การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแข่งขันของสินค้าเกษตรที่สำคัญของไทยในตลาดจีน

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คา เกษตรของไทย 173ตารางที่ 4.101 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทีป่ รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดญี่ปุน ประเทศ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 Situation ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550 Situationไทย -13.76 -20.63 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ถอยนํา -25.57 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ควาไมท ัน -31.79 -20.91 ถอยนาํ 64.44 10.44 39.14 ควา ไมทัน สวนกระแส -12.35 3.56 39.14 ดาวรุงพุงแรงมาเลเซีย -56.46 -65.56 -20.91 สวนกระแส 4.96 128.81 39.14 ควา ไมท ัน ถอยนาํ 21.96 39.14 ดาวรุงพงุ แรงอนิ โดนเี ซีย 55.78 23.20 -20.91 46.05 39.14เวยี ดนาม 128.17 80.45 -20.91ศรีลงั กา -42.30 -54.36 -20.91ทม่ี า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.102 ท่มี าของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขา ของญี่ปนุ จากประเทศตางๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 20.41 Growth Effect = 62.23 Commodity Effect = -25.18 Commodity Effect = 63.50 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย -7.46 -12.23 -55.95 69.78มาเลเซยี -50.86 -55.64 -83.09 42.64อินโดนเี ซยี 66.27 61.49 139.92 265.65เวยี ดนาม 166.28 161.51 15.54 141.28ศรลี งั กา -61.62 -66.39 -74.49 51.24ท่ีมา: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.5.1.3 ตลาดจีน ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางธรรมชาติในตลาดจีนนั้น จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสว นแบง ตลาด การเปล่ยี นแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนม การสง ออก ดังนี้ การนําเขายางธรรมชาติของจีนในชวงป พ.ศ. 2541-2550 มีอัตราเติบโตโดยเฉลี่ย ประมาณรอยละ 33.85 ตอป (ดังตารางที่ 4.103 และรูปท่ี 4.6) ซึ่งโดยสวนใหญเปนการนําเขาจากไทย มาเลเซีย และอนิ โดนเี ซยี ทั้งนี้ แมวาไทยจะสามารถครองสวนแบงตลาดสูงสุด คือประมาณรอยละ 43.94 ในป 2550 แตเมือ่ พจิ ารณาการเปล่ียนแปลงสว นแบง ตลาดของไทยในชวงปพ.ศ. 2541-2550 จะเห็นวา สวนแบงตลาดของไทยในตลาดนี้มีแนวโนมลดลง จากรอยละ 63.75 ในป 2541 เหลือประมาณรอยละ 43.94 ในป2550 ในขณะที่คูแขงสําคัญคือ มาเลเซียและอินโดนีเซียนั้นกลับสามารถขยายสวนแบงตลาดไดโดยมาเลเซียมีสวนแบงตลาดเพ่ิมข้ึนจากรอยละ 15.56 ในป 2541 เปนรอยละ 28.74 ในป 2550 สวนอินโดนเี ซยี มสี วนแบง ตลาดเพิม่ ขึ้นจากประมาณรอยละ 8.40 เปนรอ ยละ 19.98 ในป 2550

174 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคาเกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางที่ 4.103 สวนแบง ตลาดยางธรรมชาตขิ องไทยและคูแขงสาํ คัญในตลาดจนี ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซยี อ่นื ๆ ทัง้ หมดจาํ นวน สว น จาํ นวน สว น จํานวน สว น จาํ นวน สว น จาํ นวน สว นป (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลาน แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 203.98 63.75 49.78 15.56 26.86 8.40 39.33 12.29 319.95 100.002542 159.39 56.45 56.01 19.84 29.71 10.52 37.23 13.19 282.33 100.002543 392.16 67.12 78.82 13.49 36.49 6.25 76.76 13.14 584.23 100.002544 364.40 61.52 75.52 12.75 84.74 14.31 67.63 11.42 592.29 100.002545 432.16 62.28 122.68 17.68 42.79 6.17 96.26 13.87 693.90 100.002546 672.33 58.22 212.65 18.42 132.52 11.48 137.27 11.89 1,154.77 100.002547 755.67 49.63 375.14 24.64 255.30 16.77 136.47 8.96 1,522.58 100.002548 782.41 42.18 557.20 30.04 373.76 20.15 141.62 7.63 1,854.99 100.002549 1,198.12 39.54 849.51 28.03 680.37 22.45 302.42 9.98 3,030.41 100.002550 1,431.22 43.94 936.24 28.74 650.81 19.98 239.23 7.34 3,257.50 100.00ทีม่ า: World Trade Atlas, 2008. มูลคาการนาํ เขา ยางธรรมชาตขิ องจนี 3,500.00 3,000.00ลานดอลลา รสห ัรฐฯ 2,500.00 2,000.00 1,500.00 1,000.00 500.00 0.00 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 ป ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย ทั้งหมดที่มา: World Trade Atlas, 2008.รูปที่ 4.6 มลู คาการนาํ เขา ยางธรรมชาตขิ องจีนจากไทยและคแู ขง

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรของไทย 175 ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางธรรมชาติในตลาดจีนนั้น พบวา ในป 2550 จีนนําเขายางธรรมชาติจากประเทศตางๆทั้งหมด 28 ประเทศ เม่ือพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนําเขายางธรรมชาติ พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศที่มีมูลคาการสงออกยางธรรมชาติไปจีนเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 14 ของประเทศท่ีสง ออกยางธรรมชาติไปจีนทั้งหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงถึงรอยละ 97.71 ของมูลคานําเขายางธรรมชาติของจีนทั้งหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดจีน ไดครองสวนแบงตลาดคิดเปนรอยละ 43.94 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของมาเลเซียซ่งึ จนี ไดนําเขายางธรรมชาติเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันเปนรอยละ 72.68ดังตารางที่ 4.104ตารางท่ี 4.104 ผลการวิเคราะหอ ตั ราสวนการกระจุกตัวของสินคา ยางธรรมชาตใิ นตลาดจีน ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจกุ ตวั คาทไ่ี ด (รอยละ) 43.94 CR1 (ไทย) 72.68 CR2 (ไทย และมาเลเซยี ) 92.66 CR3 (ไทย มาเลเซีย และอนิ โดนเี ซยี ) 97.71 CR4 (ไทย มาเลเซีย อนิ โดนีเซยี และเวียดนาม)ท่ีมา: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา จีนเปนตลาดนําเขายางธรรมชาติท่ีสําคัญของโลก นับต้ังแตป 2542 จีนมีการนําเขายางธรรมชาติเพ่ิมขึ้นอยางตอเน่ืองจาก 282 ลานดอลลารสหรฐั ฯ ในป 2542 เปน 3,258 ลา นดอลลารส หรฐั ฯ ในป 2550 หรือเพ่ิมขน้ึ ประมาณ 10 เทา ในชวงกวา 10ปท่ีผานมา โดยเฉพาะในชวง 5 ปท่ีผานมาจีนนําเขายางธรรมชาติเพ่ิมข้ึนแบบกาวกระโดด ตามอัตราการขยายตวั ของอตุ สาหกรรมยานยนตภ ายในประเทศ โดยตลอดระยะเวลา 10 ปท่ผี านมา จีนยังคงนาํ เขา ยางธรรมชาติจากไทยมากท่ีสุด และมีแนวโนมเพ่ิมข้ึนอยางตอเนื่อง รองลงมาไดแก มาเลเซีย และอนิ โดนเี ซีย (ตารางท่ี 4.105) ดัชนีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏ ไดแสดงใหเห็นวา ตลอด 10 ปท่ีผานมาไทยยังคงมีความสามารถในการแขงขันเหนือกวาประเทศคูแขงที่สําคัญอยางมาเลเซีย และอินโดนีเซียแตกลับมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันลดลง ในขณะท่ีมาเลเซียและอินโดนีเซียมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้น (ตารางที่ 4.106) และเม่ือวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัตร พบวา ตลอด 10 ปที่ผานมา อัตราการดูดซับยางธรรมชาติของตลาดจีนมี

176 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรท่ีสําคญั ของไทยในตลาดจีนแนวโนมเพ่ิมขึ้นอยางตอเน่ือง โดยในชวงป พ.ศ. 2546–2550 จีนมีอัตราการดูดซับยางธรรมชาติสูงกวาชว งป พ.ศ. 2541–2545 แตในชวงน้ีไทย มาเลเซีย และอินโดนีเซีย กลับมีความสามารถในการสงออกลดลงและมคี วามไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทยี บลดลงดว ย จงึ ทําใหท้ัง 3 ประเทศตกอยใู นสถานการณเสียโอกาส ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 มาเลเซียและอินโดนีเซียกลับมีความสามารถในการสงออกยางธรรมชาติไปยังตลาดจีนเพิ่มขึ้น และมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบเพ่ิมข้ึนดวย จึงทําใหท้ัง 2 ประเทศอยูสถานการณที่เรยี กวา ดาวรงุ พงุ แรง ในขณะทีไ่ ทยยังคงอยใู นสถานการณเ สียโอกาสเชน เดิม (ตารางท่ี 4.107) การขยายตัวของการนําเขายางธรรมชาติจากไทย มาเลเซีย และอินโดเซียของตลาดจีน เปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดจีนโดยรวม และจากการขยายตัวของการบริโภคยางธรรมชาติของจีน โดยในชวงป พ.ศ. 2541–2545 ไทยและอินโดนีเซียมีความสามารถในการแขงขันลดลง ในขณะท่ีมาเลเซียกลับมีความสามารถในการแขงขันเพ่ิมขึ้น ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อินโดนีเซีย และมาเลเซียมีความสามารถในการแขงขันเพ่ิมข้ึน สวนไทยกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลงเชนเดิม (ตารางท่ี4.108) ผลลพั ธด ังกลาวสอดคลองกบั การวเิ คราะหความไดเปรยี บโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏในเชิงพลวัต จากผลการศึกษาทั้งหมด สรุปไดวา ในตลาดจีนแมวาประเทศไทยจะมีสวนแบงการตลาดมากที่สุด แตกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลงอยางตอเน่ืองตลอด 10 ปท่ีผานมา ซ่ึงแตกตางกับอินโดนีเซียและมาเลเซียท่ีมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันเพิ่มข้ึนอยางตอเนื่องมาตลอด 10ปที่ผานมา สวนประเทศอื่นๆ ท่ีมีสวนแบงการตลาดเล็กนอย และเปนประเทศที่นาจับตามองไดแกประเทศเวยี ดนามตารางที่ 4.105 มูลคาการนําเขา ยางธรรมชาติ (HS: 4001) ของประเทศจนี หนวย: ลานดอลลารสหรัฐฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 203.98 159.39 392.16 364.40 432.16 672.33 755.67 782.41 1,198.12 1,431.22มาเลเซีย 49.78 56.01 78.82 75.52 122.68 212.65 375.14 557.20 849.51 936.24อินโดนเี ซีย 26.86 29.71 36.49 84.74 42.79 132.52 255.30 373.76 680.37 650.81เวียดนาม 19.17 16.08 44.39 45.21 67.72 72.90 57.47 63.83 168.03 164.76พมา 0.01 0.02 0.35 0.79 2.42 3.10 6.75 9.61 21.11 25.34สปป. ลาว - - 0.07 0.28 1.43 2.20 1.50 4.17 12.10 12.88กัมพชู า 5.73 6.56 5.41 5.71 7.49 7.68 2.53 3.13 8.69 11.01อนิ เดยี - - 0.01 7.20 15.58 39.25 32.69 50.14 8.58ฟล ปิ ปนส 3.60 5.17 10.23 4.90 5.01 8.31 21.32 18.69 19.08 7.31ศรลี ังกา 0.23 0.69 1.01 1.48 1.50 2.32 0.95 1.51 4.36 3.39ทั้งโลก 319.95 282.33 584.23 592.29 693.90 1,154.77 1,522.58 1,854.99 3,030.41 3,257.50ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 177ตารางท่ี 4.106 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทยี บทป่ี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดจีนประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 36.94 33.64 34.49 31.80 32.85 27.24 24.12 19.90 17.43 18.55มาเลเซีย 8.17 9.12 5.54 5.00 5.62 5.43 7.61 9.86 9.41 9.56อินโดนีเซยี 4.79 5.72 3.19 8.96 4.05 8.24 13.04 15.78 18.50 15.43เวียดนาม 38.70 26.64 18.41 18.41 25.86 17.92 8.54 8.91 17.66 15.05พมา 0.08 0.12 1.07 2.42 7.51 6.55 12.02 12.47 21.83 20.07สปป. ลาว - - 4.09 15.37 63.00 70.41 43.73 58.07 63.69 44.50กมั พชู า 52.22 69.03 35.06 67.42 129.76 105.05 31.54 40.81 64.72 63.29อินเดยี - - - - 1.35 1.31 1.88 1.19 1.25 0.17ฟล ปิ ปน ส 3.06 3.34 2.35 1.04 0.66 0.47 0.87 0.52 0.28 0.09ศรลี งั กา 17.71 40.17 30.22 59.83 44.56 41.79 15.43 14.72 32.68 20.72ที่มา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.107 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทยี บท่ีปรากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนีประเทศ ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2550 Situation Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) Situation Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) เสยี โอกาสไทย -11.07 -8.31 3.10 เสียโอกาส -31.91 -17.03 21.86 ดาวรุงพุงแรง ดาวรุง พุงแรงมาเลเซีย -31.21 -29.08 3.10 เสียโอกาส 75.99 114.46 21.86 ควาไมทนั ดาวรงุ พงุ แรงอนิ โดนเี ซีย -15.49 -12.87 3.10 เสยี โอกาส 87.31 128.26 21.86 เสียโอกาส เสียโอกาสเวียดนาม -33.19 -31.11 3.10 เสียโอกาส -16.05 2.30 21.86 เสยี โอกาส เสียโอกาสพมา 9720.72 10025.41 3.10 ดาวรุงพุงแรง 206.50 273.50 21.86 เสยี โอกาสสปป. ลาว --- -36.79 -22.98 21.86กัมพูชา 148.48 156.19 3.10 ดาวรงุ พุงแรง -39.75 -26.58 21.86อินเดยี - - - -86.89 -84.03 21.86ฟลปิ ปนส -78.30 -77.63 3.10 เสียโอกาส -80.30 -75.99 21.86ศรีลงั กา 151.60 159.40 3.10 ดาวรุงพุงแรง -50.41 -39.57 21.86ที่มา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.108 ท่ีมาของความเจรญิ เติบโตของการนําเขา ของจนี จากประเทศตางๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 ประเทศ Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = 6.53 Commodity Effect = 50.60 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย -5.02 111.86 -69.21 112.88มาเลเซยี 29.59 146.47อินโดนเี ซีย -57.58 59.29 158.18 340.27เวียดนาม 136.32 253.19 209.00 391.09พมา 22,280.96 22,397.84 -56.07 126.02สปป. ลาว - -กัมพูชา 534.39 716.48อนิ เดยี -86.34 30.53 302.31 484.40ฟล ปิ ปนส - - -138.76 43.33ศรีลังกา -227.03 -44.94 -77.70 39.18 -194.07 -11.98 424.90 541.78 -136.01 46.08ทีม่ า: คํานวณจากขอมลู ของ World Trade Atlas, 2008.

178 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรทสี่ ําคัญของไทยในตลาดจีน 4.5.2 ยางคอมพาวนด สําหรับตลาดยางคอมพาวนดท่ีสําคัญของโลกท่ีใชในการศึกษาในรายงานฉบับน้ี นอกจากประเทศจนี แลว ยงั ไดท ําการศึกษาตลาดอ่ืนไดแก ตลาดไตหวัน และญี่ปุน โดยมีหลักเกณฑในการเลือกตลาดที่ศึกษาดังน้ี - ตลาดไตหวนั เปน ตลาดท่ีไทยสง ออกยางคอมพาวนดไปมากเปนอันดบั 3 ในป 2550 - ตลาดญ่ีปุน เปนตลาดที่ไทยสงออกยางคอมพาวนดไปมากเปนอันดับ 2 ในป 2550 และติดอันดับ 1 ใน 5 ตลอดชวง 10 ปท ีผ่ านมา ในแตละตลาดจะเลือกประเทศท่ีเปนคูแขงที่สําคัญของไทยมาพิจารณาดวย สวนขอมูลท่ีใชในการศึกษาในรายงานฉบับนี้เปนขอมูลการนําเขายางคอมพาวนด (HS: 4005) ของตลาดที่สําคัญท้ัง 3แหง ตัง้ แตป พ.ศ. 2541–2550 จาก World Trade Atlas โดยมรี ายละเอียดของผลการศึกษาในแตละตลาดดงั นี้ 4.5.2.1 ตลาดจนี ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางคอมพาวนดในตลาดจีนนั้น จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสวนแบงตลาด การเปลย่ี นแปลงสว นแบงตลาด และแนวโนมการสง ออก ดังน้ี การนําเขายางคอมพาวนดของจีนในชวงป พ.ศ. 2541-2550 ถือวามีแนวโนมเพิ่มข้ึน จากที่เคยนําเขาเพียงประมาณ 29.54 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2541 ก็เพ่ิมข้ึนเปน 1,190.37 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2550 (ดังตารางที่ 4.109 และรูปท่ี 4.7) ซ่ึงเปนการเติบโตโดยเฉล่ีย ประมาณรอยละ 63.61 ตอปโดยเฉพาะในชวงต้ังแตป 2549 เปนตนมา จีนนําเขายางคอมพาวนดอยางกาวกระโดด จึงทําใหไทยและมาเลเซีย ซึ่งครองสวนแบงตลาดสูงสุดไดรับประโยชนจากการขยายตัวดังกลาว โดยจีนนําเขายางคอมพาวนดจากไทยเพิ่มขึ้นจากประมาณ 1.4 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2541 เปน 387.72 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 ซง่ึ เปน การเพ่มิ ขึน้ โดยเฉลย่ี ประมาณรอ ยละ 178.72 ตอ ป ในป 2550 ประเทศไทยมีสวนแบงในตลาดน้ีประมาณรอยละ 32.57 ซ่ึงเพิ่มข้ึนจากในชวงปพ.ศ. 2541-2545 ซ่ึงไทยมีสวนตลาดโดยเฉล่ียเพียงประมาณรอยละ 9.18 สวนมาเลเซียซึ่งมีสวนแบงตลาดในป 2550 นอยกวาไทยเพียงเล็กนอย คอื ประมาณรอยละ 32.12 หากเทยี บกบั ในชวงป พ.ศ. 2541-2545 มาเลเซียมีสวนแบงตลาดในชวงเวลาดังกลาวโดยเฉลี่ยเพียงประมาณรอยละ 3.32 ดังน้ัน ในชวงเวลาที่อุปสงคการนําเขายางคอมพาวนดของจีนเพ่ิมขึ้นอยางชัดเจนตั้งแตป 2545 นั้น มาเลเซียสามารถชวงชิงสวนแบง ตลาดไดด กี วาไทย

