 ดัชนีการกระจกุ ตัว คา ทไ่ี ด (รอยละ) 51.19 CR1 (คิวบา) 68.23 CR2 (ควิ บา และไทย) 81.17 CR3 (คิวบา ไทย และกัวเตมาลา) 89.93 CR4 (คิวบา ไทย กัวเตมาลา และออสเตรเลีย)ทม่ี า: จากการคํานวณ

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 143 ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา มูลคาการนําเขานํ้าตาลของตลาดจีนมีความผันผวนและมีแนวโนมเพ่ิมขึ้นในชวงป พ.ศ. 2541-2545 โดยจีนมีมูลคาการนําเขานํ้าตาลในชวงระยะเวลาดังกลาวประมาณ 200 ลานดอลลารสหรัฐฯ แตพอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 แนวโนมการนาํ เขา น้ําตาลของจนี ยังคงมีความผันผวนอยโู ดยในป 2546 มูลคาการนําเขานํ้าตาลของจีนไดลดลงจากป2545 (ลดลงจาก 203 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2545 เหลือเพียง 135 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2546)จนกระทั่งในป 2550 มูลคาการนําเขาน้ําตาลของจีนจากทั่วโลกลดลงเม่ือเปรียบเทียบกับป 2549 จึงทําใหม ลู คา การสงออกนํา้ ตาลไปยังจีนของประเทศตางๆ ลดลงดวยเชนกนั ในชวงระยะเวลา 10 ปท่ีผานมา(พ.ศ. 2541-2550) จีนยังคงนําเขาน้ําตาลจากคิวบามากท่ีสุด รองลงมาไดแก ไทย และกัวเตมาลา โดยในป 2550 สัดสวนมูลคาการสงออกนํ้าตาลของไทยไปยังตลาดจีนคิดเปนรอยละ 17.04 ของมูลคาการนําเขาน้ําตาลทง้ั หมดของโลกในตลาดจนี ซึง่ เปนรองจากคิวบาท่มี สี ัดสว นมูลคา การสงออกนา้ํ ตาลไปยังจีนเกินครง่ึ หนีง่ ของทงั้ หมด โดยคดิ เปนสัดสวนสูงถงึ รอยละ 51.19 (ตารางที่ 4.57) เม่ือพิจารณาดชั นคี วามไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏของประเทศตางๆ ในตลาดจีน พบวาควิ บาเปนประเทศทม่ี คี วามไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอื่นๆ เปนอยางมาก โดยมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาไทยประมาณ 55 เทา (ตารางที่ 4.58) และเมื่อวิเคราะหความไดเปรียบเชิงเปรียบเทียบเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 อัตราการดูดซับน้ําตาลของจีนมีแนวโนมลดลง ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกของประเทศท่ีสําคัญอยางคิวบาก็ลดลงเชนกันดวย แตลดลงชากวาการลดลงของอัตราการดูดซับน้ําตาลของจีน จึงทําใหคิวบาตกอยูในสถานการณต้ังรับปรับตัว สําหรับประเทศท่ีมีความสามาถในการสงออกเพิ่มข้ึนนั้น ไดแก ไทยและออสเตรเลีย ท่ีเพิ่มขึ้นรวดเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับน้ําตาลของตลาดจีน จึงทําใหไทยและออสเตรเลียตกอยูในสถานการณสวนกระแส ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 อัตราการดูดซับนํ้าตาลของจีนยังคงมีแนวโนมลดลงเชนเดียวกับในชวงท่ีผานมา แตทั้งคิวบา ไทย และออสเตรเลีย กลับมีความสามารถในการสงออกลดลงเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับนํ้าตาลของตลาดจีน จึงทําใหท้ัง3 ประเทศตกอยูในสถานการณถอยนํา ในขณะท่ีกัวเตมาลา บราซิลและเกาหลีใตมีความสามารถในการสงออกไดเพิ่มข้ึนเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับน้ําตาลของจีน จึงทําให กัวเตมาลา บราซิลและเกาหลใี ตต กอยูในสถานการณส วนกระแส (ตารางที่ 4.59) ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 จีนนําเขานํ้าตาลจากไทยและออสเตรเลียเพิ่มขึ้น การเพิ่มข้ึนดังกลาวเปนผลมาจากการเพมิ่ ความสามารถในการแขงขนั ของไทยและออสเตรเลีย ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550จีนยังคงนําเขาน้ําตาลจากไทยและออสเตรเลียเพ่ิมมากขึ้นเชนเดียวกับในชวงแรก (พ.ศ. 2541-2545) แตอัตราการนําเขานั้นเม่ือเปรียบเทียบกับชวงแรกแลวกลับมีแนวโนมลดลง ซึ่งการลดลงดังกลาวเปนผลมาจากการลดลงของความตองการบริโภคนํ้าตาลของจีน และการลดลงของความสามารถในการแขงขันของไทยและออสเตรเลีย ในขณะที่กัวเตมาลา บราซิลและเกาหลีใตกลับมีความสามารถในการแขงขันเพ่ิมข้ึน

144 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรท่ีสําคญั ของไทยในตลาดจนีโดยสามารถสังเกตไดจากอัตราการเจริญเติบโตของการสงออกนํ้าตาลจากทั้ง 3 ประเทศที่เพิ่มสูงข้ึน(ตารางที่ 4.60) ผลลพั ธดังกลาวจงึ สอดคลองกบั การวเิ คราะหความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทียบเชงิ พลวตั จากการผลการศึกษาท้ังหมด สามารถสรุปไดวา ในตลาดจีน คิวบาซ่ึงเปนประเทศท่ีมีการสงออกนํา้ ตาลไปยังตลาดจีนตอเนื่องเปนระยะเวลาตลอด 10 ปที่ผานมาเริ่มมีแนวโนมท่ีจะลดลง ในขณะเดียวกันนน้ั ไทยและออสเตรเลียซึง่ เปน ประเทศคแู ขงทส่ี าํ คัญของคิวบาก็เริ่มมคี วามสามารถลดลงดว ยเชนกัน สวนประเทศอืน่ ๆ ทม่ี ีสว นแบง ทางการตลาดเปนที่นา จับตามอง ไดแก กัวเตมาลา บราซิลและเกาหลใี ตตารางท่ี 4.57 มูลคาการนาํ เขา นา้ํ ตาล (HS: 170111) ของประเทศจีน หนวย: ลา นดอลลารส หรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 12.47 7.95 11.79 82.42 32.05 29.9 50.93 39.61 72.06 42.61ออสเตรเลีย 15.89 5.52 13.35 51.33 66.03 13.49 27.15 60.17 29.01 21.9บราซลิ 5.91 - - 23.82 - 0.02 0.02 0.03 127.06 19.73กัวเตมาลาเกาหลใี ต - - 4.10 - - - 19.99 66.77 10.59 32.38คิวบา 0.18 0.01 0.14 - 0.03 0.06 0.04 0.13 0.49 0.39 88.85 55.53 67.09 90.73 95.53 87.62 110.71 121.14 195.33 128ท้งั โลก 123.67 69.01 96.47 258.01 203.42 135.95 224.78 323.86 444.71 250.07ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.58 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทยี บท่ปี รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนีประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 5.84 6.87 6.28 16.51 8.31 10.29 11.01 5.77 7.14 7.19ออสเตรเลีย 6.7 3.67 6.2 8.92 16.38 3,038.56 2,494.91 2,038.58 2.69 3.25บราซลิ 5.92 - - 9.58 - 0.01 0.01 0.01 17.53 4.11กวั เตมาลา - - 2,077.06 - - - 1,163.05 1,437.46 431.05 2,629.46เกาหลใี ต 0.01 - 0.01 - - - - - 0.01 0.01ควิ บา 1,073.91 2,354.57 1,829.90 750.97 1,198.92 2,208.36 1,416.81 1,040.42 658.28 442.83ที่มา: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.59 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบท่ปี รากฏเชิงพลวัตของประเทศตางๆ ในตลาดจนี ประเทศ ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 42.22 11.21 -21.81 สวนกระแส -44.45 -20.54 ถอยนํา -30.09ออสเตรเลยี 144.51 91.19 -21.81 สวนกระแส -99.89 -99.91 -20.54 ถอยนาํ 31,842.89บราซลิ 94.61 -1.00 -21.81 ถอยนาํ 126.08 25,281.97 -20.54 สวนกระแส 262.01กวั เตมาลา -100.00 -100.00 -21.81 ถอยนํา -79.95 47.50 -20.54 สวนกระแสเกาหลใี ต -90.04 -92.21 -21.81 ถอยนาํ 187.66 -20.54 สวนกระแสคิวบา 11.64 -12.71 -21.81 ต้งั รับปรบั ตวั -84.07 -20.54 ถอยนาํทม่ี า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคาเกษตรของไทย 145ตารางท่ี 4.60 ทีม่ าของความเจริญเติบโตของการนาํ เขา ของจนี จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 ประเทศ Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = -45.87 Commodity Effect = -47.55 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 92.47 156.95 -41.41 42.53 315.43 -21.65 62.29ออสเตรเลีย 250.96 -100.00 79,459.07 79,543.01 -100.00 50.71 61.96บราซิล -164.48 -85.18 509.5 593.44 -37.84 46.10กัวเตมาลา -210.85 7.51เกาหลีใต -149.66คิวบา -56.96ท่มี า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.3.2 ตลาดอนิ โดนเี ซีย ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคานํ้าตาลในตลาดอินโดนีเซียนั้น จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสว นแบง ตลาด การเปล่ียนแปลงสว นแบง ตลาด และแนวโนมการสง ออก ดังนี้ ในชวงป พ.ศ.2546-2550 ถือเปนชวงที่การนําเขาน้ําตาลของอินโดนีเซียมีการขยายตัวสูง (ดังตารางที่ 4.61) โดยเพม่ิ ขึ้นจากประมาณ 85.31 ลา นดอลลารสหรัฐฯ ในป 2546 เปน 630.01 ลานดอลลารสหรฐั ฯ ในป 2550 มีอัตราการเติบโตเฉล่ียถึง ประมาณรอยละ 75.02 ตอป โดยเฉพาะอยางยิ่งในป 2548ประเทศอนิ โดนีเซยี มีการนาํ เขานาํ้ ตาลเพมิ่ ขึ้นสงู ถงึ ประมาณรอยละ 149.27 เม่ือเทยี บกบั ปกอนหนา ประเทศออสเตรเลียเปนประเทศที่ครองสวนแบงตลาดสูงสุดในชวงป พ.ศ. 2549-2550 ท้ังๆ ที่กอนหนานี้ ไทยถอื วา มสี ว นแบงตลาดมากท่ีสดุ ต้งั แตป  2541 โดยมีสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียในชวงป พ.ศ.2541–2548 ถึงรอยละ 53.96 (ดังตารางที่ 4.61) จงึ ถอื ไดวา ออสเตรเลียนนั้ เปนคแู ขงทส่ี ําคัญของไทย

