หลักสูตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสำรอง_ขั้นความรู้ชั้นสูง

96 เช่นเดียวกบั เตรียมลูกเสือสารองได้ แต่ตอ้ งเพิ่มกิจกรรมการปฏิบตั ิดว้ ยตวั ของลูกเสือเอง ใหเ้ ขาเกิดความ เขา้ ใจโดยการกระทาดว้ ย 3. ใหเ้ ขาไดน้ าไปใชแ้ ละไดร้ ับประโยชน์ ในข้นั น้ีน้ีตอ้ งใชส้ าหรับลูกเสือสารองที่เรียนอยู่ ในหลกั สูตรดาวดวงท่ี 2 – 3 ผกู้ ากบั ลูกเสือตอ้ งจดั กิจกรรมท่ีจะตอ้ งใหล้ ูกเสือสารองไดป้ ระพฤติ ปฏิบตั ิตามคาปฏิญาณและกฎอยเู่ ป็นประจาและตอ้ งใหม้ ีการแจง้ ใหล้ ูกเสืออื่น ๆ ไดท้ ราบดว้ ยพร้อม กนั น้นั ผกู้ ากบั ลูกเสือก็อาจจะกล่าวคาชมเชย มีการมอบรางวลั หรือส่ิงอ่ืนใดที่จะก่อให้ลูกเสือสารอง เกิดความภาคภูมิใจ และยนิ ดีที่จะประพฤติปฏิบตั ิตนตามคาปฏิญาณและกฎอยอู่ ยา่ งสม่าเสมอ อนั จะ บงั เกิดเป็นผลดีตอ่ ตวั ลูกเสือสารองเองในท่ีสุด 4. ใหโ้ อกาสพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและขอ้ สรุปท่ีดีเก่ียวกบั เร่ืองของคาปฏิญาณและ กฎของลูกเสือ ในช้นั น้ีเหมาะอยา่ งยง่ิ ท่ีจะใชก้ บั ลูกเสือสารองที่เรียนอยใู่ นหลกั สูตรดาวดวงที่ 2 – 3 ซ่ึงอาจจะออกในรูปของการเล่านิทาน การอา่ นขา่ วหนงั สือพมิ พ์ การฟังขา่ วจากวทิ ยุ โทรทศั น์ การ นาเร่ืองที่ไดช้ มจากโทรทศั น์ ภาพยนตร์หรือในชีวติ ประจาวนั มาเล่า แลว้ ก็มีการพูดแสดงความ คิดเห็นในการประพฤติปฏิบตั ิตนของบุคคลที่อยใู่ นเร่ืองต่าง ๆ ท่ีนามาเล่าวา่ ใครดีหรือไม่ดีอยา่ งไร และผลที่เกิดจากการประพฤติปฏิบตั ิเหล่าน้นั วา่ เป็ นอยา่ งไรน่าที่จะเอาเป็ นตวั อยา่ งหรือไม่ ซ่ึงในตอน สรุปผกู้ ากบั ลูกเสือจะตอ้ งเป็ นผทู้ ี่ทาหนา้ ที่ใหด้ ีท่ีสุดก็จะเป็นการพฒั นาใหล้ ูกเสือสารองไดเ้ กิดความ เขา้ ใจในความหมายของคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ และยอมรับที่จะนาไปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ของเขาดว้ ยความเตม็ ใจ 5. การทาตวั อยา่ งที่ดีของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ ลูกเสือสารองทุกคนท่ีเรียนต้งั แต่หลกั สูตร เตรียมลูกเสือสารองดาวดวงที่ 1 – 3 เขาจะเฝ้ามองดูผกู้ ากบั ลูกเสือของเขาดว้ ยความช่ืนชมหากวา่ เขา สนุกนานและพอในการเรียนลูกเสือและเขาจะคอยจาแบบอยา่ งต่าง ๆ ที่ผกู้ ากบั ลูกเสือของเขา แสดงออก ฉะน้นั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองทุกคนจะตอ้ งประพฤติและปฏิบตั ิตนใหเ้ ป็นแบบอยา่ ง ที่ดีแก่ลูกเสือของท่านในทุกดา้ น ไมว่ า่ จะเป็ นในดา้ นการใชอ้ านาจหนา้ ท่ี การทาดีที่สุดการมี ความคิดริเริ่ม การปฏิบตั ิตนท่ีน่าเคารพยกยอ่ ง การมองคนอื่นแง่ดีเหล่าน้ีเป็นตน้ ข. แนวทำงที่ผู้กำกบั ลกู เสือลกู เสือจะเข้ำใจค่ำนิยมทก่ี ล่ำวไว้ในคำปฏิญำณและกฎของลูกเสือ การทีผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะถ่ายทอดหรือฝึกอบรมลูกเสือใหเ้ ขา้ ใจในความหมายของคาปฏิญาณ และกฎของลูกเสือไดเ้ ป็นอยา่ งดีน้นั ตวั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือเองน้นั จะตอ้ งยอมรับและเห็นคุณคา่ ของ คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือวา่ เมื่อประพฤติปฏิบตั ิตามในชีวติ ประจาวนั แลว้ จะก่อใหเ้ กิด ประโยชนแ์ ก่ตนเองและผอู้ ื่นอยา่ งแน่นอน ซ่ึงนน่ั กค็ ือค่านิยมท่ีมีอยใู่ นคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ นนั่ เอง แนวทางท่ีจะช่วยใหผ้ กู้ บั ลูกเสือเขา้ ใจค่านิยมท่ีกล่าวไวใ้ นคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ มี ดงั ต่อไปน้ี คือ

97 1. จากการอ่านหนงั สือ 2. โดยการปรึกษาหารือหรืออภิปรายร่วมกบั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ 3. จากการดูภาพยนตร์หรือโทรทศั น์แลว้ อภิปรายเรื่องท่ีไดม้ าให้สมั พนั ธ์กบั คาปฏิญาณและกฎ 4. โดยการหาเวลาที่สงบเงียบ แลว้ คิดพจิ ารณาปัญหาโดยถี่ถว้ นดว้ ยตนเอง 5. โดยการสังเกตพฤติกรรมและการกระทาของเดก็ ในวยั ต่าง ๆและพยายามทาความเขา้ ใจปัญหา ดงั กล่าว 6. โดยฟังความคิดเห็นของเดก็ เมื่อเดก็ พดู กบั เรา 7. โดยการเขา้ รับการฝึกอบรม ค. ตวั อย่ำงกจิ กรรมทำงปฏิบัตทิ จี่ ะช่วยในกำรฝึ กอบรมคำปฏญิ ำณและกฎของลกู เสือ 1. การจดั นิทรรศการเกี่ยวกบั - การส่งเสริมค่านิยมในชีวิตประจาวนั ของคนในสังคม - การส่งเสริมคา่ นิยมในทางศาสนา - การส่งเสริมค่านิยมทางศิลปวฒั นธรรม 2. จดั ทาแผนภูมิแสดงประวตั ิของบุคคลท่ีสมควรไดร้ ับการยกยอ่ งใหเ้ ป็นตวั อยา่ ง 3. การเล่าเร่ืองส้ันหรือนิทานเพ่อื พฒั นาจิตใจคน 4. กิจกรรมการบาเพญ็ ประโยชน์ของลูกเสือ 5. การเล่าเร่ืองหรือขา่ วประจาวนั โดยลูกเสือ 6. การอภิปรายความหมายของสุภาษิต, คติธรรม 7. การฝึกอบรมลูกเสือตามหลกั สูตรและวชิ าพิเศษ

98 กจิ กรรมที่ 1 กำรอภปิ รำยกลุ่ม เร่ืองคำปฏิญำณและกฎลูกเสือ ใหห้ มู่ของทา่ นไปอภิปรายกลุ่มในหวั ขอ้ ต่อไปน้ี 1. ทา่ นจะมีแนวทางในการพฒั นาความเขา้ ใจของลูกเสือสารองในเร่ืองคาปฏิญาณและกฎให้ มีความตอ่ เน่ืองตามหลกั สูตรท่ีกาหนดไวไ้ ดอ้ ยา่ งไรบา้ ง 2. มีกิจกรรมอะไรบา้ งที่จะช่วยใหผ้ กู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือเขา้ ใจถึงคา่ นิยมที่กล่าวไวใ้ นคา ปฏิญาณและกฎของลูกเสือ ใหเ้ วลาในการอภิปรายกลุ่ม 25 นาที แลว้ นาผลการอภิปรายไปเสนอต่อที่ประชุมใหญ่ ให้ เวลาหมู่ละ 3 นาที กจิ กรรมที่ 2 กำรทำงำนตำมโครงกำร วชิ ำคำปฏิญำณและกฎ ใหห้ มู่ของท่านแสดงบทบาทสมมติที่แสดงออกการปฏิบตั ิตนตามคาปฏิญาณ กฎ คติพจน์ ของลูกเสือโดย หมู่ที่ 1 สอดคลอ้ งกบั คาปฏิญาณลูกเสือสารอง ขอ้ ท่ี 1 หมูท่ ี่ 1 สอดคลอ้ งกบั คาปฏิญาณลูกเสือสารอง ขอ้ ท่ี 2 หมู่ที่ 3 สอดคลอ้ งกบั กฎของลูกเสือสารอง ขอ้ ท่ี 1 หมู่ที่ 4 สอดคลอ้ งกบั กฎของลูกเสือสารอง ขอ้ ท่ี 2 หมู่ท่ี 5 สอดคลอ้ งกบั คติพจน์ของลูกเสือสารอง ใหเ้ วลาทางาน 15 นาที และนาเสนอในที่ประชุม หมูล่ ะ 2 นาที ข้อเสนอแนะคติธรรมประจำวนั หวั ขอ้ สุภาษิตและคติธรรมท่ีกองลูกเสืออาจเลือกมาใหล้ ูกเสือสารองในระดบั หลกั สูตรดาวดวงที่ 2 – 3 หวั ข้อ - ความกลา้ หาญ - ความอดทน - ความเพียร - ความเป็นมิตร - ความสุภาพ - ความซ่ือสตั ย์ - ความยตุ ิธรรม - ความเมตตากรุณา - ความเคยชิน ฯลฯ สุภำษติ - ทาดีไดด้ ี ทาชวั่ ไดช้ ว่ั - รักดีหามจว่ั รักชวั่ หามเสา - ปลาหมอตายเพราะปาก - โลภมากลาภหาย - ความเคารพเป็นอุดมมงคล - ความประมาทเป็ นหนทางแห่งความตาย ฯลฯ

99 คติธรรม - ผทู้ ี่มารดาบิดาเล้ียงมาโดยยากน้ี ไมบ่ ารุงมารดาบิดาประพฤติผดิ ในมารดา บิดายอ่ มเขา้ ถึงนรก - ผถู้ ูกความโกรธครอบงา ยอ่ มละกุศลเสีย - เป็นคนแขง็ กระดา้ งกม็ ีเวร - ตนแลเป็ นท่ีพ่งึ แห่งตน - ผทู้ ี่ไดฝ้ ึกตนดีแลว้ เป็ นผปู้ ระเสริฐในหมู่มนุษย์ - บณั ฑิตยอ่ มฝึกตน - พ่งึ ชนะคนไมด่ ีดว้ ยความดี - ผทู้ ากรรมดียอ่ มไดผ้ ลดี ผูไ้ ดท้ ากรรมชว่ั ยอ่ มไดผ้ ลชว่ั - บณั ฑิตยอ่ มเวน้ สิ่งท่ีไม่เป็นประโยชน์ คือเอาแต่ส่ิงที่เป็ นประโยชน์ - ทากรรมใดแลว้ ร้อนใจภายหลงั กรรมท่ีทาแลว้ น้นั ไมด่ ี - ถา้ พร่าสอนผูอ้ ่ืนฉนั ใด กค็ วรทาตนฉนั น้นั - สมาคมกบั คนพาลนาทุกขม์ าสู่ตน - ความคุย้ เคยเสมือนหน่ึงญาติ - ความอิจฉาเป็นเคร่ืองบน่ั ทอนความสุข - รักยาวใหบ้ นั่ รักส้ันใหต้ ่อ ฯลฯ

เร่ือง บทบำทของผู้กำกบั ลูกเสือสำรอง 100 บทเรียนท่ี 7 เวลำ 60 นำที 1ขอบข่ำยวชิ ำ 1. บทบาทของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารอง 2. จุดหมายท่ีผกู้ ากบั ลูกเสือตอ้ งการพฒั นาลูกเสือสารองแต่ละคนท้งั ดา้ นทกั ษะลูกเสือและทกั ษะชีวติ 3. ความตอ้ งการของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือในการฝึกอบรม (Training Need) 4. วธิ ีการที่ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองจะพฒั นาตนเอง จุดหมำย เพอื่ เป็ นแนวทางพฒั นาตนเองของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองในดา้ นการบริหารงาน ดา้ นการ ปกครองและการจดั กิจกรรมการเรียนรู้โดยเนน้ ผเู้ รียนเป็ นสาคญั และใชก้ ิจกรรมลูกเสือเพื่อเสริมสร้าง ทกั ษะชีวติ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. อธิบายถึงบทบาทของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองไดเ้ ป็ นอยา่ งดี 2. ช้ีแจงจุดมุง่ หมายที่ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือตอ้ งการพฒั นาลูกเสือแต่ละคนท้งั ดา้ นทกั ษะลูกเสือและ ทกั ษะชีวติ ได้ 3. ระบุความตอ้ งการของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองในดา้ นการฝึกอบรมไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 4. บอกวธิ ีการท่ีผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองจะพฒั นาตนเองโดยใชก้ ิจกรรมลูกเสือเพ่ือเสริมสร้าง ทกั ษะชีวติ ได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 5 นาที 2. สร้างความเขา้ ใจใหก้ บั ผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรมในเรื่องบทบาทของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือในการดูแล ช่วยเหลือและพฒั นาเดก็ โดยการฉายวดิ ีทศั น์เรื่อง “แผนท่ีอบายมุข” หรือเร่ืองอ่ืนๆท่ีเหมาะสม แลว้ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมปฏิบตั ิตามใบกิจกรรมผบู้ รรยายเพมิ่ เติมและสรุป 35 นาที 3. บรรยายหนา้ ที่ของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองในดา้ นการบริหารงานดา้ นการปกครองและบงั คบั บญั ชา และดา้ นวชิ าการ 10 นาที 4. สารวจความตอ้ งการของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือในการฝึกอบรมและวธิ ีการที่ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ สารองจะพฒั นาตนเอง 5 นาที

101 5. สรุปแนวทางการพฒั นาลูกเสือในกองของตนเอง 5 นาที สื่อกำรสอน 1. เอกสารความรู้เกี่ยวกบั บทบาทของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ 2. วดี ีทศั น์เรื่อง “แผนที่อบายมุข” หรือเร่ืองอื่นๆท่ีเหมาะสม 3. Power Point หรือแผนภูมิ 4. ใบกิจกรรม 5. แบบสารวจความตอ้ งการพฒั นาตนเองของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารอง กำรประเมินผล 1. สังเกตพฤติกรรม 2. ซกั ถาม ตรวจสอบความเขา้ ใจในบทบาทของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ เนือ้ หา บทบาทของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ (The Leader’s Role) หมายถึง หนา้ ที่และความรับผดิ ชอบ ของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือที่มีตอ่ ลูกเสือแตล่ ะคน และการดาเนินงานของกองลูกเสือน้นั ใหเ้ ป็นไปตาม วตั ถุประสงคท์ ี่วางไว้ ในสภาพสงั คมในศตวรรษท่ี 21 เป็นยคุ ของความเร็วและความล้าสมยั ของเทคโนโลยกี าร ส่ือสาร ความหลากหลายทางเช้ือชาติ วฒั นธรรม การหล่อหลอมรวมความคิดและความเช่ือของกลุ่ม คนที่บุคคลในสังคมจะตอ้ งต้งั รับการมีวถิ ีชีวิตยคุ ใหมอ่ ยา่ งมีวจิ ารณญาณ ซ่ึงจากสังคมที่เปลี่ยนแปลง อยา่ งมาก นี่เองไดส้ ่งผลกระทบตอ่ เด็กวยั เรียน ซ่ึงส่วนหน่ึงเป็นลูกเสือ ท้งั การดาเนินชีวติ ทา่ มกลาง กระแสเทคโนโลยที ี่เปล่ียนแปลง และความคาดหวงั ของผูป้ กครองต่อการศึกษาต่อของบุตรหลาน ตลอดจนการเผชิญสิ่งยวั่ ยหุ รือตวั แบบที่ไม่เหมาะสมตา่ ง ๆ รอบตวั ก่อปัญหาแก่เด็กและเยาวชนอยา่ ง มาก ท้งั ปัญหาดา้ นการปรับตวั ปัญหาดา้ นอารมณ์และจิตใจ ปัญหาสุขภาพ ปัญหาความรุนแรง ปัญหาติดเกม ปัญหายาเสพติด ปัญหาทางเพศ ฯลฯ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจึงเป็นบุคคลสาคญั ที่มี บทบาทตอ่ การฝึกฝน หล่อหลอมลูกเสือในความรับผิดชอบหรือในสถานศึกษาใหเ้ ป็นพลเมือง มีพฒั นาการ มีความกา้ วหนา้ บรรลุตามวตั ถุประสงคข์ องคณะลูกเสือแห่งชาติ หน้ำทีข่ องผู้กำกบั ลูกเสือลกู เสือสำรอง ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองมีหนา้ ที่สาคญั คือ ดูแลช่วยเหลือ พฒั นาลูกเสือสารอง โดยใชก้ ลยทุ ธการพฒั นาเดก็ และเยาวชน ดงั น้ี

