ljm| ofsnfk != cfdf jf a'af;“u pxfs“ f] b}lgsL ;fw] ]/ 5f]6s/Ldf n]Vg'xf];\\ . pxf“sf] bl} gs hLjgdf pgn] dfGg] ljZj b[li6sf0] fn] s;/L ke| fj kf/s] f] 5 eGg] ljZni] f0f klg ;ªI\\ f]kdf ug'x{ f;] \\ . @= ls/ft wds{ f dxfu?' kmfNug' Gbn] lbge' Psf pkbz] af/] cWoog u/L tL pkbz] n] bl} gs hLjgdf kfg{] ;sf/fTds ke| fjaf/] sIffdf ;fdl\" xs rrf{ ug'{xf];\\ . cEof; tnsf k|Zgsf] pQ/ lbgx' f];\\ M -s_ bz{g af}l4s ;fy;fy} k|fofl] us ljwf klg xf] lsg elgG5 < -v_ bl} gs hLjgsf lj|mofsnfk;“u bz{g s;/L ;DalGwt x'G5 < -u_ b}lgs hLjgdf bz{gsf] pkofl] utfsf s]xL pbfx/0fx¿ lbgx' f];\\ . kl/of]hgf sfo{ bl} gs hLjgdf bzg{ sf] pkof]lutfaf/] OG6/g]6df ;r{ ug'x{ f];\\ . To;/L k|fKt hfgsf/LnfO{ ;dfj]z u/L sl/a kfr“ ;o zAbdf ;DkfbsnfO{ lr7L n]Vg'xf];\\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 101
% ;db' fodf cfPsf kl/jtg{ / ;fdflhs ¿kfGt/0f kf7 M != lzIff / ;\"rgfdf kx'“rdf j[l4 ;;+ f/el/ g} ;fIf/ tyf lzlIft dflg;x¿sf] ;ª\\Vof a9b\\ f] 5 . lzIff / ;r\" gfdf kxF'r xg' ] JolStx¿sf] ;ªV\\ of cem} klg sg' } bz] df w/] } / s'g} b]zdf yf]/} g/x]sf] xfO] g, t/ ;dli6df x]bf{ o:tf] kxr'F a;]{lg al9/xs] f] 5 . sx] L bzsbl] v ;;+ f/sf nueu ;a} b]zx¿n] lg/If/tf pGdn\" g Pjd\\ lzIffsf] ljsf;nfO{ kf| yldstfdf /fvs] f 5g\\ . k|ljlwsf] ko| f]uaf6 lzIff / ;r\" gfdf kx'Fr a9fpg ;lsFbf] /x5] eGg] k|ToIf cg'ej sf/] f]gf efO/; dxfJoflwsf] ;dodf ce\"tkj\" { kl/df0fdf eof] . lzIff / ;r\" gfdf kxrF' a9b\\ f dflg;sf] r]tgf / b[li6sf]0fdf klg kl/jt{g cfpg' :jfefljs} xf] . lzIff / ;r\" gfsf] dxŒj h'g;s' } ou' df klg /xs] f] lyof] . cfwl' gs o'udf t o;sf] dxŒj emg} a9]/ uPsf] 5 . klxn] s'g} dflg; jf bz] slt wgL 5 eGg] s'/f pm;Fu k|fs[lts ;fwg ;f| ]t tyf hg;ªV\\ of slt / s] s:tf] pknAw 5 eGg] s'/fn] lgwf{l/t ub{Yof] . cfw'lgs o'udf ;r\" gf g} 1fg xf] / 1fg g} zlSt xf] . jf:tjdf …;r\" gfÚ / …;DklQÚ Jofjxfl/s tj/n] Ps} j:t' x'g ku' s] f 5g\\ . hf];Fu ;r\" gf 5, ToxL g} zlStzfnL xG' 5 clg hf];uF ;\"rgf xFb' g} , pm;uF 1fg klg x'bF g} / pm zlStxLg aGg k'Ub5 . zf/Ll/s ansf cfwf/df zlStzfnL x'g] lbg ca lalt;ss] f 5g\\ . cfh ;\"rgf eg]sf] s'g} hfgsf/L jf ;Gb]z h:tf] cd\"t{ s'/f dfq geP/ laj|mLof]Uo j:t;' dt] ePsf] 5 . s;;} uF sg' } ;r\" gf 5 eg] To;nfO{ kf| Kt ug{ csf{] kIfn] lglZrt /sd ltgk{' g{] x'G5 . cGo cfB} f]lus pTkfbg h;/L vl/b lajm| L xG' 5, To;/L g} ;r\" gfsf] klg vl/b lajm| L xg' ] ub{5 . ;r\" gfsf] pTkfbg, kz| fw] g, e08f/g tyf ljt/0f h:tf sfox{ ¿ tyf tL;Fu ;DalGwt k|fljlws kIfx¿ /fdf| ] Joj;fosf ¿kdf ljsf; eO;ss] f 5g\\ . hf] ;r\" gf ;DkGg JolSt 5, pm ;;+ f/df hxfFsxLF klg cu0| fL xG' 5 . kf| rLg gLltzf:qx¿n] æljåfg\\ ;jq{ kH\" ot]Æ eg em}F cfhsf] o'udf æ;\"rgf ;DkGg ;j{q kl' hG5Æ eGg ;lsg] l:ylt 5 . cem ;\"rgfsf] sf/f]af/sf] ljzi] ftf s] /x]sf] 5 eg] cGo Jofkf/df Ps kIfn] ;fduL| kfpg] / csf]{ kIfn] To;sf] dN\" oafktsf] /sd kfpg] x'G5 eg] ;\"rgfsf] ;Gbe{df bj' } kIf nfeflGjt x'G5g\\ . cyf{t\\ …sÚ ;uF s'g} ;r\" gf 5 / p;n] Tof] ;\"rgf …vÚ nfO{ lbof] eg] ;f] ;\"rgf …sÚ / …vÚ b'j}n] kf| Kt ul//x]sf] l:ylt xG' 5 . t/ …sÚ ;uF Pp6f kmn\" 5 / ;f] km\"n p;n] …vÚ nfO{ lbof] eg] cfkm\";Fu xb'F g} . o;/L ;r\" gfn] ;Da4 ;a} kIfnfO{ nfeflGjt agfpg] x'gfn] klg o;sf] dxŒj cem a9L ePsf] xf] . 102 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff , sIff !@
;dsfnLg ljZjdf wgL tyf zlStzfnL /fi6«x¿sf] ;kmntfsf] dV' o sf/0fdWo] Pp6f pgLx¿;uF /xs] f] ;r\" gfsf] pknAwtf klg xf] . pxL sfo{ klg ;r\" gf ;DkGgn] ug]{ tl/sf / ;\"rgf ljkGgn] ug]{ tl/sfdf w/] } km/s /x]sf] x'G5 . ;r\" gfsf] ;DkGgtfn] ;dfhsf x/]s kIfdf ;DkGgtf NofO/x]sf] x'G5 . h;n] ;\"rgfsf] dxŒj a'em5\\ g\\ / o;af6 cfkm\"nfO{ ;DkGg agfpF5g\\ ltgLx¿ x/]s If]qdf cu0| fL xg' ] kl/l:ylt jt{dfg o'udf /xs] f] 5 . ;r\" gfsf] Jofks dxŒj tyf jtd{ fg o'udf o;sf] pkofl] utfnfO{ Vofn /fv]/ g} sltkon] jt{dfg o'unfO{ …;r\" gf o'uÚ ;d]t eGg] u/]sf 5g\\ . sltko ;dfh clxn] ;r\" gf ;dfh elgg] cj:yfdf k'u]sf 5g\\ . 8o\\ flgon an] n] ;g\\ !(&# df ks| flzt pgsf] k:' tsdf dfgj ;dfhn] gofF r/0fdf k|j]z u/s] f] / o; gofF cj:yfnfO{ hgfpg pQ/ cfB} f]lus ;dfh eGg' kg]{ cjwf/0ff cl3 ;f/] . cf}Bfl] us ;dfhdf j:ts' f] pTkfbg tyf sf/fa] f/ k|wfg cfly{s ljm| ofsnfk lyof] eg] pQ/cfB} fl] us ;dfhdf ;r\" gf tyf ;j] f kb| fos Joj;fosf] kw| fg b]lvg] pgsf] egfO lyof] . OGkmd];{ g ;f];fO6L zAbfjnLsf] k|ofu] ;j{ky| d u/] sf] >o] eg] hfkfgL n]vs ofg] h] L df;b' fnfO{ lbOG5 . ;r\" gf ;dfhdf ;\"rgfcfwfl/t sfdsf] k|wfgtf x'G5 . o;df ;\"rgfsf] pTkfbg, k|zf]wg, e08f/0f tyf ljt/0f;DaGwL sfo{ g} ljsf;sf] nflu dV' o tŒjsf ¿kdf /xs] f] xG' 5 . ;\"rgfsf] pTkfbg tyf ljt/0f g} ;dfh ljsf;sf nflu lg0ffo{ s zlSt ags] f cfwf/df jt{dfgsflns cj:yfnfO{ o:tf] gfds/0f u/s] f] bl] vG5 . sltkosf] dtdf ;\"rgf ;dfhdf ljleGg 1fgjw{s, k9g\\ ;lsg], ;'Gg ;lsg] / bV] g ;lsg] u/L ;r\" gf ;fduL| pTkfbg tyf ljt/0fnfO{ k|fyldstf lbOG5 . ;\"rgf ;dfhdf 1fg g} cyt{ Gqdf d\"n tŒj xG' 5g\\ . ;r\" gf ;dfhdf ;;' l\" rt gful/s /xG5g\\ / ltgLx¿ gofF k|ljlwdfkmt{ \\ cfTdcleJo~hg ug{ / /fhgLlts Pjd\\ ;f+:sl[ ts ;xeflutfsf nflu Ifdtfjfg\\ x'G5g\\ eGg] dflgG5 . csf]l{ t/, ;\"rgf ;dfhsf] kl/k]I| odf l8lh6n ljeb] tyf ljB'tLo pklgjz] jfbsf ;jfn klg v8f ePsf 5g\\ . ;\"rgf tyf ;~rf/ k|ljlwdf a9L kxF'r ePsf b]zsf wgL gful/ssf] ;d[l4 / zlSt emg\\ emg\\ a9g\\ ] / To;df sd kx'Fr ePsf b]zsf gful/s lk5l8g uO{ lje]b a9\\g] ;Defjgfkl| t lrGtf ul/Psf] xf] . lzIff / ;r\" gfdf kx'rF df j[l4sf sf/0fn] ;db' fodf cfPsf kl/jtg{ / ;fdflhs ¿kfGt/0fsf cg]s cfofd 5g\\ . lzIff / ;\"rgfn] dflg;sf ;fr] , hLjgz}nL / /fh] uf/Lsf :j¿kdf kl/jt{g NofPsf] bl] vG5 . lzIff;uF } cfpg] ;sf/fTds kl/jt{gn] ;dfhdf 5'jf5't, lje]b tyf pTkL8g jm| dzM x6\\b} uO/xs] f] 5 eGg] sltko cWo]tfx¿sf] ko{j]If0f /x]sf] 5 . csfl{] t/ kl| jlwsf] b'?kof]u u//] 30[ ffk/s cleJolSt, cZnLn ;fdu|L, hflt jf kh| fltsf cfwf/df cfj|mfds ljrf/, cftª\\sjfbL ;f]rnfO{ b?' T;fxg lbg] k|j[lQ a9s] fdf lrGtf dflgPsf] klg bl] vG5 . ax;' f:+ s[lts ;dembf/L jt{dfg ljZjsf] cfjZostf /xs] fdf w]/}sf] dtS} o bl] vG5, hg' s'/fsf] k|jwg{ sf nflu lzIff / ;r\" gfdf kxFr' sf] j[l4n] ;sf/fTds ofu] bfg ug{ ;S5 . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff, sIff !@ 103
@= a9\\bf] dfgj cGt/ljm| of, cGtlge{ /{ tf tyf a;fO;“ /fO cGt/lj|mof / cGtlg{e/{ tf dfgj ;dfhsf cleGg ljm| ofsnfk x'g\\ . sg' } JolStsf] hLjgsf nflu cfjZos ;a} ;fduL| cfkm\" PSnn} ] pTkfbg ug{ ;Dej xFb' g} . uf;, af; / skf;sf nflu cGo JolStx¿n] pTkfbg u/s] f j:t' lngk' g]{ xG' 5 eg] cfkmg\\ f] pTkfbg jf ;]jf cGo JolStx¿nfO{ lbOPsf] x'G5 . :jf:Yo ;]jf, lzIff, oftfoft, ko6{ gdf klg cgs] fF} JolStx¿ ;fd]n /x/] sfo{ ;DkGg ePsf] xG' 5 . dflg;sf] hGdb]lv dT[ o';Ddsf lj|mofsnfkx¿ sg' } g s'g} tl/sfn] c¿;Fu hfl] 8Psf xG' 5g\\ . ;fdflhs, ;f:+ sl[ ts, cflys{ , /fhgLlts jf cGo sg' } ljm| ofsnfk ubf{ klg w]/} hgfsf] ;xeflutf Pjd\\ of]ubfg /xs] f] x'G5 . cfk;L cGtlge{ {/tfn] g} ;dfh rn]sf] 5 . o;/L cGtlge{ /{ tf dflg;sf nflu ;b}j cfjZos kg{] :jfefljs s'/f xf] . jtd{ fg ;dodf ;;+ f/sf dflg;x¿sf] cfk;L cGt/lj|mof hlt dfqfdf eO/xs] f] 5, Tof] dfgj ;Eotfsf] 1ft Oltxf;df ;ae} Gbf w]/} xf] elgG5 . kl| jlwsf] ljsf;n] ;~rf/ ug{df lgs} ;xhtf ePsf] 5 . ;\"rgf tyf ;~rf/ k|ljlwdf kx'Fr 5 eg] ;Gbz] sf] cfbfgkb| fgsf nflu ef}uf]lns b/' L / ;dosf] cGt/n] g/f]Sg] cj:yf 5 . dflg;x¿ Ps cfk;df cGt/lj|mof ul//x]sf dfq 5g} g\\ . ;~rf/ / oftfoftsf] ;l' jwfn] cfk;L ;xofu] / sf/fa] f/sf nflu cet\" kj\" { cj;/ kb} f ePsf] 5 . jf:tjdf bl} gs hLjgsf w/] } kIfdf ;dt] ljZjsf ljleGg 7fpsF f dflg;x¿sf] cfk;L ;DaGw lgs} a9]sf] 5 . g]kfnsf ;Gbed{ f klg of] kl/jtg{ k|ToIf cg'ej ug{ ;lsG5 . jt{dfg ljZjdf 6f9f 6f9fsf dflg;x¿sf] klg cGt/lj|mof Pjd\\ cfk;L lge{/tf a9s] f] 5 . of] cGt/;Da4tf Pjd\\ cGtlg{e{/tf axc' foflds 5 . jt{dfg ljZjdf dflg;x¿ w]/} tl/sfn] Pscfk;df cGtM;DalGwt ePsf 5g\\ . s6\" gLlts ;DaGw, Jofkf/, j}b]lzs /fh] uf/L, tLyf6{ g, ko6{ g, vn] s'b, snf cflbsf sf/0fn] dflg;x¿sf] ;DaGw hf]l8Psf] xG' 5 . ;+oS' t /fi6«;ª3\\ , /fi6«;ª\\3Lo ljleGg ;:+ yfx¿, Jofkfl/s ax/' fli6o« ;+:yfx¿, cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;:+ yfx¿, ldl8of cflbn] klg ljZjsf cnu cnu 7fpsF f dflg;x¿nfO{ hf8] g\\ ] vfnsf ljm| ofsnfkx¿ ul//x]sf xG' 5g\\ . ef}uf]lnstfsf b[li6sf]0faf6 j}lZjs cGt/lj|mofsf b'O{ :j¿kx¿ b]lvPsf] 5 . Psflt/ dflg;x¿n] cfkm\\gf cfkm\\gf :yfgLo If]qdf /x/] } klg j}lZjs cGt/ljm| of ul//xs] f] bl] vG5 . o:tf] cGt/ljm| ofdf k|ljlw, ldl8of tyf ;fdflhs ;~hfnsf] Jofks el\" dsf 5 . csf]{lt/ ljleGg sf/0fn] dflg;x¿sf] Ps b]zaf6 csf{] bz] df Ifq] Lo tyf cGt/f{li6«o a;fOF;/fO eO/x]sf] xg' fn] cfkm\\gf] d\"n b]zeGbf k/;Dd k'u]/ c¿;uF cGt/ljm| of ul//x]sf] cj:yf klg 5 . dflg;x¿ a;fOF;/fO ljleGg sf/0fn] u5{g\\ . h'g;s' } sf/0fn] a;fO;F /fO u/] tfklg To;n] pb\\ud :yfg / uGtJo :yfg bj' l} t/ kT| oIf ke| fj kf5{ . w/] } hg;db' fo Ps} 7fpFdf y'lk|P/ gofF :j¿ksf] ;dfh aGg] k|ljm| ofdf Psflt/ åGåsf] ;Defjgf x'G5 eg] csf{l] t/ ax'hftLo, ax'wflds{ , ax';f:+ sl[ ts Pjd\\ axe' flifs cGt/lj|mofsf nflu cj;/ k}bf x'G5 . ;fdflhs ljljwtfnfO{ b}lgs hLjgsf] 104 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
ckl/xfo{ cfofdsf ¿kdf ;fIffTsf/ ug{] cj:yf jtd{ fg ljZjdf /xs] f] 5 . a9b\\ f] dfgj cGt/ljm| of, cGt;{Da4tf tyf a;fOF;/fOsf ke| fjx¿af/] cgs] f}F sf0] faf6 cWoog cg';Gwfg ug{ ;lsG5 . #= kl| jlw kl| jlwsf] k|ToIf k|efj bl} gs hLjg / ;dli6 ;dfhdf klg k5{ . jt{dfg ou' df kl| jlwsf] k|ofu] ckl/xfo{ 5 . JolStsf] bl} gs hLjgrofd{ f gofF kl| jlwsf] ko| fu] a9\\bf] 5 . k|ljlwsf If]qdf eO/xs] f ljsf; tyf gofF gofF cfljisf/ / gjkj| t{gn] dfgj ;dfhdf Jofks ke| fj kf/s] f 5g\\ . ;~rf/, lzIff, dgf/] ~hg, Jofkf/, /fhgLltb]lv ;+:sl[ t;Dd k|ljlwsf] k|efj a9b\\ f] 5 . b}lgs hLjgsf s'g} klg Ifq] kl| jlwdf cfPsf] kl/jtg{ af6 cnu 5g} g\\ eGbf cTo'lSt xF'b}g . gofF k|ljlwdf kxFr' xg' ] jf gxg' ] cj:yfn] lzIff, /f]huf/L tyf JolStTj ljsf;df 7'nf] cGt/ k5{ . sf/] f]gf efO/;sf sf/0fn] aGbfaGbL tyf lgif]wf1fsf] ;dodf kl| jlwdf kxFr' xg' ]x¿n] er{c' n k7gkf7g u/] eg] kl| jlwdf kxr'F gxg' x] ¿ z}lIfs lj|mofsnfkaf6 jl~rt x'g'kèof] . v'nf ljBfno tyf v'nf ljZjljBfnosf] ljsf; k|ljlwsf sf/0fn] ;Dej ePsf] 5 . 6l] nd] l8l;g klg kl| jlwsf] ;bk' ofu] sf] csf]{ dxŒjk0\" f{ If]q xf] . gofF kl| jlwn] gofF /f]uf/Lsf] cj;/ l;hg{ f u5{ .gk] fnd} a;]/ ljZjsf so} f}F bz] sf nflu ;km6\\ jo] / pTkfbg tyf lajm| L ug{ ;lsG5 . csfl]{ t/ k|ljlwdflysf] lge/{ tfn] w]/} Ifq] df >lds hgzlStsf] cfjZos ;ªV\\ ofdf s6f}tL ePsf] 5 . kl| jlwsf sf/0fn] eljiodf /f]huf/L ud' fpg] / a/] fh] uf/ aGg] dflg;x¿sf] ;ªV\\ of a9g\\ ;Sg] lrGtf klg ul/Psf] kfOG5 . gofF kl| jlwsf] ko| fu] ;uF } kl/jf/, sn' , s6' D' a / ;dfh;uF sf ;DaGwx¿ klg gofF lsl;daf6 ;/+ lrt xFb' }5g\\ . kl| jlwn] w]/} If]qdf ;xhtf NofPsf] 5 eg] dflg; dflg;sf lardf xg' ] kT| oIf ;+jfb Pjd\\ cGt/lj|mof 36fPsf] 5 . kl| jlwsf sf/0fn] dflg;sf] lghtfdf vnn k'Ug] lrGtf klg ul/Psf] 5 . kl| jlwn] ;+;f/sf hxfFsxLFsf dflg;x¿ cfk;df ;~rf/ ug{ / ;~hfndf cfa4 xg' ;lsg] cj:yf 5 . Psflt/ jf:tljs ;dfh 5 eg] csf{]lt/ er'{cn ;~hfn klg 5 . Ps} JolSt jf:tljs ;dfh / erc{' n ;~hfndf /xg] of] cj:yf klxn] lyPg . kl| jlwsf] ljsf;;uF } kfl/jfl/s ;DaGw, ;fdflhs ;DaGw / jl} Zjs ;DaGwdf cfpg] kl/jt{g s] s:tf] x'g] xf] Tof] :ki6 x'g afFsL g} 5 . k|ljlwsf sf/0fn] ;db' fodf cfPsf kl/jt{g / ;fdflhs ¿kfGt/0fsf cgs] cfofd 5g\\ . $= ldl8of ldl8of tyf ;fdflhs ;~hfn cflbsf sf/0fn] klg ;;+ f/sf ljleGg 7fpsF f dflg;x¿ cfk;df hf]l8Psf 5g\\ . rfl} a;} 306f k|ToIf k|;f/0f ul//xg] /]l8of] tyf 6l] nlehg, If0f If0fdf cBfjlws eO/xs] f gofF l8lh6n ldl8of, s/f]8f}F dflg;x¿n] zAb, kmf]6f] jf cGo ;fduL| x¿ k:| t't ul//xg] ;fdflhs ;~hfn cflbn] ;\"rgfsf] cet\" kj\" { cfbfg k|bfg ;Dej ePsf] 5 . Jofj;flos ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 105