146 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคา เกษตรทสี่ ําคัญของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.61 สวนแบงตลาดนํา้ ตาลของไทยและคแู ขงสาํ คัญในตลาดอนิ โดนเี ซียออสเตรเลีย ไทย บราซลิ อื่นๆ ทัง้ หมดจํานวน สว น จาํ นวน สวน จาํ นวน สวน จํานวน สวน จํานวน สว นป (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 32.50 10.45 176.88 56.88 26.90 8.65 74.71 24.01 310.99 100.002542 15.86 5.29 126.65 42.25 84.53 28.20 72.72 24.25 299.76 100.002543 8.72 5.16 100.59 59.46 10.48 6.20 49.38 29.22 169.17 100.002544 16.87 9.57 105.44 59.82 6.82 3.87 47.14 26.73 176.27 100.002545 14.04 11.97 58.70 50.02 18.89 16.09 25.72 21.93 117.35 100.002546 26.62 31.20 47.32 55.47 2.93 3.44 8.44 9.90 85.31 100.002547 25.61 27.13 60.75 64.34 7.28 7.71 0.78 0.82 94.41 100.002548 69.38 29.48 102.28 43.46 5.43 2.31 58.25 24.75 235.35 100.002549 170.74 58.65 35.69 12.26 46.56 16.00 38.10 13.10 291.09 100.002550 237.87 37.76 233.84 37.12 56.61 8.99 101.69 16.14 630.01 100.00ท่ีมา: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคานํ้าตาลในตลาดอินโดนีเซียนั้น พบวา ในป 2550 อินโดนีเซียนําเขาน้ําตาลจากประเทศตางๆทัง้ หมด 11 ประเทศ เมอ่ื พจิ ารณาสว นแบงการครองตลาด 4 หนว ยใหญแ รก (CR4) โดยคาํ นวณจากมูลคาการนําเขาน้ําตาล พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกน้ําตาลไปอินโดนีเซียเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 36 ของประเทศท่ีสงออกน้ําตาลไปอินโดนีเซียท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 88.92 ของมูลคานําเขาน้ําตาลของอินโดนีเซียท้ังหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวา ออสเตรเลียซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดในตลาดน้ีไดครองสวนแบงตลาดคิดเปนรอยละ 37.76 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของไทยซงึ่ อินโดนเี ซียไดนาํ เขานํา้ ตาลเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันเพิ่มข้ึนมากเปนรอยละ 74.87 ดังตารางท่ี 4.62

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรของไทย 147ตารางที่ 4.62 ผลการวิเคราะหอัตราสวนการกระจุกตัวของสินคา นํา้ ตาลตลาดอนิ โดนีเซยี ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจกุ ตัว คา ที่ได (รอยละ) 37.76 CR1 (ออสเตรเลยี ) 74.87 CR2 (ออสเตรเลีย และไทย) 83.86 CR3 (ออสเตรเลยี ไทย และบราซิล) 88.92 CR4 (ออสเตรเลยี ไทย บราซลิ และกัวเตมาลา)ท่มี า: จากการคํานวณ ในการวเิ คราะหค วามสามารถในการแขงขนั พบวา มลู คาการนาํ เขานาํ้ ตาลของตลาดอินโดนีเซียมีความผันผวนและมีแนวโนมลดลงในชวงป พ.ศ. 2541-2545 เชนเดียวกับตลาดสหรัฐฯ โดยอนิ โดนีเซียมีมูลคาการนําเขานํ้าตาลในชวงเวลาดังกลาวลดลงประมาณ 200 ลานดอลลารสหรัฐฯ ตอมาในป พ.ศ. 2546-2550 อินโดนีเซียไดนําเขาน้ําตาลเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง โดยเพิ่มขึ้นจาก 85 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2546 เปน 630 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 หรือนําเขาน้ําตาลเพิ่ม 7 เทาของในชวงระยะเวลาดังกลา ว โดยในชวง 10 ปท ผ่ี า นมาอนิ โดนีเซยี เคยนําเขานา้ํ ตาลจากไทยมากที่สุด เพ่ิงจะมาเสียการครองตลาดใหกับออสเตรเลียเม่ือป พ.ศ. 2549-2550 โดยในป 2550 ไทยเปนประเทศท่ีมีสัดสวนมลู คา การสงออกน้ําตาลไปยังตลาดอินโดนีเซียคิดเปนรอยละ 37.12 ของมูลคาการนําเขาน้ําตาลทั้งหมดของโลกในตลาดอินโดนีเซีย สวนออสเตรเลียและบราซิลสงออกนํ้าตาล คิดเปนรอยละ 37.76 และรอ ยละ 8.99 ตามลาํ ดบั (ตารางท่ี 4.63) สําหรับดัชนีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏ ไดแสดงใหเห็นวา ตลอด 10 ปที่ผานมาไทยมีความสามารถเหนือกวาประเทศคูแขงทส่ี าํ คัญอยา งออสเตรเลยี และบราซิล แตกลับมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันลดลง ในขณะที่ออสเตรเลียและบราซิลก็มีแนวโนมความสามารถในการแขงขันลดลง แตก็ยังมีคาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏมากกวาไทย (ตารางที่ 4.64) และเมื่อวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 อัตราการดูดซับน้ําตาลของตลาดอินโดนีเซียมีแนวโนมลดลง ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกของไทยก็มีแนวโนมลดลงเชนกัน และลดลงเรว็ กวาอัตราการดดู ซับน้ําตาลของตลาดอนิ โดนเี ซีย จึงทาํ ใหไ ทยตกอยูในสถานการณถ อยนาํ สาํ หรับออสเตรเลียและบราซิลนั้นก็มีความสามารถในการแขงขันลดลงแตลดลงชากวาการลดลงของอัตราการดูดซับนํ้าตาลของตลาดอินโดนีเซีย จึงทําใหท้ัง 2 ประเทศตกอยูในสถานการณตั้งรับปรับตัว ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 ออสเตรเลียและบราซิลกลับมีความสามารถในการสงออกไปยังตลาดอนิ โดนีเซียเพ่ิมข้ึน และมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบเพิ่มข้ึนดวย จึงทําใหท้ัง 2 ประเทศอยูในสถานการณท่ีเรียกวา ดาวรุงพุงแรง นั่นคือ เปนสถานการณท่ีประเทศดังกลาวสามารถสงออกน้ําตาลไดเพ่ิมขึ้นรวดเร็วกวาอัตราการขยายตัวของการนําเขานํ้าตาลของตลาด

148 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคาเกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจนีอินโดนีเซีย ในขณะท่ีไทยมีความสามารถในการสงออกเพิ่มข้ึนแตยังเพ่ิมขึ้นชากวาอัตราการดูดซับนํ้าตาลของตลาดอินโดนีเซีย จึงทาํ ใหไทยตกอยูในสถานการณค วา ไมทัน (ตารางที่ 4.65) อินโดนีเซียนําเขาน้ําตาลจากไทย ออสเตรเลียและบราซิลลดลงในชวงป พ.ศ. 2541-2545 การลดลงดังกลาวเปนผลมาจากการลดการบริโภคนํ้าตาลของอินโดนีเซีย สําหรับประเทศไทยการลดลงของการนําเขานํ้าตาลจากอินโดนีเซียยังมีสาเหตุมาจากความสามารถในการแขงขันท่ีลดลงดวยเชนกัน ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 อินโดนีเซียกลับนําเขาน้ําตาลจาก 3 ประเทศเพิ่มมากข้ึน โดยการเพิ่มข้ึนน้ันเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดโดยรวมและจากการขยายตัวของการบริโภคนํ้าตาลของอินโดนีเซียอีกทั้งยังเปนการเพิ่มขึ้นจากความสามารถในการแขงขันของท้ัง 2 ประเทศ แตสําหรับไทยนั้นการเพ่ิมขึ้นของการนําเขาน้ําตาลของอินโดนีเซียไมไดเกิดจากการเพ่ิมขึ้นของความสามารถในการแขงขัน แตเปนการเพิ่มขึ้นจากการขยายตัวของตลาดโดยรวมและจากการเพ่ิมการบริโภคนํ้าตาลของอินโดนีเซียเทาน้ัน(ตารางท่ี 4.66) ซงึ่ ผลลัพธด ังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหค วามไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทียบเชงิ พลวัต จากผลการศึกษทั้งหมด สรุปไดวา ในตลาดอินโดนีเซีย แมวาไทยจะเคยมีสวนแบงทางการตลาดมากท่ีสุดแตกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลงซ่ึงตางกับออสเตรเลียและบราซิลท่ีมีแนวโนมของความสามารถในการแขง ขันเพม่ิ สูงขึ้น โดยเฉพาะบราซิลท่ีเปนประเทศท่ีมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบมากท่สี ุด จงึ เปนประเทศท่ีนาจับตามองเปนอยา งยงิ่ตารางที่ 4.63 มลู คาการนําเขานํา้ ตาล (HS: 170111) ของประเทศอนิ โดนเี ซยี หนวย: ลานดอลลารสหรัฐฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 176.88 126.65 100.59 105.44 58.7 47.32 60.75 102.28 35.69 233.84ออสเตรเลีย 32.5 15.86 8.72 16.87 14.04 26.62 25.61 69.38 170.74 237.87บราซลิ 26.9 84.53 10.48 6.82 18.89 2.93 7.28 5.43 46.56 56.61มาเลเซีย 11.7 9.78 10.31 1.42 1.78 0.96 - 0.09 - -จนี 16.06 18.68 4.54 4.54 7.4 - - - - - ท้ังโลก 310.99 299.76 169.17 176.27 117.35 85.31 94.41 235.35 291.09 630.01ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.64 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทยี บทปี่ รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดอนิ โดนเี ซยีประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 18.3 10.86 17.99 18.78 13.14 10.61 10.8 7.27 2.51 6.45ออสเตรเลีย 1.62 0.87 1.02 1.63 2.36 6.16 5.7 6.63 11.99 9.36บราซลิ 11.52 21.4 8.27 7.06 18.41 3.37 8.11 2.93 18.96 9.74มาเลเซยี 1.63 1.29 1.81 0.25 0.46 0.32 - 0.01 - -จนี 1.55 1.2 0.44 0.43 0.81 - - - - -ที่มา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คา เกษตรของไทย 149ตารางที่ 4.65 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดอนิ โดนเี ซยี ประเทศ ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2550 สถานการณไทย -28.19 -39.23 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 51.93 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ควา ไมท นั -76.55 -67.35 ถอยนาํ 189.03 96.16 222.78 ดาวรงุ พุงแรง -100.00 390.38 222.78 ดาวรุง พงุ แรงออสเตรเลยี 46.05 -52.31 -67.35 ตั้งรับปรบั ตัว -100.00 832.92 222.78 เสยี โอกาส เสยี โอกาสบราซลิ 59.79 -47.83 -67.35 ต้ังรบั ปรับตัว -100.00 222.78 -100.00 222.78มาเลเซยี -71.92 -90.83 -67.35 ถอยนาํจนี -47.53 -82.87 -67.35 ถอยนําท่ีมา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.66 ท่ีมาของความเจรญิ เติบโตของการนําเขา ของอนิ โดนเี ซียจากประเทศตางๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 ประเทศ Growth Effect = 15.56 Growth Effect = 128.79 Commodity Effect = -77.83 Commodity Effect = 509.7 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rate ไทย -4.55 -66.82 -244.30 394.19 -56.79 155.17 793.66ออสเตรเลีย 5.48 -29.8 1,193.09 1,831.58 -84.75 -738.49 -100.00 บราซลิ 32.47 -53.91 -738.49 -100.00 มาเลเชีย -22.48 จีน 8.35ทีม่ า: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008. 4.3.3 ตลาดญปี่ นุ ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคาน้ําตาลในตลาดญี่ปุนน้ัน จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสว นแบง ตลาด การเปลย่ี นแปลงสว นแบงตลาด และแนวโนม การสงออก ดังนี้ ในชวงป พ.ศ. 2545-2549 ถือเปนชวงท่ีการนําเขานํ้าตาลของญ่ีปุนมีการขยายตัวเพิ่มขึ้น(ดังตารางท่ี 4.67) โดยมีอัตราการเติบโตเฉลี่ย ประมาณรอยละ 16.54 ตอป แตพอป 2550 ญี่ปุนนําเขาน้ําตาลลดลงเล็กนอยจาก 486.89 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2549 เหลือ 436.48 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2550 ซง่ึ เปนการลดลงรอ ยละ 10.35 ในตลาดน้ี ออสเตรเลียครองสวนแบงตลาดสูงสุด ซ่ึงในชวงป พ.ศ.2541-2550 ออสเตรเลียและไทยนั้น ผลดั กันครองสว นแบงตลาดสงู สุด โดยจะเหน็ วา ไทยไดค รองสว นแบง ตลาดมากกวา ซ่ึงคิดเปนสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียประมาณรอยละ 41.26 ขณะที่ออสเตรเลียมีสวนแบงตลาดโดยเฉลี่ยประมาณรอ ยละ 39.64 เมือ่ เทยี บในชวงเวลาเดยี วกนั จงึ ถอื ไดวาออสเตรเลยี เปน คแู ขง ทสี่ าํ คัญมากของไทย