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คาเกษตรของไทย 179ตารางที่ 4.109 สว นแบงตลาดยางคอมพาวนดข องไทยและคแู ขง สําคญั ในตลาดจนี ไทย มาเลเซยี อินโดนีเซีย อื่นๆ ทงั้ หมดจํานวน สว น จํานวน สวน จาํ นวน สวน จํานวน สว น จํานวน สว น(ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดป สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ)2541 1.40 4.75 0.81 2.74 - - 27.33 92.51 29.54 100.002542 10.80 13.85 1.64 2.10 9.83 12.61 55.70 71.44 77.97 100.002543 9.35 10.86 2.94 3.41 0.67 0.78 73.20 84.96 86.16 100.002544 4.93 6.18 1.41 1.77 1.19 1.49 72.14 90.56 79.66 100.002545 11.69 10.26 7.48 6.57 5.24 4.60 89.53 78.58 113.94 100.002546 78.74 27.65 42.49 14.92 2.05 0.72 161.44 56.70 284.72 100.002547 110.90 26.93 63.53 15.42 6.98 1.70 230.46 55.95 411.87 100.002548 101.66 24.25 56.28 13.42 7.36 1.75 253.98 60.58 419.27 100.002549 349.25 32.69 324.71 30.39 60.56 5.67 333.95 31.25 1,068.48 100.002550 387.72 32.57 382.32 32.12 104.25 8.76 316.08 26.55 1,190.37 100.00ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008. มูลคา การนาํ เขายางคอมพาวนดของจีนลานดอลลารสหรัฐ 1,400.00 1,200.00 1,000.00 800.00 600.00 400.00 200.00 0.00 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 ป ไทย มาเลเซยี อนิ โดนีเซยี ท้งั หมดทมี่ า: World Trade Atlas, 2008.รปู ที่ 4.7 มลู คา การนาํ เขา ยางคอมพาวนดข องจีนจากไทยและคแู ขง

180 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจนี ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางคอมพาวนดในตลาดจีนนั้น พบวา ในป 2550 จีนนําเขายางคอมพาวนดจากประเทศตา งๆทงั้ หมด 44 ประเทศ เมือ่ พิจารณาสว นแบง การครองตลาด 4 หนวยใหญแ รก (CR4) โดยคาํ นวณจากมูลคาการนําเขายางคอมพาวนด พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับต่ํา เพราะประเทศทมี่ มี ูลคาการสงออกยางคอมพาวนดไ ปจีนเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอ ยละ 9 ของประเทศท่ีสงออกยางคอมพาวนดไปจีนท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงรอยละ 80.77 ของมูลคานําเขายางคอมพาวนดของจีนทั้งหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดน้ันจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดในตลาดจีน ไดครองสวนแบงตลาดรอยละ 32.57 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของมาเลเซียซง่ึ จนี ไดนําเขายางคอมพาวนดเ ปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันคิดเปนรอยละ 64.69 ดังตารางท่ี 4.110ตารางที่ 4.110 ผลการวิเคราะหอัตราสวนการกระจกุ ตวั ของสนิ คา ยางคอมพาวนดใ นตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 ดัชนกี ารกระจกุ ตวั คา ทไี่ ด (รอ ยละ) 32.57 CR1 (ไทย) 64.69 CR2 (ไทย และมาเลเซยี ) 73.44 CR3 (ไทย มาเลเซีย และอินโดนีเซีย) 80.77 CR4 (ไทย มาเลเซยี อินโดนีเซยี และเวียดนาม)ท่มี า: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขายางคอมพาวนดของจีนมีแนวโนมที่เพิ่มสูงขึ้น และขยายตัวเพิ่มข้ึนอยางตอเนื่องไปจนถึงชวงป พ.ศ.2546–2550 โดยมูลคาการนําเขายางคอมพาวนดของจีน จากมูลคากวา 300 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป2546 เปน 1,200 ลา นดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 โดยในรอบ 10 ปท่ีผานมา (พ.ศ. 2541–2550) จีนยังคงนาํ เขา ยางคอมพาวนดจากไทยมากท่สี ดุ รองลงมาไดแ ก มาเลเซีย และอนิ โดนีเซีย (ตารางที่ 4.111) เมื่อพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดจีน พบวาเวียดนามเปน ประเทศทมี่ คี วามไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบสงู กวา ประเทศคูแขง รายอ่ืนๆ แมว าคา ทีไ่ ดจะมีแนวโนมลดลง (ตารางที่ 4.112) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัตพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของตลาดจีนมีแนวโนมเพ่ิมขึ้น ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกของประเทศที่สําคัญอยางไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย และเวียดนามกเ็ พมิ่ ข้ึนเชน เดยี วกัน และยังเพิ่มขึน้ เรว็ กวาการเพิ่มขนึ้ ของอัตราการดูดซับยางคอมพาวนดข องตลาดจีนดวย จึงทําใหท้ังส่ีประเทศดังกลาวอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรง ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรของไทย 1812550 อัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของจีนยังคงมีแนวโนมท่ีเพิ่มข้ึน แตมีเพียงไทย มาเลเซีย และอินโดนีเซียเทาน้ันท่ีสามารถสงออกไดเพ่ิมขึ้นเร็วกวาการเพิ่มขึ้นของอัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของตลาดจีน จึงทําใหสามประเทศน้ียังคงอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรง ในขณะที่เวียดนามซ่ึงเปนคูแขงที่สําคัญประเทศหน่ึงของไทยกลับมีความสามารถในการสงออกลดลง จึงทําใหเวียดนามกลับตกอยูในสถานการณเสียโอกาส (ตารางที่ 4.113) จีนนําเขายางคอมพาวนดจากทุกประเทศเพ่ิมขึ้นในชวงป พ.ศ. 2541–2545 การเพ่ิมข้ึนดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดจีนโดยรวม การเพิ่มข้ึนของการบริโภคยางคอมพาวนดของจีน และความสามารถในการแขงขันของไทย มาเลเซีย อินโดนีเซียและเวียดนาม ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546 – 2550จีนยังคงนําเขายางคอมพาวนดจากทุกประเทศเพิ่มข้ึน การเพิ่มขึ้นดังกลาวยังคงเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และจากการขยายตัวของการบริโภคยางคอมพาวนดของจีน ในขณะท่ีมีเพียงไทยมาเลเซีย และอินโดนีเซีย ท่ีมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้น (ตารางที่ 4.114) ซ่ึงผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวเิ คราะหค วามไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏในเชงิ พลวัต จากผลการศึกษาท้ังหมด สรุปไดวา ในตลาดจีน ไทยถือเปนประเทศท่ีมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันสูงอยางตอเนื่องตลอด 10 ปท่ีผานมา โดยมีมาเลเซีย และอินโดนีเซียเปนคแู ขง ที่สาํ คัญและนา จับตามองตารางท่ี 4.111 มลู คา การนําเขายางคอมพาวนด (HS: 4005) ของประเทศจนี หนว ย: ลา นดอลลารส หรัฐฯ ประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 1.40 10.80 9.35 4.93 11.69 78.74 110.90 101.66 349.25 387.72มาเลเซยี 0.81 1.64 2.94 1.41 7.48 42.49 63.53 56.28 324.71 382.32อินโดนเี ซีย - 9.83 0.67 1.19 5.24 2.05 6.98 7.36 60.56 104.25เวียดนาม - - 0.18 0.27 0.70 51.25 101.61 91.95 143.29 87.19ญี่ปุน 7.32 11.43 15.03 16.13 22.41 24.42 27.59 32.60 41.47 54.51 ทง้ั โลก 29.54 77.97 86.16 79.66 113.94 284.72 411.87 419.27 1,068.48 1,190.37ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.112 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทยี บทีป่ รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจนีประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 2.75 8.26 5.58 3.20 5.41 12.94 13.09 11.44 14.41 13.75มาเลเซีย 1.44 0.97 1.40 0.69 2.09 4.40 4.76 4.41 10.21 10.69อินโดนเี ซีย - 6.85 0.40 0.93 3.02 0.52 1.32 1.37 4.67 6.76เวยี ดนาม - - 0.52 0.83 1.64 51.11 55.82 56.80 42.72 21.79ญป่ี ุน 1.23 0.72 0.95 1.15 1.09 0.48 0.40 0.51 0.27 0.33ทีม่ า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

182 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคาเกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจีนตารางที่ 4.113 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบทป่ี รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดจีน ประเทศ ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย 96.80 6.27 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 260.81 83.34 ดาวรุงพงุ แรง 91.93 80.61 ดาวรงุ พงุ แรงมาเลเซีย 45.02 165.88 83.34 ดาวรุง พุง แรง 142.68 338.29 80.61 ดาวรงุ พงุ แรงอินโดนีเซีย 432722.49 793440.43 83.34 ดาวรงุ พงุ แรง 1207.96 2262.30 80.61 ดาวรงุ พงุ แรงเวยี ดนาม 54416.60 44623.05 83.34 ดาวรงุ พุงแรง -57.37 -23.00 80.61 เสียโอกาสญปี่ นุ -11.57 62.13 83.34 ควาไมท นั -31.51 23.70 80.61 ควาไมทันทีม่ า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.114 ท่ีมาของความเจรญิ เติบโตของการนําเขา ของจนี จากประเทศตางๆ ประเทศ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550 Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = 175.31 Commodity Effect = 186.60 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 448.03 733.69 74.34 392.43 824.00 481.69 799.78มาเลเซีย 538.34 1450643.21 4664.29 4982.38 140584.23 -247.96 70.13อินโดนีเซยี 1450357.55 206.36 -194.86 123.23เวียดนาม 140538.10ญี่ปนุ -79.30ทม่ี า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.5.2.2 ตลาดไตห วนั ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางคอมพาวนดในตลาดไตหวันนั้น จะวเิ คราะหโ ดยพจิ ารณาจากสวนแบงตลาด การเปลย่ี นแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนม การสงออก ดังนี้ การนําเขายางคอมพาวนดของไตหวันในชวงป พ.ศ.2541-2548 มีอัตราเติบโตโดยเฉลี่ยประมาณรอยละ 26.04 ตอป (ดังตารางที่ 4.115) ซึ่งโดยสวนใหญเปนการนําเขาจากไทย สหรัฐฯ และญปี่ นุ ไทยเปนประเทศที่สามารถครองสวนแบงตลาดสูงสุด คือประมาณรอยละ 51.95 ในป 2550 แตถอื วาลดลงเมอื่ พจิ ารณาการเปลีย่ นแปลงสว นแบง ตลาดของไทยเมือ่ เทยี บกับป 2548 ซ่งึ มีสวนแบงตลาดถึงรอยละ 80.58 สวนประเทศคูแขงที่สําคัญอยางสหรัฐฯ จะมีการเปลี่ยนแปลงของสวนแบงตลาดเพียงเลก็ นอย โดยในชวงป พ.ศ. 2541-2550 มสี ว นแบงตลาดโดยเฉลีย่ รอ ยละ 19.10

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 183ตารางท่ี 4.115 สว นแบงตลาดยางคอมพาวนดของไทยและคแู ขง สําคญั ในตลาดไตห วันไทย สหรัฐฯ ญป่ี นุ อน่ื ๆ ทงั้ หมดจํานวน สว น จํานวน สว น จํานวน สวน จาํ นวน สว น จาํ นวน สว นป (ลาน แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลาน แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ)2541 0.27 3.01 2.28 25.38 0.53 5.93 5.90 65.71 8.98 100.002542 - - 2.47 23.80 1.10 10.56 6.81 65.64 10.37 100.002543 - - 2.86 25.95 1.83 16.65 6.32 57.42 11.01 100.002544 - - 2.00 25.87 1.45 18.71 4.29 55.43 7.73 100.002545 0.28 2.33 2.29 18.86 1.83 15.12 7.73 63.70 12.14 100.002546 0.18 2.10 1.92 21.90 2.71 30.93 3.95 45.09 8.76 100.002547 6.85 54.77 1.54 12.35 2.14 17.14 1.97 15.74 12.51 100.002548 22.02 80.58 2.09 7.65 1.50 5.48 1.72 6.30 27.33 100.002549 18.34 76.60 2.25 9.39 1.13 4.71 2.23 9.29 23.95 100.002550 9.56 51.95 3.65 19.83 1.69 9.20 3.50 19.03 18.40 100.00ท่ีมา: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางคอมพาวนดในตลาดไตหวันนั้น พบวา ในป 2550 ไตหวันนําเขายางคอมพาวนดจากประเทศตางๆ ท้ังหมด 22 ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคาํ นวณจากมูลคา การนาํ เขายางคอมพาวนด พบวามีระดบั การกระจุกตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศท่ีมีมูลคาการสงออกยางคอมพาวนดไปไตหวันเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ18 ของประเทศท่ีสงออกยางคอมพาวนดไปไตหวันทั้งหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงรอยละ87.48 ของมูลคานําเขายางคอมพาวนดของไตหวันทั้งหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวาไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดไตหวัน ไดครองสวนแบงตลาดเกินคร่ึงคือรอยละ 51.95และเมื่อรวมเอาสวนแบงตลาดของสหรัฐฯ ซึ่งไตหวันไดนําเขายางคอมพาวนดเปนอันดับสองจะพบวามีสว นแบง ตลาดรวมกันถึงรอยละ 71.78 ดังตารางท่ี 4.116

184 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.116 ผลการวเิ คราะหอ ัตราสว นการกระจุกตวั ของสนิ คา ยางคอมพาวนดใ นตลาดไตหวนั ป พ.ศ. 2550 ดชั นกี ารกระจุกตวั คาทไ่ี ด (รอยละ) 51.95 CR1 (ไทย) 71.78 CR2 (ไทย และสหรัฐฯ) 80.98 CR3 (ไทย สหรัฐฯ และญี่ปุน ) 87.48 CR4 (ไทย สหรัฐฯ ญีป่ ุน และจีน)ที่มา: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขายางคอมพาวนดของไตห วนั มคี วามผนั ผวน แตก ม็ แี นวโนมที่เพิ่มสงู ข้นึ ตอมาในชว งป พ.ศ. 2546– 2550มูลคาการนําเขายางคอมพาวนดของไตหวันยังคงความผันผวนเชนเดิม แตกลับมีแนวโนมที่ลดลง จากมูลคา 27 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2548 เปน 18 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 โดยที่ไทยเปนประเทศสงออกที่สําคัญและครองสวนแบงตลาดสูงท่ีสุดในชวง 4 ปที่ผานมาน้ีเอง โดยมีสหรัฐฯ และญ่ปี ุน มีลําดับในการสงออกรองลงมา (ตารางท่ี 4.117) เมอื่ พิจารณาความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดไตหวัน พบวาไทยเปนประเทศที่มีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอ่ืนๆ แมวาคาท่ีไดจะมีแนวโนมลดลง (ตารางท่ี 4.118) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัตพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของตลาดไตหวันมีแนวโนมเพิ่มข้ึนในขณะเดียวกันประเทศท่ีสําคัญอยางไทย กลับมีความสามารถในการสงออกลดลง ทําใหไทยตกอยูในสถานการณเสียโอกาส ขณะที่ญี่ปุน และเกาหลีใต กลับมีความสามารถในการสงออกเพ่ิมข้ึน และยังเพิ่มขึน้ มากกวา การเพ่มิ ขน้ึ ของอัตราการดดู ซบั ยางคอมพาวนดของไตห วัน ทําใหญ ่ปี ุน และเกาหลีใตอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรง ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของไตหวันก็ยังคงมีแนวโนมท่ีเพ่ิมข้ึน แตมีเพียงไทย และเกาหลีใตเทาน้ันที่สามารถสงออกไดเพ่ิมข้ึนเร็วกวาการเพ่ิมขึ้นของอัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของตลาดจีน จึงทําใหไทย และเกาหลีใตอยูในสถานการณดาวรงุ พงุ แรง (ตารางที่ 4.119) ไตหวันนําเขายางคอมพาวนดจากทุกประเทศเพ่ิมขึ้นในชวงป พ.ศ. 2541–2545 การเพิ่มขึ้นดงั กลา วเปนผลมาจากการขยายตวั ของตลาดไตหวันโดยรวม การเพิ่มขึ้นของการบริโภคยางคอมพาวนดของไตหวัน แตมีเพียงญี่ปุน และเกาหลีใตเทาน้ัน ที่มีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้น ตอมาในชวงป พ.ศ.2546–2550 จีนนําเขา ยางคอมพาวนดจากไทย สหรฐั ฯ และเกาหลีใตเพิม่ ขึ้น การเพ่ิมขนึ้ ดังกลา วยงั คงเกดิจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และจากการขยายตวั ของการบริโภคยางคอมพาวนดข องไตหวนั โดย

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 185มีสองประเทศคือ ไทย และเกาหลีใต ที่มีความสามารถในการแขงขันเพ่ิมขึ้น (ตารางท่ี 4.120) ซ่ึงผลลพั ธดังกลาวสอดคลอ งกบั การวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทยี บทปี่ รากฏในเชงิ พลวัต จากผลการศึกษาทั้งหมด สรุปไดวา ในตลาดไตหวัน ไทยถือเปนประเทศท่ีมีความสามารถในการแขง ขนั สงู โดยมีเกหลีใตเปนคแู ขง ทนี่ าจับตามองตารางที่ 4.117 มลู คาการนําเขา ยางคอมพาวนด (HS: 4005) ของประเทศไตหวนั หนว ย: ลา นดอลลารสหรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 0.27 - - - 0.28 0.18 6.85 22.02 18.34 9.56สหรัฐฯ 2.28 2.47 2.86 2.00 2.29 1.92 1.54 2.09 2.25 3.65ญ่ีปนุ 0.53 1.10 1.83 1.45 1.83 2.71 2.14 1.50 1.13 1.69จนี 5.39 5.99 5.52 3.45 7.04 2.75 0.29 0.39 0.45 1.20เกาหลีใต 0.01 - - 0.01 0.12 0.10 0.15 0.43 0.48 0.51 ทั้งโลก 8.98 10.37 11.01 7.73 12.14 8.76 12.51 27.33 23.95 18.40ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.118 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาด ไตหวนัประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 1.60 - - - 1.21 1.13 33.26 51.03 46.83 31.50สหรฐั ฯ 1.35 1.34 1.45 1.52 1.17 1.66 0.96 0.66 0.84 1.65ญีป่ นุ 0.23 0.38 0.60 0.78 0.62 1.21 0.66 0.22 0.21 0.44จนี 15.29 14.12 11.28 8.10 8.21 3.64 0.23 0.13 0.16 0.51เกาหลีใต 0.01 - - 0.03 0.15 0.16 0.18 0.22 0.27 0.40ทม่ี า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.119 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทยี บที่ปรากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดไตหวนั ประเทศ ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550ไทย ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ ΔRCA Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -24.43 -5.32 25.29 เสียโอกาส 2693.96 -0.66 3323.83 22.54 ดาวรุงพุงแรง -63.69 ควาไมท ันสหรัฐฯ -13.16 8.81 25.29 ควาไมทัน -86.01 21.74 22.54 เสียโอกาส 146.90 เสยี โอกาสญีป่ ุน 171.39 240.03 25.29 ดาวรงุ พงุ แรง -55.50 22.54 ดาวรุงพุง แรงจนี -46.28 -32.69 25.29 เสียโอกาส -82.85 22.54เกาหลีใต 1030.79 1316.82 25.29 ดาวรงุ พุง แรง 202.56 22.54ทม่ี า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

