หลักสูตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสำรอง_ขั้นความรู้ชั้นสูง

คำแนะนำทวั่ ไป 46 บทพเิ ศษ ธ. กำรเชิญแขกรับประทำนอำหำรเวลำค่ำ การเชิญแขกร่วมรับประทานอาหารในเวลาค่าสกั วนั หน่ึงในเวลาการฝึกอบรมถือวา่ เป็น บทเรี ยนบทหน่ึงในการฝึ กอบรม วตั ถุประสงค์ - เพอ่ื ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรม มีโอกาสใกลช้ ิดกบั ผใู้ หก้ ารฝึ กอบรมยงิ่ ข้ึน และไดม้ ีโอกาส แลกเปลี่ยนประสบการณ์ซ่ึงกนั และกนั - เพือ่ ใหผ้ รู้ ับการฝึกอบรมไดม้ ีโอกาสซกั ถามปัญหาขอ้ ขอ้ งใจในบทเรียนจากผใู้ หก้ ารฝึกอบรม อยา่ งเป็นกนั เอง - เพอ่ื จะไดฝ้ ึกฝนการจดั โตะ๊ อาหาร การตอ้ นรับแขกรวมท้งั ประเพณีอนั ดีงามในการเขา้ สังคม - รู้จกั ทาบตั รเชิญมิตรภาพ และการจดั รายการตอ้ นรับ - เพอื่ เป็ นการพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ และมีการรื่นเริงบนั เทิงใจ ในบรรยากาศท่ีเป็นกนั เอง วธิ ีกำรวธิ ีท่ีหน่ึง - ใหแ้ ต่ละหมูข่ องผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรมเชิญแขกของตนคือคณะวทิ ยากรหรือแขกอ่ืน ๆ ท่ีคณะ วทิ ยากรเห็นสมควร ไปร่วมรับประทานอาหารและสังสรรคท์ ่ีท่ีพกั ของตน ดว้ ยบตั รเชิญตามจานวนที่ ไดร้ ับมอบหมาย ซ่ึงส่วนมากจะไมเ่ กินหมูล่ ะ 2 คน การเชิญแขกซ่ึงมาจากคณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรม หรือวทิ ยากร ควรใชว้ ธิ ีจบั สลาก เพอื่ ไมใ่ หเ้ กิดการเลือก ทีรักมกั ที่ชง่ั และใหม้ ีจานวนใกลเ้ คียงกนั ถา้ มีชายหญิง ควรแบง่ สรรท้งั ชายหญิงใหส้ มดุลกนั ไปตามหมู่ ดว้ ยก็จะดี - แต่ละหมูจ่ ะตอ้ งทาบตั รเชิญใหส้ วยงามตามสภาพของชาวคา่ ย บตั รเชิญอาจประดิษฐจ์ าก ใบไม้ เปลือกไมไ้ มไ้ ผ่ ผลไมบ้ างชนิด กอ้ นหิน กลีบดอกไม้ ฯลฯ เป็นตน้ นาไปวาง ณ สถานที่และ ตามเวลาท่ีไดน้ ดั หมายไว้ - ในวนั น้นั ทุกหมูค่ วรตกแต่งท่ีพกั ใหง้ ดงาม ถือเป็นงานรื่นเริงยนิ ดีและใหเ้ กียรติแก่แขกที่รับ เชิญดว้ ยอาจมีของชาร่วย พวงมาลยั ดอกไม้ หรือช่อดอกไม้ “มอบใหแ้ ก่แขกท่ีมา” กน็ ่าจะทาได้ เตรียมการตอ้ นรับดว้ ยการกล่าวเช้ือเชิญ หรือร้องเพลงตอ้ นรับใหพ้ ร้อม เวลารับประทานอาหาร ควร เป็น 18.30 น. หรือ 19.00 น. แลว้ แต่กรณี

47 ดำเนินกำร - ทุกคนท้งั วทิ ยากร และผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมแต่งเครื่องแบบครบ ท้งั น้ีเพราะเรามุ่งใหท้ ุกคน ไดม้ ี - ความสนุกร่ืนเริงในบรรยากาศของลูกเสือ และเพ่อื จะไดเ้ ป็นหลกั การใหแ้ ขกหรือ บุคคลภายนอกไดเ้ ห็นถึงความเป็นระเบียบของลูกเสือ - คณะวทิ ยากร แขกรับเชิญ จะร่วมขบวนออกจากจุดหมายพร้อมกนั ตามเวลาที่นดั หมาย ต่างก็ จะร้องเพลงร่วมกนั ไปดว้ ยความยนิ ดี ผา่ นไปตามท่ีพกั ตามลาดบั ท้งั น้ีเป็นการเตือนใหเ้ จา้ ของบา้ น รู้ตวั ที่จะเตรียมตอ้ นรับไดท้ นั ทว่ งที - เมื่อแขกเขา้ ถึงท่ีพกั ท่ีรับเชิญ ก่อนที่จะร่วมรับประทานอาหารกนั แขก วทิ ยากร เจา้ ของบา้ น เม่ือถึงพร้อมกนั แลว้ แขกหรือวทิ ยากรท่ีไดร้ ับเชิญ จะแนะนาตวั ก่อน แลว้ ขอร้องใหส้ มาชิกแนะนา แบบละลายพฤติกรรมอยา่ งส้ัน ๆ อีกคร้ังหน่ึง โดยแขกเองเป็นผแู้ นะนาตวั เองเป็นตวั อยา่ งก่อน เม่ือ ครบทุกคนแลว้ จึงเร่ิมลงมือรับประทานอาหาร หรืออาจใหน้ าร้องเพลงสนุก ๆ สกั เพลงก่อนก็เป็นการดี - การรับประทานอาหารและสนทนา ควรใชเ้ วลาสกั 1-1 ชว่ั โมงคร่ึงก็พอ ระหวา่ งรับประทาน อาหารผรู้ ับเชิญอาจเล่าเร่ืองประวตั ิ B.P. หรือเร่ืองราวเก่ียวกบั ลูกเสือใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึ กอบรมไดฟ้ ัง เพิม่ เติมดว้ ย - คร้ันไดเ้ วลานดั หมาย แตล่ ะหมูจ่ ะไปรวมกนั ท่ีลานกวา้ ง หรือสนามหญา้ หรือท่ีห้องประชุม เพือ่ สนุกสนานรื่นเริง ดว้ ยการร้องราทาเพลงตามประเพณีทอ้ งถ่ินของตนเป็ นการแลกเปล่ียนแก่กนั - ในการน้ีควรมีพิธีกรสักคนหรือสองคน โดยคณะของวทิ ยากรเอง เพ่อื นาใหช้ าวคณะไดม้ ี กิจกรรมอยา่ งอิสระมิใช่การแสดงหรือประชุมรอบกองไฟ อาจขอร้องใหบ้ ุคคลท่ีมีภูมิลาเนาอยใู่ นภาค ตา่ ง ๆ เช่น ภาคเหนือ ใต้ อีสาน ภาคกลาง ไดร้ ่วมคณะกนั แสดงประเพณี กิจกรรมที่น่าสนใจของ ตนเอง อาจเป็นเพลงหมู่ มีลูกคูร่ ้องรับโตก้ นั กจ็ ะดี ขอ้ ควรคานึงกค็ ือ อยา่ ใหม้ ีบุคคลกลุ่มนอ้ ย หรือเพียงคนเดียวผกู ขาดการแสดงโดยสมาชิก ส่วนใหญ่พียงแต่นง่ั ดูเฉย ๆ หากมีแขกรับเชิญท่ีไมไ่ ดเ้ ป็ นลูกเสือ ขอร่วมการแสดงดว้ ยกอ็ าจทาไดเ้ ป็ น คร้ังคราว แต่ไมค่ วรใหม้ ากนกั เพราะจะตอ้ งคานึงถึงเวลาเป็นสาคญั - ถา้ เร่ิมรับประทานอาหารเวลา 19.00 น. และไดร้ ่วมสนุกสนานเวลา 20.00 น. กไ็ มค่ วรเลิก หลงั 21.30 น. ดว้ ยเหตุที่วา่ สมาชิกท้งั หลายกาลงั สนุกสนานตามสมควร และหลงั จากเลิกงานแลว้ เขา จะไดม้ ีเวลาทางานเก่ียวกบั กิจกรรมยามวา่ งที่ยงั ไม่เสร็จ ก่อนนอนก่อนถึงวนั รุ่งข้ึนซ่ึงจะมีกิจกรรมอยา่ ง อ่ืนติดตามมา ข้อเสนอแนะ 1. การเชิญแขกควรจดั ในเวลาหลงั จากเปิ ดการฝึกอบรมแลว้ ไมน่ อ้ ยกวา่ 3 วนั

48 2. หา้ มมิใหม้ ีการสอบกิจกรรมยามวา่ งในระหวา่ งชวั่ โมงบนั เทิงแบบน้ี 3. ไมค่ วรกระทาคลา้ ยกนั เป็ นการทบทวนตรวจสอบวขิ าการท่ีผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมไดเ้ รียน มาแลว้ วธิ ีกำรวธิ ีทส่ี อง หากเห็นเป็ นการสมควร และเหมาะสมแก่สถานการณ์หรือสภาพการ หรืประเพณีนิยมของ ทอ้ งถิ่น การเชิญแขกรับประทานอาหารในเวลาค่า จะจดั แบบรวม หรือแบบบุฟเฟ่ ก็ได้ โดยใหแ้ ต่ละ หมู่จดั เตรียมอาหารตามรายการที่มอบหมายใหท้ าเป็นประจาวนั มาเอง แลว้ นามารวมกนั ที่กองกลาง ฝ่ ายวทิ ยากรอาจจดั อาหารพิเศษเพิม่ เติมใหอ้ ีกก็ได้ หรือหากผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมมีเงินทองมาก จะจดั อาหารมาเป็นพิเศษกไ็ ด้ การจดั แบบน้ีน้นั ก็ยงั คงถือวา่ ฝ่ ายผเู้ ขา้ รับการอบรมเป็นเจา้ ภาพ ฉะน้นั ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม ตอ้ งจดั แบ่งงานกนั ทาหนา้ ที่ตา่ ง ๆ กนั เช่น - ฝ่ ายจดั และตกแต่งสถานที่ - ฝ่ ายเชิญแขกและตอ้ นรับแขก - ฝ่ ายดูแลเครื่องด่ืม - ฝ่ ายดูและเร่ืองอาหาร - ฝ่ ายจดั รายการบนั เทิง - ฝ่ ายประสานงาน ฯลฯ ในกรณีจดั งานแบบน้ี มกั นิยมแตง่ กายตามสบาย เพือ่ ความสะดวกในการสนุกสนานเต็มที่ วธิ ีการวธิ ีน้ีสอดคลอ้ งกบั โครงการจดั การบนั เทิงของกองลูกเสือตามแบบของสานกั งาน ลูกเสือโลก

คำแนะนำทว่ั ไป 49 บทพเิ ศษ น. ข้อเสนอแนะกำรปรำศรัยคร้ังสุดท้ำย ในกำรฝึ กอบรมวชิ ำผู้กำกบั ลูกเสือสำรอง ข้ันควำมรู้ช้ันสูง ต่อไปน้ีเป็นเพยี งตวั อยา่ งแนวทางการปราศรัยคร้ังสุดทา้ ย ที่ผอู้ านวยการฝึกจะไดป้ ราศรัยแก่ สมาชิกผเู้ ขา้ รัยการฝึกอบรมในท่ีประชุม ผอู้ านวยการฝึกจะคิดคาปราศรัยข้ึนเองตามท่ีเห็นสมควรกย็ อ่ มทาได้ ตวั อยา่ งเป็นดงั น้ี 1. เราไดม้ าร่วมอยู่ ร่วมกิน ร่วมนอนกนั ในคา่ ยลูกเสือแห่งน้ี ตามวธิ ีการของลูกเสือเพ่ือรับ การฝึกอบรมข้นั ความรู้ช้นั สูง ทุกคนไดเ้ ห็นการปฏิบตั ิงานของระบบหมู่ ไดเ้ ห็นน้าใจของลูกเสือได้ เห็นความเป็นพน่ี อ้ งกนั ของลูกเสือมรอยใู่ นการฝึกอบรมคร้ังน้ีโยสมบูรณ์ วธิ ีการของลูกเสือผกู พนั ให้ เราอยรู่ ่วมกนั ทางานร่วมกนั อยา่ งมีระเบียบ มีความสุข หวงั ไดว้ า่ วธิ ีการของลูกเสือจะทาใหเ้ ยาวชน ของเราอยรู่ ่วมกนั ทางานร่วมกนั ไดด้ ว้ ยดี ทาใหส้ งั คมมีความสุขความสงบร่มเยน็ ประเทศชาติมีความ สงบ และความมน่ั คง ประตูการลูกเสือไดเ้ ปิ ดออกแลว้ ท่านไดม้ ีโอกาสมองเขา้ ไปในหอ้ งบา้ งแลว้ วา่ มีอะไรบา้ ง แต่ ไม่อาจจะมองดูอยา่ งละเอียดนกั เพราะมีเวลาจากดั หากมีอะไรที่ยงั ไม่รู้ไม่ไดเ้ รียนขอใหไ้ ปเรียนกนั ในโอกาสหนา้ 2. การฝึกอบรมคร้ังน้ีสาเร็จลงดว้ ยดี เพราะไดร้ ับความร่วมมือจากหลายฝ่ าย ควรแก่การ ขอบคุณ เช่น (1) ฝ่ ายจงั หวดั .....อาเภอ....ผใู้ หค้ วามสะดวก..... (2) ฝ่ ายวทิ ยากร ผบู้ รรยาย วทิ ยากรประจาหมู่ (3) ฝ่ ายผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม (4) ฝ่ ายเอกสาร อุปกรณ์ (5) ฝ่ ายเจา้ ของค่าย ใหค้ วามสะดวกเร่ือง อาคาร สถานท่ี (6) ฝ่ ายอาหร ฯลฯ 3. ผทู้ ่ีจบการฝึกอบรมไปแลว้ เปรียบเสมือนทูตแห่งความดีของกิจการลูกเสือ การลูกเสือจะกา้ วหนา้ เพียงไรข้ึนอยกู่ บั ทุดคน แต่อยา่ ไดไ้ ปคุยวา่ การฝึกอบรมแบบน้ียงุ่ ยาก เหลือเกิน งานกห็ นกั มาก ตอ้ งเป็นคนที่เก่งอยา่ งทา่ นเท่าน้นั จึงจะรอดพน้ ออกไปได้ การกล่าวเช่นน้ีไม่ เป็นประโยชนแ์ ก่ใครเลย ในทางตรงกนั ขา้ มจะทาใหบ้ ุคคลอ่ืนขยาดกลวั กิจการลูกเสือไปหมด 4. กิจการลูกเสือจะประสบผลสาเร็จเพียงไร ก็ข้ึนอยกู่ บั ความศรัทธาของแตล่ ะคน ศรัทธามี 4 ประการ คือ

50 (1) ศรัทธาในตวั เด็ก คือ เช่ือมน่ั วา่ เป็ นบริสุทธ์ิ ประดุจผา้ อนั ขาวสะอาด สามารถพฒั นาใหเ้ ป็ น คนดีได้ (2) ศรัทธาในวธิ ีการของลูกเสือ คือ เช่ือมน่ั วา่ เป็นวธิ ีการท่ีเหมาะสม มีเหตุผลในอนั ท่ีจะเป็น อุปกรณ์พฒั นาเยาวชนใหเ้ ป็ นพลเมืองดีได้ (3) ศรัทธาในตวั ทา่ นเอง คือ เช่ือมน่ั ในตวั ทา่ นเอง เป็ นคนมีจิตใจบริสุทธ์ิ ปรารถนาดีต่อ ประเทศชาติมีความรู้ความสามารถพอท่ีจะช่วยฝึกอบรมเด็กใหบ้ รรลุถึงอุดมดการณ์ของลูกเสือได้ (4) ศรัทธาในการประกอบกรรมดี คือ เช่ือมนั่ วา่ ผปู้ ระกอบกรรมดียอ่ มไดร้ ับผลสนองดี เมื่อ ท่านปรารถนาจะฝึกอบรมเด็กใหเ้ ป็นพลเมืองดีของชาติ การปฏิบตั ิขิงท่านทุกอยา่ งจะช่วยใหท้ ่าน บรรลุผลตามความปรารถนา (5) ขอใหท้ ุกคนจงประสบความสาเร็จ ขอใหเ้ ดินทางกลบั ภูมิลาเนาโดยสวสั ดิภาพ มีกาลงั จิต กาลงั ใจสุขภาพอนามยั ดีเพ่ือช่วยกนั ส่งเสริมกิจการลูกเสือไทยใหเ้ จริญกา้ วหนา้ ต่อไป