ldl8ofdWo] s'g} :yfgLo :t/df s]lGbt| 5g\\ . s'g} /fli6o« tyf Ifq] Lo :t/df sl] Gbt| 5g\\ eg] sg' s} f] ke| fj cGt/fl{ i6«o :t/;Dd} lj:tfl/t ePsf] b]lvG5 . ;dfrf/, ljrf/ / dgf/] ~hgsf ;fdu|Lsf] jl} Zjs k|jfxn] dflg;nfO{ cfk;df efjgf jf ;/f]sf/sf] txdf hfl] 8/x]sf] 5 . ldl8ofsf] el\" dsf ;r\" gf, lzIff, ;fdflhsLs/0f, dgf/] ~hg h:tf Ifq] x¿df k/s] f] xG' 5 . ldl8ofnfO{ hgrt] gf kmn} fpg ko| fu] ug{ ;lsG5 . t/ ldl8ofsf] b¿' kofu] eof] eg] ;dfhdf gsf/fTds c;/ k5{ . ldl8ofaf6 tYok0\" f{ ;r\" gfsf] k|jfxn] ;j;{ fwf/0fnfO{ ;;' \"lrt kfg{ dbt ldN5 . ;fdflhs tyf /fhgLlts kl/jtg{ sf nflu hgdfg;nfO{ kl|] /t ug{ klg ldl8ofsf] ko| f]u xFb' } cfPsf] 5 . ;dfhdf ljBdfg ljljwtfnfO{ k|:t't u/L ;fdflhs ;j+ fb, ;be\\ fj / ;fd~h:o a9fpg klg ldl8ofn] ofu] bfg ug{ ;S5g\\ . ;dfhdf ;dtfd\"ns b[li6sf]0fsf] kj| w{gsf nflu klg ldl8ofsf] pkofu] ug{ ;lsG5 . ;d'bfodf ;sf/fTds kl/jt{gsf nflu ldl8ofsf] ;bk' ofu] u/L ;fdflhs ¿kfGt/0fsf nflu ljleGg ljm| ofsnfk ;~rfng ug{ ;lsG5 . %= jr} fl/s lj:tf/df ;xhtf jt{dfg ljZjdf Ps 7fpFaf6 ;Dk]i| f0f ul/Psf] ljrf/ tyf l;4fGt csf]{ 7fpdF f kr| f/ k;| f/ ug{ klxn]sf] t'ngfdf lgs} ;xh ePsf] 5 . ldl8of / ;fdflhs ;~hfnsf] ljsf;n] j}rfl/s k|rf/ k;| f/nfO{ Hofb} ;xh tN' ofPsf] xf] . jr} fl/s lj:tf/sf] dfqf / ult klxn]sf] tn' gfdf w/] } eO/xs] f] b]lvG5 . s'g} JolStn] cfkm\\gf] ljrf/ /fVgsf nflu ;fdflhs ;~hfnnufotsf w/] } tl/sf ckgfpg ;Sg] cj;/ kf| Kt ePsf] 5 . s'g} Pp6f ufpF jf 6f]ndf ePsf 36gf / To;sf jr} fl/s kIfaf/] hf] sfx] L JolStn] klg tTsfn ;;+ f/el/ kml} ng ;Sg] u/L ;fdflhs ;~hfndfkmt{ ;Dk|i] f0f ug{ ;Sg] ;'ljwf 5 . /fdf| jf g/fdf| ljrf/nfO{ km}nfpg ;lsg] ;'ljwfsf sf/0fn] Hofb} 6f9f 6f9fsf j}rfl/s s'/fx¿ 3/d} a;L a;L k|fKt x'G5 . dfgjclwsf/;uF ;Da4 d2' fx¿, jftfj/0f / lbuf] ljsf;sf ;jfnx¿, /fhgLlts cleofg, wflds{ cf:yfhGo cleofg cflb;uF ;Da4 ljrf/x¿n] ljZjsf cnu cnu 7fpFsf dflg;x¿nfO{ Ps ;q\" df afFWg ;S5g\\ . To:tf ljrf/x¿n] sltko dflg;x¿nfO{ cnu cnu lsQfdf ljefhg klg ul/lbG5g\\ . ;ft ;db' k| fl/sf 36gfaf/] g]kfnsf] s'g} 7fpdF f ;dy{g jf lj/f]wdf h'n'; lgSng ;S5 . k/:k/ lj/f]wL ljrf/ wf/fx¿ Ps} ldl8ofaf6 cfO/x]sf klg x'g ;S5g\\ . pkef]ujfb / Gog\" pkef]ujfbsf] ;dy{gdf ;fdflhs ;~hfndf cnu cnu ;dfrf/ jf nv] lbOPsf] xg' ;S5 . jr} fl/s lj:tf/sf] dfqf / ult a9;] uF } To;n] ;dfhdf kfg{] k|efjsf] bfo/f klg a9s] f] 5 . sltko ;4} flGts Pjd\\ jr} fl/s s'/fx¿n] ;d'bfodf j}rfl/s kl/jt{g NofO{ ;fdflhs ¿kfGt/0fdf ofu] bfg klg u/s] f] kfOG5 . ^= cGt/fl{ i6«o ;+:yfx¿ cGt/f{li6o« ;+:yfx¿ ljleGg ks| f/sf x'G5g\\ . ;+o'St /fi6«;ª3\\ cGtut{ sf lgsfox¿, ljleGg bz] n] cGt/fl{ i6o« ultljlw jf ;xofu] sf nflu vf]ns] f lgsfox¿ tyf cGt/fl{ i6o« u/} ;/sf/L ;:+ yfx¿sf sf/0fn] dflg;, kl| jlw, dfn;fdfg, ljrf/ cflbsf] kj| fx Ps bz] af6 csf]{ b]zdf 106 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff , sIff !@
eO/xs] f] x'G5 . cGt/fl{ i6o« cGtlge{ {/tfsf] a9fjfdf To:tf ;:+ yf jf lgsfox¿sf] klg dxŒjk\"0f{ e\"ldsf 5 . k|ljlw, oftfoft, Jofkfl/s sf/f]af/, ko6{ g, cGt/f{li6«o ;DaGw cflbn] NofPsf kl/jt{gnfO{ Joj:yfkg ug]{ sfod{ f cGt/f{li6«o ;:+ yfx¿sf] ljz]if el\" dsf x'G5 . &= v'nf ahf/ cy{tGq ;+;f/df w]/} h;f] b]zn] vn' f ahf/ cy{tGqsf] gLlt lnPsf 5g\\ . ;f/f ;;+ f/ g} Ps ahf/ /x]sf] dfGotfn] jl} Zjs ahf/sf] cjwf/0ff cufl8 cfPsf] 5 . ax/' fli6o« sDkgLx¿ Ps ;fy w]/} b]zdf ;~rflnt eO/x]sf 5g\\ . sfg'gL ¿kdf Pp6f b]zdf btf{ ePsf] sDkgLn] ug]{ pTkfbgsf ljleGg r/0fx¿ ljleGg bz] df u/]sf] klg b]lvG5 . sg' } l8hfOg/ sk8fsf] pTkfbgdf l8hfOg Pp6f b]zdf, sk8fsf] s6fO cs}{ bz] df / To;sf] l;nfO cem} csf{] b]zdf / a|flG8ª tyf Kofsl] hª rfy} f] b]zdf ul/Psf] xg' ;S5 . vn' f ahf/ cy{tGqsf sf/0fn] j}lZjs cGt;{Da4tf / cGtlg{e/{ tf a9s] f] 5 . o;n] /fh] uf/Lsf] l;h{gf / cyt{ Gqsf] lj:tf/ u5{ eg] pkef]ujfb a9fpg] egL cfnf]rgf klg ul/G5 . vn' f ahf/ cy{tGqn] ;db' fodf ljleGg ke| fj kf5{ / ;dfhsf] ¿kfGt/0fdf klg o;sf] e\"ldsf xG' 5 . To:tf] ¿kfGt/0f l7s jf al] 7s s:tf] xf] eGga] f/] ljZjbl[ i6sf0] fcg;' f/ km/s ljZni] f0f xg' ] u/]sf] 5 . *= ;fdflhsLs/0f / ;:+ s[lts/0fsf kl/jlt{t k|jl[ Q ;fdflhsLs/0f / ;:+ sl[ ts/0fdf klxn] kl/jf/, wflds{ pkf;gfsf :yn, k/Dk/fut ;f:+ sl[ ts :yn tyf ljBfnosf] e\"ldsf lg0ffo{ s dflgGYof] . crn] ldl8of / ;fdflhs ;~hfnn] ;fdflhsLs/0f / ;:+ sl[ ts/0fdf Jofks k|efj kfl//x]sf 5g\\ . Psflt/ :j;:+ sl[ ts/0fsf cleofgx¿ rns] f] b] lvG5 eg] k/;+:s[lts/0fsf] k|an b]lvG5 . hGd lbg dgfpg] tl/sf, gofF jif{ tyf cGo rf8kj{ dgfpg] tl/sf cflb lj|mofsnfkdf c¿sf] bv] fl;sL a9s] fa] f/] gk] fndf xfn;fn}sf jifx{ ¿df w]/} ljjfb x'g] u/]sf] 5 . ;fdflhsLs/0f / ;+:sl[ ts/0fdf cfpg] kl/jtg{ n] kl/jf/sf ;b:ox¿sf] cfk;L ;DaGw, ;d'bfosf] ;/+ rgf / ;fdflhs dfGotfdf klg c;/ kf/]sf] xG' 5 . ;fdflhsLs/0f / ;+:s[lts/0fdf cfPsf kl/jt{gn] ;d'bfodf tLj| ultdf ke| fj kf5{g\\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 107
ljm| ofsnfk != tkfOs{“ f] a;fa] f; /x]sf] kflnsfdf xfn sltcf]6f ljBfnox¿ ;~rfngdf 5g\\ / ;f]xL e\"efudf %) jif{ klxn] sltcf]6f ljBfnox¿ ;~rfngdf lyP eGg] kQf nufO{ lzIffdf a9]sf] kx“r' af/] sIffdf ;fdl\" xs rrf{ ug{'xf;] \\ . @= ljBfno jl/kl/ a;f]af; ug{] dflg;x¿sf] hftLo, eflifs / wfld{s klxrfgdf /xs] f] ljljwtf / ltgLx¿sf] ;dGjoaf/] sIffdf ;fd\"lxs rrf{ ug{x' f;] \\ . cEof; tnsf kZ| gsf] pQ/ lbg'xf;] \\ M -s_ ;r\" gf ;dfh eGgfn] s] a'lemG5 < -v_ a;fO;“ /fOn] ;fdflhs ljljwtfdf kfg{] ke| fjx¿ ljZn]if0f ugx'{ f];\\ . -u_ k|ljlwsf] ljsf; / ;fdflhs ;~hfnsf] a9\\bf] k|of]un] kf/]sf ;sf/fTds k|efj / gsf/fTds c;/ ljZn]if0f ug'x{ f];\\ . kl/of]hgf sfo{ tkfO{s“ f] 6f]ndf a;f]af; ug{] %) jif{eGbf a9L pd]/sf kfr“ hgf;u“ cGtjft{ f{ u/L pxf“x¿n] s;/L dgf/] ~hg ugx{' 'GYof] eGg] l6kf6] ug{x' f];\\ . dgf]/~hgsf tL ljm| ofsnfkx¿nfO{ tkfO{“ / tkfO{s“ f ;fyLx¿n] ug{] dgf]/~hgsf lj|mofsnfkx¿;“u tn' gf u/L Ps ljZn]if0ffTds n]v tof/ kfg'{xf;] \\ . 108 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff , sIff !@
! PsfO % eu\" fn] / ;fdflhs hLjg gk] fnsf k|zf;lgs k|b]z kf7 M gk] fn Ps ;ª\\3Lo nfs] tflGqs u0ftGqfTds /fHo xf] . o;sf] ea\" gfj6 lxdfn, kxf8 / t/fO{sf] ef}ufl] ns ;lDd>0faf6 ag]sf] 5 . gk] fn efu} fl] ns, ;fdflhs / ;f+:sl[ ts ¿kdf ljljwtfn] el/k\"0f{ 5 . To; ljljwtfleq gk] fnL ;dfhsf] Pstf kfOG5 . of] ljzi] ftf g} g]kfnL ;dfhsf] k[ys\\ Pjd\\ dfl} ns klxrfg ags] f] 5 . g]kfnsf] efl} ts :j¿kdf prfOut ljljwtf kfOG5 . o; ljljwtfn] ef}uf]lns ljefhgsf] cfwf/ kb| fg u5{ . w/ftnsf] cfwf/df g]kfnsf] e\":j¿k nfO{ tLg a[xt\\ k|bz] lxdfn, kxf8 / t/fOdf ljefhg ug{ ;lsG5 . k|zf;lgs lx;fan] g]kfnnfO{ ;ft k|b]zdf ljefhg ul/Psf] 5 . kb| z] lhNnf :yfgLo txsf] ;ªV\\ of ufpk“ flnsf sn' ;ªV\\ of dxfgu/kflnsf pkdxfgu/kflnsf gu/kflnsf 88 137 k|bz] g+ ! 14 1 59 136 2 46 74 119 kb| ]z g+ @ 8 1 3 73 58 85 afudtL 1 41 73 109 u08sL 13 3 0 26 54 79 n'lDagL 11 1 4 32 54 88 sgfn{ L 12 0 0 25 ;'b/\" klZrd 10 0 1 33 $^) &%# 9 0 g]kfn !! @&^ && ^ ;|f]tM ;ª\\3Lo dfldnf tyf ;fdfGo kz| f;g dGqfno gk] fnsf] k|bz] g=+ ! df ;ae} Gbf w]/} lhNnf / :yfgLo tx /x]sf 5g\\ eg] k|bz] g+= @ df yf]/} lhNnf -*_ / sgf{nL k|b]zdf sd :yfgLo tx -*%_ /x]sf 5g\\ . kflnsfleq ufpkF flnsf, gu/kflnsf, pkdxfgu/kflnsf / dxfgu/kflnsf k5g{ \\ . kflnsf :yfgLo ;/sf/ x'g\\ . gk] fnsf] /fHo kg' ;/{+ rgfkl5 ;ft kb| ]z && lhNnf, &%# j6f :yfgLo tx /xs] f 5g\\ . To:t} &%# :yfgLo txdf ^&&$ j8f /x]sf 5g\\ .g]kfnsf ;ft kb| ]zsf] ef}uf]lns cj:yfnfO{ tn k|:tt' ul/Psf] 5 M != g]kfnsf k|bz] sf] efu} fl] ns cj:yf -s_ kb| z] g+ ! of] kb| ]z k\"jL{ g]kfndf k5{ . of] kb| ]z @^°#Ú bl] v @*°@Ú pQ/L cIff+z / *^°!Ú b]lv **°#Ú k\"jL{ ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff, sIff !@ 109
bz] fGt/;Dd km}lnPsf] 5 . o; k|b]zsf] k\"jd{ f ef/tsf] klZrd aª\\ufn / l;lSsd /fHo, blIf0fdf laxf//fHo, pQ/df rLgsf] :jzfl;t Ifq] ltAat / klZrddf kb| z] g+ @/ afudtL k|b]z k5{g\\ . k|b]z g+ ! df!$ lhNnf /x]sf 5g\\ . o; kb| ]zn] g]kfnsf] sn' Ifq] kmnsf] !&=^ kl| tzt ee\" fu cfu] 6] sf] 5 . o; kb| ]zsf] ;ae} Gbf 7'nf]lhNnf tfKnh] ª' -#,^$^ j=ls=ld=_ / ;fgf] lhNnf t]/yd' -^&( j=ls=ld=_ x'g\\ . kb| z] g=+ ! sf] /fhwfgL lj/f6gu/df /xs] f] 5. of] kb| z] lxdfn, kxf8, leqLdw]; / t/fO{sf e\"efu ldnL ag]sf] 5 . o; k|b]zsf lxdfnL lhNnfdf tfKhh] 'ª, ;ªv\\ j' f;ef / ;f]nv' 'Da' k5g{ \\ eg] kxf8L lhNnfdf kfrF y/, Onfd,t/] yd' ,wgs6' f, ef] hk/' , cf]vn9ª' u\\ f / vf6] fª lhNnf /xs] f 5g\\ . emfkf,df/] ª / ;g' ;/L o; kb| ]zsf] t/fO{df kg{] lhNnf x'g\\ eg] pbok/' lhNnf leqL dw;] df k5{ . o; kb| ]zdf ljZjsf] ;jfR]{ r lzv/ ;u/dfyf -**$*=*^ ld=_ / xfr] f] efu sr] gfsng-emfkf_ k5{g\\ . o; k|bz] sf] t/fOd{ f pkfi] 0f, kxf8L If]qdf ;dzLtfi] 0f / lxdfnL Ifq] df ns] fnL / 6G' 8«f ks| f/ sf xfjfkfgLx¿ kfOG5 . oxfF uL| iddf dg;'gL jfon' ] kz| :t jiff{ u/fp5F eg] lxpbF df klZrdL jfon' ] xns' f jiff{ u/fpF5 . o; kb| z] sf ;Ktsf;] LgbLsf;xfos gbLx¿ ;g' sf;] L, c?0f, lnv,' bw' sf;] L / tdf/] gbLx¿axG5g.\\ oxfF dfO{, sgsfO{, sfan] L, ;ef, lkn'jf, lkv'jf, /fjf, lqou' f cflb gbL klg 5g\\ o; k|b]zdf dfOkfv] /L -Onfd_, ;fNkfkfv] /L -efh] k/' _, j/fx kfv] /L -vf6] fª_, ODhfT;f] cflb tfntno} fx¿ 5g\\ . -v_ k|b]z g+= @ k|bz] g=@ t/fOs{ f e\"efu dfq ;dl] 6Psf] k|bz] xf] .o; kb| z] sf] @^°#Ú b]lv @&°&Ú pQ/L cIffz+ / *$°!Ú bl] v *&°!Ú k\"jL{ b]zfGt/;Dd km}lnPsf] 5 . o; k|b]zsf] kj\" {df k|bz] g+ !, blIf0fdf ef/tsf] ljxf/ /fHo,pQ/df kb| ]z g+ ! / afudtLk|b]z / klZrddf afudtL kb| ]z k5g{ \\ . kb| z] g+ @ df * lhNnf/xs] f 5g\\ . o; kb| z] n] gk] fnsf] s'n Ifq] kmnsf] ^=% k|ltzt e\"efu cf]u6] 110 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
sf] 5.o; kb| z] sf] ;a}eGbf 7'nf] lhNnf ;Kt/L -!,#^# j=ls=ld=_ / ;fgf] lhNnf dxf]Q/L-!,))@ j=ls=ld=_ x'g\\ . k|bz] g=+ @ sf] /fhwfgL hgsk/' df /xs] f] 5 . kb| z] g=+ @ sf] ew\" /ftn t/fO{, efj/ / r/' k] j{t >]0fLaf6 ags] f] 5 . o; kb| z] sf] s]xL efu r/' ] tyf l;jflns Ifq] df k5{ . ;Kt/L / k;f{ lhNnfsf] pQ/sf s]xL efu leqLdw];df k5{g\\ . r'/] kjt{ sf] kmb] sf] ee\" fudf efj/ If]q k5{ . r'/] / efj/ Ifq] df 3gf hª\\un 5 . o; k|b]zsf] w]/} e\"efu t/fO{ Ifq] k5{ . oxfF pAhfpzLn df6f] kfOG5 . kb| z] g+= @ sf] xfjfkfgL udL{ vfnsf] 5 . oxfF pkf]i0f xfjfkfgL kfOG5 . oxfF uL| id udL{ x'G5 eg] lxpbF df slxns] fxLF zLtnx/ rN5 . oxfF u|Liddf dg;'gL jfon' ] ;fnfvfnf !!)) bl] v @!)) ld=ld= / lxpFbdf klZrdL jfon' ] xns' f jiff{ u/fp5F . k|bz] g+= @ sf] k\"jL{ l;dfgfaf6 j|mdzM sf;] L gbL axs] f] 5 . oxfF afudtL, sdnf, /ft' gbL klg /xs] f5g\\ . o; kb| z] df ljleGg tfntn}of /xs] f 5g\\ . wgi' ffdf /xs] f uªu\\ f ;fu/, wg';fu/ wfld{s b[li6sf]0fn] dxŒjk0\" f{ dflgG5g\\ . -u_ afudtL kb| z] afudtL kb| z] gk] fnsf] /fhwfgL /xs] f] kb| ] zxf] . of] k|b]z @^°%%Ú bl] v @*°@#Ú pQ/L cIff+z / *#°%%Ú b]lv *^°#$Ú kj\" L{ b] zfGt/;Dd kml} nPsf] 5 . afudtL k|b]zsf] k\"j{df k|b]z g=+ !, klZrddf u08sL kb| ] z, pQ/df rLgsf] :jzfl;t Ifq] ltAat / blIf0fdf k|bz] g+= @ / ef/tsf] ljxf/ / fHo k5.{ afudtL kb| z] df !# lhNnf 5g\\ .o; kb| ]zn] g]kfnsf] sn' Ifq] kmnsf] !#=* k|ltzt ee\" fu cfu] 6s] f] 5 . o; kb| ]zsf] 7n' f] lhNnf l;Gw'kfNrf]s -@,%$@ j=ls=ld=_ / ;fgf] lhNnf eStk'/ -!!( j=ls=ld=_ x'g\\ . afudtL kb| z] sf] /fhwfgL x6] f8}F fdf /xs] f] 5 . afudtL k|bz] sf] ;a}eGbf xfr] f] efu lrtjg lhNnfsf] uf]nf3f6 -!$! ld6/_ / cUnf] efu /;'jf lhNnfsf] nfª6fª lxdfnsf] ln?ª -&@@(ld6/_ /xs] f] 5 . o; kb| z] sf] ew\" /ftn lxdfn -bfn] vf, /fd5] fk, l;Gwk' fNrfs] , /;j' f / wflbª_, kxf8 -sfek]| nf~rfs] / gj' fsf6] _, pkTosf -sf7df8f,F} eStk/' , nlntk'/_ / leqL dw]; / r'/k] j{t -l;Gw'nL, lrtjg / dsjfgk/' _ ldnL ags] f] 5 . afudtL kb| z] sf] w/ftnLo ljljwtf;uF } r/' ] kjt{ , leqLdw;] / gbLa;F]+ Ldf pkfi] 0f xfjfkfgL, kxf8L Ifq] df ;dzLtfi] 0f xfjfkfgL / pRr lxdfnL If]qdf 6'G8f« xfjfkfgL kfOG5 . oxfF prfO a9c] g';f/ xfjfkfgL, tfkj|md / jiffs{ f] dfqf km/s kb}{ hfG5 . lxdfnL / pRr kxf8L Ifq] df lxpbF df lxpF ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff, sIff !@ 111
k5{ . kxf8L If]q / sf7df8f}F pkTosfdf ;dzLtfi] 0f xfjfkfgL kfOG5 . leqLdw;] sf lhNnfdf u|Lddf udL{ / lxpFbdf yf/] } dfq lr;f] xG' 5 . oxfF uL| iddf dg;'gL jfo'n] ;fnfvfnf !!)) b]lv #))) ld=ld= / lxpFbdf klZrdL jfon' ] xns' f jiff{ u/fp5F . afudtL k|bz] df;g' sf];L, OG›fjtL, tfdfsf;] L, lnv',lqzn\" L / gf/fo0fL gbL /x]sf 5g\\ . o; kb| ] zdf 5f]/f]Nkf -bf]nvf_, uf];fOFs'08 -/;'jf_, 6fb} x -sf7df8fF_} , kfrF kfv] /L -l;Gwk' fNrf]s_, s;/f, gGb efph,' tdf]3n} ftfn,lj;xhf/L tfn-lrtjg_ cflb tfntn}of 5g\\ . -3_ u08sL k|bz] u08sL k|b]z g]kfnsf] klZrdL efudf k5{ .of] kb| z] @&°@)Ú b]lv @(°@)Ú pQ/L cIff+z / *@°%@Ú b]lv *%°!@Ú k\"jL{ bz] fGt/;Dd kml} nPsf] 5 . u08sL kb| z] sf] kj\" d{ f afudtL k|b]z, klZrddf sgf{nL/ n'lDagL k|b]z /pQ/dfrLgsf] :jzfl;t If]q ltAat / blIf0fdfn'lDagL k|b]z k5g{ \\ . u08sL kb| z] df!! lhNnf /xs] f 5g\\ .o; k|b]zn] g]kfnsf] s'n If]qkmnsf] !$=^ k|ltzt ee\" fu cf]u6]sf] 5 . o; kb| z] sf] ;ae} Gbf7n' f] lhNnf uf]/vf -#,^!) j=ls=ld=_ / ;fgf] lhNnfkjt{ -$($ j=ls=ld=_ xg' \\. u08sL] kb| ]zsf] /fhwfgL kf]v/fdf /xs] f] 5 . o; kb| z] sf] e\"w/ftnnfO{ lxdfnL Ifq] , kxf8L Ifq] / leqLdw;] If]q u/L tLg efudf ljefhg ug{ ;lsG5. kxf8L Ifq] n] w]/} ee\" fu cf]u6]sf] 5 . o; k|b]zsf] prfO ;d'› ;txaf6 !)# ld6/ -lqj]0fL_ b]lv *!^& ld6/ -wjnflul/_ ;Dd kml} nPsf]5 . dV' o lxdfno / ltAatL ;LdfGt kj{tx¿sf] lardf dgfª, d:' tfª, 5]sDkf/, rd' ef6] h:tf pkTosf 5g\\ . lxdfnL k|b]zsf] pQ/ df ;LdfGt lxdfno / dV' o lxdfnosf lardf dgfª, d':tfª lhNnf k5g{ \\ . kxf8L Ifq] df dWo kxf8, dxfef/t ns] / r'/]kjt{ k5g{ \\ . leqLdw];df gjnk/f;L ;:' tfkj\" s{ f e\"efuk5{g\\ . u08sL kb| z] sf] w/ftnLo :j¿kn] xfjfkfgLdf ljljwtf NofPsf] 5 . o; kb| z] sf] leqLdw];df pkfi] 0f,kxf8L ee\" fudf ;dlztfi] 0f / lxdfnL ee\" fudf ns] fnL / 6G' 8«f xfjfkfgL kfOG5 . oxfF ;fnfvfnf jflifs{ jiff{ @%)) ld=ld= eGbf a9Lx'G5 . o; kb| z] df g]kfnsf] ;a}eGbf w]/} jflifs{ jiff{ x'g] 7fpF n'Dn] -%@*$ ld=ld=_ / sd xg' ] 7fpF d:' tfª -!$^ ld=ld=_ /xs] f 5g\\ . u08sL kb| z] hn;Dkbfsf] lx;fan] wgL 5 . of] kb| ]z xFb' } d:of{ª\\bL, dfbL, ;]tL, b/fbF} L / sfnL u08sL gbL axG5g\\ . j'9L u08sL / lqz\"nL gbL of] kb| ]z / afudtL k|bz] sf] ;Ldf gbL xf] . o; kb| ]zdf ltlnrf] -dgfª_, kmj] f, au] gf; / ¿kftfn -sf:sL_ /xs] f 5g\\ . oxfF tftfk] fgLsf s0' 8x¿ klg /x]sf 5g\\ . 112 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