186 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจนีตารางท่ี 4.120 ที่มาของความเจรญิ เติบโตของการนําเขา ของไตหวัน จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 7.82 Growth Effect = 71.48 Commodity Effect = 27.27 Commodity Effect = 38.66 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย -30.34 4.76 4,999.98 5,110.12 0.40 -19.82 90.32สหรฐั ฯ -34.70 244.45 -147.64 -37.50 30.56 -166.66 -56.51ญีป่ ุน 209.35 1,832.14 316.16 426.30จีน -4.54เกาหลีใต 1,797.04ท่ีมา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.5.2.3 ตลาดญี่ปนุ ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางคอมพาวนดในตลาดญี่ปุนนั้น จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสวนแบง ตลาด การเปล่ยี นแปลงสว นแบงตลาด และแนวโนม การสงออก ดังนี้ การนําเขายางคอมพาวนดของญ่ีปุนในชวงป พ.ศ. 2541-2547 ถือวามีแนวโนมเพิ่มข้ึน จากท่ีเคยนําเขา เพยี งประมาณ 22.49 ลา นดอลลารส หรฐั ฯ ในป 2541 กเ็ พ่ิมขึน้ เปน 85.07 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2547 (ดังตารางที่ 4.121) ซึ่งเปนการเติบโตโดยเฉลีย่ ประมาณรอ ยละ 27.33 ตอ ป ประเทศที่ครองสวนแบงตลาดไดสูงสุดคือ สหรัฐอเมริกา รองลงมาคือ จีน โดยไทยสามารถครองสวนแบงตลาดไดเปนอันดับสาม คิดเปนสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียรอยละ 10.00 ซึ่งไทยเคยไดสวนแบงตลาดสูงที่สุดในป 2547 คือ รอยละ 30.03 สวนสหรัฐฯ จะมีสวนแบงตลาดที่เกินครึ่งแทบทุกปต้ังแตป 2541 เปนตนมา สวนจีนน้ันถือวาอยูในสถานะท่ีรักษาสวนแบงตลาดไว และมีแนวโนมที่เพิ่มมากข้ึน

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคา เกษตรของไทย 187ตารางท่ี 4.121 สวนแบงตลาดยางคอมพาวนดของไทยและคแู ขง สําคญั ในตลาดญปี่ นุสหรฐั ฯ จีน ไทย อื่นๆ ทั้งหมดจํานวน สวน จํานวน สว น จาํ นวน สวน จาํ นวน สวน จํานวน สว นป (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 14.82 65.88 1.26 5.62 2.20 9.78 4.21 18.69 22.49 100.002542 20.21 72.87 1.41 5.09 2.43 8.75 3.68 13.30 27.74 100.002543 21.48 68.30 1.69 5.37 1.92 6.10 6.36 20.27 31.45 100.002544 19.69 65.19 1.29 4.28 2.49 8.24 6.73 22.28 30.20 100.002545 24.87 69.53 1.66 4.63 2.72 7.61 6.52 18.26 35.77 100.002546 30.07 64.51 3.11 6.67 4.05 8.69 9.38 20.14 46.62 100.002547 35.54 41.78 5.87 6.90 25.55 30.03 18.11 21.29 85.07 100.002548 28.41 53.30 2.43 4.56 5.42 10.16 17.05 31.99 53.31 100.002549 30.22 54.72 5.10 9.23 3.43 6.21 16.48 29.84 55.23 100.002550 32.33 58.56 5.49 9.95 2.44 4.42 14.95 27.09 55.21 100.00ทมี่ า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางคอมพาวนดในตลาดญี่ปุนนั้น พบวา ในป 2550 ญี่ปุนนําเขายางคอมพาวนดจากประเทศตางๆท้ังหมด 24 ประเทศ เม่ือพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมลู คา การนําเขายางคอมพาวนด พบวา มีระดบั การกระจกุ ตัวสูง น่ันคือมีการแขงขันในระดับต่ํา เพราะประเทศท่ีมีมูลคาการสงออกยางคอมพาวนดไปญี่ปุนเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 17ของประเทศที่สงออกยางคอมพาวนดไปญี่ปุนท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงรอยละ 85.04ของมูลคานําเขายางคอมพาวนดของญ่ีปุนทั้งหมด และเม่ือพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวา สหรัฐฯ ซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดในตลาดญ่ีปุน ไดครองสวนแบงตลาดถึงรอยละ 58.55 และเม่ือรวมเอาสว นแบงตลาดของจนี ซงึ่ ญป่ี นุ ไดนําเขา ยางคอมพาวนดเปนอันดบั สองจะพบวา มสี ว นแบงตลาดรวมกนัคิดเปน รอ ยละ 68.51 ดงั ตารางท่ี 4.122

188 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรท่ีสําคญั ของไทยในตลาดจนีตารางที่ 4.122 ผลการวเิ คราะหอัตราสวนการกระจุกตวั ของสินคา ยางคอมพาวนดใ นตลาดญป่ี นุ ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจุกตวั คา ทไี่ ด (รอ ยละ) 58.55 CR1 (สหรัฐฯ) 68.51 CR2 (สหรฐั ฯ และจีน) 77.93 CR3 (สหรัฐฯ จีน และอังกฤษ) 85.04 CR4 (สหรฐั ฯ จนี อังกฤษ และเกาหลีใต)ทม่ี า: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขายางคอมพาวนดของญี่ปุน มีความผันผวน แตก็มีแนวโนมที่เพ่ิมสูงข้ึน และขยายตัวเพิ่มขึ้นไปจนถึงชวงป พ.ศ. 2546–2550 โดยมูลคาการนําเขายางคอมพาวนดของญี่ปุนสูงสุดในป 2547 เปนมูลคา 85 ลานดอลลารสหรัฐฯ จากนั้นก็มีแนวโนมที่ลดลง โดยในรอบ 10 ปท่ีผานมา (พ.ศ. 2541–2550) ญี่ปุนนําเขายางคอมพาวนดจากสหรฐั ฯ มากท่ีสุด รองลงมาไดแก จีน และสหราชอาณาจักร โดยไทยมาเปนลําดับท่ี5 (ตารางท่ี 4.123) เม่ือพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดญี่ปุน พบวาสหราชอาณาจักรเปน ประเทศท่มี คี วามไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบสงู กวา ประเทศคูแ ขง รายอื่นๆ สว นไทยมีคาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่มีแนวโนมลดลง (ตารางท่ี 4.124) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของตลาดญี่ปุนมีแนวโนมเพ่ิมขึ้น ในขณะเดียวกันความสามารถในการสงออกของประเทศที่สําคัญอยางสหรัฐฯ สหราชอาณาจักร และเกาหลีใต ก็เพ่ิมข้ึนเชนเดียวกัน และยังเพิ่มข้ึนเร็วกวาการเพิ่มขึ้นของอัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของตลาดญี่ปุนดวย จึงทําใหท้ังสามประเทศดังกลาวอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรง สวนไทยกลับมีความสามารถในการสงออกลดลง ทําใหไทยตกอยูในสถานการณเสียโอกาส ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของญ่ีปุนมีแนวโนมท่ีลดลง แตจีน สหราชอาณาจักร และเกาหลีใต มีแนวโนมการสงออกท่ีเพิ่มขึ้น จึงอยูในสถานการณสวนกระแส สวนไทยยังคงมีความสามารถในการสงออกลดลง และลดลงเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับยางคอมพาวนดของตลาดญี่ปุน จึงทําใหไทยตกอยูในสถานการณถอยนํา (ตารางที่4.125) ญี่ปุนนําเขายางคอมพาวนดจากทุกประเทศเพ่ิมขึ้นในชวงป พ.ศ. 2541–2545 การเพ่ิมขึ้นดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดญี่ปุนโดยรวม จากการเพ่ิมข้ึนของการบริโภคยางคอมพาวนดของญ่ีปุน และจากความสามารถในการแขงขันของประเทศท่ีสงออกเพิ่มข้ึน ยกเวน จีน และไทย ที่มีความสามารถในการแขงขันลดลง ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 ญ่ีปุนยังคงนําเขายางคอมพาวนดจาก

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคาเกษตรของไทย 189ทุกประเทศเพ่ิมข้ึน ยกเวนไทย โดยการเพิ่มขึ้นดังกลาวเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และความสามารถในการแขงขันที่เพิ่มข้ึนของจีน สหราชอาณาจักร และเกาหลีใต (ตารางท่ี 4.126) ซึ่งผลลพั ธดงั กลา วสอดคลองกบั การวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ปี รากฏในเชิงพลวัต จากผลการศึกษาท้ังหมด สรุปไดวา ในตลาดญ่ีปุน ไทยถือเปนประเทศท่ีมีแนวโนมของความสามารถในการแขงขันลดลงอยางตอเน่ือง ท้ังๆที่บางชวงมีสวนแบงตลาดสูง โดยมีจีนสหราชอาณาจักร และเกาหลใี ต เปนคูแขงทสี่ าํ คญั และนาจับตามองตารางที่ 4.123 มูลคา การนาํ เขา ยางคอมพาวนด (HS: 4005) ของประเทศญปี่ ุน หนว ย: ลานดอลลารสหรัฐฯ ประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550สหรัฐฯ 14.82 20.21 21.48 19.69 24.87 30.07 35.54 28.41 30.22 32.33จนี 1.26 1.41 1.69 1.29 1.66 3.11 5.87 2.43 5.10 5.49สหราชอาณาจักร 0.54 0.32 1.36 1.69 1.15 2.30 4.06 4.38 5.15 5.20เกาหลใี ต 1.02 1.12 1.54 1.66 1.98 2.36 4.72 6.75 5.38 3.92ไทย 2.20 2.43 1.92 2.49 2.72 4.05 25.55 5.42 3.43 2.44 ทัง้ โลก 22.49 27.74 31.45 30.20 35.77 46.62 85.07 53.31 55.23 55.21ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.124 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทียบทปี่ รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาด ญี่ปุน ประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550สหรัฐฯ 2.76 3.38 3.59 3.60 4.06 4.20 3.04 4.29 4.66 5.13จีน 0.43 0.37 0.37 0.26 0.25 0.34 0.33 0.22 0.45 0.48สหราชอาณาจกั ร 1.15 0.60 2.50 3.26 2.01 3.24 3.26 6.30 8.04 7.78เกาหลีใต 1.05 0.78 0.91 1.11 1.21 1.08 1.15 2.68 2.06 1.62ไทย 3.36 3.07 2.19 2.78 2.45 2.80 9.69 3.36 2.13 1.50ที่มา: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.125 ความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทยี บทป่ี รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดญีป่ ุน ประเทศ ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550 สถานการณสหรฐั ฯ 47.31 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 22.35 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ตง้ั รบั ปรับตัว 94.59 32.10 ดาวรงุ พงุ แรง 43.14 -10.70 -27.01 สวนกระแส 140.25 4.47 -27.01 สวนกระแสจนี -40.55 -21.47 32.10 เสียโอกาส 49.51 75.35 -27.01 สวนกระแส -46.43 9.12 -27.01 ถอยนาํสหราชอาณาจกั ร 74.05 129.91 32.10 ดาวรุงพงุ แรง -60.91 -27.01เกาหลีใต 14.69 51.50 32.10 ดาวรงุ พงุ แรงไทย -27.17 -3.79 32.10 เสียโอกาสที่มา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

190 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคาเกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.126 ท่ีมาของความเจริญเติบโตของการนาํ เขา ของญปี่ นุ จากประเทศตางๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 20.41 Growth Effect = 62.27 Commodity Effect = 38.65 Commodity Effect = -43.84 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateสหรัฐฯ 8.80 67.85 -10.94 7.49 30.95 58.28 76.71จีน -28.10 112.97 107.41 125.85 93.76 47.64 66.08สหราชอาณาจักร 53.92 23.80 -58.27 -39.83เกาหลใี ต 34.70ไทย -35.26ทีม่ า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008. 4.5.3 ยางวลั คาไนซ สําหรับตลาดยางวัลคาไนซท่ีสําคัญของโลกท่ีใชในการศึกษาในรายงานฉบับน้ี นอกจากประเทศจีนแลว ยังไดทําการศึกษาตลาดอื่นไดแก ตลาดฮองกง และญ่ีปุน โดยมีหลักเกณฑในการเลือกตลาดทศ่ี กึ ษาดงั นี้ - ตลาดฮองกง เปนตลาดที่ไทยสงออกยางวัลคาไนซไปมากเปนอันดับ 1 ในป 2550 และติดอันดับ 1 ใน 2 ตลอดชว ง 10 ปทผี่ า นมา - ตลาดญ่ีปุน เปนตลาดท่ีไทยสงออกยางวัลคาไนซไปมากเปนอันดับ 3 ในป 2550 และติดอนั ดบั 1 ใน 3 ตลอดชว ง 10 ปทผี่ านมา ในแตละตลาดจะเลือกประเทศท่ีเปนคูแขงที่สําคัญของไทยมาพิจารณาดวย สวนขอมูลที่ใชในการศึกษาในรายงานฉบับน้ีเปนขอมูลการนําเขายางวัลคาไนซ (HS: 4007) ของตลาดท่ีสําคัญท้ัง 3 แหงตั้งแตป พ.ศ. 2541–2550 จาก World Trade Atlas โดยมีรายละเอียดของผลการศกึ ษาในแตละตลาดดังนี้ 4.5.3.1 ตลาดจีน ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางวัลคาไนซในตลาดจีนนั้น จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสวนแบง ตลาด การเปลีย่ นแปลงสวนแบง ตลาด และแนวโนมการสง ออก ดงั น้ี การนําเขา ยางวัลคาไนซของจนี ยงั มมี ูลคานอยเมอ่ื เทยี บกบั การนาํ เขา ยางธรรมชาติ และยางคอมพาวนด โดยมลู คา การนําเขาในป 2550 อยูท่ีประมาณ 56.87 ลานดอลลารสหรัฐฯ โดยมีอัตราการเติบโตของการนําเขาโดยเฉลี่ย ในชวงป พ.ศ. 2541-2550 ประมาณรอยละ 9.49 ตอป (ดังตารางท่ี 4.127 และรูปท่ี 4.8) ประเทศมาเลเซีย และไทยถือเปนผูสงออกหลักไปยังตลาดจีน โดยมีสวนแบงตลาดในป 2550ประมาณรอยละ 40.30 และรอยละ 39.60 ตามลําดับ และเม่ือพิจารณาจากการเปล่ียนแปลงสวนแบงตลาด จะเห็นวาสวนแบงตลาดของไทยในชวงป พ.ศ. 2541-2550 มีแนวโนมเพ่ิมข้ึน จากประมาณรอย

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คาเกษตรของไทย 191ละ 16.85 ในป 2541 ก็เพ่ิมขึ้นเปนรอยละ 39.60 ในป 2550 ในขณะท่ีมาเลเซียมีสวนแบงตลาดเพิ่มขึ้นเพยี งเล็กนอยจากประมาณรอ ยละ 34.69 ในป 2541เปนรอ ยละ 40.30 ในป 2550ตารางที่ 4.127 สวนแบงตลาดยางวัลคาไนซข องไทยและคแู ขง สาํ คัญในตลาดจนี มาเลเซยี ไทย อินโดนีเซีย อื่นๆ ท้งั หมด จํานวน สว น จํานวน สวน จาํ นวน สวน จํานวน สว น จํานวน สวนป (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบง (ลาน แบง ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ)2541 9.90 34.69 4.81 16.85 1.61 5.65 12.22 42.80 28.54 100.002542 9.66 33.10 5.48 18.80 2.81 9.63 11.22 38.47 29.17 100.002543 12.41 37.81 10.28 31.31 2.71 8.27 7.42 22.61 32.82 100.002544 12.90 33.72 13.04 34.10 4.34 11.34 7.97 20.84 38.26 100.002545 18.00 42.02 14.89 34.77 1.60 3.72 8.35 19.49 42.83 100.002546 24.58 47.17 19.80 38.00 2.05 3.94 5.68 10.89 52.11 100.002547 25.35 42.44 23.24 38.92 2.50 4.19 8.63 14.46 59.73 100.002548 18.00 45.04 14.95 37.39 1.30 3.25 5.72 14.31 39.97 100.002549 15.63 34.70 20.56 45.66 1.01 2.24 7.84 17.40 45.03 100.002550 22.92 40.30 22.52 39.60 4.11 7.23 7.32 12.87 56.87 100.00ทีม่ า: World Trade Atlas, 2008 มลู คาการนําเขายางวัลคาไนซของจีน 70.00 60.00ลานดอลลา รสห ัรฐฯ 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 0.00 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2541 ป ไทย มาเลเซยี อินโดนีเซยี ทั้งหมดท่ีมา: World Trade Atlas, 2008รูปที่ 4.8 มูลคา การนําเขายางวัลคาไนซของจีนจากไทยและคูแขง