51 กำรฝึ กอบรมวชิ ำผู้กำกบั ลกู เสือสำรอง ข้ันควำมรู้ช้ันสูง ( ADVANCED UNIT LEADER TRAINING COURSE = A.T.C. ) เป้ำหมำย ( AIM ) เม่ือเสร็จสิ้นการฝึกอบรมน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจะเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือสารองที่ดีและมี ประสิทธิภาพ วตั ถุประสงค์ ( OBJECTIVES ) 1. ช้ีแจงกิจการลูกเสือสารองไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 2. ปฏิบตั ิหนา้ ที่และทางานร่วมกบั บุคคลอ่ืนไดเ้ ป็นอยา่ งดี 3. สาธิตทกั ษะทางลูกเสือสารองไดถ้ ูกตอ้ งเป็ นอยา่ งดี 4. วางแผนการฝึกอบรมลูกเสือสารองได้ 5. ฝึกอบรมและบริหารงานในกองลูกเสือสารองไดอ้ ยา่ งดี มีประสิทธิภาพ

คำแนะนำทวั่ ไป 52 บทพเิ ศษ บ. กำรฝึ กอบรมโดยระบบฐำน และวธิ ีกำรปฏิบัติ วตั ถุประสงค์ เพอ่ื ผเู้รียนไดเ้ รียนรู้ไดท้ วั่ ถึงในเวลาอนั จากดั และไดป้ ฏิบตั ิในการเขา้ เรียนเป็นฐานอยา่ งถูกตอ้ ง ระบบฐำน เป็นวธิ ีการเสริมการใหค้ วามรู้ในทางตรง ซ่ึงจะก่อใหเ้ กิดประโยชนห์ ลายประการ คือ 1.ช่วยใหส้ มาชิกเขา้ ใจในแง่ของปัญหาและเน้ือหาวชิ าไดด้ ี 2.ช่วยใหส้ มาชิกไดซ้ กั ถามหรืออภิปรายไดอ้ ยา่ งอิสระ 3.ช่วยใหส้ ามารถรับการถ่ายทอดความรู้อยา่ งกวา้ งขวางและเกิดทกั ษะ กำรปฏิบตั เิ กยี่ วกบั ระบบฐำน 1.จดั วชิ าใหเ้ หมาะสม 2.ผปู้ ระจาฐานมีความรู้และมีการเตรียมการล่วงหนา้ 3.เคร่ืองมือ อุปกรณ์ ตอ้ งพร้อมในสภาพใชก้ ารไดด้ ี 4.ที่ต้งั ฐานแต่ละฐานตอ้ งเหมาะสม มีระยะทางเท่ากนั และมีพ้นื ท่ีพอเพียงในการจดั ฐานเพ่อื ไม่ใหเ้ กิดการรบกวนซ่ึงกนั และกนั 5.ตอ้ งรักษาเวลาในการเขา้ รับการฝึกอบรมตามฐานใหต้ รงเวลา วธิ ีกำรเข้ำฐำน การฝึกอบรมไดแ้ บ่งผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรมเป็นหมู่หรือเป็ นกลุ่มอยแู่ ลว้ การเขา้ ฐานใหจ้ ดั สมาชิกแต่ละหมูไ่ ดห้ มุนเวยี นไปไดท้ ุก ๆ ฐาน ละ 1 หมู่ หรือกลุ่ม หรือ 2 หมู่ ทุกคน เม่ือไดย้ นิ สัญญาณเริ่มการฝึกตามระบบฐาน (ใชส้ ัญญาณนกหวดี เป่ ายาว 1 คร้ัง หรือจุดประทดั 1 คร้ัง ไม่ควรใชอ้ าวธุ ปื นเพราะอาจเกิดอนั ตรายและไมป่ ระหยดั ) วงิ่ ไปเขา้ ฐานตามท่ีกาหนด เขา้ แถว รูปหนา้ กระดาน โดยนายหมู่ยนื อยหู่ นา้ วทิ ยากรผปู้ ระจาฐานห่างจากวทิ ยากรประมาณ 3 กา้ ว เม่ือเขา้ แถวเรียบร้อยแลว้ นายหมูส่ งั่ “หมูส่ ี…..ตรง” (บอกชื่อหมู่) เฉพาะนายหมูท่ าวนั ทยหตั ถ์ ลดมือลง แลว้ กา้ วไปขา้ งหนา้ 1 กา้ ว (กา้ วเทา้ ซา้ ยไปขา้ งหนา้ 1 กา้ วเทา้ ขวาชิด) ทาวนั ทยหตั ถแ์ ละรายงานวา่ “หมูส่ ี….พร้อมที่จะไดร้ ับการฝึกแลว้ ครับ (คะ่ )” จากน้นั นายหมูล่ ดมือลง ถอยหลงั เขา้ ที่เดิม (กา้ วเทา้ ซา้ ย ถอยหลงั 1 กา้ วเทา้ ขวาชิด) ทาวนั ทยหตั ถอ์ ีกคร้ังหน่ึง ลดมือลง แลว้ สั่ง “ตามระเบียบพกั ” เร่ิม ฝึกอบรมในฐาน ตามคาแนะนาของวทิ ยากรประจาฐาน เม่ือหมดเวลาจะไดย้ นิ เสียงสัญญาณนกหวดี หรือประทดั (เป่ ายาว 1 คร้ัง หรือเสียงประทดั 1 คร้ัง) ใหท้ ุกคนเขา้ แถวใหเ้ รียบร้อย เม่ือไดย้ นิ เสียง สญั ญาณนกหวดี เป่ ายาว 2 คร้ัง หรือเสียงประทดั 2 คร้ัง ให้นายหมู่สง่ั “หมู่สี…ตรง” นายหมู่ทา

53 วนั ทยหตั ถก์ ล่าวขอบคุณวทิ ยากรผปู้ ระจาฐานดว้ ยคาวา่ “หมู่สี……ขอขอบคุณครับ (ค่ะ)” (นายหมู่ ไมต่ อ้ งกา้ วออกไปขา้ งหนา้ ) จากน้นั นายหมู่ลดมือลงแลว้ สั่ง “ขวา – หนั ตามขา้ พเจา้ ” แลว้ เคล่ือนไป ฐานต่อไป หมำยเหตุ 1.ในกรณีที่เขา้ ฐานมากกวา่ หน่ึงหมู่ใหม้ ีการรายงานทุกหมู่ 2. วทิ ยากรประจาฐานรับความเคารพโดยการทาวนั ทยหตั ถต์ อบโดยตลอด รอจนกระทงั่ นาย หมูก่ ลบั เขา้ ท่ีทาวนั ทยหตั ถ์ ลดมือลง วทิ ยากรประจาฐานจึงเลิกรับความเคารพ

เร่ือง วตั ถุประสงค์ของกำรฝึ กอบรม 54 บทเรียนท่ี 1 เวลำ 30 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. การกล่าวตอ้ นรับผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรม 2. การแนะนาคณะวทิ ยากรและวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรม 3. วธิ ีดาเนินการฝึกอบรม จุดหมำย เพือ่ ส่งเสริมใหผ้ กู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสารองเป็นผกู้ ากบั ลูกเสือที่ดีและมีคุณภาพ วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. ช้ีแจงความรู้สึกคร้ังแรกท่ีมาเขา้ รับการฝึกอบรมคร้ังน้ีได้ 2. บอกไดว้ า่ คณะผใู้ หก้ ารฝึ กอบรมมีใครบา้ ง 3. อธิบายถึงวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรมคร้ังน้ีได้ 4. ระบุถึงวธิ ีดาเนินการฝึกอบรมคร้ังน้ีได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม ผอู้ านวยการฝึกกล่าวตอ้ นรับแนะนาคณะวทิ ยากรผใู้ หก้ ารฝึกอบรม ช้ีแจงวตั ถุประสงคข์ อง การฝึกอบรมและแนะนาวธิ ีดาเนินการฝึกอบรม ส่ือกำรสอน 1. บญั ชีรายชื่อคณะวทิ ยากรผใู้ หก้ ารฝึกอบรม 2. แผนภูมิหรือแผน่ โปร่งใสวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรม 3. รายละเอียดคาแนะนาทว่ั ไปเก่ียวกบั การบริหารการฝึกอบรม กำรประเมินผล 1. สงั เกตพฤติกรรม 2. ซกั ถาม

55 เนื้อหำวชิ ำ กำรกล่ำวต้อนรับ ผอู้ านวยการฝึกอบรมกล่าวตอ้ นรับ สมาชิก ผกู้ ากบั ลูกเสือที่เขา้ รับการ ฝึกอบรมดว้ ยขอ้ ความที่สร้างความประทบั ใจแก่ทุกคน และสร้างบรรยากาศใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรม เกิดความอบอุ่นใจ กำรแนะนำคณะผ้ใู ห้กำรฝึ กอบรม ผอู้ านวยการฝึกอาจจะแนะนาตวั เองก่อนหรือจะแนะนา ภายหลงั ต่อไดแ้ ลว้ ก็แนะนาคณะวทิ ยากรแต่ละคนเก่ียวกบั ช่ือ – สกลุ – ตาแหน่ง หนา้ ท่ีการงาน, ตาแหน่งทางลูกเสือ, วฒุ ิทางลูกเสือและการปฏิบตั ิหนา้ ที่ในคร้ังน้ีจนครบทุกคน ชี้แจงวตั ถุประสงค์ของกำรฝึ กอบรม ผอู้ านวยการฝึกอบรมช้ีแจงใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรม ไดร้ ับทราบวตั ถุประสงคข์ องการฝึกอบรมตามที่ไดแ้ จว้ ไวใ้ นคาแนะนาทว่ั ไปแลว้ วธิ ีดำเนินกำรฝึ กอบรม ผอู้ านวยการฝึกอบรมช้ีแจงให้ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทราบถึง วธิ ีดาเนินการฝึกอบรมในเร่ืองต่อไปน้ี 1. กำรเรียน - วทิ ยากรผบู้ รรยายจะเขา้ มาช้ีแจงวตั ถุประสงคข์ องบทเรียน - วทิ ยากรผบู้ รรยายจะมอบงานใหห้ มูไ่ ปทา - สมาชกั ในหมูต่ อ้ งช่วยกนั คิด ช่วยกนั ตดั สินใจ ช่วยกนั ทาเพราะผเู้ รียนตอ้ งเรียนรู้โดย การกระทาดว้ ยตนเอง - แลว้ นาผลงานเสนอต่อที่ประชุมใหญ่ 2. กำรบ้ำนและกจิ กรรมยำมว่ำง บางคร้ังงานที่วทิ ยากรบรรยายมอบใหน้ ้นั เป็ นงานใหญ่ ตอ้ งใชเ้ วลานานแตล่ ะหมู่ตอ้ ง เก็บไปทาเป็นการบา้ นท่ีท่ีพกั แลว้ นามาเสนอต่อที่ประชุมใหญ่ ตามวนั ที่ไดน้ ดั หมายไว้ นอกจาก บทเรียนแลว้ ก็จะมีกิจกรรมยามวา่ งตามที่เห็นสมควรไปใหท้ าอีก รวมท้งั กิจกรรมที่จะมีการทดสอบ ดว้ ย ซ่ึงก็จะไดม้ ีการนดั หมายจากวทิ ยากรบรรยายหรือพิธีการประจาวนั ต่อไป 3. ตำรำงฝึ กอบรม เป็นไปตามกาหนดการท่ีคณะวทิ ยากรไดก้ าหนดไว้ เวลาไวใ้ นแผนภูมิ ตารางฝึกอบรมประจาวนั ซ่ึงก็ออกมาเป็นลกั ษณะกลาง ๆ ดงั น้ี ตำรำงฝึ กอบรมประวนั เวลา 05.30 น. ตื่น ทาความสะอาด เตรียมอาหาร \" 07.00 น. รับประทานอาหารเชา้ \" 07.30 น. รับตรวจ \" 08.00 น. ประชุมรอบเสาธง เกม \" 08.45 น. เร่ิมการฝึกอบรมในภาคเชา้

56 เวลา 12.00 น. พกั รับประทานอาหาร \" 13.30 น. เริ่มฝึกอบรมในภาคบ่าย \" 17.30 น. พกั เตรียมอาหาร \" 18.00 น. ชกั ธง รับประทานอาหารเยน็ \" 19.30 น. เร่ิมการฝึกอบรมภาคค่า \" 21.00 น. สวดมนต์ นอน 4. กำรปฏบิ ัติตนของผู้เข้ำรีบกำรฝึ กอบรม ขอใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทุกคนปฏิบตั ิตนให้ ตรงเวลาตามที่กาหนดไวใ้ นตารางฝึกอบรม และที่พธิ ีกรประจาวนั ไดน้ ดั หมายและใหป้ ฏิบตั ิตามท่ี วทิ ยากรไดป้ ฏิบตั ิไวแ้ ลว้ โดยเคร่งครัด 5. กำรประเมินผลกำรฝึ กอบรม ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจะผา่ นการฝึกอบรมจะตอ้ งไดร้ ับการ พจิ ารณาดงั ตอ่ ไปน้ี 1.ขาดการฝึกอบรมไม่เกินกวา่ 2 วชิ า นอกจากไดร้ ับการอนุญาตจากผอู้ านวยการ ฝึกอบรมเป็ นราย ๆ ไป 2. ระบบหมู่ 3. ความต้งั ใจและสนใจในการเขา้ ร่วมกิจกรรมในระหวา่ งการฝึกอบรม 4. การสอบกิจกรรมยามวา่ ง 5. สมุดจดวชิ า 6. ผอู้ านวยการฝึกอบรมเป็นผปู้ ระเมินผลจากการสงั เกตพิจารณาของวทิ ยากรประจาหมู่

เรื่อง ตวั เรำเองกบั กองลูกเสือสำรอง 57 บทเรียนท่ี 2 เวลำ 60 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. กระบวนการสร้างความคุน้ เคยของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม 2. การแลกเปล่ียนความคิดเห็นและประสบการณ์ในการบริหารกองลูกเสือโรงเรียนของตน จุดหมำย เพ่อื แลกเปล่ียนประสบการณ์-การดาเนินงานในกองลูกเสือของตนกบั กองลูกเสืออ่ืน วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. บอกชื่อสมาชิกท่ีเขา้ รับการฝึกอบรมร่วมกนั ได้ 2. อภิปรายสภาพปัญหาและประสบการณ์ท่ีแตกตา่ งกนั ในการดาเนินงานในกองลูกเสือของ ตนกบั กองลูกเสืออื่นได้ 3. บอกแนวทางหรือวธิ ีการแกไ้ ขปัญหาในกองลูกเสือได้ 4. เลือกวธิ ีการท่ีควรนาไปใชแ้ กป้ ัญหาในกาองลูกเสือของตนได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 5 นาที 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 35 นาที 2. อภิปรายกลุ่มตามบตั รงาน 20 นาที 3. กลุ่มส่งผแู้ ทนสรุปกลุ่มละ 3 – 4 นาที ส่ือกำรสอน 1. บตั รงาน 5 ฉบบั 2. ซกั ถาม 3. ดูจากผลงาน