150 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรทส่ี ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางที่ 4.67 สวนแบง ตลาดนํา้ ตาลของไทยและคูแขงสาํ คัญในตลาดญ่ปี นุออสเตรเลีย ไทย แอฟริกาใต อน่ื ๆ ทั้งหมดจาํ นวน สวน จาํ นวน สวน จาํ นวน สว น จํานวน สวน จาํ นวน สวนป (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 160.02 39.04 183.60 44.79 47.08 11.49 19.19 4.70 409.90 100.002542 112.76 40.74 88.81 32.08 35.99 13.00 39.24 14.18 276.80 100.002543 124.66 41.28 138.02 45.70 33.36 11.05 5.96 1.96 302.00 100.002544 131.28 36.41 163.82 45.43 46.17 12.81 19.32 5.37 360.58 100.002545 137.96 50.86 75.58 27.86 33.93 12.51 23.81 8.80 271.28 100.002546 116.95 40.73 114.08 39.74 31.11 10.84 24.96 8.70 287.10 100.002547 96.55 33.24 142.60 49.09 37.09 12.77 14.25 4.90 290.48 100.002548 103.17 28.55 162.54 44.98 57.01 15.78 38.63 10.69 361.35 100.002549 196.22 40.30 201.97 41.48 64.81 13.31 23.89 4.91 486.89 100.002550 197.60 45.27 180.82 41.43 39.24 8.99 18.82 4.34 436.48 100.00ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคานํ้าตาลในตลาดญ่ีปุนนั้น พบวา ในป 2550 ญ่ีปุนนําเขานํ้าตาลจากประเทศตางๆ ทั้งหมด15 ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนําเขานํ้าตาล พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกนํ้าตาลไปญี่ปุนเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 27 ของประเทศที่สงออกน้ําตาลไปญี่ปุนท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 97.16 ของมูลคานําเขานํ้าตาลของญี่ปุนทั้งหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวา ออสเตรเลียซึ่งครองสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดญ่ีปุนไดครองสวนแบงตลาดคิดเปนรอยละ 45.27 และเมื่อรวมเอาสวนแบงตลาดของไทยซ่ึงญ่ีปุนไดนําเขาน้ําตาลเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันเพ่ิมขึ้นสูงมาก คิดเปนรอยละ 86.70ดงั ตารางที่ 4.68

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคา เกษตรของไทย 151ตารางท่ี 4.68 ผลการวิเคราะหอัตราสว นการกระจกุ ตัวของสนิ คา นํ้าตาลในตลาดญี่ปนุ ป พ.ศ. 2550 ดชั นกี ารกระจกุ ตวั คาทีไ่ ด (รอ ยละ) 45.27 CR1 (ออสเตรเลยี ) 86.70 CR2 (ออสเตรเลยี และไทย) 95.69 CR3 (ออสเตรเลยี ไทย และแอฟริกาใต) 97.16 CR3 (ออสเตรเลีย ไทย แอฟริกาใต และฟล ิปปน ส)ท่มี า: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา มูลคาการนําเขาน้ําตาลของประเทศญ่ีปุนตลอดระยะเวลา 10 ปท่ีผานมา (ป พ.ศ. 2541-2550) มีมูลคาตํ่ากวา 500 ลานดอลลารสหรัฐฯ และมีแนวโนมเพิ่มข้ึน โดยในชวงป พ.ศ. 2541-2545 มูลคาการนําเขานํ้าตาลของญี่ปุนยังคงมีความผันผวนและมีแนวโนมลดลง ตอมาป พ.ศ. 2546-2550 มูลคาการนําเขานํ้าตาลมีแนวโนมเร่ิมดีขึ้น ยกเวนในป2550 ท่ีมีมูลคาการนําเขานํ้าตาลลดลงจากปที่ผานมา โดยไทยและออสเตรเลียเปนคูแขงที่เบียดอันดับที่1 และ 2 กันมาโดยตลอด ซึ่งในป 2550 นั้น ไทยมีสัดสวนมูลคาการสงออกนํ้าตาลไปยังตลาดญ่ีปุน คิดเปนรอยละ 41.43 โดยเปนรองออสเตรเลยี ซึ่งมมี ูลคาคดิ เปนสดั สวนเทา กบั รอ ยละ 45.27 (ตารางที่ 4.69) เม่ือพิจารณาดัชนีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดญ่ีปุนพบวา ไทยเปนประเทศท่ีมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอ่ืนๆ เปนอยางมากแตก็เริ่มมีแนวโนมที่ลดลง (ตารางท่ี 4.70) สําหรับการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัตน้ันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 อัตราการดูดซับนํ้าตาลของญ่ีปุนมีแนวโนมลดลง ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกนํ้าตาลของประเทศตางๆ ก็ลดลงดวย แตไทยกลับมีความสามารถในการสงออกนํ้าตาลลดลงเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับนํ้าตาลในญี่ปุนและลงมากกวาประเทศคูแขงหลายๆ ประเทศดวยเชนกัน ทําใหไทยตองตกอยูในสถานการณถอยนําในขณะที่ฟลิปปนสเปนประเทศเดียวที่อยูในสถานการณสวนกระแส ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550อัตราการดดู ซบั นา้ํ ตาลของญ่ปี ุนยงั คงมีแนวโนมลดลงเชนเดียวกับชวงแรกแตมีแนวโนมลดลงนอยกวาในขณะท่ีความสามารถในการสงออกน้ําตาลของประเทศไทยอยูในเกณฑที่ดีข้ึนทําใหไทยกลับเขามาอยูในสถานการณสวนกระแสเชนเดียวกับประเทศฟลิปปนส แตในขณะเดียวกันน้ันประเทศคูแขงของไทยทส่ี าํ คญั อยา งออสเตรเลียกลับตกอยูในสถานการณถ อยนํา (ตารางที่ 4.71) ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 ญี่ปุนนําเขานํ้าตาลจากไทยลดลง ซึ่งการลดลงดังกลาวเปนผลมาจากการลดลงของความสามารถในการแขงขันของไทย และการลดลงของความตองการบริโภคนํ้าตาลภายในประเทศญี่ปุนดวยเชนกัน แตสําหรับออสเตรเลียนั้นกลับมีความสามารถในการแขงขันที่ดีขึ้นตอมาในป พ.ศ. 2546-2550 ญ่ีปุนเพ่ิมการนําเขานํ้าตาลจากทุกประเทศเพิ่มขึ้น โดยการเพิ่มขึ้นดังกลาว

152 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรทีส่ ําคัญของไทยในตลาดจีนทําใหไทยออสเตรเลียและฟลิปปนสมีความสามารถในการแขงขันท่ีสูงขึ้น (ตารางท่ี 4.72) ซึ่งผลลัพธดังกลาวสอดคลองกบั ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏในเชิงพลวัต จากผลการศึกษาทัง้ หมด สรุปไดวา ในตลาดญ่ีปุน ประเทศคูแขงท่ีสําคัญของไทยคือออสเตรเลียซ่ึงทง้ั สองประเทศดังกลาวมีสัดสวนมูลคาการสงออกน้ําตาลรวมกันมากถึงรอยละ 86.70 ของมูลคาการนําเขาน้ําตาลของญ่ีปุนทั้งหมด สวนประเทศที่เปนที่นาจับตามองในสวนแบงทางการตลาด ไดแกฟลปิ ปนสตารางที่ 4.69 มูลคา การนําเขา นาํ้ ตาล (HS: 170111) ของประเทศญีป่ นุ หนวย: ลานดอลลารส หรัฐฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 183.60 88.81 138.02 163.82 75.58 114.08 142.60 162.54 201.97 180.82ออสเตรเลยี 160.02 112.76 124.66 131.28 137.96 116.95 96.55 103.17 196.22 197.60แอฟรกิ าใต 47.08 35.99 33.36 46.17 33.93 31.11 37.09 57.01 64.81 39.24ฟลปิ ปนส 0.07 0.07 0.11 0.09 0.15 0.24 2.92 5.43 0.73 6.42จีน 2.97 2.78 2.18 2.53 3.58 3.67 3.45 5.05 4.53 5.22ท้งั โลก 409.90 276.80 302.00 360.58 271.28 287.10 290.48 361.35 486.89 436.48ท่มี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.70 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบท่ปี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดญ่ปี นุประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 15.18 11.25 16.38 15.3 8.95 12.81 15.84 14.98 14.23 14.08ออสเตรเลยี 8.42 9.87 10.59 8.80 12.25 10.37 7.78 6.02 8.35 9.02แอฟรกิ าใต 13.87 17.83 13.98 16.04 14.59 11.56 12.62 14.76 11.62 7.24ฟลิปปน ส 0.01 0.02 0.02 0.01 0.03 0.04 0.56 1.00 0.11 1.05จนี 0.05 0.07 0.05 0.04 0.07 0.06 0.06 0.07 0.05 0.06ท่ีมา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.71 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดญีป่ ุน ประเทศ ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -41.80 -68.01 -45.03 ถอยนํา 9.93 2.99 -6.31 สวนกระแสออสเตรเลยี 45.45 -20.05 -45.03 ต้งั รบั ปรับตวั -13.00 -18.49 -6.31 ถอยนาํ -12.52แอฟริกาใต 1.90 -42.21 -45.03 ต้ังรับปรบั ตวั 2,243.52 -41.28 -6.31 ถอยนาํ -10.26ฟลปิ ปนส 158.99 42.36 -45.03 สวนกระแส 2,095.68 -6.31 สวนกระแสจนี 31.39 -27.78 -45.03 ตั้งรับปรับตัว -15.92 -6.31 ถอยนาํที่มา: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรของไทย 153ตารางที่ 4.72 ทมี่ าของความเจริญเติบโตของการนําเขาของญ่ีปุนจากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 20.41 Growth Effect = 62.27 Commodity Effect = -54.22 Commodity Effect = -10.24 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย -25.02 -58.84 6.74 58.50 -13.79 16.94 68.97ออสเตรเลีย 20.03 -27.93 -25.09 26.13 110.08 2,561.72 2,613.75แอฟรกิ าใต 5.89 20.43 -9.81 42.22ฟล ิปปนส 143.90จนี 54.25ท่ีมา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.4.4 ความสามารถในการแขงขันของการสงออกผลไมข องไทยในตลาดท่ีสําคัญ ตลาดผลไมทสี่ าํ คัญของโลกท่ีใชใ นการศึกษาวิจยั นี้ นอกจากประเทศจีนแลว ยังไดทําการศึกษาตลาดอ่นื ไดแ ก ตลาดฮองกง และอนิ โดนเี ซยี โดยมีหลักเกณฑใ นการเลือกตลาดที่ศึกษาดงั นี้ - ตลาดฮองกง เปนตลาดสงออกผลไมท่ีสําคัญของไทยมากเปนอันดับ 2 ในป 2550 และติดอันดบั 1 ใน 3 ตลอดชวง 10 ปท ผ่ี านมา - ตลาดอนิ โดนีเซยี เปนตลาดสง ออกนํ้าตาลทีส่ ําคัญของไทยเปน อนั ดับ 3 ในป 2550 ในแตละตลาดจะมีประเทศคูแขงของไทยในภูมิภาคเอเชียดวยกันมาพิจารณาดวย สวนขอมูลท่ีใชในการศึกษาวิจัยน้ีเปนขอมูลการนําเขาผลไม (HS: 08) ของตลาดท่ีสําคัญทั้ง 3 แหง ตั้งแตป พ.ศ.2541-2550 จาก World Trade Atlas โดยมีรายละเอยี ดของผลการศกึ ษาในแตละตลาด ดังน้ี 4.4.1 ตลาดจีน ในการวเิ คราะหโ ครงสรา งการแขงขันของสนิ คาผลไมในตลาดจีนน้นั จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสวนแบง ตลาด การเปลย่ี นแปลงสวนแบง ตลาด และแนวโนมการสง ออก ดังน้ี การนําเขาผลไมของจีนมีมูลคาเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่องจากประมาณ 241.78 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2541 เปน 912.35 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 (ดังตารางที่ 4.73 และรูปที่ 4.5) หรือเติบโตโดยเฉล่ีย ประมาณรอยละ 16.70 ตอป โดยไทยสามารถครองสวนแบงตลาดไดสูงสุด โดยเฉพาะในชวงปพ.ศ. 2547-2550 ท่ีไทยครองสวนแบงตลาดไวประมาณรอยละ 23-30 รองลงมาคือ สหรัฐอเมริกา และเวียดนาม ซ่งึ มสี วนแบง ตลาดในชวงเวลาดงั กลาวประมาณรอยละ 12-16 และรอยละ 5-12 ตามลําดับ ท้ังนี้ หากพิจารณาจากการเปลี่ยนแปลงสวนแบงตลาดในภาพรวมระหวางป พ.ศ. 2541-2550จะเห็นวา ท้ังไทยและเวียดนาม ตางสามารถชิงสวนแบงตลาดจากประเทศคูแขงอื่นๆ ไดเพิ่มขึ้น สวนสหรัฐอเมรกิ านน้ั อยูในสถานะทีพ่ ยายามรักษาสว นแบงตลาดของตนเอาไว