102 กลยทุ ธ์กำรพฒั นำเดก็ และเยำวชน กล่มุ เป้ำหมำย จุดมุ่งหมำย มติ ิของกำร กลยทุ ธ์ ผ้ปู ฏิบตั ิ 1 เดก็ ปกติ มนั่ คง/เป็นสุข ช่วยเหลือ ส่งเสริม พฒั นาทกั ษะชีวติ ครู (ผกู้ ากบั ลูกเสือ 2 เดก็ กลุ่ม ปกติ มน่ั คง/ เสี่ยง เป็ นสุข ป้องกนั ลูกเสือ) 3 เด็กมีปัญหา ปกติ แกไ้ ข เป็นท่ีปรึกษาโดยใชร้ ะบบ ครูที่ปรึกษา ดูแลช่วยเหลือนกั เรียน (ผกู้ ากบั ลูกเสือ ลูกเสือ) ใหก้ ารปรึกษา/ส่งต่อ ครูแนะแนว/ นกั จิตวิทยา เมื่อแบง่ เด็กออกเป็น 3 กลุ่มคือ เด็กปกติ เดก็ กลุ่มเสี่ยง และเด็กท่ีมีปัญหาแลว้ ทกั ษะชีวติ จะ เป็นกลยทุ ธ์สาคญั ในการส่งเสริมภูมิคุม้ กนั ทางสงั คมใหก้ บั เดก็ ปกติและเดก็ ทุกคน สาหรับเดก็ กลุ่ม เสี่ยงตอ้ งมีการสอนทกั ษะชีวติ เฉพาะแต่ละปัญหามีครูที่ปรึกษาเป็นผดู้ ูแลช่วยเหลือตามข้นั ตอนของ ระบบดูแลช่วยเหลือนกั เรียน ส่วนเด็กท่ีมีปัญหาแลว้ ใชก้ ารดูแลเป็นรายบุคคล หากมีปัญหาซบั ซอ้ นก็ พิจารณาส่งต่อไปยงั วชิ าชีพเฉพาะท่ีเก่ียวขอ้ งตามข้นั ตอนของระบบส่งต่อของสถานศึกษา ซ่ึงการดูแลช่วยเหลือพฒั นาลูกเสือสารองเป็นหนา้ ที่รับผิดชอบของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารอง ควำมรับผดิ ชอบของผ้กู ำกบั ลกู เสือสำรอง ผกู้ ากบั ลูกเสือสารองมีความรับผดิ ชอบต่อกองลูกเสืออยู่ 3 ประการ ดงั ต่อไปน้ี งำน บุคคล ผบ. - บริหาร - ปกครอง กล่มุ - วชิ าการ

103 1. ปฏิบตั ิงานใหแ้ ลว้ เสร็จ (งาน) 2. ดูแลใหท้ ุกคนร่วมกนั ทางาน (กลุ่ม) 3. ดูแลเป็นรายบุคคล (รายบุคคล) 1. ปฏิบัติงำนให้แล้วเสร็จ (งำน) ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองมีงานสาคญั ท่ีตอ้ งรับผิดขอบ และตอ้ งปฏิบตั ิงานที่กาหนดไวใ้ ห้ สัมฤทธ์ิผลตามวตั ถุประสงคท์ ี่วางไว้ ดงั ต่อไปน้ี 1. การวางแผนกาหนดการฝึกอบรมลูกเสือสารองตามหลกั สูตร และเครื่องหมายวชิ าพิเศษ 2. การควบคุม ดูแล การปฏิบตั ิงานของลูกเสือที่รับผดิ ชอบ ใหเ้ ป็นไปตามแผนกาหนดการ ฝึ กอบรม 3. การควบคุม การดาเนินงานในดา้ นการบริหารงาน การปกครองบงั คบั บญั ชา และดา้ น วชิ าการใหเ้ ป็นไปดว้ ยความเรียบร้อย 4. การนาลูกเสือสารองไปเดินทางไกลและพกั แรมคืน ตามขอ้ บงั คบั ฯ ขอ้ ที่ 273 – 277 (หนา้ 58-59) 5. การนาลูกเสือสารองไปบาเพญ็ ประโยชนต์ ่อชุมชน 6. ส่งรายงานประจาเกี่ยวกบั กิจการลูกเสือภายในกองท่ีรับผดิ ชอบต่อหน่วยงานตน้ สังกดั 2. ดูแลให้ทุกคนร่วมกนั ทำงำน (กลุ่ม) ในกองลูกเสือแตล่ ะกอง จะประกอบดว้ ยสมาชิก 2 กลุ่ม ดงั ตอ่ ไปน้ี กลุ่มแรก ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ รองผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือและเจา้ หนา้ ท่ีลูกเสือ กลุ่มท่ี 2 นายหมูล่ ูกเสือ รองนายหมู่ลูกเสือ และสมาชิกลูกเสือแต่ละหมู่ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองจะตอ้ งพยายามหรือหาวธิ ีการประสานใหส้ มาชิกแต่ละคนใน กองลูกเสือท้งั สองกลุ่มน้นั สามารถในส่ิงตอ่ ไปน้ี 1. อยรู่ ่วมกนั ดว้ ยความรักและสามคั คี 2. มีความสนุกสนานต่อการทางาน 3. ทางานร่วมกนั ไดอ้ ยา่ งดีมีความสุขและมีประสิทธิภาพ 4. เห็นงานของส่วนรวมสาคญั กวา่ ของตนเอง 3. ดูแลเป็ นรำยบุคคล (รำยบุคคล) ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองมีความรับผดิ ชอบต่อสมาชิกลูกเสือแตล่ ะคนภายในกอง หรือหมู่ ท่ีตนรับผดิ ชอบในสิ่งตอ่ ไปน้ี

104 3.1 พยายามสร้างบรรยากาศที่ดีและอบอุน่ อยเู่ สมอ เพ่อื ใหส้ มาชิกทุกคนรู้สึกวา่ ไดร้ ับการ ตอ้ นรับเป็ นอยา่ งดีและอยากอยใู่ นหมูแ่ ละกองลูกเสือตลอดไป 3.2 ช่วยแกป้ ัญหาของสมาชิกแต่ละคนไดเ้ ป็นอยา่ งดี 3.3 พยายามทาใหส้ มาชิกแตล่ ะคนมีความรู้สึกวา่ ดงั ต่อไปน้ี 3.3.1 เขาเป็นส่วนหน่ึงของหมู่และกอง 3.3.2 เขาเป็นที่ตอ้ งการของหมูห่ รือกอง 3.3.3 เขามีความสาคญั ต่อหมูห่ รือกอง 3.3.4 เขามีความสามารถท่ีจะช่วยเหลือหมู่และกองไดอ้ ยา่ งแน่นอน 3.4 ใหส้ มาชิกทุกคนมีความรับผดิ ชอบต่องานและทางานน้นั อยา่ งมีความสุข 3.5 ใหส้ มาชิกทุกคนมีส่วนในการตดั สินใจเกี่ยวกบั การดาเนินงานของหมู่และกอง 3.6 ผลของการแสดงออกของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือในดา้ นความไวเ้ น้ือเชื่อใจต่อสมาชิกแต่ ละคนจะทาใหเ้ กิดผลดีต่อเจตคติและคา่ นิยมในดา้ นการลูกเสือเป็นอยา่ งดี 3.7 ใหค้ วามเสมอภาคแก่สมาชิกทุกคน 3.8 ฝึกใหส้ มาชิกทุกคนรู้จกั หนา้ ท่ีการเป็ นผนู้ าและผตู้ ามที่ดีดูแลรู้จกั พ่งึ ตนเอง เม่ือผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองมองเห็นวา่ ความรับผดิ ชอบแขนงใดบกพร่อง ผกู้ ากบั ลูกเสือ จะตอ้ งรีบและทาอยา่ งหน่ึงอยา่ งใดเพอ่ื แกไ้ ขขอ้ บกพร่องน้นั เพอ่ื รักษาความสมดุลในการทางานตาม หนา้ ที่ความรับผดิ ชอบท้งั 3 ประการ ท่ีวา่ 1. ปฏิบตั ิงานใหเ้ สร็จ 2. ดูแลใหท้ ุกคนร่วมกนั ทางาน 3. ดูแลเป็นรายบุคคล ความรับผดิ ชอบของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองท้งั 3 ประการน้ี มีความสัมพนั ธ์ซ่ึงกนั และ กนั งานจะไม่ประสบผลสาเร็จโดยไม่มีกลุ่ม กลุ่มจะประชุมหรือร่วมทางานกนั ไม่ได้ ถา้ ขาดสมาชิก แต่ละบุคคลสมาชิก แต่ละบุคคลมีความสาคญั ยงิ่ ถา้ จะใหง้ านประสบผลสาเร็จ จุดหมำยทผ่ี ้กู ำกบั ลูกเสือลกู เสือต้องกำรพฒั นำลูกเสือแต่ละบุคคล ตามวตั ถุประสงคข์ องคณะลูกเสือแห่งชาติท่ีกาหนดไวว้ า่ “คณะลูกเสือแห่งชาติมี วตั ถุประสงคเ์ พ่อื พฒั นาลูกเสือท้งั ทางกาย สติปัญญา จิตใจและศีลธรรม ใหเ้ ป็นพลเมืองดีมีความ รับผดิ ชอบ และช่วยสร้างสรรคส์ ังคมใหเ้ กิดความสามคั คี และมีความเจริญกา้ วหนา้ ท้งั น้ีเพ่ือความ สงบสุขและความมนั่ คงของประเทศชาติ”

105 จากวตั ถุประสงคด์ งั กล่าว สานกั งานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ จึงไดก้ าหนด จุดหมายในการพฒั นาลูกเสือแตล่ ะคนไว้ 8 ประการ พร้อมกบั เสนอแนะกิจกรรมต่าง ๆ ที่จะช่วย พฒั นาลูกเสือไวด้ งั ตอ่ ไปน้ี 1. พฒั นำกำรทำงกำย (Physical Development) มีกิจกรรมของกองลูกเสือสารองมากมายท่ีช่วยส่งเสริมพฒั นาการทางกายของลูกเสือ สารอง เช่น การเล่นเกมในการประชุมกอง การเดินทางไกลอยคู่ า่ ยพกั แรม การฝึกวา่ ยน้าและฟุตบอล การเล่นกีฬาตา่ ง ๆ การเดินทางสารวจ เป็ นตน้ การฝึกอบรมตามหลกั สูตรผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือที่ วางแผนสาหรับกิจกรรมประเภทน้ีจะตอ้ งมน่ั ใจวา่ กิจกรรมท่ีจดั ข้ึนเปิ ดโอกาสใหล้ ูกเสือไดอ้ อกกาลงั กายอยา่ งเตม็ ท่ี และทาใหร้ ่างกายแขง็ แรง แต่ไมใ่ ช่กิจกรรมที่ตอ้ งออกแรงมากเกินไปหรือเป็น กิจกรรมท่ีลูกเสือเห็นวา่ เป็นกิจกรรมสาหรับเด็กเกินไป ดงั น้นั ในการวางแผนการจดั กิจกรรมจึงตอ้ ง ระลึกถึงความแตกตา่ งในความสามารถทางกายอยา่ งกวา้ งขวางของเด็กวยั ท่ีกาลงั เรียนอยใู่ นช้นั ประถมศึกษาตอนตน้ 2. พฒั นำกำรทำงสติปัญญำ (Mental Development) พฒั นาการทางสติปัญญา ทาไดโ้ ดยผา่ นการปฏิบตั ิกิจกรรมของกองลูกเสือที่เร้าใจ ซ่ึงลูกเสือสารองจะไดร้ ับการกระตุน้ ใหเ้ ป็ นผทู้ ่ีมีความคิดสร้างสรรค์ เช่น การใชค้ วามคิดแห่งตน แสดงออกโดยคาพูดของตนเองและแสดงออกตามวถิ ีทางของตนเอง กิจกรรมบางอยา่ งท่ีไดน้ ามาใช้ ในพฒั นาการทางสติปัญญา ไดแ้ ก่ งานประเภทงานฝีมือต่าง ๆ เช่น การประดิษฐส์ ิ่งของจากวสั ดุเหลือ ใช้ การทางานดว้ ยเครื่องมือ หรือการเล่นรอบกองไฟ การแสดงหุ่นกระบอก เป็นตน้ การจดั ประชุม ปรึกษาหารือร่วมงานกนั ฯลฯ ส่ิงเหล่าน้ีจะช่วยพฒั นาทางสติปัญญากบั ลูกเสือ 3. พฒั นำกำรทำงจิตใจ (Spiritual Development) ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะช่วยลูกเสือสารองของตนใหไ้ ดพ้ ฒั นาการทางจิตใจดว้ ยการ สวดมนต์ ไหวพ้ ระการปฏิบตั ิศาสนกิจและการไปวดั แลว้ ระหวา่ งท่ีเด็กเป็นลูกเสืออยกู่ บั กองน้นั เด็ก จะผา่ นระยะท่ีมีความคิดไดแ้ ตเ่ พยี งรูปธรรมและเร่ิมเขา้ ใจแนวคิดทางนามธรรมท่ีสามารถจะพฒั นา แนวคิดทางศาสนา (Religious Concept) เช่น การเชื่อในพระรัตนตรัย การเช่ือในอานาจลึกลบั ที่ดล บนั ดาลความหวงั ใหแ้ ก่ชีวิต กิจกรรมที่ช่วยพฒั นาทางจิตใจ ไดแ้ ก่ การกระตุน้ ใหล้ ูกเสือปฏิบตั ิตาม ความเชื่อของตน การปฏิบตั ิตามคาปฏิญาณและกฎ การเขา้ ร่วมในพธิ ีกรรมทางศาสนา การฝึกอบรม ตามหลกั สูตร การสร้างบรรยากาศในกองลูกเสือไดด้ ีอยูเ่ สมอ

106 4. พฒั นำกำรสร้ำงค่ำนิยมและเจคติ (Establish values and Attitude) กิจกรรมและประสบการณ์ชีวติ ภายในกองลูกเสือสารอง ทาใหล้ ูกเสือรู้สึกถึงค่านิยม เจตคติและมาตรฐานเม่ือไดร้ ับการสนบั สนุนจากผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ สิ่งเหล่าน้ีก็จะปลูกฝังลงในตวั เล็ก และเป็นของเดก็ เอง ดงั น้นั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจึงตอ้ งตระหนกั เป็นอยา่ งมากถึงค่านิยมที่จะ ถ่ายทอดในกองลูกเสือ และอยา่ ใหส้ ภาพการณ์ท่ี “ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสอนอยา่ งหน่ึงปฏิบตั ิอยา่ ง หน่ึง” เกิดข้ึนในกองลูกเสือเป็นอนั ขาด ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะตอ้ งกระทาตนเป็นตวั อยา่ งที่ดีทุก ๆ ดา้ นแก่ตวั ลูกเสือ ดงั คาพดู ที่วา่ “ผกู้ ากบั ลูกเสือคือกระจกเงาที่ลูกเสือใชส้ ่อง” จากคาพูดน้ีเอง ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะตอ้ งระวงั ตนเองอยเู่ สมอ จะตอ้ งทาตนเป็ นแบบอยา่ งที่ดีแก่ลูกเสือตลอดเวลา เพ่อื ให้ ลูกเสือเกิดความเลื่อมใสเกิดความศรัทธา ลูกเสือกจ็ ะนาเอาแบบอยา่ งท่ีดีน้นั ไปประพฤติปฏิบตั ิ ค่านิยมและและเจตคติที่ดีจะบงั เกิดข้ึนกบั ตวั ลูกเสือจากการกระทาตวั เป็ นแบบอยา่ งที่ดีของผกู้ ากบั ลูกเสือ นอกจากน้ี ในกรณีท่ีมีปัญหาบางสิ่งบางอยา่ งเกิดข้ึนในกองลูกเสือ ผกู้ ากบั ลูกเสือ ลูกเสือควรจะอธิบายช้ีแจงปัญหาแง่ตา่ ง ๆ ที่เกิดข้ึนแก่ลูกเสือแต่ละคนหรือเกิดข้ึนกบั กองลูกเสือ ใหล้ ูกเสือไดเ้ ขา้ ใจ โดยใชเ้ หตุผลจนทาใหล้ ูกเสือเหล่าน้นั มองเห็น เขา้ ใจและคน้ พบดว้ ยตนเอง ก็จะ ทาใหล้ ูกเสือเกิดคา่ นิยม เจตคติข้ึนอยา่ งยงิ่ ยวด กิจกรรมท่ีจะสร้างค่านิยมและเจตคติใหก้ บั ลูกเสือไดแ้ ก่ การฝึกอบรมตามหลกั สูตร การเขา้ ร่วมพิธีกรรมทางศาสนา การปฏิบตั ิตนตามคาปฏิญาณและกฎ ตวั อยา่ งและอิทธิพลท่ีดีของ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ การจดั นิทรรศการตา่ ง ๆ การศึกษานอกสถานท่ี ฯลฯ 5. พฒั นำสัมพนั ธภำพระหว่ำงบุคคล (Personal Relationship) ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะช่วยเหลืออยา่ งสม่าเสมอ ใหล้ ูกเสือสารองสร้างสัมพนั ธภาพฉนั ท์ มิตรกบั ผูอ้ ่ืน ความสามารถที่จะติดต่อสัมพนั ธ์กบั ลูกเสือแตล่ ะคนน้นั เป็ นส่วนหน่ึงของทกั ษะของผู้ กากบั ลูกเสือลูกเสืออยแู่ ลว้ ในขณะเดียวกนั ลูกเสือสารองก็พฒั นาทกั ษะของตนเอง ในการสร้างความสมั พนั ธ์กบั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ เขายงั ทาการทดสอบความสามารถในการผูกมิตรของเขากบั เด็กชายหญิงในวยั เดียวกนั กบั เขา กองลูกเสือสารองจะช่วยสร้างสิ่งแวดลอ้ มที่ดีและปลอดภยั ซ่ึงจะทาใหล้ ูกเสือมนั่ ใจวา่ จะไม่ มีใครเยย้ หยนั หรือสิ้นศรัทธาในตวั ของลูกเสือ กิจกรรมที่ช่วยสร้างสมั พนั ธภาพระหวา่ งบุคคลท่ีเห็นไดช้ ดั เช่น ระบบหมู่ กิจกรรมทาง ลูกเสือ การทางานร่วมกนั ระหวา่ งลูกเสือกบั ลูกเสือ ลูกเสือกบั ผกู้ ากบั และลูกเสือกบั บุคคลอ่ืน ๆ การช่วยเหลืองานทางบา้ นการฝึกอบรมตามหลกั สูตรท่ีกาหนดไว้ ฯลฯ

