การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแข่งขันของสินค้าเกษตรที่สำคัญของไทยในตลาดจีน

ภาคผนวกท่ี 1 273ตารางภาคผนวกที่ 3 การปรับตัวของราคาและความยดื หยนุ ของรายไดใ นจนี ความยืดหยุน ของราคา ความยดื หยุนของรายได GTAP การปรบั ตัวใน GTAP การปรบั ตวั ใน พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2558 2547 ป พ.ศ. 2547 2547 ป พ.ศ. 2547 -0.10ขา วเจา -0.08 -0.27 0.40 0.04 -0.05 -0.10ขาวสาลี -0.06 -0.29 0.40 0.06 0.00 -0.41ธญั พืชอื่นๆ -0.06 -0.26 0.40 -0.35 -0.38 0.28เมล็ดพืชนํ้ามนั -0.16 -0.57 0.80 0.42 0.34 0.35นํา้ ตาล -0.07 -0.60 0.40 0.55 0.42 1.06ฝา ย -0.22 -0.50 1.10 1.06 1.06 0.40พชื ผลอ่นื ๆ -0.12 -0.65 0.40 0.53 0.45 0.42เนื้อวัวและเนอื้ แกะ -0.26 -0.78 1.20 0.66 0.50 0.40เนอื้ หมแู ละเนอื้ สตั วป ก (เปด,ไก) -0.37 -0.65 1.20 0.56 0.47 0.76นม -0.25 -0.89 1.20 1.05 0.88 0.58ปลา -0.28 -0.67 1.20 0.80 0.69 1.12อาหารแปรรปู -0.28 -0.55 0.90 1.12 1.08 1.20การปา ไม -0.26 -0.26 1.30 1.20 1.20 1.29พลงั งาน -0.27 -0.27 1.30 1.29 1.29 1.25แร -0.26 -0.26 1.30 1.25 1.25 1.00สง่ิ ทอและเสือ้ ผา -0.29 -0.29 1.10 1.25 1.00 1.20สินคาหัตถกรรม -0.41 -0.41 1.30 1.26 1.20 1.30การบรกิ าร -0.48 -0.48 1.20 1.30 1.30ตารางภาคผนวกท่ี 4 การคาดการณอ ตั ราการเตบิ โตเฉล่ียตอ ปในดา นศกั ยภาพและราคาหนุ ของจีน ภายใตก รณีฐานในป พ.ศ. 2545-2548 พ.ศ. 2547-2553 พ.ศ. 2554-2558 พ.ศ. 2558-2563ที่ดิน -0.30 -0.30 -0.30แรงงาน 2.50 2.06 2.06แรงงานไรฝ ม ือ 1.20 0.70 0.70แรงงานมฝี มือ 4.90 5.50 5.50ราคาหนุ 8.73 8.47 8.34ทมี่ า: Walmsley et al. (2000); Van Tongeren et al. (2004).

274 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคาเกษตรทส่ี ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกที่ 5 สรปุ ความสมดุลของภาษีการนาํ เขา และสง ออกของจนี ป พ.ศ. 2544-2563 ความสมดุลภาษีสงออก (รอ ยละ) GTAP พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2563ขา วเจา 0 -5 -3 0พชื ผลอ่นื ๆ 0 -6 -3 0เนือ้ วัวและเนอื้ แกะ 0 -3 -2 0เน้ือหมูและเนือ้ สตั วป ก 0 -10 -6 0ปลา 0 -9 -6 0อาหารสําเร็จรปู 0 -5 0 0ท่ีมา: CCAP. ขอ สมมติฐานคลายกัน คอื ถกู ใชรว มใน Van Tongeren และ Huangg (2004); Ianchovichina และ Martin (2004).ตารางภาคผนวกที่ 6 การเปล่ยี นแปลงมูลคาการสงออกสุทธิของสินคา เกษตรในจนี จาํ แนกตามความ เขม ขนของการใชป จจัยการผลติ [รปู ท่ี 5.1] หนวย: พันลานดอลลารสหรัฐฯ Land-intensive Labor-intensive2535 1.1 4.82536 2.2 5.22537 0.8 6.32538 -5.2 7.32539 -4.7 7.72540 -3.0 7.62541 -2.0 7.02542 -1.6 6.22543 -3.7 6.72544 -5.0 7.52545 -5.0 8.42546 -10.6 9.52547 -21.9 11.62548 -21.5 13.52549 -23.5 16.0

ภาคผนวกท่ี 1 275ตารางภาคผนวกที่ 7 การเปลีย่ นแปลงปรมิ าณการผลติ ขา วเจาในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ท่ี 5.2 และ 5.3] Production Arable land Yield (million tons) (million hectare) (Ton/ha)2523 97.9 33.9 2.92524 100.8 33.3 3.02525 113.1 33.1 3.42526 118.2 33.1 3.62527 124.8 33.2 3.82528 118.0 32.1 3.72529 120.6 32.3 3.72530 122.1 32.1 3.82531 118.4 32.0 3.72532 126.1 32.7 3.92533 132.5 33.1 4.02534 128.7 32.6 3.92535 130.4 32.1 4.12536 124.3 30.4 4.12537 123.2 30.2 4.12538 129.7 30.7 4.22539 136.6 31.4 4.32540 140.5 31.8 4.42541 139.1 31.2 4.52542 138.9 31.3 4.42543 131.5 30.0 4.42544 124.3 28.8 4.32545 122.2 28.2 4.32546 112.5 26.5 4.22547 125.4 28.4 4.42548 126.4 28.8 4.42549 127.2 28.9 4.42550 130.2 28.9 4.5

276 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจีนตารางภาคผนวกท่ี 8 การเปลี่ยนแปลงปรมิ าณการผลติ การบริโภค และสวนเกนิ หรือผลตางระหวางปรมิ าณการผลิต และการบริโภคขา วเจาในจีน ป พ.ศ. 2523-2550[รูปที่ 5.4 และ 5.5] Production Consumption Surplus Per capita consumption (million tons) (million tons) (million tons) (kg/person)2523 97.9 76.82524 100.8 94.1 3.8 82.62525 113.1 101.4 -0.6 88.32526 118.2 109.5 3.6 86.62527 124.8 109.6 8.6 89.02528 118.0 114.3 10.5 88.22529 120.6 115.6 2.4 91.72530 122.1 122.6 -2.0 90.02531 118.4 122.9 -0.8 89.22532 126.1 124.4 -6.0 89.02533 132.5 126.7 -0.6 88.42534 128.7 128.2 4.4 87.92535 130.4 130.1 -1.4 85.52536 124.3 129.0 1.3 85.02537 123.2 129.6 -5.3 84.22538 129.7 130.3 -7.1 83.62539 136.6 131.7 -2.0 83.02540 140.5 133.4 3.2 80.62541 139.1 131.8 8.7 78.4 130.3 8.82542 138.9 131.5 7.5 78.22543 131.5 127.8 3.7 75.22544 124.3 125.0 -0.6 72.52545 122.2 123.0 -0.8 70.32546 112.5 120.2 -7.7 68.02547 125.4 119.7 5.7 66.52548 126.4 119.4 7.0 65.52549 127.2 118.0 9.2 63.82550 130.2 116.6 13.7 62.3

ภาคผนวกที่ 1 277ตารางภาคผนวกท่ี 9 การเปลีย่ นแปลงปรมิ าณการนาํ เขา สงออกและสง ออกสุทธิ (ผลตางระหวา ง ปรมิ าณการสงออก และปรมิ าณการนาํ เขา) ของขาวเจา ในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ท่ี 5.6] หนว ย: ลา นตนั Import Export Net Export2523 1.3 11.1 9.82524 2.7 5.9 3.22525 2.2 4.7 2.52526 0.8 5.8 5.02527 1.0 11.6 10.62528 2.1 10.0 7.92529 3.2 9.5 6.22530 5.5 10.3 4.82531 3.1 7.3 4.32532 12.0 3.2 -8.82533 0.6 4.1 3.42534 1.4 7.0 5.52535 1.1 9.5 8.42536 1.0 14.4 13.52537 5.1 15.4 10.32538 16.4 0.5 -16.02539 7.6 2.7 -5.02540 3.6 9.4 5.82541 2.6 37.5 34.92542 1.9 27.2 25.32543 2.5 29.6 27.12544 2.9 18.7 15.82545 2.4 19.9 17.52546 2.6 26.2 23.62547 7.7 9.1 1.42548 5.2 6.9 1.62549 7.3 12.5 5.22550 4.9 13.6 8.7

278 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คา เกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจีนตารางภาคผนวกที่ 10 การเปลยี่ นแปลงปรมิ าณการผลติ ขาวสาลใี นจนี ป พ.ศ. 2523-2550[รปู ที่ 5.7 และ 5.8]Production Arable land Yield(million tons) (million hectare) (Ton/ha)2523 55.2 28.8 1.92524 59.6 28.3 2.12525 68.5 28.0 2.52526 81.4 29.1 2.82527 87.8 29.6 3.02528 85.8 29.2 2.92529 90.0 29.6 3.02530 87.8 28.8 3.12531 85.4 28.8 3.02532 90.8 29.8 3.02533 98.2 30.8 3.22534 96.0 30.9 3.12535 101.6 30.5 3.32536 106.4 30.2 3.52537 99.3 29.0 3.42538 102.2 28.9 3.52539 110.6 29.6 3.72540 123.3 30.1 4.12541 109.7 29.8 3.72542 113.9 28.9 4.02543 99.6 26.7 3.72544 93.9 24.7 3.82545 90.3 23.9 3.82546 86.5 22.0 3.92547 92.0 21.6 4.32548 97.4 22.8 4.32549 108.5 23.6 4.62550 109.3 23.7 4.6

ภาคผนวกที่ 1 279ตารางภาคผนวกที่ 11 การเปลี่ยนแปลงปรมิ าณการผลติ การบริโภค และสว นเกนิ หรอื ผลตางระหวา ง ปรมิ าณการผลติ และการบรโิ ภคขา วสาลใี นจีน ป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ที่ 5.9 และ 5.10] Production Consumption Surplus Per capita consumption (million tons) (million tons) (million tons) (kg/person)2523 55.2 50.12524 59.6 65.9 -10.7 55.62525 68.5 72.3 -12.6 62.62526 81.4 80.6 -12.1 64.42527 87.8 84.3 -2.9 70.02528 85.8 91.7 -3.9 68.82529 90.0 92.0 -6.2 71.62530 87.8 97.4 -7.3 70.82531 85.4 97.6 -9.9 71.22532 90.8 99.7 -14.3 72.62533 98.2 103.4 -12.6 73.52534 96.0 106.4 -8.2 73.32535 101.6 108.0 -12.0 73.62536 106.4 109.9 -8.3 70.82537 99.3 107.7 -1.3 72.02538 102.2 109.9 -10.6 69.22539 110.6 107.6 -5.4 70.52540 123.3 111.2 -0.7 68.12541 109.7 109.8 13.4 66.1 107.7 2.02542 113.9 104.5 9.4 63.02543 99.6 106.8 -7.1 64.92544 93.9 102.1 -8.2 61.42545 90.3 100.9 -10.6 59.82546 86.5 98.6 -12.2 58.02547 92.0 97.7 -5.7 56.62548 97.4 95.2 2.2 53.82549 108.5 94.4 14.1 52.22550 109.3 93.5 15.8 51.0

280 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 12 การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณการนาํ เขา สงออกและสง ออกสทุ ธิ (ผลตางระหวางปรมิ าณการสง ออกและปรมิ าณการนาํ เขา ) ของขา วสาลีในจีน ป พ.ศ. 2523-2550[รูปที่ 5.11] หนวย: ลา นตนัImport Export Net Export2523 11.0 0.0 -11.02524 13.1 0.0 -13.12525 13.8 0.0 -13.82526 11.3 0.0 -11.32527 10.2 0.0 -10.12528 5.5 0.0 -5.52529 6.3 0.0 -6.32530 13.8 0.0 -13.82531 14.7 0.0 -14.72532 15.1 0.0 -15.12533 13.5 0.0 -13.52534 12.6 0.0 -12.62535 10.7 0.1 -10.62536 6.5 0.1 -6.42537 7.3 0.0 -7.32538 11.6 0.0 -11.62539 8.3 0.0 -8.32540 1.9 0.0 -1.92541 1.5 0.0 -1.52542 0.4 0.0 -0.42543 0.9 0.3 -0.62544 0.7 0.8 0.12545 0.6 1.0 0.32546 0.4 2.5 2.12547 7.3 1.1 -6.22548 3.5 0.6 -2.92549 0.6 1.5 0.92550 0.1 3.1 3.0

ภาคผนวกที่ 1 281ตารางภาคผนวกที่ 13 การเปลีย่ นแปลงปรมิ าณการผลติ ออ ยและบที ในจีน [รปู ท่ี 5.12] หนว ย: ลานตนั Sugar cane Sugar beet2523 228 632524 297 642525 369 672526 311 922527 395 832528 515 892529 502 832530 474 812531 491 1282532 488 922533 576 1452534 679 1632535 730 1512536 642 1202537 609 1252538 654 1402539 669 1672540 789 1502541 834 1452542 747 862543 683 812544 757 1092545 901 1282546 902 622547 898 592548 866 792549 971 752550 1130 89