154 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คา เกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.73 สว นแบงตลาดผลไม ของไทยและคแู ขง สาํ คัญในตลาดจนี ไทย สหรัฐอเมริกา เวยี ดนาม อ่ืนๆ ทัง้ หมด จํานวน สวน จํานวน สวน จํานวน สวน จํานวน สวน จาํ นวน สวนป (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลา น แบง ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 34.10 14.10 12.58 5.20 4.39 1.82 190.71 78.88 241.78 100.002542 30.72 11.91 32.45 12.58 6.88 2.67 187.92 72.85 257.96 100.002543 61.65 16.73 49.36 13.40 12.20 3.31 245.21 66.56 368.41 100.002544 72.75 19.84 56.66 15.45 48.93 13.35 188.25 51.35 366.60 100.002545 70.52 18.68 50.14 13.28 69.15 18.31 187.82 49.74 377.62 100.002546 83.04 16.78 78.81 15.93 69.05 13.96 263.84 53.33 494.73 100.002547 181.72 29.34 99.37 16.05 32.03 5.17 306.17 49.44 619.30 100.002548 180.50 27.50 108.85 16.59 57.92 8.83 309.02 47.09 656.29 100.002549 172.66 23.42 112.53 15.26 92.07 12.49 360.14 48.84 737.40 100.002550 251.34 27.55 114.17 12.51 112.13 12.29 434.72 47.65 912.35 100.00ท่มี า: World Trade Atlas, 2008. มลู คา การนาํ เขาผกั และผลไมข องจนีลานดอลลารสหรัฐฯ 1,000.00 900.00 800.00 700.00 600.00 500.00 400.00 300.00 200.00 100.00 0.00 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 ป สหรฐั ฯ ไทย ทั้งหมด เวียดนามทีม่ า: World Trade Atlas, 2008.รปู ที่ 4.5 มูลคา การนาํ เขา ผักและผลไมข องจนี จากไทยและคแู ขง

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรของไทย 155 ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคาผลไมในตลาดจีนนั้น พบวา ในป 2550 จีนนําเขาผลไมจากประเทศตางๆทั้งหมด 73ประเทศ เม่ือพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนําเขาผลไม พบวามีระดับการกระจุกตัวปานกลาง นั่นคือมีการแขงขันในระดับปานกลาง เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกผลไมไปจีน เปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 5 ของประเทศที่สงออกผลไมไปจีนทั้งหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดรอยละ 64.41 ของมูลคานําเขาผลไมของจีนท้ังหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดจีน ไดครองสวนแบงตลาดคิดเปน รอยละ 27.55 และเมอ่ื รวมเอาสวนแบงตลาดของสหรัฐฯ ซ่ึงจีนไดนําเขาผลไมเปนอันดับสองจะพบวา มสี วนแบง ตลาดรวมกนั รอยละ 40.06 ดังตารางที่ 4.74ตารางที่ 4.74 ผลการวเิ คราะหอ ตั ราสว นการกระจุกตัวของสนิ คา ผลไมใ นตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจุกตัว คาท่ีได (รอยละ) 27.55 CR1 (ไทย) 40.06 CR2 (ไทย และสหรฐั ฯ) 52.35 CR3 (ไทย สหรฐั ฯ และเวียดนาม) 64.41 CR4 (ไทย สหรฐั ฯ เวยี ดนาม และฟล ิปปน ส)ท่ีมา: จากการคาํ นวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 มูลคาการนําเขาผลไมของจีนมีแนวโนมท่ีเพ่ิมข้ึน และยังคงเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่องไปจนถึงชวงป พ.ศ. 2546-2550 โดยมีมูลคาการนาํ เขา ผลไมป ระมาณ 500 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2546 เปน 900 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป2550 ซ่ึงในรอบ 10 ปที่ผานมา สวนใหญ จีนจะนาํ เขาผลไมจากไทยมากที่สุด โดยมีสหรัฐฯ เปนคูแขงท่ีสําคัญ สวนประเทศในกลุมเอเชียท่ีเปนคูแขงสําคัญของไทย คือ ประเทศเวียดนาม และฟลิปปนส(ตารางท่ี 4.75) เมื่อพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดจีน พบวาประเทศเวียดนามมีความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบสูงที่สุด โดยมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศไทยซ่ึงมีคารองลงมาประมาณ 3 เทา (ตารางที่ 4.76) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทยี บในเชิงพลวัต พบวาในชวงป พ.ศ. 2541-2545 อัตราการนําเขาผลไมของจีนมีแนวโนมลดลงโดยท่ีความสามารถในการสงออกของประเทศท่ีสําคัญอยางไทยก็มีแนวโนมลดลงเชนกัน แตลดลงชากวา การลดลงของอตั ราการดูดซบั ผลไมของตลาดจนี ทําใหไทยตกอยูในสถานการณต้ังรับปรับตัว สวนคูแขงท่ีสําคัญของไทยอยางสหรัฐฯ เวียดนาม และชิลี กลับมีความสามารถในการแขงขันเพ่ิมสูงข้ึน ทําใหท้ังสามประเทศอยูในสถานการณที่เรียกวา สวนกระแส ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 อัตราการนําเขาผลไมของจีนยังคงมีแนวโนมลดลง แตลดลงนอยกวาเดิม และไทยกลับเปนประเทศท่ีสงออก

156 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจนีผลไมเพิ่มข้ึน จึงยังอยูในสถานการณสวนกระแส สวนประเทศสงออกอ่ืนๆ มีแนวโนมการสงออกท่ีลดลง และยังลดลงเร็วกวา การลดลงของอัตราการดดู ซับผลไมของตลาดจนี จึงอยูในสถานการณถดถอย(ตารางที่ 4.77) ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 จีนนําเขาผลไมจากประเทศไทย สหรัฐฯ เวียดนาม และชิลีเพ่ิมข้ึนซ่ึงการเพิ่มข้ึนดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดจีนโดยรวม และจากความสามารถในการแขงขันที่เพ่ิมขึ้นของทุกประเทศดังกลาว ตอมาในชวง พ.ศ. 2546-2550 จีนมีการนําเขาผลไมจากทุกประเทศเพิ่มข้ึน โดยมีสาเหตุจากการขยายตัวสูงขึ้นของตลาดโดยรวม แตมีเพียงสองประเทศเทาน้ันท่ีมีความสามารถในการแขงขันสูงขึ้น นั่นคือ ไทย และชิลี (ตารางที่ 4.78) ซ่ึงสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฎในเชิงพลวัต จากการศึกษาทั้งหมดนี้สรุปไดวา ในตลาดจีน ประเทศไทยถือเปนประเทศท่ีครองสวนแบงการตลาดไดม ากทสี่ ดุ และยังมีความสามารถในการแขงขันสูงอีกดวย โดยมีประเทศในกลุมเอเชียที่เปนคแู ขง ท่สี าํ คญั และนาจับตามองคือ เวียดนามตารางที่ 4.75 มูลคา การนาํ เขาผลไม (HS: 08) ของประเทศจนี หนว ย: ลา นดอลลารส หรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 34.10 30.72 61.65 72.75 70.52 83.04 181.72 180.50 172.66 251.34สหรัฐ 12.58 32.45 49.36 56.66 50.14 78.81 99.37 108.85 112.53 114.17เวยี ดนาม 4.39 6.88 12.20 48.93 69.15 69.05 32.03 57.92 92.07 112.13ฟลปิ ปนส 67.67 46.99 74.69 64.18 65.09 81.64 84.56 92.72 113.38 110.06ชิลี 0.05 5.74 16.41 21.68 28.86 33.26 55.55 61.53 54.65 65.16ทงั้ โลก 241.78 257.96 368.41 366.60 377.62 494.73 619.30 656.29 737.40 912.35ทมี่ า: World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.76 ความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทยี บท่ปี รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจีนประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 8.17 7.10 8.60 10.26 9.85 7.85 14.26 12.98 10.32 11.63สหรฐั 0.43 1.07 1.35 1.44 1.44 1.94 2.02 2.25 2.04 1.71เวียดนาม 11.73 12.48 8.02 32.19 48.52 39.63 11.70 22.86 39.77 36.56ฟล ิปปน ส 76.00 33.28 27.21 21.92 15.83 10.80 8.45 7.25 6.89 4.99ชิลี 0.08 5.56 7.49 11.05 14.42 12.37 13.70 12.52 10.32 6.67ท่มี า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรของไทย 157ตารางที่ 4.77 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บที่ปรากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดจีน ประเทศ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550 สถานการณไทย 20.56 48.08 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -11.80 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สวนกระแส -10.49 -25.75 ต้ังรับปรบั ตัว -7.74 17.97 -20.34 ถอยนาํ -53.84 -29.73 -20.34 ถอยนาํสหรฐั 235.05 148.77 -25.75 สวนกระแส -46.08 -26.50 -20.34 ถอยนํา -63.23 -20.34 ถอยนาํเวียดนาม 313.66 207.13 -25.75 สวนกระแส -57.05 -20.34ฟล ิปปน ส -79.18 -84.54 -25.75 ถอยนําชลิ ี 18,987.23 14,072.06 -25.75 สวนกระแสท่มี า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.78 ที่มาของความเจริญเติบโตของการนําเขาของจนี จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 ประเทศ Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = -54.17 Commodity Effect = -47.07 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 50.65 106.83 118.26 202.67 298.52 -39.54 44.88สหรฐั 242.33 1,474.72 -22.02 62.39 -3.81 -49.60 34.81เวียดนาม 1,418.54 52,533.40 11.46 95.87ฟล ิปปน ส -60.00ชลิ ี 52,477.22ทีม่ า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.4.2 ตลาดฮอ งกง ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคาผลไมในตลาดฮองกงน้ัน จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสว นแบง ตลาด การเปลีย่ นแปลงสวนแบง ตลาด และแนวโนมการสงออก ดังน้ี การนําเขาผลไมของฮองกงมีมูลคาเพิ่มขึ้นในชวงป พ.ศ. 2547-2550 จากประมาณ 925.94 ลานดอลลารส หรฐั ฯ ในป 2547 เปน 1,254.95 ลา นดอลลารส หรัฐฯ ในป 2550 (ดงั ตารางที่ 4.79) หรอื เติบโตโดยเฉลย่ี ประมาณรอยละ 10.83 ตอ ป โดยไทยสามารถครองสวนแบงตลาดไดเปนอันดับสอง รองลงมาจากสหรัฐอเมริกาที่มีสวนแบง ตลาดโดยเฉลย่ี ในชว งป พ.ศ. 2541-2550 รอ ยละ 31.83 ขณะทีไ่ ทยมีสวนแบงตลาดโดยเฉลี่ยในชวงเดยี วกนั รอ ยละ 13.55 นอกจากนี้ยังมอี ิหรา นทถ่ี อื วา เปนคูแ ขง ทสี่ าํ คัญ เพราะเร่ิมเขามาชิงสวนแบงตลาดไดเพม่ิ ขนึ้