107 6. พฒั นำสัมพนั ธภำพทำงสังคม (Social Development) ในขณะที่เป็นสมาชิกคนหน่ึงใน “หมู่” หมู่ที่มีสมาชิกรุ่นราวคราวเดียวกนั และมี ความสนใจคลา้ ยกนั ลูกเสือสามารถทางาน เล่น และทดลองใชท้ กั ษะในการทางานในกลุ่มเล็ก ๆ ที่จะ ช่วยใหเ้ ขาดาเนินชีวติ ไดอ้ ยา่ งดีในโรงเรียน ที่บา้ นและต่อไปในเม่ือเขาทาการงานแลว้ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือควรตระหนกั ถึงการพฒั นาทางสัมพนั ธภาพ เสมือนส่วนท่ี สอดแทรกอยใู่ นกิจการของกองลูกเสือสารอง กลุ่มลูกเสือตอ้ งการมีความสามารถที่จะทางานร่วมกนั อยา่ งกลมเกลียว ราบรื่น เป็นส่วนที่สาคญั ในการพฒั นาบุคคล ลูกเสือจะไดเ้ รียนรู้ถึงการใหค้ วาม ร่วมมือการใหแ้ ละการรับ การแสดงบทบาทผนู้ าและเรียนรู้ถึงการยอมรับในคุณค่า และบุคลิกภาพ ของอ่ืน ๆ เพราะไมม่ ีใครอยอู่ ยา่ งเดียวดาย กิจกรรมท่ีช่วยพฒั นาสมั พนั ธภาพทางสังคม ไดแ้ ก่ การฝึกอบรมตามหลกั สูตร ระบบหมู่ การทางานร่วมกนั ระหวา่ งหมู่ลูกเสือกบั หมู่ลูกเสือ การทางานร่วมกนั ระหวา่ งหมูล่ ูกเสือกบั กองลูกเสือ การช่วยเหลืองานขององคก์ ารอ่ืน ๆ การทางานร่วมกนั ระหวา่ งกองลูกเสือกบั กองลูกเสือ ฯลฯ 7. พฒั นำสัมพนั ธภำพในชุมชน (Community Relationship) ในทานองเดียวกนั ที่ทา่ นลอร์ด เบเดนโพเอลล์ ไดพ้ ูดถึงการบาเพญ็ ประโยชน์เม่ือ 60 ปี มาแลว้ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือทุกวนั น้ีก็ยงั คงกระตุน้ เตือนใหล้ ูกเสือสารองไดเ้ ขา้ ไปมีส่วนร่วมกนั ท้งั หมู่ ในโครงการบาเพญ็ ประโยชน์ เจตคติดงั กล่าวจะมีประโยชนอ์ ยา่ งกวา้ งขวางตอ่ เม่ือลูกเสือได้ นาไปช่วยสังคมในอนาคต กิจกรรมท่ีช่วยพฒั นาสัมพนั ธภาพในชุมชน ไดแ้ ก่ การฝึกอบรมตามหลกั สูตร การ ใหบ้ ริการการทางานร่วมกนั กบั ชุมชน การช่วยพฒั นาชุมชน การบาเพญ็ ประโยชนป์ ระจาวนั และวนั สาคญั ต่าง ๆ ฯลฯ 8. พฒั นำควำมรับผดิ ชอบต่อสิ่งแวดล้อม ประชากรทวั่ โลกในปัจจุบนั ไดต้ ระหนกั ถึงสญั ญาอนั ตรายจากส่ิงแวดลอ้ มท่ีมนุษย์ อาศยั อยอู่ นั เน่ืองจากการใชท้ รัพยากรธรรมชาติที่มีอยใู่ นโลกอยา่ งผดิ ๆ และใชอ้ ยา่ งฟ่ ุมเฟื อยเกิน ความจาเป็น ชาติตา่ ง ๆ ไดต้ ระหนกั ชดั ถึงความตอ้ งการอยา่ งเร่งด่วน ในการอนุรักษธ์ รรมชาติ และใน การอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติอนั เป็นเรื่องตอ้ งรีบปฏิบตั ิการเพอ่ี ความอยรู่ อดและเพ่อื ความเป็นอยทู่ ่ี ดีมีคุณค่าของชีวติ คนในปัจจุบนั และในอนาคต บดั น้ี เป็นที่ประจกั ษแ์ น่นอนแลว้ วา่ คนหนุ่มสาวยอ่ มีบทบาทในการช่วยอนุรักษโ์ ลก ในหลายประเทศ ลูกเสือสารองกาลงั ดาเนินโครงการอนุรักษธ์ รรมชาติที่ต่ืนเตน้ เร้าใจ และเป็น

108 ประโยชนเ์ จตคติต่อการอนุรักษธ์ รรมชาติท่ีผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือกระตุน้ ลูกเสือในวยั น้ี เป็นเจตคติท่ี สาคญั ในการเตรียมแผว้ ถางทางไปสู่การเพมิ่ พูน ความรู้และเพ่มิ ทกั ษะของลูกเสือ กิจกรรมท่ีช่วยพฒั นาความรับผดิ ชอบต่อสิ่งแวดลอ้ ม ไดแ้ ก่ การฝึกอบรมตาม หลกั สูตร การใหบ้ ริการทว่ั ไป การพฒั นาชุมชน การปลูกตน้ ไม้ การทากิจกรรมกลางแจง้ การศึกษา นอกสถานท่ี การจดั นิทรรศการเก่ียวกบั การอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติ การตอ่ ตา้ นทิ้งสิ่งของลงในท่ี สาธารณะโครงการอนุรักษท์ อ้ งถิ่น เช่น การทาความสะอาดทางระบายน้าคลองที่ร้าง ท่ีดินท่ีวา่ งเปล่า ฯลฯ ดงั น้นั ถา้ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือทาตามวตั ถุประสงคข์ องคณะลูกเสือแห่งชาติอยา่ งรอบคอบ และมีการฝึกอบรมลูกเสือ ตามหลกั สูตรที่กาหนดไวท้ ุกข้นั ตอนกเ็ ชื่อแน่วา่ ลูกเสือจะไดม้ ีการพฒั นา ครบท้งั 8 ประการ หน้ำที่ของผู้กำกบั ลกู เสือลูกเสือสำรอง ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองมีหนา้ ที่สาคญั อยู่ 3 ประการ ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. การบริหารงาน 2. การปกครองและบงั คบั บญั ชา 3. ดา้ นวชิ าการ กำรบริหำรงำน ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองมีหนา้ ท่ีดา้ นการบริหารงานในสานกั งานและของลูกเสือที่ตนเอง รับผดิ ชอบใหเ้ ป็นไปตามระเบียบ ขอ้ บงั คบั เพอื่ ใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคข์ องคณะลูกเสือแห่งชาติ งานการดา้ นการบริหารของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองมี 4 ดา้ น ดงั ต่อไปน้ี 1. ด้ำนบุคลำกร (Men) 1.1 จดั หาคดั เลือกบุคลากรตลอดจนบรรจุแตง่ ต้งั บุคลากรใหเ้ หมาะสมโดยพิจารณา ตามคุณสมบตั ิ ความรู้ ทกั ษะ ความสามารถ ฯลฯ 1.2 คอยใหค้ าแนะนาคาปรึกษาและใหค้ วามช่วยเหลือรองผกู้ ากบั ลูกเสือทุกคน ภายใน กองใหส้ ามารถปฏิบตั ิงานไปดว้ ยความเรียบร้อยตามแผนกาหนดการฝึ กอบรมท่ีวางไว้ 1.3 พิจารณาแต่งต้งั หวั หนา้ นายหมู่ลูกเสือ โดยไดร้ ับความเห็นชอบจากนายหมู่ของ กองลูกเสือ 1.4 พจิ ารณาแต่งต้งั นายหมู่ลูกเสือ รองนายหมู่ลูกเสือ โดยไดร้ ับความเห็นชอบจาก สมาชิกในหมู่น้นั

109 2. ด้ำนกำรจัดและกำรดำเนินงำน (Menagement) 2.1 วางแผนกาหนดการฝึกอบรมของลูกเสือน้นั ร่วมกบั รองผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ เจา้ หนา้ ท่ีลูกเสือโดยไดร้ ับความเห็นชอบจากผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ 2.2 นาแผนกาหนดการฝึกอบรมที่วางไวม้ าปฏิบตั ิตามวนั เดือนปี ที่กาหนดไว้ 2.3 คอยใหค้ าแนะนา ปรึกษา คอยประสานงาน และให้กาลงั ใจแก่รองผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ เจา้ หนา้ ที่ลูกเสือทุกคน เพ่ือใหก้ ารดาเนินงานการฝึกอบรมเป็ นไปตามแผนดว้ ยความ เรียบร้อยและมีประสิทธิภาพ 2.4 มีการติดตามผลและประเมินผลตลอดเวลา 3. ด้ำนเครื่องอำนวยควำมสะดวกและวสั ดุอปุ กรณ์ (Materials) 3.1 จดั หาเคร่ืองอานวยความสะดวกตา่ ง ๆ ท่ีใชใ้ นกองลูกเสือสารองให้เรียบร้อย เช่น สานกั งาน ห้องเกบ็ พสั ดุ สถานท่ีพกั อบรม หอ้ งประชุม หอ้ งน้า หอ้ งส้วม ฯลฯ 3.2 จดั หาวสั ดุอุปกรณ์ที่ใชใ้ นการฝึกอบรมในกองลูกเสือใหพ้ ร้อมอยเู่ สมอ เช่น 1. วสั ดุอุปกรณ์ที่ใชป้ ระจาห้องสานกั งาน 2. วสั ดุอุปกรณ์ที่ใชใ้ นการฝึ กอบรมท้งั ภาคทฤษฎีและภาคปฏิบตั ิ 3. วสั ดุอุปกรณ์สารองท่ีจะนามาใชท้ ดแทนหรือสบั เปลี่ยนใหมเ่ ม่ือวสั ดุเดิม ชารุดเสีย 4. ตอ้ งคอยควบคุมดูแล รักษาวสั ดุอุปกรณ์ตา่ ง ๆ เหล่าน้ีใหอ้ ยใู่ นสภาพท่ี สมบูรณ์ และมีความปลอดภยั เสมอ 3.3 จดั ทาบญั ชีเคร่ืองอานวยความสะดวกและวสั ดุอุปกรณ์ของกองลูกเสือวา่ มีอะไรบา้ ง 3.4 จดั ทาบญั ชีแหล่งวสั ดุอุปกรณ์ขาดเหลือในทอ้ งถิ่นวา่ มีท่ีใดบา้ ง 4. ด้ำนงบประมำณ (Money) 4.1 ควบคุม ดูแล การใชจ้ ่าย งบประมาณใหเ้ ป็นไปตามแผนงานท่ีกาหนดไว้ 4.2 ควบคุมการใชง้ บประมาณใหเ้ ป็นไปดว้ ยความเรียบร้อย ถูกตอ้ งตามกฎหมาย และระเบียบแบบแผน 4.3 จดั ทาโครงการหาทุนมาสนบั สนุนการดาเนินงานในกองลูกเสือ 4.4 ควบคุมการใชจ้ ่ายเงินทุนที่ไดร้ ับการสนบั สนุนมาน้นั ใหถ้ ูกตอ้ งตามระเบยี บแบบแผน

110 กำรปกครองและบังคบั บัญชำ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือมีหนา้ ที่ทางดา้ นการปกครองและบงั คบั บญั ชา ผใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชา นบั ต้งั แตร่ อง ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ เจา้ หนา้ ท่ีลูกเสือ หวั หนา้ นายหมู่ลูกเสือ นายหมู่ ตลอดจนลูกเสือ ทุกคนในกองของตน ใหป้ ฏิบตั ิใหถ้ ูกตอ้ งตามระเบียบแผน โดยมีวินยั ลูกเสือ ตามขอ้ บงั คบั ๆ ขอ้ ท่ี 131 เป็นเคร่ืองยดึ เหน่ียว นอกจากน้ี ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือมีอานาจในการพจิ ารณาลงโทษแก่ผใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชากรณีทา ผดิ วนิ ยั ลูกเสือตามขอ้ บงั คบั ฯ ขอ้ ที่ 13.2 รวม 3 สถานคือ 1. เตือน 2. ทาโทษ 3. คดั ช่ือออกจากทะเบียน รายละเอียดของการลงโทษท้งั 3ขอ้ ได้ ระบุไวใ้ นขอ้ บงั คบั คณะลูกเสือแห่งชาติ ขอ้ ที่ 13.3 หนา้ ที่ 47 ทำงด้ำนวชิ ำกำร ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารอง มีหนา้ ที่เสริมสร้างความรู้ทกั ษะทางดา้ นวชิ าการแก่ ผใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชา เจา้ หนา้ ท่ีลูกเสือนายหมู่ รองนายหมู่และลูกเสือทุกคนภายในกอง ใหม้ ีความรู้ มี ทกั ษะของลูกเสือตามหลกั สูตรระดบั ช้นั ต่าง ๆ และเครื่องหมายวชิ าพเิ ศษดว้ ย (ตามหลกั สูตรและวชิ า พิเศษลูกเสือสารอง พ.ศ.2522) นอกจากน้ี ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองยงั มีหนา้ ที่ทางดา้ นวชิ าการอื่น ๆ อีก ดงั ต่อไปน้ี 1. เขา้ ร่วมประชุมสมั มนาทางวชิ าการ ซ่ึงหน่วยงานตา่ ง ๆ ทางลูกเสือจดั ข้ึน 2. ส่งเสริมใหผ้ ใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชาลูกเสือไดก้ า้ วหนา้ ในวทิ ยฐานะทางลูกเสือ เช่น - ใหไ้ ปรับการฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือในระดบั สูงข้ึน - ใหไ้ ปรับการฝึกอบรมวชิ าทกั ษะทางลูกเสือต่าง ๆ เพือ่ เพมิ่ ความรู้และทกั ษะให้ สูงข้ึน 3. ร่วมกบั รองผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ ทาการฝึกอบรมนายหมู่ใหม้ ีความรู้ มีทกั ษะและ ประสบการณ์ในวธิ ีการสอนการฝึกและการปกครองบงั คบั บญั ชาลูกเสือมากยง่ิ ข้ึน ควำมต้องกำรของผ้กู ำกบั ลูกเสือลกู เสือสำรองในด้ำนกำรฝึ กอบรม (Training Need) มีดงั ต่อไปนี้ 1. ความเขา้ ใจในเร่ืองกิจการลูกเสือ (Understanding) คือความรู้ความเขา้ ใจวา่ กิจการลูกเสือเป็นมาอยา่ งไร? มีหลกั การอยา่ งไร? พยายามจะทาอะไร? จะทาสิ่งน้นั อยา่ งไร เช่น 1.1 หลกั การและสาระสาคญั ของการลูกเสือ 1.2 โครงการสร้างของการลูกเสือไทยลูกเสือโลก 1.3 ระเบียบขอ้ บงั คบั ตา่ ง ๆ เก่ียวกบั ลูกเสือ

111 1.4 จุดหมายและวธิ ีการของลูกเสือสารอง 1.5 กฎและคาปฏิญาณของลูกเสือ 1.6 ลูกเสือสารองมีลกั ษณะนิสัยอยา่ งไร 1.7 ความตอ้ งการของลูกเสือสารอง 1.8 หนา้ ที่และความรับผดิ ชอบของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ 1.9 หลกั สูตรลูกเสือสารองและวชิ าเคร่ืองหมายพเิ ศษ 1.10 วธิ ีการที่นามาใชใ้ นการฝึกอบรมลูกเสือสารอ ฯลฯ 2. ทกั ษะทางดา้ นความสมั พนั ธ์กบั ผอู้ ่ืน (Relationship Skill) คือมีความสามารถในการ ติดต่อประสานงานและทางานร่วมกบั บุคคลอื่น ๆ ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ เช่น 2.1 ความสมั พนั ธ์ลูกเสือภายในหมู่ ภายในกอง และกลุ่ม ฯลฯ 2.2 ความสัมพนั ธ์กบั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือหรือรองผกู้ ากบั ลูกเสือ หรือผกู้ ากบั ลูกเส่ือ อื่น ๆ 2.3 ความสมั พนั ธ์กบั บิดามารดา ผปู้ กครองของลูกเสือ 2.4 ความสัมพนั ธ์กบั หน่วยงานตา่ ง ๆ สมาคม สถาบนั อ่ืน ๆ 2.5 ความสมั พนั ธ์กบั เจา้ หนา้ ท่ี คนงาน 2.6 ความสมั พนั ธ์กบั คณะลูกเสือหญิง 2.7 ความสมั พนั ธ์กบั คณะกรรมการสอบวชิ าพิเศษ 2.8 ระบบหมู่ ฯลฯ 3. ทกั ษะทางวชิ าการลูกเสือ (Scouting Skill) เป็นทกั ษะที่ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือทุกคนตอ้ งมี เพอ่ื จะไดน้ าไปใชก้ บั ลูกเสือในกองของตนได้ เช่น 3.1 เงื่อนเชือก 3.2 การปฐมพยาบาล 3.3 ทกั ษะหลกั สูตรดาวดวงที่ 1, 2, 3 วชิ าเคร่ืองหมายพเิ ศษลูกเสือสารอง 3.4 การผลิตส่ือและอุปกรณ์การฝึกอบรมลูกเสือสารอง 3.5 พธิ ีการต่าง ๆ ของลูกเสือสารอง 3.6 การเล่าเรื่องเป็ นคติ 4. ทกั ษะในการวางแผนงาน (Planning Skills) ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะตอ้ งเรียนรู้วธิ ีการงาน แผนกาหนดการฝึกอบรมและการวางแผนกิจกรรมอ่ืน ๆ เช่น 4.1 การวางแผนระยะส้ัน การวางแผนระยะยาว 4.2 การวางแผนการพาลูกเสือไปเดินทางไกลและพกั แรมคืน

112 4.3 ความเจริญกา้ วหนา้ ของลูกเสือสารองแต่ละคน 4.4 การฝึกอบรมต่อเนื่องของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือแตล่ ะคน 4.5 การวางแผนในการหาสิ่งสนบั สนุนและความช่วยเหลือจากบุคคลหรือหน่วยงานอ่ืน ๆ 5. ทกั ษะในการนาความรู้ไปใช้ (Implemention Skill) ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือตอ้ งสามารถที่จะ ทาใหก้ ิจการลูกเสือดาเนินไปไดด้ ว้ ยดี 5.1 เทคนิคการสอนวชิ าต่าง ๆ ในหลกั สูตรลูกเสือสารอง 5.2 การทาทะเบียนต่าง ๆ 5.3 การควบคุมการใชจ้ ่ายเงินและการหางบประมาณ 5.4 การหาอุปกรณ์และส่ิงอานวยความสะดวกอื่น ๆ 5.5 การดาเนินงานตามแผนกาหนดการอยา่ งมีประสิทธิภาพ 5.6 การทารายงานประจาปี ฯลฯ 5.7 การหาแหล่งประโยชน์ต่อกิจการลูกเสือ ฯลฯ วธิ ีทผี่ ู้กำกบั ลูกเสือลกู เสือสำรองจะพฒั นำตนเองให้มคี วำมก้ำวหน้ำยง่ิ ๆ ขนึ้ การท่ีผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารอง สามารถปฏิบตั ิหนา้ ที่ไดด้ ีและมีประสิทธิภาพน้นั สิ่งท่ี สาคญั ที่สุดคือตวั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือเอง ซ่ึงผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือน้นั จะตอ้ งเป็ นผทู้ ี่ความเขา้ ใจมี ทกั ษะดา้ นต่าง ๆ (Training Nee) เป็นอยา่ งดี ดงั รายละเอียดท่ีกล่าวมาแลว้ นอกจากน้ีแลว้ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือยงั ตอ้ งมีคุณลกั ษณะท่ีสาคญั อีก 2 ประการ ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. Will to work คือ มีความเขาใจมีความขยนั หมนั่ เพียร และมีความรับผดิ ชอบในหนา้ ท่ี การงานสูง ฯลฯ 2. Skill to work คือ มีความรู้ ความสามารถ มีทกั ษะ มีความชานาญในการปฏิบตั ิงานน้นั เป็นอยา่ งดี และมีประสิทธิภาพ ฯลฯ ลกั ษณะท้งั สองประการน้ีถา้ มีอยใู่ นตวั ของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือทา่ นใด กจ็ ะทาใหผ้ กู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือท่านน้นั ประสบความสาเร็จในการทางานเป็นอยา่ งดี แต่อยา่ งไรก็ตาม ผกู้ ากบั ลูกเสือ ลูกเสือน้นั จะตอ้ งพยายามหาทางพฒั นาความรู้และทกั ษะทางการลูกเสือของตนใหก้ า้ วหนา้ ยง่ิ ๆ ข้ึนไป วธิ ีการที่จะช่วยพฒั นาผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองใหม้ ีความกา้ วหนา้ ยงิ่ ๆ ข้ึนไป ซ่ึงตวั ผู้ กากบั ลูกเสือลูกเสือสารองสามารถทาไดด้ ว้ ยวธิ ีการดงั ตอ่ ไปน้ี 1. การฝึกฝนดว้ ยตนเอง (Self Training) 2. การศึกษาจากการสอบถามผมู้ ีความรู้ (Personal Support) 3. การเขา้ รับการฝึกอบรมวชิ าการลูกเสือโดยตรง (Training Course)

