คู่มือการใช้กรอบหลักสูตรฯ-ชช.1-211164

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การเปนสมาชกิ ทีมทด่ี ี และมีภาวะผนู ำ 10 มีคณุ ลักษณะของผูทสี่ รางการเปลย่ี นแปลง - เปน ตน แบบของผสู รา งการเปล่ยี นแปลง และเห็นคณุ คาของทุกคนอยางเทาเทยี ม ท่ีใชภาวะผูนำไดอยา งเหมาะสมกับ กัน กระตุน สรางแรงบันดาลใจ และ สถานการณ มแี รงบันดาลใจ ยกระดับการรวมพลงั ทำงานเปน ทีม ในการพฒั นาตนเองอยางตอเนื่อง เพ่ือขบั เคลือ่ นสูเปา หมายความสำเร็จของ สรางแรงจงู ใจใหทมี เกิด งานและของทมี การเปลย่ี นแปลง ทัง้ แนวคดิ และ กระบวนการทำงาน

213 พฤตกิ รรมบงช้ี 3. การสรางความสมั พนั ธ และจัดการความขัดแยง 2. กระบวนการทำงาน แบบรว มมือรวมพลัง - ปฏบิ ัติตอ ทุกคนโดยเสมอภาคและ เทา เทียมกนั - มีทศั นคติเชงิ บวกตอ การทำงานเปน ทีม และสนับสนุนใหเกิดบรรยากาศการทำงาน - กลาขจดั อคตแิ ละความกลวั สู รว มกนั เพื่อสรางวัฒนธรรมการรว มมอื การสรางสรรคแนวทางใหม รวมพลงั ในการแกป ญ หาความขัดแยง - รกั ษาสัมพนั ธภาพของทีม ในบริบทและ - บรหิ ารความสมั พันธอยางเปนองคร วม สถานการณท ี่มกี ารเปล่ียนแปลง รวมถงึ สรา งแรงบนั ดาลใจ และยกระดบั ความแตกตา งภายในทีม และใชกระบวนการ ประสิทธผิ ลของการทำงานเปน ทีมใน ทำงานทหี่ ลากหลายและเหมาะสมกบั บรบิ ททีแ่ ตกตางกัน สถานการณน้นั ๆ เพอ่ื ขบั เคล่อื นทมี สู เปาหมายดวยความโปรงใสและตรวจสอบได - รว มรบั ผิด รับชอบตอ ผลการกระทำของ ตนเองและสมาชกิ ในทีม ตระหนักวา ความสำเรจ็ และความลม เหลวเปน ผลจาก การทำงานรวมกันของสมาชิกทกุ คนในทีม

214 อภธิ านศพั ท ผูนำตนเอง หมายถึง ความสามารถในการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาตนเอง และการทำงานรวมกับผูอ่ืน ใหบรรลุเปาหมาย มีการทบทวนบทบาทหนาที่ของตนเองและสมาชิกทีม สรางแรงจูงใจในการพัฒนาตนเอง ทง้ั การใหร างวัลและการวิพากษว จิ ารณต นเอง ทน่ี ำไปสูก ารมภี าวะผนู ำตอไป ภาวะผูนำ หมายถึง คุณลักษณะของบุคคลในการใชทักษะการแกปญหาและใชมนุษยสัมพันธที่ดี เพื่อชี้แนะแนวทางใหไปสูเปาหมาย สรางแรงบันดาลใจใหผูอื่นไดพัฒนาตนเอง และนำจุดเดนของแตละคน เพือ่ ใหบรรลผุ ลสำเร็จรวมกนั ผูนำการเปลี่ยนแปลง หมายถึง ผูนำที่สามารถนำการเปลี่ยนแปลงตนเอง และอาจรวมถึงผูอ่ืน ในทางสรางสรรค มุงสรางใหเกิดความรวมมือ พลังรวม เพื่อใหเกิดการพัฒนาในดานตาง ๆ เพื่อกอใหเกิด ประโยชนแ กส วนรวมรว มกนั เพ่ือรวมสรา งสงั คมสุขภาวะ สังคมสุขภาวะ หมายถึง สังคมทค่ี นในสงั คมมีสขุ ภาพรา งกายและจติ ใจดี มสี ภาพแวดลอม สิง่ แวดลอมท่ีดี ไมอ ดอยาก หรือยากจน เปนสังคมเขม แขง็ เชน ครอบครัวเขมแขง็ ชุมชนทอ งถนิ่ เขมแข็ง สังคมที่มคี วามเปน ธรรม ปลอดภัย ไมม คี วามขดั แยง ความรนุ แรง หรือขาดสนั ติภาพ การจัดการความขัดแยง หมายถึง การตอบโตหรือตอบสนองในสถานการณความขัดแยงหนึ่ง ๆ ใหคลี่คลาย ดวยเหตุและผล และความรูสึกบนฐานความเขาใจผูอืน่ ในฐานะที่เปนมนุษยดวยกัน โดยปราศจากอคติ มีความกลา ความรวมมอื มงุ สรา งความสมั พันธอนั ดรี ะหวางกนั สำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ที่ 27 พฤศจิกายน 2563

215 5. การเปนพลเมอื งทเี่ ขม แขง็ (Active Citizen: AC) นยิ าม การปฏิบัติตนอยางรับผิดชอบในฐานะพลเมืองไทยและพลโลก รูเคารพสิทธิเสรีภาพของตนเอง และผูอื่น เคารพในกฎกติกาและกฎหมาย มีสวนรวมทางสังคมอยางมีวิจารณญาณ อยูรวมกับผูอื่นทามกลาง ความหลากหลาย เห็นคุณคาของศักดิ์ศรีความเปนมนุษย มีบทบาทในการตัดสินใจและสรางการเปลี่ยนแปลง ทางสังคม โดยยดึ มนั่ ในความเทา เทียมเปน ธรรม คา นยิ มประชาธิปไตย และสนั ติวิธี องคประกอบ 1. พลเมืองรูเคารพสิทธิ เคารพสิทธิเสรีภาพของผูอื่น ตระหนักในสิทธิเสรีภาพของตนเอง ชวยเหลือ ใหเกียรติ และเห็นอกเห็นใจผูอื่นบนพื้นฐานของการพึ่งพาอาศัยกัน โดยปราศจากอคติ ไมเลือกปฏิบัติ เพือ่ การอยรู วมกันอยา งสนั ติ 2. พลเมืองรับผิดชอบตอบทบาทหนาท่ี ปฏิบัติตนตามกฎ กติกา ขอตกลง กฎหมาย อยางถูกตอง และเหมาะสม รบั ผิดชอบบทบาทหนาทตี่ นเองในฐานะพลเมอื งไทยและพลโลก 3. พลเมืองมีสวนรวมอยางมีวิจารณญาณ ติดตามสถานการณและประเด็นปญหาของสังคม อยา งมีวจิ ารณญาณ มสี วนรวมทางสังคมดว ยจิตสาธารณะและสำนึกสากล 4. พลเมืองผูสรางการเปลี่ยนแปลง มีความกระตือรือรนในการสรางการเปลี่ยนแปลงเชิงบวก ทางสงั คม บนพนื้ ฐานของความเทาเทยี มเปนธรรม คานิยมประชาธิปไตย และสันติวธิ ี สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ท่ี 27 พฤศจิกายน 2563

216 ระดับสมรรถนะการเปนพลเมอื งท่ีเขมแข็ง ป.1-3 ระดับความสามารถ ม.4-6 เริม่ ตน ป.4-6 ม.1-3 ระดบั การพัฒนา ระดับ คำบรรยายระดับ กำลัง เรม่ิ ตน พฒั นา 1 เขา ใจผลกระทบของการกระทำอะไรที่ตามใจตนเอง รบั ผิดชอบและปฏบิ ตั ิตน กำลัง ตามคำแนะนำอยา งเหมาะสม มีสว นรว มในกิจกรรมสวนรวมและแจง ผเู กยี่ วของ สามารถ พฒั นา เม่ือพบปญ หาในชั้นเรียน เหนอื มีความสามารถในการยบั ยั้งชง่ั ใจ เคารพสทิ ธิเสรภี าพของผอู ่นื รูจักปฏิเสธ ความ คาดหวัง 2 ชว ยเหลือผูอ่ืนเมอื่ ไดรับการรองขอ รับผิดชอบและปฏิบัติตนอยางเหมาะสม ตามบทบาทหนา ทข่ี องตนเอง มสี ว นรว มในกิจกรรมสว นรวมตา ง ๆ ท่โี รงเรยี น สามารถ เร่ิมตน จัดขึ้นหรือครมู อบหมายและแจง ผูเกี่ยวขอ งเมอ่ื พบปญ หาหรอื ความขดั แยง ในช้นั เรียน เหนือ กำลงั ความ พฒั นา อสิ ระท่ีจะคดิ และแสดงออกท่ีรับผดิ ชอบและไมท ำใหผอู ่ืนเดือดรอน เคารพสทิ ธิ คาดหวัง 3 เสรภี าพของผอู ื่น ชวยเหลอื ผูอ่นื รับผิดชอบและปฏิบตั ิตนอยา งเหมาะสม ตามบทบาทหนา ท่ขี องตนเอง เคารพตอสถาบนั หลกั ของชาติ ตดิ ตามขอมูลขา วสาร ทเ่ี กยี่ วของกับตนเอง ครอบครวั เพื่อนรวมชนั้ เรียน มสี วนรวมในกจิ กรรมสวนรวมตาง ๆ ในระดับชน้ั เรยี นหรือโรงเรยี น แกไ ขปญหาความขดั แยงในชั้นเรยี นอยางมีเหตุผล อดทนอดกลน้ั ในความคิดเห็นและการแสดงออกท่ีแตกตา ง ยอมรบั ความแตกตาง หลากหลาย ชว ยเหลอื และแบง ปน กับผอู น่ื รับผดิ ชอบและปฏิบตั ติ นอยา งเหมาะสม 4 ตามบทบาทหนาทใ่ี นฐานะพลเมอื งในระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษตั รยิ  ทรงเปนประมขุ เคารพตอสถาบนั หลักของชาติ ตดิ ตามและตรวจสอบขอ มูลขาวสาร เขา รวมกิจกรรมและรวมเปน อาสาสมัครในกิจกรรมสาธารณะประโยชน ระดับโรงเรียนและชุมชน หาทางออกรวมกนั กับผเู ก่ียวขอ งในการแกป ญ หา หรอื ความขัดแยง อยา งมเี หตผุ ล รูจกั และปกปองสทิ ธิเสรภี าพของตนเอง และผูอน่ื ยอมรบั และเคารพ ความแตกตา งหลากหลาย พยายามทจี่ ะเหน็ อกเหน็ ใจ ชว ยเหลอื และแบง ปนกบั ผอู ืน่ 5 รับผิดชอบและปฏบิ ัติตนอยางเหมาะสมตามบทบาทหนาทใ่ี นฐานะพลเมอื ง ในระบอบประชาธิปไตยอนั มีพระมหากษตั รยิ ทรงเปน ประมขุ เคารพตอ สถาบันหลัก ของชาติ ติดตามและตรวจสอบขอมลู ขาวสาร เขา รว มกจิ กรรมและรวมเปน อาสาสมัคร ในกจิ กรรมสาธารณะประโยชนระดบั โรงเรยี นและชุมชน หาทางออกรว มกัน กับผเู กีย่ วของในการแกป ญหา โดยใชกระบวนการปรึกษาหารือตามวิถีประชาธปิ ไตย รจู ักและปกปองสทิ ธเิ สรีภาพของตนเอง และผูอ่ืน พยายามท่จี ะเหน็ อกเหน็ ใจและ ชว ยเหลอื ผูอื่น เคารพและปฏิบตั ิตนตามกฎ กติกาทางสังคม มคี วามรับผิดชอบตอ ผลการกระทำตามบทบาทหนา ทพ่ี ลเมืองประชาธิปไตย ติดตามและประเมนิ 6 ความถูกตอ งและนา เชื่อถอื ของขอมลู รเิ ร่ิมและมีสว นรว มทางสงั คมในประเด็นทส่ี นใจ ระดบั ทองถิ่นและประเทศ ดว ยจติ สาธารณะ กระตอื รอื รนในการหาทางออก และรวมสรางการเปลยี่ นแปลงรว มกันเก่ยี วกบั ประเด็นปญ หา โดยคำนงึ ถงึ ความเทาเทียมเปนธรรมดว ยสันตวิ ิธีและวิถีประชาธิปไตยอันมพี ระมหากษัตริย ทรงเปน ประมุข สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ที่ 27 พฤศจกิ ายน 2563

217 ระดับสมรรถนะการเปนพลเมอื งที่เขมแข็ง (ตอ ) ป.1-3 ระดับความสามารถ ม.4-6 ป.4-6 ม.1-3 ระดับการพัฒนา ระดับ คำบรรยายระดับ สามารถ เร่ิมตน รจู กั และปกปองสทิ ธิเสรภี าพของตนเอง และผูอืน่ พยายามทีจ่ ะเหน็ อกเหน็ ใจผอู น่ื เหนอื กำลัง ท้ังในโลกจรงิ และโลกเสมือน ใหเ กียรติ ชวยเหลือผูอ ืน่ โดยไมเลือกปฏิบัติ ความ พัฒนา เคารพและปฏิบัตติ นตามกฎ กติกาทางสังคม มีความรบั ผิดชอบตอ บทบาทหนา ที่ คาดหวัง พลเมืองประชาธิปไตย ตดิ ตามและประเมินความถูกตองและนา เชอื่ ถือของขอมูล สามารถ 7 ที่เก่ียวขอ งกบั การเปลยี่ นแปลงทางสังคม เศรษฐกจิ การเมือง และวัฒนธรรม รเิ ริม่ และมีสวนรวมทางสังคมในประเดน็ ทสี่ นใจระดับทองถิน่ และประเทศ เหนอื ดวยจติ สาธารณะ กระตอื รือรน ในการหาทางออกรว มกนั และริเริ่มในการสราง ความ การเปลีย่ นแปลงของทอ งถน่ิ ภูมิภาค และประชาคมโลก เกย่ี วกบั ประเด็นปญหา คาดหวงั โดยคำนงึ ถึงความเทาเทยี มเปน ธรรม ดว ยสนั ตวิ ิธีและวถิ ีประชาธิปไตยอันมี พระมหากษตั ริยทรงเปน ประมุข ยดึ มัน่ ในหลักสิทธิเสรีภาพและความเสมอภาค พยายามท่ีจะเหน็ อกเหน็ ใจผูอื่น ทั้งในโลกจรงิ และโลกเสมอื นบนพนื้ ฐานของการพึ่งพาอาศยั กันโดยปราศจากอคติ 8 ใชวจิ ารณญาณในการตดิ ตามสถานการณแ ละประเดน็ ปญ หา รเิ ริม่ และมีสวนรว ม ทางสงั คมในประเดน็ ท่หี ลากหลายระดับภมู ภิ าคและประชาคมโลก ดว ยจิต สาธารณะและสำนึกสากล กระตือรือรนในการรว มสรางการเปล่ยี นแปลงเชิงบวก เกย่ี วกับประเดน็ ปญ หาของทองถน่ิ ดวยคานยิ มประชาธิปไตย ยดึ มัน่ ในหลกั สทิ ธเิ สรภี าพและความเสมอภาค เคารพและปฏิบัตติ ามกฎ กตกิ าทางสังคม พยายามท่จี ะเหน็ อกเห็นใจผูอืน่ ทัง้ ในโลกจรงิ และโลกเสมือน บนพน้ื ฐานของการพ่ึงพากันโดยปราศจากอคติ ไมเ ลือกปฏิบตั ิ มีความรบั ผดิ ชอบ ตอ บทบาทหนา ทีพ่ ลเมืองประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษัตรยิ ทรงเปน ประมขุ 9 ยอมรับความแตกตางหลากหลาย ใชวิจารณญาณในการติดตามสถานการณ และประเดน็ ปญ หา รเิ ร่มิ และมีสว นรว มทางสงั คมในประเด็นทหี่ ลากหลาย ระดบั ภูมภิ าคและประชาคมโลก ดวยจิตสาธารณะและสำนึกสากล กระตือรือรน ในการรว มสรา งการเปลยี่ นแปลงเชิงบวก เก่ียวกับประเดน็ ปญ หาของทองถ่ิน ดว ยความเช่อื มั่นในสังคมทีเ่ ทา เทยี มเปน ธรรม คานยิ มประชาธปิ ไตย และแนวทาง ท่ีไมเกิดความรุนแรงตอ สังคมและตอตัวเอง ยึดมั่นและปกปอ งในหลกั สิทธเิ สรภี าพและความเสมอภาค สอ่ื สารผา นชอ งทาง 10 สาธารณะระดบั ภูมิภาคและประชาคมโลก ดวยจิตสาธารณะ สำนกึ สากล ดว ยความเชอ่ื ม่นั ในสังคมทเ่ี ทา เทยี มเปน ธรรม คานยิ มประชาธปิ ไตย และแนวทาง ที่ไมเ กดิ ความรนุ แรงตอสงั คมและตอตัวเอง แนวทางสนั ติวธิ ี สำนักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันที่ 27 พฤศจกิ ายน 2563