192 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรทสี่ ําคญั ของไทยในตลาดจีน ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางวัลคาไนซในตลาดจีนนั้น พบวา ในป 2550 จีนนําเขายางวัลคาไนซจากประเทศตางๆท้ังหมด 33 ประเทศ เมื่อพิจารณาสวนแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคํานวณจากมูลคาการนําเขายางวัลคาไนซ พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศทีม่ มี ลู คาการสงออกยางวัลคาไนซไปจีนเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 12 ของประเทศท่ีสงออกยางวัลคาไนซไปจีนทั้งหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงรอยละ 90.69 ของมูลคานําเขายางวัลคาไนซของจีนท้ังหมด และเมื่อพิจารณาใหละเอียดน้ันจะเห็นวา มาเลเซียซึ่งครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดในตลาดจีน ไดครองสวนแบงตลาดรอยละ 40.30 และเมื่อรวมเอาสวนแบงตลาดของไทยซ่ึงจีนไดนําเขายางวัลคาไนซเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันมากถึงรอยละ 79.90ดงั ตารางที่ 4.128ตารางท่ี 4.128 ผลการวิเคราะหอัตราสว นการกระจกุ ตัวของสินคา ยางวลั คาไนซในตลาดจีน ป พ.ศ. 2550 ดชั นกี ารกระจกุ ตัว คา ทไ่ี ด (รอ ยละ) 40.30 CR1 (มาเลเซีย) 79.90 CR2 (มาเลเซยี และไทย) 87.13 CR3 (มาเลเซีย ไทย และอนิ โดนีเซยี ) 90.69 CR4 (มาเลเซยี ไทย อนิ โดนีเซยี และสงิ คโปร)ทมี่ า: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขายางวลั คาไนซของจีนมีแนวโนม ท่เี พม่ิ สูงขึ้น ตอ มาในชว งป พ.ศ. 2546–2550 กลบั มีความผนั ผวน แตก็มีแนวโนม ทีเ่ พ่ิมขน้ึ เลก็ นอ ย โดยมลู คาการนําเขายางวัลคาไนซของจีน จากมูลคา 29 ลานดอลลารสหรัฐฯในป 2541 เปน 57 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2550 โดยในรอบ 10 ปท่ีผานมา (พ.ศ. 2541–2550) จีนยังคงนําเขา ยางวัลคาไนซจากมาเลเซยี มากท่ีสุด รองลงมาไดแก ไทย และอนิ โดนเี ซยี (ตารางที่ 4.129) เม่ือพิจารณาความไดเปรยี บโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏของประเทศตา งๆ ในตลาดจีน พบวา ไทยเปน ประเทศทีม่ ีความไดเปรียบโดยเปรียบเทยี บสูงกวา ประเทศคูแขงรายอื่นๆ แมวาคาที่ไดจะมีความผันผวน และลดลงบางก็ตาม (ตารางท่ี 4.130) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดจีนมีแนวโนมลดลงในขณะท่ีความสามารถในการสงออกของประเทศที่สําคัญอยางไทยกลับเพ่ิมขึ้น ทําใหไทยอยูในสถานการณสวนกระแส สวนประเทศคูแขงที่สําคัญอื่นๆ อยาง มาเลเซีย อินโดนีเซีย สิงคโปร และไตหวัน มีความสามารถในการสงออกท่ีลดลง และลดลงเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับยางวัลคา

บทท่ี 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 193ไนซของจีน ทําใหท้ังส่ีประเทศตกอยูในสถานการณที่เรียกวา ถอยนํา ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550อัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดจีนยังคงมีแนวโนมที่ลดลง และลดลงมากกวาเดิม แตมีเพียงสิงคโปรเทานั้นท่ีสามารถสงออกไดเพิ่มข้ึน จึงทําใหสิงคโปรอยูในสถานการณสวนกระแส สวนมาเลเซยี และไทยซึ่งเปนประเทศท่ีสงออกสําคัญ กลับมีความสามารถในการสงออกลดลง และยังลดลงเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดจีน ทําใหมาเลเซีย และไทยตกอยูในสถานการณถอยนาํ (ตารางที่ 4.131) จีนนําเขายางวัลคาไนซจากมาเลเซีย และไทยเพิ่มขึ้นในชวงป พ.ศ. 2541–2545 การเพิ่มขึ้นดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดจีนโดยรวม และความสามารถในการแขงขันท่ีเพ่ิมข้ึนของมาเลเซีย และไทย ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 จีนนําเขายางวัลคาไนซจากทุกประเทศเพ่ิมขึ้น ยกเวนมาเลเซีย การเพิ่มขึ้นดังกลาวเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และจากความสามารถในการแขงขันที่เพม่ิ ข้นึ ของสามประเทศคือ ไทย อนิ โดนเี ซยี และสิงคโปร (ตารางท่ี 4.132) ซึ่งผลลัพธดังกลาวสอดคลอ งกบั การวิเคราะหค วามไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏในเชงิ พลวัต จากผลการศึกษาท้ังหมด สรุปไดวา ในตลาดจีนไทยถือเปนประเทศที่ครองสวนแบงตลาดมากรองจากมาเลเซียเล็กนอย แตกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลงในระยะหลัง โดยมีอินโดนีเซียและสิงคโปรเปนคูแขงท่ีสําคญั และนา จับตามองตารางท่ี 4.129 มูลคา การนําเขา ยางวลั คาไนซ (HS: 4007) ของประเทศจีน หนวย: ลานดอลลารส หรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550มาเลเซีย 9.90 9.66 12.41 12.90 18.00 24.58 25.35 18.00 15.63 22.92ไทย 4.81 5.48 10.28 13.04 14.89 19.80 23.24 14.95 20.56 22.52อินโดนีเซีย 1.61 2.81 2.71 4.34 1.60 2.05 2.50 1.30 1.01 4.11สิงคโปร 0.40 0.15 0.05 - 0.09 0.21 0.46 1.17 1.57 2.03ไตห วนั 4.18 1.97 1.66 1.37 1.31 1.00 0.92 1.29 1.91 1.08ทง้ั โลก 28.54 29.17 32.82 38.26 42.83 52.11 59.73 39.97 45.03 56.87ที่มา: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.130 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจนีประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550มาเลเซีย 18.21 15.21 15.53 13.23 13.35 13.92 13.10 14.79 11.65 13.41ไทย 9.76 11.20 16.09 17.62 18.34 17.78 18.92 17.64 20.13 16.72อนิ โดนเี ซยี 3.22 5.23 4.23 7.11 2.44 2.83 3.26 2.55 1.85 5.58สิงคโปร 0.47 0.21 0.07 - 0.09 0.16 0.31 1.17 1.57 1.94ไตหวัน 1.23 0.57 0.45 0.32 0.24 0.16 0.13 0.29 0.38 0.18ที่มา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

194 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคาเกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.131 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทยี บท่ปี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดจีน ประเทศ ΔRCA ระหวางป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550 สถานการณมาเลเซีย -26.69 -3.65 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -5.98 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ถอยนํา -47.70 -28.66 ถอยนํา 97.56 -54.57 -52.85 ถอยนํา -55.67 -52.85 ต้งั รับปรับตัวไทย 87.86 34.01 -28.66 สวนกระแส 1153.77 -6.86 -52.85 สวนกระแส 11.83 491.11 -52.85 ตั้งรับปรับตวัอนิ โดนเี ซีย -24.21 -45.93 -28.66 ถอยนาํ -47.28 -52.85สงิ คโปร -81.45 -86.77 -28.66 ถอยนําไตหวัน -80.72 -86.24 -28.66 ถอยนาํทมี่ า: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.132 ท่ีมาของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขา ของจีน จากประเทศตางๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 110.35 Growth Effect = 131.49 Commodity Effect = -60.30 Commodity Effect = -122.35 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateมาเลเซีย 31.69 81.75 -15.88 -6.74 209.65 4.59 13.73ไทย 159.59 -1.16 91.26 100.39 -77.91 887.59อนิ โดนเี ซีย -51.21 -68.62 878.46 7.86 -1.28สิงคโปร -127.97ไตห วัน -118.67ทม่ี า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.5.3.2 ตลาดฮองกง ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางวัลคาไนซในตลาดฮองกงนั้น จะวิเคราะหโดยพจิ ารณาจากสวนแบง ตลาด การเปลี่ยนแปลงสวนแบง ตลาด และแนวโนม การสงออก ดังน้ี การนําเขายางวัลคาไนซของฮองกงมีมูลคาเพิ่มข้ึนอยางตอเน่ืองจากประมาณ 41.80 ลานดอลลารส หรัฐฯ ในป 2541 เปน 107.58 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2549 (ดังตารางท่ี 4.133) หรือเติบโตโดยเฉล่ีย ประมาณรอยละ 20.88 ตอป โดยเฉพาะในป 2549 ท่ีฮองกงมีการนําเขายางวัลคาไนซเพิ่มข้ึนอยางกา วกระโดดโดยเพมิ่ ข้ึนถงึ รอ ยละ 145.51 เม่ือเทียบกับปก อนหนา ประเทศที่ครองสวนแบงตลาดไดสูงสุดคือ ไทย โดยในชวงป พ.ศ.2541-2550 สามารถครองสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียรอยละ 49.97 สวนประเทศคูแขงสําคัญของไทยคือ มาเลเซีย มีสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียรอ ยละ 36.43 เมอ่ื เทยี บในชวงเดียวกนั สวนประเทศคูแขงอน่ื ๆ ยังถือวามสี ว นแบง ตลาดทีน่ อย

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรของไทย 195ตารางที่ 4.133 สว นแบงตลาดยางวลั คาไนซของไทยและคูแขงสาํ คญั ในตลาดฮอ งกงไทย มาเลเซยี อินโดนเี ซยี อน่ื ๆ ทง้ั หมดจาํ นวน สวน จํานวน สว น จาํ นวน สว น จํานวน สวน จํานวน สวนป (ลา น แบง (ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 16.37 39.16 17.99 43.03 3.09 7.39 4.35 10.42 41.80 100.002542 16.80 39.26 16.51 38.56 4.69 10.95 4.81 11.23 42.80 100.002543 23.08 45.56 19.14 37.79 4.53 8.95 3.90 7.71 50.65 100.002544 29.56 57.72 15.61 30.47 2.95 5.76 3.09 6.06 51.21 100.002545 31.36 50.62 23.55 38.01 4.33 6.99 2.72 4.40 61.96 100.002546 35.64 46.99 34.05 44.89 3.57 4.70 2.59 3.42 75.85 100.002547 36.96 50.60 28.82 39.45 4.93 6.75 2.33 3.20 73.04 100.002548 23.79 54.29 14.33 32.69 2.89 6.59 2.82 6.41 43.82 100.002549 69.02 64.16 26.34 24.48 9.78 9.09 2.44 2.28 107.58 100.002550 47.67 51.32 32.41 34.89 7.35 7.91 5.46 5.89 92.89 100.00ที่มา: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตวั ของสนิ คา ยางวลั คาไนซใ นตลาดฮอ งกงนน้ั พบวา ในป 2550 ฮอ งกงนําเขายางวัลคาไนซจากประเทศตางๆทง้ั หมด 13 ประเทศ เม่ือพิจารณาสว นแบงการครองตลาด 4 หนวยใหญแรก (CR4) โดยคาํ นวณจากมูลคาการนําเขายางวัลคาไนซ พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับต่ํา เพราะประเทศท่ีมีมูลคาการสงออกยางวัลคาไนซไปฮองกงเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 31 ของประเทศท่ีสงออกยางวัลคาไนซไปฮองกงท้ังหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงรอยละ 99.14 ของมูลคานําเขายางวัลคาไนซของฮองกงทั้งหมด และเมื่อพิจารณาใหละเอียดน้ันจะเห็นวา ไทยซึ่งครองสว นแบงตลาดมากที่สุดในตลาดน้ี ไดครองสวนแบงตลาดรอยละ 51.32 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของมาเลเซียซึ่งฮองกงไดนําเขายางวัลคาไนซเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันมากถึงรอยละ 86.21 ดังตารางที่ 4.134

196 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคา เกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจนีตารางที่ 4.134 ผลการวิเคราะหอ ัตราสว นการกระจกุ ตวั ของสนิ คา ยางวัลคาไนซ ในตลาดฮองกง ป พ.ศ. 2550 ดัชนกี ารกระจกุ ตัว คา ทไี่ ด (รอยละ) 51.32 CR1 (ไทย) 86.21 CR2 (ไทย และมาเลเซีย) 94.12 CR3 (ไทย มาเลเซีย และอินโดนีเซีย) 99.14 CR4 (ไทย มาเลเซีย อินโดนเี ซีย และจนี )ทม่ี า: จากการคํานวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขายางวัลคาไนซของฮองกงมีแนวโนมที่เพิ่มสูงขึ้น ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 กลับมีความผันผวนแตก็มีแนวโนมท่ีเพิ่มขึ้น โดยมูลคาการนําเขายางวัลคาไนซของจีนสูงสุดในป 2549 คิดเปนมูลคา 108ลานดอลลารสหรัฐฯ โดยในรอบ 10 ปที่ผานมา (พ.ศ. 2541–2550) ฮองกงยังคงนําเขายางวัลคาไนซจากไทยมากทสี่ ดุ รองลงมาไดแก มาเลเซยี และอนิ โดนีเซีย (ตารางที่ 4.135) เมื่อพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดฮองกง พบวาไทยเปนประเทศท่ีมีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอื่นๆ แมวาคาท่ีไดจะมีความผันผวน และลดลงบางก็ตาม (ตารางท่ี 4.136) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดฮอ งกงมีแนวโนมทเ่ี พ่มิ ขึ้น ขณะเดียวกนั ความสามารถในการสงออกของประเทศทส่ี ําคญั อยา งไทย และอินโดนีเซียก็มแี นวโนม ทเี่ พิม่ ขึน้ ดวยเชนกัน ทําใหไทย และอินโดนีเซียอยูในสถานการณดาวรุงพุงแรงสวนมาเลเซียซ่ึงเปนประเทศคูแขงที่สําคัญกลับมีความสามารถในการสงออกที่ลดลง ทําใหมาเลเซียตกอยูในสถานการณที่เรียกวา เสียโอกาส ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดฮองกงกลับมีแนวโนม ท่ีลดลง แตม เี พียงอนิ โดนีเซีย และจีนท่ีสามารถสงออกไดเพิ่มขึ้น จึงทําใหอินโดนีเซีย และจีนอยูในสถานการณสวนกระแส สวนไทย และมาเลเซีย ซ่ึงเปนประเทศท่ีสงออกสําคัญ กลับมีความสามารถในการสงออกลดลง และยังลดลงเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับยางวัลคาไนซข องตลาดฮองกง ทําใหไ ทย และมาเลเซียตกอยใู นสถานการณถ อยนํา (ตารางท่ี 4.137) ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 ฮองกงนําเขายางวัลคาไนซจากทุกประเทศเพ่ิมข้ึน การเพิ่มข้ึนดังกลาวเปนผลมาจากการขยายตัวของตลาดฮองกงโดยรวม จากการขยายตัวของการบริโภคยางวัลคาไนซของฮองกง แตเกิดจากความสามารถในการแขงขันที่เพ่ิมขึ้นของไทยเทาน้ัน ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546 –2550 ฮองกงนําเขายางวัลคาไนซจากไทย อินโดนีเซีย และจีนเพ่ิมข้ึน การเพิ่มข้ึนดังกลาวเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และจากความสามารถในการแขงขันท่ีเพ่ิมขึ้นของท้ังสามประเทศดังกลาว(ตารางที่ 4.138) ซ่ึงผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏในเชงิ พลวตั

บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรของไทย 197 จากผลการศึกษาท้ังหมด สรุปไดวา ในตลาดฮองกง ไทยถือเปนประเทศท่ีครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุด แตมีความสามารถในการแขงขันลดลงในระยะหลัง โดยมีอินโดนีเซีย และจีนเปนคูแขงท่ีสําคญั และนาจับตามองตารางท่ี 4.135 มลู คา การนําเขา ยางวัลคาไนซ (HS: 4007) ของฮองกง หนว ย: ลา นดอลลารส หรฐั ฯประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 16.37 16.80 23.08 29.56 31.36 35.64 36.96 23.79 69.02 47.67มาเลเซยี 17.99 16.51 19.14 15.61 23.55 34.05 28.82 14.33 26.34 32.41อนิ โดนเี ซีย 3.09 4.69 4.53 2.95 4.33 3.57 4.93 2.89 9.78 7.35จีน 0.98 1.35 1.42 1.94 1.41 1.38 0.72 2.00 1.78 4.67อินเดีย 0.02 0.07 0.16 0.04 0.02 - 0.83 0.40 0.19 0.39ท้ังโลก 41.80 42.80 50.65 51.21 61.96 75.85 73.04 43.82 107.58 92.89ทม่ี า: World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.136 ความไดเปรยี บโดยเปรียบเทยี บท่ปี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาด ฮอ งกงประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 25.09 24.57 26.99 32.51 26.88 25.16 26.88 26.56 29.36 23.81มาเลเซีย 17.71 16.14 14.20 10.73 13.16 15.61 14.28 11.76 8.84 13.08อินโดนเี ซีย 6.91 11.96 10.34 7.12 8.99 6.46 9.56 9.08 14.00 11.88จีน 0.06 0.08 0.07 0.09 0.05 0.04 0.02 0.10 0.04 0.11อินเดีย 0.04 0.11 0.23 0.06 0.03 - 0.70 0.51 0.10 0.22ที่มา: คาํ นวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.137 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดฮอ งกง ประเทศ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550 สถานการณไทย 7.12 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ -5.37 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) ถอยนาํ 42.39 32.93 ดาวรุงพงุ แรง -16.21 -26.86 -22.71 ถอยนาํ 83.96 -35.24 -22.71 สวนกระแสมาเลเซีย -25.71 -1.25 32.93 เสยี โอกาส 152.25 42.18 -22.71 สวนกระแส -67.89 94.96 -22.71 ถอยนําอินโดนีเซยี 30.13 72.99 32.93 ดาวรุง พงุ แรง -69.89 -22.71จนี -13.07 15.56 32.93 ควา ไมท ันอนิ เดีย -35.68 -14.49 32.93 เสียโอกาสท่ีมา: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.