113 4. การเขา้ ร่วมประชุม สัมมนา หรือสนทนาอยา่ งไม่เป็ นทางการ (Informal Training) 5. ศึกษาจากเอกสารการฝึกอบรมหรือตารา (Training Study)

114 ใบกจิ กรรม หมูข่ องท่านร่วมกนั วเิ คราะห์ถึงสถานการณ์ การประชุมกองลูกเสือ และจดั กิจกรรมการเรียน การสอน เร่ือง “ขยะน้ีมีมูลค่า” หรือเรื่องอื่นๆท่ีเหมาะสม จากวดิ ีทศั นใ์ นประเดน็ ตอ่ ไปน้ี 1. วธิ ีการเรียนรู้ของลูกเสือ เร่ือง “ขยะน้ีมีมูลคา่ ” หรือเรื่องอ่ืน ๆ ท่ีเหมาะสม ไดพ้ ฒั นา ลูกเสือดา้ นตา่ งๆต่อไปน้ี อยา่ งไร 1.1 การพฒั นาทางกาย 1.2 การพฒั นาทางสติปัญญา 1.3 การพฒั นาทางใจ 1.4 การสร้างค่านิยมและเจตคติ

115 1.5 สัมพนั ธภาพระหวา่ งบุคล 1.6 สัมพนั ธภาพทางสังคม 1.7 สมั พนั ธภาพในชุมชน 1.8 ความรับผดิ ชอบต่อส่ิงแวดลอ้ ม

116 กจิ กรรมสำรวจควำมต้องกำรพฒั นำตนเองของผู้กำกบั ลูกเสือสำรอง ที่ เร่ืองทตี่ ้องกำรพฒั นำ ยงั ไม่รู้ ต้องกำร รู้ดแี ล้วไม่ต้องกำร ควำมช่วยเหลือ ควำมช่วยเหลือ 1 วตั ถุประสงคข์ องคณะลูกเสือแห่งชาติ 2 จุดหมายและวธิ ีการของลูกเสือสารอง 3 กฎและคาปฏิญาณของลูกเสือ 4 การรู้จกั ลูกเสือรายบุคคล -พฒั นาการ (ธรรมชาติตามวยั ) -ปัญหาตามวยั 5 ทกั ษะชีวติ กบั การป้องกนั ปัญหาลูกเสือสารอง -ความคิดวิเคราะห์ / วจิ ารณญาณ -ความตระหนกั รู้ในตน -ความเห็นอกเห็นใจผอู้ ื่น -ความภาคภูมิใจในตนเอง -การสร้างสมั พนั ธภาพ -การส่ือสาร -การตดั สินใจ -การแกไ้ ขปัญหา -การจดั การกบั อารมณ์และความเครียด -ความรับผดิ ชอบตอ่ สังคม 6 ทกั ษะทางลูกเสือ -เงื่อน -การโดดกบ -การปฐมพยาบาล -ทกั ษะลูกเสือหลกั สูตรศตวรรษที่ 21 7 หลกั สูตรและการนาหลกั สูตรลูกเสือสารองไปใชใ้ น การฝึ กการอบรมลูกเสือสารอง 8 หลกั สูตรและเครื่องหมายวชิ าพิเศษ -8.1 ....................................................................... -8.2 ........................................................................ -8.3 ........................................................................ -8.4 ........................................................................

117 เรื่อง ธรรมชำตศิ ึกษำและกำรอนุรักษ์ (กำรประชุมกองคร้ังที่ 1) บทเรียนท่ี 8 เวลำ 120 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ (บทเรียนน้ีสมั พนั ธ์กบั ปัญหาที่ 4 ของเอกสารเพ่มิ เติมฉบบั ที่ 3 ) ธรรมชาติและการอนุรักษใ์ นหลกั สูตรลูกเสือสารอง จุดหมำย เพือ่ สาธิตพิธีเปิ ดการประชุมกองลูกเสือ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมความจะสามารถ 1. อธิบายถึงความจาเป็นในการร่วมมือกนั อนุรักษธ์ รรมชาติ เพ่อื รักษาความสมดุลของสิ่งแวดลอ้ มได้ 2. ทางานร่วมกบั ลูกเสือในการวางแผนอนุรักษธ์ รรมชาติที่เหมาะสมกบั วยั ได้ 3. ทาบญั ชีรายการกิจกรรมการอนุรักษธ์ รรมชาติที่เหมาะสมและเป็นไปไดส้ าหรับลูกเสือสารองได้ 4. นาเสนอรายละเอียดเก่ียวกบั พชื สตั วด์ ว้ ยวธิ ีการที่น่าสนใจได้ 5. ทาบญั ชีรายการแหล่งวสั ดุอุปกรณ์ และแหล่งกาลงั คนในทอ้ งถ่ินของตนได้ วธิ ีสอน/ กจิ กรรม 5 นาที 1.นาเขา้ สู่บทเรียน 35 นาที 2. ใหห้ มู่ทาแผนภูมิเกี่ยวกบั ตน้ ไมห้ รือสิ่งอื่นอีกหน่ึงโครงการ 15 นาที 3. แสดงผลงาน 5 นาที 4. ซกั ถามและสรุป 60 นาที 5. เปิ ด-ปิ ดประชุมกอง (คร้ังที่ 1) ส่ือกำรสอน 1. แผนภูมิ 2. กระดาษวาดเขียน กระดาษหนา้ ขาวหลงั เทา สี พูก่ นั แป้งเปี ยก แปรงสีฟัน สีเทียน กระดาษแกว้ ( อุปกรณ์อื่น ๆ ตามที่จะมอบหมายงาน) 3. เอกสารประกอบธรรมชาติศึกษาและการอนุรักษใ์ นหลกั สูตรลูกเสือสารอง

118 กำรประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. ดูผลงานที่มอบหมาย 3. ซกั ถาม เนื้อหำวชิ ำ ธรรมชำติศึกษำและกำรอนุรักษ์ในหลกั สูตรลกู เสือสำรอง อนุรักษไ์ มใ่ ช่เป็นเร่ืองการแข่งขนั กนั ทา แต่เป็นเร่ืองที่ทุกคนตอ้ งช่วยกนั ทาเพื่อตอ่ สู้กบั การ ใชแ้ ละการแสวงผลประโยชนจ์ ากทรัพยากรธรรมชาติอยา่ งเกินขอบเขต ปัจจุบนั น้ีมีแนวโนม้ ที่แสดงใหเ้ ห็นวา่ ควรจะไดม้ ีการดาเนินการอะไรสกั อยา่ งหน่ึงเพ่ือดารง รักษาไวซ้ ่ึงทรัพยากรธรรมชาติ เพอื่ ความมีชีวติ อยอู่ ยา่ งมีคุณภาพสูงของชีวติ มนุษยใ์ นปัจจุบนั และ บุตรหลานในอนาคต บทเรียนน้ีจะช่วยใหเ้ ยาวชนพฒั นาการในเรื่องความรู้ความเขา้ ใจถึงความเป็นที่จะตอ้ งสงวน หรือรักษาไวซ้ ่ึงสิ่งแวดลอ้ ม ท้งั ความจาเป็นท่ีจะตอ้ งเพม่ิ ความรู้และทกั ษะเพอ่ื เยาวชนจะไดเ้ ขา้ มามี ส่วนเกี่ยวขอ้ งในเร่ืองน้ีดว้ ยตนเองและเพ่อื แสดงออกมาวา่ เยาวชนยงั มีความผกู พนั มีความสนใจใน เร่ืองน้ีต่อไป การเร่ิมตน้ ทา \"การบา้ น\" ก่อน 1. การศึกษาดูวา่ ไดม้ ีการทาการเก่ียวกบั การอนุรักษอ์ ยา่ งไรบา้ งในโรงเรียนท่ีมีกองลูกเสือ สารองต้งั อยู่ กาหนดจุดหมายท่ีจะนาลูกเสือสารองเขา้ ไปช่วย ไมใ่ ช่ไปแขง่ ขนั กบั เขา 2. ศึกษาดูวา่ ในทองถ่ินน้นั มีโอกาสใดบา้ ง และมีโครงการอะไรบา้ งที่กองลูกเสือสารอง ของท่านพอจะเขา้ ไปร่วมกบั เขาได้ 3. ศึกษาตอ่ ไปวา่ สโมสรลูกเสือ หรือหน่วยงานอ่ืนในท่องถิ่นน้นั ท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั การอนุรักษ์ มีอุปกรณ์หรือเคร่ืองมือ คาแนะนาใด ๆ ท่ีจะใหแ้ ก่กองลูกเสือของท่านไดบ้ า้ ง หำรือกนั ทปี่ ระชุมนำยหมู่ลกู เสือสำรอง 1. อธิบายใหท้ ่ีประชุมนายหมู่เขา้ ใจถึงความจาเป็ นที่จะตอ้ งดูแลรักษาส่ิงแวดลอ้ มธรรมชาติ บอกใหน้ ายหมูท่ ราบถึงเรื่องเคร่ืองหมายวชิ าพิเศษที่ลูกเสือโลกจะให้ และบอกต่อไปวา่ คงเป็นผลงาน ที่ยงิ่ ใหญ่ท่ีลูกเสือสารองจะมอบใหแ้ ก่สังคม หากกองลูกเสือสารองทุกกองในโลกน้ีไดช้ ่วยกนั ทางาน 2. อธิบายโครงการต่าง ๆ ท่ีลูกเสือสารองอาจจะร่วมกนั ทางาน แลว้ ใหท้ ี่ประชุมพจิ ารณาเอง วา่ จะเลือกทาโครงการใด 3.ช่วยท่ีประชุมนายหมูล่ ูกเสือสารองใหเ้ ขียนจดหมายติดต่อตามท่ีจาเป็น เช่น ขออนุญาตทา ความสะอาดลาคลองหากวา่ คลองน้นั ผา่ นไปในที่ดินของเอกชน หรือเขียนหนงั สือถึงแผนกสงวน ทรัพยากรธรรมชาติ ขอคาแนะนาความช่วยเหลือ ในฐานะที่เขาเป็นผเู้ ช่ียวชาญ

119 วำงแผนกำหนดกำร 1. พิจารณาดูวา่ จะนาโครงการอนุรักษเ์ ขา้ ใส่ไวใ้ นการกาหนดการสอนใหด้ ีท่ีสุดไดอ้ ยา่ งไร 2. ในการประชุมกองลูกเสือสารอง ลองทดลองความคิดท่ีไดเ้ สนอแนะนาไวใ้ นเอกสารประกอบน้ี 3. การเดินทางสารวจ เลือกโครงการใดโครงการหน่ึงโดยเฉพาะ แลว้ เพิม่ จุดมุ่งประสงคเ์ ขา้ ไปในการและทาสารวจที่จะไปยงั ชนบท หรือสถานท่ีใกลเ้ คียง ท้งั น้ียงั คงไวซ้ ่ึงการที่จะกาหนดให้ ลูกเสือสารองไดป้ ี นตน้ ไมแ้ ละทาเครื่องหมายช้ีทิศทาง รวมท้งั การก่อกองไฟ ทอดไข่ ซ่ึงโดยปกติเด็ก ชอบมากและเดก็ รู้สึกวา่ เป็ นกิจกรรมลูกเสือจริง ๆ สาหรับเขา กำรพกั แรมและกำรนำกองลูกเสือไปพกั ผ่อน ในกิจกรรมเหล่าน้ี ลูกเสือสารองมีโอกาสท่ีจะประกอบกิจกรรมอนั มีคุณประโยชน์ไดม้ าก เพราะมีเวลามากกวา่ ท้งั เป็นกิจกรรมที่มิอาจปฏิบตั ิไดใ้ นบริเวณรอบ ๆ ท่ีกองลูกเสือสารองต้งั อยู่ ตวั อย่ำง - การศึกษาฝั่งทะเล อาจจะเป็นเร่ืองท่ีน่าสนใจสาหรับลูกเสือที่ต้งั อยใู่ นเมืองที่ไม่เคยเห็นฝั่ง ทะเลเลย - การจดั ทาท่ีหรือโตะ๊ ใหน้ กมากินอาหารเม่ือไปแรมคืนในชนบท อาจช่วยใหล้ ูกเสือไดเ้ ห็น นกตา่ ง ๆ ซ่ึงมิอาจไดเ้ ห็นหากอยใู่ นเมือง ผดู้ ูแลคา่ ยลูกเสือยอ่ มจะมีความยนิ ดีที่จะมาอธิบายช้ึแจงใหล้ ูกเสือฟังถึงระเบียบวา่ ดว้ ยการอยู่ ค่ายหลายขอ้ ที่เกี่ยวกบั การฝึกหดั ใหล้ ูกเสือช่วยการอนุรักษ์ ท่านทราบไหมวา่ เม่ือเราจะจดั การกบั กระป๋ องอาหารท่ีใชแ้ ลว้ และเป็นกระป๋ องเปล่า ใน ค่ายบางแห่งแนะนากบั เราวา่ ทา่ นควรลา้ งใหส้ ะอาด ทุบหรือบีบใหแ้ บน แลว้ นากลบั ไปบา้ นของเรา ดว้ ย แทนที่จะเผาไฟ เหยยี บใหแ้ บนแลว้ ขดุ หลุมฝัง ประชำสัมพนั ธ์ให้ผ้อู ื่นทรำบเกย่ี วกบั โครงกำรของท่ำน 1. เชิญผกู้ ากบั ลูกเสือกลุ่ม รองผตู้ รวจการลูกเสือ ผตู้ รวจการลูกเสือในเขตของท่านมาฟัง งานท่ีท่านไดท้ าไปแลว้ 2. จดั งานสาหรับผปู้ กครอง ใหผ้ ปู้ กครองมีส่วนในกิจกรรมบางอยา่ ง 3. เชิญนายหมูล่ ูกเสือสารองจากกองอ่ืนที่ใกลเ้ คียง ใหม้ าร่วมกบั กองลูกเสือของท่านในการ เดินทางสารวจ 4. วธิ ีการท่ีจะประชาสัมพนั ธ์ใหผ้ อู้ ่ืนรู้ - เสนอแนะใหล้ ูกเสือสารองมีกลอ้ งถ่ายภาพ “ก่อน” และ “หลงั ” ท่ีท่านจะไดเ้ ร่ิม

120 งานตามโครงการ และถ่ายภาพตอน “กลาง ๆ” โครงการเป็นระยะ ๆ ไปดว้ ย คร้ันแลว้ นาภาพเหล่าน้ี ไปแสดงนิทรรศการมีขอ้ ความเขียนประกอบอธิบายใหเ้ หมาะสม - ถา้ มีการทาภาพเล่ือนสีไว้ ก็จดั ใหม้ ีการฉายภาพส่ิงเหล่าน้ี ถา้ มีการบนั ทึกเสียงลง เทปไวเ้ พื่อบรรยายเรื่องท่ีไดท้ าไปแลว้ ไวด้ ว้ ย ก็จะทาใหเ้ ป็นที่น่าสนใจยงิ่ ข้ึน - ทาแผนภูมิแสดงสถานที่ท่ีท่านจะทางานตามโครงการ และท่านคิดจะทาอะไร เช่น ทาแผนที่แสดงสระน้าท่ีทา่ นคิดจะทาความสะอาด แลว้ ปิ ดแผนภูมิน้นั ไวใ้ นที่ที่ประชาชนอาจ มองเห็นไดง้ ่าย - ใหห้ มูล่ ูกเสือสารองเขียนรูปสัตว์ ซ่ึงถูกทาลาย และกาลงั จะสูญพนั ธุ์ไป พร้อมกบั รายละเอียดวา่ จะช่วยป้องกนั รักษาสตั วเ์ หล่าน้ีไวไ้ ดอ้ ยา่ งไร ปิ ดลงบนแผน่ กระดาษ แลว้ นาออกแสดง ไวท้ ่ีต้งั กองลูกเสือสารองใหผ้ ไู้ ปมาไดเ้ ห็น ท่ำนจะทำอะไรได้บ้ำงใกล้ ๆ กบั ทตี่ ้ังกองลูกเสือของท่ำน 1. สงวนชีวติ นกและสตั วป์ ่ า 2. รณรงคข์ จดั การทิ้งขยะลงในพ้นื ท่ีต่าง ๆ 3. ตกแตง่ บริเวณสถานที่ตา่ ง ๆ ที่อยใู่ กลเ้ คียงใหส้ ะอาดเรียบร้อย 4. อนุรักษธ์ รรมชาติ สงวนพนั ธุ์ดอกไมเ้ ล้ียง ดอกไมป้ ่ า 5. กาจดั ลาคลอง หนองบึง ใหส้ ะอาด 6. ปลูกไมด้ อก ไมพ้ ุม่ ไมป้ ระดบั ในหลกั สูตรลูกเสือสารอง ดาวดวงท่ี 1, 2 และ 3 ไดก้ าหนดวชิ าใหล้ ูกเสือสารองไดเ้ รียนรู้ เกี่ยวกบั เร่ืองธรรมชาติศึกษาและการอนุรักษไ์ วใ้ นหลายหมวดวชิ า ดงั ตวั อยา่ งท่ียกมาใหด้ ูในหนา้ ตอ่ ไป ถา้ ผกู้ ากบั ลูกเสือนาไปใชใ้ นโครงการท่ีจะใหล้ ูกเสือสารองไดฝ้ ึกหดั ลูกเสือสารองกจ็ ะมี ความรู้ความเขา้ ใจในเรื่องน้ีดีข้ึน