58 เนื้อหำวชิ ำ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรไดร้ ับอะไร? ในการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือประเภทใดกต็ าม จุดประสงคส์ าคญั การจดั การอบรมทุก ประเภทและทุกคร้ัง เพ่ือ 1. ความเขา้ ในในเรื่องของลูกเสือ 2. การสร้างความสัมพนั ธ์ระหวา่ งผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม 3. ทกั ษะทางลูกเสือ 4. ทกั ษะทางการวางแผน 5. ทกั ษะการนาไปใช้ ในบทเรียนน้ีตอ้ งการใหผ้ ูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรมไดน้ าประสบการณ์โดยตรงท่ีตนเองได้ ดาเนินการในกองลูกเสือมาแลว้ นามาเล่าสู่กนั ฟังในหมู่สมาชิกผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม ซ่ึงยอ่ มจะมี ปัญหาหลายประการและช่วยกนั หยบิ ยกหาแนวทางมาแกไ้ ข หรือนาไปใชป้ ฏิบตั ิต่อกองลูกเสือของ ตนในโอกาสต่อไป อน่ึง การร่วมกนั เล่าสู่กนั ฟังยงั เป็นโอกาสท่ีจะสร้างความสัมพนั ธ์ระหวา่ งบุคคลแตล่ ะหมูไ่ ด้ รู้จกั และมีความสนิทสนมกนั มากข้ึน การร่วมงานในวนั ต่อไปยอ่ มคล่องตวั และมีประสิทธิภาพ บตั รงำนในกำรอภิปรำยกลุ่ม ก. ใหส้ มาชิกแต่ละคนในกลุม่ เล่าประสบการณ์เก่ียวกบั การทางานของตนเองในกองลูกเสือ ใหก้ นั ฟังในเรื่องต่อไปน้ี 1. ช่ือของตน และวนั ที่ไดร้ ับการแตง่ ต้งั 2. จานวนลูกเสือและสถานที่ต้งั กองลูกเสือสารอง (ในเมือง, ในชนบท ฯลฯ) 3. ผอู้ ุปการะ 4. จานวนผกู้ ากบั ลูกเสือ รองผกู้ ากบั ลูกเสือ 5. ความสะดวกตา่ ง ๆ สถานที่ เตน็ ท์ 6. กองลูกเสือประเภทอื่นในกลุ่ม มีอะไรบา้ ง 7. ความสาเร็จและปัญหา ความยงุ่ ยาก มีอะไรบา้ งท่ีตอ้ งแกไ้ ข ข. จงเขียนขอ้ ความเฉพาะที่แตกตา่ งกนั ลงบนแผน่ กระดาษ เพ่ือจะนาไปเสนอต่อที่ประชุมใหญ่ คาแนะนาสาหรับวทิ ยากรประจาหมู่ บทเรียนบทน้ีใชเ้ ป็น “เคร่ืองมือ” ทาใหส้ มาชิกในกลุ่มคลายความกระดากอาย มีความรู้สึก เป็นกนั เองมากข้ึน เป็ นหนา้ ที่ของวทิ ยากรท่ีจะทาใหส้ มาชิกทุกคน มีความเขา้ ใจกนั เห็นอกเห็นใจ กนั เป็นเพ่ือนกนั เป็นกลุ่มเดียวกนั 1. ควรเร่ิมบทเรียนน้ี โดยวิทยากรประจาหมูบ่ า้ นกล่าวแนะนาตวั เอง ใหส้ มาชิกในหมู่

59 ทราบก่อนวา่ ชื่ออะไร เป็ นเจา้ หนา้ ท่ีลูกเสือเม่ือไหร่ มีประสบการณ์ในเร่ืองการลูกเสือมาอยา่ งไรบา้ ง คร้ันแลว้ ใหส้ มาชิกแต่ละคนเล่าประวตั ิการลูกเสือของตน ตามลาดบั 2. เมื่อจบแลว้ ใหว้ ทิ ยากรกล่าวแนะนาตวั เองถึงงานประจาท่ีตนทาอยู่ เช่น ทางาน อะไร ที่ทางานอยทู่ ่ีไหน มีใครเป็นหวั หนา้ มีใครอยใู่ ตบ้ งั คบั บญั ชาบา้ ง คร้ันแลว้ ให้สมาชิกแต่ละ คนเล่าถึงงานประจาของตนตามลาดบั 3. ใหว้ ทิ ยากรกล่าวแนะนาชีวติ ทางครอบครัว เช่น สมรสแลว้ มีภรรยาช่ือ…มีบุตรชาย กี่คน หญิงก่ีคนคนโตเรียนหนงั สือท่ีไหน ฯลฯ คร้ันแลว้ ใหส้ มาชิกแตล่ ะคนเล่าถึงชีวติ ทางครอบครัว ของตนตามลาดบั บา้ ง เมื่อไดแ้ นะนาตวั กนั 3 ขอ้ เช่นน้ีแลว้ ก็หวงั วา่ ทุกคนคงคลายความกระดากอายลงไดม้ าก และรู้สึกมีความเป็นกนั เองมากข้ึน ใหว้ ทิ ยากรประจาหมู่ถามคาถามเก่ียวกบั กองลูกเสือของสมาชิกแต่ละคนเพอ่ื รวบรวมขอ้ ที่ คลา้ ยคลึงกนั และแตกต่างกนั เขา้ ไว้ เพ่อื ใชเ้ ป็นภูมิหลงั สาหรับงานต่อไปขา้ งหนา้ ตวั อยา่ งคาถามมี ดงั น้ี - กองลูกเสือสารองท่ีท่านเป็นผกู้ ากบั ลูกเสืออยนู่ ้นั เป็ นแบบไหน อยใู่ นเมือง อยชู่ านเมือง หรืออยชู่ นบท - จานวนลูกเสือในกองมีเท่าไร มีเพิ่ม มีลด อยา่ งไรบา้ ง - ในกองมีผกู้ ากบั ลูกเสือ รองผกู้ ากบั ลูกเสือก่ีคน เพยี งพอไหม มีปัญหาเกี่ยวกบั ผกู้ ากบั ลูกเสือ รองผกู้ ากบั ลูกเสืออยา่ งไร - มีบิดามารดา หรือผปู้ กครองมาช่วยเหลือบา้ งหรือเปล่า ถา้ ไมม่ ี อาจจะเป็ นเพราะบิดา มารดาหรือผปู้ กครอง ไมเ่ ขา้ ใจวา่ จะมีส่วนเขา้ มาช่วยเหลือไดอ้ ยา่ งไร ใช่ไหม - ลูกเสือสารองตอ้ งเสียบารุงปี ละเท่าไร เงินจานวนน้ีเพยี งพอไหม สาหรับภาวะปัจจุบนั - ท่ีประชุมผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือภายในกลุ่ม ดาเนินไปดว้ ยดีหรือไม่ - ผกู้ ากบั ลูกเสือกลุ่มลูกเสือ มบี ทบาทในกองลูกเสือสารองอยา่ งไรบา้ ง - มีความสมั พนั ธ์กบั กองลูกเสือสามญั และกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ กองลูกเสือวสิ ามญั บา้ งหรือเปล่าจะจดั ใหม้ ีข้ึนบา้ งไดไ้ หม จะทาอยา่ งไร - การสอนตามหลกั สูตรดาวดวงที่หน่ึง ดาวดวงท่ีสอง ดาเนินไปดีไหม - เคร่ืองหมายวชิ าพิเศษ วชิ าอะไรท่ีลูกเสือสารองนิยมกนั มาก - จะใหว้ ทิ ยากรประจากลุ่มช่วยเหลือสมาชิกในกลุ่มแตล่ ะคนไดป้ ระการใดบา้ ง ใหว้ ทิ ยากรประจากลุ่มจดจาหรือบนั ทึกปัญหาที่สมาชิกแตล่ ะคนมีเก่ียวกบั การฝึกอบรมคร้ังน้ีหรือท่ี เกี่ยวกบั กองลูกเสือสารองของเขาไว้ และหาวธิ ีช่วยเหลือตามโอกาสสมควร

60 เร่ือง กจิ กรรมลูกเสือเสริมสร้ำงทักษะชีวติ บทเรียนท่ี 3 เวลำ 45 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ความหมาย ความสาคญั ของทกั ษะชีวติ และทกั ษะการดารงชีวิต ในการพฒั นาเยาวชน 2. องคป์ ระกอบของทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ ทว่ั ไป และทกั ษะชีวติ เฉพาะ 3. ลกั ษณะและกระบวนการเรียนรู้ของกิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะชีวติ จุดหมำย เพอ่ื ใหผ้ เู้ ขา้ รับการอบรมมีความรู้และเขา้ ใจถึงความสาคญั ของการจดั กิจกรรมลูกเสือท่ี เสริมสร้างทกั ษะชีวติ ใหช้ ดั เจนข้ึน และสอดคลอ้ งกบั ปริบทที่เป็นปัญหาต่อเดก็ และเยาวชนในแตล่ ะ ช่วงวยั วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการอบรมควรจะสามารถ 1. บอกความหมาย ความสาคญั และอธิบายองคป์ ระกอบของทกั ษะชีวติ ได้ 2. บอกไดว้ า่ การเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ร่วมกบั ทกั ษะการดารงชีวติ จะมีผลพฒั นาเยาวชนใหด้ ีข้ึนอยา่ งไร 3. บอกลกั ษณะและกระบวนการเรียนรู้ของกิจกรรมลูกเสือที่เสริมสร้างทกั ษะชีวติ ได้ วธิ ีสอนและกจิ กรรม 1. นาเขา้ สู่บทเรียน เตรียมความพร้อมผเู้ ขา้ รับการอบรม ใหส้ งั เกตความแตกต่างของกิจกรรมลูกเสือ 2 แบบ จากการชมวดี ีทศั น์ 2. ใหช้ มวดี ีทศั น์ เรื่อง “แผนที่อบายมุข” 3. ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพอ่ื หาขอ้ สรุป ในประเด็นต่อไปน้ี (ใบงานที่ 1 ใน power point) 3.1 มีความรู้สึกอยา่ งไรตอ่ กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ 3.2 กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ มีขอ้ แตกตา่ งกนั อยา่ งไร 4. รายงาน /อภิปราย/สรุป และเพิม่ เติมวา่ “กิจกรรมลูกเสือที่เสริมสร้างทกั ษะชีวติ มีจุดเนน้ ที่การไดล้ ง มือทา คิด วิเคราะห์ แลกเปลี่ยนความเห็นในกลุ่ม จนเกิดความคิดรวบยอดที่ชดั เจน และไดป้ ระยกุ ตใ์ ช้ ใหเ้ กิดประโยชน์ต่อตนเองหรือผอู้ ่ืนอยา่ งเป็นรูปธรรม” 5. บรรยาย 5.1 ความหมาย ความสาคญั ของทกั ษะชีวติ และทกั ษะการดารงชีวติ 5.2 องคป์ ระกอบทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ ทวั่ ไปและทกั ษะชีวติ เฉพาะ

61 5.3 ลกั ษณะและกระบวนการเรียนรู้ของกิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะชีวติ 6. ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพือ่ หาขอ้ สรุป ในประเด็น“ทา่ นมีขอ้ เสนอแนะอะไรบา้ ง ในการจดั กิจกรรมเพื่อ เสริมสร้างใหล้ ูกเสือมีพฒั นาการดา้ นทกั ษะชีวติ มากยงิ่ ข้ึน” (ใบงานที่ 2 ใน power point) 7. รายงาน/อภิปราย/สรุป 8. ซกั ถาม/ เสนอแนะ /สรุปบทเรียน ส่ือกำรสอน 1. วดี ีทศั น์ เร่ือง “แผนท่ีอบายมุข” 2. ใบงาน 3. ใบความรู้เร่ือง “กิจกรรมลูกเสือสร้างทกั ษะชีวติ ” สาหรับวทิ ยากร และผเู้ ขา้ รับการอบรม 4. Power point เรื่อง “กิจกรรมลูกเสือสร้างทกั ษะชีวติ ” สาหรับวทิ ยากร กำรประเมนิ ผล 1. สังเกตการมีส่วนร่วม การซกั ถาม และการแสดงความคิดเห็นระหวา่ งการอบรม 2. การสมั ภาษณ์

62 ใบงำนท่ี 1 ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพ่ือหาขอ้ สรุป ในประเดน็ ตอ่ ไปน้ี 1. มีความรู้สึกอยา่ งไรตอ่ กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ 2. กิจกรรมลูกเสือท้งั 2 แบบ มีขอ้ แตกตา่ งกนั อยา่ งไร ใบงำนท่ี 2 ประชุมกลุ่มยอ่ ย เพื่อหาขอ้ สรุป ในประเด็น “ทา่ นมีขอ้ เสนอแนะอะไรบา้ ง ในการจดั กิจกรรม เพ่ือเสริมสร้างใหล้ ูกเสือมีพฒั นาการดา้ นทกั ษะชีวติ มากยง่ิ ข้ึน” ใบควำมรู้ เรื่อง กจิ กรรมลกู เสือสร้ำงทกั ษะชีวติ 1. ควำมหมำย ควำมสำคญั ของทกั ษะชีวติ และทกั ษะกำรดำรงชีวติ ทกั ษะชีวติ เป็นความสามารถทางจิตสังคม ที่จะปรับตวั และจดั การกบั ปัญหาตา่ ง ๆ รอบตวั ในสภาพสังคมปัจจุบนั ซ่ึงเกิดผลกระทบท่ีร้ายแรงมากข้ึนเร่ือย ๆ และมีการเปล่ียนแปลงอยา่ งรวดเร็ว จาเป็นตอ้ งรู้เทา่ ทนั เพือ่ สามารถป้องกนั ตนเองไม่ใหต้ กเป็ นเหยอื่ และเตรียมพร้อมสาหรับการปรับตวั ในอนาคต ตวั อยา่ งปัญหาที่พบบอ่ ย ไดแ้ ก่ -การรู้ไม่เทา่ ทนั ส่ือต่าง ๆ เช่น ส่ือโฆษณาสินคา้ ขนม ลูกอม ของเล่น เคร่ืองสาอาง ยาลดน้าหนกั ฯลฯ อนั นาไปสู่ ปัญหาสุขภาพท้งั ระยะส้นั และระยะยาว ส่ือ online ที่สามารถติดต่อเขา้ ถึงตวั ไดโ้ ดยตรงอนั เป็ นช่องทางใหถ้ ูกหลอกลวงไดง้ ่าย ส่ือลามก สื่อความรุนแรงท่ีเป็นแบบอยา่ งใหเ้ กิดการเลียนแบบ ปัญหาเดก็ ติดเกม เป็นตน้ -ปัญหาเร่ืองเพศ เอดส์ และการต้งั ครรภใ์ นวยั เรียน -ปัญหายาเสพติด -ปัญหาความรุนแรง ฯลฯ