198 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจีนตารางที่ 4.138 ทมี่ าของความเจริญเตบิ โตของการนาํ เขา ของฮองกง จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 11.51 Growth Effect = 58.45 Commodity Effect = 36.73 Commodity Effect = -35.99 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 43.34 91.58 11.27 33.73 30.92 -27.28 -4.81มาเลเซยี -17.32 40.24 83.46 105.92 42.80 217.01 239.47อินโดนเี ซีย -8.00 9.16 -140.62 -53.15จนี -5.44อินเดีย -39.08ท่มี า: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. 4.5.3.3 ตลาดญ่ีปุน ในการวิเคราะหโครงสรางการแขงขันของสินคายางวัลคาไนซในตลาดญ่ีปุนน้ัน จะวิเคราะหโดยพิจารณาจากสว นแบง ตลาด การเปลยี่ นแปลงสวนแบงตลาด และแนวโนมการสงออก ดงั นี้ การนําเขายางวัลคาไนซของญี่ปุนมีมูลคาเพิ่มข้ึนในชวงป พ.ศ. 2545-2549 จากประมาณ 12.53ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2545 เปน 20.63 ลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2549 (ดังตารางที่ 4.139) หรือเตบิ โตโดยเฉล่ยี ประมาณรอ ยละ 13.85 ตอ ป ประเทศท่ีครองสวนแบงตลาดไดสูงสุดคือ ไทย โดยในชวงปพ.ศ. 2541-2550 สามารถครองสวนแบงตลาดโดยเฉล่ียรอยละ 51.07 และมีแนวโนมท่ีสูงขึ้นโดยตลอด สวนประเทศคูแขงสําคัญของไทยคือ สิงคโปร และมาเลเซีย มีสวนแบงตลาดโดยเฉลี่ยรอยละ 9.50 และ 17.44 ตามลําดับ เมื่อเทียบในชวงเดียวกัน โดยจะเห็นวาสิงคโปรมีสวนแบงตลาดที่มีแนวโนมเพ่ิมข้ึนสูงมาก สวนมาเลเซียมีแนวโนมท่ลี ดลง

บทที่ 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรของไทย 199ตารางที่ 4.139 สว นแบง ตลาดยางวลั คาไนซของไทยและคูแ ขง สาํ คญั ในตลาดญป่ี นุไทย สิงคโปร มาเลเซยี อ่ืนๆ ทั้งหมดจาํ นวน สว น จํานวน สวน จํานวน สว น จาํ นวน สว น จํานวน สว นป (ลา น แบง (ลา น แบง (ลาน แบง (ลาน แบง (ลา น แบงดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาด ดอลลาร ตลาดสหรฐั ฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรัฐฯ) (รอ ยละ) สหรฐั ฯ) (รอยละ)2541 3.72 25.15 - - 3.21 21.67 7.87 53.19 14.81 100.002542 4.91 33.70 0.06 0.42 3.92 26.91 5.68 39.00 14.58 100.002543 6.13 41.67 0.25 1.69 3.72 25.29 4.62 31.38 14.72 100.002544 5.32 38.91 0.01 0.06 3.34 24.44 5.01 36.59 13.68 100.002545 4.99 39.86 0.72 5.71 2.17 17.30 4.65 37.15 12.53 100.002546 6.50 49.83 2.36 18.12 2.27 17.40 1.91 14.66 13.05 100.002547 11.39 65.82 2.98 17.20 2.21 12.78 0.73 4.21 17.31 100.002548 12.56 69.63 3.30 18.31 2.00 11.06 0.18 1.01 18.04 100.002549 14.88 72.12 3.70 17.93 1.87 9.06 0.18 0.89 20.63 100.002550 11.96 74.01 2.52 15.57 1.37 8.47 0.32 1.96 16.16 100.00ท่มี า: World Trade Atlas, 2008. ในการวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) โดยใชอัตราสวนของการกระจุกตัวของสินคายางวัลคาไนซในตลาดญ่ีปุนน้ัน พบวา ในป 2550 ญ่ีปุนนําเขายางวัลคาไนซจากประเทศตางๆทง้ั หมด 11 ประเทศ เม่อื พิจารณาสว นแบงการครองตลาด 4 หนว ยใหญแ รก (CR4) โดยคาํ นวณจากมูลคาการนําเขายางวัลคาไนซ พบวามีระดับการกระจุกตัวสูง นั่นคือมีการแขงขันในระดับตํ่า เพราะประเทศที่มมี ูลคาการสงออกยางวัลคาไนซไปญ่ีปุนเปน 4 รายแรก หรือประมาณรอยละ 36 ของประเทศท่ีสงออกยางวัลคาไนซไปญี่ปุนทั้งหมด คิดเปนสวนแบงการครองตลาดสูงรอยละ 98.91 ของมูลคานําเขายางวัลคาไนซของญ่ีปุนทั้งหมด และเมื่อพิจารณาใหละเอียดนั้นจะเห็นวา ไทยซ่ึงครองสวนแบงตลาดมากทส่ี ุดในตลาดญ่ปี นุ นี้ ไดค รองสว นแบง ตลาดสงู มากคอื รอยละ 74.00 และเม่ือรวมเอาสวนแบงตลาดของสิงคโปรซ่ึงญ่ีปุนไดนําเขายางวัลคาไนซเปนอันดับสองจะพบวา มีสวนแบงตลาดรวมกันเปนรอยละ 89.57 ดังตารางที่ 4.140

200 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคาเกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจีนตารางที่ 4.140 ผลการวิเคราะหอ ตั ราสวนการกระจุกตัวของสนิ คา ยางวัลคาไนซ ในตลาดญ่ปี นุ ป พ.ศ. 2550 ดชั นีการกระจกุ ตัว คา ท่ีได (รอ ยละ) 74.00 CR1 (ไทย) 89.57 CR2 (ไทย และสิงคโปร) 98.04 CR3 (ไทย สงิ คโปร และมาเลเซีย) 98.91 CR4 (ไทย สงิ คโปร มาเลเซีย และอินโดนเี ซีย)ท่มี า: จากการคาํ นวณ ในการวิเคราะหความสามารถในการแขงขันพบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 มูลคาการนําเขายางวัลคาไนซข องญ่ปี ุนมีแนวโนม ท่ีลดลงเลก็ นอย ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 มีแนวโนมท่ีเพ่ิมข้ึนแตก็กลับลดลงในป 2550 โดยมูลคาการนําเขายางวัลคาไนซของญ่ีปุนสูงสุดในป 2549 คิดเปนมูลคา 21ลานดอลลารสหรัฐฯ โดยในรอบ 10 ปท่ีผานมา (พ.ศ. 2541–2550) ญ่ีปุนยังคงนําเขายางวัลคาไนซจากไทยมากท่สี ุด รองลงมาไดแก สิงคโปร และมาเลเซีย (ตารางที่ 4.141) เม่ือพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏของประเทศตางๆ ในตลาดญี่ปุน พบวาไทยเปนประเทศที่มีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบสูงกวาประเทศคูแขงรายอื่นๆ และคาที่ไดมีแนวโนมสูงขึ้นอยางตอเนื่อง (ตารางท่ี 4.142) และจากการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในเชิงพลวัต พบวา ในชวงป พ.ศ. 2541–2545 อัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดญี่ปุนมีแนวโนมลดลง ในขณะทค่ี วามสามารถในการสง ออกของประเทศทส่ี าํ คญั อยา งไทย และสงิ คโปรกลับมีแนวโนมเพ่ิมขึ้น ทําใหไทย และสิงคโปรอยูในสถานการณสวนกระแส สวนประเทศคูแขงท่ีสําคัญอ่ืนๆ อยางมาเลเซีย อินโดนีเซีย และจีน มีความสามารถในการสงออกที่ลดลง และลดลงเร็วกวาการลดลงของอัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของญ่ีปุน ทําใหท้ังสามประเทศตกอยูในสถานการณที่เรียกวา ถอยนําตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 อัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดญี่ปุนยังคงมีแนวโนมท่ีลดลงแตลดลงนอยกวาเดิม ซึ่งมีเพียงไทย และ อินโดนีเซียเทานั้นท่ีสามารถสงออกไดเพ่ิมข้ึน จึงทําใหไทยและอนิ โดนีเซีย อยใู นสถานการณสวนกระแส สวนประเทศคูแขง ที่สําคัญอยางสิงคโปรกลับมีแนวโนมในการสงออกลดลงแตลดลงชากวาการลดลงของอัตราการดูดซับยางวัลคาไนซของตลาดญี่ปุน ทําใหสงิ คโปรอ ยใู นสถานการณต ัง้ รับปรบั ตัว (ตารางท่ี 4.143) ญี่ปุนนําเขายางวัลคาไนซจากไทย และสิงคโปรเพิ่มขึ้นในชวงป พ.ศ. 2541–2545 การเพิ่มข้ึนดังกลาวเปน ผลมาจากการขยายตัวของตลาดญ่ีปุนโดยรวม และความสามารถในการแขงขันท่ีเพิ่มข้ึนของท้ังไทย และสิงคโปร ตอมาในชวงป พ.ศ. 2546–2550 ญี่ปุนนําเขายางวัลคาไนซจากไทย สิงคโปร และอินโดนเี ซียเพ่มิ ขึ้น การเพ่ิมข้ึนดังกลาวเกิดจากการขยายตัวของตลาดโดยรวม และจากความสามารถใน

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรของไทย 201การแขงขันที่เพิ่มขึ้นของท้ังสามประเทศดังกลาว (ตารางที่ 4.144) ซ่ึงผลลัพธดังกลาวสอดคลองกับการวิเคราะหความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บทปี่ รากฏในเชิงพลวตั จากผลการศึกษาทั้งหมด สรุปไดวา ในตลาดญ่ีปุน ประเทศไทย นอกจากจะครองสวนแบงตลาดมากท่ีสุดแลว ยังมีความสามารถในการแขงขันสูงดวย โดยมีประเทศคูแขงที่สําคัญและนาจับตามองคือ สงิ คโปร และอินโดนีเซียตารางท่ี 4.141 มลู คา การนาํ เขา ยางวลั คาไนซ (HS: 4007) ของประเทศญป่ี ุน หนวย: ลานดอลลารสหรฐั ฯ ประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 3.72 4.91 6.13 5.32 4.99 6.50 11.39 12.56 14.88 11.96สิงคโปร - 0.06 0.25 0.01 0.72 2.36 2.98 3.30 3.70 2.52มาเลเซยี 3.21 3.92 3.72 3.34 2.17 2.27 2.21 2.00 1.87 1.37อินโดนเี ซีย 0.44 0.41 0.24 0.13 0.08 0.05 0.10 0.05 0.10 0.14จีน - 0.06 0.06 0.05 - 0.12 0.11 0.02 - 0.05 ทั้งโลก 14.81 14.58 14.72 13.68 12.53 13.05 17.31 18.04 20.63 16.16ทีม่ า: World Trade Atlas, 2008.ตารางที่ 4.142 ความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทยี บทีป่ รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาด ญีป่ ุน ประเทศ พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2542 พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2544 พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2550ไทย 8.64 11.81 14.93 13.10 12.80 16.06 21.24 23.05 24.73 25.15สงิ คโปร - 0.24 1.00 0.04 3.85 12.75 12.45 14.09 13.88 13.75มาเลเซีย 7.00 7.64 6.63 6.64 5.22 5.29 4.12 3.88 3.39 3.03อนิ โดนีเซีย 0.76 0.69 0.38 0.22 0.16 0.08 0.14 0.06 0.11 0.20จนี - 0.03 0.03 0.02 - 0.05 0.03 0.01 - 0.02ท่มี า: คํานวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008.ตารางท่ี 4.143 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ีปรากฏเชิงพลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดญี่ปุน ประเทศ ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2541 – 2545 ΔRCA ระหวา งป พ.ศ. 2546 – 2550 สถานการณไทย 48.27 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สถานการณ 56.61 Δ(Xij/Xtj) Δ(Xiw/Xtw) สวนกระแส 4.17 -29.74 สวนกระแส 7.81 19.51 -23.69 ตัง้ รบั ปรบั ตัว -42.80 -17.73 -23.69 ถอยนาํสิงคโปร 1508.31 1175.03 -29.74 สวนกระแส 147.46 -56.35 -23.69 สวนกระแส -66.75 88.84 -23.69 ถอยนาํมาเลเซีย -25.39 -47.58 -29.74 ถอยนํา -74.63 -23.69อนิ โดนีเซยี -79.61 -85.68 -29.74 ถอยนําจีน -68.73 -78.03 -29.74 ถอยนาํที่มา: คํานวณจากขอ มูลของ World Trade Atlas, 2008.

202 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีนตารางท่ี 4.144 ทมี่ าของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขา ของญี่ปนุ จากประเทศตา งๆ ป พ.ศ. 2541-2545 ป พ.ศ. 2546-2550ประเทศ Growth Effect = 20.41 Growth Effect = 62.27 Commodity Effect = -35.81 Commodity Effect = -38.44 Competitiveness Effect Growth Rate Competitiveness Effect Growth Rateไทย 49.45 34.05 60.09 83.92 1,070.89 -17.43 6.40สงิ คโปร 1,084.96 -63.56 -39.73 -32.47 180.45 204.28มาเลเซยี -17.07 -81.23 -80.91 -57.08 -63.36อินโดนีเซยี -65.82จีน -47.96ที่มา: คาํ นวณจากขอ มลู ของ World Trade Atlas, 2008. จากผลการศึกษาท่ีไดท้ังหมด พบวา สินคาบางชนิด ไทยมีศักยภาพท่ีมากข้ึน แตบางชนิดก็มีศักยภาพท่ีลดลง โดยเฉพาะในตลาดจีน ซึ่งมีการขยายตัวทางเศรษฐกิจมาก เมื่อพิจารณาสินคาขาวประเทศจีนถือเปนประเทศผูผลิตและผูบริโภคขาวรายใหญของโลก และบางสวนก็มีการสงออก ดังนั้นนอกจากจีนจะเปนคูคาของไทย ยังถือไดวาจีนเปนคูแขงของไทยดวย ความสามารถในการแขงขันของไทยที่ลดลงจึงเปนเพราะ แขงกับผลผลิตขาวของจีนเอง หรืออีกประเด็นคือ ปญหาการปลอมปนขาวจากการท่จี นี นาํ ขาวของไทยมาทาํ แพ็คเกจใหม ทําใหมกี ารนาํ ขา วของไทยทต่ี า งเกรดตา งพันธุแตมีความคลายกันมาปนกนั หรือแมแตน ําขาวจีนมาปน เพ่ือลดตน ทุน แตคุณภาพดอยลง ทําใหผบู รโิ ภคไมเ ชอ่ื ถอืขาวไทย (อไุ ร สุวรรณวงศ, 2552) สวนทางดานคูแ ขง อน่ื นอกจากเวียดนาม อนิ เดยี และปากสี ถานทเี่ ปนคแู ขง ทีส่ ําคัญ ยังมปี ระเทศท่ีกําลังจะกาวเขามาเปนผูสงออกที่มีบทบาทสําคัญในเวทีการคาขาวของโลกไดแ ก พมา และกัมพูชา เพราะท้งั สองประเทศไดป ระกาศใหสินคาขาวเปนวาระแหงชาติและตั้งเปาท่ีจะสง ออกขา วในปริมาณมากดวย (พิษณุ แสงอยู, 2552) ในสวนของมันสําปะหลัง เน่ืองจากมันสําปะหลังอยูในพิกัด 07 (ผลไม) ทําใหไดประโยชนในการยกเวนภาษี ตั้งแตป 2544 โดยมันเสนที่ไทยสงออกไปจีนน้ัน เปนการนําไปผลิตแอลกอฮอล ซึ่งจีนพยายามไมนําพืชอาหารไปทําพลังงาน จึงใชมันสําปะหลังแทนขาวโพด โดยโรงงานเอทานอลที่จีนน้ันมีอยูหลายแหง นอกจากน้ียังขยายฐานไปยัง ลาว กัมพูชา เวียดนาม และอาจไปถึงฟลิปปนส แตปญหาของไทย คือ ปญหาเร่ืองโรค ซึ่งเปนปญหาใหม น่ันคือ โรคเพลี้ยแปง จากการที่ไทยปลูกมันสําปะหลังมา 30 กวาป ไมเคยประสบปญหาเร่ืองโรค พอปจจุบันพบปญหา จึงกลายเปนปญหาใหญ และอาจลกุ ลามไปมาก ทําใหความสามารถในการแขง ขนั ของไทยลดลง (บุญชยั ศรชี ยั ยงพานชิ , 2552) ทางดานนํ้าตาล ตองวิเคราะหกอนวาในการบริโภคน้ัน ใชในการบริโภคโดยตรงหรือใชในอุตสาหกรรม เปนอาหารหรือเปนพลังงาน โดยจีนประกาศวา พืชพลังงานที่ตองการคือ ออยและมันสําปะหลัง ทําใหมีการเนนพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ คือใหมีความม่ันคงทางอาหารกอน สวนความปลอดภัยเปนประเดน็ รองจีนไดใชวิธีเชิญผูเชี่ยวชาญจากทั่วโลกมานําเสนองานใหคนในประเทศฟง

บทท่ี 4 ศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรของไทย 203เพ่ือใหไดความรูแลวนําไปสูการวิจัยและพัฒนา สําหรับสินคามันสําปะหลัง และน้ําตาลของไทยนั้น มีการบริโภคในประเทศจํากัด ยกเวนจะมีการนําไปใชดานพลังงานท่ีอาจทําใหการสงออกลดลง ในพืชมันสําปะหลังนั้นควรตองลดตนทุนการผลิต โดยเพ่ิมผลผลิตตอไร ควรมองเร่ืองของผลผลิตมากกวาการมองราคาตอหนว ย สวนขา วน้ันนา เปนหว ง เพราะเปนอาหารหลัก และเปนเรื่องของความม่ันคงทางอาหารของแตละประเทศ ในป 2550 จากการท่ีตลาดนําเขาน้ําตาลของจีนหดตัวน้ัน เน่ืองมาจากจีนมีผลผลิตออยเพมิ่ ขึน้ มาก โดยมากกวาปริมาณการบริโภคในประเทศ นอกจากนี้ไดมีการยายฐานการผลิตไปลงทุนสรางโรงงานท่ีจีนดวย (บริษัทมิตรผล) แตเนื่องจากประเทศไทยน้ันผลิตนํ้าตาลมาก เหลือจากการบริโภคเพ่ือสงออกถึงรอยละ 70 ฉะนั้นคิดวาไทยยังมีอนาคต สวนการผลิตของจีน ถาอากาศเย็นผลผลิตก็จะแย และยังเผชิญเร่ืองโรคและแมลงดวย สําหรับผลกระทบจากภาวะโลกรอน ขาวโพดและออยจะไมไดร บั ผลกระทบหากอุณหภูมิสูงขึน้ (พิพัฒน วรี ะถาวร, 2552) สวนผลไมของไทย แมจะมีความสามารถในการแขงขันสูง แตเม็ดเงินไมตกถึงเกษตรกรกลับไปตกอยูในมือพอคาคนจีนท่ีเมืองเจียงหนานถึงรอยละ 25 โดยเจียงหนานนั้นเปนทาเรือเพียงแหงเดียวท่ีสินคาไทยไปข้ึน ทําใหพอคาจีนสรางอํานาจการตอรอง สามารถกําหนดวาเขาจะใหกําไรแกเราเทาไหร เปนลักษณะของการฝากขาย สวนผลไมที่เรานําเขาจากจีน เรากลับไมมีอํานาจตอรอง ทั้งน้ีอาจเปน เพราะผลไมข องไทยปน ผลไมเ มอื งรอน เก็บไวไมไดนาน (ชาญชยั , 2552) สําหรับสินคายางพารา พิจารณายางธรรมชาติ พบวา จีนมีการเปลี่ยนโครงสรางการนําเขาจากยางแผนรมควันเปนยางแทง ซ่ึงไทยเปนผูนําในการสงออกยางแผนรมควัน ทําใหความสามารถในการแขงขันของไทยลดลง หากไทยยังไมเปลี่ยนโครงสรางการผลิตก็อาจสูญเสียสวนแบงตลาดเพิ่มขึ้นเร่ือยๆ (อัครพงศ อ้ันทอง, 2552) เพราะจีนนั้นมีการขยายตัวในการใชยางพารามากในอุตสาหกรรมรถยนต แตทั้งนยี้ งั ตองระวงั เกี่ยวกบั สภาพเศรษฐกจิ ของจีน เพราะเติบโตรวดเรว็ อาจเกิดฟองสบูแ ตกได