หัวข้อวชิ ำ ดำวดวงท่ี 1 “ก่อก กิจกรรมกลางแจง้ “เดินสะกดรอยตามเคร่ืองหมายที่กาหนดให”้ ใชไ้ ฟ การบนั เทิง จะนาบทเรียนน้ีรวมเขา้ ไวใ้ นการเดินสารวจก็ได้ เม การผกู เงื่อน “แสดงเงียบตามลาพงั หรือกบั เพอื่ นลกู เสือสารอง ไฟแล อีกคนหน่ึง” “เล่าน คาปฏิญาณและกฎ ของลูกเสือสารอง ใหแ้ สดงเงียบ ท่าทางของใครคนหน่ึงหรือ ให หลายคนที่ลกู เสือสารองอาจเห็นในทอ้ งถน่ิ เป็ น กระท บุคคล ท่ีช่วยสงวนธรรมชาติ เช่น ชาวนา เจา้ หนา้ ท่ีป่ าไม้ ฯลฯ “ผกู เงื่อนพิรอด เง่ือนขดั สมาธิและรู้จกั วธิ ีใชเ้ ง่ือน “ผกู เ ดงั กลา่ ว” รู้จกั ว ใชเ้ งื่อนน้ีผกู ปากถงุ ท่ีใส่เศษขยะมลู ฝอย ล บริเว “ปฏิบตั ิตามคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือสารอง อยา่ งดีท่ีสุด” ถา้ “แสด ตามค เสมอ การ พระม น้นั ต่าง ๆ ส่ิงน้

ดำวดวงที่ 2 ดำวดวงที่ 3 กองไฟและปรุงอาหารอยา่ งใดอยา่ งหน่ึงโดย “สามารถหาเสน้ ทางในระยะประมาณ 400 ฟน้นั ” เมตร โดยใชเ้ ขม็ ทิศ” ม่ือไปเดินทางสารวจใหล้ ูกเสือสารองก่อกอง น่ีก็เป็ นกิจกรรมอยา่ งหน่ึงท่ีจะใหล้ กู เสือ ลว้ ทาอาหารอยา่ งหน่ึงรับประทาน สารองทาเม่ือเดินทางสารวจ นิทานหรือท่องกลอนหรือแสดงท่าขบขนั ” “จดั และเขา้ ร่วมในการแสดงละครกบั เพือ่ น หบ้ รรยายโครงการที่ลูกเสือสารองกาลงั ลกู เสือสารองอ่ืน” ทาอยู่ ใหผ้ ตู้ รวจสอบฟัง “ทาหุ่นและเชิดหุ่นเร่ืองส้นั ๆ ” ใหเ้ ขียนคาเจรจากนั ระหวา่ งตวั ละคร เก่ียวกบั เร่ืองการอนุรักษ์ แลว้ นาไปแสดงเม่ือมี งาน “ผปู้ กครองสร้างสรรค”์ เยน็ วนั หน่ึงวนั ใด” เง่ือนบ่วงสายธนู เง่ือนผกู กระหวดั ไม้ และ “ผกู เงื่อนบ่างสายธนู และสาธิตวิธีใช…้ ขด วธิ ี ใชเ้ งื่อนดงั กล่าว” เชือกยาวใหเ้ รียบร้อย” ลกู เสือสารองอาจรู้สึกจาเป็ นที่จะใชเ้ ชือกลอ้ ม เม่ือมีกิจกรรมที่เสี่ยงอนั ตรายรวมอยใู่ น วณพ้ืนท่ีที่ปลูกตน้ ไมไ้ วบ้ า้ งกไ็ ด้ โครงการดว้ ย การผกู บ่วงสายธนูและการขด าเช่นน้นั ใหใ้ ชเ้ งื่อนน้ีตามความเหมาะสม เชือกยาวเป็ นของจาเป็ น พงึ ฝึ กหดั ไวด้ ว้ ย ดงวา่ ไดพ้ ยายามปฏิบตั ิตามคาปฏิบตั ิ “ทบทวนคาปฏิญาณและกฎของลกู เสือ คาปฏิญาณและกฎของลกู เสือสารองอยู่ สารอง……” อ” การบาเพญ็ ประโยชน์ มีขอบข่ายที่ลูกเสือ รแสดงความจงรักภกั ดีต่อชาติ ศาสนา สารองจะบาเพญ็ ประโยชน์ไดม้ ากอยา่ ง ขอให้ มหากษตั ริยน์ ้นั จาเป็ นสาหรบั ในเรื่องชาติ ทาไดจ้ ริง ๆ การปฏิบตั ติ นของลกู เสือสารองในทอ้ งถิ่น ๆ โดยสานึกถึงความสวยงามธรรมชาติของ นนั ๆ เสมอ กเ็ ป็ นวธิ ีปฏิบตั ิการอยา่ งหน่ึง

หวั ข้อวชิ ำ ดำวดวงที่ 1 อนามยั การสารวจ “เลือกหาสตั ว์ ตน้ ไม้ ปลา หรือนก อยา่ งใดอยา่ ง “ไปเ หน่ึงท่ีไดเ้ คยเห็นและคน้ หาเรื่องราวเก่ียวกบั สิ่งน้นั หน่ึง คน้ หาธรรมชาติ ๆ ใหม้ ากที่สุดเท่าท่ีจะทาได”้ ควรใหเ้ ลือกสตั ว์ อะไร ความปลอดภยั หรือตน้ ไมช้ นิดที่กาลงั จะสูญพนั ธไ์ ป ไปใน บริการ ศึกษ “รู้จกั ควรจ อยา่ ง “รู้จกั เป็ นเร สารอ การผีมือ “ทาหุ่นจาลองหรือสิ่งของง่าย ๆ จากเศษวสั ดุ” ใหน้ า สิ่งประดิษฐเ์ หล่าน้ีไปแสดงใหผ้ อู้ ่ืนดูเพอ่ื ใหท้ ราบถึง โครงการของท่าน

ดำวดวงที่ 2 ดำวดวงท่ี 3 จดั ทาถุงหรือที่เกบ็ อปุ กรณ์ปัจจุบนั พยาบาลสาหรับ เยอื นสถานท่ีในทอ้ งถิ่นที่น่าสนใจแห่ง ตนเอง เละเพอื่ นาติดตวั ไปเมื่อมกี ารเดินทาง ง แลว้ กลบั มารายงานวา่ ไดพ้ บเห็น ออกไปนอกสถานที่ เช่น เมื่อกองลกู เสือเดิน รบา้ ง” บทเรียนน้ีอาจจดั ในเมื่อเดินทาง ทางไกล นหมู่บา้ น หรือจะไปชมพพิ ธิ ภณั ฑ์ เพ่อื “วางแผนเก่ียวกบั การเดินทางและคา่ ใชจ้ ่ายสาหรับ ษาหาความรู้ แลว้ มารายงานกไ็ ด้ กองหรือหมูล่ ูกเสือสารองในการออกไปนอก กชนิดของอาหารท่ีควรใหแ้ กส่ ตั วเ์ ล้ียง ” สถานท่ีพร้อมกบั ผกู้ ากบั ลูกเสือ” ใหล้ กู เสือสารอง จดั ทาท่ีใหอ้ าหารแก่นกและสตั วเ์ ล้ียง คนใดอายมุ ากร่วมกนั วางแผน งอื่น และดูแลรักษาความสะดวกดว้ ย “แสดงความสนใจและเขา้ ใจเร่ืองราวตา่ ง ๆ กหลกั แห่งความปลอดภยั ทางน้า ” เรื่องน้ี เก่ียวกบั ธรรมชาติ ในบางประการ…. เช่นสภาพ รื่องสาคญั ถา้ ท่านมโี ครงการจะนาลูกเสือ ดินฟ้าอากาศชายทะเล แมลง ทอ้ งฟ้าในตอน องไปท่ีหน่ึงที่ใดที่อยใู่ กลน้ ้า กลางคืน สิ่งท่ีมีชีวติ ในสระน้า ฯลฯ” “รู้จกั กฎจราจร” จงพยายามรักษาและปฏิบตั ิตามกฎ จราจรอยา่ งเคร่งครัด “ดว้ ยความช่วยเหลือของผกู้ ากบั ลูกเสือวางแผนและ ดาเนินการใหบ้ ริการแก่ผอู้ ่ืนโดยตนเอง หรือร่วมมือ กบั เพื่อนลูกเสือสารองอื่น” พึงปรับปรุงสิ่งแวดลอ้ ม เพื่อวา่ ผอู้ ื่นท่ีมาเห็นจะได้ รู้สึกชื่นชม “ประดิษฐส์ ่ิงของจากเศษวสั ดุที่เป็นไม้ โลหะหรือ วสั ดุอยา่ งอื่นโดยใชเ้ ครื่องมือท่ีเหมาะสม” จะใหท้ าที่ ใหอ้ าหารนก หรือที่ใหน้ กอาศยั อยู่ เช่น รังนกก็ได้

123 วชิ ำธรรมชำตศิ ึกษำและกำรอนุรักษ์ ตวั อย่ำงใบส่ังงำน 1.ใหห้ มู่ของทา่ นเป็นผูเ้ ลือกตน้ ไมท้ ่ีตอ้ งการ เขียนแผนภูมิและศึกษาตน้ ไม้ 1 ตน้ อยา่ งละเอียด แสดงทุกส่วนของตน้ ไม้ ไดแ้ ก่ - การเจริญเติบโตของตน้ ไม้ - ดอกตูม ใบไม้ ดอกไม้ และเปลือก - ความสูง ขนาดรอบตน้ และประโยชน์ของตน้ ไม้ - ชนิดของนกและสัตวท์ ี่ชอบอยปู่ ระจาตน้ ไม้ - แมลงท่ีอาศยั อยขู่ า้ งใน - พืชเล็กท่ีข้ึนอยใู่ ตต้ น้ ไม้ 2.ใหห้ มู่ของท่านเขียนรูปสัตว์ และววิ ธรรมชาติของป่ า ซ่ึงถูกทาลายและกาลงั จะสูญพนั ธุ์ไป ลงบนแผนภูมิและเขียนคาอธิบายรายละเอียดวา่ จะช่วยป้องกนั รักษาสตั วเ์ หล่าน้นั ไวอ้ ยา่ งไร? (เพือ่ จะสอนลูกเสือสารองใหเ้ ขา้ ใจเกี่ยวกบั การอนุรักษ)์ 3. ใหห้ มู่ของทา่ นเลือกวาดรูปนกชนิดหน่ึงบนแผนภูมิ และบรรยายถึง - แหล่งกาเนิด ท่ีอยอู่ าศยั - ชอบกินอาหารอยา่ งไร - การสืบพนั ธุ์ - ประโยชน์ 4. ใหห้ มู่ของท่านศึกษาเก่ียวกบั ธรรมชาติ และวธิ ีการอนุรักษล์ งในแผน่ กระดาษแผนภูมิในเร่ือง ต่อไปน้ี - พิมพใ์ บไม้ 3 ชนิด - สกรีนใบไม้ 3 ชนิด - การเกบ็ รักษาใบไม้ 3 ชนิด 4. ใหห้ มู่ของทา่ นไปศึกษาเก่ียวกบั เรื่องสมุนไพรในบริเวณค่ายฝึกอบรมมาไม่นอ้ ยกวา่ 10 ชนิด บอกถึงประโยชนแ์ ละโทษของแตล่ ะชนิดละเอียดลงในกระดาษแผนภูมิ 5. การใหเ้ วลาในการปฏิบตั ิงานของหมู่ในแต่ละขอ้ น้นั ใหอ้ ยใู่ นดุลพนิ ิจของผอู้ านวยการฝึก เช่น เวลา 35, 40 นาที และนาเสนอต่อท่ีประชุมใหญ่ หมู่ละ 3 นาที

เร่ือง กำรฝี มือและอุปกรณ์ในกำรฝึ กอบรม 124 บทเรียนท่ี 9 เวลำ 180 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. การฝีมือและอุปกรณ์ในการฝึกอบรมลูกเสือสารอง 2. การจดั หา การใช้ และการเกบ็ รักษาอุปกรณ์ จุดหมำย เพื่อใหเ้ ห็นประโยชนค์ ุณค่าของการฝีมือ ตลอดจนการจดั หา การใชแ้ ละการเกบ็ รักษาอุปกรณ์ วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมลูกเสือสารอง 1. อธิบายความสาคญั และประโยชนข์ องการฝีมือและอุปกรณ์การฝึกอบรมลูกเสือสารองได้ 2. จดั หา ใช้ และเกบ็ รักษาอุปกรณ์การอบรมลูกเสือสารองได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 10 นาที 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 30 นาที 2. บรรยายและเสนอตวั อยา่ งการฝีมือและอุปกรณ์ตา่ ง ๆ 120 นาที 3. มอบงานการทาการฝีมือและอุปกรณ์ใหแ้ ต่ละหมูไ่ ปทา 20 นาที 4. แสดงผลงานและประเมินผลการประดิษฐ์ ส่ือกำรสอน 1. ตวั อยา่ งการฝีมือที่ลูกเสือสารองไดท้ าแลว้ 2. ตวั อยา่ งข้นั ตอนการทาการฝีมือ 3. อุปกรณ์ท่ีเหมาะสมสาหรับการทางานลูกเสือสารอง 4. วสั ดุและอุปกรณ์สาหรับการทางานเป็ นหมู่ 5. แผนภูมิหรือเครื่องฉายภาพขา้ มศีรษะ กำรประเมิน 1. สังเกตพฤติกรรม 2. ตรวจสอบผลงาน 3. ซกั ถาม

125 เนื้อหำวชิ ำ กำรฝี มือคืออะไร ? การฝีมือกค็ ือผลงานที่จดั ทาสาเร็จดว้ ยมือ ซ่ึงจะใชว้ สั ดุดิบอะไรมาทากไ็ ด้ อุปกรณ์กำรฝึ กอบรมคืออะไร? อุปกรณ์การฝึกอบรมคือสิ่งท่ีผทู้ ี่ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองหรือ ลูกเสือสารองหรือใครกไ็ ดท้ าข้ึนมาเพือ่ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ รองผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือ นายหมู่ลูกเสือ หรือผทู้ ี่ทาหนา้ ท่ีฝึกอบรมลูกเสือสารองใชป้ ระกอบการสอนหรือการฝึกอบรมลูกเสือสารอง ฉะน้นั วธิ ีการสอนหรือการฝึ กอบรมลูกเสือที่นิยมใช้ และไดร้ ับการยอมรับกค็ ือวธิ ี “เรียนโดย การกระทา” นน่ั ก็หมายความวา่ ลูกเสือสารองตอ้ งทาอุปกรณ์เอง และบางอยา่ งผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือก็ ตอ้ งจดั ทาข้ึนมาเพ่ือใชป้ ระกอบการฝึกอบรม ท้งั น้ีเพราะ ก. อปุ กรณ์ในกำรฝึ กอบรมช่วยลูกเสือสำรองได้อย่ำงไร? 1. อุปกรณ์ในการฝึกอบรมช่วยใหล้ ูกเสือไดร้ ับความสนุกสนาน 2. ช่วยลูกเสือใหเ้ รียนรู้และเขา้ ใจบทเรียนไดต้ ามความสามารถของแต่ละวยั 3. ช่วยทาใหล้ ูกเสือไดส้ ัมผสั แตะตอ้ งกบั ของจริง ไมใ่ ช่เพียงแต่ไดย้ นิ ไดฟ้ ังเทา่ น้นั การฟังอยา่ งเดียวเป็นสิ่งที่น่าเบ่ือ ซ่ึงทุกๆ คนยอมรับ ข. อุปกรณ์ในกำรฝึ กอบรมช่วยผู้กำกบั ลูกเสือได้อย่ำงไร? 1. อุปกรณ์ช่วยใหม้ ีกิจกรรมหลายๆ ชนิดในระหวา่ งการประชุมกอง ฉะน้นั อุปกรณ์ และกิจกรรมจะสนองความตอ้ งการ (NEEDS) ของลูกเสือแตล่ ะคนได้ 2. อุปกรณ์ในการฝึกอบรมป้องกนั ไมใ่ หเ้ กิดการเบ่ือหน่าย ลูกเสือที่มีงานทาอยา่ ง สนุกสนานมกั จะไม่คอ่ ยมีปัญหาเร่ืองระเบียบวนิ ยั 3. อุปกรณ์ในการฝึกอบรมทาให้ผกู้ ากบั ลูกเสือช่วยลูกเสือจานวนมากคนให้ เรียนไดด้ ีข้ึน 4. อุปกรณ์ในการฝึกอบรมช่วยทาใหก้ ิจการของลูกเสือสารองเป็นท่ีน่าสนใจสนุก สนานสาหรับทุกๆ คน ค. เรำควรจะใช้อุปกรณ์ในกำรฝึ กอบรมเม่ือไร? อุปกรณ์ในการฝึกอบรมบางชนิดใชไ้ ดผ้ ลดีในบางโอกาส ส่วนอุปกรณ์อยา่ งอื่น อาจ ใชไ้ ดต้ ามวธิ ีแตกต่างกนั 1. อุปกรณ์ท่ีใชส้ าหรับกองลูกเสือ - ฟิ ลม์ สตริปหรือภาพเลื่อน - การสะกดรอย - ภาพพลิก - แผน่ ป้ายสักหลาด - หนงั สือและอกสาร

126 2. อุปกรณ์ท่ีใชส้ าหรับกลุ่มเล็กๆ หมูล่ ูกเสือ - กระดานเล่นกีฬาในร่ม - ไพ่ - หุ่นจาลอง - อุปกรณ์แสดงวธิ ีการช่วยการหายใจ - อุปกรณ์ท่ีเป็นของจริง เช่น เขม็ ทิศ เครื่องมือช่างไม้ โทรศพั ท์ เคร่ืองมือปฐม พยาบาล - ของท่ีไดเ้ กบ็ สะสมไว้ เช่น แสตมป์ เงิน หุ่นกระบอก แผนท่ี รูปภาพและอื่นๆ 3. อุปกรณ์ที่ใชก้ บั แตล่ ะบุคคล - ภาพตอ่ - ภาพพลิก สาหรับอธิบายการกระทาอุปกรณ์ทีละข้นั ทีละตอนอยา่ งละเอียด เช่น วธิ ีการผกู เงื่อน และการปฐมพยาบาล - เทปบนั ทึกเสียง - อกั ษรไขว้ ง. จะหำอปุ กรณ์ได้จำกทไี่ หนบ้ำง? - ซ้ือตามร้านขายอุปกรณ์ตา่ งๆ - ทาเองดว้ ยวสั ดุเหลือใช้ ถา้ มี จ. ใครสำมำรถทำอปุ กรณ์ได้ - ทุกๆ คนสามารถทาได้ รวมท้งั ตวั ท่านเองดว้ ย - ผกู้ ากบั ลูกเสือ รองผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารอง - ผปู้ กครองของลูกเสือสารอง - ลูกเสือสารองเอง โดยเฉพาะเดก็ โตเอง ฉ. ข้อเสนอแนะส่ิงทค่ี วรทำและไม่ควรทำ 1. สิ่งที่ควรทา - ตอ้ งทาอุปกรณ์ใหแ้ ขง็ แรง ทนทาน - อุปกรณ์ควรจะใส่สีใหส้ ดสวย - ตวั อกั ษรควรถูกตอ้ งตามหลกั ตวั อกั ษรสาคญั สูง 2 นิ้ว หนา ½ นิ้ว - ใชต้ วั อกั ษรที่อา่ นง่าย ไม่ใชต้ วั อกั ษรท่ีประดิษฐม์ ากจนเกินไป หรือศิลปะมาก เกินไป - ตอ้ งวางแผนหรือร่างแบบก่อนท่ีจะทาอุปกรณ์ - ตรวจดูก่อนวา่ อุปกรณ์ท่ีจะใชน้ ้นั จะสามารถทางานไดจ้ ริงๆ หรือไม่