63 ทกั ษะกำรดำรงชีวติ เป็นความสามารถท่ีใชใ้ นกิจวตั รประจาวนั ในเร่ืองพ้นื ฐานของชีวิต เพอ่ื ความอยรู่ อดทางกาย ส่วนใหญ่มกั เป็ นทกั ษะทางกายภาพ เช่น การอาบน้าแปรงฟัน การแตง่ ตวั การทาอาหาร การออกกาลงั กาย การผกู เง่ือนเชือก การใชช้ ีวติ ในค่าย การใชแ้ ผนท่ีเขม็ ทิศ ฯลฯ ดงั น้นั นอกจากการมีทกั ษะการดารงชีวติ เพื่อความอยรู่ อดพ้นื ฐานในชีวติ ประจาวนั แลว้ เดก็ และเยาวชนทุกคนจาเป็ นตอ้ งมีทกั ษะชีวติ ดว้ ย เพื่อความอยรู่ อดในสังคมปัจจุบนั และเตรียมพร้อม สาหรับปัญหาต่าง ๆ ท่ีทุกคนจาเป็นตอ้ งเผชิญอยา่ งหลีกเล่ียงไม่ได้ 2. องค์ประกอบทกั ษะชีวิต ทกั ษะชีวติ ทว่ั ไปและทักษะชีวติ เฉพำะ องค์ประกอบทกั ษะชีวติ ทกั ษะชีวติ มี 12 องคป์ ระกอบ จดั เป็น 6 คู่ โดยแบ่งตามพฤติกรรมการเรียนรู้ 3 ดา้ น ดงั น้ี 1. ดา้ นพทุ ธิพิสยั จดั ไวต้ รงกลางของแผนภาพ เพราะเป็นองคป์ ระกอบร่วมและเป็นพ้ืนฐานของทุก องคป์ ระกอบ - ความคิดวเิ คราะห์วิจารณ์ เป็ นความสามารถท่ีจะวเิ คราะห์ แยกแยะ ขอ้ มูล ขา่ วสาร ปัญหา และสถานการณ์ต่าง ๆ รอบตวั มีความสาคญั ต่อการตดั สินใจ และความเชื่อในเร่ืองต่าง ๆ - ความคิดสร้างสรรค์ เป็ นความสามารถในการคิดออกไปอยา่ งกวา้ งขวาง โดยไมย่ ดึ ติด อยใู่ นกรอบ มีความสาคญั ต่อการพฒั นาตนเอง และการคิดหาทางเลือกที่หลากหลายเพ่อื การตดั สินใจ แกไ้ ขปัญหาตา่ ง ๆ ในชีวติ ประจาวนั

64 hghjhgfgjjhgff jhhgffdsd6sds3 แผนภาพท่ี 1 องค์ประกอบของทกั ษะชีวติ 2. ดา้ นจิตพิสยั หรือ เจตคติ มี 2 คู่ คือ คูท่ ่ี 1 ความตระหนกั รู้ในตนเอง และ ความเห็นใจผอู้ ื่น คูท่ ่ี 2 เห็นคุณค่าตนเอง และ ความรับผดิ ชอบต่อสังคม - ความตระหนกั รู้ในตนเอง เป็ นความสามารถในการคน้ หาและเขา้ ใจในจุดดีจุดดอ้ ยของ ตนเอง และความแตกตา่ งท่ีตนเองมีกบั บุคคลอ่ืน ไม่วา่ จะในแง่ความสามารถ เพศ วยั ระดบั การศึกษา ศาสนา สีผวิ ทอ้ งถ่ิน สุขภาพ ฯลฯ - ความเขา้ ใจ/เห็นใจผอู้ ื่น เป็น ความสามารถในการเขา้ ใจความรู้สึกและ เห็นอกเห็นใจ บุคคลท่ีแตกต่างกบั เรา ไม่วา่ จะในดา้ นเพศ วยั ระดบั การศึกษา ศาสนา สีผวิ ทอ้ งถ่ิน วยั สุขภาพ ฯลฯ องคป์ ระกอบน้ีจะมีผลสะทอ้ นกลบั ใหเ้ กิดความตระหนกั รู้ในตนเองมากข้ึน - เห็นคุณค่าตนเอง เป็ นความรู้สึกวา่ ตนเองมีคุณค่า เช่น ความมีน้าใจ รู้จกั ให้ รู้จกั รับ คน้ พบ และภูมิใจในความสามารถดา้ นตา่ ง ๆ (สงั คม ดนตรี กีฬา ศิลปะ การเรียน ฯลฯ) ของตนเอง โดยมิไดม้ ุง่ สนใจอยแู่ ต่ในเร่ืองรูปร่าง หนา้ ตา เสน่ห์ หรือความสามารถทางเพศ ฯลฯ เท่าน้นั - ความรับผดิ ชอบต่อสงั คม เป็ นความรู้สึกวา่ ตนเองเป็นส่วนหน่ึงของสังคมและมีส่วน รับผดิ ชอบในความเจริญหรือเส่ือมของสงั คม ท้งั 2 องคป์ ระกอบจะช่วยเสริมซ่ึงกนั และกนั เพราะคน ท่ีเห็นคุณคา่ ตนเองจะมีแรงจูงใจท่ีจะทาดีกบั ผอู้ ่ืนและสงั คมมากข้ึน เป็นวงจรสะทอ้ นกลบั ใหเ้ กิด ความภูมิใจและเห็นคุณคา่ ตนเองมากข้ึน

65 3. ดา้ นทกั ษะพิสยั หรือทกั ษะ ประกอบดว้ ย 3 คู่ คือ คู่ท่ี 1 การสื่อสารและการสร้างสัมพนั ธภาพ คู่ที่ 2 การตดั สินใจและการแกไ้ ขปัญหา คู่ที่ 3 การจดั การกบั อารมณ์และความเครียด - ทกั ษะการสร้างสัมพนั ธภาพและการส่ือสาร เป็นความสามารถในการใชค้ าพูดและภาษา ทา่ ทาง เพ่อื สื่อสารความรู้สึกนึกคิดของตนเองและความสามารถในการรับรู้ความรู้สึกนึกคิดของอีกฝ่ ายหน่ึง - ทกั ษะการตดั สินใจและแกไ้ ขปัญหา เป็ นความสามารถในการรับรู้ปัญหาและสาเหตุ ของปัญหา หาทางเลือกไดห้ ลากหลาย วเิ คราะห์ขอ้ ดีขอ้ เสียของแต่ละทางเลือก และตดั สินใจเลือก ทางเลือกในการแกป้ ัญหาท่ีเหมาะสมท่ีสุด - ทกั ษะการจดั การกบั อารมณ์และความเครียด เป็ นความสามารถในการรับรู้อารมณ์ตนเอง ประเมินและรู้เท่าทนั วา่ อารมณ์จะมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของตนอยา่ งไร และเลือกใชว้ ธิ ีจดั การกบั อารมณ์ท่ีเกิดข้ึนไดเ้ หมาะสม การจดั การความเครียดเป็นความสามารถในการรับรู้ระดบั ความเครียดของ ตนเอง รู้สาเหตุ หาทางแกไ้ ข และมีวธิ ีผอ่ นคลายความเครียดของตนเองอยา่ งเหมาะสม ทกั ษะชีวติ ทว่ั ไป และทกั ษะชีวติ เฉพำะ เมื่อแบ่งเด็กออกเป็น 3 กลุ่ม คือเดก็ ปกติ เดก็ กลุ่มเสี่ยง และเดก็ ที่มีปัญหาแลว้ ทกั ษะชีวิตจะ เป็นกลยทุ ธ์สาคญั ในการส่งเสริมภูมิคุม้ กนั ทางสงั คม ใหก้ บั เด็กปกติและเดก็ ทุกคน สาหรับเดก็ กลุ่ม เส่ียงตอ้ งมีการสอนทกั ษะชีวติ เฉพาะแตล่ ะปัญหา มีครูท่ีปรึกษาและระบบดูแลช่วยเหลือนกั เรียน รองรับ เดก็ ที่มีปัญหาแลว้ ใชก้ ารดูแลเป็นรายบุคคล และระบบส่งต่อยงั วชิ าชีพเฉพาะที่เก่ียวขอ้ ง ดงั น้นั นอกจากการสร้างทกั ษะชีวติ ทว่ั ไป 12 องคป์ ระกอบดงั กล่าวแลว้ ยงั สามารถสร้างทกั ษะ ชีวติ เฉพาะเพ่ือป้องกนั เดก็ กลุ่มเส่ียงในปัญหาเฉพาะเรื่อง เช่น เพศและเอดส์ ยาเสพติด ประชาธิปไตย และความเป็ นพลเมือง ส่ิงแวดลอ้ ม ฯลฯ โดยใชป้ ัญหาเป็ นตวั ต้งั ในการสร้างทกั ษะชีวติ แต่ละ องคป์ ระกอบ เพ่ือป้องกนั ปัญหาน้นั ๆ ตวั อยา่ งเช่น

66 ทกั ษะชีวติ ในเรื่องเพศและเอดส์ องค์ประกอบทกั ษะ วตั ถุประสงค์ ชีวติ คิดวเิ คราะห์วจิ ารณ์ รู้/เขา้ ใจ ธรรมชาติและการเปลี่ยนแปลงตามพฒั นาการทางเพศของตนเอง วเิ คราะห์สถานการณ์เส่ียงทางเพศได้ คิดสร้างสรรค์ มีแนวทางป้องกนั /แกไ้ ข ปัญหาและสถานการณ์เส่ียงทางเพศได้ ตระหนกั รู้ในตน ตระหนกั วา่ เพศและโรคเอดส์เป็นเร่ืองใกลต้ วั และรู้เท่าทนั สถานการณ์เส่ียง เขา้ ใจ/เห็นใจผอู้ ่ืน เขา้ ใจ/เห็นใจ ผทู้ ี่ไดร้ ับผลกระทบ/มีปัญหา ทางเพศและโรคเอดส์ เห็นคุณค่าตนเอง ตระหนกั ถึงคุณคา่ ภายในตนเองซ่ึงเป็นคุณคา่ ท่ีแทแ้ ละสร้างไดเ้ อง ไม่ใช่ รูปลกั ษณ์ภายนอกและวตั ถุซ่ึงเป็นคุณคา่ เทียมท่ีไมย่ ง่ั ยนื เพราะตอ้ งอาศยั รับผดิ ชอบสงั คม ปัจจยั ภายนอก มีเพศสัมพนั ธ์เม่ือมีความพร้อมที่จะรับผดิ ชอบ ปลอดภยั และไมเ่ กิดผล การสื่อสาร กระทบใด ๆ ตามมา การสร้างสัมพนั ธภาพ สามารถปฏิเสธการมีพฤติกรรมเส่ียง เตือนเพือ่ นท่ีเสี่ยง หาคาปรึกษา ให้ การตดั สินใจ คาปรึกษาที่ดีแก่ผอู้ ่ืนได้ การแกไ้ ขปัญหา ตดั สินใจดว้ ยเหตุผล สามารถหาทางออกที่เหมาะสมในปัญหาตา่ ง ๆ ได้ การจดั การอารมณ์ การจดั การความเครียด จดั การกบั อารมณ์และความรู้สึกทางเพศได้ มีวธิ ีระบายออกไดเ้ หมาะสม

67 ทกั ษะชีวติ สำหรับลูกเสือต้ำนภัยยำเสพติด องค์ประกอบ วตั ถุประสงค์ ทกั ษะชีวติ คดิ วเิ ครำะห์วจิ ำรณ์ รู้/เขา้ ใจ ภยั อนั ตราย และวเิ คราะห์ความเสี่ยงต่อปัญหายาเสพติดได้ คิดสร้ำงสรรค์ มีแนวทางในการป้องกนั ตนเองจากปัญหายาเสพติด ตระหนักรู้ในตน ตระหนกั วา่ ปัญหายาเสพติดเป็นเร่ืองใกลต้ วั ตอ้ งรู้เทา่ ทนั และหลีกเล่ียงได้ เข้ำใจ/เห็นใจผู้อ่ืน เขา้ ใจ/เห็นใจ ผไู้ ดร้ ับผลกระทบจากปัญหายาเสพติด เหน็ คุณค่ำตนเอง ภูมิใจ และเห็นคุณคา่ ของตนเอง ใหค้ วามสาคญั กบั คุณค่าภายในตนเองซ่ึง เป็นคุณคา่ ท่ีแทแ้ ละสร้างไดเ้ อง ไมใ่ ช่รูปลกั ษณ์ภายนอกและวตั ถุซ่ึงเป็น คุณค่าเทียมท่ีไม่ยง่ั ยนื เพราะตอ้ งอาศยั ปัจจยั ภายนอก รับผดิ ชอบสังคม รับผดิ ชอบต่อตนเองและสังคม หลีกเล่ียงยาเสพติด และตระหนกั วา่ ทุกคน ตอ้ งมีส่วนร่วมในการป้องกนั ปัญหายาเสพติด กำรส่ือสำร สามารถปฏิเสธการมีพฤติกรรมเส่ียง เตือนเพอ่ื นท่ีเส่ียง หาคาปรึกษา ให้ กำรสร้ำงสัมพนั ธภำพ คาปรึกษาที่ดีแก่ผอู้ ื่นได้ กำรตดั สินใจ ตดั สินใจดว้ ยเหตุผล สามารถหาทางออกท่ีเหมาะสมในปัญหาต่าง ๆ ได้ กำรแก้ไขปัญหำ กำรจัดกำรอำรมณ์ จดั การกบั อารมณ์และความเครียดได้ มีวธิ ีระบายออกไดเ้ หมาะสม ไม่ใชย้ าเสพ กำรจัดกำรควำมเครียด ติด

68 ทกั ษะชีวติ สำหรับลูกเสือประชำธิปไตยและควำมเป็ นพลเมือง องค์ประกอบ วตั ถุประสงค์ ทกั ษะชีวติ คดิ วเิ ครำะห์วจิ ำรณ์ รู้/เขา้ ใจ หลกั การประชาธิปไตยที่ถูกตอ้ ง และหนา้ ท่ีพลเมือง คิดสร้ำงสรรค์ มีแนวทางท่ีเหมาะสมในการส่งเสริ มประชาธิปไตยและความเป็ นพลเมือง สาหรับตนเองและผอู้ ่ืน ตระหนักรู้ในตน ตระหนกั วา่ ประชาธิปไตยตอ้ งเร่ิมที่ตนเองก่อน รักษาและใชส้ ิทธิของ ตนเองในทางท่ีถูกตอ้ ง เข้ำใจ/เห็นใจผ้อู ่ืน เคารพสิทธิผอู้ ่ืน เขา้ ใจ ยอมรับ และเคารพในความคิดเห็น ความเชื่อ ของ ผอู้ ื่นที่แตกตา่ งจากตนเอง เหน็ คุณค่ำตนเอง ตระหนกั และเห็นคุณคา่ ของความเป็นพลเมืองไทย รับผดิ ชอบสังคม ใหค้ วามสาคญั ในการมีส่วนร่วมรับผดิ ชอบสงั คมและประเทศชาติ กำรสื่อสำร สามารถสร้างความเขา้ ใจ จดั การความขดั แยง้ ชกั ชวน รณรงค์ ปฏิเสธ ให้ กำรสร้ำงสัมพนั ธภำพ คาปรึกษา หาคาปรึกษา สร้างและรักษาสมั พนั ธภาพที่ดีกบั ผอู้ ื่น กำรตดั สินใจ ตดั สินใจดว้ ยเหตุผล สามารถหาทางออกท่ีเหมาะสมในปัญหาตา่ ง ๆ ได้ กำรแก้ไขปัญหำ กำรจัดกำรอำรมณ์ จดั การกบั อารมณ์และความเครียดได้ มีวธิ ีระบายออกไดเ้ หมาะสม ไม่ใช้ กำรจัดกำรควำมเครียด อารมณ์และความรุนแรงในการแกป้ ัญหา