บทที่ 5การพยากรณความตอ งการสินคา เกษตรท่ีสาํ คญั ของจีนโดยใช GTAP เศรษฐกิจจีนเติบโตอยางเห็นไดชัด นับต้ังแตการปฏิรูปเศรษฐกิจเร่ิมขึ้นในป 2522 ถึงแมวาระบบเศรษฐกิจจะมีข้ึนมีลงตามวัฏจักรของมัน แตโดยรวมแลวถือวาจีนไปไดดีกวาประเทศอื่นๆ ในเอเชีย และเปนประเทศที่เติบโตเร็วท่ีสุดในโลก นับต้ังแตป 2523 เปนตนมา อัตราการเติบโตโดยเฉลี่ยตอปของผลิตภัณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) สูงถึงรอยละ 9.5 ในชวงสามทศวรรษที่ผานมา(NSBC, 2008) Real GDP โดยในป 2550 สูงเปน 15.1 เทาของป 2521 ในขณะเดียวกัน อัตราการเติบโตของรายไดตอหัวตอป (Per Capita Income) เพ่ิมขึ้นอยางรวดเร็ว ในขณะที่อัตราการเติบโตของประชากรลดลง (ตารางท่ี 5.1) การเติบโตเชนนี้นับเปนเรื่องมหัศจรรยสําหรับระบบเศรษฐกิจที่มีประชากรสูงถงึ 1.3 พันลานคนตารางที่ 5.1 อตั ราการเตบิ โตของเศรษฐกิจจีนในชวง ป พ.ศ. 2513-2548 หนวย: รอ ยละ ชว งกอ นการปฏริ ปู ระยะเวลาการปฏิรปู ป พ.ศ. เศรษฐกจิ ป พ.ศ. 2522- 2528- 2539- 2544- 2513-2521 2527 2538 2543 2548ผลิตภัณฑม วลรวมภายในประเทศ (GDP) 4.9 8.8 9.7 8.2 9.6เกษตรกรรม 2.7 7.1 4.0 3.4 3.9อุตสาหกรรม 6.8 8.2 12.8 9.6 10.7การบริการ Na 11.6 9.7 8.3 10.2ประชากร 1.8 1.4 1.4 0.9 0.6รายไดต อ หัว 3.1 7.4 8.3 7.2 9.0การผลิตธัญพชื 2.8 4.7 1.7 -0.7 1.1ขา วเจา :การผลิต 2.5 4.5 0.6 0.4 -0.8พนื้ ทเ่ี พาะปลูก 0.7 -0.6 -0.6 -0.5 -0.8ผลผลติ 1.8 5.1 1.2 0.8 0.0ขาวสาลี:การผลิต 7.0 8.3 1.9 -0.6 -0.4พื้นท่เี พาะปลูก 1.7 -0.0 0.1 -1.6 -3.1ผลผลิต 5.2 8.3 1.8 1.0 2.7 Jun Yang and Jikun Huang

206 การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจนีตารางท่ี 5.1 (ตอ ) ชว งกอ นการปฏริ ปู ระยะเวลาการปฏริ ปู ป พ.ศ. เศรษฐกิจ ป พ.ศ. 2522- 2522- 2522- 2522- 2513-2521 2527 2527 2527 2527ขาวโพด:การผลิต 7.4 3.7 4.7 -1.3 5.6พ้นื ท่เี พาะปลูก 3.1 -1.6 1.7 0.8 2.7ผลผลติ 4.2 5.4 2.9 -0.9 2.9การผลิตอื่นๆฝา ย -0.4 19.3 -0.3 -1.9 5.3ถว่ั เหลือง -2.3 5.2 2.8 2.6 1.4พชื นํ้ามัน 2.1 14.9 4.4 5.6 0.8ผลไม 6.6 7.2 12.7 10.2 21.0เน้ือสตั ว (หมู/วัว/เปด,ไก) 4.4 9.1 8.8 6.5 4.9การประมง (จับปลา) 5.0 7.9 13.7 10.2 3.6เน้ือทเ่ี พาะปลูกผกั 2.4 5.4 6.8 9.8 3.1ผลไม 8.1 4.5 10.4 2.0 2.4หมายเหต:ุ ตัวเลขของ GDP (อตั ราทีแ่ ทจ ริง) ในป พ.ศ. 2513-2521 เปน อัตราการเตบิ โตของรายไดประชาชาติทแ่ี ทจ ริง ซงึ่ อตั ราการ เติบโตคํานวณโดยการใชว ธิ กี ารถดถอย และอตั ราการเตบิ โตของสินคาเด่ยี วและกลมุ มาจากขอ มลู ทางการผลติท่ีมา: สาํ นกั งานสถติ ิแหง ชาติของจีน (NSBC), 1985-2006 และ กระทรวงเกษตรของจีน (MOA), 1985-2006. การเติบโตทางเศรษฐกิจอยางรวดเร็วของจีนเก่ียวโยงกับความกาวหนาอยางท่ีไมเคยมีมากอนในเรื่องการบรรเทาภาวะความยากจน ผนวกกับความเปนอยูท่ีดีขึ้นในทางวัตถุ ในชวงสามทศวรรษท่ีผานมา จากสถิติระดับความยากจนอยางเปนทางการของจีน ความยากจนในชนบทลดลงจากรอยละ 31ในป 2521 เปน รอ ยละ 1.6 ในป 2550 (NBSC, 2008) ความสําเร็จของจีนในการลดความยากจนเปนเรื่องนาทึง่ ยิ่งข้นึ เม่ือเทียบกบั ประเทศอื่นๆ จาํ นวนประชากรยากจนท่ัวโลก (คิดจากเสนความยากจนที่รายได1 ดอลลารสหรัฐฯ ตอวัน) ลดลงประมาณ 200 ลานคนในชวงทศวรรษท่ี 2533 (ค.ศ. 1990) และอาจจะเพิ่มขึ้นอีก 100 ลานคนหากไมนับรวมประเทศจีน (ESCAP, 2003) ในทางตรงกันขาม จีนมีสวนชวยใหความยากจนของโลกหดตวั ลงถึงรอ ยละ 150 ในชวงสองทศวรรษที่ผานมา การเติบโตทางเศรษฐกิจอยางรวดเร็วกอใหเกิดความเปล่ียนแปลงเชิงโครงสรางทางเศรษฐกิจอยางมีนัยสําคัญตามมา ที่สําคัญที่สุด เศรษฐกิจจีนคอยๆ พัฒนาขึ้นอยางตอเนื่อง อันนําไปสูความไดเปรียบทางการแขงขันของจีน สัดสวน GDP ทางการเกษตรลดลงจากรอยละ 30 ในป 2513 เหลือตํ่ากวารอยละ 11.3 ในป 2550 (NBSC, 2008) แมกระท่ังภายในภาคการเกษตรเองก็มีการเปล่ียนแปลงเชิงโครงสรางอยางเห็นไดชัด สัดสวนพืชผลตอมูลคาผลผลิตทางการเกษตรทั้งหมดลดลงรอยละ 82 ในป

บทที่ 5 การพยากรณค วามตองการสินคาเกษตรทส่ี าํ คัญของจนี โดยใช GTAP 2072513 เหลือประมาณรอยละ 50 ในป 2548 ในขณะเดียวกัน ลักษณะการใชแรงงานมากข้ึน และใชพื้นท่ีนอยลงในการปศุสัตว และการประมงขยายตัวอยางรวดเร็ว (ตารางที่ 5.1) โดยสรุป การเกษตรจีนมีการเปล่ยี นแปลงเชงิ โครงสรา งอยา งมนี ยั สาํ คัญมาโดยตลอด ซึง่ เปน กระบวนการทีก่ า วไปสกู ารเปลี่ยนแปลงจากการเนนการใชท่ีดินไปสูการใชแรงงานเปนหลัก ผูผลิตจีนหันไปผลิตสินคามากขึ้น และสรางธุรกิจทม่ี ขี อไดเปรียบทางการแขง ขันมากขึน้ การคา ทางเกษตรของจีนยังปรบั ตัวไปสูทศิ ทางทีส่ ะทอนความไดเปรียบทางทรัพยากร และเปดกวางอยางมากนบั ตง้ั แตจนี เขาเปน สมาชิกองคก ารคา โลก ภาษนี าํ เขาสินคา เกษตรลดลงจากประมาณรอ ยละ 42 ในป 2535 เปนประมาณรอยละ 21 ในป 2544 และลดลงไปอีกจนเหลือเพียงรอยละ 17 หลังจากเปน สมาชกิ องคการคาโลก ซึง่ เปนอตั ราท่ตี าํ่ กวา ประเทศพัฒนาแลวหลายๆ ประเทศเปนอยางมาก ตลาดเสรีทําใหการคาทางการเกษตรของจีนเปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเร็วและไดเปรียบประเทศอ่ืนๆ การนําเขาสทุ ธสิ นิ คา เกษตรโภคภัณฑทเี่ นน การใชทดี่ นิ เพ่มิ ข้ึนอยางตอ เน่อื งและมคี วามผนั ผวน พรอมๆ กบัการสงออกสินคาเกษตรที่เนนการใชแรงงาน ในรูปท่ี 5.1 การนําเขาสุทธิสินคาโภคภัณฑท่ีเนนการใชท่ีดินเพ่ิมข้ึนจาก 3.7 พันลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2543 เปน 23.5 พันลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2549ในทางตรงกันขาม การสงออกสินคาโภคภัณฑที่เนนการใชแรงงานขยับสูงขึ้นจาก 6.7 พันลานดอลลารสหรัฐฯ ในป 2543 เปน 16 พันลา นดอลลารส หรัฐฯ ในป 2549 20ห นวย: ัพน ลานดอลลารสหรัฐฯ 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 Land-intensive Labor-intensiveรูปที่ 5.1 การเปล่ยี นแปลงมลู คา การสงออกสุทธขิ องสนิ คา เกษตรในจนี จําแนกตามความเขม ขนของ การใชปจจยั การผลิต 2549 2548 2547 2546 2545 2544 2543 2542 2541 2540 2539 2538 2537 2536 2535 ความม่ันคงทางอาหารยังคงเปนประเด็นท่ีนาเปนหวงของผูออกนโยบายของจีน และมีพฒั นาการท่ีดขี ้ึนอยางชดั เจนนับต้ังแตปลายทศวรรษที่ 2513 (ค.ศ. 1970) ในภาพรวมระดับประเทศการนําเขาอาหารสุทธิไมไดเพิ่มขึ้นอยางที่นักวิเคราะหหลายทานไดคาดการณไวกอนหนาน้ีวาจีนจะทําให

208 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคาเกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจีนโลกขาดแคลนอาหารเพราะความพยายามที่จะกาวไปสูการเปนประเทศอุตสาหกรรมอยางรวดเร็ว และเปด ระบบเศรษฐกิจเสรี ตรงกันขาม หลงั จากการปฏริ ปู และการเตบิ โตอยา งรวดเร็วในชวง 30 ปท ่ผี านมาจีนยังคงเปนผูสงออกอาหารสุทธิ และปริมาณอาหารยังเพ่ิมขึ้นอยางชัดเจนเมื่อเวลาผานไป (NSBC,1978-2008) ในระดับจุลภาค จีนยังมีพัฒนาการอยางนาท่ึงในการปรับปรุงความมั่นคงทางอาหารในครัวเรือน และลดปญหาการขาดแคลนโภชนาการท่ีดีไปไดในชวงสองทศวรรษที่ผานมา จากเอกสารตีพิมพของ FAO (2002) จํานวนประชากรที่ขาดแคลนโภชนาการท่ีดีในจีนลดลงจาก 193 ลานคนในปพ.ศ. 2533-2535 เปน 116 ลานคนในป พ.ศ. 2540-2542 หรือจากรอยละ 16 เปนรอยละ 9 ของจํานวนประชากรทง้ั หมด อยา งไรก็ตาม ยงั มีความทาทายอกี มากมายรออยขู า งหนาความสําเรจ็ ที่นาทึ่งเหลานี้ ตัวอยางเชนความเหลื่อมลํ้าทางรายไดเพิ่มข้ึนพรอมกับการเติบโตทางเศรษฐกิจ และเห็นไดชัดในภูมิภาคตางๆระหวางในเมืองกับชนบท และระหวางครัวเรือนในพ้ืนท่ีเดียวกัน ความเหล่ือมลํ้าในระดับภูมิภาคขยายตัวไปพรอมๆ กับการเติบโตทางเศรษฐกิจโดยรวม (Cai et al; 2002; World Bank, 2002) จีนตะวันออกเติบโตเร็วกวาจีนกลางและจีนตะวันตก การปฏิรูปชนบททําใหรายไดในชนบทเพ่ิมข้ึนเร็วกวารายไดในเมืองในชวงตนทศวรรษท่ี 2523 (ค.ศ. 1980) แตทันทีท่ีอานิสงสของการปฏิรูปองคกรชนบทจบส้ินลง การเติบโตของรายไดคนเมืองก็เพ่ิมขึ้นอยางตอเนื่องและเกินหนารายไดของคนชนบท(ตารางที่ 5.2) Gini coefficients ระบุวาความเหลื่อมลํ้าทางรายไดในชนบทเพ่ิมข้ึน จาก 0.24 ในป 2523เปน 0.31 ในป 2533 และ 0.37 ในป 2546 (NSBC-Rural Survey Department, 2004)ตารางท่ี 5.2 เปรยี บเทียบรายไดต อหัวในชนบทและในเมืองของจีน ป พ.ศ. 2523-2548 (ตามคา เงนิหยวนท่แี ทจรงิ ป พ.ศ. 2548)2523 2528 2533 2538 2543 2548 อตั ราการเตบิ โตเฉลย่ี ตอป ตงั้ แต ป พ.ศ. 2523-2548 (รอ ยละ)ชนบท 777.5 1363.7 1425.7 1859.5 2461.9 3254.9 5.9ในเมอื ง 2194.4 2770.8 3422.5 5015.9 6629.9 10493.0 6.5ทม่ี า: สํานักงานสถิติแหง ชาตขิ องจนี (NBSC). ถึงแมอ ตั ราการเติบโตเฉลยี่ ตอ ปของภาคการเกษตรจะสงู กวาการเพิ่มขึน้ ของประชากรอยางมากในชวงการปฏิรูป แตอัตราการเติบโตทางการเกษตรเร่ิมลดลงนับตั้งแตป 2523 เปนตนมา ระดับการใชวัตถุดิบ (Input Level) เพ่ิมข้ึนในหลายๆ ดาน ในขณะท่ีผลตอบแทนลดลง สะทอนใหเห็นวาวัตถุดิบท่ีเพ่ิมขึ้นไมไดทําใหผลผลิต (Output) เพิ่มข้ึนมากมายนัก มีการคาดการณกันวาในอนาคตผลกําไรแทบทั้งหมดจะตองมาจากการใชเทคโนโลยีใหมๆ ที่สามารถทําใหผลิตภาพทางการเกษตรเพ่ิมขึ้นอยางมีนยั สําคัญ (Fan and Pardey, 1997; Huang, Hu and Rozelle, 2002; Huang, Rozelle and Pray, 2002)

บทท่ี 5 การพยากรณความตองการสนิ คา เกษตรที่สาํ คญั ของจีนโดยใช GTAP 209 ย่ิงกวานั้น การคาเสรีจะทาทายเศรษฐกิจในภาคการเกษตรและภาคชนบทของจีน ผลกระทบขององคการคาโลกตอการเกษตรของจีนจะยังคงเปนท่ีถกเถียงกันอยูตอไป นักวิชาการหลายทานกลาววาการคาเสรีจะมีผลกระทบตอการเกษตรจีนอยางมาก โดยจะสงผลเสียตอชาวนาจีนนับรอยๆ ลานคน(Carter and Estrin 2001; Li et al., 1999) แตอีกหลายทานกลับเชื่อวาผลกระทบโดยรวมจะมีไมมากนักถึงแมผลกระทบเชิงลบอาจจะรุนแรงเปนพิเศษในบางดาน (Anderson et al., 2004; Van Tongeren andHuang, 2004; Martin, 2002) ถึงแมวางานวิจัยเม่ือเร็วๆ น้ี ไดประเมินวาโดยรวมแลวจีนจะไดรับประโยชนจากการเจรจาทางการคาที่โดฮา แตภาคธุรกิจที่ไดรับการปกปองจะยังคงตองเผชิญกับความทา ทายครงั้ ใหญต อไป (Huang et al, 2008; Huang et al., 2009) นอกจากน้ี ยังมีประเด็นขอวิตกเกี่ยวกับผลพวงของการเติบโตอยางรวดเร็วของเศรษฐกิจจีนตอประเทศอ่ืนๆ ท่ัวโลก บางคนเช่ือวาการเติบโตและการปรับตัวของเศรษฐกิจจีนจะสงผลกระทบอยางลึกซึ้ง ไมเพียงแตกับประชากรจีนเองแตกับผูอื่นท่ีอยูหางไกลออกไป ผลกระทบเชนน้ีอาจเกิดจากผลพวงของโอกาสในตลาดใหมท ่ีเกิดข้นึ จากอาํ นาจการจบั จายท่ีเพม่ิ ขึน้ และความไดเปรยี บทางการแขง ขนัของจนี ในฐานะผผู ลิตสินคาบางประเภท อยางไรกต็ าม ยังไมมีการศกึ ษาในประเด็นนมี้ ากนกั งานวิจัยชิ้นน้ีจะเปนการประเมินภาพเศรษฐกิจการเกษตรของจีนในอนาคต และผลกระทบที่อาจมีตอประเทศไทย โดยจะเนนเร่ืองความเปล่ียนแปลงในการนําเขาสินคาเกษตร และการสงออกสนิ คา เกษตรหลักของจนี ระดับการพึ่งพาตนเองทางอาหารและการคาทวิภาคีไทย-จีน ท้ังน้ี จุดประสงคโดยรวมของการศกึ ษาคร้งั น้ี ไดแ ก - เพื่อแสดงภาพรวมโครงสรางการเปล่ียนแปลงทางประวัติศาสตร และลักษณะสินคาเกษตรประเภทหลกั และปจจยั ผลักดันท่อี ยูเบอ้ื งหลัง - เพ่ือประเมินแนวโนม ในอนาคต และนัยสําคญั ตอ ความม่นั คงทางอาหารภายในประเทศ - เพื่อประเมินนัยสําคัญของการเติบโตอยางรวดเร็วของเศรษฐกิจจีนตอความมั่นคงทางอาหารการคาเกษตร และการคาทวิภาคีไทย-จีน5.1 อปุ สงคแ ละอปุ ทานของสนิ คา อาหารหลัก บทน้ีเปนการศึกษาพืชผลสําคัญสองประเภทท่ีเปนแหลงความมั่นคงทางอาหารระดับประเทศไดแก ขาวเจาและขาวสาลี การวิเคราะหความเปล่ียนแปลงทางการผลิต ที่ดินเพาะปลูก ผลผลิต การบริโภคและการคา อาศัยขอมูลในชวงป พ.ศ. 2523-2550 สวนแนวโนมที่เปนไปไดในอนาคตจะคาดคะเนจากลกั ษณะการเปลย่ี นแปลงในอดตี 5.1.1ความเปลี่ยนแปลงของอุปสงคแ ละอปุ ทานขา วเจา การเปล่ียนแปลงทางการผลิตขาวเจา แบงไดเปน 3 ชวง คือ 1) เพ่ิมข้ึนแบบผันผวนเล็กนอย 2)หดตัว และ3) คงท่ี ในรูปท่ี 5.2 การผลิตขาวเพิ่มจาก 97.9 ลานตันในป 2523 เปน 140.5 ลานตันในป2540 คิดเปนอัตราการเติบโตรอยละ 43.5 อยางไรก็ตาม การผลิตขาวเจากลับลดลงอยางตอเนื่องจนถึงป