127 2. ส่ิงท่ีไม่ควรทา - มีรายละเอียดมากเกินไป - อุปกรณ์ไมแ่ ขง็ แรงและไมท่ นทาน - ตวั อกั ษรท่ีเล็กเกินไป บางเกินไป - ปล่อยใหม้ ีช่องวา่ งบนแผนภูมิมากเกินไป - แผนภูมิ มีตวั อกั ษรมากเกินไป ไมม่ ีริมขอบบน ริมขอบขา้ งๆ และริมขอบล่างเลย - เกบ็ อยา่ งระมดั ระวงั จนเกินไป เหมือนจะไมน่ ามาใช้ ช. อุปกรณ์ควรจะเกบ็ ไว้อย่ำงไร ควรจะเกบ็ ไวใ้ นตู้ และถา้ หากเป็นไปไดค้ วรจะทาตูพ้ เิ ศษสาหรับเก็บอุปกรณ์เหล่าน้ี ซ่ึงสามารถเก็บแผนภูมิ ภาพโฆษณา และอุปกรณ์ตา่ งๆ แยกกนั ได้ ตูน้ ้นั ควรมีลิ้นชกั สาหรับวางแผนภูมิ ภาพโฆษณา หรือทาเป็นลิ้นชกั ที่เกบ็ อุปกรณ์อยา่ งอื่นๆ การเก็บควรจะเก็บเป็ นพวกๆ ถา้ หากไม่สามารถ ทาตูอ้ ยา่ งน้ีได้ กค็ วรจะทากระบะไมส้ าหรับเกบ็ อุปกรณ์ซ่ึงสามารถแยกไปใชใ้ นท่ีต่างๆ ได้ แผนภูมิและภาพโฆษณา อาจเกบ็ ไดโ้ ดยใส่เขา้ ไปในไมอ้ ดั ท่ีใชป้ ระกบกนั แลว้ ติดบานพบั ใหเ้ รียบร้อย ภาพพลิก อาจตอ้ งมีท่ีแขวนหรือที่ต้งั ผกู้ ากบั ลูกเสือ รองผกู้ ากบั ลูกเสือจะตอ้ งมีโครงการสอนวชิ ากิจกรรมลูกเสือสารอง เช่น ดาวดวงที่ 1 ดาวดวงท่ี 2 และวชิ าพเิ ศษ และถา้ ตอ้ งการจะสอนวชิ าเหล่าน้ีใหไ้ ดผ้ ลดี ก็จาเป็นที่จะตอ้ งใช้ อุปกรณ์ในการฝึกอบรมดว้ ย ส่ิงสาคญั ประการหน่ึงท่ีผกู้ ากบั ควรจะคิดอยเู่ สมอ คือ การท่ีลูกเสือสารองตอ้ งนง่ั ฟังอยา่ งเดียว ตลอดเวลา ยอ่ มจะทาใหเ้ ขาเบ่ือเร็วท่ีสุด และไม่สนุกสนานเลย ดงั น้นั ในระหวา่ งการฝึ กอบรมลูกเสือ แต่ละคร้ังจะตอ้ งวางแผนการสอนตลอดปี เก่ียวกบั เน้ือหาวชิ าของลูกเสือสารองและวชิ าพิเศษ และ เพื่อที่จะสอนส่ิงเหล่าน้ีอยา่ งไดผ้ ล ก็จาเป็นอยา่ งยงิ่ ที่จะตอ้ งใชอ้ ุปกรณ์ในการฝึกอบรม วชิ ำกำรฝี มือและอุปกรณ์ในกำรฝึ กอบรม งำนหมู่ ใหห้ มู่ของท่านช่วยกนั ออกความคิดและทางานใหเ้ สร็จ 1. โทรทศั น์ 1 เคร่ือง 2. มงกฎุ เทพี 1 อนั 3. บตั ร ส.ค.ส…… จานวน 2 ใบ 4. ทาเต่ามาหมู่ละ 2 ตวั 5. ทากระเป๋ ามา 3 ใบ 6. พบั กระดาษเป็นรูปสัตวม์ า 3 ตวั

128 7. เป้าสาหรับขวา้ งลูกบอล 8. โปสเตอร์งานชุมนุมลูกเสือ 1 แผน่ กำรบ้ำน ใหห้ มูข่ องทา่ นทางานใหเ้ สร็จแลว้ กาหนดส่งงานในเชา้ วนั ท่ี……………………………. 1. หุ่นมือ 2 ตวั 2. โมบายเรื่องเกี่ยวกบั ลูกเสือสารอง 1 ชุด 3. หุ่นชกั 2 ตวั 4. หุ่นถุงกระดาษ 5. ตูไ้ ปรษณีย์ 6. ดอกไมป้ ระดิษฐ์จากเศษวสั ดุ 7. วาดภาพนก 1 ภาพ 8. วาดภาพดว้ ยสีเทียนบนกระดาษ 9. ไมค้ ทาเพชร 1 อนั

เรื่อง กำรเล่ำเร่ืองส้ันทเ่ี ป็ นคติ 129 ขอบข่ำยวชิ ำ บทเรียนท่ี 10 1. ความสาคญั และประโยชน์ของการเล่าเร่ืองส้นั ที่เป็ นคติ เวลำ 60 นำที 2. ประเภทและแหล่งที่มาของเรื่องที่จะนามาเล่า 3. ผทู้ ี่จะเล่าและโอกาสที่จะเล่า 5 นาที 15 นาที จุดหมำย 20 นาที เพ่ือการเสาะหาและจดั ประเภทของนิทานท่ีเป็นคติได้ 15 นาที 5 นาที วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. ช้ีแจงความสาคญั และประโยชนข์ องการเล่าเร่ืองท่ีเป็นคติได้ 2. บอกประเภทและแหล่งท่ีมาของเร่ืองได้ 3. ระบุผทู้ ่ีจะเล่าและโอกาสท่ีจะเล่าได้ 4. เล่าเร่ืองท่ีเป็นคติได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 2. บรรยายนาทบทวนที่มาและประเภทของเรื่องท่ีนามาเล่า 3. ใหห้ มู่ทางานเลือกเร่ืองและแต่งเรื่องนามาเล่า 4. ใหห้ มู่เล่าเร่ือง 5. ซกั ถามและสรุป ส่ือกำรสอน 1. หนงั สือนิทาน วารสาร หนงั สือพมิ พ์ 2. เอกสารประกอบ “การเล่าเร่ืองส้นั ท่ีเป็นคติ” กำรประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. ดูจากผลงาน 3. ซกั ถาม

130 เนื้อหำวชิ ำ ก. บรรยาย (20 นาที) บรรยายโดยใชเ้ น้ือหาจากเอกสารประกอบท่ีจะแจกใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมพร้อมท้งั เล่าเรื่องส้นั ๆ ใหเ้ ป็นตวั อยา่ ง และช้ีใหเ้ ห็นวา่ เป็ นเร่ืองประเภทใด ท้งั น้ีเพื่อใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมไดเ้ กิด แนวความคิด ข. การใหง้ านกลุ่มไปทา (20 นาที) เสนอแนะโครงงาน (Project) ดงั น้ีคือ 1. ใหเ้ ลือกเร่ืองจากหนงั สือ หนงั สือรายสปั ดาห์ และหนงั สือพมิ พป์ ระจาวนั ท่ีจดั หาไวใ้ ห้ เร่ืองที่เลือกควรเป็ นเรื่อง (ก) เก่ียวกบั เคร่ืองหมายวชิ าพเิ ศษวชิ าใดวชิ าหน่ึง (ข) เกี่ยวกบั การปฏิบตั ิกิจทางศาสนา (ค) เกี่ยวกบั การปลุกใจใหร้ ักชาติบา้ นเมือง (ง) ก่อใหเ้ กิดความสนใจและกระตือรือร้นท่ีจะไดร้ ับเครื่องหมายดาว 2. ใหเ้ ลือกเรื่องจากคาคติหรือสุภาษิตตา่ งๆ ท่ีเป็นคุณประโยชนแ์ ก่ลูกเสือสารองแลว้ ใหค้ น หน่ึงในกลุ่มเป็นผมู้ าเล่า 3. อาจใหเ้ ล่าจากนิทานสุภาษิต โดยทุกคนในกลุ่มร่วมแสดงเป็นละครในตอนรายงานกไ็ ด้ 4. เร่ืองจากปัญหาเกี่ยวกบั การประพฤติปฏิบตั ิที่เกิดข้ึนในกองลูกเสือสารองเองนามา ประดิษฐเ์ ป็ นเรื่องราวของลูกเสือสารอง ซ่ึงมีพฤติการณ์ (ก) ข้ีโกงในการเล่นเกม (ข) ขโมยเงิน หรือ (ค) รังแกคนท่ีเล็กกวา่ 5. เล่าเรื่อง “นิทาน 5 นาที” โดยกาหนดตวั ละครให้ เช่น - เรื่อง “ความผดิ ของใคร” ตวั ละคร - ไมข้ ีด - หีบเบียร์ - ท่ีขายตวั๋ - ชายหนวดยาว - ช่างแกท้ ีวี - เร่ือง “ที่จอดรถเป็นเหตุ” - กระป๋ อง - ลูกเสือสารอง

131 - ถุงใส่ป๋ ุย - คนกวาดขยะ - ขลุ่ย 6. ใหเ้ ล่าเร่ืองตลกขบขนั ท่ีเหมาะกบั วยั ของลูกเสือสารอง 7. ใหเ้ ล่าตอนหน่ึงตอนใดของเร่ืองป่ าดงพงพี อาจเป็นตอน “รับเมาคลีเขา้ อยใู่ นฝงู หมาป่ า” ก็ได้ (แต่เรื่องเช่นน้ีจะเหมาะเฉพาะเด็กอยใู่ นวยั 8 ขวบ) กลุ่มอาจแสดงประกอบเองหรือจะ วาดภาพประกอบก็ได้ 8. เล่าเร่ืองอยา่ งเป็ นงานเป็ นการท่ีเหมาะสาหรับเดก็ โตท่ีกาลงั ทาผลงานเพ่อื รับ เคร่ืองหมายลูกเสือสัมพนั ธ์ 9. เล่าเร่ืองเกี่ยวกบั การลูกเสือนานาชาติ (ซ่ึงอาจจะตอ้ งใชใ้ นการประชุมกองคร้ัง พเิ ศษหรืออาจเหมาะกบั ลูกเสือสารองผทู้ ี่มีความรู้กวา้ งขวางข้ึน) 10. ใหแ้ ตง่ เรื่องโดยใหม้ ีคาข้ึนตน้ วา่ “เมื่อเที่ยงวนั เสาร์ อาเค–ล่า ไดเ้ ดินกลบั บา้ น หลงั จากท่ีซ้ือของแลว้ ไดส้ วนทางกบั วชิ ยั อาเค-ล่า พูดวา่ นี่ถา้ ฉนั ไมเ่ ห็นดว้ ยตาตวั เองแลว้ ละกฉ็ นั จะไม่ เช่ือเลยวา่ …..” 11. ใหป้ ระดิษฐเ์ รื่องโดยใหช้ ่ือเร่ืองไป เช่น “ทาไมกระรอกจึงมีหางเป็นพวง” เป็นตน้ ค. การประเมินผล ใหก้ ลุ่มนาผลงานที่ไปทาตามขอ้ ข. มารายงานหรือสาธิตต่อที่ประชุมใหญ่ แลว้ ผสู้ อนสรุป เสนอแนะความเหมาะสมของเร่ืองแตล่ ะเรื่องใหก้ ลุ่มทราบ บี.- พ.ี ไดก้ ล่าวไวว้ า่ “ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองสามารถท่ีจะดึงดูดความสนใจของลูกเสือ สารองไดไ้ มว่ า่ เวลาใด ท้งั น้ีโดยการเล่าเรื่องใหฟ้ ัง และท้งั ยงั สามารถท่ีหนั เหไปสู่บทเรียนตามท่ีกาหนด หมายวา่ จะอบรมอะไรใหแ้ ก่เดก็ ไดด้ ว้ ย นนั่ คือกินยาขมแลว้ ไม่ผดิ หวงั ถา้ ผเู้ ล่ามีความสามารถเป็นอยา่ งดี การเล่าเรื่องที่เป็ นคติ เป็นสิ่งสาคญั ประการหน่ึงในการสอนของกองลูกเสือสารอง และคากล่าว ของท่าน บี.- พ.ี ขา้ งตน้ ก็ยงั คงเป็นความจริงอยู่ ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองน้นั มีอยู่ 2 พวก คือ - พวกที่มีพรสวรรค์ เล่าไดเ้ ก่ง - กบั พวกที่รู้ตวั วา่ ไม่มีศิลปะในการเล่าเลย ขอใหท้ า่ นยอมรับความจริงขอ้ หน่ึงก็คือวา่ ผทู้ ่ีเล่าเรื่องไดด้ ีน้นั ตอ้ งป่ันแตง่ ข้ึน ไม่ไดเ้ กิดข้ึนเอง โดยธรรมชาติ ป้ันแต่งข้ึนไดโ้ ดยธรรมชาติ ป้ันแต่งข้ึนไดโ้ ดยทาบอ่ ย ๆ ตอ้ งใหค้ วามสนใจเอาใจใส่ อยา่ ยอมแพง้ ่าย ๆ เม่ือเลิกงานกลบั ไปบา้ นแลว้ ตอ้ งหมน่ั หรือพูดหรือหมนั่ เล่าให้คนในครอบครัวฟัง หรือ เล่าสู่เพื่อนฝงู ฟัง อยา่ คิดวา่ เราต้งั หนา้ ตกแตง่ ตวั เองใหเ้ ป็นผมู้ ีศิลปะในการเล่าเร่ือง

132 เร่ืองท่ีเล่าไม่จาเป็ นตอ้ งเป็นเรื่องยาว เรื่องส้ัน ๆ จะใหป้ ระโยชนใ์ นการฝึกอบรมไดด้ ีกวา่ เช่น เกี่ยวกบั ความปลอดภยั ในบา้ น การบาเพญ็ ประโยชน์ เป็ นตน้ ถา้ หากวา่ ทา่ นยงั ไมเ่ คยเล่าเร่ืองมาก่อนเลย ก็ใชว้ ธิ ียอ่ เรื่องที่เห็นวา่ มีประโยชน์จากหนงั สือพมิ พ์ แมว้ า่ จะไม่ไดร้ ับผลสาเร็จดีนกั แตก่ ต็ อ้ งใหเ้ วลา สกั หน่อยและเริ่มตน้ ใหม่ และมนั กจ็ ะเขา้ ในโอกาสต่อไป เราจะหาเรื่องที่ควรจะเล่าไดอ้ ยา่ งไร เด็ก ๆ น้นั ฟังนิทานไดไ้ มว่ า่ เรื่องใด และจะสนุกสนานกบั เรื่องทุกเร่ือง จงเฝ้าดูเวลาเขาเล่น เขา จะเล่นเป็นนกั เลงโต เป็นเคาบอย หรือเป็นนกั บินอวกาศ เราจะมองเห็นแนวทางที่จะเล่าเร่ืองไดเ้ สมอ ไมว่ า่ เล่นอะไรจะปรากฏเรื่องข้ึนตามมา โดยเฉพาะการเล่นเกมในที่กวา้ ง การเดินสะกดรอย และการ ประชุมกองคร้ังพิเศษ น่ีเทา่ กบั วา่ ลูกเสือสารองพบกบั เราคนละคร่ึงทาง - ประเภทของเร่ืองท่ีจะมาเล่า ผกู้ ากบั ลูกเสือตอ้ งรู้จกั เลือกเร่ืองที่จะนามาเล่าใหเ้ ด็กฟัง ตอ่ ไปน้ี คือ ขอ้ เสนอแนะ 1. เรื่องของความกลา้ หาญ ความเสียสละ จะช่วยใหเ้ ดก็ อยากทาตวั ใหเ้ ป็ นผกู้ ลา้ หาญและ เสียสละตามแบบอยา่ งท่ีไดฟ้ ังจากนิทานน้นั ๆ 2. เรื่องท่ีเกี่ยวกบั หารศึกษาธรรมชาติตา่ ง ๆ ท้งั ขอ้ เทจ็ จริงและสิ่งที่เปรียบเทียบ ทาใหป้ ลุก ความสนใจเร่ืองธรรมชาติแทนการทาลาย 3. เร่ืองของเทพนิยายตา่ ง ๆ สามารถสร้างมโนภาพอนั สวยงามใหเ้ กิดข้ึนในจิตใจของเดก็ 4. เรื่องเกี่ยวกบั การผจญภยั ต่าง ๆ เช่น การผจญภยั ใตน้ ้า ทาใหเ้ กิดความตื่นเตน้ ระทึกใจ 5. เรื่องที่เกี่ยวกบั ความสนุกสนาน สร้างความขบขนั ให้แก่เดก็ ๆ ทาใหห้ วั เราะเบิกบานอยู่ ตลอดเวลาและเป็ นสุข 6. เรื่องที่เป็นชุด ทาใหเ้ กิดความตอ่ เน่ืองอยากฟังตอนต่อ ๆไป 7. สาหรับโอกาสพเิ ศษ เช่น ก่อนจะใหเ้ ดก็ ไดเ้ ขา้ ประจากอง ควรเล่าเรื่องป่ าดงพงพี ตอนรับเมาคลีเป็ นสมาชิกของหมาป่ า เรื่องของการลูกเสือของประเทศอ่ืน หรือเร่ืองเก่ียวกบั พธิ ีกรรม ทางศาสนา ฯลฯ เป็นตน้ จะไดเ้ ร่ืองต่าง ๆ มาจากไหน อาจเสาะหาจากท่ีตา่ ง ๆ ดงั ต่อไปน้ี 1. จากหนงั สือต่าง ๆ ในหอ้ งสมุด เลือกเอาเฉพาะท่ีเหมาะสม 2. จากหนงั สือนิทานที่มีผแู้ ต่งไว้ และอยา่ ลืมนิทานเร่ืองป่ าดงพงพี 3. จากหนงั สือพมิ พร์ ายวนั วารสารต่าง ๆ 4. ข่าวจากวทิ ยุ โทรทศั น์ 5. แตง่ ข้ึนเอง - การเตรียมการเล่าเร่ืองใหไ้ ดด้ ี การเล่านิทานเป็ นศิลปะอยา่ งหน่ึง ผเู้ ล่าไดด้ ีคือผทู้ ี่มีพรสวรรค์ มาต้งั แต่เกิด แต่ผทู้ ่ีเล่าไมเ่ ก่ง กอ็ าจฝึกใหด้ ีได้ ตามขอ้ เสนอแนะเหล่าน้ี