69 3. ลกั ษณะและกระบวนกำรเรียนรู้ของกจิ กรรมลูกเสือทเ่ี สริมสร้ำงทกั ษะชีวติ กระบวนกำรเรียนรู้ทส่ี ร้ำงทักษะชีวติ ทกั ษะชีวติ เกิดข้ึนไดจ้ ากการเรียนรู้เองตามธรรมชาติ ข้ึนกบั ประสบการณ์และการมี แบบอยา่ งท่ีดี จึงไมม่ ีทิศทางการเรียนรู้ท่ีแน่นอน และกวา่ จะเรียนรู้ก็อาจชา้ เกินไป จาเป็นตอ้ งมี กระบวนการเรียนรู้ที่สร้างทกั ษะชีวติ ใหเ้ ดก็ ในทิศทางท่ีชดั เจนและตรงกบั ปัญหาของเดก็ แตล่ ะวยั ซ่ึง ทาได้ 2 วธิ ีการใหญ่ ๆ คือ 1. สร้างทกั ษะชีวติ ใน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ 2. สร้างทกั ษะชีวติ ในกิจกรรมพฒั นาผเู้ รียน ท้งั กิจกรรมในหอ้ งเรียนและนอกหอ้ งเรียน 8 โดยใชก้ ระบวนการเรียนรู้ที่ยดึ ผเู้ รียนเป็นศูนยก์ ลาง ซ่ึงมีลกั ษณะ 5 ประการ ไดแ้ ก่ 1. การสร้างความรู้ (construction) เป็นการจดั กิจกรรมใหผ้ เู้ รียนไดม้ ีส่วนร่วมทางสติปัญญา และทางความคิด ไดม้ ีการอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดและประสบการณ์ เพอ่ื สร้างองคค์ วามรู้ใหม่ ร่วมกนั ซ่ึงทาใหเ้ กิดทกั ษะชีวติ 2 องคป์ ระกอบที่เป็ นแกนหลกั คือ ความคิดวเิ คราะห์วจิ ารณ์ และ ความคิดสร้างสรรค์ การอภิปรายแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความคิดเห็นดว้ ยเหตุผล ทาใหเ้ กิดความเขา้ ใจ และยอมรับผอู้ ่ืนมากข้ึน ขณะเดียวกนั ก็ไดไ้ ตร่ตรองและทาความเขา้ ใจตนเองดว้ ย เป็ นองคป์ ระกอบ ทกั ษะชีวติ ดา้ นจิตพิสัยคือการตระหนกั รู้ตนเองและเขา้ ใจ/เห็นใจผอู้ ่ืน

70 2. การมีปฏิสมั พนั ธ์ (Interaction) ท้งั ระหวา่ งผเู้ รียนดว้ ยกนั และระหวา่ งผเู้ รียนกบั ผสู้ อน รวมท้งั แหล่งเรียนรู้อ่ืน ๆ ที่หลากหลาย เพอื่ ทากิจกรรมร่วมกนั ใหบ้ รรลุเป้าหมาย ทาให้เกิด องคป์ ระกอบทกั ษะชีวติ ดา้ นทกั ษะพสิ ยั ท้งั 3 คู่ คือ การส่ือสารและสร้างสัมพนั ธภาพ การตดั สินใจ และแกไ้ ขปัญหา การจดั การอารมณ์และความเครียด การยอมรับจากกลุ่ม การทางานสาเร็จ การไดร้ ับคาชม ทาใหเ้ กิดความภูมิใจและเห็นคุณค่า ตนเอง เมื่อประกอบกบั กบั ความตระหนกั วา่ ตนเองเป็นส่วนหน่ึงของกลุ่ม จึงนาไปสู่ความรับผดิ ชอบ มากข้ึน เกิดองคป์ ระกอบทกั ษะชีวติ ดา้ นจิตพสิ ัย คือเห็นคุณคา่ ตนเองและรับผดิ ชอบสังคม 3. จดั กิจกรรมอยา่ งเป็นกระบวนการ (Process Learning) การเรียงลาดบั กิจกรรม การ ออกแบบกลุ่ม และการออกแบบงานในแต่ละกิจกรรมตอ้ งช่วยใหผ้ เู้ รียนเกิดความเขา้ ใจชดั เจนและทา กิจกรรมท่ีมอบหมายไดส้ าเร็จตามวตั ถุประสงค์ 4. การมีส่วนร่วมทางกาย ไดล้ งมือทาดว้ ยตนเอง (Physical Participation) ช่วยกระตุน้ ให้ ผเู้ รียนเกิดความสนใจ สนุกสนานเพลิดเพลิน เกิดการรับรู้และเรียนรู้ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ 5. มีการประยกุ ตใ์ ช้ (Application) เป็นการเช่ือมโยงองคค์ วามรู้ที่ไดก้ บั ชีวิตจริงของผูเ้ รียน ได้ นาไปประยกุ ตใ์ ชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ท้งั ต่อตนเองและผอู้ ่ืนอยา่ งเป็นรูปธรรม ทาใหเ้ ห็นประโยชน์และ คุณค่าของการเรียนรู้ที่ไดร้ ับ และกระตุน้ ความตอ้ งการเรียนรู้มากยงิ่ ข้ึน ขบวนกำรลูกเสือ (Scout movement) -ตำมคำนิยำมของลูกเสือโลก เป็นกระบวนการเรียนรู้และพฒั นาตนเองอยา่ งต่อเน่ืองสาหรับเยาวชน เพื่อสร้างเยาวชนท่ีมีจิตใจ เสียสละ รับผดิ ชอบและอุทิศตนแก่สังคม ดว้ ยวธิ ีการลูกเสือ -จำกแนวกำรจัดกจิ กรรมพฒั นำผู้เรียน 2552 - สพฐ. เป็นกระบวนการทางการศึกษาส่วนหน่ึง ซ่ึงมุง่ พฒั นา สมรรถภาพของบุคคล ท้งั ทางสมอง ร่างกาย จิตใจ และศีลธรรม เพอ่ื ใหเ้ ป็ นบุคคลที่มีความประพฤติดีงาม ไม่กระทาตนเป็นปัญหาของสังคม ดารงชีวิตอยา่ งมีความหมาย และสุขสบาย

71 หลกั กำรลูกเสือ (Scout principle) ลูกเสือโลกเนน้ หนา้ ท่ีหลกั 3 ประการ 1. หนา้ ท่ีต่อพระเจา้ /ศาสนา (ดา้ นจิตวญิ ญาณ) คือการแสวงหาและดาเนินชีวติ อยา่ งมีคุณคา่ และมีความหมาย 2. หนา้ ที่ต่อผอู้ ่ืน คือการเคารพ ใหเ้ กียรติ ช่วยเหลือผูอ้ ื่น/ รวมถึงสังคมและสิ่งแวดลอ้ ม 3. หนา้ ท่ีต่อตนเอง ไดแ้ ก่ พฒั นาตนเองท้งั ดา้ น ร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สงั คม และจิตวิญญาณ ลูกเสือไทยมีหนา้ ที่หลกั 5 ประการ (ใชห้ ลกั การลูกเสือโลก แตไ่ ดป้ รับให้เขา้ กบั สังคมไทย โดยแยก ขอ้ 4 และ 5 ออกมาใหเ้ ด่นชดั ข้ึน) 1. รับผดิ ชอบต่อการพฒั นาตนเองอยา่ งต่อเนื่อง 2. เขา้ ร่วมพฒั นาสงั คม ยอมรับ เคารพในเกียรติและศกั ด์ิศรีผอู้ ื่นและเพ่อื นมนุษยท์ ุกคน รวมท้งั ธรรมชาติ และสรรพส่ิงท้งั หลายในโลก 3. มีศาสนาเป็นหลกั ยดึ ทางใจ 4. จงรักภกั ดีต่อพระมหากษตั ริยแ์ ละประเทศชาติ 5. ยดึ มนั่ ในคาปฏิญาณและกฏของลูกเสือ วธิ ีกำรลูกเสือ (Scout method) วธิ ีการลูกเสือไทย (ตามหลกั สูตรแกนกลางฯ 2551) มี 7 องคป์ ระกอบ 1. การฝึกอบรมเพอ่ื ความกา้ วหนา้ ในการเขา้ ร่วมกิจกรรม 2. การสนบั สนุนโดยผใู้ หญ่ 3. ยดึ มน่ั ในคาปฏิญาณและกฎ 4. การใชส้ ัญลกั ษณ์ร่วมกนั 5. ระบบหมู่ 6. การศึกษาธรรมชาติ 7. เรียนรู้จากการกระทา (วธิ ีการลูกเสือโลกมี 8 ขอ้ คือเพ่ิมขอ้ 8. เรียนรู้จากการบริการ) ลกั ษณะของกจิ กรรมลกู เสือ หลกั การลูกเสือสอดคลอ้ งกบั ทกั ษะชีวติ หลายองคป์ ระกอบ และวธิ ีการลูกเสือกจ็ ดั เป็น กระบวนการเรียนรู้ท่ียดึ ผเู้ รียนเป็ นศูนยก์ ลางรูปแบบหน่ึง ท่ีเรียนรู้ในระบบหมู่ ผา่ นกิจกรรมท่ี สนุกสนานเพลิดเพลิน ร่วมกบั องคป์ ระกอบอื่นๆ ที่เป็ นเอกลกั ษณ์เฉพาะตามวธิ ีการลูกเสือ คุณคา่ ของสื่อการเรียนการสอนประเภทกิจกรรม 1. ส่งเสริมใหผ้ เู้ รียนกลา้ แสดงออกและทางานร่วมกบั ผอู้ ่ืนได้

72 2. กระตุน้ ใหผ้ ูเ้ รียนเกิดความสนใจ เกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน ทาใหม้ ีการรับรู้และการ เรียนรู้ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ ผเู้ รียนสามารถเรียนไดม้ ากข้ึนแต่เสียเวลานอ้ ยลง ซ่ึงเป็นลกั ษณะเฉพาะ ของสื่อการสอนประเภทกิจกรรม 3. เปิ ดโอกาสใหผ้ เู้ รียนมีส่วนร่วมในการกาหนดขอบขา่ ย เน้ือหา และวตั ถุประสงค์ 4. ผเู้ รียนไดฝ้ ึกฝน พฤติกรรมการเรียนรู้ท้งั ทางดา้ นความรู้ เจตคติ ทกั ษะ รวมท้งั จินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ โดยเรียนรู้ประสบการณ์ต่างๆ ดว้ ยตนเอง หลกั สูตรลูกเสือท่ีเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ หลกั สูตรลูกเสือเดิมใชว้ ชิ าเป็ นตวั ต้งั ในการกาหนดวตั ถุประสงคห์ ลกั สูตร เนน้ ท่ีทกั ษะการ ดารงชีวิต ส่วนหลกั สูตรการจดั กิจกรรมลูกเสือที่เสริมสร้างทกั ษะชีวติ ไดใ้ ชเ้ หตุการณ์สาคญั และ สภาพปัญหาในชีวติ จริงของเด็กแต่ละวยั เป็นตวั กาหนดวตั ถุประสงคห์ ลกั สูตร โดยพจิ ารณาร่วมกบั วตั ถุประสงคห์ ลกั สูตรลูกเสือโลก และแนวทางการพฒั นาลูกเสือไทย 8 ประการ เม่ือรวบรวมและตดั ทอนส่วนท่ีซ้าซอ้ นออกไป จึงสรุปไดเ้ ป็นแนวทางพฒั นาลูกเสือเพอ่ื เสริมสร้างทกั ษะชีวติ 4 ดา้ น คือ ดา้ นร่างกายและสิ่งแวดลอ้ ม /ดา้ นสติปัญญาค่านิยมและเจตคติ /ดา้ นจิตใจ ศีลธรรม และสัมพนั ธภาพ ระหวา่ งบุคคล /ดา้ นสมั พนั ธภาพกบั ชุมชน สังคม และวเิ คราะห์ผลการเรียนรู้ในแนวทางพฒั นา ลูกเสือเพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ท้งั 4 ดา้ น ไดร้ วมท้งั หมด 15 หน่วย ดงั ตารางต่อไปน้ี

73 ตำรำงเปรียบเทยี บวตั ถุประสงค์หลกั สูตรลกู เสือโลก 6 ด้ำน แนวทำงพฒั นำลูกเสือไทย 8 ประกำร และหลกั สูตรลกู เสือทเี่ สริมสร้ำงทกั ษะชีวติ 4 ด้ำน หลกั สูตรลูกเสือโลก แนวทำงพฒั นำลูกเสือไทย หลกั สูตรลกู เสือที่ 6 ด้สน 8 ประกำร เสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ 4 ด้ำน ร่างกาย ร่างกาย ร่างกายและสิ่งแวดลอ้ ม รับผดิ ชอบต่อส่ิงแวดลอ้ ม สติปัญญา สติปัญญา สติปัญญา ค่านิยม และเจตคติ สร้างคา่ นิยมและเจตคติ จริยธรรม จิตใจ จิตใจ ศีลธรรม จิตใจ ศีลธรรม และ จิตวญิ ญาณ สัมพนั ธภาพระหวา่ งบุคคล สัมพนั ธภาพระหวา่ งบุคคล สมั พนั ธภาพทางสงั คม สมั พนั ธภาพตอ่ ชุมชน สมั พนั ธภาพกบั ชุมชนและ สมั พนั ธภาพทางสงั คม สังคม แนวทางพฒั นาลูกเสือที่เนน้ ทกั ษะชีวติ 4 ดา้ น จะครอบคลุมทกั ษะชีวติ ท้งั 12 องคป์ ระกอบดงั น้ี 1. ดา้ นร่างกายและสิ่งแวดลอ้ ม (รับผดิ ชอบต่อตนเองและสงั คม) 2. ดา้ นสติปัญญา คา่ นิยมและเจตคติ (คิดวเิ คราะห์วจิ ารณ์ คิดสร้างสรรค์ เขา้ ใจตนเอง ตดั สินใจแกไ้ ขปัญหา) 3. ดา้ นจิตใจ ศีลธรรม และสัมพนั ธภาพระหวา่ งบุคคล (ส่ือสาร/สร้างสัมพนั ธภาพ เห็นคุณค่าตนเอง เขา้ ใจ/ เห็นใจผอู้ ื่น จดั การอารมณ์/ความเครียด) 4. ดา้ นสมั พนั ธภาพกบั ชุมชนและสงั คม (รับผดิ ชอบต่อตนเองและสงั คม)

74 ตำรำงวเิ ครำะห์ผลกำรเรียนรู้ในแนวทำงพฒั นำลูกเสือเพ่ือเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ 4 ด้ำน ด้ำนกำรพฒั นำ ผลกำรเรียนรู้ ด้ำนร่ำงกำยและส่ิงแวดล้อม หน่วยที่ 1 สาระสาคญั ของการลูกเสือ หน่วยท่ี 2 ทกั ษะลูกเสือ หน่วยท่ี 3 สุขภาพอนามยั ดี หน่วยท่ี 4 ความปลอดภยั หน่วยที่ 5 ดาเนินชีวติ ตามหลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง หน่วยที่ 6 อนุรักษแ์ ละร่วมแกไ้ ขทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอ้ ม ด้ำนสตปิ ัญญำ ค่ำนิยม หน่วยที่ 7 การคิดวเิ คราะห์ ตดั สินใจ แกไ้ ขปัญหา และเจตคติ หน่วยท่ี 8 จุดดี จุดดอ้ ย และการพฒั นาตนเอง ด้ำนจิตใจ ศีลธรรม และ หน่วยที่ 9 รักและศรัทธา สถาบนั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ สัมพนั ธภำพระหว่ำงบุคคล หน่วยที่ 10 ปฏิบตั ิตามวถิ ีไทย และภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น หน่วยท่ี 11 คุณธรรม – จริยธรรม หน่วยท่ี 12 สมั พนั ธภาพและการส่ือสาร ด้ำนสัมพนั ธภำพกบั ชุมชน หน่วยที่ 13 มีจิตอาสา สังคม หน่วยท่ี 14 รักและหวงแหน สาธารณสมบตั ิของชุมชน/ชาติ หน่วยท่ี 15 รับผดิ ชอบปัญหาสงั คม ลกั ษณะของกจิ กรรมลกู เสือทเ่ี สริมสร้ำงทกั ษะชีวติ