158 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคาเกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจีนตารางที่ 4.79 สวนแบงตลาดผลไมข องไทยและคูแขง สําคัญในตลาดฮอ งกง สหรฐั ฯ ไทย อหิ รา น อ่นื ๆ ทง้ั หมด จาํ นวน สวน จํานวน สวน จาํ นวน สวน จํานวน สว น จาํ นวน สว น ป (ลา น แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) 2541 415.19 40.20 104.14 10.08 19.69 1.91 493.77 47.81 1032.79 100.00 2542 247.03 26.14 131.71 13.94 34.34 3.63 532.09 56.31 945.17 100.00 2543 309.12 33.93 125.31 13.75 34.68 3.81 441.96 48.52 911.08 100.00 2544 285.77 31.37 144.73 15.89 39.79 4.37 440.75 48.40 911.04 100.00 2545 308.63 30.41 152.37 15.01 81.36 8.02 472.71 46.59 1015.07 100.00 2546 306.80 30.60 112.06 11.18 153.94 15.36 429.73 42.86 1002.54 100.00 2547 286.53 30.94 124.86 13.49 113.78 12.29 400.77 43.30 925.94 100.00 2548 296.04 30.82 123.74 12.88 166.55 17.34 374.23 38.97 960.57 100.00 2549 340.29 32.10 143.38 13.53 147.12 13.88 429.27 40.50 1060.06 100.00 2550 398.67 31.77 197.32 15.72 166.92 13.30 492.03 39.21 1254.95 100.00ทมี่ า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคาผลไมในตลาดฮองกงนั้น พบวา ในป 2550 ฮองกงนําเขาผลไมจากประเทศตางๆ ท้ังหมด67 ประเทศ เม่ือพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนาํ เขาผลไม พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับต่ํา เพราะประเทศท่ีมีมูลคาการสงออกผลไมไปฮองกง เปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 6 ของประเทศท่ีสงออกผลไมไปฮองกงท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดรอยละ 67.86 ของมูลคานําเขาผลไมของฮองกงท้ังหมดและเมอ่ื พจิ ารณาใหละเอียดจะเห็นวา สหรัฐฯ ซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดนี้ ไดครองสวนแบงตลาดคิดเปนรอยละ 31.77 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของไทยซ่ึงฮองกงไดนําเขาผลไมเปนอนั ดับสองจะพบวา มสี วนแบงตลาดรวมกนั คดิ เปน รอยละ 47.49 ดงั ตารางท่ี 4.80ตารางที่ 4.80 ผลการวิเคราะหอ ัตราสว นการกระจุกตัวของสินคา ผลไมใ นตลาดฮองกง ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจุกตัว คาท่ีได (รอยละ) 31.77 CR1 (สหรัฐฯ) 47.49 CR2 (สหรัฐฯ และไทย) 60.79 CR3 (สหรัฐฯ ไทย และอิหรา น) 67.86 CR4 (สหรฐั ฯ ไทย อหิ รา น และชลิ )ีทม่ี า: จากการคาํ นวณ

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คา เกษตรของไทย 159 ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 มูลคาการนําเขาผลไมของฮองกงมีความผันผวน แตมูลคาก็ยังสูงกวาพันลานดอลลารสหรัฐฯ และในชวงป พ.ศ.2546-2550 มูลคาก็ยังมีความผันผวน แตมีแนวโนมที่สูงขึ้น โดยมีมูลคาการนําเขาผลไมเพิ่มข้ึนเปน ประมาณ1,200 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 ซึ่งในรอบ 10 ปท่ีผานมา ฮองกงนําเขาผลไมจากสหรัฐฯ มากที่สุด โดยไทยมีสวนแบงตลาดติด 1 ใน 3 มาตลอด และมีประเทศในกลุมเอเชียที่เปนคูแขงท่ีสําคัญคืออิหราน จีน และฟล ิปปนส (ตารางที่ 4.81) เม่ือพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดฮองกง พบวาประเทศอิหรานมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงท่ีสุด โดยมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศไทยประมาณ 30 เทา (ตารางที่ 4.82) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวาในชวงป พ.ศ. 2541-2545 อัตราการนําเขาผลไมของฮองกงมีแนวโนมลดลง ขณะที่ความสามารถในการสงออกของประเทศไทย และอิหรานมีแนวโนมท่ีเพ่ิมข้ึน ทําใหไทย และอิหรานตกอยูในสถานการณสวนกระแส สวนคูแขงที่สําคัญของไทยอยางสหรัฐฯ และจีน มีความสามารถในการแขงขันลดลง แตลดลงชากวาการลดลงของอัตราการดูดซับผลไมของฮองกง ทําใหอยูในสถานการณที่เรียกวา ตั้งรับปรับตัว ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 อัตราการนําเขาผลไมของฮองกงยังคงมีแนวโนมลดลง แตลดลงนอยกวาเดิม โดยไทย อิหราน และฟลิปปนส ก็เปนประเทศท่ีสงออกผลไมลดลงดวย แตลดลงชากวาการลดลงของอัตราการดูดซับผลไมของฮองกง ทําใหสามประเทศดังกลาวอยูในสถานการณตั้งรับปรับตัว สวนประเทศสงออกที่สําคัญอยางสหรัฐฯ มีแนวโนมการสงออกที่เพ่มิ ขน้ึ จึงอยใู นสถานการณท ี่เรียกวา สวนกระแส (ตารางท่ี 4.83) ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 ฮองกงนําเขาผลไมจากประเทศไทย และอิหรานเพ่ิมข้ึน ซ่ึงการเพ่มิ ขนึ้ ดังกลา วเปน ผลมาจากการขยายตัวของตลาดฮอ งกงโดยรวม และจากความสามารถในการแขง ขนัที่เพิ่มขึ้นของท้ังสองประเทศดังกลาว ตอมาในชวง พ.ศ. 2546-2550 ฮองกงมีการนําเขาผลไมจากสหรัฐฯ ไทย และอิหรานเพิ่มขึ้น โดยมีสาเหตุจากการขยายตัวสูงข้ึนของตลาดโดยรวม แตมีเพียงสองประเทศเทานั้นท่ีมีความสามารถในการแขงขันสูงขึ้น นั่นคือ สหรัฐฯ และไทย (ตารางที่ 4.84) ซ่ึงสอดคลองกับการวเิ คราะหค วามไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบที่ปรากฎในเชิงพลวัต จากการศึกษาท้ังหมดน้ีสรุปไดวา ในตลาดฮองกง ประเทศไทยถือเปนประเทศที่มีความสามารถในการแขงขันสูงแมจะไมไดครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุด โดยมีประเทศในกลุมเอเชียท่ีเปน คูแขงทีส่ ําคญั และนา จับตามองคือ อิหรา น

160 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรท่ีสําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางที่ 4.81 มลู คา การนาํ เขา ผลไม (HS: 08) ของฮอ งกง หนวย: ลานดอลลารสหรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550สหรัฐฯ 415.19 247.03 309.12 285.77 308.63 306.80 286.53 296.04 340.29 398.67ไทย 104.14 131.71 125.31 144.73 152.37 112.06 124.86 123.74 143.38 197.32อหิ รา น 19.69 34.34 34.68 39.79 81.36 153.94 113.78 166.55 147.12 166.92จีน 98.99 107.16 88.72 77.04 69.49 68.02 62.69 61.45 58.49 63.58ฟลปิ ปนส 55.08 41.21 48.37 50.99 52.48 51.24 51.82 45.88 50.30 50.22ท้ังโลก 1,032.79 945.17 911.08 911.04 1,015.07 1,002.54 925.94 960.57 1,060.06 1,254.95ทีม่ า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.82 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาด ฮองกงประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550สหรฐั ฯ 3.91 3.32 5.30 5.66 7.82 10.37 13.64 14.86 17.80 19.29ไทย 4.85 8.00 8.56 10.77 11.30 10.57 14.70 13.84 14.60 18.82อหิ รา น 70.50 130.76 192.19 175.03 218.02 355.53 485.91 572.37 620.15 636.38จีน 0.19 0.25 0.25 0.24 0.23 0.29 0.33 0.32 0.29 0.29ฟลิปปนส 5.81 4.74 5.57 6.52 5.14 5.40 7.06 6.29 7.07 6.09ทมี่ า: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.83 ความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบทป่ี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดฮองกง ประเทศ ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550สหรัฐฯ 100.04 86.08 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 78.08 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -6.54 -53.28 ต้ังรับปรับตวั 79.00 0.62 -45.93 สวนกระแส -0.72 -3.70 -45.93 ต้งั รับปรบั ตัวไทย 132.75 8.75 -53.28 สวนกระแส 12.79 -3.21 -45.93 ต้ังรบั ปรับตวัอิหรา น 209.26 44.50 -53.28 สวนกระแส -46.32 -45.93 ถอยนํา -39.01 -45.93 ตั้งรับปรับตวัจีน 21.58 -43.19 -53.28 ต้ังรับปรับตวัฟล ปิ ปนส -11.50 -58.65 -53.28 ถอยนําที่มา: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 161ตารางท่ี 4.84 ท่ีมาของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขาของฮองกง จากประเทศตางๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = -112.07 Commodity Effect = -106.31 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateสหรัฐฯ -23.95 -25.67 4.77 29.94 46.31 50.91 76.08ไทย 48.03 313.23 -16.75 8.43 -29.80 -31.70 -6.52อหิ รา น 314.95 -4.71 -27.17 -2.00จีน -28.09ฟลิปปน ส -2.99ทม่ี า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.4.3 ตลาดอนิ โดนเี ซยี ในการวิเคราะหโครงสรา งการแขง ขนั ของสินคาผลไมในตลาดอินโดนีเซียนั้น จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสว นแบงตลาด การเปลย่ี นแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนม การสงออก ดงั น้ี การนําเขาผลไมของอินโดนีเซียมีมูลคาเพิ่มข้ึนอยางตอเนื่องจากประมาณ 37.98 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2541 เปน 435.44 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 (ดังตารางท่ี 4.85) หรือเติบโตโดยเฉลี่ยประมาณรอยละ 37.23 ตอป โดยเฉพาะในป 2543 ท่ีอินโดนีเซียมีการนําเขาผลไมเพิ่มขึ้นอยางกาวกระโดดโดยเพิ่มขึ้นถึงรอยละ 144.69 เม่อื เทียบกับปกอนหนา ประเทศท่ีครองสวนแบงตลาดไดสูงสุดคือ จีน โดยไทยสามารถครองสวนแบงตลาดไดรองลงมา คิดเปนสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียรอยละ 12.43 ในชวงป พ.ศ. 2541-2550 สวนคูแขงสําคัญของไทยอีกประเทศหน่ึงคือ สหรัฐอเมริกา โดยมีสวนแบงตลาดโดยเฉลี่ยรอยละ 21.11 เม่ือเทียบในชวงเดยี วกนั จะเหน็ วา สหรัฐฯ มสี ว นแบง ตลาดโดยเฉลี่ยสงู กวา ไทย