282 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรทสี่ ําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางภาคผนวกที่ 14 การเปล่ยี นแปลงขนาดทด่ี ินเพาะปลูกออยและบีทในจีน ป พ.ศ. 2523-2550[รปู ท่ี 5.13] หนว ย: ลา นเฮกแตร Sugar cane Sugar beet2523 4.8 4.42524 5.5 4.42525 6.5 4.62526 6.5 5.42527 7.3 5.02528 9.7 5.62529 9.5 5.22530 8.6 5.02531 9.2 7.52532 9.6 5.72533 10.1 6.72534 11.6 7.82535 12.5 6.62536 10.9 6.02537 10.6 7.02538 11.3 7.02539 11.9 6.62540 13.1 6.12541 14.0 5.82542 13.0 3.42543 11.9 3.32544 12.5 4.12545 13.9 4.22546 14.1 2.52547 13.8 1.92548 13.5 2.12549 13.8 1.92550 15.9 2.2

ภาคผนวกที่ 1 283ตารางภาคผนวกที่ 15 การเปล่ยี นแปลงขนาดผลผลติ ของออยและบีทในจีน ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ท่ี 5.14] หนว ย: ตัน/เฮกแตร Sugar cane Sugar beet2523 47.6 14.22524 53.8 14.62525 56.5 14.52526 47.6 16.92527 54.3 16.52528 53.4 15.92529 52.9 15.92530 55.1 16.42531 53.1 17.22532 50.9 16.22533 57.1 21.72534 58.3 20.82535 58.6 22.82536 59.0 20.12537 57.6 18.02538 58.2 20.12539 56.3 25.52540 60.1 24.52541 59.6 24.82542 57.3 25.32543 57.6 24.52544 60.6 26.82545 64.6 30.22546 64.0 24.92547 65.2 30.82548 64.0 37.52549 70.5 39.82550 71.2 41.4

284 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 16 การเปลีย่ นแปลงปรมิ าณการผลติ และการบรโิ ภคออ ยในจีน ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 [รูปท่ี 5.15] หนว ย: ลานตนัProduction Consumption Surplus2523 2.5 4.4 -1.82524 3.1 4.6 -1.52525 3.7 4.8 -1.12526 3.5 5.0 -1.52527 4.1 5.4 -1.22528 5.2 5.7 -0.52529 5.0 6.1 -1.12530 4.7 6.3 -1.62531 5.4 6.3 -0.92532 5.0 6.5 -1.52533 6.3 6.7 -0.42534 7.3 7.0 0.42535 7.6 7.4 0.22536 6.5 7.4 -0.92537 6.3 7.6 -1.32538 6.9 7.7 -0.92539 7.4 8.3 -0.92540 8.5 8.7 -0.22541 9.0 8.8 0.22542 7.8 9.4 -1.62543 7.3 9.6 -2.32544 8.5 10.6 -2.12545 10.3 11.3 -1.02546 9.8 11.1 -1.32547 9.9 11.4 -1.52548 10.0 11.8 -1.72549 11.3 12.3 -0.92550 13.5 12.8 0.6

ภาคผนวกที่ 1 285ตารางภาคผนวกท่ี 17 การเปลยี่ นแปลงปรมิ าณการนําเขา สง ออกและสง ออกสทุ ธิ (ผลตางระหวา ง ปริมาณการสง ออกและปรมิ าณการนาํ เขา) ของนํ้าตาลในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ท่ี 5.16] หนวย: ลานตัน Import Export Net Export2523 1.1 0.1 -1.02524 2.2 0.2 -2.02525 2.5 0.1 -2.42526 1.2 0.1 -1.12527 1.9 0.1 -1.82528 1.9 0.2 -1.72529 1.2 0.3 -0.92530 1.8 0.5 -1.42531 3.7 0.2 -3.52532 1.6 0.4 -1.22533 1.1 0.6 -0.62534 1.0 0.3 -0.72535 1.1 1.7 0.62536 1.5 1.1 -0.42537 1.6 1.0 -0.62538 3.0 0.5 -2.52539 1.3 0.7 -0.62540 0.8 0.4 -0.42541 0.5 0.4 -0.12542 0.4 0.4 -0.12543 0.6 0.4 -0.22544 1.2 0.2 -1.02545 1.2 0.3 -0.92546 0.8 0.1 -0.72547 1.2 0.1 -1.12548 1.4 0.4 -1.02549 1.4 0.2 -1.22550 1.2 0.1 -1.1

286 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 18 การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณการผลติ ถว่ั เหลอื งของจีน ระหวางป พ.ศ. 2523-2550[รปู ที่ 5.17 และ 5.18]Production Arable land Yield(million tons) (million hectare) (Ton/ha)2523 7.9 7.2 1.12524 9.3 8.0 1.22525 9.0 8.4 1.12526 9.8 7.6 1.32527 9.7 7.3 1.32528 10.5 7.7 1.42529 11.6 8.3 1.42530 12.5 8.4 1.52531 11.6 8.1 1.42532 10.2 8.1 1.32533 11.0 7.6 1.52534 9.7 7.0 1.42535 10.3 7.2 1.42536 15.3 9.5 1.62537 16.0 9.2 1.72538 13.5 8.1 1.72539 13.2 7.5 1.82540 14.7 8.3 1.82541 15.2 8.5 1.82542 14.2 8.0 1.82543 15.4 9.3 1.72544 15.4 9.5 1.62545 16.5 8.7 1.92546 15.4 9.3 1.72547 17.4 9.6 1.82548 16.3 9.6 1.72549 15.1 9.3 1.62550 12.7 8.8 1.5

ภาคผนวกท่ี 1 287ตารางภาคผนวกที่ 19 การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณการผลิต การบรโิ ภคถ่ัวเหลืองของจีน ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 [รูปที่ 5.19] หนว ย: ลานตัน Production Consumption2523 7.9 8.12524 9.3 8.62525 9.0 8.42526 9.8 8.52527 9.7 8.62528 10.5 9.22529 11.6 10.82530 12.5 12.22531 11.6 11.92532 10.2 12.02533 11.0 12.12534 9.7 12.12535 10.3 12.62536 15.3 15.42537 16.0 19.02538 13.5 19.42539 13.2 20.22540 14.7 21.52541 15.2 22.02542 14.2 23.52543 15.4 25.62544 15.4 29.02545 16.5 31.42546 15.4 40.32547 17.4 43.32548 16.3 45.62549 15.1 48.52550 12.7 51.3

288 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 20 การเปลยี่ นแปลงปรมิ าณการนําเขา สง ออกและสง ออกสทุ ธิ (ผลตางระหวางปริมาณการสงออกและปริมาณการนาํ เขา) ของถัว่ เหลอื งในจีนป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ท่ี 5.20] หนวย: ลานตนัImport Export Net Export2523 0.9 0.1 -0.82524 0.7 0.1 -0.62525 0.6 0.2 -0.42526 0.1 0.4 0.32527 0.1 0.8 0.82528 0.2 1.1 1.02529 1.1 1.4 0.22530 2.3 1.7 -0.62531 0.8 1.5 0.62532 2.1 1.2 -0.92533 2.6 1.0 -1.62534 1.6 0.1 -1.52535 1.2 0.7 -0.62536 0.5 0.5 0.02537 5.4 1.3 -4.12538 7.7 0.8 -6.92539 7.6 0.9 -6.62540 9.0 3.5 -5.52541 7.3 1.3 -6.12542 8.3 0.5 -7.82543 12.0 0.4 -11.52544 14.3 0.6 -13.72545 15.7 0.6 -15.12546 30.2 0.4 -29.82547 32.8 0.5 -32.32548 35.1 0.8 -34.32549 35.9 1.0 -34.92550 44.9 1.1 -43.8

ภาคผนวกท่ี 1 289ตารางภาคผนวกท่ี 21 การเปล่ียนแปลงปรมิ าณการผลติ การบริโภคขา วโพด และอปุ สงคอ าหารสตั วจ าก ขาวโพดในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ที่ 5.21] หนวย: ลานตนั Production Consumption Feed Demand2523 62.6 59.4 23.52524 59.2 59.4 24.02525 60.6 59.6 26.02526 68.2 61.1 28.52527 73.4 63.5 32.62528 63.8 61.9 36.82529 70.9 64.9 40.72530 79.8 69.3 43.02531 77.4 75.2 48.22532 78.9 76.9 49.92533 90.0 79.5 51.12534 98.8 87.4 59.32535 95.4 89.6 63.02536 102.7 93.1 64.72537 99.3 94.0 67.62538 112.0 98.4 71.32539 127.5 105.6 78.32540 104.3 106.1 80.32541 133.0 110.8 84.12542 128.1 112.8 87.42543 106.0 111.2 86.72544 114.1 115.3 91.02545 121.3 124.0 100.12546 115.8 128.1 104.02547 130.3 133.3 108.52548 139.4 139.2 114.22549 151.6 144.5 119.52550 152.3 144.3 118.9

290 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คา เกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 22 การเปล่ยี นแปลงขนาดพน้ื ทีเ่ พาะปลกู ขาวโพด และผลผลติ ในจนี ระหวา งป พ.ศ.2523-2550 [รูปท่ี 5.22]Area harvested Yield(ลา นเฮกแตร) (ตนั /เฮกแตร)2523 20.1 3.12524 19.4 3.02525 18.5 3.32526 18.8 3.62527 18.5 4.02528 17.7 3.62529 19.1 3.72530 20.2 3.92531 19.7 3.92532 20.4 3.92533 21.4 4.22534 21.6 4.62535 21.0 4.52536 20.7 5.02537 21.2 4.72538 22.8 4.92539 24.5 5.22540 23.8 4.42541 25.2 5.32542 25.9 4.92543 23.1 4.62544 24.3 4.72545 24.6 4.92546 24.1 4.82547 25.4 5.12548 26.4 5.32549 28.5 5.32550 29.5 5.2

ภาคผนวกที่ 1 291ตารางภาคผนวกท่ี 23 การเปลี่ยนแปลงปรมิ าณการนาํ เขา สงออกและสงออกสุทธิ (ผลตางระหวา ง ปริมาณการสง ออกและปริมาณการนาํ เขา) ของขาวโพดในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 [รูปที่ 5.23] หนวย: ลา นตัน Import Export Net Export2523 1.8 0.1 -1.72524 0.7 0.1 -0.52525 1.6 0.1 -1.52526 2.1 0.1 -2.02527 0.1 1.0 0.92528 0.1 6.3 6.22529 0.6 5.6 5.12530 1.5 3.9 2.42531 0.1 3.9 3.82532 0.1 3.5 3.42533 5.4 3.4 -2.02534 0.0 7.8 7.82535 0.0 10.4 10.42536 0.0 11.2 11.22537 0.0 8.7 8.72538 5.2 0.1 -5.12539 0.4 0.2 -0.32540 0.0 6.6 6.62541 0.3 4.7 4.42542 0.1 4.3 4.22543 0.0 10.5 10.52544 0.0 6.0 6.02545 0.0 11.7 11.72546 0.0 16.4 16.42547 0.0 2.3 2.32548 0.0 8.6 8.62549 0.1 3.1 3.02550 0.0 4.9 4.9

292 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คาเกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางภาคผนวกที่ 24 การเปลยี่ นแปลงปรมิ าณการผลติ การบรโิ ภคและสว นเกินหรอื ผลตา งระหวางปรมิ าณการผลิตและการบรโิ ภคมนั เทศในจนี ป พ.ศ. 2523-2550[รูปท่ี 5.24 และ 5.26] หนว ย: ลานตนัProduction Consumption Surplus2523 23.7 22.2 1.52524 21.5 21.1 0.42525 21.9 21.3 0.62526 24.2 22.4 1.82527 22.8 21.8 1.02528 20.7 21.0 -0.42529 20.0 20.6 -0.62530 22.9 21.4 1.52531 20.9 20.9 0.02532 20.9 20.5 0.42533 20.8 20.0 0.72534 20.9 20.7 0.22535 21.2 20.8 0.42536 22.6 21.0 1.62537 21.5 20.6 0.92538 23.5 21.3 2.22539 24.8 22.5 2.32540 20.5 21.5 -1.12541 24.8 22.0 2.82542 25.2 22.2 3.02543 23.5 21.9 1.62544 22.7 22.0 0.82545 22.6 22.6 0.02546 21.8 22.0 -0.22547 21.1 21.8 -0.72548 20.5 21.8 -1.32549 14.1 20.8 -6.62550 15.1 20.3 -5.2

ภาคผนวกที่ 1 293ตารางภาคผนวกที่ 25 การเปล่ยี นแปลงขนาดพ้นื ทเี่ พาะปลกู มนั เทศ และผลผลติ ในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 [รูปที่ 5.25] Area harvested Yield (ลานเฮกแตร) (ตนั /เฮกแตร)2523 7.9 3.02524 7.3 3.02525 6.9 3.22526 6.8 3.52527 6.4 3.62528 6.1 3.42529 6.2 3.22530 6.3 3.72531 6.3 3.32532 6.3 3.32533 6.3 3.32534 6.2 3.42535 6.1 3.52536 6.1 3.72537 6.1 3.62538 6.1 3.92539 6.1 4.12540 6.0 3.42541 5.9 4.22542 6.0 4.22543 5.8 4.02544 5.5 4.12545 5.2 4.32546 5.2 4.22547 4.9 4.42548 4.6 4.42549 3.7 3.92550 3.7 4.1