-ª_ nl' DagL k|bz] n'lDagL k|b]z gk] fnsf] klZrdL efudf k5{ . of] k|b]z @&°#&Ú bl] v @*°%)Ú pQ/L cIffz+ / *)°%*Ú bl] v *$°kj\" L{ b]zfGt/;Dd km}lnPsf] 5 . n'lDagL kb| z] sf] k\"j{df u08sL kb| z] , klZrddfsgf{nL kb| z] / ;'b\"/klZrdk|bz] , pQ/df u08sL kb| ]z / sgf{nL k|bz] tyf blIf0fdf ef/tsf] pQ/ kb| z] /fHok5{g\\ . n'lDagL k|b]zdf!@lhNnf/xs] f 5g\\ . o; k|bz] n] s'n If]qkmnsf] !%=! k|ltzt e\"efu cfu] 6s] f] 5 . o; kb| z] sf] ;ae} Gbf7n' f] lhNnf bfª -@,(%%j=ls=ld=_ / ;fgf] lhNnf gjnk/f;L ab3{ f6 ;:' tf klZrd -^#$ j=ls=ld=_ /x]sf 5g\\ . n'lDagL kb| z] sf] :yfoL / fhwfgL bfªsf] efnj' fªdf tfl] sPsf] 5 .n'lDagL kb| z] sf] gS;f n'lDagL k|b]zsf] e\"agfj6 cUnf lxdz[ª\\ vnf, kxf8, pkTosf / ;dy/ kmf6F x¿ ldnLag]sf] 5 . o; k|b]zsf] ew\" /ftnnfO{ rf/ efudf ljefhg ug{ ;lsG5 . o;n] kb| ] zsf] s'n el\" dsf] yf]/} dfq ee\" fu lxdfnL Ifq] n] cfu] 6]sf] 5 . l;:g] lxdfn o;} If] qdf k5{ . o; k|bz] df kg]{ Psdfq lxdfnL lhNnf kj\" L{ ?sd' xf] . o; kb| z] sf w/] } ee\" fu dWo kxf8df k5g{ \\ . /f]Nkf, Ko7' fg, u'NdL, c3f{vfrF L / kfNkf lhNnf kxf8L e\"efudf /x]sf 5g\\ . bfª lhNnf o; k|bz] sf] leqLdw;] df kg]{ lhNnf xf] . t/fO{ Ifq] df kg]{ o; kb| ]zsf lhNnfdf gjnk/f;L- ;':tf klZrd_, ¿kGbx] L, slknj:t', afFs] / jlbo{ f x'g\\ . nl' DagL kb| z] df pkf]i0f, ;dzLtf]i0f, ns] fnL / 6'G8«f k|sf/sf] xfjfkfgL kfOG5 . o;sf] pQ/L efu sx] L lr;f] xG' 5 eg] kxf8df Gofgf] / t/fO{ / leqLdw];df udL{ x'G5 . oxfF jiff{df dg;'gL jfon' ] jiff{ u/fp5F eg] lxpbF df klZrdL jfon' ] xns' f jiff{ u/fpF5 . nl' DagL k|bz] sf] hn;Dkbfsf] kd| v' ;|f]t gbL / tfntno} f x'g\\ .o; k|bz] df, ltgfp, /fKtL, aaO{,af0fuª\\uf gbL /x]sf 5g\\. sgf{nL / sflnu08sL gbLx¿ sd| zM ;b' /\" klZrd kb| z] / u08sL k|bz] 5'6o\\ fpg] ;Ldf gbL xg' \\ . -r_ sgfn{ L kb| z] sgfn{ L k|bz] g]kfnsf] dWoklZrdL efudf k5{ . of] kb| ]z @*°!)Ú b]lv #)°@^Ú pQ/L cIffz+ / *)°%*Ú bl] v *#°$)Ú kj\" L{ bz] fGt/;Dd kml} nPsf] 5 . sgfn{ Lkb| z] df efu} fl] ns ¿kdf ljs6 tyf bu' {d Ifq] x¿ w]/} 5g\\ . o; k|bz] sf] k\"jt{ km{ u08sL kb| z] / n'lDagL kb| z] k5{g\\ . klZrddf ;b' \"/ klZrdkb| z] , pQ/df rLgsf] :jzfl;t Ifq] ltAat / blIf0fdf n'lDagL k|b]z / ;b' \"/klZrd kb| z] /xs] f 5g\\ . o; kb| z] df!) lhNnf/xs] f 5g\\ .o; kb| z] n] gk] fnsf] sn' Ifq] kmnsf] !( kl| tzt ee\" fu ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 113
cfu] 6]sf] 5 . o; k|b]zsf] ;ae} Gbf7'nf] lhNnf 8f]Nkf -&,**(j=ls=ld=_ / ;fgf] lhNnf ?sd' klZrd -!,@!#=$( j=ls=ld=_ x'g\\ . sgf{nL k|b]zsf] /fhwfgL;'v]{t lhNnfsf] jL/G] ›gu/df /xs] f] 5 . of] k|bz] Ifq] kmnsf] lx;fan] ;a eGbf 7'nf] / hg;ª\\Vofsf cfwf/df ;fgf] k|b]z xf] . sgfn{ Lk|b]zsf] e\"agfj6 d'Volxdfn, dWokxf8, dxfef/t n]s, r'/]kj{t / pkTosf cflb ldnL ags] f] 5 . o; k|b] zsf] ;ae} Gbf cUnf] efu r'/g] lxdfn -&#$* ld=_ xf] . sgf{nL kb| z] sf] w/ftnLo :j¿k / prfOn] xfjfkfgLdf ljljwtfNofPsf] 5 . o; k|b]zsf] pQ/L Ifq] df ns] fnL / 6'G8«f, kxf8L Ifq] df ;dzLtf]i0f / leqLdw];df pkf]i0f xfjfkfgL kfOG5 . oxfFsf] cf};t jflif{s tfkjm| d @^°;]= ;Dd k'U5 eg] Gog\" td tfkjm| d )°;] eGbf sd x'G5 . oxfsF f] lxdfnL lhNnfx¿df lxpFbdf lxpF k5{ . oxfF ;fnfvfnf jflif{s jiff{ !$&( ld=dL= eGbf a9LxG' 5 . sgfn{ L k|bz] df x'Dnf sgfn{ L, du' ' sgf{nL, 7n' L e]/L, ;fgL e]/L, ltnf cflbgbL axG5g\\ .sgf{nL k|bz] tfntno} fdf klg wgL 5 . /f/f tfn, kmf]S;'G8f] tfn / s'lkG8] bx o; kb| ]zsf d'Vo xg' \\ . -5_ ;b' \"/klZrd k|bz] ;'b\"/klZrd k|b]z g]kfnsf] klZrdL ee\" fudf k5{ . of] kb| z] @*°@@Ú b]lv #)°)(Ú pQ/L cIff+z / *)°)#Ú bl] v *!°@%Ú kj\" L{ b]zfGt/;Dd km}lnPsf] 5 . ;b' /\" klZrd k|b]zsf] kj\" d{ fsgf{nL k|bz] / nl' DagL k|bz] , klZrddf ef/tsf] pt/ fv08 /fHo,pQ/dfsgfn{ L k|b]z / rLgsf] :jzfl;t If]q ltAat tyf blIf0fdf ef/ tsf] pQ/ kb| z] /fHo k5{g\\ .;'b\"/klZrd kb| ]zdf gf} lhNnf/xs] f 5g\\ . o; k|bz] n] g]kfnsf] s'n Ifq] kmnsf] !#=# kl| tzt e\"efu cf]u6] sf] 5 . o; kb| z] sf];a}eGbf7'nfl] hNnf aemfª -#,$@@ j=ls=ld=_ / ;fgf] lhNnf at} 8L -!,%!( j=ls=ld=_xg' \\ . ;b' /\" klZrd k|bz] sf] /fhwfgL s}nfnLsf] uf]bfj/L tfl] sPsf] 5 . ;b/\" klZrdkb| z] n] lxdfn, kxf8 / t/fO{sf tLgcf6] } w/ftnLo :j¿knfO{ ;d]6s] f] 5 . lxdfnL If] qdf bfr'{nf, aemfª / afh'/f lhNnf k5{g\\ eg] at} 8L, 88N] w/' f, c5fd,8f]6L kxf8L lhNnfx¿ xg' \\ . 114 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] of]uL lzIff , sIff !@
sn} fnL / s~rgk/' t/fO{ If]qdf k5g{ \\ . 88N] w'/f lhNnfsf sx] L efux¿ eg] leqLdw;] df k5{g\\ . ;'b\"/ k|bz] sf] w/ftnLo :j¿kn] xfjfkfgLdf ljljwtf NofPsf] 5 . oxfF pkf]i0f,;dzLtfi] 0f,ns] fnL / 6'G8«fk|sf/sf xfjfkfgL kfOG5g\\ . oxfF ;fnfvfnf jflif{s jiff{ @)) ld=ld= eGbf a9LxG' 5 . ;b' /\" klZrd kb| z] sf k|d'v gbLx¿ ;t] L, a'l9uª\\uf, rf}nfgL / dxfsfnL cflb xg' \\ . o; kb| ]zsf] 3f]8f3f8] L tfn -sn} fnL_ ljZj ;Dkbf ;\"rLdf ;\"rLs[t l;d;f/ If]q xf] . o;sf ;fy} lemnldnf tfn / ab] sf6] tfn -s~rgk/' _, clntfn -88n] w/' f_, 5ltjfg tfn -8f6] L_ klg o;} kb| z] df k5g{ \\ . ljm| ofsnfk != gk] fnsf kb| z] x¿sf] efu} fl] ns ljzi] ftf emNsg] rf6{ jf tflnsf tof/ kf/L sIffdf 6fF:gx' f;] \\ . @= cfkmg\\ f] k|b]zsf] efu} f]lns tYox¿nfO{ ;d]6L uLt jf sljtf tof/ kfgx{' f];\\ . #= cfkm\\gf] kb| ]zsf] gSzfdf ;f] k|b]zsf dV' o lxdfn jf kxf8, gbL, tfn, /fli6«o lgs'~h, ;8s cflbsf] ljj/0f eg'{xf];\\ / sIffdf kb| zg{ ug{'xf;] \\ . cEof; tnsf k|Zgf] pQ/ lbgx' f];\\ M -s_ clk lxdfn s'g kb| ]zdf k5{ . -v_ u08sL kb| z] sf] ;ae} Gbf xf]rf] e\"ld sg' xf] < -u_ k|bz] ! / k|b]z @ larsf] ef}uf]lns ljz]iftfx¿ larsf] ;dfgtf / leGgtf pNnv] ug'x{ f;] \\ . -3_ sgf{nL k|bz] sf] ;Eotf gbLsf] ;Eotf;Fu hfl] 8Psf] 5, kl' i6 ugx{' f;] \\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff, sIff !@ 115
@ k|bz] x¿sf] hg;flF Vos cj:yf / ljz]iftf kf7 M != hg;fª\\lVos cj:yf gk] fnsf] hg;ªV\\ ofsf] :yflgs ljt/0f k0| ffnLnfO{ efu} fl] ns, Pl] txfl;s, ;fdflhs;f:+ sl[ ts,cflys{ , /fhgLlts cj:yf / ljsf;sf kj\" f{wf/x¿n] k|efj kf/s] f] bl] vG5 . b]zsfh] g;ª\\Vofsf] ljt/0f kT| oIf¿kdf w/ftnLo :j¿k, xfjfkfgL, ;|f]t ;fwgsf] pknAwtf cflb;Fu ;DalGwt xG' 5 . lj= ;=+ @)^* ;fnsf] hgu0fgfcg;' f/ gk] fnsf] hg;ªV\\ of @^$($%)$ /xs] f] 5 h;df !@*$()$! -$*=%Ü_ k?' if / !#^$%$^# -%!=%Ü_ dlxnf hg;ªV\\ of /xs] f] 5 . g]kfnsfk] |fb]lzs hg;ªV\\ of ljt/0fnfO{ tn tflnsfdf bv] fOPsf] 5 . hg;ª\\Vofsf] kf| bl] zs ljt/0f / hg3gTj k|b]z dlxnf hg;ªV\\ of kl| tzt hg3gTj C0ffTds -JolSt kl| t hg;ªV\\ of jl[ 4 k|bz] g+= ! 2368407 k'?if s'n 17.1 ju{ ls=ld=_ ePsf lhNnf k|b]z g=+ @ 2686207 20.4 afudtL 2781819 2166536 4534943 20.9 175 9 u08sL 1312949 2717938 5404145 9.3 n'lDagL 2358956 2747633 5529452 16.9 559 0 sgfn{ L 802495 1090808 2403757 5.8 272 7 ;b' \"/klZrd 1334630 2140316 4499272 9.6 112 8 767923 1570418 219 3 1217887 2552517 41 0 130 0 gk] fn !#^$%$^# !@*$()$! @^$($%)$ !)) !*) @& ;f| t] M oP' gPkmkLP, @)!& . gk] fnsf] afudtL kb| z] df ;ae} Gbf w/] } hg;ªV\\ of -@)=(Ü_ /xs] f] 5 . o;kl5 kb| z] g=+ @ -@)=$Ü_, k|bz] g+= ! -!&=!Ü_, n'lDagL k|b]z -!^=(Ü_, ;'b/\" klZrd k|b]z -(=^Ü_,u08sL kb| z] -(=#Ü_ / sgf{nL k|b]z -%=*Ü_ /xs] f5g\\ . o; tYofªs\\ n] kb| ]zx¿lar hg;ª\\Vofsf] ljt/0f ;dfg ¿kn] ePsf] bv] fpbF g} . afudtL kb| ]zdf ;a}eGbfa9L] / sgf{nL k|b]zdf ;ae} Gbf sd hg3gTj /xs] f] 5 . o;u} /L k|bz] g=+ !, afudtL, u08sL / nl' DagL k|bz] sf @& lhNnfdf C0ffTds hg;ªV\\ of jl[ 4b/ /x]sf] 5 . k|b]zut hg;fªl\\ Vos cj:yfsf] tn rrf{ ul/Psf] 5 . 116 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff , sIff !@
kb| z] g+ ! df (,(@,$$% 3/kl/jf/ /xs] f 5g\\ . o; k|bz] dfcf;} t kl/jf/sf] cfsf/ $=%& / n} ªl\\ us cg'kft (M/F) ()=#@ 5 . o; kb| ]zsf] ;x/L hg;ª\\Vof @^#(($^ -%*=@Ü_ /x]sf] 5 . k|bz] g+= @ df (#@)*& 3/kl/jf/ /xs] f 5g\\ . o; kb| ]zdfcf;} t kl/jf/sf] cfsf/ %=*# / n} ª\\lus cgk' ft !)!=@ 5 . o; kb| z] sf] ;x/L hg;ª\\Vof&!=(Ü /x]sf] 5 . afudtL kb| ]z hg;ªV\\ ofsf] lx;fan] ;a}eGbf 7n' f] k|b]z xf] . o; k|bz] df !@,&),&(& kl/jf/ ;ª\\Vof 5 . o; k|b]zn] gk] fnsf] nueu @)=( kl| tzt hg;ª\\VofnfO{ cf]u6]sf] 5 . o; k|bz] sf] ;x/L hg;ªV\\ of&@=^Ü /x]sf] 5 . u08sL kb| ]zdf %&*@!( 3/kl/jf/ ;ª\\Vof 5. o;n] gk] fnsf] nueu (=! kl| tzt hg;ª\\VofnfO{ cfu] 6s] f] 5 . o; kb| ]zsf] ;x/L hg;ªV\\ of ^)=%Ü /xs] f] 5 . nl' DagL k|bz] df *,*%,@)# kl/jf/ ;ª\\Vof 5 .o;n] gk] fnsf] s'n hg;ªV\\ ofsf] !^=( kl| tzt efu cf]u65 . n'lDagL k|bz] df %!=& kl| tzt ;x/L hg;ªV\\ of /xs] f] 5 . sgfn{ L k|bz] df gk] fnsf] ;ae} Gbf sd hg;ª\\Vof /xs] f] 5 . o; k|bz] df g]kfnsf] nueu %=( kl| tzt hg;ªV\\ of a;f]af; u/]sf] bl] vG5 . oxfF hDdf @,(*,#%( 3/kl/jf/ /xs] f 5g\\ . o; k|bz] df ;x/L hg;ªV\\ of $(=#Ü /xs] f] 5 . ;'b\"/klZrd k|bz] df $,^(,(&! 3/kl/jf/ /xs] f5g\\ . o; k|bz] n] g]kfnsf] nueu (=^ k|ltzt hg;ªV\\ ofnfO{ cfu] 6s] f] 5 . o; k|b]zsf] ;x/L hg;ªV\\ of %*=(Ü /x]sf] 5 . ljm| ofsnfk != tn lbOPsf] tflnsf cWoog u/L ;f]wLPsf k|Zgx¿sf] hjfkm lbgx' f];\\ M kb| ]z pd]/ ;dx\" cg;' f/ hg;ª\\Vof k|ltzt k|bz] g=+ ! !$ jif{eGbf dl' g !% b]lv %( jif{ ^) jif{dfly kb| z] g=+ @ afudtL 25.7 59.5 14.8 u08sL 32.2 53.9 13.9 nl' DagL 24.4 63.3 12.2 sgfn{ L 24.9 57 18.1 ;b' \"/klZrd 36.3 55.8 7.9 35.9 52.2 11.9 32.8 52.9 14.3 -s_ dflysf] tflnsfdf ;a}eGbf;lj|mo hg;ªV\\ ofa9L ePsf] kb| ]z sg' xf] < -v_ dflysf] tflnsfcg;' f/ lglis|o hg;ª\\Vof w]/} ePsf] k|b]z s'g xf] < ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff, sIff !@ 117
-u_ ;ljm| o hg;ª\\Vof a9L xb'F f b]zn] kf| Kt ug{] kmfObfx¿sf] ;\"rL tof/ kfg{'xf;] \\ . -3_ bz] df lgliso| hg;ªV\\ ofa9L x'Fbfsf r'gft} Lx¿ s] s] x'g ;Snfg<\\ ;d\"xdf 5nkmn u/L lgisif{ k|:tt' ugx[' f];\\ . -ª_ ;dx\" ;dx\" df /xL cfkm\\gf] kb| z] sf] hg;fFlVos ljz]iftfx¿sf] rf6{ jf tflnsf tof/ kf/L sIffdf k|:tt' ugx{' f;] \\ . -r_ gk] fnsf] kb| z] x¿df dlxnf, k?' if / sn' hg;ªV\\ of ljj/0fnfO{ :tDe /v] f lrq jf jQ[ lrqdf tof/ kf/L sIff sf7] fdf 6f:F g'xf];\\ . cEof; != tnsf kZ| gsf] pQ/ lbg'xf;] \\ M -s_ hg;ªV\\ ofsf] cfwf/df g]kfnsf] ;a}eGbf w]/} hg;ª\\Vof ePsf] lhNnf sg' xf] < -v_ hg;ª\\Vof w/] } bl] v yf/] }sf] cfwf/df j|mdzM kb| ]zx¿sf] gfd nV] g'xf;] \\ . -u_ gk] fnsf] hg;ªV\\ ofsf] kb| ]zut cfsf/nfO{ jQ[ lrqdf k|:tt' ug{'xf;] \\ . -3_ gk] fnsf] k|b]zut hg;ª\\Vof ljt/0fsf] cj:yfnfO{ ljZni] f0f ug{'xf];\\ . 118 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
# g]kfnsf k|b]zsf ;fdflhs ;f+:s[lts cj:yf kf7 M / ljz]iftf Tflnsf %=$M hg;ª\\Vof ePsf !) cf]6f hfltsf] ljj/0f jm| =;=+ hfthflt hg;ª\\Vof k|ltzt jm| =;+= hfthflt hg;ª\\Vof k|ltzt ! Ifq] L $#(*)%# !^=^ ^ gj] f/ !#@!(## %=) @ a|fxd\\ 0f #@@^()# !@=@ & d;' ndfg !!^$@%% $=$ -kxf8L_ !**&&## &=! * sfdL !@%*%%$ $=* # du/ ( ofbj !)%$$%* $=) !) /fO{ ^@)))$ @=# $ yf¿ !&#&$&) ^=^ % tfdfª !%#(*#) %=* ;f| t] M s]GbL| o tYofªs\\ ljefu,@)^* g]kfn ljljwtfn] el/k0\" f{ axh' ftLo, ax'eflifs, axw' fld{s / axn' ;+:s[lt ePsf] b]z xf] . oxfF Ifq] L, a|fxd\\ 0f, du/, yf¿, tfdfª, gj] f/, d;' ndfg, sfdL, ofbj, /fO,{ u?' ª cflb !@% hfthfltsf dflg;x¿ a;fa] f; u5g{ \\ . oxfF ljleGg wfld{s cf:yfsf dflg;x¿ a:5g\\ .lxGb' wd{ dfGg] dflg;x¿ lzj, bu' f{ cflbsf] kh\" f u5g{ \\ . a'4 wds{ f cgo' foLn] a'4nfO{ k\"hf u5{g\\ . O:nfd wd{ dfGg]x¿n] cNnfxnfO{ dfG5g\\ . O;fOx{ ¿ rrd{ f jm| fO:6sf] kf| yg{ f u5g{ \\ . ls/ft wdfn{ DaLn] ] kf?xfª / ;l' DgdfnfO{ dfG5g\\ . g]kfn ;+:s[ltdf wgL /fi6« xf] . oxfF ljljw j]ze\"iff, /xg;x/ / ;+:sf/ / ;+:s[lt 5g\\ . ;dfhleq ljleGGf wd{, k;] f, hfthflt, ;:+ sl[ t, efiffefifL, j]ze\"iff, vfgkfg, /xg;xg, rf8kj{, pT;j, ;flxTo, snf, dgf]/~hg cflb kfOG5 . g]kfndf !@# cf]6f efiff af]lnG5 . o;n] gk] fnsf] eflifs ljljwtfnfO{ :ki6 kf5{ . ljljw ;f+:sl[ ts kj{, rf8 / hfqfx¿n] gk] fnsf] ;f+:sl[ ts klxrfgnfO{ prf] agfPsf 5g\\ . k\"j{sf] pwF fn} L peF fn} L xf];\\ jf k|bz] @ df dgfOg] lhltof kj{ jf 57 xf;] \\ oL ;ad} f g]kfNfL ;+:sl[ tsf] cg'dk gdg' f e]6\\g ;lsG5 . u08sL k|bz] sf] /fb] L jf n'lDagL kb| z] df dgfOg] df3L jf ;b' /\" klZrd k|b]zdf dflgg] uf}/f jf vl] ng] bp] 8f gfr lo ;jn} ] gk] fnL ;+:s[ltnfO{ hLjGt agfPsf 5g\\ . kb| z] ut¿kdf gk] fnsf ;fdflhs tyf ;f+:sl[ ts ljz]iftfnfO{ tn pNnv] ul/Psf] 5 . != kb| z] g+= ! kb| ]z g+=! dfljleGg hfthfltsf] a;f]af; 5 . o; kb| ]zsf] lxdfnL If]qdfzk] f{ hfltsf] afx'No ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] of]uL lzIff, sIff !@ 119
5 eg] kxf8L If]qdf ldl>t a;fa] f; 5 . t/fO{ Ifq] df klg ldl>t a;f]af; 5 . oxfsF f dV' o hfthfltdf yf¿, d;' ndfg, dr] ,] sfr] ,] lwdfn, ofbj, /fhj+zL, tfhk'l/of, blnt cflb x'g\\ . k|bz] g+=! dfcflbaf;L hghflt ;dx\" sf /fO,{ lnDa\", yf?, tfdfª, du/, gj] f/, z]kfÙ{ ;LdfGtLst[ ;dx\" sf /fhj+zL, lwdfn, ;Gyfn / nfk] fG] d'v ;dx\" sf dr] ,] sf]r] / n]Krf hghflt / d;' ndfg ;d'bfosf dflg;x¿sf] a;fa] f; 5 . k|bz] g=+ ! df lxGb' wdf{nDaLx¿sf] afxN' o 5 . o;sf] ;fy} ls/ft, af}4, O:nfd, O;fO{ / ks| [lt wdfn{ DaLx¿ klg /x]sf 5g\\ . kb| z] g=+ ! df;a}eGbf w]/} dflg;x¿n] gk] fnL efiff -$#kl| tzt_af] N5g\\ . oxfF dl} ynL, lnDa,' yf?, du/, afGtjf, pb,'{ /fhjz+ L,u'?