162 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคาเกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจนีตารางที่ 4.85 สวนแบงตลาดผลไมข องไทยและคแู ขง สําคัญในตลาดอินโดนเี ซีย จีน ไทย สหรฐั ฯ อ่ืนๆ ทง้ั หมด จาํ นวน สวน จาํ นวน สวน จํานวน สวน จํานวน สวน จํานวน สวน ป (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) 2541 8.22 21.65 0.52 1.36 12.92 34.01 16.32 42.96 37.98 100.00 2542 14.96 25.87 5.24 9.07 16.15 27.94 21.46 37.12 57.82 100.00 2543 51.49 36.40 15.23 10.77 33.56 23.72 41.18 29.11 141.47 100.00 2544 52.74 37.13 12.57 8.85 32.69 23.01 44.04 31.04 142.04 100.00 2545 86.74 40.41 27.64 12.88 44.62 20.78 55.67 25.99 214.67 100.00 2546 77.71 41.11 24.51 12.97 39.15 20.71 47.66 25.22 189.03 100.00 2547 85.16 39.36 35.55 16.43 38.66 17.87 56.99 26.36 216.36 100.00 2548 98.95 45.50 33.67 15.48 40.34 18.55 44.53 20.47 217.48 100.00 2549 161.42 49.24 52.74 16.09 43.52 13.27 70.16 21.43 327.84 100.00 2550 225.37 51.76 88.95 20.43 48.78 11.20 72.33 16.61 435.44 100.00ท่มี า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคาผลไมในตลาดอินโดนีเซียน้ัน พบวา ในป 2550 อินโดนีเซียนําเขาผลไมจากประเทศตางๆท้ังหมด 52 ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมลู คาการนาํ เขาผลไม พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกผลไมไปอินโดนีเซีย เปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 8 ของประเทศท่ีสงออกผลไมไปอินโดนีเซียทั้งหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดรอยละ 87.53 ของมูลคานําเขาผลไมของอนิ โดนเี ซยี ทงั้ หมด และเมื่อพิจารณาใหล ะเอยี ดจะเหน็ วา จีนซ่ึงครองสว นแบง ตลาดมากที่สุดในตลาดน้ีไดครองสวนแบงตลาดคิดเปนรอยละ 51.76 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของไทยซึ่งอินโดนีเซียไดนาํ เขา ผลไมเปน อันดับสองจะพบวา มีสว นแบงตลาดรวมกนั ถงึ รอ ยละ 72.18 ดงั ตารางท่ี 4.86ตารางที่ 4.86 ผลการวิเคราะหอตั ราสวนการกระจกุ ตวั ของสินคา ผลไมใ นตลาดอนิ โดนเี ซีย ป พ.ศ. 2550 ดัชนีการกระจกุ ตัว คาทีไ่ ด (รอ ยละ) 51.76 CR1 (จนี ) 72.18 CR2 (จนี และไทย) 83.39 CR3 (จนี ไทย และสหรัฐฯ) 87.53 CR3 (จีน ไทย สหรัฐฯ และออสเตรเลยี )ท่ีมา: จากการคํานวณ

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คาเกษตรของไทย 163 ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวาในชวงป พ.ศ. 2541-2545 มูลคาการนําเขาผลไมของอินโดนีเซียเพิ่มสูงข้ึนมาก และเพ่ิมสูงข้ึนอยางตอเนื่องไปจนถึงชวงป พ.ศ. 2546-2550 โดยมีมูลคาการนําเขาผลไมเพ่ิมขึ้นเปน ประมาณ 400 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 จากประมาณ 40 ลานดอลลารส หรัฐฯ ในป 2541 ซึง่ ในรอบ 10 ปทผี่ านมา อนิ โดนเี ซียนาํ เขา ผลไมจ ากจนี มากทส่ี ดุ โดยไทยมีสวนแบงตลาดติด 1 ใน 3 มาตลอด และมีประเทศที่เปนคูแขงท่ีสําคัญอีกคือ สหรัฐฯ ออสเตรเลีย และแอฟริกาใต (ตารางที่ 4.87) เม่ือพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดอินโดนีเซียพบวาประเทศแอฟริกาใตมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงท่ีสุด โดยไทยมีคาที่ไดเปนอันดับท่ี 3(ตารางที่ 4.88) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวาในชวงป พ.ศ.2541-2545 อัตราการนําเขาผลไมของอินโดนีเซียมีแนวโนมท่ีเพ่ิมข้ึนสูงมาก โดยมีประเทศที่มีความสามารถในการสงออกเพิ่มขึ้นคือ ไทย และแอฟริกาใต และมีแนวโนมการสงออกสูงข้ึนมากกวาการเพิ่มขึ้นของการดูดซับผลไมของอินโดนีเซีย ทําใหไทย และแอฟริกาใตอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรง สวนคูแ ขงที่สาํ คญั อยา ง จีน สหรัฐฯ และออสเตรเลยี กม็ ีความสามารถในการสงออกเพ่ิมขึ้นเชนกันแตยังเพิ่มข้ึนในอัตราที่ชากวาการเพ่ิมข้ึนของอัตราการดูดซับผลไมของอินโดนีเซีย ทําใหอยูในสถานการณที่เรียกวา ควาไมทัน ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 อัตราการนําเขาผลไมของอินโดนีเซียยังคงมีแนวโนม เพิ่มข้ึนอีกเลก็ นอ ย โดยไทย และแอฟริกาใต ยงั คงเปนประเทศที่สงออกเพิ่มข้ึนในอัตราท่ีสูงกวาการเพ่ิมขึ้นของอัตราการดูดซับผลไมของอินโดนีเซีย ท้ังสองประเทศดังกลาว จึงยังอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรง สวนประเทศจีนมีการสงออกเพ่ิมข้ึนในอัตราที่นอยกวาการเพ่ิมขึ้นของอัตราการดูดซับผลไมของอินโดนีเซีย ทําใหจีนยังอยูในสถานการณควาไมทัน แตสหรัฐฯ และออสเตรเลียน้ัน มแี นวโนม การสง ออกท่ลี ดลง จึงอยใู นสถานการณท เ่ี รยี กวา เสยี โอกาส (ตารางท่ี 4.89) ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 อินโดนีเซียนําเขาผลไมจากทุกประเทศเพ่ิมข้ึน โดยการเพ่ิมข้ึนดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดอินโดนีเซียโดยรวม การขยายตัวของการบริโภคผลไมของตลาดอินโดนีเซีย แตเกิดจากความสามารถในการแขงขันที่เพิ่มข้ึนของสองประเทศ คือ จีน และไทยตอมาในชวงป พ.ศ. 2546-2550 อินโดนีเซียยังคงมีการนําเขาผลไมจากทุกประเทศเพิ่มขึ้น ซ่ึงมีสาเหตุจากการขยายตัวสูงข้ึนของตลาดโดยรวม การขยายตัวของการบริโภคผลไมของตลาดอินโดนีเซีย แตมีเพียงสามประเทศท่ีมีความสามารถในการแขงขันสูงขึ้น นั่นคือ จีนไทย และแอฟริกาใต (ตารางท่ี 4.90)ซง่ึ สอดคลองกบั การวเิ คราะหความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ีปรากฎในเชิงพลวัต จากการศึกษาทั้งหมดน้ีสรุปไดวา ในตลาดอินโดนีเซีย ประเทศไทยถือเปนประเทศท่ีมีความสามารถในการแขงขันสูงแมจะไมไดครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุด โดยมีประเทศในกลุมเอเชียท่ีเปนคูแขง ท่ีสําคัญ และนา จับตามองคอื จีน

164 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรท่ีสําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางที่ 4.87 มลู คา การนาํ เขา ผลไม (HS: 08) ของประเทศอนิ โดนเี ซีย หนวย: ลานดอลลารสหรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550จีน 8.22 14.96 51.49 52.74 86.74 77.71 85.16 98.95 161.42 225.37ไทย 0.52 5.24 15.23 12.57 27.64 24.51 35.55 33.67 52.74 88.95สหรฐั ฯ 12.92 16.15 33.56 32.69 44.62 39.15 38.66 40.34 43.52 48.78ออสเตรเลยี 5.47 7.89 13.61 11.81 17.53 14.27 16.79 13.09 18.44 18.03แอฟรกิ าใต 0.49 0.83 1.06 1.48 2.21 3.37 3.54 3.10 6.62 7.99ทัง้ โลก 37.98 57.82 141.47 142.04 214.67 189.03 216.36 217.48 327.84 435.44ทีม่ า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.88 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทยี บท่ีปรากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาด อินโดนีเซียประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550จนี 6.50 5.00 6.03 6.24 5.21 4.52 4.47 4.49 4.53 4.50ไทย 0.44 2.33 3.26 2.78 3.38 2.48 2.76 2.59 3.29 3.55สหรัฐฯ 2.69 2.36 2.35 2.22 2.46 2.50 2.58 2.76 2.00 1.74ออสเตรเลีย 2.23 2.24 1.90 1.42 1.61 1.49 1.63 1.35 1.15 1.03แอฟรกิ าใต 2.01 2.70 1.55 2.29 2.55 3.67 3.33 3.13 5.47 5.41ทม่ี า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.89 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบทป่ี รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดอินโดนเี ซีย ประเทศ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550จีน -19.82 -0.46 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 43.06 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 292.17 389.11 ควาไมท นั -30.34 0.22 0.68 ควาไมทนั -31.11 44.04 0.68 ดาวรงุ พงุ แรงไทย 674.40 3,687.71 389.11 ดาวรงุ พุงแรง 47.37 -29.86 0.68 เสยี โอกาสสหรัฐฯ -8.50 347.52 389.11 ควาไมท ัน -30.64 0.68 เสียโอกาส 48.37 0.68 ดาวรุง พงุ แรงออสเตรเลีย -27.71 253.59 389.11 ควา ไมท นัแอฟรกิ าใต 27.09 521.61 389.11 ดาวรุงพงุ แรงทม่ี า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรของไทย 165ตารางท่ี 4.90 ที่มาของความเจรญิ เติบโตของการนาํ เขาของอินโดนีเซีย จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 15.56 Growth Effect = 128.79 Commodity Effect = 449.67 Commodity Effect = 1.56 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateจนี 489.69 954.92 59.66 190.01 5,260.38 132.53 262.87ไทย 4,795.15 245.39 -105.76 24.59 220.38 -103.95 26.40สหรฐั ฯ -219.84 349.84 137.03 6.68ออสเตรเลยี -244.85แอฟรกิ าใต -115.39ทีม่ า: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.4.5 ความสามารถในการแขงขนั ของการสง ออกยางพาราของไทยในตลาดท่สี ําคญั 4.5.1 ยางธรรมชาติ สาํ หรบั ตลาดยางธรรมชาติท่สี ําคญั ของโลกที่ใชในการศกึ ษาในรายงานฉบับน้ี นอกจากประเทศจนี แลว ยงั ไดท าํ การศกึ ษาตลาดอน่ื ไดแ ก ตลาดสหรฐั ฯ และ ญป่ี ุน โดยมหี ลักเกณฑในการเลือกตลาดทีศ่ ึกษาดงั น้ี - ตลาดสหรัฐฯ เปนตลาดสําคัญที่นําเขายางธรรมชาติเปนอันดับ 2 ของโลก และเปนตลาดที่ไทยไดสงออกยางธรรมชาติไปมากเปน อันดับ 4 ในป 2550 - ญ่ีปุน เปนตลาดสําคัญอีกตลาดหนึ่งซ่ึงนําเขายางธรรมชาติเปนอันดับ 3 ของโลก และเปนตลาดทีไ่ ทยไดสงออกยางธรรมชาตไิ ปมากเปน อันดับ 3 ในป 2550 ในแตละตลาดจะเลือกประเทศที่เปนคูแขงที่สําคัญของไทยมาพิจารณาเปรียบเทียบดวยสว นขอมูลทีใ่ ชใ นการศึกษาในรายงานฉบบั น้เี ปนขอ มลู การนําเขายางธรรมชาติ (HS: 4001) ของตลาดท่ีสําคญั ท้งั 3 แหง ตั้งแตป พ.ศ. 2541–2550 จาก World Trade Atlas โดยมรี ายละเอียดของผลการศึกษาในแตล ะตลาดดงั น้ี 4.5.1.1 ตลาดสหรัฐอเมริกา ในการวเิ คราะหโครงสรางการแขงขนั ของสินคายางธรรมชาตใิ นตลาดสหรัฐฯ นั้น จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสว นแบงตลาด การเปล่ียนแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนม การสงออก ดงั น้ี สหรัฐอเมริกามีการนําเขายางธรรมชาติท่ีถือวามีแนวโนมเพิ่มขึ้นอยางตอเน่ืองในชวงป พ.ศ.2544-2550 โดยเพิม่ ขึ้นจากประมาณ 612.88 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2544 เปน 2119.17 ลานดอลลารสหรฐั ฯ ในป 2550 (ดังตารางที่ 4.91) โดยคิดเปนอัตราการเตบิ โตเฉล่ยี ประมาณรอยละ 23.84 ตอป อินโดนีเซียถือเปนประเทศผูสงออกรายใหญที่มีสวนแบงตลาดสูงสุดในตลาดสหรัฐฯ โดยมีสวนแบงตลาดเกินกวาคร่ึงแทบทุกปตั้งแตป 2541 เปนตนมา สวนไทยมีสวนแบงตลาดรองลงมา หาก