ห นวย: ลาน ัตน210 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคา เกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจีน2546 ซ่ึงเปนปที่มีการผลิตเพียง 112.5 ลานตัน ลดลงรอยละ 19.9 เทียบกับป 2540 หลังจากป 2546 การผลิตกระเตื้องขึ้นเล็กนอย และอยูในระดับคงท่ีในชวงหลายปมาน้ี จากรูปที่ 5.2 การผลิตเพิ่มเปน 125.4ลานตันในป 2547 คิดเปนอัตราการเพิ่มรอยละ 11.5 ในชวงป พ.ศ. 2548-2550 การผลิตคอนขางคงที่อยูท่ี 127.9 ลา นตัน 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 -20ที่มา: รายงานสถิตปิ ระจําป สาธารณรัฐประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ที่ 5.2 การเปล่ียนแปลงปรมิ าณการผลติ ขา วเจาในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 ผลผลิตมีบทบาทสําคัญตอ การผลิตขาวเจาท่ีเพิ่มขึ้นในจีน เพ่ือแสดงบทบาทของผลผลิตในชวงตางๆ กันอยางชัดเจน บทวิจัยช้ินน้ีใชวิธีการคํานวณการเปล่ียนแปลงของผลผลิตและท่ีดินเพาะปลูกในสามชวงเดียวกันกับการเปล่ียนแปลงของการผลิตขางตน ในรูปท่ี 5.3 ขาวเจาท่ีเหมาะแกการเพาะปลูกลดลงจาก 33.9 ลานเฮกแตรในป 2523 เปน 31.8 ลานเฮกแตร ในป 2540 คิดเปนการหดตัวรอยละ 6.2แตในชวงเดียวกันนี้เอง ผลผลิตกลับเพิ่มขึ้นจาก 2.9 ตันตอเฮกแตร เปน 4.4 ตันตอเฮกแตร หรือเพ่ิมขึ้นรอยละ 51.7 บทบาทของผลผลติ ตอการผลิตในชว งป พ.ศ. 2523-2540 สูงถึงรอยละ 118.9 ในชว งป พ.ศ.2540-2546 ผลผลิตลดลงเล็กนอย จาก 4.4 ในป 2540 เปน 4.2 ตันตอเฮกแตรในป 2546 ขณะเดียวกันที่ดินเพาะปลูกลดลงอยางมาก จาก 31.8 ลานเฮกแตร ในป 2540 เปน 26.5 ลานเฮกแตร คิดเปนการหดตัวรอยละ 16.5 ดังนั้น สาเหตุสําคัญที่ทําใหการผลิตลดลงในชวงป พ.ศ. 2540-2546 คือ การหดตัวอยางฮวบฮาบของท่ีดินเพาะปลูก ในป 2547 ผลผลิตและท่ีดินเพาะปลูกขาวเจาฟนตัวเปน 4.4 ตันตอเฮกแตร และ 28.4 ลา นเฮกแตร คดิ เปนอตั ราการเพม่ิ รอ ยละ 7.1 และรอยละ 4.8 ตามลําดับเมื่อเทียบกับป2546 อยางไรก็ตาม ในชวงป พ.ศ. 2547-2550 ทงั้ ผลผลติ และท่ดี นิ เพาะปลกู ขาวเจาอยูใ นระดบั คงที่

บทท่ี 5 การพยากรณค วามตองการสนิ คา เกษตรท่ีสาํ คญั ของจนี โดยใช GTAP 211 40 5.0 35 4.5 30 4.0 3.5million Hectare Ton/ha 25 3.0 20 2.5 15 2.0 10 1.5 1.0 5 0.5 0 0.0 2549 2547 2545 2543 2541 2539 2537 2535 2533 2531 2529 2527 2525 2523 Arable land Yieldทีม่ า: รายงานสถิตปิ ระจําป สาธารณรฐั ประชาชนจนี , 1980-2008.รูปท่ี 5.3 การเปลี่ยนแปลงขนาดท่ีดนิ เพาะปลูกและผลผลติ ขาวเจา ในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550ห นวย:kgิก/โpeลrsกiรัonม/หัวการบริโภคขาวเจาตอหัว (Per Capita) ในจีนลดลงอยางตอเน่ือง ตั้งแตกลางทศวรรษที่ 2523(ค.ศ. 1980) จากรูปที่ 5.4 การบริโภคตอ หวั ตอปเ พ่มิ ขึน้ อยางตอ เน่อื งจาก 76.8 กิโลกรัมตอหัวในป 2523เปน 91.7 กิโลกรัมตอหัวในป 2529 โดยมีการเติบโตตอปเทากับ 2.5 กิโลกรัมตอหัว แตแนวโนมกลับเปลย่ี นไปในทางตรงขามในป 2530 และการบริโภคตอหัวลดลงอยางตอเน่ืองนับจากนั้นเปนตนมา การบริโภคตอหัวลดลงจาก 91.7 กิโลกรัมตอหัวในป 2529 เปน 62.3 กิโลกรัมตอหัวในป 2550 คิดเปนการหดตัวรอยละ 32.1 การบริโภคตอหัวลดลงทุกปในปริมาณ 1.4 กิโลกรัมตอหัวในชวงป พ.ศ. 2529-2550ย่ิงไปกวาน้ัน ยังไมมีสัญญาณใดๆ บงบอกวาแนวโนมการหดตัวจะสิ้นสุด และดูเหมือนวาจะย่ิงหดตัวเพิม่ ขน้ึ อีกดว ยในอนาคต 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2549 2547 2545 2543 2541 2539 2537 2535 2533 2531 2529 2527 2525 2523ทม่ี า: รายงานสถิตปิ ระจาํ ป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ท่ี 5.4 การเปล่ียนแปลงการบรโิ ภคขา วเจา ตอ หัวตอปข องจีน

212 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คา เกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจีน เชนเดียวกับแนวโนมท่ีเปลี่ยนแปลงไปของการบริโภคขาวเจาตอหัว การบริโภคขาวเจาโดยรวมเพิ่มข้ึนในชวงแรก และลดลงอยางตอเนื่องหลังจากชวงกลางทศวรรษที่ 2533 (ค.ศ. 1990) ในรูปท่ี 5.5 การบริโภคขาวเจาโดยรวมเพ่ิมข้ึนอยางตอเนื่องจาก 94.1 ลานตันในป 2523 ไปถึงจุดสูงสุดที่133.4 ลานตันในป 2539 อยา งไรกต็ าม การบริโภคโดยรวมกลับลดลงอยางตอเนื่องหลังจากป 2539 เปน116.6 ลา นตันในป 2550 การผลิตขาวเจาของจีนสามารถตอบสนองความตองการได และเกินความตองการเปนสวนใหญ ในรูปที่ 5.5 อุปทานขาวเจาเปล่ียนแปลงในระดับใกลเคียงกับอุปสงค สินคาสวนเกิน (อุปทานโดยรวม-อปุ สงคโ ดยรวม) มีจํานวนนอยมากเทียบกับการผลิตท้ังหมด อัตราเฉล่ียของสินคาสวนเกินตอการผลิตทั้งหมดในชวงป พ.ศ. 2523-2550 มีประมาณรอยละ 1.8 มูลคาสวนเกินตํ่าสุดอยูที่รอยละ -6.9ซ่ึงอยใู นป 2546 สว นมูลคา สวนเกนิ สูงสุดเทากับรอยละ 10.5 ในป 2550 ความเปล่ียนแปลงอยางเห็นไดชัดเชนนี้ท้งั กอนและหลงั ป 2546 มีสาเหตุมาจากการปรบั เปลย่ี นนโยบายภายในประเทศ การเปดตัวของคลังขาวเจาขนาดใหญระดับประเทศในชวงป พ.ศ. 2544-2546 ทําใหราคาขาวเจาภายในประเทศถูกลงและกระตุนแรงจูงใจเชิงลบตอการผลิตขาวเจา สงผลใหการผลิตขาวเจาลดลงอยางตอเนื่องในชวงเวลาดังกลา ว แตสถานการณก ลับเปล่ียนไปในป 2547 เน่ืองจากทางดานหน่ึง รัฐบาลจีนเริ่มต้ังราคาซื้อต่ําสุด(Procurement Price) ในป 2547 และในอีกดานหนึ่งราคาขาวเจาในตลาดโลกเพิ่มสูงข้ึนในปเดียวกันสงผลใหอปุ ทานขาวเจาท้ังหมดเพิ่มข้นึ อยา งมากในป 2547 และยงั คงเพิ่มขน้ึ ตอไปหลังจากน้ันห นวย: ลาน ัตน 160 140 120 100 80 60 40 20 0 -20 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 Production Consumption Suplusทม่ี า: รายงานสถติ ปิ ระจาํ ป สาธารณรัฐประชาชนจีน, 1980-2008.รูปท่ี 5.5 การเปล่ียนแปลงปริมาณการผลติ การบรโิ ภค และสว นเกินหรือผลตางระหวางปริมาณการผลติ และการบริโภคขา วเจาในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 จีนมีขอไดเปรียบทางดานการผลิตขาวเจา ในรูปท่ี 5.6 จีนรักษาสถานภาพการสงออกสุทธิเปนสวนใหญในชวงป พ.ศ. 2523-2550 ยกเวนในป 2532, 2538 และ 2539 อยางไรก็ตาม การสงออกสุทธิผันผวนอยางมากในชวงปเหลานี้โดยไมมีแนวโนมที่ชัดเจนเปนพิเศษ ในชวงป พ.ศ. 2541-2546

บทท่ี 5 การพยากรณความตอ งการสนิ คา เกษตรทสี่ าํ คญั ของจนี โดยใช GTAP 213การสง ออกขา วเจาอยูในระดับสูง โดยมียอดการสง ออกเฉล่ียตอปเ ทา กับ 2.65 ลานตนั อยางไรกต็ าม การสงออกลดลงอยา งรวดเรว็ เหลอื เพียง 0.91 ลานตันในป 2547 ถงึ แมว าการสง ออกมีแนวโนมวาจะเพ่ิมข้ึนหลงั จากนนั้ แตยงั ตํ่ากวาระดบั การสงออกโดยเฉลย่ี ในชว งป พ.ศ. 2541-2546 สว นการนาํ เขา ขา วเจา ของจีนคอนขางคงท่ี แมวา ในชว งป พ.ศ. 2541-2546 ท่มี ีการสง ออกขาวเจา จํานวนมาก จีนยังนําเขาประมาณ0.25 ลานตันตอป ในชวงป พ.ศ. 2547-2550 การสงออกขาวเจาของจีนโดยเฉลี่ยตอปเพ่ิมข้ึนเปน 0.63ลา นตนั 50 40ห นวย: ลาน ัตน 30 20 10 0 -10 2549 2547 2545 2543 2541 2539 2537 2535 2533 2531 2529 2527 2525 2523 -20 Import Export NetExportที่มา: รายงานสถิติประจําป สาธารณรัฐประชาชนจีน, 1980-2008.รูปท่ี 5.6 การเปลีย่ นแปลงปริมาณการนาํ เขา สงออกและสง ออกสทุ ธิ (ผลตา งระหวา งปริมาณการสงออกและปรมิ าณการนาํ เขา ) ของขาวเจา ในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 5.1.2 การเปลย่ี นแปลงของอุปสงคแ ละอปุ ทานขา วสาลี ขาวสาลีเปนพืชผลทางการเกษตรท่ีมีความสําคัญทางยุทธศาสตรของจีน ดังน้ัน ประเด็นที่รัฐบาลเปนหวง นโยบายภายในประเทศ และนโยบายการคาขาวสาลีมีลักษณะเดียวกันกับขาวเจา ขาวสาลแี ละขา วเจา มแี นวโนม การเปล่ยี นแปลงทางการผลติ และบรโิ ภคในทศิ ทางเดียวกัน การผลิตขาวสาลีมีการเปล่ียนแปลงแบงเปน 3 ชวง ไดแก 1) เพ่ิมขึ้นในชวงป พ.ศ. 2523-25402) ลดลงในชวงป พ.ศ. 2541-2546 และ 3) ฟนตัวหลังจากป 2546 ในรูปที่ 5.7 การผลิตเพิ่มข้ึนจาก 55.2ลานตันในป 2523 เปน 123.3 ลานตันในป 2540 คิดเปนอัตราการเติบโตรอยละ 123.3 อยางไรก็ตามการผลิตขาวสาลีกลับลดลงในชวงป พ.ศ. 2541-2546 และหลังจากป 2546 การผลิตกลับฟนตัว และมียอดการผลิตที่ 109.3 ลา นตนั ในป 2550 หรือเพิ่มขน้ึ รอ ยละ 26.4 จากป 2546

214 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คา เกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจีน 160ห นวย: ลาน ัตน 140 120 100 80 60 40 20 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549ทมี่ า: รายงานสถติ ปิ ระจาํ ป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ท่ี 5.7 การเปลี่ยนแปลงปรมิ าณการผลติ ขา วสาลีในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 เชน เดียวกับขาวเจา ผลผลิตขาวสาลีที่เพิ่มขึ้นมีบทบาทสําคัญตอการเพ่ิมการผลิตในจีน ในรูปท่ี5.8 ที่ดินท่ีเหมาะแกการเพาะปลูกขาวสาลีคงท่ีในชวงป พ.ศ. 2523-2541 แตท่ีดินเพาะปลูกกลับลดนอยลงจาก 29.8 ลานเฮกแตรในป 2541 เปน 21.6 ลานเฮกแตรในป 2547 คิดเปนการลดลงรอยละ 27.4หลังจากป 2547 แนวโนมกลับเปลี่ยนแปลงและท่ีดินเพาะปลูกฟนตัวเปน 23.7 ลานเฮกแตรในป 2550ในทางตรงขา ม ผลผลิตขาวสาลเี พม่ิ อยางตอ เน่อื งจาก 1.91 ตันตอเฮกแตรใ นป 2523 เปน 4.61 ตันตอเฮกแตร ในป 2550 คิดเปนอัตราการเพิ่มรอยละ 141.4 ในขณะที่ท่ีดินเพาะปลูกโดยรวมลดลงรอยละ 17.7ในชว งป พ.ศ. 2523-2550 การผลิตขาวสาลีที่เพิม่ ขึน้ โดยรวมเกดิ จากการเพิม่ ผลผลิตอยางรวดเร็ว 35 5.0 30 4.5 4.0 25 3.5 20 3.0 2.5 15 2.0 10 1.5 1.0 5 0.5 0 0.0 million Hectare Ton/ha 2549 2547 2545 2543 2541 2539 2537 2535 2533 2531 2529 2527 2525 2523 Arable land Yieldที่มา: รายงานสถติ ปิ ระจําป สาธารณรัฐประชาชนจีน, 1980-2008.รูปที่ 5.8 การเปลยี่ นแปลงขนาดทีด่ ินเพาะปลกู และผลผลติ ขา วสาลีในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550