พฤติกรรมบง ชตี้ ามระดับสมรรถ ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมืองรเู คารพสทิ ธิ 1 เขา ใจผลกระทบของการกระทำอะไร - เขาใจผลกระทบที่จะ - ท่ตี ามใจตนเอง รบั ผดิ ชอบและปฏบิ ตั ติ น ตามคำแนะนำอยา งเหมาะสม มสี วนรวม เกิดข้นึ ตอ เนื่องจากการ ในกจิ กรรมสวนรวมและแจง ผเู ก่ยี วของ กระทำของตนทีม่ ีตอผอู ่นื เม่ือพบปญ หาในช้ันเรียน 2 มีความสามารถในการยับยง้ั ช่งั ใจ เคารพ - รูจักและปกปอ งสทิ ธิ - สิทธเิ สรีภาพของผูอืน่ รจู ักปฏเิ สธ ชว ยเหลือผอู น่ื เมอ่ื ไดรบั การรอ งขอ เสรภี าพของตนเอง รูจ กั รบั ผดิ ชอบและปฏิบตั ติ นอยางเหมาะสม ปฏิเสธ เคารพสทิ ธิ ตามบทบาทหนาทข่ี องตนเอง มีสวนรวม เสรีภาพของผอู น่ื ในกจิ กรรมสว นรวมตา ง ๆ ทโ่ี รงเรยี นจัด ขึ้นหรือครูมอบหมายและแจง ผูเ ก่ียวขอ ง ชว ยเหลือผอู นื่ เมอ่ื ไดร ับ เมื่อพบปญหาหรอื ความขดั แยง ในชน้ั การรองขอ เรียน 3 อิสระท่ีจะคิดและแสดงออกท่ีรบั ผดิ ชอบ - มีอสิ ระทจ่ี ะคดิ และ - และไมท ำใหผอู ื่นเดือดรอ น เคารพสทิ ธิ เสรีภาพของผอู ่ืน ชวยเหลือผูอืน่ แสดงออกที่รบั ผดิ ชอบและ รบั ผดิ ชอบและปฏบิ ตั ิตนอยางเหมาะสม ไมทำให ตามบทบาทหนา ท่ขี องตนเอง เคารพตอ ผอู ่นื เดือดรอน ชวยเหลือ สถาบนั หลักของชาติ ติดตามขอ มลู ส

218 ถนะการเปน พลเมอื งทเ่ี ขม แขง็ พฤติกรรมบงชี้ พลเมอื งรับผดิ ชอบ พลเมืองมีสวนรว ม พลเมือง ผสู รา งการเปลย่ี นแปลง ตอ บทบาทหนา ที่ อยา งมวี ิจารณญาณ - แจงผูเ กย่ี วขอ งเม่ือพบ ปญ หาในชนั้ เรยี น หรอื จะ - รับผดิ ชอบและปฏิบตั ิตน - ชวยเหลอื กิจกรรม เสนอแนะแนวทางการ แกปญ หาอยางงายใน ตามคำแนะนำอยา ง สว นรวม ของชนั้ เรียน โรงเรยี นได เหมาะสม - แจงผเู กี่ยวขอ งเมอ่ื พบ ปญ หา หรือความขดั แยง - รับผิดชอบและปฏิบัตติ น - เขารวมกจิ กรรมเพ่ือ ในชน้ั เรียน สว นรวมทโ่ี รงเรยี นจัดขึ้น อยา งเหมาะสมตาม หรือครูมอบหมายหรอื บทบาทหนา ทต่ี นเองใน กำหนด ฐานะสมาชิกของ ใหเ ขา รวม ครอบครัว ช้ันเรยี น และ โรงเรยี น - รบั ผิดชอบและปฏิบัตติ น - ติดตามขอ มูลขา วสารและ - หาทางออกรวมกันกบั อยา งเหมาะสมตาม บทบาทหนาทตี่ นเองใน ปญหาทีเ่ กย่ี วขอ งกับ เพ่ือน และครู ในการ ฐานะสมาชกิ ของ ตัวเอง ครอบครัว เพอื่ น แกป ญหาหรอื ความ รวมชั้นเรยี น และโรงเรยี น สำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ท่ี 27 พฤศจิกายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมอื งรูเคารพสิทธิ ขาวสารที่เกย่ี วขอ งกับตนเอง ครอบครวั ผอู ื่นเมื่อไดร ับการรอ งขอ เพ่อื นรว มช้นั เรยี น มสี วนรว มในกิจกรรม สวนรวมตาง ๆ ในระดบั ชัน้ เรยี นหรอื หรือเมื่อเหน็ วา ตอ งการ โรงเรยี น แกไ ขปญหาความขดั แยง ใน ชั้นเรยี นอยางมเี หตผุ ล ความชว ยเหลือ ใชข อง สวนรวมอยา งะมัดระวงั 4 อดทนอดกล้นั ในความคิดเห็นและการ - สามารถกำกบั ควบคุม - ตนเอง รูจ กั และปกปอง แสดงออกทแ่ี ตกตาง ยอมรบั ความ แตกตางหลากหลาย ชว ยเหลอื และ สทิ ธเิ สรีภาพของตนเอง แบงปนกับผูอ่นื รบั ผดิ ชอบและปฏบิ ัติ และผอู ืน่ ตนอยา งเหมาะสมตามบทบาทหนาที่ ยอมรับความแตกตา ง ในฐานะพลเมอื งในระบอบประชาธิปไตย ไมก ลนั่ แกลงเพอื่ น อันมพี ระมหากษัตรยิ ท รงเปนประมุข (Bullying) ทางรางกาย เคารพตอ สถาบันหลักของชาติ ตดิ ตาม และวาจา ชวยเหลอื ผอู ืน่ และตรวจสอบขอ มลู ขา วสาร เขารวม เม่อื เหน็ วา ตอ งการความ กิจกรรมและรว มเปน อาสาสมคั รใน ชวยเหลือ กจิ กรรมสาธารณะประโยชนระดับ โรงเรียนและชมุ ชน หาทางออกรวมกนั กบั ผูเกย่ี วขอ งในการแกปญ หาหรอื ความ ขดั แยงอยางมีเหตุผล ส

219 พฤตกิ รรมบง ชี้ พลเมอื งรับผดิ ชอบ พลเมืองมสี ว นรว ม พลเมือง ตอ บทบาทหนา ที่ อยางมีวจิ ารณญาณ ผสู รา งการเปล่ียนแปลง ครอบครัว ชัน้ เรียน มีสว นรวมในกจิ กรรม ขดั แยง ในชน้ั เรยี น และโรงเรยี น เคารพตอ สว นรวมตา ง ๆ ใน อยางมเี หตุผล สถาบนั หลกั ของชาติ ระดับชนั้ เรยี นหรอื รงเรยี น ท่เี หมาะสมตามวัย - รับผดิ ชอบและปฏบิ ตั ติ น - ตดิ ตามขา วสารเหตกุ ารณ - หาทางออกรวมกนั อยางเหมาะสมตามบทบาท สถานการณ ปญ หาที่ กบั ผูทเี่ กย่ี วขอ ง หนาท่ี ระเบียบ กฎ เกย่ี วของ ในการแกปญหาความ กติกา ตลอดจนแนว กับตัวเอง โรงเรยี น ชุมชน ขดั แยง ในชั้นเรียนหรอื ปฏิบัติตาม เขา รว มกจิ กรรมและรว ม โรงเรียน วถิ วี ฒั นธรรมของชุมชน เปนอาสาสมคั รใน อยางมเี หตุผล และทอ งถ่ิน เคารพตอ กจิ กรรมสาธารณะ สถาบนั หลกั ของชาติ ประโยชน ระดบั โรงเรียนหรือชมุ ชน ทเี่ หมาะสมตามวยั สำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันท่ี 27 พฤศจิกายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมืองรูเคารพสิทธิ 5 รจู กั และปกปอ งสทิ ธิเสรภี าพของตนเอง - รจู ักและปกปอ งสิทธิ - และผูอืน่ ยอมรบั และเคารพความ เสรภี าพของตนเองและ แตกตา งหลากหลาย พยายามทีจ่ ะเหน็ ผูอน่ื อกเหน็ ใจ ชวยเหลือและแบงปนกบั ผอู ่ืน เคารพในความ รบั ผดิ ชอบและปฏิบัตติ น หลากหลาย อยางเหมาะสมตามบทบาทหนาที่ในฐานะ ไมกลน่ั แกลง เพอ่ื นทาง พลเมืองในระบอบประชาธิปไตยอันมี รา งกายและวาจา พระมหากษัตริยทรงเปน ประมขุ เคารพ ชวยเหลือผอู น่ื ตอ สถาบนั หลักของชาติ ติดตามและ ในสถานการณต า ง ๆ ตรวจสอบขอ มูลขา วสาร เขา รว ม ไมด วนตัดสินผูอ่ืน โดยใช กจิ กรรมและรว มเปนอาสาสมคั รใน อคติ แบงปน สงิ่ ของตาง กจิ กรรมสาธารณะประโยชนระดบั ๆ ของตนใหก บั ผูอืน่ ตาม โรงเรยี นและชมุ ชน หาทางออกรว มกัน ความเหมาะสม กบั ผเู ก่ยี วของในการแกปญหา โดยใช กระบวนการปรกึ ษาหารือตามวิถี ประชาธปิ ไตย ส

220 พฤติกรรมบง ชี้ พลเมืองรบั ผิดชอบ พลเมอื งมสี วนรว ม พลเมือง ผูส รา งการเปลย่ี นแปลง ตอ บทบาทหนา ท่ี อยา งมีวจิ ารณญาณ - หาทางออกรว มกนั - รับผิดชอบและปฏบิ ตั ติ น - ตดิ ตามขาวสารและ กบั ผทู เ่ี กย่ี วของในการ อยา งเหมาะสมตามบทบาท ตรวจสอบขอมลู เกย่ี วกบั แกปญ หาความขัดแยง หนาที่ ระเบียบ กฎ กติกา เหตุการณ สถานการณ หรอื ทบทวนกฎ ระเบยี บ ตลอดจนแนวปฏิบตั ติ าม ปญ หาทเี่ กี่ยวขอ ง กับ กติกาในชน้ั เรยี น อยา งมี เหตุผลโดยใช วิถวี ฒั นธรรมของชุมชน ตวั เอง โรงเรยี น ชุมชน กระบวนการ ปรกึ ษาหารือตามวิถี และทอ งถ่นิ ดวยความ ทอ งถิน่ และประเทศ ประชาธปิ ไตย เขาใจ เคารพตอสถาบัน เขารวมกจิ กรรมและรวม หลกั ของชาติ ในฐานะ เปนอาสาสมัครใน พลเมอื งในระบอบ กจิ กรรมสาธารณะ ประชาธปิ ไตย ประโยชน ระดับโรงเรียนหรือชุมชน ท่ีเหมาะสมตามวยั โดยคำนงึ ถึงผลดีและ ผลเสยี ท่จี ะเกดิ ขนึ้ สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันท่ี 27 พฤศจกิ ายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมอื งรเู คารพสทิ ธิ 6 รูจักและปกปองสทิ ธิเสรีภาพของตนเอง - รจู กั และปกปองสทิ ธิ - และผอู ื่น พยายามทีจ่ ะเหน็ อกเหน็ ใจและ เสรีภาพของตนเองและ ชวยเหลือผูอ นื่ เคารพและปฏิบัติตนตาม ผูอนื่ กฎกติกาทางสังคม ไมกล่ันแกลง ผอู ่ืน มคี วามรับผดิ ชอบตอผลการกระทำตาม ทัง้ ทางรา งกาย วาจา และ บทบาทหนาทีพ่ ลเมืองประชาธิปไตย ความสมั พนั ธท างสงั คม ติดตามและประเมนิ ความถกู ตองและ (Social bullying) นาเชอ่ื ถอื ของขอมลู ริเรมิ่ และมีสว นรวม ใหเ กียรติ และชวยเหลอื ทางสังคมในประเดน็ ทีส่ นใจระดับทอ งถิน่ ผอู นื่ ไมดว นตดั สนิ ผอู ืน่ และประเทศ ดว ยจิตสาธารณะ โดยใชอคติ พยายามทจ่ี ะ กระตอื รือรน ในการหาทางออกและรวม เหน็ อกเห็นใจผอู ืน่ สราง (Empathy) แบง ปน การเปลย่ี นแปลงรว มกันเก่ยี วกบั ประเดน็ สงิ่ ของตา ง ๆ ของตน ปญหา โดยคำนึงถึงความเทาเทยี มเปน ใหกบั ผอู ่นื ตามความ ธรรม เหมาะสม ดว ยสนั ตวิ ธิ ีและวิถีประชาธิปไตย อันมพี ระมหากษตั ริยทรงเปนประมุข ส