294 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 26 การเปลยี่ นแปลงปรมิ าณการนําเขา สงออกและสงออกสทุ ธิ (ผลตางระหวางปรมิ าณการสง ออกและปรมิ าณการนาํ เขา ) ของมนั เทศในจีน ป พ.ศ. 2523-2550[รูปที่ 5.27] หนว ย: ลา นตันImport Export Net Export2523 0.00 0.01 0.012524 0.00 0.01 0.012525 0.00 0.05 0.052526 0.00 0.14 0.142527 0.00 0.09 0.082528 0.00 0.35 0.352529 0.00 0.50 0.492530 0.02 0.55 0.532531 0.00 0.59 0.592532 0.07 0.31 0.252533 0.11 0.35 0.242534 0.03 0.78 0.752535 0.00 0.58 0.582536 0.00 0.41 0.412537 0.00 0.57 0.572538 0.00 0.05 0.052539 0.00 0.02 0.022540 0.00 0.02 0.022541 0.00 0.02 0.022542 0.01 0.02 0.012543 0.01 0.02 0.022544 0.01 0.03 0.022545 0.01 0.01 0.012546 0.01 0.01 0.012547 0.01 0.03 0.022548 0.00 0.03 0.032549 0.00 0.03 0.032550 0.00 0.03 0.03

ภาคผนวกที่ 1 295ตารางภาคผนวกท่ี 27 การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณการผลติ มนั สาํ ปะหลัง ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ท่ี 5.28] หนวย: ลา นตนั Production 2523 34.8 2524 36.6 2525 37.2 2526 38.8 2527 38.7 2528 36.6 2529 35.4 2530 33.4 2531 32.8 2532 33.2 2533 32.2 2534 33.1 2535 33.6 2536 34.2 2537 35.2 2538 35.2 2539 36.2 2540 36.7 2541 37.1 2542 37.8 2543 38.2 2544 38.7 2545 39.2 2546 40.2 2547 38.2 2548 40.2 2549 43.2 2550 43.7

296 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคา เกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 28 การเปลย่ี นแปลงขนาดพน้ื ท่เี พาะปลกู มนั สําปะหลัง และผลผลิตในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 [รปู ท่ี 5.29] Area harvested Yield (ลา นเฮกแตร) (ตัน/เฮกแตร)2523 2.4 14.62524 2.4 15.22525 2.4 15.32526 2.5 15.82527 2.4 15.82528 2.4 15.02529 2.3 15.22530 2.3 14.32531 2.3 14.12532 2.3 14.72533 2.3 13.92534 2.3 14.32535 2.3 14.62536 2.3 14.82537 2.3 15.22538 2.3 15.22539 2.3 15.72540 2.3 15.92541 2.3 16.12542 2.4 16.02543 2.4 16.02544 2.4 16.12545 2.4 16.32546 2.5 16.02547 2.5 15.5 2548 2.6 15.4 2549 2.7 16.2 2550 2.7 16.3.

ภาคผนวกที่ 1 297ตารางภาคผนวกที่ 29 การเปลยี่ นแปลงปรมิ าณการนาํ เขา สง ออกและสงออกสุทธิ (ผลตา งระหวา ง ปริมาณการสง ออกและปรมิ าณการนาํ เขา) ของมนั สาํ ปะหลงั ในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2549 [รูปท่ี 5.30] หนวย: ลานตัน Import Export Net Export2523 0.0 0.3 0.32524 0.0 0.6 0.62525 0.0 0.4 0.42526 0.0 0.2 0.22527 0.1 0.3 0.22528 0.3 0.2 -0.12529 0.1 0.2 0.22530 0.0 0.3 0.32531 0.1 0.3 0.22532 0.7 0.2 -0.52533 0.7 0.2 -0.52534 0.4 0.4 0.02535 0.4 0.3 -0.12536 0.2 0.2 0.02537 0.1 0.0 -0.12538 0.5 0.0 -0.52539 0.1 0.0 -0.12540 0.3 0.0 -0.32541 0.3 0.0 -0.32542 0.4 0.0 -0.42543 0.3 0.0 -0.32544 2.0 0.0 -2.02545 1.8 0.0 -1.82546 2.4 0.0 -2.42547 3.5 0.0 -3.52548 3.3 0.0 -3.32549 5.0 0.0 -5.0

298 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรท่ีสําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกที่ 30 การเปลี่ยนแปลงปรมิ าณการนําเขา สง ออกและสง ออกสุทธิ (ผลตา งระหวา งปริมาณการสง ออกและปรมิ าณการนาํ เขา) ของแปง มันสําปะหลงั ในจีน ระหวางปพ.ศ. 2523-2549 [รูปท่ี 5.31] หนวย: ลานตนัImport Export Net Export2523 0.03 0.00 -0.032524 0.06 0.00 -0.062525 0.07 0.00 -0.062526 0.06 0.00 -0.062527 0.12 0.00 -0.122528 0.12 0.00 -0.122529 0.10 0.00 -0.102530 0.09 0.00 -0.092531 0.14 0.00 -0.142532 0.19 0.00 -0.192533 0.22 0.00 -0.222534 0.25 0.00 -0.252535 0.26 0.01 -0.262536 0.27 0.00 -0.262537 0.26 0.00 -0.262538 0.24 0.00 -0.242539 0.36 0.00 -0.362540 0.37 0.00 -0.362541 0.32 0.00 -0.322542 0.42 0.00 -0.422543 0.44 0.00 -0.442544 0.50 0.00 -0.492545 0.65 0.00 -0.642546 0.87 0.00 -0.872547 1.09 0.00 -1.082548 0.76 0.00 -0.762549 1.14 0.00 -1.14

ภาคผนวกที่ 1 299ตารางภาคผนวกท่ี 31 มูลคา การคา สนิ คา เกษตรและอาหาร ภายใตกรณฐี าน ในป พ.ศ. 2547-2563 [รปู ที่ 5.33] หนวย: พันลา นดอลลารสหรัฐฯ Export Import Net export 2547 2558 2563 2547 2558 2563 2547 2558 2563Rice 0.42 0.78 1.09 0.30 0.30 0.25 0.12 0.48 0.84Wheat 0.14 0.25 0.45 1.45 1.47 1.15 -1.31 -1.22 -0.70Coarse grain 0.42 0.03 0.02 0.26 0.45 0.52 0.16 -0.42 -0.50Vegetables & fruits 2.86 8.15 14.73 1.40 3.20 3.70 1.46 4.95 11.03Oilseeds 1.02 0.50 0.36 11.39 17.53 19.73 -10.37 -17.02 -19.37Sugar 0.02 0.02 0.01 0.27 0.42 0.45 -0.24 -0.40 -0.44Cotton 0.02 0.01 0.01 2.67 6.04 6.97 -2.65 -6.03 -6.96Other crops 1.43 1.65 2.16 0.48 0.60 0.58 0.95 1.05 1.59Cattle & mutton 0.14 0.07 0.06 1.84 4.32 5.15 -1.70 -4.25 -5.09Pork & poultry 3.20 7.06 10.96 2.29 3.67 3.91 0.91 3.39 7.05Milk 0.09 0.04 0.03 0.54 1.30 1.73 -0.45 -1.26 -1.70Fish 1.14 1.67 2.28 0.31 0.55 0.66 0.83 1.12 1.63Processed food 14.04 36.75 57.29 5.45 7.04 7.36 8.59 29.71 49.93

300 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางภาคผนวกท่ี 32 อัตราการพง่ึ พาตนเองดา นสนิ คา เกษตรของจนี ป พ.ศ. 2547-2563 [รปู ท่ี 5.32] หนวย: รอยละ 2547 2558 2563Rice 1.002 1.008 1.014Wheat 0.878 0.899 0.934Coarse grain 1.04 0.97 0.95Vegetables & fruits 1.011 1.03 1.046Oilseeds 0.599 0.532 0.51Sugar 0.863 0.844 0.8cotton 0.725 0.684 0.68Other crops 1.594 1.482 1.655Cattle & mutton 0.899 0.854 0.847Pork & poultry 1.002 1.012 1.022Milk 0.894 0.845 0.838Fish 1.019 1.012 1.011Processed food 1.065 1.102 1.118ตารางภาคผนวกที่ 33 สดั สว นปรมิ าณการสง ออกสุทธิของจีนตอปริมาณการสง ออกรวมของโลก ในป พ.ศ. 2547-2563 [รูปที่ 5.34] หนวย: พนั ลานดอลลารส หรฐั ฯ 2547 2553 2558 2563Rice 1.3 2.1 4.6 8.0Wheat -6.2 -6.6 -5.6 -3.3Coarse grain 0.9 -1.5 -2.1 -2.5Vegetables & fruits 2.2 4.4 9.5 18.6Oilseeds -15.3 -18.8 -20.4 -21.3Sugar -1.9 -2.5 -2.7 -2.8Cotton -23.0 -33.6 -36.4 -37.8Other crop 2.3 2.0 2.5 3.7Cattle & mutton -4.6 -8.1 -9.4 -10.2Pork & poultry 1.5 2.2 4.4 7.9Milk -1.0 -1.9 -2.3 -2.8Fish 5.8 5.8 6.5 8.5Processed food 3.1 5.4 7.8 11.2

ภาคผนวกที่ 1 301ตารางภาคผนวกที่ 34 มลู คา การคาสินคา เกษตรระดับทวภิ าคีระหวา งจนี และไทย ภายใตกรณีฐาน ในป พ.ศ. 2547-2563 [รูปที่ 5.35] หนว ย: พนั ลานดอลลารสหรัฐฯ Export Import Net Export 2547 2553 2558 2563 2547 2553 2558 2563 2547 2553 2558 2563Rice 0.00 0.00 0.00 0.00 0.22 0.23 0.22 0.18 0.21 0.23 0.22 0.18Wheat 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00Coarse grain 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00Vegetables & fruits 0.06 0.10 0.13 0.17 0.46 0.56 0.62 0.65 0.39 0.47 0.49 0.49Oilseeds 0.02 0.02 0.01 0.01 0.01 0.02 0.02 0.02 -0.01 0.00 0.00 0.01Sugar 0.00 0.00 0.00 0.00 0.05 0.10 0.10 0.11 0.05 0.10 0.10 0.11cotton 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.02 0.02 0.02 0.01 0.02 0.02 0.02Other crops 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01 0.03 0.04 0.05 0.00 0.02 0.03 0.04Cattle & mutton 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00Pork & poultry 0.02 0.03 0.04 0.06 0.01 0.03 0.04 0.06 -0.01 0.00 0.00 0.01Milk 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 0.00 0.00 0.01Fish 0.00 0.00 0.01 0.01 0.01 0.02 0.02 0.03 0.01 0.01 0.02 0.03Processed food 0.15 0.27 0.40 0.59 0.21 0.28 0.28 0.28 0.06 0.01 -0.12 -0.30

302 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคาเกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจีนตารางภาคผนวกที่ 35 การเปลีย่ นแปลงอัตราการพึง่ พาตนเองดา นสนิ คา ทางการเกษตร ตามกรณฐี าน และนโยบายของป พ.ศ. 2563 [รูปท่ี 5.36] หนวย: รอยละ Baseline High GDP growthRice 1.01 1.01Wheat 0.93 0.92Coarse grain 0.97 0.96Vegetables & fruits 1.05 1.04Oilseeds 0.52 0.50Sugar 0.84 0.83cotton 0.68 0.66Other crops 1.66 1.44Cattle & mutton 0.85 0.84Pork & poultry 1.02 1.01Milk 0.84 0.83Fish 1.01 1.01Processed food 1.12 1.11

ภาคผนวกที่ 1 303ตารางภาคผนวกที่ 36 การเปล่ยี นแปลงของมลู คาการนาํ เขา และสง ออกภายใตการเจริญเติบโตทาง เศรษฐกจิ ในระดบั สงู ของจนี เทียบกบั กรณฐี าน (พ.ศ. 2563) [รปู ที่ 5.37] หนว ย: พนั ลา นดอลลารสหรัฐฯ Import ExportRice 0.03 -0.02Wheat 0.24 -0.10Coarse grain 0.13 -0.01Vegetables & fruits 0.18 -1.69Oilseeds 2.56 -0.05Sugar 0.09 0.00cotton 0.89 0.00Other crop 0.09 -0.33Cattle & mutton 0.90 -0.02Pork & poultry 0.86 -2.90Milk 0.40 -0.01Fish 0.10 -0.31Processed food 0.83 1.62ตารางภาคผนวกท่ี 37 การเปลย่ี นแปลงของมลู คา การนําเขาและสงออกภายใตการเตบิ โตทางเศรษฐกิจท่ี สงู ข้นึ ของจนี เทยี บกับกรณีฐาน (พ.ศ. 2563) [รปู ที่ 5.38] หนวย: พันลานดอลลารส หรัฐฯ Thailand's export to China China's export to ThailandRice 0.023 0.000Wheat 0.000 -0.001Coarse grain 0.000 0.000Vegetables & fruits 0.121 -0.010Oilseeds 0.002 -0.002Sugar 0.022 0.000cotton 0.003 0.000Other crop 0.007 -0.002Cattle & mutton 0.000 0.000Pork & poultry 0.013 -0.014Milk 0.002 0.000Fish 0.005 -0.002Processed food 0.031 0.018