166 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจนีพิจารณาตั้งแตป พ.ศ. 2541–2550 จะคิดเปนสวนแบงตลาดโดยเฉลี่ยรอยละ 24.05 ขณะท่ีคูแขงท่ีสําคัญอีกประเทศคือ มาเลเซีย กลบั มแี นวโนม สวนแบง ตลาดที่ลดลงตารางที่ 4.91 สวนแบงตลาดยางธรรมชาติของไทยและคแู ขงสาํ คญั ในตลาดสหรัฐอเมริกาอนิ โดนีเซีย ไทย มาเลเซยี อ่ืนๆ ทั้งหมด จาํ นวน สว นจาํ นวน สวน จํานวน สวน จํานวน สวน จาํ นวน สวน (ลา น แบง ดอลลาร ตลาดป (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบง สหรฐั ฯ) (รอยละ) ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด 976.80 100.00 704.42 100.00สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) 841.84 100.00 612.88 100.002541 566.13 57.96 230.12 23.56 117.46 12.03 63.09 6.46 751.18 100.00 1,047.40 100.002542 375.75 53.34 145.05 20.59 78.17 11.10 105.45 14.97 1,465.57 100.00 1,551.55 100.002543 416.51 49.48 255.70 30.37 94.71 11.25 74.93 8.90 2,029.35 100.00 2,119.17 100.002544 330.72 53.96 168.22 27.45 51.06 8.33 62.88 10.262545 405.15 53.94 201.72 26.85 68.07 9.06 76.24 10.152546 595.90 56.89 258.12 24.64 90.75 8.66 102.63 9.802547 861.26 58.77 343.58 23.44 105.55 7.20 155.18 10.592548 964.15 62.14 324.68 20.93 111.99 7.22 150.73 9.712549 1,241.48 61.18 409.08 20.16 150.60 7.42 228.18 11.242550 1,300.97 61.39 476.84 22.50 126.21 5.96 215.15 10.15ทีม่ า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางธรรมชาติในตลาดสหรัฐฯ น้ัน พบวา ในป 2550 เม่ือพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนําเขายางธรรมชาติ พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกยางธรรมชาติไปสหรัฐฯ เปน 4 รายแรกคิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 91.53 ของมูลคานําเขายางธรรมชาติของสหรัฐฯ ทั้งหมดและเมื่อพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวา อินโดนีเซียซึ่งครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดในตลาดสหรัฐฯไดครองสวนแบงตลาดสูงถึงรอยละ 61.39 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของไทยซึ่งสหรัฐฯ ไดนําเขายางธรรมชาตเิ ปน อันดบั สองจะพบวา มสี วนแบง ตลาดรวมกนั รอ ยละ 83.89 ดังตารางที่ 4.92

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คาเกษตรของไทย 167ตารางท่ี 4.92 ผลการวเิ คราะหอ ตั ราสว นการกระจุกตัวของสนิ คา ยางธรรมชาติในตลาดสหรัฐอเมริกา ป พ.ศ. 2550 ดชั นกี ารกระจุกตัว คา ทไี่ ด (รอยละ) 61.39 CR1 (อินโดนีเซยี ) 83.89 CR2 (อินโดนีเซีย และไทย) 89.85 CR3 (อินโดนเี ซีย ไทย และมาเลเซีย) 91.53 CR4 (อนิ โดนเี ซยี ไทย มาเลเซีย และเวียดนาม)ที่มา: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขายางธรรมชาติของสหรัฐฯ มีความผันผวน มีแนวโนมลดลง และมีมูลคาการนําเขาต่ํากวา 1 พันลานดอลลารสหรัฐฯ ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 มูลคาการนําเขายางธรรมชาติของสหรัฐฯ กลับมีการขยายตัวเพิ่มข้ึนอยางตอเน่ืองจากมูลคากวา 1 พันลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2546 เปน 2.1 พันลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 โดยในรอบ 10 ปที่ผานมา (พ.ศ. 2541–2550) สหรัฐฯ ยังคงนําเขายางธรรมชาตจิ ากอนิ โดนีเซยี มากที่สดุ รองลงมาไดแก ไทยและมาเลเซีย (ตารางที่ 4.93) เม่ือพจิ ารณาความไดเปรยี บโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดสหรัฐฯ พบวาอินโดนีเซียเปนประเทศท่ีมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอ่ืนๆ โดยมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาไทยประมาณ 4 เทา และสูงกวามาเลเซียประมาณ 24 เทา (ตารางที่4.94) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซบั ยางธรรมชาติของตลาดสหรฐั ฯ มแี นวโนมลดลง ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกของประเทศท่ีสําคัญอยางไทยและอินโดนีเซียก็ลดลงเชนเดียวกัน แตลดลงชากวาการลดลงของอัตราการดูดซับยางธรรมชาติของตลาดสหรัฐฯ จึงทําใหไทยและอินโดนีเซียตกอยูในสถานการณต้ังรับปรับตัว ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อัตราการดูดซับยางธรรมชาติของสหรัฐฯ กลับมีแนวโนมเพิ่มข้ึน แตมีเพียงอินโดนีเซียเทาน้ันท่ีสามารถสงออกไดเพ่ิมขึ้นเร็วกวาการเพิ่มขึ้นของอัตราการดดู ซับยางธรรมชาติของตลาดสหรฐั ฯ จึงทาํ ใหอ ินโดนีเซยี อยูในสถานการณดาวรุง พุงแรง ในขณะที่ไทยและมาเลเซียซ่ึงเปนคูแขงท่ีสําคัญของอินโดนีเซียในตลาดน้ีกลับมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบลดลง และความสามารถในการสงออกก็ขยายตัวตํ่ากวาอัตราการขยายตัวของการนําเขาของสหรัฐฯ จึงทําใหไทยและมาเลเซยี กลบั ตกอยูในสถานการณควาไมท นั (ตารางที่ 4.95) สหรัฐฯ นําเขายางธรรมชาติจากไทย มาเลเซีย และอินโดนีเซียลดลงในชวงป พ.ศ. 2541–2545การลดลงดังกลาวเปนผลมาจากการลดลงการบริโภคยางธรรมชาติของสหรัฐฯ ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546 –2550 สหรัฐฯ กลับนําเขายางธรรมชาติจากทั้งสามประเทศเพิ่มขึ้น การเพิ่มข้ึนดังกลาวเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และจากการขยายตัวของการบริโภคยางธรรมชาติของสหรัฐฯ ในขณะที่อินโดนีเซียกลับมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้นดวย สวนไทยและมาเลเซียเปนประเทศท่ีมี

168 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรทีส่ ําคัญของไทยในตลาดจีนความสามารถในการแขงขันลดลง (ตารางท่ี 4.96) ซ่ึงผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏในเชงิ พลวัต จากผลการศึกษาทั้งหมด สรุปไดวา ในตลาดสหรัฐฯ อินโดนีเซียเปนประเทศที่มีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันเพ่ิมขึ้นอยางตอเน่ืองตลอด 5 ปที่ผานมา ในขณะท่ีไทยและมาเลเซียซึ่งเปนคูแขงท่ีสําคัญของอินโดนีเซียกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลง สวนประเทศอื่นๆ ท่ีมีสวนแบงการตลาดเพียงเลก็ นอย แตเปน ประเทศที่นา จบั ตามองไดแก ประเทศเวยี ดนาม และศรีลงั กาตารางท่ี 4.93 มูลคาการนาํ เขา ยางธรรมชาติ (HS: 4001) ของประเทศสหรฐั อเมรกิ า หนวย: ลา นดอลลารส หรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 230.12 145.05 255.70 168.22 201.72 258.12 343.58 324.68 409.08 476.84มาเลเซีย 117.46 78.17 94.71 51.06 68.07 90.75 105.55 111.99 150.60 126.21อนิ โดนเี ซยี 566.13 375.75 416.51 330.72 405.15 595.90 861.26 964.15 1,241.48 1,300.97เวยี ดนาม 1.77 2.51 5.33 2.78 11.23 13.28 17.19 23.05 31.20 35.74กัมพูชา 0.47 0.77 0.90 1.05 0.85 1.08 2.26 1.09 2.71 1.57อินเดีย 0.99 1.36 1.55 1.20 0.92 1.29 1.97 3.86 11.27 1.76ศรีลังกา 4.66 2.73 2.01 1.52 3.73 5.64 8.25 5.67 11.18 11.75ทั้งโลก 976.80 704.42 841.84 612.88 751.18 1,047.40 1,465.57 1,551.55 2,029.35 2,119.17ทมี่ า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.94 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาด สหรฐั อเมริกาประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 16.03 14.73 22.55 21.27 21.08 20.41 19.60 17.61 16.63 19.32มาเลเซยี 5.78 5.31 5.35 4.25 4.38 4.28 3.76 3.59 3.77 3.55อนิ โดนีเซีย 56.72 57.45 57.97 60.94 64.96 75.17 79.89 86.56 84.48 83.85เวียดนาม 2.99 5.98 9.38 4.92 7.25 3.50 3.27 3.75 3.33 3.10กมั พูชา 1.19 1.88 1.58 2.04 1.22 1.02 1.52 0.67 1.13 0.59อินเดีย 0.11 0.22 0.21 0.23 0.12 0.12 0.13 0.22 0.47 0.07ศรีลังกา 2.47 2.28 1.45 1.43 3.19 3.74 4.23 2.93 4.76 5.24ทม่ี า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรของไทย 169ตารางที่ 4.95 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดสหรัฐอเมรกิ า ประเทศ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 สถานการณ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550 สถานการณไทย 31.55 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ตง้ั รับปรับตวั -5.34 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ควาไมท ัน -20.39 -39.49 ถอยนาํ -17.12 23.24 30.19 ควา ไมท ัน ตั้งรับปรับตวั 11.55 7.91 30.19 ดาวรงุ พงุ แรงมาเลเซยี -24.21 -54.14 -39.49 สวนกระแส -11.47 45.23 30.19 ควา ไมทัน ตง้ั รับปรบั ตวั -42.61 15.26 30.19 เสียโอกาสอนิ โดนเี ซยี 14.51 -30.70 -39.49 ต้งั รับปรบั ตัว -42.87 -25.28 30.19 เสยี โอกาส ตงั้ รับปรบั ตวั 40.16 -25.62 30.19 ดาวรุงพงุ แรงเวยี ดนาม 142.67 46.85 -39.49 82.47 30.19กัมพชู า 2.31 -38.09 -39.49อินเดีย 7.64 -34.86 -39.49ศรลี งั กา 29.03 -21.92 -39.49ท่ีมา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.96 ที่มาของความเจริญเติบโตของการนาํ เขาของสหรฐั อเมริกาจากประเทศตางๆ ประเทศ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 Growth Effect = 27.08 Growth Effect = 55.41 Commodity Effect = -50.18 Commodity Effect = 46.92 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 10.76 -12.34 -17.59 84.73 -42.05 -63.25 39.08มาเลเซีย -18.95 -28.43 15.99 118.32 535.44 66.73 169.06อนิ โดนีเซยี -5.34 81.65 -56.49 45.84 -6.40 -65.45 36.87เวยี ดนาม 558.54 -19.95 108.49 6.16กัมพูชา 104.75อินเดีย 16.70ศรีลังกา 3.15ท่ีมา: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008. 4.5.1.2 ตลาดญ่ีปนุ ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางธรรมชาติในตลาดญี่ปุนน้ัน จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสว นแบง ตลาด การเปลย่ี นแปลงสว นแบงตลาด และแนวโนม การสงออก ดงั นี้ ญป่ี ุนมีการนําเขา ยางธรรมชาติทถี่ ือวามีแนวโนม เพิ่มขนึ้ อยางตอเน่ืองในชวงป พ.ศ. 2544-2549โดยเพิ่มขึ้นจากประมาณ 501.04 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2544 เปน 1834.11 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2549 (ดงั ตารางที่ 4.97) โดยคิดเปนอตั ราการเตบิ โตเฉล่ีย ประมาณรอ ยละ 30.61 ตอป ประเทศไทยเปนประเทศผูสงออกรายใหญท่ีมีสวนแบงตลาดสูงสุดในตลาดญี่ปุน โดยมีสวนแบงตลาดเกินกวาคร่ึงในทุกปตั้งแตป 2541 เปนตนมา และมีสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียรอยละ 66.13 แตจะเห็นวามีแนวโนมท่ีลดลงโดยตลอด สวนอินโดนีเซียซึ่งมีสวนแบงตลาดรองลงมา กลับมีสวนแบงตลาดทมี่ แี นวโนมเพิม่ มากขน้ึ สวนประเทศคูแ ขง อ่นื ๆ ยงั ถอื วา มสี วนแบง ตลาดนอ ย