133 1. อ่านเร่ืองโดยตลอดแลว้ รู้สึกมีความสนุกสนานตอ้ งรีบใหค้ วามสนใจ 2. อา่ นอีกคร้ังใหร้ ู้โครงสร้างของเร่ือง รู้เหตุสาคญั ๆ ของเรื่อง จดบนั ทึกนิสัยใจคอของ ตวั ละครในเรื่องไว้ 3. ตอ้ งสามารถตดั สินใจไดว้ า่ อะไรเป็นส่วนสาคญั ของเรื่อง 4. ลองเล่าใหต้ วั เองฟังวา่ สามารถจาไดม้ ากนอ้ ยเพยี งไร 5. หนั กลบั ไปอ่านดูใหม่ให้ชดั เจนและจาใหไ้ ด้ 6. เพอ่ื เป็ นการช่วยความจา ควรจดบนั ทึกหวั เรื่องท่ีสาคญั ๆ ไวเ้ พ่ือจะไดไ้ มส่ บั สน 7. ใหแ้ น่ใจวา่ ข้ึนตน้ อยา่ งไร และลงทา้ ยอยา่ งไร 8. ตอ้ งเป็ นการเล่าจริง ๆ ไม่ใช่แสดงบทบาทออกแบบละคร 9. อยา่ รีบร้อนในการเล่า ผอ่ นจงั หวะไปตามความต่ืนเตน้ ในเรื่อง 10. ใชค้ าพูดที่ชดั ถอ้ ยชดั คา (ชดั เจน) 11. ผเู้ ล่าตอ้ งมองตรงไปท่ีดวงตาของเดก็ จึงจะทาใหเ้ กิดความอบอุ่น ซาบซ้ึง 12. ผเู้ ล่าตอ้ งแน่ใจวา่ เดก็ ไดน้ ง่ั ฟังอยใู่ นลกั ษณะที่สบาย - ผเู้ ล่าเรื่อง 1. ผกู้ ากบั ลูกเสือและรองผกู้ ากบั ลูกเสือ 2. ผฝู้ ึกสอนอ่ืน ๆ ท่ีไดม้ ีบทบาทในการสอนมาแลว้ 3. ผกู้ ากบั ลูกเสือกลุ่มลูกเสือ ผตู้ รวจการลูกเสือหรือผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือประเภทอ่ืน การที่ไดบ้ ุคคลหลายประเภทมาเล่า ทาใหล้ ูกเสือไดเ้ ห็นคุณลกั ษณะหลายแบบของผกู้ ากบั และบุคคลหลายฝ่ ายอาจใหส้ ่ิงต่าง ๆ ใหม่ ๆ แปลก ๆ แก่ลูกเสือ - เล่า เมื่อไร 1. ทุกคร้ังที่มีการประชุมกอง 2. เวลานาลูกเสือไปศึกษานอกสถานท่ี หรือไปพกั แรม 3. ช่วงเวลาขณะท่ีลูกเสือรอคอยเวลาเพอ่ื จะปฏิบตั ิอยา่ งใดอยา่ งหน่ึง 4. เล่าหลงั จากลูกเสือไดเ้ ล่นเกมเหน็ดเหนื่อยมาแลว้ หมำยเหตุ การเล่าเรื่องเมาคลีตอนตน้ น้นั ควรเล่าก่อนลูกเสือทาพธิ ีเขา้ ประจากอง ข้อสรุป การเสาะหาเร่ืองตา่ ง ๆ เป็นสิ่งจาเป็ น ไมค่ วรจะหาเรื่องในเวลาท่ีเร่งรีบ เรื่องทุก ๆ เร่ือง ตอ้ งใหเ้ หมาะกบั โอกาส การอ่านแลว้ อา่ นเล่า และทาบนั ทึกยอ่ ไวเ้ ป็นส่ิงจาเป็นดว้ ยเหมือนกนั ผกู้ ากบั ลูกเสือตอ้ งเตรียมตวั เองใหเ้ ป็ นผทู้ ี่สามารถเล่านิทานไดท้ ุกโอกาส

เรื่อง กำรบนั เทงิ ในกองลกู เสือสำรอง 134 บทเรียนท่ี 11 เวลำ 90 นำที ขอบข่ายวชิ า 1. ลกั ษณะและประเภทของการบนั เทิง 2. หลกั การนาร้องเพลง 3. การชุมรอบกองไฟ 4. การจดั งานวนั สังสรรค์ จุดหมำย เพ่อื การเสาะหาและจดั ประเภทของนิทานที่เป็นคติได้ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. บอกลกั ษณะและประเภทของการบนั เทิงได้ 2. อธิบายหลกั การและนาร้องเพลงได้ 3. แนะนาและสาธิตข้นั ตอนการชุมนุมรอบกองไฟได้ 4. วางแผนและใหค้ วามร่วมมือในการจดั กิจกรรมการบนั เทิงในงานสังสรรคข์ องการฝึ กอบรมคร้ังน้ีได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม 5 นาที 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 10 นาที 2. บรรยายและระดมสมองในเร่ืองลกั ษณะและประเภทของการบนั เทิง 20 นาที 3. มอบหมายงานตามโครงการ 40 นาที 4. เสนองานตามโครงการ 15 นาที 5. ซกั ถามสรุปและมอบหมายงาน ส่ือการสอน 1. แผนภูมิ เครื่องฉายภาพขา้ มศีรษะ แผน่ โปร่งใส เคร่ืองเขียน 2. ภาพกิจกรรมาการชุมนุมรอบกองไฟ 3. เอกสารการนาร้องเพลง การชุมนุมรอบกองไฟ

135 การประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. ดูจากผลการปฏิบตั ิงานตามโครงการ 3. ซกั ถาม เนื้อหำ บรรยายส้ันๆ ผบู้ รรยายควรไดห้ าวธิ ีที่จะนาสู่บทเรียนในเร่ืองการบนั เทิงอยา่ งกวา้ งขวาง โดยประเพณีนิยม การชุมนุมรอบกองไฟและการแสดงแบบละครส้นั ๆ ไดถ้ ูกนามาใชใ้ นการลูกเสือมาก ในหลกั การแลว้ ส่ิงเหล่าน้ีเป็ นเครื่องช่วยใหผ้ กู้ ากบั ลูกเสือไดแ้ นวความคิดในการสร้างสิ่งบนั เทิงใหแ้ ก่ กองลูกเสือไดม้ ากข้ึน ในเวลาเดียวกนั ที่สิ่งเหล่าน้ียงั คงมีคุณคา่ อยู่ และยงั ไดร้ ับการสนบั สนุนอยา่ งดี ความคิดของ คนรุ่นใหม่เกี่ยวกบั การบนั เทิงและการสนุกสนานตา่ งๆ ก็ไดเ้ ปล่ียนไป โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ไมก่ ่ีปี มาน้ีเอง สถานท่ีเริงรมยต์ ่างๆ ที่มีการแสดงคนตรีประกอบก็ดี ที่เป็นแบบพ้นื ๆ (แบบชาวบา้ น) กด็ ี ไดร้ ับการ สนบั สนุนอยา่ งกวา้ งขวาง แตข่ ณะเดียวกนั กไ็ ม่เป็ นที่สบอารมณ์ของผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือนกั แต่ผกู้ ากบั ลูกเสือกไ็ ม่ควรจะขดั แนวความคิดและการแสดงออกของลูกเสือ นบั วา่ เป็นประโยชน์อนั ยง่ิ ใหญ่อยา่ ง หน่ึงที่เป็นการเปิ ดโอกาสใหพ้ วกรุ่นใหม่ๆ ไดส้ ามารถทาอะไรๆ ไดต้ ามแนวความคิดของเขาเองบา้ ง ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจึงควรสนบั สนุนใหล้ ูกเสือไดม้ ีความคิดสร้างสรรคม์ ากข้ึน และมีบทบาทในการ แสดงออกมากข้ึน นบั เป็นการพฒั นาทกั ษะใหแ้ ก่ลูกเสือบางคน เช่น พวกท่ีเป็ นนกั ดีดกีตาร์หรือ นกั แตง่ กลอนหรือนกั เล่านิทาน การชุมนุมรอบกองไฟและการร้องเพลงเป็นสิ่งที่สร้างความเชื่อมนั่ อยา่ งมากใหก้ บั เด็กวยั รุ่น ความสามารถของเขาที่ไดส้ ร้างความสนใจใหก้ บั ผชู้ มน้นั เป็นทกั ษะที่คนส่วนมากอยากจะมีไวป้ ระจา ชีวติ ของเขา วธิ ีการลูกเสือสามารถท่ีจะฝึกเดก็ ๆ เหล่าน้ีต้งั แตเ่ ยาวว์ ยั ได้ อยา่ งไรก็ดี สืบเน่ืองจากการ แสดงต่างๆ ในการร่ืนเริงบนั เทิงใจน้ีทาใหล้ ูกเสือไม่เพียงแต่จะกลายเป็นคนที่มีความเช่ือมน่ั ในตนเอง เพ่ิมข้ึนเท่าน้นั แตม่ นั ยงั ทาใหเ้ ขาไดเ้ พ่มิ พนู ความสามารถในการแสดงออกซ่ึงความคิดของเขาในถอ้ ยคา และเสียงดนตรีเหล่าน้นั ดว้ ย ทุกวนั น้ีลูกเสือหลายต่อหลายคนรู้จกั สร้างเครื่องขยายเสียงข้ึนใชเ้ อง และสามารถปรับปรุง เกี่ยวกบั แสงสีในเวลาจดั ฉากการเล่น บา้ งก็ใชเ้ ครื่องบนั ทึกเสียง และหลายคนท่ีสามารถเป็นช่างภาพไดด้ ี บางคนกม็ ีหวั ทางศิลปะสามารถจดั ฉากการแสดงไดด้ ีและรู้จกั จดั ในดา้ นโฆษณาอีกดว้ ย ทกั ษะต่างๆ เหล่าน้ีลูกเสือสามารถนามาใชใ้ นการรื่นเริงในกองลูกเสือได้ ผกู้ ากบั ลูกเสือรู้จกั ความสามารถของคน ไหน กย็ อ่ มส่งเสริมใหเ้ ขาดีเด่นไดง้ ่าย และเขาเหล่าน้นั อาจช่วยกระตุน้ ใหค้ นท่ีเงียบขรึม ข้ีอาย ไมค่ ่อย พูด เป็นคนท่ีร่าเริงข้ึนได้

การบันเทงิ ในกองลูกเสือสารอง 136 เอกสารประกอบ กำรร้องเพลง - เพลงมีบทบาทสาคญั มานาน ต้งั แต่สมยั ประวตั ิศาสตร์ - เพลงเป็นเครื่องแสดงถึงสติปัญญาและคุณธรรมของประเทศชาติ - เพลงเป็นส่ือกลางในการติดต่อและสร้างความเขา้ ใจกนั ไดด้ ี - เพลงเป็นเครื่องพฒั นาอารมณ์ใหเ้ บิกบาน แจ่มใส เสียงและทานองของเพลงเป็นการ แสดงออกถึงความช่ืนชมยนิ ดี หรือความเศร้าโศกเสียใจ การร้องเพลงเป็นการใหค้ วามสุขและความ พงึ พอใจ ท้งั ผรู้ ้องและผฟู้ ัง - การร้องเพลงช่วยบารุงสุขภาพท้งั ทางกายและจิต (เป็นคาวนิ ิจฉยั ในทางการแพทย)์ การร้องเพลงเป็นเครื่องกระตุน้ ใหเ้ กิดการหมุนเวยี นของโลหิตและระบบประสาท ช่วยกระตุน้ ความ หิวกระหาย อยา่ งนอ้ ยกก็ ระหายน้าเป็นส่ิงที่ก่อใหเ้ กิดความชุ่มช้ืนในร่างกายและเกิดพลงั ขณะท่ีร้องเพลง เราตอ้ งผอ่ นลมหายใจเขา้ ออกตามจงั หวะ ส้นั – ยาว ของทานองเพลง ทาใหป้ อดขยายเขา้ – ออก ถา้ ร้องเพลงบอ่ ยๆ เทา่ กบั เป็นการช่วยสร้างเสริมใหท้ รวงอกแขง็ แรงเจริญเติบโต ฉะน้นั จึงเห็นไดว้ า่ ทาไม เราจึงตอ้ งปลูกฝังใหเ้ ดก็ ไดม้ ีการร้องเพลง เพราะนอกจากจะช่วยเสริมสุขภาพแลว้ ยงั เป็นการช่วยใหเ้ ดก็ ไดอ้ อกเสียงอยา่ งถูกตอ้ งดว้ ย ในกิจการลูกเสือ การร้องนาทาเพลงถือเป็นกิจกรรมท่ีสาคญั อยา่ งหน่ึงสาหรับการ ฝึกอบรมลูกเสือทุกประเภทใหร้ ้องไดบ้ อ่ ยๆ (ทุกโอกาสท่ีจะหาได)้ ประโยชน์ทจ่ี ะได้จากการร้องราทาเพลง 1. เพ่ือขบั กล่อมอารมณ์ใหม้ ีจิตใจผอ่ งใส 2. ก่อใหเ้ กิดความสนุกสนานร่ืนเริง 3. ทาใหเ้ กิดความสามคั คีรักใคร่กนั ในหมู่คณะ 4. ผอ่ นคลายความตึงเครียดและเบื่อหน่ายในบทเรียน 5. ช่วยความจาในบทเรียนใหแ้ ม่นยายง่ิ ข้ึน 6. เป็นยาแกง้ ่วงเหงาหาวนอนไดเ้ ป็นอยา่ งดี หลกั ของการสอนร้องเพลง 1. ผสู้ อนตอ้ งมีความมน่ั ใจในตวั เอง เช่น มน่ั ใจวา่ จาจงั หวะและทานองของเพลงไดแ้ ม่นยา จาเน้ือร้องไดค้ รบถว้ น (เพราะการร้องเพลงน้นั เขาไม่นิยมที่จะร้องจากหนงั สือหรือจาก กระดาษ)

137 2. ร้องใหฟ้ ังสกั เท่ียวหรือ 2 เท่ียวก่อน พอใหล้ ูกเสือจบั เคา้ ของเพลงได้ 3. ใหล้ ูกเสือร้องตามทีละวรรค สองวรรค สามวรรค เร่ือยไปจนจบเพลง โดยเริ่มตน้ สอนดว้ ย เพลงส้นั ๆ ก่อน 3. ใหส้ ัญญาณการร้องก่อน เพอื่ ใหท้ ุกคนไดเ้ ริ่มโดยพร้อมเพรียงกนั เช่นบอกวา่ “เริ่ม” หรือ นบั “1-2-3” “ปรบมือ” หรือ “กระทืบเทา้ ” หรือ “ใชส้ ญั ญาณมือข้ึน-ลง” 4. จงั หวะของเพลงเป็นส่ิงสาคญั ตอ้ งควบคุมจงั หวะใหด้ ี โดยใชว้ ธิ ีเคาะพ้นื หรือปรบมือ อยา่ ใหจ้ งั หวะขาดหายไปตอ้ งเลือกเพลงท่ีมีจงั หวะง่ายแก่การร้อง เช่น จงั หวะมาร์ช และจงั หวะ ท่ีใชร้ ะดบั เสียงกลางๆ (ต่าและสูงเกินไปยากแก่การร้อง) 6. เวลาร้องอยา่ ออมเสียง หรือตะเบง็ เสียง แต่ใหร้ ้องเตม็ เสียงและร้องดว้ ยถอ้ ยคาท่ีชดั เจน ลกั ษณะของเพลงทค่ี วรนามาร้อง 1. เพลงที่รู้จกั กนั ทว่ั ไป พอข้ึนตน้ ก็ร้องได้ 2. เพลงส้นั ๆ เพ่อื จะไดจ้ าไดง้ ่าย 3. เพลงที่ร้องไล่กนั ไดร้ อบวง 4. เพลงประกอบทา่ ทาง 5. เพลงท่ีมีลูกคู่(เช่น เพลงเห่เรือ) ประเภทของเพลงทจี่ ะนามาร้อง 1. เพลงท่ีใชใ้ นโอกาสเฉพาะหรือโอกาสพเิ ศษ 2. เพลงเกี่ยวกบั ความระลึกถึงเร่ืองในประวตั ิศาสตร์ 3. เพลงปลุกใจหรือรักชาติบา้ นเมือง 4. เพลงท่ีเกี่ยวกบั ความซาบซ้ึงในศาสนา 5. เพลงประกอบบทเรียน 6. เพลงสนุกสนานทวั่ ไป (ถอ้ ยคาไม่หยาบโลน) แต่แฝงไวด้ ว้ ยคติธรรม ระเบียบ ประเพณี วฒั นธรรม คาสอนอื่นๆ ฯลฯ