ภาคผนวกท่ี 2 การศกึ ษาชอ งทางการกระจายสินคาและพฤตกิ รรมผูบรโิ ภค“ลําไยอบแหง” ในตลาดประเทศจนี



ภาคผนวกที่ 2 307 ภาคผนวกท่ี 2 การศกึ ษาชองทางการกระจายสินคา และพฤติกรรมผูบรโิ ภค“ลําไยอบแหง” ในตลาดประเทศจนี ลําไยอบแหงจัดเปนสินคาสงออกสําคัญของประเทศไทย และเปนผลิตภัณฑที่มีสวนในการสรางความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจแกภาคเกษตรกรรม โดยเฉพาะอยางยิ่งในเขตจังหวัดพื้นท่ีภาคเหนือ ไดแก จังหวัดลําพูน และจังหวัดเชียงใหมซ่ึงเปนแหลงเพาะปลูกลําไยท่ีสําคัญท่ีสุดของประเทศ อุตสาหกรรมการแปรรูปและสงออกลําไยทั้งในรูปของลําไยสดและลําไยอบแหง จึงนับเปนอุตสาหกรรมสําคัญ ไมเฉพาะตอระบบเศรษฐกิจภาคการเกษตรกรรม ภาคอุตสาหกรรมการแปรรูปในพื้นที่ แตยังมีสวนสําคัญตอการขยายตัวของกิจกรรมบริการที่เกี่ยวเนื่องกับการขนสงและการสงออกสินคาไปยังตางประเทศ โดยเฉพาะการสงออกไปยังประเทศคูคาในภูมิภาคเอเชียตะวันออก และกลุมประเทศอาเซียน ซึ่งเปนตลาดสงออกสําคัญของลําไยอบแหง อยางไรก็ดีผูที่ไดรับผลประโยชนในการสงออกลําไยอบแหง1มากท่ีสุดก็คือ ผูที่เกี่ยวของในโซอุปทานการสงออกสูประเทศจีน เพราะกวารอยละ 70 ของปริมาณการสงออกลําไยอบแหงไทยถูกสงไปยังตลาดประเทศจีนโดยตรง ยังไมนับรวมอีกกวารอ ยละ 30 ทีเ่ ปนการสง ออกลาํ ไยอบแหงไทยผานเขาสูประเทศเมียนมาร ลาว และฮองกงกอนจะไปส้ินสดุ ในตลาดประเทศจนี เชน เดียวกนั จึงนบั ไดว าจนี เปนตลาดนําเขา ลาํ ไยอบแหง สําคัญทสี่ ดุ เพยี งหนงึ่เดียวของประเทศไทย (รปู ที่ 1) 中国大陆 68% จนี อื่นๆ เมยี นมาร ฮองกง ลาว其它 老挝 4% 10% 缅甸 8% 中国香港 10%ทม่ี า: Food and Agriculture Organization (FAO)รูปที่ 1 ตลาดสง ออกลาํ ไยอบแหงทสี่ าํ คญั ของประเทศไทยในป พ.ศ. 25501 ลาํ ไยอบแหง ในรายงานการศึกษานีจ้ ะหมายถึงลําไยอบแหง เฉพาะท่ีเปน ลําไยอบแหงทัง้ เมด็ แตไ มน บั รวมลําไยอบแหง เนอื้ (ลําไยอบแหง สีทอง) ดนยั ธญั พงษพ ชั ราธรเทพ

308 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรทส่ี ําคญั ของไทยในตลาดจนี นับตั้งแตเดือนตุลาคม ป 2546 เปนตนมา ประเทศไทยและจีนไดเร่ิมปฏิบัติตามขอตกลงเขตการคาเสรีอาเซียน โดยเปนขอตกลงเรงรัดพิเศษระหวางสองประเทศในกลุมสินคาพิกัด 07-08 ซึ่งครอบคลมุ กลมุ สินคา ผักและผลไมใ หมอี ตั ราพกิ ัดภาษีศุลกากรรอ ยละ 0 ขอ ตกลงดังกลาวสงผลใหมูลคาและปริมาณการคาระหวางสองประเทศในกลุมสินคาดังกลาวเพ่ิมข้ึนอยางรวดเร็ว เกษตรกรในหลายกลุมสินคา รวมทั้งเกษตรกรผปู ลกู และแปรรูปลาํ ไยตา งมองวา ขอตกลงดงั กลา วถือเปน โอกาส เพราะจะทําใหต ลาดการสงออกผักผลไมไ ทยเปดกวางและขยายใหญ ดว ยกาํ แพงทางภาษที ่ีเคยเปน อุปสรรคขวางก้ันตลาดที่มีผูบริโภคกวา 1,300 ลานคนไดถูกทลายลง การคาดการณดังกลาว นําไปสูการเพ่ิมพื้นที่การเพาะปลูกลําไยเพื่อรองรับกับตลาดท่ีเปดกวางมากข้ึน โดยคาดหวังถึงรายรับท่ีจะเพ่ิมขึ้นจากระบบการคาเสรีที่ทําใหลําไยไทยที่มีความไดเปรียบทางดานราคา และคุณภาพท่ีเหนือกวาลําไยจากประเทศอ่ืนๆ อยางไรก็ดีการคาดการณท่ีมิไดอยูบนพ้ืนฐานการรับรูขอมูลขาวสารทางการตลาดที่สมบูรณของเกษตรกรก็ทําใหผลลัพธไมเปนไปตามท่ีคาดหวังไว กลาวคือ แมวาการลดพิกัดอัตราภาษีศุลกากรลงจะทําใหปริมาณการนําเขาลําไยอบแหงของตลาดจีนเพ่ิมสูงข้ึนจริง แตในขณะเดียวกันระดับราคารับซ้ือที่หนาสวนกลับสวนทางลดต่ําลง ปรากฏการณท่ีเกิดข้ึนไดนําไปสูความขัดแยงระหวางกลุมผูท่ีมีสวนเกี่ยวของในอุตสาหกรรมดังกลาว โดยเฉพาะอยางย่ิงกลุมเกษตรกรซ่ึงเปนผูท่ีไดรับผลกระทบทางลบจากสถานการณน้ี การทําความเขาใจกับส่ิงท่ีเกิดข้ึนจริงในตลาดลําไยอบแหงประเทศจีนจึงเปนส่ิงจําเปนตอการกําหนดยุทธศาสตรการสงออกลําไยอบแหง อันเปนส่ิงที่ผูกําหนดกรอบนโยบายยังมิไดทําการศึกษาอยางเพียงพอกอนการดําเนินการเปดเขตการคาเสรี และเปนสวนหน่ึงที่ทําใหเกษตรกรไมไดรับขอมูลอยางถูกตองเพียงพอจากหนวยงานภาครัฐฯ เพื่อใชในการตัดสินใจวางแผนดานการผลิต ดังน้ันในงานการศึกษาฉบับนี้ ไดกําหนดเปาหมาย เพื่อการเปนฐานขอมูลที่เกี่ยวของกับรูปแบบการกระจายสินคาการตลาด และพฤติกรรมผูบริโภคลําไยอบแหงในตลาดประเทศจีน ซ่ึงถือเปนขอมูลท่ีมีความจําเปนอยางยิ่งยวดตอการดําเนินกิจกรรมดานการผลิตและการตลาด แตกลับเปนขอมูลที่ถูกซุกซอนเอาไวในกลองดาํ มไิ ดถ กู นาํ ออกมาบอกเลา ดังน้นั ในงานการศกึ ษาซ่ึงไดเรียบเรยี งเน้อื หารายละเอียดทส่ี าํ คญั ไว 4สวนใหญๆ ประกอบดวยสวนที่หน่ึงจะกลาวถึงสภาพโดยทั่วไปของตลาดลําไยอบแหงในประเทศจีนขณะที่ในสวนท่ีสองจะเปนการนําเสนอในรายละเอียดดานชองทางการกระจายสินคาในตลาดลําไยอบแหงของประเทศจีน สวนท่ีสามจะเปนการนําเสนอในเร่ืองพฤติกรรมของผูบริโภคลําไยอบแหงในตลาดประเทศจีน และในสวนสุดทายจะเปนการสรุปและขอเสนอแนะเพ่ือใชในการปรับปรุง รูปแบบของการสงออกลําไยอบแหงไทยสูตลาดประเทศจีน ทั้งนี้เน้ือหาในท้ัง 4 สวน เปรียบเสมือนการเปดกลองดําที่บรรจุขอมูล “ความจริงวันนี้” ของตลาดลําไยอบแหงจีน นําออกมาจัดเรียงเรื่องราวใหเห็นภาพ เพอื่ ประโยชนในการดาํ เนินมาตรการกาํ หนดกลยทุ ธท างการตลาดทเี่ หมาะสม ใหเ กิดประโยชนตอผูทเ่ี ก่ียวขอ ง โดยเฉพาะอยา งยงิ่ ตอ กลมุ เกษตรกรผผู ลิตในประเทศไทย ดนยั ธญั พงษพ ัชราธรเทพ

ภาคผนวกท่ี 2 309 ผลลัพธที่ไดจากการศึกษา จะเปนประโยชนอยางย่ิงตอการกําหนดนโยบาย เพื่อสรางขีดความสามารถในการแขงขันและกําหนดยุทธศาสตรการพัฒนาใหกับอุตสาหกรรมลําไยอบแหงไทย ใหเกิดการพัฒนาท่ีมีความเปนธรรมและย่ังยืน ภายใตกรอบความคิดท่ีวา “รูเขา รูเรา รบรอยครั้ง ชนะรอยครง้ั ”สถานการณลําไยอบแหงในตลาดประเทศจนี• พน้ื ที่แหลง ผลติ สาํ คัญของลําไยอบแหงในประเทศจนี ประเทศจีนนับเปนประเทศที่มีพ้ืนท่ีเพาะปลูกและผลผลิตลําไยมากท่ีสุดในโลก ขอมูลจากกระทรวงเกษตรฯแหงสาธารณรัฐประชาชนจีนระบุวา ในป 2548 ประเทศจีนมีพื้นท่ีการเพาะปลูกลําไย403,000 เฮกแตร (จํานวนดังกลาวไมร วมพนื้ ท่ีการเพาะปลกู ลาํ ไยในเขตไตหวัน) คดิ เปนปริมาณผลผลิต1.1 ลา นตนั สด หรือเทา กบั รอ ยละ 59 ของปริมาณผลผลิตลาํ ไยสดทว่ั โลกในปเดยี วกนั (รปู ท่ี 2)中国 ไทย 泰国59% 20% จีน เวยี ดนาม อน่ื ๆ 越南 20% 其它国家 1%ทม่ี า: The Food and Agriculture Organization (FAO)รปู ท่ี 2 สัดสวนของผลผลติ ลาํ ไยสดในกลมุ ประเทศผปู ลกู ลําไยในป พ.ศ. 2548 ลาํ ไยเปนหนงึ่ ในพชื เศรษฐกิจสําคัญที่มีการเพาะปลูกเปนจํานวนมากในเขตประเทศจีนตอนใตที่มีภูมิอากาศเหมาะสมสําหรับการเพาะปลูกพืชผักผลไมเขตรอน โดยเปนผลไมที่มีประวัติศาสตรยาวนานกวา 2,000 ป พ้ืนที่เพาะปลูกและปริมาณผลผลิตสวนใหญ (คิดเปนรอยละ 96.36 และรอยละ96.76 ตามลําดับ) อยูใน 4 มณฑลทางตอนใตซึ่งประกอบไปดวยมณฑลฝูเจ้ียน (ฮกเกี้ยน) เขตปกครองตนเองกวางซี (กวางสี) มณฑลกวางตง (กวางตุง) และมณฑลไหหนาน (ไหหลํา) ทั้งน้ีมณฑลฝูเจี้ยนนับเปนมณฑลที่มีพื้นที่การเพาะปลูกมากท่ีสุดคือเกินกวารอยละ 50 ของพื้นที่การเพาะปลูกลําไยทั้งหมดของประเทศ ดนยั ธัญ พงษพ ชั ราธรเทพ