ª,n]Krf, lwdfn, d]rc] flb efiffx¿ klg af]lnG5.kb| ]z ! sf] cf};t ;fIf/tf b/ &! kl| tzt /xs] f] 5 . h;df k'?ifsf] ;fIf/tf b/ &(kl| tzt / dlxnfsf ;fIf/tf b/$$k|ltzt5 . ;g\\ @)!( sf] o'Pgl8kLsf] kl| tj]bgcg;' f/ o; kb| ]zsf] dfgj ljsf; ;\"rsfª\\s )=%* /xs] f] 5 . of] kb| ]zut lx;fan] t;] |f] a9L dfgj ljsf; ;\"rsfª\\s /xs] f] k|b]z xf] . o; kb| ]zdf Nxf];\\f/, pFwfn} L, pFefn} L,b;}F ltxf/, l;?jf cflb rf8kj{ dgfOG5 . kflye/f, xn;] L, a/fx Ifq] , nf?Djf,a'9f;'Aaf oxfsF f oxfsF f kd| v' wfld{s :ynx¿ x'g\\ . o; k|b]zdf /xs] f ls/fFtx¿ ks| l[ t k\"hfdf ljZjf; u5g{ \\ . o;/L of] kb| z] ;fdflhs ;f+:s[lts¿kdf ;dG' gt 5 . @= k|b]z g=+ @ kb| ]z g+= @ df klg ldl>t hfthfltx¿ a;f]af; u5g{ \\ . o; k|bz] df ofbj, dl' :nd, yf?sf ;fy} ;LdfGtLst[ / nfkfG] d'v ;d\"xsf, tn] L, sz' jfx, rdf/, wfgs' , d;' x/, sd' L,{ bi' ffb, dNnfx, sfg' cflb a:5g\\ . o; kb| ]zdf kxf8]af| x\\d0f, Ifq] L, tfdfªsf ;fy} cGo hfltx¿klg a;f]af; u5{g\\. k|b]z g+= @ df lxGb' wdfn{ DaLx¿sf] afx'No /xs] f] 5 . oxfF O:nfd, af}4 / O;fO{ wdf{nDaLx¿sf] klg a;fa] f; 5 . kb| z] @ df d}lynL dfte[ fifLsf] afxN' o /xs] f] 5 . o;sf] ;fy} oxfF efh] k'/L, alHhsf, g]kfnL, yf?, tfdfª cflb efiffx¿ klg af]lnG5g\\ .c? k|b]zsf] tn' gfdf o; kb| ]zsf] dfgj ljsf; ;r\" sfªs\\ ;a}eGbf sdhf/] 5 . ;g\\ @)!( sf] oP' gl8kLsf] kl| tjb] gcg;' f/ o; kb| ] zsf] dfgj ljsf; ;\"rsfª\\s )=%! /x]sf] 5 . o; kb| ]zdf 57,Ob, xf]nL,b'ufk{ \"hf, ltxf/, ljjfx k~rdL,/fdgjdL, h'8zLtn, rf/} rg, l;?jf cflb rf8kj{ dgfOG5 . ul9dfO,{ /fdhfgsL dlGb/, l5Ggd:tf, hnZ] j/, wgi' ffwfd oxfsF f k|dv' wflds{ :ynx¿ xg' \\ . o; k|bz] df /x]sf d'l:ndx¿ dl:hb hfg] / gdfh k9\\g] u5{g\\ . o; kb| ]zdf ljzi] ft d}lynL efiff, ;:+ sf/ ;:+ s[ltsf] ulx/f] k|efj 5 ;fy} efh] k'/ efiff / ;+:s[tLn] klg oxfFsf] hLjg ;dG' gt agfPsf] 5 . #= afudtL kb| z] afudtL k|bz] df klg ldl>t hfltsf] a;f]af; 5 . oxfF tfdfª, gj] f/, af| xd\\ 0f / Ifq] L hfltsf] afxN' o /xs] f] 5 . o; kb| z] sf] lxdfnL If]qsf d'Vo hflt z]kf{ /tfdfª xg' \\ . kxf8L Ifq] sf afx'g, 120 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff , sIff !@
Ifq] L, du/, blnt, / sf7df8f}F pkTosf, wl' nv]n, ag]kfdf gj] f/ hfltx¿sf] a;fa] f; /xs] f] 5 . o; k|b]zsf] leqLdw;] sf] dV' o hflt yf? xf] . oxfF ;LdfGtLs[t ;dx\" sf rk] fª, af]6,] yfdL] cflb klg a;f]af; u5g{ \\ . afudtL k|b]zdf lxGb' wdfn{ DaLx¿sf] afxN' o -&!=&*Ü_ /x]sf] 5 . oxfF af}4 ,ls/fFt, O:nfd / O;fO{ wdf{nDaLx¿sf] klg a;fa] f; 5 . afudtL k|b]zdf clwsf+z dflg;x¿g]kfnL efiff afN] 5g\\ . oxfF afl] ng] cGo efiffx¿df tfdfª, g]jf/L, yf?, r]kfª cflb x'g .afudtL kb| z] sf] cf;} t ;fIf/tf b/ &$=( kl| tzt /xs] f] 5 . oxfsF f] k'?if ;fIf/tf b/ *@=@Ü / dlxnfsf] ;fIf/tf b/ ^& Ü/xs] f] 5 . ;g\\ @)!( sf] oP' gl8kLsf] k|ltj]bgcg;' f/ o; k|bz] sf] dfgj ljsf; ;\"rsfªs\\ )=^^ /x]sf] 5 . of] ;ae} Gbfa9L dfgj ljsf; ;r\" sfª\\s /x]sf] k|b]z xf] . o; kb| z] df Nxf];f\\ /, b;,}F ltxf/, lth, si[ 0f hGdfi7dL, lzj/fqL, ufO{hfqf, OGb|hfqf cflb rf8kj{ dgfOG5 . eStk'/df la:s6] hfqf / nlntk'/df k|Tos] afx| jifd{ f b]vfOg] sflQs gfr k|Voft 5 . ledZ] j/ bfn] vf,, uf;] fOs'08, kzk' ltgfy, af}4gfy, hfd] dl:hb, PhDK;g rr{, knfGrf]s eujtL, blIf0fsfnL oxfFsf oxfFsf k|dv' wfld{s :ynx¿ xg' \\ . o;/L kb| z] n] ljljw ;fdflhs ;f+:sl[ ts klxrfgnfO{ hLjGt /fv]sf] 5 . $= u08sL kb| ]z u08sL k|bz] df ldl>t hfthfltsf] a;f]af; b]lvG5 . o; kb| z] sf dV' o hfltx¿ af| x\\d0f, Ifq] L, du/, u'?ª, 5GTofn, ysfnL cflb xg' \\ . hfthfltsf] a;fa] f; ef}uf]lns If]qcg;' f/ km/s 5 . kxf8L Ifq] dfIf]qL, afx'g, blnt, g]jf/, 7s'/L, du/ cflb a:b5g.\\ leqLdw;] df a|fDx0f, If]qL, du/, yf?, dfemL / cGo hflt /xs] f 5g\\ . lxdfnL Ifq] df ysfnL, u'?ª, Nxf]dL cflb hfthfltsf] a;f]jf; 5 . u08sL k|bz] df lxGb' wdf{nDaLx¿sf] afx'No -*@=(Ü_/xs] f] 5 . oxfF af}4, O;fO,{ O:nfd, af]g/ k|sl[ t wdfn{ DaLx¿sf] klg a;fa] f; /x]sf] 5 . u08sL k|bz] dfg]kfnL efiff af]Ng] dflg;x¿sf] afxN' o -&@=&Ü_ /x]sf] 5 . oxfF afl] ng] d'Vo efiffx¿ du/, u'?ª, g]jf/, tfdfª, yf?cflb x'g\\ . u08sL k|b]zsfc] f};t ;fIf/tf b/ &% k|ltzt /xs] f] 5 . oxfsF f] k'?if ;fIf/tf b/ *#Ü / dlxnfsf] ;fIf/tf b/^*Ü5 . ;g\\ @)!( sf] oP' gl8kLsf] kl| tjb] gcg';f/ o; k|bz] sf] dfgj ljsf; ;\"rsfª\\s )=^! /x]sf] 5 . of] k|bz] ut lx;fan] bf;] |f] a9L dfgj ljsf; ;\"rsfª\\s /xs] f] kb| z] xf] .o; kb| z] df Nxf;] \\f/, b;,F} ltxf/, tf/] Gx\\n cflb rf8kj{ dgfOG5 . dgsfdgf, d'lStgfy, ljGWojfl;gL, afUn'ª sflnsf, unZ] j/ dxfbj] oxfsF f k|dv' wfld{s :ynx¿ x'g\\ . o; kb| z] df /x]sf u'?ªx¿sf] /f]bL ;+:s[lt o; k|b]zsf]df}lns klxrfg xf] . 3f6', sf}/f / ;f/] 8L gT[ on] ;dt] of] kb| z] ;f:+ sl[ ts¿kdf wgL dflgG5 . %= nl' DagL kb| ]z nl' DagL kb| z] sf] efu} fl] ns Ifq] cg;' f/ ldl>t hfthfltx¿ a;fa] f; u5g{ \\ . oxfsF f] dV' o hfthflt ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff, sIff !@ 121
a|fx\\d0f, If]qL,yf? / du/ cflb xg' \\ . oxfsF f] kxf8L If]qsf d'Vo hfthflt du/, Ifq] L, afx'g, blnt, 7s'/L, ;Gof;L cflb x'g\\ . t/fO{ / leqLdw]; If]qsf dV' o hfltdf yf?,ofbj, d;' ndfg / ;LdfGtLs[t ;d\"xsf rdf/, sj] 6, sx/ / kf;jfg cflb xg' \\ . o; kb| z] sf] slknj:t' / afsF ] dl' :nd afx'No ePsf lhNnf xg' \\ . To:t} bfª / albo{ f yf? afx'No ePsf lhNnf xg' \\ . nl' DagL k|b]zdf lxGb' wdf{nDaLx¿sf] afx'No/x]sf] 5 . oxfF af4} , O:nfd, O;fO{/ ks| l[ t wdfn{ DaLx¿sf] klg a;fa] f; /x]sf] 5 . nl' DagL k|bz] df a;f]af; ug]{ clwsf+z dflg;x¿n] g]kfnL efiff afN] 5g\\ . oxfF afl] ng] cGo efiffx¿df yf?, efh] k/' L, cjlw, pb,{' alHHfsf, du/ cflb xg' . nl' DagL k|bz] sf] ;fIf/tf b/ ^^=$# k|ltzt /x]sf] 5 . o;df k?' if ;fIf/tf b/ =====kl| tzt / dlxnf ;fIf/tf b/ =======kl| tzt /xs] f] 5 . ;g\\ @)!( sf] oP' gl8kLsf] kl| tjb] gcg;' f/ o; kb| z] sf] dfgj ljsf; ;r\" sfªs\\ )=%^ /xs] f] 5 . of] kb| z] dfgj ljsf; ;r\" sfªs\\ sf] lx;fan] rfy} f] :yfgdf /xs] f] 5 . o; kb| z] df df3L, Ob, b;F}, ltxf/, ;fdfrvj] f cflb rf8kj{ dgfOG5 . nl' DagL, :ju{åf/L, afu]Zj/L, ??If]q, ;'Kkf b]p/fnL,hfd] dl:hb /xdflgof e/} xjf / ;xjfjf dl:hb gk] fnuGh oxfsF f kd| 'v wflds{ :ynx¿ x'g.\\ o;/L of] kb| ]z ;fdflhs,;f:+ s[lts / wfld{s ljljwtf / klxrfg afs] ]sf] k|bz] xf] . ^= sgf{nL k|bz] ;fdflhs, ;f+:sl[ ts / eflifs ljljwtfsgf{nL kb| z] sf];DklQ xf] . o; kb| z] df If]qL, af| x\\ d0f, 7s/' L, du/, yf?, /fp6], /fhL, afbL, u?' ª cflb hfthfltx¿sf] a;f]af; 5 . To:t} o; k|b]zdf nf]kGd'v tyf ;LdfGtLs[t ;d\"xsf yf?, afbL, /fp6], /fhL cflbsf] klg a;f]af; /xs] f] 5 . sgf{nL k|bz] df lxGb' wd{ dfGg] dflg;x¿sf] afx'No -(%Ü_, /xs] f] 5 . oxfF af4} , O;fO{ / cGowdf{nDaLx¿ klg /xs] f 5g\\ . oxfF gk] fnL efiff afN] gx] ¿sf] afx'No /xs] f] 5 . v; efiff, sfOs] du/ efiff klg oxfF af]lnG5g\\ .sgf{nL k|bz] sf] ;fIf/tf b/ ======kltzt /xs] f] 5 . h;df k'?if ;fIf/tf b/====kl| tzt / dlxnf ;fIf/tf b/=====kl| tzt /xs] f] 5 .;g\\ @)!( sf] oP' gl8kLsf] kl| tjb] gcg;' f/ o; kb| ]zsf] dfgj ljsf; ;r\" sfªs\\ )=%# /x]sf] 5 . of] k|bz] bf];f| ] sd dfgj ljsf; ;r\" sfªs\\ ePsf] k|b]z xf] . o; kb| z] df Nxf];\\f/, b;}F ltxf/, hg}kl\" 0f{df, ;fpg] ;ªj\\ m| flGt cflb rf8kj{ dgfOG5 . rGbggfy, z] u'Daf, b]ptL aHo,} lqk'/f;'Gb/L, k~rb]jn oxfsF f oxfFsf kd| v' wflds{ :ynx¿ xg' \\ . o; k|b]zdf d:6f] bj] tfsf] kh\" f ug{] ;d'bfo klg 5g\\ . oxfsF f] 8f]Nkf] hftLdf nf;nfO{ sf6/] lu4nfO{ vj' fpg] cgf}7f] k/Dk/f /xs] f] kfOG5 . o;/L of] k|b]z ;fdflhs ;f+:sl[ ts¿kdf ;dG' gt 5 . &= ;b' /\" klZrd ;b' \"/klZrd k|b]zdf d'Vou/L If]qL, a|fx\\d0f,7s/' L, yf?, blnt hfltx¿sf] a;fj] f; /x]sf] 5 . oxfFsf lxdfnL / kxf8L Ifq] df ldl;t| hfltsf] a;f]af; 5 . t/fO{ If]qdf af| x\\d0f, Ifq] L, yf? / cGo ldl>t hfthfltx¿ /x]sf 5g\\ . 122 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff , sIff !@
;'b/\" klZrd kb| ]zdf lxGb' wdf{nDaLx¿sf] afxN' o -(&=@Ü_/xs] f] 5 . oxfF af}4, O;fO{, O:nfd, ks| [lt / cGo wdf{nDaLx¿sf] klg a;f]af; 5 . ;b' \"/klZrd kb| z] df g]kfnLefiff;Fu} bhg{ fc}F Go efiffx¿ klg afl] nG5 . oxfgF k] fndf afl] ng] rf/} kl/jf/sf efiffx¿ af]lnG5 . o; kb| z] sfdV' o efiffx¿ 8f]6n] L, g]kfnL, yf?, at} 8]nL, c5fdL, aemfªL, du/ cflb x'g\\ . ;'b\"/klZrd k|bz] sf] cf;} t ;fIf/tf b/ ^# kl| tzt /xs] f] 5 . oxfsF f] k?' if ;fIf/tf b/ -&^Ü_ / dlxnfsf] -%@Ü_ 5 . ;g\\ @)!( sf] o'Pgl8kLsf] kl| tjb] gcg';f/ o; k|bz] sf] dfgj ljsf; ;\"rsfª\\s )=%$ /x] sf] 5 . of] k|bz] ut lx;fan] t;] f| ] sd dfgj ljsf; ;\"rsfªs\\ /xs] f] kb| ]z xf] . o; k|bz] df uf}/f kj{, a8sfOtfjf/, b;},F ltxf/ wd' wfdsf ;fy dgfOG5 . t/fO{ Ifq] df df3L kjn{ ] cfkmg\\ } ;fdflhs ;f+:sl[ ts dxŒj af]ss] f] 5 . oxfsF f k|d'v wflds{ :ynx¿df pu|tf/f, lqk'/f;G' b/L, zN} fZ] j/L, a8Ldflnsf, a}hgfy cflb xg' \\ . o; k|b]zdf b]p8f gfrsf] 7n' f] ;fdflhs ;f+:sl[ ts dxŒj /x]sf] 5 . ljm| ofsnfk != s'g} bO' {cf6] f kb| ]zsf] ;fdflhs hghLjg ;DaGwdf rf6{ jf tflnsf tof/ kfg'x{ f];\\ . @= cfkmg\\ f] k|bz] sf] ;fdflhs;f+:s[lts ljz]iftf ;DjGwdf uLt jf sljtf tof/ kfgx{' f;] \\ . #= kb| z] sf] gS;fdf s'g hftLsf] a;fj] f; sxfF /x]sf] 5, hf]8L hf]8Ldf 5nkmn u/L sIffdf k|:tt' ugx{' f;] \\ . $= g]kfnsf kb| ]zx¿sf ;fdflhs / ;f+:s[lts ljz]iftf;Fu ;DalGWft /xL sIffdf xflh/Lhjfkm k|ltof]lutf ;~rfng ugx{' f;] \\ %= gk] fnsf] sgf{nL k|b]z ;:+ sl[ tdf wgL 5 . o; ljifodf b'O{ ;fyLlarsf] ;Djfbsf] gd\"gf tof/ kfg'{xf];\\ . cEof; != tnsf k|Zgsf] pQ/ lbg'xf;] \\ M -s_ jfudtL k|bz] sf] s'g} tLgcf]6f ;fdflhs ljzi] ftfx¿ pNnv] ug'{xf];\\ . -v_ ;'b\"/klZrd kb| z] sf d'Vo dV' o ;fdflhs klxrfg pNn]v ugx'{ f];\\ . -u_ afudtL kb| z] sf d'Vo dV' o hfltx¿sf] ;\"rL tof/ kfgx{' f;] \\ . -3_ ;fdflhs ljljwtf gk] fnsf] klxrfg zLif{sdf Ps n]v tof/ kfg{x' f];\\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 123
-ª_ k|bz] g+ ! sf] s'g} tLgcf6] f ;f+:sl[ ts ljz]iftfx¿ pNn]v ug'x{[ f;] \\ . -r_ u08sL kb| z] sf d'Vo dV' o wfld{s :ynx¿sfsf] gfd nl] v 5f6] s/Ldf JofVof ;dt] ug'{xf;] \\ . -5_ s'g sg' ;fdflhs ;f:+ s[lts ultljlwx¿n] tkfOsF{ f] kb| ]zsf] klxrfgnfO{ prf] agfpg d2t u/]sf 5g\\ .pNn]v ug'x{ f];\\ . kb| ]zsf] gfd ljzi] f hflt ;fIf/tf k|ltzt dfgj ljsf; ;r\" sfªs\\ )=%* k|bz] g=+ ! /fO,{ lnDa,' zk] f{, n]Krf,/fhjz+ L,;tf/ &! )=%! )=^^ k|bz] g+= @ ofbj, d';ndfg, yf?, d';x/ &! )=^! )=%^ afudtL tfdfª, gj] f/, r]kfª, yfdL, x\\ofN] df ] &$=( )=%# )=%$ u08sL u?' ª, ysfnL, b'/f, 5GTofn, afxu| fpnF ] &% n'lDagL d;' ndfg, du/, yf? ^^=$# sgfn{ L 7s'/L, d'ufnL, 8fN] kf ] ;'b\"/klZrd /fgf yf?, Jof;F L, 7s'/L, ^# kl/ofh] gf sfo{ cfkmg\\ f k|bz] sf d'Vo dV' o ;fdflhs ;f:+ s[lts klxrfg af]Sg] ;Dkbf, ;+:sf/ / ;+:s[lt ;d]l6Psf] Ps lrqfTds k'l:tsf tof/ kf/L sIffdf k:| tt' ugx'{ f;] \\ . 124 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
$ g]kfnsf kb| z] sf] cfly{s cj:yf / ljzi] ftf kf7 M k|b]zsf] cfly{s cfofdcGtu{t dflg;x¿sf] pTkfbgsf ;fwgx¿df kx'Fr / >d ahf/df ;xefuL x'g] ;IfdtfnfO{ a'emfp5F . g]kfnsf ;a} kb| ]zx¿sf] cy{tGq s[lif / ljk|i] f0fdf lge{/ bl] vG5 . oxfFsf dflg;x¿ sl[ if k;] f;Fu} gfs] /L, Jofkf/, dhb/' L, jb} ]lzs /fh] uf/L, 3/]n' tyf ;fgf pBf]u cflb k;] fdf ;n+ Ug ePsf 5g\\ . kb| z] sf] cflys{ cj:yf ljZni] f0fsf] csf{] cfwf/ sn' uf| x:{ y pTkfbgdf ofu] bfg xf] . ;g\\ @)!(÷@) df sn' uf| x{:y pTkfbgdf afudtL k|b]zsf] ofu] bfg ;a}eGbf a9L -#%=*Ü_ / sgfn{ L k|bz] sf] ;ae} Gbf sd -$=#Ü_ /x]sf] b]lvG5 . ;'b\"/klZrd k|b]zsf] sl[ if If]qsf] ofu] bfg ;a}eGbf w/] } / afudtL k|b]zsf] sd /xs] f] 5 . yf]s tyf vb' |f Jofkf/sf] of]ubfg afudtL k|b]zdf ;ae} Gbf w]/} / sgfn{ L kb| ]zsf] sd /x]sf] 5 . lgdf{0f Ifq] sf] ofu] bfg u08sL kb| z] df ;a}eGbf w]/} / afudtL k|b]zsf] sd /]xsf] 5 . gk] fnsf] lxdfnL Ifq] df kz'kfng, kxf8L Ifq] df kmnkm\"n, t/sf/L, cnF}rL / t/fO{ If]qdf wfg / pv', lrof vt] Lsf] k|z:t ;Defjgf 5 . sltko :yfgdf h:t} cfn,' h8La'6L, kmnkm\"n, t/sf/L, cbj' f, cn}FrL, lrof cflb pRrdN\" osf j:tx' ¿ d\"Noz[ªv\\ nfdf cfa4 ePsf 5g\\ . oxfF dV' ou/L vfBfGg afnL, bnxg, t]nxg, gub] afnL pTkfbg ul/G5 .o;u} /L gk] fn 6l] nsd / Pg;]nn] b]zsf ;a} k|bz] df 6l] nkmf]g, dfa] fOn / OG6/g6] tyf ;r\" gf ;~rf/ ;j] f pknAw u/fO/xs] f 5g\\ . o;n] b]zsf] ;du| cflys{ ljsf;df 6j] f kl' u/xs] f] 5 . != kb| ]z g=+ ! k|b]z g+= ! sf *!=( kl| tzt dflg;x¿ sl[ if k;] fdf ;n+ Ug /x]sf] b]lvG5 . oxfF d'Vou/L vfBfGg afnL, bnxg, t]nxg, gub] afnL pTkfbg ul/G5 . o; k|bz] df wfgsf] pTkfbg ;a}eGbf w]/} xG' 5 . o; k|b]zsf] lxdfnL If]qdf kz'kfng, cfn,' h8La'6LÙ kxf8L If]qdf vfBfGg, cnFr} L, cbj' f / sfutL, ;G' tnf, hg' f/ / t/fO{ If]qdf wfg, ds,} h6' / pv,' lrof v]tLsf] k|z:t ;Defjgf 5 . o; k|bz] sfOnfd, wgs'6f, kfrF y/, t]/y'd lhNnfx¿df lrof, ad] f;} dL t/sf/L, cn}rF L / b'w Jofj;flos p2]Zon] pTkfbg ul/G5 . kb| ]z g= ! df h6' , lrgL, ;nfO,{ ;fa'g, l;d]G6, 58, lrof kz| f]wgsf pBf]ux¿ /xs] f 5g\\ . lj/f6gu/ o; k|b]zsf] k|d'v cfB} fl] us s]Gb| xf] . o; k|bz] df lj/f6gu/, O6x/L, w/fg, Og?jf, bds, ljtfd{ f]8, d]rLgu/, Onfd, wgs'6f cflbdf Jofkf/ Joj;fo, xf6] nx¿ ;~rfng eO/x]sf ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff, sIff !@ 125