75 การจดั กิจกรรมลูกเสือท่ีเสริมสร้างทกั ษะชีวติ น้นั ไดร้ ักษาจุดเด่น เอกลกั ษณ์ หลกั การ วิธีการ ของลูกเสือไว้ โดยสอดแทรกการเรียนรู้ทกั ษะชีวติ เพ่มิ เขา้ ไปเพื่อตอบสนองวตั ถุประสงคท์ ่ีรอบดา้ น ครอบคลุมการดารงชีวติ ในปัจจุบนั ใหช้ ดั เจนข้ึน ให้เดก็ ไดฝ้ ึกคิด วเิ คราะห์ ไดต้ รวจสอบความคิด ความเชื่อของตนกบั คนส่วนใหญ่ ยอมรับความคิดและเคารพสิทธิผอู้ ื่น ตดั สินใจ แกไ้ ขปัญหา ใน สถานการณ์สมมุติ รวมท้งั ไดฝ้ ึกฝนทกั ษะทางจิตสงั คมท่ีจาเป็น ฯลฯ เพ่ือใหเ้ กิดทกั ษะชีวติ ท่ีตอ้ งการ สร้าง ท้งั ทกั ษะชีวติ ทว่ั ไป และทกั ษะชีวติ เฉพาะ เม่ือจดั ประเภทตามทกั ษะ/ความสามารถ ในการปฏิบตั ิกิจกรรม แบ่งออกไดเ้ ป็น 5 ประเภท คือ 1. กิจกรรมการแสดงออก เป็ นกิจกรรมที่เปิ ดโอกาสใหล้ ูกเสือไดใ้ ชค้ วามสามารถในการ แสดงออก แสดงความคิดสร้างสรรค/์ จินตนาการในรูปแบบตา่ ง ๆ ซ่ึงมกั จะเป็นการจาลอง ประสบการณ์ตา่ ง ๆ มาเพื่อการเรียนรู้ไดง้ ่ายและสะดวกข้ึน หรือเป็ นสิ่งที่ใชแ้ ทนประสบการณ์จริง เพราะศาสตร์ต่างๆ ในโลก มีมากเกินกวา่ ท่ีจะเรียนรู้ไดห้ มดสิ้นจากประสบการณ์ตรงในชีวติ และบาง กรณีก็อยใู่ นอดีต หรือซบั ซอ้ นเร้นลบั หรือเป็ นอนั ตราย ไม่สะดวกตอ่ การเรียนรู้จากประสบการณ์จริง ตวั อยา่ งกิจกรรม เช่น 1.1 สถานการณ์จาลอง เป็นการจดั สภาพแวดลอ้ มเลียนแบบความจริงใหใ้ กลเ้ คียงกบั สภาพความเป็นจริงมากท่ีสุด เพ่อื ใหผ้ เู้ รียนไดฝ้ ึกฝน แกป้ ัญหาและตดั สินใจจากสภาพการณ์ท่ีกาลงั เผชิญอยนู่ ้นั แลว้ นาประสบการณ์แห่งความสาเร็จไปเป็นแนวทางในการแกป้ ัญหา 1.2 การสาธิต กระบวนการท่ีผสู้ อนช่วยใหผ้ เู้ รียนไดเ้ กิดการเรียนรู้ตามวตั ถุประสงค์ โดยการแสดงหรือกระทาให้ดูเป็ นตวั อยา่ ง ใหค้ วามสาคญั กบั กระบวนการท้งั หมดท่ีผูเ้ รียนจะตอ้ งเฝ้า สังเกตอยโู่ ดยตลอด 1.3 การเล่านิทาน 1.4 ละคร หุ่นจาลอง 1.5 เพลง ดนตรี การเคลื่อนไหวตามจงั หวะดนตรี หมายถึง กิจกรรมที่เนน้ การใช้ ดนตรีเป็นสื่อในการเรียนรู้ท้งั ในแง่เน้ือหาและความบนั เทิง ผอ่ นคลาย และเขา้ ถึงวฒั นธรรมต่าง ๆ 1.6 ศิลปะ แขนงอ่ืน ๆ เช่น การวาดรูป การป้ันดินเหนียว งานหตั ถกรรม การร้อยดอกไม้ 1.7 การโตว้ าที ฯลฯ 2. กิจกรรมการรายงานและการสารวจ เป็นกิจกรรมที่เนน้ ใหล้ ูกเสือไดเ้ รียนรู้จากความเป็น จริง /เหตุการณ์จริง ในชีวิตประจาวนั ผา่ นประสบการณ์ตรงดว้ ยตนเอง ซ่ึงเป็นรากฐานสาคญั ของ การศึกษา เช่น การทาแผนที่ การสารวจ หมายถึง การเรียนรู้ผา่ นสถานการณ์จริงดว้ ยการลงพ้นื ท่ี สารวจ และจาลองส่ิงที่ไดเ้ รียนรู้สู่แผนที่ ภาพ หรือสญั ลกั ษณ์ เพื่อแสดงความคิดรวบยอดของส่ิงท่ีได้ เรียนรู้น้นั ตวั อยา่ งกิจกรรม เช่น การสมั ภาษณ์ การเป็ นผสู้ ่ือขา่ ว การทาสารคดี การศึกษานอกสถานที่

76 ชุมชนศึกษา การผลิตสื่อ การทาปูม การจดั นิทรรศการ การสอดแนม สารวจ แผนที่ เขียนเรียงความ ฯลฯ 3. กิจกรรมการวเิ คราะห์และการประเมิน เป็นการเรียนรู้ที่เกิดจากการแลกเปล่ียนความ คิดเห็นและร่วมกนั วเิ คราะห์/ประเมิน สิ่งต่างๆท่ีเกิดข้ึน ตวั อยา่ งกิจกรรม เช่น การเปรียบเทียบคุณค่า การประเมินความเสี่ยง การทาแผนท่ีความคิด ฯลฯ 4. เกมและการแข่งขนั 4.1 เกม เป็น กิจกรรมที่มีกฎกติกา และลาดบั ข้นั ตอน ท่ีเอ้ือใหล้ ูกเสือเกิดการเรียนรู้ ผา่ นการเล่นเกม ใหข้ อ้ คิดท่ีสอดคลอ้ งกบั ผลการเรียนรู้ที่ตอ้ งการ 4.2 การแขง่ ขนั เป็นกิจกรรมท่ีมีกติกาในการแข่งขนั และมีการตดั สินหาผชู้ นะ เช่น การตอบปัญหาในเร่ืองต่าง ๆ เพอ่ื กระตุน้ ใหเ้ กิดความสนใจใฝ่ รู้มากข้ึน ฯลฯ 5. กิจกรรมบาเพญ็ ประโยชน์ เป็นกิจกรรมสร้างสรรคท์ ี่เนน้ การฝึกความเสียสละของลูกเสือ ไดแ้ ก่ การจดั กิจกรรมการกุศล การซ่อมของเล่นให้นอ้ ง การดูแลทาความสะอาดสถานท่ี การปลูก และดูแลตน้ ไม้ การเก็บผกั จากแปลงไปประกอบอาหารเล้ียงนอ้ ง ฯลฯ กระบวนกำรเรียนรู้ของกจิ กรรมลกู เสือสร้ำงทกั ษะชีวติ ได้อย่ำงไร กิจกรรมลูกเสือ มีองคป์ ระกอบครบท้งั 5 ประการ ของกระบวนการเรียนการสอนที่ยดึ ผเู้ รียน เป็นศูนยก์ ลาง การสร้างทกั ษะชีวติ ท้งั 12 องคป์ ระกอบ เกิดข้ึนดว้ ยกิจกรรมดงั ตารางต่อไปน้ี

77 องค์ประกอบ กจิ กรรม ทกั ษะชีวติ คิดวเิ คราะห์ การอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดและประสบการณ์ เพ่ือสร้างองคค์ วามรู้ใหม่ วจิ ารณ์ ร่วมกนั กิจกรรมที่ตอ้ งคิดนอกกรอบ สร้างสรรคส์ ่ิงใหม่ งานศิลป์ งานฝีมือ คิดสร้างสรรค์ การแสดง ฯลฯ ตระหนกั รู้ในตน การอยรู่ ่วมกนั ในหมู่ลูกเสือ การแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความคิดเห็นดว้ ย เขา้ ใจ/เห็นใจผอู้ ่ืน เหตุผล ทาใหเ้ กิดความเขา้ ใจและยอมรับผอู้ ื่นมากข้ึน ขณะเดียวกนั กไ็ ด้ ไตร่ตรองและทาความเขา้ ใจตนเองดว้ ย เห็นคุณคา่ ตนเอง การเป็นที่ยอมรับในหมู่ลูกเสือ/ทุกคนเคารพใหเ้ กียรติซ่ึงกนั และกนั /การทางาน สาเร็จ ไดร้ ับคาชม ทาใหเ้ กิดความภูมิใจและเห็นคุณค่าตนเอง ตระหนกั วา่ รับผดิ ชอบสังคม ตนเองเป็นส่วนหน่ึงของหมู่ลูกเสือท่ีจะตอ้ งมีส่วนร่วมรับผดิ ชอบ จึงทาใหม้ ี วนิ ยั และรับผดิ ชอบต่อตนเองและส่วนรวมมากข้ึน การส่ือสาร การทางานร่วมกนั ในหมูล่ ูกเสือ ตอ้ งสื่อสารและมีสมั พนั ธภาพท่ีดีตอ่ กนั การสร้าง ตอ้ งตดั สินใจและแกไ้ ขปัญหาตา่ ง ๆ ที่เกิดในการทางานร่วมกนั รวมท้งั ควบคุม สัมพนั ธภาพ อารมณ์และความเครียดที่เกิดข้ึนจากความขดั แยง้ คิดเห็นต่างกนั ดว้ ย นอกจากน้ี การตดั สินใจ ยงั ตอ้ งมีปฏิสมั พนั ธ์กบั ลูกเสือหมูอ่ ื่น ผกู้ ากบั ลูกเสือ และแหล่งเรียนรู้อื่น ๆ ดว้ ย การแกไ้ ขปัญหา เพือ่ ทากิจกรรมร่วมกนั ใหบ้ รรลุเป้าหมาย การจดั การอารมณ์ การจดั การ ความเครียด กิจกรรมลูกเสือเพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ในคูม่ ือครูที่จดั ทาข้ึนเป็นเพยี งตวั ช่วยใหเ้ กิดการ เรียนการสอนข้นั ต่าสุดโดยไม่เกิดปัญหาเทา่ น้นั ผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือสามารถท่ีจะพฒั นาใหด้ ีข้ึน กวา่ เดิมไดต้ ลอดเวลา เพราะสังคมเปล่ียนตลอดเวลาเช่นกนั

เรื่อง กำรลกู เสือสำรองกบั เด็ก 78 บทเรียนที่ 4 เวลำ 90 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. จิตวทิ ยาพฒั นาการวยั ลูกเสือสารอง 2. โครงการหรือกิจกรรมท่ีสนองความตอ้ งการของลูกเสือสารอง 3. แนวทางการแกป้ ัญหาเก่ียวกบั ตวั ลูกเสือสารอง จุดหมำย เพือ่ เป็นแนวทางในการจดั กิจกรรมเพอ่ื สนองความตอ้ งการลูกเสือสารอง วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. อภิปรายถึงวตั ถุประสงคข์ องกิจการลูกเสือสารองได้ 2. อธิบายถึงจิตวทิ ยาและพฒั นาการวยั ลูกเสือสารองได้ 3. อภิปรายถึงวธิ ีการและกระบวนการจดั กิจกรรมเพอ่ื ใหบ้ รรลุถึงวตั ถุประสงคข์ องกิจการลูกเสือสารองได้ 4. หาและเลือกวธิ ีการแกป้ ัญหาเก่ียวกบั ตวั ลูกเสือสารองเพื่อเป็นแนวปฏิบตั ิได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม ใหผ้ สู้ อนเลือกวธิ ีสอนเฉพาะวธิ ีใดวธิ ีหน่ึงเทา่ น้นั วธิ ีท่ี 1 ก. นาเขา้ สู่บทเรียน 5 นาที ข. ฉายภาพเล่ือนเรื่อง “นี่คือการลูกเสือ” 25 นาที ค. อภิปรายในกลุ่มโดยมีวทิ ยากรประจากลุ่มเก่ียวกบั เรื่องในภาพเลื่อน 15 นาที ง. ทางานตามโครงการในกลุ่มโดยมีวทิ ยากรประจากลุ่มเกี่ยวกบั วตั ถุประสงค์ ของลูกเสือสารอง 25 นาที จ. ผสู้ อนบทเรียนน้ีนาเอาโครงการที่สาเร็จแลว้ มาแสดงและทาการเปรียบเทียบกนั 15 นาที ฉ. ซกั ถามและสรุป 5 นาที

79 วธิ ีที่ 2 ก. นาเขา้ สู่บทเรียน 5 นาที ข. ทางานในกลุ่มโดยมีวทิ ยากร ตามโครงการเก่ียวกบั วตั ถุประสงคข์ อง 30 นาที กิจการลูกเสือสารอง ค. วทิ ยากรผสู้ อนบทเรียนน้ีนาโครงการท่ีทาไวส้ าเร็จแลว้ มาใหด้ ูและให้ 15 นาที ขอ้ เสนอแนะตา่ ง ๆ ง. ทางานในกลุ่มโดยมีวทิ ยากรตามโครงการเร่ืองลกั ษณะนิสบั และความตอ้ งการของเดก็ วยั ลูกเสือสารอง (ช่วงช้นั ที่ 1) จะสนองความตอ้ งการให้ประสบผลสาเร็จไดด้ ว้ ยวธิ ีการของ ลูกเสือสารองอยา่ งไร 20 นาที จ. เสนอผลงานต่อที่ประชุมใหญ่ 15 นาที ฉ. ซกั ถามและสรุป 5 นาที สื่อกำรสอน - ฟิ ลม์ ภาพเล่ือน เร่ือง “น่ีคือการลูกเสือ” เคร่ืองฉายภาพเล่ือนและจอ - วสั ดุประกอบโครงการสาหรับกลุ่มที่มีวทิ ยากรทุกลุ่ม คือ เอกสารเร่ือง “กิจการลูกเสือ สารองพยายามจะทาอะไรใหเ้ ป็นผลสาเร็จ” (เอกสารฉบบั น้ีพิมพไ์ วใ้ นเล่มเอกสารประกอบการ บรรยาย ซ่ึงแจกใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมแลว้ แตค่ วรพิมพล์ งในกระดาษแจกอีกตา่ งหาก เพือ่ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึ กอบรมทางาน) - รูปภาพของเด็กลูกเสือสารอง 1 ภาพ - กระดาษแผน่ ใหญ่ ๆ กระดาษกาว กาว ดินสอสีต่าง ๆ - เอกสารประกอบเร่ือง “รู้จกั เดก็ ชายและภูมิหลงั ของเขา” “การพฒั นาการ 8 ประการ” - ถา้ จะนาเอาจุดมุง่ หมายของคณะลูกเสือแห่งชาติมาแสดงตลอดเวลาการฝึกอบรม หรือ อยา่ งนอ้ ยกเ็ อามาแสดงในตอนใดตอนหน่ึงของบทเรียนน้ี กจ็ ะเป็นเคร่ืองช่วยใหผ้ ูเ้ ขา้ รับการอบรมมี ความเขา้ ใจยงิ่ ข้ึน กำรประเมินผล 1. สังเกตพฤติกรรม 2. ดูจากผลงาน 3. ซกั ถาม