310 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจีน ดวยขอจํากัดในดานอายุของลําไยสด จึงทําใหปริมาณลําไยสดท่ีจําหนายในตลาดเปนสัดสวนเพียงรอยละ 30 ของปริมาณลําไยทั้งหมด ปริมาณที่เหลือจะถูกนําไปแปรรูปเปนผลิตภัณฑตางๆ ที่สําคัญคือลําไยอบแหงทั้งเปลือกท่ีรอยละ 40 ลําไยอบแหงเน้ือท่ีรอยละ 30 ท่ีเหลืออีกรอยละ 10 ของปริมาณลําไยสดจะถูกนาํ ไปแปรรูปเปน ผลติ ภัณฑอนื่ ๆ สาํ หรบั ลาํ ไยอบแหงนน้ั โรงงานแปรรปู สวนใหญตงั้ อยูในพ้นื ที่แหลงวัตถุดิบ สวนใหญกระจุกตวั อยใู นเขตมณฑลฝูเจยี้ นและเขตปกครองตนเองกวา งซี โดยเฉพาะอยางยิ่งในมณฑลฝูเจ้ียนพบวาลําไยอบแหงจัดเปนสินคาสําคัญท่ีมีการผลิตในหลายจังหวัดของมณฑลไมวาจะเปน จังหวัดหนานอัน จังหวัดผูเถียน จังหวัดเฉวียนโจว จังหวัดลั่วเจียง จังหวัดผูเจียง และจังหวัดเหยีวนลี่ ซ่ึงสวนใหญรูปแบบของการแปรรูปผลผลิตลําไยเปนลําไยอบแหงจะเปนไปในลักษณะของอุตสาหกรรมของครัวเรือนซ่ึงเปนอุตสาหกรรมขนาดยอม และในกลุมลําไยอบแหงท่ีผลิตจากจังหวัดตางๆ ในมณฑลฝูเจี้ยน ลําไยอบแหง จากจงั หวัดผูเ ถียนนบั เปน ลาํ ไยอบแหงท่ีมชี อื่ เสยี งมากท่สี ุด• พื้นที่ทม่ี ีผูน ิยมบริโภคลาํ ไยอบแหง ในประเทศจนี ชาวจีนมีความเช่ือวา ลําไยอบแหงมีคุณสมบัติที่คลายคลึงกับโสม โดยมีสรรพคุณเปนยาบํารุงกําลัง สรางความอบอุนใหกับรางกาย เหมาะสําหรับผูที่เสียเลือดมาก อยูในภาวะท่ีตองการฟนฟูรางกายรวมไปถงึ สรางความอบอนุ ใหกับรางกายในชวงฤดูหนาว ดวยสรรพคุณท่ีคลายคลึงกับโสมท่ีมีการปลูกและเปนท่ีนิยมกันมากทางตอนเหนือของประเทศ จึงมีผูใหคํานิยมยกยองพืชท้ังสองชนิดน้ีวา “เหนือมีโสม ใตม ีลําไย” คณุ สมบัติทีด่ ใี นขา งตนจึงทาํ ใหในอดีตลาํ ไยจัดเปนผลิตภัณฑอาหารเสริมบํารุงสุขภาพที่มีราคาสูง จัดอยูในกลุมสินคาฟุมเฟอย (Luxury Goods) เหมาะสําหรับมอบเปนของฝากของขวัญแดผูใหญที่มีความเคารพนับถือ หรือของฝากแกเจาขุนมูลนายในพ้ืนท่ี โดยเฉพาะอยางยิ่งในชวงเทศกาลสําคัญตางๆ อยางไรก็ดีลําไยอบแหงก็มิใชผลิตภัณฑซึ่งเปนท่ีรูจักอยางกวางขวางทั่วไปดังเชนโสมเพราะพ้ืนที่ๆ มีการบริโภค หรือนําลําไยอบแหงมาเปนของฝากของขวัญน้ันจะกระจุกตัวอยูในพื้นที่มณฑลในเขตสามเหลี่ยมปากแมนํ้าแยงซี ซ่ึงประกอบไปดวยมณฑลเจอเจียง มณฑลเจียงซู มณฑลอันฮุย มณฑลเจียงซี และมหานครเซ่ียงไฮ ดวยมณฑลท่ีกลาวถึงขางตนเปนมณฑลในเขตสามเหลี่ยมปากแมนํ้าแยงซี ซ่ึงมีพื้นที่ทางภูมิศาสตรติดกับมณฑลฝูเจ้ียน จึงเปนพ้ืนท่ีๆ นิยมบริโภคลําไยอบแหงนับต้ังแตอดีตจวบจนถึงปจจุบัน ท้ังนี้เฉพาะมณฑลในเขตพื้นที่สามเหล่ียมปากแมน้ําแยงซีที่เดียวก็เปนพน้ื ที่ท่มี ีการบริโภคลาํ ไยอบแหงมากกวารอ ยละ 50 ของปรมิ าณการบริโภคท้ังหมดภายในประเทศ และนับเปน พ้ืนทท่ี ยี่ ากตอ การขยายตัวของตลาดลําไยอบแหง ขณะที่พนื้ ที่อ่นื ๆ ที่มกี ารบริโภคลาํ ไยอบแหง ก็ไดแก กรุงปกก่ิง มณฑลซานตง มณฑลเสฉวน มณฑลหูหนัน มณฑลชิงไห ซึ่งกลุมดงั กลา วนบั เปนกลมุที่มศี ักยภาพตอการขยายพื้นท่ที างการตลาดใหก ับลาํ ไยอบแหง ในอนาคต ดนยั ธญั พงษพัชราธรเทพ

ภาคผนวกที่ 2 311• สถานการณการสงออกและนําเขา ลาํ ไยอบแหงของประเทศจนีประเทศจีนเปนประเทศนําเขาลําไยสดและลําไยอบแหงท่ีสําคัญที่สุด โดยประเทศคูคาท่ีสําคัญคือไทยและเวียดนาม แตในขณะเดียวกันประเทศจีนก็เปนหน่ึงในประเทศท่ีมีการสงออกลําไยสดและลําไยอบแหงไปยังตางประเทศ โดยมีกลุมลูกคาเปาหมายสําคัญคือกลุมชาวจีนโพนทะเลที่อาศัยอยูในประเทศตางๆ ท่ัวโลก ไมวาจะเปนกลุมประเทศในทวีปอเมริกาเหนือ ยุโรป และรวมไปถึงในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต ไมวาจะเปนมาเลเซีย สิงคโปรและอินโดนีเซีย ซ่ึงแมวาปริมาณการสงออกยังอยูในปรมิ าณต่าํ แตก็มแี นวโนมทีเ่ พ่มิ ขึ้นโดยเฉพาะในกลุมลําไยอบแหง เนือ้ตารางท่ี 1 ปรมิ าณการนาํ เขา และสงออกลาํ ไยสดของจีน ป พ.ศ. ปริมาณการนําเขา และสงออก (ตนั ) นาํ เขา สงออก 2544 75,602.90 53.91 2545 107,084.85 457.36 2546 95,056.02 1,363.29 2547 109,417.92 1,547.18 2548 143,374.88 3,250.97 2549 168,500.00 3,100.00ทีม่ า: กรมศลุ กากรจีนตารางที่ 2 ปรมิ าณการนาํ เขา และสงออกลําไยอบแหง ของจีน ป พ.ศ. ปริมาณการนําเขาและสงออก(ตัน) นาํ เขา สงออก 2544 32,651.73 280.10 2545 35,582.41 346.63 2546 38,361.27 292.40 2547 55,461.44 311.18 2548 44,384.92 249.51 2549 58,900.00 300.00ทีม่ า: กรมศุลกากรจีน จากตวั เลขสถติ ปิ รมิ าณการสง ออกและนําเขาลําไยสดและลําไยอบแหง (ในท่ีนี้นับรวมทั้งลําไยอบแหง ทั้งเมด็ และลําไยอบแหงเนื้อ) ตงั้ แตป  พ.ศ. 2544-2549 (ตารางท่ี 1 และ 2) พบวาประเทศจนี มกี ารนําเขาลําไยสดเพ่ิมขึ้นอยางตอเน่ืองจาก 75,602 ตันในป 2544 เปน 168,500 ตันในป 2549 ขณะท่ีมีการนําเขาลําไยอบแหงรวม 32,652 ตันในป 2544 เปน 58,900 ตันในป 2549 คิดเปนอัตราการขยายตัวเฉลี่ยของปริมาณการนําเขาตลอดระยะเวลา 6 ปท่ีผานมาอยูที่รอยละ 17.4 และรอยละ 12.5 ตอปตามลําดับโดยมีประเทศไทยและประเทศเวียดนามเปนประเทศผูสงออกลําไยสดสูประเทศจีนมากเปนอันดับหนึ่ง ดนัยธญั พงษพ ชั ราธรเทพ

312 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีนและสองตามลําดับ (ในป 2547 ประเทศจีนนําเขาลําไยสดจากไทยคิดเปนสัดสวนรอยละ 87.6 ขณะที่นําเขาจากเวียดนามคิดเปนสัดสวนรอยละ 12.4) ขณะที่ลําไยอบแหงเกือบท้ังหมดเปนการนําเขาจากประเทศไทย (ในป 2547 ประเทศจีนนําเขาลําไยอบแหงจากประเทศไทยคิดเปนสัดสวนรอยละ 95.1ของปริมาณการนําเขาทั้งหมด ขณะที่อีกรอยละ4.8 เปนการนําเขาจากประเทศเมียนมาร อยางไรก็ดีเนื่องจากเมียนมารไมใชประเทศผูปลูกและแปรรูปผลผลิตจากลําไย จึงคาดวาลําไยอบแหงท่ีนําเขาจากเมียนมารก็คือลําไยอบแหงท่ีถูกขนสงผานเขามาจากประเทศไทยเขาสูประเทศเมียนมาร กอนที่จะเขาสูประเทศจีนซึ่งเปนตลาดเปาหมายตอไป) ขณะเดียวกันประเทศจีนก็มีการสงออกลําไยสดและลําไยอบแหงสูตลาดตางประเทศโดยมีอัตราการขยายตัวของปริมาณการสงออกเฉล่ียตลอดระยะเวลา 6 ปนบั จากป พ.ศ. 2544-2549 ท่รี อยละ 213 สําหรบั ลาํ ไยสด และรอ ยละ 3 สําหรบั ลําไยอบแหง ตามลําดับ สําหรับลําไยอบแหงเนื้อ หรือลําไยอบแหงสีทองน้ัน นับเปนผลผลิตแปรรูปลําไยสดอีกประเภทท่ีเกษตรกรผูปลูกลําไยชาวจีนนิยมแปรรูป เพราะมีตลาดสําคัญคือกลุมโรงงานผูผลิตยาแผนจีนและรานขายยาจีนตางๆ โดยเฉพาะในเขตมณฑลกวางตุง และฮองกง นอกจากนี้ยังมีการสงออกไปยังประเทศตางๆ ท่ีมีชาวจีนโพนทะเลอาศัยอยู โดยเฉพาะอยางยิ่งในประเทศท่ีมีชาวจีนจากกวางตุงและฮกเกี้ยนอพยพไปตั้งรกราก เพราะกลุมชาวจีนเหลานี้นิยมใชลําไยอบแหงเนื้อเปนสวนประกอบในอาหารหรือยาบํารุงตางๆ ท้ังน้ีพ้ืนท่ีๆ มีการแปรรูปลําไยอบแหงเนื้อสวนใหญอยูในเขตปกครองตนเองกวางซี และมณฑลกวางตุง โดยเปนลักษณะการผลิตท่ีเริ่มตนจากอุตสาหกรรมในครัวเรือนขนาดเล็กของชุมชนตางๆ ที่อาศัยวัตถุดิบในทองถิ่นมาแปรรูป แตตอมาเม่ือความตองการซ้ือเพ่ิมสูงข้ึนจึงเริ่มมีการนาํ ลําไยสดจากเวียดนาม และประเทศไทยผา นเขามาทางเขตปกครองตนเองกวางซีซ่ึงมีพรมแดนติดกับประเทศเวยี ดนาม นําเขามาแปรรปู เปน ลาํ ไยอบแหง เนื้อ แลวสงออกไปขายยังตลาดตางประเทศอีกทีหนึ่ง โดยกลมุ ผผู ลิตกม็ กี ารพัฒนาจากทเ่ี ปนเพียงกลุมผูผลิตรายยอยที่ตางคนตางทํา มาเปนการรวมกลุมในรูปแบบของวิสาหกิจชุมชนครบวงจร ที่มีทั้งการบริหารจัดการดานวัตถุดิบ การผลิต การขนสง และการสรางตราผลิตภัณฑเพ่ือสรางมูลคาเพ่ิมใหกับตัวสินคา ซึ่งรูปแบบดังกลาวนับเปนตัวอยางการสรางมูลคาเพิ่มใหกับผลิตภัณฑควบคูไปกับการสรางความเขมแข็งใหกับธุรกิจชุมชน เพราะมีการใชวัตถุดิบท่ีหาซ้ือมาในราคาถูกจากตางประเทศ นํามาเพ่ิมมูลคาโดยอาศัยการสรางตราผลิตภัณฑของตนเองแลวนําสงขายกลับสูตลาดในตางประเทศอีกครั้งหนึ่ง ท่ีนาสนใจก็คือหนึ่งในตลาดสําคัญของลําไยอบแหงเนื้อจากประเทศจีนก็คือตลาดในประเทศมาเลเซีย สิงคโปร และอินโดนีเซีย ซึ่งเปนตลาดสําคัญของลําไยอบแหง เนื้อของประเทศไทยเชนเดียวกนั• ราคาของลําไยอบแหงในตลาดประเทศจนี นับตั้งแตป 2541 ซึ่งเปนปแรกที่เริ่มมีการนําเขาลําไยอบแหงจากประเทศไทยมายังตลาดประเทศจีน ผลจากปริมาณสนิ คาท่ีเพ่ิมขึ้นก็ทําใหระดับราคาของลําไยอบแหงภายในตลาดประเทศจีนมีการปรบั ตัวลดลงอยา งตอ เนอื่ ง กระทัง่ ถงึ ป 2546 เม่อื ขอ ตกลงพิกัดอัตราภาษีศุลกากรรอยละ 0 ในสินคา ดนัยธญั พงษพ ชั ราธรเทพ