221 พฤตกิ รรมบง ช้ี พลเมอื งรับผดิ ชอบ พลเมืองมีสวนรวม พลเมือง ตอ บทบาทหนา ท่ี อยางมวี จิ ารณญาณ ผูส รา งการเปลย่ี นแปลง - เคารพและปฏบิ ัติตน - ตดิ ตามและประเมนิ - กระตือรอื รน ในการหา ตามกฎ กติกา ขอตกลง ความถกู ตอ งของขอมูล ทางออกรว มกนั เกยี่ วกบั และกฎหมายอยา ง ขา วสารทเี่ กย่ี วของ ประเดน็ ปญหา และรว ม เหมาะสมตามบทบาท กบั การเปลยี่ นแปลง สรา งการเปลี่ยนแปลง หนา ที่และ ทางการเมอื ง เศรษฐกิจ ของทองถ่ินหรือประเทศ ความรับผดิ ชอบ สังคม วฒั นธรรม และ โดยคำนงึ ถงึ ความเทา ตลอดจนแนวปฏบิ ตั ิตาม ประเดน็ ปญ หาของ เทยี มเปน ธรรม ดว ยสันติ วถิ ีวัฒนธรรม ทองถ่นิ ประเทศ รเิ รมิ่ และ วิธีและ ทม่ี คี วามหลากหลาย มีสวนรว มทางสงั คมใน วถิ ีประชาธิปไตย ในฐานะพลเมอื งใน ประเด็นท่ีสนใจดวยจติ ระบอบประชาธิปไตย สาธารณะ (Public Mind) โดย คำนึงถงึ ผลดีและผลเสยี ที่ จะเกิดขึน้ สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ท่ี 27 พฤศจกิ ายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมอื งรูเคารพสิทธิ 7 รจู กั และปกปองสิทธิเสรีภาพของตนเอง - รจู ักและปกปองสิทธิ - และผอู ื่น พยายามทจี่ ะเหน็ อกเห็นใจผอู ่นื เสรีภาพของตนเองและ ท้งั ในโลกจริงและโลกเสมือน ใหเกียรติ ผอู ื่น ชว ยเหลือผอู ืน่ ไมก ลนั่ แกลง ผอู ืน่ โดยไมเลอื กปฏิบัติ เคารพและปฏิบตั ิตน ท้งั ทางรางกาย วาจา และ ตามกฎ กติกาทางสังคม มีความ ความสัมพนั ธทางสังคม รับผิดชอบตอ บทบาทหนา ทพี่ ลเมือง และความสมั พนั ธในโลก ประชาธปิ ไตย ตดิ ตามและประเมินความ ไซเบอร (Cyber bullying) ถูกตองและนา เชือ่ ถือของขอมลู ท่ี ใหเกียรติ พยายามทจ่ี ะ เกย่ี วขอ งกบั การเปลย่ี นแปลงทางสังคม เหน็ อกเห็นใจผอู ่ืน เศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรม รเิ รม่ิ ทงั้ ในโลกจรงิ และโลก และมสี ว นรวมทางสงั คมในประเด็นท่ี เสมือน สนใจระดับทองถ่ินและประเทศ ดว ยจิต (Digital Empathy) สาธารณะ กระตอื รือรนในการหาทางออก ชวยเหลือผอู นื่ โดยไม รว มกัน เลือกปฏบิ ตั ิ และรเิ รมิ่ ในการสรา งการเปลีย่ นแปลงของ ทองถิ่น ภูมิภาค และประชาคมโลก เก่ยี วกับประเด็นปญ หา โดยคำนงึ ถึงความ ส

222 พฤตกิ รรมบงชี้ พลเมืองรับผดิ ชอบ พลเมอื งมสี ว นรวม พลเมือง ตอ บทบาทหนา ที่ อยา งมวี จิ ารณญาณ ผสู รา งการเปลี่ยนแปลง - เคารพและปฏบิ ตั ติ น - ตดิ ตามและประเมิน - กระตือรอื รนในการหา ตามกฎ กติกา ขอ ตกลง ความถกู ตอ งและ ทางออกรวมกันเก่ยี วกบั และกฎหมายอยาง นา เชอื่ ถอื ของขอ มูล ประเด็นปญหา และรเิ ร่มิ เหมาะสมตามบทบาท ขาวสารที่เกี่ยวของกบั การ ในการสรา ง หนาท่ีและ เปล่ยี นแปลง การเปลี่ยนแปลงของ ความรบั ผดิ ชอบ ทางการเมือง เศรษฐกจิ ทองถิ่น ภูมิภาค และ ตลอดจนแนวปฏบิ ัติตาม สงั คม วฒั นธรรม และ ประชาคมโลก วิถวี ฒั นธรรม ประเด็นปญหาของ โดยคำนงึ ถึงความเทา ที่มีความหลากหลาย ทองถ่นิ ประเทศ ภูมภิ าค เทยี ม ดว ยความเขา ใจ ในฐานะ และประชาคมโลก ริเร่มิ เปน ธรรม ดวยสนั ติวิธี พลเมอื งในระบอบ และ และ ประชาธปิ ไตย อนั มี มีสวนรวมทางสงั คม วิถปี ระชาธิปไตย พระมหากษตั รยิ  ในประเดน็ ทส่ี นใจ ทรงเปน ประมขุ ดวยจติ สาธารณะ (Public Mind) โดยคำนึงถงึ ผลกระทบทีจ่ ะเกดิ ข้ึน ทงั้ ในระดบั ทอ งถิน่ สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ที่ 27 พฤศจกิ ายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมืองรูเ คารพสิทธิ เทา เทยี มเปนธรรม ดวยสันตวิ ธิ ีและวถิ ี ประชาธิปไตยอนั มีพระมหากษัตรยิ ทรง เปนประมุข 8 ยดึ ม่นั ในหลักสทิ ธิเสรีภาพและความ - เคารพสิทธิเสรีภาพของ - เสมอภาค พยายามทจี่ ะเหน็ อกเหน็ ใจ ผอู ่นื ตระหนักในสทิ ธิ ผอู ่ืนท้งั ในโลกจรงิ และโลกเสมอื นบน เสรภี าพของตนเอง พืน้ ฐานของการพ่ึงพาอาศัยกันโดย ชวยเหลือ ปราศจากอคติ ใชวจิ ารณญาณ ใหเ กียรตผิ อู ่นื ไมเลอื ก ในการตดิ ตามสถานการณแ ละประเด็น ปฏบิ ัตแิ ละเหน็ อกเหน็ ใจ ปญหา ริเร่มิ และมสี ว นรว มทางสงั คมใน ผูอน่ื ทั้งในโลกจรงิ และ ประเด็นทห่ี ลากหลายระดับภูมิภาคและ โลกเสมือน (Digital ประชาคมโลก ดว ยจิตสาธารณะและ Empathy) บนพนื้ ฐานของ สำนึกสากล กระตอื รอื รนในการรวมสราง การพึง่ พาอาศยั กนั การเปลี่ยนแปลงเชิงบวก เก่ียวกบั โดยปราศจากอคติ ประเด็นปญ หาของทอ งถ่นิ ดวยคา นยิ มประชาธิปไตย ส

พฤติกรรมบง ชี้ 223 พลเมืองรบั ผิดชอบ พลเมืองมสี ว นรวม พลเมือง ผูสรา งการเปลยี่ นแปลง ตอ บทบาทหนา ท่ี อยา งมีวิจารณญาณ ภมู ภิ าค และประชาคม โลก - เคารพและปฏบิ ตั ิตามกฎ - ใชว จิ ารณญาณในการ - กระตอื รือรน ในการรวม ตดิ ตามสถานการณ สรา งการเปลย่ี นแปลง กติกา และกฎหมาย บา นเมือง นโยบายภาครัฐ เชิงบวก เกีย่ วกบั ประเดน็ การเปล่ียนแปลงทางสงั คม ปญหา ตามบทบาทหนา ทแี่ ละ วฒั นธรรมและเศรษฐกจิ ของทองถน่ิ ภมู ภิ าค ความรบั ผดิ ชอบของ รวมท้งั ประเดน็ ปญหาระดบั และประชาคมโลก พลเมือง ทองถน่ิ ภูมิภาค รเิ ริ่มและ คานยิ มประชาธิปไตย ในระบอบประชาธิปไตย มสี วนรว มทางสังคม และแนวทางสนั ตวิ ิธี อันมีพระมหากษตั ริยทรง ในประเดน็ ที่หลากหลาย ดว ยจิตสาธารณะ (Public เปน ประมุข ดว ยความ เขาใจ Mind) โดยคำนงึ ถงึ และยอมรบั ในความ แตกตางหลากหลายของ ผลกระทบท่ีจะเกิดขึน้ ท้ัง สงั คมไทย ในระดบั ทอ งถนิ่ ภมู ภิ าค และประชาคมโลก สำนักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ท่ี 27 พฤศจกิ ายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมอื งรูเคารพสิทธิ 9 ยึดมั่นในหลกั สทิ ธเิ สรภี าพและความ - เคารพสิทธเิ สรภี าพของ - เสมอภาค เคารพและปฏิบัติตามกฎ ผูอืน่ ตระหนกั ในสทิ ธิ กตกิ าทางสงั คม พยายามทีจ่ ะเหน็ อก เสรภี าพ เห็นใจผอู ืน่ ท้ังในโลกจริงและโลกเสมอื น ของตนเอง ทงั้ ในโลกจรงิ บนพ้ืนฐานของการพง่ึ พากนั โดย ปราศจากอคติ ไมเลอื กปฏิบตั ิ และโลกเสมือน (Digital มีความรับผดิ ชอบตอบทบาทหนา ท่ี พลเมอื งประชาธิปไตยอนั มี Empathy) ชวยเหลอื พระมหากษัตรยิ ทรงเปน ประมุข ยอมรับ ความแตกตางหลากหลาย ใหเกียรติ และเห็นอกเหน็ ใจผูอ ืน่ (Empathy) บน ใชวจิ ารณญาณในการติดตาม พืน้ ฐานของการพ่งึ พา สถานการณแ ละประเด็นปญ หา ริเรม่ิ อาศยั กนั และมสี ว นรว มทางสังคมในประเดน็ ที่ หลากหลายระดับภูมิภาคและประชาคม โดยปราศจากอคติ โลก ดว ยจิตสาธารณะและสำนึกสากล กระตอื รอื รน ในการรวมสรา งการ ไมเ ลือกปฏิบัติ (Non-Discrimination) เปล่ียนแปลงเชงิ บวก เกี่ยวกับประเด็น เพื่อการอยรู ว มกันอยาง ปญหาของทองถน่ิ ดว ยความเช่ือมนั่ ใน สันติ สังคมท่เี ทา เทยี มเปนธรรม คา นิยม ประชาธิปไตย และแนวทางทไ่ี มเ กดิ ความรนุ แรงตอสังคมและ ตอ ตัวเอง ส

224 พฤตกิ รรมบง ชี้ พลเมอื งรบั ผิดชอบ พลเมืองมีสว นรวม พลเมือง ตอบทบาทหนา ท่ี อยางมีวิจารณญาณ ผูสรา งการเปลี่ยนแปลง - ใชว ิจารณญาณในการ - เคารพและปฏบิ ตั ิตามกฎ ติดตามสถานการณ - กระตอื รือรนในการรว ม กติกา และกฎหมาย บา นเมือง นโยบายภาครฐั ตามบทบาทหนา ทแ่ี ละ การเคลอ่ื นไหวทางสงั คม สรางการเปล่ยี นแปลงเชิง ความรับผิดชอบของ และการเมอื งของ พลเมอื งในระบอบ พลเมือง การปลยี่ นแปลง บวก เก่ยี วกับประเดน็ ประชาธปิ ไตย ทางสังคมวฒั นธรรมและ อนั มีพระมหากษัตรยิ ทรง เศรษฐกจิ รวมท้งั ประเดน็ ปญหา เปน ประมุข ดวยความ ปญหาระดับทองถน่ิ เขา ใจ ภมู ภิ าค และประชาคม ของทองถน่ิ ภูมภิ าค และ และยอมรับในความ โลก ริเริ่มและมสี วนรวม ประชาคมโลก ดวยความ แตกตางหลากหลายของ ทางสังคมในประเด็นท่ี เชื่อม่ันในสงั คมท่เี ทาเทียม สังคมไทย หลากหลาย ดว ยจติ เปน ธรรม คา นยิ ม และประชาคมโลก สาธารณะ (Public Mind) ประชาธิปไตย และ และสำนกึ สากล (Global Mindedness) โดย แนวทางทไี่ มเ กิดความ คำนึงถึงประโยชน ท่ีจะเกิดขน้ึ ท้ังในระดับ รนุ แรงตอ สังคมและตอ ชุมชน สังคม และ ประชาคมโลก ตวั เอง สำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันท่ี 27 พฤศจิกายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั พลเมอื งรูเคารพสทิ ธิ 10 ยึดม่ันและปกปองในหลกั สิทธเิ สรีภาพ - เคารพและปกปองสทิ ธิ - และความเสมอภาค สือ่ สารผา นชอ งทาง เสรภี าพของผูอนื่ ตระหนกั สาธารณะระดับภมู ภิ าคและประชาคม ในสทิ ธเิ สรีภาพของตนเอง โลก ดวยจติ สาธารณะ สำนึกสากล ดวย ชว ยเหลอื ใหเกยี รติ ความเชื่อม่นั และเห็นอกเหน็ ใจผอู ืน่ ในสงั คมท่เี ทา เทียมเปน ธรรม คานิยม ทงั้ ในโลกจริงและโลก ประชาธปิ ไตย และแนวทางทีไ่ มเ กิดความ เสมอื น (Digital Empathy) รุนแรงตอสังคมและตอตัวเองแนวทาง บนพน้ื ฐานของการพึ่งพา สันตวิ ธิ ี อาศยั กัน โดยปราศจากอคติ ไมเลือกปฏบิ ัติ (Non-Discrimination) เพ่อื การอยรู วมกันอยาง สนั ติ ส

225 พฤตกิ รรมบง ชี้ พลเมืองรบั ผดิ ชอบ พลเมอื งมีสวนรวม พลเมือง ตอบทบาทหนา ท่ี อยา งมวี ิจารณญาณ ผูสรา งการเปลี่ยนแปลง - เคารพและปฏบิ ัติตามกฎ - ใชวิจารณญาณในการ - กระตือรือรน มบี ทบาท ตดิ ตามสถานการณ กติกา และกฎหมาย บานเมอื ง นโยบายภาครฐั นำ ตามบทบาทหนาทแี่ ละ การเคลอ่ื นไหวทางสังคม หรอื เปน ตน แบบในการ ความรับผิดชอบของ และการเมืองของพลเมือง รวมสรา งการเปล่ยี นแปลง การเปลี่ยนแปลงทาง พลเมืองในระบอบ สังคมวัฒนธรรมและ เชงิ บวก ประชาธิปไตย เศรษฐกจิ รวมทั้งประเดน็ เก่ียวกับประเด็นปญ หา อันมพี ระมหากษตั รยิ ท รง ปญ หา ของทอ งถิน่ ภมู ิภาค ระดับทองถน่ิ ภมู ภิ าค เปน ประมขุ ดวยความ และประชาคมโลก ริเริ่ม และประชาคมโลก เขาใจ และมสี วนรวมทางสงั คม ดว ยความเชอื่ ม่นั ในสงั คม และยอมรับในความ ในประเด็นที่หลากหลาย ทีเ่ ทาเทียมเปน ธรรม และสอ่ื สารผา นชอ งทาง แตกตา งและแสดงออก สาธารณะ ดว ยจิตสาธารณะ คา นยิ มประชาธปิ ไตยและ ซ่งึ ความเคารพในความ และสำนกึ สากล โดย แนวทางท่ไี มเ กดิ ความ คำนงึ ถงึ ประโยชน รนุ แรงตอ สงั คมและตอ หลากหลายของ ที่จะเกิดขึ้นทง้ั ในระดับ ชมุ ชน สงั คม และ สงั คมไทย และประชาคม ประชาคมโลก ตัวเอง โลก สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ท่ี 27 พฤศจิกายน 2563