170 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางที่ 4.97 สวนแบงตลาดยางธรรมชาตขิ องไทยและคแู ขง สาํ คญั ในตลาดญปี่ ุนไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย อ่ืนๆ ทงั้ หมดจาํ นวน สวน จํานวน สวน จาํ นวน สวน จาํ นวน สว น จาํ นวน สว นป (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ)2541 437.37 73.81 93.37 15.76 40.93 6.91 20.88 3.52 592.54 100.002542 382.32 73.81 97.82 18.89 24.61 4.75 13.24 2.56 517.98 100.002543 426.38 73.70 108.47 18.75 28.87 4.99 14.82 2.57 578.54 100.002544 358.86 71.62 105.73 21.10 24.32 4.85 12.13 2.44 501.04 100.002545 383.87 68.03 150.79 26.72 18.16 3.22 11.45 2.04 564.26 100.002546 533.61 66.92 227.48 28.53 19.14 2.40 17.18 2.15 797.41 100.002547 679.90 64.44 330.67 31.34 25.59 2.43 18.92 1.79 1055.08 100.002548 749.04 62.78 397.13 33.29 26.41 2.21 20.55 1.72 1193.13 100.002549 1024.72 55.87 740.77 40.39 36.63 2.00 31.99 1.74 1834.11 100.002550 905.97 50.33 831.79 46.21 27.31 1.52 34.93 1.93 1800.00 100.00ทมี่ า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางธรรมชาติในตลาดญ่ีปุนนั้น พบวา ในป 2550 ญี่ปุนนําเขายางธรรมชาติจากประเทศตา งๆทงั้ หมด 19 ประเทศ เม่อื พิจารณาสวนแบง การครองตลาด 4 หนว ยใหญแ รก (CR4) โดยคาํ นวณจากมูลคาการนําเขายางธรรมชาติ พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับต่ํา เพราะประเทศที่มีมูลคา การสงออกยางธรรมชาติไปญี่ปุนเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 21 ของประเทศท่ีสงออกยางธรรมชาติไปญ่ีปุนทั้งหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 99.49 ของมูลคานําเขายางธรรมชาติของญี่ปุนทั้งหมด และเมื่อพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดญ่ีปุน ไดครองสวนแบงตลาดสูงรอยละ 50.33 และเมื่อรวมเอาสวนแบงตลาดของอินโดนีเซียซ่ึงญี่ปุนไดนําเขายางธรรมชาติเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันมากถึงรอยละ 96.54 ดังตารางท่ี 4.98

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรของไทย 171ตารางที่ 4.98 ผลการวเิ คราะหอ ตั ราสวนการกระจุกตัวของสนิ คา ยางธรรมชาติในตลาดญป่ี นุ ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจกุ ตัว คาทไ่ี ด (รอ ยละ) 50.33 CR1 (ไทย) 96.54 CR2 (ไทย และอินโดนีเซีย) 98.06 CR3 (ไทย อนิ โดนเี ซยี และมาเลเซีย) 99.49 CR4 (ไทย อินโดนีเซยี มาเลเซีย และเวียดนาม)ที่มา: จากการคาํ นวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา มูลคาการนําเขายางธรรมชาติของตลาดญ่ีปุนมีความผันผวนและมีแนวโนมลดลงในชวงป พ.ศ. 2541–2545 เชนเดียวกันกับตลาดสหรัฐฯ โดยญี่ปุนมีมูลคาการนําเขายางธรรมชาติในชวงดังกลาวประมาณ 500 กวาลานดอลลารสหรัฐฯ แตหลังป2545 ญี่ปุนไดนําเขายางธรรมชาติเพ่ิมขึ้นอยางตอเนื่องจากประมาณ 800 กวาลานดอลลารสหรัฐฯ ในป2546 เปน 1,800 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 โดยชวง 10 ปที่ผาน ญ่ีปุนยังคงนําเขายางธรรมชาติจากไทยมากที่สุดแตม แี นวโนมลดลง โดยญปี่ ุนไดห นั ไปนาํ เขายางธรรมชาติจากอินโดนีเซียท่ีมีราคาถูกกวายางธรรมชาตขิ องไทย (ตารางท่ี 4.99) สําหรับดัชนีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏ ไดแสดงใหเห็นวา ไทยและอินโดนีเซียยังคงมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศอื่นๆ โดยที่ไทยมีแนวโนมความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บลดลง ในขณะท่ีอนิ โดนเี ซียกลับมแี นวโนมความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทียบเพ่ิมข้ึน (ตารางที่4.100) และเมื่อวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545อัตราการดูดซับยางธรรมชาติของตลาดญี่ปุนมีแนวโนมลดลง ในขณะเดียวกันความสามารถในการสง ออกของไทยกม็ แี นวโนมลดลงเชนเดียวกันและลดลงเร็วกวาอัตราการดูดซับยางธรรมชาติของตลาดญี่ปุน จึงทําใหไทยตกอยูในสถานการณถอยนํา ซึ่งแตกตางจากอินโดนีเซียที่ตกอยูในสถานการณสวนกระแส เนื่องจากมีความสามารถในการสงออกเพ่ิมข้ึน ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 ซึ่งเปนชวงท่ีอัตราการดูดซบั ยางธรรมชาติของญี่ปุนมีแนวโนมเพิ่มขึ้น แตไทยกลับมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบลดลง และความสามารถในการสงออกของไทยมีอัตราการขยายตัวต่ํากวาอัตราการขยายตัวของการนําเขาของญี่ปุน จึงทําใหไทยตกอยูในสถานการณควาไมทัน ในขณะที่ประเทศประเทศอินโดนีเซียสามารถสงออกไดเพ่ิมข้ึนเร็วกวาการเพิ่มขึ้นของอัตราการดูดซับยางธรรมชาติของตลาดญี่ปุน จึงทําใหอินโดนเี ซยี อยูใ นสถานการณด าวรงุ พุง แรง (ตารางท่ี 4.101) ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 ญ่ีปุนนําเขายางธรรมชาติจากไทยลดลง การลดลงดังกลาวเปนผลมาจากการบริโภคยางธรรมชาติของญี่ปุนลดลง และการลดลงของความสามารถในการแขงขันของไทยในขณะการนําเขายางธรรมชาติจากอินโดนีเซียกลับขยายตัวเพิ่มขึ้น เนื่องจากอินโดนีเซียมี

172 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีนความสามารถในการแขงขันเพ่ิมข้ึนอยางเห็นไดชัด ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 ญ่ีปุนนําเขายางธรรมชาติจากไทยและอินโดนีเซียเพิ่มข้ึน การเพิ่มขึ้นดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และจากการขยายตัวของการบริโภคยางธรรมชาติของญี่ปุน ในขณะท่ีอินโดนีเซียยังคงมีความสามารถในการแขงขันเพ่ิมขึ้น สวนไทยกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลง (ตารางที่ 4.102)ผลลพั ธดังกลาวสอดคลอ งกับการวิเคราะหความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏในเชิงพลวตั จากผลการศึกษาทั้งหมด สรุปไดวา ในตลาดญ่ีปุน แมวาประเทศไทยจะมีสวนแบงการตลาดมากท่ีสุด แตกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลงอยางตอเนื่องตลอด 10 ปท่ีผานมา ซ่ึงแตกตางกับอินโดนีเซียท่ีมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันเพิ่มข้ึนอยางตอเนื่องมาตลอด 10 ปที่ผานมาสวนประเทศอื่นๆ ท่ีมีสวนแบงการตลาดเพียงเล็กนอย แตเปนประเทศท่ีนาจับตามองไดแก ประเทศเวียดนาม และศรลี งั กาตารางที่ 4.99 มลู คา การนาํ เขา ยางธรรมชาติ (HS: 4001) ของประเทศญปี่ ุน หนวย: ลา นดอลลารสหรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 437.37 382.32 426.38 358.86 383.87 533.61 679.90 749.04 1,024.72 905.97มาเลเซยี 40.93 24.61 28.87 24.32 18.16 19.14 25.59 26.41 36.63 27.31อินโดนเี ซยี 93.37 97.82 108.47 105.73 150.79 227.48 330.67 397.13 740.77 831.79เวียดนาม 2.92 3.18 4.79 5.18 7.65 10.68 13.20 15.03 23.90 25.78อนิ เดีย 0.23 0.24 0.19 - 0.32 0.10 0.36 0.34 0.23 -ฟล ปิ ปนส 0.10 0.03 - - - - - 0.03 0.16 0.04ศรีลังกา 5.46 3.80 3.52 2.61 1.84 3.69 3.63 4.25 6.29 5.58ทง้ั โลก 592.54 517.98 578.54 501.04 564.26 797.41 1,055.08 1,193.13 1,834.11 1,800.00ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.100 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดญป่ี นุประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 25.34 25.87 26.41 24.11 21.86 21.57 20.80 20.79 19.16 17.12มาเลเซีย 2.23 1.35 1.31 1.32 0.97 0.73 0.78 0.78 0.75 0.54อินโดนีเซีย 4.08 4.66 4.35 4.96 6.35 6.65 7.63 8.24 9.69 10.94เวยี ดนาม 0.79 0.97 1.19 1.39 1.81 1.66 1.48 1.43 1.43 1.46ศรลี ังกา 11.40 13.50 10.27 8.88 6.58 9.12 7.96 10.22 9.63 9.57ที่มา: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.