ภาคผนวกที่ 2 313หมวดผักและผลไมไดเริ่มตนขึ้น ก็ยิ่งสงผลกระทบตอระดับราคาของลําไยอบแหงในตลาดจีนอยางรนุ แรง กลาวคอื กอนป 2551 ระดับราคาขายสง ลําไยอบแหง เฉลีย่ จะอยเู กินกวา 50 หยวนตอ กิโลกรมั แตในป 2547 ระดับราคาขายสงลําไยอบแหงเฉล่ียตกลงมาอยูที่ 6 หยวนตอกิโลกรัม อยางไรก็ดีภายหลังจากป 2547 ระดับราคาขายสงลําไยอบแหงโดยเฉลี่ยก็เริ่มปรับตัวสูงข้ึนอยางตอเนื่อง และมายืนอยูณ ระดับราคาโดยเฉลี่ยที่ประมาณ 24 หยวนตอกิโลกรัมในป 2551 ระดับราคาท่ีตํ่าลงดังกลาวสงผลตอเกษตรกรผูปลูกลําไยชาวจีนอยางยิ่ง และเปนสาเหตุที่ทําใหผูเพาะปลูกลําไยในหลายพ้ืนท่ี ตัดสินใจปรบั เปลีย่ นไปเพาะปลกู พชื อ่ืนๆแทนการปลูกลําไย• เสน ทางการขนสงลาํ ไยอบแหงไทยสูตลาดประเทศจนี ลําไยอบแหงจากประเทศไทยมีเสนทางการขนสงที่สําคัญ สามารถจําแนกรูปแบบการขนสงเปน 2 เสนทางดงั น้ี o เสน ทางการขนสงโดยใชเ สน ทางแมนํา้ โขง เสนทางดังกลาวนับเปนการขนสงระหวางประเทศโดยใชเสนทางแมนํ้าโขง ซ่ึงเปนแมน้ําสากลที่ไหลผาน 6 ประเทศ โดยมีทาเรือเชียงแสนในจังหวัดเชียงรายเปนทาเรือในการบรรทุกสินคาไปยงั ทาเรือกวนเหลย ในเขตจงั หวดั สิบสองปน นา มณฑลยูนนานของประเทศจีน จากน้นั จะเปลย่ี นเปน การขนสงดวยรถบรรทุกเพื่อนําสินคาไปยังเมืองคุนหมิงซ่ึงเปนเมืองเอกของมณฑลยูนนาน และเปนจุดศูนยกลางทางโลจิสติกสสําคัญสําหรับการขนสงลําไยอบแหงไปยังตลาดปลายทางในเขตพ้ืนท่ีมณฑลสามเหล่ียมปากแมนํา้ แยงซี โดยใชการขนสงดวยรถบรรทกุ สนิ คา หรอื รถไฟ o เสน ทางการขนสง ทางทะเล ลําไยอบแหงจะถูกลําเลียงลงสูเรือเดินสมุทร ณ ทาเรือกรุงเทพฯ หรือ ทาเรือแหลมฉบังจังหวัดชลบุรี จากน้ันสินคาจะเดินออกจากอาวไทยสูทะเลจีนใต และไปขึ้นฝงยังทาเรือตางๆ ในเขตประเทศจีน ที่สําคัญคือ ทาเรือเมืองหนิงโปในมณฑลเจอเจียง และทาเรือเซ่ียงไฮ ท้ังสองทาเปนทาเรือทางฝงทะเลตะวันออกบริเวณเขตเศรษฐกิจสามเหล่ียมปากแมนํ้าแยงซี ซึ่งเปนตลาดผูบริโภคท่ีสําคัญที่สุดของลําไยอบแหงจากประเทศไทย โดยมีเมืองอ้ีอู ในมณฑลเจอเจียงเปนศูนยกลางการจัดจําหนายลาํ ไยอบแหงไทยทส่ี าํ คญั ทีส่ ุด ดังนั้นลําไยอบแหงสวนใหญเมื่อข้ึนจากเรือ ณ เมืองทาตางๆขางตน ก็จะทําการขนสงทางรถยนตตอไปจนถึงเมืองอี้อู ในมณฑลเจอเจียง ขณะเดียวกันก็มีลําไยอบแหงจากประเทศไทยอีกสวนหน่ึงท่ีจะเดินทางเขาสูตลาดประเทศจีน ทางทาเรือที่เมืองทาเซ่ียเหมิน ในเขตมณฑลฝูเจ้ียน โดยพอคาผูรับซื้อสวนใหญจะเปนพอคาผลไมที่มีความสัมพันธเช่ือมโยงกับธุรกิจลําไยอบแหงในทองถ่ินมณฑลฝูเจี้ยน โดยเฉพาะอยางย่ิงพอคาผูลําไยอบแหงของจังหวัดผูเถียน (ซึ่งเปนจังหวัดสําคัญท่ีมีการเพาะปลูกลําไยในมณฑลฝูเจี้ยน) พอคากลุมดังกลาวจะทําการรวบรวมผลผลิตท้ังสวนท่ีผลิตในทองถิ่นและสวนท่ีนําเขาจากประเทศไทยเพื่อสงตอไปยังตลาดปลายทางผูบริโภคโดย ดนยั ธัญ พงษพัชราธรเทพ

314 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจีนการขนสงทางรถยนต ซ่ึงสวนใหญจุดหมายปลายทางของสินคาก็อยูท่ีตลาดในเขตเศรษฐกิจสามเหลี่ยมปากแมนา้ํ แยงซเี ชน เดียวกัน ทง้ั นีเ้ สน ทางการขนสง ลําไยอบแหง ในท้งั สองลักษณะจะแสดงในรูปท่ี 3 2 51 43 No.1 : Chiang Rai Province No.2 : Yunnan Province No.3 : Bangkok No.4 : Putian City No.5 : Yanze River Delta Regionทมี่ า: การสมั ภาษณผปู ระกอบการสง ออกรูปที่ 3 เสนทางการขนสง ลําไยอบแหงไทยไปยงั ตลาดประเทศจนีการศกึ ษารปู แบบการกระจายของลําไยอบแหงในตลาดจีน ในการศึกษารูปแบบการกระจายของลําไยอบแหงในตลาดประเทศจีน จะศึกษาถึงชองทางการทางตลาดซ่ึงอยูเบ้ืองหลังของการสรางสรรคชองทางใหกับผูบริโภค ใหสามารถเขาถึงตัวสินคาและบริการไดอยางสะดวกและรวดเร็ว (Coughlan, 2001) สําหรับรูปแบบการกระจายของลําไยอบแหงในตลาดประเทศจีน เม่ือแบงตามแหลงผลิตของสินคา สามารถแบงออกเปนสองสวนใหญๆไดแก สวนที่หน่ึงเปนชองทางการกระจายสินคาของลําไยอบแหงทองถิ่น และสวนที่สองคือชองทางการกระจายสินคาของลําไยอบแหงท่ีนําเขาจากตางประเทศ ทั้งน้ีสําหรับสวนท่ีสองน้ันเนื่องจากลําไยอบแหงเกือบจะท้ังหมดเปนการนําเขาจากประเทศไทย ดังน้ันในการศึกษาจะมุงศึกษาเจาะลึกลงไปเฉพาะในสวนของชองทางการจัดจําหนา ยลําไยอบแหง จากประเทศไทยเทานน้ั ดนัยธัญ พงษพัชราธรเทพ

ภาคผนวกที่ 2 315 ชอ งทางการกระจายสินคาลาํ ไยอบแหง จนี (ลําไยอบแหง ทอ งถนิ่ ) Farmers Imports Small scale Baking Large scale bakingProcess (Households process Collection A DistributorsWholesaler Re-packing Manufacturers Retailers Supermarket /Hypermarketรูปท่ี 4 หว งโซอ ุปทานลาํ ไยอบแหงจนี ลําไยอบแหงจัดเปนสินคาท่ีมีประวัติศาสตรยาวนานในประเทศจีน ตลาดของลําไยอบแหงจึงไมใชตลาดเกิดใหมท่ีมีการเริ่มตนวางโครงสรางความสัมพันธทางธุรกิจระหวางคูคาในระยะเวลาไมกี่สบิ ป หากแตเปนโครงสรา งทางการตลาดและชอ งทางการกระจายสนิ คา ทม่ี ีมาอยูกอ นแลว อยางยาวนานและมกี ารพัฒนาปรับตวั ใหสอดคลองกับระบบกลไกตลาดปจจุบัน ขณะเดียวกันก็ยังคงยึดโยงกับระบบโครงขายความสัมพันธในหวงโซอุปทานด้ังเดิมอยางเหนียวแนน กลาวคือโครงขายการกระจายของลําไยอบแหงจีนจะถูกยึดโยงไวดวยเครือขายสายสัมพันธทางธุรกิจในระบบเครือญาติ ท่ีใหความสําคัญกับโซอุปทานในแบบทองถ่ินนิยม ซึ่งเปนระบบความสัมพันธทางธุรกิจท่ีชาวจีนใหความสําคัญ และเรียกขานรูปแบบความสัมพันธทางธุรกิจดังกลาวนี้วา ระบบความสัมพันธทางธุรกิจแบบเครือญาติหรือกวนซี่ (关系) รูปแบบความสัมพันธในระบบกวนซี่ของผูคาลําไยอบแหงในประเทศจีนจะเร่ิมตนตั้งแตเกษตรกรผูผลิตในพ้ืนท่ี มายังผูแปรรูปผลผลิต ผูรวบรวมผลผลิต พอคาท่ีทําหนาท่ีกระจายสินคา จนถึง ดนยั ธัญ พงษพ ชั ราธรเทพ

316 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจนีผูคาสงในหัวเมืองตางๆ หนวยทางธุรกิจทั้งหมดขางตนถูกควบคุม โดยกลุมผูประกอบการจากมณฑลฝูเจี้ยน โดยมภี าษาทอ งถิ่นเปน เครือ่ งมอื ในการสอ่ื สารและแสดงถงึ ความสมั พันธทแ่ี นบแนน ระหวางกัน“สายสัมพันธฝูเจี้ยน” จึงเปนระบบเครือขายสําคัญท่ีสุดในการกระจายลําไยอบแหงสูตลาดคาปลีกตางๆทั่วประเทศ โดยจะมีพอคาสงที่เปนคนฝูเจี้ยนซึ่งไปตั้งรกรากในมณฑลตางๆ เปนเครือขายที่สําคัญในการนําเอาลําไยอบแหงไปขายยังตลาดตางๆ ไมวาจะเปนในมหานครเซ่ียงไฮ หรือเมืองหังโจว และเมืองหนิงโปในมณฑลเจอเจียง หรือเมืองนานกิง และเมืองซูโจวในมณฑลเจียงซู เปนตน ทั้งนี้สายสัมพันธดังกลาวนับเปนเคร่ืองมือการจัดการระบบเครือขายทางการคาที่มีประสิทธิภาพ เพราะสายสัมพันธในระบบเครือญาติ นํามาซึ่งความไวเนื้อเช่ือใจระหวางกัน นํามาซ่ึงความเชื่อม่ันตอพันธะสัญญาท่ีมีตอกัน ท้ังพันธะสัญญาในดานคุณภาพของสินคา การขนสง การใหบริการที่ตรงตอเวลา และสนิ คาทีถ่ ูกตอ งตามความตองการ รวมไปถึงเชื่อม่ันไววางใจท่ีมีตอกันทางดานการเงิน โดยความเชื่อม่ันและพันธะสญั ญาในระบบสายสัมพันธน ี้ ในหลายๆ กรณีไมจําเปนตองระบุออกมาเปนหนังสือสัญญาท่ีมีผลทางกฎหมาย จึงทําใหตนทุนทางดานธุรกรรม (Transaction Cost) ของระบบดังกลาวต่ําลงไปดวยเชน กัน สําหรับกิจกรรมในโซอุปทานลําไยอบแหงจีนจะเริ่มตนจาก เม่ือถึงฤดูกาลออกผลของลําไยสดผูประกอบการคาสงจะเร่ิมตนติดตอกลับไปยังพ้ืนท่ีเพาะปลูกในส่ีมณฑลสําคัญท่ีมีการปลูกลําไย โดยอาจจะติดตอโดยตรงโดยสงคนเขาไปรับซื้อผลผลิตลําไยอบแหงจากผูอบรายยอยในพ้ืนท่ี หรืออาจจะติดตอผานคนกลางซึ่งทําหนาท่ีรวบรวมผลผลิตอยูในพื้นที่ โดยทั่วไปผูกระจายสินคานิยมใชวิธีการรับซ้ือลําไยอบแหงผานคนกลางท่ีทําหนาท่ีรวบรวมผลผลิตในพ้ืนท่ี โดยหลีกเลี่ยงการใชวิธีติดตอกับเกษตรกรผูอบรายยอยโดยตรง เพ่ือหลีกเล่ียงปญหาดานคุณภาพ และการจัดการโกดังจัดเก็บสินคาในพนื้ ที่ ยกเวนในสถานการณพิเศษอาทเิ ชน ผลผลิตลาํ ไยในบางฤดูกาลทีม่ ีปริมาณนอ ยกวาปกติ ผูกระจายสินคาก็จําเปนตองจัดทีมเฉพาะกิจลงพื้นท่ี เพื่อเขาไปติดตอหาซ้ือลําไยจากเกษตรกรโดยตรง เพ่ือประกนั โอกาสในการไดร ับสนิ คาในปรมิ าณและราคาท่เี หมาะสม หลังจากน้ันผูกระจายสินคาก็จะจัดสงสินคาไปใหแกผูคาสงในหัวเมืองตางๆ กอนท่ีจะกระจายตอไปยังสองชองทางไดแก ชองทางที่หน่ึงพอคาในตลาดคาปลีก หรือชองทางที่สองกระจายสูผปู ระกอบการทีไ่ ดร บั สทิ ธิในการจัดจําหนายลําไยอบแหงเขาสูตลาดโมเดิรนเทรด ไมวาจะเปนไฮเปอรมารเก็ต หรือซปุ เปอรม ารเกต็ ตอ ไป ในสวนของชองทางกระจายสินคาในตลาดคาปลีกจะเปนการวางจําหนายลําไยอบแหงในรานขายของแหงของชําตามตลาดสดตางๆ ท่ัวไป ทั้งนี้ “สายสัมพันธฝูเจี้ยน” จะควบคุมโซอุปทานจนถึงระดับผูคาสง ในหวั เมอื งตา งๆ ขณะทีพ่ อคาปลีกรายยอยสว นใหญจะเปนพอคา ในทองถน่ิ นั้นๆ ดนยั ธัญ พงษพชั ราธรเทพ