226 อภธิ านศพั ท ความรบั ผดิ ชอบ ความตั้งใจในการปฏิบัติตามบทบาทหนาที่ และยอมรับผลที่เกิดขึ้นจากการกระทำของตน เมื่อเกิดผลเสียหายก็ไมโยนความผิดใหแกผูอื่น นอมรับความผิดพลาด แลวนำมาพิจารณาไตรตรอง เพื่อปรับปรุงแกไขมิใหเกิดความเสียหาย หรือความผิดพลาดขึ้นอีก ผูมีความรับผิดชอบควรพิจารณาไตรตรอง ใหรอบคอบถึงความดีงาม ความถูกตองเหมาะสม ผลดีและผลเสียทจี่ ะเกดิ ขน้ึ กอนทจ่ี ะกระทำการใด ๆ สำนึกสากล เจตคติของบุคคลที่ใหความสำคัญกับการมองโลกที่ตนเองมีความสัมพันธเกี่ยวของกันกับสังคมโลก มีความรบั ผดิ ชอบตอโลกในฐานะสมาชิกคนหนึ่ง โดยยอมรบั ความหลากหลายทางวัฒนธรรม สนใจตอประเด็น ปญหาโลก เห็นวาทุกคนตองพึ่งพาอาศัยกันและอยูรวมกันอยางสันติ และถือวามนุษยทุกคนในโลก ตางเปนสมาชกิ ทม่ี ีสทิ ธิ เสรีภาพและมีความเสมอภาคกัน โลกจริงโลกเสมือน พื้นที่ในการรับรู สงสาร แสดงตัวตน และมีปฏิสัมพันธกับผูอื่น ซึ่งมีทั้งในโลกจริง เชน ในหองเรียน ในชุมชน ในประเทศ และในโลกเสมือน เชน ในสังคมออนไลน ในโลกดิจิทัล เว็บบอรด หรือระบบขอความ ออนไลน เปนตน วิถปี ระชาธปิ ไตย รูปแบบการดำรงชีวิตอยูรวมกันของกลุมคนในสังคม ที่มีกติกาหรือหลักการปฏิบัติตนตามกฎหมาย ปฏิบัติตอกันดวยความเคารพไมลวงละเมิดสิทธิของผูอื่น เคารพกฎเกณฑของสังคมและดำรงตนเปนประโยชน ตอสงั คม ความเทา เทยี มในสังคม การสงเสริมใหบุคคลใชสิทธิและเสรีภาพในการดำรงชีวิตในสังคมไดอยางสงบ เสมอภาค และขจัดการเลือกปฏิบัติเกี่ยวกับบุคคลที่มาจากอคติในดานเชื้อชาติ ศาสนา ภาษา เพศ อายุ ความพิการ สภาพทางกายหรอื สขุ ภาพ สถานะของบคุ คล ความเช่ือทางศาสนา การศกึ ษา ฯลฯ ความเปน ธรรมในสงั คม การปฏิบัติตอกันอยางเปนธรรม การจัดสรรผลประโยชนหรือภาระแกสมาชิกในสังคม อยางเทาเทียม ยุติธรรม โดยคำนึงถงึ ความแตกตา งและผลประโยชนทแ่ี ตละบคุ คลไดร ับ สนั ติวธิ ี วิธีการแกไขความขัดแยงหรือตอบโตในสถานการณห นึ่ง ๆ ที่มิใชการยอมจำนนตอปญหาหรอื การนิ่งเฉย แตเปนการรวมกันหาแสวงหาทางออกบนพื้นฐาน การอยูรวมกันฉันทมิตร ปราศจากอคติและความเกลียดชัง อดทนอดกล้ันตอการใชความรุนแรงในการแกป ญหา

227 คา นยิ มประชาธปิ ไตย ความเชื่อ ศรัทธา ของบุคคลในการพรอมที่จะรูจักและปกปองสิทธิ เสรีภาพขั้นพื้นฐานของตน ความชอบธรรมของตน ใหความเคารพและไมละเมิดสิทธิอันชอบธรรมของผูอื่น ยึดถือเสียงสวนใหญ และเคารพสทิ ธิของเสียงสว นนอย มจี ิตสํานึกในเรื่องความเสมอภาค ความยุติธรรม และนิตธิ รรม

228 6. การอยรู ว มกับธรรมชาติ และวทิ ยาการอยางย่งั ยนื (Sustainable coexistence with living in the harmony of nature and science) นยิ าม มีความเขาใจพื้นฐานเกี่ยวกับปรากฏการณของโลกและเอกภพและความสัมพันธของคณิตศาสตร วิทยาศาสตรและธรรมชาติในชีวิตประจำวัน ใชและรูเทาทันวิทยาการเทคโนโลยี มีความอยากรู อยากเห็น ชางสังเกต เห็นคุณคา สามารถแกปญหา หรือสรางสรรคนวัตกรรมไดเพื่อการดำรงชีวิตและอยูรวมกับ ธรรมชาตอิ ยา งยั่งยืน องคประกอบ ๑. การเขา ใจปรากฏการณท เี่ กิดขนึ้ บนโลกและในเอกภพ: สืบเสาะ ทำความเขา ใจขอ เทจ็ จริง สาเหตุ กระบวนการ และผลกระทบทเี่ กดิ ข้นึ ของปรากฏการณตาง ๆ ทเี่ กดิ ข้ึนบนโลก และในเอกภพ ๒. การเชื่อมโยงความสัมพันธของคณิตศาสตร วิทยาศาสตรเพื่อการอยูรวมกันกับธรรมชาติ อยางยั่งยืน: มองเห็นปญหา เชื่อมโยงและประยุกตใชความรู ทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร วิทยาศาสตร และเทคโนโลยีเพื่อแกปญหา หรือสรางสรรคนวัตกรรม เพื่อการดำรงชีวิตและอยูรวมกับ ธรรมชาติอยางย่ังยืน ๓. การสรา ง ใช และรเู ทาทนั วทิ ยาการเทคโนโลยี: สรา งและใชเทคโนโลยอี ยา งมปี ระสิทธภิ าพ สรา งสรรค รเู ทา ทัน มคี วามฉลาดทางดิจิทัล คำนงึ ถึงผลกระทบตอชีวติ สิ่งแวดลอม และสงั คม ๔. การมีคุณลักษณะทางคณิตศาสตรและวิทยาศาสตรสำหรับการเขาใจระบบธรรมชาติและ การอยูรวมกันอยางยั่งยืน: มีความอยากรูอยากเห็น ชางสังเกต เขาใจระบบธรรมชาติ เห็นคุณคาของ คณติ ศาสตร วิทยาศาสตร เพื่อการดำรงชีวติ และอยรู วมกับธรรมชาตอิ ยางยง่ั ยนื ท่ีมาและกรอบแนวคดิ ความกาวหนาของวิทยาการทางดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีทำใหอุตสาหกรรม และอาชีพตางๆ กาวหนาอยางรวดเร็วสงผลตอเศรษฐกิจและการดำรงชีวิตของมนุษย อยางไรก็ตามความกาวหนานี้กลับสวน ทางกับความเสื่อมโทรมของธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ขณะที่มนุษยมุงหนาพัฒนาคุณภาพชีวิตและความ เปนอยู ตางไดฉกฉวยประโยชนจากธรรมชาติในหลาย ๆ ดานเพื่อการประกอบอาชีพและดำรงชีวิตจนเกิน ความสามารถของธรรมชาติในการฟนฟูกลับมาไดใหมทันกับความตองการที่ไมมีขีดจำกัดของมนุษย สิ่งเหลาน้ี สงผลกระทบกับความสัมพันธอยางเปนระบบระหวางมนุษย สิ่งแวดลอม และธรรมชาติ ซึ่งรุนแรงมากขึ้นใน ปจจุบัน ดังนั้น การที่พลเมืองโลกตระหนักรูในการรักษาสมดุลระหวางการนำความรูความกาวหนาของ

229 วทิ ยาศาสตร คณติ ศาสตร และวิทยาการเทคโนโลยีมาใชใ นการดำรงชีวิตหรอื แกปญ หากบั การใชแ ละอยรู วมกับ ธรรมชาตโิ ดยไมเบียดเบียนจนเกินพอดี กจ็ ะสง ผลใหเ กดิ การอยูรว มกันอยา งปกตสิ ขุ และอยางยง่ั ยนื ในการประชุมสมัชชาสหประชาชาติ สมัยสามัญ ครั้งที่ ๗๐ เมื่อวันที่ ๒๕ กันยายน ๒๕๕๘ ณ สำนักงานใหญสหประชาชาติ ประเทศไทยไดเขารวมประชุมและลงนามรับรองวาระการพัฒนาที่ยั่งยืน ค.ศ. ๒๐๓๐ (๒๐๓๐ Agenda for Sustainable Development) ซึ่งเปนกรอบการพัฒนาของโลกเพ่ือ รวมกันบรรลุการพัฒนาทางสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืนโดยไมทิ้งใครไวขางหลังภายในป พ.ศ. ๒๕๗๓ (สำนกั งานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง ชาต,ิ ๒๕๖๔) องคการสหประชาชาติ (United Nations) ไดกำหนดเปาหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals; SDGs) เพื่อเปนแนวทางใหแตละประเทศดำเนินการรวมกันไว ๑๗ เปาหมาย ซึ่งสามารถแบงไดเปน ๑๖๙ เปาหมายยอย และ ๒๔๗ ตัวชี้วัด ทั้งนี้เมื่อนำเปาหมายมาจัดกลุมตามมิติท่ี สัมพันธกันจะไดเปน ๕ มิติ (5Ps) โดยการศึกษาที่มีคุณภาพ (Quality Education) ซึ่งเปนเปาหมายที่ ๔ ของ SDGs จะจัดรวมอยูในมิติการพัฒนาคน (People) ซึ่งการศึกษาที่มีคุณภาพจะมุงเนนไปที่การสราง หลักประกันวา ทุกคนมกี ารศึกษาที่มีคุณภาพอยางครอบคลุมและเทา เทียม และสนบั สนนุ โอกาสในการเรียนรู ตลอดชีวิต(สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ, ๒๕๖๔ และ United Nations, ๒๐๒๑) ท้งั น้ีสว นหนง่ึ ของการศึกษาท่ีมคี ุณภาพ เชน ตามท่ีระบไุ วใ นเปาหมายยอ ยท่ี ๔.๗ จะมงุ พัฒนาใหผเู รยี นทุกคน ไดรับความรูและทักษะที่จำเปนสำหรับสงเสริมการพัฒนาทีย่ ั่งยืน ที่นำไปสูเปาหมายปลายทางคือการมคี วามรู และทักษะที่นำไปสูการปฏิบัติหรือการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอมที่สมดุลซึ่งกันและกัน โดย ความรูและทักษะที่จำเปน เชน ความสามารถในการเขาถึงและใชเทคโนโลยีในการเรียนรูแบบวิถีใหมใน สถานการณการแพรระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ การพัฒนาทักษะแหงศตวรรษที่ ๒๑ เพื่อ นำไปสูการเปนพลเมืองโลกท่ีมีคุณภาพและอยูรวมกับสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงไดอยางมีความสุข การปฏิบัติ ตนโดยมคี วามรูทถ่ี กู ตอง เชน ไมปลอยปลาบางสายพนั ธลงในแหลง น้ำจนทำใหส ตั วน้ำประจำทองถิน่ ถูกรุกราน หรอื สูญพันธซ่ึงทำใหระบบนเิ วศเกดิ ความเสียหาย ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล ความฉลาดทางดิจิทัล เปนสมรรถนะดานสติปญญา การรูคิด สังคม อารมณ และการใชเทคโนโลยี ดิจิทัล ในการที่จะเผชิญกับความทาทาย และสามารถใชชีิวิตไดอยางมีความสุขบนโลกดิจิทัลอยางมีคุณธรรม และจริยธรรม การที่บุคคลมีความฉลาดทางดิจิทัลจะทำใหบุคคลนั้นมีความสามารถในการใชอินเทอรเน็ตใน การบริหารจัดการ ควบคุม กำกับตน รูผิดรูถูก และรูเทาทัน เปนบรรทัดฐานในการใชเทคโนโลยีดิจิทัลอยาง เหมาะสม เรยี นรทู ่ีจะใชเทคโนโลยอี ยา งชาญฉลาด และปลอดภยั ความฉลาดทางดิจิทลั มี ๘ ดาน ดงั น้ี

230 อางอิงจาก https://www.dqinstitute.org ๑. อตั ลักษณท างดิจทิ ัล (Digital Identity) อตั ลกั ษณพ ลเมอื งดจิ ิทลั เปนความสามารถสรางและบริหารจดั การ สรางตัวตน ปรับเปลี่ยน และ รักษาอัตลกั ษณทด่ี ีบนโลกดิจทิ ลั ใหท นั กับเทคโนโลยที เ่ี ปล่ียนแปลงอยตู ลอดเวลา ๒. การใชงานเทคโนโลยีดิจทิ ลั (Digital Use) เปนความสามารถในการบริหารจัดการเวลา รกั ษาสมดุลระหวางการใชเ วลาในโลกดจิ ทิ ลั และใน ชวี ติ ประจำวันของตนเอง สามารถควบคุมตนเองและจดั สรรเวลาในการใชง านอปุ กรณดจิ ทิ ัลและอุปกรณ เทคโนโลยีไดอยา งมีประสิทธภิ าพ รวมถึงการใชง านสอื่ สังคม (social Media) และเกมออนไลน (online games) ดวยความรบั ผิดชอบตอ ตนเอง เกิดสมดุลระหวา งโลกออนไลน และโลกความเปน จริง อีกท้ังตระหนกั ถึงอนั ตราย และสุขภาพจากการใชเ วลาหนา จอนานเกนิ ไป และผลเสียของการเสพติดสื่อดิจิทัล ๓. ความปลอดภยั ในโลกดิจทิ ัล (Digital Safety) เปน ความสามารถในการกำหนด ลด ปองกนั หรือจดั การกับความเส่ยี งท่ีจะเกิดขนึ้ ทางไซเบอร เชน การกลั่นแกลง ทางไซเบอร (cyberbullying) การมีภูมคิ มุ กนั ในการรับมอื และจดั การกับสถานการณการกล่นั แกลง บนอนิ เทอรเ น็ตไดอยา งชาญฉลาด ๔. การปองกนั ภยั ในโลกดจิ ิทลั (Digital Security) เปนความสามารถทจี่ ะปองกันภัยคุกคามบนโลกดจิ ิทลั เชน การโจรกรรมขอ มลู การโจมตีจากไวรัส การปอ งกันมัลแวร จัดการความปลอดภัยบนระบบเครือขา ย โดยสำรวจ ตรวจสอบ ปอ งกัน สรา งและรักษา ระบบความปลอดภัยของขอ มูลในระบบเครอื ขาย