บทที่ 5 การพยากรณค วามตอ งการสินคาเกษตรทส่ี ําคญั ของจีนโดยใช GTAP 215 การบริโภคขาวสาลีตอหัวตอปลดลงอยางสม่ําเสมอหลังจากป 2529 ในรูปที่ 5.9 การบริโภคขาวสาลีตอหัวเพ่ิมข้ึนอยางคอยเปนคอยไป จาก 50.12 กิโลกรัมตอหัวในป 2523 เปน 73.6 กิโลกรัมตอหัวในป 2535 คิดเปนอัตราการเพิ่มรอยละ 46.8 อยางไรก็ตาม แนวโนมกลับเปลี่ยนไปหลังจากน้ัน โดยลดลงอยางตอเน่ืองเปน 51.0 กิโลกรัมตอหัวในป 2550 ซ่ึงเกือบจะเปนระดับเดียวกันกับป 2523ย่ิงกวานั้น การหดตัวมีแนวโนมวาจะดําเนินตอไปในอนาคต ซึ่งหมายความวาการบริโภคตอหัวในจีนจะลดลงตอ ไปห นวยk:g/ ิกpโerลsiกoรัnม/หัว 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2549 2547 2545 2543 2541 2539 2537 2535 2533 2531 2529 2527 2525 2523ทมี่ า: รายงานสถิติประจาํ ป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ท่ี 5.9 การเปลยี่ นแปลงการบรโิ ภคขาวสาลตี อ หวั ตอ ปข องจนี ยอดการบริโภคขาวสาลีโดยรวมของจีนมีแนวโนมการเปล่ียนแปลงไปในทิศทางเดียวกันกับยอดการบริโภคตอหัว ในรูปที่ 5.10 ยอดการบริโภคโดยรวมเพ่ิมขึ้นอยางสม่ําเสมอจาก 65.9 ลานตันในป 2523 ไปสูจุดสูงสุดที่ 111.2 ลานตันในป 2539 แตกลับลดลงอยางตอเนื่องหลังจากนั้น ไปอยูที่ 93.5ลานตันในป 2550 จํานวนประชากรท่ีเพิ่มข้ึนนอยและการบริโภคตอหัวท่ีลดลงอยางตอเน่ือง จะทําใหยอดการบริโภคโดยรวมลดลงไปอกี ในอนาคต อปุ ทานขาวสาลมี จี าํ นวนไมเ พียงพอในจีนในชวงป พ.ศ. 2523-2547 แตส ถานการณดูเหมือนจะเปล่ียนไปหลังจากป 2548 ในรูปท่ี 5.10 อุปทานขาวสาลีมีจํานวนมากกวาอุปสงคในชวงสามป ตั้งแตป2540, 2541 และ 2542 ในชวง 25 ป (พ.ศ. 2523-2547) อยางไรก็ตาม หากคํานวณอัตราเฉลี่ยของสินคาสวนเกินเทียบกับยอดการผลิตทั้งหมดในชวงป พ.ศ. 2523-2532, 2533-2542 และ 2543-2550 จะพบวาสัดสวนปรับปรุงดีขึ้นอยางเห็นไดชัด จากรอยละ -12.4 รอยละ -3.0 เปนรอยละ -1.6 แนวโนมท่ีเปลี่ยนไปน้ีแสดงใหเห็นวาจีนกําลังพัฒนาไปสูการพ่ึงพาตนเองในระดับสูง ย่ิงกวาน้ัน ปริมาณขาวสาลีมมี ากกวา ความตอ งการ และเพิ่มจํานวนข้ึนอยางตอเน่ืองในชวงป พ.ศ. 2548-2550 ระดับการขาดแคลนท่ีเปลี่ยนแปลงไปในชวงป พ.ศ. 2523-2550 ทําใหเช่ือวาปริมาณขาวสาลีของจีนจะสามารถตอบสนองความตอ งการไดใ นระดับท่พี ง่ึ พาตนเองอยางมากในอนาคต

216 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคา เกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจนีห นวย: ลาน ัตน 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 -20 Production Consumption Suplusท่มี า: รายงานสถติ ปิ ระจําป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รูปที่ 5.10 การเปล่ียนแปลงปรมิ าณการผลติ การบรโิ ภค และสวนเกินหรอื ผลตา งระหวา งปรมิ าณการ ผลิตและการบริโภคขา วสาลใี นจีน ป พ.ศ. 2523-2550 แนวโนมทางการคาท่ีเปล่ียนแปลงไปอาจเปนเหตุผลสนับสนุนอีกประการหนึ่งของขอสรุปขางตน ในรูปท่ี 5.11 การนําเขาขาวสาลีมีจํานวนสูงมาก และมากกวาการสงออกในชวงกอนป 2540การนาํ เขาขา วเจา โดยเฉล่ียอยูท่ี 10.9 ลานตันตอปในชวงป พ.ศ. 2523-2539 แตกลับลดลงเหลือเพียง 1.6ลานตันในชวงป พ.ศ. 2540-2550 เห็นไดชัดวามีแนวโนมการเติบโต (หดตัว) ของการสงออกสุทธิ(การนําเขาสุทธิ) ในจีน ยอดนําเขาสุทธิโดยเฉลี่ยลดลงจาก 10.9 ลานตันตอปในชวงป พ.ศ. 2523-2539เหลือเพียง 0.6 ลานตันตอป ในชวงป พ.ศ. 2540-2550 ย่ิงกวาน้ัน ประเทศจีนเปนผูสงออกสุทธิขาวสาลีในชวงป พ.ศ. 2549-2550 ดังน้ันแนวโนมท่ีเปลี่ยนแปลงไปเปนไปในทิศทางเดียวกันกับแนวโนมการบริโภคตอหัวและสินคา สว นเกนิ

บทที่ 5 การพยากรณความตองการสินคา เกษตรที่สาํ คญั ของจีนโดยใช GTAP 217 20 15 10ห นวย: ลาน ัตน 5 0 -5 2549 2547 2545 2543 2541 2539 2537 2535 2533 2531 2529 2527 2525 2523 -10 -15 -20 Import Export NetExportท่มี า: รายงานสถติ ิประจาํ ป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ที่ 5.11 การเปลย่ี นแปลงปริมาณการนาํ เขา สงออกและสงออกสุทธิ (ผลตา งระหวา งปรมิ าณการ สง ออกและปรมิ าณการนาํ เขา ) ของขา วสาลีในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 5.1.3 อุปสงคและอปุ ทานออยและบที น้ําตาลผลิตจากพืชสองชนิด ไดแก ออยและบีท โดยจะพูดถึงแนวโนมความเปลี่ยนแปลงทางการผลิตสินคาทั้งสองประเภทน้ีแยกกัน ซ่ึงโครงสรางการวิเคราะหจะเปนเชนเดียวกับสินคาอาหารหลกั ประเภทอื่นๆ ไดแ ก การผลติ ผลผลติ ทด่ี ินเพาะปลูก การบริโภคและการคาระหวา งประเทศ การผลติ ออ ยเพม่ิ ข้นึ อยางรวดเรว็ ในชวงป พ.ศ. 2523-2550 โดยอัตราการเติบโตสูงกวาบีทอยางมาก ในรูปที่ 5.12 การผลิตออยเพ่ิมขึ้นอยางรวดเร็ว และมีความผันผวนบางเล็กนอย การผลิตเพ่ิมขึ้นเกือบ 4 เทา จาก 22.8 ลานตัน ในป 2523 เปน 113.0 ลานตันในป 2550 อัตราการเติบโตตอปสูงถึงรอยละ 6.1 สวนการผลิตบีทอยูในระดับคงท่ี ในรูปที่ 5.12 การผลิตบีทเพ่ิมขึ้นเล็กนอยในชวงป พ.ศ.2523-2539 แตกลับลดลงอยางผันผวนหลังจากน้ัน โดยรวมแลว การผลิตบีทเพ่ิมขึ้นเพียงรอยละ 41.6จาก 63.1 ลานตัน ในป 2523 เปน 89.3 ลานตันในป 2550 การเติบโตที่แตกตางกันอยางมากทําใหชอ งวา งระหวางการผลิตออยและบีทขยายกวางข้ึนจาก 165.0 ลานตันในป 2523 เปน 1040.2 ลานตันในป 2550 โดยการผลิตออยสูงกวาการผลิตบีทเกือบ 13 เทาในป 2550 ย่ิงไปกวานั้น ชองวางนี้ดูเหมือนจะยง่ิ ขยายเพ่มิ ขน้ึ อกี ในอนาคต ซง่ึ หมายความวาอุปทานนํา้ ตาลกาํ ลงั พ่งึ พงิ วัตถุดิบจากออยมากข้ึนเร่อื ยๆ

218 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจนี 1200 1000ห นวย: ลาน ัตน 800 600 400 200 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 Sugar cane Sugar beetทีม่ า: รายงานสถิติประจาํ ป สาธารณรฐั ประชาชนจนี , 1980-2008.รปู ที่ 5.12 การเปล่ียนแปลงปรมิ าณการผลติ ออยและบีทในจีน เชนเดียวกับความเปล่ียนแปลงทางการผลิต ที่ดินเพาะปลูกออยยิ่งเพิ่มขึ้นอยางผันผวนเล็กนอยในรปู ท่ี 5.13 ทดี่ ินเพาะปลกู ออยเพิ่มขึ้นจาก 4.8 ลานเฮกแตรในป 2523 เปน 15.9 ลานเฮกแตรในป 2550คิดเปนอัตราการเติบโตรอยละ 231.1 แตท่ีดินเพาะปลูกบีทกลับลดลง ในรูปที่ 5.13 ที่ดินเพาะปลูกบีทมีจํานวนเกือบเทากับที่ดินเพาะปลูกออยในป 2523 หลังจากการเติบโตเล็กนอยในชวงระยะสั้นๆ ในปพ.ศ. 2523-2534 ท่ีดินเพาะปลูกบีทหดตัวลงอยางตอเนื่อง จาก 7.8 ลานเฮกแตร ในป 2534 เหลือเพียง2.2 ลานเฮกแตร คิดเปน การหดตวั รอ ยละ 72.4ห นวย: ลานเฮกแตร 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 Sugar cane Sugar beetทมี่ า: รายงานสถิติประจาํ ป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ที่ 5.13 การเปลีย่ นแปลงขนาดทีด่ นิ เพาะปลูกออยและบที ในจีน ป พ.ศ. 2523-2550

บทที่ 5 การพยากรณความตอ งการสินคาเกษตรทส่ี าํ คัญของจีนโดยใช GTAP 219 อยางไรก็ตาม ความเปลี่ยนแปลงทางดานผลผลิตออยและบีทมีลักษณะคลายกัน โดยมีแนวโนมเพ่ิมข้ึนในชวงป พ.ศ. 2523-2550 ในรูปท่ี 5.14 พืชทั้งสองประเภทมีผลผลิตเพิ่มข้ึน โดยผลผลิตออยเพ่ิมจาก 47.6 ตันตอเฮกแตร ในป 2523 เปน 71.2 ตันตอเฮกแตรในป 2550 คิดเปนอัตราการเติบโตรอยละ49.6 สวนผลผลิตบีทเพิ่มขึ้นถึงรอยละ 190.7 จาก 14.2 ตันตอเฮกแตร ในป 2523 เปน 41.2 ตันตอเฮกแตรดังน้ัน การผลิตบีทท่ีลดลงเกิดจากท่ีดินเพาะปลูกที่ลดลงอยางมาก มิไดเกิดจากปริมาณผลผลิตตอเฮกแตรห นวย: ัตน/เฮกแตร 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 Sugar cane Sugar beetทม่ี า: รายงานสถิตปิ ระจาํ ป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รูปท่ี 5.14 การเปลยี่ นแปลงขนาดผลผลติ ของออยและบีทในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 การบริโภคนํา้ ตาลโดยรวมเพิม่ ขึ้นอยางสมํา่ เสมอ และสูงกวา การผลิตภายในประเทศตลอดชวงป พ.ศ. 2523-2550 ในรูปที่ 5.15 การบริโภคนํ้าตาลเพ่ิมขึ้นจาก 4.4 ลานตันในป 2523 เปน 12.8 ลานตันในป 2550 คิดเปนอัตราการเติบโตรอยละ 194 ขณะเดียวกัน การผลิตนํ้าตาลมีแนวโนมเพิ่มข้ึน และมีอัตราการเติบโตสูงกวาอัตราการบริโภค การผลิตน้ําตาล เพ่ิมจาก 2.5 ลานตันในป 2523 เปน 13.5 ลานตัน ในป 2550 คิดเปนอัตราการเติบโตรอยละ 429 ถึงแมวาอัตราการเติบโตของการผลิตน้ําตาลจะสูงกวาอัตราการบริโภค แตอยางหลังมักจะมีอัตราการผลิตเล็กนอยเปนสวนใหญ ในรูปที่ 5.15 สินคาสวนเกินอยูในระดับติดลบมาโดยตลอด โดยมีเพียง 4 ปที่อยูในระดับบวกเล็กนอย (เกือบถึง 0) ในชวงป พ.ศ. 2523-2550

220 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีนห นวย: ลาน ัตน 16 14 12 10 8 6 4 2 0 -2 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 -4 Production Consumption Surplusที่มา: รายงานสถติ ปิ ระจําป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ที่ 5.15 การเปลยี่ นแปลงปริมาณการผลติ และการบริโภคออ ยในจนี ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 ประเทศจีนเปนผูนําเขานํ้าตาลสุทธิ ซึ่งสอดคลองกับสถานะสวนเกินติดลบ ในรูปที่ 5.16 การนาํ เขานํ้าตาลมีปริมาณสูงกวาการสงออกอยางมากในปสวนใหญ ขณะเดียวกัน การนําเขาไมมีแนวโนมความเปล่ียนแปลง (ทั้งเพิ่มและลด) ที่ครอบคลุมท้ังหมดในชวงปดังกลาว สถานะที่ผันผวนเชนนี้ถูกแสดงใหเ หน็ อยางชัดเจนยิ่งข้ึนดวยตวั เลขการนําเขา น้าํ ตาลสทุ ธิ ยกตวั อยา งเชน การนาํ เขา สุทธโิ ดยเฉลย่ีเทากับ 1.7 ลานตันตอปในชวงป พ.ศ. 2523-2542 และ 0.5 ลานตันในชวงป พ.ศ. 2523-2542 และ 0.9ลา นตันในชวงป พ.ศ. 2543-2550ห นวย: ลาน ัตน 5 2549 4 2547 3 2545 2 2543 1 2541 0 2539 -1 2537 -2 2535 -3 2533 -4 2531 2529 2527 2525 2523 Import Export NetExportท่ีมา: รายงานสถิตปิ ระจําป สาธารณรฐั ประชาชนจนี , 1980-2008.รปู ท่ี 5.16 การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณการนาํ เขา สง ออกและสง ออกสุทธิ (ผลตา งระหวา งปรมิ าณการ สงออกและปริมาณการนาํ เขา) ของน้าํ ตาลในจีน ป พ.ศ. 2523-2550

บทท่ี 5 การพยากรณค วามตอ งการสนิ คาเกษตรที่สาํ คญั ของจีนโดยใช GTAP 2215.2 อุปสงคและอุปทานพชื ผลประเภทอ่ืนๆ 5.2.1 อุปสงคและอุปทานถั่วเหลือง การผลิตถั่วเหลืองลดลงอยางตอเนื่องหลังจากป 2547 ในรูปที่ 5.17 การผลิตถ่ัวเหลืองเพ่ิมขึ้นอยางสมํ่าเสมอ จาก 7.9 ลานตันในป 2523 เปน 12.5 ลานตันในป 2530 คิดเปนอัตราการเพ่ิมรอยละ57.1 อยางไรก็ตาม แนวโนมการขยายตัวหยุดลงหลังจากป 2530 และการผลิตก็หดตัวลงเรื่อยๆ จนถึงป2535 หลังจากการฟนตัวคร้ังใหญในป 2536 การผลิตถ่ัวเหลืองเพ่ิมข้ึนอยางสมํ่าเสมอและคอยเปนคอยไป ในชวงป พ.ศ. 2537-2547 คิดเปนการขยายตัวรอยละ 13.7 แตกลับหดตัวอีกครั้งหลังจากป 2547การผลิตถ่ัวเหลืองลดลงจาก 17.4 ลานตันในป 2547 เปน 12.7 ลานตันในป 2550 คิดเปนการหดตัวรอยละ 26.9 ในชว งสามป 20ห นวย: ลาน ัตน 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549ที่มา: รายงานสถิตปิ ระจําป สาธารณรัฐประชาชนจนี , 1980-2008.รูปที่ 5.17 การเปล่ยี นแปลงปริมาณการผลติ ถ่ัวเหลอื งของจีน ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 ผลผลิตและที่ดินเพาะปลูกถ่ัวเหลืองมีแนวโนมการเปลี่ยนแปลงแตกตางกันเล็กนอย ในรูปท่ี5.18 ผลผลิตถั่วเหลืองเพ่ิมข้ึนอยางผันผวนเล็กนอยในชวงป พ.ศ. 2523-2545 โดยเพิ่มจาก 1.1 ตันตอเฮกแตร ในป 2523 เปน 1.9 ตันตอเฮกแตร ในป 2545 คิดเปนการเติบโตรอยละ 72.3 แตผลผลิตเร่ิมหดตัวลงหลังจากป 2545 และภายในป 2550 ผลผลิตกลับหดตัวเหลือ 1.5 ตันตอเฮกแตรลดลงรอยละ 23.2เทียบกับป 2545 สําหรับที่ดินเพาะปลูกถั่วเหลืองมีความผันผวนแตไมมีความเปล่ียนแปลงมากมายในชวงป พ.ศ. 2523-2550 แตเปนที่นาสังเกตวาที่ดินเพาะปลูกถ่ัวเหลืองลดลงในชวงป พ.ศ. 2547-2550ที่ดินเพาะปลูกถ่ัวเหลืองลดลงอยางสมํ่าเสมอ จากจุดสูงสุดท่ี 9.6 ลานเฮกแตร ในป 2547 เปน 8.6 ลานเฮกแตร ในป 2550

222 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคา เกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจนีห นวย: ลานเฮกแตร 12 2.0 10 1.8 Land harvested 1.6 Yield8 1.4 6 1.2 ห นวย: ัตน/เฮกแตร4 1.0 2 0.8 0 2526 2529 2532 2535 2538 2541 2544 2547 0.6 0.4 2523 0.2 0.0 2550 Area Harvested Yieldทีม่ า: รายงานสถติ ปิ ระจําป สาธารณรฐั ประชาชนจีน, 1980-2008.รปู ท่ี 5.18 การเปล่ยี นแปลงขนาดพนื้ ท่เี พาะปลูกถวั่ เหลือง และผลผลติ ในจีน ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 ในทางตรงขาม การบริโภคถ่ัวเหลืองเพ่ิมขึ้นอยางตอเน่ืองและโดดเดน ในชวงป พ.ศ. 2523-2550 ในรูปท่ี 5.19 การบริโภคถั่วเหลืองเพ่ิมข้ึนจาก 8.1 ลานตัน ในป 2523 เปน 51.3 ลานตัน คิดเปนอัตราการเพ่ิมขึ้นรอยละ 529.3 (มากกวา 5 เทา) อัตราการเติบโตรายปโดยเฉลี่ยสูงถึงรอยละ 7.1 อัตราการบริโภคสูงกวาอัตราการผลิตอยางมาก และชองวางความแตกตางน้ีขยายตัวอยางรวดเร็ว ในรูปที่5.19 การขาดแคลนถั่วเหลืองในจีน ในป 2550 สูงถึง 38.5 ลานตัน ยิ่งกวานั้น การบริโภคมีแนวโนมวาจะเพ่ิมข้ึนตอไปเร่ือยๆ และอาจจะทําใหชองวางความแตกตางระหวางอุปทานกับการผลิตขยายกวางออกไปอกี 60 50ห นวย: ลาน ัตน 40 30 20 10 0 2523 2525 2527 2529 2531 2533 2535 2537 2539 2541 2543 2545 2547 2549 Production Consumptionท่มี า: รายงานสถิตปิ ระจาํ ป สาธารณรัฐประชาชนจนี , 1980-2008.รปู ที่ 5.19 การเปลย่ี นแปลงปริมาณการผลติ การบรโิ ภคถ่ัวเหลืองของจีน ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550