ภาคผนวกที่ 2 317 โดยสวนใหญผูประกอบการคาสง ลําไยอบแหงจีน ตามหัวเมอื งใหญซ งึ่ ต้ังอยูในตลาดคา สงสนิ คา แปรรปู ผลติ ผลทางการเกษตรจะมสี ายของการ สง่ั ซ้ือลําไยอบแหง จากผูกระจายสนิ คาท่ีอยใู น พ้ืนทแ่ี หลงอบลําไย โดยภายหลงั การสัง่ ซื้อจะใช เวลาประมาณ 3-4 วันสินคา ก็ถกู สง มาถงึ จงึ ทํา ใหผ คู าสงไมม ีความจําเปน ตองสต็อกสนิ คา ไวเปน จํานวนมากรูปที่ 5 ผคู าลาํ ไยอบแหงในบรเิ วณตลาดคา สง สนิ คา เกษตรแปรรูปหนงตู ในเมอื งหงั โจว มณฑลเจอเจยี ง สําหรบั ชอ งทางที่สองพอคา สงจะจาํ หนายสินคา ใหแกผูประกอบการท่ีนําลําไยอบแหงไปบรรจุใหมในตราผลิตภัณฑของตน เพื่อวางขายในรานคาประเภทโมเดิรนเทรดไมวาจะเปนไฮเปอรมารเก็ตหรือซุปเปอรมารเก็ต การมีบรรจุภัณฑที่ทันสมัยและมีตราสินคาเปนของตนเอง และมีมาตรฐานดานกระบวนการผลิตที่ไดรับการรับรองจากสํานักงานอาหารและยาของรัฐบาล อาทิเชน มาตรฐาน GMP(Good Manufacturing Practice) ซง่ึ ถอื เปน มาตรฐานกระบวนการผลิตของสินคากลุมอาหาร และอาหารแปรรูป ซ่ึงนอกเหนือจากมาตรฐานที่เปนกฎหมายขอบังคับของทางราชการแลว ผูประกอบการท่ีตองการนําสินคาเขาไปวางจําหนายในหางโมเดิรนเทรดก็ตองผานการพิจารณาจากฝายจัดซ้ือของหางเหลาน้ัน ซึ่งอาจจะเพิ่มเติมขอกําหนดอื่นๆ นอกเหนือจากที่กฎหมายกําหนด อาทิเชน ผูผลิตตองไดรับการรบั รองมาตรฐานดานกระบวนการผลิตอ่ืนๆ หรือสามารถปฏิบัติตามระเบียบตางๆ ของทางหางฯไดเปน ตน ดงั นน้ั ดวยขอ ปฏิบตั ิทมี่ ากกวาการจําหนา ยสนิ คาในรูปแบบตลาดคา ปลกี ท่ัวๆ ไป ก็ทําใหตนทุนของผูประกอบในการนําสินคาไปวางจําหนายในหางโมเดิรนเทรดสูงกวาตามไปดวย อยางไรก็ดีกําไรตอหนวยที่ไดรับก็สูงกวาการวางขายในตลาดคาปลีกท่ัวๆ ไป เพราะแมวาราคาสินคาท่ีวางจําหนายนั้นจะสูงกวาตลาดคาปลีกทั่วไปเปนอยางมาก แตขณะเดียวกันผูบริโภคก็เต็มใจท่ีจะซื้อในราคาท่ีสูงกวาเพราะถอื วา เปนสนิ คา ท่ไี ดม ีการคัดสรร มีคณุ ภาพและความปลอดภัยเหนอื กวาสินคา ในตลาดคา ปลกี ดนยั ธญั พงษพชั ราธรเทพ

318 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจนีรูปท่ี 6 ลําไยอบแหงบรรจุในกลองผลติ ภณั ฑเ ฉพาะ มีตราผลติ ภัณฑ และระบแุ หลง ผลิตชัดเจน เปน ลกั ษณะของลําไยอบแหง ท่วี างขายในหางโมเดริ น เทรดตา งๆ ชอ งทางการกระจายสนิ คาลาํ ไยอบแหง ไทยในประเทศจีน 1. บทบาทของหนวยธุรกิจท่ีทําหนาท่ีกระจายสินคา (Exporting Distribution) ที่มีตอ ธุรกิจการสงออกลําไยอบแหง ไทยสูประเทศจีน ตัวกลางการคา (Intermediary) นับเปนหนวยธุรกิจท่ีมีบทบาทสําคัญในชองทางการกระจายสินคาโดยเฉพาะอยางย่ิงบทบาทตอการตลาดระหวางประเทศ ท้ังน้ีบทบาทของตัวกลางการคาในชองทางการตลาดระหวางประเทศสามารถแบงออกไดเปนสามประเภทใหญๆ ตามกรอบการใหบริการของตัวกลางเหลาน้นั ดงั ตอไปนี้ (Doole และ Lowe, 2004) • ธรุ กจิ ทาํ หนาท่ีกระจายสินคา ในตลาดตางประเทศ (Exporting Distribution) หนว ยธรุ กจิ น้จี ะทําหนา ทที่ ้ังในกจิ กรรมทเ่ี ก่ียวของเชื่อมโยงระหวา งกิจกรรมการผลิต การสงออกและการกระจายสินคา โดยจะทําหนาที่ทั้งการบริหารจัดการสินคาคงคลัง การวางแผนการประชาสัมพันธสินคา การใหเครดิตแกผูซื้อ การวางแผนจัดการกระบวนการคําส่ังซื้อ การจัดหาบริการการขนสงและจดั การดา นภาษศี ุลกากร (ชิปปง ) รวมไปถึงการรบั ผิดชอบหากสินคามีปญหาชาํ รดุ ซอ มแซม • ธรุ กจิ ผแู ทนการคาและประชาสมั พนั ธสินคา (Exporting Agents) หนวยธุรกิจน้ีจะทําหนาทเี่ ปนตัวกลางประสานระหวางผูซ้อื กบั ผขู าย การใหข อ มูลดา นสนิ คา แกผูซอ้ื การออกงานในนิทรรศการแสดงสินคาตางๆ และการประชาสัมพันธสนิ คาในวาระทว่ั ๆ ไป ผูแ ทน • องคกรตวั แทนการคาและจดั จาํ หนา ยผลติ ภณั ฑห ลายชนดิ (Cooperative Organizations) หนวยธุรกจิ ท่ีทาํ หนาท่ตี ัวแทนจําหนายในกลมุ ดังกลา วจะทําหนา ทต่ี ัวแทนในหลายผลิตภัณฑโดยสนิ คาทน่ี าํ เขามาจัดจาํ หนายอาจจะอยใู นกลมุ อตุ สาหกรรมเดียวกัน ดนัยธญั พงษพชั ราธรเทพ

ภาคผนวกที่ 2 319 Farmer Small scale Baking Process Medium scale baking process (Households processor) (Community Enterprise) Collection Agent Large scale baking and packing process Dried longan packing (Exporting company) (Exporting company) Thailand Exporting Distribution Third Party Logistics Area Distributor (China) Wholesaler Re-packing Manufacturer Retailer Supermarket /Hypermarketรูปท่ี 7 แผนภาพโซอุปทานลําไยอบแหงไทยสงออกไปยงั ตลาดประเทศจนี จากรูปแบบของตัวกลางในการตลาดระหวางประเทศดังกลาวขางตน จะพบวาระดับความเขมขนในการเขาไปมีสวนเกี่ยวของกับสินคาจะมีระดับที่แตกตางกันไป โดยในแบบที่หนึ่งจะมีระดับความเกย่ี วของมากทส่ี ดุ และเม่ือพิจารณาถึงธุรกิจลําไยอบแหงไทยท่ีสงออกไปขายในตลาดประเทศจีนแลวกจ็ ะพบวา จดุ เร่ิมตนของความสําเร็จในการนําเอาลําไยอบแหงไทยใหสามารถเขาไปยืนอยูในตลาดประเทศจีนไดอยางมั่นคง ก็เกิดจากบทบาทของตัวกลางในแบบ Exporting Distribution เพราะหนวยธรุ กจิ นไี้ ดร วมเอาหนาที่ทัง้ การผลิต (การอบ) การสงออก และการกระจายสินคา เขามาไวเปนสวนหนึ่งขององคก ร ดงั นัน้ ผบู ริหารในองคกรจึงตอ งทําหนาที่ท้ังการพยากรณความตองการซื้อ การกําหนดราคาขายสง การบริหารจัดการสินคาคงคลังทั้งในสวนของโรงงาน และสวนของการกระจายสินคา การวางแผนการขนสงดานการสงออก และรวมไปถึงการใหเครดิตแกผูซ้ือ ผูสงออกและกระจายสินคาจึงเปนผูที่มีบทบาทสําคัญย่ิงในการสรางโครงขายการกระจายลําไยอบแหงไทยเขาสูตลาดประเทศจีน แตในขณะเดียวกนั ก็เปรียบเสมอื นผูค วบคุม หรือเปนผูผูกขาดการสงออกลําไยอบแหงไทยสูตลาดประเทศจีน ท้ังนี้หากพิจารณาถึงสาเหตุท่ีทําใหหนวยธุรกิจสงออกและกระจายสินคานี้เปนตัวกลางที่ประสบ ดนยั ธญั พงษพัชราธรเทพ