231 ๕. ความฉลาดทางอารมณในโลกดจิ ิทัล (Digital Emotional Intelligence) เปน ความสามารถในการตระหนกั รู เห็นใจ สนับสนุน แบง ปนกบั ผูใชง านคนอื่นบนโลกดจิ ทิ ัล และสราง สมั พันธภาพท่ดี ีกบั ผูอ่ืนทางดิจิทลั อยางเหมาะสม ๖. การสอื่ สารในโลกดิจิทลั (Digital Communication) เปนความสามารถในการติดตอสือ่ สารกบั ผูอ่นื บนโลกดจิ ิทัลอยา งมีประสิทธิภาพ และเขาใจถงึ รอ งรอย ดจิ ทิ ัล (digital footprint) ตลอดจนระมดั ระวังถงึ ผลที่จะเกดิ ขึน้ จากการกระทำของตนเองบนโลกดจิ ิทลั ๗. การรดู ิจิทัล (Digital Literacy) เปนความสามารถในการวิเคราะห สงั เคราะห และประเมนิ คา ขอมลู หรอื สอ่ื ท่ปี รากฏบนโลกดิจิทลั อยางสรา งสรรค เพอ่ื นำไปตัดสินใจไดอ ยางมปี ระสทิ ธภิ าพ รวมถงึ การสรางนวัตกรรมทางดจิ ิทัล ๘. การรสู ิทธใิ นโลกดจิ ทิ ลั (Digital Rights) เขา ใจความสำคญั ของขอ มลู สว นบุคคล และเคารพในสิทธิการเปน เจา ของผลงานของผอู ่นื การปลูกฝง ใหน ักเรียนเขาใจการเปน พลเมอื งดจิ ิทัลที่ดี มีความฉลาดทางดิจทิ ัลนนั้ เปน การเตรยี ม ความพรอมใหก บั โลกอนาคตที่จะเปนสังคมที่มีการใชเทคโนโลยีอยางเต็มรปู แบบ แนวคดิ ของการเปนพลเมอื ง ดจิ ทิ ัลนจี้ ะเปนการคอย ๆ พฒั นาวถิ ีชวี ิต ขนบธรรมเนียม ความรับผดิ ชอบตอสังคมไดอยางเหมาะสม และเพิม่ ประสิทธิภาพการใชงานเทคโนโลยอี ยา งมีศกั ยภาพ ทำใหน กั เรียนสามารถดำรงชีวติ ไดอยา งผมู ีความรใู นการใช งานเทคโนโลยี ปองกนั ภัยท่ีจะเกดิ ขึ้น และมคี วามเคารพตอตนเองและผอู ืน่ ท้งั ในโลกจริงและโลกออนไลนไ ด อยางสมดลุ คุณลกั ษณะทางวิทยาศาสตรและคณติ ศาสตร เปนคณุ ลักษณะหรอื ลกั ษณะนิสัยของบคุ คลทเ่ี กีย่ วของกบั ความคดิ ความเชือ่ หรอื การแสดงออกถึง การมจี ิตใจที่เปน วิทยาศาสตร (Kozlow,M.J. & Nay, M.A., ๑๙๗๖) ทสี่ ามารถคิดอยางเปน เหตเุ ปนผล เชื่อม่ัน และศรทั ธาในการสบื เสาะคนหาหลักฐานที่รวบรวมไดเพือ่ ทำความเขา ใจสง่ิ ตา ง ๆ ในธรรมชาติ และสามารถนำ ความรูไปใชใหเ กิดประโยชนตอ ตนเองและผูอ น่ื อยางมคี ณุ ธรรมและมีคณุ คา คณุ ลกั ษณะทางวิทยาศาสตรแ ละ คณติ ศาสตรสามารถเกิดจากการฝก ฝนหรอื ไดร บั ประสบการณการเรยี นรแู ละคดิ แบบวทิ ยาศาสตร ประกอบดวย การใชวิจารณญาณ (Critical-Mindedness) คน หาและยอมรบั การไมสอดคลอ งกันระหวางขอมูลท่ี สืบเสาะไดก บั ความเช่ือ หรือความรทู ม่ี ีมาแตเ ดิม วิเคราะหและใหเหตผุ ลขอมลู อยา งรอบดา นกอ นประเมินและ ตัดสินใจ

232 ความรอบคอบ (Suspended Judgement) ไมแ สดงความคิดเห็นตอสถานการณใด ๆ จนกวาจะลง มือสืบเสาะคนหา ลงขอสรุปหรือสรางคำอธิบายจากขอบเขตของหลักฐานที่ปรากฏเทานั้น พรอมทั้งยอมรับ และเหน็ คุณคาของการสรางหรือการคัดคา นขอจำกดั ของขอสรุปหรอื ทฤษฎี ความเชื่อมั่นตอหลักฐาน (Respect for Evidence) พยายามสืบเสาะคนหาหลักฐานเชิงประจักษที่ ไดจากการรวบรวมขอมูล เชน การสังเกต การทดลอง หรือการสรางแบบจำลอง เพื่อใชสนับสนุนการอธิบาย เชงิ วทิ ยาศาสตร หรอื ใชโ ตแ ยง กบั คำอธิบายทแ่ี ตกตา งหรือไมส อดคลอ งกับคำอธิบายของตนเอง ความซื่อสัตย (Honesty) เก็บรวบรวมหลักฐานใหมากที่สุด รายงานหลักฐานเชิงประจักษและขอมูล เพิ่มเติมอื่นๆ ทุกรายการ แมวาบางขอมูล จะขัดแยงกับสมมติฐานหรือสิ่งที่พยากรณไว ไมแอบอางผลงานของ ผูอืน่ มาเปนของตน และยอมรับงานของผูอืน่ อยา งเปด เผย วัตถุวิสัย (Objectivity) แปลความหมายขอมูลสอดคลองกับหลักฐานที่รวบรวมไดอยางเที่ยงตรง ปราศจากอคติ โดยวเิ คราะหขอ มูลทุกมติ ทิ งั้ ดานทีส่ นับสนนุ และขัดแยงกบั สมมตฐิ านหรือสิ่งที่พยากรณไว และ ไมน ำความเชื่อสว นตัวหรือความรูท่มี ีอยเู ดิมมามีอิทธิพลเหนอื การแปลความหมายขอ มูล การยอมรับความเห็นตาง (Willingness to Change Opinions) ยอมรับความเห็นหรือแนวคิดที่มี ประจกั ษพ ยานและเหตผุ ลทีแ่ ตกตางจากตนเอง แสดงการยอมรบั วา ทุกสมมติฐาน ขอ สรปุ แนวคิด หรือทฤษฎี ตาง ๆ มีความไมแนนอน มีขอจำกัด ซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงได และยินดีเปลี่ยนแปลงสมมติฐานหรือแนวคิด ของตนเองตามหลกั ฐานเชงิ ประจกั ษและเหตผุ ลทม่ี คี วามถกู ตอ งมากกวา ความใจกวาง (Open-Mindedness) คิดพิจารณาทางเลือกอื่น ๆ ที่เปนไปได ในระหวางการสืบเสาะ คน หาพรอมทง้ั ยนิ ดรี ับฟง และประเมนิ แนวคดิ ตาง ๆ ทผ่ี อู ื่นนำเสนอหรือแนะนำ ความอยากรูอยากเห็น (Questioning Attitude) กระตือรือรนในการสืบเสาะคนหาคำตอบของขอ สงสัย หรือแนวคิดที่ขัดแยงหรือไมสอดคลองกันกับแนวคิดของตนเอง ตั้งคำถามที่สามารถนำไปสูการสืบเสาะ คนหาคำตอบ หรอื ตรวจสอบความนา เชื่อถือของขอมูลหรอื แนวคดิ ท่ีแตกตางนนั้ ความมุงมั่นอดทน (Tolerance of Uncertainty) ไมยอทอในการคนหาขอมูล หลักฐานเพื่อนำไปสู การอธิบายปรากฏการณตาง ๆ ที่เกิดขึ้นในธรรมชาติหรือสิ่งที่สงสัย แสดงความเขาใจและยอมรับวาความไม แนนอน ความไมชัดเจนสามารถเกิดขึน้ ไดเสมอ และคำอธิบายเชิงวิทยาศาสตรใด ๆ สามารถเขาใกลความจริง ทางธรรมชาติ แตย ังไมสิ้นสดุ จงึ ตอ งมุงมน่ั ในการสบื เสาะคนหาเพ่ืออธบิ ายปรากฏการณเหลานั้นอยางตอเน่ือง ไมทอถอย

233 ระดบั สมรรถนะการอยูร วมกบั ธรรมชาตแิ ละวทิ ยาการอยา งยงั่ ยนื ระดับการพัฒนา ระดับความสามารถ ระดบั คำบรรยายระดับ ป.1-3 ป.4-6 ม.1-3 ม.4-6 ชา งสงสัย มจี นิ ตนาการ สงั เกต ซกั ถาม เก็บรวบรวมขอมูลอยาง กระตือรอื รน บอกขอเทจ็ จรงิ ลงความเหน็ จากการสงั เกต จำแนก 1 ความแตกตา งของขอ มูล นำเสนอขอมูลในรปู แบบที่เหมาะสม และ อธบิ ายสถานการณที่เกยี่ วขอ งกบั ตนเองและส่ิงรอบตวั ทำกิจกรรม เรมิ่ ตน กิจวัตรตาง ๆ และแกปญหาโดยใชค วามรูคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร และ/ หรือเทคโนโลยี ใชเทคโนโลยีอยา งปลอดภัยและเหมาะสม มีสวนรวมใน การดูแลส่ิงแวดลอมรอบตัว ใชส่งิ ของอยางประหยดั ชา งสงสยั กระตอื รือรน ในการต้ังคำถามและรวบรวมขอมูลโดยใช เครอื่ งมอื อยางงา ย อานขอมูลและลงขอ สรปุ เพอื่ อธบิ ายสาเหตขุ อง 2 สถานการณใกลตัวจากความสัมพนั ธของหลกั ฐานท่รี วบรวมได แกปญ หา จากสถานการณใ กลตวั หรือสง่ิ แวดลอมโดยใชค วามรูคณิตศาสตร กำลงั วทิ ยาศาสตร และ/หรือเทคโนโลยี ใชเทคโนโลยอี ยางปลอดภัย และ พฒั นา เหมาะสม มีสวนรวมในการดูแลสงิ่ แวดลอมในโรงเรียนหรือชุมชน ใชส ่งิ ของอยา งใสใจและรคู ุณคา กระตือรอื รน และมีฉันทะในการใฝหาความรู ตั้งคำถามทีน่ ำไปสกู ารหา คำตอบและรวบรวมขอมลู โดยใชเคร่อื งมืออยางงา ย เลือกรปู แบบ การนำเสนอ วเิ คราะห และประเมนิ ความนา เชอ่ื ถือของขอ สรปุ อธิบาย 3 สาเหตุของปรากฏการณจากหลักฐานท่ีรวบรวมไดและเช่ือมโยงผลที่มีตอ ชวี ิตและส่งิ แวดลอ มในชมุ ชน ออกแบบแนวทางและลงมือแกปญหา สามารถ เรม่ิ ตน จากสถานการณใกลต ัวหรือส่ิงแวดลอมโดยใชค วามรูคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร และ/หรอื เทคโนโลยี ใชเ ทคโนโลยีอยา งปลอดภยั และ เหมาะสม ใสใ จ ดูแลสงิ่ แวดลอมในบริเวณบาน โรงเรียน หรือชุมชน ของตนเอง ใชทรัพยากรธรรมชาตอิ ยางรูคณุ คา รวบรวมขอมูลอยางซ่ือสตั ย ออกแบบและเลือกใชเ ครอ่ื งมือทีเ่ หมาะสม ประเมนิ ความนาเชอื่ ถือของขอ มลู วิเคราะหขอมูลทีจ่ ดั การเพอ่ื ลงขอสรุป อธิบายสาเหตแุ ละกระบวนการของปรากฏการณจากหลกั ฐานทีร่ วบรวม 4 ไดโดยใชค วามรูในศาสตรต า ง ๆ และเชื่อมโยงผลตอธรรมชาติ และ เหนอื สง่ิ แวดลอ มในชุมชน คาดการณเกีย่ วกับปรากฏการณโ ดยอาศยั หลักวชิ า ความ กำลัง และไมม ีอคติ ออกแบบแนวทางและลงมอื แกปญ หาจากสถานการณ คาดหวงั พฒั นา ตาง ๆ ในธรรมชาติหรือสงิ่ แวดลอม โดยใชค วามรูคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร และเทคโนโลยี ใชเทคโนโลยีตามวตั ถปุ ระสงคอยา งคมุ คา และปลอดภัย รบั รูและมจี ิตสำนึกในการดแู ลธรรมชาติและสง่ิ แวดลอม ใสใ จ และมีฉันทะในการใฝหาความรู สงั เกต ตั้งคำถามทนี่ ำไปสูการหา คำตอบเก่ยี วกบั ปรากฏการณท่วั ไป ประเมินและเลือกวธิ ีการรวบรวม ขอ มลู ทีส่ อดคลอ งกับคำถาม ประเมนิ ความนา เชอื่ ถอื ของขอมูล จดั การ และนำเสนอขอ มูลหลายประเภทไดอ ยางเหมาะสม วเิ คราะหแ ละเลือก ชุดขอ มลู ที่สอดคลองกบั สมมตฐิ าน และประเมินขอสรปุ และขอกลาวอาง 5 อธิบายสาเหตุและกระบวนการของปรากฏการณจากหลกั ฐานทรี่ วบรวม ไดโ ดยใชความรูในศาสตรต าง ๆ และเช่ือมโยงผลตอธรรมชาติ และ สามารถ เรม่ิ ตน สง่ิ แวดลอ มในชมุ ชน คาดการณเ กย่ี วกับปรากฏการณโดยอาศัยหลักวิชา อยา งมเี หตุผลและไมมีอคติ แกป ญหาปจจบุ นั ทเี่ ก่ยี วของกับ การเปลี่ยนแปลงของปรากฏการณตา ง ๆ ในระบบธรรมชาติ โดยใช ความรคู ณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร และเทคโนโลยี ใชเ ทคโนโลยีอยา งคุมคา ปลอดภัย และเหมาะสม รับรูและเหน็ ตัวเองเปน สวนหน่ึงของระบบ ธรรมชาติ ใชท รัพยากรธรรมชาตติ ามความจำเปน