80 เนื้อหำวชิ ำ วธิ ีที่ 1 ก. นาเขา้ สู่บทเรียน จุดมุง่ หมายของกิจการลูกเสือ พดู กนั ในดา้ นผใู้ หญก่ ค็ ือ “การส่งเสริมดา้ นร่างกาย จิตใจ แลสติปัญญา พฒั นาเด็กใหเ้ ป็นพลเมืองดี เพ่อื ใหเ้ ขาท้งั หลายไปสร้างสรรคใ์ นสังคม” แตถ่ า้ พดู ในดา้ นเด็ก ๆ กค็ ือ “เป็นเรื่องสนุกสนาน – ผจญภยั และไดเ้ พอื่ นฝงู เถ่ือนธาร การสนุก สุขสม” ดงั น้นั วธิ ีการน้ี เราจะนามาใชเ้ พ่ือใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคก์ ็คือ “จดั แผนงานการฝึกอบรมท่ี กา้ วหนา้ ใหส้ นุกสนานและดึงดูดจิตใจ โดยใชค้ าปฏิญาณและกฎของลูกเสือสารองเป็ นบรรทดั ฐาน แนะนาโดยผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือทุกระดบั ดว้ ยจุดมุ่งหมายดงั กล่าวน้ี รวมท้งั วธิ ีท่ีจะใหไ้ ดผ้ ลสาเร็จดงั กล่าวมา เราจะไดพ้ ิจารณา ศึกษากนั ไมล่ ึกซ้ึงตลอดการฝึกอบรมคร้ังน้ี ระหวา่ งที่มีการฉายภาพเลื่อน เรื่อง “นี่คือการลูกเสือ” ใหท้ ่านมองดูพวกเด็กบางคนและ พยายามช้ีใหไ้ ดว้ า่ ทา่ นคิดวา่ กิจกรรมลูกเสือจะช่วยพฒั นาพวกเขาแต่ละคนในภาพต่อไปน้ีได้ อยา่ งไร” 1. ลูกเสือสารองสามารถทาการฝีมือได้ 2. ลูกเสือสารองสามารถปลูกตน้ ไม้ รดน้า พรวนดินได้ 3. ลูกเสือสารองจะตอ้ งข้ึนไปเป็นลูกเสือสามญั เม่ือเขาเติบโตข้ึน 4. ลูกเสือสามญั ช่วยสอนเด็กท่ีเลก็ กวา่ ได้ 5. ลูกเสือสามญั หุงขา้ วทากบั ขา้ วเป็น 6. ทุกคนสามารถเป็นนายหมู่ลูกเสือและลูกหมูท่ ่ีดีได้ 7. ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่รู้จกั บริการผูอ้ ่ืน 8. ลูกเสือสามญั รุ่นใหญช่ ่วยเหลือเด็กหนุ่มดว้ ยการแนะนาใหช้ ่วยเหลือตนเองได้ 9. ลูกเสือทุกประเภทเป็ นพ่ีนอ้ งกนั ข. ใหด้ ูภาพเลื่อน (25 นาที) ค. อภิปรายในกลุ่มโดยมีวทิ ยากรร่วมดว้ ย (15 นาที) “เร่ืองกิจการลูกเสือดูเหมือนวา่ จะเป็น ส่ิงที่ช่วยเดก็ ๆ ท่ีเราไดด้ ูในภาพเลื่อนในช่วงเวลาเฉพาะน้ีไดอ้ ยา่ งไร ” ใหพ้ จิ ารณาในขอ้ ต่าง ๆ ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. พฒั นาดา้ นความคิดสร้างสรรค์ การใชจ้ ินตนาการ – การคล่องแคล่วในการใชม้ ือ 2. พฒั นาทกั ษะที่มีประโยชน์ – มีนิสยั รักความปลอดภยั ดี – มีสมั พนั ธภาพกบั ผใู้ หญ่ดี 3. มีอุดมคติ เปล่ียนแปลงได้ 4. ละทิ้งการดูแลเอาใจใส่ของแมไ่ ปร่วมกบั เพื่อนฝงู ได้

81 5. สนุกสนาน การคน้ พบและการศึกษาเล่าเรียน 6. รู้จกั รับผดิ ชอบ – สร้างความเช่ือมนั่ ข้ึนในตนเอง 7. มีประสบการณ์ในขนบธรรมเนียมอื่น ๆ 8. ไดท้ กั ษะทางดา้ นบริการ 9. ไดม้ ีคา่ นิยมสาหรับชีวิต ง. ทางานตามโครงการในกลุ่มโดยมีวทิ ยากรเป็นพ่ีเล้ียง (25 นาที) เร่ือง “วตั ถุประสงคข์ อง กิจการลูกเสือสารอง” จงถามคาถามดงั ต่อไปน้ี - เราหวงั อะไรจากเดก็ ชายหลงั จากท่ีเขาอยใู่ นกองลูกเสือสารองมา 3 ปี แลว้ - เราหวงั จะใหเ้ ขาสามารถทาอะไรไดบ้ า้ ง จงเขียนรูปภาพของลูกเสือสารองลงตรงกลางกระดาษแผน่ หน่ึง ตดั กระดาษท่ีพดู ถึง “วตั ถุประสงคข์ องกิจการลูกเสือสารอง” ออกเป็นข้ึน ๆ (เร่ืองน้ีพิมพใ์ นหนา้ ต่อไปแลว้ หรืออาจ ลอกเอามาจากที่อื่น ถา้ เห็นวา่ จะเป็นประโยชน์ )แจกกระดาษที่ตดั น้ีใหส้ มาชิกในกลุ่มทุกคนเพอ่ื วา่ ทุก ๆ คน จะไดม้ ีส่วนร่วมในโครงการใหส้ มาชิกอา่ นขอ้ ความในกระดาษของตนทีละคน และให้ วางสิ่งท่ีเห็นวา่ จาเป็นที่จะตอ้ งทาใหส้ าเร็จลงไวท้ างดา้ นซ้ายมือของรูปภาพ ส่วนทางดา้ นขวามือใหว้ างส่ิงท่ีตอ้ งการลงไว้ แมจ้ ะไมจ่ าเป็นก็ตาม ดา้ นล่างของรูปภาพใหว้ างสิ่งท่ีอยนู่ อกเรื่องหรือทา่ นไม่เห็นดว้ ยลงไว้ ชิ้นกระดาษต่าง ๆที่วางลงไปแลว้ น้นั อาจเปลี่ยนแปลงใหม่เหมาะสมได้ กลุ่มอาจไม่จาเป็นตอ้ งมีความเห็นสอดคลอ้ งกบั ขอ้ ความท่ีวางไวท้ ้งั หมด ทา่ นเองอาจ ตอ้ งเลือกช้ีขาดโดยถือหลกั เกณฑว์ า่ จุดสาคญั ๆ ไม่ควรจะขาดหายไป จงยอมรับฟังเสียงจากสมาชิกในกลุ่มไวบ้ า้ ง ซ่ึงจะเป็นประโยชนใ์ นการพิจารณาปัญหา ต่าง ๆ และจะแกไ้ ขไดก้ วา้ งขวางยง่ิ ข้ึน จ. นาโครงการท่ีสาเร็จรูปแลว้ มาแสดง และผนู้ าบทเรียนทาการเปรียบเทียบ (15 นาที) - เสนอแนะถึงแนวความคิดท่ีมีแตกต่างกนั ไปในการฝึกอบรม - หวั ขอ้ ท่ียอมรับและหวั ขอ้ สาคญั ขาดหายไป - จงอา้ งถึงเร่ืองท่ีอธิบายไวใ้ นเอกสารประกอบเรื่อง “การพฒั นาการ 8 ประการ” อยา่ พยายามรวมเขา้ เป็นรายการเดียวกนั แต่ใหแ้ สดงโครงการน้นั ไวเ้ พื่อเป็ นท่ีอา้ งถึงสาหรับเรื่องอ่ืนท่ีจะ ติดตามมา - จงเสนอแนะผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือท้งั หลายวา่ เมื่อเขาเปลี่ยนใจในขอ้ หน่ึงขอ้ ใดเนื่องจาก ผลการอภิปรายกนั ในระหวา่ งการฝึกอบรม สามารถแกไ้ ขแผนภูมิที่เกี่ยวขอ้ งได้

82 วตั ถุประสงค์ของกจิ กำรลูกเสือสำรอง หลงั จากเด็กชายคนหน่ึงเขา้ ไปอยใู่ นกองลูกเสือสารองได้ 3 ปี แลว้ ทา่ นหวงั จะใหอ้ ะไร เกิดข้ึนแก่เขาจงอภิปรายเป็ นขอ้ ๆ และจดั ลาดบั อะไรมาก่อนมาหลงั สิ่งที่ท่านคิดวา่ จาเป็นจะตอ้ งทา ใหส้ าเร็จได้ อะไรบา้ งเป็ นเร่ืองท่ีมีประโยชน์ แต่ไม่จาเป็ นนกั อะไรบา้ งเป็นเรื่องท่ีไม่จาเป็นและ ทา่ นไม่ยอมรับ จงแกไ้ ขใหด้ ีข้ึนโดยจะเพิม่ เขาไปหรือตดั ออกไปเสีย ถา้ ทา่ นตอ้ งการจะทาเช่นน้นั จงตดั ขอ้ ความขา้ งล่างน้ีเป็ นขอ้ ๆ แลว้ จดั เรียงลาดบั ใหมเ่ พือ่ ใหค้ นอ่ืน ๆ ไดเ้ ห็นสิ่งที่ท่าน คิดวา่ จาเป็ นมีประโยชนห์ รือไม่จาเป็น และไม่ควรรับเอาไว้ ในปลายปี ที่ (ลูกเสือช้นั ป. 3) ของการเป็นลูกเสือสารอง เราหวงั วา่ เดก็ ทุกคนควรจะ…. - เขา้ ใจคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือสารอง - สามารถผกู เงื่อนพิรอดได้ - พฒั นานิสยั มีพฤติกรรมแสดงออกถึงการรักษาความสะอาดและสุขภาพดี - มีความเคารพและใหเ้ กียรติผอู้ ่ืนท้งั เด็กและผใู้ หญไ่ ด้ - รู้คุณคา่ ของกิจกรรมกลางแจง้ - ทาตนใหร้ ่าเริงและใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ป็นไปในทางสร้างสรรคท์ ี่มีประโยชน์ - สามารถใชท้ กั ษะบางประการไดอ้ ยา่ งดี และนาไปช่วยคนอื่นไดด้ ว้ ย - ตอ้ งการที่จะเป็นลูกเสือสามญั - รู้แหล่งที่จะอานวยความสะดวกในทอ้ งถิ่นของตน - ไดพ้ ฒั นาจิตใจเหมาะสมกบั วยั ของตน - สามารถปรับตวั เองเขา้ กบั สถานการณ์ได้ - ไวว้ างใจตนเองได้ - วา่ ยน้าได้ - เอาใจใส่ในส่ิงแวดลอ้ มและช่วยรักษาเทา่ ท่ีจะทาได้ - ใชเ้ ขม็ ทิศเป็น - สามารถร่วมมือกบั ผูอ้ ่ืนได้ - สามารถตดั สินใจตกลงใจในเรื่องท่ีเกิดข้ึนแก่ตนเองได้ - สามารถท่ีจะทางานร่วมกบั คนอ่ืนได้ - ไปร่วมงานทางศาสนาไดโ้ ดยสม่าเสมอ - สามารถเขา้ กบั เดก็ ชายและเด็กหญิงวยั เดียวกบั ตนได้

83 กำรรู้จักเดก็ และภูมิหลงั ของเขำ นิสัยใจคอของเด็กไม่อาจที่จะแยกออกจากธรรมชาติอนั เป็นภูมิหลงั ของเขาได้ บิดา มารดา เพ่อื นบา้ นโรงเรียนและเพ่ือนฝงู ของเขาตา่ งก็มีส่วนช่วยให้เขาเป็นตวั เดก็ อยา่ งท่ีเขาเป็ นอยู่ เพื่อที่จะให้ เขา้ ใจตวั เขา เราตอ้ งรู้วา่ เขาอาศยั อยทู่ ี่ไหน เขาอยูโ่ รงเรียนใด เพอื่ นฝงู ของเขาและทุกสิ่งทุกอยา่ ง เกี่ยวกบั บา้ นและบิดามารดาของเขา เราจะตอ้ งพยายามจดั ส่ิงตา่ ง ๆ ที่ยงั ขาดอยใู่ นภูมิหลงั ของเขาเขา้ ไปไวใ้ นกิจกรรมของเรา เช่น เด็กในเมืองตอ้ งการเดินทางทอ่ งเที่ยวออกไปสู่ชนบท และก็มีความสาคญั พอ ๆ กนั เดก็ ใน ชนบทตอ้ งการเดินทางเขา้ ไปท่องเท่ียวในตวั เมือง เด็กที่อาศยั อยใู่ นห้องแคบ ๆ ของตึกแถว กต็ อ้ งการช่องวา่ งและโอกาสที่จะระบายอารมณ์ รวมท้งั ตอ้ งการคาแนะนาเก่ียวกบั กิจกรรมทา้ ทายเขา ใหท้ าภายในตึกน้นั เดก็ ท่ีอยูใ่ นบา้ นของคนมง่ั มี ก็ตอ้ งการคาแนะนาท่ีจะดาเนินชีวติ ไปอยา่ งง่าย ๆ ธรรมดา ๆ เด็กท่ีถูกพอ่ แมบ่ งั คบั ตามใจ กต็ อ้ งการความเขม้ งวดกวดขนั และระเบียบวนิ ยั ท่ีเขม้ ขน้ เดก็ ซ่ึงมีความรับผดิ ชอบท่ีบา้ นมากเกินควร กต็ อ้ งการอิสรภาพจากการดูแล ลองถำมตวั ท่ำนเองตำมคำถำมต่อไปนี้ เด็กส่วนมากในกองลูกเสือสารองของฉนั มี ก. โอกาสประจาวนั ที่จะไปเที่ยวเล่นในสวนสาธารณะที่ดี หรือเล่นในท่ีโล่งเตียนบา้ งไหม ข. มีโอกาสที่จะไปวา่ ยน้าเล่นไหม ค. มีโอกาสที่จะเล่นเกมเป็นทีม เช่น ฟุตบอลไหม ง. มีโอกาสท่ีจะปี นป่ ายข้ึนตน้ ไมไ้ หม จ. มีโอกาสที่จะปี นข้ึนไปบนเขาเพื่อดูววิ ภูมิประเทศไหม ฉ. มีโอกาสที่จะข้ึนรถไฟเดินทางไปตามชนบทไหม ช. มีโอกาสที่จะเดินตามแผนท่ีและใชเ้ ขม็ ทิศในชนบทไหม ซ. มีโอกาสไปดูสวนสตั วไ์ หม ถา้ ไดค้ าตอบจากคาถามเหล่าน้ีขอ้ หน่ึงขอ้ ใดวา่ “เปล่าเลย” ท่านก็จะเกิดมีแนวความคิดที่จะ จดั กิจกรรมในกองลูกเสือสารองของทา่ นสาหรับเดือนหนา้ ทนั ที ไม่มีขอ้ สงสัยใด ๆ วา่ ทา่ น อาจจะคิดคาถามอื่น ๆ ไดอ้ ีกมากกวา่ น้ี