320 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคาเกษตรทสี่ ําคญั ของไทยในตลาดจีนความสําเร็จในการนําลําไยอบแหงไทยเขาไปสูตลาดประเทศจีน จะสามารถสรุปเปนปจจัยตางๆ ไดดังตอ ไปน้ี • จุดแขง็ จากการมีสายสัมพันธก บั เครอื ขา ยทางการตลาดในตลาดปลายทาง จากการศึกษาพบวา โดยสวนใหญผูประกอบการท่ีทําหนาท่ีกระจายลําไยอบแหงในตลาดประเทศจีนจะมีความสัมพันธท่ีดีเย่ียมกับผูผลิตในประเทศไทย และยังพบวาสายสัมพันธที่ดีเย่ียมดังกลา วนีก้ ็ถกู พฒั นาขึ้นจาก “สายสมั พนั ธฝ เู จ้ยี น” เชน เดยี วกนั กลาวคอื จากการสาํ รวจพบวา การเร่ิมตนเขามาของโรงงานอบลําไยขนาดใหญในเขตจังหวัดลําพูนและเชียงใหม โดยมากจะเปนการเขามาบกุ เบกิ โดยกลมุ ผูประกอบการชาวไตห วัน โดยกลมุ ผูประกอบการเหลาน้ีจะเขามาติดตอกับชาวจีนโพนทะเลท่ีอาศัยอยูในเขตภาคเหนือของไทย2 ขณะเดียวกันชาวไตหวันเปนจํานวนมากก็เปนชาวฝูเจี้ยน(ฮกเกี้ยน) ที่อพยพขามไปอยูทีเ่ กาะไตห วนั (ในทางภูมิศาสตร เกาะไตหวันจะต้ังอยูตรงขามกับมณฑลฝูเจี้ยนของประเทศจีน ดังนั้นคนไตหวันเปนจํานวนมากก็คือคนฝูเจ้ียนที่อพยพขามไป ซ่ึงคนกลุมนี้ยังคงส่ือสารระหวางกันโดยใชภาษาทองถิ่นฝูเจ้ียน) ดังนั้น “สายสัมพันธฝูเจ้ียน” ที่คงอยูก็ทําใหผูประกอบการชาวไตหวันสามารถอาศัยเครือญาติของตนในจีนแผนดินใหญเพื่อดําเนินการคาลําไยอบแหงในประเทศจีน ขณะท่ีตนเองก็เขามาลงทุนสรางโรงอบในประเทศไทย ลักษณะสายสัมพันธท่ีเปนอยูนับเปนจุดแข็งท่ีมีสวนสําคัญย่ิงตอการดําเนินกิจกรรมการคาลําไยอบแหงระหวางท้ังสองประเทศภายใตรปู แบบของ “หนงึ่ ระบบ (องคก รธุรกจิ ) สองประเทศ (คคู า)” • จุดแขง็ จากการบรหิ ารจัดการสินคา คงคลังในดานตนทนุ และการตอบสนองตอผูซ้อื ผูสงออกและกระจายสินคาสามารถบริหารจัดการสินคาคงคลังของตนโดยอาศัยการสงผานขอมูลระหวางกันภายในองคกรเดียวกันไดอยางมีประสิทธิภาพ การสื่อสารระหวางกันอยางใกลชิดระหวางผูผลิต ชิปปง และผูกระจายสินคาทําใหการบริหารจัดการสินคาตลอดหวงโซอุปทานเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ ทั้งในดานการควบคุมตนทุนสินคาคงคลังในสองสวนคือ จุดผลิต และจุดขาย โดยการทําใหเวลาและตนทุนในการขนสง และจุดที่ทําการส่ังสินคาใหม ใหสอดคลองกับความตองการซ้ือในชวงเวลาน้นั ๆ จงึ ทําใหตนทนุ รวมในดานการบรหิ ารจัดการสินคา คงคลังลดลงไดอ ยา งชัดแจง เมื่อกลาวถึงตนทุนในการขนสง และการบริหารจัดการเวลาในการส่ังซ้ือใหม แนนอนวาตัวแปรทั้งสองเกี่ยวของโดยตรงกับการเลือกเสนทางการขนสงลําไยอบแหงจากประเทศไทยสูปลายทางในตลาดประเทศจีน ทั้งนี้ในหัวขอ “เสนทางการขนสงลําไยอบแหงสูประเทศจีน” ที่ไดกลาวถึงไปในสวนหนา ก็ไดสรุปถึงเสนทางการขนสงท่ีสําคัญเอาไวสองเสนทางคือเสนทางแมนํ้าโขง กับเสนทางเรือเดินสมุทร2 ชาวจีนโพนทะเลท่ีอาศัยอยูในเขตภาคเหนือของไทย จํานวนมากเปนชาวจีนที่อพยพเขามาหลังป 2492 เม่ือพรรคกกมินตั๋งพายแพสงครามใหแกพรรคคอมมวิ นสิ ตจนี โดยกองทพั ทพ่ี ายแพส วนใหญห นไี ปยังเกาะไตหวนั แลวตง้ั เปน รัฐบาลจีนพลัดถน่ิ ขณะทีก่ องกําลงั อีกสวนหนึ่งทางมณฑลยูนนานก็หนีเขามาในเขตทางตอนเหนือของประเทศไทย และปจจุบันก็กลายเปนประชาชนสัญชาติไทย อยางไรก็ดีชาวจีนโพนทะเลกลุมน้ียังคงมีสายสัมพันธท่ีดีกับไตหวัน และเปนปจจัยท่ีทําใหนักธุรกิจชาวไตหวันสามารถเขามาต้ังฐานการผลิตสินคาทางการเกษตรในตอนเหนือของประเทศไทยไดอ ยางราบรน่ื ดนยั ธญั พงษพชั ราธรเทพ

ภาคผนวกที่ 2 321ซ่ึงในอดีตกอนที่ขอตกลงภาษีศุลกากรรอยละ 0 ในหมวดสินคาผักผลไมระหวางประเทศไทยกับประเทศจีนจะเริ่มมีผลปฏิบัติในเดือนตุลาคม ป 2546 นั้น ลําไยอบแหงไทยสวนใหญจะขนสงไปยังประเทศจีนโดยอาศัยเสนทางเดินเรือทางแมนํ้าโขงเปนหลัก เพราะเสนทางดังกลาวจะมีตนทุนรวม(ตนทุนคาขนสง บวกตนทุนภาษีศุลกากร) ท่ีตํ่ากวาการผานเสนทางเรือเดินสมุทร เนื่องจากการนําเขาผานเสนทางแมนํ้าโขงจะไดรับสิทธิพิเศษจากการถือวาเปนการคาระหวางประเทศที่มีพรมแดน (ในความเปนจริงแมวาประเทศไทยกับประเทศจีนจะไมมีพรมแดนติดกัน แตทางดานตรวจสินคาของจังหวัดสิบสองปน นาในเขตประเทศจนี กย็ ังคงใหสิทธพิ เิ ศษหลายอยางกบั สินคาจากประเทศไทยเสมือนหนึง่ เปน ประเทศทม่ี ีพรมแดนติดกนั กับประเทศจนี ) จึงทําใหอัตราภาษีศุลกากรตํ่ากวาการผานดานอ่ืนๆดังน้ันแมวาการเลือกเสนทางนี้จะทําใหสินคามีโอกาสเสียหายมากกวา เพราะตองผานการเปลี่ยนถายสนิ คาหลายคร้ังกวาจะเดินทางถึงปลายทาง (ปลายทางในที่นี้หมายถึงศูนยกลางกระจายลําไยอบแหงในเมืองอ้ีอู มณฑลเจอเจียง) แตผูคาสวนใหญก็นิยมเลือกใชเสนทางน้ี อยางไรก็ดีภายหลังเดือนตุลาคม ป2546 พิกัดภาษีศุลกากรในทุกๆ ดานเปนรอยละ 0 เหมือนกันหมด ทําใหจุดแข็งท่ีเคยมีของเสนทางแมน ้าํ โขงหมดไป ผูสงออกเรม่ิ กระจายไปใชการขนสงในเสนทางเรือเดินสมุทรเพ่ิมข้ึน และใน ป 2551เม่ือตนทุนการขนสงระหวางท้ังสองทางแตกตางกันมากขึ้นก็ทําใหผูสงออกลําไยอบแหงเกือบทั้งหมดหันไปใชการขนสงทางเรือเดินสมุทรแทนการขนสงผานเสนทางแมน้ําโขง กลาวคือขอมูลจากดานศุลกากรมณฑลยูนนานระบุวาในสามไตรมาสที่ผานมาของป 2551 ปริมาณการขนสงลําไยอบแหงผานดานศุลกากรท่ีทาเรือกวนเหลยในจังหวัดสิบสองปนนา ลดลงกวารอยละ 77.1 เม่ือเทียบกับชวงเวลาเดียวกันของปกอน ซง่ึ ปจ จัยทีท่ าํ ใหผ ูคา ลําไยอบแหงเลอื กใชเ รือเดินสมุทรกเ็ นอ่ื งจากตน ทนุ การขนสงที่ถูกกวา กลา วคอื จากการสัมภาษณผ ปู ระกอบการทศี่ นู ยก ระจายลําไยอบแหงไทยท่ีตลาดปงหวัง เมืองอี้อูพบวาในป 2551 ตนทุนการขนสงลําไยอบแหงแบบคิดเหมาตอกิโลกรัม (รวมคาขนสงและภาษีทั้งหมดจากตนทางผูสงถึงปลายทางผูรับ) ในเสนทางเรือเดินสมุทรจะอยูท่ี 2.2 หยวนตอกิโลกรัม ขณะท่ีเสนทางแมน้ําโขงจะอยูท่ี 2.5 หยวนตอกิโลกรัม แตกตางกันกิโลกรัมละ 0.3 หยวนหรือในหนึ่งตูคอนเทนเนอรท่ีบรรจุลําไยอบแหงได 1,500 กลองคิดเปนนํ้าหนัก 15,000 กิโลกรัม (1 กลองมีลําไยอบแหง 10 กโิ ลกรัม) การขนสง ทางเรอื เดนิ สมุทรจะมีตน ทุนถกู วา 4,500 หยวนหรอื ประมาณ 22,500 บาท • จุดแข็งจากการสรางความเช่อื มัน่ ในคณุ ภาพสินคา ในกลุมสินคาเพ่ือการบริโภค “การประกันคุณภาพสินคา” เปนประเด็นท่ีแตละประเทศใหความสําคญั ในการใหอนญุ าตผานเขา ไปขายในประเทศของตน รวมไปถึงผูซ้ือในตลาดตางประเทศก็จะคํานึงถึงความนาเช่ือถือของสินคาเปนเกณฑในการตัดสินใจเลือกซื้อสินคา ซ่ึงผูประกอบการสงออกและกระจายสินคา เปนหนวยที่สามารถเขามาทําหนาที่ตอบสนองความตองการตรงน้ีไดเปนอยางดีเพราะสามารถควบคุมคุณภาพของสินคาไดนับต้ังแตจุดรับซ้ือวัตถุดิบ การขนสง ไปจนกระทั่งสงมอบใหกับลูกคาของตน ดังนั้นโดยสวนใหญผูซื้อลําไยอบแหงท่ีเปนพอคาสงในเมืองใหญจะพอใจที่จะซื้อสินคา กับผูขายท่ีติดตอกันเปนประจํา โดยมีความเชื่อม่ันวาผูกระจายสินคาจะพยายามรักษาคุณภาพของ ดนยั ธญั พงษพัชราธรเทพ

322 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คา เกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจนีสนิ คา ไว เพราะหากผขู ายคดโกงดวยการปรบั ลดคุณภาพของสนิ คา กจ็ ะเปนการทําลายความสัมพันธท ่ีมีมาอยางยาวนานระหวางกันลง และยังเปนการทําลายช่ือเสียงในตราสินคาของตัวผูขาย ซ่ึงจะสงผลกระทบตอความเชื่อถือของลูกคา เจาอน่ื ๆ ดวยเชน เดยี วกัน • จุดแข็งจากความมีประสทิ ธิผลในการลดตน ทนุ การประหยัดเน่ืองจากขนาดของการผลิต (The Economies of Scale) ที่เกิดข้ึน และความสามารถในการควบรวมองคกรในแนวด่ิงแบบยอนกลับ (Backward Integration) เปนปจจัยสําคัญที่ทําใหรูปแบบองคกรแบบ Exporting Distribution สามารถทําการลดตนทุนอยางมีประสิทธิผลกลาวคือการควบรวมแบบยอนกลับทําใหองคกรสามารถบริหารจัดการปจจัยควบคุมและลดตนทุนธุรกรรมระหวางกัน สามารถบริหารจัดการตนทุนในการรับซ้ือลําไยหรือลําไยอบแหงจากเกษตรกรสรางความแนนอนในปริมาณวัตถุดิบท่ีจะไดรับ ในขณะเดียวกันก็สามารถอาศัยขนาดของการผลิตที่ใหญเพื่อทําใหตนทุนการผลิตตอหนวยลดลง รวมถึงสรางอํานาจตอรองกับกิจกรรมอื่นๆ ที่เกี่ยวของอาทิเชน ในการขนสง ลาํ ไยอบแหงจากไทยสจู นี ทต่ี องอาศัยบริษัทโลจิสติกสเปนผูดําเนินการ ผูสงออกก็สามารถอาศยั ปรมิ าณสินคาที่มีมากและความถี่ของการใชบริการท่ีมีตลอดปมาใชเปนอํานาจตอรองเพื่อลดราคาการขนสงใหต่ําลง โดยอาจจะทําขอตกลงดานราคาในรูปของสัญญาระยะยาวที่กําหนดสวนลดพเิ ศษ เปน ตน จากรปู แบบกลยุทธองคกรทเ่ี ปน ท้ังผแู ปรรูป สงออก และกระจายสินคาในหวงโซอุปทานลําไยอบแหง ไทยสูต ลาดประเทศจีน ซ่ึงเปนกลยุทธท่ีมีจุดเดนอยูหลายประการ จึงทําใหในปจจุบันตัวกลางท่ีทําหนาที่สงออก และกระจายลําไยอบแหงไทยในประเทศประเทศจีนสวนใหญแลวจะมีลักษณะขององคก รในรปู แบบดังกลา ว ทงั้ น้ี “องคก รผูสงออก และกระจายสินคา” ซ่ึงเปนลักษณะการใชกลยุทธการควบรวมแบบยอนกลับมาเปนตัวสรางประสิทธิภาพองคกร สามารถแบงออกเปนสองลักษณะขึ้นอยูกับความระดับของการควบรวมคือเปน การควบรวมทางตรง (Direct Integration) หรอื การควบรวมทางออ ม(Indirect Integration)Farmers Producers Exporters Distributor s การควTบhรวeมdยiอ rนecกtลบัbaทcําkใwหผaูปrdระiกnอtบegกrาaรกtiรoะnจ:ายTลhาํ ไeยfอiบrmแหsง ขยาย ขอบเขpตeขrอfงoอrงmคก aรsมtาhเปeนpทrงั้ oผdูผuลcติ eแrลsะ, ผthสู eงอeอxกporters, and the distributorsรปู ที่ 8 การควบรวมแบบยอ นกลบั ของผปู ระกอบการกระจายลาํ ไยอบแหง ในประเทศจีน ดนยั ธัญ พงษพ ชั ราธรเทพ