234 ระดับการพัฒนา ระดับความสามารถ ระดบั คำบรรยายระดับ ป.1-3 ป.4-6 ม.1-3 ม.4-6 มงุ มัน่ ในการหาสาเหตุของปรากฏการณ ออกแบบวิธีการรวบรวมขอ มลู วิเคราะหแ ละนำเสนอขอ มูลท่ีคอนขางซับซอนและประเมินความสมเหตุ สมผลของขอสรปุ และการอนมุ าน ยอมรบั และยินดเี ปลยี่ นแปลงขอ สรุป เม่ือมหี ลักฐานทนี่ าเช่ือถอื เพยี งพอ อธิบายสาเหตแุ ละกระบวนการของ ปรากฏการณจากหลกั ฐานทรี่ วบรวมไดโดยใชค วามรูในศาสตรต าง ๆ เหนอื กำลัง 6 และเชื่อมโยงผลตอ ธรรมชาติและส่ิงแวดลอ มในระดับประเทศอยา งเปน ความ พัฒนา ระบบ คาดการณเ กีย่ วกับปรากฏการณโดยอาศยั หลักวิชาและขอมลู คาดหวงั รอบดาน แกปญหาอยางเปนระบบดว ยคณติ ศาสตร วทิ ยาศาสตร และ เทคโนโลยี และปฏิบตั ิตนเพื่ออยูรวมกับการเปล่ยี นแปลงของ ปรากฏการณในระบบธรรมชาตไิ ดอ ยางเหมาะสม ใชเ ทคโนโลยีโดย คำนงึ ถึงผลกระทบตอ ตนเอง สงั คมและสง่ิ แวดลอม และรูเทา ทันในการ ส่อื สารผา นโลกดิจิทัล ใชท รัพยากรธรรมชาตอิ ยางมคี วามรับผดิ ชอบ มุงม่ัน อดทน และจดจอในการหาสาเหตุของปรากฏการณท่ีคอ นขา ง ซบั ซอ น สังเกต ตัง้ คำถาม ออกแบบ ประเมิน และปรบั ปรงุ วธิ ีการ และเครื่องมือในการเก็บรวบรวมขอ มูล ตรวจสอบและประเมิน ความนาเช่อื ถอื ของขอมลู ประเมินและปรบั ปรงุ การนำเสนอขอมูล ใหเหมาะสม ใชความรูในการประเมินความสมเหตสุ มผลของขอสรปุ และการอนมุ าน อธิบายสาเหตุและกระบวนการของปรากฏการณ 7 จากหลักฐานที่รวบรวมได และใชความรู หลกั การ ทฤษฎี หรอื กฎ และเชอ่ื มโยงผลตอ ชวี ิต ธรรมชาติและส่งิ แวดลอมในระดบั ประเทศ สามารถ เรมิ่ ตน อยางเปน ระบบ พยากรณเกย่ี วกบั ปรากฏการณอยางสมเหตุสมผลและใช ขอ มลู รอบดา น แกปญ หาเฉพาะหนาท่ีไมค าดคดิ เกี่ยวกับการดำเนินชีวติ ของมนษุ ย ส่งิ แวดลอม และธรรมชาติ ดวยคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร และเทคโนโลยี มีสวนรวมในการปกปอ งหรอื ฟน ฟสู ิ่งแวดลอมในโรงเรียน หรือชมุ ชน โดยเสนอแนวทาง นำไปปฏิบตั ิ ตรวจสอบผลและปรบั ปรุง วธิ กี าร ใชเทคโนโลยโี ดยคำนึงถึงผลที่เกิดขน้ึ ตอ ตนเอง สังคม และ ส่ิงแวดลอม สรางและแบง ปนขอมูลอยางปลอดภยั สรางโครงงานตามหัวขอ ท่กี ำหนด โดยต้ังคำถาม กำหนดขอบเขตท่ศี กึ ษา ออกแบบ ประเมิน และปรบั ปรุงวิธีการรวบรวมขอ มลู วเิ คราะหขอ มูล และเลือกการอนุมานทต่ี รงกับเง่อื นไขและขอ จำกัดอยา งมเี หตผุ ล อธบิ าย สาเหตแุ ละกระบวนการของปรากฏการณท ่ีซบั ซอ นจากหลักฐาน ที่รวบรวมได โดยใชความรู หลกั การ ทฤษฎี กฎ และปจจัยตาง ๆ ทเี่ กีย่ วของ และเช่อื มโยงผลตอ ชวี ติ ส่ิงแวดลอ ม และธรรมชาติอยา งเปน 8 ระบบ พยากรณเ ก่ียวกบั ปรากฏการณอยา งสมเหตุสมผล ใชขอมลู รอบ เหนอื ดา นและนาเช่ือถือ วเิ คราะหป ญ หาในเชงิ ระบบจากสถานการณท ีซ่ ับซอ น ความ กำลงั ในธรรมชาติ แกปญหาอยางเปน ระบบและมวี จิ ารณญาณดวย คาดหวงั พฒั นา คณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร และเทคโนโลยี มีสว นรว มสรางสมดุลเพ่ือ การดำรงชวี ิตในธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชมุ ชนโดยเสนอแนวทาง นำไปปฏิบัติ ตรวจสอบผลและปรบั ปรงุ วธิ ีการอยางมุงม่นั อดทน ใชเทคโนโลยที ่หี ลากหลายในการทำงาน และจัดการผลที่เกดิ ขึน้ เคารพ กฎหมาย มจี ริยธรรม เหน็ คุณคาของระบบธรรมชาตโิ ดยปรับตัวใหอ ยู รว มกันไดอยางสมดุล สรางโครงงานตามความสนใจ โดยต้งั คำถาม วิเคราะห สงั เคราะห หลกั การหรือทฤษฎีอยา งรอบดานเพื่อออกแบบวธิ ีการรวบรวมขอมูล 9 ประเมนิ และปรบั ปรุงการนำเสนอขอ มูล วเิ คราะหขอ มูลเพอื่ การอนมุ าน เลอื กใชโ มเดลในการวเิ คราะหข อมูลเพื่อนำไปสูขอ สรุปและ สามารถ ตอบขอสงสยั อธิบายสาเหตแุ ละกระบวนการของปรากฏการณท่ซี บั ซอน และสนใจโดยบรู ณาการความรูหลากหลายสาขาวิชาและเช่อื มโยงผล

235 ระดบั การพัฒนา ระดับความสามารถ ระดบั คำบรรยายระดับ ป.1-3 ป.4-6 ม.1-3 ม.4-6 ตอธรรมชาติ วเิ คราะหปญหาในเชงิ ระบบจากสถานการณในระบบ ธรรมชาติ แกป ญ หาอยา งเปนระบบและมวี จิ ารณญาณโดยบูรณาการ ศาสตรตา ง ๆ อยางแนว แน ไมยอ ทอ ปฏิบตั ติ นเพ่อื ดำรงชีวติ ใน ธรรมชาติและส่ิงแวดลอมอยา งสมดุล มีสว นรว มในการสรางจิตสำนึกของ คน ในชุมชน โดยเสนอแนวทางในการปกปองหรอื ฟน ฟู และอยูรวมกับ ธรรมชาติและส่ิงแวดลอมไดอยา งเหมาะสมและย่งั ยืน ใชเ ทคโนโลยี เพื่อสง เสริมการสรางอาชพี และโอกาสในการแขง ขนั รเู ทาทัน การเปลีย่ นแปลงของเทคโนโลยี วิเคราะห สังเคราะหห ลักการหรือทฤษฎี เอกสารและงานวิจัยท่เี กย่ี วขอ ง เพอื่ กำหนดขอบเขตโครงงานท่ีศึกษา ออกแบบวธิ กี ารรวบรวมขอมลู เหนือ อยา งมปี ระสิทธภิ าพและสรางสรรค ประเมนิ จดุ แขง็ ของชุดขอ มูล สรา ง ความ และยนื ยันความถกู ตอ งของขอ สรปุ อธิบายสาเหตุ กระบวนการ และ คาดหวัง ความสมั พันธข องปรากฏการณท ซี่ ับซอ นในระบบธรรมชาติโดยบรู ณา 10 การความรใู นศาสตรตา ง ๆ วิเคราะหความสัมพนั ธเชงิ เหตแุ ละผลท่ีเปน จดุ วิกฤตซงึ่ มผี ลตอ ความอยรู อดของมนุษยแ ละโลกจากสถานการณ ในระบบธรรมชาติ สรางนวตั กรรมเพือ่ แกป ญ หาอยางเปน ระบบ สรา งสรรค และมวี ิจารณญาณ โดยบรู ณาการศาสตรต าง ๆ อยา งมุง ม่นั และเด็ดเด่ยี ว สรา งจิตสำนึกของคนในชมุ ชน ปกปองหรือฟน ฟู และ อยรู ว มกับธรรมชาติและสิง่ แวดลอ มไดอยา งสมดลุ และยัง่ ยืน ใช เทคโนโลยเี พ่อื สง เสรมิ การสรางอาชีพหรอื การเพ่ิมมูลคาของผลผลิต และโอกาสในการแขง ขัน คำนึงถงึ ผลที่จะเกิดขน้ึ อยางรอบดา น

พฤติกรรมบง ชต้ี ามระดบั สมรรถนะการ ระดบั คำนิยามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณท ีเ่ กดิ ขน้ึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ๑ ชางสงสยั มจี นิ ตนาการ สงั เกต การสงั เกตและการรับรูขอ มลู การม ซักถาม เก็บรวบรวมขอมลู อยาง - สังเกตโดยการใชประสาทสมั ผสั ท้งั หา และลง - ใชค กระตอื รอื รน บอกขอ เท็จจริง ลง ความเหน็ จากประสบการณของตนเองเพือ่ กบั คณ ความเหน็ จากการสงั เกต จำแนก เช่ือมโยงความหมายของขอเท็จจรงิ ในมติ ิการ วทิ ยา ความแตกตา งของขอมูล นำเสนอ รบั รดู านตาง ๆ เชน มกี ล่นิ หอมเย็น มกี ลน่ิ เหม็น กจิ วตั ขอ มูลในรูปแบบท่เี หมาะสม และ เขียว มเี สียงหวาน เหมา อธิบายสถานการณทีเ่ ก่ียวของกับ - ซักถามเกี่ยวกับส่งิ รอบตวั ทีส่ นใจ ตนเองและสิ่งรอบตวั ทำกิจกรรม - เกบ็ รวบรวมและบนั ทกึ ขอ มลู จากธรรมชาติ กิจวตั รตาง ๆ และแกปญหาโดยใช และสถานการณใกลต ัวจากคำถามของครูหรือ ความรคู ณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร ดว ยวิธกี ารของตนเอง และ/หรอื เทคโนโลยี ใชเทคโนโลยี การจดั การและสือ่ ความหมายขอมูล อยา งปลอดภยั และเหมาะสม มสี วน - จำแนกความเหมือนและความแตกตางของ รว มในการดูแลสิ่งแวดลอมรอบตัว ใช ส่ิงของอยา งประหยัด ขอมลู และใหเหตผุ ลเชิงเปรยี บเทียบในมิติของ ความสั้นยาว หนักเบา มากนอ ย ชา เร็ว รอ นเยน็ สสี ันท่ีแตกตา งกนั กลิ่นรส ดงั เบา สวา งมดื ตาม ขอ เท็จจรงิ ที่รวบรวมไดดวยภาษาของตนเอง

รอยูร วมกับธรรมชาตแิ ละวิทยาการอยา งย่ังยนื 236 พฤติกรรมบง ช้ี ารเช่อื มโยงความสัมพันธ การสรา ง ใช และรูเทา ทนั การมีคุณลกั ษณะทาง งคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร วิทยาการเทคโนโลยี ละเทคโนโลยีเพ่อื การอยู คณิตศาสตรและ วิทยาศาสตรส ำหรบั การอยู วมกนั กบั ธรรมชาตอิ ยาง รวมกบั ธรรมชาตอิ ยา งยงั่ ยนื ย่งั ยนื มองเหน็ ความเช่อื มโยง การสรางและใชเทคโนโลยี การมคี ณุ ลกั ษณะทาง ความรูความเขาใจท่เี ก่ียวของ - สรา งของเลนหรอื ชิ้นงานเพอ่ื คณติ ศาสตรแ ละวทิ ยาศาสตร ณิตศาสตร และ/หรือ ขยายความสามารถของตนเองใน - ชา งสังเกตและมจี นิ ตนาการ าศาสตรในการทำกิจกรรม การเลน ทำงาน และใชชวี ติ อยาง - ชา งสงสยั และกระตอื รือรนใน ตรตา ง ๆ และแกปญหาไดอ ยา ง สะดวก การซักถามและหาคำตอบ าะสมตามวัย - ใชส่ิงของรอบตัวไดถ กู ตอ งตาม เกี่ยวกบั สิง่ รอบตัวที่สงั เกตได คำแนะนำ โดยคำนงึ ถึงความ การอยรู ว มกบั ธรรมชาตอิ ยา ง ปลอดภยั ตอ ตนเองและผอู ่ืน ยั่งยืน ความฉลาดทางดิจทิ ัล - รบั รูส ง่ิ รอบตวั และการ - ใชคอมพิวเตอร แท็บเล็ต หรอื เปลี่ยนแปลงของส่ิงรอบตัวโดย เทคโนโลยีดิจิทัลอ่ืน ๆ ใน บอกความสมั พนั ธของสง่ิ รอบตัวท่ี ชีวติ ประจำวนั ไดถ ูกตอ งตาม เชือ่ มโยงกบั ตนเอง คำแนะนำ และปฏิบัติตามขอตกลง - มสี ว นรว มในการดูแล ในการใชง าน การแบง เวลา สง่ิ แวดลอมในบริเวณบา นของ ตนเอง - ใชส ิง่ ของในชีวิตประจำวันอยา ง ประหยัด ไมเหลือทิ้ง

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณที่เกดิ ข้นึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว - นำเสนอขอมูลในรปู แบบของรูปภาพ สัญลักษณ แผนภาพ แผนภูมิอยางงา ยดว ย ตนเองหรือจากการชวยเหลอื ของครู - อานและลงขอ สรปุ จากขอ มูลที่นำเสนอ ดว ยตนเองหรอื จากการชวยเหลอื ของครู การอธบิ ายปรากฏการณ - บอกขอเทจ็ จริงจากการสังเกตสถานการณใกล ตัวท่ีสนใจท่ีสอดคลอ งกบั ขอมลู ทีร่ วบรวมได และ/หรอื อธบิ ายดว ยแบบรปู (pattern) อยาง งา ย

พฤติกรรมบงช้ี การสรา ง ใช และรูเทา ทนั 237 วิทยาการเทคโนโลยี ารเชื่อมโยงความสัมพนั ธ การมีคุณลักษณะทาง งคณิตศาสตร วิทยาศาสตร คณิตศาสตรแ ละ ละเทคโนโลยีเพ่อื การอยู วมกันกบั ธรรมชาตอิ ยาง วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู รวมกับธรรมชาติอยา งยง่ั ยนื ยง่ั ยืน

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดับ การเขา ใจปรากฏการณทเ่ี กดิ ขน้ึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ๒ ชางสงสัย กระตือรอื รนในการต้ัง การสังเกตและการรับรขู อมูล การม - สังเกตและต้งั คำถามในส่ิงรอบตวั ที่สนใจ เช่ือม คำถามและรวบรวมขอมลู โดยใช เคร่ืองมืออยา งงาย อานขอ มูลและลง - เก็บรวบรวมขอมูลโดยใชเคร่ืองมอื อยา งงา ย - ใชค ขอสรปุ เพือ่ อธบิ ายสาเหตขุ อง และบันทึกขอมูล จากคำถามของครหู รอื ดวย คณติ สถานการณใ กลตัวจากความสมั พันธ วิธีการของตนเอง อธิบา ของหลกั ฐานทีร่ วบรวมได แกปญ หา การจัดการและสื่อความหมายขอมลู ใกลต จากสถานการณใ กลตัวหรือ - อานและลงขอ สรุปจากรปู ภาพ สญั ลักษณ - ระบ ส่งิ แวดลอ มโดยใชความรูคณติ ศาสตร หรอื ส วิทยาศาสตร และ/หรอื เทคโนโลยี ใช แผนภาพ แผนภูมิอยางงา ย หรือช เทคโนโลยีอยางปลอดภยั และ การอธิบายปรากฏการณ การป เหมาะสม มสี วนรวมในการดแู ล - อธบิ ายสาเหตุของสิ่งรอบตัว โดยใช กระบ สิ่งแวดลอ มในโรงเรียนหรือชมุ ชน ใช ธรรม ส่ิงของอยา งใสใ จและรคู ุณคา ความสมั พันธของขอ มูลหรอื หลกั ฐานทร่ี วบรวม - อธิบ ได สถาน ในบร ตนเอ ความ วิทยา