5g\\ . ljtf{df]8, w/fg, ufO3{ f6 / s6f/L kxf8 / t/fOn{ fO{ hf8] g\\ ] k|d'v gfsfx¿ x'g\\ . kb| z] g+= ! df sfs8le6\\6f / /fgL eG;f/ lj/f6gu/, kzk' ltgu/ ef/t;uF hf]l8Psf] Jofkfl/s gfsfx¿ xg' \\ . pQ/df cfn] fªrª' ufn] f / lsdfyfª\\sf rLg;uF hf8] \\g] Jofkfl/s gfsfx¿ x'g\\ . k|bz] g+= ! df ljZjsf] ;jfR]{ rlzv/ ;u/dfyf -**$*=*^ ld6/_ nufot c? yk' }| *))) ld6/eGbf cUnf lxdz[ªv\\ nf,sf];L6Kk' jGohGt' cf/If, ;u/dfyf, dsfn' j?0f /fli6«o lgs'~h, ljleGg wfld{s :ynsf ;fy} uk' mf, emgf{ / tfnx¿ 5g\\ . oL ;Dkbfn] ko{6g pBf]usf] ljsf;sf] ;Defjgf b]lvG5 . k|bz] g=+ ! df hnljB't\\ pTkfbgsf] klg kz| :t ;Defjgf /x]sf] 5 . oxfF c?0f,lkn'jf, sfj]nL, xj] f, dfO{ cflb h:tf y'k}| 7n' f, ;fgf hnljBt' \\ cfofh] gfx¿n] ljB't\\ ljsf;sf] k|r'/ ;Defjgf afs] ]sf 5g\\ . kb| z] g=+ ! df ;8s, xjfOd{ fu{ / ;r\" gf / ;~rf/sf] ;l' jwf lj:tf/ eO/x]sf] 5 . oxfF dr] L / fhdfu{ -@^* ls=ld_, sf;] L /fhdfu{ -!%( ls=ld_, ;u/dfyf /fhdfu{ -@^% ls=ld_, dxG] b| /fhdfu,{ dWokxf8L nf]sdfu,{ tdf/] sfl] /8/, dbg e08f/L nfs] dfu{ / ljleGg u|fdL0f ;8sn] cfjfudgsf] ;l' jwf k¥' ofpbF } cfPsf] 5 . o; kb| z] sf lj/f6gu/, ;'s]6f/, eb|k'/, tl' Dnª6f/, ;f]n'v'Das' f] n'Snf, kmfKn'dfsf7df8fa}F f6 / kxf8L lhNnfdf lj/f6gu/af6 ;dt] xjfO{ ;j] f pknAw 5 . @= kb| z] g+= @ k|bz] g+= @ sf nueu ^^ kl| tzt dflg;x¿ sl[ if k];fdf nfus] f 5g\\ . o; kb| z] sf ;a} lhNnfx¿df k|z:t wfg, ux',F ds}sf] pTkfbg x'G5 . o; k|bz] nfO{ gk] fnsf] cGgsf] e08f/ klg elgG5 .oxfF vfBfGg, bnxg, tn] xg, gub] afnL nufOG5 . kzk' fng o; k|bz] sf] cy{tGqsf] cleGg cª\\u xf] . o; k|b]zn] b]zsf] @$=(^ kl| tzt wfg / @(=)( k|ltzt uxF' pTkfbg u5{ . kb| ]z g=+ @ gk] fnsf] k|d'v df5f pTkfbg s]Gbs| f] ¿kdf ljsf; eO/xs] f] 5 . o; k|bz] sf] k|d'v cf}Bfl] us sG] b| lj/u~hkyn}of sl/8f/] xf] . oxfF lrgL, r/' f6] , ;fag' , l;d]G6, 58 cflb pBfu] x¿ /xs] f 5g\\ . o; kb| z] sf/fhlj/fh, nfxfg, l;/fxf, hgsk/' , alba{ f;, hnZ] j/, dnªu\\ jf, uf/} , jL/u~h, lghu9, rGb|lgufxk'/ cflb ;x/L Ifq] x¿df Jofkf/, xf]6n Joj;fox¿ ;~rfng eO/xs] f 5g\\ . jL/u~h g]kfnsf] ;a eGbf 7n' f] Jofkfl/s gfsf xf] . of] gfsf g]kfn / ef/tlarsf] k|jz] åf/ klg xf] . k|bz] g+= @ df k;f{ /fli6o« lgs'~h k5{ . o; k|bz] df hgsk/' wfd, ul9dfO{, l5Ggd;tf, sª\\ sfngL dlGb/ / ljleGg 7fpdF f dl:hbx¿ /x]sf 5g\\ . oL k|fsl[ ts tyf ;f+:s[lts w/f]x/x¿n] o; k|b]zdfko6{ g pBfu] ljsf;sf] ;Defjgf b]lvG5 . o; kb| z] sf] jL/u~hdf ;S' vf aGb/ufx /xs] f] 5 . To:t} /S;f}nb]lv cdnv] u~h;Dd k]6«fl] nod kfOk nfOg la5\\ofPsf] 5 . h;n] OGwg 9'jfgLdf xg' ] vr{ / >dnfO{ art u/s] f] 5 . 126 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff , sIff !@
kb| ]z g+= @ df ;8s, xjfO{dfu{ / /n] dfu{sf] ljsf; ePsf] 5 . o; k|bz] sf] k\"j{klZrd eP/ dxG] b| /fhdfu{ uPsf] 5 . oxfF xn' fsL dfu{, aL=kL= /fhdfu{sf] sx] L v08, lqej' g /fhkysf s] xL v08 / dx]Gb| /fhdfu{af6 blIf0fdf /xs] f kd| v' gu/x¿nfO{ hf]8g] ;8sx¿ /x]sf 5g\\ . af/fsf] lghu9af6 sf7df8f}F hf8] \\g] kmf:66o« fs lgdf{0f eO/x]sf] 5 . lghu9df cGt/fl{ i6«o ljdfg:yn klg aGg] kl| jm| ofdf 5 . ef/tsf] hogu/b]lv kb| ]z g=+ @ sf] hgsk'/ / sy' f;{ Dd /] n ;]jf lj:tf/sf]jm| ddf 5 eg] alb{af; xF'b} kyn}of / klZrd gk] fn hf8] g\\ ] u/L /n] oftfoftsf k'jf{wf/ ljsf;sf sfo{ ;'? ePsf 5g\\ . #= afudtL k|bz] afudtL k|b]zg]kfnsf] k|d'v cfly{s sG] b| xf] . o; kb| z] sf] ;g\\ @)!(÷@) df s'n u|fx{:y pTkfbgdf #!=( k|ltzt of]ubfg /xs] f] 5 eg] ^) kl| tzteGbf w/] } dflg; sl[ if k;] fdf nfus] f] bl] vG5 . afudtL k|b]zdf wfg, ds}, ux,'F sfb] f], kmfk/, bnxg, tn] xg afnL pTkfbg x'G5g\\ . o; kb| z] sf] lrtjg, wflbª / sfe|]knf~rfs] lhNnfdf s'v/' fkfng Joj;fo / t/sf/L v]tL km:6fPsf] 5 . afudtL k|bz] kmnkm\"n, t/sf/L, df;' / bw' pTkfbgdf cfTdlge{/tftkm{ pGdv' /x]sf] 5 . afudtL kb| ]zdf afnfh', kf6g, eStk/' / x6] f}8F fdf cfB} fl] us If]qx¿ /x]sf 5g\\ . o; kb| ]zdf pBfu] x¿n] w]/} JolStnfO{ /fh] uf/L pknAw u/fpbF } cfPsf 5g\\ . afudtL kb| z] sf] kfFrvfn / lrtjgsf] zlStvf/] df ljz]if cf}Bf]lus Ifq] agfpg yflnPsf] 5 . afudtL k|bz] sfsf7df8fF}, gf/fo0fu9, jg]kf, x6] f}F8f k|d'v Jofkfl/s sG] bx| ¿ xg' \\ . /;'jfu9L / tftfk] fgL gfsf o; kb| z] sf kd| v' Jofkfl/s gfsfx¿ xg' \\ . oxfF lqej' g cGt/fl{ i6o« ljdfg:ynaf6 cGt/f{li6o« Jofkf/ x'G5 . afudtL k|bz] df k|fs[lts tyf ;f:+ s[lts w/fx] /x¿n] ko6{ g pBfu] sf] ljsf;sf] ;Defjgfj[l4 u/] sf 5g\\ . oxfF ljZj ;Dkbfdf ;r\" Ls[t kzk' lt dlGb/, rfFu' gf/fo0f, af}4:t\"k, b/af/:Sjfo/x¿ / /fli6«o lgs~' h /xs] f 5g\\ . lzjk'/L /fli6o lgs~' h / nfª6fª /fli6o« lgs~' h o;} kb| z] df k5g{ \\ .o;sf] ;fy} ljleGg wfld{s, ;f:+ sl[ ts / P]ltxfl;s ;Dkbf, ;fxl;s vn] s'b, kjt{ f/f]x0f, b]zsf] /fhwfgL ;d]t ePsf sf/0foxfF ko6{ g pBfu] sf] pRr ;Defjgf /xs] f] 5 . of] kb| z] ljBt' \\ pTkfbgdf klg cufl8 /xs] f] 5 . oxfF ef6] s] f];L, tfdfsf;] L, lrlnd,] ;g' sf;] L, lqzn\" L, b]jL3f6, s'n]vfgL klxnf] / bf;] |f] cflb 7'nf / ;fgf hnljB't\\ cfof]hgfx¿ ;~rfng eO/x]sf 5g\\ . afudtLkb| z] ;8s / xjfOd{ fus{ f] kj\" fw{ f/df ;DkGg 5 . of] kb| z] ;uF bz] sf ;a} kb| z] / cGt/fl{ i6o« bz] x¿;Fu xjfO{ ;j] f hf]l8Psf 5g\\ . o; k|b]zdf lqe'jg /fhky / blIf0fsfnL x]6f8}+F f /fhdfu{n] t/fO,{ kY[ jL/fhdfun{ ] afudlt / u08sL k|b]zdf s]xLkxf8L lhNnfx¿df ;8s oftfoftdf ;xh agfPsf] 5 . c/lgsf] /fhdfu{ / kf;fª Nxfd' /fhdfun{ ] rLg;uF sf] sfb] f/L / /;j' fu9L gfsf;uF sf] ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff, sIff !@ 127
;Dks{ hf]8s] f] 5 . aL=kL= /fhdfu{n] sf7df8fF} pkTofsf / k\"jL{ kxf8 / t/fO;{ Fusf] ;Dks{nfO{ glhs agfPsf] 5 . oxfsF f lgdf0{ ffwLg sf7df8fF} t/fO{ b'|tdfu,{ yfgsf6] gfl} a;] ;'?ª dfu{n] o; kb| ]z / ;du| bz] s} cfly{s ;Dfl[ 4sf] ;Defjgf afs] ]sf 5g\\ . $= u08sL kb| z] u08sL kb| ]zsf&@=$ kl| tzt dfl;x¿ sl[ if k;] fdf nfus] f 5g\\. o; kb| z] df wfg, ds}, ux,F' sf] bf,] kmfk/, bnxg, t]nxg, cfn' afnL pTkfbg xG' 5g\\ . o; kb| z] sf] lxdfnL / kxf8L lhNnfx¿sf 3f;F ] db} fgx¿df Jofj;flos kzk' fngsf] ;Defjgf /xs] f5] . sf:sL, afun'ª, kj{t, tgxF' / :ofªhf lhNnfdf t/sf/L / sv' /' fkfng Joj;fo km:6fPsf 5g\\ . o; kb| ]zsf] cflys{ ljsf; / ;dl[ 4df sl[ if, jg, ko{6g/ kzk' fng Joj;fosf]ofu] bfg dxŒjk0\" f{ /x]sf] 5 . u08sLk|bz] sfk] d| v' cf}Bfl] us s]Gb| kf]v/f xf] . To:t} gjnk/f;L -;:' tfkj\" _{ df klg w]/} pBf]ux¿ ;~rfng eO/x]sf 5g\\ .oxfF kmlgr{ /, vfB kbfy{, wft,' vlgh,rfprfp cflb pTkfbg;DaGwL pBfu] x¿ 5g.\\ u08sL k|bz] Jofkf/ Joj;fosf] kd| v' sG] b| xf] . o;sf kd| v' Jofkfl/s sG] bx| ¿ kf]v/f, jflnª, uF}8fsf6] , sfjf;f]tL, bdfn} L, s':df, a]gL, afun'ª, hfd] ;fd] cflb xg' \\ . gjnk/f;Lsf] ;':tf / d':tfªsf] sf]/nf gfsf Jofkfl/s ;Defjgf afs] s] f gfsfx¿ xg' \\ . u08sL k|b]zsf k|fs[lts tyf ;f:+ sl[ ts w/fx] /x¿n] ko6{ g pBf]usf] ljsf;df cxd\\ el\" dsf v] ln/x]sf 5g\\ . oxfF cGgk\"0f{ kb dfu,{ d:' tfª / dgfª cflb k|dv' ko6{ sLo uGtJo :ynx¿ /x] sf 5g\\ .g]kfn lelqg] ljb]zL ko6{ sx¿ sl/a ## kl| tzt ko6{ sx¿ u08sL k|bz] df cfpF5g\\ .ko6{ g Joj;fonfO{ kj| 4{g ug{sf nflu 3n] ufp,F l;/jf/L / ljleGg kbdfux{ ¿df kfxg' f tyf cltly ;Tsf/ 3/x¿;~rfng xFb' } cfPsf 5g\\ . u08sL kb| z] df ljBt' \\ pTkfbgsf] kr| /' ;Defjgf/xs] f] 5 . oxfF sflnu08sL, d:of{ªb\\ L, dWo d:ofª{ b\\ L,dfb] L, ck/ dfb] L, cflb 7'nf ;fgf hnljB't\\ kl/of]hgfaf6 ljBt' \\ pTkfbg eO/x]sf 5g\\ . u08sLk|bz] ;8s / xjfO{dfu{sf] kj\" f{wf/ ljsf;df cufl8 5 . o; kb| z] sf] kf]v/f cGt/f{li6«o ljdfg :ynn] oxfsF f] ko6{ g ljsf;df 7'nf] ofu] bfg k'¥ofpg] b]lvG5 .o; k|bz] sf] /fhwfgLaf6 kb| z] sf ;a} lhNnfx¿, sf7df8fF} / t/fO{ hf8] g\\ ] ;8s ;~hfn / xjfO{ ;]jfaf6 hfl] 8Psf 5g\\ . oxfFaf6 ef/tsf sx] L;x/df ;d]t xjfh ;l' jwf pknAw x'Fb} cfPsf] 5 . o; kb| z] df l;4fy{ / fhdfu{n] t/fO,{ k[YjL/fhdfu{n] sf7df8f}F / kf]v/f a]gLhfd] ;f]d /fhdfu{n] kjt{ , afUn'ª, DofUbL / d':tfª lhNnf;Fusf] cfjthfjtnfO{ ;xh agfPsf] 5 . dgsfgdgf, dlStgfy, afUn'ª sflnsf cflb wfld{s ko6{ gsf nflu k|l;4 5g\\ eg] kfv] /f cfGtl/s / afx\\o ko6{ gsf] pTsi[ 6 uGtJosf] ¿kdf /xs] f] 5 . 128 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff , sIff !@
%= nl' DagL k|bz] sl[ ifnl' DagL k|bz] sf] dV' o cfly{s lj|mofsnfk xf] . oxfF wfg, uxF,' ds}, sfb] f], t]nxg, bnxg, pv', cfn', t/sf/L, kmnkm\"nx¿ cflb pTkfbg x'G5g\\ . o; k|bz] sf] t/fO{ / leqLdw];df wfgkz| :t pTkfbg x'G5 . kxf8L If]qdf xfjfkfgLcg';f/ skmL, ;G' tnf, t/sf/L, kmnkm\"n vt] Lsf] cflbsf] ;Defjgf /x]sf] 5 . oxfF kzk' fngsf] /fd|f] ;Defjgf /xs] f] 5 . n'lDagLkb| ]zsf ljleGg ;x/L / ;x/pGd'v Ifq] dfsv' '/f tyf df5f kfng, bU\" w, t/sf/L / kmnkmn\" v]tL Jofj;flos¿kn] ug{ yflnPsf] 5 . a'6jn, e}/xjf / gk] fnu~h nl' DagL kb| ]zsf cfly{s s]Gb|x¿ x'g\\ . nl' DagL kb| z] sf] a6' jn, e}/xjf, gk] fnu~hdf ljleGg k|sf/sf pBf]ux¿ 5g\\ . o;n] oxfsF f dflg;x¿nfO{/f]huf/Lsf] cj;/kb| fg u/]sf] 5 . n'lDagL kb| z] ef/tLo gfsfx¿;uF hf]l8Psf] 5 . o; kb| z] sf] e/} xjf, si[ 0f gu/,g]kfnu~h / cGo gfsfx¿af6 klZrdL If]qsfljleGg kxf8L lhNnfx¿, kf]v/f / sf7df8f};F Dd Jofkfl/s ultljlw eO/xs] f 5g\\ . oxfFsf kd| v' Jofkfl/s s] Gbx| ¿ a6' jn, e}/xjf, gk] fnu~h, 3f]/fxL, u'nl/of, t'nl;k/' , tfg;]g cflb xg' \\ . nl' DagL kb| z] g]kfnssf] k|d'v ko{6s uGtAo :yn klg xf] . o; kb| ]zsf] gfdfs/0f eujfg uf} td a4' sf] hGd:ynaf6 /flvPsf] xf] . o; k|bz] df nl' DagL, :jfu{åf/L, l/9L,tfg;]g, alb{of / fli6«o lgs'~h, /fgL dxn, ;K' kfb]p/fnL cflb ko{6sL :ynx¿ /xs] f 5g\\ . oxfFsf oL wflds{ tyf ;f+:sl[ ts w/fx] /x¿n] ko6{ g ljsf;df e\"ldsf vl] n/x]sf 5g\\ . nl' DagL k|b]zdf lemd?s, l/8L xfO8«fk] fj/ / j6' jn kfj/ sDkgLaf6 ljBt' \\ pTkfbg eO/xs] f] 5. oxfF sflnu08sL / /fktL gbLsf] kfgLnfO{ ljB't\\ / l;rF fOdf pkof]u ug{ ;lsg] ;Defjgfx¿ /x]sf 5g\\ . l;S6f l;rF fO cfofh] gfn] afsF ] / albo{ fsf xhf/fF} ljufxf hldgdf l;rF fOsf] ;l' jwf pknAw u/fpg ;Sg] ;Defjgf 5 . n'lDagLkb| z] sf] e/} xjf, g]kfnu~h / bfªdf ljdfg:ynx¿ /xs] f 5g\\ . oxfF ;8s kj\" fw{ f/sf] klg /fdf| ] ljsf; ePsf] 5 .dxG] b| /fhdfus{ f] w/] } efu o;} k|bz] df k5{ . o; kb| z] sf ;a} lhNnfx¿ /fli6o« ;8s ;~hfndf hfl] 8Psf 5g\\ . l;4fy{ /fhdfu{n] kxf8 / t/fOn{ fO{ hf]8]sf] 5 . o;}u/L ljleGg 7fpaF f6 pQ/blIf0f /fhdfu{ lgdf{0f eP/ lxdfn, kxf8 / t/fOl{ ar oftfoftsf] ;l' jwf j[l4 eO/x]sf] 5 . gk] fnu~haf6 klZrd gk] fnsf ljleGg lhNnfx¿df xjfO{ oftfoftsf] kxrF' :yflkt 5 . ^= sgf{nLkb| z] sgfn{ Lk|bz] sf] d'Vo cflys{ s]Gb| ;v' {t] xf] . o; k|b]zdf hnljBt' \\, vfgL, sl[ if / jg ;Dkbfsf] If]qdf /fd|f] ;Defjgf /xs] f] 5 . sgf{nL k|b]zsf sl/j &% k|ltztdflg;x¿ sl[ if k;] fdf ;+nUg 5g.\\ o; k|bz] sf] lhljsf]kfhg{ sf] kd| 'v cfwf/ vl] tkftL / kzk' fng /xs] f] 5 . df;L{ wfg, sf] bf‚] kmfk/‚ lrgf‚] pjf, :ofpcflb oxfFsf dV' opkfbg xg' \\ . ;Nofgsf] sk/' sf6] klZrdL If] ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff, sIff !@ 129
qsf] Ps d'Vo t/sf/L pTkfbg lgsf;L ug]{ s]Gb| xf] .o; kb| z] df k|z:t 3f;F ] d}bfgx¿ /xs] f 5g\\ . Ctk' j| f; kzk' fngJoj;fo sgf{nL kb| z] df k/Dk/fbl] v rNb}cfPsf] 5 . oxfF kz'kfng Joj;fonfO{ kt} [s Joj;fosf] ¿kdf Ps k':tfaf6 csf{] k:' tfdf x:tfGt/0f ug{] rng slxslx cem} klg xF'b} cfPsf] 5 . sgf{nL kb| z] df yf]/} dfqpBf]ux¿ 5g\\ ./f]huf/Ldf oL pBfu] x¿sf] ofu] bfg gu0o 5 . o;kb| ] zdf;fgf tyf 3/n] ' pBfu] x¿ w/] } 5g\\ . sgfn{ L kb| z] sf] kd| 'v Jofkfl/s s]Gb| lj/G] b|gu/ xf] . o;sf ;fy} hD' nf vnª\\uf, l5Gr', rf}/ emf/L, bg' } cflb Jofkfl/s sG] b|x¿ 5g\\ . of] k|b]zaf6 ;v\" ]t{ g]kfnu~hx'Fb} ef/t;uF Jofkf/ x'Fb} cfPsf] 5 . sgf{nL kb| ]zdf ko6{ g pBf]usf] ljsf;sf] k|z:t ;Defjgf /xs] f] 5 . o; k|b]zdf sfjF m| l] jxf/, ;] kmf]s;'G8f] tfn, /f/ftfn, rGbgfy, dfg;/f]j/ kbofqf cflbnfO{ PsLst[ ¿kdf ljsf; ug;{ s] sgf{nL k|bz] ko{6s uGtJosf] sG] b| xg' ;S5 . sgfn{ L k|b]zdf hnljBt' \\ pTkfbgsf] klg k|z:t ;Defjgf /x]sf] 5 . e/] L 8fOe;g{ ax2' Z] oLo kl/ of]hgf o;} kb| ]zdf k5{ . 7n' L e/] L, ;fgL e/] L, sgf{nL, ltnf, x'Dnf sgfn{ Lnufot y'k}| gbLx¿af6 ljB't\\ pTkfbg ug{ ;lsG5 . sgf{nLk|b]zdf ;8s kj\" f{wf/sf]ljsf; Tolt /fdf| ] ePsf] 5}g t/ xjfO{ oftfoft eg] w/] } lhNnfx¿ rfn' 5 . gk] fnu~h / k|b]z /fhwfgL ;v' {]taf6 x'Dnf, du' ', 8fN] Kff, hD' nf cflb lhNnfdf xjfO{oftfoft rfn' 5 .o; kb| z] dfx'Dnf afxs] ;a} lhNnf ;b/d'sfdnfO{ ;8s oftfoftn] 5f] Psf] 5 . &= ;'b/\" klZrd k|bz] o; kb| ]zsf nueu ^) k|ltzteGbf w]/} dflg;x¿sl[ if k;] fdf ;+nUg /xs] f 5g.\\ oxfF wfg, ds,} ux,F' sfb] f], cfn,' bfn, tn] xg cflb afnLx¿ pTkfbg x'G5g\\ .sn} fnL / s~rgk/' lhNnfx¿df cGg afnL, cf}Bf]lus afnL / gub] afnL pTkfbg xG' 5g\\ . kxf8L / lxdfnL lhNnfx¿df cGg afnLsf ;fy} cfn,' h8La6' L / u/} sfi7 pTkfbg x'G5g\\ . o; kb| ]zsf] aemfª, afh/' f, bfr'{nfsf lxdfnL kmf6F x¿df kz'kfngsf] ;Defjgf /x]sf]5 . ;b' /\" klZrd k|b]zdf y'k|} pBf]ux¿ /xs] f 5g\\ .h;n] nueu b'O{k|ltzt /fh] uf/Ldf ofu] bfg lbPsf] 5 . oxfsF f]cf}Bfl] us s]Gb| wgu9L xf] . wgu9L / s~rgk'/sf] bh} Lrn] f cf}Bfl] us Ifq] nfO{ ljz]if cflys{ Ifq] 3fi] f0ff u/L pBf]uwGbfsf] k|j4{g ug{] sfd cufl8 a9s] f] 5 . oxfF kmlgr{ /, vfB k|zf] wg, wft,' vlgh / jGohGo sRrf kbfy{df cfwfl/t pBfu] x¿ 5g.\\ ;'b/\" klZrd k|bz] sf] cfly{s sG] b| wgu9L xf] . 130 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] of]uL lzIff , sIff !@