84 นิสัยใจคอส่วนตัวของเดก็ แต่ละคน เฉลยี วฉลำด เน่ืองจากการทดสอบเด็กลูกเสือสารองตอ้ งการทราบความเฉลียวฉลาดโดยถวั เฉลี่ย เดก็ ท่ี ฉลาดมากตอ้ งการยว่ั ยเุ ป็ นพเิ ศษ ถา้ ประสงคจ์ ะใหเ้ ด็กรู้สึกพอใจในความสาเร็จของการทดลองท่ีเขา ตอ้ งการทา มีเชำวน์ไม่ดี เดก็ ท่ีชา้ และทึบตอ้ งการความช่วยเหลือเป็ นเฉพาะตวั โดยทางานชา้ ๆ อยหู่ ลายสปั ดาห์และ ใชก้ ลวธิ ีสอนหลายวธิ ี ใหแ้ สดง ใหว้ าดภาพ และใชท้ ศั นูปกรณ์ ฯลฯ ช่วย ประสำทไว มีเป็นจานวนมาก เร่ืองเศร้า ๆ อาจทาใหพ้ วกเขาวุน่ วายไดง้ ่าย ๆ รวมท้งั โชคไมด่ ีของผอู้ ่ืน และการทาอนั ตรายต่อสตั ว์ ฯลฯ ดว้ ย พวกน้ีไม่ชอบการเล่นท่ีหยาบ เขาชอบการสนุกสนานกบั จินตนาการ การแสดงดนตรีและศิลปะ ไมใ่ ช่ธุระของเราที่จะไปหา้ มปรามเขา้ การกดดนั ความรู้สึก ไวของพวกเขาจะทาใหพ้ วกเขาไมม่ ีความสุขเป็นอนั มาก พวกเขาอาจจะหนีจากกิจการลูกเสือไป และ เรื่องน้ีก็ไมน่ บั เป็ นความลม้ เหลว เพราะเราไม่อาจจดั ขบวนการใหเ้ หมาะกบั เดก็ แต่ละคนได้ ประสำทช้ำ เด็กชายเช่นน้ีไม่สามารถจะทาตวั ใหอ้ ยใู่ นฐานะเดียวกบั คนอื่นได้ ดงั น้นั จึงสามารถที่จะนา อนั ตรายท้งั ทางร่างกายและจิตใจมาสู่ประชาชนและสัตวไ์ ดโ้ ดยไมร่ ู้สานึกในความผดิ ใด ๆ ท้งั สิ้น วธิ ีท่ี 2 ก. นาเขา้ สู่บทเรียน (เช่นเดียวกนั กบั วธิ ีท่ี 1) ข. ทางานตามโครงการเช่นเดียวกบั วธิ ีที่ 1 (ง) ค. เปรียบเทียบผลงานเช่นเดียวกบั วธิ ีที่ 1 ง. ใหท้ างานตามโครงการในกลุ่มโดยมีวทิ ยากร (25 นาที) ใหก้ ลุ่มทารายงานเก่ียวกบั ลกั ษณะนิสัยใจคอของเด็กวยั ลูกเสือสารอง ช่วงช้นั ที่ 1 (โดยเขียนลงบนแผน่ กระดาษใหญ่ ๆ สกั 3 แผน่ ใหเ้ หมาะกบั การท่ีจะแสดงใหก้ ลุ่มอ่ืน ๆ ดู) เม่ือทาเสร็จแลว้ ใหเ้ ขียนความตอ้ งการของเด็กทุกวยั ลงไปดว้ ย คร้ันแลว้ ใหเ้ ขียนวชิ า ลูกเสือสารองดาวดวงท่ีหน่ึง ดาวดวงที่สอง และกิจกรรมอ่ืน ๆ ท่ีควรนามาใชเ้ พือ่ สนองความ ตอ้ งการน้นั

85 ตัวอย่ำง ลกั ษณะนิสัย ควำมต้องกำร สนองควำมต้องกำรด้วย อายุ 7 ขวบ (ป.1) ชอบที่จะคน้ พบส่ิงตา่ ง ๆ ดว้ ย - คน้ พบธรรมชาติ อยากรู้อยากเห็น ตวั ของตวั เอง - การสารวจ ข้ีอาย อยากมีเพ่ือนฝงู เล่นเกมท้งั หมดของกอง อายุ 8 ขวบ (ป.2) กิจกรรมท่ีตื่นเตน้ และน่าสนใจ การก่อไฟ – ปรุงอาหารและ ชอบการผจญภยั แตกต่างจากท่ีโรงเรียน เล่นเกมในที่กวา้ ง อายุ 9 ขวบ (ป.3) อยากรู้รสแห่งการรับผดิ ชอบ สภานายกหมู่ลูกเสือสารอง ชอบความเป็ นอิสระ และ ช่วยใหร้ ู้จกั ตดั สินใจไดเ้ อง กิจกรรมพิเศษที่จดั ข้ึนเฉพาะเดก็ อยากใหเ้ กิดความสนใจของตน รุ่นโตโดยใชเ้ ครื่องหมายวชิ า ตอ่ ๆไป พิเศษยเุ ร้าพวกเขาเป็นรายตวั

เรื่อง วชิ ำชำวค่ำย 86 บทเรียนท่ี 5 เวลำ 90 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 5 นาที 1. อุปกรณ์ในการอยคู่ า่ ยพกั แรม 5 นาที 2. การกางเตน็ ท์ 75 นาที 3. การจดั สุขาภิบาลในคา่ ย 4. การประกอบอาหาร 5 นาที วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะมีความสามารถ 1. ระบุถึงอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ในการอยคู่ ่ายพกั แรมได้ 2. จดั และใชอ้ ุปกรณ์ในการอยคู่ า่ ยพกั แรมได้ 3. สร้างอุปกรณ์การครัว การสุขาภิบาล แลว้ ใชใ้ นการอยคู่ า่ ยพกั แรมๆได้ 4. กางเตน็ ทช์ นิดต่าง ๆ ได้ 5. ประกอบอาหารตามและวธิ ีของชาวค่ายได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 1. นาเขา้ บทเรียน 2. ช้ีแจงการปฏิบตั ิในการอยูค่ า่ ยพกั แรม 3. ใหไ้ ปศึกษาตามฐานต่าง ๆ 4 ฐาน ๆ ละ 15 นาที เฉพาะฐานประกอบ อาหาร นามารวมกนั และสาธิตภายหลงั เสร็จจากศึกษา 4 ฐานแลว้ 4. ซกั ถามและสรุป ส่ือกำรสอน 1. แผนภูมิ 2. ฐานเคร่ืองมือ 3. ฐานครัว 4. ฐานสุขาภิบาล 5. ฐานเตน็ ท์ 6. ฐานประกอบอาหาร

87 กำรประเมินผล 1. สังเกตพฤติกรรม 2. ซกั ถาม 3. ผลจากการตรวจตอนเชา้ เนื้อหำวชิ ำ เพือ่ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมไดเ้ ขา้ ใจวธิ ีการอยคู่ า่ ยพกั แรมและประกอบอาหาร ซ่ึงจะตอ้ ง นาไป ใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ระหวา่ งการอบยคู่ า่ ยพกั แรม โดยใชบ้ รรยายประกอบการสาธิตเป็นฐานดงั น้ี ฐำนที่ 1 เครื่องมือท่ีจาเป็ นในการอยคู่ ่ายพกั แรม เช่น เลื่อย ขวานใหญ่ ขวานเลก็ มีดดาย หญา้ มีดทาครัว มีดพบั คอ้ น ลิ่ม เป็นตน้ เคร่ืองมือเหล่าน้ีจะตอ้ งสะอาดและคม พร้อมท่ีจะใชก้ ารไดท้ นั ที วทิ ยากรผปู้ ระจาฐานจะตอ้ งช้ีแจงวธิ ีการใชแ้ ละประโยชน์ของเคร่ืองมือแตล่ ะชิ้นตลอดจน การสาธิต การใช้ การพกพา การส่งและรับ และการเก็บรักษา โดยถูกตอ้ งตามแบบวธิ ี ฐำนท่ี 2 การครัว มีเตาประกอบอาหาร ที่วางชามจานทีดว้ ยไมไ้ ผ่ อุปกรณ์การรับประทาน เช่น จาน, ชาม, ส้อมชอ้ น, และอุปกรณ์การครัววางไว้ เช่น ครก , หมอ้ ขา้ ว หมอ้ แกง กระทะ, มีด ทาครัว วทิ ยากรประจาฐานควรอธิบายใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทราบวา่ วธิ ีทาเตาประกอบอาหารซ่ึง มีท่ีเก็บรวมฟื นทาอยา่ งไร ช้นั สาหรับวางจานชาม ที่ลา้ งถว้ ย ชาม จาน ฯลฯ ท่ีกกั เก็บน้าใชส้ าหรับ ในครัวพร้อมมีฝาปิ ดทาอยา่ งไร วธิ ีเกบ็ ของใชใ้ นครัวใหเ้ ป็นระเบียบเรียบร้อยทาอยา่ งไร รวมถึงควร มีราวตากผา้ ท่ีใชอ้ ยใู่ นครัวน้นั ดว้ ย ฐำนที่ 3 การสุขาภิบาล การสร้างส้วมแบบต่าง ๆ เป็นตน้ วา่ ส้วมหลุมหรือส้วมนง่ั พิง พร้อมกบั สร้างร้ัวปิ ดบงั ซ่ึงอาจใชใ้ บไมห้ รือผา้ ใบปิ ดไดม้ ิดชิด หนา้ ส้วมสาหรับใชใ้ นเวลาอยคู่ า่ ยพกั แรม จะตอ้ งสร้างอยา่ งไร ใชอ้ ยา่ งไร ใหถ้ ูกตอ้ งตามสุขลกั ษณะ ควรขดุ หลุมเปี ยกหลุมแหง้ สาหรับทิง้ ขยะหรือสิ่งที่ไม่ตอ้ งการแลว้ ท้งั ของแหง้ และที่เป็นน้า ไวใ้ หด้ ูเป็นตวั อยา่ งอยา่ งละ 1 หลุม สาหรับหลุมเปี ยกซ่ึงใชเ้ ทสิ่งท่ีเป็นน้า เช่น น้าโสโครกจากการ ลา้ งจานชาม จะตอ้ งสานไมไ้ ผเ่ ป็นตะแกรง มีหญา้ หรือใบไมว้ างทบั บนปากหลุมเปี ยกหลุมแหง้ ดว้ ย พลาสติกในโอกาสที่ไม่สามารถจะขดุ หลุมได้ (ดงั รูป) ฐำนที่ 4 เตน็ ท์ มีเต็นทข์ นาด 4 คน และ 2 คน ต้งั ไวใ้ หด้ ูเป็นตวั อยา่ ง วทิ ยากรประจา ฐานพงึ อธิบายใหเ้ ขา้ ใจถึงวธิ ีต้งั เต็นทท์ ุกชนิด ตลอดจนวธิ ีตอกสมอบกและการผกู ร้ังเตน็ ท์ เสร็จจาก การอธิบายแลว้ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทาการต้งั เต็นท์ การมว้ นประตูเตน็ ท์ กาแพงเตน็ ท์ และพบั เตน็ ท์ ใหถ้ ูกตอ้ งตามแบบวธิ ี ฐำนที่ 5 การประกอบอาหาร เม่ือผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมไดห้ มุนเวยี นผา่ นไปทุกฐานแลว้ ใหม้ ารวมกนั ท่ีฐานที่ 5 คือฐานประกอบอาหารและเตาแบบตา่ ง ๆ ฐานน้ีจะแนะใหเ้ ขา้ ใจถึงการ

88 สร้างเตาแบบตา่ ง ๆ ท้งั ที่ ทาดว้ ยไมส้ ด, กอ้ นหิน, เหลก็ ฯลฯ หรือการทาเตาดว้ ยการขดุ ดินใหเ้ ป็น หลุมแบบต่าง ๆ และวธิ ีประกอบอาหารโดยมิตอ้ งใชอ้ ุปกรณ์การครัว เช่น อบไก่, เผาไข,่ ปิ้ งปลา, ปิ้ งทอดไข่ เผา – ยา่ งหมู, มนั , อื่น ๆ ท่ี หาไดด้ ว้ ยดิน ใบตอง กระดาษหนงั สือพิมพ์ หรือ กระดาษอื่นที่เปี ยกน้า, กระดาษอลูมิเนียม การหลามขา้ ว และตม้ น้าดว้ ยกระดาษ เป็ นตน้

89

90 เตน็ ท์

91 เตน็ ท์

92

93 เตำแบบต่ำงๆ

เรื่อง คำปฏญิ ำณและกฎของลูกเสือสำรอง 94 บทเรียนที่ 6 เวลำ 90 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. คาปฏิญาณ กฎ และคติพจนข์ องลูกเสือสารอง 2. การพฒั นาความเขา้ ในในเรื่องคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือสารอง 3. แนวทางท่ีผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะเขา้ ใจค่านิยมที่กล่าวไวใ้ นคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ 4. กิจกรรมบางประเภทที่จะช่วยในการแปลความหมายของคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือ จุดหมำย เพ่ือสร้างค่านิยมในการจดั กิจกรรมท่ีจะนาไปสู่คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือสารองได้ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. กล่าวถึงคาปฏิญาณ กฎ และคติพจนข์ องลูกเสือไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 2. ช้ีแจงแนวทางที่เป็นมาตรฐานท่ีช่วยพฒั นาความเขา้ ใจในเร่ืองคาปฏิญาณและกฎของ ลูกเสือสารองได้ 3. อธิบายถึงกิจกรรมที่จะช่วยใหผ้ กู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือเขา้ ใจถึงค่านิยมที่กล่าวไวใ้ น คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือได้ 4. จดั ทาบญั ชีประเภทของกิจกรรมท่ีจะนามาฝึกอบรมคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 1. นาเขา้ สู่บทเรียน 5 นาที 10 นาที 2. อธิบายทบทวนคาปฏิญาณ กฎ คติพจน์ของลูกเสือสารอง 25 นาที 15 นาที 3. อภิปรายกลุ่ม (กิจกรรมท่ี 1) 15 นาที 10 นาที 4. รายงานต่อท่ีประชุมใหญ่ 10 นาที 15 นาที 5. ทางานตามโครงการ (กิจกรรมท่ี 2) 6. รายงานต่อท่ีประชุมใหญ่ 7. ซกั ถามและสรุป 8. อภิปรายกลุ่มเก่ียวกบั คติธรรมประจาวนั ทุกเชา้ วนั ละ

95 ส่ือกำรสอน 1. แผนภูมิ แผน่ โปร่งใส เคร่ืองฉายภาพขา้ มศีรษะ 2. อุปกรณ์การทางานตามโครงการ กำรประเมินผล 1. สังเกตพฤติกรรม 2. ดูจากผลงาน 3. ซกั ถาม เนื้อหาวชิ า คำปฏญิ ำณของลูกเสือสำรอง ขา้ สัญญาวา่ ขอ้ 1. ขา้ จะจงรักภกั ดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ ขอ้ 2. ขา้ จะยดึ มนั่ ในกฎของลูกเสือสารอง และบาเพญ็ ประโยชนต์ ่อผอู้ ื่นทุกวนั กฎของลกู เสือสำรอง ขอ้ 1. ลูกเสือสารองทาตามลูกเสือรุ่นพี่ ขอ้ 2. ลูกเสือสารองไมท่ าตามใจตนเอง คติพจน์ “ทาดีท่ีสุด” ก. การพฒั นาความเขา้ ในเร่ืองคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือสารอง ลูกเสือสารองจะตอ้ งไดร้ ับการฝึกอบรมในเร่ืองของคาปฏิญาณและกฎ โดยวธิ ีที่เหมาะสมกบั วยั และความสามารถของเขา ซ่ึงผกู้ ากบั ลูกเสือลูกเสือจะตอ้ งตระหนกั เป็นอยา่ งยงิ่ วา่ วธิ ีการท่ีจะ ฝึกอบรมหรือถ่ายทอดความรู้ใหแ้ ก่ลูกเสือสารองน้นั จะตอ้ งใหเ้ ขาเกิดความสนุกสนาน และไดร้ ับ ประโยชนจ์ ากการเรียนเป็นไปตามลาดบั ข้นั ดงั ต่อไปน้ีคือ 1. ใหส้ ามารถจาใหไ้ ดก้ ่อน ซ่ึงในส่วนน้ีคงจาไดเ้ ร่ิมต้งั แตเ่ ขาเรียนอยใู่ นหลกั สูตรเตรียม ลูกเสือสารองเพราะไดม้ ีการกาหนดเรื่องของคาปฏิญาณและกฎไวแ้ ลว้ ส่วนวธิ ีการท่ีจะทาใหเ้ ขาจา ไดแ้ ละท่องไดด้ ว้ ยปากเปล่าก็คงจะใชใ้ หเ้ ขาวา่ ตามผกู้ ากบั ลูกเสือหลาย ๆ คร้ัง หรือจะแต่งเป็นเพลง แลว้ สอนใหเ้ ขาร้องตามจนร้องไดก้ จ็ ะช่วยใหเ้ ขาจาได้ 2. ใหเ้ ขารู้ความหมาย ในช้นั น้ีสาหรับลูกเสือสารองที่กาลงั เรียนอยใู่ นหลกั สูตรเตรียม ลูกเสือสารองคงจะตอ้ งใชก้ ารเล่านิทานประกอบ และยกตวั อยา่ งอธิบายใหเ้ ห็นใหเ้ ขา้ ใจ รวมไปถึง การใหเ้ ห็นตวั อยา่ งการปฏิบตั ิจริงในชีวติ ประจาวนั ในหลกั สูตรดาวดวงท่ี 1 ก็คงจะใชว้ ธิ ีการ