พฤติกรรมบงชี้ 238 ารเชือ่ มโยงความสมั พันธ การสรา ง ใช และรเู ทา ทนั การมีคุณลักษณะทาง งคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร วทิ ยาการเทคโนโลยี ละเทคโนโลยเี พื่อการอยู คณติ ศาสตรและ วิทยาศาสตรส ำหรบั การอยู วมกันกับธรรมชาตอิ ยาง รว มกบั ธรรมชาตอิ ยางย่งั ยนื ยั่งยนื มองเหน็ ปญ หาและความ การสรางและใชเทคโนโลยี การมีคณุ ลักษณะทาง มโยง - สรางช้ินงานและเครอื่ งมือเพือ่ คณิตศาสตรแ ละวทิ ยาศาสตร ความรูที่เกย่ี วขอ งกบั ขยายความสามารถของตนเองใน - ชางสงสยั และกระตือรอื รนใน ตศาสตร และวทิ ยาศาสตรเ พ่ือ การเลน ทำงาน และใชช วี ิตอยา ง การต้งั คำถาม คาดการณ และหา ายสิง่ รอบตวั หรอื สถานการณ สะดวก คำตอบหรือแกป ญหา ตวั - ใชสง่ิ ของรอบตัวไดถกู ตองตาม การอยรู ว มกับธรรมชาติอยาง บปุ ญ หาจากสถานการณใ กลต วั หนาทีใ่ ชสอย โดยคำนงึ ถงึ ความ ยงั่ ยืน สิ่งแวดลอ มในบรเิ วณโรงเรยี น ปลอดภยั ตอตนเองและผูอนื่ - มีสวนรวมในการดูแล ชุมชน ความฉลาดทางดิจิทัล สิ่งแวดลอมในบริเวณโรงเรียน ประยุกตใ ชความรูและทกั ษะ - ใชเทคโนโลยีดิจิทลั โดยคำนงึ ถึง หรือชุมชนของตนเอง บวนการเพื่ออยูร วมกับ สุขภาพของตนเอง จัดเวลาและ - ใชส ่งิ ของในชีวิตประจำอยางใส มชาติ สรางปฏิสมั พันธก ับคนในโลกดจิ ิทลั ใจและรคู ณุ คา บายแนวคิดการแกปญ หาจาก และชวี ติ จริงใหเ หมาะสม นการณใ กลตวั หรือสงิ่ แวดลอม รเิ วณโรงเรียนหรือชุมชนของ องดวยภาษาของตนเอง โดยใช มรูทางคณิตศาสตร และ/หรือ าศาสตร และแกปญ หาอยางงา ย

ระดบั คำนิยามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณท เี่ กดิ ขน้ึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ๓ กระตือรอื รน และมฉี ันทะในการใฝหา การสงั เกตและการรับรูขอมลู การม ความรู ตงั้ คำถามทีน่ ำไปสกู ารหา - สงั เกตและตัง้ คำถามโดยมสี มมติฐานถึงสาเหตุ เชื่อม คำตอบและรวบรวมขอมูลโดยใช ของปรากฏการณอยางงา ย - ระบ เคร่อื งมอื อยา งงา ย เลอื กรปู แบบการ - ออกแบบการบันทึกขอมูล รวบรวมขอมูลโดย ความ นำเสนอ วเิ คราะห และประเมิน ใชเคร่ืองมอื อยางงาย สง่ิ แว ความนาเชื่อถอื ของขอ สรุป อธิบาย การจัดการและส่อื ความหมายขอมลู ตนเอ สาเหตุของปรากฏการณจ ากหลกั ฐาน - เลือกรูปแบบการนำเสนอทเี่ หมาะสมกบั ขอมลู ที่รวบรวมไดและเช่ือมโยงผลทีม่ ีตอ และนำเสนอขอ มูลในรูปแบบของรูปภาพ การป ชีวิตและสิง่ แวดลอ มในชมุ ชน สญั ลกั ษณ แผนภาพ ตาราง แผนภูมิ กระบ ออกแบบแนวทางและลงมอื - วเิ คราะหข อมลู และลงขอสรปุ จากรูปภาพ ธรรม แกป ญหาจากสถานการณใกลต วั หรอื สัญลักษณ แผนภาพ แผนภมู ิ ตาราง - ออก สงิ่ แวดลอ มโดยใชค วามรคู ณติ ศาสตร - ประเมินความนาเช่อื ถอื และความสมเหตุสมผล เปน ไ วทิ ยาศาสตร และ/หรอื เทคโนโลยี ใช ของขอ สรปุ จากหลกั ฐานที่รวบรวมได คณติ เทคโนโลยีอยางปลอดภยั และ การอธิบายปรากฏการณ เทคโน เหมาะสม ใสใจ ดูแลสิ่งแวดลอมใน - อธบิ ายสาเหตุของปรากฏการณอ ยางงา ยจาก - ลงม บริเวณบา น โรงเรียน หรือชุมชนของ หลักฐานที่รวบรวมได ใกลต ตนเอง ใชทรัพยากรธรรมชาติอยางรู - อธิบายความเชอ่ื มโยงของปรากฏการณอ ยาง บา น คุณคา ตามแ งายทเี่ กี่ยวของกนั ซ่งึ มผี ลตอชวี ิตและ สิ่งแวดลอ มในชมุ ชน

พฤตกิ รรมบงชี้ 239 ารเชอ่ื มโยงความสัมพันธ การมีคุณลกั ษณะทาง คณติ ศาสตรแ ละ งคณติ ศาสตร วทิ ยาศาสตร การสรา ง ใช และรูเทา ทนั วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู ละเทคโนโลยเี พือ่ การอยู วิทยาการเทคโนโลยี รว มกับธรรมชาติอยางยั่งยนื วมกันกบั ธรรมชาตอิ ยาง การมคี ณุ ลกั ษณะทาง คณิตศาสตรแ ละวทิ ยาศาสตร ย่งั ยืน - กระตือรือรน และพยายามหา สาเหตุของปรากฏการณตา ง ๆ มองเห็นปญหาและความ การสรางและใชเทคโนโลยี หรอื แกป ญ หา และ มีฉันทะ ฝกใฝใ นการคนควา หาความรทู ี่ มโยง - สรางชิ้นงานและเครื่องมือเพ่ือ ตนเองสนใจ - เชอ่ื มนั่ ในคำอธบิ ายที่มีเหตผุ ล บุปญ หาและมองเหน็ ระบบ ขยายความสามารถของตนเองใน จากหลกั ฐานทร่ี วบรวมได - ใชเ หตผุ ลและความสัมพนั ธข อง มสัมพนั ธข องธรรมชาติและ การเลน ทำงาน และใชช วี ิตอยาง ขอ มลู ซึง่ เปน ที่มาของ ปรากฏการณตาง ๆ ในการสรา ง วดลอมใกลต ัว และเชื่อมโยงกับ สะดวก และแกปญหาใน พฤตกิ รรมท่ีไมก อใหเกิดปญหาแต เปน ผูรว มแกป ญหา อง ชีวิตประจำวันอยา งเหมาะสม การอยูรวมกบั ธรรมชาติอยาง ประยุกตใ ชความรูและทักษะ - เลอื กใชส ิง่ ของในชวี ิตประจำวนั ย่ังยนื บวนการเพ่ืออยูรว มกับ ไดถ กู ตอ งตามหนาท่ีใชสอย โดย - ใสใ จและดแู ลส่งิ แวดลอ มใน มชาติ คำนึงถึงความปลอดภยั ตอตนเอง บริเวณบาน โรงเรยี น หรอื และผอู ื่น ชุมชนของตนเอง กแบบแนวทางการแกป ญ หาที่ - ใชท รพั ยากรธรรมชาตริ อบ ตัวอยา งประหยัดและรคู ณุ คา ไปได โดยใชความรูทาง ความฉลาดทางดิจิทลั ตศาสตร วทิ ยาศาสตร และ/หรือ - รูจักขอ มลู สว นตัวและเลือก นโลยี วิธกี ารท่เี หมาะสมในการปกปอง มอื แกปญหาจากสถานการณ ขอ มูลสวนตัว ตัว หรอื สง่ิ แวดลอมในบริเวณ - ใชเทคโนโลยีดิจทิ ลั ในการเรยี นรู โรงเรยี น หรอื ชมุ ชนของตนเอง สืบคน ขอ มลู และสื่อสาร แนวทางทอ่ี อกแบบไว - ระบุ แยกแยะถึงความเปนจริง ของชีวติ และธรรรมชาตทิ แี่ ตกตา ง จากโลกของเกมและสอ่ื ดิจิทัล

ระดบั คำนิยามบรรยายระดับ การเขา ใจปรากฏการณท เ่ี กดิ ข้นึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ๔ รวบรวมขอมลู อยางซือ่ สัตย การสงั เกตและการรบั รูขอมลู การม ออกแบบและเลือกใชเ คร่อื งมือที่ - ออกแบบการบันทึกขอมูล รวบรวมขอมูลโดย เชอื่ ม เหมาะสม ประเมนิ ความนาเชอ่ื ถือ เลอื กใชเ คร่อื งมอื ทเ่ี หมาะสม - ระบ ของขอมลู วิเคราะหขอ มูลที่จดั การ - ประเมนิ ความนาเช่ือถอื และความสมเหตุสมผล ทเ่ี กีย่ ของขอมูล เพอื่ ลงขอ สรุป อธิบายสาเหตแุ ละ การจดั การและสือ่ ความหมายขอมลู ธรรม กระบวนการของปรากฏการณจาก - จัดการและนำเสนอขอ มูลในรปู แบบท่ี ผลกร หลักฐานทรี่ วบรวมไดโ ดยใชค วามรใู น เหมาะสมกับขอมลู และจุดประสงคในการ ศาสตรต าง ๆ และเชือ่ มโยงผลตอ นำเสนอ การป ธรรมชาติและสิง่ แวดลอ มในชมุ ชน - วเิ คราะหขอมูลจำนวนมาก ลงขอสรปุ จาก กระบ คาดการณเ ก่ียวกับปรากฏการณโ ดย ขอ มูลท่ีนำเสนอ และประเมนิ ความสมเหตุสมผล ธรรม อาศยั หลกั วชิ าและไมม ีอคติ ของขอสรุป - ออก ออกแบบแนวทางและลงมือ การอธิบายปรากฏการณ เปนไ แกป ญ หาจากสถานการณตาง ๆ ใน - อธิบายสาเหตแุ ละกระบวนการของ คณิต ธรรมชาติหรือสง่ิ แวดลอ ม โดยใช ปรากฏการณอ ยา งงา ยจากหลักฐานทร่ี วบรวมได เทคโน ความรูคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร โดยใชความรูในศาสตรตา ง ๆ - แกป และเทคโนโลยี ใชเทคโนโลยตี าม - อธิบายความเชือ่ มโยงของปรากฏการณอ ยา ง ในธร วตั ถุประสงคอ ยา งคมุ คาและ งา ยท่ีเกี่ยวของกนั ซึ่งมีผลตอ ธรรมชาตแิ ละ แนวท ปลอดภยั รับรแู ละมจี ิตสำนกึ ในการ สง่ิ แวดลอ มในชุมชน -คาดการณเกยี่ วกับปรากฏการณอ ยางงาย โดย ดูแลธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ ม อาศยั หลักวชิ าและขอมูลทร่ี วบรวมได

พฤติกรรมบง ช้ี 240 ารเชือ่ มโยงความสัมพันธ การมีคณุ ลักษณะทาง คณิตศาสตรแ ละ งคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร การสรา ง ใช และรูเทา ทนั วทิ ยาศาสตรส ำหรับการอยู ละเทคโนโลยเี พือ่ การอยู วิทยาการเทคโนโลยี รวมกับธรรมชาติอยางยงั่ ยนื วมกนั กบั ธรรมชาตอิ ยาง การมคี ณุ ลักษณะทาง คณติ ศาสตรแ ละวิทยาศาสตร ยั่งยืน - ใชเ หตุผลและความสมั พันธข อง ขอ มลู ในการคาดการณ มองเห็นปญ หาและความ การสรางและใชเทคโนโลยี ปรากฏการณตา ง ๆ โดย ปราศจากอคติ มโยง - สรางเครอ่ื งมือและอุปกรณเ พอ่ื - เกบ็ รวบรวมและนำเสนอขอมูล ตามทีร่ วบรวมไดจริง บปุ ญ หาจากสถานการณใกลต วั ขยายความสามารถของตนเองใน การอยรู วมกับธรรมชาติอยา ง ยวกับการเปล่ยี นแปลงของ การเลน ทำงาน และใชช ีวติ อยา ง ยงั่ ยนื - รับรูป รากฏการณตาง ๆ โดย มชาตแิ ละส่งิ แวดลอ ม และ สะดวก และแกป ญหาใน บอกการเปล่ยี นแปลงและ ผลกระทบที่เกดิ ขึน้ ระทบทเ่ี กิดขึ้น ชีวิตประจำวัน - มีจิตสำนึกโดยไมเปนสว นหน่ึงท่ี ทำใหเกิดความเสยี หายหรือการ ประยกุ ตใ ชความรูและทกั ษะ - เลอื กใชเทคโนโลยี เพื่อแกปญหา เปลย่ี นแปลงท่สี งผลกระทบตอ บวนการเพื่ออยูรวมกับ ในชีวิตประจำวัน และใชอยาง ธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม มชาติ คมุ คา ดว ยการนำกลับมาใชซำ้ (reuse) หรอื ลดการใช (reduce) กแบบแนวทางการแกป ญหาท่ี ไปได โดยใชความรูทาง ความฉลาดทางดิจิทลั ตศาสตร วทิ ยาศาสตร และ - ใชเทคโนโลยีดิจทิ ัลในการเรยี นรู นโลยี ส่อื สาร และทำงานไดตรงตามวตั ถุ ปญ หาจากสถานการณต า ง ๆ ประสงคและเปน ประโยชน รรมชาติหรอื ส่ิงแวดลอมตาม -ประเมนิ และปอ งกันความเสย่ี ง ทางทอ่ี อกแบบไว จากการระรานทางไซเบอร (cyberbullying management)