wgu9L ;'b\"/ klZrd k|b]zsf] cf}Bf]lus / Jofkfl/s s]Gb| xf] . o; kb| ]zsf cGo Jofkfl/s s] Gb|x¿df dxG] bg| u/, 6Lsfk/' , cQl/of, 88n] w/' f, lbkfon cflb k5{g\\ . uf}/LkmG6f, u8\\8frf}sL, emn' f3f6, oxfFsf ef/t;Fu cfphfp / Jofkf/ ug]{ kd| 'v gfsfx¿ xg' \\ . ;b' \"/klZrd kb| ]zsf] vKt8/ z'Snfkmf6F dxŒjk\"0f{ ko6{ sLo If]q xg' . cGo ko6{ sLo :ynx¿df a9' LgGbf, ;d' f;{ /f]a/ tfn, kftfn ed' ]Zj/, bfu] 8fsb] f/, 3f8] f3f8] L tfn, chod]?sf]6, clk;}kfn lxdfn, cd/u9L, a8LdfnLsf,/fdf/f;] g If]q cflb k5g{ \\ . z'SnfkmfF6f /fli6o lgs~' h afx|l;ª\\ufsf nflu k|l;4 5 . ;'b\"/klZrd kb| ]zdf hnljB't\\ pTkfbgsf;] Defjgf /x]sf] 5 . o; k|bz] df ;t] L, rf}nfgL, a9' Luª\\uf / dxfsfnL gbLaf6 hnljBt' \\ pTkfbgsf;] Defjgf/xs] f] 5 . ;b' \"/klZrd k|b]zsf] t/fO{ Ifq] df ;8s / xjfO{dfus{ f] k\"jfw{ f/ ljsf; ePsf] 5 . wgu9Laf6 kxf8L / lxdfnL lhNnf;Fu hf8] g\\ ] /fhdfu{ ags] f] 5 . o; kb| z] sf];a} lhNnf ;b/ds' fdx¿ ;8sn] hfl] 8Psf 5g.\\ sx] L kxf8L / lxdfnL lhNnfx¿df wgu9L / g]kfnu~haf6 xjfO{ ;j] f ;~rfng eO/x]sf] 5 . o; kb| z] sf] cflys{ ljsf; / ;dl[ 4df ;8s oftfoft / xjfO{ oftfoftsf] e\"ldsf dxŒjk0\" f{ /x]sf] 5 . ljm| ofsnfk != gk] fnsf] gS;f tof/ kf/L cfkm\" a;]sf] kb| z] df x'g] d'Vo d'Vo cflys{ lj|mofsnfksf If]q b] vfpgx' f];\\ . @= k|b]z g+= ! / ;'b/\" klZrd k|bz] sf] cflys{ ljz]iftfx¿ 5nkmn u/L ;dfgtf / leGgtf 56' ofpgx' f];\\ . #= cfkm\" a;s] f] k|bz] sf] ljz]if cfly{s If]qnfO{ gS;fdf b]vfpgx' f];\\ / 5f]6s/Ldf j0f{g ;dt] ug{x' f];\\ . $= gk] fnsf k|bz] x?df ljleGg tYo -efu} fl] ns, ;fdflhs ;fF:sl[ ts, cflys{ / hg;f+lVos_ xflh/Lhjfkm k|ltof]lutf ;~rfng ugx'{ f;] \\ . cEof; tnsf k|Zgsf] pQ/ lbg'xf;] \\ M != kb| ]z ! / @ sf] cflys{ ljzi] ftfx?sf] t'ngf ugx'{ f];\\ . @= afudtL kb| ]z Jofkf/ / cfB} f]lus sG] b| xg' s' f kfFrcf6] f sf/0f pNn]v ug'x{ f;] \\ . #= kb| ]zsf] ljsf;df ;8s k\"jf{wf/sf] dxŒj pbfx/0f;lxt atfpg'xf];\\ . $= u08sL kb| ]zsf] cflys{ lqmofsnfkdf ko{6g pBf]usf] e\"ldsfsf] ljZni] f0f ugx{' f];\\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff, sIff !@ 131
% cGt/k|fb]lzs ;DaGwsf cfofdx¿ kf7 M cGt/kf| b]lzs ;DaGw gk] fn ljljwtfn] el/k0\" f{ bz] xf] . g]kfnsf kb| z] x¿ k|fsl[ ts ;f| t] , jftfj/0f, ;fdflhs ;f:+ sl[ ts tyf cflys{ cfwf/df cGt/;DalGwt 5g\\ . Ps k|b]zaf6 csf{] kb| ]zdf JolStsf] cfjfudg, oftfoft ;~rfng / j:t' tyf ;\"rgf ;~rf/sf nflu sg' } jfwf cj/fw] sf] cj:yf /xbF }g .cGt/ k|fbl] zs ;DaGw elgG5 . gk] fndf k|b]zx¿ k|fsl[ ts ;|f]t, jftfj/0f, ;fdflhs;f+:sl[ ts, cfly{s / oftfoft / ;~rf/sf cfwf/df cGt/;DalGwt 5g\\ . k|bz] x¿sf] ;Ldfª\\sg gbL / hnfwf/ If]qaf6 ul/Psf] 5 . o;n] k|b]zsf] efu} flns, kofj{ /0fLo / ;fdflhs;f+:s[lts ljzi] ftfnfO{ :ki6 kf/]sf] 5 . sltko kb| ]zsf] Pp6} ;femf gbL 5 . gbLsf] kfgL pkof]u ug]{ ;jfndf k|b]zlar ;|f]t pkofu] åGåx'g ;S5 . o;/L g} k|rLgsfnb]lv rNb} cfPsf] ;fdflhs;f+:s[lts ;DaGwdf ljrng cfpg ;S5 . Ps kb| ]zaf6 csf]{ kb| ]zdf lgaf{w ¿kn] xg' ] oftfoft / j:t' lgsf;Ldf cj/fw] cfpg ;S5 . To;n} ] oL ;a} ;d:ofnfO{ ;Daf]wg ug{ cGt/kf| bl] zs ;DaGwsf] cfjZostf k5{ . gk] fnsf] ;l+ jwfgsf] efu% df /fHosf] ;+/rgf / /fHozlStsf] afF8kmfF8 tyf efu@) df ;ª\\3, kb| ]z / :yfgLo txlarsf] cGt/;DaGwsf] Joj:yf u/]sf] 5 . of] ;+ljwfgsf] wf/f @#@ df ;ª\\3, kb| ]z / :yfgLo txlarsf] ;DaGw ;xsfl/tf, ;xcl:tTj / ;dGjosf] l;4fGtdf cfwfl/t x'g] / /fli6«o dxTjsf ljifodf gk] fn ;/sf/n] ;l+ jwfg / ;ª\\3Lo sfgg' adfl] hd cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg] / To;nfO{ kfng ug'{ ;DalGwt kb| z] sf] stJ{ o x'g] Joj:yf u/]sf] 5 . != ;fdflhs–;f:+ s[lts cGt/;DaGw s'g} klg k|bz] sf gful/s csf{] kb| ]zdf ljgf/f]s6fs] cfjfthfjt ug{ ;Sg] / p;nfO{ :yfoL jf c:yfoL a;f]jf;df s'g} /f]sfj6 ug{ kfOg] 5g} . o:t} Ps kb| z] sf dflg;n] csf{] k|bz] df lax] jf/L u/L 3/hd a;fpg ;Sg] / o:tf sfo{df s'g} klg cj/fw] / afWff Jojwfg cfpg lbgx' b'F }g . k|bz] sf] ;fdflhs cGt/;DaGwnfO{ ;Daf]wg ug{ :j:y / ;Eo ;:+ sl[ tsf] ljsf; u/L ;fdflhs ;DaGwdf cfwfl/t ;dfhsf] lgdf{0f ug,{ P]ltxfl;s, k'/ftflŒjs tyf ;f+:s[lts ;Dkbfsf] ;+/ If0f, ;j+ wg{ / ljsf;sf ug]{ gLlt lnPsf] 5 .wflds{ ;f+:slt[ s ;Dkbfsf] ;/+ If0fdf Ps k|b] zn] csf{] kb| z] nfO{ ;xof]u ug{ ;S5 . wfld{s;f+:sl[ ts ultljlwdf ljgfcj/f]w dflg;x¿sf] ;xeflutfnfO{ k|bz] x¿n] ;l' glZrttf k|bfg u/]sf xG' 5g\\ . /fli6o« ljkts\\ f 36gfdf Ps k|b] zsf ljkt\\ kLl8tx¿nfO{ csf{] kb| z] sf ;/sf/ / gful/s :t/af6 ;xofu] , /fxt / k'gpTyfgsf 132 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
sfoj{ m| d ;~rfngdf ;xsfo{ /xg ;S5 . o;n] cGt/ k|fbl] zs ;DaGwsf] ;fdflhs ;f+:s[lts bfo/fnfO{ cem ku| f9 / b/f] jgfpg dbt k'U5 . kb| z] sf ;fdflhs, ;f:+ sl[ ts / ;j] fdn\" s Ifq] df :yfgLo ;db' fosf] l;hg{ zLntf / ;xeflutfnfO{ ;'lglZrt ub{} ;fdflhs / ;f+:sl[ ts ¿kfGt/0f ug{] gLtut Joj:yfn] cGt/ kf| bl] zs ;DaGw ;b' 9[ agfpg ;lsG5 . cGt/k|bz] Jofkf/M o; ;l+ jwfgdf cGoq h'g;'s} s/' f @= cfly{s cGt/;DaGw nl] vPsf] eP tfklg Ps kb| z] jf :yfgLo txaf6 csf{] k|b]z jf :yfgLo txsf] Ifq] df xg' ] j:ts' f] 9'jfgL jf k|b]zdf g]kfnL gful/sn] s'g} klg ;]jfsf] lj:tf/ jf s'g} kb| z] jf :yfgLo txsf] If]qdf efudf k];f, /f]huf/ ug{ / pBf] xg' ] j:ts' f] 9j' fgL jf ;]jfsf] lj:tf/df sg' } lsl;dsf] u, Jofkf/ tyf Joj;fo ;~rfng afwf cj/f]w ug{ jf sg' } s/, z'Ns, b:t'/ jf dx;'n ug{ kfpg'k5{.cfly{s If]qnfO{ :jR5, nufpg jf To:tf] ;j] f jf j:ts' f] 9j' fgL jf lj:tf/ hjfkmb]xL / k|lt:kwL{ agfpg df s'g} lsl;dsf] e]befj ug{ kfOg] 5g} . g]kfnsf] nufgLstf{nfO{ kl/rfng ug'{k5{ . ;+ljwfg wf/f @#^ k|b]zdf pknAw ;|ft] ;fwg / cfly{s ljsf;sf] kl| tkmnsf] Gofofl] rt ljt/0f ug'{k5{ . kb| z] ljzi] fsf t'ngfTds nfesf Ifq] klxrfg u/L d\"Noz[vnfdf cfa4 ug{' plQs} cfjZos x'G5 . o;sf nflu cfB} fl] us ljsf;, lgof{t k|jwg{ ub}{ j:t' tyf ;]jfsf] ahf/ ljljwLs/0f / lj:tf/sf nflu klg cGt/kf| b]lzs ;DaGwn] el\" dsf vN] b5 . cfB} fl] us sl/8f]/, ljz]if cflys{ If]q, /fli6«o tyf lghL kl/ofh] gfdfkmt{ cflys{ ljsf;nfO{ ultzLntf k|bfg ug{ cGt/kb| z] cfly{s ;DaGw cfjZos xG' 5 . o;sf nflu ;dfj] zL cGt/k|fb]lzs ljsf; / lbuf] cflys{ ljsf; /0fgLltthd{' f ug'k{ 5{ . #= jftfj/0f ;/+ If0f / ;+jw{g kb| ]zn] ljsf;sf ultljlw ;~rfng ubf{ jftfj/0fLo kIfdf ;+jb] gzLn xg' k' 5{ . tLj| ;x/Ls/0f / cf}Bfl] usLs/0f ePsf If]qn] sfag{ pT;hg{ u/L jftfj/0f xf| ; ul//xs] f 5g\\ . csft{ km{ ljsf;sf bl[ i6n] k5fl8 k/]sf kb| ]zn] xl/ofnL hf]ufP/ sfa{g pT;hg{ nfO{ ;Gtl' nt / cgs' \"nlt agfpg d2t ul//x]sf 5g\\ . To:tf kb| ]zn] jftfj/0f hf]ufpg lgjfx{ u/s] f] e\"ldsfnfO{ bl[ i6ut ub{} sfa{g Jofkf/ ug{ klg cGt/kf| b]lzs ;DaGw cfjZos x'G5 . xl/ofnL hf]ufpg sgfn{ L / ;b' /\" klZrd k|bz] df k|fªu\\ fl/s sl[ if pTkfbg, ko6{ g, h8La6' L / hnljB'tn\\ fO{ cl3 ;fg{ ;lsG5 . u08sL kb| z] df ko6{ g Joj;fonfO{ kj| w{g ug{ cltly ;Tsf/ u[x ;~rfng ug{ ;lsG5 . afudtL k|b]z / k|bz] g=+ ! df t/sf/L / kf]N6«Lsf ks6] If]qsf] lj:tf/ / k|jw{g ug{ ;lsG5 . k|bz] g+= @ / nl' DagL kb| ]zdf dT;kfng Joj;foaf6 t'ngfTds nfe lnbF j} ftfj/0f ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff, sIff !@ 133
;/+ If0f / ;+j4wg ug{ ;lsG5 . $= kb| ]zkb| ]zlarsf] ;DaGwsf] sfg'gL Joj:yf g]kfnsf] ;+ljwfgn] k|bz] kb| z] larsf] ;DaGwsf nflu g]kfnsf] ;l+ jwfgn] lgDglnlvt Joj:yf u/] sf] 5M -s_ Ps k|b]zn] csf{] kb| ]zsf] sfgg' L Joj:yf jf Goflos Pjd\\ k|zf;sLo lg0f{o jf cfb]zsf] sfofG{ jogdf ;xofu] ug{'kg{5] . -v_ Ps kb| z] n] csf{] kb| ]z;uF ;femf rf;f,] ;/fs] f/ / lxtsf] ljifodf ;r\" gf cfbfg kb| fg ug,{ k/fdz{ ug{, cfˆgf] sfo{ / ljwfogsf af/d] f cfk;df ;dGjo ug{ / cfk;L ;xofu] lj:tf/ ug{ ;Sg]5 . -u_ Ps kb| ]zn] csf]{ k|bz] sf] afl;GbfnfO{ cfˆgf] kb| ]zsf] sfg'gadfl] hd ;dfg ;'/Iff, Jojxf/ / ;'ljwf pknAw u/fpg' kg]5{ . %= cGt/k|bz] kl/ifb\\ gk] fnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @#$ df ;ª\\3 / k|bz] lar tyf kb| z] k|b]zlar pTkGg /fhgLlts tyf ;fwg ;f| t] pkofu] ljjfb ;dfwfg ug{ cGt/kb| z] kl/ifbs\\ f] Jo:yf u/]sf] 5 . of] kl/ifb\\ sf] u7g lgDgdg;' f/ xg' ]5M -s_ k|wfgdGqL – cWoIf -v_ g]kfn ;/sf/sf u[xdGqL – ;b:o -u_ g]kfn ;/sf/sf cy{dGqL – ;b:o -3_ ;DalGwt kb| z] sf d'VodGqL – ;b:o cGt/k|fbl] zs ;DaGwn] kb| ]zdf pknAw ;fwg ;f| t] sf] Gofofl] rt ljt/0f, lbuf] cflys{ ljsf;, jftfj/0fLo lbufk] g / ;fdflhs lbufk] gnfO{ hf8] lbPsf] 5 . of] cGt/;DaGwn] tNnf] / dflyNnf] kj| fx Ifq] lar ;fwg ;|ft] afF8kmfF8, ul/aL, c;dfgtf / a]/fh] uf/L ;d:ofnfO{ ;d6] g] k|oTg u/s] f] b]lvG5 . 134 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
lj|mofsnfk != cGt/k|bz] kl/ifb\\sf] u7g kl| j|aof ;DjGwdf sIffdf 5nkmn ug'x{ f];\\ . @= cfkm\" a;]sf] k|bz] / l5ds] L kb| ]zsf] ;femf gbL / jftfj/0f ;+/If0faf6 xg' ] xg' ] kmfObf / a]kmfObf;DaGwL rf6{ agfO{ sIffdf 5nkmn ug'x{ f];\\ . #= cGt/kf| b]lzs ;DaGwn] JolStsf] hLjgdf Nofpg] ;xhtfnfO{ 5nkmn u/L sIffdf k:| t't ugx{' f];\\ . cEof; tnsf k|Zgsf] pQ/ lbgx' f];\\ M -s_ cGt/kb| ]zsf] cjwf/0ff :ki6 kfg{x' f;] \\ . -v_ g]kfndf cGt/kf| b]lzs ;DaGwdf ePsf] sfg'g Joj:yfsf] cfl} rTonfO{ k'li6 ug{x' f;] \\ . -u_ kf| sl[ ts ;fwg ;|f]tsf] ;+/If0f, ;j+ wg{ / pkofu] gLltsf dV' o aFb' f pNn]v ug{x' f];\\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff, sIff !@ 135
^ gk] fndf ljkt\\ kf7 M gk] fn hf]lvd\\ Gog\" Ls/0f tyf Joj:yfkg P]g, -@)&$_ n] ljkb\\sf kl/efiff lbbF } eg]sf] 5, sg' } :yfgdf cfktsfnLg cj:yf l;hg{ f eO{ hgwgsf] Ifltsf] ;fy} hLjgofkg / jftfj/0fdf kl| ts\"n c;/ kfg]{ k|fsl[ ts jf u/} k|fs[lts 36gfx¿ ljkb\\ x'g\\ . != ljkt\\sf] cy{ / kl/efiff ljkt\\eg]sf] Pp6f cfktsfnLg cj:yf xf] . o;n] hgwgsf] Iflt jf ;d'bfosf] b}lgs lbgrof{nfO{ vNaNofp5F . ljkts\\ f] cj:yfdf dflg;x¿ lg;fxo x'G5g\\ . pgLx¿sf] vfglkg, n'ufkmf6f, 3/ af;, cfi} fwf]krf/, ;/' Iff cflb cfjZosLo k|0ffnL cj?4 x'G5g\\ . kl/jf/ / ;d'bfo;uF tTsfn oL ;l' jwfx¿ kl/kl\" t{ ug{ ;Sg] Ifdtf xbF' g} . To;af6 dfgjLo, ef}lts, cfly{s / jftfj/0fLo Iflt x'G5 / ;fdfGo ;fdflhs cj:yf cj?4 x'G5 . hfl] vdsf] kl/0ffdsf] ¿kdf ljkt\\ tyf ks| fk] nfO{ lng] ul/G5 . ;fdfGotof ks| fk] / ljkt\\ zAbnfO{ Pp6} cy{df lng] ul/G5 . t/ ks| fk] egs] f] To:tf] 36gf xf]. o;df Iflt / xtfxt u/fpg,] ;DklQ Pjd\\ jftfj/0f gi6u/fpg] ;Defjgf x'G5 eg] ljkt\\ egs] f] To:tf k|sf]kn] lgDTofpg] ;ª\\ s6sfnLg cj:yf xf] . k|sfk] lj?4 h'Wg jf k|sfk] ;fdgf ug{ cGo JolSt, ;d'bfo jf ;ª3\\ ;:+ yf jf b]zsf] ;xof]u rflxg] cj:yf ;h[ gf x'g' ljkt\\ xf] . @= ljkt\\;DaGwL zAbfjnL -s_ k|sf]k Mljkt\\ Nofpg ;Sg] sg' } klg 36gf -h:t} af9L, klx/f], cfunfuL, x/' Latf;, r6\\ofª cflb ._ -v_ ljkt\\ M k|sf]ksf 36gfaf6 hgwgsf] Iflt ePsf] cj:yf -h:t} M dflg; dg{,] x/fpg], 3fOt] x'g,] 3/kfnj' f kz' dg,]{ v]taf/L gi6 eP/ dflg; lj:tflkt xg' k' g]{ l:ylt ljkt\\ x'g\\ ._ -u_ hf]lvdM ks| f]ksf 36gfaf6 Iflt xg' ] ;Defjgf /x]sf] cj:yf jf xflggfS] ;fgL x'g] ;Defjgf -h:t}M gbL lsgf/df /x]sf] a:tL af9Lsf] w]/} hf]lvddf /x]sf xG' 5g\\ . sdnf] df6f] tyf le/fnf] w/ftneGbf tn /xs] f] 3/ tyf a:tL klx/f]sf] hfl] vddf /x]sf] xG' 5 ._ -3_ ;ªs\\ 6f;GgtfM cfktsfnLg cj:yf pTkGg x'g] ;Defjgf ePsf] jf clt hf]lvddf jf 136 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff , sIff !@
ljklQtkm{ pGd'v ePsf] cj:yf -h:tM} klx/f] hfg nfus] f] 7fpF 5]pdf /xs] f] 3/ tyf a:tL, af9Lsf] ;dodf vf]nf lsgf/df /xs] f] 3/a:tL _ -ª_ Gog\" Ls/0f / cNkLs/0fM ks| fk] sf] 36gf xg' e' Gbf cufl8 To;sf] ;fdgf ug{ ul/g] tof/LnfO{ Gog\" Ls/0f elgG5 . ljkta\\ f6 xg' ;Sg] Iflt sd ug{ ul/g] sfon{ fO{ cNkLs/0f elgG5 . -h:t}M vfn] f lsgf/df t6aGw agfpg,] tf/hfnL nufpg], 6j] fkvfn{ nufpg] sfo{ _ -r_ IfdtfMljkts\\ f] ;fdgf ug{] ;f| t] ;fwg, 1fg, l;k cflbnfO{ Ifdtf elgG5 . ljkt\\ cfpge' Gbf klxn] p4f/, /fxt, k'gj{ f;, pkrf/ cflbdf rflxg] ;/;fdfgsf] hfx] f] ul/Psf] cj:yf g} Ifdtf xf] . -5_ kj\" {tof/LM ks| fk] sf 36gfx¿af6 x'g] Iflt sd u/fpg, ;'/lIft :yfgGt/0f ug{, dfgjLo tyf cflys{ Iflt sd ug{ / cfkts\\ fnLg cj:yfdf Jojl:yt / ke| fjsf/L k|ltsfo{ ug{ ljkt\\ x'ge' Gbf klxn] ul/g] sfo{nfO{ kj\" t{ of/L elgG5 . -h_ kl| tsfo{M ljkt\\ k|ltsfo{ eGgfn] ljkt\\sf] 36gf 36gf;fy tTsfn} ul/g] vfh] , p4f/ Pjd\\ /fxt;uF ;DalGwt sfo{nfO{ ae' mfpF5 . o;sf] ;fy}ljkt\\ k|ltsfo{sf] k\"jt{ of/L / dfgjLo ;j] fsf] sfo{ ;d]tnfO{ kl| tsfo{ elgG5 . k|sfk] df k/s] fnfO{ aflx/ lgsfNg,] 3/jf/ljxLg ePsfnfO{ cf>o:yndf /fVg] / hLljsfk] fh{gdf ul/g] ;xof]usf] sfd k5g{ \\ . -em_ ljkt\\ Joj:yfkgMljkt\\ Joj:yfkg eGgfn] ljkt\\ hf]lvd Gog\" Ls/0f, ljkt\\ kl| tsfo{ / ljkt\\ k'gnfe{ ;uF ;DalGwt ;Dk0\" f ljm| ofsnfknfO{ hgfpF5 . -`_ ;fdgf M sg' } klg 36gfsf] kl| tsf/ ug]{ jf ljkta\\ f6 kg{] ;d:of ;dfwfg ug]{ Ifdtf xg' ' . pbfx/0fsf nflu af9Ldf k/s] f] v08df kf}l8vn] ]/ aflx/ lg:sg] Ifdtf -6_ Efm6k6 emf]nfM ks| fk] sf] 36gf eOxfnd] f cfkm\", cfˆgf] kl/jf/ / 5/l5ds] nfO{ ;xofu] sf nflu cfjZos cfh} f/, cfi} fwL, vfBGg cflb /flvPsf] To:tf] emfn] f xf,] h;nfO{ ;lhn} e] l6g] 7fpFdf /flvPsf] xG' 5 . #= ljkt\\sf ks| f/ ljkt\\ k|fs[lts / dfgj l;lh{t u/L bO' k{ |sf/sf x'G5g\\ . b'a} k|sf/sf ljktx\\ ¿n] cfktsfnLg cj:yf l;hg{ f u5g{ \\ . c:jfefljs jiff{n] af9L / klx/f] NofpF5, To;af6 pTkGg hf]lvd gbL lsgf/df a:g] dflg;x¿nfO{ kg{;S5 . -s_ kf| s[lts ljkt\\ kf| sl[ ts 36gf / kl| jm| ofaf6 pTkGg x'g] ljkt\\nfO{ kf| s[lts ljkt\\ elgG5 . kf| s[lts 36gfx¿ efl} ts, hnjfo' kl/jtg{ , hl} js tyf dxfdf/L cflb sf/0faf6 xG' 5g\\ . e\"sDk, e\":vng, ;g' fdL, ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 137