138 กำรเชิญแขกร่วมรับประทำนอำหำรหรือกำรจัดงำนสังสรรค์ (GUEST NIGHT) การเชิญแขกร่วมรับประทานอาหารในเวลาค่าสกั วนั หน่ึงในเวลาการฝึกอบรมถือวา่ เป็น บทเรี ยนบทหน่ึงในการฝึ กอบรม วตั ถุประสงค์ - เพื่อใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมมีโอกาสใกลช้ ิดกบั ผใู้ หก้ ารฝึกอบรมยงิ่ ข้ึน และไดม้ ีโอกาส แลกเปลี่ยนประสบการณ์ซ่ึงกนั และกนั - เพอื่ ใหผ้ รู้ ับการฝึกอบรมไดม้ ีโอกาสซกั ถามปัญหาขอ้ ขอ้ งใจในบทเรียนจากผใู้ หก้ าร ฝึกอบรมอยา่ งเป็นกนั เอง - เพือ่ จะใหฝ้ ึกฝนการจดั โตะ๊ อาหาร การตอ้ นรับแขกรวมท้งั ประเพณีอนั ดีงามในการสังคม - รู้จกั ทาบตั รเชิญเพ่ือมิตรภาพ และการจดั รายการตอ้ นรับ - เพ่อื เป็ นการพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ และมีการร่ืนเริงบนั เทิงใจ ในบรรยากาศท่ีเป็ นกนั เอง วธิ ีกำรวธิ ีทีห่ น่ึง - ใหแ้ ตล่ ะหมู่ของผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรมเชิญแขกของตนคือคณะวทิ ยากรหรือแขกอื่นๆ ที่ คณะวทิ ยากรเห็นสมควร ไปร่วมรับประทานอาหารและสังสรรคท์ ี่ที่พกั ของตน ดว้ ยบตั รเชิญตาม จานวนท่ีไดร้ ับมอบหมาย ซ่ึงส่วนมากจะไม่เกินหมู่ละ 2 คน การเชิญแขกซ่ึงมาจากคณะผใู้ ห้การฝึกอบรม หรือวทิ ยากร ควรใชว้ ธิ ีจบั สลาก เพอ่ื ไม่ให้ เกิดการเลือกท่ีรักมกั ท่ีชงั และใหม้ ีจานวนใกลเ้ คียงกนั ถา้ มีท้งั ชายหญิง ควรแบ่งสรรท้งั ชายหญิงให้ สมดุลกนั ไปตามหมูด่ ว้ ยก็จะดี - แตล่ ะหมูจ่ ะตอ้ งทาบตั รเชิญใหส้ วยงามตามสภาพของชาวค่าย บตั รเชิญอาจประดิษฐ์ จากใบไม้ เปลือกไม้ ไมไ้ ผ่ ผลไมบ้ างชนิด กอ้ นหิน กลีบดอกไม้ ฯลฯ เป็ นตน้ นาไปวางไว้ ณ สถานท่ีและตามเวลาท่ีไดน้ ดั หมายไว้ - ในวนั น้นั ทุกหมู่ควรตกแตง่ ที่พกั ใหง้ ดงาม ถือเป็นงานรื่นเริงยนิ ดี และใหเ้ กียรติแก่ แขกท่ีรับเชิญดว้ ย อาจมีของชาร่วย พวกมาลยั ดอกไม้ หรือช่อดอกไม้ “มอบใหแ้ ก่แขกที่มา” กน็ ่าจะทา ได้ เตรียมการตอ้ นรับดว้ ยการกล่าวเช้ือเชิญ หรือร้องเพลงตอ้ นรับใหพ้ ร้อม เวลาที่รับประทานอาหาร ควรเป็ น 18.30 น. หรือ 19.00 น. แลว้ แต่กรณี

139 ดำเนินกำร - ทุกคนท้งั วทิ ยากรและผเู้ ขา้ รับการอบรมแต่งเครื่องแบบครบ ท้งั น้ีเพราะเรามุง่ จะใหท้ ุกคน ไดม้ ีความสนุกร่ืนเริงในบรรยากาศของลูกเสือ และเพอื่ จะไดเ้ ป็นหลกั การใหแ้ ขกหรือบุคคลภายนอกได้ เห็นถึงความเป็ นระเบียบของลูกเสือดว้ ย - คณะวทิ ยากร แขกรับเชิญ จะร่วมขบวนออกจากจุดหมายพร้อมกนั ตามเวลาที่นดั หมาย ต่างก็จะร้องเพลงร่วมกนั ไปดว้ ยความยนิ ดี ผา่ นไปตามท่ีพกั ตามลาดบั ท้งั น้ีเป็นการเตือนให้ เจา้ ของบา้ นรู้ตวั ที่จะเตรียมตอ้ นรับไดท้ นั ท่วงทีดว้ ย - เม่ือแขกเขา้ ถึงที่พกั ที่รับเชิญ ก่อนท่ีจะร่วมรับประทานอาหารกนั แขกวทิ ยากรเจา้ ของบา้ น เม่ือถึงพร้อมกนั พร้อม แขกหรือวทิ ยากรท่ีไดร้ ับเชิญ จะแนะนาตวั ก่อน แลว้ ขอร้องใหส้ มาชิกแนะนา แบบละลายพฤติกรรมอยา่ งส้ันๆ อีกคร้ังหน่ึง โดยแขกเองเป็นผแู้ นะนาตวั เองเป็นตวั อยา่ งก่อน เมื่อครบ ทุกคนแลว้ จึงเริ่มลงมือรับประทานอาหาร หรืออาจใหน้ าร้องเพลงสนุกๆ สกั เพลงก่อนก็เป็นการดี - การรับประทานอาหารและสนทนา ควรใชเ้ วลาสัก 1 ชวั่ โมงถึง 1 ชว่ั โมงคร่ึง ก็พอ ระหวา่ งรับประทานอาหารผรู้ ับเชิญอาจเล่าเรื่องประวตั ิ B.-P. หรือเรื่องราวเกี่ยวกบั ลูกเสือใหผ้ เู้ ขา้ รับ การฝึกอบรมไดฟ้ ังเพม่ิ เติมดว้ ย - คร้ันไดเ้ วลานดั หมาย แตล่ ะหมูจ่ ะไปรวมกนั ที่ลานกวา้ ง หรือท่ีสนามหญา้ หรือที่ห้อง ประชุมเพอื่ สนุกสนาน ร่ืนเริง ดว้ ยการร้องราทาเพลง ตามประเพณีทอ้ งถ่ินของตนเป็ นการแลกเปลี่ยน แก่กนั - ในการน้ี ควรจะมีพิธีกร สักคนหรือสองคน โดยคณะของวทิ ยากรเอง เพอ่ื นาใหช้ าวคณะ ไดม้ ีกิจกรรมอยา่ งอิสระมิใช่การแสดงหรือประชุมรอบกองไฟ อาจของร้องใหบ้ ุคคลที่มีภูมิลาเนาอยใู่ น ภาคตา่ งๆ เช่น ภาคเหนือ ใต้ อีสาน ภาคกลาง ไดร้ ่วมคณะกนั แสดงประเพณีกิจกรรมท่ีน่าสนใจของ ตนไดอ้ าจเป็ นเพลงหมู่ มีลูกคูร่ ้องรับ หรือโตก้ นั ก็จะดี ขอ้ ควรคานึงกค็ ือ อยา่ ใหม้ ีบุคคลกลุ่มนอ้ ย หรือเพยี งคนเดียวผกู ขาดการแสดงดว้ ยกอ็ าจทาได้ เป็นคร้ังคราวแต่ไมค่ วรใหม้ ากนกั เพราะจะตอ้ งคานึงถึงเวลาเป็นสาคญั - ถา้ เร่ิมรับประทานอาหาร 19.00 น. และไดร้ ่วมสนุกสนานกนั เวลา 20.00 น. กไ็ ม่ควร เลิกหลงั 21.30 น. ดว้ ยเหตุที่วา่ สมาชิกท้งั หลายกาลงั สนุกสนานตามสมควร และหลงั จากเลิกงานแลว้ เขาจะไดม้ ีเวลาทางานเกี่ยวกบั กิจกรรมยามวา่ งที่ยงั ไมเ่ สร็จ ก่อนนอนก่อนถึงวนั รุ่งข้ึนจะมีกิจกรรมอยา่ ง อ่ืนติดตามมา ข้อเสนอแนะ 1. การเชิญแขกควรจดั ในเวลาหลงั จากเปิ ดการฝึกอบรมแลว้ ไมน่ อ้ ยกวา่ 3 วนั 2. หา้ มมิใหม้ ีการสอบกิจกรรมยามวา่ งในระหวา่ งชว่ั โมงการบนั เทิงแบบน้ี 3. ไม่ควรกระทาคลา้ ยกนั เป็นการทบทวนตรวจสอบวชิ าการท่ีผเู้ขา้ รับการฝึกอบรมไดเ้ รียนมาแลว้

140 วธิ ีกำรวธิ ีทส่ี อง หากเป็นการสมควร และเหมาะสมแก่สถานการณ์หรือสภาพการ หรือประเพณีนิยมของทอ้ งถ่ิน การเชิญแขกรับประทานอาหารในเวลาค่า จะจดั แบบรวม หรือแบบบุฟเฟ่ กไ็ ด้ โดยใหแ้ ต่ละหมู่ จดั เตรียมอาหารตามรายการที่มอบหมายใหท้ าเป็นประจาวนั มาเอง แลว้ นามารวมกนั ที่กองกลาง ฝ่ าย วทิ ยากรอาจจดั หาอาหารพเิ ศษเพ่ิมเติมใหอ้ ีกกไ็ ด้ หรือหากผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมมีเงินทองมาก จะจดั อาหารมาเป็นพเิ ศษก็ได้ การจดั แบบน้ีน้นั ก็ยงั คงถือวา่ ฝ่ ายผเู้ ขา้ รับการอบรมเป็นเจา้ ภาพ ฉะน้นั ผเู้ ขา้ รับการฝึ กอบรม ตอ้ งจดั แบ่งงานกนั ทาในหนา้ ท่ีต่างๆ กนั เช่น - ฝ่ ายจดั และตกแต่งสถานท่ี - ฝ่ ายเชิญแขกและตอ้ นรับแขก - ฝ่ ายดูแลเร่ืองเคร่ืองด่ืม - ฝ่ ายดูแลเรื่องอาหาร - ฝ่ ายจดั รายการบนั เทิง - ฝ่ ายประสานงาน ฯลฯ ในกรณีจดั งานแบบน้ี กาหนดใหแ้ ตง่ เคร่ืองแบบลูกเสือ

เร่ือง วชิ ำพเิ ศษลูกเสือสำรอง 141 บทเรียนท่ี 12 เวลำ 300 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ความมุ่งหมายของการฝึกอบรมวชิ าพิเศษ 2. ประเภทของวชิ าพเิ ศษและการดาเนินการสอน 3. การสอนหรือฝึกอบรมกิจกรรมวชิ าพิเศษลูกเสือสารอง 4. การสอนหรือฝึกอบกรมกิจกรรมวชิ าพิเศษเขา้ สู่การประชุมกองลูกเสือสารอง จุดหมำย เพอื่ เป็ นแนวการจดั กิจกรรมพิเศษลูกเสือสารอง วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้นั แลว้ ผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. อธิบายความมุง่ หมายของการฝึกอบรมวชิ าพเิ ศษได้ 2. ช้ีแจงประเภทของวชิ าพิเศษและการดาเนินการสอนได้ 3. สอนหรือฝึกอบรมกิจกรรรมวชิ าพเิ ศษไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 2 วชิ า 4. บอกแนวทางที่จะนากิจกรรมวชิ าพิเศษเขา้ สู่การประชุมกองลูกเสือสารองได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม 5 นาที 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 25 นาที 2. บรรยายความมุ่งหมายประเภทและการดาเนินการสอน 140 นาที 3. ทางานตามโครงการวชิ าพิเศษ (ประชุมกองคร้ังที่ 2) 10 นาที 4. ซกั ถามและสรุป 120 นาที 5. วชิ านกั อา่ นแผนท่ี (ประชุมกองคร้ังท่ี 4) สื่อกำรสอน 1. แผนภูมิ เครื่องฉายภาพขา้ มศีรษะ แผน่ โปร่งใส เคร่ืองเขียน 2. นิทรรศการหนงั สือ เอกสารท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั การดาเนินงานเร่ืองวชิ าพเิ ศษ

142 3. อุปกรณ์ประกอบการสอนของเรื่อง วชิ าปฐมพยาบาล วชิ านกั จกั รยาน 2 ลอ้ นกั วทิ ยาศาสตร์ จิตรกร และการช่วยเหลืองานบา้ น ประเมนิ ผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. ซกั ถาม เนื้อหำวชิ ำ ความมุ่งหมายของการฝึกอบรมเคร่ืองหมายวชิ าพิเศษลูกเสือสารอง คือ มุง่ หมายที่จะใหก้ ารฝึก อบรมท่ีสูงข้ึนจากกิจกรรมท่ีกาหนดไวใ้ นหลกั สูตร ดาวดวงท่ี 1-3 ท้งั 12 เรื่อง กบั ท้งั เพื่อใหล้ ูกเสือ สารองมีโอกาสไดร้ ับการฝึกอบรมเป็นพิเศษในกิจกรรมต่าง ๆ ที่มิไดก้ าหนดไวใ้ นหลกั สูตรดงั กล่าวแลว้ เคร่ืองหมายวชิ าพเิ ศษของลูกเสือสารองมีท้งั สิ้น 18 วชิ า และเคร่ืองหมายลูกเสือสมั พนั ธ์ซ่ึงอาจ แยกออกเป็นประเภทได้ 5 ประเภท ดงั น้ีคือ (แยกโดยการอนุโลม) ก. ประเภทศิลปะ ไดแ้ ก่วชิ า จิตรกร, นกั แสดงการบนั เทิง, นกั อา่ นหนงั สือ, นกั ถ่ายภาพ, งาน อดิเรกและการช่วยเหลืองานบา้ น รวม 6 วชิ า ข. ประเภทพลำนำมัย ไดแ้ ก่วชิ า นกั กรีฑา, นกั กีฬา, นกั วา่ ยน้า, และผชู้ ่วยคนตกน้า รวม 4 วชิ า ค. ประเภทส่ิงแวดล้อม ไดแ้ ก่วชิ า นกั สารวจ, ธรรมชาติศึกษา, นกั อ่านแผนที่, นกั วทิ ยาศาสตร์ และการอนุรักษ์ รวม 5 วชิ า ง. ประเภทควำมปลอดภัย ไดแ้ ก่วชิ านกั ปฐมพยาบาล, นกั จกั รยาน 2 ลอ้ และนกั สารพดั ช่าง รวม 3 วชิ า จ. เครื่องหมำยลูกเสือสัมพนั ธ์ เป็นเคร่ืองหมายที่แสดงถึงความรู้ความสามารถของลูกเสือ สารองท่ีพร้อมจะกา้ วไปสู่การเป็นลูกเสือสามญั เครื่องหมายวชิ าพิเศษแต่ละวชิ าจะมีภาพเป็นสัญลกั ษณ์แสดงใหร้ ู้วา่ เป็นวชิ าอะไร ลูกเสือสารอง เมื่อไดร้ ับแลว้ จะติดเป็นเคร่ืองหมายประกอบเครื่องแบบที่แขนเส้ือขา้ งขวา ซ่ึงจะติดไดเ้ พียง 9 เคร่ืองหมายเทา่ น้นั ถา้ สอบไดม้ ากเกินกวา่ 9 วชิ า ใหไ้ ปติดที่สายสะพายของลูกเสือสารอง รายละเอียด ของแตล่ ะวชิ ามีดงั ต่อไปน้ี ประเภทศิลปะ 1. จิตรกร เลือกทาเร่ืองต่อไปน้ี 3 เร่ือง 1. เขียนภาพตามความนึกคิดของตน ต่อหนา้ กรรมการดว้ ยดินสอ พกู่ นั หรือปากกา แสดงถึงเหตุการณ์ บุคคล หรือสถานที่ ตามเร่ืองง่าย ๆ ที่กรรมการเล่าใหฟ้ ัง ขนาดของภาพตอ้ งไม่เล็กกวา่ 18 X 13 ซม. (7 X 5 นิ้ว) 2. ออกแบบและทาบตั รอวยพร 1 บตั ร

143 3. ทาหุ่นจาลองดว้ ยดินเหนียว ดินน้ามนั หรือวสั ดุอยา่ งอ่ืน ขนาดไม่เลก็ กวา่ 10 ซม. (4 นิ้ว) ส่ีเหลี่ยมจตั ุรัส 4. ทาสิ่งของประเภทสวยงามดว้ ยหวาย ไมไ้ ผ่ หนงั ไม้ ลวด ผา้ ฝ้าย ผา้ ไหม หรือ วสั ดุที่เหมาะสาอยา่ งอื่น โดยไดร้ ับความเห็นชอบล่วงหนา้ จากกรรมการแลว้ 5. แกะแบบพิมพ์ (เช่น ใชม้ นั เทศ หรือวสั ดุอยา่ งอ่ืน) แลว้ พิมพล์ งบนกระดาษหรือผา้ 6. ทาเคร่ืองเล่นที่ใชป้ ระโยชน์ไดข้ นาดโตพอสมควร 2 นกั แสดงการบนั เทิง ใหเ้ ลือกปฏิบตั ิหมวดละหน่ึงอยา่ ง ต่อไปน้ี หมวด ก. 1. แต่งบทละครพูดเรื่องหน่ึงและจดั ใหม้ ีการแสดงเร่ืองน้นั 2. ทาหนา้ ที่ผกู้ ากบั ลูกเสือเวทีสาหรับการแสดงการบนั เทิงของกองลูกเสือสารอง หมวด ข. 1. จดั ใหเ้ ดก็ กลุ่มหน่ึงร้องเพลง 1 เพลง 2. แสดงนาเดก็ กลุ่มหน่ึงให้ราวงหรือฟ้อนราพ้ืนเมือง 3. ประดิษฐเ์ คร่ืองดนตรีหรือเครื่องใหจ้ งั หวะอยา่ งง่าย ๆ แลว้ ใชเ้ ครื่องน้นั ประกอบการ ร้องเพลง 1 เพลง หมวด ค. 1. ร้องเพลงพ้นื เมือง 2 เพลง 2. แสดงกล 3 อยา่ ง 3. เล่าเร่ืองใดเร่ืองหน่ึง ใชเ้ วลาอยา่ งหน่ึง 5 นาที 4. เล่นดนตรีอยา่ งง่าย ๆ 1 เพลง 5. แสดงการมว้ นตวั ทา่ ต่าง ๆ หมายเหตุ การแสดงการบนั เทิงอ่ืน ๆ ท่ีมีมาตรฐานพอทดั เทียมกนั ถา้ กรรมการยอมรับก่อนเร่ิมแสดงก็ นบั วา่ ใชไ้ ด้ 3. นกั อ่านหนงั สือ 1. ทาบญั ชีหนงั สือท่ีไดอ้ า่ นมาแลว้ ในรอบปี ระบุช่ือผแู้ ต่งและสามารถเล่าเร่ืองจาก หนงั สือ 3 เล่ม ใหก้ รรมการฟัง หนงั สือ 3 เล่มน้ี ใหล้ ูกเสือเลือกเอง อยา่ งนอ้ ยเล่มหน่ึงจะตอ้ งเป็น นิทานและอีกเล่มหน่ึงเป็นสารคดี หนงั สือท้งั 3 เล่ม ดงั กล่าว ตอ้ งมีมาตรฐานดีพอสมควร โดยคานึงถึงวยั พฒั นาของลูกเสือ 2. แสดงใหเ้ ห็นวา่ เขา้ ใจวธิ ีรักษาหนงั สือใหอ้ ยใู่ นสภาพอนั ดี 3. แสดงใหเ้ ห็นวา่ สามารถใชพ้ จนานุกรมและสมุดแผนที่