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดับ การเขา ใจปรากฏการณท ีเ่ กดิ ข้นึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ๕ ใสใ จ และมฉี ันทะในการใฝหาความรู การสงั เกตและการรับรูขอมลู การม สงั เกต ตง้ั คำถามที่นำไปสกู ารหา - สงั เกตและต้งั คำถามโดยมีสมมติฐานถงึ สาเหตุ เชือ่ ม คำตอบเกีย่ วกบั ปรากฏการณท ่ัวไป ของปรากฏการณท ั่วไป - ระบ ประเมนิ และเลือกวธิ กี ารรวบรวม - ประเมินและเลือกวิธีการรวบรวมขอมูลท่ี ความ ขอ มูลทีส่ อดคลอ งกับคำถาม ประเมนิ เหมาะสมกับบริบทและมีประสิทธิภาพโดย ผลขอ ความนาเชือ่ ถือของขอ มลู จดั การ คำนึงถึงปจ จยั ตาง ๆ ท่ีเก่ยี วของกับขอสงสยั ปราก และนำเสนอขอ มลู หลายประเภทได - ออกแบบการบันทกึ ขอมูล รวบรวมขอมลู ที่ ธรรม อยางเหมาะสม วิเคราะหและเลอื ก สอดคลอ งกับวธิ กี ารที่เลือกมา ชวี ิตข ชดุ ขอ มูลทีส่ อดคลองกบั สมมตฐิ าน - ประเมนิ ความนา เชื่อถอื และความสมเหตุสมผล และประเมนิ ขอสรุปและขอ กลาวอา ง ของขอ มลู และหลักฐาน การป อธบิ ายสาเหตแุ ละกระบวนการของ การจัดการและสอ่ื ความหมายขอมลู กระบ ปรากฏการณจากหลกั ฐานที่รวบรวม ไดโดยใชค วามรใู นศาสตรต าง ๆ ธรรม และเชื่อมโยงผลตอธรรมชาติและ - จดั การและนำเสนอขอมูลหลายประเภทใน - แกป สง่ิ แวดลอมในชุมชน คาดการณ รูปแบบรูปภาพ สัญลกั ษณ แผนภาพ แผนภูมิ ท่เี กี่ย เกยี่ วกบั ปรากฏการณโ ดยอาศัยหลัก ตาราง หรอื กราฟ ไดอยา งเหมาะสมกบั ขอมลู ปราก วชิ าอยา งมเี หตผุ ลและไมม อี คติ และตรงกับจุดประสงคในการนำเสนอ แกป ญหาปจ จุบนั ท่ีเก่ียวของกบั การ ธรรม เปล่ียนแปลงของปรากฏการณต าง ๆ - วิเคราะหขอมูลจากตาราง แผนภูมิ หรือกราฟ คณติ เพื่อเลือกชุดขอมูลที่สอดคลองกับสมมติฐาน ลง เทคโน ขอสรุปจากขอมูลที่นำเสนอ และประเมินความ

พฤตกิ รรมบงช้ี 241 ารเช่อื มโยงความสมั พนั ธ การสรา ง ใช และรเู ทา ทนั การมคี ณุ ลกั ษณะทาง งคณติ ศาสตร วทิ ยาศาสตร วิทยาการเทคโนโลยี ละเทคโนโลยเี พื่อการอยู คณติ ศาสตรแ ละ วิทยาศาสตรส ำหรับการอยู วมกนั กบั ธรรมชาติอยาง รวมกบั ธรรมชาติอยา งยัง่ ยนื ยัง่ ยนื มองเหน็ ปญ หาและความ การสรางและใชเทคโนโลยี การมีคุณลกั ษณะทาง มโยง - สรา งเคร่ืองมือและอปุ กรณเ พอื่ คณิตศาสตรแ ละวทิ ยาศาสตร บปุ ญ หา ผลกระทบ และ ขยายความสามารถของตนเองตาม - ใสใจและพยายามหาสาเหตุของ มสมั พันธเ ช่ือมโยงท่ีเปนเหตุและ ความสนใจ และแกปญ หาจาก ปรากฏการณต า ง ๆ หรือ องการเปลย่ี นแปลงของ สถานการณป จ จบุ ัน แกปญหา กระตือรอื รนและมี กฏการณตา ง ๆ ในระบบ - เลือกใชเ ทคโนโลยี เพ่ือแกป ญหา ฉันทะ ฝกใฝในการคนควาหา มชาตทิ ่ีเก่ียวของกบั การดำเนนิ จากสถานการณป จ จบุ ันในโรงเรียน ความรทู ีต่ นเองสนใจอยา ง ของมนุษย หรือชมุ ชน และเลือกใชเ ทคโนโลยี เหมาะสม อยา งคุมคา ดวยการนำกลับมาใชซ ้ำ - ใชขอมูลเพื่อเปนเหตุผล ประยุกตใ ชความรูและทกั ษะ (reuse) ลดการใช (reduce) หรือ ประกอบการตดั สนิ ใจใน บวนการเพ่ืออยรู ว มกบั แปรรูปแลวนำกลับมาใชใ หม กระบวนการแกป ญหา โดย มชาติ (recycle) ปราศจากอคติ ปญหาจากสถานการณป จจบุ นั - ไมแอบอางผลงานคนอ่ืนมาเปน ความฉลาดทางดิจทิ ัล ของตน ยวขอ งกับการเปลีย่ นแปลงของ - ใชเ ทคโนโลยีดิจิทลั ในการคนหา - ไมดว นตดั สนิ ใจหรอื ลงขอสรปุ จดั การ และนำเสนอขอ มูลเพื่อการ เม่อื ยงั ไมมีหลกั ฐานทีน่ าเช่อื ถอื กฏการณต า ง ๆ ในระบบ แกปญ หาอยางสรางสรรค เพยี งพอ - เขา ใจโดยระบวุ าขอมลู บนสอื่ มชาติ โดยใชความรทู าง ดจิ ทิ ัลท่เี ปดเผยตอสาธารณะไมส ูญ การอยรู วมกับธรรมชาตอิ ยา ง ตศาสตร วิทยาศาสตร และ นโลยี หายซง่ึ มผี ลตอภาพลักษณใ น ยั่งยืน

ระดบั คำนิยามบรรยายระดับ การเขา ใจปรากฏการณท่ีเกดิ ข้นึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ในระบบธรรมชาติ โดยใชค วามรู สมเหตุสมผลของขอสรุปและขอกลาวอาง คณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร และ (claim) เทคโนโลยี ใชเ ทคโนโลยอี ยา งคุมคา ปลอดภัย และเหมาะสม รบั รูแ ละ การอธบิ ายปรากฏการณ เหน็ ตวั เองเปน สวนหน่งึ ของระบบ - อธิบายสาเหตุและกระบวนการของ ธรรมชาติ ใชท รัพยากรธรรมชาติตาม ปรากฏการณทั่วไปจากหลักฐานที่รวบรวมได ความจำเปน โดยใชความรใู นศาสตรตา ง ๆ - อธิบายความเช่อื มโยงกนั อยา งเปน ระบบของ ปรากฏการณท่ัวไปที่เก่ียวของกนั ซง่ึ มผี ลตอ ธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ มในชมุ ชน - คาดการณเกี่ยวกบั ปรากฏการณท่วั ไปอยาง สมเหตุสมผลโดยอาศยั หลักวชิ าและขอ มลู ที่ รวบรวมได

พฤตกิ รรมบง ช้ี 242 ารเชื่อมโยงความสมั พนั ธ การสรา ง ใช และรเู ทา ทนั การมคี ณุ ลกั ษณะทาง งคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร วทิ ยาการเทคโนโลยี ละเทคโนโลยเี พ่อื การอยู คณติ ศาสตรและ วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู วมกันกบั ธรรมชาติอยา ง รว มกบั ธรรมชาตอิ ยางย่ังยนื ยั่งยนื ปจ จุบนั และในอนาคตจงึ ตอง - รบั รเู ก่ียวกับระบบธรรมชาตโิ ดย รกั ษาอตั ลักษณ (digital citizen บอกไดวาสง่ิ ตาง ๆ ในธรรมชาตมิ ี identity) และรองรอยทางดจิ ิทัล ความสมั พนั ธเช่ือมโยงกนั อยา ง (digital footprint) ของตนเองโดย เปนระบบ การแสดงออกอยางเหมาะสม - เคารพระบบธรรมชาตแิ ละเหน็ ตวั เองเปน สวนหนง่ึ ของระบบ โดยใชท รัพยากรธรรมชาติตาม ความจำเปน และไมเปนสวนหนงึ่ ท่ีทำใหเกดิ ความเสยี หายหรือการ เปลย่ี นแปลงท่สี ง ผลกระทบตอ ธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอม

ระดบั คำนิยามบรรยายระดับ การเขา ใจปรากฏการณท เ่ี กดิ ข้นึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ๖ มุงม่ันในการหาสาเหตขุ อง การสงั เกตและการรับรขู อมลู การม ปรากฏการณ ออกแบบวธิ กี าร - ออกแบบวิธีการรวบรวมขอมูลที่เหมาะสมกับ เชื่อม รวบรวมขอมลู วิเคราะหแ ละนำเสนอ บริบทและมีประสิทธิภาพโดยคำนึงถึงปจจัย - ระบ ขอ มูลทีค่ อ นขา งซับซอนและประเมนิ ตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับขอสงสัย และรวบรวม ผลกร ความสมเหตุสมผลของขอสรปุ และ ขอมลู ตามวิธีการทอี่ อกแบบ เชือ่ ม การอนมุ าน ยอมรบั และยนิ ดี การจดั การและสอ่ื ความหมายขอมลู เปลย่ี เปล่ียนแปลงขอ สรุปเมือ่ มีหลักฐานท่ี - วิเคราะหและนำเสนอขอมูลที่คอนขางซับซอน ๆ ในร นาเชอื่ ถือเพียงพอ อธบิ ายสาเหตุและ และหลายประเภทในรูปแบบรูปภาพ สัญลักษณ ปญ ห กระบวนการของปรากฏการณจ าก แผนภาพ แผนผัง แผนภูมิ ตาราง กราฟ หรือ เกยี่ ว หลักฐานที่รวบรวมไดโดยใชความรูใ น สมการ ไดอยางเหมาะสมกับขอมูลและตรงกับ มนษุ ย ศาสตรตา ง ๆ และเชอื่ มโยงผลตอ จดุ ประสงคในการนำเสนอ ธรรมชาติและสง่ิ แวดลอมใน - วิเคราะหขอมูลจากตาราง แผนภูมิ หรือกราฟ การป ระดบั ประเทศอยา งเปนระบบ เพื่อเลือกชุดขอมูลที่สอดคลองกับสมมติฐาน ลง กระบ คาดการณเ ก่ียวกบั ปรากฏการณโดย ขอสรุปจากขอมูลที่นำเสนอ ประเมินความ ธรรม อาศยั หลักวชิ าและขอ มูลรอบดา น สมเหตุสมผลของขอสรุป (conclusion) และ - เลอื แกปญหาอยางเปนระบบดว ย การอนมุ าน (inference) กระบ คณิตศาสตร วิทยาศาสตร และ วทิ ยา เทคโนโลยี และปฏบิ ัติตนเพ่ืออยู การอธิบายปรากฏการณ แกป ญ รว มกับการเปลยี่ นแปลงของ ตนเพ ปจ จุบ

พฤติกรรมบงช้ี 243 ารเชือ่ มโยงความสมั พันธ การมคี ุณลักษณะทาง คณิตศาสตรและ งคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร การสรา ง ใช และรูเทา ทนั วทิ ยาศาสตรส ำหรับการอยู ละเทคโนโลยีเพอ่ื การอยู วิทยาการเทคโนโลยี รว มกับธรรมชาตอิ ยา งยงั่ ยนื วมกันกับธรรมชาติอยา ง การมคี ณุ ลักษณะทาง คณติ ศาสตรแ ละวิทยาศาสตร ยั่งยืน - มุง มนั่ ในการหาสาเหตขุ อง ปรากฏการณตา ง ๆ หรือ มองเหน็ ปญหาและความ การสรางและใชเทคโนโลยี แกปญ หา - ยอมรบั และยนิ ดีเปล่ียนแปลง มโยง - สรางเครอื่ งมอื อุปกรณ และ การตัดสนิ ใจหรือขอสรุปเมื่อมี หลักฐานท่นี าเช่อื ถอื เพียงพอ บปุ ญหา คนหาสาเหตุ เลอื กใชเทคโนโลยีเพือ่ ขยาย การอยูรว มกบั ธรรมชาติอยา ง ระทบ และความสมั พันธ ความสามารถของตนเองในการ ย่ังยนื - ตระหนักในความสมั พนั ธ มโยงที่เปนเหตุและผลของการ แกป ญหาจากสถานการณป จ จบุ นั ระหวา งมนษุ ยก ับธรรมชาตแิ ละ สิ่งแวดลอมโดยปรับพฤตกิ รรมใน ยนแปลงของปรากฏการณต า ง โดยคำนึงถงึ ผลกระทบตอสงั คม การใชทรพั ยากรธรรมชาติอยางมี ความรบั ผิดชอบ ระบบธรรมชาตแิ ละการเผชิญ และส่งิ แวดลอ ม หาเฉพาะหนาทไ่ี มค าดคิดที่ ความฉลาดทางดิจทิ ัล วของกับการดำเนินชวี ติ ของ - เขา ถึงและเลือกใชเทคโนโลยี ย ดจิ ทิ ัลและแอปพลิเคชันอยา ง ประยกุ ตใ ชความรูและทักษะ หลากหลายเพ่อื การเรยี นรู การ บวนการเพื่ออยูรว มกับ บรหิ ารจัดการ การทำงาน คำนึงถงึ มชาติ ผลกระทบ รูเทา ทัน สรา งสรรค อกใชความรู และทกั ษะ และเปนประโยชนตอ ตนเองและ บวนการทางคณิตศาสตร ผูอน่ื าศาสตร และเทคโนโลยีเพ่ือ - เขียนโปรแกรมในการสรา งแอป ญหาอยา งเปนระบบและปฏบิ ัติ พลิเคชนั เบือ้ งตน เพื่อนำไปใชงาน พื่ออยรู ว มกับสถานการณ บนั ทเี่ กยี่ วของกบั การ

ระดบั คำนิยามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณท ี่เกดิ ขน้ึ กา บนโลกและในเอกภพ ของ แล รว ปรากฏการณในระบบธรรมชาตไิ ด - อ ธ ิ บ า ย ส า เ ห ตุ แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร ข อ ง เปลย่ี อยางเหมาะสม ใชเทคโนโลยโี ดย ปรากฏการณทั่วไปโดยคำนึงถึงปจจัยตาง ๆ ที่ ๆ ในร คำนึงถึงผลกระทบตอ ตนเอง สงั คม เกี่ยวของกับขอสงสัย จากหลักฐานที่รวบรวมได เหมา และส่งิ แวดลอม และรูเทา ทนั ในการ โดยใชความรใู นศาสตรตา ง ๆ สือ่ สารผานโลกดจิ ิทลั ใช - อธิบายความเชือ่ มโยงกันอยา งเปนระบบของ ทรพั ยากรธรรมชาตอิ ยางมีความ ปรากฏการณท ั่วไปโดยคำนงึ ถึงปจ จัยตา ง ๆ ที่ รับผดิ ชอบ เกยี่ วของซง่ึ มผี ลตอธรรมชาติและส่งิ แวดลอมใน ระดับประเทศ - คาดการณเกยี่ วกับปรากฏการณท ่วั ไปอยาง สมเหตสุ มผลโดยอาศัยหลกั วชิ าและขอมลู ที่รอบ ดา น

พฤตกิ รรมบงช้ี การสรา ง ใช และรูเทา ทนั 244 วทิ ยาการเทคโนโลยี ารเชอื่ มโยงความสัมพันธ การมคี ณุ ลักษณะทาง งคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร คณติ ศาสตรและ ละเทคโนโลยีเพอื่ การอยู วมกันกับธรรมชาติอยาง วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู รวมกับธรรมชาตอิ ยา งยัง่ ยนื ยัง่ ยนื ยนแปลงของปรากฏการณต าง ระบบธรรมชาตไิ ดอ ยา ง าะสม