Hjfnfdv' L ultljlw, rj|mjft, cfFwLa]x/L, cTolws tfkj|md, v8]/L, cfunfuL, lxdkft, af9L cflb k|fs[lts ljkts\\ f sf/s tŒjx¿ x'g\\ . kf| s[lts ljkt\\sf 36gfaf6 xfdf| ] h:tf] b]zdf a;l{] g c/afsF} f] ;DklQ / wghgsf] Iflt xg' ] u5{ . gk] fndf ljkt\\ hfl] vd\\ Gog\" Ls/0f tyf Joj:yfkg P]g, @)&$ n] k|fsl[ ts ljkt\\ eGgfn] lxdkft, cl;gf, lxdtfn lj:kmf]6g, cltjl[ i6, cgfj[li6, af9L, klx/f] tyf e:\" vng, cfFwLa/] L, x'/L atf;, zLtnx/, r6o\\ fª, es\" Dk, jGo 89]Nff], dxfdf/L cflbnfO{ hgfPsf] 5 . -v_ dfgj l;lh{t ljkt\\ dfgjLo sf/0faf6 pTkGg xg' ] ljktn\\ fO{ dfgj l;lht{ ljkt\\ xg' \\ . of] ljkt\\ dfgjLo ljm| ofsnfkaf6 kY[ jLdf pknAw ;f| t] ;fwgnfO{ cTolws bf]xg ubf{ pTkGg x'G5 . o:tfl] jkt\\ åGå, clgsfn, ljleGg sf/0fn] lj:yflkt dflg;x¿sf] ;dx\" , cfB} f]lus tyf oftfoft b'36{ gf cflb cfkts\\ fnLg cj:yfx¿af6 cfOk5g{ \\ . o:tf 36gf dfgj a:tLleq jf a:tLsf] glhs} b]vf k5{g\\ . h;n] jftfj/0fLo xf| ;, jfo' kb| i\" f0f / b3' {6gfx¿ cflbsf] ;ªs\\ 6f;Ggtf cj:yf l;hg{ f u5{ . o;nfO{ u/} kf| s[lts ljkt\\ klg elgG5 . of] hf]lvd dxfdf/L, clgsfn, 88n] f,] sL6 jf ;I\" d hLjf0f' cftªs\\ , j8{ˆn', ;k{b+z, hgfj/ cftªs\\ , vfgL, xjfO{, ;8s, hn jf cfB} fl] us b'36{ gf, cfunfuL, ljiffSt Uof;F r'xfj6, /;fog jf ljsL/0f r'xfj6, Uof;F lj:kmf]6g, ljiffSt vfB ;]jg,jftfj/0fLo kb| i\" f0f, jg ljgfz cflb u}/ k|fs[lts sf/0faf6 pTkGg x'G5 . jt{dfg ;dodf hnjfo' kl/jtg{ , ofh] gfljxLg ljsf;, cJojl:yt ;x/Ls/0f, cfB} f]lus/0f, ul/ aL, dxfdf/L sfl] e8–!( (COVID-19) cflbn] dfgjLo ljkt\\sf 36gfx¿sf]NofO/xs] f 5g\\ . $= ljkts\\ f r/0f ;fdfGotofM ljkt\\ kj\" s{ f] tof/L, ljkts\\ f ;dodf vfh] tyf p4f/ / ljktk\\ l5 /fxt tyf kg\" :{ yfkgf sfo{ u/L ljkts\\ f tLg r/0f x'G5g\\ . 138 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff , sIff !@
-s_ ljkt\\ kj\" s{ f] cj:yf o; cj:yfdf eljiodf cfpg ;Sg] ljkta\\ f6 dfgjLo, efl} ts / jftfj/0fLo Ifltsf] ;DefjgfnfO{ sd ug{ ckgfOg] sfo{ k5{g\\ . ljkts\\ f] ;fdgf ug{] Ifdtfa9fpg ;d'bfonfO{ ;zStLs/0f ug,]{ 1fg,l;k / Ifdtfsf] ljsf; u/fpg tflnd, lzIff / ;8s gf6s cflb ug]{ sfo{ k5{g\\ . o; r/0fdf e\"sDk kl| t/fw] fTds 3/ agfpg,] gbL lsgf/df af9L /f]syfdsf nflu 6]jfkvf{n nufpg,] le/fnf] hUufdf kfgLsf] axfjnfO{ /fS] g u/f / afF; h:tf ;lhn} pknAw ;fduL| k|ofu] u/L kvf{n agfpg, jg ljgfznfO{ /fS] g,] j[If/fk] 0f ug{] cflb kj\" {tof/L sfos{ f sfo{ ug{ ;lsG5 . -v_ ljkts\\ f] cj:yf o; cj:yfdf ljktd\\ f k/s] f kLl8t / hgwgsf] IfltnfO{ hfu] fpg tTsfn ul/g] p4f/ / kl| tsfox{ ¿ k5{g\\ . oL sfo{x¿df hgwgsf] Iflt sd ug{ cNksfnLg /fxt ;j] f, ljkt\\ k|efljt JolStx¿sf] p4f/ / ;+/If0f, cdfgjLo Jojxf/ x'gaf6 hf]ufpg] / k'gnf{e -k'g:yfkg / k'glg{df{0f_ sfo{x¿ k5g{ \\ . of] cj:yfsf] dn\" p2]Zo ljktk\\ /]sf JolStsf] p4f/, tTsfnLg cfjZostfsf j:t'x¿sf] cfk\"lt{ / ef}lts / dfgjLo Iflt Pjd\\ kL8f sd ug]{ pkfox¿ k5{g. -u_ ljkt\\k5fl8sf] cj:yf ljkt\\k5fl8 k'gMlgdf{0fsf] cj:yf cfpF5 . of] cj:yfdf ljkt\\af6 ePsf] uDeL/ IfltnfO{ ;Dafw] g ug]{ ofh] gflgdf{0f/ sfof{GjgnfO{ ;dfj]z ul/G5. o; r/0fdfIfltsf ljj/0fx¿;ª\\ sng, elTsPsf ;/+ rgfx¿sf] lgdf0{ f, k'glg{df0{ f / hL0ff]4{ f/, ;fwg ;|ft] Joj:yfkg, ;fem]bf/L lg{ df{0f h:tf sfo{ k5{g\\ . o; cj:yfn]ef}lts, jftfj/0fLo, cfly{s / ;fdflhs l:y/tfnfO{ hf8] lbG5 . of] cj:yf 5 dlxgfb]lv sx] L aif;{ Dd x'g ;Sb5 . lj|mofsnfk != ljkt\\sf k|sf/ / pbfx/0f;lxtsf] rf6{ agfO{ sIffdf 6f:“ g\\x' f;] \\ . @= ;d\"xdf 5nkmn u/L ljkt\\ Joj:yfkgsf :yfgLo cEof;x¿sf] ;\"rL tof/ kfg{'xf];\\ . cEof; != tnsf kZ| gsf] pQ/ lbgx' f];\\ M -s_ ljkt\\sf] kl/efiff nV] gx' f];\\ . -v_ ljkt\\ / k|sfk] lar km/s 5'6\\ofpgx' f];\\ . -u_ æljkt\\ afhf ahfP/ cfpFbg} . ljkt\\n] sg' } hflt, wd,{ wgLul/a eGb}g .Æ o; egfOsf] cfzo :ki6 kfg'x{ f];\\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] of]uL lzIff, sIff !@ 139
& ljkts\\ f sf/0f / ke| fj kf7 M g]kfndf ljkts\\ f 36gfaf/Daf/ x'g] u5{g\\ . oxfF s'g}klg ;dodf ljkt\\ cfpg ;Sg] ;Defjgf /x] sf] 5. g]kfndf af9L, klx/f], es\" Dk, cfuhgL, x'/Latf;, cl;gf, clgoldt jiff,{ ;S' vf v8]/L, lxdtfn lj:kmf]6g cflbn] ljkt\\sf 36gf lg/Gt/ 3l6/x]sf 5g\\ . != ljkts\\ f sf/0f -s_ e\"kl/l:yltMg]kfnsf] ef}uf]lns cjl:ylt ef/tLo / ltAAtL Kn]6 hf]l8Psf] 7fpFdf / xg',k[YjLleqsf] cTolws tfk / rfksf sf/0fe\"sDksf] hfl] vd / xg' / w/ftn 7f8f] tyf le/fnf] xg' s' fsf/0faf9L, e:\" vng / klx/f] hfgs] f/0fn]ljkts\\ f 36gf 36\\g] u/]sf 5g\\ . -v_ clgolt jiff{M df};ddf cfpg] kl/jt{gn] ;dodf jiff{ gx'g], cltj[li6 x'g], cgfj[li6 / v08jl[ i6sf sf/0f ljkt\\sf 36gf365\\ g\\ . cltj[li6n] af9L / klx/f]Nofp5F . g]kfndf ;a} eGbf a9L af9Lsf] c;/ t/fO{sf] ;dy/ el\" ddf k5{. kxf8L tyf lxdfnL Ifq] df klx/fs] f] hf]lvd /xG5 . cgfj[li6 / v08jl[ i6n] ;S' vf v8/] L h:tf ljkt\\ lgDTofpF5 . -u_ hnjfo' kl/jt{gMhnjfo' kl/jt{gn] jfo'd08nsf] tfdj|md lbgk|ltlbg al9/x]sf] 5 . hnjfo' kl/jtg{ n] ;S' vf v8/] L, af9L / kl| ts\"n df};dL ljkt\\sf] ;Defjgf a9\\b} hfG5 . o;sfk] |ltsn\" c;/ ;db' fosf] hghLjg / sl[ if pTkfbgdf k5{ . hnjfo' kl/ gtg{ af6 vfB ;/' Iff tyf hLljsfk] fh{g If]qdf klg c;/ kfb5{ . -3_ lxdtfn km'6g\\ ] M gk] fndf hnjfo' kl/jts{ f] c;/ pRr lxdz[ªv\\ nfx¿df klg k/]sf] 5 . tfkj|md jl[ 4n] lxpF kUn]/ lxdtfnx¿df kfgLsf] ef/ a9g\\ uO{ tfn km6' g] / af9L cfpg] u5{ . lxdtfn km'6]/ cfPsf] af9Ln] kxf8L / t/fO{ Ifq] sf] hghLjgnfO{ a9L ke| fj kf5{ . 140 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff , sIff !@
-ª_ ;r]tgfsf] cefjMeljiodf cfOkg{ ;Sg] ;Defljt ljkt\\sf] ;DaGwdf hfgsf/L jf r]tgfsf] cefjn] klg ;fgfb]lv 7'nfljkt\\sf 36gf 36\\g ;S5g\\ . e\"ueL{o cj:yf cjnfs] g gu/L agfOPsf ljBfno, ;8s, kn' sf sf/0f ljkts\\ f 36gf 36g\\ uO{ dfgjLo / efl} ts Iflt ePsf pbfx/0fx¿ 5g.\\ To;n} ] ljkta\\ f6xg' ;Sg] IfltnfO{ sdug;{ rt] gfdn\" s sfo{j|mdx¿ ;~rfng ug'{k5{ .o;sf nflu;'/lIft 3/x¿ lgdf{0f, k/Dk/fut l;ksf] ko| fu] / cfjZos tflnd, uf]i7Lsf] cfof]hgf u/L ;rt] gf a9fpg'k5{ . -5_ hg;xeflutfsf] cefjMljkt\\ Joj:yfkgsf nflu ;xeflutfd\"ns of]hgf lgdf{0f / sfofG{ jogsf] cefj b]lvG5 . ljkta\\ f6 Iflt sd ug{ hgr]tgf km}nfpg,] k\"j{tof/L ;fdu|Lx¿sf] Joj:yfkg, ;'/lIft :yfg klxrfg / cfkt\\sfnLg /fxt Joj:yfkgdf hg;xeflutf h6' fpgk' 5{ . @= ljkt\\sf] k|efj o'Pg\\l8kL / ljZja}ª\\ssf cg;' f/ gk] fne\"sDk / af9Lsf] ;fkl] Ifs ;ªs\\ 6f;Ggtfsf bl[ i6af6 cToGt hfl] vddf /xs] f] 5 . tLj| hg;ªV\\ of j[l4, ;x/Ls/0fjftfj/0fLo xf| ;, jfo' tyf kfgLsf ;f| ]tx¿sf] k|b\"if0fn]ljkt\\sf 36gfnfO{ a9fO/x]sf] 5 . ef}lts kj\" fw{ f/ lgdf{0fdf sdhf]/ kl| jlw / u'0f:t/xLg ;fdu|Lx¿sf] ko| fu] xg' ', hgr]tgfsf] sdL,:yfgLo 1fg tyf l;kk|ofu] sf] pk]Iff, e\"pkofu] gLlt sfofG{ jog gxg' ', /fhgLlts åGå/ a;fOF;/fO cflbn] ljkt\\sf 36gfdfjl[ 4 eO/x] sf] 5 . o;sf] k|ToIf ke| fj sl[ if pTkfbg, ;d'bfosf] hLljsfk] fh{g, cgs' \"ng k4lt / jftfj/0f ;Gt'ngdf kl//xs] f] 5 . g]kfndf ;g\\ !(&! b]lv @)!^ ;Ddsf] ljkt\\ / Ifltsf] ljj/0f ljkts\\ f ks| f/ dT[ os ak] Qf 3fOt] Iflt ePsf] k|efljt 36gfsf] ;ª\\Vof ;ª\\Vof ;ª\\Vof 3/sf] ;ªV\\ of kl/jf/ ;ª\\Vof ;ª\\Vof dxfdf/L es\" Dk 16583 - 43111 - 512989 4552 klx/f] af9L 9771 - 29142 982855 890995 175 cfunfuL r6\\ofª 4980 174 1871 33617 558264 3246 zLt nx/ 4445 42 544 216190 3710065 3950 lxdcfFwL 1605 - 1619 86261 259935 8721 lxdklx/f] 1620 129 2684 1711 cflF wa/] L - 83 963 7140 390 cl;gf / cltj[li6 515 7 cGo 87 3 - - 2993 5 s'n 16 - 7 - - 2 2 - 11 - - 44 9 2 24 131 26 375 51 215 191 29 39659 79147 155 3280 21856 1 36 1320257 5945288 ;|ft] M ux[ dGqfno, ;g\\ @)!( . ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] of]uL lzIff, sIff !@ 141
gk] fndf ljkts\\ f 36gfx¿af6 a;l{] g wghgsf] 7'nf] Iflt eO/x]sf] b]lvG5 . ;g\\ !(&! b]lv @)!^ ;DdePsf ljkts\\ f 36gfx¿dWo] dxfdf/Laf6 ;a} eGbf w/] } dfgjLo Iflt ePsf] b]lvG5 . w/] } dfgjLo Iflt af9L tyf klx/f], cfuhgL / r6o\\ fª cflbaf6 xg' ] u/]sf] 5 .;g\\ !(** / @)!% sf] es\" Dkaf6 7'nf] efl} ts Iflt ePsf] lyof] . af9L tyf klx/f]af6 k|Tos] jif{ yk' }| wghgsf] Iflt x'G5 . ljktn\\ ] dfgjLo Iflt jf pTkfbg ;fwgdf u/fP/sf] Ifltn] ul/aLsf] cj:yf l;h{gf u5{ . ljktd\\ f k/s] f dflg;n] ljkt\\af6 ePsf] Ifltsf] lgdf0{ f, kl' gdf{0f / hL0ff]{4f/ / hLjg wfGg ;fwg ;|ft] df ug]{ cltj|md0faf6 ljkt\\nfO{ cem tLj| kf5{ . ljsf; lgdf{0f sfod{ f dfkb08ljxLg lgdf{0f sfo{ / ;fduL| sf] k|of]un] ljkt\\sf 36gfx¿ bfx] fl] /O/x]sf] 5 . kf| sl[ ts ;|f]t;fwgx¿sf] cTolws bfx] g, OGwgsf] cTolws kH| jngn] xl/tux[ Uof;F sf] lgisf;g, cJojl:yt ;x/Ls/0f cflbn] ljktt\\ km{ 8f]¥ofO/xs] f] 5 . o;sf] kmn:j¿k ljZje/ tfkdfgsf] j[l4 eO/x]sf] 5, xfjfkfgL / df};d kl/jt{g eO/x]sf] 5 . ljm| ofsnfk != tnsf] tflnsfdf sx] L ljktx\\ ¿sf] ;r\" L lbOPsf] 5 . tL ljktx\\ ¿sf] ke| fj / ljkt\\ Gog\" Ls/0fdf ;db' fon] ug{ ;Sg] klxnf] kl| tljm| ofsf] kxnaf/] 5nkmn u//] tnsf] h:t} tflnsf agfO{ egx{' f;] \\ M k|sf/ pbfx/0f k|efj ljkt\\ kl| tlj|mof kf| sl[ ts af9L] c:jfefljs ¿kdf jiff{ xg' ' hf]lvddf k/]sf dflg;nfO{ p4f/ dfgjLo ufpF jf ufpFglhs} af9L k:g', ugy{] k hflvd Nofpg ;Sg] ;f| t] nfO{ 89n] f] dflyaf6 klx/f] cfP/ a:tL kg' {' jf aGb ugh{] f]lvddf k/s] f ejg vfnL klx/f] aufpg,' wghgsf] Iflt ug'{ ug]{Ù hf]lvdsf] ke| fj lglZrt ug{] r6o\\ fª cfFlwa]/L cfunfuL dxfdf/L -sfl] e8– !(_ cEof; != tnsf k|Zgsf] pQ/ lbg'xf;] \\ M -s_ k|fs[lts ljkts\\ f sf/0fx¿ pNn]v ugx'{ f;] \\ . -v_ ljkt\\n] dfgjLo hLjgdf kfg]{ ke| fjx¿sf] ;\"rL tof/ kfg'x{ f;] \\ . -u_ sfl] e8–!( n] tkfOF{ sf] k7gkf7gdf kf/s] f] k|efjsf] cge' jnfO{ !) aF' bfdf nV] g'xf;] \\ . 142 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff , sIff !@
* kf7 M gk] fndf ljkt\\ Joj:yfkg ;o+ Gq / ofh] gf lgdf{0f g]kfnn] ljkt\\ Joj:yfkgsf nflu ljleGg of]hgf, /0fgLlt / ;+oGqx¿ ljsf; u/s] f] 5 . gk] fnn] ljkt\\ Joj:yfkgsf nflu hfkfgsf] ;]G8fO{df cfof]hgf ePsf] ljZj ;Dd]ngn] kfl/t u/s] f] /fli6o« ljkt\\ Gog\" Ls/0f gLlt tyf /0fgLlts of]hgf @)!&–@)#) -;G] 8fO{ k|md] js{_ nfO{ ckgfpbF } cfPsf] 5 . ;]G8fO{ km| ]djs{ x\\of]uf] km| ]djs{ km/ PS;g @))%–@)!% sf] lg/Gt/tf xf] . g]kfndf ljkt\\df p4f/ tyf /fxt pknAw u/fpg] k/Dk/fut cjwf/0ffdf kl/jtg{ cfPsf] b]lvG5 . b}jL ks| fk] -p4f/_ P]g, @)#( nfue\" Pkl5 ljkt\\ Joj:yfkgdf p4f/ tyf/fxt sfo{ / kj\" t{ of/L sfo{nfO{ hf8] lbbF } cfPsf] b]lvG5 . ;g\\ !((! dfkf| sl[ ts ljkt\\ Gog\" Ls/0f cGt/f{li6«o bzssf] 3f]if0ffkl5 ljkt\\ Joj:yfkgdf kj\" t{ of/L sfon{ fO{ ljz]if hf]8 lbg yflnPsf] 5 . gk] fnsf] ;+ljwfgn] gful/snfO{ ljkta\\ f6 ;/' lIft u/fpg ;a} txsf ;/sf/sf] kf| ylds bfloTj x'g] Joj:yf u/s] f] 5 . ;l+ jwfgsf] cg';\"rL & df ljkt\\ Joj:yfkg ;ª\\3 / k|bz] ;/sf/x¿sf] ;+o'St clwsf/, cg';r\" L * n] :yfgLo ;/sf/sf] Psn clwsf/ / cg;' \"rL ( n] ;ª\\3, k|bz] / :yfgLo txsf] ;femf clwsf/nfO{ pNn]v u/]sf] 5 . gk] fn ;/sf/n] ljkt\\ hf]lvd Go\"gLs/0f tyf Joj:yfkg P]g @)&$ ;Fu ;DalGwt lgodfjnL @)&% tof/ u/]sf] 5 . o;n] ;/sf/ ljkt\\ Joj:yfkgdf ;:+ yfut tj/af6 lg/Gt/ nfluk/]sf] b]lvG5 . gk] fndf ljkt\\ hf]lvd Gog\" Ls/0f tyf Joj:yfkg k|flws/0f klg u7g ePsf] 5 . :yfgLo ;/sf/ ;~rfng P]g, @)&$ n] ljkt\\ Joj:yfkgdf :yfgLo ;/sf/sf] k|d'v el\" dsf/xg] Joj:yf u/s] f] 5 . ;]G8fO{ sfo9{ fFrfcg'¿k g]kfn ;/sf/n] ljkt\\ hf]lvd Gog\" Ls/0f /fli6o« gLlt, @)&%, ljkt\\ hfl] vd Go\"gLs/0f /fli6«o /0fgLlts sfo{of]hgf -@)!*–@)#)_ kfl/t u/s] f] 5 . u[x dGqfno ljkt\\ kl| tsfos{ f nflu d'Vo ;/f]sf/jfnf dGqfno xf] . o; dGqfnon] /fli6«o ljkt\\ k|ltsfo{ sfo9{ frF f @)!( k|ofu] df NofPsf] 5 . o;sf] ;fy} cfkts\\ fnLg sfo{;~rfng k|ljm| ofsf] dfkb08, /fli6o« ljkt\\ ;r\" gf Joj:yfkg k|0ffnL klg lgdf{0f u/]sf] 5 . ux[ dGqfnon] :yfgLo txdf ljkt\\ kj\" t{ of/L, k|ltsfo{of]hgf / ;du| ljkt\\ Joj:yfkgdf ;xof]u ul//xs] f] 5 . ljkt\\ joj;yfkgsf nflu ;ª3\\ Lo dfldnf tyf ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] k|b]z / :yfgLo ;/ sf/x¿sf] Ifdtf clejl[ 4 pTyfgzLn ;x/L ;db' fosf nflu /fli6«o /0fgLlt thd{' f u/]sf] 5 . o;af6 :yfgLo txnfO{ ljkt\\ k\"j{tof/L of]hgf agfpg d2t kU' 5 . of] dGqfnon] gd'gf :yfgLo ljkt\\ hf]lvd Joj:yfkg Pg] , ljkt\\ Joj:yfkgsf] sfi] f ;~rfng sfol{ jlw tof/ u/L ;fx] Lcg¿' k :yfgLo txdf ljkt\\ hf]lvd Joj:yfkg ;ldltx¿ agfpg] / :yfgLo ;/sf/nfO{ cfˆg} sfg'gL ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] ofu] L lzIff, sIff !@ 143
/ ;:+ yfut 9frF fleq /xL ljkt\\ hfl] vd Go\"gLs/0f, cNkLs/0f, k\"j{tof/L, p4f/, /fxt, k'g:yfk{ gf / kg' lg{df{0f sfod{ f nfUg d2t ul//xs] f] 5. ;x/L ljsf; dGqfnon] ;a} :yfgLo ;/sf/nfO{ ejg ;+lxtfsf] k|fT] ;fxg u/L dflg;sf af;:yn tyf sfof{no ejgx¿ ;'/lIft agfpg d2t u5{ . k|dv' lhNnf clwsf/Lsf] ;o+ f]hsTjdf lhNnf tyf :yfgLo ljkt\\ Joj:yfkg ;ldlt ;DaGwL Joj:yf u/s] f] 5 . of] ;ldlt &&cf6] } lhNnfdf lj|mofzLn /x]sf] 5 . :yfgLo :t/df p4f/, /fxt tyf k'gM:yfkgfsf nflu dV' o ¿kdf lhDd] jf/ o; ;ldltdf lhNnfl:yt vfgk] fgL, :jf:Yo tyf lzIff sfof{nosf k|ltlglwx¿ /xG5g\\ eg] o;sf] ;b:o ;lrjsf] sfd :yfgLo ljsf; clwsf/Laf6 ug{] ul/Psf] 5 . != ljkt\\ k\"jt{ of/L, k|ltsfo{ tyf kg' nfe{ ofh] gf ljkt\\sf] ;ª\\s6sfnLg cj:yfdf ul/g] p4f/, /fxt tyf dfgjLo ;j] fsf] sfo{sf] ofh] gfnfO{ ljkt\\ kj\" {tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf elgG5 .of] of]hgf tof/ ubf{ lhNnf tyf :yfgLo txdf ljBdfg hfl] vdsf] lj:t[t ljZn]if0f u/L :fgLo tx, ;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfo / lghL If] qsf] ;xeflutfaf6 k[i7kf]if0f lnP/ ljkt\\ k\"jt{ of/L tyf k|ltsfo{ of]hgf tof/ ul/G5 . ljkt\\ k\"jt{ of/L of]hgfdf dfgjLo ;xfotfdf ;+nUg xg' ;Sg] ;fem]bf/ lgsfosf] klxrfg, ljkt\\ If] qcg';f/ vfh] tyf p4f/ ;fdu|L Joj:yfkg, hgrt] gf clejl[ 4, ;|f]t gS;fª\\sg, k|sfk] hf] lvd ljZn]if0f, ljifut lhDdj] f/L / ;xof]uL ;:+ yf / sfo{If]qut ¿kdf k\"jt{ of/L, k|ltsfo{ tyf kg' nfe{ ;DaGwL sfo{of]hgfnfO{ ;dfj]z ul/Psf] x'G5 . ljkt\\ k\"j{tof/L tyf kl| tsfo{ ofh] gfdf lgDglnlvt tLg r/0fsf sfo{ ;dl] 6G5g\\ M -s_ ;fdfGo kj\" t{ of/L M ljktsf\\ 36gfcufj} ul/g,] ;a} ks| f]ksf nflu ugk{' g{] / ljkt\\ k|ltsfo{ ug{ ;:+ yfut tyf ef}lts ;/+ rgf, d]l;g cf}hf/, l;k ljsf;, hgrt] gf, s[lqd 36gf cEof; h:tf ultljlwx¿ o;cGtut{ ;dfjz] xG' 5g\\ . oL ;a} Ifdtf / tof/L cfjlws¿kdf cBfjlws ug{ h?/L xG' 5. ljkt\\ kj\" t{ of/L tyf kl| tsfo{ ofh] gf cBfjlws ug{' klg kj\" t{ of/L sfo{ xf] . -v_ k\"jfg{ 'dfgtyf kj\" {;\"rgfdf cfwfl/t kj\" t{ of/L M o; r/0fsf sfo{x¿ k|sfk] sf] k|sl[ t, ;do / ;Defljt ke| fjIfq] sf] kj\" fg{ d' fgdf cfwfl/t e/kbf]{ cflwsfl/s ;\"rgfsf] cfwf/df to ul/G5 . ;xL k\"jfg{ d' fg / pknAw clud| ;dosf] cfwf/df kj\" t{ of/Lsf sfo{x¿ lgwf/{ 0f ul/G5g\\ . o;df ;fdfGo ;ts{ /xgb] l] v hf]lvdo'St 7fpdF f /xs] f ;d'bfo / :yfgfGt/0f ug{ ldNg] wg;DklQ c:yfoL ¿kdf ;'/lIft 7fpFdf ;fg;]{ Ddsf sfd x'g ;S5g\\ . -u_ cfkts\\ fnLg kl| tsfo{ of] r/0fsf sfdx¿df ljkth\\ Go ks| f]k cfPsf] jf cf;Gg vt/fsf] cj:yfdf tTsfnsf] cfjZostfcg';f/ ug]{ sfox{ ¿ ;dfj]z ul/G5 . o;df ljkt\\sf] 144 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff , sIff !@
;do / ljktk\\ Zrft\\ t?' Gt} rfNgk' g]{ p4f/, pkrf/ Pjd\\ hf]lvd Ifq] af6 k|efljtx¿nfO{ ;'/lIft :yfgdf ;fg{] h:tf /fxt ultljlwx¿ ;dfjz] x'G5g\\ . vfh] , p4f/ / :yfgfGt/0f tyf ljkt\\kZrft\\ kl/l:ylt ;fdfGo gxG' hn] ;Dd ugk{' g{] k|ltsfo{ tyf zL3| kg' nf{esf sfo{ o; r/0fdf k5g{ \\ . ljkt\\sf] ;fdgf ug{sf nflukj\" t{ of/L, k'glg{df{0fsf ofh] gf lgdf0{ f / sfofG{ jog ug'n{ fO{ ljkt\\ Joj:yfkgelgG5.ljkt\\ Joj:yfkgnfO{ Ps cfktsfnLg Joj:yfkgsf] hLjg rjm| klg elgG5. ljkt\\ Joj:yfkgsf lgDglnlvt r/0f xG' 5g\\ M -s_ cNkLs/0f jf zdg: o;cGtu{t ljklQ / ks| f]ksf] k|efjnfO{ Go\"g ug]{ ultljlw -h:tM} ejg lgdf0{ f cfrf/ ;l+ xtf, ljkt\\ gS;fªs\\ g, hfl] vd ljZn]if0f, hgr]tgf / ;fjh{ flgs lzIff cflb_ ;dfj]z xG' 5g\\ . -v_ tof/L: o;dfljkt;\\ uF s;/L kl| tlj|mofug]{ eGg] of]hgf -h:tM} tof/L of]hgf, cfktsfnLg Joj:yfkg cEof;÷tflnd Pjd\\ hfl] vd;DaGwL r]tjfgL cflb_ ;dfj]z xG' 5g\\ . -u_ k|ltljm| of: o;df ljkt\\n] l;h{gf u/]sf] hf]lvdnfO{ sd ug{ ckgfOg] ko| f;x¿ -h:tM} vf]h, p4f/, cfktsfnLg /fxt cflb_ ;dfj]z xG' 5g\\ . -3_ k'g{k|flKt: o;df ;d'bfonfO{ ;fdfGodf kmsfp{ g] ultljlw -h:tM} c:yfoL cfjf;, cg'bfg, lrlsT;s ;j] f cflb_ ;dfj]z x'G5g\\ . @= ljkt\\ Joj:yfkgdf :yfgLo 1fgsf] ko| f]u :yfgLo 1fg eGgfn] ;d'bfodf ljsl;t 1fg / cEof;nfO{ hgfp5F . of] 1fg :yfgLo jftfj/0f;Fusf] cGt/lj|mofaf6 cfh{g xG' 5 . ;d'bfo g} of] 1fgsf ;hs{ xG' 5, k|of]ustf{ x'G5g\\ / cflht{ 1fgnfO{ k':tfGt/0f ub}{ hfG5g\\ . ;db' fosf] ;xeflutf / :jfldTjdful/Psf ljkt\\ Joj:yfkg sfox{ ¿ k:' tfgs' n\" g xbF' } cfPsf5g\\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 145
ljm| ofsnfk != tkfO“{ a;s] f] If]qdf ljut 36g ;Sgl] jkts\\ f d'Vo 36gfx¿sf] ke| fj / tTsfn ug{ ;lsg] p4f/ k|ltsfo{ ofh] gf tof/ ug'{xf];\\ M k|sf/ ljkt\\af6 xg' ;Sg] Iflt / tTsfn ug{ ;lsg] p4f/ k|ltsfo{ of]hgf Ifltsf] ljj/0f tTsfn p4f/ kl| tsfo{ af9L klx/f] e\"sDk cfunfuL @= ljkt\\Joj:yfkgdf ljBfyLn] lgjf{x ug{ ;Sg] e\"ldsfsf af/d] fsIffdf 5nkmn ug{x' f];\\ . #= gk] fnn] ljkt\\ Joj:yfkgsf nflu tof/ u/s] f] ;G] 8fO{ km| d] js{ /0fgLltsf] dV' o ab“' fx¿ l6kf6] ug'{xf];\\ . cEof; != tnsf kZ| gsf] pQ/ lbgx' f];\\ M -s_ gk] fndf ljkb\\ Joj:yfkgdf ;+nUg lgsfox¿sf] ;r\" L tof/ ugx'{ f];\\ . -v_ :yfgLo 1fg eg]sf] s] xf]< ljkb\\ Joj:yfkgdf :yfgLo 1fgn] k'¥ofpg] of]ubfg dfly rrf{ ugx'{ f];\\ . -u_ ljBfno txsf] kf7o\\ j|mddf ljkb\\ Joj:yfkg;DaGwL ljifoj:t' ;dfjz] ug'{kg{] kfFrcf]6f sf/0f pNn]v ug{'xf;] . -3_ tkfO+{ :yfgLo txsf] kd| v' xg' e' of] eg] ljkb\\sf] Joj:yfkgs;/L ug'x{ G' 5 . ;fs] f af/d] f cfÇgf] ljrf/ k:| t't ugx'{ f];\\ . 146 ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] of]uL lzIff , sIff !@
( eu\" f]n / ;fdflhs hLjgdf ;r\" gf k|ljlw kf7 M != tYofªs\\ k|flKtdf ;r\" gf kl| jlwsf] ko| fu] bz] sf] ;fdflhscflys{ ljsf;sf nflu tYofª\\sx¿sf] dxŒjk\"0f{ e\"ldsf xG' 5 . tYofª\\sdf hgtfsf] hLjgk4lt ;'wf/ Nofpg] of]hgf lge{/ x'G5g\\ .;fdflhscflys{ tYofªs\\ kT| oIf ¿kn] ;dfhsflzIff, :jf:Yo, k];f, cfo, Jofo, pTkfbg, ljlgdo cflb;Fu ;DalGwt xG' 5g\\ . ;fdflhscfly{s tYofªs\\ ljleGg tl/sfn] ;ª\\sng ul/G5 . clxn] tYofª\\s ;ªs\\ ng, ljZn]if0f / gS;fª\\sg ug{ ;r\" gf tyf ;~rf/ k|ljlwsf] Jofks k|of]u eO/x]sf] 5 . ;ª\\sng u/]sf] tYofª\\ snfO{ tflnsf, /]vflrq, u|fkmdf ;lhn} bv] fpg ;lsG5 . cfkm\"nfO{ rflxPsf tYofª\\snfO{ klg u'undf vfl] hu//] k|of]u ug{ ;lsG5 . klxn] oL ;a} sfo dflg;n] ;DkGg uy{] . clxn] ;\"rgf tyf k|ljlwsf] ko| f]un] tYofª\\s ;ªs\\ ng, ljZn]if0f / tflnsls/0fdf lgs} ;lhnf] ePsf] 5 . To;n} ] ;fdflhscfly{s tYofªs\\ k|flKt / ljZn]if0fdf ;r\" gf tyf ;~rf/ k|ljlwsf] Hofb} 7n' fd] xŒj xG' 5 . -s_ u|fkm / /]vflrq Ps ;/nLs[t /]vflrqsf] dfWodaf6 tYox¿sf] k|ltlglwTj ug]{ dfWonfO{ /]vflrq elgG5 .;fdfGotof, uf| kmdf j:t'/ kl/df0flarsf] ;DaGwnfO{ X / Y cIfsf] ;xfotfn] lrq0f ul/G5. /v] flrqdf b[ZofTds kl| jlwsf] k|ofu] u//] ;\"rgfx¿sf] kt| LsfTds k|ltlglwTj u/fOG5 . slxn] sfxLF u|fkm / /v] flrqnfO{ Pp6} cyd{ f ko| f]u u/]sf] kfOG5. u|fkm / /v] flrqn] tYo / ljrf/x¿nfO{ ;l+ IfKt ¿kdf k|ltlglwTj u5{g\\ . o;sf] k|ofu] j:t'x¿sf] t'ngf ug,{ cGt/ 56' \\ofpg / kl/jtg{ bv] fpg ul/G5 . s'g} klg 7fpFsf] tfkjm| d, jiff,{ pTkfbg cflbdf s] slt kl/jt{g cfof] To;sf] cWoog ug{ u|fkm / /v] fsf] k|of]u ug{ ul/G5 . ;fdfGotoM tYofªs\\ nfO{ ;lhnf];Fubv] fpg :tDe /v] flrq, /]vf u|fkm/ rqm rf6{sf] ko| f]u ul/ G5 . :tDe /]vflrqdf tYofªs\\ nfO{ ;lhnf];Fu bv] fpg ;f]emf] wsf{ jf :tDesf] ¿kdf lbP/ agfOG5 . :tDe /]vflrqdf lgwfl{ /t u|fkmsf sf]7fsf cfwf/df wsfs{ f] nDafO / prfOn] tYofª\\ ssf] k|ltlglwTj u5{ . o;nfO{ tLg tl/sfn] agfpg ;lsG5 M -c_ ;/n -cf_ Ifl} th -O_ ldl>t Ps} k|sf/sf tYofª\\sx¿ bv] fpg ;/n :tDe /]vflrqsf] k|of]u ul/G5 . PseGbf w]/} tYofª\\ sx¿sf] t'ngfTds cj:yf bv] fpg ax:' tDe /]vflrq k|of]u ul/G5 . If}ltlhs :tDe /]vflrq ;/n jf ax':tDe /]vflrqnfO{ /fVg] Pp6f tl/sf xf] .of] /]vflrqdfpknlAw If]qsf pkIf]qdf ;fdflhs cWoog tyf hLjgfk] of]uL lzIff, sIff !@ 147
sfo{;Dkfbg k/LIf0fsf] lhNnfut cj:yfnfO{;/n:tDe / ax':tDe /v] flrqdf bv] fOPsf] 5 . xfd|f] b}lgs hLjgdf ko| fu] xg' ] df;} dL tYofªs\\ x¿ -h:tM} tfkj|md, jiff{ cflbnfO{ bv] fpg /] vflrqsf] k|of]u ul/G5 . of] /v] flrq /v] fx¿sf] h8fg laGbs' f] g6] js{af6 tof/ ul/G5. of] /] vflrqdf j:t'x¿sf] dfqfsf] ljj/0fnfO{ OX / OY /]vfsf] ;DaGw:s]nsf] cfwf/df k:| 6 bv] fpg ;lsG5 . of] /]vflrqdf :tDe/v] flrq klg hf8] ]/ /v] fn] tfkj|md / :tDen] jiff{ b]vfpg ;lsG5 . -v_ j[Qlrq j[Qlrqsfk] |of]u ljleGg k|sf/sf tYofªs\\ x¿ b]vfpg ul/G5 . s'g} klg j:ts' f] ljt/0f sg' ¿kn] ePsf] 5 To;nfO{ k|:t't ug{ jQ[ lrqsf] k|of]u ul/G5 . o;sf] cfsf/ uf]nf] x'g] ePsfn] o;nfO{ rjm| lrq klg elgG5 . of] lrq k\"0fj{ Q[ sf] kl/lw #^) l8u|LnfO{ cfwf/ dfg/] agfOPsf] x'G5 . of] lrq agfpFbf sn' tYofª\\sn] #^) l8uL| nfO{ efu u/]/ cfPsf] efukmnnfO{ kT| o]s PsfOn] u0' fg u/]/ dfg lgsfNg'k5{ . jQ[ lrqdf lgDglnlvt;\"qsf] ko| fu] u//] l8u|L lgsfNgk' 5M{ ;q\" M jQ[ lrq Ö #^) l8uL| ÷sn' ;ªV\\ of tYofª\\s -_ of] ;q\" af6 u0fgf ul/Psf] k|Tos] PsfOsf] dfgn] #^) l8u|Lsf] Ps v08nfO{ kl| tlglwTj u5{ . ca u0fgf ePsf] kT| os] PsfOnfO{ () l8u|Lsf] sf]0faf6 qmdzM 7'nfa] f6 ;fgf]nfO{ 38Lsf] ;O' { rNg] pN6f] lbzfaf6/fVb} cfpgk' 5{ . j[Qlrq tof/ ePkl5 o;df ljleGg ks| f/sf ;ªs\\ ]t egk'{ 5{ . of] jQ[ lrqdf lhNnfut ljBfnox¿sf] sfo{;Dkfbg :t/sf] cf};t ljj/0fnfO{ b]vfOPsf] 5 . of] lrqnfO{ ;km\\j]o// xftn] l;w} sf]/]/ klg agfpg ;lsG5 . -u_ rf6{ rf6n{ fO{ uf| lkms / lrqsf/L ldl8ofsf] ;o+ fh] gsf] ¿kdf lng ;lsG5 . rf6d{ f tYo / ljrf/x¿sf] ;DaGwnfO{ j|mda4 / tfls{sb[Zoaf6 k|:t't ul/Psf] x'G5 . rf6{nfO{ t'ngf ug{, juL{s/0f ug{ / ;ªu\\ 7gsf] ;/+ rgf bv] fpg ko| f]u ul/G5 . rf6{nfO{ ;fdfGotof juL{s/0f rf6{, ;DaGw rf6{, tflnsf rf6{, ;ª\\u7gfTds rf6{ / ˆnf] rf6{ cflbdf ljefhg ug{ ;lsG5 . o:tf rf6{x¿ klg ljleGg ;kmj\\ o] / agfpg ;lsG5 . rf6{ agfg] ] sDKo6' / ;km]jo] /af6 cGt;{DaGw rf6{, j[Iffª\\lst rf6,{ ;ª\\u7gfTds rf6{,j+zfjnL rf6{, ˆnf] rf6s{ fnqmd rf6{ cflb agfpg ;lsG5 . -3_ ;DaGw rf6{ bO' { jf bO' { w/] } j:t' tyf 36gfx¿sf] cGt;D{ aGw b]vfpg ;DaGw rf6s{ f] ko| f]u ul/G5 . ;fdflhs cWoog ljifosf] ;/+ rgf k|fsl[ ts lj1fg / ;fdflhs lj1fgaf6 ePsf] 5 . To;}n] of] ljifonfO{ Ps cGtlji{ fos ljifo klg elgG5 . of] egfOnfO{ lrqaf6 kb| z{g ul/Psf] 5 .;fdflhs cWoog 148 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
ljifosf] ;/+ rgf kf| sl[ ts lj1fg / ;fdflhs lj1fgsf] cGt;D{ aGwnfO{ lbOPsf] rf6d{ f b] vfOPsf] 5 . -3_ juL{s/0f rf6{ z}lIfs ;fduL| x¿>Jo / b[ZobO{ k|sf/sf xG' 5g\\ . zl} Ifs ;fduL| x¿sf] ljefhg ug{ juLs{ /0f rf6{ pko'St xG' 5 . oL ;fduL| x¿nfO{ l;sfO ;fduL| klg elgG5 . ;fdflhs cWoog lzIf0fdf d'lb|t, >JobZ[ o ;fdu|L, >Jo / b[Zo, gd'gf / pks/0fx¿ cflb z}lIfs ;fdu|Lx¿ ko| f]u ug{ ;lsG5 . -ª_ ;ªu\\ 7gfTds rf6{ sfof{no jf ;ª3\\ , ;+:yfsf] k|zf;lgs 9frF f s:tf] 5 egL kb| zg{ ug{ ;ª\\u7gfTds rf6s{ f] k|of] u ul/G5 . o; rf6{df s'g} Ps pBf]usf] ;ª\\u7gfTds rf6n{ fO{ b]vfOPsf] 5 . h;df sfo{sf/L kd| 'v, Joj:yfksx¿, clwst[ x¿ / Tof] eGbf tn sfdbf/x¿ /xs] f xG' 5g\\ . of] rf6{ ;ªu\\ 7gsf] txut ;/+ rgf bv] fpg pko'St xG' 5 . -r_ j+zfjnL rf6{ jz+ fjnL rf6{ sg' } j+zsf] ljsf;j|md bv] fpg k|of]u ul/G5 . o;af6 j+zsf] cufl8sf kv' fx{ ¿, jz+ sf ljleGg zfvfx¿ / k:' tfsf] cj:yf klxrfg ug{ ;lsG5 . lj|mofsnfk != ;\"rgf kl| jlwsf] ko| f]u u/L tkfO{Fsf] ljBfnosf] k|wfgfWofks, lzIfsx¿sf] ;ªu\\ 7g tflnsf tof/ kf/L sIffdf k|:t't ug'{xf];\\ . #= kfr“ k':tf dfly;Ddsf] tkfOF{ sf] kl/jf/sf] jz+ j[If tof/L kf/L sIffdf Kf|:t't ug'{xf;] \\ . $= https://cbs.gov.np/population/ df vf]hL u/L tkfO{Fsf] lhNnfsf] kflnsfcg';f/sf] hg;fªl\\ Vos tYofªs\\ nfO{ pkoS' t :tDelrqdf bv] fpg'xf];\\ . cEof; != tnsf k|Zgsf] pQ/ lbgx' f;] \\ M -s_ u|fkm / /v] flrqlarsf] km/s pbfx/0f;lxt :ki6 kfg{x' f;] \\ . -v_ sDKo'6/af6 rf6{ agfpg] tl/sfx¿ tl/sf atfpgx' f;] \\ . ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kof]uL lzIff, sIff !@ 149
!) ;fdflhs gS;fª\\sdf e\";\"rgf k0| ffnLsf] k|of]u kf7 M ;fdflhs gS;fªs\\ gdf ljleGg k|sf/sf e;\" r\" gf k0| ffnLsf] pkofu] ug{] kr| ng a9b\\ f] 5 . sDKo6' / k0| ffnLdf cfwfl/t oL ;\"rgf k0| ffnLn] j:t,' :yn, efu} fl] ns cjl:ylt, a:tLsf] hfgsf/L lng pkof]u ul/G5 . o; kf7df ef}ufl] ns ;\"rgf k|0ffnL, Unf]an kfl] h;lgª l;:6d/ b/\" ;+jb] g ;DaGwdf sIffsf ljBfyLx{ ¿n] ;d\"xdf u/s] f sfon{ fO{ k:| t't ul/Psf] 5 . ;dx\" s ef}uf]lns ;r\" gf k0| ffnL efu} f]lns ;r\" gf k|0ffnL sDKo'6/sf] k|ofu] af6 ef}ufl] ns tYox¿ ljZni] f0f ug{] k|ljlw xf] . o; kl| jlwnfO{ efu} f]lns ;r\" gf lj1fg klg elgG5 . efu} f]lns ;\"rgf k0| ffnLsf] ;?' jft ;g\\ !(^@ df /fh] / tf]ldN;gn] u/]sf xg' \\. efu} fl] ns ;\"rgf k0| ffnL sDKo6' /df cfwfl/t ef}uf]lns ;\"rgfx¿sf] ;ªs\\ ng ug{,] k|lji6 ug{], ldnfpg], ljZn]if0f ug{], Joj:yfkg ug{,] 5fKg] tyf b]vfpg] k|ljlw xf] . ef}uf]lns ;\"rgf k|0ffnLn] cjl:yltdf cfwfl/t ;r\" gf kb| fg u5{ . efu} f]lns ;\"rgf k|0ffnLn] tYofªs\\ nfO{ ljZn]if0f u//] glthf lgsfNg ;xofu] u5{ . ef}ufl] ns ;\"rgf k|0ffnLdf k|ofu] ul/g] tYofªs\\ ljleGg ;|ft] x¿af6 lnOG5 . ;r\" gfx¿ lng sfuhL gS;f, xjfO{ tl:a/, Unf]an kf]lh;lgª k|0ffnL, b/\" ;+j]bgsf ljDax¿ cflb k|of]u ul/G5 . ef}uf]lns ;\"rgf k|0ffnLdf ;ªs\\ lnt ;\"rgfx¿nfO{ lglZrt 9fFrfdf l8lh6n agfpg] / ltgnfO{ sDKo'6/ k|0ffnLdf kl| ji6 u/]/ ;+of]hg / Joj:yfkg ul/G5 . ef}uf]lns ;\"rgf k|0ffnLn] k[YjLsf] jf:tljs :j¿knfO{ ljGb', /]vf / ax'eh' sf cfwf/df b]vfpg d2t u5{ . tYox¿sf] k|s[lt cg';f/ cjl:ylt, a:tL, s]Gb| bv] fpg ljGb,' ;8s, gbL, l;dfgf b]vfpg /]vf / ep\" kof]u, lhNnf cflb bv] fpg axe' 'hsf] k|of]u ul/G5 . ef}uf]lns ;\"rgf k|0ffnLdf jf:tljs :j¿knfO{ b]vfpg k|To]s tYox/sf] tx tof/ ug'{k5{ . olb g]kfnsf] gS;fdf kb| z] / lhNnfsf] a:tL, af6f], gbLsf] 56' 6\\ f56' 6\\ } tx agfP/ Pscfk;df hf]8]/ Pp6} gS:ffdf b]vfpgk' 5{ . aS;df rf/cf]6f txnfO{ cnu cnu b]vfOPsf] 5 . olb xfdLn] s'g} 7fpFsf] !) jif{df e\"pkofu] kl/jtg{ nfO{ gS;fdf b]vfpg'5 eg] sl[ if, jg, a:tL, 150 ;fdflhs cWoog tyf hLjgf]kofu] L lzIff , sIff !@
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370